12 bilbao ‘idatz & mintz’, aldizkari saritua...(biarritz, 1982) olatuak hausten diren lekualanak...

ilboko 45. Liburu Azo-karen barruan, Gonza-lo Olabarria Bizkaiko

Foru Aldundiko kulturako zu-zendari nagusiak Urrezko Lu-ma Saria eman zion LabayruFundaziori, Idatz & Mintz aldiz-kariarekin egindako lanagatik.Adolfo Arejita eta LeopoldoZugazarekin batera, aldizkaria-ren arduraduna den IgoneEtxebarriak jaso zuen saria.

2015eko udaberrira artekoibilbidean 57 zenbaki argitara-tu ditu, eta beronen separatagisa beste 15 liburuxka mono-grafiko. Azken alea, 58. zenba-kiduna, irten berria da.

Idatz & Mintz aldizkari litera-rioaren gaineko datu gehiagobiltzeko asmoz, Igone Etxeba-rriarekin mintzatu gara.

–Garai haietan nola sortu zenliteratur aldizkari bat egitekoideia? Zelan zen garai haietakogiroa?

–Gure aldizkaria 1981 amaie-ran argitaratu zen lehenengoz.Ordurako hainbat jarduerazeuzkan martxan Labayru Ikas-tegiak, bai literaturan bai hiz-kuntzan. Derioko Udako Ikas-taroak jende asko mugitzenzuen inguruan, eta udan ikasleetortzen ziren horiei kurtsora-ko beste era bateko jarduerakeskaintzen zitzaizkien: literatu-ra edo herri-literatura minte-gietan parte hartzea, kasurako.Ekintza-plan horren barruansortu zen literatur aldizkariaegiteko ideia.

Orduko giroa guztiz boron-datetsua zen; hau da, bolunta-rismo handia zegoen eta baitaere euskara eta euskal kulturaagerira ateratzeko egarria ere.Zaletasun handiz hartzen zirenera horretako ekimenak.

Horrez gainera, literaturankorronte berriak, egitasmo be-rriak eta orokorrean berri-kuntza ezartzeko gurari bere-zia zegoen. Hainbat aldizkarisortu ziren hamarkada horre-tan. Pott Bandak argitaratuzuen Pott aldizkariak aldi batenhasiera ezarri zuen, eta horrenostean aldizkari berri piloa sor-tu ziren.

–Publikazioak, hasieratikizan zuen argi zein izango zenbere ibilbidea?

–Aldizkaria helburu eta pre-misa jakin batzuekin sortu zen,eta etorkizunerako asmo horihartuta. Gerora, aldian aldikobaldintzek behartu dute bidehorren norabidea egokitzen.

Esaterako, lehenengo aleakikusten baditugu, kulturako ar-lo guztiak hartzen zituela ikusi-ko dugu: pinturako erakuske-ten komentarioak daude, zinekritikak, etab.

Urtean lau zenbakiko maiz-tasunez hasi zen irteten. Urteo-kaz, ostera, urtean bi egiten di-tugu. Bidean hainbat gorabe-hera izan ditugu; izan ere,hainbeste urtean denetarikgertatu da.

Hala ere, hasierako helbu-ruak orain ere indarrean dau-

dela esan daiteke.–Zein jende talde inguratu

zen proiektu honetara?–Aldizkaria sortu zenean

guztiz indartsu zegoen Derio-ko Udako Euskal Ikastaroa.Jende asko batzen zen bertaraeta hango ikasleentzat ere ba-zegoen pentsatuta aldizkaria.Beraz, berez-berez Ikastaro in-guruko jendea hurreratu zengehien, bai idazle bai hartzaile.

Harrezkero, esparru hori as-ko zabaldu da, baina esan dai-teke talde zentralak, guneakordutik nahiko leial iraun due-la.

–Harrezkero, denbora askopasatu da, eta oraindik urteanbitan aleak loratzen dira. Zeinzailtasun izan ditu bide honek?

–Aldizkariak premia batzukditu: kolaboratzaileak, irakur-leak eta mantendu ekonomi-koa. Pentsatuko duzunez,hainbeste urtean hiru alder-dietan izan ditu gorabeherak.

Maiztasunak, argitaratzekoepe finkoa izateak, behartu egi-ten zaitu idazleekin harrema-na izatera, eta batzuetan apurbat estutzera ere. Sorkuntza ezda planifikatzen. Alde horreta-tik, epeen barruan ibiltzea ezda beti erraza.

Irakurleei dagokienez, zabal-

uela aste batzuk, MariasunLandak aspaldian idatzita-

ko Krokodiloa ohe azpian (Erein)izeneko liburuaren edizio be-rria agertu zen. Autoreak testuberri bat erantsi dio lehengokontakizunari eta Mari Jose Ola-ziregik hitzaurre bat ere idatzidio edizio berriari. Liburu arra-kastatsu honek sari asko eskura-tu ditu bere ibilbidean, eta gai-nera, hainbat hizkuntzataraitzuli da testua, hala nola, gali-ziera, katalanera, gaztelera,errusiera eta esloveniera.

Baina honetaz gain, azken bo-lada honetan lan dezente ateradira gazteentzat. Alaine Agirrekirabazitako Xabier Lizardi Sariaden Hau ez da zoo bat! izeneko la-na, edo bereaere badena, Bi-hotza lo daukat,eta zer? Multzohonetan eresartu behar di-ra, Txani Ro-d r i g u e z e kidaztitako Eznaiz barazkija-lea, eta zer? eta Patxi Zubiza-rretak idaztitako Elefante bathegan. Hauez gain, Leire Bil-baok Errontondan bueltaka ida-tzi du, eta Miren Agur MeabekBihotzak dun-dun ere kaleratudu.

