o mundo do máis alá na eneida

Eneas no Máis Alá

Fede

rico

Baro

cci 1

587

- Atende, Eneas, os consellos de Nautes: leva a Italia a flor dos teus guerreiros, tes que pelexar no Lacio

con xente brava. Antes descende ás moradas infernais de Dite e búscame nos amenos Campos

Elíseos. Da man da casta Sibila coñecerás toda a túa descendencia e que cidades che están destinadas.

- Atende, Eneas, os consellos de Nautes: leva a Italia a flor dos teus guerreiros, tes que pelexar no Lacio

con xente brava. Antes descende ás moradas infernais de Dite e búscame nos amenos Campos

Elíseos. Da man da casta Sibila coñecerás toda a túa descendencia e que cidades che están destinadas.

Aparición da imaxe de Anquises

Preocupacións de VenusPreocupacións de Venus

- A terrible ira de Xuno e o seu inexorable corazón obríganme, Neptuno, a rebaixarme a todo tipo de súplicas. Valéndose do criminal furor infundido ás matronas troianas, incendiou as naves. Ten a ben concederlle una navegación feliz e que arriben ao

Tiber.

- A terrible ira de Xuno e o seu inexorable corazón obríganme, Neptuno, a rebaixarme a todo tipo de súplicas. Valéndose do criminal furor infundido ás matronas troianas, incendiou as naves. Ten a ben concederlle una navegación feliz e que arriben ao

Tiber.

François Perrier, Bourguignon (Saint-Jean-de-Losne, 1594 - Paris, 1650)

A resposta de Neptuno

- Persevero nos mesmos sentimentos para o teu fillo. Non temas. Chegará ao porto do Averno; só chorará a un dos

seus, perdido nos abismos do mar; unha soa vida polo ben de moitos.

- Persevero nos mesmos sentimentos para o teu fillo. Non temas. Chegará ao porto do Averno; só chorará a un dos

seus, perdido nos abismos do mar; unha soa vida polo ben de moitos.

Jeaurat Etienne (1699-1789)

Limosin François II (avant 1554-1646)

Despois de tranquilizar á deusa, xunguiu os seus cabalos e soltoulles as rendas. Era media noite. O Sono, baixo a figura de Forbas, apodérase

de Palinuro, piloto da escuadra, reclínase sobre el e precipítao ás ondas. Na súa caída chama a gritos aos compañeiros. Eneas toma

agora o goberno da nave.

Despois de tranquilizar á deusa, xunguiu os seus cabalos e soltoulles as rendas. Era media noite. O Sono, baixo a figura de Forbas, apodérase

de Palinuro, piloto da escuadra, reclínase sobre el e precipítao ás ondas. Na súa caída chama a gritos aos compañeiros. Eneas toma

agora o goberno da nave.

O piloto Palinuro cae ao marO piloto Palinuro cae ao mar

Cumas

Na ribeira de Cumas Na ribeira de Cumas Cl

aude

Le

Lorr

ain

(160

0 - 1

682)

,

Así, despois de chorar a morte do piloto Palinuro, sóltalle as amarras á flota e arriba finalmente ás costas euboicas

de Cumas; a áncora clava as naves, que cobren a ribeira.VI, 1 y ss

Así, despois de chorar a morte do piloto Palinuro, sóltalle as amarras á flota e arriba finalmente ás costas euboicas

de Cumas; a áncora clava as naves, que cobren a ribeira.VI, 1 y ss

Visita a Sibila e o templo de ApoloVisita a Sibila e o templo de Apolo

O piadoso Eneas encamíñase ás alturas que preside o soberano Apolo, e á pavorosa caverna da horrenda Sibila, a quen o deus

infunde intelixencia e revela o futuro. VI, 1 y ss.

O piadoso Eneas encamíñase ás alturas que preside o soberano Apolo, e á pavorosa caverna da horrenda Sibila, a quen o deus

infunde intelixencia e revela o futuro. VI, 1 y ss.

Manuscrito Virgiliano Vaticano

As respostas da SibilaAs respostas da Sibila- Unha soa cousa che pido: xa que esta é a porta do mundo infernal e do Aqueronte, permíteme ir á presencia do meu pai querido. El

indicoume que me acercase a ti. Se outros heroes van e veñen por este camiño, ¿por que non eu, que son da liñaxe de Xúpiter?

- Unha soa cousa che pido: xa que esta é a porta do mundo infernal e do Aqueronte, permíteme ir á presencia do meu pai querido. El

indicoume que me acercase a ti. Se outros heroes van e veñen por este camiño, ¿por que non eu, que son da liñaxe de Xúpiter?

