Dirua eta bankuak

Zer da dirua?

Def:Trueke-bitartekari edo ordainketa eta kobrantza bitartekoa da.

Zer da dirua?

Diruaren historia:

Salgai-dirua: Azienda ezin daiteke zatitu truke txikiak egiteko. ( Arazoa) -Metal preziatua

Paper dirua: Gordeulugileek urrea zaintzearen truke, paperezko ordaingarria eman. Ordainagirian kantitate ezberdinak

Diru fiduziarioa: Dirua jada ez du balorerik, ez dago urre nahikorik munduan- Balioa truke balioa da.

Diruak ez du balorerik: Amerikako konkistan.

Zer da dirua?

Diru motakMota Salgai-dirua Zeinu-dirua

Paper-dirua Diru fiduziario

Kontzeptua Berezko balio duen ondasuna, bai truke-bitartekotzat erabiltzekoa ere; gainera balio bera du berez zein truke bitartekotzat.

Objetu baliotsuen gordailuzainak jaulkitako ordainagiria; hatzera hura ematean gordailututakoa itzultzeko konpromisoa hartzen du gordailuzainak

Truke-bitartekotzat erabiltzen den dirua, hala erabiltzeko konfidantza sortzen duelako.

Adibidea - Azienda- Gatza- Diamanteak- Metal preziatuak

-Urregileen ordainagiriak-Banku zentralen dirua

-Legezko dirua-Banku-dirua

Zer da dirua?

Diruren funtzioak:

Truke-bitartekoa ( irak)(Ondasunak ondasunekin trukatu)

Balore gordailua (irak)(Inflazioaren ondorioz gastu ahalmena txikitu)

Kontu-unitate komuna (irak)

Zer da dirua? Diruaren eskaria:

Dirua erabilgarria da soilik ondasunekin edo zerbitzuekin trukatzen denean: zeharkako balioa

Diruaren eskariak baina handitu eta txikitu daiteke, nola? Prezioen batez besteko maila:

↑ prezioen maila, ↑ eskariaren dirua Errenta edo aberastasun erreala:

↑ errenta, ↑ Luxusk eta arruntakond. eskaria, ↑ diruaren eskaria Merkatu interes-tasa:

↓ Interes tasa, ↑ diruaren eskaria Arriskua: Bestelako aktiboak.

Zer da dirua?

Diruaren prezioa:Interesa edo diruaren prezioa maileguan hartutako kapitalaren zebitzuen truke egiten den ordainketa da.

Eragiketaren arriskua: itzultze arriskua, kaudimena Likidezia: ↑ likidezia, ↓ interesa Maileguaren iraupena: ↑ iraupena, ↑ interesa

Zer da dirua?

Diru fiduziario motak: Legezko dirua: Billeteak eta txanponak. Banku dirua: Legezko dirua bankuan ezartzen denean.

Ageriko gordailuak (k/k) eta aurrezki-gordailuak (aurrezki libreta): Momenturo erabilgarri

Epe finkorako gordailuak: Erabilgarritasuna txikiagoa ↔ Ondarinsaria

Beste aktiboa likido batzuk eskuetan (BAL): Adb.: Altxortegi letrak

Zer da dirua?

Dirua, ekonomian:

Diru agregatua, diru mota ezberdinak biltzen dituen magnitudea dugu.

M1= Bileteak eta txanponak + ageriko gordeiluak M2= M1 + Aurrezki-gordailuak M3= M2 + Epe jakin baterako gordailuak ALP (Aktibo Likido Publikoaren Eskuetan) = M3+

BAL

Bankuak eta banku-diruaren sorkuntza

Banku jarduera: aurreztaileen legezko dirua jasotzea, finantzaketa behar duten ekonomia-eragileei maileguan emateko.

Bitartekaritza: aurrezten duten pertsonak eta dirua behar duten pertsonak batu

Aurreztaileei kobratzen zaien interesa < mailegu hartzaileei kobratzen zaien interesa.

Bankuak

Bankuek bezeroen gordailuak erabiltzen dituzte beste batzuei maileguan emateko.

Erreserba zatikatua: segurtasun erreserba Legezko kutxa koefizientea: EBZ ezarritako

erreserba zatikatuaren % mínimoa.

Banku-diruaren sorkuntza

Sortutako dirua: 1.000+900+810+729….=

1.000x (1/0.10)= 10.000€

Banku-diruaren biderketa:

Hasierako gordailua x 1/ kutxa koefizientea

LIBURUKO KASUA 243orri.

Política monetaria

Zirkulazioan dagoen dirua edo diru-eskaintza: Legezko dirua + gordailuak

Banku zentrala: dirua jaurkitzen du, zirkulazioan dagoen diru kantitatea kontrolatzen du eta banku pribatuen funtzionamendua kontrolatzen du.

Diru jaurkipena eragina du: inflazioan eta interes-tasetan

Moneta politika Europako Banku Zentralak hartutako neurrien multzoa da, moneta-gaietako agintariek finkatutako helburuak lortzeko; horretarako, zirkulazioan dagoen diru kantitatea areagotzen edo murrrizten dute, eta

interes- tasak aldatzen dituzte.

Política monetaria

Euroa ezarri zuten estatu guztiek: Moneta gaietarako agintaritza: Europar Batasuna (EB) Banku zentrala: Europako Banku Zentrala (EBZ)

Moneta politika kudeatzen dute: BZES: Banku Zentralen Europar Sistema

EBko estatuen Banku Zentralak (27) + EBZ Eurosistema:

EUROA duten estatuen Banku zentralak(17) + EBZ

Política monetaria

Moneta politika bateratua: Helburua: “prezioen egonkortasunari eustea” Adierazleak:

Ekonomia- koiuntura (langabezia, BPGd, KPI…) Espektatiba ekonomikoak (soldaten, kostuen eta

abarren hazkundea) Diru agregatu handien bolumena (M1, M2, M3, ALP)

Política monetaria

Moneta-politika motak: Moneta-politikako tresnak

Erreserba minimoen mekanismoa: kutxa- koefizientea ezartzea

Merkatu irekiko eragiketak: EBZk finantza aktiboen enkantea egiten du ↔ Interes-tasak ezarri.

Erraztasun iraunkorrak: merkataritza bankuei likidezia erraztasunak (kredituak edo gordailu zurgatzeak). Estatu bakointzeko banku zentralaren autonomia.

Política monetaria

Eraginak ekonomian: Hedatzailea: ↑ diru-eskaintza, ↓ interes-tasa edo kutxa-

koefizientea Murriztailea: ↓ diru-eskaintza, ↑ interes-tasa edo kutxa-

koefizientea

Glosategia Dirua Diru fiduziarioa Interesa Diru-agregatua Gordailua Likidezia Kaudimena Banku jarduera Erreserba zatikatua Moneta politika