6.gaia. al-andalus

AL-ANDALUS GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 6. GAIA

Al-Andalus

GAIA


Musulmanak, Iber iar penintsulara, 711. urtean etorr i ziren. Tariq eta Musa musulmanen buruak ziren .

Musulmanak, Guadaleteko borrokan, bis igodoak menderatu zituzten.

Guadaleteko borroka

Al-andaluseko historia-1


Musulmanak , penintsulan 711.urtet ik 1492urtera egon ziren. Guztira 800 urte gutxi gora- behera

Al Andaluseko historia-2


Denboraren marra

Al-Andaluseko historia-3


Hasieran, Al-Andalus Damaskoko kal ifatuaren mende zegoen.Emir batek gidatzen zuen.

Kordoba lurraldeko hir iburua izan zen.



929. urtean Abderraman III.a, kal ifa indepente izendatu zuten.

Garai honi kalifatu independente deitu zitzaion

756 urtean Abderraman I.a emir independente izendatu zuten.

Emirato independente

Damaskoko Kalifaren aginduak ez zituen betetzen eta autoritate erlijiosoa hartu zuen:


-


- 1031n, kalifatua erresuma txikietan edo taifa ezberdinetan

banatu zen .

- Kalifaren boterea ahuldu zen, -eta errege kristauak Al-Andalus konkistatzeko aukera, aprobetxatu zuten

Al-Andalus erresuma txikietan banandu zen



1212.urtean,,Tolosako Nabaseeko borroka handia izan zen. kristauek i rabazi

eta almohadeak galdu zuten. Antso VII.a Nafarroakoak, Al-Nasir zegoen lekurantz jo zuen, zeramatzan

berrehun zaldun nafarrekin. Nafarrek kateak apurtu zituzten .Antsok, Nafarroako armarriar i jartzeko ,kateak eraman zituen


http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/19/Blason_Navarre.png


Islamdarren esku,

bakarr ik Granadako erre inua geratu zen

Azkenean, 1492. urtean, Errege Katol ikoek

Granada konkistatu zuten.



- Herritar gehienak nekazariak ziren. - Ureztapena asko garatu zen eta produkto berriak ereiten hasi ziren (kotoia, arroza, laranjak, larru ongintza…)

Kotoia

Indigoa

Ureztapena

Ekonomia – Teknika eta landare berriakEkonomia-1


ArrozaAzukre-kanabera

Alberjinia

Orburua

Ekonomia – Landare berriak Ekonomia-2

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fb/Aubergine.jpg


Hirietan kalitate handiko artisautza produktuak lantzen ziren ...

Ekonomia – Kalitate handiko eskulangintza

Keramika Larru ongintza Bitxigintza

Armak

Zeta

Ekonomia-3


Al-Andalus merkataritza zentro aktiboa izan zen. Lantzen zituzten artisautza produktuak saltzen zituzten eta morroiak eta urrea erosten zuten. Txanpona erabiltzen zuten: dinarea eta dirhema.

Kalifaldiko urrezko dinar-a Kordobako

zilarrezko dirhema

Ekonomia – Merkataritza aktiboa

Kalitate handiko eskulangintza - Eslulanak ala artelanak ?

Ekonomia-4


Talde boteretsuena konkistatzaileek eta haren ondorengoek osatzen zuten:

Arabiarrek lur onenak eta gobernuko kargu onenak mantendu zituzten.

Berbereak gehiago ziren baina haien egoera okerragoa zen.

Gizarte heterogeneoa gizartea-1


Erlijio desberdinak elkar bizi ziren: Mozarabeak(kristauak), Muladiak, Juduak

Muladiak Lehen kristauak

izanik islama hartu zutenak

Mozarabeak kristau

erlijioarekin aurrera egin

zuten kristauak

Juduak

Gizarte heterogeneoa gizartea-2


Hiriak oso garrantzitsuak ziren

airetiko argazkian KordobaHiriaren alde garrantzitsuena medina zen, hemen alkazaba (jauregia) eta mezkita nagusia

zeuden

Hiriak oso garrantzitsuak ziren, bizitza ekonomikoaren, sozialaren eta kulturalaren zentro zirelako

Kristauenak baino hiri handiagoak ziren: Kordobak 100.000 biztanle inguru zituen.

gizartea-3


Familia aberatsaren etxebizitzagizartea-4


Alpujarrak, Granada

Aurreko etxe musulmanak eta gaurkoak berdintsuak dira

Andaluziako etxe tradizionala, Kordoba

gizartea-5


Igeltsua

Azulejoa

Marmola

Egurra

Arkitektura elementuak - Materialak

Material txiroekin eraikitzen zuten

arkitektura-1


Arkitektura elementuak - Arkuak

Erdi puntukoa

Polilobulatua

Ferra-arkua

Ferra-arku zorrotza

Elementuak:

ferra-arkuak

eta

poliobulatuak; egurrezko estalki lauak eta kupulekin itxitakoak.

arkitektura-2


Arkitektura elementuak - Apainketa

Geometrikoa

Kaligrafiko

a

Begetala

Apainketa oso ederrak erabiltzen zituzten.

arkitektura-3


Arkitektura elementuak - Apainketa

Giro atseginak eta freskoak, urarekiko gustua

arkitektura-4


Meskita - Eskema orokorra

Otoitz egiteko gela

arkitektura-5


Alhambra, GranadaAlhambrako lehoien patioa, Granada

Alhambraarkitektura-6


Ubidearen jauregia Generalifen, Granada

Alhambra arkitektura-7

Lindarajako begiratokia Alhambran

Alhambrako eskema, Granada


Al-Andalus Erdi Aroko kulturaren gune inportanteena zen. Jakintsuen artean, Aberroes eta Maimonides azpimarratuko ditugu.

Averroes,(Kordoba 1126 – Marraketx 1198)

filosofo eta jakintsu

andaluziarra, lege islamikoaz, matematikaz eta

medikuntzaz aditua.

Maimonides kristauentzat Rabí Moisés Egiptoarra (Cordoba 1135 –

Egipto 1204) medikua, rabinoa

eta Erdi Aroko judutar teologorik garrantzitsuena

izan zen.

Kultura ondarea

6.gaia. al-andalus

Education