D

B

12 B i lbao

Krokodiloaketa beste

abriel Aresti Ipuin Lehia-ketaren XXX. eta XXXI.

edizioetan saritutako kontaki-zunak biltzen dituzten bi liburu-ki aurkeztu ziren Bilboko Libu-ru Azokan. Bi liburuk osatzendute publikazioa, bat euskaraz-ko lanak biltzen dituena (ArrateEgañak, Uxue Alberdik, EkaitzGoienetxeak eta Laida Martine-zek sinatutako bost ipuin jaso-tzen ditu) etabesteak, gazte-laniazko libu-ruak, AlbertoB e l l i d o r e n ,Antonio To-r r e j ó n e n ,Francisco Ja-vier Pérezen,Nicolas Matte-raren eta Matí-as Candeiraren ipuinak biltzendituena.

Euskaraz idatzitako testuei da-gokienez, 2012an sari nagusiairabazi zuen Arrate Egaña Gi-menezen (Errenteria, 1963)Marquez, eta 2014ko edizioa ira-bazi zuen Ekaitz Goienetxearen(Biarritz, 1982) Olatuak haustendiren lekua lanak datoz. Hiru ac-cesitak, 2012an aukeratutakoUxue Alberdiren All right eta az-ken edizioan saritutako EkaitzGoienetxearen Zorionak eta Lai-da Martínez bilbotarraren Zapa-ta berriak ere bildu dira bertan.

Argitalpena Erein argitaletxe-aren eskutik etorri da.

G

Gabriel ArestiIpuin Lehiaketarenonenak

“Aldizkari honetanliteratura guztiekdaukate lekua.Arlo nagusiasorkuntza da,edozein generotan”

“kundea gehien baten harpide-tza bidez egiten da. Gaitza ereda liburu-dendetan ikusgaiegotea, erosle arruntaren be-gien aurrean agertzea.

Diru aldetik ere, harpidetza-tik aparte, erakundeen babesaizan dugu baina ez beti. Horiere gorabeheratsua da eta alda-korra, aldizkariaren jarraipenabera kolokan jartzeraino.

–Zeintzuk dira argitalpenakzaintzen eta zabaltzen dituenarloak?

–Aldizkari honetan literatu-ra guztiek daukate lekua. Arlonagusia sorkuntza da, edozeingenerotan, prosa, olerkia... Be-ti sartu izan da ahozko literatu-ra, Ahorik aho atal berezia dagohorretarako. Idazle zaharrenlanak ere tokia izan du beti al-dizkarian, eta hala errekupera-tu dira lehenagoko idazleenirakurgai batzuk gaurko ira-kurleentzat. Literatura uni-bertsalak orain jarraiko atal batdauka; hau da, idazle baten ai-pamena eta testu hautatu ba-tzuk aurkezten dira artikulubatean. Saioa ere sarritan argi-taratu dugu, eta liburuen kriti-ka.

–Idazle gazte askoren habiaere izan dela aipatu duzue in-oiz.

–Bai, gure artean gaur egunidazletzat hartzen ditugun ba-tzuek gure aldizkarian argitara-tu zituzten hasierako idazla-nak. Lehenengo urteetan, gai-nera, Idatz & Mintz Literaturalehiaketa egiten zen aldizkaria-ren inguruan, eta hori ere izanzen batzuentzat lehenengopausuak emateko lekua. Ba-tzuek bide luzea egin dute ha-rrezkero, beste batzuek labu-rragoa.

–Ale batzuk hunkigarriak, ga-rrantzizkoak edota giltzarriakizan dira proiektuaren ba-rruan? Baten bat gogoratzenduzu?

–Ez dakit hunkigarriak edogarrantzitsuak diren, bainaapur bat bereziak izan dira Mi-kel Zarate eta Eusebio Erkiaga-ri eskainitako ale monografiko-ak; Bitoriano Gandiagak ere le-ku handia izan du aldizkarian.

Horrez gainera, ale batzue-tan gehigarri bat argitaratu daseparata moduan. Nabarra poe-ma nabarmenduko nuke.

Eta gainerakoetan beti dau-de norberarentzat txatal gustu-koagoak edo.

–Zein da Idatz & Mintz hone-tan daukazun ardura?

–Nik urte asko daroat lanakoordinatzen, jendearekin ha-rremana egiten eta zenbakiaksasoian irten daitezen ardurahartzen.

Inoiz idatzi izan dut zeozer,baina horretan ez dut jarraipe-nik izan.

Niretzat guztiz aberasgarriaizan da, hainbeste jenderekinharremana eta ezaupidea egi-teko balio izan didalako.

Gure argitalpenen artean ku-tuna dela esango nuke.

–Laster 60. alera helduko za-rete. Etorkizun oparoa duproiektuak? Nola ikusten duzubere etorkizuna?

–Guk oraingoz urtean ale biargitaratzen ditugu, baina le-hen esan dudan moduan, ez daerraza jendearengana heltzea.Horretan beste bide batzuk as-matu behar ditugu.

Kolaboratzaile edo idazleenartean harreman estuagoa egi-tea ere nahiko nuke; sarearieutsi ez ezik, sare horrek besteemaitza batzuk ekartzea onaizango litzateke.

Gure kasuan, aldizkariarenatzean erakunde bat dago, etaneurri batean uste dut horri es-kerrak iraun ahal izan duela.Aurrerantzean ere hala izateaespero dut.

Juanra Madariaga

‘Idatz & Mintz’, aldizkari saritua‘Idatz & Mintz’ aldizkari literarioa 1982an sortu zen Labayru Fundazioaren ardurapean,

bai eta gero BBK Fundazioa izango zenaren diru-laguntzaz ere

Igone Etxebarria, Labayru Fundazioaren zuzendaria