chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf ·...

40
Chunches 1.1 Julio – Jorge Julio wirhipitiini jásï, no sésï wirhipesti, kachukurhisti jimini, naranjadu ánkusti púntalu, naranjadu, jiminte mátani naranjadu, plastilina, ka máteru karhakuare ánkuni charhapitini, jiminke arhakurhikani, jiminka no míkorhekani, jimini kétsekua asula ankú, jimini kétsekuachka komeskiri májchutani. Julio parece algo redondo, no está bien redondo, está cortado allí, naranjado este en la punta, el naranjado, allí pégalo el naranjado, la plastilina, y el otro arriba el rojo, allí donde esta dividido, allí donde no está cerrado, allí abajo el azul este, allí abajo pues, como si lo pegaras en la parte de abajo. Jorge ¿naní méra? Jorge – ¿dónde exactamente? Julio ¿Ampe jásï kolora? Julio ¿de cual color? Jorge – Xunapitini Jorge el verde Julio – asula Julio – el azul (Hubo una equivocación de colores, azul por verde, se empezó nuevamente) Julio Asulani jiminte atajchukuni, jiminka arakurhika jiminte kétsekua ánkute Julio el azul le pegas allí abajo, allí donde esta dividido, allí abajo este. Jorge ¿Máladu? Jorge ¿de un lado? Julio K’o, kuépera, ¿charhapitinte mátaskia? Julio – si, creo que si, ¿ya pegaste el rojo? Jorge K’o Jorge si

Upload: others

Post on 13-Jul-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Chunches  1.1  

Julio  –  Jorge  

 

Julio-­‐   wirhipitiini   jásï,   no   sésï   wirhipesti,   kachukurhisti   jimini,   naranjadu   ánkusti  púntalu,  naranjadu,  jiminte  mátani  naranjadu,  plastilina,  ka  máteru  karhakuare  ánkuni  charhapitini,   jiminke   arhakurhikani,   jiminka   no   míkorhekani,   jimini   kétsekua   asula  ankú,  jimini  kétsekuachka  komeskiri  májchutani.  

Julio-­‐  parece  algo  redondo,  no  está  bien  redondo,  está  cortado  allí,  naranjado  este  en  la  punta,  el  naranjado,  allí  pégalo  el  naranjado,  la  plastilina,  y  el  otro  arriba  el  rojo,  allí  donde  esta  dividido,  allí  donde  no  está  cerrado,  allí  abajo  el  azul  este,  allí  abajo  pues,  como  si  lo  pegaras  en  la  parte  de  abajo.  

Jorge  -­‐  ¿naní  méra?  

Jorge  –  ¿dónde  exactamente?  

Julio  -­‐  ¿Ampe  jásï  kolora?  

Julio  ¿de  cual  color?  

Jorge  –  Xunapitini  

Jorge-­‐  el  verde  

Julio  –  asula  

Julio  –  el  azul  

(Hubo  una  equivocación  de  colores,  azul  por  verde,  se  empezó  nuevamente)  

Julio  -­‐  Asulani  jiminte  atajchukuni,  jiminka  arakurhika  jiminte  kétsekua  ánkute    

Julio-­‐  el  azul  le  pegas  allí  abajo,  allí  donde  esta  dividido,  allí  abajo  este.  

Jorge  ¿Máladu?  

Jorge  ¿de  un  lado?  

Julio  -­‐  K’o,  kuépera,  ¿charhapitinte  mátaskia?  

Julio  –  si,  creo  que  si,  ¿ya  pegaste  el  rojo?  

Jorge  -­‐  K’o  

Jorge-­‐  si  

Page 2: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Julio  -­‐  Karhakua  púntalu  jimini  charhapiti,  

Julio  –  arriba  en  la  punta  allí  el  rojo    

Jorge  -­‐  ¿Nani  méra,  naranjadurhu  karhakua?  

Jorge  –  ¿dónde  exactamente,  arriba  del    color  naranjado?  

Jininka   Puki   jatsikani,   jini   eraata   inteka   arhakurhika,   chéeti   ánku   wikixu,   jimaresï  mántikuaka   púntarhu.   Ahora   no   wikixue   sino   k’uanirhkantarhu   ka   wikuxuni   jiminte  mántikuni  naranjaduni.  

Allá  donde  puso  Puki,  pon  en  esa  posición  donde  esta  dividido,  de  tu   lado   izquierdo,  allí  donde  tienes  que  señalar  la  punta.  Ahora  no  es  izquierdo,  sino  el  lado  derecho  y  el  lado  izquierdo  pégalo  al  costado  el  naranjado.  

Jorge  -­‐¿mántikuni,  máladu?  

Jorge-­‐  ¿pegarlo  a  un  costado,  a  un  lado?  

No,   méra   jini   púntarhu,   karhakua,   jimanka  méra   ts’iwimperhuka,   jima   naranjadu   ka  asula  jima  kétsekua,  hasta  kétsekua.  

 

Julio  -­‐    no,  exactamente  en  la  punta,  arriba,  allí  exactamente  donde  tiene  la  esquina,  allí  el  naranjado  y  el  azul  allí  abajo,  hasta  abajo.  

Jorge  -­‐  ¿Jataskuni?  

Jorge  –  ¿aplastarlo?  

Julio  -­‐  K’o  jiminte  májchutante  

Julio  -­‐  Si,    pegarlo  allí  debajo  

Jorge  -­‐  ¿Máladu  ánkurhu  jimanka  kachuntikani?  

Jorge  -­‐  ¿en  un  lado,  en  el  este,  allí  donde  tiene  la  parte  cortada  del  costado?    

Julio  -­‐  No,  jiminka  jarhaarhakani,  jimini  kétsekua,  kétsekua  kétsekuachka  

Julio-­‐  no,  donde  esta  dividido  del  centro,  allí  abajo,  abajo,  abajo  pues.  

Jorge  -­‐  Kuéperichka  isïa.  

Jorge  –  creo  que  es  así.  

Julio  -­‐    naranjaduntesi  móskaakani.  

Page 3: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Julio  –  es  el  naranjado  que  tienes  que  cambiar.  

Jorge  -­‐  ¿Máteru  ixueni  máladu  jatsikuni?  

Jorge  -­‐  ¿Pongo  otro  de  este  lado?  

Julio  -­‐  K’o,  máteru,  ka  asulani  jimini  kétsekia  

Julio  –  si,  otro,  y  ya  el  azul  allí  abajo  

Jorge  -­‐  ¿Máladu,  kétsekua?  

Jorge  -­‐  ¿un  lado,  abajo?  

Julio   -­‐   No   hasta   jini   kétsekuaresï   ánkuakani,   jiminka   wirhipchukani,   nóteru   jimini  ánkurhia,  jiminkare  charhapiti  jatsikuaka  ka  naranjaduni.  

Julio   –   na,   hasta   allá   abajo   donde   tienes   que   poner,   allí   abajo   donde   tiene   la   forma  redonda,  ya  no  tienes  que,  donde  tienes  que  poner  el  rojo    y  el  naranjado  

Jorge  -­‐  ¿Jiajkani  naniani?  

Jorge  -­‐  ¿Entonces  en  que  parte?  

Julio  -­‐  Jimini  parare  angú  triangulueni  jásï  úni  

Julio  –  allí  para  hacer  la  forma  de  un  triangulo.  

Jorge  -­‐  ¿Kétsekua  erakuten  o  karhakua?  

Jorge  –  ¿en  posición  de  abajo  o  arriba?  

Julio  -­‐  No  kétsekua.  

Julio  -­‐  No,  abajo.  

Jorge  -­‐  ¿Jiminka  wirhipeka  jimini  teruarhani?  

Jorge  -­‐  ¿allí  donde  es  redondo,  allí  en  el  centro?  

Julio  -­‐  K’o,  nomas  no  incharheni,  wérakua  ísï,  no  jiminka  wirhipearhakani,  sino  wérakua  ísïre  májchutani.  

Julio  –  si,  nomas  que  no  es  adentro,  hacia  afuera,  no  donde  tiene  el  centro  de  forma  redonda,  sino  tienes  que  pegar  por  afuera  abajo.  

 

Terminado  

 

Page 4: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

 

chunche  1.2  

Jorge  –  Julio  

Jorge  -­‐  xunapitini,  púntarhu  jatsiku  ixoenkini  ji  jaka,  máladu,  

El  verde,  ponlo  en  la  punta  por  donde  me  encuentro  yo,  a  un  lado.  

Julio  -­‐  ¿náki  punta?  

¿Cual  punta?  

Jorge  -­‐  ixonkini  ji  jaka  máladu  

Acá  donde  estoy  yo  

Julio  -­‐  ¿sápichu  o  k’éri?  

¿La  chica  y  la  grande?  

Jorge  -­‐  k’érirhu  

En  el  grande  

Julio  –  ¿Naninterku?    

