Colaboran:

Día Mundial da Árbore 2016Roteiros guiados polos xandíns de Compostela

Alameda

A proposta da Organización de Nacións Unidas para a Agri-cultura e a Alimentación (FAO), desde hai décadas, o 21 de marzo celébrase, na maior parte do mundo, o Día Interna-cional dos Bosques, tamén chamado Día Mundial da Árbore, para concienciar á sociedade sobre a importancia das árbores e dos bosques para a vida no noso planeta.

Neste ano 2016 a Concellería de Medio Ambiente e Conviven-cia do Concello de Santiago de Compostela, xunto co Museo de Historia Natural da Universida-

de de Santiago de Compostela e coa colaboración de Ferrovial e MedioNatural, organizan actividades didáctico-culturais en parques de Compostela coa �nalidade de poñer en valor as árbores como habitantes da cidade, a través das funcións que desenvolven na mesma (ecolóxica, social, educativa, histórica, cultural,..), así como para dar a coñecer unha parte importante da biodiversidade dos parques de Santiago de Compostela

Funcións mais salientables dos parques na cidade:

- Ambientais: · Contribúen a manter e

mellorar a biodiversidade, tanto de �ora e fauna alóctona como autóctona

· Reducen a polución atmos-férica. Son os ”pulmons” da cidade

· Reducen o ruído producido polo trá�co e a xente

· Crean áreas de sombra que no verán refrescan o ambiente

- Sanitarias:· O acceso a parques favore-

ce o benestar físico e mental

dos cidadáns, xa que os espa-zos verdes ademais de permitir a realización de diferentes exercicios físicos, son relaxan-tes, melloran a memoria e o estado de ánimo.

- Sociais · Son espazos de lecer e de

convivencia- Históricas e culturais · Cada parque ten a súa

propia historia vinculada á da cidade e alberga un valioso patrimonio cultural (especies de gran interese, árbores senllei-ras, esculturas, fontes, bancos...).

O Día Mundial da arbore 2016 en Santiago de CompostelaRoteiros guiados polos xardíns de Compostela

- Público xeral: Día 21 de marzo • Alameda: 10h, 12h e 16.30h • Parque de Vista Alegre: 10h, 12h e 16.30h • Parque Eugenio Granell: 10h, 12h e 16.30h

- Centros de ensino: Do 28 de marzo ao 1 de abril • Alameda: 10h e 12h • Parque de Vista Alegre: 10h e 12h • Parque Eugenio Granell: 10h e 12h

Información e reservas: www.usc.es/museohn ou Tlf: 881 816 350

AP-5

3

AG-5

6BR

IÓN

NOIA

AP-9

AP-9

RÚA CLA

RA CAMPOAM

OR

RÚA DO RÍO ARRIBA

RÚA

DE

GARC

ÍAAVD

A. DE V

ILAGARC

IA

OTEIRP

Av. Xoa

n Car

los I

de C

astro

Av. de

Rosalia

Av. de Romero Donallo

Rúa da Sen

ra

Rúa da H

orreo

Rúa Castrón Douro

Av. de Lugo

Rúa do Pombal

Rúa d

a

Poza

de B

ar

Rúa

de

Gal

eras

Catedral

Parque de Belvís

Parque deGaleras

Campus Sur

Car

balle

ira d

eS

an L

oure

nzo

Estació

n de tren

PrazaRoxa

Praza de

Galicia

Alameda

Praza doToural

MUSEO DE HISTORIA NATURALUNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA

Concellaría de Medio Ambiente e Convivencia

Organizan:

AlamedaA Alameda de Compostela, situada estre o casco vello e o Ensanche é o

parque máis antigo e emblemático da cidade, cunha extensión de máis de 85.000 m2.A súa orixe remóntase ao século XVI, cando se �xeron as primeiras planta-

cións de árbores, principalmente carballos, chopos e freixos, nos terreos que o Conde de Altamira cedera a cidade para uso público.Na primeira metade do século XIX, ademais dos bosques de cultivo, plan-

táronse especies ornamentais e axardináronse diferentes áreas. Desde entón ata a actualidade este parque foi obxecto de ampliacións e numerosas remodelacións, tanto nas plantas que conforman os seus xardíns, como nos paseos, elementos arquitectónicos, fontes, bancos, esculturas, etc.Hoxe en día, ademais de ser un dos principais “pulmóns” da cidade, o seu

uso principal é como espazo de lecer, pero tamén é utilizado temporalmente para actividades festivas e culturais.A entrada principal mira á Porta Faxeira e representa o inicio dos xardíns da

parte baixa que se estenden ata a igrexa do Pilar. Esta parte que antigamen-te tiña o nome de Xardíns do Campo da Estrela, ten paseos sombreados por árbores de gran envergadura, como tileiros, plátanos, cipreses ou unha gran sequoia, entre os que se intercalan outros mais pequenos que dan colorido polas súas �ores, como os camelios e rododendros ou polos seus froitos, como os acivros.Ascendendo a parte máis alta, pola cara leste está a carballeira de Santa

Susana. Este bosque é un bo representante dos que proliferan por toda Galicia asociados aos núcleos urbanos. Bosques de cultivo que tiñan como principais funcións o aproveitamento da súa madeira, das polas mais cativas para leña e das landras, como alimento para os porcos. Tamén é importante o papel que estas carballeiras desempeñaron, ao longo da historia galega, como espazos onde se instalaban as feiras tradicionais. De feito as feiras de gando dos xoves en Santiago se �xeron nesta carballeira, desde principios do século XIX ata o ano 1971. Rodeando a carballeira, e como unha prolongación dos xardíns da parte

baixa, hai unha terceira parte que ten forma dunha gran ferradura, de ahí o nome de Ferradura, que integra grandes paseos e variados xardíns compos-tos por unha gran diversidade de especies arbóreas, arbustivas e herbáceas.

