Contidos Pág ina 1 de 3

--./

OS LUGARES DE FRANCISCO CARBAllO { Santiago Prol -

Boas tardes. Quixera agradecer aos organ izadores desta Homenaxe Nacional en Marín a FranciscoCarballo, a nasa presenza neste acto en nome de todos os veciños e veciñas de Maceda.

o filio máis sobranceiro vivo do noso concello naceu ao pé dos venteados Montes do Rodicio, enCeleirón de Asadur, coa Ser ra de San Mamede omnipresente. El sempre remarca as sú as orixes ­sen autood io- naq uel fermoso lugar -que non aldea- do que moi preto pasa a Vía Nova, unha RotaRomana que ía dende Braga até Astorga. O Val do Medo tivo poboacíón neolítica, castrexa eromana . O lugar no que veu ao mundo Francisco Carballo -o 8 de marzo de 1925- fora un celeirodun mosteiro fem inino na Idade Media . Aquela Arcadia, que el mesmo denomina "niño dereiseñores", t iña forno común, peto de ánimas, regue iro con xuncos, paxaros a esgalla , escolamixta, lameiros, ve iga e bebedoiros para o gando.

o igrexario de Asadur, adema is das reminiscencias do mostei ro das monxas bleitas, garda unhaara romana rnoi ben conservada , un baixorrelevo prerrománico único e unha estatua xacente duninqu isidor. A parroquia de Asadur era o ámbito social. A v ila de Maceda era o eixo económico e oreferente comercial. Dende moi cativo Carballo la ilusionado en cabalo ás feiras do 4 e do 20(sabe montar dende os tres anos) . Nunha de mediados de 1936 v iu unha folga. En Maceda todosfalaban de Benigno Álvarez, o emerxente líder do Partido Comunista que estaba a revolucíonaraquel mundo. Nunha columna que enxertou no Semanario ANT en novembro de 2000, ohistoriador reflex ionaba: "Logo da guerra, a rura lización dos anos 40 empobreceu aínda máis aoPaís. Veu a emigración . Nos anos 60 abandonáronse as leiras e as cortiñas. O tardofranquismodinamitou o mundo rura l milenario. O fraguismo case o extermina a pro l dunha globalizaciónselectiva . O capitalismo destruíu o tecido económico trad icional. Dende 1960 deuse o maiorcataclismo que coñeceu Galiza dende o castrexo . Hogano as aldeas son dorm itorios ou granxas.Non hai v ida cultural nin social".

Con 11 anos Carbal lo ingresa no colex lo dos Milagres, pouco despois de este lar a Guerra Civil.Nos dous cursos do Monte Medo soubo dos "paseados" e dos fusilados da nosa contorna . Taméndo tráxico final de Benigno Álva rez e da presenza de fuxidos armados. Outros dous anos enLimpias (Cantabria) e un en Murguía (Araba) fo ron rutinarios, fríos e con serias carenciasalimenta rias . Por aqueta época afeccionouse a xoga r ao xad rez .

En 1941 comezou estuc!os de seminarista cos Paúles: un de Novi ciado estrito e tres máis deFilosofía en Madrid (no bairro de Hortaleza) ; outros catro de Teo lox ía en Cuenca (fronte as CasasColgantes) . Os oíto na máis pura ortodox ia do "nacionalcatolicismo" español , sen reg resar á casae sen apenas contacto co exterior. En Madrid a tubercu lose causou estragos no seu centro. Pasoufame, frío intenso, vestíu roupa improcedente, acusou rigor extremo en horarios, mesmo pad eceuun re itor sadomasoquista que os insu ltaba e os obrigaba a levar unha vida de réxime monacal ­cuarteleiro .

Os veráns pasábaos en Murguía, nun colexio de Paú/es ande a alimentación e o clima semellabanmáis benignos . Nunhas Memorias inéditas ás que puidemos ter acceso, Carballo esc ribíu: "Eramosuns monxes con habitas de cregos, uns estudantes de vellos pergamiños como na Idade Media .Os catro anos en Madrid foron de arrase da esponteneidade. Axudaron a ter un aspecto de paúl

http ://www.enmaceda.com/contidos .php?clave=24 24/10/05

Contidos

ao estilo f rancés do século XVII".

