nº 156 decembro 2016

Exemplar xentileza deste establecemento

O novo delegado territorial da Xunta en Lugo repasa os

principais investimentos na provincia cos orzamentos

para o 2017. 13

Balseiro: “Queremos orientar as políticasde gasto aos sectores estratéxicos”

Racing Club Villalbés, segundo da Terceira

onde o Castro busca a estabilidade

actualidade

Son numerosas as iniciativas

que dende os Amigos da

Liga Santaballesa realizan

para conservar a súa historia.

Recentemente recordaron o

centenario do inicio das

clases na Escola Habanera

que agora serve como

local social. 24

Os equipos chairegos da Terceira División repasan

a primeira volta da Liga valorando o traballo dos

xogadores e o corpo técnico. 23

Santaballa e a Historia

sociedade

deporte

A tradición doBelén de Begontemantense viva poloNadal na Terra Chá

Pequenos e maiores visitan este belén electrónico con escenas

do rural galego. 6

2 colaboraciónsdecembro 16

Visitar un campo de concentraciónfaiche reflexionar moito sobre acondición do ser humano, sobre amaldade recollida de forma tan in�tensa nun chan no millóns de per�soas foron asasinadas, y coas quese experimentou de maneira cruel. Fai xa setenta e un anos que finali�zou a II Guerra Mundial, e todoscoñecemos as atrocidades que oexército alemán levou a cabo coasminorías e cos grupos que elesconsideraban non dignos do seuconcepto reinterpretado da razaaria.Pensar que non fai tantos anos cen�tos de miles de persoas absorberondiscursos de odio, e permitiron ouparticiparon duns crimes de cortetan horrible, fai que un se preguntecal é o límite da maldade humana.Tras a caída do III Reich, moitoscriminais nazis foron encarceradosou executados, outros faleceron demorte natural, e unha gran parte fu�xiron, ocultándose en países que osacolleron, ademais de que foroncambiando os seus nomes e utili�zando documentación falsa, a finde evitar a súa identificación e ostribunais de guerra.Os millóns de mortos que se deri�varon das horribles prácticas desaépoca fixo que algúns superviven�tes e outros grupos de persoas, de�cidiran e intentaran localizar aosfuxitivos da guerra. Por este grupo de xente, e ademaisdende o ano 2009, cando un tribu�nal de Múnich, acepta o argumentodo Ministerio Fiscal que sinalaba

que “toda per�soa que serviranun campo deexterminio, po�dería ser for�m a l m e n t eacusado e porende conde�nado, polomenos, comocómplice de asasinato, o mesmo nocaso de que non existiran probas deque o suxeito en cuestión cometeraun crime específico”.Esta resolución xudicial, permitiuiniciar novas causas que doutromodo pasasen por alto, e permitiua detención de varios suxeitos dosque se tiña constancia do seu pasopor eses centros de morte.Un dos centros de investigaciónaos que se refire este artigo, foi cre�ado no ano 1958, e ten como mi�sión e obxectivo nas súas bases, acompilación de material sobre osantigos nazis, para así axudar ásfiscalías, a detención dos antigoscriminais nazis, levándoos no po�sible, ante a xustiza, a fin de repararo dano causado.A sede do centro atópase en Lud�wigsburg, unha cidade situado aosur – oeste de Alemaña, e onde osinvestigadores teñen a súa base,aínda que o seu campo de actua�ción se desenvolva ao longo eancho de todos os continentes.As últimas noticias destacadas sondeste mesmo ano, de agosto, candoanunciaron a detención de oito an�tigos nazis, oito presuntos asasinos

do campo de concentración deStutthof, ubicado preto de Gdansk,Polonia.A pesar destes feitos, o centro pa�rece que ten unha vida limitada, xaque hai que ter en conta a idadeavanzada dos superviventes do na�zismo, quedan poucos vivosˇ e dotempo transcorrido dende os feitosque provocaron.Isto é unha evidencia, xa que re�sulta obvio que cada vez quedenmenos responsables dos crimesnazis, e en moitas ocasións, unhavez localizados e identificados, re�sulta que pola súa idade elevada,non poden responder dos seusactos.O traballo desta institución, xuntoco Centro Simon Wiesenthal, dedí�case a documentar as vítimas doHolocausto, ademais de levar unpormenorizado rexistro dos crimi�nais de guerra nazis.Esta última institución, leva onome de Simon Wiesenthal, un dosmáis célebres “cazanazis”, que de�dicou gran parte da súa vida a lo�calizar e identificar criminais deguerra nazis que estaban fuxidos,entregándoos posteriormente a

xustiza.O Sr. Wiesen�thal foi prisio�neiro do campode Concentra�ción de Mau�thausen –Gusen durante aII Guerra Mun�dial sobrevi�

vindo ao lugar e dende entón, ata asúa morte en setembro do 2005,buscou por todo o mundo os crimi�nais fuxidos.A sede deste segundo centro en�contrase nos EE.UU., concreta�mente na cidade dos Ánxeles, ecomo o Centro de Investigaciónsde Crimes Nazis, o seu obxectivofoi modificándose debido á des�aparición dos vitimarios da guerra,sendo actualmente, aínda que sigaa súa función de pesquisa, un vixíae denunciante de todas aquelas ac�tividades antisemitas no mundo. O actual director do centro, EfraimZuroff, é outro dos cazadores denazis máis coñecidos, con residen�cia en Israel dende que fundou alíunha das sedes do Centro SimonWiesenthal dende onde se dedicaás pesquisas dos fuxitivos nazis.Nunha entrevista que ofreceu faiuns anos, o Sr. Zuroff conta ospasos que se deben levar a cabopara que unha investigación poidater éxito, e a divide en cinco gran�des grupos. O primeiro é o máis la�borioso, xa que consiste enlocalizar o sospeitoso e expoñelopublicamente. O segundo, basease

en poñer en movemento e activar amaquinaria da xustiza. O terceiro,é intentar lograr que sexa formal�mente acusado. O cuarto é levalo axuízo. E por último, o quinto paso,é lograr a súa condena.Estes centros, a pesar de que nunbreve período de tempo non vaianpoderse seguir coa pesquisa doscriminais fuxidos, deberían demanterse, xa que garantir a memo�ria é necesario, lembrar todo, é po�sible que permita que non sevolvan a repetir estes actos.A loita dos homes que formanparte destas institucións é dura, xaque deben recompilar moita infor�mación, na que se atopan os feitosque levaron a cabo, e onde debende ler as torturas, experimentos eactos que levaban a cabo entre osprisioneiros, ben dos campos deconcentración, ben durante os aco�sos exteriores.A mellor maneira de lembrar a tó�dalas vítimas é cun texto atopadogravado na parede dunha das celasdo campo de concentración deAuschwitz: “Cando o teu corpo xanon exista, o teu espírito estaráaínda máis vivo no recordo dos quese quedan. Fai que poida servirsempre como exemplo”.Todos eles, todas as vítimas, sem�pre serán un recordo do seu sufri�mento, de como o home pode serextremadamente cruel. Sempreservirán como exemplo para todos,seguirán na historia e seguiránmostrando o ruín e despiadada quea humanidade foi e pode ser.

o recuncho do criminólogo

Os centros de investigación de crimes nazis

Pablo Filgueiras e Aranzazu Rodilla,expertos en Seguridade e Criminólogos

Canto máis vai, “menos” ou moidiferente cada ano debido á ausen�cia daquelas panxoliñas enxebres ecariñosas que tódolos nenos enenas disfrutaban do Nadal conalegría. Así recorda a beirarrúatanta animación da que todos etodas estaban pendentes para aga�sallar ao Neno Deus, dedicatoriasaxeitadas con versos plus e añoran�zas significativas en nacementoscheos de figuras repartidas aseme�llando a natureza Camiño deBelén. Xamais se podería imaxinarque aos tempos de hoxe todasaquelas representacións se conver�teron en actividades belenísticascheas de ambientes politizadoschamados e dedicados a promocio�nar a “Festa de Interese Turístico”de Galicia para difundir como in�mensos atractivos cargados de fan�tasía puramente desaxeitada.A valla ao servizo do Pobo, cosseus simpatizantes, non desexapasar por alto sen celebrar axeita�damente, coma tódolos anos, sa�índo ás rúas para disfrutar con

alegría conta�xiosa tódolosfestexos unín�dose con amora tódalas fami�lias con esca�sos recursos a costa depromover austeridade pro�pia en favor de recadar re�cursos predestinados paraaxudas alimentarias.A beirarrúa curiosamente es�coita opinións de tantos e tan�tas en xuntanzas polas rúasque noutros pobos se organi�zan torneos solidarios de fút�bol tan importantes coma osexcesivos alumeados dasrúas que locen sen necesidade en tó�dolos pobos e cidades do país.Os da nova ola coa valla ao servizodo Pobo xa viven con ilusión aFeira e Festa do Capón, produtobásico e xugoso manxar exquisitopopular a nivel internacional coimpulso da administración munici�pal vilalbesa capital da Terra Chácaracterizado en forma distinguida

produto extra de “Nadal global”.Graciosamente agora hábitos ecostumes en xeral forman parteasociada a niveles globalizados quecomparativamente o Nadal se podee debe asemellar positiva e referen�temente axeitada que segundo opi�nións xeralizadas así llecorresponde.A beirarrúa di que o espírito fes�

teiro do Nadaldist inguisemirando e ob�servando aevolución dostempos onde

os sistemas tradicionaissofren cambios diversosde innovacións en contrada súa propia esencia de�bido ao consumismo ex�cesivo que fai mella nasaúde de cada quen ondea presenza da presión ar�terial pode crear alarmacon riscos indefinidos porcausas asemelladas a si�tuacións cuantitativas

máis que cualitativas.A valla ao servizo do Pobo, nacompaña dos seus admiradores eadmiradoras, viven pendentes ple�namente dos que gañan tantos car�tos dando patadas, diñeiro fácil queos clubs ofrecen onde os seus rexe�dores deberan facer e analizar conausteridade en vez de provocar amala administración que repercute

nun despilfarro que nin a propia“facenda pública” é capaz de con�trolar...A beirarrúa desexa a todo o Poboun bo comezo do inverno, que avista está, e que o Nadal non seasome con friaxe excesiva para ce�lebrar con humildade e solidarie�dade en pro e para que o boentendemento sexa a nivel globalpara remediar tantas vicisitudescausantes de tantos males desaxei�tados cheos de materialismo nonfácil de extinguir.A valla ao servizo do Pobo e os danova ola din que non queren perdero tren da alegría e que coma tódo�los anos desexan celebrar o día deSan Silvestre para rematalo ano ecomezar o novo 2017 disfrutandocon ilusión.

Conclusión:Celebrar o Nadalcon panxoliñas plusa Virxe e San Xoséno Portal de Beléncabo do Neno Xesús.

A beirarrúa e a valla ao servizodo Pobo: “Panxoliñas plus”Ramón Paz Guntín - A Casa dos Marios

�colaboracións decembro 16

Non cabe dúbida que os avan�ces tecnolóxicos evolucionaronde tal xeito que a súa influenciano mundo das comunicaciónscausou unha auténtica revolu�ción. Non hai tanto tempo, eranas típicas cartas, de puño e letra,as que unían persoas e familiasseparadas pola distancia. A pre�senza do teléfono nas casas,que na Galicia Rural tenunha historia de hai só trintaanos, xa supuxo no seu díatodo un gran salto caraadiante en pos de vencer esteaillamento comunicativo.Logo chegaron os móbiles epaseniño tamén se foron ex�pandindo ata resultar excep�cional atopar un cidadánmaior de quince anos que ca�reza dun celular na actuali�dade.Pero coa irrupción das cha�madas redes sociais, xa nadavolverá ser coma antes. É impo�sible. O emocionante e á vez in�quietante mundo da Internetabre multitude de posibilidades,algunhas para mal, certo, perotamén moitas outras para ben. Ese non, que llo pregunten a esemozo de Rioxoán, en Pol, queconverteu unha “argallada” súanun vídeo que foi visto nunhasemana por máis de cento vintemil persoas e reproducido ou�tras dúas mil dúas centas conducias de comentarios. O pro�pio Rubén Iglesias, que así sechama o inventor, non acredi�

taba que a súa creación fose vi�sualizada por tanta xente en tanpouco tempo. E foi, neste caso,a través dun deses portais, este“argalleiro” deu a coñecer unsistema rápido e eficaz de pelaros cochos. Aproveitando ade�mais que estamos en plenaépoca de matanzas, a curiosi�

dade espertada polo artefacto encuestión e as ansias por facersecon el foron tales que ata o pro�pio Rubén se coidou de non en�sinalo demasiado. A fin decontas, a idea foi súa e merecebeneficiarse desa creación, pro�duto do seu carácter emprende�dor e espírito inquieto. Este é un exemplo do abanicode oportunidades que se nospresenta. Todo tipo de produto,un invento, unha mercancía …en cuestión de minutos pode di�vulgarse non só entre os máispróximos, a nivel comarcal,

provincial ou no País, senónque pode chegar a tódolos re�cunchos do planeta e ser coñe�cido por calquera persoa encada un dos cinco continentes.E aí temos unha auténtica forta�leza os galegos, nesa capaci�dade de producir e crear,fundamentalmente no sector

primario. O resultado dotraballo da nosa xente, pri�meiro temos que darlle no�soutros mesmos o valor queten, en segundo lugar ter ahabilidade de promocio�nalo, como ben fixo o mozode Rioxoán, e por último sa�carlle o máximo partido. Enesta última fase, xa entra�mos noutras vías que se ana�lizarán en posterioresocasións.Moitos parabéns a RubénIglesias pola súa iniciativa,que comezou como unha

brincadeira, pero que a raíz dadifusión por internet obtivounha repercusión enorme, reco�ñecendo a utilidade do seu pelacochos “Made in Pol”. A partirde agora, o pai da criatura tentodo o dereito, incluso o deber,de sacarlle o máximo beneficioó froito do seu traballo. O vin�deiro ano, por estas datas, aboféque veremos este aparello sendoutilizado nos centos de matan�zas que se levarán a cabo na Ga�licia, tradición secular na NosaTerra que mentres continúe,existirá pobo e haberá País.

Made in PolPablo Veiga

“Eu quero un can/gato/háms�ter”, “¿por qué non levamos unpeixe/coello/tartaruga paracasa?” estas frases que podemosescoitar en calquera época doano, repítense con máis forza noNadal xa que os nenos escú�danse na carta aos Reis Magoscomo argumento irrebatible paraque se cumpran os seus desexos.Os pequenos, do mesmo xeitoque fan os maiores, aproveitanesta circunstancia festiva parapedir o que moitas veces se llesnega o resto do ano. Agora ben,antes de deixarnos levar polosbos desexos e o espírito navi�deño e meter unha mascota nacasa debemos valorar determi�nados aspectos.O primeiro é saber se es�tamos todos dacordo. Isoinclúe pensar que se xatemos unha mascota, de�beremos introducir outracoa que a primeira poidaconvivir. Por exemplo senon estamos seguros deque a nosa tartaruga poidaconvivir cun gato, debe�mos preguntarlle antes aonoso veterinario de con�fianza. Se pola contra nontemos ningunha mascota,é imprescindible quetodos os membros da fa�milia estean conformes coa de�cisión xa que de non ser así,seguramente aparezan proble�

mas que poden acabar co aban�dono do animal. Se estamos todos dacordo, pen�saremos entón qué mascota que�remos e podemos ter. Un can, ungato ou un peixiño de cores nonprecisan as mesmas atencións,nin conlevan os mesmos gastos.Unha pregunta que tendemos afacer á hora de agasallar a unneno cun animal é “e ¿quen sevai encargar do can/peixe/gato…?” Esta cuestión tan reco�rrente é unha trampa, posto queno 99% das ocasións escoitare�mos un “eu” cheo de seguri�dade, pero mentres un rapaciñode 6 anos si se pode encargardunha tartaruga non podemospretender que baixe o can el so,

polo que deberemos ser cons�cientes de que nalgunhas oca�sións seremos os adultos os quenos fagamos cargo do coidadodo animal.Se chegados a este punto temosclaro que sí, que queremos unhamascota, tamén teremos quepensar que non son obxectos deusar e tirar, gatos e cans podenvivir más de 10 anos e é impor�tante sopesar se estamos dispos�tos a asumir o compromiso(coidados, gastos, atención…)durante todos eses anos.Un animal non é un agasallocalquera, se non o temos claro,podemos facer unha pequenaproba. Moitas protectoras ofre�cen a posibilidade de facerse vo�luntario ou casa de acollida, coque ademais de axudar a estasentidades permitiremos que opequeno estea en contacto di�recto co animal e viva a expe�riencia de coidalo e facerseresponsable do mesmo. Se nesetempo de “práctica” o rapaz de�mostra que é responsable, gús�talle a experiencia e todos ossentides ben coa presenza doanimal, será o momento ideal deincorporar un novo membro áfamiliaˇ se vedes que non supe�rades a proba non engadiredesoutro animal á lista de agasallosabandonados que no ano 2015ascendeu a más de 137.000. ¡Felices e responsables festas!

Agasallos con patasLara Real Lema, psicóloga en Psies Psicoloxía

Marabillosa-mente

ós

C

´

Aproveitando a ponte da Constitución, un ano máis no rural galego faise a tradicional matanza do porco na que se

sacrifican un sinfín de exemplares que axudarán na economía dos fogares. X. Varela

A vilalbesa María José PrietoFuentes festexou o pasado 8 dedecembro os seus 50 anosacompañada dos seus seresqueridos.

Conferencia deEmilio Insua nocentenario daconstitución da Ir-mandade da Falade Vilalba (1916-2016), logo de terdescuberta unhaplaca en recordodas 19 persoasque fundaron estaIrmandade.

4 sociedadedecembro 16

Un ano máis Papá Noel visitaba a parroquia de Árbol grazas áAsociación Cultura e Deportiva de Árbol e a todos os colaboradorese colaboradoras.

Os alumnos e alumnas que estudaron no colexio Ramón Falcón deCastro de Rei no ano 1990 volveron reunirse. Desta volta, foi noRestaurante González de Outeiro de Rei baixo a organización deSergio López e Sonia Zapata. Ademais de recordar vellos tempose poñerses ao día do acontecido durante o último ano, houbo unharepresentación dunha pequena obra teatral baixo a dirección de XoséManuel Carballo. Luis Andión, Mari Luz Freire e Eloy Val serán osencargados da xuntanza que terá lugar no 2017.

5colaboracións decembro 16

O Panel Intergubernamental para

o Cambio Climático da ONU pu�

blicou o seu quinto informe. Trá�

tase do documento máis completo

sobre a evolución do quecemento

do planeta Terra. Nesta última edi�

ción advirte de que o impacto do

quecemento global xa está aquí, xa

se mediron suficientes transforma�

cións no clima e avisa da necesi�

dade dun cambio drástico do

modelo económico se queremos

evitar os seus peores efectos: gue�

rra, pobreza, migracións.

De acordo cos sabios, o sur de Eu�

ropa vai ser unha das zonas máis

afectadas, xa o é, pola subida do

nivel do mar, o descenso do ré�

xime de choivas, as ondas de calor

extrema, incendios..

Este inverno, os temporais azouta�

ron a cornixa Cantábrica que bateu

marcas de altura coincidindo coa

preamar, pero a perda de xeo dos

polos e Groenlandia aumentará o

nivel do mar, incrementando o im�

pacto dos temporais nas nosas cos�

tas.

Os científicos xa afirman que o

desxeo é responsable dunha su�

bida do nivel do mar de 3,1 milí�

metros anuais na última décadaˇ se

non se inviste a tendencia, o incre�

mento acumulado pode superar o

metro e medio. Aínda que o con�

senso está en que oscilará entre

medio metro e un metro, en cal�

quera caso esixirá mellorar as de�

fensas costeiras e probablemente

obrigue a abandonar vivendas e

outras infraestruturas.

O turismo, o noso motor econó�

mico , será unha das actividades

máis prexudicadas polo aumento

das temperaturas, os veráns medi�

terráneos pasarán a ser asfixiantes,

afectando á afluencia de visitantes.

O turismo de interior verase afec�

tado pola calor. Un claro exemplo

é o de montaña: Os glaciares pire�

naicos reducíronse un 90%. A

cota de neve para esquiar, actual�

mente nos 1.500 metros de alti�

tude, pase aos 2.000 metros,

afectando á maior parte de pistas

do país. A situación xa alarma á in�

dustria do turismo alpino.

A produtividade agrícola no sur de

Europa sufrirá pola redución do

réxime de choivas e o aumento da

temperatura. Nos escenarios de

maior calor, a perda do rende�

mento das colleitas chegará ao

25%. E aquí dóenos. España pro�

duce o 12% dos caldos mundiais,

somos os terceiros exportadores,

tras Italia e Francia, e non é esaxe�

rado engadir que a fama nos pre�

cede, pois ben, o quecemento non

só afectará á produción, senón ás

calidades tamén, destruíndo a re�

putación das Denominacións de

Orixe.

O IPPC xa contrastou un incre�

mento duns incendios forestais, e

aínda que máis do 90% destes de�

sastres ten orixe humana, a fre�

cuencia e a extensión dos mesmos

creceron pola acumulación de bos�

ques sen limpar nin manter e polo

aumento da calor e a seca ambien�

tal. Os incendios maiores serán

cada vez máis numerosos, e a re�

cuperación da terra queimada será

cada vez máis difícil.

As infeccións, pragas e enfermida�

des están a aparecer en rexións

onde antes non se producían pola

proliferación de insectos e outros

portadores.

No sur de Europa, o aumento das

temperaturas propiciará un incre�

mento do consumo enerxético no

verán para os aparellos de aire

acondicionado. O mínimo que po�

demos facer para que ese consumo

non dane aínda máis nosa forma

de vida,que nos gusta e quereria�

mos manter é consumir enerxía re�

novable.

Hai uns días escoitei, primeiro

asombrada e despois asustada,

moi asustada, como unha muller

da miña cidade que se autode�

fine coma feminista, activista e,

aínda por riba, di loitar contra a

violencia de xénero, tentando, de

feito, evidenciar tan ”loa�

bles” conviccións en

canto acto público pode e

a deixan, sentenciaba, sen

a mais mínima dúbida : “

Non hai un so home que

non sexa un maltrata�

dor!”.

Eu, que de todos cantos

me coñecen e sabido, non

tolero que se xogue con

algo tan tremendo como e

o feminicidio que non

deixa de cobrarse vidas de

tantas e tantas mulleres e

mesmo das súas crianzas

nalgunhas ocasións, e

tento, na medida das

miñas modestas posibili�

dades, de prestar a miña axuda a

aquelas que buscan unha saída

para fuxir do inferno dos malos

tratos, sentín verdadeiros arre�

píos ante tamaño despropósito e

unha gran desolación, porque

tomei conciencia de que, por

moito que nos pese, na loita con�

tra a violencia machista, temos

instalado un cancro que parte,

ademais dos propios maltratado�

res, por moi duro que semelle,

dalgunhas mulleres.

A muller a quen me estou a refe�

rir dí que ela mesma foi maltra�

tada por mais dunha parella.

Tremendo, certo. E obvio, ade�

mais, que non superou as súas

experiencias, e que, ademais de

non estar curada, algo que non e

estrañar, garda un enorme resen�

timento contra todo o sexo mas�

culino.

A pesares desto, en lugar de ten�

tar buscar axuda para acadar esa

paz que e evidente que precisa

desesperadamente, non dubida

en erixirse nunha especie de

“gurú” que envelena a mente das

mulleres que, inxenuamente, se�

ducidas polo seu discurso enga�

nosamente aperturista e liberal,

e estando a vivir nunha situación

de gran vulnerabilidade e

mesmo de perigo, lle confían a

súa situación, os seus temores.

Por desgraza, o seu caso non e o

único. Vexo, con gran preocupa�

ción, como mais dunha muller

que pasou por unha experiencia

tan traumática como a violencia

de xénero, non asumen que todo

mal precisa un remedio, que

todas as que fomos maltratadas

temos que pasar polo lóxico

“duelo”, e pouquiño a pouco, ir

comezando a vivir de novo, a

respirar cada mañá sen medo.

Temos que aprender a querernos

de novo, a sentir que somos va�

liosas, tanto coma calquera. E

non e un proceso curto, nin

moito menos. Cando este re�

mata, e soamente entón, podere�

mos comezar a plantexarnos

axudar a outras mulleres, a ou�

tras vítimas. Antes, o único que

faremos será estender a “infec�

ción”, contaxialas da nosa dor,

da nosa frustración, e, as veces,

coma no caso do que

estou a falar, do noso re�

sentimento.

Cando lle recriminei a

barbaridade que estaba a

dicir, acusoume de non

ser feminista. A ver qué

vos parece. Eu fun unha

muller maltratada. Cus�

toume superar o que me

acontecera, e, sabedes

qué?. A o contrario que

ela, non soamente non

odio a os homes nin

fago, por suposto, exten�

siva a condición de mal�

tratador a todos eles,

senón que son quen de

namorarme, de vibrar e

sentir coma calquera muller.

Non renego do sexo masculino,

pero si de quen, negándose a ad�

mitir a súa propia dor enquis�

tada, emponzoña a mente das

que teñen a valentía de tentar

vivir de novo.

