78233 la euskara 3ep-eus · 2012-05-09 · lagundu, eta esan hitz horiek ondo ala txarto dauden. 6....
TRANSCRIPT
Euskara 3
lmh
giltza
l h
giltza
Ikaslearen liburua
Euskara 3Lehen Mailako Hezkuntzako bigarren zikloa
Proiektua eta argitalpena: giltza-edebé taldea
Zuzendari nagusia: Antonio Garrido GonzálezHezkuntza-edukien argitalpenaren zuzendaria: María Banal MartínezGiza eta Gizarte Zientziak arloko zuzendaria: Natalia Corretjé CarnéPedagogia-zuzendaria: Santiago Centelles CerveraEkoizpen-zuzendaria: Juan López Navarro
Giltza-edebé taldea: Koordinatzailea: Libe Arenaza AlvarezEdizioa: giltza taldeaZuzenketa: giltza taldeaIkonografi a: Zenón Cubillas GonzálezDiseinu grafi koa eta azala: Luis Vilardell Panicot
Kolaboratzaileak: Pedagogia eta testua: Joseba Irazabal Barrenetxea Edizio grafi koa, maketazioa eta fotokonposizioa: Saioa Belar IñarraMarrazkiak: Iban Izagirre UrangaArgazkiak: Thinkstock photos eta giltza-edebé artxibategia
Jabegoa giltza-edebé taldea© giltza-edebé taldea, 2012 Zumalakarregi etorbidea, 5448006 Bilbowww.edebe.com
ISBN 978-84-8378-233-0Lege-gordailua. B. 5704-2012Espainian inprimatuaPrinted in SpainEGS - Rosari, 2 - Bartzelona
Liburu hau giltza-edebé argitaletxearen proiektuaren parte da, eta Lehen Mailako Hezkuntzan indarrean dagoen curriculumaren arabera egin da.
OHARRA: Liburu honetako jarduera guztiak koadernoan egitekoak dira. Jardueretako hutsuneak argigarriak dira, didaktikoak, eta ez dute bestelako xederik.
Obra honen edozein erreprodukzio modu, banaketa, komunikazio publiko edo aldaketa egiteko, nahitaezkoa da jabeen baimena, legeak aurrez ikusitako salbuespenezko kasuetan salbu. Obra honen zatiren bat fotokopiatu edo eskaneatu nahi baduzu, jo CEDROra (Centro Español de Derechos Reprográfi cos) (www.conlicencia.com; 91 702 19 70 / 93 272 04 45).
Giltzak arduraz aukeratu ditu web-orrialdeak. Dena den, web-orri horiek ez dira giltza-edebéren jabetzakoak. Beraz, ezin dugu erantzukizunik hartu web-orrialde horien bistaratzetik edo edukietatik sor litezkeen kexen aurrean.
Editoreek beren esku zegoen guztia egin dute obra honetan aipatzen diren materialen jabeak aurkitzeko. Gure gogoaren aurka baten bat aipatu gabe geratu bada, posible denean zuzenduko delako akatsa.
[email protected], [email protected]
PIXEL PROIEKTUA
Kaixo, lagun!
Gogoratzen zara nitaz? Pixel naiz. Elkarrekin hasi genuen esku artean dugunhezkuntza-proiektu hau.
Lehen Hezkuntzako Bigarren Zikloan zaude dagoeneko, eta, pixkanaka, trebatzen ari zara.
Nabarmentzekoak dira hobetzeko egiten duzun ahalegina eta ibilbide honetan ondoan izan dituzunen babesa: familia, irakasleak, lagunak… eta ni! Tarte honetan askotariko jendea izan duzu inguruan; haiengandik guztiengandik ikasi ahal izan dituzu gauza berriak eta interesgarriak.
Orain hasiko duzun ikasturtea baliagarria izango zaizu aurreko urteetan ikasitako guztia osatzeko eta hobetzeko. Giltza argitaletxeak zure ondoan jarraitu nahi du egiteko horretan. Nirekin, inguratzen gaituen munduaren giltzarriak aurkituko dituzu; taldekako proiektuetan parte hartuko duzu; ordenagailuarekin nabigatuko duzu; sormena garatuko duzu, etaegunez egun autonomoagoa izango zara.
Ez ahaztu: argazki bat argia izan dadin, askotariko pixel ugari batu behar dira. Era berean, zure trebakuntza osoagoa eta hobea izango da. Ziur gaude lortuko duzula. Animo!
Pixel eta Giltzako taldea
3Euskara
Nolakoa da ikaslearen liburua?
Unitatearen hasiera
124 125
• Ezagutzen dituzu komikiko pertsonaiak? Nola dute izena?
• Non daude gure lagunak komikiaren hasieran? Zertan ari dira?
• Zer ari dira irakurtzen umeetako batzuk hegazkinean? Zergatik?
• Nork egin die barre irakurtzen ari direnei? Zergatik?
• Zer gertatu da komikiaren amaieran?
• Zure ustez, garrantzitsua da geografi a jakitea? Zergatik?