¿En  donde  sea?  

Jorge  -­‐    ¿No  ixoenkini  ji  jaka,  máladu  

No  hacia  donde  estoy  yo,  a  un  lado.  

Julio  -­‐  ¿Náana  jatsini  íni?  

¿Cómo  es  que  tengo  que  poner  a  este?  

Jorge  –  Xánkisï  parare  jini  eraatani  ts’á  jaka  

Así  nada  más  viendo  hacia  ellos  

Jorge   -­‐   Ka   charhapitia,   kétsekua,   ánkurhu…   triangulu   sápichitu  májku   jásï   ixoenkini   ji  jaka.  

El  rojo  abajo,  en  el…  en  el  triangulo  chico  igualmente  por  donde  estoy  yo.  

Julio  -­‐¿Charhapitini,  púntarhu?  

¿El  rojo,  en  la  punta?  

Page 5: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Jorge  -­‐  K’o,  máladu  ka  k’éri  triangulurhu  

Si,  a  un  lado  y  al  triangulo  grande.  

Julio  -­‐  ¿Nanisïni  mataa  charhapitini?  

¿Donde  tengo  que  pegar  al  rojo?  

Jorge  -­‐  Triangulurhu  kétsekua.  

Abajo  del  triangulo  

Julio  -­‐  ¿Sápichurhu?  

¿En  el  chico?  

Jorge  -­‐  no,  Jimini  máladu  ánkú…  

No,  allí  a  un    lado  de…    

¿esquinarhu?    

¿En  la  esquina?  

¿míteskiria  náanaresï  mátaa?  

¿Ya  sabes  donde  tienes  que  pegar?  

Julio  -­‐  no,  ¿sápichurhusïni  máta?    

No,  ¿tengo  que  pegarlo  en  el    (triangulo)  chico?  

Jorge   -­‐   no   ixoeni   máladu   púntarhu,   ixoen   ladu   ixonkini   ji   jaka,   charhapitinte   ixoeni  máladure  mátana,    

No  de  este  lado  de  la  punta,  de  este  lado  donde  esto  yo,  el  rojo  lo  pegas  de  este  lado,    

¿ixonkini  ji  jaka?  ya  

¿donde  estoy  yo?  Ya  

Jorge  -­‐  ka  kolor  de  rosa,  triangulu  sápichiturhu  kétsekua  ixoeni  erakuteni,   jinianka  t’u  jaka  jiniani  ladure  mátani  

El  color  de  rosa  en  el  triangulo  chico,  debajo  de  este  lado,  donde  estás  tú  pégalo  allí  

Julio  -­‐  ¿Kétsekua?  

¿Abajo?  

Jorge  -­‐  k’o  triangulu  sápichiturhu,  maladure  mátaaka,  ixueni  ladu  wikichkantarhu  

Page 6: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Si,  en  el  triangulo  chico,  a  un  lado  lo  pegas,  del  lado  izquierdo.  

Julio  ¿kétsekua?  

¿Abajo?  

Jorge  -­‐  k’óchka,  

Si  pues  

Jorge  ¿mátaskiria?  

¿Ya  lo  pegaste?  

Julio  -­‐  k’o,  kétsekua.  

Si,  abajo  

Jorge  -­‐  k’o  jinianka  t’u  ladu  jaka  

Si  donde  estás  tú.  

 

Noksï  pakarastini,  wénta  yánkuni  

No  quedaron,  cuéntale  nuevamente  

 

Jorge  -­‐  Charhapitini  jiminkare  mátakania  jimini  kétsekua  jatsi,  charhapitini.  

El  rojo  donde  ya  lo  tienes  pegado,  ponlo  allí  abajo,  el  rojo.  

Julio  -­‐  ¿kétsekua?  

¿Abajo?  

Jorge  -­‐  k’o  kétsekua  jatsi,  jimini  máladu  kétsekua  erakunteni.  

Si,  ponlo  abajo,  allí  abajo  a  un  lado.  

Julio  ¿májku  jásï  jimini  sápichurhu?  

¿Igualmente  lo  dejo  allí  en  el  (triangulo)  chico?  

Jorge  –  no.  

No.  

Julio  ¿k’érirhu?  

Page 7: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

¿En  el  grande?  

Jorge  -­‐  k’o  k’érirhu,  ixonkini  ji  jaka,  máladu,  kási  esquinarhu  ísï.  

Si,  en  el  grande,  acá  donde  estoy  yo,  a  un  lado,  casi  en  la  esquina  

Julio  ¿éskani  jápkani  manatani?  

¿Así  como  lo  tenia  movido?  

Jorge   -­‐  no  éska  na   jaka,   ixo  esquinarhu,   i   ladu   jaka,  éskare  charhapitini  na   jatsipkani,  máladure  mátani,  jinianka  t’u  jaka,  ¿ya?  

No,   así   como   está,   acá   en   la   esquina,   de   este   lado,     como   lo   habías   puesto   al   rojo,  pégalo  a  un  lado,  donde  estás  tú  ¿ya?  

Julio  -­‐  Jummm.  

jummm  

No  ampuaka  ixo  ¿o  no?  

No  podré  aquí,  ¿verdad?  

No  

no  

Julio  –  yáchka  

Si  pues  

Julio  ¿ka  xunapitia?  

¿Y  el  verde?  

Jorge  -­‐  xunapiti  ixoeni  máladu  ts’ïnka  ts’ï  jaka  frente  ka  májku  jásï  ixoenkin  ji  jaka,  kási  púntalu  ísï  

El   verde  de   este   lado  donde   se   encuentran   estos   en   frente   e   igualmente   acá   donde  estoy  yo,  casi  en  la  punta.  

Julio  -­‐    ¿púntarhu  o  terujkanirhu  isï?  

¿En  la  punta  o  por  la  mitad?  

Jorge  -­‐  kási  púntarhu  ísï,  sánititu  karhakua.  

Casi  por  la  punta,  un  poquito  hacia  arriba  

 

Page 8: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Charhapiti  nótki  pakarasïnti  

En  rojo  no  queda  

 

Jorge  -­‐  charhapitini  kétsekua  erakutente  jatsini,  inteni  charhapitini  

Pon  el  rojo  hacia  abajo,  a  ese  rojo  

Julio  -­‐  ¿Ixoenkini  ji  jaka  ixueni  máparhatani?  

Acá  donde  estoy  yo  acá  lo  pego  en  la  espalda?  

Jorge  -­‐  ánkurhu  k’uanirhkantarhu  mátani  

Hacia  la  derecha  lo  pegas  

Julio  -­‐  Jiminchkasï  jati,  ¿naní  mátania?  

Allí  pues  está,  ¿dónde  tengo  que  pegarlo?  

Jorge   -­‐   jimini   triangulu   sápichiturhu   jimini   kétsekua   erakuteni,   jimini   kétsekua,   nóre  máparhatani  triangulu  sápichuturhu,  si  no  máladu,  kétsekuare  jatsini.  

Allí  en  el  triangulo  chico,  hacia  abajo,  allí  abajo,  no  tienes  que  pegarlo  en  la  espalda  del  triangulo  chico,  si  no  a  un  lado,  lo  pones  abajo.  

Julio  ¿kétsekua  jatsini,  jini  inchajchutani?  

¿Ponerlo  abajo,  meterlo  allá  abajo?  

Jorge  -­‐  k’o.  

si  

Julio  –  ya,  kuépera  ísïa  

Ya,  creo  que  es  así  

Jorge  -­‐  ka  kolor  de  rosa  jimini    triangulu  sápichituthu  máladu  jinianka  t’u  jaka.  

Y  el  color  de  rosa  allí  en  triangulo  chico  a  un  lado  donde  estas  tú  

Julio  ¿náki  máladu,  wikixu?  

¿Cual  lado,  en  el  izquierdo?  

Jorge  -­‐  k’o,  máladu  mátani,  triangulu  sápichurhu,  máladurhu.  

Si,  lo  pegas  a  un  lado,  en  el  triangulo  chico,  a  un  lado.  

Page 9: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Terminado  

 

Chunaches  1.3  

Julio  –  Jorge  

 

Julio.  Arisïre  jatsini  éska  na  blankiyueni  jaxeka  ¿o  no?  

Asi  lo  vas  a  poner  como  tiene  la  forma  de  un  huevo  ¿verdad?  

Jorge.  K’o  

si  

Julio.  Yóstire  jatsini  para  jini,  éska  na  ts’ïma  jaka  ka  inte  máarhakua  wirhipiti,  tiene  ke  máarhakua  ísï   jarhani  éskajche  na  juka  inchaukuni  ka  tsïmarhakua  éska  jinian  baabaly  jaka,   Puki,   hasta   jini   jaka   wirhipiti   jinire   májtsïtante     xunapiti,   máladu   púntarhu,  jimanka  ísï  Puki  jaka  

Lo  pones  en  forma  alargada  hacia  allá,  como  lo  están  aquellos,  a  ese  un  redondo,  tiene  que  estar  uno  de  esa  forma,  así  por  donde  entramos  (en  esta  casa)  y  otros  dos  así  por  donde  está  Puki,  hasta  donde  está  el   redondo  allá   lo  pegas  el   verde  en   la   superficie  superior,  por  donde  está  Puki.  

