ÁÃrar rohingya tourtorika rosÓm-rewajor kitab

Post on 01-Oct-2021

3 Views

Category:

Documents

0 Downloads

Preview:

Click to see full reader

TRANSCRIPT

ကြၽႏပတ႔ ရဟငဂာ ရးရာယဥေကးမ စာအပ။OUR ROHINGYA CULTURE BOOK

ÁÃRARÁÃRAR ROHINGYAROHINGYATOURTORIKA TOURTORIKA

ROSÓM-REWAJOR ROSÓM-REWAJOR KITABKITAB

ÁÃRAR ROHINGYA TOURTORIKA ROSÓM-REWAJOR KITAB

OUR ROHINGYA CULTURE BOOK

KAṬÚN LOI YARE MÁNI BÁINGA KITAB

ကြၽႏပတ႔ ရဟငဂာ ရးရာယဥေကးမ စာအပ။႐ပျပကာတြနးမားျဖင ဘာသာျပနထားေသာ စာအပ။

A VISUAL DICTIONARY

Published by Books Unbound & IOM

Curation: David Palazón

Art Direction and Design: Sophie Danielson

Research (CMC team): David Palazón, Shahirah Majumdar, Rezaul Karim, Md. Rahul Karim, Saleha Akter Urmi, Hossain Ahammod Masum, Shwettaj Jahan Tithi, Mustafa Kamal, Zeeshan Khan, Md. Asif Imteaz, Sophie Danielson, Shahida Win, Md. Shofiqul Islam, Asmoth Ullah, Mohammed Yakub, Nurul Amin, Md. Shibili, Asma Hossin, Kurshida, Kefayet Ullah, Imam Hossein and Noor Ali.

Illustrations: Allina Seegert, Amadea Szamosi, Anan Anwar Mullick, Anastasia Hladilka, Ashmita Thapa Magar, Beatrice Jasmine, Clarisha Revlyn, Elena Tara, Farah Syahida, Hannah van de Ree, Ignacio Pérez, Jessica Maarleveld, Joanna Smolska, Khadija Quddus, Lukas Lorenzini, Patri Cartoon Art, Rachel Lucette Adams, Rebecca Mohammad, Shama Hussain, Sofia Alanis, and Urška Kos.

Translations: Kaiser Anowar, Arif Kassim, Absar, and Asmothullah

Printed by Karim Printers

Thanks to these special contributors: Ramjan Ali, Mayuu Ali, Nihab Rahman, Razia Sultana, Roshida Begum & family, and Miranda Kuykendall.

Copyright © 2020 Books Unbound & International Organisation for Migration (IOM). All rights reserved.

No part of this publication may be reproduced, distributed, or transmitted in any form or by any means, including photocopying, recording, or other electronic or mechanical methods, without the prior written permission of the publisher.

The purpose of this book — the first Visual Dictionary of Rohingya Culture — is to provide the Rohingya community with a culturally appropriate education tool that features and illustrates their own unique heritage. It has been purposefullly designed using a picture-based approach to reach literate and illiterate children and adults in an inclusive way. This multipurpose tool is available through the IOM Rohingya Cultural Memory Centre, and can be used for conversation building, multi-language learning, reinforcing critical thinking skills and, ultimately, as a platform for art-based story-telling. Teachers and facilitators in educational facilities as well as MHPSS staff providing psychosocial support will find it especially useful.

For further information about this publication and the IOM Rohingya Cultural Memory Centre’s work, please contact David Palazón (dpalazon@iom.int), Shahirah Majumdar (smajumdar@iom.int) and Sophie Danielson (sophie@books-unbound.org).

Version 1.01 (April 2020)

SinnoRohingya Tourtorika Rosóm-rewajore kaṭún loi máni báinga kitab ibáre banaiye Books Unbound ne, ar hítarare gora baiye IOM e - the UN Migration Agency - Rohingya Tourtorika Rosóm-rewajor Senṭárot (Cultural Memory Centre) soledde ham ókkolor bútottun yan ekkán ham. Ar yan ekkán alok noiya ham, Rohingya tourtorika rosóm-rewajor talim dede manúš ar pargu manúš ókkolor zoriya Rohingyar bab-dadar dinna Tourtorika Rosóm-rewaj ókkolore zotton gorí rakÍbolla, zeén niki - Rohingyar solasol, bab-dadar dinna nišáni, šómazot uṛát-boiṛát, Eid-Kurban, fušák-lebas, hána-fína, zuban, gór-duwar, haz-harbar, giyan-buddí ar dinor yakin… ín beggúnor babute taákit goríbolla, nišáni ísabe kuiṭṭai rakibolla ar torki goríbolla ãaraham yan gorír.