- Chegarán os dardánidas a Lavinio: non teñas ningunha dúbida; pero lamentarano. Vexo horrendas guerras e o Tiber con caudal de sangue. O Lacio alumeou un segundo Aquiles, tamén nacido dunha deusa. A

causa será outra vez unha esposa que dará hospitalidade aos troianos.

Tártaro

Campos Elíseos

Estixia

Eneas coa rama dourada

Flexetonte

Caronte o barqueiro

Olmo dos falsos soños

Almas de insepultos

Flexetonte

Cocito

Leteo

Estixia

Almas bebendo auga do Leteo

Entrada por Cumas

Val dos lamentos

Palacio de HadesTisifone

MinosRadamanteEaco

MAPA DO MUNDO DOS

MORTOS

Os consellos da SibilaOs consellos da Sibila

- Concibido de sangue de deuses, fácil é o descenso ao Averno, pero regresar é o difícil. Nunha árbore de espesa copa, hai un ramallo de

follas douradas, consagrado a Xuno infernal. A ninguén se lle concede internarse nas entrañas da terra se antes non colleu o renovo das

follas de ouro. VI, 131 y

ss.

- Concibido de sangue de deuses, fácil é o descenso ao Averno, pero regresar é o difícil. Nunha árbore de espesa copa, hai un ramallo de

follas douradas, consagrado a Xuno infernal. A ninguén se lle concede internarse nas entrañas da terra se antes non colleu o renovo das

follas de ouro. VI, 131 y

ss. Richard Wilson

G. Gambarini

O sacrificio dos xatosO sacrificio dos xatos

Había unha profunda caverna defendida por un negro lago e a escuridade do bosque. Tan fétidos eran os seus vapores que ningunha ave o podía sobrevoar. O Averno para os gregos. Alí levou Eneas catro xatos negros, sobre a cerviz derramou a sacerdotisa o viño, despois, cortándolles as serdas entre os cornos, botounas ao lume sagrado,

invocando a Hécate..

Había unha profunda caverna defendida por un negro lago e a escuridade do bosque. Tan fétidos eran os seus vapores que ningunha ave o podía sobrevoar. O Averno para os gregos. Alí levou Eneas catro xatos negros, sobre a cerviz derramou a sacerdotisa o viño, despois, cortándolles as serdas entre os cornos, botounas ao lume sagrado,

invocando a Hécate..

Manuscrito Virgiliano Vaticano

Camiño ao Máis AláCamiño ao Máis Alá

Escuros ían na soidade da noite, a través da sombra, polos silenciosos palacios de Ditis, como pola lúa

incerta, baixo unha luz murcha, vai un camiño a través das selvas. Unha noite negra privou ás cousas da súa cor.

VI 268-294

Escuros ían na soidade da noite, a través da sombra, polos silenciosos palacios de Ditis, como pola lúa

incerta, baixo unha luz murcha, vai un camiño a través das selvas. Unha noite negra privou ás cousas da súa cor.

VI 268-294

O olmo dos falsos soñosO olmo dos falsos soños

No centro desprega as súas resecas ramas un inmenso olmo. É fama que alí habitan os falsos Soños, adheridos a cada unha das súas follas; moran ademais naquelas portas outras moitas feras

monstruosas, Centauros, Escila, Briareo, o dos cen brazos, a Hidra de Lerna, a Quimera, as Gorgonas, as Harpías.

VI, 282 y ss.m

No centro desprega as súas resecas ramas un inmenso olmo. É fama que alí habitan os falsos Soños, adheridos a cada unha das súas follas; moran ademais naquelas portas outras moitas feras

monstruosas, Centauros, Escila, Briareo, o dos cen brazos, a Hidra de Lerna, a Quimera, as Gorgonas, as Harpías.

VI, 282 y ss.m

Eneas coa Sibila e CaronteEneas coa Sibila e Caronte

Proseguen polo bosque silencioso o camiño comezado e acércanse ao río; o horrendo barqueiro Caronte desde a ribeira da Estixia,

onde ferve un turbio e voraz lamazal, incrépaos :

- Quen queira que sexas que armado te encamiñas aos nosos ríos, dáte presa a falar e dicirme a que ves, e non pases de aí. Este é o lugar das Sombras, o Sono e a Noite amodorrada. VI,

384-390

Proseguen polo bosque silencioso o camiño comezado e acércanse ao río; o horrendo barqueiro Caronte desde a ribeira da Estixia,

onde ferve un turbio e voraz lamazal, incrépaos :

- Quen queira que sexas que armado te encamiñas aos nosos ríos, dáte presa a falar e dicirme a que ves, e non pases de aí. Este é o lugar das Sombras, o Sono e a Noite amodorrada. VI,

384-390

Joac

him

Pat

enie

r (c.