Jorge.  ¿Karhakua  erakuteni?  

¿Hacia  arriba?  

Julio.  K’o  

si  

Jorge.  ¿o  wirhipitirhu  kétsekua?  

¿o  abajo  del  redondo  (bola)?  

Julio.  No,  wirhipitirhu,  jimanka  máarhakua  jaka  wirhipiti,  jimare  ánkuni  jimanka  ísï  Puki  jaka  ka  loo  jima  ánku  jimankare  mátakia  xunapitia,  jimare  mántikunia  k’éri  wirhipitinia.  

No,   en   el   redondo,     allí   donde   está   únicamente   un   solo   redondo   (bolita)   por   donde  está  Puki  y  luego  allí  donde  ya  pegaste  el  verde,  allí  se  lo  pegas  en  la  parte  lateral  del  gran    redondo  (bola)  

Jorge.  ¿Ampeni?    

Page 10: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

¿A  cual?  

Julio.  Charhapiti  

El  rojo  

Jorge.  ¿Wirhipurhu  mátani?  

Pegarlo  en  el  redondo?  

Julio.  K’érirhu  

En  el  grande  

Jorge.  ¿K’érirhia?  

 ¿Ya  en  el  grande?  

Julio.  K’o  

si  

Jorge.    ¿Jimini  ánkurhu  éska  na  blankiyueni  jaxenkani  jimin  púntarhu  ísï  kási?  

¿Allí  como  tiene  la  forma  de  un  huevo,  allí  casi  en  la  punta?  

Julio.  K’o,  komeski  imanka  ima  ánchekorheni  jaka,  tsïmerhakua  exeni  ts’ïmini  wirhipiti,  jimini  terujkanirhu,  jimare  ankú  karhakua  komeski  púntarhu,  tsumintirhu  ¿o  ampeeski  inte?  

Si,  por  donde  está   trabajando  aquel,   fíjate  esas  dos  bolas,  allí  en   la  mitad,  allí   arriba  como  si  fuera  en  la  punta,  en  la  esquina  ¿o  que  es  eso?  

Julio.  No  méra  ánkurhu  jiminka  tsiwimperhukani,  sino  sánititu  karhakua  ¿mátaskiria?  

No  exactamente  en  la  esquina,  si  no  un  poquito  arriba  ¿ya  lo  pegaste?  

Jorge.  K’o,  k’óxamu.  

Si,  creo  que  si.  

Julio.  Ka  asulania,  kasi   jimini   jurhimpiti  exe  máteru,   jiminka   ísï  ánkuekania   t’u   jakaya,  chéeti  ankú  k’uakirhkantani.  

Y  el  azul,  fíjate  al  otro  allí  derecho,  por  donde  estas  tú,  hacia  tú  derecha.  

Jorge.  ¿K’uanirhkantarhu  o  wikixu?  

¿Hacia  a  la  derecha  o  a  la  izquierda?  

Page 11: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Julio.   k’uakirhkantani.   Jimini   kétsekua,   parare   jini   májchatani   ánkurhu   k’érirhu,   k’éri  k’éri  wirhpiiti  

Hacia   la   derecha,   allí   abajo,   para   que   lo   pegues   en   el   cuello   en   el   grande,   en   bola  grande.  

Jorge.  No  ya,  ¿nanimera  mátaa  asulani?  

No  quedo,  ¿donde  tengo  que  pegar  el  azul?  

Julio.  Asulani  jinire  májchatani,  no  sésïsésï  hasta  jini,  para  ánkuni  para  karhakua  jamani  jarhani,  para  ísku  juantsikorheni.  

Pegas  el  azul  en  el  cuello,  no  exactamente  hasta  allá,  para  que  quede  arriba  para  que  se  pueda  mover  (dar  vuelta).  

Jorge.  No,  noya,  ¿este   jimini  ánkurhu  wirhipiti   sápichurhu   jimini  kétsekua?  ¿terujkani  ísï?  

No,  no  quedo,  ¿allí  en  la  bola  chica  abajo?  ¿por  la  mitad?  

Julio.  No,   ísïmenka   jatsi   éska   na   xunapiti   jápkani,   éskakini   na   arhipkania,   jiniani   Puki  jinkunia  ¿ya?  

No,  pon  de  esta  forma  así  como  estaba  el  verde,  así  como  te  lo  había  dicho  por  donde  está  Puki,  ¿ya?  

Jorge.  Ya  

ya  

Julio.  Ka  yáasï  jimini  jurhimpiti  ánkuya,  jiminte  májchatante  asulia.  

Y  ahora  derecho  pégalo  el  azul  en  la  parte  del  cuello.  

Jorge.  ¿Kétsekua?  

¿Abajo?  

Julio.  K’o  

si  

Jorge.  ¿Xunapitirhu  kétsekua  kási  ísï?  

¿casi  abajo  de  la  verde?  

Julio.  Jummm,  pero  no  urhepani  sino  tátsepani.  

Jummm,  pero  no  adelante  si  no  atrás.  

Page 12: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Jorge.  ¿Kétsekua  erakuteni?  

¿Hacia  abajo?  

Julio.  Kétsekuare  májchatani  

Lo  pegas  abajo  del  cuello  

 

Asula  no  sésï  jukarixati  ka  charhapitijtu  no  sésï  (en  este  espacio  se  dio  la  oportunidad  de  que  el  informante  observara  y  volviera  a  informar  con  más  detalles)  

 

 Julio.   Jiminkare   k’érhutakua   jatsikani   yáasïasïa,   ásï   manata,   jimini   asulani,   jimintesï  jatsiakani  asulani.  

Allí  donde  tienes  en  estos  momentos  el  pulgar,  no  lo  muevas,  allí  el  azul,  allí  es  donde  tienes  que  poner  el  azul.  

Jorge.  ¿Ixoeni  kétsekua  erakuteni?  

¿De  este  lado  hacia  abajo?  

Julio.  Jimintesï  ánkuaka…  májchutani,  sánititu  no  hasta  kétsekua,  jiminia,  ka  xunapitini  sánititu  jiniante  pántani.  

Allí  es  donde…  pegarlo  en  la  parte  de  abajo,  un    poquito  no  hasta  abajo  y  el  verde  lo  llevas  un  poquito  de  aquel  lado  

Jorge.  ¿Naniani?  

¿Donde?  

Julio.  Jiniankire  ísï  jájkini  jatsikani  ánku  wikixu,  no  ángu  k’uakirhkani,  sánititu  

Por   donde   tienes   el   dedo   del   lado   izquierdo,   no   es   cierto   es   hacia   la   derecha,   un  poquito  

Jorge.  ¿Sánititu  máladu?  

Un  poquito  hacia  un  lado?  

Julio.  K’o  

si  

Julio.  Ka  jiminka  xunapiti  jakaya,  jimini  kétsekuare  mátani  ánku  charhapitini.  

Page 13: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Y  allí  donde  está  el  verde,  allí  abajo  lo  pegas  el  rojo.  

Jorge.  ¿Jimin  kétsekua?  

¿Allí  abajo?  

Julio.  K’o,  sánititu  kétsekua  sáni  

Si,  un  poquito  abajo.  

 

Terminado  

 

Chunches  1.4  

Jorge  –  Julio  

 

Jorge.  Anhantska,  ka  ts’ïnka  isï  ánkukani  ánku  úparhakani…    rayeeni   jarhati,   isï  eraata  ixoenkini  ji  jaka  ¿ya?  

Ponlo  parado,  estos  que  tienen  una  forma  en  la  espalda…  parecido  a  las  rayas,  voltéalo  hacia  donde  estoy  yo.  

Julio.  Jummm  

jummm  

Jorge.  Xunapitini,  karhakua  jatsi,  méra  terujtsïkuni  terujkanirhu.  

El  verde  lo  pones  arriba,  exactamente  en  la  superficie  superior,  en  la  mitad.  

Julio.  Ya  

ya  

Jorge.  Ka  charhapitini,  ixoeni  máladu  ts’ïnka  raya  únharhikani  méra  terujkanirhu  jatsi.  

Y  el  rojo,  acá  de  este   lado  por  donde  están  están   las  rayas  de   la  parte  frontal,  por   la  mitad.  

Julio.  ¿Sésïsésï  terujkanirhu?  

¿Exactamente  en    la  mitad?  

