3huh 0ltxho &duerqhoo $gyhuvduld sduv hsljudsklfd … · 2020. 7. 29. · ï >3duv , (sljudppdwd...

226
1 Pere Miquel Carbonell, Adversaria (pars epigraphica), ms. 69 de l’Arxiu Capitular de la Catedral de Girona Edició a cura d'Antoni Cobos 1 i Joaquim Tremoleda 2 . Girona, 2020. Presentació Aquesta obra és l'edició crítica de les inscripcions que Pere Miquel Carbonell va copiar al ms. 69 de l'Arxiu Capitular de la Catedral de Girona, titulat Adversaria, escrit pels vols de 1476. Descripció completa del ms. a càrrec de Maria Toldrà dins Eulàlia Duran (dir.) i Maria Toldrà (coord.), Repertori de manuscrits catalans (1474-1620), IV, Barcelona, 2008, pàg. 35-64. Ara actualitzada a la base de dades Manuscrits Catalans de l’Edat Moderna (http://mcem.iec.cat/veure.asp?id_manuscrits=575) Per a la biografia de l'autor us remetem a la pàgina Studia Humanitatis de l’UdG, a l'apartat de biografies. http://www3.udg.edu/vell/ilcc/Eiximenis/html_eiximenis/portal_SH/bio grafies/biografia_pere_miquel_carbonell.htm 1 Antoni Cobos Fajardo (Figueres 1962). Llicenciat en Filologia Clàssica (UAB 1985). Doctor en Filologia Clàssica (UAB 1998). Professor catedràtic de Llatí a l’ Institut Alexandre Deulofeu de Figueres. Ha publicat nombroses traduccions d’autors clàssics: Livi, Marcial, Plaute, Virgili, Horaci... Ha editat diversos textos del s. XV: Tomàs Mieres, Costums de Girona; Joan Ramon Ferrer, De pronominibus; De antiquitate legum. Ha editat diversos llibres de privilegis; Figueres; Monestir de Sant Esteve de Banyoles; Penó de Rocabertí (La Jonquera). 2 Joaquim Tremoleda i Trilla (Lladó 1962). Licenciat en Geografia i Història (UAB 1985). Doctor en arqueologia (UdG 1996). Arqueòleg-conservador del Museu d’Arqueologia de Catalunya-Empúries. Professor associat de la UdG. Director de la col·lecció Guies de Patrimoni Local (Diputació de Girona). Ha dirigit diversos projectes d’excavació en jaciments del país: Empúries, Vilauba (Camós), Ermedàs (Cornellà del Terri), La Quintana (Cervià de Ter), La Font del Vilar (Avinyonet de Puigventós), Can Ventura de l’Oller (Santa Perpètua de Mogoda), Can Ring (Besalú). Ha publicat les monografies d’aquestes excavacions a banda d’altres títols, entre els que destaca Industria y artesanado cerámico de época romana en el nordeste de Catalunya -Época augústea y altoimperial- (Oxford, 2000). Ha publicat, a més, nombrosos articles en revistes especialitzades. Ambdós autors dirigeixen i elaboren la col·lecció Epigrafia Medieval dels Comptats Gironins, que consta ja de tres volums: Peralada, Empúries i Besalú. El quart volum, dedicat íntegrament a la catedral de Girona es publicarà a finals de l’any 2020.

Upload: others

Post on 21-Oct-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 1

    Pere Miquel Carbonell, Adversaria (pars epigraphica), ms. 69 de l’Arxiu Capitular de la Catedral de Girona

    Edició a cura d'Antoni Cobos1 i Joaquim Tremoleda2. Girona, 2020.

    Presentació Aquesta obra és l'edició crítica de les inscripcions que Pere Miquel Carbonell

    va copiar al ms. 69 de l'Arxiu Capitular de la Catedral de Girona, titulat Adversaria, escrit pels vols de 1476.

    Descripció completa del ms. a càrrec de Maria Toldrà dins Eulàlia Duran (dir.) i Maria Toldrà (coord.), Repertori de manuscrits catalans (1474-1620), IV, Barcelona, 2008, pàg. 35-64. Ara actualitzada a la base de dades Manuscrits Catalans de l’Edat Moderna (http://mcem.iec.cat/veure.asp?id_manuscrits=575)

    Per a la biografia de l'autor us remetem a la pàgina Studia Humanitatis de l’UdG, a l'apartat de biografies.

    http://www3.udg.edu/vell/ilcc/Eiximenis/html_eiximenis/portal_SH/biografies/biografia_pere_miquel_carbonell.htm

    1 Antoni Cobos Fajardo (Figueres 1962). Llicenciat en Filologia Clàssica (UAB 1985). Doctor en Filologia Clàssica (UAB 1998). Professor catedràtic de Llatí a l’ Institut Alexandre Deulofeu de Figueres. Ha publicat nombroses traduccions d’autors clàssics: Livi, Marcial, Plaute, Virgili, Horaci... Ha editat diversos textos del s. XV: Tomàs Mieres, Costums de Girona; Joan Ramon Ferrer, De pronominibus; De antiquitate legum. Ha editat diversos llibres de privilegis; Figueres; Monestir de Sant Esteve de Banyoles; Penó de Rocabertí (La Jonquera).

    2 Joaquim Tremoleda i Trilla (Lladó 1962). Licenciat en Geografia i Història (UAB 1985). Doctor en arqueologia (UdG 1996). Arqueòleg-conservador del Museu d’Arqueologia de Catalunya-Empúries. Professor associat de la UdG. Director de la col·lecció Guies de Patrimoni Local (Diputació de Girona). Ha dirigit diversos projectes d’excavació en jaciments del país: Empúries, Vilauba (Camós), Ermedàs (Cornellà del Terri), La Quintana (Cervià de Ter), La Font del Vilar (Avinyonet de Puigventós), Can Ventura de l’Oller (Santa Perpètua de Mogoda), Can Ring (Besalú). Ha publicat les monografies d’aquestes excavacions a banda d’altres títols, entre els que destaca Industria y artesanado cerámico de época romana en el nordeste de Catalunya -Época augústea y altoimperial- (Oxford, 2000). Ha publicat, a més, nombrosos articles en revistes especialitzades. Ambdós autors dirigeixen i elaboren la col·lecció Epigrafia Medieval dels Comptats Gironins, que consta ja de tres volums: Peralada, Empúries i Besalú. El quart volum, dedicat íntegrament a la catedral de Girona es publicarà a finals de l’any 2020.

  • 2

    Criteris d’edició. Presentem una edició paleogràfica del text de Carbonell. És per això que,

    volgudament, oferim el text despullat d'anotacions bibliogràfiques. Tanmateix, oferim a continuació de cada epígraf les correspondències epigràfiques i les equivalències amb el CIL i altres reculls epigràfics.

    Aquest recull es pot dividir en quatres grans apartats. En primer lloc les inscripcions antigues (que anomenem Pars prima), en segon lloc, la transcripció dels textos d'algunes monedes romanes (Pars altera), en tercer lloc hem volgut editar també una sèrie d'epígrafs moderns (Pars tertia), contemporanis de Carbonell o fets per ell mateix amb clara vocació epigràfica. En un quart apartat (Pars quarta), donem la transcripció de la llegenda de les monedes que copia l’autor i els dos llistats d’abreviatures que Carbonell ha intercalat en el manuscrit.

    Carbonell presenta les inscripcions seguides i sense numerar, mentre que

    nosaltres les hem numerat per ordre d’aparició de forma correlativa. En ocasions l'autor proposa títols, que conservem, i als quals afegim una separació nostra en capítols.

    Totes les intervencions dels editors, ja siguin notes marginals de l'autor o referències nostres al CIL, les hem anotat entre parèntesis angulars, tal com hem fet amb la numeració original dels folis.

    Per als textos llatins deixem en minúscula i cursiva els textos explicatius de Carbonell (nom de ciutat, procedència, etc.), mentre que transcrivim en majúscules el text de les inscripcions, com és habitual en les edicions epigràfiques, encara que el manuscrit original de vegades estigui escrit en minúscules, ja que Carbonell n’alterna l’ús sense cap criteri coherent.

    Mantenim la distribució de línies de Carbonell, que, en principi, correspon a l’original que transcriu. També mantenim el punt que l'autor utilitza per marcar una interpunció en la làpida.

    Pel que fa a les notes marginals de la mà de Carbonell, molt abundants al llarg del manuscrit, transcrivim entre claudàtors i amb els mots add. marg. només aquelles notes que aporten informació complementària, molt especialment la referida al desenvolupament de les abreviatures que proposa Carbonell.

    Per a la localtizació de les inscripcions i la seva equivalència amb el CIL hem

    utilitzat el catàleg digital on-line Epigraphik-Datenbank a càrrec de Clauss / Slaby (http://www.manfredclauss.de/index.html). Quan no hem trobat la correspondència ho fem constar amb l’expressió “El CIL no la recull”. En ocasions, quan ha estat possible, remetem a altres corpora epigràfics que sí les recullen. En poques ocasions els textos que transcriu Carbonell no són epigràfics sinó literaris, en aquest cas oferim alguna referència bibliogràfica de suport.

  • 3

    Estructura i agrupació de les inscripcions Pars prima: Epigrammata lapidea antiquiora (el títol genèric és nostre). La primera part de què consta aquesta edició recull, com hem dit, les

    inscripcions antigues. Comença al foli 15 i s'allarga, tot i que amb de forma discontínua, fins al f. 146. De fet, sembla que Carbonell no es plantegi l'obra com un sol recull epigràfic, sinó com a diversos opuscles independents i, per tant, és més coherent parlar d'agrupacion epigràfiques.

    Les agrupacions d'aquesta primera part són aquestes (els titols són de l'autor

    i la numeració, nostra): 1. Epigrammata in lapidibus sive marmoribus sculpta tam Romae et Barcinonae quam

    Tarracone quam etiam in Hispania accipe Francisce, fili charissime (f. 15-38v). 2. Gentilium epigramma Tarraconae ex fractis lapidibus regestata atque sumpta per

    Petrum Michaelem Carbonellum Barcinonium regni archivarium (f. 49v.-50). 3. Accipe epigrammata marmoribus ac lapidibus Tarraconis sculpta et scire te velim

    quod hoc in codice non modo quiritum sed etiam aliorum civium veterum monumenta ex Hispaniarum marmoribus eruta per Petrum Michaelem Carbonellem, Barcinonensem regiumqve archivarium comperies (f. 68-73v).

    4. Epigramma sequentia in sepulchris marmoribus sculpta extracta fuerunt ut sequitur et sunt antiquissima (f. 86-98v).

    5. Epigrammata marmoribus sepulchris aliisquorum locis ut sequentis sculpta et sunt antiquissima ac emendantissimma, quibus omnimo da fides est adhibenda tam orthographia quam etiam in toto eorum tenore (f. 117-141).

    6. Excerpta Barcinone in Hispania intra vetus oppidum ex pervetustissimis marmoribus. Hieronymo Paulo iurisconsulto et me Petro Michaele Carbonello, publico Barcinone Tabellione, inspectantibus (f. 142r-u).

    7. Anno a Nativitate Domino Mº CCCCº LXXIXº ego Petrus Michael Carbonellus scriba et archivarius dominis regis cepi continuare omnia epigrammata que ab urbe Roma ad me mittit doctissimus ille vir Hieronymus Paulus, L. D. R. D. cardinalis vicecancellarii familiaris ac domini mei Pape abbreviatoris (f. 143-146). Analitzant amb més detall els grups anteriors, tenim el següent esquema: I, 1. (f. 15-38v.). Inscripcions 1-200. Recull dedicat al seu fill Francesc, inscripcions de Hispània i Itàlia. Les cinc primeres són molt inconexes: dues de Barcino, una del Pont

    d’Alcántara, una de Tarraco i una inscripció literària no recollida al CIL (núm. 4).

    De la 6 a la 43, pertanyen a la Bètica (Malaca, Urso, Astigi, Corduba…). La 44 i 45 són de la Hispania Citerior (Asso, Ebussus). La 46 i 47 no són recollides al CIL: la de l’edicte que prohibia travesssar el

    Riu Rubicó amb tropes, i la dels Trofeus de Pompeu. De la 48 a la 58 són totes italianes (Roma, Patavium…) excepte una falsa

    hispànica,(núm. 53). La núm. 55 és l’epitafi de l’historiador Titus Livi.

  • 4

    De la 59 a la 83, en el canvi de foli (f. 25v), sense cap indicació, comença una sèrie dedicada a la Hispània Citerior, amb especial presència de Saguntum, Dianium i Malaca.

    84-96: Algunes italianes i 7 inscripcions de Grècia (89-96). 97-121: Italianes força barrejades, Patavium, Ravenna, Tibur, Ancona, Roma,

    i una de Dalmàcia (núm. 100). 122-196: una llarga sèrie amb la presència destacada de Mediolanum (Milà),

    amb algunes intercalades de Roma, Como, Ravenna, Ancona… 197-200: Al f. 38u. quatre inscripcions de la Citerior. I, 2. (f. 49v.-50). Inscripcions 201-208. Són 8 Làpides trencades procedents de Tàrraco. I, 3. (f. 68-73v). Inscripcions 209-257. Una llarga sèrie dedicada a la Hispània Citerior, amb especial presència de

    Tarraco. Carbonell inclou en aquesta sèrie les transcripcions dels textos de 21 monedes que nosaltres hem editat de forma independent a la Pars altera. Tanca la sèrie, sense cap conexió amb les anteriors, l’edicte de prohibició d’entrar a Itàlia amb tropes més enllà del riu Rubicó. L’editem com a inscricpció núm. 257.

    I, 4. (f. 86-98v). Inscripcions 258-314. Una sèrie dedicada a Itàlia, Roma i Milà, especialment, amb alguna "intrusa"

    intercalada com una d’Atenes (núm. 269). I, 5. (f. 117-141). Inscripcions 316-582. Sens dubte la sèrie més llarga, amb gairebé 300 epígrafs. Gairebé totes són

    inscripicons italianes. Dins d'aquest grup tan nombrós, es pot fer una subdivisió, no indicada per

    Carbonell de cap manera, que dóna aquesta seqüència: 316-429: Inscripcions de Roma amb una desena d'intercalades d’altres ciutats. 430-565: Agrupades de forma general, però no sistemàtica, per provincies i

    ciutats: Etruria (Volterra, Pisa, Toscanello); Transpadana (Novara, Angera, Mòdena, Como, Lodi); Venetia et Histria (Brescia). A banda d’altres províncies i ciutats amb molt poca presència, crida l’atencio una falsa hispana (núm. 540).

    I, 6. (f. 142r-v). Inscripcions 585-589. Són cinc inscripcions de Barcino i una de Tarraco, proporcionades per Jeroni

    Pau. I, 7. (f. 143-146). Inscripcions 590-597. Enviades des de Roma per Jeroni Pau. A mode de resum, la distribució i procedència de les inscripcions recollides

    en els set apartats és aquesta: Total: 598 Hispanes: 127

  • 5

    Italianes: 425 Altres: 14 Per províncies: Hispània: Citerior (94): Tarragona, 48, Sagunt 14, Barcelona 9, Isona 7, Dènia 6. Baetica (28): Écija 9, Córdoba 9, Málaga 7. Lusitania (5): Puente de Alcántara 5. Itàlia: Roma (166). Transpadana (134): Milà 57, Como 30, Angera 12, Lodi 10, Novara 9,

    Mòdena 6; Brebbia 5. Etruria (33): Pisa 12, Volterra 9, Tuscanello 6. Venetia (29): Brescia 18, Pàdua 6. Latium (10): Tibur 6. Picenum (9): Ancona 6. Pars altera: Monetae (el títol genèric és nostre). Números 599-619. Entre els folis 69v-70v Carbonell trancriu, incloses dins de la sèrie tercera, el

    text de 21 monedes. Ens ha semblat oportú editar-les per separat, a causa de la seva homogeneïtat.