Página 2 de 3

Aa p é do Huecar, Carbal lo soñaba con sair daquela "qorxa" conquense cara a India comornisio nei ro . O 3 de xullo de 1.949 -na catedral de Cuenca- ordenouno sacerdote Monseñor Tovar,bispo de Cutack (India). En Madrid celebrou a primeira misa na basílica da Milagrosa co seu tíoSamuel, que tamén era frade PaLJI. Regresou a Celeirón e atopou todo igual que en 1.941 agás aosirmáns que xa eran maiores.

Con 24 anos foi nomeado profesor de Filosofía no Seminario de Madrid . Simultaneou esta labou racos estudos un iversita rios . Mat riculouse en Filosofía e Letras, sección Historia, na UniversidadeCentral, hoxe Complutense. Sabemos que t iña especial pred ilección poias matemáticas. Como s ópodía real izar aqueles estudos por libre, desistíu . A realidade universitaria de Madrid era penosa :absentismo e mediocridade de gran parte do profesorado, baixa preparación académica doalumnado, ambiente pechado. Orabén, era mixto : había alumnas, profesoras, saldas ao campo,v isitas ao Museo do Prado, á Biblioteca Nacional, ao Ateneo, cinema aos domingos... Todo aqullocontribuíu a mod ificar os hábitos monaca is da súa formación relix iosa. Carballo recibíu osbeneficios do espazo má is aberto daqu ela represiva, gris e autárqu ica España franquista .

No verán de 1953 foi de vacaci óns a Ing laterra . Pasou antes por París ande descubríu o amb ientedos lazaristas e do catol icismo francés . En Londres os paúles tiñan unha residencia de est udantes.Aqu ilo seme llaba radi calm ente diferente. O nacionalcatolicismo españ ol ía aparecendo como unhapenosa situación a sobrepasar. A Historia int errogaba á Teoloxía.

En setem bro de 1954 licenciouse cunha tes ina sobre " San Vicente de Paúl e África ". En 50 decarreira tivo a oportunidade de escoltar a Vicens Vives e a Pierre Vilar. Máis tarde fixo un cursobreve en Barcelona baixo dirección de M. Segui n. Eles foron os que rnáis o orientaron no quefacerda Historia . Matricu louse nos cursos de doutoramento. Tamén pensaba ser alumno de Xosé LuísLópez Aranguren. Deixouno por presións e foi env iado ao colex io San Narciso de Marín cornoDirector Técni co aquel 1954 . Era un pequeno centro de bacha rela to con 50 internos e uns 150externos. Completaba a laboura doce nte no colex io de Praceres e no da Inmaculada enPontevedra . No Morrazo xa se falaba de reno vación do galegu ismo. Daquela Carba llo perdeu aoportunidade de incorporarse á Galiza que empezaba a despe rtar, algo que l1e pesou andando otempo.

En 1958 trasladárono ao colexi o de San Vicente de Paúl de Barakaldo, Aplicábase a estratexia ­tan xeralizada nas comunidades relixiosas- de non residenciar no prop io país e lon xe do ámbitofa mil iar. O ru inoso colexio de Barakaldo estaba ao p é de "Altos Hornos de Biscaia", En 1962subiron a un colex io novo no bairro de Beurco. Alí Carba llo exerceu com o di rector e superio r. En196 3 saíu o seu pr im eiro li bro, "O Santuario do Monte Medo". En 1965 "Es pirito misioneiro daConstitución litúrx ica", a súa pr irnei ra incursión no Vat icano Ir. Carballo artellou un colexio ao día,cun proxecto com parti do e aberto ao País Vasco. Barakaldo era unha cidade obreira, deemigrantes e con esperanzas reivindicativas. Para os Paúles do ternpo do franquisrno fo i uncolexio parad igmático, o mellar feito histórico da súa biografía. A parroquia de San Vicente eraavanzada na pastora l, de diálogo obreiro e de incult uración en Euskadi. Ao lado do colex io xurdíua parroquia de Santa Teresa. O seu vicario era Perico Solaba rría, un sacerdote obreiro, logocoñec ido por ter cargos de responsabilidade na dirección de Herribatasuna . Con el departíuCarballo infindas veces .

Naquel trienio como director en Barakaldo, a Igrexa púxose en Concilio. O impacto do Vat icano IIlevouno a aceptar o nomeamento como reitor do Teologado San Vicente de Paúl en Salamanca.Tiña 40 anos. Estivo alí - irnpulsando unha renovación teol óxica- dende 1.965 até 1.973. Oit o anosde refo rmu laci ón mental e de salto do modelo cristián medieva l-reformista ao paradigmaI lustracl ón-modernldade, léase cristianismo superador, que poderiamos cha mar "Crist iania", naliña de Raimon Panikkar ou de Chao Rego.

