bizkaia naturala · 2021. 1. 7. · bizkaia naturala bizkaiko parke naturalen aldizkaria 29 zk....
Post on 29-Jan-2021
11 Views
Preview:
TRANSCRIPT
-
BIZKAIA NATURALABizkaiko Parke NaturaleN aldizkaria
29 zk. 2020ko neguanº 29 invierno 2020
Ale kopurua N.o ejemplares: 3.500
LUR-ZAINTZACUSTODIA DEL
TERRITORIO
PR-BI 120 Los Jorrios ibilbidea Senda PR-BI 120 Los Jorrios
Makatza taldea Grupo Makatza
Antzasti euskaldunon etxea
Lege Gordailua Depósito legal: BI-1483-2013
revista de los Parques Naturales de Bizkaia
-
2
La custodia del territorio es un conjunto de estrategias e instrumentos que pretenden implicar a las personas propietarias y usuarias del territorio en la conservación y el buen uso de los valores y los recursos naturales, culturales y paisajísticos. Para conseguirlo, promueve acuerdos y mecanismos de colaboración continua entre personas propietarias, entidades de custodia y otros agentes públicos y privados.
Un acuerdo de custodia es un procedimiento voluntario entre una persona propietaria y una entidad de custodia para pactar el modo de conservar y gestionar un territorio.
Las entidades de custodia son organizaciones sin ánimo de lucro que participan activamente en la conservación del territorio mediante las técnicas de custodia del territorio. Pueden actuar de entidad de custodia organizaciones tan diversas como una asociación de vecinos, una organización conservacionista, una fundación, un ayuntamiento, un consorcio y otro tipo de ente público (Basora Roca, X. y Sabaté i Rotés, X. 2006). Los propietarios públicos que quieran un acuerdo pueden llegar a ser la entidad cedente.
Preferentemente deberán ser entidades conservacionistas, ya que de otra manera podrían existir conflictos importantes.
Lur-zaintzaCustodia del territorio
Lur-zaintza ondare naturala kontserbatzeko tresna bat da.Bizkaian, tresna hau erabiliz, gero eta gehiago dira adostutako akordioak eta burutu diren edo burutzen ari diren proiektuak; 2008. urtetik, erregistroak daudenetik, 500 akordiotik gora hain zuzen ere.Lursailaren jabearen eta zaintza erakundearen arteko borondatezko akordio bat da. Akordio ho-rretan hainbat gauza zehazten dira: indarrean izango den epea, ondare naturala aktiboki kontser-batzeko egingo diren ekintzak, jarraipen eta aholkularitza eta laguntza tekniko eta finantzieroa.Zaintzarako lursailak jabego pribatukoak zein udalen herrilurrak izan daitezke. Zaintza erakundeak honako hauek izan daitezke: kontserbazio erakundeak, auzokideen elkarteak, eragile sozialak, fun-dazioak, edo baita tokiko erakundeak ere, udalak, administrazio batzordeak, mankomunitateak, partzuergoak etab., beti ere irabazteko asmo gabekoak, eta haien helburuen artean biodibertsita-tea kontserbatzearen aldeko ekintzak burutzekoa izan behar da.
-
3
Entre los objetivos de la custodia del territorio, destacamos:
• Conservación de la gestión tradicional del territorio y de los océanos.
• Conservación y recuperación de especies autóctonas y sus hábitats.
• Conservación y mejora de la calidad del suelo, del agua y del paisaje.
• Mejora de la sostenibilidad y biodiversidad de sistemas agrarios.
• Promoción del aprovechamiento sostenible de los recursos naturales.
• Recuperación de elementos del patrimonio natural y cultural.
En Bizkaia desde 2008, año en que se lleva a cabo el primer inventario de custodia del territorio, se han registrado más de 500 acuerdos de custodia.
La restauración y recuperación de hábitats naturales ha sido la finalidad en la mayoría de los acuerdos de custodia en el territorio histórico.
La Fundación Lurgaia Fundazioa, lleva trabajando en la custodia del territorio desde el año 2003, pactando numerosos acuerdos con el fin de favorecer la conservación de la biodiversidad y la gestión del medio natural en Bizkaia.
Si estás interesada/o en conocer más en profundidad su labor, puedes visitar www.lurgaia.org.
Desde los Parketxes de Bizkaia valoramos muy positivamente todo el trabajo que se viene realizando en este ámbito y en esta ocasión queremos acercar a la población a conocer, de primera mano, algunos de los lugares en los que se está trabajando.
oharra: WhatsApp kanal berria, Parketxeen informazioa hedatzeko bide bat da, ez da gurekin harremanetan jartzeko tresna.
Nota: El nuevo canal de WhatsApp es un medio de difusión de información de los Parketxes, no se trata de una herramienta para comunicarte con nosotras/os.
Toki Alaitik gertu dagoen lur zati bat bisita-tzera animatzen bazara, gurekin kontaktatu, plaza mugatuak dira.
¿Te animas a visitar un terreno cercano a Toki Alai en Urkiola? Contacta con nosotras/os, plazas limitadas.