    Pars tertia: Epigrammata lapidea recentiora (el títol genèric és nostre). Números

    620-630. En folis diversos, sense continuitat, Carbonell ha transcrit una desena

    d'inscripcions monumentals modernes, situades a Barcelona i a Roma. Algunes d'elles són de redacció pròpia, ja siguin sobre la seva família, el seu pare, i la seva esposa, d'altres són fetes per encàrrec, com la de Marc Berga. És curiós observar que Carbonell pot arribar a repetir el text tres o quatre vegades, sigui idèntic o amb petites variants. Les notes marginals del manuscrit són molt interessants per veure el procès de creació d'aquest textos personals inspirats en l'epigrafia antiga.

    Pars quarta: Abbreviationes (el títol és de Carbonell). Carbonell dedica un apartat, en dues sèries, a les abreviatures i al seu

    desenvolupament (f. 39-45 i f. 90-95). Alguns desenvolupaments són ben curiosos, per no dir esotèrics, i, en ocasions, molt diferentts de la interpretació actual.

  • 6

    Recull d’inscripcions de Pere Miquel Carbonell

    [Pars I: Epigrammata lapidea antiquiora]

    [f. 15]

    [I, 1. ROMA, BARCINO, TARRACO, HISPANIA] Epigrammata in lapidibus sive marmoribus sculpta tam Romae et Barcinonae quam

    Tarracone quam etiam in Hispania accipe Francisce, fili charissime. [vel sic: Quiritum veterum monumenta ex Hispaniarum marmoribus lapidibusque

    eruta per Petrum Michaelem Carbonellum, regium archinotarium Barcinonae ortum add. infra.]

    [f. 16]

    1. Barcinonae. Intra moenia vetera apud domum nobilis Berengarii de Requesens, scilicet in pariete iuxta aedem sacram sanctorum Iusti et Pastoris.

    L· CAECILIVS· L · F· PAP· OPTATVS ET LEG· VII· LEGAT· ET· X· LEG· XV· APOLLINI ISSVS HONESTA MISSIONE AB IMP· M· AVR·ANTONINO ET AVR· VERO AVG· ATLECTVS AB ARTE INTER IMMVNES CONSECVT· IN HONORES AEDILICIOS II VIR·III· FLAM· ROMAE DIVORVM ET AVGVSTORVM QVI· R·P· BARC· C· TAL· DELEGO DARIQVE VOLO X VI· D· EX QVORVM VSVRIS SEMISSIBVS EDI VOLO QVOT ANNIS SPECTACVL· PVGILVM DIE IIII· IDVVM IVN· TVSQVE AT· X CCL· ET EADEM DIE LXX CC· OLEVM IN THERMIS PVBLIC· POPVLO PRAEBERI FESTA PRAES TARI EA CONDITIONE VOLO VT LIBERTINAE ITEM LIBERTORVM MEORVM LIBERTARVMQVE LIBERTI QVOS HONOR

  • 7

    L· D· D· D· SEVIRATVS CONTIGE RIT AB OMNIBVS MV NERIBVS SEVIRATVS EX CVSATI SINT QVOT SI QVIS EORVM AT MVNERA VOCITVS FVERIT TVM EA· X· VI· D· AT REM PVB· TARRAC· TRANSFERRI IVBEO SVB EADEM FORMA SPECTACVLORVM QVOT SSPST EDENDORVM TARRACONE· 1. CIL 02, 04514 (p XLVIII, 711) = D 06957 = LegioXVApo 00238 = AE 1980,

    00593. Hispania citerior: Barcelona / Barcino. L(ucius) Caecilius L(uci) f(ilius) / Pap(iria) Optatus / |(centurio) leg(ionis) VII

    G(eminae) Fel(icis) / et |(centurio) leg(ionis) XV Apollin(aris) / missus honesta / missione ab Imp(eratoribus) M(arco) / Aur(elio) Antonino et Aur(elio) / Vero Aug(ustis) atlectus(!) a Barc(ionensibus) / inter immunes consecut(us) / in honores aedilicos / IIvir III / flam(en) Romae / divorum et Augustorum / qui r(ei) p(ublicae) Barc(inonensi) ita leg(avit) do lego / darique volo |(denarios) VII(milia) D ex / quorum usuris semissibus / edi volo quodannis spectac(ulum) / pugilum die IIII Iduum Iuniarum / usque at |(denarios) CCL et eadem die / ex |(denariis) CC oleum in thermas public(as) / populo praeberi et [l]ecta praes/tari ea condicione volo ut / liberti mei item libertorum meorum / libertarumque liberti quos / honor // seviratus contige/rit ab omnibus mu/neribus seviratus ex/cusati sint quot si quis / eorum at munera / vocitus fuerit / tum ea |(denariorum) VII(milia) D at / rem pub(licam ) Tarrac(onensem) / transferi iubeo / sub eadem forma / spectaculorum quot / s(upra) s(criptum) est edendorum / Tarracone / l(ocus) d(atus) d(ecreto) d(ecurionum).

    [f. 16v]

    2. Barcinonae. Intra moenia vetera BELLO SERTORIANO VVLNERE SVSCEPTO A KALAGVRRITANO NICIA QVEM MANV EX TEMPLO FODI ACQVRENDAE VALITVDINIS GRATIA BARCI NONAM PETII· ESCVLAPIO VOTA VOVI TEMPLVM INGRATO VT FIERET STATVI MORTE IMMATVRA ME INTERCIPIENTE ET AB VALITVDINE ET AB AVRA ADOLESCENTEM MISERABILITER DESTI TVTVM VIDES· EQVITVM MAGISTER SP· POMPEIANVS 2. CIL 02, 00410*. Hispania citerior: Barcelona / Barcino. d. m. s. bello sertoriano vulnere suspecto a calagurritano mitia, quem manu

    extemplo fodi, acquirendae valentudinis gratia barcininem petii, aesculapio vota vovi, templum ingrato ut fieret statui. morte immatura intercipiente et a

  • 8

    valentudine et ab aura adolescentem miserabiliter destitutum vides. equitum magister sp. pompeianus.

    3. M· AVRELIO CAESARI IMP· CAES· T· AELI HADRIANI AN· 3.CIL 02, 00762. Lusitania: Puente de Alcántara / Pons Alcantarensis. [M(arco) Aurelio Caesari] Imp(eratoris) Caes(aris) T(iti) Aeli Hadriani An[tonini

    Aug(usti) Pii filio]. 4. Romae in marmore antiquissimo ROMA VETVS VETERES DVM TE REXERE QVIRITES NEC BONVS IMMVNIS NEC MALVS VLLVS ERAT DEFVNCTIS PATRIBVS SVCCESSIT PRAVA IVVENTVS QVORVM CONSILIO PRECIPITATA RVIS 4. El CIL no la recull. Cf. Anthologia latina, 881.

    [f. 18] TARRACONE 5. Apud Tarraconem in agro, marmorea urna puer repertus est celatus, qui duos:

    alterum sub capite truncum aridum tenens, alterum sub pedibus floridum, estque ad latus hoc scriptum

    ASPICE Q· SVBITO MARCET QVI FLORVIT ANTE ASPICE Q· SVBITO QVOD STETIT ANTE CADIT NASCENTES MORIMVR FINIS AB ORIGINE PENDET 5. CIL 02, 04426 (p LXXVIII) = CLE 01489 = RIT 00693 = AE 2002, 00167 = AE

    2002, 00857. Hispania citerior: Tarragona / Tarraco. Aspice quam subito marcet quod floruit ante / aspice quam subito quod stetit

    ante cadit / nascentes morimur finisque ab origine pendet. 6. In fragmento columnae apud Malacam, Hispanam urbem, ubi deerat finis IMP· CAES· P· LICINIVS VALERIANVS P· F·AVG· P· M· TRIB· POTEST· III COS· II P· P· PROCOS· II IMP· CAES·

  • 9

    P· LICIN· GALLE NVS VERVS PIVS 6. CIL 02, 04691 (p LXXX) = HEp-04, 00559. Baetica: Málaga / Malaca Imp(erator) Caes(ar) / P(ublius) Licinius / Valerianus / P(ius) F(elix) Aug(ustus)

    p(ontifex) m(aximus) / trib(unicia) potest(ate) / III co(n)s(ul) II p(ater) p(atriae) / proco(n)s(ul) [et] / Imp(erator) Caes(ar) / P(ublius) Licin(ius) Gallie/nus P(ius) F(elix) Aug(ustus) p(ontifex) m(aximus) [.

    7. In aede Malacae M· CORNELIO L· F· QVIRINA SEVERO 7. CIL 02, 01975. Baetica: Málaga / Malaca. M(arco) Cornelio / L(uci) f(ilio) Quirin(a) / Severo. 8. Ad Malacam, urbem Hispaniae, in baside L· SERVILIVS SVPERA TVS DOMINO INVICTO DONVM LIBENS ANI MO POSVIT ARA MERCVRII 8. CIL 02, 01966 (p LXXIX). Baetica: Málaga / Malaca. L(ucius) Servilius Supera/tus domino invicto / donum libens ani/mo posuit / ara

    merenti.

    [f. 18v] 9. Ad Malacam, urbem Hispaniae IM· CAESARIS L· SEPTIMI SEVERI PII PERTINACIS AVG· PARTICI ARABICI ADIABENICI PACATORIS ORBIS ET FVNDATORIS IMPERII ROMANI IN HO· R·P· MART· TE· DD· [In honorem rei publicae Martius testamento dedit, donavit add. marg.] 9.CIL 02, 01969 (p XLIII, LXXIX). Baetica: Málaga / Malaca. ] / Imp(eratoris) Caesar(is) L(uci) Sept(imi) Severi / Pii Pertinacis Aug(usti) /

    Parthici Arabici Adiabenici / pacatoris orbis / et fundatoris / imperii Romani [f]ilio / r(es) p(ublica) Malaci[t(ana)] d(onum) d(at).

  • 10

    10. Ad Malacam, urbem Hispaniae L· GRANIVS· SEIO LACVM INPENSA SVA FACTVM DEDIT DONAVIT· 10. CIL 02, 01968 (p LXXIX). Baetica: Málaga / Malaca. L(ucius) Granius Si[3] / lacum inpensa sua fact(o) / dedit donavit. 11. Ad eandem Malacam, scilicet ad Cartimam urbem

    IVNIA D· F·RVSTICA SACERDOS PERPETVA ET PALMA IN MVNICIPIO CARTIMITANOR· PORTICVS PVBLIC· VETVSTATE CORRVPTAS REFECIT SOLVM BATINEI DEDIT VEGTIGALIA PVPLICA VINDICAVIT· SIGNVM AEREVM MARTIS IN FORO POSVIT AD BATINEVM SOLO SVO CVM PISINA ET SIGNO CVPIDINIS EPVLO DATO ET SPECTACVLIS EDITIS D· P· S· DD· STATVAS SIBI ET· C· FABIO IVNIANO· F·SVO AB ORDINE CARTIMITANORVM DECRETAS REMISSA IMPENSA AVIE STATVAM· C· FABIO FABIANO VIRO· D· P· S· F·D·

    [De proprio suo fecit, dicavit, vel sic: de proprio suo dedit, donavit; vel aliter et

    melius: de pecunia sua fecit, dicavit add. marg.] 11. CIL 02, 01956 (p LXXIX) = D 05512 = ILMMálaga 00006. Baetica: Cartama / Cartima. Iunia D(ecimi) f(ilia) Rustica sacerdos / perpetua et prima in municipio

    Cartimitan[o] / porticus public(as) vetustate corruptas refecit solum / balinei dedit vectigalia publica vindicavit signum / aereum Martis in foro posuit porticus ad balineum / solo suo cum piscina et signo Cupidinis epulo dato / et spectaculis editis d(e) p(ecunia) s(ua) d(edit) d(edicavit) statuas sibi et C(aio) Fabio / Iuniano f(ilio) suo ab ordine Cartimitanorum decretas / remissa impensa item statuam C(aio) Fabio Fabiano viro suo / d(e) p(ecunia) s(ua) f(actas) d(edit).

    12. Ad Cartunam urbem Hispaniae L· PORCIO QVIRIN SATVRNINO PONTIF · QVE PRO HON· L XX· N· P· VT AES ALIEN· REIP· CARTIMITAN· LIB· AMICI FAC· CVRAVERVNT 13. Ibidem, in lapide quadrato L· PORCIVS SATVRNINVS· H· A· I· R. 12-13. CIL 02, 01957. Baetica: Cartama / Cartima.

  • 11

    L(ucio) Porcio Quir(ina) / Saturnino / pontif(ici) qui pro hon(ore) / HS XX (milia) n(ummum) d(edit) ut aes alien(um) / rei p(ublicae) Cartimitan(ae) lib(eraret) / amici fac(iendum) curaverunt / L(ucius) Porcius Quir(ina) Saturnin(us) / h(onore) a(ccepto) i(mpensam) r(emisit).

    14. In columna quae sustinet portam Allorae

    [f. 19] IMP· DOMITIANO CAESARI AVG· GERMANICO L· MVNIVS· QVIR.AVRELIANVS· TI· COR · HER · TEM II· VIR.CONSTITVTI D· P· P· D· D· 14. CIL 02, 01945 (p 704, 875) = D 01982. Baetica: Alora / Iluro. Imp(eratori) Domitiano Caesari / Aug(usto) Germanico / L(ucius) Munnius

    Quir(ina) Novatus et / L(ucius) Munnius Quir(ina) Aurelianus / c(ivitatem) R(omanam) per h[ono]rem IIvir(atus) consecuti / d(e) s(ua) p(ecunia) d(onum) d(ederunt).

    15. In baside sub clivo Allorae in arvo STATVAM QVAM TESTAMENTO SVO C· FABIVS VIBIANVS· II· VIR FIERI IVSSIT VIBI AE LYCANAE· MAT RIS· FABIA FIRMA HERES DEDICA VIT 15. CIL 02, 01947. Baetica: Alora / Iluro. Statuam quam / testamento suo / C(aius) Fabius Vibianus / IIvir fieri iussit /

    Vibiae Lucanae matri / Fabia Firma heres / dedicavit. 16. In baside Ossunae, in templo Sancti Sebastiani APOLLINI AVG· VIBIA TROPHIMI VOTVM ANIMO LIBENS SOLVIT 16. CIL 02-05, 01023 = CIL 02, 01403 = CILA-02-03, 00612. Baetica: Osuna / Urso. Apollini / Aug(usto) / Vibia Trophime / votum animo / libens solvit. 17. Dianii, in templo in base

  • 12

    PALLADI VICTRICI SACRVM HIC HOSTIVM RELIQVIAS PRO FLIGVIT CATO VBI ET SACELLVM MIRO ARTIFICIO STRVCTVM ET AEREAM PALLADIS EFFIGIEM RELIQVIT PAREANT ERGO ET NOS CANT OMNES SENAT· ET PO· RO· IMPERIVM DEOR· NVMINE ET MILIT· FORTITV DINE ET TVERI ET REGI 17. CIL 02, *00164 = HEp-09, 00061. Hispania citerior: Zolosa / Villajoyosa. Palladi victrici sacrum. / Hic hostium reliquias pro/fliguit / Cato / ubi et sacellum

    miro / artificio structum / et aeream Palladis / effigiem / reliquit. / Pareant ergo et nos/cant omnes Senat(um) / et Po(pulum) Ro(manum) imperium deor(um) / numine et milit(um) · fortitu/dine et tueri et regi.

