fomento de vocacións científicas: programa educativo da ... · a lectura de ficción con...
Post on 06-Jul-2020
4 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Fomento de vocacións científicas: programa educativo da Axencia Espacial
Europea
Ana Reboiro LópezDpto. Física e Química - IES Ramón María Aller Ulloa (Lalín)
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
ESA Summer Teacher Workshop 2015
Ensinanzas STEM. Problemática. Actuacións no centro.
Programa educativo da ESA
Recursos para o profesorado
Programa de formación para profesores
Algunhas das actividades realizadas:
“O espacio como contexto”.
Relación co currículo
Exemplo 1: un modelo sinxelo do campo gravitatorio
Exemplo 2: órbitas e centro de masas
Exemplo 3: lei das áreas
Exemplo 4: propulsión de cohetes
Exemplo 5: actividade on-line
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
ENSINANZAS STEM. PROBLEMÁTICA*
Science Technology Engineering Mathematics
O número de alumnos que opta por estes itinerarios formativosfoi diminuíndo ao longo dosúltimos anos.
Comisión Europea: 2020 a oferta de profesionaisSTEM non poderá satisfacera demanda.
*Estudo sobre vocacións científicas realizado nos cursos 2012/2013 e 2013/2014.
(FECYT e Obra Social La Caixa).
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
ENSINANZAS STEM. PROBLEMÁTICA*
Estudo realizado a 2500 estudantes.
Conclusións xerais:
● As actividades de divulgación incrementan ata un 6% o interese por estudar STEM.
● Aumenta o interese en máis dun 9% en alumnos de entornos máis desfavorecidos.
● Apréciase un impacto moi positivo en alumnos de baixo rendemento académico.
*Estudo sobre vocacións científicas realizado nos curso 2012/2013 e 2013/2014. (FECYT e Obra Social La Caixa)
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
SITUACIÓN NO NOSO CENTRO
4º ESO1º BACH
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
QUE FACEMOS ?
Divulgación
Proxecto interdisciplinar Toc Toca Ciencia. http://toca-ciencia.blogspot.com.es/
ObxectivosFomentar as ensinanzas STEM.
A cultura científica.
A lectura de ficción con temática científica e o ensaio.
O alcance real da ciencia fóra da aula.
Curso 2015 / 2016: O espacio.Participación no ESA Summer Teachers Workshop.
50 aniversario da morte de D. Ramón Mª Aller Ulloa.
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
Ensinanzas STEM. Problemática. Actuacións no centro.
Programa educativo da ESA
Recursos para o profesorado
Programa de formación para profesores
Algunhas das actividades realizadas:
“O espacio como contexto”.
Relación co currículo
Exemplo 1: un modelo sinxelo do campo gravitatorio
Exemplo 2: órbitas e centro de masas
Exemplo 3: lei das áreas
Exemplo 4: propulsión de cohetes
Exemplo 5: actividade on-line
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
http://www.esa.int/Education
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
A Oficina de Educación da ESA:
Realiza actividades de divulgación
a cerca dos últimos avances no campo
de espazo.
Desenvolve programas coa
finalidade de animar aos estudantes
(6 – 28 anos) a proseguir estudos
relacionados coa ciencia e a
tecnoloxía.
Hiperenlace
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
PROGRAMAS PARA ESTUDANTES DE PRIMARIA E SECUNDARIA
European CanSat CompetitionEquipos de 4 a 10 estudantes de secundaria (+14 anos).
Simulación dun satélite real.
Mission XEntrenamento e alimentación dun astronauta.
Fomentar estilos de vida saudables.
Dirixido a estudantes de primaria.
Zero RoboticsEstudantes de bacharelato.
Programación.
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
CENTROS DE OPERACIÓNS DA ESA
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
EAC (Centro Europeo de Astronautas) Colonia (Alemaña)
ESAC (Centro Europeo de Astronomía Espacial) Madrid (España)
ESOC (Centro Europeo de Operacións Espaciais) Darmstadt (Alemaña)
ESRIN (Centro Europeo para a Observación da Terra) Frascati (Italia)
ESTEC (Centro Europeo de Investigación e Tecnoloxía Espacial)
Noordwijck (Holanda)
ECSAT Londres (Reino Unido)
Centro da ESA. Redu (Bélxica)
● Space Expo Noordwijck
http://www.space-expo.nl/en
● Xornada de Portas Abertas en outubro (inscripcións na web da ESA).
Ensinanzas STEM. Problemática. Actuacións no centro.
Programa educativo da ESA
Recursos para o profesorado
Programa de formación para profesores
Algunhas das actividades realizadas:
“O espacio como contexto”.
