alternativas de ordenacion pxom corrixido · para garantir a potabilidade da auga. tamén hai que...

PXOM de GONDOMAR (PONTEVEDRA

DESCRIPCIÓN DA ORDENACIÓN

-1 -

ÍNDICE

1. DESCRICIÓN DO PXOM .............................................................................................................................................................. 21.1 ANÁLISE DE ALTERANATIVAS E XUSTIFICACIÓN DA ORDENACIÓN ADOPTADA ..................................................... 3

1.1.1 Alternativa 0 ............................................................................................................................................................ 51.1.2 Alternativas 1 e 2 .................................................................................................................................................... 9

1.2 OBXECTIVOS, CRITERIOS, SOLUCIÓNS E DETERMINACIÓN DA ALTERNATIVA DE ORDENACIÓN PROPOSTA ....................................................................................................................................................................... 121.2.1 De carácter xeral .................................................................................................................................................. 121.2.2 Criterios ambientais .............................................................................................................................................. 131.2.3 Relativos a estrutura xeral e orgánica do territorio ............................................................................................... 171.2.4 Relativos á clasificación e ordenación do solo ..................................................................................................... 24

2. AVALIACION DO PXOM COS OBXECTIVOS ESTABLECIDOS ............................................................................................... 32


DESCRIPCIÓN DA ORDENACIÓN Aprobación inicial

-2 -

1. DESCRICIÓN DO PXOM

O PXOM representa o instrumento de ordenación integral do territorio de Gondomar ao abeiro da lei 2/2016 do Solo de Galicia coa finalidade esencial de mellorar substancialmente a calidade da ordenación urbanística e favorecer o desenvolvemento equilibrado e sustentable do territorio, contribuír a elevar a calidade de vida e a cohesión social da poboación, protexer e potenciar o patrimonio natural e culturas e garantir o dereito constitucional a desfrutar dunha vivenda digna.

A devandita lei, establece como fins propios da actividade urbanística os seguintes:

• Asegurar que o solo se utilice en congruencia coa utilidade pública e a función social da propiedade, garantindo o cumprimento das obrigas e cargas legalmente establecidas.

• Impedir a desigual atribución dos beneficios e cargas do plan entre os propietarios afectados e impoñer a xusta distribución destes.

• Asegurar a participación da comunidade nas plusvalías que xere a acción urbanística dos entes públicos.

• Preservar o medio físico, os valores tradicionais, os sinais de identidade e a memoria histórica de Galicia.

• Harmonizar as esixencias de ordenación e conservación dos recursos naturais e da paisaxe rural e urbana co mantemento, diversificación e desenvolvemento sostible do territorio e da súa poboación, para contribuír a elevar a calidade de vida e a cohesión social da poboación.

• Velar para que a actividade urbanística se desenvolva promovendo a máis ampla participación social, garantindo os dereitos de información e de iniciativa dos particulares, asegurando, en todo caso, a participación dos cidadáns e asociacións por estes constituídas para a defensa dos seus intereses e valores.

• Conseguir a integración harmónica do territorio e protexer os valores agrarios, forestais e naturais e a riqueza e variedade arquitectónica fomentando o emprego das formas construtivas propias das diversas zonas e garantindo a súa integración no medio rural.

• Fomentar a ordenación e mellora dos núcleos rurais, evitando a degradación e a perda das construcións tradicionais, favorecendo o uso e desfrute do medio rural.

• Exercer as competencias das Administracións públicas conforme aos principios de cooperación, coordinación, asistencia activa e información recíproca, co obxectivo de garantir a plena aplicación e eficacia da normativa urbanística.

Partindo do diagnóstico realizado sobre a situación urbanística e a lexislación vixente, en concordancia coas Directrices de Ordenación do Territorio (en diante DOT) e baseándose nos estudos realizados sobre o territorio e nos plans e programas relacionados co mesmo e en concordancia coas directrices establecidas pola Corporación Municipal no marco da súa política urbanística, no presente apartado establécense os obxectivos, criterios e solucións



-3 -

xerais de ordenación para o municipio de Gondomar.

1.1 ANÁLISE DE ALTERANATIVAS E XUSTIFICACIÓN DA ORDENACIÓN ADOPTADA

Tras a anulación xudicial do PXOM de GONDOMAR, aprobado definitivamente 9 de agosto de 1997, o instrumento de planeamento do que dispón o concello son as Normas Subsidiarias Provinciais de Planeamento para a provincia de Pontevedra, aprobadas no ano 1991, o que implica, pola xeneralidade das suas determinacións, a práctica paralización da actividade urbanística no término municipal. A súa aplicación no concello xera problemas territoriais e sociais derivados dun modelo de ordenación demasiado global, non adaptado a realidade urbanística e social de cada un dos municipios que regula. Polo que na actualidade, Gondomar, non dispón dunha ordenación axeitada relacionada con aspectos medioambientais, dotacionais, sociais, de explotación dos recursos naturais ou turísticos, etc, e carece de criterios de sustentabilidade en todas as determinacións do planeamento vixente.

A gran vantaxe que ofrece Gondomar é que ningún dos instrumentos de ordenación urbanística que regularon a súa ordenación permitiron, en maior ou menor medida, a alteración drástica do seu equilibrio territorial, conservando sensiblemente a estrutura inicialmente concibida, a diferenza dos outros dous municipios do Val Miñor e tamén do de Vigo. Sen embargo debe realizarse unha aposta de futuro que permita o axeitado desenvolvemento de Gondomar e evite os problemas, derivados da ausencia de planeamentos urbanístico, que impiden:

• Consolidar o carácter urbano do núcleo capital de Gondomar e determinar unha estructura urbana sólida que dispoña do solo necesario para atender ao crecemento demográfico e cubrir a demanda de dotacións públicas e servizos.

• Revitalizar o medio rural, coa recuperación e posta en valor da estructura de asentamentos de poboación, a rehabilitación do patrimonio construído e e o fomento do desenvolvemento para aproveitar a riqueza e diversidade dos recursos naturais e culturais do municipio. O territorio carece actualmente da información necesaria e da regulación concreta precisa que permita a salvaguarda e o recoñecemento dos valores e potencialidades (Fraga da Oliveira, Serra do Galiñeiro, Serra do Argallo, etc.).

• Atallar a degradación da paisaxe rural favorecida pola aparición de tipoloxías construtivas inadecuadas, apoiadas nunha rede viaria non deseñada para este fin.

• Desenvolver solo para actividades económicas, coas connotacións negativas que suporía para a economía municipal e as súas expectativas de dinamización endóxena, desembocando na deslocalización de industrias e inversións, aumento do paro, etc.

• Non incorporar medidas para promover o aforro non consumo enerxético, reducir a dependencia de recursos enerxéticos non renovables, fomentar a mobilidade



-4 -

sustentable e a optimización dous recursos naturais en xeral.

• Non establecer medidas de integración social e participación cidadá no planeamento municipal.

• Dar resposta ás carencias detectadas nas dotacións públicas, así como nos servizos e infraestruturas existentes con criterios de sostibilidade socioambiental.

Aínda así, para avaliar a ordenación seleccionada polo PXOM, estudouse a posibilidade de manter a situación actual do concello valéndose da ferramenta de planeamento urbanístico vixente, (alternativa “cero”) as Normas Subsidiarias de Planeamento Provinciais (N.S.P.P), comparando a situación coa alternativa de ordenación resultante da aplicación de todos os medios que a lexislación urbanística e sectorial vixente poñen o alcance do planeamento (alternativa “un”).



-5 -

1.1.1 Alternativa 0

A alternativa “cero” define o estado actual do concello. Provén das Normas Subsidiarias de Planeamento aprobadas no ano 1991 co obxecto de regular o desenvolvemento urbanístico en todos os municipios da provincia de Pontevedra.

Os principais problemas de carácter territorial e urbanístico detectados en Gondomar derívanse, do seu proceso de crecemento disperso en torno aos numerosos asentamentos de poboación repartidos polo territorio municipal.

A realidade urbanística actual caracterizase por unha importante ocupación do territorio que se estende dende o extremo noroeste (desembocadura do río Miñor), ata o extremo nordés do termo municipal, xa no polígono industrial de A Pasaxe. No interior deste continuo edificado, de gran superficie, diferéncianse polas súas características, tipoloxías edificatorias e usos predominantes dous eidos. O primeiro correspóndense coa vila de Gondomar que, ademais é o único núcleo de poboación do municipio con características eminentemente urbanas, pola presenza de tipoloxías de edificación en altura, trazados regulares de rúas, dispoñibilidade de comercio e de dotacións públicas de equipamento, zonas verdes, etc. Non obstante, este núcleo polariza unicamente o 15% da poboación e o 13 % das vivendas existentes no termo municipal. O segundo ámbito diferenciado, limítrofe co termo municipal de Vigo, correspondese co polígono industrial de A Pasaxe.

En Gondomar tamén adquire especial relevancia o medio rural, posto que a poboación asentada nos núcleos rurais representa practicamente o 85% do total. A maioría dos asentamentos rurais, ainda que perderon a vinculación da súa actividade principal co sector primario, conservan nas súas zonas orixinarias, a morfoloxía, tipoloxía edificatoria, estrutura viaria e parceira, etc. característica dos asentamentos rurais.

Esta Alternativa de planeamento deu paso os seguintes problemas de carácter territorial e urbanístico:

1. CRECEMENTO DISPERSO

O proceso de crecemento disperso xerou:

a) A FORMACIÓN DE TECIDOS DE BAIXA DENSIDADE. O proceso de crecemento utilizou para o apoio das novas vivendas unifamiliares a rede viaria existente. Este proceso de crecemento disperso afectou á maioría dos núcleos de poboación, os núcleos rurais menos afectados polo devandito proceso, foron os localizados na metade sur do municipio e nas zonas máis altas do territorio municipal. Este proceso deu lugar a unha importante ocupación do territorio con tecidos de moi baixa densidade de edificación.

b) FUSIÓN DE NÚCLEOS PRÓXIMOS E FORMACIÓN DE ESPAZOS BALEIROS. O proceso de crecemento disperso, deu lugar nalgúns casos á fusión de núcleos de poboación próximos noutros de maior entidade, pero como consecuencia do devandito proceso, tamén nalgúns asentamentos se formaron amplos espazos



-6 -

baleiros, pola inexistencia de viario.

2. DÉFICITS NA ESTRUTURA TERRITORIAL E URBANA.

O reiterado proceso de crecemento disperso multiplicou as necesidades en dotacións públicas de equipamento e, sobre todo, as necesidades en infraestruturas de servizos básicos de abastecemento, saneamento e electricidade.

a) VIARIO. O desenvolvemento de Gondomar, partindo do sistema de asentamentos de poboación orixinarios, buscou o apoio das novas vivendas na rede viaria existente (a excepción da AG-57). A rede viaria ao seu paso polos núcleos de poboación, ten unha tripla función; canalizar os tráficos de paso polo interior do municipio, canalizar os tráficos xerados entre núcleos de poboación do propio municipio de Gondomar e canalizar os tráficos locais xerados polos propios núcleos de poboación. Esta superposición de tráficos nos núcleos de poboación, leva consigo problemas de retencións de tráfico e de seguridade vial. A función do viario municipal, normalmente, é dobre. Por unha parte canaliza os tráficos xerados nas comunicacións entre núcleos de poboación do municipio e, por outra, os tráficos xerados polos propios núcleos e entidades de poboación. No viario municipal as intensidades medias de tráfico son moi inferiores aos da rede viaria principal, aínda que tamén a sección e capacidade destas vías, son bastante inferiores ás do viario principal.A capital municipal e o centro de produción principal do municipio (polígono de A Pasaxe), atópanse ben comunicados co exterior do municipio ao contar con accesos dende a Autovía AG-57.

b) SERVIZOS URBANÍSTICOS. Gondomar presenta un modelo de asentamento extremadamente disperso. Este tipo de modelo adoita levar aparellado importantes déficits de servizos urbanísticos básicos de abastecemento de auga, saneamento e electricidade, debido ao elevado custo da implantación das devanditas infraestruturas en asentamento dispersos. Non obstante en Gondomar, aínda que a situación en infraestruturas de servizos se afasta aínda da óptima, a poboación que conta con servizos urbanísticos mediante redes de abastecemento e saneamento é bastante elevada para a devandita forma de asentamento dispersa, Por outra parte, estanse a realizar gradualmente novas ampliacións en saneamento.