MARTXOAK
7MARZO
DifUsio kAnAL BerriA:
PArkeTxeTik ZUre WhATsAPPerA
Nuevo caNal de difusióN: del Parketxe a tu
WhatsaPP
-
Los Jorrios mendiko ibilbide zirkularra da. Turtziozko erdigunetik —La iglesia— abiatzen da eta Armañon Parke naturaleko gailur deigarrienetara heltzen da: Los Jorrios (837 m) eta Armañon (854 m).
4 ARMAÑÓN
A R M A Ñ O N
P A R K E N A T U R A L AP A R Q U E N A T U R A L
A R M A Ñ O N
P A R K E N A T U R A L AP A R Q U E N A T U R A L
Tipogra�a: HELVETICA MEDIUM HELVETICA NEUE MEDIUMMancha: 5,1 cm x 8,3 cm
Tipogra�a: HELVETICA LIGTH NEGRITA HELVETICA NEUE LT PRO CONDENSED
Color: C=54 M=0 Y=22 K=0 C=80 M=0 Y=98 K=0
A R M A Ñ O N
P A R K E N A T U R A L AP A R Q U E N A T U R A L
Senda PR-BI 120 Los Jorrios
A lo largo de este recorrido, de poco más de 13 km, se pasa por antiguos caminos de pastores y contrabandistas. De hecho, se pueden contemplar tres casillas que estos pastores utilizaban para pasar el invierno junto a su rebaño de cabras. Dos de ellas aún están en perfecto estado de conservación y una tercera, más deteriorada. Son perfectamente visibles, ya que fueron construidas en mitad del camino y no pasan desapercibidas. Se atraviesan lugares
Los Jorrios (837 m)
Posadero
Campapedreo
Romaña
Pando
BasinagreCueto
La Iglesia
Hasiera-amaiera: Turtziozko informazio puntua. Principio-fin: punto de información de Trucíos.luzera: 13,2 km. longitud: 13,2 km.Malda metatua: 730 m. desnivel acumulado: 730 m.zailtasuna: ertain-altua. dificultad: media-alta.
-
ARMAÑÓN 5
Ordunteko ikuspegia Los Jorriosetik / Vista de Ordunte desde Los Jorrios
mágicos como lo son el encinar y el karst de Los Jorrios, terreno kárstico en el que es difícil moverse con soltura; el suelo es un gran lapiaz, en un paisaje anárquico surcado de profundas dolinas. No obstante, el ganado mantiene algunas sendas. Cruza además pinares y bosques de roble, castaño o encina, entre otras especies. En el itinerario también se disfruta de la presencia de palacios, casas torre, viejos molinos y caseríos trucenses.
Lo que no se nos puede nunca olvidar es, que por mucho que nos guste disfrutar de nuestra maravillosa naturaleza, tenemos que protegerla, por este motivo, en esta senda tenemos el acceso restringido del 1 de marzo al 15 de septiembre para la conservación de la flora y la fauna, más concretamente en este caso es la cría del alimoche que se realiza en estas fechas.
Gurekin bideaz gozatu nahi baduzu, ibilbide gidatua egingo dugu.
si quieres disfrutar con nosotros de esta senda realizaremos este recorrido guiado.
OTSAILAK
20FEBRERO
-
6 GORBEIA
Makatzak Arratiako Ekologistak
Arratiako ingurumenaren alde lanean
Euskal Herriko mendi berdeak, baso kolore tsuak, erreka disdira tsuak, lurpean ez kutuan dagoen kareharriz ko mundu basatia, herri eta auzoetako ondarea... maite dugun jendeak osa tzen dugu Maka tzak Arratiako Ekologistak taldea. Az ken aldian ingurumenaren zain tza pilpilean egon den gai bat izan da, eta Arratia eskualdeko ingurumenaren babesean lan egiteko prest gauden per tsonon elkargune bat sor tzeko erabakia hartu genuen. Talde honek, eskualdeko ingurumen arazoak identifikatu eta konponbidea aurki tzea du helburu, jendearen kon tzientzia astindu eta bizi tzeko eredu jasangarriagoak daudela erakusteko asmoz.
Gorbeia eta Urkiolako Parke Naturalen artean dagoen eskualde txikia da gurea, txikia bai, baina oso abera tsa ere.
el grupo “Makatzak Arratiako ekologista taldea”, lo formamos toda esa gente que amamos los montes verdes de euskal herria, los bosques coloridos, los brillantes ríos, el salvaje mundo subterráneo, el patrimonio de los barrios y pueblos…en los últimos tiempos, el cuidado del medio ambiente está en auge, y por eso, muchas personas que estamos dispuestas a trabajar para la protección del medioambiente de la comarca de Arratia, decidimos crear un grupo de trabajo. esta agrupación, identifica los problemas medioambientales e intenta encontrar una solución, conciencia a la población y enseña que hay otro modelo sostenible para vivir.
