argia eta soinua2ccnn12edit
TRANSCRIPT
![Page 1: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/1.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
IRAKURGAIA
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
Argia eta soinua
![Page 2: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/2.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Argi zuriaren deskonposizioa prisma
baten bidez
Lehen irakurgaia
1679 hasieran, Isaac Newtonek Londreseko Adiskideen Elkarteko kideei berak experimentum crucis (esperimentu erabakigarria) deitu zuenaren deskribaketa bidali zien. Testua horrela hasten zen: “Nik aurretik emandako hitza betetzeko, zeremonia gehiagorik gabe jakinaraziko dizut 1666 urtean (…) beirazko prisma triangeluar bat eskuratu nuela berarekin Koloreen Fenomeno ospetsuak (ziurtatzen) saiatzeko. Helburu honekin nire gela ilunduta eta kontraleihoan zulotxo bat eginda eguzki-izpi kopuru komenigarria sartzen uzteko, prisma sarreran jarri nuen modu horretan pareko horman izpiak islatu zitezen. Hasieran denborapasa atsegina izan zen kolore biziak eta indartsuak, modu honetan sortuak, ikustea”. Honen eta buruturiko beste esperimentu batzuen deskribaketaren ondoren, Newton hurrengo ondoriora iritsi zen:“Ondorioz, zuria argiaren ohiko kolorea dela esaten da, zeren-eta argia kolore mota guztien nahasketa bat”.
Newtonen esperimentua
![Page 3: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/3.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Edukien eskema
Egia eta soinua
Ezaugarriak
Ezaugarriak
HedapenaItzalakEklipseak Islapena
EzaugarriakIspiluak
Argia
IturriakXurgapena
Errefrakzioa
EzaugarriakLenteak
Barreiadura
DeskonposizioaKolorea
HASIERA
Soinua
Ezaugarriak
Pertzepzioa
Begia
Nolakotasunak
SailkapenaOihartzuna
Pertzepzioa
Belarria
![Page 4: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/4.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
HASIERA
Unitatearen azalpenerako baliabideak
Argia eta soinua uhin gisa
Argi-iturriak Gorputzen jokaera argiaren aurrean
Argiaren hedapena
Itzalak
Eklipseak Argiaren islapena Ispiluak LenteakArgiaren errefrakzioa
Argiaren deskonposizioa
Kolorea Begia Soinuaren ezaugarriak
Soinuaren ezaugarriak
Oihartzuna eta erreberberazioa
Belarria Estekak
![Page 5: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/5.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Argi-uhinak
Argia eta soinua uhin gisa
Soinu-uhinak
Uhin-luzera
Harana
Gailurra
Ezaugarriak Unitateak
Maiztasuna Hertz (Hz)
Uhin-luzera Metro (m)
![Page 6: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/6.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Argi-iturriak
Argi-iturriak
Naturalak
Eguzkia
Izarrak
Artifizialak
Bonbillak
Kandelak
Bigarren mailako igorlea
Argi gehiena islatzen dute
Argi oso gutxi islatzen dute
![Page 7: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/7.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Gorputzen jokaera argiaren aurrean
Xurgatzeko gaitasunen arabera:
Gardenak Zeharrargitsuak Opakuak
Argia pasatzen uzten duteArgiaren zati bat pasatzen
uzten duteEz dute argia pasatzen uzten
![Page 8: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/8.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Argiaren hedapena
Argi-izpia Argi-sorta
Argia lerro zuzenean hedatzen da
Argiak 300.000 km/s abiadura hartzen du
![Page 9: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/9.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Itzalak
Itzalaren forma aldatzen da:
Foku handia edo objektutik hurbil
Ilunantza Itzala
Itzala
Foku txikia edo objektutik urrun
![Page 10: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/10.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Eklipseak
IKUSI ANIMAZIOA
Eguzki-eklipse baten sekuentziaIlargi-eklipsea
Eguzki-eklipsea
![Page 11: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/11.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Eklipseak
Eguzki-eklipse baten sekuentziaIlargi-eklipsea
Eguzki-eklipsea
ITZULI
![Page 12: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/12.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Argiaren islapena
Izpi intzidentea
Islaturiko izpia
![Page 13: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/13.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Ispiluak
Ispilu ahurra
Ispilu ganbila
Ispilu esferikoakIspilu lauak
Irudi simetrikoa
![Page 14: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/14.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Argiaren errefrakzioa
Arkatzaren irudiak errefrakzioa jasaten du
![Page 15: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/15.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Lenteak
Leiar konbergenteak
Leiar dibergenteak
Argi-izpiak metatzen dituzte
Argi-izpiak barreiatzen dituzte
![Page 16: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/16.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Argiaren deskonposizioa
Uhin-luzera gorakorra
Espektro ikusgaiaren erradiazioa
Prisma
Err
adi
azio
ultr
amor
ea
Erra
diazio infragorria
![Page 17: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/17.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Gorputzen kolorea
Argi-kolore nahastea
Pigmentu-kolore nahastea
Gorria
BerdeaUrdina
Horia
Magenta
Lazulita
Argi zuria
Kolore guztiak xurgatzen dituzte bat izan ezik: ikusten duguna
![Page 18: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/18.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Argiaren pertzepzioa. Begia
Argia korneatik sartzen da
Irisak argi kopurua kontrolatzen du
Begi-ninia handitu edo txikitu egiten da argiaren arabera
Alderantzizko irudia erretinan eratzen da
Nerbio optikoa nerbio-bultzadak transmititzen ditu
Kristalinoak irudiak enfokatzen ditu
NOLA FUNTZIONATZEN DU ARGAZKI KAMERA BATEK?