Patagoniara goaz!
Pixelekin buru-belarri…
• kulturak errespetatzen
• elkar erabiltzen
• gutunak idazten
• Zertara eta Zertarako bereizten
• lexikoa lantzen
Hirugarren mailako ikasleak Patagoniara joan dira udako oporretan, irakasleekin. Badakizu nolakoa den Patagonia? Ikusi bideo honetan:
http://www.youtube.com/ watch?v=y0jlOF7Bci8
Leku ederra da, ezta?
9 Oporretangeografi a ikasten?
Hori lelokeria!
Hau hotza?Zer gertatzenda hemen?
Geografi aikastea lelokeria
dela? A!
Patagoniara goaz. Bai ondo!
Zu beti ikasten!
Eta zu inoiz ez!
Zuek ereikasten?
Ondo dago nora goazen
jakitea.
Nora zoaztehorrela jantzita? Abuztua da eta!
Hego hemisferioan gaude. Abuztuan
negu gorria dahemen!
Unitatearen gaia aurkezten da, bi orrialde hartzendituen komikiaren bitartez.
Komikiari buruzko galderak, mintzamena lantzeko eta elkarrizketa sustatzeko.
10
Lagun berriak!1. Osatu elkarrizketa hau, aukeran ematen zaizkizun hitzak erabiliz. Ondoren, antzeztu.
Ainhoa: ______, Oier! ______ oporretan?
Oier: ______! Aurten ere aitona-amonak bisitatzera joan gara, beren herrira. Mendi-txangoak egin ditugu, masustak bildu… Eta zuk zer egin duzu?
Ainhoa: Gu hondartzan egon gara. Surfean aritu naiz!
Oier: ______! ______, ni baino altuagoa zara orain, ezta?
Ainhoa: ______! Udan hiru zentimetro hazi naiz. ______ aurten ikasgelakoaltuena izango naizela!
— Zer esan du bakoitzak? Binaka, asmatu elkarrizketak.
2. Miren, Jurgen bezala, berria da eskolan, eta zalantza asko ditu. Irakurri galderak, eta lagundu zalantzak argitzen.
Zerekin ibili beharko dut kontuz?
http://etxegiroan.com/ipuina.php?id=145
a) Itzelb) Zein ondo
4 a) Aizub) Neska
5
a) Bai horixeb) Jakina
6 a) Badakitb) Ziur naiz
7
a) Kaixob) Aupac) Aspaldiko
1 a) Zer moduzb) Zelanc) Nola ibili zara
2
a) Primeranb) Inoiz baino hobetoc) Bikain
3
1 2
3
4 5
67
Aspaldiko!
Egun on!
Aupa!
Gero arte!
Ongi etorri!
Zer moduz?
Ikusi arte!
Ondo ibili!
1 2
Zer da eskola honetako gauzarik
onena?
Ahozko komunikazioa
Mintzamena eta ahozko hizkuntzaren egiturak lantzeko jarduerak eta entzungaiak.
70
• Irakurri duzu inoiz otsoren bati buruzko istoriorik? Nolakoa zen otsoa: langilea ala alferra? Eskuzabala ala zekena? Ona ala gaiztoa?
• Badakizu zer jaten duten normalean otsoek?
OTSOAREN OGIA
Bazen behin otso nagi bat, otso alfer hutsa. Beti zegoenetzanda, aharrausika. Eta, jakina, ehizan ibiltzen ez zenez,
beti zen gose.
Egun batean, nekazari batekin egin zuen topo. Nekazariahamarretakoa jaten ari zen, eta ogia eskaini zion otsoari. Otsoakjan egin zuen ogia.
—Umm, ederra dago. Aizu, zer egin behar da ogia egunero jateko?
—Garia erein. Erraza da. Ogia egiteko, lehenengo eta behin, lurra landu…
—Ogia lurrean hazten da?
—Eeeepa! Azkarregi zoaz. Lurra landu ondoren, hazia erein behar da…
—Eta ogia sortzen da!
—Eeez! Gero, udaberrira arte itxaron behar da, hazia erne arte.
Zergatik eman ote dio nekazariak ogia
otsoari?
Irakurgaia
72 Egin Koadernoko ariketak.
Ogia prest dago jateko?6. Irakurri testuak, eta esan zein den ipuinaren laburpena.
7. Lotu ogia egiteko jarraibide bakoitza dagokion esanahiarekin.
Ipuinak otso baten istorioa kontatzen du. Otsoa gose da, sendagileak dieta egiteko agindu diolako. Horregatik, oso pozik jarri da nekazari batek ogi puska bat eman dionean. Hala ere nekazariak ogia nola egiten den azaldu dionean, otsoa triste jarri da. Izan ere basoan ez dago errotarik! Eta basora itzuli da, dieta egiten jarraitzera, gizajoa.
AIpuina otso goseti baten istorioa da. Basoan ez dago ehizarik, eta otsoak ez dauka ezer jateko. Horregatik, poz-pozik jarri da nekazariak ogi puska bat eman dionean. Otsoak ogia nola lortzen denjakin nahi du, eta nekazariak prozesu guztia azaldu dio. Baina otsoa, ogia egitea oso zaila dela ikusita, basora itzuli da, triste eta kezkatuta, bertan zer ehizatu ez daukalako.