    18. TVRRI GENIO 18. CIL 02, 01433 (p LXXIX, 868) = IRIlici 00104 = CLE 01500 = HEp-09,

    00057. Baetica: Tolox / Tolox. Turri(s) / Genio.

    [f. 19v] 19. In columna ad fontem Ossunae L· VEPTIVS· C· F · SER· CENTVR · LEG· XXX· II· VIR ITERVM CCC· IVL· SACRVM· DAT· 19. CIL 02-05, 01025 = CIL 02, 01404 (p XLIII, LXXIX) = CIL 02, 05438 = D

    02233 = CILA-02-03, 00620 = HEp-07, 00890. Baetica: Osuna / Urso. L(ucius) Vettius C(ai) f(ilius) Ser(gia) / centur(io) leg(ionis) XXX / IIvir iterum /

    G(enio) c(oloniae) G(enetivae) Iul(iae) sacrum dat. 20. Ad alium fontem Ossunae in cementis turris OPTATVS CALFVRNIAE VARIAE

  • 13

    FILIVS LEG· XXVIII· HIC SITVS IACET· L· 20. CIL 02-05, 01065 = CIL 02, 01416 (p LXXIX) = CILA-02-03, 00638. Baetica: Osuna / Urso . Optatus / Calpurniae Vernae / filius v(ixit) ann(os) XVIII / h(ic) s(itus) e(st) s(it)

    t(ibi) t(erra) l(evis). 21. In tabula marmorea a tergo Sancti Francisci Astigitanensis P· NVMERIVS MARTIALIS ASTIGITANVS SEVIRIALIS SIGNVM PANTHEI TESTAMENTO FIERI PONIQVE EX ARGENTI LIBRIS C· SINE VLLA DEDVCTIONE IVSSIT 21. CIL 02-05, 01164 = CIL 02, 01473 (p XLIII, LXXXI) = CILA-02-03, 00689 =

    HEp-03, 00345 = AE 1988, 00725. Baetica: Écija /Astigi. P(ublius) Numerius Martialis Astigitanus / seviralis signum Panthei testamento /

    fieri ponique ex argenti libris C / sine ulla deductione iussit. 22. Ibidem in alia tabula CAECILIA TROPHIMAE STATVAM PIETATIS EX TESTAMEN· SVO EX

    ARG P· C· SVO ET CAECILI SILONIS MARITI SVI NOMINE PONI IVSSIT D· CAECILIVS HOSPITALIS ET CAECILIA· D· F · MATERNA ET

    CAECILIA PHILETE· HEREDES SINE VLLA DEDVCTIONE XX POSVER. 22. CIL 02-05, 01165 = CIL 02, 01474 (p XLIII, LXXXI) = CILA-02-03, 00690 =

    HEp-03, 00346 = AE 1988, 00726. Baetica: Écija / Astigi. Caecilia Trophime statuam pietatis ex testamen(to) suo ex arg(enti) / p(ondo) C

    suo et Caecili Silonis mariti sui nomine poni iussit / D(ecimus) Caecilius Hospitalis et Caecilia D(ecimi) f(ilia) Materna et Caecilia / Philete heredes sine ulla deductione XX(milia) posuer(unt).

    23. In quadam porta Sancti Francisci Astigitanensis L· COELIVS MO DERNVS P LVSIA· C· L· VEGE TA VXOR HIC SITI SVNT 23. CIL 02-05, 01200 = CIL 02, 01490 = CILA-02-03, 00722. Baetica: Écija / Astigi. L(ucius) Coelius Mo/deranus P/lusia C(ai) l(iberta) Vege/ta uxor / hic siti sunt.

  • 14

    24. A tergo et sub Turri Sanctae Barbarae Astigitanensis in baside SEX· ALLIO MAMERCO PONTIFICI PERPETVO COL· ASTIGITANAE· ET FLAMINI DIVOR · AVGVST· CONCILI IMMVNES ILIENSES· ILIPENSES VIRITIM STATVAM DECVRIONES D· D· 24. CIL 02 (2. Aufl.) 05, 01171. CIL 02, 01475. ILS 6907. Baetica: Ecija / Astigi. Sex(to) Allio Mamerco / pontifici perpetuo / col(oniae) Astigitanae / et / flamini

    divor(um) August(orum) / concili IMMVNES / ILIENSES ILSIPENSES / VIRITIM statuam / d(---) d(---).

    [f. 20]

    25. In suburbio Astige, urbis Hispaniae ATTIA CLARINA ANN L H· S· F · 25. CIL 02-05, 01195 = CIL 02, 01488 = CILA-02-03, 00716. Baetica: Ecija / Astigi. Attia Clarina / ann(orum) L / h(ic) s(ita) e(st). 26. Astige in suburbio C· COSCONIVS ET· PAP· TAVRVS II VIR. ET SVLPICIA· L· F · ANVS· H· SS· S· T· T· L· VT· L· IN· F · PED· XII IN AGR · PED· X 26. CIL 02-05, 01174 = CIL 02, 01476 = CILA-02-03, 00697. Baetica: Ecija / Astigi. C(aius) Cosconius / L(uci) f(ilius) Pap(iria) Taurus IIvir / et Sulpicia L(uci) f(ilia)

    Anus / h(ic) s(iti) s(unt) sit v(obis) t(erra) l(evis) / in f(ronte) ped(es) XII / in agr(o) ped(es) X.

    27. Astige in suburbio VOLVSIA PRIMA H· S· S· T· T· L· IN· F · PED· XII· IN AGR · · P· XX 27. CIL 02-05, 01254 = CIL 02, 01511 = CILA-02-03, 00795.

  • 15

    Baetica: Ecija / Astigi. Volusia / Prima h(ic) s(ita) / e(st) s(it) t(ibi) t(erra) l(evis) in f(ronte) / ped(es)

    XII in ag(ro) p(edes) XX. 28. Astige in suburbio L· FABIVS SAT· VRNINVS ANNORVM LXXXX 28. CIL 02-05, 01211 = CIL 02, 01494 = CILA-02-03, 00737. Baetica: Ecija / Astigi. L(ucius) Fabius Sat/urninus / annorum / LXXXX. 29. Astige in suburbio HOC IN F · P· XX· IN AGR · P· X· M· LATINIVS MARSVA H· S· E· S· T· T· LEVIS [heredes seplulchrum eiusdem sequatur vel heredes sepulchro eodem sepeliatur

    testatus testamento legitimo add. marg.] 29. CIL 02-05, 01224 = CIL 02, 01501 = CILA-02-03, 00752 = HEp-07, 00813. Baetica: Ecija / Astigi. oc(us) in f(ronte) p(edum) XII in / agr(o) p(edum) X / M(arcus) Latinius

    Marsua / h(ic) s(itus) e(st) s(it) t(ibi) t(erra) l(evis). 30. Cordubae in templo Sanctae Marinae D· M· S· M· LVCRETIVS VERNA PATRICIENSIS ANN LV PIVS IN SVOS H· S· E· SIT T· T· LEVIS 30. CIL 02-07, 00390 = CIL 02, 02246 (p XLIV, LXXXI) = EE-09, p 93

    Baetica: Cordoba / Corduba. D(is) M(anibus) s(acrum) / M(arcus) Lucetrius / Verna / Patriciensis / ann(orum)

    LV / pius in suos / h(ic) s(itus) e(st) / sit t(ibi) t(erra) levis. 31. In alia urna ibidem DIS MANIBVS SACRVM

  • 16

    31. CIL 02-07, 00576 = CIL 02, 02315 = HEp-09, 00292. Baetica: Cordoba / Corduba. Dis Manibus / sacrum / [ // s]it t(erra) l(evis).

    [f. 20v] 32. Cordubae in via consolationis L· MANLIO· A· F · AN· GAL· BOCC H TRIB· MIL· LEG· XV· II· VIR · DIC· DD· C· P· 32. CIL 02-07, 00284 = CIL 02, 02225 (p LXXXI) = CIL 05, p 771. Baetica: Cordoba / Corduba. L(ucio) Manlio A(uli) f(ilio) / A(uli) n(epoti) Gal(eria) Boccho / trib(uno) mil(itum)

    leg(ionis) XV / IIvir(o) praefect(o) / iur(e) dic(undo) d(ecreto) d(ecurionum) c(oloniae) P(atriciae).

    33. Cordubae in eadem via in domo privata GENIO OPPIDI SABETRNI C· FABIVS NIGERIO D· D· 33. CIL 02-07, 00230 = CIL 02, 02193 = CIL 05, p 771. Baetica: Cordoba / Corduba. Genio oppidi / Sabetani / C(aius) Fabius Nigellio / d(onum) d(edit). 34. Cordubae in eadem uia in domo privata GENIO· PAGI· AVG· C· FABIVS NIGERIO D· D· 34. CIL 02-07, 00231 = CIL 02, 02194 = CIL 05, p 771. Baetica: Cordoba / Corduba. Genio pagi / Aug(usti) / C(aius) Fabius Nigellio / d(onum) d(edit). 35. Cordubae in porta Dalmodovar L· INFR · P· XV· L· IN AG· P· XV· C· POMPONIVS· CL· LICINVS· H· S· EST PHILOMVSVS CIPPVM DAT 35. CIL 02-07, 00517 = CIL 02, 02300 (p LXXIX). Baetica: Cordoba / Corduba. L(ocus) in fr(onte) p(edum) XV / l(ocus) in ag(ro) p(edum) XV / C(aius)

    Pomponius C(ai) l(ibertus) / Licinus h(ic) s(itus) est / Philomusus l(ibertus) cippum / dat.

  • 17

    36. In ponte Alcoleae apud Cordubam C· IVLIVS· V· CO· IMP· CAIVS 36. EE-09, 00420 = IRG-03, 00006 = MiliariHispanico 00199. Hispania citerior: Pontevedra / Pontevedra. Imp(erator) Caes(ar) C(aius) Iul(ius) V(erus) Ma/xsiminus(!) Pius Felix /

    Aug(ustus) Ger(manicus) max(imus) Dacicus / max(imus) Sarmaticus max(imus) / pontifex max(imus) trib(uniciae) pot/estatis imp(erator) VII pater / patriae cons(ul) procon(sul) / et C(aius) Iul(ius) V(erus) Maximus / nobilissimus Caes(ar) Germ(anicus) / max(imus) Dac(icus) max(imus) Sarm(aticus) max(imus) / princeps iu(v)entutis fil(ius) d(omini) n(ostri) / Imp(eratoris) C(ai) Iul(i) V(eri) Maximini P(ius) Fel(ix) / Aug(ustus) vias et pontes tempore vetustatis / conlapsos restituerunt curante / Q(uinto) Decio leg(ato) pro praetore.

    37. In aedibus priuatis a tergo Sancti Francisci C· VALERIVS ANEMESETION TVCCIVS CAELATOR ANAGLYPTARIVS INCREMENTVM MAXIMVM ANNOR · XI· MENS· V· DIER · VI· P· IN· H· S· E· S· T· T· L· C· VALERIVS ZEPHYRVS SV CIRRIONEM SVVM LIB· HALVMNVM INDVL GENTISSIMVM HIC CONSECRAVIT 37. CIL 02-07, 00347 = CIL 02, 02243 = AE 1989, 00481. Baetica: Cordoba / Corduba. C(aius) Valerius / Anemption anaglypharius / incrementum maximum /

    annor(um) XL mens(ium) V dier(um) VI / p(ius) i(n) s(uis) h(ic) s(itus) e(st) s(it) t(ibi) t(erra) l(evis) / C(aius) Valerius Zephyrus suc/cessorem suum lib(ertum) / et alumnum indul/ gentissimum hic / consecravit.

    [f. 21]

    38. In aede divi Nicolai FORTISSMO ET INDVLGENTISSIMO PRINCIPI DOMINO NOSTRO CONSTANTINO VICTORI PERPETVO SEMPER AVGVSTO DECIMVS GEMENIANVS VIR CLARISSIMVS CONSVLARIS PROVINTIAE BAETICAE NVMINI MAIESTATIQVE ILLIVS DICATISSIMVS 38. CIL 02-07, 00265 = CIL 02, 02206 (p XLIV, 886) = CIL 10, *00748,2. Baetica: Cordoba / Corduba.

  • 18

    Fortissimo indulgentissimo / principi domino nostro / Constantio victori / perpetuo semper Augusto / Decimius Germanianus / vir clarissimus consularis / provinciae Baeticae / numini maiestatique / eius dicatissimus.

    39. Cordubae in templo Sanctae Agnetis in quadam columna sunt amba haec

    epigrammata IMP· CAES· IMP· CAES· AVG· DOMITIO FLAVIO VAL· AVRELIANO PIO CONSTANTIO FEL· INVICTO FEL· INVICTO AVG· RES· PVB· AVG· TRIP· PO· ASTIG· DEVOTA RESTITVTORI NVMINI MAIES TATIQ EIVS 39. CIL 02-07, 00260 = CIL 02, 02201 = CIL 06, 01113 (p 3071, 4324) = HEp-

    04, 00304. Baetica: Cordoba / Corduba. Imp(eratori) Caes(ari) / Luc(io) Domitio / Aureliano Pio / Fel(ici) Invicto /

    Aug(usto) res pub(lica) / Astig(itana) devota / numini maies/tatiq(ue) eius. 40. In oppido Montis Maioris in magna tabula marmorea ante aedem L· CALPVRNIO L· F · GAL· DANOMNO II· VIR · MVNICIPES ET INCOLAE 40. CIL 02-05, 00498 = CIL 02, 01536 (p 870). Baetica: Montemayor / Ulia Fidentia. L(ucio) Calpurnio L(uci) f(ilio) / Gal(eria) Danquino / IIvir(o) municipes / et

    incolae. 41. Ibidem in alia tabula eiusdem magnitudinis M· CLAVDIO NERONI PATRONO 41. CIL 02-05, 00490 = CIL 02, 01529. Baetica: Montemayor / Ulia Fidentia. Ti(berio) Claudio / Neroni patrono. 42. Ibidem in alia simili tabula M· AGRIPPAE· M· F · 42. CIL 02-05, 00488 = CIL 02, 01527. Baetica: Montemayor / Ulia Fidentia. M(arco) Agrippae / patrono.

  • 19

    43. Ibidem in alia simili tabula L· FABIO· L· F · GA TVS CO· II· VIR · MVNICIPES· ET INCOLAE HONORIS LIBERALITATISQVE ERGA 43. CIL 02-05, 00499 = CIL 02, 01537. Baetica: Montemayor / Ulia Fidentia. L(ucio) Fabio L(uci) f(ilio) Gal(eria) / Tusco IIvir(o) / municipes et / incolae

    honoris / liberalitatisque / ergo. 44. L· AEMIL· M· F · M· NEP· QVIRINA RECTVS DOMO ROMA· QVIET· KARH· ET SICELLITANVS ET ASSO TANVS ET LACEDEMONIVS· ET BASTETANVS ET ARGIVS SCRIBA QVESTORIVS· SCRIBA AEDI LITIVS· DONATVS EQVO PVBL· AB IMP· CAESARE TRAIANO HADRIANO AVG· AEDILIS COLONIAE KARTAGI· PATRONVS REI PVBLICAE ASSOTANOR · TESTAMENTO SVO REI PVBLI· ASSOTAN· HANC FIERI IVSSIT EPVLO ANNO ADIESTO Supra proximum epigramma comperies apud Carthaginem Novam in limine

    superiore portae acis. Sed sumptum olim, ut aiunt, ex theatro. [CAESAR cum diphtongo KARTAGO, ut hic, cum K in principio et sine H, sed

    secundum Guarinum, Tortellum et alios qui in praedicto habentur scribitur cum C in principio et cum H in medio, ut Carthago add. marg.]

    44. CIL 02, 05941 = D 06954. Hispania citerior: Caravaca / Asso. L(ucius) Aemil(ius) M(arci) f(ilius) M(arci) nep(os) Quirina Rectus domo Roma

    qui et Karth(aginiensis) / et Sicellitanus et Assotanus et Lacedaemonius et Bastetanus / et Argius scriba quaestorius scriba aedilicius donatus equo publ(ico) / ab Imp(eratore) Caesare Traiano Hadriano Aug(usto) aedilis coloniae Karthagi(nensis) / patronus rei publicae Assotanor(um) testamento suo / rei pub(licae) Assotan(orum) fieri iussit epulo annuo adiecto.