• ABASTECEMENTO DE AUGA

O nivel de cobertura do abastecemento municipal e das comunidades de usuarios pode chegar ao 90% da poboación municipal, non obstante a problemática en abastecemento derívase da elevada porcentaxe de poboación abastecida mediante traídas veciñais, debido a que algunhas non poden ampliar a subministración a novos comuneiros, por falta de recursos ou por limitacións nas infraestruturas.

Outro dos problemas das traídas veciñais baséase na utilización de



-7 -

clorímetros para tratar a auga. Este tipo de instalacións resultan insuficientes para garantir a potabilidade da auga. Tamén hai que ter en conta que a maior parte das traídas teñen déficits de recursos en época de estiaxe.

• SANEAMENTO

A práctica totalidade das parroquias dispoñen de saneamento. Non obstante o nivel de cobertura é moi diferente dunhas parroquias a outras, oscilando entre o 10% e o 70%. Na actualidade continúan ampliándose as redes, estando previsto mediante varios saneamentos chegar ao saneamento integral do municipio.

Un dos maiores problemas en saneamento é a falta de tratamento axeitado das augas negras, debido á rotura dalgúns dos colectores que envían as augas negras á depuradora, polos que se introducen raíces e augas soterradas, chegando caudais á depuradora moi superiores á súa capacidade de depuración.

• ELECTRICIDADE

A maioría das parroquias do municipio teñen problemas por zonas, de caídas de tensión.

c) EQUIPAMENTOS. Cuantitativamente, os equipamentos actuais considéranse suficientes a longo prazo. Non obstante existen déficits cualitativos en cemiterios e en equipamento deportivo nalgunhas parroquias, así como en accesibilidade a algúns equipamentos.

d) ESPAZOS LIBRES E ZONAS VERDES. A dotación de espazos libres e zonas verdes actual, no conxunto municipal, ascende a 2.124.279 m2. Aproximadamente o 60% da devandita superficie sitúase no núcleo capital de Gondomar. Este forte desequilibrio de espazos libres e zonas verdes entre o conxunto municipal e o núcleo capital, débese a que a maior parte da poboación se asenta en núcleos rurais de pequeno tamaño, os cales carecen dunha masa crítica de poboación necesaria para demandar dotacións públicas de certa entidade. Ademais os núcleos rurais atópanse rodeados de espazo libre (solo rústico) polo que non existe unha demanda real deste tipo de espazos.

3. DÉFICITS DOTACIONAIS E DE INFRAESTRUTURA NO POLÍGONO DE A PASAXE

O polígono industrial de A Pasaxe foi desenvolvéndose sen planificación previa, o que levou á formación de déficits en infraestruturas viarias e de servizos, así como en dotacións públicas de espazos libres e zonas verdes, equipamento e aparcamento de vehículos.

Para todo este ámbito redactouse un Proxecto Sectorial de Incidencia supramunicipal que será incorporado ao PXOM.

4. DÉFICITS DE APARCADOIROS E PROBLEMAS DE TRÁFICO NO NÚCLEO



-8 -

CAPITAL

En relación co núcleo urbano de Gondomar, cabe resaltar a nivel xeral os seguintes problemas urbanísticos.

a) DÉFICITS DE APARCADOIROS NO CENTRO URBANO. Existen importantes déficits de aparcadoiro no núcleo urbano, xa que a oferta actual se limita aos aparcadoiros de vehículos existentes nas marxes das rúas do núcleo urbano. En xeral o viario urbano é de pequena sección, o que implica que en determinadas rúas o aparcamento se realice unicamente nunha das súas marxes e que noutras non exista estacionamento. A escasa sección do viario urbano, tamén repercute na anchura das beirarrúas, xa que as beirarrúas en xeral non cumpren cos mínimos establecidos na lexislación sobre barreiras arquitectónicas e urbanísticas.

b) PROBLEMÁTICA DE TRÁFICO. A problemática de tráfico no centro urbano derívase da escasa capacidade do viario e da confluencia no centro urbano de varias estradas. Aos problemas citados únense outros problemas de seguridade vial nalgún dos accesos ao núcleo urbano, como no acceso á Vila dende o polígono de A Pasaxe. Este acceso conta cunha pendente do 7% e carece de elementos que obriguen a reducir a velocidade á entrada de Gondomar, coa perigosidade correspondente para os peóns.

5. AFECCIÓNS AO MEDIO RURAL

a) USOS DO SOLO. Gondomar presenta unhas características orográficas e edáficas que o orientan cara unha vocación do territorio agrícola e forestal. Ó igual que noutros moitos municipios, o desenvolvemento urbanístico e económico das últimas décadas, así como o incremento da influencia que exerce a área metropolitana de Vigo, xerou a invasión de terreos con potencial agrícola, incrementando os procesos de erosión e destrución do solo. O desenvolvemento urbanístico e económico, así como as melloras producidas en canto a accesibilidade, impulsaron unha tendencia a edificación en torno a vías de comunicación ou á búsquea de lugares atractivos para vivir pola súa calidade ambiental. Isto, sumado a outros factores, supuxo unha expansión urbanística desordenada, tendente á dispersión, que chegou a ocupar solos de interese ecolóxico como son as zonas de ribeira ou de marisma, ou as áreas forestais, importantes pola seu potencial produtivo, polos usos múltiples que poden prestar e pola protección do solo que exercen. Así pois, as vivendas diseminadas ou instalacións industriais en áreas forestais ou de cultivo, que durante decenas de anos mantivéronse sen construcións nas ribeiras dos ríos ou na desembocadura do río Miñor, agudizan as tensións existentes como consecuencia da invasión de terreos de calidade agrícola, forestal ou medioambiental incompatibles coa función residencial e industrial. Así, destrúense ecosistemas naturais e agrarios, contamínanse as augas e os solos, provócanse procesos erosivos, increméntase o risco de inundacións e destrúese o potencial agrícola e o valor paisaxístico do



-9 -

territorio. Polo tanto, é necesaria a aplicación de normas que regulen o desenvolvemento territorial, preservando de maneira moi especial as zonas de maior valor paisaxístico, natural e agrícola.

b) REDE HÍDRICA. O sistema fluvial Miñor-Zamáns é un dos elementos mais importantes á hora de configurar o modelo de asentamento e desenvolver os usos do solo no municipio. Actualmente, este sistema fluvial non ten optimizadas as súas funcións como corredor verde. A rede hídrica debe poñerse en valor como unha vía peonil que sirva de conexión entre o núcleo urbano e o rural ou entre os núcleos entre si, e como un elemento de lecer e esparcemento para desfrute da poboación.

A acción antrópica desenvolvida no entorno costeiro no que desemboca o río Miñor provocou cambios no modelo sedimentolóxico, alteracións dos canais de drenaxe así como a reorganización de especies de flora e fauna. No caso do río Miñor, este feito traduciuse nun incremento considerable da carga de sedimentos areosos que se depositaron na canle do río contribuindo á desaparición da variedade de fauna doceaucuícola e o incremento do risco de desbordamentos. O Plan Especial de Protección Civil ante o risco de inundacións e o Plan Hidrolóxico Galicia Costa sinalan o risco de inundación existente en Gondomar en torno o río Miñor. Co obxectivo de prever o risco de inundacións, con especial incidencia no casco urbano, vaise desenvolver un proxecto que contempla a reordenación da traxectoria do río Miñor, evitando o seu choque perpendicular co río Zamáns e así a acumulación do caudal, en pleno centro urbano.

c) SUPERFICIE FORESTAL. Actualmente, existe pouca variedade de especies cultivadas circunscribíndose a inmensa maioría a especies de piñeiro e eucalipto. Estas especies de carácter alóctono destacan polo seu rápido crecemento, pola baixa calidade da súa madeira (principalmente destínanse á elaboración de pasta de papel) e pola súa facilidade de combustión feito que contribúe o incremento no risco de incendio e a extremar os coidados do sotobosque.

Polo tanto, o mantemento da Alternativa “cero” como modelo territorial incrementaría co tempo as carencias que entorpecen o desenvolvemento sustentable de Gondomar que require dun planeamento que fomente unha serie de accións para a mellora da calidade de vida e das oportunidades de desenvolvemento; condicionantes para a protección do patrimonio natural, cultural e paisaxístico; accións que fomenten o desenvolvemento endóxeno e que propicien a chegada e deleite de visitantes do concello.

1.1.2 Alternativas 1 e 2

Os estudos realizados dende as fases iniciais do planeamento foron a base para elaborar unha diagnose territorial que identificou os condicionantes e as necesidades existentes no municipio e permitiu elaborar un planeamento acorde coa realidade municipal no que as distintas alternativas de ordenación posibles para Gondomar estaban moi limitadas dende



-10 -

as primeiras fases do traballo. E dicir, avaliando os diferentes aspectos territoriais, as consultas públicas realizadas e as consideracións da Corporación municipal e dos organismos oficiais para sentar as bases do modelo urbanístico que se pretendía para o municipio sempre se obtivo unha elevada porcentaxe da superficie municipal que debía estar clasificada como solo rústico de especial protección polos seus valores naturais ou forestais.

Este feito, sumado ó enorme patrimonio natural marcou a ordenación do territorio onde a protección dos valores e recursos naturais, o desenvolvemento do sector turístico, a previsión dimensionada e realista dos crecementos urbanísticos e a conservación do medio rural sentaron as bases para obter unha ordenación que conserva a capacidade de acollida do territorio, incorpora criterios de sustentabilidade no seu deseño e soluciona os problemas detectados, mellorando así a evolución social e territorial.

O concello de Gondomar promove unha alternativa de planeamento onde a preservación dos valores naturais, culturais e paisaxísticos son a base principal. A integración de criterios ambientais e de sustentabilidade nas distintas fases de planificación permiten evitar os impactos negativos antes de que estes se produzan mediante a coherente aplicación de medidas preventivas. No planeamento unha medida preventiva fundamental é axustar o consumo de recursos ás estritas necesidades de crecemento, minimizando este co establecemento dunhas densidades que permitan acadar unha elevada calidade ambiental.

Ordenar urbanisticamente o municipio baixo criterios de sustentabilidade e de integración ambiental non presenta moitas alternativas onde escoller, a predominancia de núcleos rurais e a evolución socioeconómica, a explotación dos recursos naturais, o seu sistema de asentamentos, e o patrimonio ambiental, cultural e paisaxístico, son fortes condicionamentos que marcan as liñas estratéxicas a seguir; estratexias que teñen que ter como obxectivos básicos deter o despoboamento, frear o abandono das actividades tradicionais, asegurar a continuidade do modelo de asentamento, e mellorar a calidade ambiental e de vida da poboación.

En canto aos factores de localización para novos crecementos, a preferencia para o seu establecemento son os espazos contiguos ou próximos o núcleo urbano de Gondomar e o Parque de A Pasaxe por mor da dispoñibilidade dos servizos, infraestruturas e outros elementos preexistentes, fomentado así a optimización dos recursos.

A delimitación xeral de solo urbanizable proposta polo PXOM baseouse nas previsións de crecemento demográfico e de vivendas no ano horizonte do PXOm, dimensionando coherentemente os crecementos, frenando a dispersión da edificación e fomentando os novos crecementos preferentemente sobre espacios antrópicos colindantes coas áreas xa consolidadas.

Polo tanto, a ordenación proposta realizase coa intención de preservar do desenvolvemento urbanístico e da suplantación de usos ou actividades que poidan degradar os seus valores, os espazos naturais, o sistema hidrográfico, as zonas de interese paisaxístico, as áreas forestais, os valores culturais, así como as áreas do territorio vinculadas tradicionalmente as



-11 -

actividades primarias ou as que ofrecen unha especial capacidade produtiva, favorece o desenvolvemento equilibrado e sustentable do territorio e adapta as necesidades e sensibilidades actuais da poboación de Gondomar a unha serie de aspectos básicos relacionados cos valores naturais o medio ambiente en xeral, as dotacións ou a economía, estudando a consecuencia real da aplicación das súas determinacións e establecendo as medidas preventivas, correctoras, e de seguimento necesarias para minimizalos.

