3 malloa y aralar pueblos-k · erabilera anitza izan zezaketen: inguruko biztanle eta artzainentzat...

2
Araitz - Betelu - Errazkin Araitz - Betelu - Errazkin MALLOA ETA ARALARRERAKO BIDEAK ABATEGAINA ETA BELUTATIK Malloak izenarekin ezagunak dira Nafarroa eta Gipuzkoa arteko mugan dauden Araitz bailara- ren gaineko larre eta gailurrak. Imajina daiteke garai batean inguru hauetan egongo zen mugimendua: artzainak, kontrabandistak, ikazkinak, ehiztariak … Malloetara igotzeko %49 eta %55eko desnibela duten aldapa handiak gainditzeko egin beharreko esfortzua azkar ahazten da bailararen eta Aralarko mendizerraren paisaia paregabeak ikustean. DESKRIBAPENA Malloetara eta Aralarrera iristeko dauden bide guztietatik bi aurkezten dira, inguruko biztanleek gehien erabilitakoak: INTZA – ABATEGAINA- FRANTZESERREKAKO PISTA: Bailarakoek, Malloetatik eta Aralartik pasatuz, Aralarko San Migelera eta Lakuntzara (Sakana) joateko erabiltzen zuten antzinako bidea da. Hurritz, haltza, gaztainondo eta lizar artetik igoera bat dago pagadi heldu batera iritsi arte, non okilak edo ardagaia bezalako hildako egurrari lotutako hainbat espezie biltzen den. Altuera hartzen den heinean, basoek larre zabalei uzten diete tokia. ERRAZKIN – BELUTA- FRANTZESERREKAKO PISTA: Malloetara eta Aralarrera iristeko biderik motzena da eta San Migelera eta Sakanara doazen beste bideekin elkartzen da. Lehenengo zatian hariztiak dira nagusi, eta gorantz joan ahala, pagoak agertzen hasten dira. CAMINOS A MALLOA Y ARALAR POR ABATEGAINA Y POR BELUTA Malloak es el nombre tradicional que reciben las praderas de Aralar colgadas sobre el valle de Araitz-Betelu-Errazkin, una sucesión de crestas y pastos en la frontera entre Navarra y Gipuzkoa. No es difícil imaginar la actividad que en los siglos anteriores habría por esta zona: pastores, contra- bandistas, carboneros, cazadores,…Las fuertes pendientes, con desniveles entre 49% y 55%, que hay que salvar para subir a Malloa, requieren un esfuerzo, que se ve recompensado con las hermo- sas vistas del valle y de la sierra de Aralar. DESCRIPCIÓN De los numerosos caminos posibles para llegar a Malloa y Aralar, aquí se presentan dos utilizados habitualmente por los habitantes de la zona: INTZA- ABATEGAINA- PISTA FRANTZESERREKA: Es el antiguo camino que utilizaban los del valle para acceder a San Miguel de Aralar y a Lakuntza (Sakana), pasando por Malloa y Aralar. Se asciende entre avellanos, alisos, castaños y fresnos, hasta llegar a un hayedo maduro que alberga una gran diversidad de especies ligadas a la madera muerta, como pájaros carpinteros y hongos como la yesca. Según se gana en altura, los bosques dejan paso a extensos prados. ERRAZKIN - BELUTA- PISTA FRANTZESERREKA: Es el camino más corto para acceder a Malloa y Aralar, y se enlaza con el resto de caminos que se dirigen a San Miguel y a Sakana. El primer tramo discurre por bosques de robles, que son sustituidos por hayas, según se gana en altura. TUMULU ETA DOLINEZ ZIPRIZTINDUTAKO LARREAK Urak kareharriaren karbonatuzko materialak disolbatzen ditu, dolina edo zuloak eraginez. Landaretza artean, gainera, Abate eta Urdane- tako tumuluak agertzen dira, historiaurrean artzainek gorpuak hilobiratzeko egindako harrizko zirkuluak. PRADERAS SALPICADAS POR TÚMULOS Y DOLINAS El agua ha ido disolviendo los materiales carbona- tados de las rocas calizas, provocando la formación de las características dolinas u hoyos. Entre la vegetación también pueden distinguirse los túmulos de Abate y Urdaneta, círculos de piedra