-
GORBEIA 7
Lemoako basoetan ez kutatuta dauden Gerra Zibileko lubakiak, sai zuriaren bizilekua den Aramo tzeko kareharriz ko paisaia, I tzinako Biotopo Babestuaren barruan bizi diren goroldioen aniztasuna, Bal tzolako kobazuloetan bizirik dirauten kondairak eta Gorbeiako guru tzearen azpian dauden pago mo tzez osatutako basoak arratiarron bizimodua eta izateko era defini tzen duten adibide batzuk baino ez dira. Tamalez, az ken aldian ondare naturalaren eta kulturalaren kontrako erasoen berri baino ez dugu. Nork ez du en tzun Igorrebason eraikitako 7080 metrotako garaiera duen torretaren berri? Nor ez da konturatu gure basoek kolorea galdu dutela eta eukalipto eta pinuz osatutako paisaiak ingura tzen gaituztela? Nork ez ditu bide er tzetan panpa belarraren loreak haizearekin mugi tzen ikusi? Zerbait aldatu beharra dago... Honekin lotuta, arratiarron kez ka handienetako bat dena aipatu nahiko genuke: autopista elektrikoa. Taldetik, burubelarri dihardugu proiektu honen nondik norakoak eta ematen diren mugimendu berriak ezagu tzen, herritarrak babestu eta informazioa eskain tzen jarrai tzeko.
Proiektu hau, Urkiolako Parke Naturalaren barruan dagoen Aramo tzeko mendilerroan burutu nahi dute. Gueñes eta I tsaso elkartu nahi dituen goi ten tsioko linea elektrikoa eraiki tzea da asmoa, autopista elektriko bezala ezagu tzen dena hain zuzen ere. Horretarako, Red Eléctrica de España SAU enpresak (REE), 7080 metroko garaiera duten 132 dorre instalatu nahi ditu Euskal Herriko txoko desberdinetan. Arratiara ere heldu dira lanak. Igorrebaso (Igorre) aldean, Aramo tz eta Bela txikieta bitartean, dorreak jarrita dituzte eta makinak pasa tzeko basoko pistak egiten ari dira. Aramo tzeri dagokionez, Urkuzu (Igorre) inguruan sai zuri bikote batek urte askotan zehar egindako kabiak, galzorian dagoen espezie honen habitata sun tsi tzea ekarriko
duen proiektua geldiaraztea lortu du momentuz. Horrez gain, Igorreko udalak administrazioarekiko auzia jarri zuen mar txan 2019an eta Igorreko hainbat herritarrekin batera, proiektua geldiarazteko prozesua jarri dugu mar txan.
Horrez gain, beste gai ba tzuen inguruan herritarrak informatu eta kon tzien tzia tzeko hainbat hi tzaldi eta ekin tza burutu ditugu ere. Momentu honetan gainera, eskualdeko herritarren hi tza jaso tzeko prozesu iraunkor bat jarri dugu mar txan: “Arratiako puntu bal tzak” dinamika. Honen helburua, eskualdeko puntu bel tzak identifikatu, mapa batean kokatu eta irtenbideak aurki tzea da. Edozeinek hartu dezake parte eta bi modu daude horretarako: maka tzak@gmail.com helbidera ida tzi edo Facebook orrialdean argitaratutako google form dokumentua bete. Herritarren lagun tzari esker, hainbat puntu bel tz identifika
tu dira dagoeneko: Cementos Lemonan burututako zaborerrausketaren ondorioz ko emisioen eragina airekalitatean, basoen kudeaketa eta bertako basoen galera, erreken egoe ra, auzoetako sanemanedua, N240ko erabilerak sor tzen duen trafikoa, landare exotikoen haz kundea, herrieta ko zaborren kudeaketa... Beraz, badakizu lagun. Basoan, mendian, erre ketan, parkean, zure auzoan... ingurume naren tzat eta herritarron tzat kaltegarria izan daitekeen edozein arazo aurkituz gero, jarri gurekin harre manetan eta lagundu etorkizuneko Arratia koloretsu bat eraiki tzen!
Testua eta argaz kiak: Makatzak arratiako ekologistak
Makatza taldearen lana hurbiletik ezagutu nahi baduzu, animatu boluntariotza egunera!
si quieres conocer de cerca el trabajo del grupo Makatza, ¡anímate al día de voluntariado!
MARTXOAK
13MARZO
-
8 URKIOLA
ANTZASTI Euskaldunon etxea
De la vida tradicional del caserío a la modernidad de la ciudad.hemos hablado con las hermanas Cristina y elena, las creadoras del museo, para conocer de cerca esta singular experiencia situada en el barrio de Artaun en Dima.
tatutakoa beste modu batean konta tzeko ideia bururatu zi tzaigun. Hain zuzen ere, e txearen kon tzeptuaren bitartez. XIX. mendearen bukaeran XX.aren hasieran iraul tza industrialak gure paisaiak aldatu eta gure e txe barruko fisonomia eta bizimoduak eraldatu zueneko garaira bisita bat eskain tzea otu zi tzaigun. Bizi tza tradizionala eta modernitatea garaikide suertatu ziren denboran izugarriz ko aldaketak gertatu ziren gure gizartean. Emakumeen historia gainera oso presente dago gure museoan, ezinbestean, e txea baita emakumearen tradizioz ko esparrua. Eta esaera zaharrak dioenez, “A tzeak eraku tsiko du, aurrea nola dan tzatu”. Hortik abiatuta, mar txan jarri ginen.