    45. Ex Ebuso insula Gymnesiarum IMP· CAESARI AVGVSTO CARO PIO FOELICI· INVICTO AVGVSTO PONTIFICI MAXIMO TRIBVNO PONTIFICVM POPVLI ROMANI PROCONSVLI LICONIENSI ORDO OMNES FECERVNT· 45. CIL 02, 03660 (p 961) = CIBalear 00177 = HEp-02, 00052. Hispania citerior: Ibiza / Ebusus.

  • 20

    Imp(eratori) Caes(ari) M(arco) / Aur(elio) Caro Pio / Fel(ici) Invicto / Aug(usto) pont(ifici) max(imo) / trib(unicia) pot(estate) II p(atri) p(atriae) / co(n)s(uli) proco(n)s(uli) / ordo Ebusit(anus) / d(evotus) n(umini) m(aiestatique) e(ius).

    46. In ponte ad Rubiconem fluvium IVSSV MANDATVVE PO· RO· COS· IMP· TRIB· MILES TYRO CONMILITO ARMATE QVIS QVIS ES MANIPVLARIE HIC SISTITO· VEXILLVM SINITO· ARMA DEPONITO NEC CITRA HVNC AMNEM RVBICO NEM SIGNA ARMA EXERCITVM COMME ATVMVE TRADVCITO SI QVIS HVIVS IVSSIONIS ERGO AD VERSVS PRAECEPTA IERET FECERITVE ADIVDICATVS ESTO HOSTIS P· R · AC SI CONTRA PATRIAM ARMA TVLERIT PENATESQVE E SACRIS PENTRALI BVS ASPORTAVERIT S· P· Q· R · SANCTIO PLEBISCITI· S· VE· CONSVLTI·

    [f. 22] VLTRA HOS FINES ARMA AC SIGNA PROFERRE LICEAT NEMINI [46. El CIL no la recull. Cf. Sylloge inscriptionum antiquarum graecarum et

    latinarum, p. 526]. 47. In Latio marmoreum saxum nuper repertum in quo magni Pompeii gesta

    continebantur his verbis scripta POMPEIVS SICILIA RECVPERATA AFRICA TOTA SVBACTA MAGNI NOMINE INDE CAP TO AD SOLIS OCCASVM TRANSGRESSVS EXACTIS IN PIRINEO TROPHEIS OPPID· DCCC· LXXXVI· AB ALPIBVS AD FINES HISPANIAE REDACT· SER TORIVM DOMVIT· BELLO CIVILI EX TINCTO ITERVM TRIVMPHALES CVRRVS EQVES ROMANVS INDI XIT TOTIENS IMP· ANTE QVAM MI LES· DEINDE AD TOTA MARIA ET SOLIS ORTVS MISSVS NON SE IPSVM TANTVM SED TOTAM PA TAIAM CORONAVIT CAESIS FVGI TIS ET IN DEDITIONEM ACCTIS NO

  • 21

    MINVM CENTIES VITIES SEMEL ET OC TVAGINTA TRIBVS MILIBVS DEPRES SIS CAPTIS NAVIBVS OCTINGENTIS TERRIS A LACV MEOTIS VSQVE AD RVBEVM MARE SVBACTIS· EX ASIA PONTO· ARMENIA PAFLAGONIA CILICIA CAPADOCIA· SYRIA· SEXTIS· IV DAES· ALBANIS· IBERIA· INSVLA CAE TA· BASTERNIS· REGE MITRIDATE AT QVE TIGRANE TRIVMPHAVIT [47. El CIL no la recull. Cf. Cobos, Tremoleda 2011, 141-162]+

    [f. 22v] 48. Has ego leges nuper Romae transcripsi ex aliena tabula, quae sita est in templo

    Sancti Ioannis Lateranensis, cuium, ut puto, principium deerat. FOEDVSVE CVM QVIBVS VOLET FACE RE LICEAT ITA VT LICVIT DIVO AVG TI· IVLIO· CAESARI AVG GERMANICO VTIQVE EI SENATVM HABERE· RE LATIONEM FACERE· REMITTERE SE NATVS CONSVLTA PER RELATIONEM DISCRETIONEMQVE TACERE LICEAT ITA VT LICVIT DIVO AVG· TI· IVLIO CAESARI AVG· TI· CLAVDIO CAESA RI AVGVSTO GERMANICO VTIQVE CVM EX VOLVNTATE AVCTORI TATEVE IVSSV MANDATVVE EIVS PRAE SENTEVE EO SENATVS HABEBITVR OMNIVM RERVM IVS PERINDE HA BEATVR SERVETVR AC SI E LEGE SENATVS EDICTVS ESSET HABERE TVA QVE VTIQVE QVOS MAGISTRATVS POTESTATEM IMPERIVM CVRATIONEM VE CVIVS REI PETENTES SENA TVI POPVLO QVE ROMANO COMMEN DAVERIT QVIBVS VE SVFFRAGA TIONEM SVAM DEDERIT PROMISE RIT EORVM COMITIS QVIBVS QVE EXTRA ORDINEM RATIO HABEATVR VTIQVE EI FINES POMEARII PROFER

  • 22

    [f. 23] RE PROMOVERE CVM EX RE PV BLICA CENSEBIT ESSE LICEAT ITA VT LICVIT TI· CLAVDIO CAE SARI AVG· GERMANICO VTIQVE QVECVNQ· EX VSV REI PV BLICAE MAIESTATE DIVINARVM HVMANARVM PVBLICARVM PRIVATA RVM QVE RERVM ESSE CENSEBIT EI AGERE FACERE IVS POTESTAS QVE SIT ITA VTI DIVO AVG· TIBERIO QVE IVLIO CAESARI AVG· TIBERIO QVE CLAVDIO CAESARI AVG GERMANICO FVIT VTIQVE QVIBVS LEGIBVS PLEBEIVE SCITIS SCRIPTVM FVIT NE DIVVS AVG· TIBERIVSVE IVLIVS CAESAR AVG· TIBERIVS QVE CLAVDIVS CAESAR AVG· GERMANICVS TENERENTVR IIS LE GIBVS PLEBIS QVE SCITIS IMP· CAE SAR VESPASIANVS SOLVTVS SIT QVAE QVE EX QVAQVE LEGE RO GATIONE DIVVM AVG· TIBERIVM VE IVLIVM CAESAREM AVG· TI BERIVMVE CLAVDIVM CAESAREM AVG· GERMANICVM FACERE OPOR TVIT EA OMNIA IMP· CAESARI VESPASIANO AVG· FACERE· LICEAT VTIQVE QVAE ANTE HANC LEGEM ROGA TAM ACTA GESTA DECERTA IMPERA TA AB IMPERATORE CAESARE VESPAS· AVG· IVSSV MANDATV VE EIVS A QVOQVE SVNT EA PERINDE IVSSA RATA Q· SINT AC SI POPVLI PLEBIS VE IVSSV ACTA ESSENT

    [f. 23v] SANCTIO SI QVIS HVIVSCE LEGIS ERGO ADVER SVS LEGES ROGATIONES PLEBISVE SCITA SENATVS VE CONSVLTA FE CIT FECERIT SIVE QVOD EVM EX LEGE ROGATIONE PLEBIS VE SCITO S· VE· C· FACERE OPORTEBIT NON

  • 23

    FECERIT HVIVS LEGIS ERGO ID EI NE FRAVDI ESTO NEVE QVIT OB EAM REM POPVLO DARE DEBETO NEVE CVI DE EA RE ACTIONE VE IVDICATIO ESTO NEVE QVIS DE EA RE APVD SINITO Finit hic tabula [marg. in fine tabulae: correpta hic est tabula, quinque vel sex litterae desunt] 48. CIL 06, 00930 (p 3070, 3777, 4307, 4340) = CIL 06, 31207 = D 00244 (p

    170) = AE 1938, 00031 = AE 1952, 00077 = AE 1977, 00016 = AE 1991, 00069 = AE 1993, 00116 = AE 2005, 00039 = AE 2005, 00165 = AE 2006, 00031.

    Roma Foedusve cum quibus volet facere liceat ita uti licuit divo Aug(usto) / Ti(berio) Iulio Caesari Aug(usto) Tiberioque Claudio Caesari Aug(usto) Germanico / utique ei senatum habere relationem facere remittere senatus / consulta per relationem discessionemque facere liceat / ita uti licuit divo Aug(usto) Ti(berio) Iulio Caesari Aug(usto) Ti(berio) Claudio Caesari / Augusto Germanico / utique cum ex voluntate auctoritateve iussu mandatuve eius / praesenteve eo senatus habebitur omnium rerum ius perinde / habeatur servetur ac si e lege senatus esset habereturque / utique quos magistratum potestatem imperium curationemve / cuius rei petentes senatui populoque Romano commendaverit / quibusque suffragationem suam dederit promiserit eorum / comitis quibusque extra ordinem ratio habeatur / utique ei fines pomerii proferre promovere cum ex re publica / censebit esse liceat ita uti licuit Ti(berio) Claudio Caesari Aug(usto) / Germanico / utique quaecunque ex usus rei publicae maiestate divinarum / huma(na)rum publicarum privatarumque rerum esse {e} / censebit ei agere facere ius potestasque sit ita uti divo Aug(usto) / Tiberioque Iulio Caesari Aug(usto) Tiberioque Claudio Caesari / Aug(usto) Germanico fuit / utique quibus legibus plebeive scitis scriptum fuit ne divus Aug(ustus) / Tiberiusve Iulius Caesar Aug(ustus) Tiberiusve Claudius Caesar Aug(ustus) / Germanicus tenerentur iis legibus plebisque scitis Imp(erator) Caesar / Vespasianus solutus sit quaeque ex quaque lege rogatione / divum Aug(ustum) Tiberiumve Iulium Caesarem Aug(ustum) Tiberiumve / Claudium Caesarem Aug(ustum) Germanicum facere oportuit / ea omnia Imp(eratori) Caesari Vespasiano Aug(usto) facere liceat / utique quae ante hanc legem rogatam acta gesta / decreta imperata ab Imperatore Caesare Vespasiano Aug(usto) / iussu mandatuve eius a quoque sunt ea perinde iusta rataq(ue) / sint ac si populi plebisve iussu acta essent / sanctio / si quis huiusce legis ergo adversus leges rogationes plebisve scita / senatusve consulta fecit fecerit sive quod eum ex lege rogatione / plebisve scito s(enatus)ve c(onsulto) facere oportebit non fecerit huius legis / ergo id ei ne fraudi esto neve quit ob eam rem populo dare debeto / neve cui de ea re actio neve iudicatio esto neve quis de ea re apud / [s]e agi sinito.

    49. Romae. In marmore vetusto in quondam parvo templo prope Sanctum Petrum ad

    Vincula. TVRCI APRONIANI· V· C· PRAEFECTI VRBIS RATIO DOCVIT VTILITATE SVADENTE CONSVETVDINE MICANDI SVMMOTA SVB EXAGIO POTIVS PECORA VENDERE

  • 24

    QVAM DIGITIS CONLVDENTIBVS TRA DERE VT ADPENSO PECORE CAPITE PE DIBVS ET SAEVO LACTANTE ET SVB GVLARI LANIO CEDENTIBVS RE LIQVA CARO CVM PELLE ET INTERA NEIS PROFICIAT VENDITORI SVB CONSPECTV PVBLICO FIDE PONDE RIS CONPROBATA VT QVANTVM CA

    [f. 24] RO OCCISI PECORIS ADPENDAT ET EMPTOR NORIT ET VENDITOR COM MODIS OMNIBVS ET PRAEDA DAM NATA QVAM TRIBVNVS OFFICIVM CANCELLARIVS ET SCRIBA DE PE CVARIIS CAPERE CONSVEVERVNT QVE FORMA INTERDICTI ET DISPOSITIONIS SVB GLADII PERI CVLO PERPETVO CVSTODIENDA MANDATVR 49. CIL 06, 01770 = #31927 (AE 1980, 0042). Roma. Ex auctoritate / Turci Aproniani v(iri) c(larissimi) / praefecti urbis / ratio docuit

    utilitate sua/dente consuetudine mi/candi summota sub exagio / potius pecora vendere quam / digitis conludentibus trade/re ut adpenso pecore capite / pedibus et sevo lactante et / subgulari lanio cedentibus / reliqua caro cum pelle et inte/raneis proficiat venditori / sub conspectu publico fide pon/deris conprobata ut quantum / caro occisi pecoris adpendat / et emptor norit et venditor / commodis omnibus et praeda / damnata quam tribunus offi/cium cancellarius et scriba / de pecuariis capere consueve/rant quae forma interdicti / et dispositionis sub gladii pe/riculo perpetuo custodien/da mandatur.

    50. D· M· S· BENE VALEAS QVISQVIS ES C· MARCIAE CONIVGI BENE MERITAE QVAE MVLTIS CVM SVDORIBVS MA TVRA AETATE VIXIT VIRTVOSE IV LIAE POLINICES CALARAE· C· I· CAESARIS VXORIS BENE MERITAE OPTIMAE PIISSIMAE ERGA SE SVOSQVE· 50. CIL Falsae urbis romae 15 = CIL VI, P. V.

  • 25

    51. Spoleto, in templo Sancti Pontiani VIVA FECIT SIBI ET S· L· CAETRONIO L· F · FIRMO L· L· ANDEROVDO 51. CIL 05, 02911. Venetia et Histria / Regio X: Padova / Patavium. ] / viva f(ecit) s(ibi) et s(uis) L(ucio) Caetronio / L(uci) l(iberto) Anderoudo viro /

    L(ucio) Caetronio L(uci) f(ilio) Firmo f(ilio) / Caetroniai(!) L(uci) f(iliae) Primai(!) f(iliae).

    52. In Cividata, urbe Auseriae patriae Foriuliensium D· P· VALE QVI LEGERIS LVBENS PICEN TIAE LEGITIMAE NEOPHITAE DIE KAL· V· SEP· CONSIGNATA A LIBE RIO P· P· FL· HOSPITIANVS MARI TVS VXORI B· M· DVPLICEM SAR COPHAGVM CVM TITVLO HOC LOCO EI POSVIT ET MARITO 52. CIL 11, 04975 = ILCV 00965 = ICI-06-06, 00063. Umbria / Regio VI: Spoleto / Spoletium. D(e)p(ositio) / Picentiae / Legitimae / neofytae / die V Kal(endas) Sep(tembres)

    / consignata / a Liberio papa / Fl(avius) Hospitianus / maritus / uxori / bene merenti / duplicem / sarcofagum / cum titulo / hoc loco [sanct]o e[t s]i[bi] / posuit / [in quo cum] marito / [quiesc]et.

    [f. 24v]

    53. D· M· CLODIVS RABIA CIVIVM INVIDIA ITEM PVLSVS TERRAM AGONVM PETII VITA DECEDENS TVMVLO ISTO CINEREM LOCARI IVSSI· PIENTISSIMA MATRONA CLODIA RELICTA EX TESTA MENTO FRATRIS FVNERA LAMENTA BILI FLETV CVRAVIT 53. CIL 02, *00383 = CIL 02-14-02-01, *00043. Hispania citerior: Tarragona / Tarraco. d m clodius rabia civium invidia item pulsus terram aragonum petii vita decedens

    tumulo isto cinerem locari iussi pientissima matrona clodia relicta ex testamento fratris funera lamentabili fletu curavit bene valeas quisquis es.