que los pastores realizaban en épocas prehistóricas para enterrar los cuerpos de los difuntos. BELARRA AIRETIK Zonaldearen bertikaltasuna dela eta, segalariek toki batzuetan sokekin lotuta egin behar izaten zuten lan belarra mozteko garaian. XXgarren mende hasieratik aurrera, belar fardo astun horiek jaisteko (30-50 Kg belar iharra), airetik zihoazen kableak erabiltzen ziren; hauek zuhaitz enborretan edo harrizko ostikoetan lotzen ziren, eta gaur egun oraindik ikus daiteke pago zahar baten enborrean lotuta Errazkingo Apezetxea baserriraino iristen zen kablea. 1900 metro luze eta 400 metroko desnibela gainditzen zuen kable hau zen zonalde- ko luzeena. LA HIERBA POR LOS AIRES Dada la verticalidad del terreno, en algunas zonas los “segalaris” tenían que asegurarse, atándose con cuerdas a la hora de cortar la hierba. Desde principios del S: XX, para dejar las narrias y facilitar la bajada de los pesados fardos de hierba (entre 30-50 kg de hierba seca), se empezaron a utilizar cables aéreos, que se anclaban en los árboles o en columnas de piedra (machones). Todavía hoy, alrededor de una vieja haya se pueden ver restos del cable que llegaba hasta el Caserío Apezetxea en Errazkin. Con sus 1900 metros de longitud, era el más largo de la zona y salvaba un desnivel de 400 metros. IGLUAK ARALARREN? Arkuek deitzen zaie Aralar inguruan topatzen diren iglu moduko harrizko eraikinei. Mitologiak dioenez, jentilen bizitokiak omen ziren! Erabilera anitza izan zezaketen: inguruko biztanle eta artzainentzat aterpea, edo gauez otsoa eta hartza bezalako animalia basatiengatik ganadua babes- teko tokia, besteak beste. Beranduago, agian zonaldetik desagertu zirenean, gaztak ondu eta gordetzeko erabili ziren. ¿IGLÚS EN ARALAR? En Aralar se localizan antiguas cabañas de piedra edificadas a modo de iglú, llamadas arkuek. ¡La mitología nos dice que eran viviendas de nuestros gentiles! Su utilidad pudo ser variada: desde albergue y cobijo para habitantes y pastores de la zona, hasta un lugar donde pasar la noche para proteger al ganado de los animales salvajes como el lobo y el oso. Posteriormente, quizá cuando desapa- recieron de la zona, fueron utilizados para curar y guardar quesos. 3 BETIKO BIDE ZAHARRAK - CAMINOS TRADICIONALES Pamplona-Iruña Lekunberri Tolosa NA-240-A AP-15 NA-1300 Araitz Betelu Errazkin nuestros viejos caminos retatik 3 3 nuestros viejos caminos viejos caminos 3 3 3 CAMINOS A MALLOA Y ARALAR: por Abategaina y por Beluta MALLOA ETA ARALARRERAKO BIDEAK: Abategaina eta Belutatik Turismo informazio gunea / Punto de información turística Beteluko Ostatua / Hostal Betelu 948 513 026 www.araitz.es www.betelu.es DISTANTZIAK / DISTANCIA DENBORA / TIEMPO ZAILTASUNA / DIFICULTAD 13.100 m. 5 ordu eta 12 minutu / 5h.12min. Altua / Alta 3. MALLOA ETA ARALARRERAKO BIDEAK: Abategaina eta Belutatik / CAMINOS A MALLOA Y ARALAR: por Abategaina y por Beluta DISTANTZIAK / DISTANCIA DENBORA / TIEMPO ZAILTASUNA / DIFICULTAD 9.380 m. 3 ordu eta 21 minutu / 3h. 21min. Ertain-altua / Media-alta 1. ARRIBETIK UBARAKO BIDEA/ CAMINO DE ARRIBE A UBA DISTANTZIAK / DISTANCIA DENBORA / TIEMPO ZAILTASUNA / DIFICULTAD 20.200 m. 5 ordu eta 52 minutu / 5h. 52min. Ertain / Media 2. BAILARAKO HERRIARTEKO BIDE ZAHARRAK / ANTIGUOS CAMINOS ENTRE LOS PUEBLOS DEL VALLE Ayuntamiento de Araitz Araitzko Udala Ayuntamientos de Izalzu, Esparza y Jaurrieta y Concejo de Iciz Itzaltzu, Espartza Zaraitzu eta Jaurrietako Udalak eta Izizeko Kontzejua Consorcio del Valle del Roncal Erronkari bailarako partzuergoa