Zer aurkituko dugu An tzastin?
An tzastik 360 graduko bisita eskain tzen du. Benetako jatorriz ko bi kolekzioz osatuta dago. Bizi tza tradizionala, baserrikoa, eta garaiko “belle epoque” deri tzan modernitatea, Bilbokoa. Arratiako tranbian bidai sinbolikoa eginez, Arratiako baserriko bizimoduan murgil tzen da bisitaria ge
Nor tzuk osa tzen duzue An tzasti proiektua?
An tzasti bi emakumeen ekimena da, hain zuzen, Cristina Amezaga eta Elena Amezaga. Ahizpak eta ekin tzaileak kulturaren zabalkundearen mundu zail bezain zoragarrian duela hiru urterik hona etengabeko lanean murgildurik dihardugunak. Baina An tzasti beste hainbestek ere osa tzen dute. Ibilitakoa ez da bakarkako lana izan, hainbat bidelagun izan ditugu gara tze prozesuan. Hainbat kultur eragilek eta sor tzailek bere magalean hartu eta gure proiektuari haizea eman diote eta ematen dihardute, hamaika ekarpenekin gure proiektua aberastuz, gure e txearen hegalak hauspotuz. Familia eta lagunak, bestalde, zer esanik ez, i tzalean baina zutabe nagusia dira gure tzat.
Nola hasi zineten ekimen honekin?
Modu naturalean. Urteetako lana izan zen. Erakusketa zabal baterako materiala geneukan gorderik eta neurri batean ikerturik, eta soziologian lizen tziatu ostean guzti horri forma eman eta gure historia hurbilean ger
Argazkiak: Antzasti
-
URKIOLA 9
Museoaz gain, beste zerbait eskain tzen al duzue?
Bertoko produktua oso garran tzi tsua da gure tzat eta balorean jar tzen saia tzen gara beti ere. Arratian ekoizle oso onak daude, tradizio luzekoak, ez dugu ahaztu behar Arratia Bilboko despen tsa ere izan dela neurri batean, Arratiako tranbiak bertaratu egiten bai tzituen hainbat eta hainbat. Guk hauek sal tzeaz gainera, hamaiketakoak ere eskain tzen ditugu eta bertoko jate txeekin adostutako menuak ere kudea tzen ditugu. Hori ere gure indarguneetako bat da.
Informazioa eta erreserbak / Información y reservas: www.an tzasti.eus
laz gela eta Arriaga an tzokiaren inguruko jakineko familia baten e txean ere bai. Horrek aukera ematen digu historiaren hainbat dimen tsio erakusteko, e txeak bizi duten gizarteari oso errotuta daudelako beti ere eta euren horma artean gizarte horren islada zuzena eskain tzen digutelako. Bai bizi tza tradizionalean zein modernitatean, e txeak zeresan handia dauka. Gure kulturan tradizioz e txea eta familia gauza bera izan dira eta modernitatearen e txearen eredua, bestetik, gure gaur egungoaren moldea da.
Zer nolako bisitak gauza tzen ditu-zue? Nori zuzenduak?
Oso bestelakoak dira gure bisitarien profilak. Denetarikoak. Gure nagusien tzat oroimenerako, sentimenduak pizteko eta gogoetarako leku identifikagarria gara. Haurren tzat, ostera, begi berriz iraganeko bizilekuak, giroak eta bizimoduak deskubri tzeko leku exotikoa batzuetan, hain bestelakoa baita gaur egungoarekin alderatuta. Horrez gain, kokatuta gauden paisaia zoragarria da, Urkiolako Parke Naturalaren atarian eta Gorbeiako Parke Naturalari begira. Paraje ikusgarria eta mitologiari bagagoz kio, Euskal Herri mailan ezinbesteko lekua, Baltzolako kobazuloen inguruan.
Denboran atzera bidaiatu nahi duzu? Anima zaitez Antzastin bisita gidatua egitera!
¿Quieres viajar atrás en el tiempo? ¡Anímate a la visita guiada en Antzasti!
URTARRILAK
31ENERO
-
Ezin zara ikusi gabe geratu...No te puedes perder...
Burgueno mendia (1.044 m), Ordunte mendilerroaren gailur altuenetariko bat, Karrantza Haranaren hegoekialdeko muga da. Hainbat bide dira tontorrera hurbiltzen gaituztenak. Magalean leku paregabeak aurki ditzakegu, Los Ilsos de Ribacoba besteak beste, hemen Karrantza, Valle de Villaverde eta Artzentales udalerriak topatzen dira.Ingurune honek gerra zibilaren garaiko lubakien gune interpretatibo ikusgarri bat gordetzen du, bataila gordinen garaietara garraiatzen gaituztenak. Badago txoko magiko bat ere, non pagoen artean hagin itzelak dauden.
