patrimonio canteiros

Promover e alentar entre as e os xóvenes a protección do Promover e alentar entre as e os xóvenes a protección do Patrimonio.Patrimonio.

Fomentar a cooperación interxeneracional.Fomentar a cooperación interxeneracional.

Fomentar os intercambios entre as escolas e as persoas.Fomentar os intercambios entre as escolas e as persoas.

Identificar o patrimonio inmaterial da propia comunidade.Identificar o patrimonio inmaterial da propia comunidade.

Recoller o coñecemento tradicional e transmitilo ás novas Recoller o coñecemento tradicional e transmitilo ás novas xeracións.xeracións.

Recoñecer nos oficios tradicionais a súa sostenibilidade.Recoñecer nos oficios tradicionais a súa sostenibilidade.

Cooperación interxeneracionalCooperación interxeneracional

Identidade culturalIdentidade cultural

Preservación do Patrimonio cultural e Preservación do Patrimonio cultural e inmaterial.inmaterial.

Defensa do desenvolvemento sostibleDefensa do desenvolvemento sostible

GalegoGalego

CastelánCastelán

PortuguésPortugués

InglésInglés

FrancésFrancés

A PEGADA DOS CANTEIROS NA NOSA A PEGADA DOS CANTEIROS NA NOSA CIDADE:CIDADE:

As edificacións tradicionais.As edificacións tradicionais.

Os cruceiros.Os cruceiros.

As rúas e prazas.As rúas e prazas.

As fontes.As fontes.

Os petos de ánimas.Os petos de ánimas.

Os escudosOs escudos

O caserío pontevedrés é basicamente de O caserío pontevedrés é basicamente de pedra de granito. E aínda que poucos pedra de granito. E aínda que poucos

exemplos da arquitectura privada dos séculos exemplos da arquitectura privada dos séculos anteriores chegaron ata nós, os que o fixeron anteriores chegaron ata nós, os que o fixeron

son moi significativos.son moi significativos.

A razón é que, ata os derradeiros anos do A razón é que, ata os derradeiros anos do século XVII, a maior parte das edificacións século XVII, a maior parte das edificacións

eran de madeira.eran de madeira.

Os edificios máis antigos conservados datan Os edificios máis antigos conservados datan do século XVI e algún deles foron levantados do século XVI e algún deles foron levantados

polos mesmos artífices que obraron en Stª polos mesmos artífices que obraron en Stª María.María.

Tipo de elemento: Tipo de elemento: “Campiño de Santa María”“Campiño de Santa María”

Ubicación: Rúa Don Tristán Ubicación: Rúa Don Tristán de Montenegrode Montenegro

Cronoloxía: século XVICronoloxía: século XVI

Estado de conservación: Estado de conservación: RegularRegular

Descripción: Praza arbolada de construccións Descripción: Praza arbolada de construccións con soportais.con soportais.

Tipo de elemento: Edificio civil.

Ubicación: Entre as rúas Amargura e Isabel II.

Cronoloxía: Século XVI.

Estado de conservación: Malo

Descripción: Casa que debeu ser de maiores proporcións, conserva un arco conopial na porta principal e unha cornisa con decoración de bolas.

Tipo de elemento: Edificio. Tipo de elemento: Edificio. “Casa rectoral de Stª “Casa rectoral de Stª

María”María”

Ubicación: Praza de Stª Ubicación: Praza de Stª María.María.

Cronoloxía: século XVI.Cronoloxía: século XVI.

Estado de conservación: Estado de conservación: BóBó

Descripción: Corresponde á tipoloxía de casa-Descripción: Corresponde á tipoloxía de casa-torre, actualmente presenta igualdade en altura. torre, actualmente presenta igualdade en altura.

Porta de ingreso con arco de medio punto e Porta de ingreso con arco de medio punto e dovelas de gran tamaño.dovelas de gran tamaño.

Tipo de elemento : Edificio civil. “Casa do arco”

Ubicación: Praza de Méndez Núñez

Cronoloxía: século XVI

Estado de conservación: Excelente

Descripción: Casa moi reformada que oculta unha

mansión con torre almenada.

Tipo de elemento: Edificio civil. “Pazo dos Mariño de Lobeira”.

Ubicación: Rúa César Boente.

Cronoloxía: -

Estado de conservación: Malo

Descripción: Os restos do pazo aínda conservan o arco medieval. A linaxe fundadora desta casa é recoñecible pola súa peculiar

heráldica: unha serea fai de tenante do escudo.

Tipo de elemento: Edificio civil. “Casa do Barón”

Ubicación: Cinco Rúas

Cronoloxía: XVI ó XVIII

Estado de conservación: Excelente

Descripción: Edificio moi alterado polas reformas barrocas, e sobre todo dende a súa adaptación a Parador de Turismo. Posúe un

friso de ovas que percorre elegantemente a súa fachada.

Tipo de elemento: Casa Ubicación: Praza da

Estrela

Cronoloxía: Século XVI

Estado de conservación: Excelente

Descripción: Da época presenta unha decoración de bustos, o resto da edificación non conserva máis elementos renacentistas.

Tipo de elemento: Pazo de Castro Monteagudo

Ubicación: Rúa Pasantería

Cronoloxía: Século XVIII

Estado de conservación: Excelente

Descripción: Casa construida polo Castro

Monteagudo, moi equilibrada nas súas proporcións e con

balcón volado.

Tipo de elemento: Pazo dos García Flórez

Ubicación: Rúa Sarmiento

Cronoloxía: Século XVIII

Estado de conservación: Excelente

Descripción: Pazo asoportalado e con inmenso escudo de armas, fai unhas décadas

engadíronselle unhas esculturas nas cornisas, que nada teñen que ver coa obra

orixinal.