Upload: others

Post on 14-Jul-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: 3 Malloa y aralar pueblos-K · Erabilera anitza izan zezaketen: inguruko biztanle eta artzainentzat aterpea, edo gauez otsoa eta hartza bezalako animalia basatiengatik ganadua babes-

Arait

z -

Bete

lu -

Erra

zkin

Arait

z -

Bete

lu -

Erra

zkin

MAL

LOA

ETA

ARAL

ARRE

RAKO

BID

EAK

ABAT

EGAI

NA E

TA B

ELUT

ATIK

Mal

loak

izen

arek

in e

zagu

nak

dira

Naf

arro

a et

a Gi

puzk

oa a

rtek

o m

ugan

dau

den

Ara

itz b

aila

ra-

ren

gain

eko

larr

e et

a ga

ilurr

ak.

Imaj

ina

daite

ke g

arai

bat

ean

ingu

ru h

auet

an e

gong

o ze

n m

ugim

endu

a: a

rtza

inak

, kon

trab

andi

stak

, ika

zkin

ak, e

hizt

aria

k …

Mal

loet

ara

igot

zeko

%49

et

a %

55ek

o de

snib

ela

dute

n al

dapa

han

diak

gai

nditz

eko

egin

beh

arre

ko e

sfor

tzua

azk

ar

ahaz

ten

da b

aila

rare

n et

a Ar

alar

ko m

endi

zerr

aren

pai

saia

par

egab

eak

ikus

tean

.

DESK

RIBA

PENA

Mal

loet

ara

eta

Aral

arre

ra ir

iste

ko d

aude

n bi

de g

uztie

tatik

bi a

urke

zten

dira

, ing

uruk

o bi

ztan

leek

geh

ien

erab

ilita

koak

:

INTZ

A –

ABAT

EGAI

NA-

FRAN

TZES

ERRE

KAKO

PIS

TA:

Baila

rako

ek, M

allo

etat

ik e

ta A

rala

rtik

pa

satu

z, A

rala

rko

San

Mig

eler

a et

a La

kunt

zara

(Sa

kana

) jo

atek

o er

abilt

zen

zute

n an

tzin

ako

bide

a da

. Hu

rritz

, hal

tza,

gaz

tain

ondo

eta

liza

r ar

tetik

igoe

ra b

at d

ago

paga

di h

eldu

bat

era

irits

i art

e, n

on o

kila

k ed

o ar

daga

ia b

ezal

ako

hild

ako

egur

rari

lotu

tako

hai

nbat

esp

ezie

bilt

zen

den.

Altu

era

hart

zen

den

hein

ean,

bas

oek

larr

e za

bale

i uzt

en d

iete

toki

a.

ERRA

ZKIN

– B

ELUT

A- F

RANT

ZESE

RREK

AKO

PIST

A: M

allo

etar

a et

a Ar

alar

rera

iris

teko

bid

erik

m

otze

na d

a et

a Sa

n M

igel

era

eta

Saka

nara

doa

zen

best

e bi

deek

in e

lkar

tzen

da.

Leh

enen

go

zatia

n ha

riztia

k di

ra n

agus

i, et

a go

rant

z jo

an a

hala

, pag

oak

ager

tzen

has

ten

dira

.