Se ser feminista implica odio,

rancor e a negación do amor,

entón négome a selo, porque eu

persigo a igualdade, non unha

“vendetta” malsana co outro

sexo. Quero vivir, amar e que me

amen, e o odio, o regodearme na

desgraza que nalgún momento

se instalou na miña vida, non e

algo que entre nos meus plans.

Creo firmemente na igualdade

entre homes e mulleres e que

acadala e unha tarefa de todos.

Dito doutro xeito: Serei femi�

nista sempre.....androfóbica, xa�

mais!

Feminismo, si... androfobia, xamais!Marta Rodríguez Engroba - Asociación Si, hai saída

De sempre se escoitou que a super�

vivencia nunca foi nin é nin será

axeitada se a cotío a incapacidade

psicoloxicamente persiste por cau�

sas xustificadas para modificar os

pensamentos que como exemplo

se poden e deben facer comparan�

zas máis ou menos significativas

como subir para arriba ou baixar

para abaixo, folga dicir que se de

subir se trata, sempre será para

arriba e se de baixar será para

abaixo. O mesmo ou parecido

pode ser máis beneficioso comer

para vivir e non vivir para comer

ou ir para adiante ou volver para

atrás. Por iso o autor do libro do

Xosé aos seus discípulos advertía

e insinuaba que para estar en forma

é, e sempre será, non pasarse en

nada e saber o que se come moi

beneficioso para o bo funciona�

mento dos órganos vitais que com�

poñen o metabolismo que segundo

o paso do tempo fisicamente sofre

alteracións que marcan o porqué

da súa pervivencia esixe orienta�

cións corresponden�

temente axeitadas ao

desenvolvemento

natural, básico e co�

tián en corpo e alma

para facer referencias

diversas a usos e costumes con

cambios significativos social e sis�

tematicamente que aos tempos de

hoxe o autor do libro do Xosé non

sería capaz de entender para apli�

car aquel refrán: “non hai mal que

por ben non veña” ou facer men�

ción de comparanzas das evolu�

cións que o paso do tempo levan e

traen en tódalas ordes que a vida

ofrece nin contemplación moral e

afectuosamente basicamente inco�

rrectas debido aos acelerados tem�

pos segundo a influencia, ausente

de virtudes que distinguen as con�

dutas das xeracións modernas que

acostuman condicionarse psicolo�

xicamente de distintas formas de

vivir, tempos presentes que acos�

tuman acarrear sintonías moi dife�

rentes debido ao ritmo desaxeitado

pola ausencia de fe que humana�

mente tan necesaria é e será sem�

pre dignamente importante para

promover en familia o amor entre

pais e fillos pola Gracia de Deus

con parabéns que serán de bo pro�

veito psíquico�social para encami�

ñar correctamente tantas

vicisitudes que xorden imprevista�

mente que aos novos tempos se re�

presentan programaticamente en

sistemas televisivos cargados de

morbo e mofa social indigna nada

beneficiosos cultural e moral�

mente.

O autor do libro do Xosé, moi

lonxe aínda de existir o código da

circulación, amosaba aos seus dis�

cípulos a importancia de cedelo

paso que ao día de hoxe tan respec�

table é automobilisticamente na

condución de vehí�

culos o mesmo que

se se camiña a pe

polas rúas e beira�

rrúas destacando

con cortesía exem�

plar, e máis se dunha dama se trataˇ

pero xa moitos e moitas din que

agora non é coma antes. Cuestión

modernista... de cada quen... que

desexan rexeitar o correcto se�

gundo e como as prácticas de cor�

tesía de usos e costumes

psicoloxicamente que os tempos

acostuman sufrir e sofren “cam�

bios” que se poden definir ou com�

parar aos da “circulación” en

estrada que teoricamente se chama

de “rasante” situación que se apre�

cia ao non ver aos que circulan en

dirección contraria ata que chegan

a altura correspondente e regula�

mentariamente esixe prohibición

de adiantar aos que van diante na

mesma dirección.

Recomendaba o autor do libro do

Xosé asemellando vivencias reais

comparativamente aos tempos de

hoxe vivencias que na educación

existen relacións entre pais e fillos

con precisións para compartir tare�

fas axeitadamente onde as nais so�

fren unha miguiña máis

exceptuadamente polas ocupa�

cións laborais que resta comunica�

ción familiar onde ambos

emparellados debe participar por

igual segundo e como ao pai lle co�

rresponde exercitar a correspon�

dente autoridade en canto a normas

e límites que serán importantes

para crear ambientes positivos,

amigables, cercanos, e comprensi�

vos con métodos axeitados con

exemplos para facer comparanzas

ao clásico refrán “vale máis unha

imaxe ca cen palabras” resumindo

con promesas para esixir aos fillos

obrigas correspondentes e corretas

imprimindo confianza que recipro�

camente acostuman ser positivos

esencialmente satisfactorias ao

proxenitores con amor e felicidade.

Continuará...

O cambio climáticoEnerxía e aforro coa Asesoría Enerxética Terra Chá

O libro do XoséMemorias populares

Ramón Paz Guntín - A Casa dos Marios

6 actualidadedecembro 16

begontenovas da chaira

O Nadal en Begonte alcanza 45anos de tradición. A mesma quereflexan cada unha das das esce�nas desta representación do pobode Belén onde non falta o portalonde nacía un neno chamadoXesús. O mesmo nome recibe o párroco

de Begonte que recibe aos visitan�tes no Centro Cultural de Begonteonde tamén se sitúa o Museo doBelén. Son moitas as persoas quese achegan á Terra Chá �dendeMonforte, Vigo, A Coruña, Astu�rias ou outros lugares� para ver undos beléns electrónicos máis anti�gos de Galicia e que recolle esce�nas, tarefas e profesións propias

da cultura galega.De feito, unhadas pezas novas é un carro car�gado con apeiros de labranzaxunto a un niño de paxaro conovos reais.“Son pequenos detalles que pasandesapercibidos”, pero que ago�chan un gran traballo previo. Son,

principalmente, Carlos, Sito e Ra�miro os que manteñen en activo oBelén. De feito, reciben aos visi�tantes por quendas despois de tercolocadas cada unha das súas fi�guras �e reparadas moitas delas�para que pequenos e maioresaprendan e recorden tempos pasa�dos. Cada Nadal as colas sucédense ás

portas do Centro Cultural JoséDomínguez Guizán para ver depreto as figuras en movemento eo ciclo día�noite. “Hai xente querepite visita agora cando xa é avóe lle explica aos seus netos ounetas como se traballa no campocando eles eran novos”.

Ata o momento o centro permane�cía aberto polas mañás durante asemana para recibir grupos xaconcertados �principalmentemaiores de Vigo, Pontevedra ouAsturias ou nenos e nenas de co�lexios das provincia de Lugo e ACoruña�ˇ pero dende o venres 23ao 6 de xaneiro o Belén permane�cerá aberto en horario de once da

mañá a unha do mediodía e de tresda tarde a sete do serán tódolosdías. Despois, ata o sábado 28 dexaneiro �día da clausura das acti�vidades do XLV Nadal en Be�gonte coa entrega de premios doscertames convocados� tamén sepoderá visitar durante as fins desemana.

Certames culturais

As actividades complétanse coscertames de xornalismo, poesía,debuxo infantil e pintura que con�voca o Centro Cultural José Do�mínguez Guizán. As obras para o XLI Certame na�cional de Poesía sobre o Nadalescritas en galego ou castelán de�berán ser presentadas antes do 6de xaneiro. Neste caso, establé�cese un premio de 600 euros e unsegundo premio de 300. Ambosrecibirán tamén unha estatuíña deSargadelos.E calquera persoa que publique enxornais ou revistas, pode presen�tar os seus traballos sobre Be�gonte e o Nadal ou ao Nadal enGalicia ata o 6 de xaneiro para oXLI Certame de Xornalismosobre Begonte e o Nadal dotadocon 600 euros para o primeiro pre�mio e 300 para o segundo máisunha estatuíña para cada un.Os rapaces e rapazas tamén podenparticipar nestes certames ache�gando os seus debuxos en carto�lina sobre o tema xenérico “ONadal”antes do 24 de decembro.No XLI Certame de Debuxosobre O Nadal repartiranse tres

primeiros premios �de 60 euros etrofeo� e cinco segundos �de 30euros e trofeo� en cada unha dasdúas categorías establecidas poridade:ata 10 anos e de 11 a 15.E, finalmente, o XXVII CertameGalego de Arte José DomínguezGuizán, está dotado con 1.500euros e estatuíña de Sargadelos,para premiar a obra pictórica se�leccionada polo xurado entre aspropostas de pintores galegos, detema libre e tamaño máximo de1,5 X 1 m. De tódolos xeitos, cadaautor só poderá presentar dúasobras antes do mediodía do 25 dedecembro.

Exposicións e música

E precisamente as obras presenta�das ao Certame Galego de Pinturaserán expostas na Casa da Culturade Begonte a partir do 13 de xa�neiro �despois de ter pasado poloedificio administrativo da Xuntaen Lugo� ata o sábado 28 de xa�neiro que se desenvolverá a clau�sura do XLV Nadal en Begontecoa entrega de premios e a actua�ción da Escola de Música Muni�cipal de Begonte, Rábade eOuteiro de Rei.Tamén houbo música na inaugu�ración da man do Coro Mosaicodo Movemento xuvenil Merceda�rio do Colexio Tirso de Molina deFerrol, dirixido por Mati RiobóoEstripot, que ofrecía un recital du�rante unha misa oficiada polobispo da diocese Mondoñedo�Fe�rrol, Luís Ángel de las Heras, pre�goeiro desta edición.

O Belén de Begonte continúa cautivando a pequenos e maioresAs representacións das escenas da Galicia rural, a través de figuras electrónicas

BOAS

FESTAS

O Belén de Begonte permanece aberto no Centro Cultural José Domínguez Guizán ata finais de xaneiro.

7actualidade decembro 16

Ata 58 criadores e criadoras deCapón de Vilalba coidaron aos1.800 exemplares nas mellorescondicións durante sete mesesata este Nadal. E por esta data, dende diferentespuntos de Galicia achéganse a

Vilalba interesados e interesa�das neste produto polo que che�gan a pagar entre 90 e 120

euros, segundo o exemplar.Eses foron os prezos que acada�ron de novo os capóns na súafeira anual celebrada o domingo18 de decembro. A concelleirade Mercados, Cheri Grandío,amosábase satisfeita coa afluen�

cia de públicoˇ a pesar de que“as vendas non se apuraban nasprimeiras horas ata que despois

da entrega de premios os cria�dores e criadoras presentes nafeira lograron vender practica�mente a totalidade”.Con todo, os exemplares criadosnas granxas vilalbesas dende aprimavera non chegaron a pre�

sentarse na feira, senón quemáis do 60 % dos capóns xaobtiñan comprador dende aspropias granxas.Algunhas delas foron reco�ñecidas cos premios a mellorcriador, mellor cesta e mellorpar. É o caso de Oliva Souto,de Goiriz, que recibía300euros como mellor cria�doraˇ María José López, deLanzós, que recibía 200 polamellor cesta e Marina Tras�toy, de Santaballa, 150 polomellor par.Algúns capón servirán comoagasallo por parte do Conce�llo ao presidente da Xunta,Alberto Núñez Feijóoˇ o car�deal Rouco Varelaˇ o presi�dente da RAE, DaríoVillanuevaˇ e o mantedor doCertame Literario Concellode Vilalba da pasada edición,neste caso, AlejandroCriado.

Xornadas Gastronómicas e

animación

Ata 19 establecementos hos�taleiros de Vilalba ofreceron

entre o 14 e o 18 de decembrodegustación de Capón a unprezo de 2,50 euros a ración.

Coa Feira do Capón comeza oNadal en Vilalba. E se xa ofrece�ron o seu concerto de Nadal osalumnos do Conservatorio de Vi�lalba e as rapazas da Escola deMovemento un novo festivalˇ odomingo 25 de decembro a partirdas oito e media do serán o audi�torio Carmen Estévez acollerá otradicional concerto de Nadal daBanda de Música de Vilalba conentrada de balde.Pero a programación culturalcontinuará coa adaptación doconto popular dos tres porquiños,dirixida a un público familiar, ovenres 23 de decembro a partirdas seis da tarde .E a State Philharmonic Orchestrada Opera de Kishinau ofrece unconcerto de Nadal o luns 26 dedecembro a partir das oito emedia do serán tamén no audito�rio municipal. E o venres 30 volverá o teatro aoauditorio a partir das oito e mediada noite coa compañía Tirinautase Xamón, xamón”.

O prezo da entrada para as repre�sentacións teatrais é de 5 eurosˇmentres que para o concerto é de10 euros anticipada na Casa daCultura ou 12 na billeteira unhahora e media antes do seu inicio.Pero a música continuará, xa dexeito gratuíto, o vindeiro ano coXXXI Festival de Polifonía ePanxoliñas no que participan odomingo 8 de xaneiro a partir dasoito e media do serán as coraispolifónicas Luar (Vilalba), deTapia e a  Coral Amistad da AVVdo Couto (Narón) xunto á organi�zadora, a Polifónica Vilalbesa.

Cine de Nadal

“Pinocho y su amigo Coco”, “Elcaballero Don Latón” e “La Le�yenda del martillo mágico. Thor”serás as proxeccións gratuítas dociclo de cine de Nadal para osmáis pequenos e pequenas no au�ditorio municipal entre o 27 e o29 de decembro, respectiva�mente, a partir das sete e mediado serán.

O Nadal en Vilalba é CapónO produto estrela do Nadal chairego volveu congregarao público na súa feira

A programación de Nadal enVilalba pecha co Festival dePolifonía e Panxoliñas

BOAS FESTAS

vilalba

Os mellores capóns recibiron premios doados por Integra2.

Coral Polifónica Vilalbesa.

8 actualidadedecembro 16

vilalba

A Consellería de Política Social,na figura do seu titular, José Ma�nuel Rey Varela, continúa coasúa rolda de encontros cos repre�sentantes das institucións públi�cas de Galicia para coordinar aatención social dos cidadáns ga�legos nos próximos anos. Estesencontros baséanse no espíritoda Consellería de Política Socialque un ano máis seguirá sendo acolaboración e o consenso entreas distintas administracións e en�tidades de Galicia. Desta volta, o responsable dacarteira social do Goberno ga�lego mantivo un encontro de tra�ballo co alcalde de Vilalba,Agustín Baamonde Díaz no queestableceron as liñas de actua�ción social que beneficien atodos os veciños a través da op�timización dos recursos locais eautonómicos. A Xunta de Galiciae as entidades locais basean estasnegociacións no consenso e nacoordinación para garantir unhapolítica social axeitada que seadapte as necesidades de cadamunicipio.A atención aos máis pequenosfoi un dos puntos tratados na

xuntanza entre conselleiro e al�calde, na que ambos mandatariossentaron as bases dunha colabo�ración que posibilite a próximaapertura da escola infantil muni�cipal na que a Xunta de Galiciainvestirá 15.000 euros en con�cepto de equi�pamento. Oconselleiro fixoentrega ao al�calde do in�forme técnicode adecuaciónpara a creaciónda escola muni�cipal e valoroua implicacióndas administra�cións á hora desolucionar alista de agarda.Agora, o Con�cello deberá decontar coas licenzas correspon�dentes para a definitiva posta enmarcha da escola infantil muni�cipal. Por outra banda, a escolainfantil xestionada conxunta�mente polo Consorcio Galego deServizos de Igualdade e Benestare polo Concello de Vilalba foi

posta en marcha no curso 2013�2014 e dá servizo aos nenos enenas de Vilalba coas 74 prazase unha cobertura do 27,21% enprazas públicas. O obxectivo éincrementar esta media paracumprir a ratio establecida pola

Unión Europea.No que atinxe a atención aosmáis maiores, o conselleiro indi�cou que o orzamento destinado amaiores é “tres veces máis que odestinado a este mesmo ámbitoen 2009”. Rey Varela garantiuque “ao igual que no caso da es�

cola infantil, estamos cerca deacadar unha solución para aapertura do centro de maiores”.Ademais, a Consellería realizouobras de mellora no Centro So�ciocomunitario de Vilalba porimporte de 33.687,47 euros.

Na xuntanza que tivo lugar noCasa do Concello de Vilalba,ambos mandatarios valoraron oServizo de Axuda no Fogar pres�tado no municipio que se viu in�crementado en 17.376 horasanuais ata acadar un total de111.408 horas anuais.

Rey Varela, Baamonde Díaz e Balseiro Orol durante a visita a Vilalba.

O conselleiro de Política Social e o alcalde de Vilalba ultiman

a posta en marcha da gardería municipal e o centro de maiores

Mesón O Carballo foi elixidocomo mellor tapa do II Concursode tapas, maridaxe e cata de viñoque organiza a hostalería da Aso�ciación de Empresarios Sete Pon�tes de Vilalba.O Mesón do Campo tamén reci�bía o 1 de decembro o premio re�alizado no Centro Ocupacional

Vilalba�Terra Chá polo MellorViño e Alborada Vintage polaMellor Maridaxe dunha ediciónque lograba superar as 24.500 vi�sitas a través da APP do concurso.A organización agradece a cola�boración dos patrocinadores: Dis�tribuciones Tano, DistribucionesMorandeira, Vinissi, Disloga,

Distribuciones Valdapena, Distri�buciones Fagilde, DistribucionesVillares e Barro S.L.

Máis iniciativas da Asociación

de Empresarios Sete Pontes

Este Nadal tamén se desenvolve�ron as II Xornadas Gastronómi�cas do Capón de Vilalba en 19establecementos comerciais ou aNoite Aberta na que os establece�mentos comerciais abrían as súasportas ata a medianoite co obxec�tivo de facilitar as compras deNadal ao tempo que se procurabao potenciamento do comerciolocal.

Convenio con Abanca

O presidente da Asociación deEmpresarios Sete Pontes, ÁlvaroFraga, e o director de zona deAbanca, Óscar Salgado, rubrica�ron un acordo que renova aaposta que mantén a entidade fi�nanceira co tecido empresarial vi�lalbés.

Tres novos nomes únense á dé�cima edición do FIV 2017 queterá lugar os días 28 e 29 de abrilen Vilalba. Xunto ao confirmadoIván Ferreiro participarán no fes�tival Rinôcérôse, Sexy Zebras eAmatria.A música de Rinôcérôse é unhacuriosa fusión de rock e electró�nica, de guitarras rockeiras ebases de house, con elementosde trip�hop e, en menor medida,jazz, o que da lugar a uns sólidostemas dance que causan furornas pistas de baile.Teñen conseguido un enormeéxito cos seus tres últimos dis�cos, converténdose nun dos dúosmáis solicitados nos festivaismáis importantes de todo omundo. Sexy Zebras levan xuntos máisde 10 anos, pero é a partir do2011 cando comezan a súa etapamáis profesional. Así, publican

no 2012 o que sería o seu disco‘Vamos a la Selva‘. A finais do2014 comezan coa composicióne gravación de ‘Hola, Somos losputos Sexy Zebras’ co que en�cheron todas as salas que pisa�ron. Joni Antequera é Amatria, queacaba de lanzar o seu últimodisco homónimo, o terceiro dasúa carreira desde 2007. Can�cións como "Chinches" ou "Elgolpe", grávanse na memoriadesde o primeiro momento. Nasúa extensa xira repasará taménanteriores temas levados ao di�recto dunha forma diferente áque nos ten acostumados. Os abonos, que se poden adquirira través da web do FIV ou dewww.ticketea.com, pasan a cos�tar 20 euros máis gastos de xes�tión ata o 1 de febreiro ouesgotar existencias. hasta el 1 defebrero o agotar existencias.

Don Gabino álzase co ouro daDOP San Simón da Costa naXIX Cata dos Queixos de Gali�cia.Entre os dez queixos presentadospor outras tantas queixerías, aprata foi para Fontelas e obronce para Catadoiro.Recollen a testemuña de Cri�santo SAT, Prestes e Casleirasque eran recoñecidas polo seuqueixo San Simón da Costa nacata do 2015.

Ouro para Daniberto co seu

tetilla

Pero estas non foron as únicasdistincións para as queixerías vi�lalbesas. Daniberto SAT volvíafacerse co a medalla de ouro nacategoría de queixo de tetillaonde Queixería Prestes alcan�zaba a cuarta posición entre os24 queixos presentados da DOP.

A app do II Concurso de tapas, maridaxe ecata de viño de Vilalba supera as 24.500 visitas

Rinôcérôse, Sexy Zebras eAmatria; novas confirmaciónsdo FIV 2017

Ouros paraDon Gabinoe Danibertona XIX Catade Queixosde Galicia

Os responsables dos establecementos premiados recibiron os agasallos

da man do presidente e o secretario da asociación.

9actualidade decembro 16

cospeitocastro de rei

muras

C�a VIII Campaña de Nadal en

Muimenta o colectivo empresa�rial repartirá 1.000 euros entre osseus clientes.Son un total de23 establecemen�tos comerciais os que repartiránata o 5 de xaneiro as papeletasentre as que sairán os dez valespremiados con 100 euros cada uncoincidindo cos tres últimos nú�meros do primeiro premio do sor�teo da Lotaría de Reis que secelebra o 6 de xaneiro.Os negocios participantes son:Asesoría Suliña, Calzados Igle�sias, Desexos, Dulcería Anllo, Es�tanco José Raúl RodríguezVázquez, Farmacia Crecente, Fe�rretería Carlos, Ferretería Mui�

menta, Fisioterapia Nancy Ma�seda, Marquel, Mercedes Abe�lleira Riveiro, Mercería TeresaGarcía, Óptica Filo, PanaderíaHermo, Perruquería Ofelia, Pe�rruquería Raquel, Perruquería Ve�lica, Piensos Germán Naval Lage,Super Setti, Supermercado Día,Talleres Álvaro Engroba, TalleresMorán e veterinario José Pena Pe�teiro.Os premios deberán ser consu�mido nos negocios que pertencen�tes ao colectivo empresarial no 30días posteriores á súa entrega.Organiza a Asociación de Empre�sarios de Muimenta coa colabora�ción da Deputación Provincial deLugo.

A comisión organizadora daXXXIII edición da Mostra Expo�sición de Muimenta – MOEXMU,mantiña o 29 de novembro a pri�meira reunión de traballo co Edilde Feiras do Concello de Cospeito.As posibles melloras que se debenrealizar no Recinto Feiral “ManuelVila”, a colaboración do persoaldo Concello, así como a colabora�ción económica que aporta a Ad�ministración Local, foron osprincipais temas de conversación

da devandita reunión, que se reto�marán en vindeiras reunións quese celebrarán nas vindeiras sema�nas.As datas de celebración seránentre o venres 7 e o domingo 9 deabril do 2017 e as edicións a cele�brar son a XXXIII Mostra Expo�sición de Muimenta – Moexmu, oXXXI Concurso de Gando Frisón,a XXXI Exposición da Gando deRaza Rubia Galega e a XXI Poxade Gando Selecto.

Ata 23 comercios reparten enMuimenta 1.000 euros polo Nadal

Os Comuneiros e Comuneiras doMonte Veciñal en Man Comúnda Regavella – Muimenta substi�tuían ao presidente nunha Asem�blea Xeral celebrada o 26 denovembro no primeiro andar doCentro Médico da localidade.Así, Perfecto Morán Crecente –ata entón vogal da xunta rectoradende 2009� substituirá no cargoa Aníbal Rodríguez Gesto �fale�cido o pasado 15 de setembro�

elixido por unanimidade dos co�muneiros e comuneiras presen�tes.O resto de membros da XuntaRectora continúan nos seus car�gos �José Manuel Rus como se�cretarioˇ José Morán comotesoureiroˇ Jesús Alvariño, ÁngelGarcía, Luis Miguel Iglesias,José López e Ramón Rodríguezcomovogais �aos que se engadetamén Gabriel Eiras Goyos.

Perfecto Morán, novo presidentedos montes de Regavella

A comisión organizadora da XXXIIIMOEXMU celebra a primeira reuniónco Concello de Cospeito

O Concello de Muras considera“necesaria” a creación dun sis�tema regrado de bolsas escolarespara estudantes do municipio.É por iso que convoca axudas enréxime de concorrencia competi�tiva dirixidas á compra de libros ematerial didáctico para alumnos ealumnas de infantil, primaria e se�cundariaˇ desprazamento para oalumnado de FP e Bacharelatoˇ elibros, material didáctico, gastosde vivenda e transporte para estu�

dantes universitarios.O importe máximo da axuda paracada solicitante será de 50 eurospara estudantes de infantil e pri�maria, 200 para o alumnado de se�cundaria e 500 para estudantes deFP ou Bacharelato. No caso de es�tudantes universitarios o importepoderá variar entre os 250 e os1.000 euros dependendo dos in�gresos da unidade familiar.O orzamento máximo dirixido aestas axudas é de 16.000 euros.

Os Servizos Sociais de Concelloinforman sobre o programa determalismo social do IMSERSOpara os maiores de 65 anos quese desenvolverá en dúas quen�das: unha de febreiro ata agostoe outra de setembro a decembro.O prazo de inscrición para a pri�meira remata o 13 de xaneiro epara a segunda, o 12 de maio.

