91_ibaialde zn zt 2.ppt

DEBA IBAIAREN AZTERKETA ARRASATEN

1. IBAIAREN DESKRIBAPENA

Ibaialde ZN probarako Arrasate zeharkatzen duen Deba ibaia aukeratu dugu. Deba ibaia Gipuzkoako ibaia da, Leintz-Gatzaga inguruan jaio eta Deban itsasoratzen dena.

Debagoienako eskualdea zeharkatzerakoan ibaiadar ezberdinen urak jasotzen ditu. Ikerketa honetan guk Deba ibaiaren hiru puntu ikertu ditugu, eta baita ibaiak Arrasaten jasotzen duen Aramaio errekaren ur emaria ere.

Deba ibaiaren arroa oso industrializatua dago, bere biztanleria (135.000 biztanle inguru) zenbait herri garrantzitsutan bildua dagoelarik (Arrasate, Oñati, Bergara, Soraluze, Eibar eta Deba).

1. IBAIAREN DESKRIBAPENA

Presio demografiko eta industriala dela-eta, arroak kalte ekologiko handiak jasan ditu, horien artean argiena uraren kalitate txarra. Euskal Herriko ibairik kutsatuenetarikoa da.

IBAIAREN AZTERKETA

Ibairen azterketan, puntu bakoitzean hurrengo atalak ikertu ditugu:

AIbaiaren egoera

• Zabalera

• Sakonera

• Uraren abiadura

• Zaborrak

BUraren kalitatea

• Tenperatura

• pH-a

• Bikarbonatoak

• Gogortasuna

• O2 maila

• Nutrienteak

CIbaiaren bizitza

• Landareak

• Animaliak

IBAIAREN AZTERKETA

Hurrengo puntuak aztertu ditugu

1. Aramaio erreka / 2. Deba (goian) / 3. Elkartze puntua / 4. Deba (behean)

IBAIAREN AZTERKETAAzterketa egiteko materialak

1.- Metroa 2.- Termometroa 3.- Botilak eta soka.

4.- TetraTest: Ur gozoen kalitatea neurtzeko tiradun-testa.

• Uraren gogortasuna:Kaltzio eta magnesio gatzen kontzentrazioaren balioa estimatzen du. Balio egokia: 6-16 dH tartekoa.

• Bikarbonatoak:Kaltzio eta magnesio gatzekin konbinatuta, pH-a orekatu egiten dute. Balio arruntak: 3-10 dH tartekoak.

• pH:Uraren azidotasunaren neurria da. Balio egokiak 6,5-8,5 tartekoak.

• Nutrienteak (NO2- eta NO3

-):Uretako materia organikoan (elikagaiak, hondakinak ...) dute jatorria. Berez

beharrezkoak dira izaki bizidunentzat, baina maila batetik gora agertzen direnean, kaltegarriak dira.

5.- TetraTest O2: Ur gozoen oxigeno maila neurtzeko testa.

IBAIAREN AZTERKETATetraTest O2: Oxigeno mailaren neurketa

Kubeta ibai uraren 15 ml-ekin bete eta ondoren 1. erreaktibotik 5 tanta bota eta ondoren 2. erreaktibotik beste 5 tanta bota. Kubeta tapaz itxi eta guztia ondo nahastu kubeta hainbat alditan itzuliz. Prezipitatu txiki bat agertuko da kubetan eta likidoaren kolorea ilundu egingo da.

Minutu erdiz pausatzen utzi eta 3. erreaktibotik 5 tanta bota kubeta barrura. Itxi kubeta eta ondo nahastu barruko edukiak. Sedimentua disolbatu egiten da eta kubetako urak kolore arrosa-morea hartzen du.

Behin lortuta, TetraTest O2 kaxan datorren eskalarekin erkatzen da eta hortik urak duen oxigeno maila estima dezakegu (mg/L-tan).

IKUS DEZAGUN AUKERATURIKO IBAIAREN PUNTU

BAKOITZEAN ZER TOPATU DUGUN…

Aramaio Ibaia

1. IBAIAREN DESKRIBAPENA

Guk aztertu dugun ibaia, Aramaio du izena eta Arrasateko Arimazuri auzoan kokatuta dago. Ibaiaren zabalera 3m-koa da, gutxi gora behera, eta 50cm-ko sakonera du.

Guk ikusi dugun ibaia, 3m-ko zabalera eta 50cm-ko sakonera zuen gutxi gora behera. Uraren abiadrua 5m/s-koa zen,hau da, nahiko abiadura azkarra zuen. Uraren tenperatura 7º zen, azidotasuna 6,4-koa, gogortasuna 16º-koa, bikarbonatua 0º-koa, nitritoa 0-koa eta nitritoa 0-koa. Uraren oxigenoa, 14mg/l-koa zen.

3. IKUSIZKO AZTERKETA

• Ur laginaren kolorea botilan gardena zen.• Hasierako argazkia: Amaierako argazkia:

• Zaborren ikerketa ere egin genuen, eta ateratako konklusioa, beste hau da.

• Zabor ugari zegoen, adibidez, plastiko ugari… gizakiok botatakoak.

4. BIZITZARIK?

• Guk aztertu dugun ibaian, bizitza nahiko ugaria da. Uretako oiloa eta ahateak zeuden.

• Horrez gain,belar asko aurkitu genituen. Adibidez, bitxiloreak, sustrakak, untzak, sahetsak, lizarrak…

5. HAUSNARKETA

• Ibaia nahiko azidoa da, baina bikarbonatoa ondo dauka, nahiko gogorra da, eta nitritoak ondo ditu. Hori guztia kontuan harturik, ibaia nahiko osansuntsu dagoela esan dezakegu.