Relación co currículo
Exemplo 1: un modelo sinxelo do campo gravitatorio
Exemplo 2: órbitas e centro de masas
Exemplo 3: lei das áreas
Exemplo 4: propulsión de cohetes
Exemplo 5: actividade on-line
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
http://www.esa.int/Education
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
● Vídeos.● Imaxes.● Unidades didácticas en pdf
e on-line.● Software.
http://www.esa.int/Education
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)Hiperenlace
Ensinanzas STEM. Problemática. Actuacións no centro.
Programa educativo da ESA
Recursos para o profesorado
Programa de formación para profesores
Algunhas das actividades realizadas:
“O espacio como contexto”.
Relación co currículo
Exemplo 1: un modelo sinxelo do campo gravitatorio
Exemplo 2: órbitas e centro de masas
Exemplo 3: lei das áreas
Exemplo 4: propulsión de cohetes
Exemplo 5: actividade on-line
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
http://www.esa.int/Education
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
EN QUÉ CONSISTE?
Dirixido a profesores europeos de primaria e de secundaria.
120 prazas.
Requisito: inglés.
3 – 4 días no Centro Europeo de Tecnoloxía Espacial (ESTEC) en Noorwijck (Holanda) durante a primeira semana de xullo.
Inclúe matrícula, transporte diario dende Noordwijk, cafés e xantar todos os días e cea de benvida.
Conferencias de científicos da ESA e obradoiros experimentais.
Intercambio de ideas con profesores doutros países.
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
DESCRIPCIÓN DO PROGRAMA DE 2015
Temática central:
Gravidade.
O Sistema Solar.
A observación da terra.
A luz.
Exploración espacial.
Conferencias plenarias:
Andrè Kuipers, astronauta da ESA.
Matt Taylor, científico da Misión Rosetta.
Pal Brekke, astrofísico do Centro Espacial Noruego.
Guido Levrini, programa Copérnico da ESA.
Máis de 15 sesións prácticas...
… e tempo libre!
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
"Mat
t Tay
lor
ES
A R
oset
ta"
by E
SA
/S.B
ierw
ald.
“ESA astronaut, Andrè Kuipers by DLR/ESA/A.Morellon
Ensinanzas STEM. Problemática. Actuacións no centro.
Programa educativo da ESA
Recursos para o profesorado
Programa de formación para profesores
Algunhas das actividades realizadas:
“O espacio como contexto”.
Relación co currículo
Exemplo 1: un modelo sinxelo do campo gravitatorio
Exemplo 2: órbitas e centro de masas
Exemplo 3: lei das áreas
Exemplo 4: propulsión de cohetes
Exemplo 5: actividade on-line
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
Ensinanzas STEM. Problemática. Actuacións no centro.
Programa educativo da ESA
Recursos para o profesorado
Programa de formación para profesores
Algunhas das actividades realizadas:
“O espacio como contexto”.
Relación co currículo
Exemplo 1: un modelo sinxelo do campo gravitatorio
Exemplo 2: órbitas e centro de masas
Exemplo 3: lei das áreas
Exemplo 4: propulsión de cohetes
Exemplo 5: actividade on-line
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
CURRÍCULO DA EDUCACIÓN SECUNDARIA OBRIGATORIA
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
CURRÍCULO DO BACHARELATO
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
O ESPACIO COMO CONTEXTO
Para contribuir aos obxectivos anteriores pódese traballar de xeito interdisciplinar (na aula e fóra da aula) unha temática común.
Neste caso, froito da miña participación no programa, a temática escollida será o espacio.
A proposta de actividades que traio é só unha pequena mostra das que atoparedes na web de ESA education.
Indícase:
Curso e materias ás que poder ir dirixidas.
Temporalización.
Conceptos que se traballan.
Descripción.
Relación con investigacións actuais.
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
Ensinanzas STEM. Problemática. Actuacións no centro.
Programa educativo da ESA
Recursos para o profesorado
Programa de formación para profesores
Algunhas das actividades realizadas:
“O espacio como contexto”.
Relación co currículo
Exemplo 1: un modelo sinxelo do campo gravitatorio
Exemplo 2: órbitas e centro de masas
Exemplo 3: lei das áreas
Exemplo 4: propulsión de cohetes
Exemplo 5: actividade on-line
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
Materia e nivelCiencias Naturais 1º ESO
Cultura Científica 4º ESO
FQ 4º ESO e/ou Física 2º bacharelato.
Sesións: 1-2 clases
Conceptos que se traballan Órbitas - Movemento circular - Velocidade angular - Aceleración normal
Leis de Kepler - Enerxía – Lei da Gravitación Universal -
Relatividade xeral - Misións espaciais
UN MODELO SINXELO DUN CAMPO GRAVITATORIO
ESA Summer Teachers Workshop
Cap
tur a
víd
eo
ES
A.