O Concello de Muras achega 16.000 euros en axudasa estudantes

Servizos sociaispara os maiores

Medio Rural impulsou labores de limpeza depreto de 10.000 hectáreas de monte na provincianos últimos mesesO delegado territorial, José Ma�nuel Balseiro, desprazouse a Cas�tro de Rei para comprobar oslabores de desbroce e limpeza demasa forestal que está a desenvol�ver na zona a Consellería doMedio Rural.O delegado subliñou que nos últi�mos meses a Consellería leva pro�piciado o acondicionamento depreto de 10.000 hectáreas demonte na provincia, por xestióndirecta, a través das brigadas deSeaga ou ben mediante convenioscos concellos ou coas comunida�des de montes.“Isto significa �afirmou Balseiro�un investimento de máis de2.733.000 euros, un esforzo inver�sor que se xustifica porque é unhamedida preventiva de cara aoslumes do verán e porque é o xeitode ter os montes nas mellores con�dicións para desenvolver unha ex�plotación sustentable que xerebeneficios aos propietarios”.O delegado indicou que se realizantarefas de desbroce “en toda a pro�vincia, xa que temos medios pro�pios despregados por todo oterritorio durante todo o ano, peroademais actuamos en colaboración

cos concellos e cos propietariosdos montes”. Neste sentido, sina�lou que “o interese das comunida�des de montes por estas actuaciónsda Xunta demostran a conciencia�ción dos veciños e veciñas do ruralpolo coidado do monte”.Balseiro subliñou a aposta da

Xunta de Galicia “polo aproveita�mento do potencial do sector fo�restal galego, loitando por reduciro número de incendi os a través depolíticas de prevención e de valo�rización do monte”.

Na mesma liña, apuntou á necesi�dade de “fomentar unha xestiónque xere riqueza dende o punto devista socioeconómico e ambien�tal” e engadiu que “o sector fores�tal pode axudar en gran medida,como produtor de rendas, a fixarpoboación no medio rural”.

Durante a visita a Castro de Rei, odelegado estivo acompañado poloalcalde do municipio, FranciscoBalado, e por persoal do distritonúmero X da Terra Chá da Conse�llería do Medio Rural.

Ba��eiro e Balado co persoal do Distrito X da Terra Chá de Medio Rural.

1� actualidadedecembro 16

guitiriz

A �arroquia dos Vilares recoñecenovamente aos vilaregos de honradeste ano 2016 que está a piquesde rematar.Coa posta en marcha do proxecto"Os Vilares, lareira de soños"cada ano distinguen a persoas eentidades nos distintos ámbitos,social, cultural, empresarial, iden�titario... "Todos igualmente meri�torios e necesarios e nalgún doscasos tamén reivindicativo", se�gundo presidente da asociacióncultural Lareira de Soños.Xunto a Asunción Lobeiras Díaz,dos Ares, que recibirá o PremioTrapeira de Honra 2017, forondistinguidos os nomes doutros 18persoeiros, colectivos e iniciati�vas.Entre os monumentos, a mámoadas Carriceiras descuberta porLuís de Fabete no presente ano.Nas Reixas, “como reclamo paraa súa reparación e posta en valor",a Escola Habanera da Conchadapara uso social e cultural parro�quial. E como lugar emblemáticodo ano, a casa de Díaz Castro noVilariño "en apoio á sua recupe�ración para uso público cultural".Xa entre os nomes destacadosatópase a xornalista da TVGMaite Teijido como "valedora dosVilares a nivel social" e que leu opregón deste ano na Romaría La�brega da Chaira."Recoñecemos tamén a Nicolás

de Camuza, vilarego residente naArxentina que con máis de 80anos preside aínda unha socie�dade naquel país e sigue coa pa�rroquia no seu corazón ememoria".Igualmente no eido cultural con�sideran que a mellor organizacióndun evento foi desenvolta polaNPG nas homenaxes a Díaz Cas�tro e Manuel María ademais dos"poemas pendurados das farolas".E o recoñecemento á “mellor ini�ciativa cultural” recae na restau�ración dos frescos da Igrexa dosVilares pola Deputación Provin�cial de Lugo.No apartado do coñecemento,destaca Raúl Río, navalla de Ma�nuel María deste ano, coñecedore valedor do territorio e historiados Vilares. Mentres, no apartadode personaxe destacada da histo�ria vilarega este ano recoñecen aAntonio Castro que introducía aluz eléctrica nos Vilares.No apartado do mellor artigosobre a parroquia, o da mexicanaShaday Larios no blog "La má�quina de la soledad" sobre a ini�ciativa de "cartas aos nososmaiores".Pola súa banda, como mellor aso�ciación ou entidade, distinguimoseste ano á Cea das Mulleres dosVilares por levar varios anos con�tribuindo á xuntanza de ducias demulleres vilaregas e nun encontro

anual exemplar. E a mellor inicia�tiva emprendedora é a reforma ereapertura da Casa Guinea nasReixas.No eido do deporte destacamos aAntonio Teijido, gañador e recordabsoluto das "24 horas de Vigo" eneto de vilaregos. E tamén no ám�bito deportivo, o mozo destacadoé Álex Iglesias pola súa medallano campionato galego de boxing.A persoa de fóra da parroquiadestacada no apoio e defensa eestudo da mesma é SegundoPérez, deán da catedral de Com�postela.O "Romance de Pedro Trapeiro"de Marica Campo, musicado porFuxan Os Ventos para o docu�mental dos Vilares e o seu pró�ximo disco, é o destacado comomellor acción musical.Como mellor publicación, o co�lectivo destaca o libro de poemas"Máscaras de espellos", gañadordo I Premio de Poesía Díaz Cas�tro, de Raúl Gómez Pato.E, finalmente, "mención especialmerece o documental 'Entrar aosVilares' e aos seus realizadorespola contribución ao coñece�mento da parroquia polos distin�tos lugares e foros relacionadosco audiovisual. E, polo tanto,tamén Cibrán Tenreiro, ToniGonzález e Xacobe González, osseus responsables que nos agasa�llaron co seu traballo".

Maite Teijido, Raúl Río, Marica Campo, a NPGou a mámoa das Carriceiras; distinguidos polaLareira de Soños

O documental 'Entrar aos Vilares'estreado o 12 de novembro naigrexa parroquial comenzaba acumprir coas numerosas solicitu�des de proxección recibidas o pa�sado 2 de decembro na Coruñacun notable éxito de asistencia.Agora, ten xa fixadas as datas domartes 3 de xaneiro no CentroCultural e Recreativo de Vilalbanunha proxección que organiza oInstituto de Estudos Chairegos �IESCHA�. Tamén nese mes seráproxectado en Biblos de Betan�zos.E a Asociación Cultural Culturado País ten prevista a proxeccióndentro das xornadas de documen�tais de contido social que organi�zan na súa segunda edición para o

3 de febreiro.Así mesmo, o documental diri�xido por Cibrán Tenreiro ten reci�bido propostas para a súaproxección no IES Díaz Castro deGuitiriz, nunha parroquia de Lalín

e varias parroquias da Terra Cháen datas aínda por determinar.A peza audiovisual sobre a parro�quia natal de Díaz Castro serápresentada tamén a varios certa�mes e festivais no vindeiro 2017.

O documental 'Entrar aos Vilares' será proxectado

en Vilalba o 3 de xaneiro

Co obxectivo de "visibilizar anteos responsables de RENFE aproblemática existente do muni�cipio de Guitiriz sobre comuni�cación a pé e en coche endiversas zonas atravesadas polavía, o perigo nos pasos a nivelsen barreiras, os gastos para aveciñanza que desexa facerobras preto da vía e para o Con�cello que debe pagar sinais oudemorar os permisos de obra aos

veciños e veciñas ademais defacer fronte ao mantemento deespazos propiedade de ADIF �coma, por exemplo, os xardínsda estación�", o Concello deGuitiriz, asociacións municipaise comunidades de montes parti�cipaban o sábado 17 de decem�bro nunha "manifestación endefensa das melloras nos servi�zos ferroviarios da provincia"ante a estación de Lugo.

Contra a violencia de xénero es�cribirán os membros do grupoNova Poesía Guitirica (NPG)para a segunda edición da inicia�tiva “Poesía colgada das farolas”coa que as rúas guitiricenses seconverterán nun libro de poemasentre o 7 e o 8 de xaneiro.Pero, ademais dun único temacomún, este ano hai novida�des: os poemas serán escritosde puño e letra por cada undos poeta insertados nun for�mato común e identificadosco logo da NPG. E tamén sepon en marcha unha colabora�ción especial: cada ano co�rresponderá ao gañador ougañadora do Premio de PoesíaDíaz Castro polo que nesteano Raúl Gómez Pato apor�tará a súa particular creación.Tamén se incluirá o poema deDíaz Castro "Oración polostomos", que tanto gustaba a Ma�nuel María e que pretendía que se

incluíra nunha das edicións deNimbos como homenaxe ao nosopoeta e ao propio Manuel Maríano seu ano que remata.

Redes sociais

Ademais das farolas a pé de rúa,os poemas serán publicados no

grupo de facebook da NPG NovaPoesía Guitirica e no facebook etwitter de ‘Os Vilares, lareira desoños’ co fin de dar difusión áiniciativa nas redes sociais.

O Concello e as asociaciónsde Guitiriz piden "mellorasnos servizos ferroviarios domunicipio"

As rúas guitiricenses, un libro de

poemas contra a violencia de xénero

entre o 7 e o 8 de xaneiro

“Lugo... non perdas o tren”.

O documental foi presentado na igrexa dos Vilares.

Nova Poesía Guitirica.

��actualidade decembro 16

O Concello de Outeiro de Rei elabora estratexiaspara integrar a loita contra o cambio climático naxestión municipal

O BNG de Outeiro de Rei acusaao Concello de "dilapidar" cartospúblicos por contratar unha empresaprivada que cobra o 3% da recadacióndo IBI

O Concello de Outeiro de Rei“ten a convicción de que existeunha necesidade urxente de in�cluír nas políticas, novas tomasde decisións con formulaciónseficaces para combater o cambioclimático, debido á identificacióndos riscos que leva non facelo decara ao futuro”.Unha das prioridades estratéxicasdo Concello de Outeiro de Reiserá a loita contra o cambio cli�mático como unha das variablesque debe ter presente nas súas po�líticas, tanto desde o punto devista de redución de gases deefecto invernadoiro como da ne�cesaria adaptación ás consecuen�cias derivadas do quencementoglobal que está a sufrir o nosoplaneta. Para iso elaborarase undocumento que contén estratexiasque servirán para desenvolverunha serie de actividades que vanpermitir reducir ou mitigar osefectos do cambio climático.Entre os obxectivos perseguidosatópase a promoción do aforroenerxético que, ademais de supo�ñer un aforro económico, leva anecesidade de reaccionar deforma inmediata ante calqueraanomalía ou situación de con�sumo indebida. A oportunidadede aforro atópase non só na utili�zación de equipos máis eficien�tes, a través de cambio desistemas de iluminación, moto�res ou sistemas máis eficientes,senón tamén na corrección demodos de operación, hábitos deuso dos equipos consumidores,predición de demanda de con�sumo e prevención de erros ocul�

tos pero detectables mediante ouso de ferramentas de control in�telixente, conducindo todo iso aunha utilización dos recursos demaneira máis eficiente e susten�table.Aproveitando a potencialidadeque supón o aumento de tempe�raturas cunha maior radiaciónsolar, o establecemento a nivellocal de medidas para implantaras enerxías renovables como aenerxía solar, supoñerá ademaisdun beneficio ambiental, a diver�sificación de actividades empre�sariais coa consecuente melloraeconómica utilizando recursosnaturais sustentables.A xestión de residuos e a reci�claxe supón reducir o impactosobre o medioambiente.A incidencia do cambio climáticosobre os ecosistemas ambientaisde flora e fauna, obrigarán a estaadministración pública local a in�cluír nas súas tomas de decisións,xestión e planificación pública, aelaboración de directrices, avalia�ción de técnicas e modelos sus�tentables para a adaptación aocambio climático, co consecuentecoidado do medio ambiente.As actuacións que se propoñen

nas vías terrestres de comunica�ción, supoñerán a redución daerosión sobre esas vías, redu�cindo o impacto que supón oarrastre dos materiais co conse�cuente aforro económico que su�poñería a reparación das mesmas.A reforestación de arboredo su�poñerá a recuperación dos soutose as carballeiras e do bosque au�tóctono, incrementando o valor

ecolóxico do concello de Outeirode Rei.A avaliación das necesidades deredución da carga animal no sec�tor agrogandeiro, penalizando ossistemas intensivos por ser máiscontaminantes e consumindomáis cantidade de insumos, supo�ñería reducir a acumulación nota�ble de residuos co consecuentecoidado do medio ambiente. Polacontra, se se impulsan os sistemasextensivos, ademais de supoñero desempeño dunha xestión dospastos e dos bosques, reducindoa súa vulnerabilidade ante os im�pactos ao cambio climático, aomesmo tempo, o manexo do pas�toreo adecuado supoñerá a acu�mulación de materia orgánicaneses chans.O resultado final da estratexiapretende ser un documento quepermita a adaptación do Concelloao cambio climático nos ámbitosde xestión e planificación públi�cas. O crecemento económico, oequilibrio ambiental e o progresosocial serán os tres eixos funda�mentais sobre os que se vai aconstruír a Política de Sustenta�bilidade deste concello, dita es�tratexia contribuirá a consolidaloentre as administracións locaismáis avanzadas en materia deprácticas sustentables. Este proxecto ten un custo totalde 6400 eurosdos que 4480 eurosson aportados pola Consellería deMedio Ambiente e Ordenacióndo Territorio a través dunha sub�vención asumindo o Concello deOuteiro de Rei a diferencia, de1920 euros.

O voceiro do BNG na Deputa�ción, Xosé Ferreiro, vén denun�ciando nos últimos días que oalcalde de Outeiro decidiu contra�tar a unha empresa privada defóra de Galiza para xestionar todoo referente á recadación dos im�postos municipais deste ano2016. Se xa é grave de por si quese contrate a unha empresa pri�vada para facer este traballo,neste caso aínda o é máis dadoque este traballo víñao facendoata o de agora o Servizo de Reca�dación da deputación de Lugo, ocal lle cobraba un 1% da recada�ción fronte ao3% que lle tenque pagar aesta empresade fóra de Ga�liza.Para o BNGeste é un casomáis onde seusan os cartospúblicos parafavorecer osintereses deempresas pri�vadas, que ade�mais supoñen un forte incrementodo custe do servizo que levan acabo.Non se pode entender que se atao de agora este traballo o facía oServizo de Recadación da Depu�tación dunha forma bastante efi�ciente, ao igual que na maioríados pequenos e medianos conce�llos da provincia, agora o Alcalde

decida prescindir deles e se llepague o triplo a unha empresa pri�vada de Andalucía. “Dende logotodo parece indicar que debealgún motivo oculto, que non secoñece, pois a simple vista é im�posíbel adiviñar cal pode ser arazón desta decisión”, afirmouXosé Ferreiro.O alcalde terá que dar explica�cións dos motivos polos que dila�pida deste xeito os cartos dasveciñas e veciños do para aumen�tar a conta de resultados dunhaempresa privada. “Estes cartoseran moi necesarios para mellorar

os servizos municipais existentes,que boa falta lles fai pois nos úl�timos anos non fixeron máis quereducirse e empeorar”, continou oprotavoz do BNG no concello deOuteiro.O BNG pedirá explicación destadecisión de forma reiterada ataobter unha resposta que poida serconvincente para a cidadanía.

Casa do Concello de Outeiro de Rei.

A denuncia social é a protago�nista, un ano máis, do Belén daCapela de San Antonio deMomán. Unha familia desafiu�zada, a pobreza enerxética, unhaescola destruída, un campo deconcentración para refuxiados eincluso o presidente electo dosEstados Unidos de América,Donald Trump, representando aHerodes, aparecen nesta particu�lar representación do nacementode Xesús.O sacerdote, Luís Ángel Rodrí�guez Patiño, explica que "fai re�paso dos distintos temas queafectan á nosa sociedade". Porexemplo, co caso dunha familiadesafiuzada da súa casa por nonpoder pagar a agua, a luz e oalugueiro ou a da cociña econó�mica que serve de sustento para

os pastores e agricultores quenon teñen con que alimentar assúas familias. Así mesmo,tamén a pobreza enerxéticachega ao portal de Belén ondependura unha pancarta que reza"ninguén sen teito"ˇ mentres que

a familia de Nazaret é obrigadaa ter que refuxiarse nunha covaao lado do portal. E os propiosrefuxiados �xunto á figura doRei Baltasar� son retidos na ba�rreira a modo de fronteira deXerusalén no que Rodríguez Pa�

tiño define como "campo deconcentración" no que sependura unha pancarta pe�dindo respeto para os refu�xiados. "Como di o PapaFrancisco: os refuxiados nonson o perigo, senón que elesestán en perigo".Herodes ou Trump. A figurado Rei Herodes está repre�sentada por Trump que "ex�pulsa aos refuxiados" a pesarde que un bispo americanopromete mobilizacións. Namesma liña "o rei Herodes"

recorta en educación facéndosevisible a través dunha escoladestruída, sen electricidade esen nenos e nenas. Eles son,tamén, os protagonistas das ma�tanzas no Palacio Real en sinalde pobreza infantilˇ xa que "un

de cada tres nenos non ten o ne�cesario para comer ou para levarunha vida digna".Pola contra, o Gran Banco deXerusalén e a sinagoga son ossímbolos do poder. No primeirocaso trátase dunha gran torre naque se acumulan riquezas e quese aprecia na colocación dunhapotente luz no seu interior asícoma na vestimenta da perso�naxe que custodia a porta. E, nosegundo, de igual xeito unhagran luz e as boas roupas dos sa�cerdotes �fariseos e saduceos�mostran a súa falta de solidarie�dade coa dor do pobo. "Comodixo San Xoán Bautista: raza devíboras. E ao que Xesús de Na�zaret engadira: diranlles que car�guen grandes fardos aos demais,pero eles non moven un dedo".

A barreira de Trump, na representación dun nacemento reivindicativona capela de Momán

Detalle dunha das escenas do Belén da capela de Momán.

outeiro de rei

xermade

12 actualidadedecembro 16

terra chá

Ata 179 persoas contratadas en 48municipios da provincia co programa'Aprol Rural' da Xunta

O desvío e a apertura da A8 noAlto do Fiouco axilizarase coaautomatización dende o Centrode Xestión do Tráfico da Coruña

O investimento foi de 3,5 millóns de euros Un total de 179 traballadores

desempregados foron contrata�

dos nas últimas semanas na pro�

vincia de Lugo mediante o

programa Aprol Rural posto en

marcha pola Consellería de Eco�

nomía, Emprego e Industria.

O delegado territorial, José Ma�

nuel Balseiro, deu a coñecer os

datos desta iniciativa, orientada

aos concellos de poboación infe�

rior a 10.000 habitantes. En

Lugo adheríronse finalmente 48

concellos e “a Xunta concedeu

axudas a todos os concellos que

a pediron e por todos os traba�

lladores solicitados”, segundo

afirmou o delegado.

En conxunto, Xunta de Galicia

destinou aos concellos lucenses

1.057.915 euros para a realiza�

ción destes contratos, que son a

tempo completo.

O delegado explicou que a adxu�

dicación realizouse garantindo

un mínimo de dous contratos a

cada concello solicitante, adxu�

dicándose o resto en proporción

inversa á poboación ata un má�

ximo de 5 traballadores.

O obxectivo fundamental deste

programa, sinalou Balseiro, “é

mellorar a empregabilidade dos

traballadores desempregados a

través da adquisición de expe�

riencia profesional nas zonas de

menor poboación e con menos

oportunidades laborais, co fin

último de fixar poboación no

medio rural”.

A contía das axudas que perci�

ben os concellos equivale ao

80% dos custos salariais totais,

incluída a cotización á Seguri�

dade Social, segundo o convenio

colectivo vixente.

Balseiro destacou que este pro�

grama, “ademais de ser unha fe�

rramenta para o emprego, é

tamén unha axuda ás facendas

locais, que poden deste xeito in�

crementar o seu cadro de persoal

para desenvolver obras ou servi�

zos de interese xeral e social”.

Así, os concellos beneficiarios

contrataron, entre outro persoal,

30 peóns para as brigadas de

obras, 14 peóns forestais para a

conservación de espazos natu�

raisˇ 19 albaneis e peóns de al�

banelaría, 8 auxiliares

administrativos, 7 xardineiros, 6

condutores, e conserxes, electri�

cistas, limpadores, mecánicos

ou arquitectos, ata sumar máis

dunha trintena de categorías

profesionais.

Cabe subliñar que o perfil pro�

fesional dos contratos era total�

mente libre, á opción dos

concellos en virtude das súas ne�

cesidades. Neste sentido, o dele�

gado afirmou que “a Xunta

asume que deben ser os conce�

llos os que xestionen as axudas

á súa medida e contraten ao per�

soal que estimen preciso, para

adecuar o investimento ás nece�

sidades concretas de cada terri�

torio e á realidade do mercado

de traballo local”.

O programa Aprol Rural, asegu�

rou o delegado, “intenta ser un

primeiro paso para que as per�

soas desempregadas adquiran

experiencia profesional cara á

integración no mercado de tra�

balloˇ a Consellería de Econo�

mía realiza ao longo do ano

diversas convocatorias de axu�

das tanto para mellorar a forma�

ción das persoas desempregadas

como para impulsar a creación

de postos de traballo”.

O Centro de Xestión de Tráfico

(CXT) do Noroeste acollía na súa

sede da Coruña a presentación do

sistema de control remoto que

xestionará os futuros desvíos no

tramo lucense do Alto do Fiouco

na autovía do Cantábrico, un per�

corrido afectado frecuentemente

por problemas de meteoroloxía

adversa, especialmente néboas

densas e fortes ventos, que obri�

gan a forzar o seu peche des�

viando o tráfico cara á N�634.

Ata agora o desvío realizábase

con medios materiais e humanos,

coa perda de tempo e riscos que

iso levaba. Isto levou á Dirección

General de Tráfico (DGT) a

poñer en servizo un sistema au�

tomatizado de desvío de tráfico

para garantir, en todo momento,

a seguridade e información do

condutor.

Trátase de reducir ao máximo o

tempo que se tarda en pechar ao

tráfico a autovía desde que se de�

tecta falta de visibilidade, mo�

mento en que se ordena un

desvío, e a anulación inmediata

do mesmo cando se revertan as

condicións meteorolóxicas.

O proxecto, denominado "Desvío

automatizado do tráfico desde a

A�8 (zona de O Fiouco) á N�634

ante condicións meteorolóxicas

adversas", conta cun investi�

mento de 3.486.000 euros e

abarca a instalación de equipos

ITS (Sistemas de Transporte In�

telixente) entre Ribadeo e Vi�

lalba. Concretamente, inclúe a

instalación de 14 Paneis de Men�

saxe Variable (PMV), 21 cámaras

de TV na A�8 e a N�634 (na praia

de As Catedrais e na Xesta), 14

estacións de toma de datos (pun�

tos de aforamento para contar ve�

hículos), 4 estacións

meteorolóxicas, 2 radares de

tramo na ponte dos Santos en

ambos os sentidos, un radar de

tramo en O Fiouco en sentido

Baamonde�A6, así como balizas

de desvío e sinalización diná�

mica.

Funcionamento do sistema

Ante situacións de meteoroloxía

adversa (xa sexa por néboa,

vento ou neve), en función duns

limiares definidos tecnicamente,

establécense unhas restricións

que consisten en reducir a velo�

cidade máxima ou, baixo deter�

minados parámetros, en prohibir

a circulación na A�8 ordenando o

desvío cara á N�634 entre os pun�

tos quilométricos 536�552 en

ambos os sentidos.

O desvío será automatizado e

guiado. Nos Paneis de Mensaxe

Variable anteriores á zona afec�

tada informarase en ambos os

sentidos da situación do desvío e

da causa que o xera. No panel an�

terior ao desvío guiarase ao con�

dutor cara á saída indicada

mediante sinalización (paneis

aspa�frecha) e balizamento (bali�

zas encaixadas no chan).

O Ministerio de Fomento, a tra�

vés da Sociedade Estatal de In�

fraestruturas do Transporte

Terrestre SEITTSA, publicaba

no BOE a formalización do con�

trato para a rehabilitación estru�

tural do firme de varios tramos

da estrada N�640 ao seu paso

polos municipios de Castro de

Rei, Pol, Meira e A Pastoriza.

A actuación desenvolverase nuns

30 quilómetros da N�640. A obra

foi adxudicada á empresa Azvi

S.A., por ser a oferta máis van�

taxosa para os intereses públicos,

por un importe total de

4.689.493,09 euros e un prazo

máximo de execución de 12

meses.

O proxecto foi redactado en

agosto do 2015 e o anuncio de

licitación producíase en marzo

de 2016 cun orzamento base de

7.116.074,48 euros.

O delegado territorial daba a coñecer os datos do programa.

A Xunta inicia as obras de reha�

bilitación do firme e mellora de

seguridade vial na intersección

do Santo, entre as estradas LU�

120, LU�121 e LU�111. Esta ac�

tuación contará cun orzamento de

máis de 60.000 euros e foi adxu�

dicada á empresa Ovisa Pavi�

mentos y Obras S.L.U.