148

0-15

24)

Giuseppe Maria Crespi, 1665-1747

CérberoCérbero

Tendido na súa cova, atrona estes reinos co seu triple ladrido o can Cérbero. A Sibila, vendo que ao can se lle arrepían as cobras do colo, bótalle unha torta amasada con mel e durmideiras, que el devora ao

instante. VI, 417 y ss

Tendido na súa cova, atrona estes reinos co seu triple ladrido o can Cérbero. A Sibila, vendo que ao can se lle arrepían as cobras do colo, bótalle unha torta amasada con mel e durmideiras, que el devora ao

instante. VI, 417 y ssllu

stra

tione

n de

r Ber

liner

Ene

it-H

ands

chrift

O sopor de CérberoO sopor de Cérbero

... cae de seguido no chan, vencido por un sono profundo. Ao velo durmido, Eneas segue adiante e pasa rapidamente a ribeira do río que

ninguén cruza dúas veces. VI, 420ss.

... cae de seguido no chan, vencido por un sono profundo. Ao velo durmido, Eneas segue adiante e pasa rapidamente a ribeira do río que

ninguén cruza dúas veces. VI, 420ss.

Do Limiar Primeiro aos Campos ChorososDo Limiar Primeiro aos Campos Chorosos

No LIMIAR PRIMEIRO oíu voces, pranto de nenos, ve a aqueles que un destino cruel sumiu nunha morte prematura, os condenados a morte por sentencia inxusta, cerca están os desventurados que se quitaron a

vida pola propia man. VI, 445 y ss

No LIMIAR PRIMEIRO oíu voces, pranto de nenos, ve a aqueles que un destino cruel sumiu nunha morte prematura, os condenados a morte por sentencia inxusta, cerca están os desventurados que se quitaron a

vida pola propia man. VI, 445 y ss

Jan Brueghel o Vello, 1600

Illustrationen der Berliner Eneit-Handschrift

No lonxe de alí, esténdense os CAMPOS CHOROSOS, onde secretas vereas, que circunda unha selva de mirtos, ocultan os que en vida

consumiu un cruel amor, alí ve a Fedra e recoñece a Dido. VI, 450 ss

No lonxe de alí, esténdense os CAMPOS CHOROSOS, onde secretas vereas, que circunda unha selva de mirtos, ocultan os que en vida

consumiu un cruel amor, alí ve a Fedra e recoñece a Dido. VI, 450 ss

Nos Campos ChorososJa

n Br

eugh

el d

e O

uder

e, 1

598

Camiñando cara ós Últimos CamposCamiñando cara ós Últimos Campos

........

Onde moran os manes dos guerreiros ilustres.

- A noite cae, Eneas, e nós en prantos pasamos as horas. Este é o lugar onde o camiño se bifurca en dous: o da esquerda

conduce ao Tártaro e pola dereita chegaremos aos Campos Elíseos

VI, 477 ss

Onde moran os manes dos guerreiros ilustres.

- A noite cae, Eneas, e nós en prantos pasamos as horas. Este é o lugar onde o camiño se bifurca en dous: o da esquerda

conduce ao Tártaro e pola dereita chegaremos aos Campos Elíseos

VI, 477 ss

Jan

Brue

ghel

el V

iejo

160

0

Os xuíces do inferno: Radamante, Minos y Eaco

Os xuíces do inferno: Radamante, Minos y Eaco

Minos, inquisidor , move a urna; el reúne en asemblea os silenciosos e xulga os seus crimes e as

súas vidas....

Radamante goberna estes reinos durísimos, e investiga os enganos e castígaos, e obriga a confesar todas as culpas que alá arriba cada quen cometeu.

VI, 432/565

Minos, inquisidor , move a urna; el reúne en asemblea os silenciosos e xulga os seus crimes e as

súas vidas....

Radamante goberna estes reinos durísimos, e investiga os enganos e castígaos, e obriga a confesar todas as culpas que alá arriba cada quen cometeu.

VI, 432/565

Chegaron aos sitios risoños e aos amenos verxeis dos bosques afortunados, moradas da felicidade ...