အဖ�ဖင� အမာာ�စာ�ရ� ဟငဂျာ�ာ ရ� �ရာာယဉကျေး���မ အစဉအလာာမ�ာ��� �ာတနး�ရ� ပပ� � မ�ာ�နး � တ� ကျေး�ာပြာပာထားာ�ကျေး�ာရ�ဟငဂျာ�ာ ရ� �ရာာယဉကျေး���မ အစဉအလာာမ�ာ��� �ာတနး�ရ� ပပ� � မ�ာ�နး � တ� ကျေး�ာပြာပာထားာ�ကျေး�ာ

ဤဘာာ�ာပြာပနးစာအ� ပ��ဤဘာာ�ာပြာပနးစာအ� ပ�� Books UnboundBooks Unbound � ပြပစ� ပါ�ည။ ဤအာ�ထား� တမ�ည � ပြပစ� ပါ�ည။ ဤအာ�ထား� တမ�ည

IOM - The UN Migration AgencyIOM - The UN Migration Agency တ� � မ လာ�ရ လာ� ပ�� ငလာ��ရကျေး�ာ ရ� ဟငဂျာ�ာ တ� � မ လာ�ရ လာ� ပ�� ငလာ��ရကျေး�ာ ရ� ဟငဂျာ�ာ

ရ� �ရာာယဉကျေး���မ စငတာ၏ ရ� �ရာာယဉကျေး���မ စငတာ၏ (Rohingya Cultural Memory Centre)(Rohingya Cultural Memory Centre) လာ� ပငနး�စဉမ�ာ�ထားမ လာ� ပငနး�စဉမ�ာ�ထားမ

အစတအပ� င�တခ� လာည� ပြာ�စပါ�ည။ ဤလာ� ပငနး�စဉ�ည ဆနး��စကျေး�ာလာ� ပငနး�စဉ အစတအပ� င�တခ� လာည� ပြာ�စပါ�ည။ ဤလာ� ပငနး�စဉ�ည ဆနး��စကျေး�ာလာ� ပငနး�စဉ

တစခ� ပြာ�စပါ�ည။ ရ� ဟငဂျာ�ာ ရ� �ရာာယဉကျေး���မ အစဉအလာာ အကျေးမအနးစမ�ာ��� ထားနး��မ�တစခ� ပြာ�စပါ�ည။ ရ� ဟငဂျာ�ာ ရ� �ရာာယဉကျေး���မ အစဉအလာာ အကျေးမအနးစမ�ာ��� ထားနး��မ�

ကျေးစာင� ကျေးရာ�န� ငရာနးနင� ပြာပနးလာညရင�နးကျေးစရာနး တတ�မ�နးာ�လာညကျေး�ာ ပညာရငမ�ာ�အာ�ကျေးစာင� ကျေးရာ�န� ငရာနးနင� ပြာပနးလာညရင�နးကျေးစရာနး တတ�မ�နးာ�လာညကျေး�ာ ပညာရငမ�ာ�အာ�

ခ�ဉ��ပ၍ ပြပစ� ပါ�ည။ ရ� ဟငဂျာ�ာ လာမဘာဝကျေးနးထား� ငပ� � ၊ ဘာ� �ဘာာ�အကျေးမအနးစ၊ ��လာ�ဆ�ဆ� ပ� � ၊ ခ�ဉ��ပ၍ ပြပစ� ပါ�ည။ ရ� ဟငဂျာ�ာ လာမဘာဝကျေးနးထား� ငပ� � ၊ ဘာ� �ဘာာ�အကျေးမအနးစ၊ ��လာ�ဆ�ဆ� ပ� � ၊

ပလာမ��ဘာင၊ အဝတအစာ�၊ အစာ�အကျေး�ာ�၊ အကျေးပြာပာအဆ� ၊ အကျေးဆာ�အအ�� ၊ အလာ� ပအ�� င၊ ပလာမ��ဘာင၊ အဝတအစာ�၊ အစာ�အကျေး�ာ�၊ အကျေးပြာပာအဆ� ၊ အကျေးဆာ�အအ�� ၊ အလာ� ပအ�� င၊