Os traballos, que teñen un prazo

de execución de 2 meses, consis�

tirán na rehabilitación superficial

do firme na estrada LU�121, con�

cretamente entre os puntos quilo�

métricos 0 ao 0+350, na

aproximación existente ao cruce

coas estradas LU�120 e LU�111,

concretamente, no lugar do

Santo, ao seu paso polos conce�

llos lucenses de Vilalba e Cos�

peito.

As obras suporán a reparación do

firme no puntos cercanos ao

cruce na LU�120 e a modifica�

ción de seis pasos de peóns exis�

tentes na travesía, transformán�

doos en sobreelevados para obri�

gar aos condutores á reducir a

velocidade na aproximación a

dito cruce.

Dous destes pasos elevados dis�

poranse na estrada LU�120 de

xeito que os vehículos que circu�

len por esta o fagan a unha velo�

cidade máxima de 50 km/h,

mentres que os outros dous van

situarse nas estradas LU�111 e

LU�121 nos mesmos puntos que

os existentes antes do cruce, para

unha velocidade máxima de 30

km/h, por situarse preto das res�

pectivas liñas de detención.

A Xunta investe en distintas ac�

tuacións de mellora da seguri�

dade viaria, que responden aos

obxectivos que o departamento

que dirixe Ethel Vázquez ten

marcado de conservar as estradas

galegas nas mellores condiciónsˇ

proporcionar aos cidadáns unha

maior comodidade nos seus des�

prazamentosˇ e, ante todo, garan�

tir e reforzar a seguridade viaria.

Todas estas actuacións forman

parte do Plan de Reforzos de

Firme da Xunta de Galicia para

2016, unha liña de traballo que

supón o investimento de case 24

millóns de euros na mellora de

case 700 quilómetros de estradas.

A Xunta inicia as obras de mellora de seguridade vialna intersección do Santo

Fomento contrataa rehabilitación daN-640

O delegado territorial da Xunta en Lugo, José Manuel Balseiro, informaba

dos alcance dos traballos aos alcaldes de Vilalba, Agustín Baamonde, e de

Cospeito, Armando Castosaˇ durante unha visita á zona.

13actualidade decembro 16

J��é Manuel Balseiro Orol é onovo delegado territorial daXunta de Galicia en Lugo. Nestanova lexislatura o presidente daXunta, Alberto Núñez Feijóo,nomeaba ao parlamentario mari�ñán como representante do exe�cutivo galego na nosa provincia.

Pero cal é a función do dele�

gado territorial?

Principalmente dirixir e coordi�nar a actuación das Conselleríasna provincia. O presidente Feijóodixo que debemos ser“os ollos e os oídos” doGoberno galego no nosoterritorio. Somos os pri�meiros que escoitamos oque a xente demanda eos encargados de dartrasladado das súas in�quedanzas e preocupa�cións.

Segundo as súas com�

petencias, que liñas

mestras pretende se�

guir para velar polos

intereses dos e das lu�

censes?

Lugo, a súa xente, vol�veu a apostar pola estabi�lidade e por un proxectoilusionante, o que lidera Feijóo.Agora toca levalo á práctica.Crear condicións capaces deconsolidar e xerar novas oportu�nidades de emprego, de mellorara sanidade e a educación, quere�mos que a recuperación chegue atodos os fogares.

Como afronta esta nova lexis�

latura nunha posición máis

cercana aos e ás lucenses en

contraposición do cargo como

secretario da Mesa do Parla�

mento?

Ábrese unha nova etapa políticapara min. Agardo non defraudar.Estarei ao servizo dos lucenses,

dos alcaldes, ao servizo dunhasociedade que aspira a seguiravanzando. Debo ser a correa detransmisión entre a Xunta e aprovincia, consciente de que,neste cargo, o importante nonson as siglas.

Cales cre que son os retos do

goberno da Xunta para os vin�

deiros catro anos?

Queremos orientar as políticasde gasto aos sectores estratéxi�cos. En Lugo no medio rural, na

pesca, no eido forestal, en secto�res como o agroalimentario ouna oportunidade de Rozas. Que�remos seguir facendo de Lugo unlugar fértil para o emprende�mento, sinónimo de calidade,modernización e confianza. Aprioridade é mellorar a senda decreación de emprego, sen esque�cer aos colectivos máis afectadospola crise. Estamos en políticapara resolver problemas. É o quenos guía.

Na mesma liña traballará todo

o equipo de goberno confor�

mado polos dez conselleiros.

Pero, na nosa provincia, que

persoas se atopan á fronte das

delegacións territoriais de cada

unha das consellerías?

O modelo cambiou. Ata 2009 tí�ñamos 52 delegados, un por con�sellería en cada provincia, agorasomos cinco: un por provincia eVigo. Racionalizamos a adminis�tración para ofrecer un servizomáis eficiente ao cidadán, cunmenor gasto do que tiñamosantes. É un sistema que funciona,plenamente consolidado. Agoraos xefes territoriais das conselle�

rías son funciona�rios. Eu semprefun defensor dacapacidade dosempregados públi�cos, polo que po�tenciarei o seupapel. Formamosun equipo.

ORZAMENTOS2017Pouco despois da

súa constitución,

o equipo de go�

berno da Xunta

presentaba os or�

zamentos auto�

nómicos para o

2017 dos que a

provincia de Lugo recibirá

1.195 millóns de euros rexis�

trando incrementos nas ache�

gas de todos os departamentos

autonómicos. Que suporá iso

para a provincia?

A lexislatura que acaba de come�zar será histórica para a provin�cia de Lugo. Recibimos o maiorinvestimento por habitante dascatro provincias galegas. AXunta estará á altura das deman�das que se produzan.

Dividindo por departamentos

o proxecto de orzamentos, que

deben iniciar a súa tramitación

orzamentaria, a Xunta con�

templa 861.000 euros en in�

fraestruturas para a comarca

da Terra Chá...

Gran parte desa achega servirápara crear sendas peonís e ciclis�tas. Serán vías seguras e integra�das na paisaxe. Tamén haiachegas para o enlace entre a A�6 e A�54, por Begonte, para re�habilitación de vivendas oumelloras nas paradas e nas esta�cións de autobuses, entre outrasactuacións.

Máis infraestruturas. Tamén

recollen os orzamentos investi�

mentos para infraestruturas

hidráulicas, turísticas (alber�

gues do Camiño de Santiago...)

e deportivas... As actuacións

recollidas na proposta de orza�

mentos serán rematadas ao

longo do vindeiro 2017?

O groso do investimento terálugar en 2017, aínda que outrasresponden a un plan plurianualpara mellorar a nosa situación tu�rística, as principais estradas au�tonómicas, e dotar a máisnúcleos dun abastecemento e sa�neamento axeitado.

Un dos proxectos industriais

polos que aposta o goberno ga�

lego na nosa provincia é a cre�

ación dun centro de

experimentación de cargas ae�

rotransportadas en Rozas. Cal

é o beneficio

deste proxecto

para a nosa co�

marca?

Rozas é a maioraposta industrialque fai a Xuntana nosa provin�cia. Achegaremos 40 millóns deeuros en 2017. Cremos no poten�cial positivo da investigación eda innovación tecnolóxica. Xe�rará novas oportunidades de em�prego (600 postos de traballo) e

situará á Terra Chá na vangarda,nun ámbito con moito futuro: odos avións non tripulados.

E en materias de Sanidade e

Benestar? Recentemente

acompañaba ao conselleiro de

Política Social, José Manuel

Rey Varela, nunha visita ao

Concello de Vilalba en sinal de

achegamento ás necesidades

na materia. Nese sentido, en

que punto se atopan as xestións

para a apertura da gardería

municipal e o centro de maio�

res?

Axilizaremos todos os trámites.A Xunta investirá 15.000 eurospara equipar a nova escola infan�til, que xa ten o visto e prace dostécnicos, e se sumará as 74 pra�zas dispoñibles desde 2013�2014. Tamén estamos cerca deacadar unha solución para que ocentro de maiores sexa unha re�alidade. E no Centro Sociocomu�nitario fixemos obras porimporte de 33.687,47 euros.

Hai algunha proposta, a maio�

res, que considere destacable?

A nova rebaixa fiscal centrada noeido rural ten especial interesepara a comarca. A Xunta bonifi�cará a adquisición de vivendapara uso habitual aos mozos, fa�milias numerosas e persoas condiscapacidade cando estea nunha

zona rural. Ade�mais consolida�mos as baixadas deimpostos que afec�tan ao IRPF, aoImposto sobre Su�cesións �o 99%dos galegos xa non

pagan este imposto cando reci�ben unha herdanza dun familiardirecto� e o programa de impos�tos cero no rural, sen gastos paraadquisición, permuta, venda deexplotacións e parcelas.

“Estamos cerca de acadar unha solución para que o centro de maiores de Vilalba sexa unha realidade”

“Lugo volveu a apostar pola estabilidade e por un proxecto ilusionanteque agora toca levar á práctica”

José Manuel Balseiro Orol, delegado territorial da Xunta en Lugo

José Manuel Balseiro.

“A nova rebaixa

fiscal centrada no

eido rural ten

especial interese

para a comarca”

14 actualidadedecembro 16

O Executivo da Deputación re�solveu en Xunta de Goberno in�vestimentos dun total de2.016.540 euros en impulso daprovincia. Trá�tanse das con�tratacións deobras por valorde 460.000euros en estra�das provinciaisde Abadín eFriolˇ do pagod o u t r o s221.540 eurospola execuciónde melloras eninfraestruturasno rural dosmunicipiosˇ daconcesión de axudas de 470.000euros para equipos deportivos lu�censes en 1ª e 2ª categoría abso�luta estatal, que non sonsociedades anónimasˇ así comodos contratos de 600.000 euros e260.000 euros para que o Breo�gán e o CD Lugo desenvolvanactividades de promoción daprovincia e de integración social. O voceiro do goberno, ÁlvaroSantos Ramos, explicou que oExecutivo acordou a adxudica�ción das obras de mellora nas es�tradas provinciais de Fontevella

a Carrizal, no concello de Aba�dínˇ e na estrada que une Friolcon Parga, no municipio friolés.Son dúas das obras incluídas nas

actuacións de índole provincialdo Plan de Obras e Servizos de2016 para as que o Goberno daDeputación achega 460.000euros. En Abadín, trátase da vía LU�P�0102, onde o Executivo Provin�cial vai mellorar 1,2 quilómetros,dende o punto quilométrico2,700 ao 3,900, con 251.000euros da Deputación. En Friol,tratase da estrada LU�P�2102,onde o Executivo Provincial vaimellorar 3,4 quilómetros, dendeo punto quilométrico 5,940 ao

9,300, con 208.500 euros da De�putación. Os traballos en ambasas dúas estradas consisten nalimpeza de cunetas, mellora do

firme con aglomeradoen quente e sinaliza�ción horizontal e ver�tical. O Goberno Provincialaprobou o pago de 22obras de mellora enaccesos públicos, tra�ídas de auga e centrossociais por valor de221.540,96 euros.

Axudas deportivas

O Executivo da De�putación resolveu aconcesión das axudas

deportivas de concorrencia noncompetitiva por valor de 470.000euros aos 5 clubs da provinciaque participan en campionatosoficiais federados de primeira ousegunda absoluta estatal e nonson sociedades anónimas depor�tivas.O Club Peluquería Mixta deFriol, que é un claro exemplo deintegración e igualdade depor�tiva sendo o único equipo de fút�bol feminino nesta categoría eque gañou a Copa Deputación deLugo, recibe 33.503,41 euros.

A DeputaciónProvincial deLugo aprobabaen Xunta deGoberno, ascontas xustifi�cativas do Plande Impulso aorural e ao sectorprimario, coasque o executivoda Deputaciónfinancia obrasde mellora enaccesos a nú�cleos poboacionaisˇ viñedos, ex�plotacións agrogandeiras ecentro socioculturais.O voceiro provincial, ÁlvaroSantos Ramos, explicaba que“no plan impulso contempla untotal de axudas por valor de 2,2millóns das que levamos apro�badas axudas de 1.8 millóns”. Estas divídense en sete liñas: oarranxo de camiños e accesospor valor de 750.000 eurosˇ poroutra as melloras nos centros so�cioculturais e no seu contorno

con 263.000 eurosˇ a dotaciónde equipamento dos centros so�cioculturais con 86.700 eurosˇ aposta en marcha de novas redede abastecemento de auga norural con 74.000 eurosˇ a me�llora da rede de abastecementoxa existente por valor de150.000 eurosˇ a recuperaciónde terras abandonadas por valorde 250.000 eurosˇ horticulturacun orzamento de 111.030eurosˇ viñedos con 88.969eurosˇ e pesca de baixura por

valor de94.200 euros.S a n t o sRamos taméninformaba dae v o l u c i ó ndestas axudasno 2016, edestacaba quese rexistraron483 solicitu�des por valorde case5 . 1 1 0 . 0 0 0euros.

Neste ano, o Goberno da Depu�tación decidiu establecer catroliñas subvencionables: o arranxode camiños e accesos por valorde 2.529.000 eurosˇ mellorasnos centros socioculturais e noseu contorno con 1.221.000eurosˇ a posta en marcha denovas rede de abastecemento deauga no rural por valor de858.500 eurosˇ e a mellora darede de abastecemento xa exis�tente por valor de 501.300euros.

O titular provincial, Darío Cam�pos Conde, presidiu este xoves enLugo, acompañado da Deputadade Medio Ambiente, SonsolesLópez Izquierdo, os órganos dexestión da Reserva da BiosferaTerras do Miño. Na reunión, acor�douse a celebración dunhas xorna�das técnicas para estudar oimpacto ambiental e económicoda proliferación de plantacións deeucalipto na Reserva da Biosfera,un fenómeno que está en aumentonos últimos anos e que ameazacon crebar o equilibrio ecolóxicodos montes lucenses.López Izquierdo apostou por des�envolver nos Concellos da Bios�fera Terras do Miño unhaprogramación específica de ac�cións que aborden e política fores�tal, a sensibilización sobre osefectos nocivos do eucalipto nosrecursos hídricos e a proposta dealternativas económicas a este cul�tivo. Así, anunciouse a posta enmarcha de actividades de forma�ción para profesionalizar a planta�ción de soutos de castiñeiros eoutras especies arbóreas, que per�miten un aproveitamento econó�mico máis sustentable e mesmomáis rendible ca o eucalipto.Esta decisión foi tomada logo dasintervencións de alcaldes, repre�sentantes de asociacións ecoloxis�tas e técnicos da Universidade deSantiago de Compostela, no queamosaron a súa preocupación polaprogresiva substitución dos bos�ques autóctonos de Lugo por mo�nocultivos de eucalipto. Nestesenso, o Órgano de Participaciónde Terras do Miño aprobou recla�marlle á Xunta de Galicia a pro�tección do ecosistema do Pedregalde Irimia, o enclave no que ten asúa orixe o río Miño e que seatopa en perigo de degradación.

Apoio á protección do Pedregal

de Irimia

O órgano de participación de Re�serva da Biosfera Terras do Miñovén de sumarse á campaña a prolda conservación do Pedregal deIrimia.Situado na serra de Meira, o Pe�dregal de Irimia é un enclave hi�drográfico de especial valorcultural, paisaxístico e xeomorfo�lóxico, que se atopa ameazadopola plantación de eucaliptais nasúa contorna.

Outros asuntos

Ademais destas iniciativas, no en�contro do órgano de participacióntamén se presentou a programa�ción de actividades que se desen�volverán no 2017 nos centroseducativos dos concellos quecompoñen a Biosfera Terras doMiño. Asemade, acordouse estu�dar a posibilidade de dedicar unhazona da Granxa Gayoso Castro,dependente da Deputación, á nidi�ficación do mazarico real, unhaespecie de ave en perigo de extin�ción.Tamén afondaron nos proxectospresentados á convocatoria Life2016, aínda pendente de resolu�ción, e a memoria anual do 2016,na que destaca un aumento signi�ficativo das actividades organiza�das polo Centro de Interpretacióndas Terras do Miño.

Participantes

O encontro do órgano de partici�pación de Terras de Miño contoucoa asistencia de representantes de27 entidades institucionais e so�ciais da provincia. A Deputada deMedio Ambiente, SonsolesLópez, destacou o alto grao de im�plicación social que rexistra esteforo e que é resultado dos esforzosda Deputación por implicar ás co�munidades locais na xestión doseu territorio, e cuxa maior de�mostración foi a creación do pro�pio órgano participativo.

A Deputación achega máis de 460.000 eurospara a mellora de estradas provinciais ao seupaso por Abadín e Friol

As melloras realizaranse en 1,2 quilómetros da LU-P- 0102 e en 3,4da LU-P-2102

A Deputación aproba 1,8 millóns de euros enobras do Plan de Impulso ao rural e ao sectorprimario

A Deputación celebraráxornadas técnicas paraafondar na proliferaciónincontrolada do eucaliptonas Terras do Miño

#SanMarcos

As contas xustificativas eran aprobadas en xunta de goberno.

Algúns dos asistentes á reunión da xestora de Terras do Miño.

Os investimentos foron resoltos en xunta de goberno.

#SanMarcos15actualidade decembro 16

O goberno da Deputación abre oprazo de inscrición para as pri�meiras 7 accións formativas de1.600 horas, dirixidas a mozoslucenses menores de 30 anos,que sexan desempregados e es�tean inscritos no Sistema de Ga�rantía Xuvenil, doLUGOWORK. Trátase do pri�meiro plan de emprego xuvenilparticipativo da provincia, quepuxo en marcha o Executivo dainstitución tras captar preto de 2millóns de euros da Unión Euro�pea a través da Escola de Orga�nización Industrial. De feito, o91,89% deste presuposto é doFondo Social Europeo. Os cursos, gratuítos e de 3meses de duración, son sobredistintos nichos de emprego, de�tectados e avaliados co propiosector produtivo da provincia coobxectivo de acadar a inserciónlaboral dos mozos e mellorar acompetitividade das empresaslucenses. Tras esta fase de for�mación, os participantes terán aposibilidade de traballar en em�presas da provincia durante 6meses. O goberno da Deputa�ción subvencionará os seus con�tratos con axudas de 5.000euros. As accións formativas, cadaunha con 15 prazas, sumando untotal de 105, son: Auxiliar devendas online e atención ao pú�

blico (que terá lugar en Lugo)ˇAxudante de cociña e servizo derestauración (Lugo)ˇ Empregoeficiente e uso de maquinariapara o aproveitamento forestal(Viveiro)ˇ Aserrado de madeira(A Fonsagrada)ˇ Auxiliar de xes�tión informática e Internet paraPemes (Lugo)ˇ Traballos auxi�liares en obras de rehabilitacióne construción (Monforte)ˇ eOperario de obra civil (Lugo). A solicitude pode realizarse atao 3 de febreiro. Os interesadosdeben formalizar a súa inscri�ción en www.deputacionlugo.galou en www.eoi.es. Máis infor�mación en lugowork@deputa�cionlugo.org e nos teléfonos 982260 088 ou 982 260 077. Tamén poden inscribirse no Sis�tema de Garantía Xuvenil no se�guinte enlace:http://www.empleo.gob.es/es/ga�rantiajuvenil/accesoJovenes.html.

Máis cursos e axudas no 2017En xaneiro poranse en marchamáis cursos, que supoñan poste�riores contratos subvencionadospola Deputación en empresas lu�censes. Tamén o 2017, arrancaráa liña do LUGOWORK que in�clúe formación e axudas de 3.000euros para que mozos lucenses noparo poñan en marcha os seuspropios establecementos, favore�cendo o emprendemento.

Outros 119 maiores de toda a pro�vincia contan co servizo de Tele�asistencia totalmente gratuíto, quepuxo en marcha o Goberno daDeputación, asumindo todos oscustos desta prestación con300.000 euros.Son as persoasque se benefi�cian das novasprazas desteservizo social,que dende se�tembro ofrece oorganismo pro�vincial. O vice�p r e s i d e n t e ,Álvaro SantosRamos, man�tiña un encon�tro cunhaveciña de Vi�lalba, benefi�ciada dunha destas novas prazas.Na zona centro da provincia ad�xudicáronse 28 prazas, 9 a homese 19 mulleres maiores dos muni�cipios de Begonte, Muras, Castrode Rei, Castroverde, Cospeito,Friol, Guitiriz, Meira, Outeiro deRei, A Pastoriza, Pol, Lugo e Rá�bade.

Outras 564 prazas dispoñiblesFoi en setembro, cando o BoletínOficial da Provincia publicou anova ordenanza do servizo de Te�

leasistencia que elaborou o Go�berno da Deputación. Isto permi�tiu abrir o prazo de solicitude demáis de 650 novas prazas total�mente gratuítas, pois o ExecutivoProvincial decidiu asumir todos os

custos desta prestación con300.000 euros. Quedan dispoñi�bles, polo tanto, outras 564 prazas.Os interesados poden descargar omodelo de solicitude en www.de�putacionlugo.gal. Máis informa�ción na web ou en 982 260 138.

Máis social e profesionalO Goberno da Deputación intro�duciu melloras na ordenanza deTeleasistencia, ademais da súagratuidade, facendo “un servizomáis social e profesional”. Santos

Ramos explicou que “é un servizomáis social” porque por primeiravez se incluíron baremos psicoso�ciais e psicosanitarios para a súaconcesión. Por exemplo, tense enconta o grao de soidade, a capaci�

dade na toma de deci�sións ou situaciónfamiliar dos deman�dantes. Tamén puntúao ámbito ou condi�cións da vivenda, pri�mando aos que vivanno rural, lonxe de nú�cleos poboacionais ouen zonas de difícil ac�ceso. Outros dos crite�rios serán a idade, osingresos, apoios fami�liares, saúde ou graode discapacidade.“É un servizo máisprofesional e hu�

mano” porque son os propios tra�balladores sociais os encargadosde valorar a necesidade das prazaspara os demandantes.

Preto de 1.600 prazasCoas máis de 650 novas prazasque se puxeron en marcha, son untotal de 1.555 as prazas gratis deTeleasistencia que ofrece a Depu�tación na provincia. Na actuali�dade, hai 991 lucenses deConcellos de toda a provincia quecontan con este servizo.

A Deputación abre a inscriciónde sete cursos do LUGO-WORK para mozos e mozasdesempregadas

O prazo está aberto ata o 3 de febreiro

Outros 119 maiores da provincia contancoa Teleasistencia gratuíta do Gobernoda Deputación

Case 4.000 lucenses no paro op�taron aos postos de traballo queofreceu o Goberno da Deputa�ción co Ben Empregado 1. Antea demanda desta programaciónde emprego, o Executivo Provin�cial decidiu poñer en marchaunha nova edición con outros 5millóns de euros de fondos pro�vinciais. Con este orzamento, o Gobernoda institución luguesa financia adía de hoxe os custos laboraisdoutros 308 postos de emprego,que ocupan lucenses que estabanno paro e que hoxe traballan en286 empresas e colectivos sociaisda provincia de Lugo. Estas 286 entidades da provinciason de 61 Concellos, nos que o

Executivo Provincial creou 308postos de traballo. Son 135 em�presas e colectivos sociais connovos traballadores da zona Cen�tro da provinciaˇ 43 do Surˇ 37 daMariñaˇ 36 da Comarca de Sarriaˇ23 da Montaña e 12 da Ulloa.

Ben Empregado 3: mellorado emáis socialMentres seguen a traballar os 308beneficiados do Ben Empregado2, así como 11 do Ben Empre�gado 1, o Goberno Provincial de�cidiu poñer en marcha unhaterceira edición desta programa�ción con 3 millóns de euros. OExecutivo mellorou e fixo máissocial o Ben Emprego 3 con dúasliñas de actuación: unha dirixida

a empresas ás que a Deputaciónsubvencionará o 50% da contra�tación dos empregados ou empre�agadas e outra a colectivos eentidades sen ánimo de lucro aosque subvencionará o 100% dacontratación.Pero, a maiores, o Ben Empre�gado 3 ten dúas importantes no�vidades. A posta en marcha,dende a Deputación, dun Servizode Intermediación Laboral paraaxudar aos traballadores a inte�grarse nas empresas e entidadesnas que sexan contratados. Aoutra é que o organismo provin�cial sufragará o equipamento quesexa necesario para que as per�soas con capacidades diferentesleven a cabo o seu traballo.

A Deputación consegue unha inserción laboraldo 40% co Ben Empregado 1

O presidente da Deputación, Darío CamposConde ,informaba xunto aoVicepresidente, Álvaro Santos Ramos, ao Director de Innovación e aoDirector de Aceleración Empresarial da Escola de Organización Industrial,Miguel Sánchez Galindo e Francisco Javier de Benito.

Santos Ramos visita a unha nova beneficiaria vilalbesa.

16 acalidadedece

�b�

16

gali a

Gali a, e ald ega i a ebilidade lab al . Marchan máis

persoas asalariadas das que recibimos

O BNG propón para Galiza un concertoeconómico “similar ao de Euskadi ouNavarra”Os nacionalistas queren un modelo “que nos autorresponsabilice edea capacidade plena para usar os nosos recursos” e din que comodelo de financiamento asinado por Feijóo o noso país “perdeu9.000 millóns de euros”.