Jorge.  K’o  

Page 14: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

si  

Jorge.  Komo  t’amure  karhakua  

Como  cuatro  hacia  arriba  

Julio.  Ya  

ya  

Jorge.  Ka  naranjaduni,  jiniani  t’u  ladu  jaka,  méra  terujkanirhu.  

Y  el  naranjado,  hacia  lado  donde  estás  tú,  exactamente  en  el  mitad  

Julio.  ¿Ixo  jurhimpiti  ixonkini  ji  jaka?  

¿Aquí  derecho  hacia  donde  me  encuentro  yo?  

Jorge.  No  hasta  jini  wájkureni  ísï,  jima  teruparhani  jatsi,  méra  terujkanirhu,  ¿ya?  

No,  hasta  allá  por  la  salida  a  la  calle,  allí  por  la  mitad  de  la  espalda,  exactamente  en  la  mitad  ¿ya?    

Julio.  Ya  

ya  

Terminado  

 

 

Chunche  1.5  

Julio  –  Jorge  

 

Julio.  Anhantskachkia,  inteni  k’éri  ánkuni…    inteka  más  k’éka.  

Páralo  pues,  a  ese  al  grande  este…  ese  que  es  más  grande.  

 Jorge.  ¿Más  tiápeka?  

¿El  que  es  más  grueso?  

Julio.  Jummm  

Jummm  

Page 15: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Julio.  Para  jini  eraani.  

Viendo  hacia  allá  

Jorge.  ¿Nani?  

¿Hacia  dónde?  

Julio.  jinaka  ísï  Puki  jaka,  kolor  de  rosani  jinire  májtsïtania.  

Por  donde  está  Puki,  el  color  rosa  se  lo  pegas  allá  en  la  superficie  superior  

Jorge.  ¿Karhakua?  

¿Arriba?  

Julio.  K’o,  k’érirhu,    

Si,  en  el  grande  

Jorge.  ¿Karhakua  erakuteni?  

¿Hacia  arriba?  

Julio.  K’o,  karhakua  erakuteni,  méra  karhakua,  terujkanirhu.  

Si,  hacia  arriba,  exactamente  arriba,  en  la  mitad.  

Jorge.  Ya.    

Ya.  

Julio.  Ka  loo  xunapiti,  jiminte  ánkuni…  jiniani…  

Y  luego  el  verde,  allí  se  lo…  de  aquel  lado…  

Jorge.  ¿Púntarhu?  

¿En  la  punta?  

Julio.  No,  inteni  k’éri  k’érirhu,  máladure  máparhatani.  

No,  allí  en  el  grande,  a  un    lado  se  lo  pegas  en  la  espalda.  

Jorge.  ¿Máladu?  

¿A  un  lado?  

Julio.  Jiminkare    ísï  jájki  jatsikani.  

Por  donde  tienes  la  mano  (los  dedos)  

Page 16: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Jorge.  ¿Náana  náana?  

¿Cómo,  cómo?  

Julio.  Jiniani  ladu  ,  jinianki  ísï  ánkuecha  jaka,  ts’ïma,  ánkuecha…  

De  aquel  lado,  por  donde  están  este…aquellos,  este…  

Jorge.  ¿Kasuelecha?  

¿Las  cazuelas?  

Julio.  K’o,  ts’ïmi.  

Si,  esos.  

Jorge.  ¿Ixoeni  máladu  o  ixueni  támu?  

¿De  este  lado  o  de  este  otro?  

Julio.  K’o,  terujkanirhure  ísï  máparhatani.  

Si,  pégalo  por  la  mitad  de  la  espalda.  

Jorge.  ¿Máparhatani?    

¿Pegarlo  en  la  espalda?  

Julio.  Junnn  

junnn  

Jorge.  ¿Ixoenki  teparirhu?  

¿Acá  en  el  grueso?  

Julio.  Jannn  

Jannn  

Jorge.  Ya  

ya  

Julio.  Ka  loo  asulani  frente,  jinianki  ísï  ts’ïma  jaka.  

Y  luego  el  azul  en  frente,  por  donde  están  aquellos.  

Jorge.  ¿Méra  frente?  

¿Exactamente  en  frente?  

Page 17: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Julio.  Jannn    

jannn  

Jorge.  ¿o  wirhipitirhu?  

¿o  en  el  redondo?  

Julio.  K’o,  ka  loo  tsïpampitia,  imanka  jiniani  tirhijchutini  jaka.  

Si,  y  luego  el  amarrillo,  ese  que  tiene  colgado  en  la  parte  de  abajo  (en  las  sentaderas)  

Jorge.  ¿Sápichiturhu?  

¿En  el  chiquito?  

Julio.  Jannn  

jannn  

Julio.  Jiniankijche  ísï  inchaakukani,  jiniani  máparhatante,  mántikunte.  

Por  donde  hemos  entrado  (a  la  casa),  pégalo  en  la  espalda,  al  costado  (de  las  orejas)  

Jorge.  ¿Jiniankijche  ísï  inchaakukani,  púntarhu?  

¿Por  donde  nos  hemos  metido,  en  la  punta?  

Julio.  Junnn,  k’o,  kétsekua  jaka.  

Junnn,  si,  el  que  esta  abajo  

Jorge.  ¿Náana    kétsekua  jaka?  

¿Cómo  el  que  está  abajo?  

Julio.  Imankichka  kétsekua  jaka,  asularhu  kétsekua,  imanki  jini  jaka  tirhijchutini.  

Ese  pues  que  está  abajo,  abajo  del  azul,  ese  que  está  colgado  en  la  parte  de  abajo.  

Jorge.  Ahhh,  ¿pero  máladu  jiniankijche  isï  waakujka?  

Ahhh,  ¿pero    a  un  lado  por  donde  nos  salimos  (a  la  calle)?  

Julio.  K’o  

si  

Jorge.  Ya  

ya  

Page 18: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Julio.  Ka  loo  intekare  mántikuka  jiminia,  loore  jimini  májchatani  jimin  ánkurhia,  imanki  jiniani   ladu   eraani   jaka   máteru,   jiniankijche   isï   inchaakukani,   imanki   jukantikani.  Charhapiti.  

Y  luego  a  ese  que  le  pegaste  al  costado  (en  la  oreja),  luego  le  pegas  allí  en  el  cuello,  ese  que  está  viendo  de  aquel  lado,  por  donde  nos  hemos  metido  (a  la  casa),  ese  que  tiene  puesto  en  la  oreja.  El  rojo.  

Jorge.  ¿Nani  méra?  

¿Donde  exactamente?  

Julio.  Jiminkire  mántikuka  tsïpampitia.  

Allí  donde  pusiste  al  costado  en  la  oreja    el  amarrillo  

Jorge.  ¿Jimini  karhakua?  

¿Allí  arriba?  

Julio.  Jimini  karhakua.  Jimini  ánku  komeskire  májchutani  jimini.  

Allí  arriba,  como  si  lo  pegaras  en  el  cuello.  

Jorge.  ¿komeski  mánchetani?  

¿Cómo  si  lo  pegara  arriba?  

Julio.Junnn  

junnn  

Jorge.  ¿Terujkanirhu  ísï?  

¿Por  la  mitad?  

Julio.  K’o  

si  

Jorge.  Ya  

ya  

Julio.  Ka  naranjadia,  komeski  ¿nákenisï  arhiaya?  

Y  el  naranjado  como  si….¿cómo  te  diré?  

Jorge.  Jawanchks,  ¿nárenisï  arhia?,  ¿je?  

No  sé  pues,  ¿cómo  me  vas  a  decir?  ¿Cómo?  

Page 19: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Julio.  Erokatki,  inteka  sápichituekania  ¿o  no?  

Espérate,  ese  que  es  chiquito  ¿verdad?  

Jorge.  K’o  

Si.  

Julio.  Inteka  karhakua  jaka.  

Ese  que  está  arriba.  

Jorge.  ¿Karhakua  erakuteni?  

¿Hacia  la  dirección  de  arriba  

Julio.  K’o  

si  

Jorge.  ¿Túpu  sápichueni  jásï?  

¿Allí  que  parece  como  un  ombligo  chiquito?  

Julio.  K’o,  ka  inteka  materu  jiniani  jukakani,  ts’ïma  jiniani  jaka  ánkuecha…  

Y  el  otro  que  tiene  puesto  del  otro  lado,    esos  que  están  de  aquel  lado…  

Jorge.  ¿Kasueleecha?  

¿Las  cazuelas?  

Julio.   K’o,   ts’ïmini   exeayia   tsïmeerhakia,   jimini   terujkanirhu   inchaata,   pero   no  terujkanirhu  ísï  no  máladu,  komeskire  ánku…  

Si,  fíjate  a  los  dos,  allí  en  el  medio  lo  pones,  pero  por  la  mitad,  ni  a  un  lado,  como  si…  

Jorge.  ¿Nani?,  ¿karhakua  erakueteni?  

¿Dónde?,  ¿hacia  arriba?  