El monte Burgüeno (1.044 m) ubicado al sureste del Valle de Carranza, es una de las principales cimas de la sierra de Ordunte. Varios son los caminos que nos acercan hasta la cima, pero es a sus pies donde podemos encontrar lugares tan singulares como los Ilsos de Ribacoba, donde se tocan los municipios de Carranza, Valle de Villaverde y Arcentales.
Este entorno esconde tesoros como un área interpretativa de las trincheras de la guerra civil española, perfectamente visible y señalizada, que nos transporta a épocas de crudas batallas. Pero sin duda merece la pena acercarse hasta un rincón donde imponentes tejos reposan entre las hayas en un entorno mágico.
Armañón
Saldropo ingurua, Gorbeia Parke Naturalean 600 metrotara kokatuta dagoen ingurune eder bat da. Ekosistema ezberdin ugari izateak, Parke Naturaleko parajerik bisitatuenetarikoa izatea dakar. Hemen aurkitzen da bertako hezegunea eta antzinako zohikaztegiari buruzko aire zabaleko museoa.Garai batean, eraikinaren atzealdean zohikaztegi bat zegoen, baina 80. hamarkadan egindako ustiapen gogorra dela eta, guztiz desagertarazi zuten. 1994.urtean, Gorbeia Parke Natural izendatu zenean, bertan aspaldi zegoen hezegune baten berreskuratze lanekin hasi ziren. Horri esker, egun hezegune bat dela esan dezakegu, zohikaztegi izateko bidean dagoena.Museoa bisitatzera gonbidatzen zaituztegu, antzinako eta gaur egungo historia ezezagun hau ezagutzeko, non animalia eta landareak bertako protagonistak diren.
Saldropo es una zona preciosa dentro del Parque Natural de Gorbeia. Se encuentra a unos 600 metros, y la variedad de ecosistemas, hace que sea uno de los pa
rajes más visitados del Parque. Aquí, se encuentra el museo abierto sobre la antigua turbera, convertida hoy en humedal.En la década de los 80, la turbera que se situaba detrás de esta infraestructura, tuvo una explotación masiva hasta que la hicieron desaparecer. En 1994, cuando Gorbeia se declaró Parque Natural, comenzaron con los trabajos de recuperación del humedal, y gracias a eso, hoy día podemos decir que ya es un humedal recuperado.Te invitamos a que visites este museo, y te encuentres con el pasado y el futuro de una historia poco conocida, donde los animales y las plantas son los protagonistas.
Gorbeia
Urkiolako eremu batean badaude harri ezberdin batzuk, Lur barruko magmak tximinia bat aurkitzean azaleratutako labaren ondorioz sortutakoak. Laba basaltiko hori hoztean eta solidotzean, bolumena txikituz eta pitzatuz, itxura ezberdinetako prismak sortzen dira, normalean zutabe hexagonalak eratuz. Harri hauek kolore berdexka daukate eta ez zaie fosilik ikusten. Eguzkiaren izpiak harkaitz hotzean islatzen direnean, plagioklasa mineralari dagozkion distirak ikus daitezke.Harri hauek non dauden jakin nahi baduzu, etor zaitez Parketxera eta geopuntuen bitartez aurkitu ahal izango dituzu! Anima zaitez!.
En una zona de Urkiola podemos encontrar unas rocas diferentes, originadas al emerger la lava proveniente del magma del interior de la Tierra a través de una chimenea. Dicha lava basáltica, al enfriarse y solidificarse disminuye su volumen y se cuartea creando prismas de diferentes formas, normalmente columnas hexagonales. Estas rocas tienen un tono verdoso y carecen de fósiles. Cuando los rayos de sol se refle
jan en la roca fría, se observan unos brillos que corresponden al mineral plagioclasa.Si quieres saber dónde se localizan estas rocas, ven al Parketxe y con los geopuntos podrás encontrar el lugar exacto. ¡Anímate!
Urkiola
-
Par
te h
ar tz
eko
, eki
n tza
ant
ola
tu d
uen
Par
ke tx
ean
izen
a em
an b
ehar
da
/ Pa
ra p
arti
cip
ar h
ay q
ue a
pun
tars
e en
el P
arke
txe
org
aniz
ador
de
la a
ctiv
idad
Ekin
tzak
Arm
añon
en /
Act
ivid
ades
en
Arm
añón
Neg
u o
soan
zeh
ar /
Dur
ante
to
do
el i
nvie
rno
Arm
añon
go
Gin
kana
k: b
ai P
arke
txea
n (k
arra
ntza
) bai
info
r-m
azio
Pun
tuan
(Tu
rtzi
oz)
esku
rag
arri
iza
ngo
dit
uzu
Arm
a-ño
ngo
lau
gin
kana
k. A
nim
a za
itez
!Yi
ncan
as d
e A
rmañ
ón:
tant
o en
el
Park
etxe
(C
arra
nza)
co
mo
en e
l Pun
to d
e in
form
ació
n (T
rucí
os)
tien
es a
tu
dis
-p
osic
ión
las
cuat
ro y
inca
nas
de
Arm
añón
. ¡A
ním
ate!