B
Ipuina otso alfer baten istorioa da. Otsoa, ehizan ibili nahi ez duenez, beti da gose. Horregatik, pozik hartu du nekazariak eman dion ogi puska. Gozo-gozo dagoenez, ogia nola egiten den galdetu dio nekazariari. Nekazariak ogia egiteko prozesua azaldu dio; baina otsoa, alfer hutsa denez, lan handia dela pentsatu du, eta ehizan ibiltzea erabaki du.
C
a) Landarea lurretik sortu eta hazten hasi.
b) Gari landareetatik aleak banandu, eta gainerakoa bota.
c) Lurra prestatu zerbait ereiteko: garia, patatak, porruak…
d) Garia ondo hazita egon; biltzeko moduan egon.
e) Lurra prestatu ondoren, gariaren haziak lurrean sartu.
1. Lurra landu
2. Garia erein
3. Hazia erne
5. Alea bereizi
4. Garia heldu
Ulermena
Irakurritako testuarenulermena lantzeko jarduera multzoa, testuan agertzen den balio baten hausnarketa barne.
Unitate bakoitzean testu bat eskaintzen dugu, irakurketa ozena, irakurketa isila eta ulertuz irakurtzea sendotzeko.
Atal honek bi zati ditu: testuen lanketa eta hizkuntzari buruzkohausnarketa.Lehenengoan, orotariko testu moten azterketa eta lanketa egiten da.Bigarrenean, ortografi arekin, lexikoarekin eta gramatikarekin erlazionatutako edukiak lantzen dira, testuinguru bateankokatutako jardueretan.
Hiruhileko bakoitzaren amaieran proiektu bat egitea proposatzen dugu, trebetasunak moduaktiboan eta integratzailean eskuratzeko asmoz.
Komunikazio idatzia
KOADERNOKO ARIKETAKENTZUNGAIA IKT-AK
56 Egin Koadernoko ariketak.
Posta elektronikoa zuzentzen5. Jonek posta elektroniko bat bidali nahi dio Maiderri, baina zalantzak ditu hitz batzuekin.
Lagundu, eta esan hitz horiek ondo ala txarto dauden.
6. Zer markatu beharko genuke gorriz posta elektronikoa zuzentzeko?
a) Normalean egiten ditugun akatsak.
b) Errepikatuta dauden hitzak.
c) Berriro irakurtzean ondo ulertzen ez diren esaldiak, hitzak…
d) Ortografi a-zalantzak sortzen dizkiguten hitzak.
Asteburuko plana
Aupa, Maider!
Zer moduz? Ez dizut aspaldian ikusi. Nola zabiltza eskolan?
Tira. Astebururako plan bat proposatu nahi dizut. Datorren astean, bertso-saio bat egongo da Donostian, eta Unai Iturriaga eta Maialen Lujanbio arituko dira. Eskolan bidaia antolatu dute ikaslearentzat, bertara joateko.
Autobusez eramango gaituzte. Kepa irakasleekin joango gara. Kepa oso jatorra da, eta gure lagunarekin joan gaitezkeela esan digu: nahi ditugun lagunak gonbidatzeko.
Bada, nik zu gonbidatu nahi dizut. A! Eta Amaiarentzat ere hartu dut lekua autobusean.
Eskolara aitonarekin joango gara, oinez. Gero, gauez itzuliko garenez, amak ekarriko digu etxera autoz.
Tira, bada. Animatzen bazara, esango nauzu!
Besarkada handi bat eta laster arte.
Jon :-)
Teknika hori oso ona izan daiteke zuzenketak egiteko, ezta? Idatzi duguna arretaz irakurri, eta zalantza sortzen digun guztia gorriz markatu. Horrela,laguntza eskatu ahal izango dugu gure lanak zuzentzeko.
ProiektuakPROJECTE
Título proyectoSubtitulo proyecto
ESCULLO
Texto interior
94
PROIEKTUA
Antzerkia Ipuin baten antzezpena
HAUSNARTU
Zer leku ageri da irudian?
Nola daude jantzita agertokiko lagunak?
Zertan ari dira?
Gustatzen zaizu horrelakoak ikustea? Zergatik?
Eta egitea?
Egin duzu inoiz horrelakorik?
94
Unitatean landutakoa egoera errealetan aplikatzekolan- proposamenak,oinarrizko gaitasunak etaaskotariko adimenakgaratzen laguntzeko.
Amaierako ataza
34
Erabili!Aukeratu jarduera bat, ondo egiten dakizuna (irudietan dituzu adibide batzuk), eta prestatu, e-portfoliorako, jarduera horiegiteko jarraibideak. Horretarako, hartu kontuan aholku hauek:
Lehenik, egin zirriborroa koadernoan.
• Adierazi zer jarduera egiteko emango dituzun jarraibideak.