Julio.  No  kétsekua  ixoeni  isÏ  t’ú  jaka,  jiminte  máparhatante,  májchatante.  

No,  hacia  abajo  por  donde  estas  tú,  allí  se  lo  pegas  en  la  espalda,  pégalo  en  el  cuello.  

Jorge.  ¿Inka  karhakua  jaka?  

¿Ese  que  está  arriba?  

Julio.  No,  nóre  inteni  márhetani,  si  no  inteka  sáni  tepakani.  

Page 20: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

No,  no  se  le  pegues  a  ese,  si  no  al  que  es  un  poquito  grueso.    

Jorge.  ¿o  jini  májchutani?  

¿o  lo  pegó  allá  abajo  en  las  sentaderas?  

Julio.  K’o  

Si.  

Jorge.  ¿Ixoenki  kasueleecha  jaka?  

¿Acá  donde  estás  las  cazuelas?  

Julio.  K’o,  no  sesïsésï  jiniani  sino  karhakua  sáni,  sánititu  karhakua.  

Si,  no  exactamente  allá  si  no  un  poquito  arriba,  un  poquito  arriba.  

Jorge.  ¿Terujkanirhu  isï?  

¿Por  la  mitad?  

Julio.  Jennn  

jennn  

Jorge.  ¿Isï?  

¿Así?  

 

Jimini  naranjadujkusï  nóesï  jati  

Allí  únicamente  está  mal  el  naranjado  

 

Julio.  Jima  jurhimpiti  exe  esquinarhu,  ánkurhu…  ixo  kuarturhu.  

Allí  derecho  fíjate  en  su  esquina,  en  el…  aquí  en  el  cuarto  

Jorge.  ¿Naki  kuarturhu?  ¿imanki  tátsepani  jaka?  

¿Cual  cuarto?,  ¿Ese  que  está  atrás?    

Julio.  Ixonkijchechka  jaka  inchareni.  

Acá  donde  estamos  pues  adentro.  

Page 21: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Julio.   Jimini   jurhimpiti   exe,   para   inteni   esquinarhu   inteka   máteru   jimini   jaka,   jimini  jurhimpiti.  

Fíjate  allí  derecho,  para  a  esa  esquina  el  otro  que  está  allí,  allí  derecho.  

Jorge.  Nóketaa  kurhankuchentajka  

No  pues  te  entiendo  

Julio.  Exeskiri  inteka  más  tepakania  ¿o  no?  

Viste  el  que  es  más  grueso,  ¿verdad?  

Jorge.  ¿Inteka  más  tepakani?  

¿Ese  que  es  más  grueso?  

Julio.  K’o  

si  

Jorge.  Ahhh  k’o  

Ahhh  si  

Julio.  Ka  loo  inteka  inteni  segriikania,  ¿exeskiria?  

Y  luego  el  que  sigue,  ¿ya  viste?  

Jorge.  De  exeni,  exeni  jaki,  pero  nókeni  kurhakuchentajki.  

De  ver,  estoy  viendo,  pero  no  te  entiendo.  

Julio.   Inteka   tepakani   ka   loo   inteka  máteru   ánkuka…   ¿no     ts’ï   tanimueski   ¿no?   xáni  tepakaksï.  

Ese  que  es  grueso  y  luego  el  otro  que…  ¿estos  son  tres  ¿verdad?  que  son  tan  gruesos.  

Jorge.  Tanimu  ¿no  t’ámu?  

Tres,  ¿no  son  cuatro?  

Julio.  No,  tanimueski,  bueno,  intentesï  ánkuakani  intekare  asulani  ánkuka…  

No,    son  tres,  bueno,  ese  es  que  tienes  que…  al  azul  que…  

Jorge.  ¿Asula  jaka?  

¿Donde  está  el  azul?  

Julio.  Jummm,  intentesï  májku  jásï  márhetaaka  naranjaduni.  

Page 22: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Jummm,  a  ese  el  que  tienes  que  pegar  igualmente  el  naranjado  

Jorge.  ¿Nani  méra?  

¿Donde  exactamente?  

Julio.  Jimini  terujchani  ísï,  jiminki  isï  mákurhikani.  

Allí  por  donde  la  mitad  del  cuello,  allí  donde  están  unidos.  

Jorge.  ¿Jiminka  isï  tiápitini  jinkuni  mákurhikani?  

¿Allí  donde  empezó  a  unirse  con  el  grueso?  

Julio.  K’o  

Si  

   

Terminado  

 

 

Chunches  1.6  

Jorge  y  Julio  

 

Jorge.  Anhantskia,  para  anhantekorheni,  ¿ya?  

Páralo,  para  que  este  parado,  ¿ya?  

Julio.  Ya  

ya  

Jorge.   Kolor   de   rosani,   jini   májtsïta   wirhipitirhu   sésïsésï   karhakua   erakuteni  terujkanirhu.  

El   de   color   de   rosa,   pégalo   en   la   superficie   superior   de   la   bola   (del   redondo)  exactamente  arriba,  

Julio.  Ya    

ya  

Jorge.  Ka  naranjaduni  kétsekua  erakuteni  

Page 23: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

El  naranjado  hacia  abajo.  

Julio.  ¿Jini  májchutani?  

Pégalo  en  la  parte  de  abajo  en  las  sentaderas  

Jorge.  K’o  jinire  májchutani,  méra  terujkanirhu  ísï.  

Como  si  lo  pegaras  abajo  en  las  sentaderas,  casi  exactamente  en  la  mitad  

Julio.Ya    

ya  

Jorge.  Ka  máteru  ánkia  xunapitini,  máladu,   jinianka   ts’á  ánchekorheni   jaka  ánkuecha,  ts’ïnka  ánchekorheni  jaka.  

El  otro  el  verde,  a  un  lado,  donde  se  encuentran  aquellos  trabajando,  estos  oues  que  están  trabajando.    

Julio.  ¿Nanisï  márheta,  k’erini?  

¿donde  tengo  que  pegarlo,  al  grande?  

Jorge.  No,  jinere  mánturhatani  máladu,  jiminka  naranjadu  jaka  jimiisïsï,  ¿ya?  

No,    allá  abajo  tienes  que  pegarlo  en  su  pata  a  un  lado,    por  donde  está  el  naranjado,  ¿ya?  

Julio.  Kuépera,  jinisïni  mánturhatia  kétsekua  

Creo  que  si,  ya  lo  puse  allá  abajo  en  su  pata.  

Jorge.   Pero   no   jinire  mántarhatani   para   ima   ánkuni…   sino   karhakua   ánkurhu   jinianki  ts’a  ánchekorheni  jaka,  ixoente  májchutante  mádalu.  

Pero  no  lo  pegas  en  el  costado  para  que…  si  no  arriba  donde  se  encuentran  estos  los  trabajadores,  acá  lo  pegas  atrás  en  las  sentaderas.  

Julio.  ¿Imanka  jini  jukanturhakani?  

¿En  ese  que  tiene  en  su  pie?  

Jorge.  K’o  

si  

Jorge.   Ka   charhapitia   jimankare   xunapiti   mánturhatakani,   ixoeni   máladu   ixoenkini   ji  jaka,  sésïsésï  jini  mánturhata  púntarhu,  ánkurhu…  méra  púntarhuchka.  

Page 24: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Y  el  rojo,  allí  donde  pusiste  el  verde  en  la  parte  de  debajo  de  su  pie,  aqcá  un  lado  por  donde   me   encuentro   yo,   pégalo   exactamente   en   la   punta   de   su   pie,   en  el…exactamente  en  la  punta.  

Julio.  ¿Jantsiri?  

¿El  pie?  

Jorge.   K’o  pero   imanka   karhakua  erakuteni   jaka,   ¿ya?,   jinere  mánturhatani,     éska  na  anhantejka  ¿o  no?    

Si,  pero  el  que  se  encuentra  arriba,  ¿ya?,  allí  se   lo  pones  en  su  pie,  así  como  se  para  ¿verdad?  

Julio.  K’o,  ¿pero  náanaksï  jarhaski  jantsiriicha?  

Si,  ¿pero  como  están  los  pies?  

Jorge.  Imachka  xunapiti  jini  karhakua  erakuteni  jimini  máladu.  

Ese  verde  hacia  arriba  a  un  lado  

Julio.  ¿Xunapiti?  

¿el  verde?  

Jorge.  K’o,  xunapitintesï,  mánturhatatini  jatsika  ¿o  no?,  loolo  ixone  ánkurhu  máladu  

Si,  al  verde,  lo  tienes  pegado  en  su  pie  ¿verdad?  Luego  de  este  lado.  

Julio  ¿Charhapitia?  

 ¿el  rojo?  

Jorge.  K’o,  charhapitirhu  

Si,  en  el  rojo  

Julio.  Ya  

ya  

Jorge.  Sésïsésï  jini  mánturhatani.  