Neste senso enfrontámonos con dúas alternativas de ordenación Alternativa 1 e Alternativa 2 de cuxa valoración resulta mais óptima a denominada como Alternativa 2 desarrollada en mais detalle no seguinte apartado.

A alternativa 1 responde á necesidade de recoller as delimitacións dos núcleos delimitados ao amparo das normas subsidiarias provinciais e a delimitación de solo urbano. Propón un modelo de crecemento que deseña sectores de solo urbanizable colindantes cos núcleos rurais que dispersa a trama urbana no medio rural pero que consegue novas dotacións nos núcleos afectados.

A alternativa 2 elixida e proposta pretende un modelo que separa o urbano do rural e trátao de forma diferenciada, prevendo os novos crecementos dos núcleos na propia acollida da área delimitada e nos futuros plans especiais de ordenación do núcleo rural, que permitindo conseguir dotacións e servizos urbanos para os núcleos, permiten unha integración tipolóxica que harmonizará coas edificacións existentes. Para o núcleo urbano proponse un modelo de mínimos, que frea a dispersión e concentra esforzos. Para iso deséñanse unicamente 2 sectores de solo urbanizable pretendendo con iso consolidar os núcleos rurais colindantes,concentrar a oferta de servizos e evitar o crecemento disperso. Ademais, esta proposta deseña os novos espazos libres, colindantes co núcleo capital para abarcar o maior número posible de poboación.

CUADRO Nº 1 .- ANÁLISE COMPARATIVA: A1 vs A2

Variables Criterios A1 A2

PAISAXE Considerarase a fraxilidade paisaxística como un factor limítante para admitir actuacións con impacto significativo.

2 1

NATUREZA

Preservar a integridade funcional dos sistemas naturais. 2 1

Xestionar a funcionalidade propia dos recursos naturais: Pular pola repoboación con especies arbóreas autóctonas, Garantir acceso a espazos naturais e posta en valor de elementos naturais, patrimoniais, etc

1 2

PATRIMONIO Preservar e valorizar os elementos patrimoniais 1 2

MEDIO SOCIO-ECONÓMICO

Considerar a estrutura demográfica e socioeconómica do municipio e da área de influencia 1 2

Favorecer a ocupación de postos de traballo no ámbito de influencia; garantir dotación de equipamentos;etc.)

1 2

Favorecer entorno de traballo saudable e seguro 1 2

Garantir a non exclusión (considerar perspectiva de colectivos vulnerables; facilitar acceso á formación de distintos colectivos)

1 2



-12 -

Favorecer a cohesión social 1 2

MEDIO INDUSTRIAL

Contribución a creación de entorno de traballo de calidade. 1 2

Optimización de eficiencia de actividades económicas. 1 2

MEDIO URBANO Mellorar a calidade de vida e a habitabilidade 1 2

Promover solucións integrais que minimicen os custes ambientais 1 2

MEDIO RURAL Mellorar a calidade de vida e a habitabilidade 1 2

Pular por unha clasificación dos espazos en función da súa capacidade produtiva 2 2

MOBILIDADE Pular por reducir as necesidades de mobilidade 1 2

Eficiencia na Conectividade 1 2

EDIFICACIÓNS

Axustar o nº de vivendas a teito de planeamento á dinámica do Concello 1 2

Minimizar as afeccións das edificacións sobre a paisaxe e os recursos 2 2

Fomentar a recuperación das edificacións tradicionais 2 2

ENERXÍA Promover o aforro de consumo enerxético 2 2

Pular polo uso dos recursos enerxéticos renovables 2 2

ATMOSFERA Redución de emisións contaminantes 2 1

CICLO HÍDRICO

Garantir funcionamento de ciclo hídrico en tódalas súas fases e procesos 1 2

Pular polo aforro no consumo de recursos hídricos 1 2

Garantir viabilidade de sistemas de abastecemento e saneamento 1 2

CICLO MATERIAIS Xestión eficaz de fluxos de materiais e residuos 1 2

SOLO

Axustar usos ó entorno e a obxectivos propios do planeamento 1 2

Fomentar estruturas densas, compactas e complexas 1 2

Pular por un desenvolvemento ordenado e eficiente 1 2

VALORACIÓN GLOBAL DAS ALTERNATIVAS 38 57

1.2 OBXECTIVOS, CRITERIOS, SOLUCIÓNS E DETERMINACIÓN DA ALTERNATIVA DE ORDENACIÓN PROPOSTA

1.2.1 De carácter xeral

O obxectivo fundamental do PXOM, baséase en potenciar un modelo que favoreza o DESENVOLVEMENTO EQUILIBRADO e SUSTENTABLE DO TERRITORIO MUNICIPAL para contribuír a elevar a calidade de vida e a cohesión social da poboación, compatibilizándoo coa PROTECCIÓN DO PATRIMONIO NATURAL e CULTURAL existente. Este obxectivo principal compleméntase cos seguintes:

1. FOMENTAR A COMPACTACIÓN DOS NÚCLEOS DE POBOACIÓN, FRONTE A SÚA EXPANSIÓN DISPERSA

2. FORTALECER OS NÚCLEOS RURAIS E POÑER EN VALOR O TERRITORIO

3. MELLORAR A ACCESIBILIDADE E MOBILIDADE NO TERMO MUNICIPAL



-13 -

4. CONSERVAR A NATURALEZA E O PATRIMONIO CULTURAL

5. PULAR POLO DESENVOLVEMENTO SUSTENTABLE

1.2.2 Criterios ambientais

1.2.2.1 Relativos ao ciclo hídrico

COMPATIBILIZAR A ORDENACIÓN PROPOSTA CO CICLO HÍDRICO, optimizando os recursos de auga no marco dun modelo territorial eficiente. A consecución deste obxectivo obedece aos seguintes criterios:

• Previr os riscos naturais mediante a delimitación e protección das zonas inundables, a rede hidrográfica e o seu entorno.

• Protexer a rede hidrolóxica municipal e o seu entorno. De conformidade co establecido na Det 4.7.15 DOT, o PXOM preserva do proceso urbanizador o entorno dos ríos, regatos e encoros do termo municipal, quedando sometidos ao réxime de usos que, para esta clase de solo, establece a lexislación urbanística e sectorial vixentes, limitándose especialmente os usos en zona de fluxo preferente.

• Favorecela infiltración natural da auga de choiva e o seu retorno ao medio, regulando a creación de superficies permeables.

• Optimizalos recursos de auga mediante a construción de redes de saneamento e abastecemento mais eficientes.

• Fomentar, de acordo co establecido na Det 4.7.27 DOT, o aforro e a eficiencia no uso de auga.

1.2.2.2 Relativos á calidade do ar, o cambio climático e a contaminación acústica

MINIMIZAR OS EFECTOS DA ORDENACIÓN ESTABLECIDA SOBRE A CALIDADE DO AR E O CAMBIO CLIMATICO, E A CONTAMINACIÓN ACÚSTICA, mediante a adopción dos seguintes criterios e solucións • Frear o modelo territorial disperso.

• Planificar de maneira integrada os usos do solo e o transporte, para mellorar a accesibilidade e reducir a mobilidade obrigada, mellorar a calidade do aire e reducir a contaminación acústica, o que implica:

De acordo con establecido na Det 4.1.5 DOT, a eliminación progresiva de travesías e de tráficos de longo percorrido do núcleo urbano.

A redución gradual da utilización de vehículos privados e a potenciación, de acordo co contido da Det 4.1.7 DOT, da implantación de varios modos de transporte diferentes (peonil, bicicleta, autobús, vehículo particular), así como a mellora do servizo do transporte públicos, dando prioridade aos modos de transporte colectivo.

A adecuación do sistema viario aos novos modos de transporte. Dado que o viario urbano existente é, en xeral, de pequena sección para unha calzada de dúas



-14 -

direccións, aparcadoiros e beirarrúas de anchura suficiente, foméntase o deseño de rúas de dirección única coa finalidade de: reducir a intensidade de tráfico e a contaminación acústica, e potenciar o carácter peonil do viario urbano, aumentar a capacidade de aparcadoiro, aumentar o ancho de beirarrúas para permitir a implantación de arboledo e mellorar as condicións estéticas e ambientais actuais.

• Estudar as áreas de risco e as principais fontes de contaminación atmosférica e establecer medidas para reducir as emisións.

• Regular a iluminación publico para reducir o consumo enerxético e minimizar a contaminación lumínica.

• Considerar impactos atmosféricos nas licenzas urbanísticas

1.2.2.3 Relativos ao consumo enerxético

De conformidade co establecido na Det 4.6.12 DOT, exponse en relación co metabolismo urbano enerxético os seguintes obxectivos:

• Fomentar a integración do concepto de eficiencia enerxética na organización do núcleo urbano, no deseño urbanístico, na edificación, nos sistemas de mobilidade e accesibilidade e na xestión urbana, tanto en sectores residenciais de nova construción como nos tecidos urbanos preexistentes.

• Fomentar a definición dun nivel mínimo de enerxías renovables e un determinado grao de autosuficiencia enerxética que permita combinar a xeración local coas medidas de aforro e eficiencia.

• Fomentar a adaptación da morfoloxía urbana, ás tipoloxías e ao deseño dos espazos exteriores ás condicións bioclimáticas.

• Deseñar, onde resulte posible e de interese, estruturas urbanas compatibles cos sistemas centralizados de calefacción.

1.2.2.4 Relativos o ciclo de materiais

De acordo coa Det. 4.8.5 DOT, o PXOM establece como obxectivo, a redución tanto do consumo de materiais como da produción de residuos, así como a reciclaxe de residuos urbanos. Para a consecución destes obxectivos adóptanse os seguintes criterios e medidas:

• DE CARÁCTER XERAL

Implantar a recollida selectiva municipal para todo tipo de residuos.

Analizar o sistema de recollida de lixo municipal, inventariar os medios e garantir as dotacións necesarias para unha correcta xestión dos residuos.

Fomentar a reciclaxe e a reutilización e facilitar a dispoñibilidade de instalacións adecuadas para o seu depósito e tratamento.

• EN RELACIÓN COS RESIDUOS XERADOS NA EDIFICACIÓN

O emprego de materiais locais tradicionais na construción (naturais, renovables),



-15 -

evitando materiais de alto impacto ambiental (Det 4.8.5.a) DOT)

A redución dos movimeientos de terras (Det 4.8.5.b) DOT)

A redución, en xeral, do consumo de materiais na edificación, incrementando o uso de materiais renovables ou con menor consumo enerxético na súa fabricación e posta en obra, ou reciclaxes ou reutilizados. (Det 4.8.5.c) DOT)

O establecimient de medidas para fomentar o emprego de materiais reciclados ou reciclables e técnicas construtivas que posibiliten a reciclaxe/desmonte, así como a coordinación coa regulamentación da produción e xestión dos residuos de construción e demolición. (Det 4.8.5.d) DOT)

O dimensionado e a localización axustada dos espazos necesarios para os sistemas de recollida selectiva de residusos. (Det 4.8.5.e) DOT)

1.2.2.5 Relativos á biodiversidade

• Conservar a biodiversidade do territorio

• Ordenar o medio natural mediante unha análise e un diagnostico idóneos que permitan asignar diferentes categorías de protección ..

• Regular as actividades de lecer e recreativas nas áreas de valor natural.

• Inventariar todas as áreas destacables polos seus valores ambientais, paisaxísticos, culturais e produtivos.

• Fomentar a conservación dos usos sustentables dos recursos cinexéticos do territorio ..

• Introducir criterios de sustentabilidade no deseño dos espazos libres e zonas verdes.

• Garantir a conectividade biolóxica mediante a continuidade física da rede de espazos de interese natural.

• Inventariar o territorio segundo as áreas de maior fraxilidade ambiental.