• Zerrendatu eginkizun horretarako behar diren osagaiak eta materialak.
• Idatzi urratsak banan-banan.
Urratsak lotzeko, idatzi denbora adierazteko hitzak behardiren lekuetan:
lehenengo, hasteko…; gero, ondoren…; azkenik, amaitzeko…
Gogoratu jarraibideak emateko hiru era daudela: egin,margotu; egin ezazu, margo itzazu; egin behar duzu, margotu behar dituzu…
Bilatu irudiak Interneten edo egin marrazkiak, urratsak hobeto azaltzeko.
Amaitzeko, prestatu e-portfoliorako jarraibide-testu txukuna.
• Irakurri eta berrikusi idatzi duzuna.
• Egiaztatu nahi duzun guztia idatzi duzula: zer jarduera den, zer behar den, urrats guztiak…
• Idatzi dituzu denbora adierazteko hitzak? Erabili dituzujarraibideetarako aditzak? Ondo idatzi dituzu esaldiak?Zalantzarik baduzu, galdetu, eta egin zuzenketakbeharrezkoa bada.
• Idatzi testu zuzendua txukun-txukun, eta erantsi apaintzeko irudiak, argazkiak edo nahi duzuna.
1
2
3
4
Arrautza bat nola frijitu
azalduk& dut.Beharrezk& osagaia§ eta
materiala§:-arrautza-olioa-zartagina-…
Leheneng&, bota olioa zartaginera.
Ondoren, bota arrautza kontu handiz.
Azkeni§…
5
Unitateko jarduerei buruzko autoebaluazioa egiteko abiapuntuaematen duen atala.
Liburuko unitateetan zer ariketa mota diren adierazten duten honelako ikonoak ageri dira, jarduera motak adierazteko:
Aurkibidea
1. Neu naiz! 8. orrialdea
2. Zer gustatzen zait? 22. orrialdea
3. Ondo sentitzen naiz! 36. orrialdea
4. Mozorro-lehiaketa 52. orrialdea
5. Antzerkira goaz! 66. orrialdea
6. Basajaun beldurgarria 80. orrialdea
7. Kutsadura hondartzan 96. orrialdea
8. Autoz ala bizkletaz? 110. orrialdea
9. Patagoniara goaz! 124. orrialdea
PROIEKTUA
Txotxongiloak 50. orrialdeaGabonetako oparigileak
PROIEKTUA
Antzerkia 94. orrialdeaIpuin baten antzezpena
PROIEKTUA
Aldizkaria 138. orrialdeaGure eskolako berriak
8
Neu naiz!
Pixelekin buru-belarri…
• zeure burua aurkezten
• zeure lagunak deskribatzen
• alfabetoarekin eta hitzekin jolasten
• letra larriak erabiltzen
• ipuinekin dibertitzen
Oporretan gauza asko egiten dira:etxekoekin egon, itsasoan bainatu, mendira joan, aitona-amonak bisitatu… Baina oporrak amaitu egiten dira. Ikusi hori Pirritx eta Porrotxen bideoan.
Eta zuk zer egin duzu oporretan?
http://www.katxiporreta.com/vlog/oporrak-bukatu-dira?v=2467
1
9
• Bilatu komikian Ainhoa, Oier eta Jurgen. Zenbatgarren mailan daude?
• Nongoa da ikasgelara etorri den haur berria?
• Nolakoak dira Ainhoa, Oier eta Jurgen?
• Nola sentitzen zara lehen eskola-egunean?
• Zure ustez, nola sentituko da Jurgen? Zer harrera egingo zenioke?
• Zure eskolan badago haur berririk? Zer egin dezakezu ondo senti dadin?
beltzarana ilehoria kizkurduna altua betaurrekoduna
10
Lagun berriak!1. Osatu elkarrizketa hau, aukeran ematen zaizkizun hitzak erabiliz. Ondoren, antzeztu.
Ainhoa: ______, Oier! ______ oporretan?
Oier: ______! Aurten ere aitona-amonak bisitatzera joan gara, beren herrira. Mendi-txangoak egin ditugu, masustak bildu… Eta zuk zer egin duzu?
Ainhoa: Gu hondartzan egon gara. Surfean aritu naiz!
Oier: ______! ______, ni baino altuagoa zara orain, ezta?
Ainhoa: ______! Udan hiru zentimetro hazi naiz. ______ aurten ikasgelakoaltuena izango naizela!
— Zer esan du bakoitzak? Binaka, asmatu elkarrizketak.
2. Miren, Jurgen bezala, berria da eskolan, eta zalantza asko ditu. Irakurri galderak, eta lagundu zalantzak argitzen.
Zerekin ibili beharko dut kontuz?
http://etxegiroan.com/ipuina.php?id=145
a) Itzelb) Zein ondo
4 a) Aizub) Neska
5
a) Bai horixeb) Jakina
6 a) Badakitb) Ziur naiz
7
a) Kaixob) Aupac) Aspaldiko
1 a) Zer moduzb) Zelanc) Nola ibili zara
2
a) Primeranb) Inoiz baino hobetoc) Bikain
3
1 2
3
4 5
67
Aspaldiko!