Pégalo  exactamente  allá  en  su  pie.  

 

Jimini  charhapitijkusï  no  pakarani  jati,  yánku  segriini,  arhini  naní  mero  

Page 25: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Allí   el   único   que   no   está   quedando   es   el   rojo,   síguele   contando,   dile   exactamente  donde.  

 

 Julio-­‐  ¿Nanísïni  márhetaa  charhapiti?  

¿Donde  tengo  que  pegar  el  rojo?  

Jorge-­‐  Jinere  sésïsésï  mánturhatani  

Allá  exactamente  en  su  pie.  

Julio  -­‐  ¿Kétsekua  o  karhakua?  

¿Abajo  o  arriba?  

Jorge  –Kétsekua,  éska  na  sésïsésï  anhantejka,  méra  púntarhu  

Abajo,  así  como  se  para  exactamente,    exactamente  en  la  punta.  

Sésï  jarhasti  

Está  bien.  

 

 

 

Chunches  1.7  

Julio  -­‐  Jorge  

Julio.  ¿Exeskire  na  jaxekani?    pipichueni  jásï  

¿Viste  como  tiene  la  forma?,  como  un  gallo  

Jorge.  K’o  

si  

Julio.  komeskire  erateni  jarhani  

Como  si  lo  estuvieras  viendo  a  la  cara  

Jorge.  K’o  

si  

Page 26: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Julio.  Inteka  jini  erancheni  jaka  píkuempa  

Ese  que  está  viendo  hacia  arriba  su  pico  

Jorge.  Noo,  noya,  ¿náki?  

Noo,  no  quedo,  ¿cual?  

Julio.  Jurajkia  

Ya  déjalo  

Julio.   Kolor   de   rosa,   jinere   mántikuni,   wikixurhu,   chéeti   wikixurhu,   jinere   mántikuni  méra  púntarhu  

El  color  rosa,  pégalo  en  la  parte  lateral  (en  la  oreja),  en  el  izquierdo,  hacia  tu  izquierda,  lo  pegas  en  la  parte  lateral  (en  la  oreja)  exactamente  en  la  punta.  

Jorge.  ¿Mátikuni?  

En  la  oreja?  

Julio.  Jannn,  méra  jájkimparhu  

Jannn,  exactamente  en  su  mano    

Jorge.  ¿Jájkimparhu,  méra  púntarhu?  

¿En  su  mano,  exactamente  en  la  punta?  

Julio.  K’o,  komo  pipichuerichka  jájki  

Si,  como  la  manita  del  gallo  

Jorge.  ¿Pero  máladu,  wáukureni  isï?  

Pero  a  un  lado,  hacia  la  dirección  de  la  calle  

Julio.  Méra  púntarhu.  

Exactamente  en  la  punta  

Julio.  Ka  yáasï  charhapitia,  komeskire  éskua  jatsikuni  

Y  ahora  el  rojo,  como  si  le  pusieras  un  ojo  

Jorge.  ¿Nani  méra?  

¿Donde  exactamente?  

Julio.  Májku  jásï  jinia  ladu  

Page 27: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Igualmente  de  aquel  lado  

Jorge.  ¿Ixoenkini  jatsikuka    kolor  de  rosa?  

¿Acá  donde  puse  el  de  color  rosa?  

Julio.  K’o  

si  

Jorge.  ¿frente  ísï  kási?    

¿casi  por  la  frente?  

Julio.  k’o,  t’u  kalkulariya  parare  éskua  jatsikuni  

si,  tú  calcúlalo  para  que  le  pongas  el  ojo  

Jorge.  ya    

ya  

Julio.  ka  loo  xunapitia,  komeskire  túpu  jatsiakuni  

y  luego  el  verde  como  si  le  pusieras  en  ombligo  

Jorge.  ¿túpu  jatsiakuni?  

¿Ponerle  un  ombligo?  

Julio.  Jumm  

jummm  

Jorge.  ¿Karhakua  o  púntarhu?  

¿Arriba  o  en  la  punta?  

Julio.  Méra  terujkanirhu,  túpure  jatsiakuni,  pero  no  sésïsésï  terujkanirhu  sino  máladu,  jima   májku   jásï   jiniakajche   ísï   inchaakuka,   no   yáwani   sino   jimijku   máladu,   sánititu  ménkesï  nompe  

Exactamente  en  la  mitad,  ponle  un  ombligo,  pero  exactamente  en  el  medio,  si  no  a  un  lado,  por  donde  nos  hemos  metido  a  la  casa,  no  muy  lejos,  allí  a  un  lado,  un  poquito  como  si  nada.  

Jorge.    ¿No  jawata?  

No  lo  tengo  que  parar  (levantarlo)  

Julio.  ¿Jeee?  

Page 28: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

¿Cómo?  

Jorge.  ¿No  jawata?  

¿No  lo  tengo  que  parar?  

Julio.  No,  túpurhechka  jatsiakuni,    

No,  ponle  pues  como  ombligo  

Jorge.  ¿Túpu  jatsiakuni,  naní?  

Ponerle  un  ombligo,  ¿donde?  

Julio.  inteka  más  k’éka  wirhipiti  

Allí  donde  es  más  grande  la  bola  

Julio.  Komeskire  terujkanirhu  jatsiakunia  

Como  si  lo  pusieras  en  el  centro  

Jorge.  ¿Pero  karhakua  erakuteni?  

¿Pero  donde  exactamente  arriba  o  abajo?  

Julio.  No  máladu,  sánititu  máladu  

No  a  un  lado,  un  poquito  hacia  un  lado  

Jorge.  ¿Kolor  de  rosarhu  máladu,  jiniani  kétsekua  erakuteni?  

El  color  rosa  a  un  lado,  hacia  abajo?  

Julio.  K’o  

Si  

 

Julio.  Ka  yáasï  tsïpampitia.    

Y  ahora  el  amarrillo  

Jorge.  Ya  

ya  

Julio.  Inteka  jini  tanimu  jukajchuaka  wirhipiti,  terujkanirhu  ánku.  

Ese  que  tiene  tres  bolitas  en  el  cuello  por  la  mitad.  

Page 29: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Jorge.  ¿Karhakua  erakuteni  o  púntarhu?  

¿Hacia  arriba  o  en  la  punta?  

Julio.  K’o  púntarhu  terujkanirhu  jiminka  tanimu  ánkuka  jukajchuaka  

Si,  en  la  punta,  en  la  mitad,  por  donde  tres  cosas  en  el  cuello.  

Jorge.  K’o  

si  

 Julio.  wirhipiti,  méra  karhakua  

la  bola,  exactamente  arriba  

Julio.  Ka  urapitini  jimini  máladu  

El  blanco  allí  a  un  lado.  

Jorge.  ¿Kétsekia,  májku  jásï  wirhipiti  sápichurhu?  

¿Abajo,  igualmente  en  la  bola  chiquita?  

Julio.  No  terujkanirhu,  jiminka  jarhaarhaka  

No  en  la  mitad,  allí  donde  tiene  orificio  

Jorge.  ¿Ixueni  i  ladu  ixueni?  íchkia  

¿De  este  lado?,  así  pues.  

Julio.  Ka  turhipiti  jimini  tátsepani  

El  negro  allí  atrás.  

Jorge.  ¿Nani  tátsepani?  

¿Donde  atrás?  

Julio.  Jiminka  jawaneka  

Allí  donde  tiene  el  hoyo  

Jorge.  ¿Jimini  jatsiakuni?  

Allí  lo  pongo  en  el  centro  

Julio.  Jumm,  terujkanirhu.  

Jumm,  en  la  mitad  

Page 30: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Julio.  Ka  yáasï  naranjadia,  ¿exeskire  inteka  penchumekueni  jásï  jukakani?  

Y  ahora  el  naranjado,  ¿viste  ese  que  parece  como  la  boca?  

Jorge.  K’o  

si  

Julio.  Imanka  karhakua  jaka.  

Ese  que  está  arriba  

Jorge.  ¿Wirhipirhu  karhakua?  

¿Arriba  de  la  bola?  

Julio.  ¿Jee?,    

¿Cómo?,  

Jorge.  ¿nani  méra?  

¿Dónde  exactamente?    

Julio.  Inteka  penchumekuekachka.  

Ese  que  es  la  boca.  

Jorge.  Jummm  

jummm  

Julio.  Pero  inteka  karhakua  jaka  máya  

Ese  que  se  encuentre  uno  arriba  

Jorge.  K’o    

si  

Julio.  Jimini  mántiku  máladu  jiniankiche  ísï  inchaakuka,  májtarhatante,  ¿ánkuskiria?  

Allí  pégalo  al  costado,  a  un  lado,  allá  por  donde  nos  hemos  metido  a  la  casa,  pégale  a  un  costado  de  la  pierna,  ¿ya  lo  hiciste?  