Ao longo de 2015 un total de109.314 persoas que estaban tra�ballando cambiaron de territoriopara traballar dentro do estado

español. Unha cifra que no casode Galiza é de 5.725 persoas. Eseé o número de asalariados que aolongo do ano pasado abandona�ron o noso país para continuartraballando noutras comunida�

des. Son datos estatísticos daAxencia Tributaria, que fala de'mobilidade laboral'. Un rexistrono que Galiza tamén sae per�

dendo. Marcharon 5.725 persoase recibidmos 3.768 doutros terri�torios. En resumo? Unha fendade 1.957 persoas asalariadas.Galiza é o cuarto territorio doEstado co saldo negativo máis

grande en mobilidade laboral. SóAndalucía, e as dúas castelas nossuperan. No outro extremo figu�ran Madrid e Catalunya, que son

as que teñen mellorsaldo positivo: 15.088traballadores máis reci�bidos dos que marcha�ron en Madrid e 4.741en Catalunya

A ónde?

E cara a ónde marchanos noso asalariados den�tro do Estado español?Pois os destinos non sondescoñecidos. Un 38%deses 5.725 traballado�res que cambiaron deterritorio tivo como des�tino Madrid (2.161 asa�lariados tiveron quecoller esa vía). A seguir

figura Catalunya, que recibiu en2015 865 traballadores galegos(15%) e Canarias, cun 9%: ásillas foron dar ao longo do 2015un total de 515 traballadores ga�legos.

O actual modelo de financia�mento autonómico é inxusto conGaliza, denuncia oBNG. “É un malnegocio para onosos país”, afir�mou Ana Pontón,portavoz nacionaldo Bloque. Na úl�tima liquidación tri�butaria, de 2014, oestado recadou naGaliza 11.125 mi�llóns de euros e “sórecibimos 7.000millóns”. Hai unhadiferenza de 4.000millóns que, afirma, é superávitpara o estado español. Co sistemade financiamento “asinado porNúñez Feijóo” Galiza perde9.000 millóns de euros, sosténAna Pontón. Un modelo quemantén o “centralismo”. É o Es�tado quen decide que impostoshai, quen recada e como os distri�búe, algo que non fai “dunha ma�neira xusta e solidaria”.

Fronte a ese escenario, o BNGaposta nun modelo que “nos au�

torresponsabilice e nos dea capa�cidade plena para usar os nososrecursos”. Algo que é posíbel“cun modelo similar ao de Eus�kadi e Navarra”. O modelo deConcerto económico permitiría,explicou Pontón, a Galiza crearemprego e blindar os servizos pú�blicos. O modelo que o Bloquevai levar a debate no Parlamentoparte de reivindicar “un sistema

de financiamento propio adap�tado a nosa realidade, porque

“non vale o cafépara todos”. Estepaso implicarácrear unha axenciatributaria, a trans�ferencia de recur�sos ao Estadopolos servizosprestados a Galiza“e un financia�mento local quetamén dependa denós e non do Es�tado como ocorrena actualidade”.

Cupo

O modelo de concerto económicoinclúe “un cupo” co Estado. Así,“seriamos os galegos os que de�cidiríamos a cantidade a pagar aoEstado polos servizos prestados eteríamos as mans libres para quenon se apliquen recortes nos ser�vizos públicos como aconteceuestes anos”.

Centos de persoas saíron á rúapara denunciar os asasinatos deAna e Elena, as dúas últimas ví�timas da violencia de xénero enGaliza. Concentracións que de�correron en cidades e vilas dopaís e que foron un clamor con�tra a barbarie machista. “Nin�gunha máis”, “Cando unhamuller é asasinada todas somosvítimas”, “Contra o patriarcado,feminismo organizado” ou“Ningunha agresión sen res�posta” foron algúns dos lemasque se podían ler nas faixas quehabía nas mobilizacións.Na concentración de Compos�tela, compañeiros de Lamas deAbade da muller asasinada,Elena, leron un comunicado.“Este problema atínxenos atodos, non só ás mulleres”, afir�maban, ao tempo que se cha�

maba a actuar para rematar coaviolencia machista. A apostanun compromiso firme de insti�tucións e sociedade para rema�tar con esta lacra é unha dasdemandas. Noutras concentracións lembrá�base que, e segundo os datosoficiais, entre 2003 e 2014foron asasinadas perto de 800mulleres, unha cifra estarrece�dora e que dá idea da dimensióndo problema. “Contra o patriar�cado, feminismo organizado”resumía unha faixa na concen�tración de Lugo. O presunto asasino de AnaMaría Enjamio pasa esta cuartafeira a disposición xudicial. APolicía mantén a busca do prin�cipal sospeitoso do asasinato enCompostela de Elena M, a súaex�parella, que se atopa fuxido.

Clamor contra a barbariemachista

O BBVA tamén fe�chará oficinas enGaliza, un mínimode 6, segundo avan�zaron desde a súadirección. Dúas enVigo, 1 en Ponteve�dra, 1 en Compos�tela, 1 en Ferrol e 1na Pobra do Bro�llón. Cifra quesumar ás sucursais de diferentesentidades financeiras que aolongo destes anos �e no marco dacrise e o proceso de 'recentrali�zación' e fusión bancaria� foronbotando o feche. Un exemploeste mesmo ano foi o Banco Po�pular, que anunciara a clausurade 42 oficinas (30 do Banco Pas�tor e 12 do Popular) no nosopaís, unha cifra que despois re�baixou. A finais do mes pasadoxa clausurara algo máis dunhaducia.

Na actualidade o número de ofi�cinas bancarias en Galiza nonchega a 1.700. Un número sensi�belmente inferior ao que habíacara finais de 2010, cando to�maba forma a fusión das caixasgalegas, e que andaba á beira das2.400. Neste lustro, pois, fecha�ron case 700 sucursais, nomea�damente nas zonas rurais. Coacrise, a perda de empregos nosector bancario en Galiza tradu�ciuse en pasar de 20.000 empre�gados a menos de 14.000.

O BBVA súmase ao fechamentode oficinas bancarias en Galiza

Cada día marchan de Galiza 15 traballadores. Madrid, Catalunya e Canarias

son os principais destinos

Centos de persoas participan nas concentracións contra os asasinatos

de Ana e Elena. Imaxe: GZ Contrainfo

Ana Pontón. Foto: Natalia Porca

�7actualidade decembro 16

galiza

Lores anuncia que irá a unha mociónde confianza se o 23D é rexeitado oseu orzamento

O Goberno do BNG de Ponteve�dra non opta por prorrogar ascontas de 2016 �entre outras cou�sas porque iso suporía a perdapara a cidade de por volta de 2millóns de euros� e procura unhasaída á situación a través dunhamoción de confianza.Este mecanismo, ligado á apro�bación dos orzamen�tos, instruméntasecando as contas queapresenta un go�berno municipal sonrexeitadas poloPleno ou, como oco�rre neste caso, candoson emendadas porpactos da oposiciónaté as tornaren comoirrecoñecíbeis. "Este alcalde nonvai gobernar cun or�zamento perpetradopola oposición. Isonon está na lei. Oque vostés pidennon o piden nen oexecutan en ningún sitio", dixoLores no Pleno. O que si está nalei, explicitou, é que "cando nonse aproban os orzamentos, o go�berno ten direito a que se apro�ben por medio da moción deconfianza".O alcalde nacionalista de Ponte�vedra voltou a instar a oposicióna "apresentar unha moción decensura cando queiran". "Vostésteñen 13 concelleiras e concellei�ros. Nós temos 12", recalcou.O "orzamento da oposición" é oproduto dunha pinza entre PSOEe a Marea de Pontevedra coasforzas da dereita PP e Ciudada�nos.O BNG considérao un ataque aun modelo de cidade que contacon apoio social maioritariodesde 1999 e recoñecimento in�ternacional expresado en múlti�ples premios, o último delesobtido en China.

Un orzamento da oposición

"ilegal"

Na súa intervención perante oPleno, Lores explicou que sobrea mesa existían dous orzamen�tos, o do goberno local "queconta con todos os informes fa�vorábeis en tempo e forma" e oda "oposición", "alternativo, pac�

tado polos grupos da oposición,vía emendas cruzadas" e quecualificou de "manifestamenteilegal". O alcalde alegou que "oinforme da Intervención, o únicopreceptivo" indicaría a ilegali�dade das contas tal e como foronpactadas pola oposición e quenesa mesma dirección terían

apontado tamén "os sucesivos in�formes da Tesourería e o informeconxunto da asesoría xurídica ea Secretaría Xeral no Pleno".Conscientes das debilidades xu�rídicas das súas emendas, a sextafeira pasada a oposición apresen�tou escritos de subsanación norexisto do concello, o que Lorescualificou de "emendas ás emen�das". Mais os informes de Inter�vención, enfatizou o alcalde,manifestaron que tampouco asnovas propostas de alteracióndos orzamentos se atiñan á lega�lidade. "Hai emendas ás emendas emesmo emendas ás emendas ásemendas que se apresentaroneste venres e que continúan afacer que o orzamento sexa ile�gal", salientou Lores.

Retirada da orde do día

Ante as "flagrantes ilegalidades",o titular do goberno local deci�diu, en uso das súas atribucións,retirar do ponto do día do Plenoa votación sobre as contas tal ecomo foron aprobadas pola opo�sición na Comisión de Economíado Concello.

O debate coa Marea

Por parte da oposición, foi Luís

Rei da Marea quen puxo máisénfase no imperativo de que nopleno do 23D se inclúa na ordedo día a votación do orzamentotal e como ficou após a súa pa�saxe pola Comisión de Econo�mía. A cabeza visíbel daconfluencia en Pontevedra cuali�ficou de "atropelo" que no pró�

ximo Pleno"se omitan asvotacións quemanifestaríana vontade dosgrupos a res�peito de enque se invisteos cartosdeste concellod u r a n t e2017".Rei, portanto,asumía a de�fensa de con�tas pactadaspolo seugrupo con PP,PSOE e Ciu�

dadanos. Os outros portavocesformularon máis ben cuestiónsde orde, entre outras a plante�xada polo voceiro do PP en rela�ción á motivación xurídica deIntervención contraria a conside�rar legais as emendas formuladasa sexta feira pola oposición ássúas propias emendas.Por que non se submeterá a vo�tación o ditame da Comisión deEconomía tal e como reclamabaLuís Rei? "Non se vai votar por�que é manifestamente ilegal", es�petoulle Lores. "Mentres eu sexaalcalde non se aprobarán uns or�zamentos que destrozan o que le�vamos facendo durante moitosanos. Iso é perversión", enfati�zou.

O contido do Pleno do 23D

Lores anunciou a convocatoriadun pleno para o 23D en quesubmeterá a debate e votación oorzamento orixinario, tal e comofoi redactado polo goberno, antesde ser alterado pola oposición.Caso de PP, PSOE, Marea e Csmanter o seu rexeitamento con�xunto ás contas do BNG, o al�calde convocaría un novo pleno,presumibelmente no prazo dunhasemana, para nese momento for�mular a moción de confianza.

Os traballadores de Pacholo SLfarán unha greve ininterrumpidadesde o 23 de decembro ao 11 dexaneiro. Esta empresa é a subcon�trata encarregada de transportar osresiduos sólidos urbanos entre asplantas de transferencia e as insta�lacións de Sogama e o vertedoirode Areosa. O protesto está convo�cado polo sindicato maioritario,CIG. As demandas son, entre ou�tras, que o cadro de persoal sexafixo e que se garantan e respetenunhas mínimas condicións desaúde laboral, algo de especial im�portancia posto que os traballadores“están en contacto permanente conriscos bacteriolóxicos e por realizarun transporte especial por estrada”.A UTE formada por Copasa, Renfee Logirail foi adxudicataria desteservizo no concurso de Sogama.

Subcontratárono a Pacholo SL otransporte por estrada destes resi�duos sólidos. “É un exemplo decomo as subcontratas supoñenmáis miseria e peores condiciónsde traballo para os traballadores”,afirman desde a central naciona�lista.

Caixa de resistencia

Dado que a previsión de duraciónda folga é de 20 días, desde a sec�ción sindical da CIG indican que xase adoptaron medidas para poderapoiar economicamente os traballa�dores. Por iso, “os cartos que lle co�rresponden aos traballadoresafiliados ao sindicato, da caixa deresistencia, vanse pór ao dispor detodos os traballadores que partici�pen na folga para que a poidan so�portar”.

O novo responsable executivo daeditorial será o escritor FranciscoCastro, que ocupaba o posto dedirector de Comunicación da em�presa. Castro (Vigo, 1966) é undos máis prolíficos narradores daliteratura galega actual, tanto paraadultos como en novela infantil exuvenil, alén de coleccionista depremios: Lueiro Rey, BlancoAmor ou García Barros, entremoitos outros. O Consello de Administración de

Galaxia aceptou a renuncia comodirector de Víctor Freixanes, tal ecomo anunciou onte Sermos Ga�liza, por mor da súa xubilación epara dar paso a un relevo xeracio�nal na empresa, aínda que xa haitempo que non levaba a xestióndo día a día da editorial. Iso si, se�guirá ligado á empresa tanto nasúa condición de conselleirocomo na presidencia da Funda�ción Otero Pedro e na direcciónda revista Grial.

Vinte días de greve notransporte de residuos deSogama

Francisco Castro substituirá aFreixanes á fronte de Galaxia

O alcalde de Pontevedra retirou da orde do día o "orzamento da oposición"

e anunciou un pleno para o 23D que podería levar, unha semana despois, a

unha moción de confianza. Esta sexta feira, irá ao Pleno o orzamento tal e

como foi elaborado polo goberno local. Se a oposición teima en rexeitalo,

Lores recorrerá a unha cuestión de confianza. Obriga así a oposición a

apresentar un candidato alternativo. Se non o fai, o orzamento será aprobado

de forma automática.

Os traballadores da subcontrata que realiza este

servizo, Pacholo SL, concentráronse diante do

Parlamento. A greve será ininterrumpida desde o

23 deste mes até o 11 de xaneiro.

Lores. Foto: PontevedraViva

Imaxe: Natalia Porca

Víctor Freixanes e Francisco Castro. Imaxe: Galaxia

1�

empresadecembro 16

“A nosa liña de negocio basease na proximidade co asegurado: primeiroasesorando de forma correcta a contratación de garantías e logo xestionando

de forma áxil e responsable un posible sinistro”

Ángel Villada, mediador de seguros en Reale Vilalba

Ángel Villada abre en Vilalbaunha oficina como mediador deseguros da compañía Reale. Amodo de oferta de presentación,ofrece como agasallo un parau�gas e unha bolsa de deporte porrealizar un proxecto de segurode vida risco.

Como xorde a iniciativa de

abrir unha franquicia de

Reale en Vilalba? E cal foi o

proceso ata a súa posta en

marcha?

Unha vila como Vilalba cun nú�cleo de poboación de certa enti�dade é unha oportunidade denegocio interesante, tamén nosector seguros. Empezamos axestionar a posibilidade de abrireste punto de venda no mes deagosto pasado coa dirección dacompañía e chegamos a unacordo que seguro beneficiará ásdúas partes.

Cal é a súa experiencia profe�

sional no sector da corretaxe

de seguros?

Animoume o meu irmán JuanCarlos Villada, corredor de se�guros desde fai tres décadas, eempecei no mundo aseguradorcoa empresa Aegón Seguros noano 1994 nun pro�grama específicopara a formación demediadores. Dendeentón dedícome aesta profesión queme encanta.

Esta nova oficina é

unha franquicia de

Reale. Pero, como

se establecen as re�

lacións coa compañía?

Nas relacións con Reale Segurosintentamos que en toda a organi�zación sexa dun trato persoal epróximo, considerando ao

cliente que nos confía a súa se�guridade sexa o principal prota�gonista da calidade do produto edo servizo, non un simple nú�mero de póliza.Participamos ac�tivamente nostalleres de pro�dutos de RealeSeguros para asípoder levar asdemandas e in�quietudes dosnosos asegura�dos, e poder des�eñar produtosespecíficos paracada un dos seg�mentos de se�guro.

Cal é a carteira

de seguros coa

que traballa

(vivenda, vida,

medicina, agro�

pecuarios...)?

T r a b a l l a m o stodo tipo de se�guros privados,de vida, acciden�tes, saúde, fogar, automóbiles,comercio, gando, responsabili�dade civil, pemes, etc.

E, destes,

cales son os

máis deman�

dados? Con

que cobertu�

ras?

O produtomáis deman�dado é o se�guro dea u t o m ó b i l ˇ

pero a nosa prioridade é asesorarno que se refire á seguridade docondutor e dos ocupantes. Ascoberturas máis demandadas sono seguro a terceiros con cobertu�

ras de accidentes do condutor,ocupantes, asistencia en viaxe,rotura de lúas, colisión con ani�mais e especies cinexéticas e ve�hículo de sustitución.

No caso dos seguros de auto�

móbiles, que características do

vehículo e do asegurador de�

terminan un menor prezo? E

cales ofrecen maiores benefi�

cios para o cliente?

Os factores que máis inflúen naprima a pagar é a idade e a ex�periencia do condutor habitualdo contrato, a relación peso�po�tencia do vehículo, o valor, a an�tigüidade, o lugar habitual decirculación, etc.Non cabe dúbida de que un se�guro con cobertura de RC Obri�gatoria, Voluntaria e concobertura de Danos Propios sonos que ofrecen maiores garantíasao asegurado.

E cales son os seguros menos

coñecidos? Hai algún que con�

sidere interesante pero que

sexa pouco habitual a súa con�

tratación?

O seguro de vida riscopara as persoas épouco coñecido, aíndaque en España hai 21millóns de persoas cuncontrato de segurodeste tipo. Pero o peoré que a maioría soncontratos mediadossen a suficiente infor�mación e asesora�mento ao asegurado.O seguro de vida risco,entre outras cobertu�ras, garante un capitalpara os beneficiariosen caso de falecementodo asegurado quepoida ter responsabili�dades familiares oucertas débedas contra�ídas e un capital garan�tido en caso dunhainvalidez por enfermi�dade ou accidente.

Ademais da actividade como

mediador, ofrece algún outro

servizo?

Non. Só nos dedicamos única eexclusivamente á mediación detodo tipo de seguros privados.

Cal é o traballo do intermedia�

rio? Nese sentido, como defini�

ría vostede a súa filosofía de

traballo e a relación co

cliente? Que vantaxes lle

ofrece ao cliente?

A nosa función basicamente estáno asesoramento persoal de cadacliente ou colectivo de clientes.Estudamos cada caso e reco�mendamos unha serie de cober�turas ou prestacións. E dentro da

nosa función tamén se atopa ade vixiar as cláusulas limitativasou abusivas dun contrato de se�guro.

Que é o máis difícil para un

axente de corretaxe ou em�

presa de distribución?

Poder fidelizar a carteira declientes.

Sobre a compañía, cales cre

que son os puntos fortes?

A solvencia e a cercanía.

Cal cre que é a situación ac�

tual das axencias de corre�

taxe?

As novas tecnoloxías están im�pulsando novos hábitos en deter�minados asegurados, pero a nosaliña de negocio basease na pro�ximidade co asegurado: pri�meiro asesorando de formacorrecta a contratación de garan�tías e logo xestionando de formaáxil e responsable un posible si�nistro.

Finalmente, para os interesa�

dos e interesadas en coñecer

algún dos seus produtos, onde

se atopa Reale Vilalba?

Atopámonos en rúa Xose MaríaChao Ledo número 2 baixo.Temos un agasallo de benvidapara todas as persoas que é unparaugas e unha bolsa de de�porte simplemente por poderdarnos a oportunidade de poderpresentarlle un proxecto de se�guro de vida risco. Desde aquí, queremos convidara todos os lectores de terracha.xaa que se pasen en horario de lunsa venres de nove e media damañá a tres da tarde para levarun paraugas ou unha bolsa dedeporte só por realizar un pro�xecto de seguro.

Reale Vilalba, na rúa Xosé María Chao Rego.

“Ofrecemos unparaugas e unhabolsa de deportecomo agasallo de

benvida por presentar un proxectode seguro de vida

risco”

19agro decembro 16

Adxudicadas 29 das 32 reses presentadas á poxa de ACRUGA nagranxa Gayoso Castro con éxito de público

ACRUGA desenvolve cruzamentos de Rubia Gallega con razasautóctonas de tres explotacións indonesias

A poxa de xovencas que Acrugacelebraba este sábado 17 de de�cembro nas novas naves dagranxa Gayoso Castro saldousecon éxito de público e de vendascoa adxudicación de 29 das 32xovencas presentadas.As preñadas alcanzaron, tras avenda dos 16 animais presenta�dos, un prezo medio de 2.000euros. A maior cotización foi,con todo, para unha vaca paridaque se vendía conxuntamentecoa súa cría de 10 días e que foi

adquirida por un gandeiro deFriol por 2.350 euros. O prezomedio das reses preñadas, de2.000 euros, mantén a liña dosrexistrados no resto de poxasque Acruga organizou ao longodeste ano. O bo tempo axudou a que a poxaen Castro de Ribeiras de Lea, acuarta edición que leva a cabo nagranxa Gayoso Castro, congre�gase a numeroso público e que apoxa estivese en grao sumo ani�mada. De feito, pouco antes de

comezar, un total de32 gandeiros sacaron ocartón que lles permitepoxar. O saldo destanova poxa foi de 29reses adxudicadas das32 presentadas, un ba�lance que desde a Aso�ciación de Criadoresde Raza Rubia Gallegacualificaron de posi�tivo. Á poxa acudiu odeputado provincial deMedio Rural, Lino Ro�dríguez Ónega, taménresponsable da granxaGayoso Castro, e opresidente de Acruga,César Dorado. As 16 xovencas preña�das, cun prezo de

saída de 1.800 euros, foron ad�quiridas por gandeiros da Co�ruña, Friol, Antas de Ulla,Pedrafita do Cebreiro, Palas deRei, Becerreá, Outeiro de Rei eLalín. Adxudicáronse todas cunprezo medio de 2.000 euros,cifra similar ás obtidas no restode poxas celebradas por Acruganeste 2016. A maior cotizaciónfoi a que alcanzou unha vaca pa�rida que se poxaba coa súa críade apenas 10 días, pola que ungandeiro de Friol pagou 2.350

euros. Trátase de Rubén PenínRouco, titular dunha explotaciónfamiliar en Portela dunhas 55 ca�bezas, que explicaba ao termoda poxa que era a primeira vezque acudía a unha poxa destetipo. A calidade das xovencasparecíalle moi boa, o que llelevou a longo prazo a poxar eadquirir ata 9 exemplares dospoxados. Doutras 15 vacas, sen preñez,adxudicáronse 12, cun prezomedio de 1.655 euros, aínda que

hai que ter en conta que ao tra�tarse de xovencas sen xestacióno prezo de saída situouse en1.600 euros. Os compradoresforon gandeiros procedentes deBecerreá, Friol e Palas de Rei,ademais da explotación EloyGómez Crespo e Outros, que ad�quiriu seis destes exemplarespara destinar á súa explotaciónde Ourense, cunhas 30 cabezasde gando, que variou a súa acti�vidade de frisón a Rubia Ga�llega.

A Asociación de Criadores deRaza Rubia Gallega culmina a fi�nais deste ano un proceso ini�ciado fai uns tres anos co quelograr a incursión da raza en In�donesia. Este logro fíxose patentegrazas ao acordo a tres bandas deAcruga�Ecnatín�Indogal, co quedesenvolver a citada raza a nivelinternacional. Estas dúas últimasempresas, especializadas en co�mercialización con Indonesia,serán as encargadas de realizar aimportación das doses seminaise, polo tanto, de levar adiante acomercialización de seme deRubia Gallega no país do suesteasiático.O obxectivo deste acordo, quetamén inclúe a comercializacióne desenvolvemento da raza enMéxico e Italia, ten en Indonesiaun claro referente, xa que actual�mente iniciouse o proceso de cru�zamento industrial en tresexplotacións piloto de Indonesiacon gando Bos Indicus (con razaNelore e Brahamah). Para Indo�nesia, un país con máis de 255millóns de habitantes e que lle

converte no cuarto máis poboadodo mundo, o obxectivo deste pro�xecto piloto é mellorar os rende�mentos cárnicos e producir carnede maior calidade, á vezque se dá resposta á grandemanda emerxente decarne de tenreira paraabastecer ao mercado. Despois de tres anos decontactos e de preacor�dos, a veterinaria deAcruga, María Traba,viaxou a Indonesia. Oprincipal labor de Trabadurante a súa estancia enJava foi o de realizar a se�lección e asesoramentonas tres explotacións pi�loto elixidas, situadas nasrexións de Cianjur, Cipe�lang e Seranj, para deter�minar os lotes de gandocos que facer o axuste cos distin�tos touros. Enviáronse desdeLugo 2.145 doses seminais per�tencentes a Xeitoso AG, AgudoAG e Pastor IV AG, tres touroscon diferentes características paraadaptarse aos distintos animais

de Nelores e Brahamah das tresgranxas piloto. Unha vez selec�cionados os animais e enviado oseme a Indonesia, actualmente

estase iniciando o proceso de sin�cronización e axuste dos animais. Durante a súa estancia neste paísdo Sueste Asiático, Traba expli�cou a varios expertos e veterina�rios de Indonesia ascaracterísticas e excelencia da

raza loura galega, así como os re�sultados dos estudos e procesosde cruzamento industrial realiza�dos noutros países, entre outros

Brasil, onde, precisamente, reali�zouse o cruzamento con gandode raza Nelore. Segundo expli�cou a veterinaria de Acruga,"quedaron moi sorprendidos dosdatos obtidos coa Rubia Gallegafronte a outras razas de carne, xa

que se lograron moi bos resulta�dos referidos a precocidade, lon�xevidade, rendemento cárnico ecalidade da carne", precisamente

os parámetros quedesexan optimizar.Por este motivo,desde a asociaciónque preside CésarDorado apuntan que"se todo vai ben, e asprimeiras actuaciónsnestas tres granxaspilotos logran os bosresultados que espe�ramos, a intencióndos veterinarios deIndonesia é adquirirmáis doses de semede Rubia Gallegapara abastecer aoresto de explotaciónsdo país".