1.2.2.6 Relativos ao patrimonio

• Integrar, protexer e divulgar o patrimonio arqueolóxico, cultural ou etnográfico

• Inventariar os elementos de valor arqueolóxico, cultural ou etnográfico existentes en Gondomar

• Establecer os perímetros de protección acomodados para cada área ou elemento de valor e preservalos do proceso construtivo.

• Difundir e divulgar os valores educativos do patrimonio cultural, arqueolóxico e etnográfico ..

1.2.2.7 Relativos a paisaxe

• Protexer e integrar a paisaxe no plan.

• Conservar e mellorar a paisaxe en todo o territorio municipal mediante a identificación



-16 -

das unidades de paisaxe e o establecemento de medidas preventivas e correctoras para a súa protección ..

• Inventariar as áreas con máis fraxilidade paisaxística e tomar este factor como limite para aquelas actuacións con impactos significativos ..

• Preservar os valores paisaxísticos de interese, o patrimonio cultural e a identidade municipal.

• Estudar o impacto paisaxístico daquelas actuacións que poidan afectar visualmente aos elementos e áreas catalogadas ou protexidas ..

1.2.2.8 Relativos ás necesidades de crecemento

En relación coas necesidades de crecemento o obxectivo principal fundaméntase no FOMENTO DOS PRINCIPIOS DE SUSTENTABILIDADE, o que leva:

• En aplicación do contido da Det 3.1.16 DOT, prestar especial atención ás características propias e diferenciadoras de cada núcleo ou asentamento, tales como a inserción topográfica, a relación coa súa contorna máis próxima, as actividades realizadas nesa contorna próxima e a súa encadre parroquial, morfoloxía viaria e parcelaria, tipoloxías arquitectónicas, elementos patrimoniais e paisaxe que entre eles compoñen.

• Implantar criterios de sustentabilidade e eco-eficiencia (Orientación, configuración arquitectónica, regulación de materias, illamentos, etc.) nas planificacións e deseño das novas áreas de crecemento e nas edificacións.

• En concordancia co establecido na determinación 3.1.16 DOT, o PXOM adopta, no núcleo urbano de Gondomar, os seguintes criterios:

Previsión de espazos destinados a cumprir funcións ecolóxicas como a redución ou mitigación da contaminación, a integración en corredores ecolóxicos ou a drenaxe e, no seu caso, depuración de augas de escorrentía.

Limitación de usos nas zonas con risco de inundación, de face a garantir a protección de canles, evitando e diminuíndo os danos ambientais e sobre bens e persoas, seguindo as prescricións establecidas na planificación hidrológica e nos plans de xestión de inundacións.

Preferencia das actuacións que se desenvolvan en continuidade cos armazóns urbanos xa existentes, respectando en calquera caso as zonas ou espazos que deban preservarse do desenvolvemento urbanístico polos seus valores naturais ou polo seu necesario destino ás funcións ecolóxicas anteriormente citadas.

Fomentar á aproximación a modelos de ordenación urbana de densidade media ou alta que contribúan a alcanzar niveis de masa critica suficientes para facilitar as relacións sociais e viabilizar a implantación de dotacións, servizos e actividades terciarias e de lecer, tanto públicas como privadas.



-17 -

De acordo co contido da Det 3.1.5 DOT, fomento da perspectiva do metabolismo urbano, perseguindo nos novos desenvolvementos a aproximación, na medidad do posible, da autosuficiencia en enerxía e o autosuministro hídrico.

1.2.3 Relativos a estrutura xeral e orgánica do territorio

1.2.3.1 SIstema xeral de comunicacións (sistema viario)

De acordo co modelo de asentamento poboacional e coas características do viario e do tráfico actual, proponse manter o sistema viario actual, incorporando a este unha serie de actuacións que permitan resolver os problemas de tráfico, mellorar a mobilidade no termo municipal e nos núcleos de poboación, buscando a optimización das infraestruturas existentes fronte á construción de novas infraestruturas viarias, co obxectivo de fomentar tamén a sustentabilidade económica.

Cos criterios citados anteriormente, as únicas actuacións de certa relevancia no sistema viario corresponderanse coa variante do núcleo urbano de Gondomar, que permitirá desprazar o tráfico do centro urbano da vila e a variante de Hervillás, actuación demandada pola elevada intensidade de tráfico que discorre pola travesía da estrada actual. As demais actuacións previstas no viario, irán dirixidas á reordenación do tráfico nos núcleos de poboación para conseguir vías unidireccionais e ampliar os espazos públicos destinados ao peón, semaforización de diversas travesías para mellorar a seguridade vial, implantación de varios modos de transporte, potenciación do transporte público metropolitano, etc.

A problemática en canto a comunicacións e tráfico derívase fundamentalmente dos desprazamentos diarios da poboación de Gondomar , tanto no interior como fora do municipio, por razóns laborais ou para acudir aos equipamentos e servizos existentes na capital de Gondomar e fóra do municipio.

Os principais problemas de tráfico, que se xeran en horas punta, localízanse nas travesías das estradas que conectan os núcleos de poboación coa Autovía AG-57, co polígono de A Pasaxe e co núcleo urbano. Estes problemas concéntranse sobre todo no núcleo de Gondomar e na travesía do núcleo de Hervillás, pola superposición nas mesmas vías dos tráficos locais e dos tráficos de longo percorrido.

A problemática de tráfico tamén se estende, aínda que en menor medida, a varios núcleos rurais debido á escasa capacidade do viario dos núcleos rurais e en concreto das travesías destes núcleos de poboación, o que se deriva tamén en problemas de accesibilidade a algúns equipamentos existentes nos núcleos rurais.

Por todo o exposto en relación co sistema viario e transporte o obxectivo fundamental do PXOM baséase en MELLORAR A ACCESIBILIDADE E A MOBILIDADE NO TERMO MUNICIPAL. Dentro das posibles alternativas para a consecución deste obxectivo, óptase pola elección unha alternativa sustentable que conxuge o fomento do transporte público coa optimización do viario existente adecuándoo á resolución dos problemas citados, fronte á construción de novas infraestruturas viarias, co obxectivo de fomentar tamén a sustentabilidade económica. Partindo desta alternativa, adoptáronse os seguintes criterios:



-18 -

1. READÁPTASE E COMPLÉTASE O SISTEMA VIARIO ACTUAL.

Proponse readaptar o viario actual e, en paralelo, reordenar o tráfico, para tratar de resolver os problemas de tráfico citados e mellorar, á súa vez as condicións ambientais e de seguridade no interior dos núcleos de poboación, completando o sistema viario en caso de necesidade.

Para iso distribúense os distintos tipos de tráfico (intermunicipal, interparroquial e urbano) en vías deseñadas para cada tipo de tráfico, facilitando, á súa vez, o desconxestionamento do tráfico rodado do centro urbano, desprazando o tráfico de paso ou de longo percorrido, así como o tráfico de vehículos pesados, cara ás vias urbanas destinadas a tal finalidade (vias de dúas direccións) e, potenciando o tráfico restrinxido e a peonalización nas demais rúas urbanas (vias dunha dirección).

Tambien proponse reordenar o tráfico nos núcleos rurais para establecer vias de unica dirección coa finalidade de potenciar a utilización peonil e de bicicleta, de parte do viario, así como mellorar a accesibilidade aos equipamentos situados nos núcleos rurais.

2. FOMENTAR O TRANSPORTE SOSTIBLE

De acordo coa Det 3.1.5 b) DOT, exponse o fomento do transporte sustentable (colectivo, en bicicleta, a pe, etc) en función das necesidades e características de cada un deles en concreto, tendo en conta as necesidades de desprazamentos existentes e os derivadas das previsións do PXOM. Neste sentido, a localización de centros xeradores de desprazamentos como o polígono industrial da Pasaxe, desenvolvementos residenciais, equipamentos, etc, deberán considerar a súa articulación con ditas formulas de transporte sustentable (Det 3.1.5.c) DOT).

O PXOM establece o sistema xeral viario a partir da jerarquización e clasificación do mesmo, en función das características e función que cada via desempeña, diferenciándose as seguintes vías.

1. VIAS DO SISTEMA XERAL.

a) VÍAS SUPRAMUNICIPAIS: Canalizan os tráficos xerados nas relacións de GONDOMAR co exterior do municipio. Dentro destas vías diferéncianse: As vías de alta capacidade (canalizan tráficos intermunicipais) e as vias convencionais (canalizan os tráficos intermuniciaples e no interior do municipio tamén establecen comunicacións interparroquiais).

b) VÍAS INTERPARROQUIALES PRINCIPAIS: Vertebran as parroquias do municipio e establecen as comunicacións dos núcleos rurais, das áreas urbanas e dos centros de produción coas vías de tráfico supramunicipal. Estas vías discorren na maior parte dos seus trazados por solo rústico, non obstante algúns tramos das devanditas vías tamén atravesan núcleos rurais de poboación.

c) VÍAS URBANAS PRINCIPAIS: Establecen a conexión da área urbana co sistema



-19 -

xeral viario, así como as comunicacións entre os distintos barrios que integran o núcleo urbano.

O PXOM prevé unha nova vía do sistema xeral que se corresponde coa futura variante de Hervillás e que ten como obxectivo desprazar o tráfico de paso cara a Vigo e o polígono da Pasaxe da travesía de Hervillás.

2. VÍAS LOCAIS.

a) VÍAS INTERPARROQUIAIS SECUNDARIAS: Establecen as comunicacións, a través de pistas, camiños e estradas, das zonas naturais, forestais, de cultivo e dos núcleos rurais, co sistema xeral viario.

b) VÍAS DOS NÚCLEOS RURAIS: Establecen as comunicacións das parcelas e edificacións dos núcleos rurais, coas vías do sistema xeral.

c) VÍAS URBANAS SECUNDARIAS: Establecen as comunicacións, a través de rúas, das parcelas e edificios coas vías urbanas principais.

1.2.3.2 Sistema xeral de espazos libres e zonas verdes públicas

Este sistema xeral presenta actualmente déficits no conxunto municipal, con todo a nivel do núcleo urbano de Gondomar as dotacións de verde exceden os estándares establecidos legalmente. Estes desequilibrios débense fundamentalmente a que a poboación de Gondomar aséntase en núcleos rurais de pequeno tamaño que carecen dunha “masa critica” suficiente para demandar dotacións de certa entidade. En consecuencia, a capital municipal asume, ademas da súa propia dotación, a implantación dunha parte das dotacións do sistema xeral que correspondería en teoría á poboación asentada nos núcleos rurais.

En base á problemática descrita e tendo en conta que a reserva de espazos libres e zonas verdes establecida no PXOM debe cumprir coas condicións e estándares esixidos legalmente, exponse como obxectivo: CUBRIR OS DÉFICITS ACTUAIS E AS NECESIDADES DERIVADAS DO INCREMENTO DE VIVENDAS PREVISTA AO ANO HORIZONTE DO PXOM, DE ACORDO COS ESTÁNDARES ESTABLECIDOS LEGALMENTE.

Para a consecución deste obxectivo adóptanse os seguintes criterios:

• Respectar a totalidade de espazos libres e zonas verdes do sistema xeral existentes, e complementar estas dotacións coas reservas de solo necesarias para cumprir os estándares establecidos legalmente, de acordo coa capacidade residencial establecida no PXOM.

• Manter as dotacións do sistema xeral existente no medio rural para repartir as reservas dos espazos libres e zonas verdes do sistema xeral entre o núcleo urbano de Gondomar e o medio rural, evitando sobrecargar o núcleo urbano con toda a superficie do sistema xeral de espazos verdes correspondente á totalidade da capacidade residencial prevista. Para iso, o PXOM persegue recuperar e integrar os elementos naturais no sistema de espazos libres e zonas verdes, potenciando un sistema continuo



-20 -

utilizando as marxes dos rios e regatos para usos recreativos e de esparcemento conformando, á súa vez, un novo elemento estructurante que permita a conexión peonil entre zonas verdes, entre núcleos de poboación e as conexións destas co medio rural circundante.

O sistema xeral complementarase, coas dotacións locais de espazos libres e zonas verdes, as localizacións das cales se repartirán entre os distintos barrios que integran o núcleo urbano. Tamén formarán parte das dotacións locais, os espazos libres e verdes existentes nos núcleos rurais.