အကျေးတ�အကျေးခ၊ ဘာာ�ာကျေးရာ�ယ�� ကြ�ညမတ� � �� ကျေးလာ�လာာ�ရန� ငရာနးနင� �� �ဖြး��တ� �တ�ကျေးစရာနး အကျေးတ�အကျေးခ၊ ဘာာ�ာကျေးရာ�ယ�� ကြ�ညမတ� � �� ကျေးလာ�လာာ�ရန� ငရာနးနင� �� �ဖြး��တ� �တ�ကျေးစရာနး

ဤ�� �� � ဆနး��စထားထားင ပြပလာ� ပပြာခင�ပြာ�စပါ�ည။ဤ�� �� � ဆနး��စထားထားင ပြပလာ� ပပြာခင�ပြာ�စပါ�ည။

IntroductionThis Visual Dictionary of Rohingya Culture is a production of Books Unbound commissioned by IOM - the UN Migration Agency - as part of the ongoing work for the Rohingya Cultural Memory Centre (CMC). The CMC is a unique project preserving Rohingya Cultural Heritage through supporting artisans and cultural practitioners to research, produce and innovate objects of their own tangible and intangible cultural legacy.

မသားစ

အဝတအစားမား

႐းရာ အလအဆင

ရတနာ

အမမား

အမအသးအေဆာငပစၥညးမား

အမအျပင

အမအတြငး

ခကျပတျခငး

႐းရာ သေရစာမား

ရးရာ အစားအစာ

ကရယာ တနဆာပလာမား

ေမြးျမးေရးလပငနး

ငါးဖမးျခငး

ေဈး

လကဖကရညဆင

ၿမ႕

ေဆာကစားစရာမား

ေကာငး၌

စာသငခနးထမာ

ဘာသာ သာသနာ

အႏပညာ ႏင လကမႈပညာ

တရယာ

မဂၤလာေဆာင

ပြလမးသဘင

ေဒသခ ေခါငးေဆာငမား

ကမာၻ႔အသငးအဝငးရ ႐ဟငဂာလမး

မာတကာGóngzingor Sarang Zéya

1

2

4

5

6

7

8

10

12

13

14

16

18

20

22

26

28

30

32

34

36

38

40

41

42

44

46

Fémili

Hor-Suwor

Rosómi Mékap

Šúna-Šãdi

Gór-Duwar

Góror Estemalor Šiz-Bíz

Góror Baáre

Góror Bútore

Rãdá-Bára

Dešítta Nasta

Dešítta Hána

Sórusaman

Aál-Kéti

Mas-Saa

Bazar

Saár Duwan

Šóor

Kéla

Eškulot

Klásrumot

Dórmo

Átor-Ham

Tal

Biyá-Šádi

Bosóror Boro Din Ókkol

Farailla Leéḍar Ókkol

Family

Clothes

Traditional Makeup

Jewelry

Houses

Household Items

Outside the Home

Inside the Home

Cooking

Traditional Snacks

Traditional Food

Tools

Farming

Fishing

The Market

The Tea Shop

The City

Games

At School

In the Classroom

Religion

Arts and Crafts

Music

Weddings

Festivals

Local Leaders

Duniyat Beggúlla Aséde Rohingya Koum

Global RohingyaCommunity

Table of Contents

1 1

Estekbalႀကဆပါသည Welcome

dadiအဘြား grandmother

dadaအဘး grandfather

mamuဦးေလးuncle

fúuအေဒၚaunt

bafအေဖfather

maaအေမmother

fúur fut báiဝမးကြ ည/က cousin

bóinအစမ sister

bóinအစမ sister

báiအစက brother

šõóṛo báiအငယရြယဆးညေလးyoungest brother

Fémiliမသားစ Family

Assalaamu Aláikumm, mor nam Hazaraမဂၤလာပါ ကမ နာမည ဟာဇရာ ျဖစပါတယ။ Hi, my name is Hazara

Assalaamu Aláikumm, mor nam Rafiq မဂၤလာပါ ကေနာ နာမည ေရာဖကျဖစပါတယ။Hi, my name is Rafiq