UR
TAR
RIL
A /
EN
ER
Oig
and
ea 1
0, d
om
ing
oM
endi
ibilb
idea
: ran
ero
haitz
ara
(729
m) i
goko
gar
a G
r 12
3ren
za
ti b
at ja
rrai
tuz
eta
400
met
roko
altu
era
due
n e
l Miró
n b
e-g
irato
ki ik
usg
arrir
aino
hur
bild
uko
gar
a. Z
ailta
sun
erta
ina.
itin
erar
io d
e m
onta
ña: a
scen
der
emos
a la
peñ
a d
e r
aner
o (7
29 m
) sig
uien
do
par
te d
el G
r 1
23 y
nos
ace
rcar
emos
has
-ta
el M
ir ón,
un
esp
ecta
cula
r m
irad
or n
atur
al d
e 40
0 m
de
altu
ra. D
ificu
ltad
med
ia-a
lta.
laru
nbat
a 23
, sáb
ado
Men
di
ibilb
idea
: o
rdun
teko
Bur
güe
no m
end
ira
(1.0
36 m
) ig
oe ra
Pai
saia
zor
agar
riaz
goz
atu
eta
bi
pag
adi
ikus
gar
ri
zeha
rkat
uko
dit
ugu.
Zai
ltas
un e
rtai
n-al
tua.
itin
erar
io d
e m
onta
ña: a
scen
der
emos
a u
na d
e la
s ci
mas
de
los
mon
tes
de
ord
unte
, el B
urg
üeno
(1.0
36 m
). D
isfr
utar
e-m
os d
el e
spec
tacu
lar
pai
saje
y c
ruza
rem
os d
os e
spec
tacu
-la
res
haye
dos
. Difi
cult
ad m
edia
-alt
a.
OTS
AIL
A /
FE
BR
ER
Oig
and
ea 7
, do
min
go
Men
di
ibilb
idea
: r
aner
o ha
itza
(72
9 m
) ze
hark
atuk
o d
ugu
Park
etxe
tik
oje
bar
era
(ras
ines
) d
oan
zeha
rkal
di
bat
ean.
Za
iltas
un e
rtai
na.
itin
erar
io d
e m
onta
ña: c
ruza
r em
os la
Peñ
a d
e r
aner
o (7
29
m) d
e ex
trem
o a
extr
emo
en u
na tr
aves
ía d
esd
e el
Par
ketx
e ha
sta
oje
bar
(ras
ines
). D
ificu
ltad
med
ia-a
lta.
laru
nbat
a 20
, sáb
ado
Men
di
ibilb
idea
: Tu
rtzi
ozet
ik h
asit
a, P
r-B
i 12
0 Lo
s Jo
rrio
s ib
ilbid
e b
aliz
atua
eg
ing
o d
ugu.
Zai
ltas
un e
rtai
n-al
tua.
itine
rario
de
mon
taña
: re
corr
erem
os l
a se
nda
baliz
ada
Pr-B
i 12
0 Lo
s Jo
rrio
s pa
rtie
ndo
desd
e Tr
ucío
s. D
ificu
ltad
med
ia-a
lta.
MA
RTX
OA
/ M
AR
ZO
laru
nbat
a 6,
sáb
ado
Men
di i
bilb
idea
: o
rdun
teko
pag
adi i
kusg
arri
enet
arik
o b
a-te
an m
urg
ilduk
o g
ara
eta
13 u
r ja
uzi i
kusg
arri
zeh
arka
tuko
d
itug
u. Z
ailt
asun
ert
aina
.it
iner
ario
de
mon
taña
: nos
ad
entr
arem
os e
n un
o d
e lo
s ha
-ye
dos
más
esp
ecta
cula
res
de
ord
unte
y c
ruza
rem
os 1
3 es
-p
ecta
cula
res
casc
adas
. Difi
cult
ad m
edia
.ig
and
ea 2
1, d
om
ing
oBa
so b
ainu
a ha
rtu
nahi
al d
uzu
Bizk
aiko
Par
ke n
atur
alet
an?
Ani
-m
a za
itez!
rub
en L
agar
esen
esk
utik
. nag
usie
ntza
t, ga
ztel
eraz
.¿Q
uier
es t
omar
un
bañ
o d
e b
osq
ue e
n lo
s Pa
rque
s n
atur
a-le
s d
e B
izka
ia?
¡Aní
mat
e! D
e la
man
o d
e r
ubén
Lag
ares
. Pa
ra a
dul
tos
y en
cas
tella
no.