O edifi cio do teologado semella ba unha Arca de Noé. O profesorado esforzábase en "aggiornarse" .Polo cent ro pasa ron docentes progresistas. Tamén est ivo Rouco Varela . Carba llo tenta ba poñerseao día . Era un lector compulsivo. Axudoulle a ida a Roma nos veráns, dende 1967 até 1973, aasam bleas e grupos de estudo elitistas. Os paseos dominicais polo rast ro do Trastéveredescubríron lle out ra realidade máis acesa : atopou un "Terra e Tempo" e decatouse de que exístíana clandestin idade un naciona lismo galego marxista organ izado .

http ://www.enrnaceda.com/contidos.php?clave=24 24/10/05

Contidos Página 3 de 3

Durante os 8 anos que pasou en Salamanca deuse na Igrexa e na súa Congrega ción o maiorcam bio dende o Concili o de Trent o; hou bo un intento de asumir o Vaticano Ir e de superalo . Areforma que promoveu en Salamanca non sempre fo i ben entend ida. A cidade uni versita ria era unfervedoíro co Maio do 68 e o t ardofranquismo de fon do. Carballo tentaba convencer aos Paúles. Oseu ve rdadeiro obxectivo debería ser o servizo á liberación dos pobres. Iso s ó sería posíbel sevivían en solida rida de con e entre eles; se traballaban dende os pob res e se compartían t od o, senpode r de ningú n tipo.

Aquilo seme lla ba un programa para fundar unha comunídade nova. Para defender ao débil e paracriti car t oda opresi ón había que facelo na loita social e dend e a socíedacle civ il. Vig o era o lugaraxeita do. Carba llo, que pu ido segui r facendo carreira ecle siástica dende arriba e acadar alg oserne llante ao que conseguíu o Cardeal Quiroga Palacios (tarn én orixinarío de Maced a) , optou polocris t ianismo de base en ga lego, nu nha cida de obreira na que esti vo na fron te ira do ecle sial e nocorazón do de bate socia l dende 1973 at é 1985. Impartíu clases na Escola Universit ar ia deMaxisterio e no Politécnico. Dende 1985 até 1990 traball ou no centro de Formación Profesional daXunqueira en Pont ev edra, ande se sentíu plenament e satisfeito com o docente. Xubi louse e viv íu ­ao cornezo- a cab alo entre Vigo e Marí n. Reside dende hai máis dunha década en Chan do Monte,un luga r privilexiado do Mor razo . A xubilació n fo i un ha liberación, xa que logo permitíu llededicarse á investigación e a escribir libros capitais para a memori a colect iva deste País. Ax iñaveremos im prentada un ha monografía sob re " O Século XVI en Gal iza " e un ensaio sob re a" I nxerc i ón do Cristi anismo na Nación " . Nos anos 90 Carballo tamén fixo vis itas pendentes afam ilia res en Urugu ay e en Cuba. Recente me nte vo ltou a Francia. Os desprazamentos aSalamanca e Maced a nunca deixa ron de estar na súa axenda .

Francisco Carb all o fixo o reencontro con Galiza ··de nde Vigo- cunha inmersión glo bal nasociedade: no sind icalis mo doc ente (UTEG) , no eido polít ico (Bloque) , no xornalismo (A NT) , naed ición (Promocións Cult urais Galegas), no asoc iacion ismo (Cultu ral de Vigo), na invest igación(Colección Historia de Galiza , Escola de historiadores }, na relix ión (I r imia, Encru ci llada) ... Destaintensa etapa de compromiso co País -a tem po completo- non vo u fala r, xa qu e log o atópan seeiquí -nest a me sa- relevantes personalidades que est iveron en primeira liña con el. Nuninteresan tísimo libro de " Conversas" qu e t ivo aben artellar con Xan Carballa e comigo no 2002, oilustrado hist or iador dicíanos que a súa arel a derradei ra sería' ve r Galiza liberada e gobernada porpersoa s dende unha esquerda real , na qu e a igual dade fose o primeiro obxectivo daquel goberno.Saúde mestre. Langa vid a e Patria. Sempre!

Marín, 22 de Outu bro de 2005 .Homenaxe Nac ion al a F.. Car ballo. -

http://www. enmaceda.com/contidos.php?clave=24 24/10/05