Coa firma deste acordo e a incur�sión definitiva da raza Rubia enIndonesia, continúanse os éxitosde expansión iniciados en Brasil,no 2000, e en anos posterioresnoutros países como Polonia,Portugal, México e Italia.

A vaca parida coa súa cría de 10 días foi adxudicada en 2.350 euros.

María Traba e o resto da expedición nunha explotación de Serang.

O Pleno da Deputación de Lugoaprobaba a proposta do GobernoProvincial de xestión do pri�meiro centro de recría de gandovacún público en España, queconstruíu en solitario a Deputa�ción con máis de 10 millóns deeuros. Fíxoo cos votos a favor dePSOE, BNG e Deputado nonadscrito, pois o PP abstívose.Concretamente, acordáronse ascláusulas administrativasˇ os pre�gos de prescricións técnicas parao manexo de animais e de biose�guridade, así como para o man�temento e conservación dasinstalacións e fincasˇ as medidas

e condicións ambientaisˇ asícomo regulamento que velapolos dereitos dos gandeiros.Toda esta laboriosa documenta�ción será agora publicada no Bo�letín Oficial da Unión Europeadebido á súa complexidade evalor económico, abrindo entóno prazo legal de presentación deofertas para facerse coa conce�sión deste servizo por un prazode 15 anos, que pode prorro�garse. A previsión é resolver esteproceso nuns 60 días para que osprimeiros exemplares poidan en�trar no Centro de Recría na pri�mavera.

A Deputación aproba a concesión doCentro de Recría

20 agrodecembro 16

agro

O orzamento de Medio Rural crece un 3% e aposta pola reestruturación daterra, a calidade alimentaria e por fixar poboaciónOs or�amentos do departamentode Medio Rural para 2017 ascen�den a un total de 518.559.629euros, 15 millóns de euros máisque no exercicio de 2016. As contas de Medio Ruralmedran en conxunto un2,99% respecto ao exercicioanterior, lixeiramente porriba do incremento total querexistra o orzamento daXunta de Galicia. Isto signi�fica –segundo destacou Án�geles Vázquez– que “endous anos a Consellería dis�pón de 37 millóns máis paradestinar ao agro galego·.A titular de Medio Rural ex�plicaba durante a presenta�ción das contas noParlamento que “as políti�cas da Xunta para o mediorural galego pivotan sobretres piares fundamentais, comoson: a terra, é dicir, a base terri�torial e posta en valor dos recur�sosˇ a transformación, paraacadar maior valor engadido e apoboación, especialmente cen�trada no fomento da incorpora�ción de mozos, e onde aformación é fundamental.Os orzamentos consignan un no�table incremento en tres partidas

concretas. Por unha banda, dexeito destacado, un incrementode case o 47% no orzamento des�tinando a financiar as axudas

para os investimentos en instala�cións industriais co fin de mello�rar as condicións detransformación e comercializa�ción dos produtos agroalimenta�rios, ou o que é o mesmo, 6,7millóns de euros máis que en2016. Por outra parte, unha subade preto do 35% sobre o orza�mento en 2016 (que xa sufrira unincremento do 15% sobre o ano

anterior) para abordar as acciónsde promoción que executa direc�tamente a Consellería do MedioRural, como asistencia a feiras e

o r g a n i z a �ción de dife�r e n t e se v e n t o s ,caso dascatas dosviños, au�gardentes,queixos emeles, etc. Een terceirolugar, o in�c r e m e n t osuperior ao32% na par�tida que fi�nancia asactividadesde promo�

ción dos produtos de calidade re�alizadas por consellosreguladores ou asociacións.

Reestruturación da propiedade

Sobre a reestruturación da pro�piedade que contribúe de xeitodecisivo a mellorar as condiciónsestruturais das explotacións e asúa base territorial, algo clavepara dotalas de maior competiti�

vidade. Por iso, advertiu que nes�tes próximos catro anos destina�ranse arredor de 80 millóns deeuros para pórlle fin ás 130 con�centracións parcelarias abertas eque afectan a unhas 117 mil hec�táreas e preto de 92 mil propieta�rios. Desta dotación, para o 2017hai previstos 28,5 millóns deeuros de investimento, case un29% máis que no exercicio ante�rior e preto de 6,5 millóns máisque en 2016.Pero o orzamento de 2017 taméncontempla en axudas para mo�dernización e mellora das gran�xas, así como os 20 millóns paraa instalación de agricultoresmozos (increméntanse nun23,5%, co fin de seguir impul�sando a remuda xeracional noagro) e tamén os 2 millóns para aposta en marcha de pequenas ex�plotacións.

Sanidade animal

O incremento dun 6,1% nos or�zamentos da Subdirección Xeralde Gandaría vai permitir mantero investimento destinado á me�llora xenética do frisón de Gali�cia, co fin de continuarreforzando o lácteo. Tamén se in�crementa a partida das axudas ás

Agrupacións de Defensa Sanita�ria Gandeira (ADSG). En termossemellantes, aumenta un 15,5%(ata 1,7 millóns) a partida orza�mentaria destinada á dotacióndos laboratorios de sanidade ani�mal e medra tamén un 8,88% opresuposto para os programas sa�nitarios, chegando aos 8,9 mi�llóns de euros. Todo este esforzopropiciará, por exemplo, que nomes de xaneiro de 2017 se tra�mite ante a Unión Europea a de�claración de Galicia como rexiónoficialmente indemne de bruce�lose bovina, despois de seis anossen terse confirmado esta doenzana nosa comunidade e tras cincoanos manténdose Galicia conmáis do 99% das explotaciónscualificadas sanitariamente.

Forestal

En relación co ámbito forestal,como resumo do orzamento, a ti�tular de Medio Rural apuntouque se destinarán máis de 49 mi�llóns de euros á valorización domonte. A maiores, outros 21 mi�llóns de euros serán para preven�ción (fomento de traballos comotalas e outras tarefas silvícolas) e31 millóns máis para a extinciónde incendios.

A Xunta impulsa a creación da Axencia Galega da Calidade Alimentaria e a Axenciada Industria Forestal de GaliciaO presidente da Xunta, AlbertoNúñez Feijóo, avanzaba estexoves que o Goberno galego daráun novo pulo aos sectores agroa�limentario e forestal coa axiliza�ción dos trámites para crear aAxencia Galega da Calidade Ali�mentaria e coa creación da Axen�cia da Industria Forestal deGalicia. Feijóo precisou que ocontido destas axencias será deta�llado na Lei de acompañamentoque se enviará ao Parlamento apróxima semana xunto aos Orza�mentos.“Queremos apostar por que Gali�cia siga sendo sinónimo de cali�dade”, incidiu o presidente, algoque xa están a facer os produto�res, os galegos do interior e do ex�terior e a Administraciónautonómica. Por iso, a novaAxencia Galega da Calidade Ali�mentaria concentrará todos os de�partamentos da Xunta que

investigan e son responsables dacalidade dos produtos que poñe�mos nos mercados: o Ingacal, ovarios servizos de promoción dacalidade agroalimentaria, os cen�tros de investigación da Conselle�ría do Medio Rural e aSubdirección Xeral de Formacióne Innovación Agroforestal.Entre os obxectivos deste ente es�tarán impulsar a marca GaliciaCalidade, potenciar as Denomina�cións de Orixe e Indicacións Xe�ográficas Protexidas, ademaisdoutras figuras de promoción dacalidade como a artesanía alimen�taria, a agricultura ecolóxica, aprodución integrada. Por outrolado, promoverá a investigación através da integración nun únicocentro do Centro de Investiga�cións Agrarias de Mabegondo, oLaboratorio agrario e fitopatoló�xico e as estacións da Evega enLeiro e Ribadumia. Esta axencia

poderá ser unha realidade tralaaprobación da Lei de acompaña�mento, no primeiro trimestre de2017.

Interlocución máis directa cun

sector con 70.000 empregos

En segundo lugar, a Axencia daIndustria Forestal de Galicia pro�curará unha interlocución máisdirecta, concreta e encadrada den�tro da economía e industria dopaís co sector forestal, que supón70.000 empregos. “Contempla�mos o sector forestal como untodo, que engloba os produtores ea industria transformadora —in�dicou o presidente—. Isto vai terun reflexo nunha unidade especí�fica”.As funcións deste organismoserán regular a ordenación dosaproveitamentos forestais, fo�mentar e mellorar a produción fo�restal e para impulsar a

competitividade e a innovacióndas empresas do sector, centrán�dose de xeito especial na segundatransformación e na internaciona�lización. O responsable autonó�mico matizou que estascompetencias se separarían así dapolítica antiincendios e da orde�nación da propiedade forestal.Estas quedarían na Consellería doMedio Rural, mentres que a polí�tica relacionada coa industria fo�restal corresponderá á Conselleríade Economía, Emprego e Indus�tria. “Repartindo estas tarefasconseguimos optimizar os recur�sos que adicamos a cada unha”,asegurou.En conclusión, a Axencia da In�dustria Forestal de Galicia bus�cará fortalecer a cadeamonte�industria, axilizar os trámi�tes para a transformación e mello�rar a competitividade de toda aindustria da madeira no país, “que

cada vez é máis importante e estámáis especializada”. “Estamosconvencidos de que esta é unharesposta que temos que dar aosector, que a leva solicitandodesde hai tempo”, rematou.

Vázquez: "A Agacal servirá

para potenciar a calidade da

produción alimentaria da nosa

comunidade"

A conselleira do Medio Rural,Ángeles Vázquez, puxo tamén envalor o labor da futura AxenciaGalega da Calidade Alimentaria(Agacal) como organismo encar�gado da promoción e protecciónda calidade diferencial dos produ�tos galegos. Dixo tamén que ser�virá para potenciar a calidade daprodución alimentaria da nosa co�munidade, concentrando as acti�vidades investigadoras e dedesenvolvemento tecnolóxiconeste eido.

Docampo, Vázquez e Fernández�Couto no Parlamento.

21agro decembro 16

agro

Feiraco, Os Irmandiños e Melisantoformalizan a escritura notarial deconstitución de Cooperativas LácteasUnidas (CLUN)

GANDAGRO 2017: do 26 ao 28 de xaneiro

O chairego José Ángel Blanco Purriños presidirá a nova cooperativade segundo grao

O SLG pide unha xuntanza naDirección Xeral de Minas parareclamar a caducidade dasconcesións a Erimsa na Terra Chá

As cooperati�vas Feiraco, OsIrmandiños eMelisanto pro�cederon áfirma da escri�tura notarial deconstitución deCLUN (Coo�perativas Lác�teas Unidas). A nova coope�rativa de se�gundo graoentrará envigor o 2 dexaneiro de 2017 con tres grandesobxectivos estratéxicos, que con�tribúen á sustentabilidade da pro�dución láctea galega: integracióndos servizos técnicos financeirospara alcanzar unha maior efi�ciencia dos custos de produción,optimizar as subministracións eagregar volume para mellorar acadea de valor e contribuír á súaestruturación.As cooperativas que formaliza�ron o acordo de integración de�dícanse principalmente áfabricación de pensos, tendaagrícola e á prestación de servi�

zos aos seus sociosˇ e á recollida,envasado e distribución de leite,así como doutros derivados lác�teos.Cada unha das cooperativas par�tícipes procederá a achegar a to�talidade dos seus negocios �activos e persoal� á nova coope�rativa a cal, a partir da integra�ción, pasará a realizar todas asactividades fronte a terceiros.O novo grupo contará con parti�cipacións significativas nas so�ciedades Feiraco Piensos S.L,Feiraco Lácteos S.L, Clesa �Aco�lat, Ucoga Asesores, Delagro

S.C. e Artesáns Gan�deiros.

D�rectiva

O presidente dos Ir�mandiños, JoséÁngel Blanco (Xer�made),, encabeza aestrutura directiva naque José Montes,presidente de Fei�raco, actuará comovicepresidente ePablo Costoya, presi�dente de Melisanto,como secretario.

A II Feira Profesional de Maqui�naria, Agricultura e Gandería,ABANCA CIMAG�GANDA�GRO 2017, a cal levará a cabodo 26 ao 28 de xaneiro na FeiraInternacional de GaliciaABANCA, volverá ser marcodos concursos da FederaciónFrisoa Galega (Fefriga).Así, ao longo do venres 27 e osábado 28 de xaneiro terá lugaro XXVI Concurso Autonómicoda Raza Frisoa FEFRIGA´17 eo XXXIV Open Internacionalda Raza Frisoa GandAgro´17,os cales se converterán en puntode encontro da mellor cabanabovina tanto galega como defóra da comunidade.Estes exemplares competiránpolos títulos de Campioa de Ga�licia e Campioa Internacional

(en función do concurso) nas ca�tegorías de tenreira, xovenca,vaca nova, vaca intermedia evaca adultaˇ e polo de GranCampioa de Galicia e GranCampioa Internacional (se�gundo o concurso) nas de xo�venca e vaca. Tamén serecoñecerá ao Mellor Criador deGalicia e ao Mellor Criador In�ternacional.Así mesmo, como novidade nes�tes certames, entregarase un ga�lardón máis, tanto no ConcursoAutonómico como no Interna�cional. Será á Mellor Ganderíade Nova Participación, outor�gándose un primeiro e un se�gundo premio ás dúas melloresexplotacións que non participa�sen con anterioridade ao 2017.Ademais, tamén será nova res�

pecto da pasada edición a en�trega de premios en metálico áxovenca e vaca “Gran Cam�pioa” de ambos os certames.

Mozos manexadores e prepa�radoresA estes certames sumarase,tamén de man de Fefriga, o ven�res 27, o XXXIII Concurso In�ternacional de MozosManejadores “Memorial LuísLouzao” no que os gandeirosmáis novos demostrarán a súahabilidade na presentación enpista dos animais. Ademais, en�gadirase, o día anterior, o XConcurso de Novos Preparado�res de Gando GandAgro´17, noque os participantes mostrarán asúa destreza preparando aogando para logo presentalo.

A coordinadora do Sindicato La�brego Galego na Terra Chá, Mar�garida Prieto Ledo, vén desolicitar unha xuntanza co per�soal responsábel da DirecciónXeral de Enerxía e Minas paraaclarar os motivos polos que aConsellaría de Economía, Em�prego e Industria non declara ascaducidades das concesións mi�neiras a Erimsa en concelloscomo A Pastoriza, Cospeito,Castro de Rei, Abadín, Riotortoe Vilalba.Cómpre lembrar que, o pasado 5de abril, presentouse diante destaConsellaría unha solicitude paraque se iniciase o expediente paradeclarar as caducidades das con�cesións mineiras Pastoriza 5562,

Alicia 5917 e Karles 5919.Porén, pasados seis meses, In�dustria segue sen contestar, poloque ignoramos se iniciou o pro�cedemento para declarar estascaducidades ou non.Dende o Sindicato Labrego Ga�lego vivimos este silenzo admi�nistrativo con fondapreocupación, xa que está enxogo o futuro dunha extensa áreade grande valor agropecuario daque depende a economía de cen�tos de familias labregas. Unhaboa proba disto é a recente sen�tenza do Tribunal Superior deXustiza de Galiza (TSXG) con�tra Erimsa, que desestimou o re�c u r s ocontencioso�administrativo queinterpuxo mineira norueguesacontra a denegación, por parte da

Consellaría de Medio Ambiente,da autorización para explotarAlicia, N.5917. Nesta sentenza,as probas periciais que se ache�gan sobre o impacto negativo en3.399.997 m² falan dunha “rele�vante afectación á estrutura agro�lóxica do terreo (…) queincorpora un solo de alta produ�tividade agrícola ou gandeira, ca�racterístico do solo rústico deprotección especial agropecua�ria, e concorre no seu espazo arecente concentración de Goá(Cospeito), o que afecta 852 hec�táreas, existindo ocasionalmentecarballos e castiñeiros, afectandorelevantemente a estrutura viaira,tres vías da rede primaria com�plementaria e dúas da rede pro�

v i n c i a lsecundaria,así comocanles hi�drolóxicas ezonas inun�dables doM i ñ o ,Anllo, Gui�sande, Pe�q u e n o ,Pequeno deAnllo, Regode Ribela,Rego deP u m a r ,Rego deAlbán e hu�

midais de Arneiro e As Barcias,e un espazo natural do Río Anlloe enclaves arqueolóxicos de OCastro, túmulos de Rodís e Froi�lán”.En virtude desta sentenza deses�timatoria dunha das tres conce�sións, e do enorme impactoprobado que tería a explotaciónmineira de cuarzo na Terra Chápretendida con Erimsa, dende oSindicato Labrego Galego enten�demos que a Dirección Xeral deEnerxía e Minas debe declarar acaducidade das concesións mi�neiras a Erimsa na Terra Chá demaneira inmediata e non seguiradiando unha decisión da que de�pende o futuro social e econó�mico dunha das comarcasagrogandeiras máis ricas e im�portantes de Galiza.

José Ángel Blanco, Pablo Costoya e José Montes.

Margarida Prieto.

A cooperativa de segundo graoAira �integrada por nove coope�rativas agrarias entre as que seatopa Tierra Llana (Castro deRei)� dedicada á produción depensos na súa planta de Taboadaaproba a súa entrada en Dairylac�Icos, Codeira e Xesgalicia� pormedio da adquisición de máis do20% do accionariado.O seu proxecto de torre de leiteen po está previsto que comecea funcionar na primavera do2018.

Aira entra en Dairylac

�� de����edecemb��

�6

O deporte vilalbés recibe o recoñecementodo Concello na I Gala do Deporte Municipal

Adeus ao 2016 correndo

José Cuba, mellor deportista e o Club de Loitas Olímpicas, mellorentidade deportiva

Vilalba, sededo I CircuítoB a l o n c e s t oP r o v i n c i a lP r e c a d e t eMasculino

Ata unha ducia de nomes soaron

no auditorio municipal de Vilalbao xoves 8 de decembro en sinal derecoñecemento pola súa vincula�ción ao deport no marco da pri�meira gala que organiza oConcello co obxectivo de recoñe�cer o mérito deportivo de vilalbe�ses e vilalbesas e buscando oachegamento entre clubs e asocia�cións.Ana Iglesias, do Club Violeta deximnasia rítmica,recollía o pre�mio como mellor adestradoraˇAntonio López, presentador dagala, recibía tamén un premiocomo mellor deportista discapa�citadoˇ María Roca, de El Pro�greso, polo mellor laborinformativo ou comunicativoˇ a ICarreira Andaina Nocturna, como

mellor evento ou actividade de�portivaˇ e Francisco Javier Gon�zález �a título póstumo� en sinalde recoñecemento a toda unhavida dedicada ao deporte.Président�Lactalis, recibía o pre�mio como a mellor entidade napromoción do deporte polo seupatricinio ao Racing Club Vilal�bés que recibía tamén o premiocomo mellor labor no deporte debase e mellor equipo no caso dosxuvenís.O galardón ao mellor club recaíano Club de Loitas Olímpicas deVilalba que tamén engade os pre�mios de mellor traxectoria depor�tiva para Nicolás Castroˇ mellordeportista para José Cuba e me�llor deportista promesa para Car�los Yobanni García.

Mencións especiais recibiron oCB Terra Chá Feminino, a Escolade Movemento, Jesús Roca, LuísVázquez, Antonio Montes, JoséLuís Díaz, TDM Vilalba Femi�nino, Protección Civil, Juan Car�los Quintana, Roberto Trashorras,Juan Antonio González Osorio eJorge Tato, estes dous últimos atítulo póstumo.Durante a emotiva cerimonia,conducida polo xornalista ToniLópez, houbo tempo para a mú�sica da man das Pandereteiras deAndrade, unha exhibición debaile deportivo e un espectáculoda Escola de Movemento. Taméninterviron o concelleiro de depor�tes, José Antonio Pitaˇ padriño dagala, Ramos Misionéˇ e o alcaldede Vilalba, Agustín Baamonde.

O primeiro Circuíto de Balon�cesto Provincial Precadete Mas�culino, promovido polaAsociación Xuvenil Sagrado Co�razón, desenvolverase ata xuñode 2017 en cinco sedes da provin�cia de Lugo.A competición, dirixida a xoga�dores nados no 2002 e posterio�res, comezaba en Láncara paraachegarse a Vilalba o 7 e o 8 dexaneiro, a Cervo o 25 de febreiro,a Quiroga entre o 8 e o 9 de abrile A Fonsagrada que acollerá enxuño a final para oito equipos encompetición de dous días.Catro equipos participarán encada sede, competindo en horariode mañá e tarde por quedar cam�pión de sede. As semifinais dis�putaranse en horario de mañá, exa de tarde, o terceiro e o cuartopostos e a final, previa á entregade trofeos para todos os equipos. A Área de Deportes da Deputa�ción Provincial achega 1.500euros á iniciativa.

I Open Indoor Vilalba: do 28 ao 31de decembroIndoor Vilalba celebra do 28 ao31 de decembro o seu primeiroOpen de pádel en diversas cate�gorías: masculina 2ª, 3ª e 4ªˇ fe�minina e mixta.Haberá premios en tódalas cate�gorías e agasallo de benvida paratódolos participantes. E o sábado31 ao mediodía haberá petiscospara todos e todas as participantesinscritas.Os interesados en participar

poden inscribirse ata o luns 26 dedecembro ás once da noite a tra�vés dos teléfonos 982 878 284 ou604 029 921 ou do enderezo elec�trónico info@indoorvilalba.comˇou tamén a través da plataformawww.mistorneosonline.es.O prezo da inscrición é de 18euros nunha categoría, 25 en dúase 30 en tres. En calquera caso,asegura dous partidos para cadaparella inscrita.

II Torneo Concello de Vilalba detenis de mesa: 7 e 8 de xaneiroO segundo Torneo Concello deVilalba de tenis de mesa desen�volverase entre o sábado 7 e odomingo 8 de xaneiro no pavillónmunicipal de Vilalba organizadopolo TDM Vilalba coa colabora�ción do Concello e a FederaciónGalega de Tenis de Mesa. O sábado disputaranse os parti�dos das distintas categorías �dende benxamín a veteranos� e odomingo o absoluto dando a co�ñecer o nome do gañador daTorre dos Andrade. O ano pasado unha íase para Ou�rense nas mans de Rodrigo eoutra quedaba en Vilalba conAine Novo.��ga

Os equipos do club TDM Vilalba

volverán á competición regular o14 de xaneiro. O Café Bar Estudiante Promesas,da Primeira galega, ocupa a se�gunda posición da táboa despoisda última vitoria fronte ao Hus�qvarna CTM M por un contun�dente 5�1.En posición de ascenso atópasetamén o TDM Vilalba da Se�gunda galega a pesar da súa de�rrota por 5�1 ante o líder, o DezPortas Lugo Auto Porta Santiago.Volvendo á Primeira División ga�lega o TDM Concello de Vilalbasitúase na metade da táboa cunpartido menos que os restantesequipos da categoría.O Estudiante Veteranos e o TDMVilalba Veteranos, pola contra,non destacan na súa liga.

Enara Fernández, subcampioagalega de combate na categoríamoscaLogo de case un anocon altibaixos compe�titivos Enara Fernán�dez súbese ao segundocaixón do podio doCampionato Galegoabsoluto na categoría"mosca" �49 kg.A pesar de non dispu�tar a final debido aunha lesión, a depor�tista do Sangiao TKDlograba superar obronce da pasada edi�ción.Pola contra, os dous deportistasmáis experimentados do club,Elena Casanova e Iván Sangiao,sufriron dúas amargas derrotas

por sendos despistes no combatedecisivo polos metais. Iván San�giao caía pola mínima froito dosnumerosas baixadas de atención

durante o combate mailaser claramente superiortécnica e tácticamenteˇmentres que Elena Casa�nova, no último segundo,pensando que estaba con�sumido o tempo encaixouunha acción arriba que afixo perder por un punto.Con estes resultados, oclub pecha a temporada2016 facéndose un ocoentre os mellores.