Ekin
tzak
Gor
beia
n /
Act
ivid
ades
en
Gor
beia
Neg
u o
soan
zeh
ar /
Dur
ante
to
do
el i
nvie
rno
Geo
loka
lizaz
io j
ard
uera
. Za
toz
Gor
bei
ako
txok
o ik
usg
a-rr
iak
mod
u ez
ber
din
ean
ezag
utze
ra! A
uker
atu
Park
eko
zo-
nald
e b
at,
koor
den
atua
k ja
rrai
tu e
ta s
aiat
u p
rop
osat
utak
o p
untu
ak a
urki
tzen
. Mat
eria
la e
mai
len
bid
ez e
do
Park
etxe
ra
hurb
ilduz
esk
urat
u d
ezak
ezu.
Act
ivid
ad d
e g
eolo
caliz
ació
n. ¡A
cérc
ate
a co
noce
r G
orb
eia
de
un m
odo
dife
rent
e! e
lige
una
zona
del
Par
que
, sig
ue la
s co
ord
enad
as e
inte
nta
enco
ntra
r lo
s p
unto
s q
ue o
s p
rop
o-ne
mos
. Pue
des
pas
ar p
or e
l Par
ketx
e o
solic
itar
nos
el m
a-te
rial
por
cor
reo
elec
trón
ico.
Gab
one
tan
zeha
r /
Dur
ante
las
navi
dad
esU
ra,
ibai
ak…
biz
itza
. A
zter
tu p
rog
ram
aren
bar
ruan
, ib
aial
-d
e er
akus
keta
izan
go
dug
u Pa
rket
xean
ikus
gai
.e
l ag
ua,
los
ríos
… l
a vi
da.
Den
tro
del
pro
gra
ma
Azt
ertu
, ex
pos
ició
n ib
aial
de
en e
l Par
ketx
e.
UR
TAR
RIL
A /
EN
ER
Oo
stir
ala
22, v
iern
esTa
lo t
aile
rra:
art
oare
n ir
inar
ekin
esk
uz t
aloa
k eg
itek
o et
a d
asta
tzek
o au
kera
eg
ong
o d
a. U
mee
i zuz
end
ua.
Talle
r d
el t
alo:
ela
bor
ació
n y
deg
usta
ción
del
tal
o. D
irig
ido
al p
úblic
o in
fant
il.
OTS
AIL
A /
FE
BR
ER
Oo
stir
ala
5, v
iern
esn
azio
arte
ko h
ezeg
unee
n e
gun
a. h
ezeg
unee
n ko
ntse
rba-
zioa
k d
uen
gar
rant
ziaz
oha
rtze
a iz
ang
o d
ugu
helb
uru;
ho-
rret
arak
o um
eent
zako
hai
nbat
eki
ntza
ant
olat
uko
dir
a.
Día
Mun
dia
l d
e lo
s h
umed
ales
. C
on o
bje
tivo
de
conc
ien -
ciar
a la
pob
laci
ón a
cerc
a d
e la
imp
orta
ncia
de
la c
onse
rva-
ción
de
los
hum
edal
es; o
rgan
izar
emos
div
ersa
s ac
tivi
dad
es
dir
igid
as a
l púb
lico
infa
ntil.
igan
dea
21,
do
min
go
Men
di ib
ilbid
ea. A
reat
za - B
irgur
en - U
rkia
ga (s
an U
rban
) - A
rea-
tza.
Zai
ltasu
n ba
xua.
itin
erar
io d
e m
onta
ña. A
reat
za -
Birg
uren
- U
rkia
ga
(san
Ur-
ban
) - A
reat
za. D
ificu
ltad
baj
a.
MA
RTX
OA
/ M
AR
ZO
laru
nbat
a 13
, sáb
ado
“Mak
atza
k A
rrat
iako
eko
log
ista
k” t
ald
eare
n ko
lab
oraz
ioa-
reki
n, b
olun
tari
otza
eg
una
anto
latu
ko d
ugu.
org
aniz
arem
os e
l día
del
vol
unta
riad
o co
n el
gru
po
“Ma k
a-tz
ak A
rrat
iako
eko
log
ista
k”.
laru
nbat
a 20
, sáb
ado
Men
di i
bilb
idea
: Pag
omak
urre
- A
rrab
a - L
ekan
da
- Pag
oma-
kurr
e. L
ekan
dar
a (1
.309
m),
Park
eko
men
dir
ik e
sang
ura-
tsue
neta
riko
bat
era
igok
o g
ara.
Zai
ltas
un e
rtai
na-a
ltua
.it
iner
ario
de
mon
taña
: Pa
gom
akur
re -
Arr
aba
- Lek
anda
- Pa
-go
mak
urre
. sub
irem
os a
Lek
anda
(1.3
09 m
), un
o de
los
mon
-te
s m
ás r
epre
sent
ativ
os d
el P
arqu
e. D
ificu
ltad
med
ia-a
lta.
E
kin t
zak
Urk
iola
n /
Act
ivid
ades
en
Urk
iola
Neg
u o
soan
zeh
ar /
Dur
ante
to
do
el i
nvie
rno
elu
rte
gar
aiko
kon
tzie
ntzi
azio
-kan
pai
na.