Cap
tur a
s ví
deo
ES
A.
Con canicas podemos observar un modelo de órbitas case circulares (elipses de baixa excentricidade) e órbitas moi excéntricas,
como as que describen os cometas.
En todos os casos poderemos
comprobar as leis de Kepler.
ESA Summer Teachers Workshop
Comprender a importancia que xoga a gravidade.
Valorar a dificultade tecnolóxica das misións espaciais.
Achegar ao alumnado algunhas misións relevantes:
- Observatorios e laboratorios espaciais.
- Satélites.
Telescopio espacial Hubble
Wik
imed
ia C
omm
ons
A Estación Espacial Internacional
GAIA
ESA Summer Teachers Workshop
Wik
iped
ia. N
AS
A
ES
A–D
. D
ucro
s, 2
013
Ensinanzas STEM. Problemática. Actuacións no centro.
Programa educativo da ESA
Recursos para o profesorado
Programa de formación para profesores
Algunhas das actividades realizadas:
“O espacio como contexto”.
Relación co currículo
Exemplo 1: un modelo sinxelo do campo gravitatorio
Exemplo 2: órbitas e centro de masas
Exemplo 3: lei das áreas
Exemplo 4: propulsión de cohetes
Exemplo 5: actividade on-line
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
ÓRBITAS E CENTRO DE MASAS
Materia e nivelCiencias Naturais 1º ESO: O sistema solar
Física e Química 4º de ESO: Gravitación
Informática 4º de ESO
Sesións: 1-2 clases
Conceptos que se traballan Órbitas – Centro de masas – Movemento circular – Velocidade angular
Gravación e edición en vídeo – Experimentos dende a ISS
Cap
tur a
víd
eo
ES
A.
Centro de masasESA Summer Teachers Workshop
Imax
e E
SA
Órbitas e centro de
masas ESA Summer Teachers Workshop
Imax
e E
SA
Gravación en vídeo e posterior edición. ESA Summer Teachers Workshop
Imax
e E
SA
Vídeos educativos: Samantha Cristoforetti
dende a ISS.ESA Summer Teachers Workshop
Ca
ptur
a v
ídeo
ES
A.
Sistemas binarios
Imax
e do
ast
eroi
de (
243)
Ida
fei
ta p
o la
sond
a G
alile
o da
NA
SA
.(D
omin
io p
úblic
o).
ESA Summer Teachers Workshop
Ensinanzas STEM. Problemática. Actuacións no centro.
Programa educativo da ESA
Recursos para o profesorado
Programa de formación para profesores
Algunhas das actividades realizadas:
“O espacio como contexto”.
Relación co currículo
Exemplo 1: un modelo sinxelo do campo gravitatorio
Exemplo 2: órbitas e centro de masas
Exemplo 3: lei das áreas
Exemplo 4: propulsión de cohetes
Exemplo 5: actividade on-line
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
Materia e nivelFísica e Química 4º de ESO
Cultura Científica 1º bacharelato
Física 2º bacharelato
Matemáticas 1º bacharelato
Sesións: 1-2 clases
Conceptos xerais que se traballan Órbitas – 2ª lei de Kepler – Velocidade orbital – Aceleración centrípeta
Enerxía cinética e potencial.
Os cometas e a orixe da vida - Misión Rosetta
Satélites – Aplicacións
Estudo das cónicas – Representacións gráficas
ESTUDO DA LEI DAS ÁREAS
ESA Summer Teachers Workshop
Cap
tur a
víd
eo E
SA
.
Lei das áreas
ESA Summer Teachers Workshop
Imax
e E
SA
ESA Summer Teachers Workshop
Imax
e E
SA
Que é unha elipse?
Como se debuxa?
ESA Summer Teachers Workshop
Imax
e E
SA
Órbitas planetarias.
Perihelio e afelio.
ESA Summer Teachers Workshop
Imax
e E
SA
Enerxía potencial e cinética.
Conservación da enerxía mecánica.ESA Summer Teachers Workshop
Imax
e E
SA
Velocidade orbital.
Aceleración centrípeta.
ESA Summer Teachers Workshop
Imax
e E
SA
Cometas.Cinturón de Kuiper.
Nube Dort.ESA Summer Teachers Workshop
Imax
e E
SA
Anatomía dun cometa.A orixe da vida.
ESA Summer Teachers Workshop
Imax
e E
SA
Misión Rossetta.