Vilalba despedirá o ano, por se�gunda ocasión consecutiva, coaCarreira�Andaina San SilvestreVilalbesa 2016 o vindeiro sábado31 de decembroˇ pero tamén sedesenvolverá esta proba nas Pon�tes na que será a súa sexta edi�ción. A Don Silvestre Rabadensecelebra a cuarta edición.Haberá probas para adultos e me�nores en tódolos casos. A máismadrugadora será a de Rábadeque se desenvolverá pola mañá apartir das once e cuartoˇ mentresque as probas en Vilalba daráncomezo ás catro da tarde consaída e chegada na Praza daConstitución e nas Pontes, dendea rúa Alexandre Bóveda, ás cincoda tarde.As distancias establecidas son de4,2 quilómetros en Rábade e 5tanto en Vilalba coma nas Pontes.O Concello de Vilalba entregarátrofeos para os tres primeiros cla�sificados das categorías menorese adultos. E "coa finalidade defacer que o evento sexa o máisfestivo posible, premiaranseaqueles disfraces, traxes, comple�mentos máis orixinais e diverti�dos para correr ou camiñar".Deste xeito, haberá agasallospara o mellor disfraz infantil e

adulto. Tamén o Concello de AsPontes e o Club AtletismoOlympo premiará ao mellor dis�fraz.O Concello de Rábade ofrecerá premios aos tres mellores de cadacategoría, ademais doutros ás tresmellores pandillas, ás tres mello�res familias, á familia máis nu�merosa, ao membro máis novo emaior das familias.Ao rematar, haberá chocolate conchurros para os participantes dasprobas vilalbesa e pontesa.

Inscricións

A inscrición na II Carreira�An�daina San Silvestre Vilalbesa e naIV Don Silvestre Rabadense de�berán formalizarse antes do mér�cores 28 de decembro a través daplataforma www.championchip�norte.com por un prezo de 2 e 5euros, respectivamenteˇ e gratuítapara os menores. No caso daproba vilalbesa tamén se pode re�alizar de xeito presencial na ofi�cina de deportes do Concello deVilalba.Gratuíta é a inscrición, a travésde www.carreirasgalegas.com eOpticalia Callao As Pontes ata oxoves 29 de decembro ás 23:59,para a VI San Silvestre Pontesa.

Imaxe de grupo dos premiados na I Gala do Deporte Municipal e autoridades.

deporte

Enara Fernández en competición.

Gabriel Tembras e Beatriz Felpeto, daEscola Moo Duk Kwan, proclamá�banse campións de España na modali�dade free�style por parellas.Xa no campionato galego celebrado acomezos de marzo lograban o subcam�pionato por parellas, ademais do ouroen individuais non caso de Tembras.

Tembras e Felpeto,campións de España enfree-style

Distinta sorte é a que corren osdous equipos chairegos da TerceiraDivisión de fútbol.Se o Racing Club Villalbés manténa segunda posición na táboa con

40 puntos tras perder o liderado nadécima xornada a favor do Rápidode Bouzas que pecha a primeiravolta con 41 puntosˇ o CD Castropermanece nunha posición derisco, a décimo sétima da táboa,con 18 puntos por mor da irregu�laridade nos resultados.Sen coñecer a derrota na casa ondedisputaba 11 dos 19 partidos docampionato, os vilalbeses mós�transe “orgullosos” da primeiramellor volta da historia do club.“Sabemos cales son os nosos ob�xetivos e o noso lugar. Por iso nossentimos tan orgullosos de estar aun só punto de liderar a TerceiraDivisión”, afirma o presidente daentidade, Francisco Ruiz. Pero, sea primeira volta foi boa, temos queintentar que a segunda sexa mellor.Sempre tratamos de mellorar”.Gerardo destaca como máximogoleador do equipo e MarcosSouto suma 408 minutos sen en�caixar un gol como local. Pero oclub ten “palabras de agradece�mento polo esforzo e compromisoque están a demostrar todos e cadaun dos xogadores e o corpo téc�nico a pesar de contar cunha plan�

tilla curta de efectivos e castigadapolas lesións”. Con todo, “o clubtraballa para que o s xuvenís che�guen ao primeiro equipo porqueson o seu futuro”. Nese sentido,

Arón e Vérez lograron debutarcomo titulares e Dani, Duarte eMontes forón convocados en va�rias ocasións. “O compañeirismo que reina naplantilla” é o que destaca o presi�dente do CD Castro, José RamónVega, loando o ascenso logrado apasada temporada por boa partedos xogadores que agora “disfru�tan en Terceira”. Pero, “a nosaasignatura pendente esta tempo�rada é, sobre todo, defensiva de�bido ao gran número de baixas quehoubo nesa parcela. E en ataqueestamos necesitando bastantesocasións para facer gol, pero agar�damos ir mellorando a medida quenos adaptemos á categoría. O ob�xectivo vai ser o mesmo ca o daprimeira volta: facer o maior nú�mero de puntos posible canto antespara garantir a salvación”.

Derbi

E a competición volverá ao rematedo Nadal. O Racing visita ao Vi�llalonga e o Castro recibe ao Alon�dras na vixésima xornada da Liga.E xa na seguinte xornada, o 15 dexaneiro, haberá derbi chairego.

Será, para Ruiz, “un partido bo�nito. É unha pena que non haxamoitos máis. O que está a facer oCastro ten moitísimo mérito, poloque é unha pena que non consiga

ser un pouco máisregular nos resulta�dos. Aínda así,estou convencidode que serán capa�ces de salvar a cate�goría”.Vega, pola súabanda, explica que“é un partido espe�cial no que de ante�mán non se sabepor onde van ir ascousas. Agardamosfacer un bo papel etentaremos gañarˇ apesar de que o Ra�

cing ten un equipo moi potente,como reflexa o posto que ocupa naclasificación. Ten varios xogado�res de moito nivel, eu diría quedunha categoría máis alta, e contraiso teremos que loitar con ganas emoito esforzo e concentración”.

Rucho, incorporación para o

CD Castro

O CD Castro incorpora ao centralJosé Luis Lamas, máis coñecidocomo 'Rucho' co obxectivo de“axudar a unha parcela do campomermada polas baixas dende o co�mezo da campaña e o de exhibir asúa mellor versión, esa que llelevou a ser un dos centrais máisdestacados da pasada AutonómicaPreferente cando xogaba nas filasdo Lemos”.Polo momento, non están previstasmáis incorporacións porque “esta�mos a piques de incorporar a JaviTanquetin case recuperado dagrave lesión que sufría a principio da tempadano intre que saía doutra producidanun accidente de tráfico”.No caso do Racing, o presidenterecoñece que “estamos faltos de

efectivos debido ás lesiónsˇ perotan só ficharemos se realmentemellorare o que xa temos, incluí�dos aos xuvenís que participan coprimeiro equipo”.

Canteira

Precisamente das categorías infe�riores se sinten tamén orgullosos

ambos clubs. A temporada que están a facer osequipos da base vilalbesa “é es�pectacular: os xuvenís de nacionalcodeándose con equipos comoCelta, Depor, Lugo, Pontevedra,

Ferrol, etcˇ o xuvenil “B” e Infantil“A” na segunda fase, o cadete nospostos altos da Liga Galega e oresto de equipos tamén progresanna súa formación. Tanto os xoga�dores coma os adestradores estána traballar moi duro. Espero quealgún día o clube lles poida agra�decer dalgunha maneira o compro�

miso que día a día demostran poloRacing Club Villalbés”.Dende o club vermello felicitanaos adestradores que “están a facerun bo labor cos rapaces. Agarda�mos os froitos en breve”.

23deporte decembro 16

Dispares sensacións para os equipos chairegos da Terceira División: oRacing Villalbés a un punto do líder, mentres o Castro rolda o perigo

deporte

As rapazas do con�xunto sénior do ClubVioleta de ximnasiarítmica lograban clasi�ficarse para o Campio�nato de España trasalcanzar a terceira po�sición no galego abso�luto. E ata Murciaachegábanse acompa�ñadas de familiares emembros do club paraparticipar “nunha ex�periencia inesqueci�ble” tamén para asrapazas máis novas do club que asacompañaban.Segundo destacaba unha dasadestradoras do club, Ana Igle�

sias, “xa é un premio participarnunha cita destas característicasxunto ás subcampioas olímpicas.Pero, a maiores, hai que ter en

conta o es�forzo deLaura Varela(Outeiro deRei), Can�dela Dapena( L u g o ) ,Carla San�giao (Rá�bade), TaniaGayoso (Vi�lalba), JudithDobao (Vi�lalba), ItziarV i l l a r e s

(Guitiriz) e Ana Vilela (Guitiriz)que levan moitos anos adestrandoe, agora, compaxinándoo cos seusestudos universitarios en cidades

distintas”.Pero esta non é a primeira vez quelogran algo así. Nos últimos anosteñen participado no campionatoestatal ata en catro ocasións.“Dende a Terra Chá lograron cla�sificarse entre os clubs das gran�des cidades para competir conximnastas de Tenerife, Madrid ouAlicante. Non houbo sorte na pri�meira rotación do exercicio decinco cintas. E aínda que o se�gundo saía mellor, quedámonoscoa experiencia”.Ana Iglesias destaca este “logroxigante” que “non se repetirá tanfacilmente”.Agora, como “familia deportiva”que son barallan pasarse á ximna�

sia estética. Trátase dunha moda�lidade “moi parecida, pero sen aesixencia que supón o control dosaparatos. Nesta modalidade queprocura a beleza do movementonunha mestura entre a nataciónsincronizada e a patinaxe artís�tica, é máis doado presentar unexercicio digno con menos ades�tramento”.

Outras categorías

Á volta do Nadal o club traballarápreparandoexhibicións en torneosescolares e, sobre todo, centrán�dose noutros conxuntos coma ocadete ou o infantil que se procla�maban no 2015 campións galegosescolares.

Club Violeta: ximnasia rítmica dende a Terra Chá no Campionato de España

O Racing vencía ao Castro por 3 a 1 na Magdalena no encontro da primeira volta.

Os novos equipamentos inclúen o escudo, as iniciais do club e o ano de

fundación.

O conxunto sénior do Club Violeta en Murcia.

O Racing Club Villalbés renova oseu equipamento no que destaca aredistribución das franxas da ca�miseta do primeiro equipamentopara deixar espazo ao escudo e,sobre todo, a inclusión do ano defundación da entidade que seaprecia fundamentalmente nasmedias.Tanto o primeiro coma o segundoequipamento, así coma as catrocamisetas de porteiro, atópanse xaá venda e pódense adquirir enMóve�T.Polo momento a renovación afec�tou só aos equipos de fútbol 11ˇ

pero xa adiantaba o presidente doclub, Francisco Ruiz, que "o ob�xectivo é unificar a imaxe dosequipamentos de tódolos equi�pos".A presentación tiña lugar no HotelSpa Attica 21 de Santaballa coaparticipación de Álex e Villares �representando ao equipo de Ter�ceira� Duarte, Nesi, Clemente ePedro �que facían o propio cos218 rapaces da base�ˇ ademais derepresentantes do club, o principalpatrocinador e a empresa fabri�cante de roupa deportiva respon�sable do proxecto.

Novos equipamentos para os equiposde fútbol 11 do Racing Villalbés

24 sociedadedecembro 16

Santaballa e a HistoriaO interese por poñer en valor os elementos históricos e arqueolóxicos da parroquia

fan de Santaballa un “gran lugar” para visitar e gravarSantaballa volve á TVG poloNadal. Se Xosé A. Touriñán eMarcos Pereiro compartían mo�mentos cos veciños e veciñasdesta parroquiavilalbesa aotempo que dabana coñecer a histo�ria, as pegadas ar�queolóxicas dazona entre outrosvalores da parro�quia “BuscandoArdebullo” coin�cidindo coa VIFesta Indianaˇvolveron de novoa Santaballa paragravar escenasdos tres progra�mas especiais queemitirá a canlepública galeganas tres grandesfestas destasdatas �Noiteboa,Noitevella e Reis� baixo o título“Nós”.Pensados para a toda a familia,estes especiais de media hora deduración compóñense de dife�rentes sketches centrados encada unha destas celebracións

na casa dunha familia galega. Encada ocasión xorden dúbidassobre a orixe e os costumes dafesta que están a celebrar, que re�solve un curioso narrador que

conduce ao espectador por dife�rentes momentos da historia dopaís, con multitude de persona�xes interpretados por Os dous de

Sempre xunto a Pepo Suevos eFederico Pérez.E Santaballa foi un dos escena�rios nos que os actores e cómicosgalegos gravaban parte destasproducións coas que volven áprehistoria �e os construtores demegálitos�, á romanización �conlexionarios e castrexos� ou áIdade Moderna –época da emi�gración�.Igualmente, documentais e me�diametraxes recollen a súa histo�ria vencellada á emigración caraa Cuba a comezos do século XXe os asentamentos castrexos doPaleotítico superior –como su�xire “Pena Grande”� ou do Neo�lítico –do que da boa fe ocoñecido menhir de “PedraChantada”� están presentes nasactividades socioculturais que aAsociación Amigos da Liga San�taballesa desenvolve ano tras anodende fai dez. O colectivo eracreado no 2006 coincidindo co

centenario da fundación da LigaSantaballesa de Educación e Ins�trucción na Habana propietariado edificio que foi construído co

traballo dos veciños e o aporteeconómico dos emigrantes.Foi no 1916 cando comezaron aimpartirse clases en Santaballa,ás que acudía tamén alumnadodoutras parroquias limítrofesatendendo ao regulamento daLiga, alcanzado os 250 alumnosno curso 1917�1918. Xa no ano1931 a escola pasaba a dependerdo Ministerio de Educación através do Concello. E no 1959 asociedade habanera vendía o edi�ficio ao Patronato Pro�Escuelade Santaballa que, dende entón,se encarga do seu mantemento exestión recollendo a testemuñada xunta administrativa que,dende a parroquia, rexía a pro�piedade do colectivo da Habana.Se na década dos oitenta pecha�ban as aulas de xeito progresivodebido á centralización dos gru�pos escolaresˇ a Escola Habanerade Santaballa –trala súa rehabili�tación, a recreación dunha aula

dos anos 20 e a ampliación dosseus terreos que inclúen o pobo�ado castrexo e un xardín botá�nico con árbores autóctonas

grazas ao apoio de instituciónspúblicas dende o 2006�, serveagora de local sociocultural noque tanto os Amigos da LigaSantaballesa coma a asociaciónde veciños ou a Asociación deMulleres Agarimo de Santaballarealizan as súas actividades dexeito habitual. De feito, acollecada semana cursos de fotografíadixital, restauración, cesteríaviva, teatro e talleres de memoriadirixido especificamente ás per�soas maiores. E eles foron, pre�cisamente, os protagonistas daxornada de celebración polo cen�tenario do inicio das clases naEscola Habanera á que achega�

ron as súas experiencias nas cla�ses e recreos.Unha exposición fotográfica conimaxes das aulas dende o inicio

das clases ata os anos setenta,procedentes dun arquivo quecontinúan a ampliar, completabaa xornada de recordo. Tamén condocumentos e fotografías traba�llaron as máis de dúas ducias depersoas que participaron noobradoiro da Fundación TIC de�nominado “Banco de Recordos”que dixitaliza imaxes para o ar�quivo provincial.

P�blicacións

A Asociación de Amigos da LigaSantaballesa ultima varias publi�cacións sobre historias e lendasda parroquia, o centenario da Es�cola Habanera ou a Ruta Señar�dade de 15 quilómetros depercorrido por diversos puntosde interese da parroquia.Deste xeito, completan a infor�mación sobre a súa historia e pa�trimonio que tamén estádispoñible na internet a través doenderezo santaballa.es.

sociedade

Aula da Escola Habanera ambientada nos anos 20 (á esquerda). Isidro Cillero, presidente da Asociación de Amigos da Liga Santaballesa, acompañando ao grupo de

escolares do CEIP Mato Vizoso (Vilalba) durante a súa visita á parroquia (á dereita).

Sendeiristas dos grupos MonteCaxado das Pontes, Pasada dasCabras de Burela ou Ártabros daCoruñaˇ pequenos grupos de tu�ristas aloxados na zona, centrosda terceira idade ou –maioritaria�mente� grupos de escolares da co�marca achéganse a Santaballapara coñecer o seu patrimonio eparte da historia do pobo galego.

Abertos ás visitas

Agora polo Nadal, Papá Noel e oApalpador achegaranse a Santa�balla o sábado 24 de decembro apartir das catro da tarde. E xa paracomezos do mes de xaneiro, pre�paran outra festa infantil.

Nadal na Liga

25cultura decembro 16

Escola e Banda de Música de Rábade, Begonte e Outeiro de Rei:proxecto musical mancomunado pioneiro en Galicia

Rábade, Begonte e Outeiro de Reison os Concellos pioneiros gale�gos en integrar un proxecto musi�cal mancomunado: a Escola eBanda Municipal de Música“Sons e Soños” de Rábade, Be�gonte e Outeiro.A escola e banda nacían en setem�bro do 2007 co apoio da Corpo�ración Municipal do Concello deRábade, presidida por FranciscoXosé Fernández Montes, comoun ambicioso proxecto de CentroEducativo Musical aberto a todaa sociedade rabadense e á seucontorna baixo a dirección de Ar�mando Morales como único pro�fesor para unha decena dealumnos e alumnas. Máis tarde,no 2013 e 2015, adheríanse aoproxecto a través dun innovadorconvenio de colaboración osConcellos de Begonte e Outeirode Rei, respectivamente. A xes�tión administrativa do proxectoglobal recae dende entón na Aso�ciación Músico Crisanto, en ho�menaxe a un músico de a péapaixoado saxofonista da zonaque tocaba na Orquestra Noveda�des, que preside dende a súa fun�dación Pablo Rábade.Agora son un total de 25 os pro�fesores e profesoras cos que contaa Escola de Música. Ademais deArmando Morales –director da

banda�ˇ Marco Mendoza –percu�sión�, Manuel María Veiga– com�positor�, Laura López – saxo�,David Robles–piano�, MaríaNeira –frauta traveseira�, ManuelMontero e Carlos Timiraos –cla�rinete�, Pablo López – óboe�,Martín Vázquez –trombón�, Car�los Martínez–guitarra e baixoeléctrico�, Xosé Fernández –fagot e linguaxe musical�, ÓscarPrieto �tuba e bombardino�,Adrián Pereira �trompeta�, AlísMartínez �violoncello�, Luis Vin�seiro �trompa�, Branca Villares �pandeireta e canto tradicional�,Miguel Anxo López �percusióntradicional�, Brais Monxardín�gaita� Álex Troya �improvisa�ción�ˇ ademais dos profesoresasistentes de violín, Elisabetˇcanto, Esperanzaˇ e no caso demúsica, movemento, bombardinoe tuba, Fran Villamor.Coa incorporación destes docen�tes especializados incrementousetamén o volume de capital hu�mano implicado no proxecto atachegar aos 196 alumnos e alum�nas de entre os 4 e os 25 anos deidade, maioritariamene, e proce�dentes doutros concellos comaCospeito, Castro de Rei, Castro�verde, Lugo, Baralla ou mesmoTeixeiro que reciben clases naCasa da Cultura de Begonte, os

colexios de Begonte e Outeiro deRei, o Centro Social de Robra enOuteiro de Rei, o Centro Socio�cultural de Rábade e o instituto“Río Miño de Rábade”.“Todos eles e elas percorren asdistintas aulas, dado que ofrece�mos algunhas materias concretasen cada lugar igual que os ensaiosde agrupacións con sede nos dis�tintos concellos”, aclara ArmandoMorales.

Agrupacións

Froito do traballo e do apoio dasáreas de cultura dos Concellos deRábade, Begonte e Outeiro deRei, o claustro de profesores, ospais e nais do alumnado e veciñose veciñas integrados na Asocia�ción Músico Crisanto, xurdían di�ferentes agrupacións musicais: aMurajazz Big Band –integrada,principalmente, por profesores�ou a Young Murajazz Big Band –integrada polo alumnado� dirixi�das ambas por Álex Troya. Perotamén o grupo tradicional Tirapa�diante dirixido por Brais Monxar�dín e Miguel Anxo Lópezˇ o corode voces mixtas dirixido por Es�peranza Iglesiasˇ a Aula de Mú�sica Moderna a que dirixenMarco Mendoza e Carlos Martí�nezˇ a Banda Infantil da Escoladirixida por Pablo López e a pro�

pia Banda “Sons e Soños” de Rá�bade, Begonte e Outeiro de Reique dirixe Armando Morales.Dado que a maioría do alumnadoestá vencellada a algunha agrupa�ción, dedican tres ou máis horassemanais á música: “unha hora declase e dúas de ensaio”.

Nadal 2016

Despois do concerto no HULA osábado 17 de decembroˇ as Esco�las de Música de Rábade, Be�

gonte e Outeiro de Rei “interac�tuarán coa música” o 3 de xaneirono centro cultural de Rábade coobxectivo de achegar a música edar a coñecer os instrumentos aosmáis pequenos e pequenas.Baixo inscrición previa, desen�volveranse dúas quendas: unha denove e media a once da mañá eoutra de once e media da mañá aunha e media do mediodía.Pola súa banda, a coral ofreceráun concerto o 30 de decembro apartir das catro e media da tardeno salón de actos de Geriatros en Outeiro de Rei.Pero tamén participarán no actode clausura do Nadal en Begonteo sábado 28 de xaneiro onde ofre�cerán un repertorio “moi diverso,predominantemente clásicos enformación cámara”ˇ aos que seengadirá algunha panxoliña.O director da banda adianta xaque “estamos a deseñar precisa�mente neste mes de Nadal as ini�ciativas do vindeiro exercicio.Entre elas, constan proxectos defusión de artes escénicas, musi�cais ou de recuperación de reper�torio de zarzuela menosinterpretado polos máis novos. Omáis próximo, é a preparación derepertorio lixeiro para a celebra�ción dunha cea baile de En�troido”.

A Banda de Música ‘Sons e Soños’ de Rábade, Begonte e Outeiro de Rei no IX Certame Galego de Bandas de Música (á esquerda) e a Young Muralla Jazz (á dereita).

cultura

O mozo compositor lugués Ma�nuel María Veiga é o autordunha orixinal obra representa�tiva da vida musical das Escolasde Música de Rábade, Begonte eOuteiro de Rei: “Muíños encampo aberto” que homenaxeaao poeta chairego Manuel María.

“Muíños en campo

aberto”

26 culturadecembro 16

As Irmandades da Fala en Vilalbademostraron unha “interesantevida cultural” a comezos do XX

O escritor Antón Baamonde Gar�cía (Vilalba, 1959), profesor deFilosofía no instituto Xelmírez Ide Compostela, tamén é membroda sección de pensamento doConsello da Cultura Galega, doConsello Asesor da FundaciónCarlos Casares e do Padroado deRadioFusión.Con todo, tardaba en descubrirque o seu avó –Antonio GarcíaHermida� era un dos fundadoresdas Irmandades da Fala de Vi�lalba no 1916 da que actuabacomo secretario. “Non o sabíanin a familia. Miña nai naceu noano 1919 e o tempo de Franco foitempo de silencio”. Igualmente,o seu bisavó –o pai da súa avoa�, o músico Santiago Mato Vi�zoso, era o presidente dairmandade que nacía no 1916 re�collendo a impronta galeguistada súa música a finais do séculoXIX.O grupo fundador estaba inte�grado por catro propietariosˇ unindiano�banqueiro, Manuel Gar�cía Olanoˇ seis comerciantesˇ unfarmacéuticoˇ un médico, Plá�cido Peñaˇ catro avogados e tresestudantes universitarios. Continuando coa familia, o seutío avó –o teólogo Manuel Mato

Vizoso� con coñecementos eninglés e francés era un claroexemplo de que “en Vilalba,fai 100 anos, había unha vidacultural interesante” e “nonun ermo” como se puiderapensar. “A excitación culturalreflectíase no xornal A NosaTerra do que conservanexemplares de antes da Gue�rra Civil as miñas tías”. “A impronta galeguista xur�día das clases medias católi�cas e conservadoras candohoxe en día non é así. Agora,pola contra, o galeguismo ten

un cariz máis de esquerdasˇ men�tres que a comezos do século XXa clase media modesta se distan�ciaba máis destas ideas, proba�blemente, pola cultura de masas,o peso cada vez maior do Es�tado...”.“O galeguismo de comezos doXX era similar ao nacionalismovasco e catalán conservador.Pero, durante a época franquistatomaron sendas diferentes: os ca�taláns loitaron contra a ruptura,mentres os galegos optaron polosilencio”.Con todo, Antón Baamonde con�sidera que “as Irmandades daFala foron o punto de innición donacionalismo político �exitosodurante os anos 20, a Repúblicae tamén, relativamente, durante aGuerra Civil�”.��� Pe!a NovoO tamén vilalbés Lois PeñaNovo �cofundador das Irmandesda Fala de Vilalba� redactara oPrograma das Irmandades daFala aprobado na I Asemblea Na�cionalista celebrada en Lugo re�collendo a petición da autonomíaintegral de Galicia e a igualdadede dereitos de mulleres e homes.