Jorge.  K’o,  jinianki  ísï  t’u  jaka?  

Si,  por  donde  estás  tú?  

Julio.  K’o  

Page 31: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Si  

 

Inte  naranjadu  no  jarhasti  sésï  ka  xunapiti  sáni  

Ese  naranjado  no  está  bien  ni  el  verde.  

 

Julio.  Inteka  terujkanirhu  jaka  xunapiti  ánku  tsïpampiti,  

Ese  que  está  en  la  mitad  el  verde,  digo  el  amarrillo.  

 

No  xunapiti  

No  el  verde  

 

Julio.   Jatsimenki   komeskire   terujkanirhu   jatsini   jarhani   inteni   xunapiti,   méra   méra  terujkanirhu,  inteka  wirhipitiikani,  ménkiskire  túpuchka  jatsiakuni  jarhani,    

Ponlo  como  si  lo  pusieras  en  la  mitad  al  verde,  exactamente  en  la  mitad,  a  ese  que  es  la  bola,  como  si  le  pusieras  pues  el  ombligo.  

Jorge.  ¿Karhakua  erakuteni?  

Hacia  arriba?  

Julio.  no  kétsekua,  méskire  túpu  jatsiakuni,    

no  abajo,  como  si  le  pusieras  el  ombligo  

Jorge.  No  noya.  

No  quedo.  

Julio.  Bueno  jimini  kétsekua  ánku  

Bueno,  allí  abajo.  

Jorge.  ¿Turhipitirhu,  karhakua,  wájkureni  ísï  o  náana?  

¿En  el  negro,  arriba,  por  la  calle  o  cómo?  

Julio.   Jimanka   turhipi   májchutakania,   loo   ixoen   frente,   jimini   jurhimpiti   pero   ixoeni  frente.  

Page 32: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Allí  donde  pusiste  el  negro  en  la  parte  de  abajo,  luego  acá  en  frente,  allí  derecho  pero  acá  en  frente.  

Jorge.    ¿Frente?  

¿De  frente?  

Julio.  Urhepanchka  

Adelante  pues  

Jorge.  ¿Jini  májchutani?  

¿Pegarlo  allá  abajo?  

Julio.  No  jimini  jurhimpini  komeskire…  isïmenku  jatsi,  éskare  erateni  jarhani  pipichunia  ka  jiminka  turhipiti  jakaya  tátsepani  

No  allí  derecho  como  si…  ponlo  de  esta  forma,  como  si  lo  estuvieras  viendo  la  cara  el  gallo  y  allí  atrás    donde  está  el  negro.  

Jorge.  ¿Turhipiti  jaka  tátsepani?  

¿Donde  está  el  negro  atrás?    

Julio.  Jummm,  ixoente  urhepani  jatsini  inteni  xunapitini  

Jummm,  por  el  verde  hacia  adelante.  

Jorge.    ¿Urhepani?  

Hacia  adentante?  

Julio.  Jannn  

jannn  

 

Jawaramenki    pari  exekuani  

Párate  para  que  se  lo  veas  

 

Julio.   Nooo,   xunapitiresï   ánkuakani   nóre   tátsepani   jatsini,   p’ikunta   xunapitini,   ixoeni  komeskire  eraani  jarhani  pipichuni,  jimintesï  ánkuakani  jatsikuaka  xunapitini  

Noo,  tienes  que  poner  el  verde,  no  lo  tienes  que  poner  atrás,  quita  el  verde,    acá,  como  si  lo  estuvieras  viendo  al  gallo,  allí  donde  tienes  que  poner  le  verde.  

Page 33: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Jorge.  ¿Komeski  pipichuni  erateni?  

Como  si  estuviera  viendo  al  gallo?  

 Julio.  Jummm  

jummm  

Jorge.  ¿Charhapitirhu  o  nani?  

¿En  el  rojo  o  donde?  

Julio.  Xunapiti,  turhipitirhu  jima  ánku  kétsekua,  pero  nóterure  tátsepani  jatsikunia  sino  urhepani.  

El  verde,  el  negro  allá  abajo,  pero  ya  no  lo  pones  atrás  si  no  adelante.  

Jorge.  Kuépera  isïa  

Creo  que  es  así  

 

Naranjadu  

 

Julio.   Jima   ánku,   ¿náanakenisï   arhia   intenia?,   komeski   ánkuempekia   ¿o   no?  penchumekuempekana  ka  éska  na  jaka  éska  arhatani.  

En  lo  viene  siendo  su  boca,  y  así  como  está  como  si  estuviera  abriendo  la  boca  

Jorge.  Ahhh  k’o  

Ahhh  si  

Julio.   Imantesï   jatsijtsïkuaka   imani   karhakua,   pero   no  méra   púntarhu   sino  máladure  jatsimukuni,  jiniankiche  ísï  inchaakukani.  

Ese  es  el  que  tienes  que  poner  en  la  superficie  superior,  pero  no  en  la  punta,  si  no  a  un  lado,  allí  se  lo  pones  en  la  boca,  hacia  por  donde  hemos  entrado  a  la  casa.    

(Pausa,  porque  se  acabo  la  cinta)  

Jorge.   ¿Naranjadu   naní,   ánku   charhapiti,   jimanka   éskueni   jásï   jaka,   jima   kétsekua   o  wirhipitirhu?  

¿El  naranja  dónde,  en  el  rojo,  por  donde  está  su  ojo,  allí  abajo  o  en  la  bola?  

Julio.  K’o  

Page 34: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

si  

Jorge.  ¿Jiminka  ísï  jarhaarhakani?  

¿Allí  por  donde  tiene  el  orificio?  

Julio.  No,  jiniresï  mámutaakani,  jiminchka  karhakua  komeskiri  jini  májchatani.  

No,    allá  se  lo  tienes  que  poner  en  la  boca,  allí  pues  arriba  como  si  lo  hubieras  puesto  en  el  cuello  

Jorge.  ¿Májchatani?  

Pegarlo  en  el  cuello?  

Julio.  Jennn  

si  

Jorge.  ¿Wájkureni  isï?  

¿Por  la  calle?    (Hacia  a  la  dirección  de  la  calle)  

Julio.  K’o,    méra  ánkurhu  komeski  púntarhu,  ni  púntarhu  sino  máladu  ánkunte  

Si,  como  si  fuera  en  la  punta,  no  en  la  punta,  si  no  a  un  lado.  

Jorge.  ¿Turhipiti?  

El  negro?  

Julio.  Turhipiti  jimanka  jaka,    

Ese  negro  que  está  allí  

Jorge.  ¿Nani  méra?  nájkini  p’ikuntapia  

¿Donde?  Si  ya  lo  había  quitado  

Julio.  ¿P’ikuntaspiria?  

¿Ya  lo  había  quitado?  

Jorge.  ¿Kási  asula?  

¿Digo,    el  azul?  

Julio.  Asula,  nómpe  jaki  asula.  

El  azul,  ese  está  pegado  

Page 35: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Noksï  pakarasti  sésï.    

No  quedaron  bien  

 

Julio.    inteni  ánku  xunapiti  ka  naranjadu.    

Ese  verde    y  el  naranjado  este…  

Jorge.  ¿Xunapitini  nani  jatsikua?,  jimankini  jatsipkania,  ¿loo  naní?  

¿El  verde  donde?,  allí  donde  ya  lo  tenia,  ¿después  donde?  

 

Julio.  Jiniani  urhepani  no  jiniankire  májchataka,  ixoeni  urhepantesï  ánkuakani…    éskare  na  jatsikania  éska  éskuempa…    ¿  o  no?  Jimintesï  máarhatakani.  

Allá  adelante,  no  allá  donde  lo  pegaste  en  el  cuello,  es  acá  donde  tienes  que…  así  como  lo  tienes  como  si  fuera….  ¿o  no?  Allí  donde  tienes  que  ponerlo  en  el  centro  (estomago)  

Jorge.  ¿Jimini  máarhatani,  frente,  terurhukua?    

Lo  pego  en  el  centro,  de  frente?  

Julio.  K’éri  wirhipitiikani,  jinere  máarhatani  

Donde  es  el  gran  bola,  allí  se  lo  pegas  en  el  centro  

Jorge.  Noo  noya,  jukarikeni  no  kurhankuchentaska.  

No,  no  quedo,    no  te  entendí  mucho.  

Julio.  Imanka  más  k’éri  wirhipitiikani,  komeskire  erateni  jarhani,  jinere  máarhatani.  

Ese  que  es  más  grande  la  bola,  como  si  lo  estuvieras  viendo  su  cara,  allá  se  lo  pones  en  el  centro  (estomago)  

Jorge.  ¿Náana  maarhatani?  