Determinouse o sistema xeral de espacios libres e zonas verdes que ocupa, unha superficie de 251.842,55m2, dos que o 78.287,92 se ubica no núcleo urbano e o 173.554,63 restantes ubicase no medio rural (núcleos rurais e en solo rústico).

O PXOM establece unha superficie máxima edificable de 1.672.752,24 m2, o que representa unha reserva mínima de solo destinado ao sistema xeral de espazos libres e zonas verdes de: 1.672.752,24 m2/ 100 m2 x 15 m2 = 250.912,83 m2. A superficie actual máis a reservada é de 251.842,55 m2, o que representa un estándar de 15,06, superior ao mínimo exigidoa legalmente.

1.2.3.3 Sistema xeral de equipamento público

Na actualidade, as dotacións de equipamento comunitario, tanto a nivel do conxunto municipal como no núcleo urbano de Gondomar, non presentan déficits cuantitativos e o estándar global de equipamentos supera o mínimo esixido legalmente. Polo tanto, a reserva de solo destinada a equipamento prevista no PXOM ten como obxectivo cubrir as necesidades derivadas da capacidade residencial prevista no ano horizonte do PXOM. Non obstante a oferta actual se ben é suficiente cuantitativamente, presenta algúns déficits en determinados tipos de equipamento como cemiterios e equipamento deportivo.

Polo tanto, de acordo coa situación actual, o obxectivo principal do PXOM en relación coas dotacións de equipamento, fundaméntase en CUBRIR OS DÉFICITS CUALITATIVOS ACTUAIS E AS NECESIDADES DO INCREMENTO DE POBOACIÓN PREVISTO NO ANO HORIZONTE DO PXOM, DE ACORDO COS ESTÁNDARES ESTABLECIDOS LEGALMENTE.

Para a consecución deste obxectivo adóptanse os seguintes criterios:

• Respéctase a totalidade dos equipamentos existentes e compleméntase, no seu caso, esta dotación, coa reserva de solo necesario para cumprir os estándares establecidos legalmente, de acordo coa capacidade residencial establecida no PXOM.

• Procúrase localizar as reservas dos espazos do sistema xeral de equipamentos na área urbana, xa que os demais núcleos de poboación carecen da “masa critica” suficiente para demandar equipamentos do sistema xeral e, ademais, no núcleo urbano de Gondomar poden establecerse os adecuados mecanismos de xestión para a



-21 -

obtención de dotacións públicas por cesión gratuíta. En todo caso, tamén existe unha importante oferta de equipamento repartida polos núcleos rurais do municipio que complementa a oferta existente no núcleo urbano.

De acordo cos obxectivos e criterios citados anteriormente, determinouse o sistema xeral de equipamentos que ocupa, unha superficie de 182.294,11m2, dos que 100.529,81se sitúan no núcleo urbano e o 81.764,30 restante no medio rural (solo de núcleo rural e solo rústico).

O PXOM establece unha superficie máxima edificable de 1.672.752,24 m2, o que representa unha reserva mínima de solo destinado ao sistema xeral de equipamentos de: 1.672.752,24 m2/ 100 m2 x 5 m2 = 83.638 m2. A superficie actual máis a reservada é de 182.294,11 m2, o que representa un estándar de 10,90, superior á mínima esixida legalmente.

1.2.3.4 Sistema de infraestruturas de servizos

En relación con este sistema o PXOM, establece como obxectivo principal CUBRIR OS DÉFICITS ACTUAIS EN ABASTECEMENTO, SANEAMENTO E DEPURACIÓN, ASÍ COMO EN ENERXÍA ELECTRICA, GAS E TELECOMUNICACIÓNS, E ESTABLECER AS MEDIDAS E RESERVAS DE SOLO NECESARIAS, PARA GARANTIR OS RECURSOS DE AUGA, A DEPURACIÓN DE AUGAS RESIDUAIS E OS DEMAIS SERVIZOS CITADOS, ÁS NOVAS ÁREAS DE CRECEMENTO PREVISTAS NO PXOM.

1.2.3.4.1 Abastecemento de auga

O sistema de distribución de auga potable ao municipio realízase mediante unha rede municipal, que fornece ao núcleo capital de Gondomar e a numerosos núcleos rurais dalgunhas parroquias do municipio, e varias traidas veciñais que complementan a subministración aos demais núcleos rurais do termo municipal.

Cuantitativamente os recursos de auga existentes no municipio son suficientes a longo prazo, con todo, a falta de sumininistro en época de estiaxje nalgúns núcleos rurais, débese á existencia de numerosas infraestruturas de abastecemento independentes xestionadas, na súa maioría por particulares, con problemáticas en canto a captación, tratamento, distribución e almacenamento diferentes.

A problemática en abastecemento de auga baséase en que unha parte importante da subministración de auga se realiza mediante traídas veciñais, que non dispoñen dos sistemas depurativos esixidos legalmente. Para resolver a problemática do servizo de abastecemento de auga o concello está a xestionar a municipalización do servizo a todo o termo municipal e a obtención dos recursos de auga para todo o municipio a partir do encoro de Zamáns.

Na liña citada, desenvolveuse un proxecto para o abastecemento de auga ao muncipio de Gondomar , con captación no encoro de Zamáns e depuradora de auga.

O PXOM establece como obxetivos, en materia de abastecemento de auga, os seguintes:

• En relación cos recursos de auga: garantir a subministración de auga, na cantidade e



-22 -

coa calidade esixidos na normativa vixente, aos usos residenciais, industriais, terciarios existentes e aos usos resultantes das previsións de crecemento residencial e dos sectores produtivos previstos no PXOM.

• En relación coas infraestruturas de abastecemento: fomentar a unificación das redes existentes e a súa xestión municipal para optimizar e garantir a subministración de auga.

Dentro das alternativas para a consecución dos obxetivos citados optase por aquelas que fomenten:

• O aforro e a eficiencia no consumo de auga.

• A utilización, na infraestrutura, de materiais e elementos máis eficientes, que permitan reducir as perdas de auga nas redes.

• Establecense como criterios, para alcanzar os obxetivos perseguidos no marco das alternativas elexidas, os seguintes:

• Foméntanse (Det 4.7.17 DOT) as transferencias paulatinas a titularidade pública das redes veciñais de abastecemento de auga.

• En relación co consumo de auga potable aplicaranse os criterios contidos na Det 4.7.27 DOT que establece que, no caso da edificación deberase contemplar un nivel mínimo de autosuficiencia, como podería ser a través da recollida das augas pluviais nos edificios ou o emprego de sistemas de aproveitamento de augas grises, así como a instalación de solucións tecnolóxicas de aforro e maior eficiencia.

• Para abastecemento aos núcleos rurais o PXOM prevé, en base ao establecido na Det. 4.7.14 DOT, que o sistema de abastecemento poida contemplar solucións específicas adaptadas ás particularidades do medio rural en que se atopan, como poden ser as tecnoloxías de baixo custo ou outras de tipo autónomo, con todo a realidade de Gondomar é que a maioría dos núcleos rurais do termo municipal contan con abastecemento municipal ou con abastemiento mediante traidas veciñais, polo que se potenciará o abastecemento municipal, salvo en casos moi concretos que poidan utilizarse os criterios establecidos na Det. 4.7.14 DOT.

• En solo rústico as actividades que se desenvolvan, por aplicación das condicións establecidas no PXOM, deberán abastecerse por medios propios, sempre que se obteña a autorización administrativa correspondente para a extracción da auga (Det 4.7.8 DOT)

1.2.3.4.2 Saneamento e depuración

O sistema de saneamento de Gondomar está constituído por unha rede municipal que serve ao núcleo urbano e aos núcleos rurais próximos, e por varias redes independentes que sanean un ou varios núcleos rurais.

En conxunto o servizo de saneamento pode considerarse elevado se consideramos que



-23 -

practicamente o 80 % da poboación aséntase en núcleos rurais, nos que non é exixible legalmente o saneamento mediante redes. Con todo a depuradora de augas residuais á que se conecta o polígono industrial da Pasaxe é deficitaria.

O PXOM establece en materia de saneamento os seguintes obxetivos:

• Dimensionar e, no seu caso, ampliar a capacidade de depuración das augas residuais do núcleo urbano de Gondomar e do polígono industrial da Pasaxe, de acordo coas necesidades actuais e coas derivadas do crecemento residencial e dos sectores produtivos previstos no Plan.

• Completar as redes de saneamento dos núcleos rurais e implantar sistemas depurativos de baixo mantemento baseados en criterios de sustentabilidade ambiental e económica.

Dentro das alternativas para a consecución dos obxetivos citados optase por aquelas que fomenten:

• De acordo co establecido na Det .4.7.11 DOT, a utilización, nos novos desenvolvementos residenciais, industriais ou terciarios, redes de evacuación de augas, separadas e independentes, para as augas pluviais e para as augas residuais, así como a implantación de TDUS (técnicas de drenaxe urbana sustentable) precisas para garantir dunha forma cualitativa e cuantitativa o retorno das augas pluviais ao medio receptor.

• No saneamento dos núcleos rurais, a utilización de solucións adaptadas ás particularidades do medio rural en que se atopan, como poden ser as tecnoloxías de baixo custo ou outras de tipo autónomo (Det. 4.7.14 DOT).

• Nas explotacións agroforestais, zonas industriais e comerciais, parques públicos e zonas residenciais de vivendas con xardíns privados, asi como, en xeral, en novas zonas de desenvolvemento urbanístico, a implantación de técnicas de drenaxe urbana sustentable (TDUS) en orixe (detención, retención ou fliltración de auga pluvial) que poderán ser útilizadas como sistemas de almacenamento de augas pluviais para a rega, ou proceso industrial ou limpeza de espazo público (Det 4.7.18 DOT). Neste sentido as novas urbanizacións deberán reducir ao mínimo posible o selado do solo, mediante a utilización de pavimentos filtrantes e a interposición de espazos verdes ou sin pavimentar (Det 4.7.20 DOT).

1.2.3.4.3 Electricidade

O servizo de enerxía eléctrica esténdese a todo o municipio. No entanto existen problemas de caídas de tensión en varias parroquias do municipio, sendo necesaria a implantación de varios centros de transformación. Para esta infraestrutura o PXOM establece os seguintes obxectivos:

• Cubrir os déficitis actuais e as demandas de enerxía electrica xeradas polos novos crecementos previstos no PXOM.



-24 -

• Adoptar outras medidas de eficiencia enerxética, como as recollidas no Código Técnico da Edificación.

• Adoptar as medidas para o gradual soterramento das liñas, de acordo cos criterios establecidos no Plan, e establecer as esixencias para o soterramento nos novos desenvolvementos.

1.2.3.4.4 Telecomunicacións

O PXOM establece como principal obxectivo CUBRIR AS DEMANDAS ACTUAIS E AS XERADAS POLOS NOVOS DESENVOLVEMENTOS PREVISTOS NO PXOM RELACIONADAS COAS INSTALACIÓNS DE TELECOMUNICACIÓNS, de acordo cos seguintes criterios:

• Buscar a redución ou eliminación de impactos sobre elementos de interese paisaxístico e, en xeral, o menor impacto visual

• .Evitar a implantación destas instalacións en lugares protexidos pola a legilación de patrimonio ou medio ambiente.

1.2.3.4.5 Iluminación pública

OPXOM establece os seguintes obxectivos:

• Adoptar os sistemas adecuados para evitar a contaminación lumínica das iluminacións existentes.

• Utilizar criterios de sustentabilidade nas iluminacións públicas dos novos desenvolvementos previstos no PXOM.

1.2.3.4.6 Rede de gas

Para esta infraestrutura o PXOM establece como obxetivo: CUBRIR AS DEMANDAS DE GAS, NO CASO DE DISPOÑIBILIDADE DO SERVIZO, XERADAS POLOS NOVOS CRECEMENTOS PREVISTOS NO PXOM.