ESA Summer Teachers Workshop
Imax
es E
SA
Satélites.Na imaxe Sentinel-1 do programa Copérnico.
ESA Summer Teachers Workshop
Ima
xe E
SA
Ensinanzas STEM. Problemática. Actuacións no centro.
Programa educativo da ESA
Recursos para o profesorado
Programa de formación para profesores
Algunhas das actividades realizadas:
“O espacio como contexto”.
Relación co currículo
Exemplo 1: un modelo sinxelo do campo gravitatorio
Exemplo 2: órbitas e centro de masas
Exemplo 3: lei das áreas
Exemplo 4: propulsión de cohetes
Exemplo 5: actividade on-line
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
PROPULSIÓN DOS COHETES
ESA Summer Teachers Workshop
Materia e nivelFísica e Química 3º de ESO
Física e Química 4º ESO
Sesións: 1-2 clases
Conceptos que se traballan Reaccións de combustión - Procesos exotérmicos
Conceptos básicos de química orgánica - Enerxía de enlace
Lei de Newton - Gravitación – Lanzamento de satélites – Cohetes
Enerxía das reaccións exotérmicas Vs 3ª lei de Newton
ESA Summer Teachers Workshop
A realizar polo profesor:
- Gafas e guantes de protección.
- Recipiente grande.
- Engadir 15-20 mL de etanol.
- Colocar o tapón.
- Mover un minuto ata que se evapore parte do etanol e baleirar o resto.
- Achegar un chisqueiro de cociña
Cap
tur a
víd
eos
ES
A.
Resaltar que un dos produtos da reacción é
auga.
A realizar polo alumnado:
- Botella de plástico pequena.
- 1-2 mL de etanol.
- Colocar o tapón.
- Axitar un minuto ata que se
evapore o alcohol.
- Achegar un misto.
Relacionar coa reacción de
combustión que sucede nos
cohetes: Ariane 5, Vega, Soyuz.
ESA Summer Teachers WorkshopCap
tur a
víd
eos
ES
A.
Ariane 5 ECA
Fase principal (Cryyogenic Main
Stage): hidróxeno e osíxeno
líquido.
Cut drawing of an Ariane 5 ECA EN" by M0tty - Own work. Licensed under CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons
Lanzadeira Ariane 5 ES.
Kourou.
ESA Summer Teachers Workshop
Ensinanzas STEM. Problemática. Actuacións no centro.
Programa educativo da ESA
Recursos para o profesorado
Programa de formación para profesores
Algunhas das actividades realizadas:
“O espacio como contexto”.
Relación co currículo
Exemplo 1: un modelo sinxelo do campo gravitatorio
Exemplo 2: órbitas e centro de masas
Exemplo 3: lei das áreas
Exemplo 4: propulsión de cohetes
Exemplo 5: actividade on-line
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
DOWN2EARTH
Materia e nivelCiencias Naturais 1º ESO.
Matemáticas 1º e 2º ESO.
Física e Química 3º ESO.
Cultura Científica 4º ESO.
Sesións: 1-2 clases.
Conceptos que se traballan Asteroides
Meteoritos e meteoros.
Magnitudes e Unidades.
Mapas e escalas.
ESA Summer Teachers Workshop
http://www.go-lab-project.eu/
http://simulator.down2earth.eu/
ESA Summer Teachers Workshop
http
://si
mul
ator
.do
wn2
eart
h.eu
/
ESA Summer Teachers Workshop
http
://si
mul
ato
r.dow
n2e
arth
.eu/
ESA Summer Teachers Workshop
http
://si
mul
ato
r.dow
n2e
arth
.eu/
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
● ESA Education: http://www.esa.int/Education
● ESA: http://www.esa.int/ESA
● Astronomy and space science in the STEM classroom:
http://blog.scientix.eu/2015/09/08/astronomy-and-space-science-in-the-stem-classroom/
● ¿Cómo podemos estimular una mente científica?:
http://www.fecyt.es/es/noticia/las-acciones-de-divulgacion-aumentan-casi-un-6-el-numero-de-jovenes-interesados-en-estudiar
● Divulgación. Innovación en la enseñanza de las ciencias.
http://scientix.fecyt.es/2015/05/divulgacion-innovacion-en-la-ensenanza.html
● Proxecto Go Lab: http://www.go-lab-project.eu/
● Down2Earth: http://simulator.down2earth.eu/
● Materiais didácticos do ESA Summer Teachers Workshop 2015 .
REFERENCIAS
IES Ramón María Aller Ulloa (Lalín)Ana Reboiro López (Dpto. Física e Química)
Congreso ENCIGA – 19 ao 21 de novembro de 2015 – Sarria (Lugo)
Grazas.
top related