    54. In marmoreo lapido in quo vultus Semproniae sculptum est HIC EST ILLA SITA PIA FAVGI CASTA PVDICA SEMPRONIA MOSCHIS· CVI PRO MERITIS AB CONIVGE GRATIA RELATA EST

  • 26

    54. CIL 06, 26192 (p 3533, 3918) = CLE 00368 = D 08398. Roma. Hic est illa sita pia frug(i) casta / pudic(a) Sempronia Moschis / cui pro meriteis

    ab coniuge / gratia relatast. 55. Epigramma Titi Livi Patavini OSSA TITI LIVII PATAVINI VNIVS OMNI VM MORTALIVM IVDITIO DIGNI CVIVS PROPE INVICTO CALAMO INVICTI PO PVLI ROMANI RES GESTAE CONSCRI BERENTVR · [55. El CIL no la recull. Epitafi de Titus Livi que recullen tots els seus biògrafs.

    Cf. Joseph Burney Trapp, Studies of Petrarch and his influence, Pindar, 2003, p. 295]

    56. In monte lapideo apud Ferentinum A QVINTILIO· A· F · PAL· PRISCO· IIII· VIR · AED· POT· IIII· VIR · IVREDIC· IIII· QVINQ· ADLEC· TO EX S· C· PONTIF · PRAEF · FABR · CVIVS OB EXIMIAM MVNIFICENT· QVAM IN MVNIC· SVOS CONTVLIT SENAT· STA TVAM PVBLICE PONEND· IN FORO VBI IPSE VELLET CENSVRAE· H· A· I· R · HIC EX S· C· FVNDOS CEPONIAM, ET TROIANVM MANIAM ET PATRVM EX OSCO AB ROMA NA· R · P· AEDEM· LXX· M· N· ET INAVIT· R · P· REDDIO· EX QVOR · REDITV DE· IV· M· CC QVOD ANNIS· VI· ID· MAI· DIE NA

    [f. 25] TALI SVO PERPET DARETVR PRAESENT MVNICIB· ET IN COL· ET MVLIERIB NVPTIS· CRVSTVL· PL· MVLSI HEMN· ET CIRCA TRICLIN· DECVRIONIB· MVLSVM ET CARVST· ET SPPORTVL· X· N· ITEM PVER CVRIAE INCREMENT· ET VI· VIR · AVG· QVIBVS· Q· V· V· L· CRVST· MVLSVM· ET VIII· N· ET IN TRICLIN· MEO AMPL· IN SING· II· N· ET IN ORN· STATVAE ET MAG· MEAT· RES· P· PERPET· XXX· IN PEND· ARBITR · IIII· VIR · AEDILI VM· CVRA FAVORABIL· EST· SI PVER PLEBEIS SINE DISTINCTIONE LIBERTA TIS· NVCVM SAPARSION MODO· XXX· ET EX VINI VRNIS· VI· POTIONVM ET MI NISTRATION· DIGNE INCREMENTIS PRAESTITERINT

  • 27

    56. CIL 10, 05853 (p 1013) = CIL 11, *00248,2 = D 06271 = AE 1992, 00252. Latium et Campania: Ferentino / Ferentinum

    A(ulo) Quinctilio A(uli) f(ilio) / Pal(atina) Prisco / IIIIvir(o) aed(ilicia) potest(ate) IIIIvir(o) iure / dic(undo) IIIIvir(o) quinq(uennali) adlecto ex s(enatus) c(onsulto) / pontif(ici) praef(ecto) fabr(um) / [hu]ius ob eximiam munificent(iam) quam in munic(ipes) suos contulit senat(us) statuam publice ponend(am) in foro ubi ipse / vellet censuere h(onore) a(ccepto) i(mpensam) r(emisit) hic ex s(enatus) c(onsulto) fundos Ceponian(um) / et Roianum et Mamian(um) et pratum Exosco ab r(e) p(ublica) redem(it) / HS LXX m(ilibus) n(ummum) et in avit(um) r(ei) p(ublicae) reddid(it) ex quor(um) reditu de HS IV m(ilibus) CC / quod annis VI Id(us) Mai(as) die natal(i) suo perpet(uo) daretur praesent(ibus) / municipib(us) et incol(is) et mulierib(us) nuptis crustul(i) p(ondo) I mulsi hemin(a) / et circa triclin(ia) decurionibus mulsum et crust(ulum) et sportul(a) HS X n(ummum) / item puer(is) curiae increment(is) et VIvir(is) Aug(ustalibus) quibusq(ue) u(na) v(esci) i(us) e(st) crust(ulum) / mulsum et HS VIII n(ummum) et in triclin(io) meo ampl(ius) in sing(ulos) h(omines) HS I n(ummum) et in orn(atum) / statuae et imag(inum) mear(um) res p(ublica) perpet(uo) HS XXX n(ummum) impend(at) arbitr(atu) IIIIvir(um) / aedilium cura favorabil(e) est si puer(is) plebeis sine distinctione liber/tatis nucum sparsion(em) mod(iorum) XXX et ex vini urnis VI potionum / eministration(em) digne incrementis praestiterint.

    57. Alatri repertum in marmorea tabula D· M· PONTIA TITI PONTII F · QVAE DVOBVS NATIS AVARITIAE OPVS A ME VENENO CONSVM PTIS MISERA MIHI MORTEM CONSCIVI· TV QVI HAC TRAN SIS SI PIVS QVESO A ME OCV LOS AVERTE· 57. CIL 06, 519*. Roma. Pontia Titi Pontii F(ilia), quæ / duobus natis avaritiae / opus a me veneno

    consum/ptis, misera mihi mortem / conscivi. Tu qui hac tran/sis, si pius, quæso a me ocu/los averte.

    58. In columna marmorea Romae GENIO EXERCITVS QVI EXTIN GENDIS SAEVISSI MIS LATRONIB· FIDE ET DE VOTIONE ROMANA EXPECTA TIONE

  • 28

    ET VOTIS OM NIVM SATISFECIT· 58. CIL 06, 00234 (p 3755) = D 02011. Roma. Genio / exercitus qui / extinguendis sae/vissimis latronib(us) / fideli devotione /

    Romanae / exspectationi / et votis / omnium / satis fecit.

    [f. 25v] 59. Sagunti P· BAEBIO· L· F · GAL· MAXIMO IVLIAN· AED· FLAM· POPILLIA AVITA EX TESTAMENTO POPILLI· CVPITI PATRIS 59. CIL 02-14, 00354 = CIL 02, 03856 (p XLVII, LXXIX, 967) = ELST 00053 =

    IRSAT 00058 CIL 02-14, 00354 = CIL 02, 03856 (p XLVII, LXXIX, 967) = ELST 00053 = IRSAT 00058.

    Hispania citerior: Sagunt / Saguntum. P(ublio) Baebio L(uci) f(ilio) / Gal(eria) Maximo / Iuliano aed(ili) flam(ini) /

    Popillia Avita / ex testamento / C(ai) Popilli Cupiti / patris. 60. Sagunti G· GRATTIVS HALYSO SIBI ET GRATTIAE MYRSINI VXORI KARISSIMAE AN· XXXX· VII· SIBI ET SVIS 60. CIL 02-14, 00479 = CIL 02, 03914 (p XLVII, LXXIX, LXXX) = ELST 00166 =

    IRSAT 00183 CIL 02-14, 00479 = CIL 02, 03914 (p XLVII, LXXIX, LXXX) = ELST 00166 = IRSAT 00183.

    Hispania citerior: Sagunt / Saguntum. V(ivus) f(ecit) / G(aius) Grattius / Halys sibi et / Grattiae Myrsini / uxori

    karissim(ae) / an(norum) XXXXVII / sibi et suis. 61. Sagunti M· AEMILIO M· F · GAL· FAVONIO IVCVNDVS L· F · CVM IVCVNDO

  • 29

    ET PVDENTE FILIS 61. CIL 02-14, 00380 = CIL 02, 03877 (p LXXIX) = ELST 00072 = IRSAT 00101. Hispania citerior: Sagunt / Saguntum. M(arco) Aemilio M(arci) f(ilio) / Gal(eria) Favonio / Iucundus l(ibertus) f(ecit) /

    cum Iucundo / et Pudente / fili(i)s. 62. Sagunti Q· GRANIVS PLVTARCVS 62. CIL 02-14, 00476 = CIL 02, 03913 (p LXXVIII, LXXX) = ELST 00165 =

    IRSAT 00180. Hispania citerior: Sagunt / Saguntum. Q(uintus) Granius Q(uinti) l(ibertus) / Plutarcus. 63. In valle Saguntina COR.M· F · MAXIM· COR.MAXIMA M· COR.MAVRVS M· COR.LONGINVS L· COR.MAXIMVS L· COR.MODESTVS L· COR.DENTO L· COR.RVFVS L· COR.MATERNVS L· COR.SILO COR.L· F · LVCIA GENTI 63. CIL 02-14, 00644 = CIL 02, 03896 (p LXXVIII, 967) = ELST 00295 = IRSAT

    00420. Hispania citerior: Sagunt / Saguntum. Corn(elia) M(arci) f(ilia) Maxim(a) / Corn(elia) Maxima / M(arcus) Corn(elius)

    Maurus / M(arcus) Corn(elius) Longinus / L(ucius) Corn(elius) Maximus / L(ucius) Corn(elius) Modestus / L(ucius) Corn(elius) Dento / L(ucius) Corn(elius) Rufus / L(ucius) Corn(elius) Maternus / L(ucius) Corn(elius) Silo / Cornel(ia) L(uci) f(ilia) Lucia / genti.

    [f. 26]

    64. Sagunti M· VALERI· M· F · VICISTI VS SEPPI· A· LEPID· [desunt litterae add. marg.]

  • 30

    64. CIL 02-14, 00533 = CIL 02, 03940 (p LXXX, 967) = ELST 00209 = IRSAT 00220.

    Hispania citerior: Sagunt / Saguntum. M(arco) Valerio M(arci) f(ilio) / Victorino Septid[i]us / [V]alerinus / amico

    optimo. 65. In Castello Montano L· VALRIVS MVNTA NVS· TARBELLVS· IIII· SICINANVS· DOMV· NARBES· 65. CIL 02-14, 00625 = CIL 02, 03876 (p LXXIX) = D 06962 = ELST 00267 =

    IRSAT 00408 Hispania citerior: Sagunt / Saguntum.

    L(ucius) Valerius Munta/nus / Tarbellus IIII / Signanus domu / Narb(on)e(n)s(is?) / [.

    66. Dianii. In agro ad primum lapidem a Dyanio VALE CONIVNX VALETE NATI VALEAT TIBVR PATRIA· VLTIMA Q· LAELI MORIENTIS DECRETA HAEC SVNT VT TIBVRTINE DOMVS SVBVR BANI FVNDI ET PRAED· NOMENT· MOENIA· TANGENT· TITIA MAR CELLINA CONIVNX FIDA· PVBLIV VS ET QVINT· FILI· DVLCISS· COHEREDES SINT 66. CIL 02, 0363*. Hispania citerior: Dènia / Dianium. vale coiniunx valete nati valeat tibur patria / ultimaq. laeli morientis decreta haec

    sunt uti / tiburtina domus suburbani fundi et praedia / noment. moenia tangent. ticia marcellina / coniunx fid. publicus et quint. Fili dulciss. / coheredes sint.

    67. In agro Dyaniensi in villa quae nuncupatur Mirarosa · IOVI· M· LVCRETI VS CYRVS EX· VLSV· VO TVM SOLVIT ITEM QVE TEMPL· DD· 67. CIL 02, 01965 (p LXXIX, 875) = IRIlici 00175. Baetica: Málaga / Malaca.

  • 31

    Iovi / M(arcus) Lucretius / Cyrus / ex visu vo/tum solvit / itemque templ(um) / d(e)d(icavit).

    [f. 26v]

    68. Gandiae in limini oppidi VOCONIA· PAN· CARPE· PROCV LI ET CLIMEN SIS· LIB· ANN· ILX H· S· E· 68. CIL 02, 03605 = CIL 02, 05972 = IRIlici 00219 = HEp-09, 00573 = AE 1983,

    00606. Hispania citerior: Beniarjo. Voconia Pan/carpe Procu/li et Climen/tis lib(erta) ann(orum) ILX / h(ic) s(ita)

    e(st). 69. Gandiae D· M· Q· APPIVS MARCELIVS G· CARTHAGINENSIS ANN· XVI· H· S· E· 70. Gandiae Q· APPIVS· BITHINIAS ET POMPEIA GNATI FILIO CARISSIM· 69-70. CIL 02, 03602 = IRIlici 00217 = HEp-09, 00572. Hispania citerior: Gandia / Dianium. D(is) M(anibus) / Q(uintus) Appius / Marcellus / c(ivis) Carthagiensis /

    ann(orum) XVI / h(ic) s(itus) e(st) / Q(uintus) Appius Bithinias / et Pompeia Gnat / filio carissimo.

    71. Templum quadratis lapidibus pulcherrime structum ad primum lapidem a

    Gandia in cuius pariete eiusmodi litterae sunt incisae. BAEBIA BAEBI FILIA EX TESTAMENTO SVO 72. Non longe ab Oliva oppido. IOVI OPTIMO OB· AVG· SERVATVM 71-72. cf. CIL 02, 03616 = IRIlici 00214 = Safor 00037 = HEp-01, 00624. Hispania citerior: Gandia / Dianium.

  • 32

    Baebiae Quietae / ex testamento suo. 73.

    IMP· CAESARI DIVI NERVAE· F · TRAIANO DACICO GERMANICO SACRVM TEMPLVM IN RVPE TAGI SVPERIS ET CAESARE PLENVM· ARS VBI MATERIA VINCITVR IPE SVA QVIS QVALI DEDERIT VOTO FORTASSE REQVIRET CVRA VIATORVM QVOS NOVA FAMA IVVAT·

    [f. 27] INGENTEM VASTA PONTEM QVI RVPE PEREGIT SACRA LITATVRO FECIT HONORE LACER QVI PONTEM FECIT LACER ET NOVA TEMPLA DICAVIT SCILICET ET SVPERIS MVNERA SOLA VTANT PONTEM PERPETVI MANSVRVM IN SAECVLA MVNDI FECIT DIVINA NOBILIS ARTE LACER IDEM ROMVLEIS TEMPLVM CVM CAESARE DIVIS CONSTITVIT FOELIX VTERQ· CAVSA SACRI

    73. CIL 02, 00761 (p XL, LXXIX, 696, 826) = CLE 00878 = D 00287b = HEp-06,

    00189 = AE 1959, 00289. Lusitania: Puente de Alcántara / Pons Alcantarensis. Imp(eratori) Nervae Traiano Caesari Augusto Germanico Dacico sacrum /

    templum in rupe Tagi superis et Caesare plenum / ars ubi materia vincitur ipsa sua / quis quali dederit voto fortasse requiret / cura viatorum quos nova fama iuvat / ingentem vasta pontem qui mole peregit / sacra litaturo fecit honore Lacer / qui pontem fecit simul et qui templa dicavit / illic solvit dis nisi vota litant / pontem perpetui mansurum in saecula mundi / fecit divina nobilis arte Lacer / idem Romuleis templum cum Caesare divis / constituit felix utraque causa sacri // C(aius) Iulius Lacer d(e) d(ecurionum) s(ententia) f(ecit) et dedicavit amico Curio Lacone Igeditano.

    74. Hoc epigramma est in aedicula constructa ex paucis sed magnis lapidibus nunc

    dedicata divo Iuliano IMP· CAESARI DIVI NERVAE· F · TRAIANO DACICO· GERMANICO PONT· MAX· TRIB· POT· V· COS· PP· DD· 74. CIL 02, 00759 (p XL, LXXIX) = CIL 05, p 771 = D 00287. Lusitania: Puente de Alcántara / Pons Alcantarensis. Imp(eratori) Caesari divi Nervae f(ilio) Nervae / Traiano Aug(usto) Germ(anico)

    Dacico pontif(ici) max(imo) / trib(unicia) potes(tate) VIII imp(eratori) V co(n)s(uli) V p(atri) p(atriae).