1.2.4 Relativos á clasificación e ordenación do solo

Partindo dos obxectivos e criterios xerais do PXOM, e de acordo cos criterios establecidos legalmente, a clasificación de solo establecida, ten como obxectivo principal identificar e delimitar os seguintes ámbitos do territorio municipal:

• Os terreos que actualmente se atopan urbanizados e/ou consolidados pola edificación (SOLO URBANO E SOLO DE NÚCLEO RURAL), de acordo cos requisitos legais.

• Os terreos que deben permanecer a salvo do proceso urbanizador (SOLO RÚSTICO).

• Os terreos que, sendo necesarias para os crecementos previstos polo PXOM, ademais, son susceptibles de incorporarse ao proceso de desenvolvemento urbanistico (SOLO URBANIZABLE).

1.2.4.1 Solo urbano



-25 -

1. CRITERIOS PARA A CLASIFICACIÓN DE SOLO URBANO

a) O MARCO LEGAL

A delimitación de solo urbano establecida comprende os terreos que cumpren cos requisitos establecidos no Art. 16 LSG.

b) MALLA URBANA

Incluíronse na malla urbana residencial os terreos delimitados como urbanos no núcleo urbano de Gondomar.

Os terreos do polígono industrial da Pasaxe, que o Proxecto Sectorial clasifique como urbano, incluiranse na malla urbana industrial

c) CONSOLIDACIÓN POR EDIFICACIÓN E/O SERVIZOS URBANÍSTICOS.

Unha vez identificada a malla urbana, procedeuse a comprobar que os terreos comprendidos na mesma, reúnen os requisitos de consolidación pola edificación e/ou de servizos urbanísticos establecidos legalmente, incluíndose na clasificación de solo urbano todos os ámbitos comprendidos na malla urbana residencial e industrial citados anteriormente.

d) DELIMITACIÓN DE SOLO URBANO

A delimitación do solo urbano establecida, comprende os terreos citados nos apartados anteriores, e apoyase, salvo en parcelas de excesiva profundidade, na división parcelaria.

2. CATEGORIAS DE SOLO URBANO

De acordo coas características citadas e de conformidade co establecido no Art. 17 LSG, no interior do solo urbano, o PXOM establece as seguintes categorías:

a) SOLO URBANO CONSOLIDADO

Comprende os solares, así como as parcelas que, polo seu grao de urbanización efectiva e asumida polo PXOM, poidan adquirir a condición de “solar” mediante obras accesorias e de escasa entidade, que poden executarse simultaneamente coas de edificación ou construción.

O ámbito do núcleo urbano consolidado de Gondomar, en función dos usos característicos e das tipoloxías edificatorias existentes, dividiuse en zonas de características homoxéneas, nas que serán de aplicación as condicións establecidas nas correspondentes ordenanzas nas que se divide o núcleo urbano:

• O-1) Casco antigo

• (O-2) Residencial en mazá pechada

• (O-3) Residencial en bloque aberto

• (O-4) Residencial unifamiliar



-26 -

• (O-5) Uso terciario e industria escaparate

• (O-6) Espazos libres e zonas verdes

• (O-7) Equipamentos

• (O-8) Patrimonio Arquitectónico e Etnográfico

• O-9) Viario

• (O-10) Infraestruturas de servizos

As zonas destinadas a dotacións públicas cuxo ámbito de servizo esténdese a todo o municipio, constitúen os sistemas xerais que conforman a estrutura urbana, as demais zonas citadas están integradas por dotacións públicas de carácter local e terreos privados.

b) SOLO URBANO NON CONSOLIDADO

A delimitación de solo urbano non consolidado establecida no PXOM, comprende os terreos establecidos neste PXOM, para os que se prevén:

• Procesos de urbanización, reforma interior, renovación urbana ou obtención de dotacións urbanísticas con distribución equitativa de beneficios e cargas.

• Unha ordenación substancialmente diferente da realmente existente.

A delimitación deste solo tamén obedece tamén aos criterios da Det 3.1.2 DOT que establece que unicamente poderán ter a consideración de ámbitos aptos para o desenvolvemento urbano aqueles solos que reúnan os requisitos de necesidade e idoneidade e que, de acordo coa lexislación urbanística, sexan clasificados como solo urbano ou urbanizable.

En solo urbano non consolidado a ordenación establecida ven detallada no PXOM ou na súa falta remítese ao desenvolvemento do correspondente plan especial de reforma interior (PERI).

3. DELIMITACIÓN DE SOLO URBANO

De acordo cos obxectivos e criterios establecidos nos apartados anteriores, determinouse a delimitación de solo urbano que ocupa unha superficie, de 73,38 Has, o que representa o 1 % da superficie municipal. Desta superficie o 76 % corresponde ao solo urbano consolidado e o 24 % restante ao solo urbano non consolidado.

4. OBXETIVOS, CRITERIOS E SOLUCIÓNS XERAIS DE ORDENACIÓN

a) NÚCLEO URBANO DE GONDOMAR

• CONSOLIDAR O CARÁCTER URBANO DA CAPITAL MUNICIPAL.

• MELLORAR A CALIDADE DE VIDA DA POBLACIÓN

• MELLORAR A MOBILIDADE E O TRÁFICO



-27 -

Reordenar o tráfico e fomentar a transformación gradual e funcional do viario, mediante a implantación de vías unidireccionais que permitirán o aumento do espazo público peonil e dotar ás beirarrúas resultantes de arboredo.

Fomentar a construción de praias de aparcadoiros e de aparcadoiro soterrado.

Desprazar o tráfico de paso do centro urbano coa finalidade de mellorar a calidade ambiental, a redución de ruídos e en definitiva, mellorar a calidade de vida.

• CONSERVAR E RECUPERAR O PATRIMONIO CONSTRUÍDO

No núcleo urbano de GONDOMAR foméntase a conservación e recuperación do patrimonio construído, dos espazos urbanos relevantes, dos elementos e tipos arquitectónicos singulares, das formas tradicionais de ocupación do solo e dos trazos diferenciadores ou distintivos que conforman a identidade local.

A ordenación delimita un ámbito que comprende basicamente a rúa Eduardo Iglesias na que se sitúan as edificacións máis representativa do carácter da vila.

• INTEGRAR OS ESPACIOS BALEIROS NO INTERIOR DA TRAMA URBANA XERAL

• FOMENTAR A INCORPORACIÓN DE USOS DEFICITARIOS E A MESTURA DE USOS COMPLEMENTARIOS COMPATIBLES CO RESIDENCIAL

b) POLÍGONO INDUSTRIAL DE A PASAXE

Neste polígono, as edificacións existentes son relativamente recentes (ano 1980). Non obstante existen déficits en infraestruturas viarias, de servizos e en dotacións públicas.

Para este ámbito redactouse un Proxecto Sectorial de Incidencia Supramunicipal, as determinacións do cal serán recollidas por imperativo legal, no PXOM.

1.2.4.2 Solo de núcleo rural

De acordo co “Análise sobre o Modelo de Asentamento da Poboación” e cos criterios establecidos nas determinacións 3.1.7, 3.1.9 e 3.1.11 das DOT e no Art. 23.2 LSG, os núcleos rurais existentes en Gondomar delimitáronse de acordo cos seguintes criterios:

• Os antecedentes existentes de delimitacións nos plans anteriores.

• Os seus peculariedades urbanísticas e morfológicas, en concreto a súa estrutura morfológica, a funcionalidade e a variación tipológica existente no sistema de asentamentos rurais.

• Coa súa capacidade de acollida da demanda prevista do uso residencial no medio rural, a partir dos estudos sobre necesidades de crecemento e dinámicas recentes de



-28 -

transformación contidas no “Análise do Modelo de Asentamento da Poboación”

• Na delimitación dos asentamentos rurais de tipo polinuclear, tívose en conta a existencia de lazos de cohesión que garantan a súa integración como tales.

A delimitación do perímetro dos núcleos rurais, realizouse atendendo ás condicións topográficas e estrutura da propiedade e, do seu nivel de integración, nas dotacións e servizos existentes no mesmo, axustándose ás infraestruturas e pegadas físicas dos elementos naturais existentes.

A delimitación dos núcleos rurais que o PXOM establece, está referido a algún ou algúns dos saeguintes tipos básicos:

1. NÚCLEO RURAL TRADICIONAL

A súa delimitación realizouse en atención á proximidade das edificacións, os lazos de relación e coherencia entre os lugares dun mesmo asentamento con topónimo diferenciado e a morfoloxía e tipoloxías dos devanditos asentamentos e da área xeográfica en que se atopan, de modo que o ámbito delimitado presente unha consolidación pola edificación de, polo menos, o 50 %, de acordo coa ordenación proposta e trazando unha liña perimetral que encerre as edificacións tradicionais do asentamento seguindo o parcelario e as pegadas físicas existentes (camiños, ríos, regachos, cómaros e outros) e , como máximo, a 50 metros das devanditas edificacións tradicionais.

En Gondomar a maioría dos núcleos rurais perderon a vinculación da súa actividade co sector primario e están constituídos por unha zona orixinaria constituída por edificacións tradicionais e unha zona de desenvolvemento ou expansión da primeira conformada por edificacións recentes. Polo que o tipo de núcleo rural tradicional, tal e como o define o Art. 23.3 LSG, na práctica non existe.

2. NÚCLEO RURAL COMÚN.

A súa delimitación realizouse en función das previsións de crecemento que o PXOM establece para o núcleo e tendo en conta que o ámbito delimitado debe presentar un grao de consolidación pola edificación, igual ou superior a un terzo da súa superficie.

O obxectivo principal do PXOM en solo de núcleo rural fundaméntase na recuperación e conservación do as zonas tradicionais e na consolidación das zonas comúns dos núcleos rurais.

Outro dos obxectivos consiste en mellorar o tráfico e a mobilidad nos núcleos rurais. As travesías dos núcleos rurais atópanse consolidadas por edificacións tradicionais, peches de vivendas de pedra, que nalgúns casos corresponden a terreos protexidos que encerran edificacións con valor histórico, artístico ou arquitectónico como: pazos, igrexas e capelas. Todo iso dificulta e limita a posibilidade de ampliar as seccións das vías que, en moitos casos, unicamente contan co ancho imprescindible para o paso de dous vehículos en



-29 -

sentido contrario.

Para resolver no futuro os problemas de tráfico nas travesías dos núcleos rurais, sería necesario reordenar o tráfico establecendo vías unidireccionais, xa que a consolidación das travesías existentes imposibilita as ampliacións futuras sen causar múltiples afeccións, mesmo a elementos protexidos.

Para establecer vías unidireccionais sería necesaria, nalgúns núcleos rurais, a apertura de novo viario que permita pechar aneis viarios para dar continuidade ao viario existente e acurtar percorridos de excesiva lonxitude. A alternativa apuntada permitiría:

• Resolver a problemática de tráfico actual, xa que numerosas travesías teñen o ancho imprescindible para cruzarse dous vehículos.

• Aumentar o espazo público destinado ao peón.

• Reducir ruídos, molestias e mellorar a calidade ambiental no interior dos núcleos rurais.

En relación cos usos dos núcleos rurais, a ordenación respecta os usos tradicionais existentes nos núcleos rurais e permite, ademais do uso de vivenda, os usos complementarios que garden relación directa cos tradicionalmente ligados ao asentamento rural ou que dean resposta ás necesidades da poboación residente nos mesmos, así como outros usos compatibles como os terciarios, produtivos, turísticos, os pequenos talleres e as novas tecnoloxías da información, e os usos dotacionais, asistenciais e vinculados con servizos públicos.

No que respecta á dotacións públicas, respéctanse todos os espazos, instalacións e edificacións destinados a dotacións públicas de espazos libres e zonas verdes, así como a equipamentos e fomenta a implantación de novas dotacións públicas.

1.2.4.3 Solo rústico

Para a clasificación do solo rústico adoptáronse os criterios establecidos nas directrices de ordenación do territorio (DOT) e na LSG.