GUK AZTERTUTAKO IBAI PUNTUA HEMEN KOKATUTA DAGO.

KarruakZaborra

MarroiaKolorea

10m-8segUraren Abiadura

5mZabalera

90cmSakonera

Deba

0No2-No3

0Nutrienteak

9+Gogortasuna

0Bikarbonato

12mg/lOxigeno mailla

12º Tº

5,4 pH-a

Deba

. Hainbat zikinkeri ikusi ditugu ibai hertzetan, poltsak, latak, plastikoak, papera …

Animalirik ez ditugu ikusi, landareak berriz bai, Zuahitzak, Sahatsak, Bambua, Hirusta, Txikori belarra eta Sastrakak ikusi ditugu.

Hasieran Ura Azkenean Ura Ez ditugu animalirik ikusi, landareak aldiz, bai. Zaborra ere ikusi dugu, hainbat motatakoa. Gure ausnarketa izan da, Ez daudela animalirik, ura, oso zikina dagoelako.

:::::::::::::::: DEBA eta ARAMAIO ::::::::::::::::

1. IBAIAREN DESKRIBAPENA

Guk aztertu genuen ibaia Arrasaten aurkitzen da. Justu Aramaio eta Deba ibaiak elkartzen diren puntuan.

Hemen elkartzen dira bi ibaiak. Eta hau da guk aztertu genun puntua.

Ibaia berez nahiko garbi zegoen baina bere inguruak oso zikin zeuden. Ala ere ahate asko ikusi genituen inguruan.

Ahate asko ikusi genituen inguruan hain zuzen ere. Landaretza ere ugaria da. Adibidez: goroldioa, sahatsa, belarra, sastrakak, budleiak …

4. BIZITZARIK?

Aurreko diapositibetan bildutako informazioa laburbildu, eta horren inguruko ondorioak atera. ‘Osasuntsu’ ikusten duzue zuen ibaia? Ez, baina guk daukagu errua zeren eta gu geuk botatzen ditugu zikinkeria hauek. Adibidez: plastikoak, arropa, tuboak….

5. HAUSNARKETA

2. KOKATU ZUEN IBAIA

Ibai zatia hospitalaren ondoan zegoen zubi baten azpian.

Deba ibaiar en azterketa puntua

3. IKUSIZKO AZTERKETA

0Nitratoak (mg NO3-/L)

pH:6,4Uraren azidotazuna

10+Uraren gogortasuna:

0Bikarbonatoak:

0Nitritoak ( mg NO2-/L)

14 mg/lOxigeno maila (mg O2/L):

zabalera:6 m

Zakonera:1 m

Ibaiaren zabalera eta zakonera

14mg/lOxigenoaren neurketa

ezerMaterialak esekiduran

gardenaUraren kolorea

12Uraren tenperatura

6m/16sUraren abiadura

4. BIZITZARIK?

Ibai zati honetan ez zeuden animaliarik, aztarnak baizik, eta zabor asko zegoen: latak, zabor poltsak, plastikoak, arropa eta papel zatiak.

Landare asko zeuden, aritzak, zumeak, sastrakak,goroldioak untzak eta belarra.

Ibaiaren ura nahiko garbi zegoen zeren eta ura aztertu genuenean ez zen oso txarto atera,baina zabor asko zegoen eta horren ondorioz ez zeuden animaliarik baina aztarnak zeuden.

5. HAUSNARKETA

LABURPENA ZT2

Latak, poltsak, plastikoak, arropak,

papera

Plastikoak, poltsak, botilak, hodiak,

arropa, burdin zatiak

Poliespana, plastikoak, latak,

paperak, Eroskiko karrua, baloia, arropa,

poltsak

Plastikoak gehienbatZaborra

Haritza, sahatsak, sastrakak, goroldioa,

untza, belarra

Goroldioa, sahatsak, belarra, buddleia, sastrakak, garoak

Sahatsa, kañaberak, asuna, hirustak, belarra, txikoria-

belarra, sastrakak

Belarra, bitxiloreak, sastrakak, untza, lizarra, sahatsa.

Landaretza

Ahateen urrats aztarnak

Ahateak (10)ez ziren ikusiUr-oiloa, ahateak (3)Animaliak

Ertza

EzEz BaiMat. esekid.

Ez guztiz gardenaGarden samarraMarroi argiaGarden samarraKolorea

0000NO3- (mg/L)

0000NO2- (mg/L)

1081616Gogortasuna (dH)

0060Bikarbonatoak (dH)

6,46,46,46,4pH

14111414O2 (mg/L)

12128,57Tª (ºC)

0,410,61,7Abiadura (m/s)

Ura

5543,5Zabalera (m)

10,510,3Sakonera (m)Ibaia

Deba (behea)Elkartze puntuaDeba (goia)Aramaio

LABURPENA ZT2

Parametro kimikoak

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

Aramaio Deba (goia) Elkartze puntua Deba (behea)

pH Tª (ºC) O2 (mg/L)Gogortasuna (dH) Bikarbonatoak (dH) Nutrienteak (mg/L)

Parametro fisikoak

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

Aramaio Deba (goia) Elkartze puntua Deba (behea)

Abiadura (m/s) Zabalera (m) Sakonera (m)

Aurreko diapositibetan bildutako informazioa laburbilduz, esan genezake Deba ibaiak Arrasate zeharkatzen duen heinean gizakiaren eragina agerian uzten duela, bereziki hurrengo parametroetan:

• Ubidearen ertzen eraldaketan.

• Uraren kalitatean, batez ere pH mailan.

• Ertzetan topatzen diren zabor kopuruan.

Dena den, lehenengo begiradan eratzen den ustearekiko osasuntsuago dagoela esan daiteke.

6. AZKEN HAUSNARKETA