![Page 19: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/19.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Argiaren pertzepzioa. Argazki kamera
ITZULI
Argia objektibotik sartzen da
Leiarrek irudia enfokatzen dute
Irudia filmaren gainean edo sentsorearen gainean eratzen da
Diafragmak sartzen den argi kopurua kontrolatzen du
![Page 20: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/20.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Energia garraiatzen du, ez materia
Norabide guztietan hedatzen da
Ez da hutsean hedatzen
Soinuaren ezaugarriak
ZEIN ABIADURATAN HEDATZEN DA SOINUA?
![Page 21: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/21.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Soinuaren ezaugarriak
SOINUAREN HEDAPEN-ABIADURA INGURUNE EZBERDINETAN
Airea (20 ºC-ra) 340 m/s
Ura (0 ºC-ra) 1.500 m/s
Burdina (20 ºC-ra) 5.130 m/s
ITZULI
![Page 22: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/22.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Soinuaren nolakotasunak
Intentsitatea Tonua Tinbrea
Soinu ahulak
Energia gutxi
Soinu indartsuak
Energia asko
Soinu baxuak
Soinu zorrotzak
Behe-maiztasuna
Goi-maiztasuna
Intentsitate eta tonu berdineko
soinuak
Soinu-iturri ezberdinak
SOINU BATZUEN INTENTSITATEA IKUSI
SAKATU BOZGORAILU BAKOITZA SOINUA ENTZUTEKO
![Page 23: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/23.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Soinuaren nolakotasunak
Tonua Tinbrea
Soinu baxuak
Soinu zorrotzak
Intentsitate eta tonu berdineko
soinuak
Soinu-iturri ezberdinak
Soinu batzuen intentsitatea
Hostoen zurrumurrua
20 dB
Liburutegia (barruan)
40 dB
Bulegoa 50 dB
Elkarrizketa metro batera
60 dB
Trafikoa eta makineria
80 dB
Lurpeko trena 100 dB
Erreaktore baten aireratzea 60 metrora
120 dB
Erreaktore hurbilaren aireratzea
150 dB
ITZULI
Behe-maiztasuna
Goi-maiztasuna
![Page 24: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/24.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Oihartzuna eta erreberberazioa
Distantzia (metroak)
0 0,1
34 0
Denbora (segundoak)
17
Abiadura 340 m/s-ren baliokodea da
OIHARTZUNA ERREBERBERAZIOA
Entzuten da Ez da entzuten
![Page 25: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/25.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Soinuaren pertzepzioa. Belarria
NOLA FUNTZIONATZEN DU SONAR BATEK?
Soinu-uhinak
Tinpanoak dar-dar egiten du soinu-uhina jasotzean
Barruko belarria
Erdiko belarriko
hezurtxoak
Entzumen-nerbioa
Frekuentzia (Hz)
20
20 000
Infrasoinuak
Ultrasoinuak
![Page 26: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/26.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Soinuen bidezko nabigazioa
ITZULI
Itsasontziaren sonarrak ultrasoinu bat igortzen du
Objektuaren kontra talka egiten du eta islatu egiten da
![Page 27: Argia eta soinua2ccnn12edit](https://reader035.vdocuments.co/reader035/viewer/2022081502/559016191a28ab3b758b4652/html5/thumbnails/27.jpg)
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAArgia eta soinua
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTEN AURREKOA
Esteka interesgarriak
HASIERA
Uhinen gaineko jarduerak
WEB GUNEHONETARA JOAN
Argiaren propietateak
WEB GUNEHONETARA JOAN