o relevo penínsular

Tipos de unidades morfoestruturais

Zócalos ou escudos Macizos antigos Cordilleiras de pregamento Depresións

Cordilleiras intermedias Cordilleiras alpinas Por afundimento Depresións prealpinas

INTRODUCIÓNINTRODUCIÓNCRONOLOXÍA XERAL EVOLUCIÓN XEOLÓXICACRONOLOXÍA XERAL EVOLUCIÓN XEOLÓXICA

Cuaternario 1.8

CenozoicoNeógeno 25 23.2

Paleógeno 65 40

Mesozoico

Cretácico 141 76

Jurásico 200 59

Triásico 230 30

Paleozoico

Pérmico 280 50

Carbonífero 345 65

Devónico 395 50

Silúrico 435 60

Ordovícico 500 65

Cámbrico 570 70

Precámbrico 3800 3230

Prof. Isaac Buzo Sánchezhttp://personales.ya.com/isaacbuzo

ESTRUTURA DA TERRAESTRUTURA DA TERRA

DERIVACONTINENTAL

TECTÔNICA DAS PLACAS

EVOLUCIÓN XEOLÓXICA DA PENÍNSULA IBÉRICA

Isaac Buzo SánchezIES ExtremaduraMontijo (Badajoz)

http://personales.ya.com/isaacbuzo

O R

EL

EV

O

-ARCAICA HURONIANO

PRIMARIA CALEDONIANO HERCINIANO

SECUNDARIA TERCIARIA PREGAMENTO ALPINO

CUATERNARIA GLACIACIÓNS TERRAZAS FLUVIAIS

EVOLUCIÓN XEOLÓGICAEVOLUCIÓN XEOLÓGICAPRECÁMBRICOPRECÁMBRICO

Prof. Isaac Buzo Sánchez

CRONOLOGÍA: 4000-600 millóns de anos

ACONTECIMIENTOS: Orogenia Cadomiense. Emerxee unha banda arqueada de noroeste a sureste formada por pizarras y gneis que comprendía a actual Galicia e puntos illados nos actuais Sistema Central e Montes de Toledo. Este macizo precámbrico foi arrasado pola erosión e cuberto case na súa totalidade polos mares paleozoicos.

Elaboración propia

http://personales.ya.com/isaacbuzo

EVOLUCIÓN GEOLÓGICAEVOLUCIÓN GEOLÓGICAPALEOZOICOPALEOZOICO

Prof. Isaac Buzo Sánchez

CRONOLOGÍA: 600-225 millóns de anos.

ACONTECIMIENTOS: Oroxenia herciniana. Os mares que cubrían a peninsula enchéronse con sedimentos procedentes da erosión do macizo precámbrico; estes materiais pregáronse coa oroxenía herciniana, elevándose as cordilleiras hercinianas, formadas por lousas de pizarra e cuarcitas con intrusións graníticas (macizo hespérico ao oeste, macizo de Aquitania e Catalano-balear no noresteestos e Macizo Betico-Rifeño ao Sureste. Todos eles foron transformados en zócalos pola erosión posterior.

Macizo hespéricoMacizos de Aquitania, Catalano-Balear e do Ebro

Macizo Betico-Rifeño

Elaboración propia

http://personales.ya.com/isaacbuzo

EVOLUCIÓN GEOLÓGICAEVOLUCIÓN GEOLÓGICAMESOZOICOMESOZOICO

Prof. Isaac Buzo Sánchez

CRONOLOGÍA: 225-68 millóns de anos

ACONTECIMIENTOS: Período de calma xeolóxica na que predominou a erosión e a sedimentación. Continuou o arrasamiento das cordilleiras hercinianas.As transgresións e regresións mariñas no Este (xaque naquel momento o zócalo basculaba cara alí) produciron a acumulación no borde oriental dun conxunto de materiais sedimentarios plásticos (calcáreas, areiscas, marga). Tamén nas zonas mariñas máis profundas e afastadas (fosas) depositáronse enormes espesores de sedimentos (actuais Pirineos e Sistemas Béticos).

Zonas de regresiones y transgresiones marinas

Fosas sedimentarias

http://personales.ya.com/isaacbuzo

EVOLUCIÓN GEOLÓGICAEVOLUCIÓN GEOLÓGICACENOZOICOCENOZOICO

Prof. Isaac Buzo Sánchez

CRONOLOGÍA: 68-1,7 millóns de anos

ACONTECIMIENTOS: Oroxenia alpina:-Elevación de cordilleiras alpinas (Pirineos e Sistemas Béticos) ao pregarense os materiai depositados nas fosas-Formación das depresións prealpinas (Depresión do Ebro e do Guadalquivir)-Influencia sobre a meseta:

•Inclinación da península cara o Atlántico (determinando a dirección de boa parte da rede hidrográfica•Formación dos rebordes montañosos da Meseta: Cordilleira Cantábrica, Sistema ibérico y Serra morena.•Fracturación dozócalo, que deu lugar a unha estructura xermánica constituida por bloques levantados (Macizo Galaico, e serras interiores –Sistema Central e Montes de Toledo-) y outros afundidos (depresións interiores da Meseta (submeseta norte e sur).•Actividade volcánica nas zonas do Campo de Calatrava, Olot-Ampurdán e Cabo de Gata.

http://personales.ya.com/isaacbuzo

EVOLUCIÓN GEOLÓGICAEVOLUCIÓN GEOLÓGICACENOZOICOCENOZOICO

Pregamento dos sedimentos das fosas tectónicas (Estilo tectónico xurásico

Fractura do zócalo e elevación e afundimento de bloques (Estilo tectónico xermánico)

Fractura do zócalo e pregamento dos sedimentos que se atopan produto das transgresións e regresións mariñas (Estilo tectónico saxónico)

Depresións prealpinas

Basculación cara o atlántico

Prof. Isaac Buzo Sánchez

Elaboración propia

http://personales.ya.com/isaacbuzo

Inclinación do macizo hespérico cara o W

O pregamento alpino en Europa

EVOLUCIÓN XEOLÓXICA:EVOLUCIÓN XEOLÓXICA:RESUMEN FINAL, CRONOLOXÍARESUMEN FINAL, CRONOLOXÍA

PRECAMBRICO4000 ma

PALEOZOICO600 ma

MESOZOICO225 ma

CENOZOICO68 ma

CUATERNARIO1,7 ma

AC

ON

TE

CE

ME

NT

O

xE

OL

Óx

ICO

RE

SU

LT

AD

O

OROXENIACADOMIENSE

OROXENIAHERCINIANA

OROXENIAALPINA

EROSIÓN EROSIÓN

Macizo Precámbrico

(NE-SE)

Arrasado pola erosión

Cordilleira hercinianas:

Macizo Hespérico (O)

Macizos de Aquitania,Catalano-

balear e do Ebro (NE)

Macizo Bético-Rifeño

(SE)

Arrasamiento de CordilleIras

hercinianas

Depósitos marinos (E)

CordilleIras alpinas:Pirineos

Sist. Béticos

DepresiónsEbro

Guadalquivir

Fractura do Zócalo:InteriorBorde

Depresións

Glaciarismo

Terrazas

Prof. Isaac Buzo Sánchezhttp://personales.ya.com/isaacbuzo

Circo glaciar

Ibón nos Pirineos Glaciarismo Gredos

GelifracciónGelifracción

GlaciarGlaciar

Valle glaciar - OrdesaValle glaciar - Ordesa

Valle glaciar - Valle glaciar - OrdesaOrdesa

Valle glaciarValle glaciar

Circo y lago glaciarCirco y lago glaciar

IbonesIbones

Tipos de fallas Relevo xermánico

TerrazasTerrazas

TerrazasTerrazas

RamblaRambla

MeandrosMeandros

Crater Olot Crater Campos de Calatrava

ESPAÑA SILICEA ESPAÑA CALCÁREA ESPAÑA ARXILOSA

- Predomina no oeste peninsular (Galicia, León e Estremadura), ramificacións cara a parte oriental da Cordilleira Cantábrica, o Sistema Central, Montes de Toledo e Serra Morena.

- Rochas antigas, de época precámbrica e primaria. Predomina o granito, rocha cristalina e ríxida.

- Alteracións da rocha - alterado quimicamente en profundidade pola auga, crea areas

pardoamaralentas, que alcanza grande profundidade nos vales e nas zonas de pendente pouco pronunciada.

- alteracións por fraturas ou diáclases: - nas altas montañas. A auga que se conxela

polas fendas das rochas rómpeas provocando a formación de arestas e paredes verticais de rocha viva e a aparición de canchais ou fragmentos de rochas rotas a pé de montaña.

- nas zonas menos elevadas, alteracións paralelas á superficie, dá lugar a escamaduras de granito, resultando unha paisaxe suavemente ondulada de formas arredondadas (Domos). Se a alteración se produce en diáclases perpendicualares provoca a formación de bólas, que quedan amoreadas unhas xunto a outras formando tores, pedras cabaleiras, ou pedreiras.

GranitoGranito

Granito RosaGranito Rosa

BasaltoBasalto

PizarraPizarra

GneissGneiss

CuarcitaCuarcita

Modelado granítico no Sistema central

Monte Perdido Pirineos

CanchalCanchal

DomoDomo

BerrocalBerrocal

BerrocalBerrocal

BerrocalBerrocal

- Os terreos calcarios forman unha Z invertida que se estende polos Prepirineos, Montes Vascos, o sector oriental da Cordilleira Cantábrica, Sistema Ibérico, parte da Cordilleira Costeiro-catalana e a Cordilleira Subbética.