A Carballeira de Santa Susana

As árbores senlleiras da AlamedaDe acordo co decreto que regula a catalogación de árbores

senlleiras (Xunta de Galicia, Decreto 67/2007, modi�cado polo Decreto 10/2015), teñen consideración de senlleiras as árbores que sexan merecedoras de medidas especí�cas de protección en atención ás excepcionais características do seu porte, dendrometría, idade, rareza, signi�cación histórica ou cultural, interese cientí�co, educativo, estético, paisaxístico ou calquera outra circunstancia que as faga merecedoras dunha especial protección.Deste parque están incluidas no catálogo de árbores senllei-

ras de Galicia:Abeto Perona (Abies nordmanniana). De valor histórico xa

que foi plantado, nun dos paseos da Ferradura, por Eva Perón en 1947, cando era primeira dama de Arxentina. Eucaliptos do Paseo da Ferradura (Eucalyptus globulus), o

seu principal valor radica no súa idade (uns 130 anos) e o seu tamaño (35-40m de altura).

Tileiro Prateado dos xardíns da entrada principal (Tilia tomentosa). Igual que os eucaliptos o seu principal valor radica na súa idade (mais de 100 anos) e o seu tamaño (uns 25m de altura).

3

1

2

Árbores senlleirasAbeto Perona

Eucalipto

Tileiro Prateado

1

2

3

4

6

5

7

8

Algunhas especies do parque

Erythrina crista-galli

Sequoia sempervirens

Magnolia x soulangiana

Tilia tomentosa

Chamaecyparis lawsoniana

Aesculus hippocastanum

Phoemix cadariensis

Quercus robur

10

9

1111

Olea europaea

Prunus cerasiferaAbiesnordmanniana

Av. d

e Xo

án C

arlo

s I

Av. de Compostela

Av. da Coruña

Rúa do Pombal

3

2

2

2

12

3

4

66

66

66

5

7

1

2

34

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

154

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

77

777

777

777 1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

As Marías

Casto Méndez Núñez

Quiosco da Música

Banco acústico

Iglesia de El Pilar

Guardería infantil “Santa Susana”

Pedro Pais Lapido

Iglesia de Santa Susana

Rosalía de Castro

Manuel Ventura Figueroa

A Leitreira

Cruceiro do Galo

Ramón de Valle-Inclán

Puerta de los Leones

A. D. Rodríguez Castelao

Esculturas e outros elementos

Orixinario de Europa, é a árbore máis emble-mática de Galicia, onde medra tanto silvestre coma cultivado. De folla caduca, presenta aurículas na base do limbo e lóbulos laterais redondeados cun pecíolo moi corto. Landras colgantes sobre longos pedúnculos, con cúpula que cubre parte do froito.

Quercus robur L.Carballo

Especie da Rexión Mediterránea, cultivada dende antigo en España polos seus froitos, coñecidos popularmente como olivas. En Galicia cultivase principalmente como orna-mental en xardíns. Presenta follas perennes, coriáceas, curtamente pecioladas, longas e estreitas.

Olea europaea L.Oliveira

Tilia tomentosa Moench. Tileiro prateadoNatural dos Balcáns, Hungría, Suroeste de

Rusia e Anatolia e unha especie cultivada en xardíns de toda España. Follas de 5-13 cm de lonxitude e anchura, marxe dentada e con numerosos pelos na cara inferior que lle dan aspecto prateado. Froito en pequenas cápsulas unidas a unha brácteas en forma de lingua.

Esta conífera orixinaria da costa Oeste de Estados Unidos (Oregón e California) pode superar os 100 m de altura. Presenta follas perennes, son acículas curtas de cor verde escuro. As piñas son pequenas, semellantes ás dos cipreses. Na axila de cada escama hai de 3 a 7 diminutas sementes aladas.

Sequoia sempervirens (D.Don) Endl.Sequoia

8

8

8

88

8

8

8

88

88

88

8

8

88

88

88

88

88

8

8

8

8

Semella un bosque silvestre que transmite a sensación de natureza dentro da cidade, pero a proba evidente de que é un bosque de cultivo é o dominio absoluto dunha especie no dosel arbóreo, o carballo. En Galicia todos os bosques están mais ou menos

alterados pola intervención do home, durante séculos ou incluso milenios. Unha forma de coñecer o seu estado de conservación é analizando as especies que forman os estratos árboreo, arbustivo e herbáceo. En xeral os mellor conservados son os que teñen máis variedade de espe-cies e todas elas con un número semellante de exempla-res. Pola contra os bosques de cultivo, ou os que foron explotados durante moito tempo, o número de especies do

estrato arbóreo é moi baixo e a maioría das árbores pertencen a unha única especie, como nas carballeiras.Con todo, esta carballeira aporta aos composteláns todos os efectos positivos dun

bosque, tanto ambientais como culturais. É salientable que, aínda que houbo conti-nuadas renovacións de árbores, é a parte do parque que cambiou menos de �siono-mía dende o século XVIII.

1010

1010

10

1010

10

11

11

11