Egun on!
Aupa!
Gero arte!
Ongi etorri!
Zer moduz?
Ikusi arte!
Ondo ibili!
1 2
Zer da eskola honetako gauzarik
onena?
11
1Ezagutzen dituzu zure ikaskideak?3. Irakurri aurkezpenak, eta esan zer galdetegiri jarraitu dion bakoitzak aurkezpena egiteko.
— Erantzun galdera hauei:
• Zer aurkezpen gustatu zaizu gehien? Zergatik?
• Zerbait bururatzen zaizu aurkezpen horiek hobetzeko? Zer?
— Idatzi zeure buruaren aurkezpena, eta prestatu antzezpena, urratsei jarraituz. Gero, erantzun galderei.
1. Jarri binaka. Batak egin aurkezpena, eta besteak entzun.
2. Kamerarik edo grabagailurik baduzue, grabatu.
3. Antzeztu edo erakutsi zure aurkezpena ikaskideen aurrean.
• Zuen ustez, nola egin duzue? Esan dituzue galdetegiko datu guztiak?
• Nola sentitu zarete? Atsegin duzue jendaurrean hitz egitea?
• Izena eta adina:• Non bizi zara orain?• Non bizi zinen lehen?• Zer da gehien gustatzen zaizuna?
• Izena eta adina:• Nongoa zara?• Zer da gehien gustatzen zaizuna?• Zer egin duzu oporretan?
Kaixo! Miren naiz, eta zortzi urte ditut. Barakaldokoa naiz. Asko gustatzen zait margotzea. Oporretan, marrazketa-ikastaro bat egin dut. Egun batean, eskuak pinturatan sartu, eta eskuekin horma-irudi bat egin genuen! A zer barre-algarak!
Egun on! Nik Jurgen dut izena, eta zortzi urte ditut. Iaz etorri nintzen Bilbora bizitzera. Lehen Alemanianbizi nintzen, Berlinen.Zaletasun asko ditut, baina saskibaloian jokatzea dut gustukoen.
MARKEL, MADDI ETA ZAPATAK
Egun batean, Markel erosketak egitera joan zen. Etxerako bidean, parkea zeharkatu zuen.
Zapata berriak zeramatzan jantzita. Zapata berriak janzten zituenean, ezkerrekoak
izugarri estutzen zion oina. Egun hartan, minaren minez, parkeko jarleku batean eseri zen, eta
ezkerreko zapata erantzi zuen.
Ezkerreko oineko mina kendu zitzaionean, zapata janzten hasi zen etxera itzultzeko. Une
hartan, neskato bat hurbildu zen jarlekura. Neska jarlekuan eseri zen, Markelen alboan.
—Markel dut izena.
—Eta nik Maddi —erantzun zion neskak.
—Zer duzu oinean? Herrenka zabiltza eta… —esan zion Markelek.
—Ez nabil herrenka. Inork baino azkarrago egin dezaket lasterka. Baina
ezkerreko zapata handiegi daukat, eta kontuz ibili behar dut ez galtzeko.
Markelek barre egin zuen.
—Ez egin barrerik, inozo halako horrek! —esan zuen Maddik—. Ezkerreko oina eskuinekoa
baino txikiagoa dut. Nazkatuta nago!
Zergatik ote zebilen herrenka Maddi?
• Begiratu marrazkiei. Badute antzik bi haurrek? Zertan?
• Zure ustez, non daude?
12
Zer egin dezakete Markelek eta Maddik eskolan barre egin ez
diezaieten?
bost axola zait: berdin dit, ez du garrantzirik
herrenka: gorputza alde batera edo bietara ohi baino gehiago makurtuz ibiltzea
1—Bada, niri guztiz kontrakoa gertatzen zait: eskuineko oina
ezkerrekoa baino txikiagoa dut.
—Benetan? —galdetu zion Maddik.
—Benetan! —erantzun zion Markelek.
—Orduan, beti eskuineko zapata galtzen ibiliko zara!
—Eskuinekoa ondo daukat, baina ezkerrekoa estu daukat.
Maddik bere ezkerreko zapata erantzi, eta Markelen zapataren
ondoan utzi zuen.
—Kolore berekoak balira —hasi zen esaten Maddi—, aldatu
egingo genituzke.
Markelek Maddiren zapata jantzi zuen; Maddik, Markelena.
—Ederto! —esan zuten biek harrituta.
—Niri bost axola zait kolore desberdineko zapatak jantzita
eramatea —esan zuen Maddik.
—Eskolako umeek barre egingo digute, ordea.
—Ameriketatik datorren moda berria dela esango diegu
—azaldu zuen Maddik—. Eta inozo hutsak direla moda hori
oraindik ez ezagutzeagatik!