A Det 3.3.14 DOT define como solo rústico: “aqueles terreos que atendendo aos seus elementos singulares de carácter produtivo agrogandeiro-forestal, ecolóxico, paisaxístico, ou como consecuencia da necesidade de previr riscos, preservar o dominio público ou manter espazos aberto, terán como destino preferente os usos que lle son propios, e así, quedar ao márgen do proceso urbanizador, co que se poderán incorporar á xestión urbanística do solo preservando os seus valores e manteniendolo libre de edificación. Estes criterios compleméntanse cos establecidos no Art. 31 da LSG, que define como solo rústico, os terreos do termo municipal de Gondomar que o PXOM preserva do proceso de desenvolvemento urbanístico e, en todo caso, polos seguintes:

• Os terreos sometidos a un réxime especial de protección incompatible coa súa urbanización, de conformidade coa lexislación de ordenación do territorio ou coa normativa reguladora do dominio público, o medio ambiente, ou o patrimonio cultural, as infraestruturas e doutros sectores que justifiquen a necesidade de protección.



-30 -

• Os terreos que, sen estar incluídos entre os anteriores, presentan relevantes valores naturais, ambientais, paisaxísticos, produtivos, históricos, arqueolóxicos, culturais, científicos, educativos, recreativos ou outros que os fagan merecedores de protección, ou con aproveitamento que deban someterse a limitacións específicas.

• Os terreos que sufrindo a degradación dos valores enunciados no apartado anterior, son protexidos a fin de facilitar eventuais actuacións de recuperación dos seus valores.

• Os terreos ameazados por riscos naturais ou tecnolóxicos, incompatibles coa súa urbanización, tales como inundación, erosión, afundimento, incendio, contaminación, ou calquera outro tipo de catástrofes, ou que simplemente perturben o medio ambiente ou a seguridade e saúde.

• Os terreos que o PXOM ou os instrumentos de ordenación do territorio consideren inadecuados para o desenvolvemento urbanístico, en consideración aos principios de utilización racional dos recursos naturais ou de desenvolvemento sustentable.

De acordo con estes criterios, co “Estudo do Medio Rural” e co contido do Art. 33 e 34 LSG, o solo clasificado como rústico, no termo municipal de Gondomar, dividiuse nas categorías que se describen a continuación:

1. SOLO RÚSTICO DE PROTECCIÓN ORDINARIA

Está constituído polos terreos que o PXOM considera inadecuados para o seu desenvolvemento urbanístico, por razón das súas características xeotécnicas ou morfolóxicas, polo alto impacto territorial que levaría a súa urbanización, polos riscos naturais ou tecnolóxicos ou en consideración aos principios de utilización racional dos recursos naturais ou de desenvolvemento sustentable.

2. SOLO RÚSTICO ESPECIALMENTE PROTEXIDO

Está constituído polos terreos que polos seus valores agropecuarios, gandeiros, forestais, ambientais, científicos, naturais, paisaxísticos, culturais, suxeitos a limitacións ou servidumes para a protección do dominio público, ou doutra índole quedan suxeitos a especial protección polo PXOM.

O PXOM, á súa vez, subdivide esta categoría de solo rústico de especial protección en varios tipos de solo, de acordo cos valores específicos a protexer.

Compatibilizando a esixencia da LSG e das DOT, os tipos de solo rústico de especial protección (SREP) establecidos en Gondomar, son os seguintes:

a) SREP Agropecuaria

b) SREP Forestal

c) SREP de Espazos naturais

d) SREP de Costas



-31 -

e) SREP de Augas

f) SREP de Infraestruturas

g) SREP Paisaxística.

h) SREP de Patrimonio Cultural.

1.2.4.4 Solo urbanizable

De acordo coas previsións de crecemento da vivenda e dos sectores produtivos, o PXOM establece as reservas de solo urbanizable necesarias destinadas a usos: residencial, industrial e terciario ,terciario , coa finalidade de absorber a demanda previsible no ano horizonte do PXOM.

As reservas de solo urbanizable residencial localizáronse lindeiros co solo urbano dos núcleos urbanos, coa finalidade de permitir o desenvolvemento armónico dos núcleos urbanos e optimizar os custos de infraestruturas, servizos e dotacións públicas, o que implica tamén o respecto do contido da Det 3.1.5.a) DOT que, prohibe establecer crecementos residenciais desvinculados dos asentamentos preexistentes.

As reservas de solo urbanizable industrial e terciario tamén se localizaron, sempre que foi posible, lindeiros cos solos industriais e terciarios existentes. No entanto tamén se tivo en conta para a localización destes ámbitos, outros factores e criterios establecidos nas Directrices de ordenación do territorio, como os seguintes.

• O respecto polos valores ambientais (incluíndo os culturais) e as posibilidades de conexión coas estradas máis importantes do termo municipal e os servizos de transporte colectivo preexistentes (Det 3.2.3 DOT).

• Nos supostos de elixir outros emprazamentos non lindeiros cos usos citados, por resultar inviable a súa localización en terreos lindeiros, para a elección das alternativas das áreas empresariais ha primado a prevención dos seus posibles efectos sobre o medio, fronte á súa corrección, mitigación ou compensación, polo que se consideraron as limitacións derivadas dos condicionantes topográficos, da proximidade aos asentamentos de poboación, da posible afección ao ámbito de influencia do patrimonio natural e cultural ou doutras actividades produtivas primarias ou terciarias, de visibilidade ou fraxilidade paisaxística, etc, justificándose neste sentido a idoneidade da localización finalmente seleccionada .. Det 3.2.6 DOT.



2. AVALIACION DO PXOM COS OBXECTIVOS ESTABLECIDOS

No presente apartado xustifícanse as esixencias contidas nos Arts. 51 e 52 LSG. O Art. 51.3 LSG especifica que o contido do PXOM deberá ser congruente cos fins que nos mesmos determínense, e adaptarse ás características e complexidade urbanística do territorio que sexa obxecto de ordenación, garantindo a coordinación dos elementos fundamentais dos respectivos sistemas xerais. A estes efectos o contido do PXOM baseouse nos seguintes criterios:

• Adaptación ás características e complexidade urbanística do territorio municipal caracterizada, a grandes liñas, por:

- Pola importante diseminación da poboación en numerosos núcleos de poboación de pequeno tamaño.

- Existencia de importantes valores naturais, culturais e paisaxísticos, necesitados dunha protección especial.

- Existencia de zonas inundables.

- Déficits en infraestruturas de abastecemento, saneamento e depuración.

- Forte presión urbanística derivada da influencia turística dos municipios lindeiros de Bayona e Nigrán, que Gondomar soubo controlar.

• Dar resposta, a través dos obxectivos, criterios e solucións de ordenación establecidos, á totalidade dos problemas citados, establecendo as solucións e medidas máis adecuadas para alcanzar os fins perseguidos, tanto de carácter xeral, como para cada unha das determinacións básicas relativas a: a estrutura xeral e orgánica do territorio, á clasificación do solo, á ordenación e determinacións establecidas en cada unha das distintas clases de solo, á xestión e execución do PXOM e, á estrategía e estudo económico.

• Garantir a coordinación dos elementos fundamentais dos respectivos sistemas xerais, a través dos mecanismos de xestión establecidos e mediante a orde de prioridades establecido no Documento de Estrategía de Actuación, todo iso no marco da “crise económica” pola que atravesamos, na que resulta moi dificil realizar previsións sobre financiaciación de actividades públicas e privadas para acometer a execución dos sistemas xerais.

Por outra banda o Art. 51.4 LSG establece que “O Plan Xeral deberá garantir a coherencia interna das súas determinacións urbanísticas, a viabilidade técnica e económica da ordenación proposta, o equilibrio dos beneficios e cargas derivados do PXOM entre as distintas áreas de reparto, a proporcionalidade entre o volume edificable e os espazos libres públicos de cada ámbito de ordenación e a participación da comunidade nas plusvalías xeradas en cada área de reparto”. A estes efectos o PXOM:

• Garante a coherencia interna das súas determinacións urbanísticas.

• Establece as solucións correspondentes para garantir a viabilidade técnica, así como a vialbilidad económica, coas incertezas derivadas da conyuntura económica actual e tratando de



minimizar as actuacións infraestructurales a executar.

• Garántese o equilibrio de beneficios e cargas derivados do PXOM entre as distintas áreas de reparto.

• Tamén se establece a proporcionalidade entre o volume edificable e os espazos libres públicos de cada ámbito de ordenación, de conformidade cos estándares esixidos legalmente.

• A partir dos mecanismos e técnicas de xestión establecidas legalmente, o PXOM tamén garante a participación da comunidade nas plusvalias xeradas, en cada área de reparto.

Determina así o Plan, o modelo de territorio que pretendemos para o municipio, un modelo baseado principalmente nos aspectos xa comentados, protexer o patrimonio natural e cultural, desenvolver o crecemento do núcleo urbano de Gondomar, fomentar o uso industrial e terciario e continuar desenvolvendo os núcleos rurais. Isto conséguese mediante elementos de xestión proporcionados, que nos permitan obter desenvolvementos proporcionados e áxiles, e cunha estratexia de actuación axustada os obxectivos pretendidos.

1. CONSEGUIR UN MODELO TERRITORIAL EFICIENTE E FUNCIONAL COHERENTE COA REALIDADE MUNICIPAL NO QUE SE OPTIMICE O CONSUMO DO SOLO

a) A clasificación do solo realízase protexendo os seus valores ambientais, paisaxísticos, culturais e produtivos e segundo a valoración da capacidade de acollida do territorio salvagardando os ámbitos de interese e os espazos susceptibles de verse afectados por riscos naturais ou socioenconómicos.

b) Zonifícase o territorio con diferentes categorías de protección que condicionan os usos, aproveitamentos o e grado de compatibilidade coas diferentes actividades.

c) Establecese unha Normativa específica que regula os usos permitidos, autorizables e prohibidos en cada clase de solo.

d) O PXOM compacta os núcleos de poboación fronte a súa expansión dispersa sobre terreos naturais, mediante operacións de rehabilitación, reforma e consolidación do seu interior. Para iso, o PXOM parte da delimitación dos núcleos de poboación, de acordo cos criterios de consolidación establecidos legalmente, cunha dobre finalidade; acoutar expansións de edificación dispersa ao redor dos núcleos rurais e protexer os solos rústicos, lindeiros con estes asentamentos, que contan con valores naturais, paisajisticos, produtivos, etc. permitindo e potenciando a posta en valor do territorio municipal. No núcleo urbano de Gondomar, fomenta a consolidación do núcleo capital, mediante a incorporación á trama xeral dos espazos intersticiais baleiros existentes entre as tramas consolidadas, así como á determinación dos límites dos novos desenvolvementos, conforme aos crecementos residenciais previstos.

e) A consolidación e mellora das áreas edificadas frea o proceso de dispersión e supón a alternativa mais racional para a optimización de recursos, minimizando así o custo de infraestruturas de servizos e urbanización e garantindo as dotacións necesarias para elevar



a calidade de vida da poboación.

f) A delimitación de solo urbano faise sobre a malla urbana existente e o planeamento en vigor.

g) Coa delimitación de solo urbano non consolidado o PXOM concentra e completa a trama urbana e mellora as dotacións nos equipamentos, infraestruturas e servizos.

h) A ordenación establecida recupera e conserva os asentamentos tradicionais e regula mediante a Normativa a recuperación das tipoloxías edificatorias tradicionais facendo compatibles os usos tradicionais coas demandas actuais (comerciais e turísticas) e potenciando o desprazamento cara o polígono e as reservas de solo industrial creadas as actividades incompatibles co uso residencial.

i) Os novos crecementos están dimensionados con criterios realistas e viables. Das 1.561 viviendas necesarias en solo urbano, no ano horizonte do PXOM, únicamente poderán situarse en dito solo 1.515 viviendas (1167 en solo urbano e 348 en urbanizable), que corresponden á capacidade prevista na ordenación no núcleo urbano de Gondomar. . As 1.560 viviendas novas necesarias polo PXOM en solo de núcleo rural, no ano horizonte del PXOM, poderán situarse sen problemas en dito solo, que ten capacidade para acoller a 2.318 vivendas

j) No “Estudo do Medio Rural” do PXOM, identificáronse as áreas do termo municipal de Gondomar que, polos seus valores, deben preservarse do proceso de desenvolvemento urbanístico. Os terreos clasificados como solo urbanizable, grafitados nos planos de ordenación, situáronse lindeiros co solo urbano para conseguir un desenvolvemento urbano harmónico e optimizar custos en infraestruturas e servizos e, en ningún caso afectan os solos rústicos de especial protección

k) Cóbrese a demanda existente de solo industrial coa inclusión do Proxecto Sectorial de A Pasaxe, integrándose cos tecidos existentes, preservando densidade, edificabilidade e a percepción paisaxística.

l) Para fortalecer os asentamentos rurais e poñelos en valor procedeuse á delimitación destes ámbitos, en función das súas características e do grao de consolidación edificatoria que presenten, que será acorde co establecido legalmente. Ademais, nos núcleos rurais de carácter tradicional, que aínda conservan a súa estrutura, morfoloxía e tipoloxías, foméntase a conservación das súas características tradicionais, aínda que se constate a perda da vinculación da súa actividade produtiva principal co sector primario.

m) En canto as dotacións, as reservas de solo establecidas polo plan superan os estándares legais, respectando as existentes e cubrindo os déficits existentes grazas os estudos realizados polo PXOM. Neste sentido tense en conta a dimensión dos asentamentos de poboación, o índice de avellentamento da poboación, a dispersión do medio rural e a demanda para localizar as correspondentes reservas de solo.



n) O PXOM coordina a súa xestión e planificación cos municipios limítrofes homoxeneizando a ordenación nestes puntos e tendo en conta o seu planeamento urbanístico.