    75. In turri quae est in medio ponte. MVNICIPIA PROVINTIAE

  • 33

    LVSITANIAE QVME STIPE CONLATA OPVS PONTIS FECERVNT ICEDITANI LANCIENSES OPPIDANI COLARNI LANCIENSES TRANSCVDANI ARANI MADRVBRICENSES ARTABRICENSES DAVIENSES [est etiam infra folio LXXII add. marg.] 75. CIL 02, 00760 (p XL, LXXIX, 696, 826) = D 00287a = AE 1977, 00352 = AE

    1998, 00708 Lusitania: Puente de Alcántara / Pons Alcantarensis.

    Municipia / provinciae / Lusitaniae stipe / conlata quae opus / pontis perfecerunt / Igaeditani / Lancienses oppidani / Talori / Interannienses / Colarni / Lancienses / Transcudani / Aravi / Meidubrigenses / Arabrigenses / Banienses / Paesures.

    [f. 27v]

    76. In fragmento columnae apud Malacam, Hispanam urbem, ubi deerat finis: IMP· CAES· P· LICINIVS VALERIANVS P· F · AVG· P· M· TRIB· POTEST· III COS· II P· P· PROCOS· II IMP· CAES· P· LICIN· GALLE· NVS VERVS PIVS [est iam supra folio XVIII add. marg.] 76. CIL 02, 04691 (p LXXX) = HEp-04, 00559. Baetica: Málaga / Malaca. Imp(erator) Caes(ar) / P(ublius) Licinius / Valerianus / P(ius) F(elix) Aug(ustus)

    p(ontifex) m(aximus) / trib(unicia) potest(ate) / III co(n)s(ul) II p(ater) p(atriae) / proco(n)s(ul) [et] / Imp(erator) Caes(ar) / P(ublius) Licin(ius) Gallie/nus P(ius) F(elix) Aug(ustus) p(ontifex) m(aximus) [.

    77. Sagunti L· ANTONIO· L· F · GAL· NVMIDAE PRAEFECT· FABRVM· TRIB· MILIT· LEG· PRIMAE ITALICAE L· RVBRIVS POLYBIVS MICO

  • 34

    77. CIL 02-14, 00346 = CIL 02, 03850 (p XLVII, LXXIX) = ELST 00042 = IRSAT

    00084 CIL 02-14, 00346 = CIL 02, 03850 (p XLVII, LXXIX) = ELST 00042 = IRSAT 00084.

    Hispania citerior: Sagunt / Saguntum. L(ucio) Antonio L(uci) f(ilio) Gal(eria) / Numidae praefect(o) / fabrum tribuno

    milit(um) / leg(ionis) primae Italicae / L(ucius) Rubrius Polybius amico. 78. Sagunti SERGIAE M· F · PEREGRINAE THEOMNESTVS ET LAIS ET DIDYME LIBERTI 78. CIL 02-14, 00344 = CIL 02, 03848 (p XLVII, LXXIX) = ELST 00219 = IRSAT

    00086 CIL 02-14, 00344 = CIL 02, 03848 (p XLVII, LXXIX) = ELST 00219 = IRSAT 00086.

    Hispania citerior: Sagunt / Saguntum. Sergiae M(arci) f(iliae) / Peregrinae / Theomnestus et Lais / et Didyme liberti. 79. Sagunti ANTONIAE· L· F · SERGILLAE VALERIA PROPINQVA 79. CIL 02-14, 00343 = CIL 02, 03847 (p XLVII, LXXIX) = ELST 00217 = IRSAT

    00090 Hispania citerior: Sagunt / Saguntum.

    Antoniae L(uci) f(iliae) / Sergillae / Valeria Propinqua. 80. Sagunti ANTONIAE· L· F · SERGILLAE VEGETVS LIBERT 80. CIL 02-14, 00342 = CIL 02, 03846 (p XLVII, LXXIX) = ELST 00216 = IRSAT

    00092 CIL 02-14, 00342 = CIL 02, 03846 (p XLVII, LXXIX) = ELST 00216 = IRSAT 00092.

    Hispania citerior: Sagunt / Saguntum. Antoniae L(uci) f(iliae) / Sergillae / Vegetus / libert(us). 81. Sagunti M· ACILIO· M· F · Q· VFO PROCVRA CAESARVM CON VENTVS TACONEN·

  • 35

    81. CIL 02-14, 00333 = CIL 02, 03840 (p LXXX, 967) = D 01376 = ELST 00041 = IRSAT 00048 = AE 1995, 00973 = HEp-04, 00922 = FE 00219 CIL 02-14, 00333 = CIL 02, 03840 (p LXXX, 967) = D 01376 = ELST 00041 = IRSAT 00048 = AE 1995, 00973 = HEp-04, 00922 = FE 00219.

    Hispania citerior: Sagunt / Saguntum. M(arco) Acilio M(arci) f(ilio) C[or(nelia)] / Rufo procurat(ori) / Caesarum

    con/ventus Tarrac{h}on(ensis).

    [f. 28] 82. Sagunti C· VOCONIO· C· F · GAL· PLACIDIO AED· II· VIRO II· FLAMINI· II· QVAESTORI SALIORVM MAGISTRO 82. CIL 02-14, 00365 = CIL 02, 03865 (p XLVII, LXXVIII, 711) = CIL 05,

    *00049,10 = D 06951 = ELST 00063 = IRSAT 00069 CIL 02-14, 00365 = CIL 02, 03865 (p XLVII, LXXVIII, 711) = CIL 05, *00049,10 = D 06951 = ELST 00063 = IRSAT 00069.

    Hispania citerior: Sagunt / Saguntum. C(aio) Voconio C(ai) f(ilio) / Gal(eria) Placido aed(ili) / IIviro II flamini II /

    quaestori / saliorum magistro. 83. Sagunti POPILIAE L· F · RECINNAE AN· XVIII· C· LIGINIVS· C· F · GALLVS MARINVS VOCONIVS VXORI 83. CIL 02-14, 00367 = CIL 02, 03866 (p LXXVIII, 967) = ELST 00047 = IRSAT

    00071 CIL 02-14, 00367 = CIL 02, 03866 (p LXXVIII, 967) = ELST 00047 = IRSAT 00071.

    Hispania citerior: Sagunt / Saguntum. Popilliae L(uci) f(iliae) / Rectinae ann(orum) XVIII / C(aius) Licinius C(ai) f(ilius)

    / Gal(eria) Marinus / Voconius Romanus / uxori. 84. Perusiae DIVO ANTONIO PIO EGNATIVS FESTVS AEDIL· II VIR.HVIC CVM PLEPS VRBANA LVDOS PVBLIC· AEDENTI AD STATVAM PONENDAM PECVNIAM OBTVLISSET IS HONORE CONTENTVS IMPEN SAM REMISIT ET IMPETATA VENIA AB ORDI NE PERVSINOR.OPTIMO MAX· Q· PRINCIPI SVA PECVNIA POSVIT CVIVS OB DEDICATIONEM DARI IVSSIT AB HEREDE SVO DECVRIONIB· SIGN· S· IIII· N· PLEBI· II· N· L· D· D· D· 84. CIL 11, 01924 = D 05503.

  • 36

    Etruria / Regio VII: Perugia / Perusia. M(arco) Vibio Liberale P(ublio) Marito Vero co(n)s(ulibus) / X K(alendas) Apriles

    Augustae Perusiae / in schola Laeliana scribundo / adfuerunt quod P(ublius) Casinerius / Clemens IIvir suo et L(uci) Petili / Nepotis collegae sui nomine ver/ba fecit Annium Leonan petere / ut secundum verba testamenti / Egnati Festi statuae quam divo Pio / positurus esset loc[u]s sibi adsig/naretur q(uid) d(e) e(a) r(e) f(ieri) p(laceret) d(e) e(a) r(e) i(ta) c(ensuerunt) / placere ut secundum voluntatem / Egnati Festi locus statuae divo / Pio ponendae proxime Naevi / Libani ad introit[um c]uri[ae] / daretur // Divo Antonino / Pio / C(aius) Egnatius Festus aedil(is) IIvir / huic cum plebs urbana ludos publ(icos) / edenti ad statuam sibi ponendam / pecuniam optulisset is honore / contentus impensam remisit / et impetrata venia ab ordine / Perusinor(um) Optimo Maximoq(ue) princ(ipi) / de sua pecunia posuit cuius / ob dedicationem dari iussit / ab herede suo decurionib(us) / sing(ularis) HS IIII n(ummum) plebi HS II n(ummum) / l(ocus) d(atus) d(ecreto) d(ecurionum).

    85. Mitilenis IMPP· C· AVRELIO· VALERIO DIOCLITIANO· P· F · FL· VAL· CONSTANTINO ET CAI· VAL· MAXIMIA NO NOBILISS· CAESARIBVS AVRELIVS ACATHVS CENANDIVS· V· C· PRAES· PROVINC· SVL· DEVOTVS NVMINI MAIESTATIQVE EORVM DICATISSIMVS 85. CIL 03, 00450. Asia: Mitilini / Lesbos. Imp(eratori) C(aesari) C(aio) Aurelio Valerio / Diocletiano P(io) F(elici)

    [[[Aug(usto) et Imp(eratori) C(aesari)]]] / [[[M(arco) Aurelio Valerio Maximiano]]] / [[[P(io) F(elici) Aug(usto) et]]] Fl(avio) Val(erio) Constantio / et Gal(erio) Val(erio) Maximiano / nobiliss(imis) Caesaribus / Aurel(ius) Aathus ennadius / v(ir) p(erfectissimus) praes(es) prov(inciae) insula(rum) / devotus numini maiestatique / eorum dicatissimus.

    86. Ad Corinthum Achaie urbem THEO PREPON AVG· LIB· PROCOS· DOMINI· N· M· V· VR. SEVERI ALEXANDRI PII· FOEL· AVG· PROVINTIAE ACHAYAE· ET EPIRI ET THESSALIAE RA· PVRPV

    [f. 28v] RARVM PRC· A MANPATIS PROC· AT PRAEDIA GALLIANA PROC· SALTVS· DOMITIANI TRICLINI ARCA· M· PRAE POSITVS A FIBILIS PRAEOPVM· A· CRISTALLINI HOMINEM· INCOMPARABILEM 86. CIL 03, 00536 (p 984) = D 01575. Achaia: Korinthos / Corinthus. Theoprepen / Aug(usti) lib(ertum) proc(uratorem) / domini n(ostri) M(arci)

    Aur(eli) / Severi Alexandri / Pii Fel(icis) Aug(usti) / provinciae Achaiae / et Epiri et Thessaliae / rat(ionis) purpurarum / proc(uratorem) ab ephemeride / proc(uratorem?) a mandatis proc(uratorem) / at(!) praedia Galliana / proc(uratorem) saltus Domitiani / tricliniarcham prae/positum a fiblis / praeposit[um] a cry/stallinis hominem incomparabilem / ysander Aug(usti) lib(ertus) offici/alis // GR.

  • 37

    87. In agro piceno ad Racanatum L· SEPTIMIO SEVERO PIO PERTINACI AVGVSTO PARTICO MAXIMO ARABICO ET ADIABENICO PONT· MAX· TRIB· POT· XIII· IMP· XI· COS· III· P· P· COLONIA NELVIA RACINA CONDITORI SVO· 88. Ibidem IMP· CAESARI· L· VERI· AVG· FILIO DIVI PII· NE POTI DIVI HADRIANI PRONEP· DIVI TRAIANI PARTH· DIVI NERVAE ABNEPOTI 87-88. CIL 09, 05747 (p 689) = AE 1999, 00601. Picenum / Regio V: Recina / Ricina. [Imp(eratori) Caesari] / [divi M(arci) Antonini] / [Pii Germ(anici) Sarm(atici)

    f(ilio] / [divi Commodi fratri] / [divi Antonini Pii nep(oti)] / [divi Hadriani pronep(oti)] / [divi Traiani Parthic]i abnep(oti) / [divi Nervae ad]nepoti / [L(ucio) Septimio Seve]ro Pio / [Pertinaci Au]gusto / [Arabico Adia]benico / [Parthico] maximo p(ontifici) m(aximo) / [tribunic(ia)] potest(ate) XIII / [imp(eratori) XI] co(n)s(uli) III p(atri) p(atriae) / c[olonia] Helvia Ricina / c[ond]itori suo.

    89. Athenis, in arce in columna ante Palladis templum AD CLARISSIMVM PROCONSOLEM GRAECIAE RVFFVM FESTVM ET ARYOPAGINEM IPSVM EX ARYOPAGO CONSILIVM· ET CONSILIVM TRICENTORVM ET POPVLVS ATHENIENSIVM BENIGNITATIS CAVSA ATQVE BENEFICIENTIAE ERGA CIVITATIS RESTITVTIONEM FLAVIO PVDANO ALO PERELECTISSIMO PRINCIPE 89. El CIL no la recull. 90. Athenis, in templo Palladis POPVLVS DEAE ROMAE· ET AVGVSTO CAESARI MILITANTE SVPER CIVES PARMENOZENONI

    [f. 29] MARANTONII SACERDOTIS DEAE ROMAE ET AVGVSTI SALVATORIS IN CIVITATIS ARCE SACRARII MINERVAE POLLADE SACERDOTE MAXIME AGGIPIADI ALACCI FILIAE SVB PRIN CIPE AREO MORIONIS PEANICI· 90. El CIL no la recull. 91. Athenis IMP· CAESAR.T· AELIVS HADRIANVS ANTONI NVS AVG· PIVS COS· III· TRIB· POT· II· P· P· AQVAE DVCTVM IVNONIS ATH COEPTVM A

  • 38

    DIVO TRAIANO PATRE SVO CONSVMAVIT DEDICAVITQVE 91. CIL 03, 00549 (p 985) = CIL 05, *00676 = D 00337 = InscrAtt 00002 = AE

    1960, +00322 = AE 2006, +01367. Achaia: Athinai / Athenae. Imp(erator) Caesar T(itus) Aelius Hadrianus Antoninus / Aug(ustus) Pius

    co(n)s(ul) III trib(unicia) pot(estate) II(!) p(ater) p(atriae) aquaeductum / in novis Athenis coeptum a divo Hadriano patre suo / consummavit dedicavitque.

    92. Athenis in arcu marmoreo Hadriani versus NEAE AVTEM SVNT ATHANAE THESEI HAEC EST HADRIANI ET NO THESEI CIVITAS 92. El CIL no la recull. 93. Athenis C· IVLIVS C· F· FAB· ANTIOCHVS PHILO PASSVS COS· FRATER ARVALIS ALLECTVS INTER PRAE TORIOS AD IMP· CAES· NERVA TRAIANO OPTI MO AVG· GERMANICO DATICO 93. El CIL no la recull. 94. Athenis HESIODVS MVSIS ELICONEVS HAEC· HIC POSVE RAT HYNMO VICENS IN CALCIDA DIVINVM HOMERVM 94. El CIL no la recull. 95. Lacedemone CIVITAS· C· RVBRIVM BIANORASERA ALIPTEM AEGREGIAM SVAM CIRCA LACONICVM MOREM HONESTATEM AC SVAE IN GYMNASIIS GRATIA VIRTVTIS 95. El CIL no la recull.

    [f. 29v] 96. Pergami TANTVM EGO CARMINIBVS SVPERAVI SAPPHO PVELLAS MEONIDES QVANTVM VICERAT ANTE VIROS 96. El CIL no la recull.