Como  se  lo  voy  a  pegar  en  el  centro  (en  el  estomago)  

Julio.  Komeski  túpu  cheetirhu  jinere  máarhatani,  jinere  máarhani  

Como  si  fuera  en  tu  ombligo,  allá  se  lo  pones,  allá  en  el  estomago  

Jorge.  ¿Turhipitirhu  isï?  

¿Por  donde  está  el  negro?  

Page 36: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Julio.  K’o  pero  nóre   jinia  máparhatante   imani   jinkuni,  sino   ixoeni  urhepani…     jimanka  píku   jaka   ¿o   no?,   pero   nóteru   imanka   naranjadu   ánkukani   sino   ts’ïmi   sápirhatitu,  jimintesï  jatsiaka  kétsekua  xunapitini  

Si,  pero  no  tienes  que  ponerlo  atrás  con  el  otro,  si  no,  acá  adelante,  allí  donde  está  el  pico  (verdad),  pero  no  a  ese  al  naranjado,  si  no  a  esos  chiquitos,  allí  es  donde  tienes  que  poner  el  verde.  

Jorge.  ¿Píkurhu  ketsekua?  

¿Abajo  del  pico?  

Julio.  K’o  

si  

Jorge.  ¿Jini  májchutani?  

Pégalo  allá  abajo?  

Julio.  No,  jiniresï  máarhataka  

No,  se  lo  pones  allá  en  el  centro  (en  el  estomago)  

Jorge.  ¿Wirhipiti  sápichurhu  ísïa?  

Hacia  por  la  bola  chiquita?  

Julio.  No  k’érini  

No,  en  el  grande  

Jorge.  ¿Turhipitirhu  jiminku  karhakua?  

¿Por  el  negro  allí  arriba?  

Julio.  Nóchkare  jiniani  ánkuni  sino  ixoeni  urhepani  

No  pues  de  aquel  lado,  si  no  acá  adelante.  

Jorge.  Noo,    noya  

Noo,  no  quedo  

 

 Jawatichkia  

Así  está  bien  

Terminado  

Page 37: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

 

Chunche  1.8  

Jorge  –  Julio  

Jorge.  Kolor  de  rosa,  méra  terujkanirhu  máarhata  

El  color  de  rosa,  pégalo  exactamente  en  el  centro  del  estomago.    

Julio.  ¿Karhakua  o  kétsekua?  

¿Arriba  o  abajo?  

Jorge.  Kétsekua  

abajo  

Julio.  ¿o  naninterkuchkia?  

¿o  en  donde  sea  pues?  

Jorge.  K’o  naninterkia  pero  méro  teruarhani  wirhipitirhu  

Si,  en  donde  sea  pero  exactamente  en  el  medio  de  la  bola.  

Julio.  ¿Kétsekua  ánkunia,  jarhania  kolor  de  rosa?  

Abajo…  allí  tiene  que  estar  el  color  rosa  

Jorge.  K’o,  no,  para  frente  jarhani  chéeti  jimpo  

Si,  no,  para  estar  hacia  tu  dirección  (frente  de  ti)  

Jorge.   Ka   asula   jinire  májtsïtante   kolor  de   rosarhu   karhakua  wirhipiti,   jininka   sánititu  kójtsïkani  

Y  el  azul,  se  lo  pegas  arriba  del  color  rosa,  arriba  de  la  bola,  allá  donde  tiene  un  poco  de  espacio  de  la  parte  superior.  

Julio.  ¿Jininka  sánititu  kójtsïka?  

¿Allá  donde  está  un  poco  amplio  de  la  parte  superior?  

Jorge.  K’o  

si  

Julio.  ¿Náanasïni  jatsia  wirhipiti?  

¿Como  tengo  que  poner  a  la  bola  (al  redondo)?  

Page 38: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Jorge.  Xánkisï  éskare  na  máarhataka  kolor  de   rosa,  has  de  cuenta  éska  centabu,   inte  kolore   de   rosa   jiniresï   máarhataka   jimanka   áila   jukanharhijkani,   éskare   na  máarhatakania  kolor  de  rosani,  jima  karhakua,  terujtsïni  ¿ya?  

Así  nada  más  color  tienes  pegado    al  color  de  rosa,  has  de  cuenta  como  si   fuera  una  moneda,  el  color  de  rosa    lo  tienes  que  pagar  allá  en  el  centro  donde  tiene  el  sello  de  águila,  así  ya  lo  tienes  pegado  el  color  de  rosa,  allí  arriba,  en  la  parte  superior  ¿ya?    

Julio.  Ya  

ya  

Asula  no  sésï  jarhasti  

El  azul  no  está  bien  

 

Jorge.  éskare  na  kolore  de  rosani  márhetaka,  ¿náanare  jatsiskini  inteni  wirhipitini?  

Así  como  lo  pegaste  al  color  rosa,  ¿Cómo  tienes  a  esa  bola?  

Julio.  Éska  na  wirhipeka  

Así  como  lo  ese,  de  redondo  

Jorge.  ¡Jurajku  anhantekorheni!  

¡Déjalo  que  se  pare  (solito)!  

Julio.  Inte  kuarhatsestia  

Ese  ya  se  cayó  

Jorge.  Anhantska  ka  kolor  de  rosani  chéeti  frente  jatsi  

Páralo  y  el  de  color  rosa  pon  hacia  a  ti  (frente)  

Julio.  Ya  

ya    

Jorge.  Jimentesï  karhakua  májtsïtaakani  

Allí  es  donde  tienes  que  pegar  en  la  parte  superior  

Julio.  ¿Para  jini  erancheni?  

¿Para  que  se  quede  viendo  hacia  arriba  

Jorge.  K’o  

Page 39: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

si  

 Terminado  

 

 

Chuenche  1.9  

Julio  –Jorge  

 

Julio.  Asulania,  jinia  márhetani  jinianka  ísï  Puki  jaka.  

El  azul,  pégalo  por  donde  se  encuentra  Puki    

Jorge.  ¿Frente  o  máladu  ísï?  

¿de  frente  o  hacia  un  lado?  

Julio.  No,  jiniankichka  ísï  Puki  jaka,  jiniani  ladu  ¿ya?  

No,  por  donde  está  pues  el  Puki,  de  aquel  lado  ¿ya?  

Jorge.  Ya  

Ya  

Julio.  Komeskini  jínteni  exeya,  komeski  ji  jarhani  jiniani  chéeti  jimpo,  asulani  jinianki  ísï  Puki  jakaya,  ka  looloo  xunapitini  jinianki  ísï  ts’ïma  ánchekorheni  jápka.  

Como  si  te  fijaras  a  mí,  como  si  yo  estuviera  en  tu  lugar,  el  azul  por  donde  está  el  Puki,  y  luego  el  verde  por  donde  estaban  trabajando  aquellos.  

Jorge.  ¿Néecha?  

¿Quienes?  

Julio.  Ts’ïma  ánchekorheriicha.  

Aquellos  trabajadores.  

Jorge.  ¿Komeski  éskua  jatsikuani  máladu?  

¿Como  si  pusiera  los  ojos  a  un  lado?  

Julio.  K’o,  ka  inteni  naranjadia  jimini  jurhimpiti  jiminka  t’u  jakaya  

Si,  y  el  naranjado  allí  derecho  por  donde  estás  tú  

Page 40: Chunches 1julio-jorge traducido terminado.csh.izt.uam.mx/.../dea_25585_37_434_1...terminado..pdf · Chunches1.1(Julio(–(Jorge((Julio&’wirhipitiini’ jásï,’ no’ sésïwirhipesti,’

Jorge.  ¿frente  jatsikuni?  

Lo  pongo  en  frente?  

Julio.  K’o,  para  triangulu  úni.  

Si,  para  hacer  un  triangulo  

Jorge.  ¿Májku  jásï  kétsekua,  máladu?  

¿Igualmente  abajo,  a  un  lado?  

Julio.  No,  jimini  yámentu  pareju,  ni  kétsekua  ni  karhakua,  sino  terujkanirhu  jimini  ánku,  ¿ya?  

No,  allí  todo  parejo,  ni  abajo  ni  arriba,  si  no  por  la  mitad,  ¿ya?  

Jorge.  Ya  

ya  

Julio.   Komeski   terujkanirhu   ánkuya…   komeskichkare   terujkanirhu  májtsïtania,   jiminte  cuentu  únia,  jimente  inchaatani  ánku  deduni,  jimini  kétsekia,  asulani,  ka  loo  xunapitini  jinia  májku  jásï  ka  loo  naranjaduni    májku  jásï  ka  triangulu  jiarania.  

Como   si   en   la  mitad…   como   si   lo   pegaras   pues   en   la  mitad  de   la   parte   superior,   allí  cuéntale,  allí  mete  el  dedo,  allí  abajo,  el  azul  y   luego   igualmente  al  verde    y   luego  el  naranjado  igualmente  y  se  forma  un  triangulo.  

Jorge.  K’o,  k’óxamu.  

Si,  creo  que  si.  

Terminado