Tipo de elemento: Casa señorial. Pazo de

Mugartegui

Ubicación: Praza da Pedreira

Cronoloxía: Século XVIII

Estado de conservación: Excelente

Descripción: Edificio noble no que destaca o escudo da familia

Valadares e o reloxio de sol

Tipo de elemento: Porta da Vila

Ubicación: Sede de Facenda

Cronoloxía: 2ª mitade do século XVIII

Estado de conservación: Regular

Descripción: Obra neoclásica que debe o seu trazado a Antonio de Soto, valorada polos

burgueses do XIX e adaptada ó edificio conventual de San Francisco

Diseminadas pola cidade atopámo-la mellor colección de “cruceiros” de Galicia. Algúns de tradición gótica

como o da Praza de Santa María ou o do Bispo Fonseca. Outros de factura barroca coma o das Cinco

Rúas.

Tipo de elemento: Cruceiro de Stª María

Ubicación: Praza de Stª María

Cronoloxía: século XVI

Estado de conservación: Bó

Material empregado: Granito

Descripción: Podio de tres escalóns rematado cunha cruz, ten catro caras, unha coa vella ponte e

as outras cos símbolos da mitra compostelá. Rematado co Cristo

crucificado.

Tipo de elemento: Cruceiro

Ubicación: Praza da Leña

Cronoloxía: Século XVI

Estado de conservación: Bó

Material empregado: Granito

Descripción: Antigo “cruceiro” da Ponte do Burgo, onde tiñan lugar os bautizos dos non

natos. Elevado sobre un podio escalonado. Base cadrada e rematado polo Cristo crucificado

Tipo de elemento: Cruceiro

Ubicación: Campiño de Stª María

Cronoloxía: Século XVI

Estado de conservación: Regular

Material empregado: Granito

Descripción: Cruz sostida por figuras monstruosas moi desgastadas. A Cruz ten, por

un lado, o Cristo crucificado e polo outro, a Virxe da Piedade.

Tipo de elemento: Cruceiro

Ubicación: Cinco Rúas

Cronoloxía: Século XVIII

Estado de conservación: Regular

Material empregado: Granito

Descripción: Situado nun lugar alto, leva un podio moi elevado. No corpo da cruz atopamos a Adán

e Eva, a Virxen. No remate temos o Descendemento.

O caserío agrúpase xeralmente ó redor dunha serie de prazas, que constitúen os lugares de reunión da

vecindade e do mercado tradicional.

Praza da LeñaPraza da Leña Praza da Ferreiría

Praza de Curros Enríquez Praza da Verdura

Pontevedra é boa vilaPontevedra é boa vila

Dá de beber a quen pasaDá de beber a quen pasa

A fonte da FerreiríaA fonte da Ferreiría

San Bartolomeu e a prazaSan Bartolomeu e a praza

A fonte da FerreiríaA fonte da Ferreiría

San Bartolomeu e a prazaSan Bartolomeu e a praza

Pola miña porta pase

Un regueiro de auga fría

Para darlle de bebere

Ós amores dalgún día

Algún día era eu só

A que o teu xardín regaba

Agora xa somos moitas

A beber da túa auga.

Son, como os cruceiros, mostras non só da arte popular galega,

senón tamén das crenzas relixiosas e da devoción polas ánimas, almas ou almiñas das xentes de Galicia.

Normalmente levan unha inscrición co nome da persoa co mandou facer e con frases dirixidas aos

camiñantes coma:“Almiñas que ides pasando,

lembrádevos de nós que estamos penando”.

Pontevedra ten un pasado nobre que descubrimos nos ornamentos heráldicos. As familias Mendoza, Montenegro, Valadares, Monteagudo adornaron as

fachadas das súas vivendas cos escudos familiares.

O estudio do Patrimonio material obriga á recuperación da memoria das manufacturas

tradicionais. O traballo de canteiros, as súas marcas e benfacer amosáronse visibles nas rúas, nas prazas,

nas fontes, nos escudos.

Descubrir as ferramentas tradicionais e traballar no “Museo do Pobo Galego”.

É o materiail máis usado

polos canteiros galegos

Celso Emilio Ferreiro

Algunhas das verbas empregadas neste poema pertencen á xerga dos canteiros galegos, chamada

“verba dos arxinas”

xariaxaria: manarxina: canteiro

muria: obraguchi a guchi: pouco a pouco

mariñada: ben feitamureada: traballada

arias xidas: perpiañosarias: pedras

quintos: cinceisalcamotes: : martelos

xarnas: muroscaicoa: igrexaandalez: auga

gadomos: brazosoretadores guiches: ríos

arias de mariñar e rufo: pedras pedras lareslares

SIGNIFICADO DE ALGUNHAS DELAS:

Canteiros de PontevedraCanteiros de Pontevedra¡Miña Santa Liberata!¡Miña Santa Liberata!

Levan os picos de aceiroLevan os picos de aceirohannos de traer de pratahannos de traer de prata

Canteiros de PontevedraCanteiros de Pontevedravosoutros ben o sabedesvosoutros ben o sabedes

por unha nena bonitapor unha nena bonitarompedes sete paredesrompedes sete paredes

Entrevistamos ao seu Director

Visitamos as súas instalacións

Falamos cos alumnos e alumnas

Coñecimos moito do seu traballo

Contáronnos as súas historias

http://canteirostradicionefuturo.blogspot.com

I.E.S. “LUÍS SEOANE”- PONTEVEDRA - 2010