2 3

Hor-Suworအဝတအစားမား Clothes

beṛiyaindór bazuအမးသမးအကႌblouse

nummalအမးသမး ေခါငးစညးပဝါhead scarf

burháဘရခါ burka

šongzíng hoorေကာငးဝတစschool uniform

zagáraအမးသမး၀တစ၊ ဂါ၀နskirt and blouse set

fiíta diya šenṭárညပဖနပsandals

táãiထမsarong

melafuwaindór zagáraမနးေကလး ဂါ၀နgirls’ skirt and blouse set

(paṭíkor) waansáṭအမးသမး ၀မးဆကone-set dress

tikkaဦးထပtupi

fura hamisလကရညအကႌbutton up shirt

át baiṭṭá bazuတရပအကႌt-shirt

kurutaအကႌရညpanjabi

fiíta diya šenṭárညပဖနပsandals

longiလခlongi

šóngzíng longiေကာငးသး လခschool uniform

šenṭárဖနပshoes

4 5

Saánaká႐းရာ အလအဆင Traditional Makeup

saánakáသနပခါးထးtraditional makeup

Šúna-ŠãdiရတနာJewelry

yaring diya hanfúlနားပြငearrings

matár ḍákor kẽṛaညပကလစhair clip

hãnor-gúwongနားကြငးearrings

átor-háruလကေကာကbracelet

baiyáဘယကnecklace

fattoror sórar siíyolလညဆြnecklace

meṛól diya síyolဆြၾကးnecklace

óõṛiလကစြပring

nappúlနားဖားကြငးnose ring

lollori diya hanfúlနားဆြearrings

6 7

Gór-Duwar အမမားHouses

dui sailla górနစထပမး ပငေထာငအမhouse

górရးရး ပငေထာငအမ house

dui ṭala górနစထပတကtwo-storey house

meiṭṭa gór ရႊျဖင ျပလပေသာ အမmud house

kuṭá gór ႏစထပ လးခငးတကT-shaped house

Góror Estemalor Šiz-Bízအမအသးအေဆာငပစၥညးမား Household Itemsgura fuwaindór dúlóin

ပခက cradle

faṛiဖာmat

muraေခြးေျခ stool sóng-hoddá rake dé ták

နရကပစငshelf

dondoma ဝရနတာ veranda

dánor hãjja စပါးက paddy storage

kuijjaေကာကရးပ haystack

zok yáto luṛa ere de zurhá ေရအးစင water pot stand

fúl-bariza ဥယာဥgarden

zúngha-fúlဆငပြားပနးေခြ flower crafts

8 9

Góror BaáreအမအျပငOutside the Home

10 11

Góror BútoreအမအတြငးInside the Home

12 13

Rãdá-BáraခကျပတျခငးCooking

soil hãrer ဆနၾကတေနသည။grinding rice

luṛi fiṛá banarဆနမန လပေနသည။ rolling rice flatbread

torhari basérဟငးသးဟငးရြက ခကရန ျပငဆငေနသည။ preparing vegetables

moris baṛer င႐တသးႀကတေနသည။smashing chillies

sálon rãdér ဟငးခကေနသည။ cooking curry

Dešittá Nasta႐းရာ သေရစာမား Traditional Snacks

fakkon fiṛáဆေၾကာမန႔rice flour biscuit

luṛi fiṛáနျပားrice flatbread

bát fiṛáေကာကညငးထတ။ sticky rice snack

duppáš fiṛáဆပသဖးမန႔ traditional rice flour snack

álluaရးရာ ဟာလ၀ါhalva

14 15

Dešittá Hánaရးရာ အစားအစာTraditional Food

bát ထမငး rice

masór sálonငါးဟငးfish curry lappásó

လကဖကသပtea leaf salad

baḍá mas sálonကမးဗလးငါး ဟငးfish curry

moriššuraငရတသးေထာငးsmashed chilli salad

goru gusso sálonအမသားဟငးbeef curry

išamas sálonပဇြနဟငး prawn curry

durús kuráၾကကေၾကာfried chicken

fólသခြားသးcucumbers

kurá gusso sálonၾကကသားဟငးchicken curry

16 17

Sórusamanကရယာ တနဆာပလာမားTools

zok yáto luṛa ere de zurháေရအးစငbamboo water pot stand

betor fĩzaraဟငးသးဟငးရြကေလာငအမvegetable cage

saloinဆနဇကာbamboo sieve

kiyãárar búngကဏနးဗးcrab trap

mas dóre dé saiငါးဗးfish trap

goiṭṭa dulaျပေထာကfish carrier basket

mas dóre dé lamba ḍupျမးရညbottle neck fish trap