Jola
stu
eta
goz
a-tu
, bai
na m
esed
ez, z
ure
zab
orra
era
man
eza
zu!
Cam
pañ
a d
e co
ncie
ncia
ción
par
a la
tem
por
ada
de
niev
e.
¡Jue
ga
y d
isfr
uta,
per
o p
or f
avor
, llé
vate
tu
bas
ura!
AB
EN
DU
A /
DIC
IEM
BR
Eig
and
ea e
ta a
stea
zken
a 27
-30,
do
min
go
y m
iérc
ole
sG
inka
na e
ta e
skul
ana:
bila
itza
zu z
uhai
tzen
alt
xorr
ak! e
txe-
ko t
xiki
ei z
uzen
dut
ako
jard
uera
.Yi
ncan
a y
man
ualid
ad:
¡enc
uent
ra lo
s te
soro
s d
e lo
s ár
bo-
les!
Act
ivid
ad d
irig
ida
al p
úblic
o in
fant
il.
UR
TAR
RIL
A /
EN
ER
Ola
runb
ata
9, s
ábad
oM
end
i ib
ilbid
ea: U
rkio
lako
hag
in h
and
iak
ezag
utu
nahi
dit
u-zu
? ib
ilbid
e ho
nen
bit
arte
z, t
xoko
ber
ezi
hau
ezag
utze
ko
auke
ra iz
ang
o d
uzu.
Zai
ltas
un e
rtai
na.
itin
erar
io d
e m
onta
ña:
¿qui
eres
con
ocer
los
gra
ndes
tej
os
de
Urk
iola
? e
n es
te r
ecor
rid
o te
ndrá
s la
oca
sión
de
cono
-ce
r es
te r
incó
n es
pec
ial.
Difi
cult
ad m
edia
.
igan
dea
31,
do
min
go
Ant
zast
i eus
kald
unon
etx
ea. D
enb
oran
atz
era
bid
aiat
u, b
a-se
rri t
rad
izio
nale
tik
etxe
mod
erno
ra. B
isit
a g
idat
ua.
Ant
zast
i eus
kald
unon
etx
ea. V
iaja
en
el t
iem
po
del
cas
erío
tr
adic
iona
l a la
cas
a m
oder
na. V
isit
a g
uiad
a.
OTS
AIL
A /
FE
BR
ER
O3-
17U
ra,
ibai
ak...
biz
itza
. A
zter
tu p
rog
ram
aren
bar
ruan
, ib
aial
-d
e er
akus
keta
Par
ketx
ean
ikus
gai
.e
l ag
ua,
los
ríos
… l
a vi
da.
Den
tro
del
pro
gra
ma
Azt
ertu
, ex
pos
ició
n ib
aial
de
en e
l Par
ketx
e.
MA
RTX
OA
/ M
AR
ZO
igan
dea
7, d
om
ing
oLu
r-za
intz
a U
rkio
lako
bas
oeta
n. L
urg
aia
fund
azio
a U
rkio
-la
ko m
end
ieta
n eg
iten
ari
den
lur-
zain
tza
pro
iekt
u b
at b
er-
tati
k b
erta
ra e
zag
utze
ko a
uker
a iz
ang
o d
ugu.
C
usto
dia
del t
errit
orio
en
los
boqu
es d
e U
rkio
la. T
endr
emos
la
opo
rtun
idad
de
cono
cer
de p
rimer
a m
ano,
un
proy
ecto
qu
e la
fun
daci
ón L
urga
ia e
stá
desa
rrol
land
o en
los
mon
tes
de U
rkio
la.
-
Hazte amigo o amiga de los Parques contactando con cualquiera de los parke txes.
¿quieres recibir información sobre los Parques Naturales de Bizkaia y sobre las actividades que organizamos?
astxikiko bira urkiolan.Vuelta a Astxiki en Urkiola
egin zaitez Parkeetako laguna edozein parke txerekin harremanetan jarriz.
Bizkaiko Parke Naturalei buruzko informazioa jaso eta antolatutako
ekin tzen berri izan nahi duzu?
UrkioLAUrkiolako mendatea 8 48211 Urkiola 946 814 155
urkiola.parke.naturala@bizkaia.eus
GorBeiAGudarien plaza z/g 48143 Area tza 946 739 279
gorbeia.parke.naturala@bizkaia.eus
armanon.parke.naturala@bizkaia.eus
Avda. Lehendakari Agirre 48880 Tur tzioz
Ranero auzoa z/g 48891 Karran tza 946 560 079
ArMAÑÓn
itzinara mendi ibilbidea.Itinerario de montaña a Itzina.
el Juncal ibilbidea.
Ruta de El Juncal.
Pr-Bi 121 ibilbidea sopeñako artadia.Ruta PRBI 121 encinar de Sopeña.
untzillatx inguruan mendi ibilbidea.Itinerario de montaña por los alrededores de Untzillatx.
Baso bainua otzarretan.Baño de bosque en Otzarreta.
top related