- Son sedimentos de época secundaria pregados durante o terciario. A rocha predominante é a calcaria, unha rocha dura que se fratura formando fendas ou diáclases, pero que se disolve facilmente ca auga da chuvia.

- Dá lugar a un relevo complexo, chamado cárstico, na que podemos observar as seguintes formacións:

- Lapiás ou lenares sucos ou canles longos e cortantes producidos pola acción de arroios.

- Gargantas ou foces vales profundos causados polos rios.

- Polxés depresións vales pechados de fondo horizontal, as veces forma lagos permanentes

- Dolinas ou torcas depresión ou vales circulares onde a auga se estanca

- Covas: - estalacticas ( a partir da auga, rica en carbonato cálcico que pinga do teito)

- estalagmitas ( a partir da auga depositada no chan )

- Simas Aberturas estreitas que comunican a superficie coas galerías subterráneas.

CalizaCaliza

CalizaCaliza

Cidade encantada Cuenca Cova cárstica

Cueva con Cueva con estalactitaestalactitass

DolinaDolina

DolinaDolina

Dolina en artesaDolina en artesa

Dolina en pozoDolina en pozo

LapiazLapiaz

El Torcal de AntequeraEl Torcal de Antequera

Ciudad Encantada de Ciudad Encantada de CuencaCuenca

CañónCañón

CañónCañón

CañónCañón

A MANCHA CASTELA: TERRA DE CAMPOS

ArcillasArcillas

- Comprende boa parte das depresións das submesetas norte e sur, das depresións do Ebro e do Guadalquivir e as chairas costeiras mediterráneas.

- Son materiais sedimentarios pouco resistentes (arxilas, margas e xesos) depositas a final do terciario ou durante o cuaternario.

- Relevo basicamente horizontal, xa que non estiveron afectados por pregamentos de rápida erosión pola brandura dos materiais. Relevos suavemente ondulados, provocados pola erosión dos ríos que abren vales que separan estruturas horizontais que logo son desgastadas.

- Cárcavas: no SE de España, zonas secas e cálidas con frecuentes chuvias torrenciais, crean fendas estreitas e profundas separadas por arestas, cando esta paisaxe se prolonga por unha grande superficie chámase banlands

ArcillasArcillas

Colada de Colada de barrobarro

A erosión actúa de forma diferente dependendo das rochas de distinta orixe e resistencia, dando lugar a distintos relevos segundo a inclinación dos estratos.

a. – cando os estratos son horizontais alternativamente duros e brandos a rede fluvial separa plataformas –mesas, moas ou páramos- coincidindo cos estratos duros e flancos suaves, os estratos brandos. Cando se reducen os páramos quedan convertidos en cerros testemuñas. Este tipo de relevo obsérvase nas concas sedimentarias meseteiras e nas depresións do Ebro e do Guadalquivir.

b- cando os estratos están suavemente inclinados e alternan materias duros e brandos fórmanse costas, na que se distingue un dorso ou reverso que coincide co estrato duro inclinado e unha fronte que ten a parte superior de forte pendente formada pola capa dura e unha capa inferior cóncova que que coincide cos materias brandos. O retroceso das dorso das costas crea cerros testemuñas e ante-cerros.

c.- cando os estratos están pregados da lugar ao relevo apalachense e xurásico:

- apalanchese: formado sobre o relevo herciano arrasado pola erosión, que experimenta un anovamento que reactiva a erosión. A erosión deixa en relevo os estratos duros que forman crestas paralelas longas e estreitas separadas por depresións escavadas nos materias máis brandos. Atopamos este tipo de relevo nos vales asturianos dos ríos Éo e do Navia, na comarca de Somiedo, nos Montes de Toledo e en Serra Morena.

- xurásico: fórmase por cordilleiras novas, constituído pola alternancia de pregamentos convexos (anticlinais) e cóncavos (sinclinais). Nos anticlinais a erosión dos cursos de auga poder crear vales perpendiculares ó cumio (cluses) e vales paralelos ao cumio (combes) no que no borde do combe queda en resalte o estrato duro. O baleirado dun anticlinal pola erosión deixa en resalte o antigo sinclinal (sinclinal colgado)

Formas típicas deste relevo poden verse no Sistema Ibérico e na Cordilleira Cantábrica, Pireneos e Cordilleiras Béticas.

Submeseta norte: Avila

Serra da Demanda

Serra Nevada

Sedimento mariños

Marismas

DeltaDelta

EstuariEstuarioo

MarismMarismaa

A acción do A acción do ventovento

DunasDunas

DunasDunas

O modelado O modelado litorallitoral

AcantiladoAcantilado

RasaRasa

RasaRasa

TómbolTómboloo

TómboloTómbolo

Frecha litoralFrecha litoral

AlbufeiraAlbufeira