Antón Baamonde. Distrito Xermar.

cultura

Licenciado en Ciencias da Infor�mación e Ciencias Políticas, Car�los G. Reigosa exerceu parte dasúa carreira periodística naAgencia EFE, onde foi taménDirector de Información. Agoraestá adicado completamente á li�teratura, e Segredos de Bretaña éa súa nova obra.Segredos de Bretaña (Xerais) é aúltima novela de Carlos G. Rei�gosa (A Pastoriza, 1948), que tencomo núcleo central o choqueentre o mundo das supersticiónsfronte o das razóns. “Para min éfascinante esa armonía na queviven algunhas das nosas comu�nidades aínda”, dice Reigosa.O protagonista de Segredos deBretaña, Isauro Guillén, é un es�critor que ven a Galicia a descan�sar despois de entregar a súaúltima novela. De casualidadechega a unha pequeña vila cha�mada Bretaña, e alí dase de contade que as historias que contan oslugareños son moito melloresque a novela que acaba de entre�

gar en Madrid.Isauro vivirá nesa vila onde es�tará rodeado dunha serie de mis�terios, que a xente do lugarasocia con antigas crenzas. Aí éonde Isauro Guillén entrará nunconflicto entre a razón e a pre�senza das supersticións. “É a his�toria de cómo a néboa do medoe das supersticións que podendominar unha etapa do pasado,van cedendo cando chega a luzda razón”, dice Reigosa sobre anovela.Carlos Reigosa pensa que todasas supersticións tan arraigadas á

cultura galega son “unha riquezaliteraria”, e que en Galicia “aíndaque queda moita tradición destetipo, é evidente que tivo moitamáis presenza no pasado, xa queestamos nunha etapa de prepon�derancia do realismo”.Para ese pobo denominado Bre�taña, o autor tomou referentes daxeografía galega, de toda a basehistórica que hai arredor do seunome e que deu lugar a unhaserie de mitos e lendas, e da súarelación con outras culturas. “Amiña terra fascíname, e semprepensei que a zona de Foz, Mon�doñedo, Ortigueira e arredoresera un espazo literario”, confesa. Carlos G. Reigosa confesa quese foi enamorando desta novelaa medida que a foi escribindo, eque esta obra “satisface unhaidea e compromiso coa miñaterra, xa que sempre pensei queera algo que lle debía á comarcavilalbesa.”. Con Segredos deBretaña salda así a débeda coaxente da súa comarca.

Carlos G. Reigosa: “Esta obra satisfaceunha idea de compromiso coa miña terra”

O 27 de nadal de1991 Xermolos e a Ir�mandade ManuelMaría entregaban oprimeiro recoñece�mento de Chairego deHonra na persoa deFiz Vergara Vilariñono Belén de Begonte.Durante estes anos re�cibiron o mesmo re�coñecemento PacoMartín, MaricaCampo, Bernardino Graña, Ave�lino Pousa Antelo, Isaac DíazPardo, Xose Neira Vilas e AnisiaMiranda, Asociación de GaiteirosGalegos, Antía Cal, David Otero,Uxio García Amor, Felipe Senén eFelipe Arias Vilas que recibennesta edición conmemorando os

25 anos deste recoñecemento undiploma deseñado polos creadoresirmáns Picallo.Outro creador, Valdi �Xosé ValDíaz� foi o nomeado nesta edicióndespois de ter realizado boa partedas esculturas do Paseo dos Soñosde Vilalba.

O acto de entrega do diploma de“Chairego de Honra” a Valdi tiñalugar o sábado 17 de decembro enVilalba onde Mini e Mero e RaúlGalego interpretaban a peza 'Entrerochas e penedo, chouteira do fu�racroios' composta en homenaxe aValdi.

Valdi, Chairego de Honra 2016

por Ana Villares

As inquedanzas nacionalistas xurdían nas

clases medias conservadoras

Mini, Mero e Raúl Galego interpretaron unha peza en homenaxe a Valdi.

Que ler? a elección de:

Que escoitar?

Isidro Cillero

Presidente da Asociación deAmigos da Liga Santaballesa

Un libro Un disco

Unha comida

Un sitio onde vivir

Unha personaxe histórica

Atopar os obxectos do estoxo obrigoume a superar todas as barreiras

que mantiñan represados os recordos. Os muros saltaron con violencia

e, igual ca nun tsunami de lembranzas, volvéronme os feitos que es�

quecera na adolescencia. Un tsunami de recordos, os mesmos que es�

cribín durante as horas desta noite. Os que ninguén crería, se chegasen

algún día a se divulgar.

Só eu sei que foron reais, tan reais coma o sol que se asoma nestes mo�

mentos polo horizonte ou como as follas amarelas do caderno no que

escribo estas últimas palabras [da miña confesión].

Dicir Van Morrison é dicir blues, rock, soul, jazz, folk.. o irlandés é

unha marca de calidade tan contrastada como áspero é o seu carác�

ter.

Con máis de 70 primaveras, é vendo como se deu este 2016, non sería

de estrañar que este fose un dos últimos traballos do ex líder de Them.

Namentres toca gozalo, porque cada escoita de Morrison é un agasa�

llo para os ouvidos. En Keep me singing volta á fórmula que mellor

resultado lle deu en albumes dos últimos anos como The Healing

game ou Back on top. Sublimes pezas onde a forza da súa voz sobre�

sae entre esa mestura de estilos que domina con insultante facilidade.

Non hai temas de recheo. Desde o de adianto, Too late, ata o que o

titula, todos eles son delicadas pezas de bo gusto. Gocémolo en vida

mentres podamos!

A casa do medo, Agustín Fernández PazRodeira

Cien años de soledad , GabrielGarcía Márquez

“Clandestino”, de Manu

Chao

Trinidad (Cuba)

Unha película

Calquera de Tarantino

Algún lugar

para visitar

Calquera que loitara polos

dereitos civís

Unha bebida

Santaballa (con máis tª)

Cocido galego Un albariño

Van Morrison: “Keep me singing”

por Félix Jorquerafmenfm.blogspot.com.es

Ahmed Hammoud, Shakib Ben Omar, Said Aagli, Ikram Anzouli,

Ahmed El Othemani, Hamid Fardjad, Margarita Albores, Hwidar

Premios 2016: Festival de Cannes. Semana da Crítica.

Festival de Sevilla. Premio Especial do Xurado e mellor son.

Título orixinal: Mimosas. Ano: 2016. Duración: 96 min. Xénero:

Drama. País: España. Director: Oliver Laxe. Guión: Oliver Laxe,

Santiago Fillol. Fotografía: Mauro Herce. Productora: Zeitun

Films / Rouge International.

Unha caravana acompaña a un ancián e moribundo Sheikh a Si�

jilmasa. A súa última vontade é ser enterrado xunto aos seus, pero

o vello morre mentras cruzan os escarpados cumes do Atlas ma�

rroquí. Os viaxeiros, temerosos da montaña, néganse a seguir

transportando o cadáver. Ahmed e Said, dous buscavidas que via�

xan coa caravana, din coñecer o camiño a Sijilmasa e ofrécense

a levar o seu corpo ata alí. A esposa do Sheikh dubida, coñecen

verdadeiramente o camiño? Noutro mundo, paralelo e remoto,

Shakib é escollido para viaxar ás montañas cunha misión: axudar

aos improvisados caravaneiros a chegar ao seu destino. Shakib

tamén dubida, é a súa primeira misión.

Que ver? ‘Mimosas’, dirixida por Oliver Laxe

27recomendacións decembro 16

"#$% &' ((()*&++,-.,/,)-0"/axenda

eventos

teatro

LugoCapela de Santa María

Tesouros do Mar e da Terraata o 28 de decembro

Tesouros do Mar e da Terra é unha colección de pezas de ouro, diamante oupedras preciosas, exquisitas e de gran calidade técnica, nas que se reflicte o

vínculo do autor -o xoieiro Óscar Rodríguez- co mar Cantábrico, transmitindo

nelas a súa forza e beleza.

LugoPazo de San MarcosEnvironmentsata o 8 de xaneiro

Environments, do artista vitoriano Jon Gorospe, gañador do IV Premio de Galiciade Fotografía Contemporánea deste ano, é un proxecto composto por 30

fotografías e dous filmes que denuncia como a sociedade actual agocha os

produtos que produce e a opacidade dos lugares onde se acumula ese lixo.

BegonteCasa da Cultura

XXVII Certame Galego de Arte José Domínguez Guizándende o 13 ata o 28 de xaneiro

A exposición de pintura coas obras presentadas ao XXVII Certame Galego de

Arte José Domínguez Guizán permanecerá na Casa da Cultura de Begonte

entre o venres 13 de xaneiro e o sábado 28 de xaneiro.

concursos

VilalbaAuditorio MunicipalOs tres porquiños23 de decembro

O auditorio de Vilalba acolle o venres 23 de decembro unha representaciónteatral dirixida a un público familiar. O prezo da entrada é de 5 euros.

VilalbaAuditorio MunicipalXamón, xamón 30 de decembro

Tirinautas porá en escena a partir das oito e media do serán a comedia XamónXamón protagonizada polo cómico Isi. O prezo da entrada é de 5 euros.

II Premio de Poesía Xosé María Díaz Castroata o 31 de decembro

O Concello de Guitiriz convoca a segunda edición do certame ao que podeconcorrer calquera poeta con poemarios escritos en galego e cun mínimode 500 versos. O premio, dotado con 2.000 euros e a publicación, por EspiralMaior, da obra gañadora, darase a coñecer o 19 de febreiro de 2017

coincidindo co natalicio do poeta.

III Premio “Xermade na Historia”ata o 17 de febreiro

As bases do certame, convocado polo Concello de Xermade, a Asociaciónde Veciños e Veciñas de Cabreiros e a Facultade de Ciencias da Educaciónda USC, recollen a participación de xeito individual ou colectivo con cantostraballos se desexe sempre que o seu tema estea relacionado co patrimonioetnográfico e cultural do concello de Xermade (tradicións, festas, ritos, artepopular, lendas, memoria histórica, costumes, literatura oral, etc). A extensióndos traballos escritos en galego será dun mínimo de 50 folios e un máximo de 400.A súa dotación económica é de 3.000 euros: 2.000 para o primeiro premio e 1.000

para o segundo.

VilalbaAuditorio Municipal

Concerto Benéfico de Nadal25 de decembro

A Asociación Cultural Banda de Música de Vilalba organiza o Concerto Benéfico deNadal 2016 que terá lugar a partir das oito do serán.

VilalbaAuditorio Municipal

State Philarmonic Orchestra26 de decembro

A State Philarmonic Orchestra da Ópera de Chisinau ofrece un concerto apartir das oito e media do serán. As entradas xa están á venda na Casa da

Cultura por un prezo de 10 euros e por 12 na propia billeteira.

VilalbaAuditorio MunicipalCine de Nadal

27 de decembro: “Pinocho y su amigo Coco”28 de decembro: “El caballero Don Latón”

29 de decembro: “La Leyenda del martillo mágico. Thor”O auditorio municipal vilalbés proxectará entre o martes 27 e o xoves 29

películas dirixidas a un público infantil con entrada gratuíta.

VilalbaAuditorio Municipal

XXXI Festival de Polifonía e Panxoliñas8 de xaneiro

A Polifónica Vilalbesa organiza unha nova edición do Festival de Polifonía ePanxoliñas que se desenvolverá o domingo 8 de xaneiro a partir das oito e

media do serán.

BegonteCentro Cultural José Domínguez GuizánXLV Nadal en Begonte: clausura

28 de xaneiroO acto de clausura das actividades do XLV Nadal en Begonte contará coa actuaciónda Agrupación das Escolas Municipais de Música de Begonte, Rábade e Outeiro deRei dirixida por Armando Morales coincidindo coa entrega dos premios dos

certames culturais.

28 actualidadedecembro 16

29sociedade decembro 16

O Concello de Xermade organizaba a quinta andaina contra a

violencia de xénero que se desenvolvía o domingo 27 de novembro.

Representantes de colectivos de Muimenta apoiaron no Parlamento

Europeo a "Declaración sobre a Cultura Galega".Charla sobre “envellecemento activo” en Roupar.

O xogador do Aba-

din CFC, Jesús

Goás, recibía

unha camiseta

conmemorativa

polos seus 500

partidos sobre o

terreo de xogo

que, posterior-

mente, sería asi-

nada polas persoas

p a r t i c i p a n t e s

nunha cea no Res-

taurante Niza.

como pa a o empo

concu a con

Participa no noso concurso mandando un sms ou whatsapp ao

606 86 33 22, dando a resposta que ti creas para acertar coa

nosa personaxe do mes. Entre os acertantes sortearemos unha

cea para dúas persoas no Restaurante A Nova Ruta.

fotodenunciaTrampa para zoupóns

enquisa na web

Este canalón no chan é un perigo para os viandantesque camiñan pola Praza Suso Gayoso de Vilalba.

Cre que a praza de Santa María de Vilalba

debería ser peonil?

http://www.terrachaxa.com/poll

Si ................................................ 87 %

Non ............................................. 13 %

30 servizosdecembro 16

Quen é este

rapaz?

Pista:

Á fronte dunha asociación cultural vilalbesa.

ANUNCIOS POR PALABRAS

O TARXETEIRO

ANÚNCIESE (GRATIS A PARTICULARES) TELF/FAX: 982 51 03 35TERRA CHÁ.XA APTO. 86 27800 VILALBA - terrachaxa@fmpublicidade.com

� ALÚGASE LOCAL EN VILALBA PARA BAR, CAFETERÍA, PUBOU CALQUERA OUTRO TIPO DE ACTIVIDADE EN ZONA CÉN�TRICA. PREZO ECONÓMICO E A CONVIR. INTERESADOSCHAMAR AO 636 307 595.

� ALÚGANSE BAIXO (145 METROS CADRADOS) E ENTRE�CHÁN (119 METROS CADRADOS). AMBOS NA RÚA CALVARIO.TELF: 625 104 928.

� ALÚGASE APARTAMENTO TOTALMENTE AMOBLADO EN BA�RREIROS PARA TODO O ANO. BO PREZO. TELF. 666 549 622.

� VÉNDESE CASA NA FEIRA DO MONTE (AO LADO DA CASADO CONCELLO). TELF. 662 253 823 (CHAMAR POLA NOITEDESPOIS DAS NOVE).

� VÉNDESE SOLAR DE 700 M2 CON 8 M DE FRENTE NA RÚADA FEIRA. BEN SITUADO PARA NEGOCIO. TELF. 610 39 40 52.

� ALÚGASE LOCAL CÉNTRICO EN VILALBA IDEAL PARA PE�RRUQUERÍA, DENTISTA, OFICINAS, ETC. TELF. 692 132 351.

� ALÚGASE PRAZA DE GARAXE NA RÚA PLÁCIDO PEÑA 16�18 EDIFICIO EIMIL (VILALBA). TELF. 982 51 23 70.

� VENDESE SOLAR UNIFAMILIAR EN VILALBA (DETRÁS DEPROTECCIÓN CIVIL) DE 1.055 METROS CADRADOS CONPASO DE SERVIDUME. PREZO 25.000 EUROS A CONVIR.TELF. 646 324 192.

� VÉNDESE PISO AMOBLADO DE 100 M2 NA AVDA. DE GALI�CIA, 32, VILALBA, CON 3 HABITACIÓNS, 1 BAÑO, SALA E CO�CIÑA. CALEFACCIÓN INDIVIDUAL DE GASÓLEO. TODOEXTERIOR, CÉNTRICO E EN BO ESTADO. TRASTEIROAMPLO EXTERIOR. PREZO: 60.000 EUROS NEGOCIABLES.TELF: 620 51 42 40 OU 629 91 82 63.

� VÉNDESE TERREO URBANO AO LADO DA COOPERATIVADE SANTABALLA. TELF. 654 164 108.

� ALÚGASE OU VÉNDESE GARAXE DE 12 M2 NA RÚA AL�CALDE FRAGA (RÚA DE CORREOS) 26�28. TELF. 680 88 2849.

� MANOLO DA TERRA CHÁ, 47 ANOS, SEPARADO, ALTO, TRA�BALLADOR, COÑECERÍA MULLER DA ZONA. TELF. 679 058 179.

� HOME SEPARADO DE 65 ANOS BUSCA MULLER DE 60 NONFUMADORA E SEN CARGAS. TELF. 630 403 711.

� RAPAZ SOLTEIRO DE 44 ANOS BUSCA RAPAZA SOLTEIRADE ENTRE 35 E 44. PREFERIBLEMENTE QUE LLE GUSTE AALDEA. TELF. 671 416 679.

� GUSTARÍAME COÑECER MULLER ENTRE 45 E 60 ANOSPARA AMIZADE OU O QUE XURDA. TELF. 648 147 243.

� RAPAZ SOLTEIRO DE 41 ANOS QUERE COÑECER RAPAZAPARA AMIZADE OU O QUE XURDA. TELF. 634 40 47 43.

� OFRÉCESE CHÓFER A PARTICULARES CON COCHE OU SENCOCHE. TELF. 667 444 004.

� SE OFRECE SEÑORA PARA FACER COMIDAS POLAS FES�TAS, TAREFAS DO FOGAR OU COIDAR NENOS OU MAIORES.TELF: 697 604 818.

�DÁNSE CLASES PARTICULARES DE INGLÉS, FRANCÉS, LIN�GUA E CLASES DE APOIO A PRIMARIA, ESO E BAC DE HUMA�NIDADES. TELF. 697 596 016.

� OFRÉCESE DIPLOMADA EN MAXISTERIO PARA DAR CLASESPARTICULARES (INFANTIL/PRIMARIA/1E2 ESO) E COIDARNENOS A DOMICILIO. TELF: 636 382 326.

� OFRÉCESE SEÑORA INTERNA PARA COIDADO DE PERSOASMAIORES, NENOS OU LIMPEZA DO FOGAR. TELF. 634 288 235.

�OFRÉCESE CHICA PARA LIMPAR POR HORAS OU COIDARNENOS, PREFERENTEMENTE POLAS MAÑÁS. INTERESADOSCHAMAR AO TELF. 637 24 96 02.

� ARRÉGLANSE PERSIANAS DE ALUMINIO E COLÓCANSEVENECIANAS. TELF. 639 241 614.

�OFRÉCESE CHICA PARA COIDAR DE PERSOAS MAIORESTANTO DE DÍA COMA DE NOITE. TELF. 629 987 316.

� BÚSCASE RAPAZA INTERNA PARA O COIDADO DUNHA PER�SOA MAIOR. TELF. 610 704 165.

� JOSÉ ÁNGEL LAGARES BUSCA EMPREGO. CONTA CON EX�PERIENCIA NO SECTOR DAS TELECOMUNICACIÓNS, PEROACEPTARÍA OUTRO TIPO DE EMPREGO. TELF. 633 686 246.

�FÁNSE LIMPEZAS DE FINCAS E XARDÍNS. DESBROCEMANUAL. PREzOS ECONÓMICOS. TELF. 647 441 483.

� VÉNDENSE ROLOS DE SILO E HERBA SECA. TAMÉN SEVENDE UN PONY POR 250 EUROS. TELF. 605 680 188 E 982 5279 06.

� REALÍZANSE TODO TIPO DE TRABALLOS FORESTAIS: DES�BROCE, PODA E PODA EN ALTURA, PLANTACIÓNS, CORTA DELEÑA, TRABALLOS DE XARDINERÍA, PECHES DE FINCAS,ETC. TELF. 696 224 709. ECONÓMICO.

� VÉNDENSE ROLOS DE HERBA SECA. TELF: 982 527 136 E664 103 964.

�VÉNDENSE CHANTAS DE SEGUNDA MAN PARA PECHE DEFINCAS. ENTRE 30 E 40 METROS. TELF. 648 147 243.

� VÉNDENSE ESTACAS DE CASTAÑO DE 2 M. TELF. 635 25 45 85.

� VÉNDENSE 2 CÁMARAS DE VIXILANCIA CON DECODIFICA�DOR (DE INTERIOR) EN BO ESTADO E PREZO MOI ECONÓ�MICO. TEL. 625 104 928.

� FANSE TODO TIPO DE TRABALLOS EN CARPINTERÍA DEMADEIRA. INFORMES NO TELÉFONO: 622 638 985.

�VÉNDESE VIÑO CASEIRO EXQUISITO. SERVIMOS A DOMICI�LIO GRANEL E EMBOTELLADO. TLF. 644 162 550.

� VÉNDESE RADIO�CD REPRODUCTOR MP3 DE COCHEMARCA KENWOOD, MODELO KDC�W434A. INTERESADOSCHAMAR OU CONTACTAR POR WHATSAPP NO TELF. 655 228614.

�VÉNDESE MEL CASEIRA. TELF. 659 257 742

� VÉNDENSE 50 M. DE TUBOS DE ACEIRO E BARRICAS DOVIÑO. TELF. 69760 48 18.

� VÉNDENSE HUCHAS DO TRIGO CENTENARIAS. TELF. 630407 533.

� VÉNDESE TV DE PANTALLA PLANA DE SEGUNA MAN ENPERFECTO ESTADO. TELF: 630 57 96 43.

� VENDO CAIXAS DE PLÁSTICO DE 60X40X25 CM. IDEAISPARA VENDIMIA. PREZO NEGOCIABLE. TELF. 616 954 119.

�VÉNDESE MUÍÑO ANTIGO DE CEREAL. TELF. 648 703 876.

� VÉNDESE MÁQUINA DE TABACO EN BO ESTADO. MOI BOPREZO. INTERESADOS CHAMAR AO TELÉFONO 637 363 879.

� VÉNDENSE 100 CAIXAS DE MADEIRA DE 220X90X70 MM.PREZO NEGOCIABLE. TELF. 622 638 985.

� VÉNDESE MÁQUINA DE COSER ALFA DE 50 ANOS EN PER�FECTO ESTADO. TELF. 630 57 96 43.

� VÉNDESE LEÑA DE CARBALLO, EUCALIPTO E SALGUEIROXA TROCEADA. TELF: 648 147 243.

� VÉNDENSE 5 PARCELAS NAS PARROQUIAS DE GOIRIZ ECARBALLIDO (VILALBA). TELF. 633 439 694 OU 984 293 975.

� VÉNDESE DESGRANADORA (MÁQUINA DE MALLAR) ANTIGA.TELF. 653 359 566.

empregoofertas inmobiliarias

outras ofertas

ofertas do agro

31publicidade decembro 16

relacións persoais

REALÍZANSE TRABALLOS DE MEDICIÓN E VALORACIÓNDE PARCELAS. TELF. 616 204 665.

DESE

ÑO

ER

OTU

LAC

IÓN

PU

BLI

CID

AD

E

AV

OG

AD

AS

ASE

SOR

ÍA

A palabra petróglifo ten as súasorixes nos termos gregos petros

(pedra) e glyphein (tallar), acu�ñada por primeira vez en francéscoma pétroglyphe, destinada aidentificar aquelas representa�cións gráficas gravadas nas ro�chas medianteincisións de des�gaste da súa capasuperficial, incluín�dose dentro das re�presentación doque coñecemoscomo arte rupestre.A manufactura dospetróglifos estén�dense por todo omundo, os máis an�tigos datan de fi�nais do PaleolíticoSuperior e sobretodo de tempos do Neolítico,podendo afirmar o seu uso nacomunicación fai 12.000 anoscomo símbolos previos á escri�tura, conservados nalgunhasculturas ata tempos modernos.Estes debuxos gravados nas ro�chas preséntansenos de varios

tipos: xeométricos (cadrados,esvásticas, etc,), figurativos (hu�manos, mans, pes, animais, etc.)e abstractos. O seu significadonon está de todo claro, pero ashipóteses apuntan cara concep�tos de tipo cultural, relixioso e

simbólico, relacionados con lu�gares de culto divino nos que secelebraban cerimonias paraobter sorte na caza, fertilidade,boas colleitas, etc., incluso che�gando a desempeñar o papel defitos delimitadores do territorio. En Galicia os petroglifos coñe�

cidos aglutínanse baixo o nomede Grupo Galaico de Arte Ru�

pestre, destacando en númeroaqueles do val do río Lérez, enPontevedra. No norte non sontan comúns, máis atopamos al�gúns casos deste tipo de arte

como é o Petroglifo do agro das

Calzadas, ubicado en As Mezoi�ras, lugar da parroquia guitiri�cesne de San Pedro do Buriz.Este petróglifo está talladonunha rocha de granito de 1,5 mde alto por cinco de ancho, nocal destaca como elemento prin�

cipal (na súa parte central e la�teral esquerda) un gravado com�posto por unha cuadrículairregular enmarcada en ambosextremos por tres liñas curvasconcéntricas, sendo as do ex�tremo dereito de maior tamaño

(75cm x 47 cm) que as do es�querdo (25cm x 20cm). Á de�reita do núcleo principal e naparte superior da rocha atopa�mos tamén 12 coviñas e douscírculos. A erosión, como cabede esperar en calquera monu�mento á intemperie, fixo mella

nos gravados.Preto do Petróglifo do agro das

Calzadas atopáronse tamén Pe�

tróglifos da Pena da Cata e Pe�

tróglifos da Pena Bicuda, osprimeiros (fragmentos) atopa�dos no entorno e no interior de

túmulos megalíti�cos do monte doPilreo e os segun�dos (9 penedos) nonúcleo de As Me�zoiras, nos que pre�dominan as coviñasas cazoletas e oscírculos.Unha vez máis aComarca da TerraChá móstranos asúa potencialidadeturística e patrimo�nial, a singularidade

artística daqueles primeiros mo�radores do territorio, os calesdeixaron as súas pegadas noperdurable granito, cunha sim�boloxía descoñecida ata o mo�mento pero que de seguro seguea atraer os bos agoiros para oshabitantes da contorna.

Descubrindo opatrimonio chairego

O petróglifo do Agro das Calzadascon Míriam Fernández