2. PULAR POLO DESENVOLVEMENTO SUSTENTABLE

a) Realízase o inventario das redes de abastecemento e saneamento, dos medios e das súas capacidades e garántese a viabilidade dos sistemas de abastecemento e saneamento en función dos crecementos previstos.

b) O PXOM promove o aforro dos recursos hídricos a prol dun uso sustentable dos mesmos establecendo medidas preventivas e correctoras para a súa optimización e polo tanto para mellorar a eficiencia do consumo dos recursos hídricos.

c) A ordenación establecida preserva do desenvolvemento urbanístico e da suplantación de usos ou actividades que poidan degradar os seus valores o sistema hidrográfico.

d) Establécense bandas de protección do ecosistema litoral e das canles fluviais, os seus contornos e realizase a identificación das zonas inundables.

e) A superficie prevista polo PXOM para o desenvolvemento urbanístico de Gondomar non deberá ter impactos negativos sobre a superficie permeable municipal e terá polo tanto unha incidencia mínima sobre os coeficientes de escorrenta, a infiltración e a retención da auga de chuvia. Nos solos urbanizables establécense medidas que garantan unha porcentaxe do térreo sen impermeabilizar.

f) O PXOM xustifica a dispoñibilidade de recursos hídricos indicándose a orixe da auga que abastece o concello e garante a viabilidade dos sistemas de abastecemento e saneamento en función das demandas estimadas a teito de planeamento. O PXOM mantén o actual sistema xeral de abastecemento de auga, sen prexuízo de que de acordo co crecemento previsible, se estendan as redes ás áreas de novo desenvolvemento ou se amplíe a capacidade dalgunhas das redes existentes e/ou dos depósitos de distribución. Partindo da situación actual e das previsións de crecemento que se expuxeron respecto aos núcleos rurais de poboación, formúlase a necesidade de revisar os actuais sistemas de infraestruturas procedendo a realizar reforzos e extensións naquelas zonas que o requiran.

g) O PXOM determina que nas novas áreas de crecemento é conveniente que ás novas redes formuladas sexan de tipo separativo e que nos casos que sexa factible, ás augas pluviais se vertan directamente ás canles dos ríos, construíndo nos casos en que se considere conveniente estanques de tormenta, que eviten que a contaminación que arrastran ás primeiras augas da chuvia pasen aos ríos.

h) O PXOM potencia a ampliación da principal zona verde do núcleo urbano vinculada os cursos de auga dos ríos Miñor e Morgadáns, así como a creación dun sistema de verde, conformado pola rede fluvial existente vinculada tradicionalmente aos asentamentos de poboación de carácter rural. Este novo elemento estrutúrante dos núcleos de poboación ten funcións ecolóxicas e, á súa vez, actua como elemento peonil, de lecer, esparcemetno e de



conexión de tódolos espazos libres e zonas verdes existentes nos núcleos de poboación, permitindo tamén a conexión dos núcleos de poboación co medio rural.

i) Identifícanse as áreas mais susceptibles a contaminación atmosférica e establécense medidas correctoras e preventivas para minimizar as emisións. Establécense medidas preventivas e correctoras para garantir a redución das emisións atmosféricas.

j) O PXOM regula a través da súa Normativa os usos industriais e os niveis de emisións permitidos segundo as actividades desenvolvidas.

k) O PXOM garante o cumprimento da lexislación vixente en canto a calidade do aire, protección contra a contaminación acústica e ruídos e vibracións durante o desenvolvemento dos usos propostos e aporta solucións para minimizar os efectos derivados dos crecementos previstos.

l) O PXOM conta cun sistema de indicadores que partindo da solución inicial permitirá observar a evolución das variables de sustentabilidade e o mesmo tempo detectar e facer unha medición obxectiva e sinxela dos cambios e impactos identificados adoptando as medidas axeitadas en caso de xurdir efectos prexudiciais inesperados.

m) O concello de Gondomar ten implantada a recollida selectiva en todo o territorio. O PXOM analiza o sistema de xestión de residuos municipal, a súa capacidade e os seus déficits. Realizase un inventario dos medios e se garanten as dotacións necesarias para unha correcta xestión dos residuos e promove que o concello elabore un Plan municipal sobre Xestión de residuos.

n) Mediante a Normativa do PXOM regúlase a actividade construtiva minimizando os impactos dos materiais empregados e fomentando a súa durabilidade, a reemprego e a reciclaxe.

o) Identifícanse as unidades de paisaxe existentes en Gondomar e realízase unha valoración segundo a súa calidade, incidencia paisaxística e fraxilidade identificándose así as áreas do territorio con valores paisaxísticos mas susceptibles a alteracións.

p) O PXOM dispón medidas correctoras e ordenanzas para evitar o impacto visual e volumétrico nos polígonos e crecementos urbanos.

q) Presérvanse e identifícanse referentes desde un punto de vista paisaxístico para a súa posta en valor e coñecemento por parte da poboación como elementos de identidade municipal.

3. MELLORAR A ACCESIBILIDADE E MOBILIDADE NO TERMO MUNICIPAL

a) As reservas de solo para dotacións realízanse tendo en conta a accesibilidade da poboación reducíndose a mobilidade obrigada.

b) A concentración da poboación e os desenvolvemento en áreas antrópicas minimiza considerablemente as emisións que se producirían cun modelo territorial mais disperso.

c) Mellórase a estrutura viaria dispoñendo reservas de solo e deseñando nas áreas de novo



crecemento actuacións na estrutura viaria que ordenen e completen as tramas urbanas mellorando a súa calidade e a mobilidade, optimizando e minimizando na medida do posible os desprazamentos por estrada.

d) O PXOM mellora a accesibilidade e mobilidade no termo municipal fomentando o transporte público e desenvolvendo a infraestrutura viaria tendo en conta a implantación de varios modos de transporte diferentes (peonil, bicicleta, autobús, vehículo particular). O PXOM propón readaptar o viario actual e, en paralelo, reordenar o tráfico, para tratar de resolver os problemas de tráfico citados e mellorar, á súa vez as condicións ambientais e de seguridade no interior dos núcleos de poboación, completando o sistema viario en caso de necesidade. Para iso, distribúe os distintos tipos de tráfico (intermunicipal, interparroquial e urbano) en vías deseñadas para cada tipo de tráfico, facilitando, á súa vez, o desconxestionamento do tráfico rodado do centro urbano, desprazando o tráfico de paso ou de longo percorrido, así como o tráfico de vehículos pesados, cara ás vias urbanas destinadas a tal finalidade (vias de dúas direccións) e, potenciando o tráfico restrinxido e a peonalización nas demais rúas urbanas (vias dunha dirección). Tamén proponse reordenar o tráfico nos núcleos rurais para establecer vias de única dirección coa finalidade de potenciar a utilización peonil e de bicicleta, de parte do viario, así como mellorar a accesibilidade aos equipamentos situados nos núcleos rurais.

4. CONSERVAR A BIODIVERSIDADE DO TERRITORIO E O PATRIMONIO CULTURAL

a) O diagnóstico realizado sobre o medio permite inventariar as áreas ou elementos de maior interese natural existentes en Gondomar. A clasificación do solo realizada permite asignar diferentes categorías de protección a estes solos (solo rústico de especial protección forestal, de augas, de espazos naturais, da paisaxe, etc.) e regular mediante o documento de Normativa os usos e actividades que se poden ou non desenvolver nos mesmos compatibles coa conservación e mellora da súa integridade.

b) O PXOM establece as medidas para a defensa da natureza, a paisaxe e as áreas singulares e de interese existentes no territorio, en concreto o sistema hidrográfico, o bordo litoral, os espazos naturais, as zonas de interese paisaxístico, as zonas forestais, os xacementos arqueolóxicos, así como as áreas do territorio vinculadas tradicionalmente ás actividades primarias e que, ademais, presentan unha especial capacidade produtiva.

c) Analízanse as áreas con maior fraxilidade ambiental mediante o establecemento de unidades ambientais permitindo a elaboración dun plano que reflexa a capacidade de acollida do territorio en función do seu valor natural e cultural.

d) O PXOM fomenta a conectividade biolóxica das zonas verdes e ten en conta o efecto barreira sobre a fauna, as formación vexetais e a fauna asociada a hora de delimitar novos crecementos.

e) O PXOM protexe a rede hídrica municipal mediante a súa clasificación de solo rústico de especial protección de augas garantindo a protección dunha franxa de 100 m de máximo e



25 de mínimo a cada unha das súas marxes.

f) O PXOM outorga a categoría de solo rústico de especial protección de espazos naturais á Serra do Galiñeiro, á Fraga da Oliveira, a Serra do Argallo e Chan do Cereixo ou á Foz do Miñor, espazos ata agora non catalogados.

g) Para os novos desenvolvementos nos que se poidan ver afectados elementos de interese natural se establecen medidas que garantas a súa integridade.

h) Elabórase un Catálogo con todos os bens de valor patrimonial existentes en Gondomar no se que se fotografía e cartografía a súa situación, realízase unha descrición do elemento e valórase o seu estado de conservación. A recompilación destes bens no documento de Catálogo fortalece a identidade municipal e favorece a difusión e divulgación do patrimonio de municipal. Mediante o Catálogo facilítase a lectura e comprensión da súa historia a través do patrimonio, xa sexa artístico, industrial, etnográfico, arqueolóxico ou natural; xa que o patrimonio cultural é herdanza e reflexo dunha sociedade e economía, desenvolvidas nun período temporal e nun ámbito espacial concreto.

i) A identificación destes elementos permite establecer a clasificación do solo axeitada: solo rústico de especial protección do patrimonio, establecéndose os perímetros de protección axeitados para cada área ou elemento e regulándose mediante a Normativa os usos posibles, prohibidos e autorizables.

j) O PXOM tamén establece, de conformidade coas determinacións das Directrices de Ordenación do Territorio e a Lexislación Urbanística, as accións e medidas para garantir a protección e conservación dos ámbitos de interese do patrimonio cultural de Gondomar relacionados no Anexo IV das DOT (Pazo de Gondomar -Monumento), así como daqueloutros ámbitos susceptibles de presentar valores patrimoniais de calquera das súas manifestacións. Con esta finalidade elaborouse un Catálogo no que se identifican todos os edificios, conxuntos e elementos de interese polo seu valor histórico, artístico, arquitectónico e etnográficos, así como os xacementos arqueolóxicos.

k) En aplicación da Det 8.5 DOT, o PXOM establece tamén as medidas para garantir a compatibilidade do desenvolvemento e ordenación de asentamentos, das áreas empresariais e das actividades produtivas cos citados ámbitos de interese do patrimonio cultural e os seus Plans Especiais previstos na Lei 8/1995, do patrimonio cultural, cando corresponda.

alternativas de ordenacion pxom corrixido · para garantir a potabilidade da auga. tamén hai que...

Documents