Christine Nöstlinger, Markel, Maddi eta Maluta. Zubia (moldatua)
13
14
Markel eta Maddi lagun egin dira
4. Egia ala gezurra dira honako esaldi hauek? Gezurra badira, adierazi zergatik.
1. Maddiri ez zaio axola kolore desberdineko zapatekin ibiltzea.
2. Markel plazako parkean eseri da, eta eskuineko zapata erantzi du.
3. Maddi Markelen ondoan eseri da, eta Markelek galdetu dio ea zer gertatzen zaion oinean.
4. Markelek ez du uste eskolako haurrek barre egingo dietenik.
5. Markelek eta Maddik ez dituzte trukatu zapatak, eskolan barre egingo dietelako.
5. Markelek eta Maddik zapatak aldatu dituzte, baina badakizu bakoitzak zer zapata pare duen azkenean? Jarraitu labirintoko ibilbideari, eta osatu esaldiak.
Markelen zapatak ____________ dira, eta Maddiren zapatak ____________ dira.
Markelek eta Maddik zapatak trukatu dituzte. Trukatu ostean, Markelen ezkerreko zapata ____________ da, eta eskuinekoa ____________ da. Maddiren ezkerreko zapata ____________ da, eta ____________ ____________ da.
6. Zer ordenatan gertatu da? Adierazi.
a) Batak bestearen zapatak jantzi, eta biak ohartu dira zapatak ederto dituztela.
b) Maddi izeneko neskato bat hurbildu zaio Markeli.
c) Kolore desberdineko zapatak dira, baina ez zaie axola, moda berria dela esango baitiete beren lagunei.
d) Markelek eskuineko oina ezkerrekoa baino txikiagoa duela esan dio Maddiri.
1
Ariketa-koadernoan: alfabetoa: hurrenkera...
15
7. Irakurri binaka Markelen eta Maddiren arteko 12. orrialdeko elkarrizketa. Ondoren, erantzun galderei.
• Egokia iruditzen zaizue batak besteari egin dion harrera?
• Nola aurkezten duzue zeuen burua lagun berriak egin nahi dituzuenean? Antzeztu.
8. Markelek eta Maddik oin bereziak dauzkate, baina ez zaie axola eskolan haurrek barre egitea, badakitelako denok garela desberdinak.
• Eta zu zertan sentitzen zara desberdin?
• Aukeratu edo idatzi nola sentiarazten zaituen desberdintasun horrek, eta azaldu zergatik.
• Entzun zure ikaskideek aipatzen dituzten desberdintasunak. Horietako zein izatea gustatuko litzaizuke? Zergatik?
• Badakizu alfabetoa? Bada, bilatu alfabetoaren puzzlea osatzeko behar diren piezak.
• Zertarako erabiltzen duzu alfabetoa? Idatzi alfabetoaren hurrenkera jakitea beharrezko den bi egoera. Ondoren, mintzatu horretaz talde handian.
Irakurtzen ikasteko
Egin Koadernoko ariketak.
zoriontsu triste harr& lotsatuta ____________
Gogoratu: alfabetoak hurrenkera jakina du!
Puzzle-piezak ordenatuz gero, errazago topatuko
dituzu falta direnak!
Nolakoak dira Markel eta haren lagunak?
9. Badakigu Markelek ezaugarri bereziak dituela. Baina zer itxura dauka? Osatu deskribapena.
Markelek zortzi urte ditu, eta oso ______ da bere adinerako.Oso ______ da, gainera; baina ______. Gimnasioan, sokan gora igotzeko agintzen dietenean, beti lehena izaten da gora heltzen. Eta eskolan ez du inork berak bezain azkar lasterka egiten.
Markelek begi urdin ______ dauzka. Ile ______ dauka, azeriaren larrua bezain ______, eta ______ da. Sudurrean eta masailetan pekak dauzka.
Christine Nöstlinger, Markel, Maddi eta Maluta. Zubia (moldatua)
10. Hiru deskribapen hauetatik, zein da Markelena? Aukeratu, eta azaldu zergatik.
16
a) berria
b) txikia
c) iluna
1a) lodia
b) zaharra
c) argala
2a) indartsua
b) ahula
c) berritsua
3a) argi-argiak
b) karratuak
c) potoloak
4a) horixka
b) urdinxka
c) gorrixka
5a) tximaluzea
b) kizkurduna
c) kaskamotza
6
Ume baxua da duen adinerako. Gainera, oso mehea da, eta haren begi marroi ilunak ikaragarri handiak dira.
1Zortzi urte ditu. Ilegorria, txikia eta potoloa da. Eta berritsua benetan! Ez dut inoiz ezagutu berak baino txiste gehiago dakien pertsonarik.
2
Begi urdin argiak dauzka. Kaskagorria da, eta ile kizkurra dauka. Txikia izan arren, sasoi onean dago, eta eskolan beti izaten da lehena lasterka egiten eta sokan gora igotzen. 3
12 3
4 55 6
Egin Koadernoko ariketak.
Zein da itsusiagoa, sorgin zatarra ala sorgin motza? Hortxe dago koska!
Honezkero konturatuko zinen gauza bera deskribatzeko hitz bat baino gehiago dagoela, ezta? Bilatu irakurri dituzun deskribapen guztietan esanahi berbera duten hitzak, eta idatzi koadernoan. Adibidez: zatarra = motza.