  • 39

    97. Patavi in templo maximo M· ALLENIVS· M· F· FAB· CRASSVS CAESONIVS TRIB· MIL· PRAEF· FABR· IIII VIR. 97. CIL 05, 02828. Venetia et Histria / Regio X: Padova / Patavium. M(anius) Allenius M(ani) f(ilius) Fab(ia) / Crassus Caesonius / tr(ibunus)

    mil(itum) praef(ectus) fabr(um) / IIIIvir. 98. Patavi in domo Francisci Contarini Q· POMPONIVS· Q· F · FAB· SEVERVS SIBI ET LIB· OMNIBVS· T· F · I· H· M· N· S· [1 SEVERVS SIBI ET LIB· sup. CRASSVS CAESONIVS TRIB· MIL· PRAEF · FABR.

    IIII VIR. del.] 98. CIL 05, 03016 = CIL 09, *00641,5. Venetia et Histria / Regio X: Padova / Patavium. Q(uintus) Pomponius / Q(uinti) f(ilius) Fab(ia) / Severus sibi / et lib(ertis)

    omnib(us) / t(estamento) f(ieri) i(ussit) / h(oc) m(onumentum) h(eredem) n(on) s(equetur).

    99. Apud Amastron PRO SALVTE ET VICTORIA IMP· CAESARIS· M· AVRELII VERI· F · DIVI PII NEPOTIS DIVI HADRI ANI PRON· DIVI TRAIANI PARTH· ABN· DIVI AERVAE ABNEPOTIS 99. CIL 03, 00453 = CIL 03, 06985 = Marek-A, 00015. Pontus et Bithynia: Amasra / Amastris. I(ovi) O(ptimo) M(aximo) / pro salute et / Victoria / Imp(eratoris) Caesaris /

    M(arci) Aureli [[[Com]]]/[[[modi Antonini]]] / [[[Pii Fel(icis) Aug(usti) divi]]] / [M(arci)] Antonini f(ilii) divi / Pii nep(otis) divi Hadria/ni pron(epotis) divi Traiani / Parth(ici) abnep(otis) divi / Nervae adnepotis.

    100. Apud Vadrum MELLIA ANNIANA OB MEMR Q· LEPICI· Q· F · SERGI BASSI MARITI SVI EMPRIVM STER NI ET ARCHVM FIERI ET STATVAS SVPERPO NI TEST· IVSS· EX· H· D· C· P· R. 100. CIL 03, 02922 = CIL 03, 09987 = D 05598. Dalmatia: Zadar / Iader. Melia Anniana in memor(iam) Q(uinti) Laepici Q(uinti) f(ilii) Serg(ia) Bassi mariti

    sui / emporium sterni et arcum fieri et statuas superponi test(amento) iuss(it) ex HS DC(milium) d(educta) XX(vicesima) p(opuli) R(omani).

  • 40

    101. Patavi ad Sanctam Iustinam C· SEMPRONIVS· Q· F · PRIMVS VIVOS FECIT SIBI ET VXORI CLODIAE SECVNDAE ET· Q· SEMPRO NIO TERTIO FRATRI IN· F · P· XXXVI· TER.P· XXVI· ILLI D· DOS· IRATOS QVOS OMNIS COLVNT SI QVIS DEOS 101. CIL 05, 03034 (p 1073) = CLE 00199. Venetia et Histria / Regio X: Padova / Patavium. C(aius) Sempronius / Q(uinti) f(ilius) Primus viv/os f(ecit) sib(i) et uxori /

    Clodiae Secunda(e) / et Q(uinto) Sempronio / Tertio fratri suo / in f(ronte) p(edes) XXXVI ret(ro) / p(edes) XXVI illi de/os iratos quo/s omis colunt si / quis deo sepulcro / violarit.

    [f. 30]

    102. Ravennae ANNIA CRESTINA ET· C· SEPTILIVS MARIVS· V· SIBI· P· PETIMVS NE QVIS NOS INQVIRET· EX AR CA NOSTRA NEQ· ABANTE ALITER PONAT NEC COMMVTET· 102. CIL 11, 00147 = D 08241. Aemilia / Regio VIII: Ravenna. D(is) M(anibus) / Annia Crestina et / C(aius) Sextilius mari(t)us / v(ivi) sibi

    p(osuerunt) / petimus ne quis nos / inquiet et ex arca nostra / neque abante aliam ponat / nec commutet v(el) id quo(tiens) f(iet) d(abit) f(isco) HS C(milia).

    103. D· M· M· AVRELIVS ROMANVS ET ANTISTIA CRESI ME VXOR EIVS FECERVNT SIBI O LIBERIS SVIS POSTERISQVE EORVM· ITEM LIBERTIS LIBERTA BVS Q· EORVM MONVMENTVM CVM EDIFICIONE QVE VENIET NEQ· DONABITVR NEQ· PIGNORI OBLIGABITVR SED NEC VLLO MODO ALIENABI TVR NE NOMINE EXEAT FAMILIAE SVAE· 103. CIL 06, 13203 = CIL 03, *00172b = CIL 10, *00765,2. Roma. D(is) M(anibus) / M(arcus) Aurelius Romanus et / Antistia Chresime uxor eius /

    fecerunt sibi et liberis suis / posterisque eorum item libertis / libertabusque posterisque eorum / monumentum cum aedificio superposito / hoc autem monumentum cum aedificio / neque veniet neque donabitur neque / pignori obligabitur sed nec ullo modo / alienabitur ne de nomine exeat familiae suae.

    104. M· PLAVTIVS· M· F · A· N· SILLANVS COS· VII· VIR EPVLON HVIC SENAVS TRIVMPHALIA ORNA MENTA DECREVIT OB RES IN ILIRICO BENE

  • 41

    GESTAS LATRIA GN· F · VXOR. A· PLATIVS· M· F · VIRGILIANVS VIX· AN· IX· 104. CIL 14, 03606 = InscrIt-04-01, 00123 = D 00921 = AE 1998, 00405. Latium et Campania / Regio I: Tivoli / Tibur. M(arcus) Plautius M(arci) f(ilius) A(uli) n(epos) / Silvanus / co(n)s(ul) VIIvir

    epulon(um) / huic senatus triumphalia / ornamenta decrevit ob / res in Il(l)yrico bene gestas / Lartia Cn(aei) f(ilia) uxor / A(ulus) Plautius M(arci) f(ilius) / Urgulanius / vixit ann(os) IX.

    105. P· PLAVTIVS PVLCHER TRIVMPHALIS FILIVS AVGVR III· VIR. A· A· A· F. F. Q· T· CAESARIS AVGVST· V· CON SVLIS TRIB· PL· AD AERAR. COMES DRVSI TI· CLAVDI CAESARIS AVG· FILI· ET AB EO CENSORE INTER PATRITIOS LECTVS CVRATOR VIA RVM STERNENDAR. A VICINIS LECTVS EX AVCTORITATE· II· CLAVDI CAESARIS AVGVSTI GERMANICI PROCOS· PROVINTIAE SICILIAE VIBIA MARSI· F. LAELIA NATA PVLCHRI· 105. CIL 14, 03607 = InscrIt-04-01, 00124 = D 00964 = AE 1998, 00405. Latium et Campania / Regio I: Tivoli / Tibur. P(ublius) Plautius / Pulcher / Triumphalis filius / augur IIIvir a(uro) a(rgento)

    a(ere) f(lando) f(eriundo) q(uaestor) / Ti(beri) Caesaris Aug(usti) V consulis / tr(ibunus) pl(ebis) pr(aetor) ad aerar(ium) comes Drusi fili(i) / Germanici avunculus Drusi / Ti(beri) Claudi Caesaris Augusti fili(i) / et ab eo censore inter patricios / lectus curator viarum sternendar(um) / a vicinis lectus ex auctoritate / Ti(beri) Claudi Caesaris Augusti Germanici / proco(n)s(ul) provinciae Siciliae / Vibia Marsi f(ilia) / Laelia / nata / Pulchri.

    [f. 30v]

    106. Patavi ad portellum L· VALERIO PRISCO VIENNIENIS PRAEF · II· CON· DVAR. TERTIAE DIRAC· ET SECVNDA EQVITA TVM TRIB· LEG· ERETENSIS PRAEF · ALE· FLA VIANAE PRAEF · FABR. LOCVS SEPVLTVRE DATVS PVBLICE 106. CIL 05, 02841 = CIL 03, *00263,03. Venetia et Histria / Regio X Ort: Padova / Patavium. L(ucio) Valerio Prisco / Vienniensi praef(ecto) / II coh(ortis) duar(um) tertiae /

    Thrac(um) et secundae / equitatum trib(uno) leg(ion) X / Fretensis praef(ecto) alae / Flavianae praef(ecto) fabr(um) / loc(us) sepultur(ae) / d(ecreto) d(ecurionum) / publice datus.

    107. Ad Histoicum oppidum quod dicitur El Guasto L· VALERIO· L· F · PVDENTI HIC CVM ESSET AN NOR. XIII· ROOMAE CERTAMINE SACRO IOVIS CAPITOLINI LVSTRO SEXTO CLARITATE IN

  • 42

    GENII CORONATVS EST INTER POETAS LATI NOS OMNIB· SENTENTIIS IVDICVM HIC PLEBS VNIVERSA MVNICIPIVM HSTONIENSIVM STATVAM AERE COLLATO DECREVIT· 107. CIL 09, 02860 = D 05178 = AE 2003, 00173 CIL 09, 02860 = D 05178 =

    AE 2003, 00173. Samnium / Regio IV Ort: Vasto / Histonium. L(ucio) Valerio L(uci) f(ilio) / Pudenti / [h]ic cum esset anno/rum XIII Romae /

    certamine sacro / Iovis Capitolini / lustro sexto cla/ritate ingenii / coronatus est / inter poetas La/tinos omnibus / sententi(i)s iudicum / huic plebs univer/sa municipum His/tonie(n)sium statuam / aere collocato decrevit / curat(ori) rei p(ublicae) Aeserninor(um) dato ab / Imp(eratori) Optimo Antonino Aug(usto) Pio.

    108. Ibidem in ara marmorea FLAVIAE CONSI ET SINIAE FILIA SCAPVLIAE ET SINIAE NEPTIS BARBI ET DIRVTIA PRONEPTIS CONSOBRINA EADEMQVE VXOR P· PAQVII· SCAPVLIAE FILI SCEVE CONSI NEPOTIS BARBI PRONEPOTIS SIMVL CVM EO CONDITI 109. Ibidem P· PAQVIVS SCAEVAE ET FLAVIAE FILIVS CON SI ET DIDIAE NEPOS BARBI ET DVRITIAE PRO NEP· SCAVA DECEMVIR STILITIBVS IVDICAN DIS EX S· C· POST QVAESTVAM ET DECEM VIRATVM STILITIVM IVDICANDARVM TRIB· PL· AEDILI· CVRVLIS IVDEX QVAESTIONIS PRAE TOR AERARII PROCONSVLE PROVONTIAM CY RVM OBTINVIT VIAR. CVR. EXTRA· VR EX S· C· IN QVINQ· COS· ITERVM EXTRA SO

    [f. 31] AVCTORITATE AVG· CAESARIS ET S· C· MIS COMPONENDVM STATVM IN RELIQVM PRO VINTIAE CYPRI FECIALIS CONSOBRINVS IDEMQ· VIR FLAVIAE CONSI· FILIAE SCAPVLAE NEPTIS BARBI PRO NEPTIS SIMVL CVM EO CONDITVS 108-109. CIL 09, 02845 = CIL 09, 02846 = CIL 11, *00029,2 = D 00915 CIL 09,

    02845 = CIL 09, 02846 = CIL 11, *00029,2 = D 00915. Samnium / Regio IV Ort: Vasto / Histonium. P(ublius) Paquius Scaevae et Flaviae filius Consi et Didiae nepos Barbi et Dirutiae

    pronepos / Scaeva quaestor decemvir stlitibus iudicandis ex s(enatus) c(onsulto) post quaesturam quattuorvir / capitalis ex s(enatus) c(onsulto) post quaesturam et decemviratum stlitium iudicandarum tribunus plebis / aedilis curulis iudex quaestionis praetor aerarii proconsule provinciam Cyprum optinuit / viar(um) cur(ator) extra u(rbem) R(omam) ex s(enatus) c(onsulto) in quinq(uennium) proco(n)s(ule) iterum extra sortem auctoritate Aug(usti) Caesaris / et s(enatus) c(onsulto) misso ad componendum statum in reliquum provinciae Cypri fetialis /

  • 43

    consobrinus idemque vir Flaviae Consi filiae Scapulae nep(o)tis Barbi pronep(o)tis simul cum ea conditus // Flavia Consi et Sinniae filia Scapulae et Sinniae nep(o)tis Barbi et Dirutiae / pronep(o)tis consobrina eademque uxor P(ubli) Paquii Scaevae filii Scaevae Consi / nepotis Barbi pronepotis simul cum eo condita.

    110. Ravennae in ruinis archiepiscopatus ACONIAE· Q· F · SALVTARI CONSOR. KARISS· L· FLAVIVS HIC COLL· FABR. M· N· S· RVS· LXX· N· D· EX QVOR. REDITV QVODANNIS QVODM· DE CVRIONIBVS COLL· FABR. M· R. IN AEDE NEPOT· QVAM IPSA EXTRVXIT DIE NEPTVNALIORVM SPORT· BINI DIVIDERENTVR DIE ITEM SACRAT APVD ELEVSINAM DEO BACCHO QVEM IPSE COLVIT SACRATO DEAE CERERI TALASSIO QVIRINO· Q· ET DE CXXVIII SVAE CENTENI QVNQVQGENI QVODAM DARENTVR DEO LIBERO MVLSO ET TIRSIS LIBENT· LIBA MENTA EPVLONI· INDE SICVT SOLITI SVNT MAVSO FANIORVM FANII ET ITALICI FILIORVM ET IN QVO POSITA EST ACONIA SALVTARIS VXOR EIVS ROSIS EXORNENT DE XXXV SACRIFICEN· DE RELIQ· IBI EPVLENTVR OB QVAM LIBERALITATEM COLL· FAB· M· R. INTER BENE MERITOS QVODAM FAN· SVPRA· S· DAS SACRIFICIVMQVE PER MAGISTROS DECREVIT· 110. CIL 11, 00127. Aemilia / Regio VIII Ort: Ravenna. Aconiae Q(uinti) f(iliae) Salutari consor(ti) / kariss(imae) L(ucius) Fanius /

    v(ivus) p(osuit) hic coll(egio) fabr(um) m(unicipii) R(avennatis) HS LXX(milia) n(ummum) vivus d(edit) ex quor(um) / redditu quod ann(is) decurionib(us) coll(egii) fabr(um) m(unicipii) R(avennatis) in aede Nept(uni) / quam ipse extruxit die Neptunaliorum sport(ulas) |(denarii) bini dividerentur / die item sacrato apud Eleusinam deo Bacc(h)o quem ipse coluit / sacrato deae Cereri Talasio Quirinoque / et dec(urionibus) XXVIII suae |(denarii) centeni quinquageni quodann(os) darentur / deo Libero mulso et tirsis libent(er) libamenta epulen(tur) inde sicut / soliti sunt mauso(leum) Faniorum Fanii et Italici filiorum et in quo posita est Aconia / Salutaris uxor eius rosis exornent de XXXV sacrificen(tque) de reliq(uis) ibi epulentur / ob quam liberalitatem coll(egium) fabr(um) m(unicipii) R(avennatis) inter bene meritos quodann(os) rosas / Fan(iis) supra s(criptis) / et Aconiae uxori incomp(a)r(abili) mittendas sacrficiumque faciundum per magistros decrevit.