VI, 635-55

Chegaron aos sitios risoños e aos amenos verxeis dos bosques afortunados, moradas da felicidade ...

VI, 635-55

Entrando nos Campos ElíseosEntrando nos Campos ElíseosTh

e Va

tican

Ver

gil

Nos Campos Elíseos, encontro con AnquisesNos Campos Elíseos, encontro con Anquises

Uns exercitan os seus corpos, outros danzan e recitan versos tendidos na herba.

Estaba o pai Anquises examinando unhas almas encerradas nun frondosos val, a penas viu a Eneas, deixou caer dos seus labios:

- Ao fin viñeches, a túa tan probada piedade filial superou este arduo camiño.

VI, 655 y ss.

Uns exercitan os seus corpos, outros danzan e recitan versos tendidos na herba.

Estaba o pai Anquises examinando unhas almas encerradas nun frondosos val, a penas viu a Eneas, deixou caer dos seus labios:

- Ao fin viñeches, a túa tan probada piedade filial superou este arduo camiño.

VI, 655 y ss.Dosso Dossi

Leteo, o río do esquecementoLeteo, o río do esquecemento

Ve Eneas, nunha angosta cañada, un apartado e espeso bosque e o río Leteo; vagaban xentes incontables. Pregunta Eneas que río é aquel, e

responde Anquises:- VI, 705 y ss

Ve Eneas, nunha angosta cañada, un apartado e espeso bosque e o río Leteo; vagaban xentes incontables. Pregunta Eneas que río é aquel, e

responde Anquises:- VI, 705 y ss

• Illu

stra

tione

n de

r Ber

liner

Ene

it-H

ands

chrift

- As almas destinadas polo fado a animar outros corpos, están bebendo nas tranquilas augas do Leteo o completo

esquecemento do pasado .

Anquises revela a Eneas a gloria futura de Roma

Anquises revela a Eneas a gloria futura de Roma

- Vou revelarche os teus propios fados e a gloria que logo ha de seguir á prole dardania, os netos que da xente itala están reservados e as almas ilustres que se sumarán ao noso nome: o que ocupa o lugar

máis preto da luz é Silvio, por el a nosa liñaxe enseñorará Alba Longa, preo Procas, Capis e Numitor, e Silvio Eneas...

VI, 765 y ss

- Vou revelarche os teus propios fados e a gloria que logo ha de seguir á prole dardania, os netos que da xente itala están reservados e as almas ilustres que se sumarán ao noso nome: o que ocupa o lugar

máis preto da luz é Silvio, por el a nosa liñaxe enseñorará Alba Longa, preo Procas, Capis e Numitor, e Silvio Eneas...

VI, 765 y ssBardellino, Pietro (1728-1810):

Illus

trati

onen

der

Ber

liner

Ene

it-H

ands

chrift

Os últimos consellos de AnquisesOs últimos consellos de Anquises

Despois de que Anquises conducira o seu fillo por aqueles sitios, e inflamara o seu ánimo co desexo da futura gloria, advírtelle das

guerras ás que ha facer fronte, dálle noticias dos pobos de Laurento, a cidade de Latino, e aconséllao como resistir as penalidades que lle

esperan.

Despois de que Anquises conducira o seu fillo por aqueles sitios, e inflamara o seu ánimo co desexo da futura gloria, advírtelle das

guerras ás que ha facer fronte, dálle noticias dos pobos de Laurento, a cidade de Latino, e aconséllao como resistir as penalidades que lle

esperan.

Hai dúas portas do Soño, unha de corno, pola cal teñen fácil saída as visión verdadeiras; a outra de marfil, primorosamente labrada, por ela envían os manes á terra imaxes falsas. Anquises despídeos

por la porta de marfil... I, 893 y ss.

Hai dúas portas do Soño, unha de corno, pola cal teñen fácil saída as visión verdadeiras; a outra de marfil, primorosamente labrada, por ela envían os manes á terra imaxes falsas. Anquises despídeos

por la porta de marfil... I, 893 y ss.

A porta de marfilA porta de marfil

Manuscrito Virgiliano Vaticano

... ... dirixíndose Eneas apresurado cara aos barcos para ver os compañeiros. Navegan en seguida a Caieta onde botan áncoras.

VI, 893 y ss.

... ... dirixíndose Eneas apresurado cara aos barcos para ver os compañeiros. Navegan en seguida a Caieta onde botan áncoras.

VI, 893 y ss.

• Illu

stra

tione

n de

r Ber

liner

Ene

it-H

ands

chrift

Eneas outra vez cos seus