111. Hauek dira Markelen eskolako lagunak. Nor ote da bakoitza? Entzun, eta idatzi
izenak. Ondoren, erantzun galderei.
• Nor da mototsak dauzkana?
• Nor da hanka luzeak dauzkana?
• Nor da lupa bat daukana?
• Nor da ile kizkurra daukana?
• Nor da lore bat hartzen ari dena?
— Badakigu zer egiten ari den Markelen lagun mina, baina nola du izena? Irakurri eta aukeratu.
12. Nolakoak dira zure lagunak? Egin haien marrazkia zure koadernoan, eta idatzi nolakogorpuzkera eta aurpegia duten. Ondoren, kontatu zure ikaskideari.
17
Bizia da Itsaso, bizia eta txikia. Hala ere, beso indartsuak dauzka. Zergatik? Igeri egitea ikaragarri gustatzen zaiolako. Itsaso beltzarana da. Ile beltz-beltza dauka, eta txirikordatan lotuta eraman ohi du. Itsasok begi argiak dauzka,itsaso urdinaren kolorekoak.
Neskatila garaia da Lore, baina beti makurtutaibiltzen da. Zergatik? Bada, loreak hartzea ikaragarri gustatzen zaiolako. Lorek ikatza bezain ile beltza dauka, eta motz-motza. Duela gutxi betaurrekoak jarri zizkioten.Ezetz igarri zer marrazki daukaten Lorerenbetaurrekoek? Bai horixe: loreak!
Egin Koadernoko ariketak.
Itsaso eta itsaso, Lore eta lore, hori da hori letra-dantza!
Testuetan, maiuskulak (letra larriak) eta minuskulak (letra xeheak) daude.Noiz erabiltzen dira batzuk, eta noiz besteak? Ea… hitz ederrak letra larriz! Ez! Testu-hasieran? Bai!
Kopiatu Markelen lagun minaren deskribapena ordenagailuz, eta jarri letra larri guztiak kolore gorriz. Ondoren, saiatu letra larria noiz idatzi behar den esaten.
18
Nor bezalakoa da Jurgenen laguna?
13. Irakurri Jurgenen Alemaniako lagun minaren deskribapena; erreparatu haren familiaren irudiari, eta marraztu haren irudia zure koadernoan.
14. Idatzi zure lagunen baten deskribapena, ahalik eta konparazio gehien eginez.
Badakizu konparazioak egiten? Bai? Proban jarriko zaitut!
Erantzun galdera sorta honi:
✎ Ni zure liburua bezain angeluzuzena naiz! Ado∫ al zaude?
Bai, ado∫ nag&. Pixel eta liburua berdina§ direlak&: angeluzuzena§.
Ez, ez nag& ado∫. Nire liburua biribila da; ez du Pixelen antzi§!
✏ Nire zapatila§ futbolari profesionalena§ bain& ederragoa§ dira. Ado∫ al zaude?
Bai, ado∫ nag&. Pixelen zapatila§ politagoa§ iruditzen zaizkit.
Ez, ez nag& ado∫. Futbolarien zapatila§ politagoa§ iruditzen zaizkit.
✐ Ni zu bain& jakintsuagoa naiz. Ado∫ al zaude?
Bai, orain Pixele§ ni§ bain& gehiag& daki. Baina ikasturte-amaieran ez da
horrela izang&!
Ez, Pixele§ azaltzen dizkigun gauza§ ni§ ere badakizkit. Ni§ gehiag& dakit!
Jurgenen lagun minak Klaus du izena, eta Jurgen bezain ilehoria da. Klausen aita saskibaloian aritzen da, eta urte batzuen buruan semea aita bainoaltuagoa izango da. Osabak ere antzeko itxura du, eta Klausek bezain begi urdinak dauzka. Arrebak eta amonak pekaz beterik dute aurpegia, baina Klausek are gehiago dauzka. Klausek, nagusitan, Superman eta Popeye marinela bezain indartsua izan nahi du, gaizkileen aurka borrokatzeko. Horretarako, are kirol gehiago egin beharko du, eta gogor entrenatu.
Egin Koadernoko ariketak.
19
1Pertsonaia misteriotsua15. Lauko taldetan, pertsonaia misteriotsuaren jolasean arituko gara.
1. Aukeratu ikaskide bat.
2. Aukeratu haren ezaugarri fi siko garrantzitsuak (altuera, ilearen eta begien kolorea…).
3. Antolatu bildutako informazio guztia, eta idatzi orri batean esaldi laburrekin.
4. Gorde deskribapena gainerako taldeei erakutsi gabe.
5. Beste taldeek, txandaka, Pixelenak bezalako galderak egingo dituzte. Pertsonaiadeskribatu duen taldeak BAI edo EZ baino ezin izango du erantzun.
6. Pertsonaia ezkutua nor den igarri ondoren, irakurri deskribapena, eta deskribatutakoikaskideak idatzi dugunarekin bat datorren esango du.