    111. Ex tabellis divum de re futuaria sacra lex IVRE VIRENDI CONSECTANDI SVSVR RANDI GESTIVNDI SVBTRVDENDI PERPE TVO INTED· FVTVARIIS PERMISSI EX ME

    [f. 31v] SVNTO EX AEDE FORMAINI HORTO POSTI

  • 44

    CO IMPLVVIO CONTRA HEC COMMODA NE MINI HOMINVM PROHIBVNTO· FIDE CONSI LIA FERVNTO· SERVANTO AVXILIVM OPEM VE DANTO· SVB· NOCTV· NOTA TRACTANTO· PROMISSA IVRAMENT LAMENTA ADMISCVN TO· VERECVNDIAM· TIMOREM ADMOVENTO· SVSPITIONE CVNCTA CAVENTO· TRISTITIAM SVPPRIMVNTO· TEMPORI LOCOVE OBSECVN DANTO OCCASIONI NEVNQVAM CEDVNTO· INTERNVNTIAS EPISTOLAS SVCCIDVNTO HIS SPEM VOLVNTATEM EXPECTATIONEM· MISERICORDIAM ALLECTANTO INSERVNTO· FARVDE VI DOLO OSTENTATIONE ATTEMPE RATE VTVNTVR PRVDENTIAM PIETATEM MOREM VIRTVTIS FACVLTATEM HABENTO TENVNTO GESTIVNTO· EX PATICA QVICQVAM SEMPITERNAE QVASI STIPIS PIGNVS CAR PVNTO EIVS PROMISSV IN ID· ADVENVNTO NOVAM QVAERVNTO ASTVVE POMPAVE GAN DIANIMEM NOBILEM INSECTATOR NOTAS CONIECTARIAS TVTIVS NOVANTO EX S· C· FVTVARIO DECRETVM HVIVS LEGIS INTERPRETANDAE PVBLICO VERANO FVTVARIO CVIQVE FAS ESTO SENATVS LADANTO POSTREMO IN VVLGVS SINVN TO· S· S· D· FINIS· L· STO· [111. El CIL no la recull. Cf. Petri Criniti, De honesta Disciplina, 1. II, chap. VIII,

    p. 179] 112. Beneventi MARTIA· L· F · EHODIA· T· CLAVDIO EVMELO CONIVGI BENE MERENTI ET SIB IFECIT· 112. CIL 06, 22135 (p 3527) = CIL 09, *00224,1. Roma. D(is) M(anibus) / Marcia L(uci) f(ilia) / Euhodia / Ti(berio) Claudio / Eumelo

    coniugi / bene merenti / et sibi fecit. 113. Beneventi M· POSTVMIVS HELIODORVS VIVVS SIBI ET TO RANIAE SPEI CONIVGI SANCTISSIMAE· 113. CIL 06, 24864 = CIL 09, *00223,7. Roma

    M(arcus) Postumius Heliodorus / vivus sibi et / Toraniae Spei coniugi / sanct(i)ssimae.

  • 45

    Carbonell la situa a Benevento. Ojo que en el CIL 9 van seguides aquesta i l’anterior.

    [f. 32]

    114. Beneventi D· M· L· CORNELIVS SATVRNINVS VIX· ANN· XI· COR NELIA SVMIPRVSA PATRONO IDEM CONIV GI BENE MERENTI 114. CIL 06, 16306 = CIL 09, *00224,2. Roma

    Dis M(anibus) / L(ucius) Cornelius / Sat[u]rninus vix(it) / a(nnos) XL Cornelia / Sum[fe]rusa / patrono suo / idem coniugi / bene merenti.

    115. Beneventi CORPVS T· BARBI· C· F · CELERIS VIXIT ANNIS LII· MENSIBVS TRIBVS DIEBVS XII C· NVMITORIO 115. CIL 06, 13469 (p 3513) = CIL 09, *00224,3. Roma. Corpus / T(iti) Baebi C(ai) f(ili) Fab(ia) Celeris / vixit annis LII mensib(us) III /

    diebus XII. 116. Beneuenti Q· PASSERIVS ANTHIMVS ET PASSERIA VICTORINA SE VIVI FEC· SIBI ET SVIS LIB· LIB· POST· EOR IN FR. P· X· IN AGR. P· X· 116. CIL 06, 23843 (p 3529) = CIL 09, *00224,4 = CIL 11, *00825c. Roma

    D(is) M(anibus) / Q(uintus) Passerius Anthimus et / Passeria Victorina se vivi / fec(erunt) sibi et suis lib(ertis) lib(ertbus) post(erisque) / eorum in fr(onte) p(edes) X in agr(o) p(edes) X.

    117. Beneventi DIIS MANIBVS Q· AVLI· QVINTILIANI· 117. CIL 06, 12934 (p 3512) = CIL 09, *00224,6. Roma. Diis(!) / Manibus / Q(uinti) Auli / Quintiliani. 118. Anconae L· LIBIO BIBVLO· TI· MAGVS SIBI ET AMBROSIAE SVA DE KARISSIMAE DE SE BENE MERENTI IN PRO SPERIS SIBI ET ADVERSIS ADHERENTI ET QVE

  • 46

    PRO EO MORTEM VOLVNTARIE SVBIRE VOLVIT SVISQ· LIBERT· LIBERTABVSQ· POSTERISQ· EO RVM ET VSQVE AD TERTIVM CREDAS QVI LE GIS HOC· M· H· N· TRANS· 118. CIL 09, 633*. 119. Anconae Q· LEPIDVS· M· F · OVIVS· M· F · COS· IIII· 119. El CIL no la recull.

    [f. 32v] 120. Anconae D· M· C· CASSIVS VERECVNDVS FECIT SIBI ET CAS SIAE DAMALIDI LIBERTAE KARISSIMAE ET BENE MER. IDEM CONIVGI ET C· CASSIO CO THINO ET CASSIAE MOSCIDI PARENTIBVS SVIS IDE PATRON· LIBERTIS· C· CASSI· LON GINI LIBERTIS SVIS LIBERTAB· Q· POSTERISQ· EORVM 120. CIL 06, 14529 (p 3515). Roma. Dis Manibus / C(aius) Cassius Verecundus / fecit sibi et Cassiae Damalidi /

    libertae carissimae et bene mer(enti) / idem coniugi et / C(aio) Cassio Cotyno et Cassiae Mos/chidi parentibus suis isdem patron(o) / libertis C(ai) Cassi Longini et libertis suis / libertabusque posterisque eorum.

    121. Ad Solonem urbem C· DOMITIVS VALENS II VIR. ID· PRAEVNTE C· IVLIO SEVERO PONTIF · DIXIT IN EA VERBA QVAE INFRASCRIPTA SVNT IVPITER OPTIME MAXIMAE QVANDOQ· TIBI HODIE HANC ARAM DABO DEDICABOQ· OLLIS LEGIBVS OLLIS REGIONIBVS DABO DEDICABOQ· QVAS HIC HODIE PALAM DIXE RO VTI INFIMVM SOLVS ARAE EST SIQVIS HIC HOSTIA SACRVM FAXIT QVOD MAGNETVM PROTOLLAT ICCIRCO TAMEN PROBE FACTVM ESTO COETERE LEGES HVIVS ARAE AEDEM SVNTO QVAE ARE DIANAE SVNTO IN AVENTINO MON TE DICTE HIS LEGIBVS HISCE REGIONI BVS SIC VTI DIXI HANC TIBI ARAM IVPPITER A· MAXIMAE DO DEDICOQ· VTI SIS VOLENS PROPITI

  • 47

    VS MIHI COLONISQ· MEIS DE CORIONI BVS COLONIS INCOLIS COLONIAE MAR TIAE IVLIAE SOLONAE CONIVGIBVS LIBERIS LIB· Q· NOSTRIS 121. CIL 03, 01933 (p 1030, 1509) = CIL 05, *00336 = D 04907 = ILJug-03,

    02040b = AE 1980, 00676. Dalmatia: Salona. L(ucio) Aelio Caesare II P(ublio) Coelio Balbino Vibullio Pio co(n)s(ulibus) / VII

    Idus Octobres / C(aius) Domitius Valens IIvir i(ure) d(icundo) praeeunte C(aio) Iulio Severo pontif(ice) / legem dixit in ea verba quae infra scripta sunt / Iuppiter Optime Maxime quandoque tibi hodie hanc aram dabo dedicaboque ollis legib(us) / ollisque regionibus dabo dedicaboque quas hic hodie palam dixero uti infimum solum huius arae est / si quis hic hostia sacrum faxit quod magmentum nec protollat it circo tamen probe factum esto ceterae / leges huic arae eaedem sunto quae arae Dianae sunt in Aventino monte dictae hisce legibus hisce regionib(us) / sic uti dixi hanc tibi aram Iuppiter Optime Maxime do dico dedicoque uti sis volens propitius mihi collegisque / meis decurionibus colonis incolis coloniae Martia[e I]uliae Salonae coniugibus liberisque nostri[s].

    [f. 33]

    122. Mediolani C· VALERI PETRONIANI DECVR. PONTIF · SACERD· IVVEN· MED· CAVSIDIC· QVINQ· GRAI VII LEGATION· VRBIC· ET PERE GRIN· PRO REP· SVA FVNCT· VIXIT ANN· XXII M· VIIII· D· XIIII· VALERIVS EVTHICANVS VI VIR. AVG· PATER. III· INCOMPAR. ET SIBI CYA POMI EVORMI· 122. CIL 05, 05894 = D 06732. Transpadana / Regio XI: Milano / Mediolanum. Eudromi // Eudromi // Eudromi // D(is) M(anibus) / C(ai) Valeri / Petroniani /

    decur(ionis) pontif(icis) sacerd(otis) / iuven(um) Med(iolaniensium) causidic(i) / quinq(uies) gratuit(o) legation(ibus) urbic(is) / et peregrin(is) pro re p(ublica) sua funct(i) / vixit ann(os) XXIII mens(es) VIIII d(ies) XIIII / C(aius) Valerius Eutychianus / VIvir Aug(ustalis) pater / fil(io) incompar(abili) et sibi // Constanti Eudromi.

    123. Q· POPLICIO L· L· G· HYPPOLITVS SIBI ET I· O· M· IM· V· S· 123. El CIL no la recull. 124. Mediolani I· O· M· C· CASSIVS· C· F · THYRSVS VI VIR. V· S· L· M· 124. CIL 05, 05776.

  • 48

    Transpadana / Regio XI: Milano / Mediolanum. I(ovi) O(ptimo) M(aximo) / C(aius) Cassius C(ai) l(ibertus) / Thyrsus / VIvir /

    v(otum) s(olvit) l(ibens) m(erito). 125. Mediolani P· VRSIO SEX F · POLLIONI PATRI VET VERTIAE LIPIDAE MATRI P· VRSIO· P·· F · PAVLO VI VIR. IVN· FRATER CVR. AER. P· VRSIO ELAINO· I· PIISSIMO VRSIA· P· F · PRISCA 125. CIL 05, 05906. Transpadana / Regio XI: Milano / Mediolanum. P(ublio) Ursio / Sex(ti) f(ilio) / Pollioni / patri / Vettiae Lepidae / matri / P(ublio)

    Ursio P(ubli) f(ilio) Paullo / VIvir(o) iun(iori) fratr(i) / cur(atori) aer(arii) / P(ublio) Ursio Elaino l(iberto) / piissimo / Ursia P(ubli) [f(ilia) Pr]isca / [.

    126. Ibidem D· M· I· O· M· IMOR. MAXIMIN· MAXIMAE· CALV NI MAXIMVS MATRI INCOMPARABILI 126. CIL 05, 06041. Transpadana / Regio XI: Milano / Mediolanum. D(is) M(anibus) / [et] m[e]mor(iae) / Maximi[niae] / Maximae / Calvini[us] /

    Maximus / matri in/conpara/bili. 127. Ibidem D· M· Q· VITELLI SATVRNINI VITELLI VERANIVS ET CONS· VI VIRI IVNIORES PATRI OPTIMO· 127. CIL 05, 05905. Transpadana / Regio XI: Milano / Mediolanum. D(is) M(anibus) / Q(uinti) Vitelli Saturnini / Vitelli / Veranius / et / Constans /

    VIviri iuniores / patri optimo. 128. Mediolani C· SATTIVS· C· L· FELIX SIBI ET· G· SATTIO C· F · O· V· F · V· F · PATRONO 128. CIL 05, 06083. Transpadana / Regio XI: Milano / Mediolanum. C(aius) Sattius C(ai) l(ibertus) Felix / sibi et / C(aio) Sattio C(ai) f(ilio)

    Ouf(entina) / patrono.

    [f. 33v]

  • 49

    129. Mediolani ATILIVS MACRINVS SECVNDVS ATILIO MA CRINO PRIMO FRAT· ET MACRINAE SECVNDIN· 129. CIL 05, 05956. Transpadana / Regio XI: Milano / Mediolanum. V(ivus) f(ecit) / Atilius Macrinus / Secundus / Atilio Macrino patri / et Surae

    Pupae matri / et Macrino Primo frat(ri) / et Macrinae Secundin(ae) f(iliae). 130. Mediolani C· COELIO· Q· PVBLICIO PHILETO PVDENTI LVCIDO INGENVI ET LVCID· 130. CIL 05, 05995. Transpadana / Regio XI: Milano / Mediolanum. C(aio) Coelio / Pudenti // Q(uinto) Publicio / Lucido // Phileto / Ingenui et

    Lucid[3]. 131. In domo comitis fundorum ECTICVS IVNIVS SILLA NIONIANA 131. CIL 06, 03833 (p 3142, 4766, 4778) = CIL 06, 31720. Roma ]ecticus Iunius Silla[. 132. Litterae in Sancto Thoma in forniis in provintia in sepulchro archiepiscopali IN· TIQVITIANOS XXVI· PIO· DOM· AN· VI· PRAE· LAVCIA CIARIS SEN· AN· IIII· PPS· TRIB· ANTICOMES TRIPE ANTHICOM· MAVR· ET TINCAN IIII· VI· XI· XI· VLN LXXV· PRAESIDIAE CONIVGI FECIT MARITO DVLCISSIMO 132. El CIL no la recull. 133. Suetonius in Caii Caesaris vita NON BIBVLO QVID NVPER SED CAESARE FACTVM NAM BIBVLO FIERI CONSVLE NIL MEMINI [133. El CIL no la recull. Cf. Suetoni, Divus Iulius, 20, 1, 2] 134. In paradiso ecclesiae Sancti Petri sub navicula QVEM LIQVIDOS PELAGI GRADIENTEM STERNERE FLVCTV

  • 50

    IMPERITAS FIDVMQ· REGIS TREPIDVMQ· LABENTEM ERIGIS ET CELEREM REDDIS VIRTVTIBVS ALMVM HOS VIDEAS ROGITANTE DEO CONTINGERE PORTVS [134. El CIL no la recull. Cf. Wilhelm Henzen,G. B. de Rossi, Eugen Bormann,

    Inscriptiones urbis Roma latinae: Pars Prima, 1951, 71*]

    [f. 34] 135. Ad altare castri fare Caphurniorum C· CALPHVRNIO· SP· F· COL· APOLLINARIA IM PERATOR AVG· PRECONI PECVLIAR.IVLIAE M· FLVENTIAE MATRI CALPHVRNIAE· C· L· F· DAPNE FECIT· C· CALPHVRNIVS C· F · QVIRPO LINALIS NOSTRI HVICS MONVMENTO IVRIS AGRI IIN FRONTE· P· LXX· IN AGR· P· LXX· CVI DEBEBITVR AB OMNIBVS POSSESSO RIBVS EIVS EST· 135. CIL 09, 04967 (p 687) = CIL 10, *00765,3 = CIL 11, *00029,6. Samnium / Regio IV: Correse / Cures Sabini. C(aio) Cal[p]urnio Sp(uri) f(ilio) Col(lina) Apol[l]inari / apparitori Aug(usti)

    pr[a]econi [d]ec(uriae) [I]ul(iae) [p]a[t]r[i] / Iuliae M(arci) f(iliae) [I]ulit[t]ae matri / Cal[p]urniae C(ai) f(iliae) Telluri / Cal[p]urniae C(ai) lib(ertae) Daphne /