zãái zalပကကန fishing net

zãái zal banarငါးပကကနကဖာေနတယmending the fishing net

ísoniေရခတစငbamboo water skimmer

dán ãsuroniထနျခစ rake

mas dóre dé búngငါးေထာငေခာကstream fish trap

ḍoloinၾကတဆtraditional rice grinder mas dóre dé sai

ငါးေထာငေခာကwoven bamboo fish trap

zũírခေမာကrain cape

1918

Aál-KétiေမြးျမးေရးလပငနးFarming

20 21

Mas-SaáငါးဖမးျခငးFishing

22 23

šúwaná masငါးေျခာကdried fish

totor-hariဟငးသးဟငး႐ြကvegetables

gula-galaသစသးဝလfruit

nastaမန႔သေရစာ snacks

Bazarေဈး The Market

2524

Bazarေဈး The Market

26 27

Saár DuwanလကဖကရညဆငThe Tea Shop

saá လကဖကရညtea

saár duwanလကဖကရညဆငtea shop

saá áãṛa dé fuwaစားပြထးshopkeeper

fanကြမးရြကbetel leaf

šórbot biyariအခရည ျပလပသည။juice seller

28 29

Šóorၿမ႕The City

30 31

KélaေဆာကစားစရာမားGames

haimor garíဝါးစပျဖငျပလပထားေသာကားbamboo toy car

fáldóni kélaခနေပါကကစားျခငးhigh jump game

rosí fadóni kélaၾကးခနကစားျခငးjump ropegónḍi ura

စြနလႊတျခငးflying a kite

sellúngျခငးလးခတျခငးcaneball

gulail maraေလာကလြဂြပစျခငးslingshot

ek sakkaola ṭéla garíတနးလညးwheelbarrow

sellúng kélaပကေကာျခငး ခတျခငးplaying caneball

luwár sakka solaသပတေခြလမျခငးhoop rolling

32 33

Eškulotေကာငး၌At School

Eškulot

34 35

Klásrumotစာသငခနးထမာ In the Classroom

ဂဏယစရာ သမး မဟာ

Proud Of The Great Daughter

- Shahida Win

Mahán Zi’yolloi Biší Kúši

36 37

Dórmoဘာသာ သာသနာ Religion

fooriေခါငးေပါငturban

saddorျခထညshawl

miswákတပးtooth cleaning stick

Quran ŠórifကမးျမတကရအာနHoly Quran

síyaraအစၥလာမ ဘာသာေရး ေအျခခစာအပIslamic primer

tosbí ပတးစပprayer beads

Quran Šórif telawot goráကမးျမတကရအာနက ရတဆျခငး reciting the Quran

hábes sábကရအာရ အာဂေဆာင ေကာငးသားQuran memorizer

jamát-ólaဂာမာသသား missionary

Imam sábဗလေရေဆာငဆရာImam

38 39

Átor-Hamအႏပညာ ႏင လကမႈပညာArts and Crafts

pejji sera အလလကေရး ေရးသcalligrapher

šúna bainna ေ႐ႊပနးထမလပသားgoldsmith

betor laai ḍula banoiyaႀကမ ေတာငး၊ ျခငး ျပလပသbasket weaver

fúl-habos banoiyaစကလကမႈကြၽမးကငသ paper artist

kũwájjaေၾကြအးျပလပသpotter

átor šiz-bíz banoiya melafuwaလကမႈပညာကြမးကငသ အမးသမး craftswoman

gasór mistíri လကသမားcarpenter

átor fúl tulóiyaဇာပနးထးသ embroidery artist

hõojjaပနးပသမားblacksmith

40 41

TalတရယာMusic

ḍúlဗdrum

giṭaဂတာguitar

zuriလငးကြငးမား cymbals

miḍilingမယဒလငmandolin

hármóoni ဟာမနးယမးharmonium

Biyá-Šádiမဂၤလာေဆာင Weddings

bela တေယာviolin

42 43

Bosóror Boro Din Ókkolပြလမးသဘင Festivals

44 45

Farailla Leéḍar Ókkolေဒသခ ေခါငးေဆာငမား Local Leaders

Áãrar leéḍar ókkol áãrar koumollá kimoti

ရပလၾကးမားသည ကြြနပတ အသငးအ၀နးအတြက တနဖးရပါတယOur leaders are important for the community

46 47

Duniyat Beggúlla Aséde Rohingya Koumကမာၻ႔အသငးအဝငးရ ႐ဟငဂာလမးRohingya Global Community

Áãrattun duniya agagura Rohingya fúwãjja ókkol asé.ကြၽနေတာတ႔မာ ကမာၻန႔အဝမး ႐ဟငဂာ မတေဆြမားရပါတယ။We have Rohingya friends all over the world

top related