• Zertan asmatu dugu? Zertan ez?
• Datu garrantzitsuren bat falta da?
16. Egin jolas bera Internetetik hartutako pertsonaia ezagunen irudiekin.
1. Talde txikitan, bilatu irudiak Interneten, inprimatu eta gorde.
2. Beste talde batek, galderak eginez, pertsonaia ezaguna nor den igarri beharko du.
Altua da? Baxua da?
Ile lisoa dauka?Kizkurduna da? Ile luzea
dauka? Laburra?
Pailazoak baino barregarriagoa da? Pixel bezain jakintsua?
Ume bakarra da? Badu neba-arrebarik?
Beltzarana da? Gaztaina-koloreko ilea dauka? Ilehoria
da? Ilegorria da?
Argala da? Lodia da?
Atsegina da? Langilea? Isila?
Berritsua?
Ilea solte dauka? Badauka txirikordarik? Badauka ile-mototsik?
Begi argiak dauzka? Urdinak? Berdeak?
Ilunak dauzka?
www.google.com/imghp?hl=eu
Egin Koadernoko ariketak.
20
Erabili!Orain, idatzi zeure buruaren aurkezpen txukun bat e-portfoliorako. Horretarako, jarraitu urrats hauei:
Lehenengo eta behin, erabaki zer esan nahi duzun zeure buruari buruz.
• Idatzi koadernoan zeure datuen zerrenda luze bat: ezaugarri fi sikoak (altuera, ilea, begien kolorea...), izaera, gustuak…
• Aukeratu daturik interesgarrienak (zazpi edo zortzi datu), eta azpimarratu.
Antolatu datuak, eta erabaki nola hasi nahi duzunaurkezpena.
• Erabaki nola hasiko duzun aurkezpena: nolako agurraidatziko duzun (Aupa, Zer moduz?, Zelan zabiltzate?...).
• Pentsatu aukeratu dituzun datuak zer hurrenkeratan idatziko dituzun: zer esango duzun lehenengo, zer gero...
Idatzi koadernoan lehenengo zirriborroa.
• Idatzi esaldi bat datu bakoitzaren inguruan (Oso ikasle ona naiz, Ez naiz batere burugogorra...).
• Idatzi aurkezpenaren zirriborroa orri batean, esaldiak ondo lotuz. Ez ahaztu hasierako agurra.
• Apaindu aurkezpena: zure marrazkiren edo argazkiren bat erantsi…
Azkenik, prestatu e-portfoliorako aurkezpen txukuna.
• Irakurri zirriborroa arreta handiz. Zerbait ahaztu duzu?Zerbait aldatu nahi duzu?
• Leku- eta pertsona-izenak aipatzean, erabili dituzu letralarriak? Jarri dituzu puntuak esaldien amaieran? Ondo lotu dituzu esaldiak? Zalantzarik baduzu, galdetu, eta eginzuzenketak beharrezkoa bada.
• Idatzi testu zuzendua txukun-txukun, eta erantsi apaintzeko irudiak, argazkiak edo nahi duzuna.
1
2
3
4
Nolakoa naiz?
- alaia- jakintsua- angeluzuzena- koloretakoa- begi urdina- …
Egun onKaix&, laguno§!Pixel naiz...- nolakoa naiz itxuraz?- nolakoa naiz izaeraz?- zer gustatzen zait?- …
- Gorputz angeluzuzenaeta kolore ugarikoa daukat.- Os& jakintsua naiz eta gehien gustatzen zaidana ikasleei laguntzea da.
21
Autoebaluazioa1. IKASI DUZU PERTSONEN DESKRIBAPENAK EGITEN?
a) Bai, ondo eta erraz egiten ditut.b) Nahiko ondo egiten ditut, baina neketsua da.c) Ez dakit oso ondo egiten.
2. IRAKURRITAKO IPUINA…
a) Erraza iruditu zait, eta gustura irakurri dut.b) Gustatu zait; baina luze samarra iruditu zait, eta nekatu egin naiz.c) Zaila iruditu zait: oso luzea, hitz ezezagun asko…
3. ENTZUNGAIAK…
a) Erraz ulertu ditut.b) Zail samarrak iruditu zaizkit.c) Oso zailak iruditu zaizkit.
4. PENTSATU NOLA EGIN DUZUN AMAIERAKO ATAZA.
• Gustatu zaizu lana?• Erraza iruditu zaizu?• Gauza asko ikasi dituzu?
5. AMAITZEKO, NOLA SENTITU ZARA UNITATE HONETAN…
• zeure burua jendaurrean aurkezten? Eta aurkezpenak entzuten?• deskribapenak idatziz eta ahoz egiten?• letra larriak eta xeheak erabiltzen?• alfabetoarekin jolasten?
• Lana taldeka egin duzuenean, nola moldatu zarete?
• Gustura aritu zarete?
• Arazoren bat izan duzue? Zein?
• Denok hartu duzue parte?
• Zerbait hobetu behar duzue taldean? Zer? Zergatik?
Taldeko hausnarketa