CAM

INOS

A M

ALLO

A Y

ARAL

AR

POR

ABAT

EGAI

NA Y

POR

BEL

UTA

Mal

loak

es

el n

ombr

e tra

dici

onal

que

rec

iben

las

prad

eras

de

Aral

ar c

olga

das

sobr

e el

val

le d

e Ar

aitz

-Bet

elu-

Erra

zkin

, una

suc

esió

n de

cre

stas

y p

asto

s en

la fr

onte

ra e

ntre

Nav

arra

y G

ipuz

koa.

N

o es

difí

cil im

agin

ar la

act

ivid

ad q

ue e

n lo

s si

glos

ant

erio

res

habr

ía p

or e

sta

zona

: pas

tore

s, c

ontra

-ba

ndis

tas,

car

bone

ros,

caz

ador

es,…

Las

fuer

tes

pend

ient

es, c

on d

esni

vele

s en

tre 4

9% y

55%

, que

ha

y qu

e sa

lvar

par

a su

bir a

Mal

loa,

requ

iere

n un

esf

uerz

o, q

ue s

e ve

reco

mpe

nsad

o co

n la

s he

rmo-

sas

vist

as d

el v

alle

y d

e la

sie

rra d

e Ar

alar

.

DESC

RIPC

IÓN

De

los

num

eros

os c

amin

os p

osib

les

para

lleg

ar a

Mal

loa

y Ar

alar

, aqu

í se

pres

enta

n do

s ut

ilizad

os

habi

tual

men

te p

or lo

s ha

bita

ntes

de

la z

ona:

INTZ

A- A

BATE

GAIN

A- P

ISTA

FRA

NTZE

SERR

EKA:

Es

el a

ntig

uo c

amin

o qu

e ut

ilizab

an lo

s de

l va

lle p

ara

acce

der a

San

Mig

uel d

e Ar

alar

y a

Lak

untz

a (S

akan

a), p

asan

do p

or M

allo

a y

Aral

ar. S

e as

cien

de e

ntre

ave

llano

s, a

lisos

, cas

taño

s y

fresn

os, h

asta

lleg

ar a

un

haye

do m

adur

o qu

e al

berg

a un

a gr

an d

iver

sida

d de

esp

ecie

s lig

adas

a la

mad

era

mue

rta, c

omo

pája

ros

carp

inte

ros

y ho

ngos

co

mo

la y

esca

. Seg

ún s

e ga

na e

n al

tura

, los

bos

ques

dej

an p

aso

a ex

tens

os p

rado

s.ER

RAZK

IN -

BELU

TA- P

ISTA

FRA

NTZE

SERR

EKA:

Es

el c

amin

o m

ás c

orto

par

a ac

cede

r a M

allo

a y

Aral

ar, y

se

enla

za c

on e

l res

to d

e ca

min

os q

ue s

e di

rigen

a S

an M

igue

l y a

Sak

ana.

El p

rimer

tra

mo

disc

urre

por

bos

ques

de

robl

es, q

ue s

on s

ustit

uido

s po

r hay

as, s

egún

se

gana

en

altu

ra.

TUM

ULU

ETA

DOLI

NEZ

ZIPR

IZTI

NDUT

AKO

LARR

EAK

Urak

ka

reha

rria

ren

karb

onat

uzko

m

ater

iala

k di

solb

atze

n di

tu,

dolin

a ed

o zu

loak

era

gine

z.

Land

aret

za a

rtea

n, g

aine

ra, A

bate

eta

Urd

ane-

tako

tu

mul

uak

ager

tzen

di

ra,

hist

oria

urre

an

artz

aine

k go

rpua

k hi

lobi

ratz

eko

egin

dako

ha

rriz

ko z

irkul

uak.

PRAD

ERAS

SAL

PICA

DAS

POR

TÚM

ULOS

Y

DOLI

NAS

El a

gua

ha id

o di

solv

iend

o lo

s m

ater

iale

s ca

rbon

a-ta

dos

de

las

roca

s ca

lizas

, pr

ovoc

ando

la

fo

rmac

ión

de la

s ca

ract

erís

ticas

dol

inas

u h

oyos

. En

tre l

a ve

geta

ción

tam

bién

pue

den

dist

ingu

irse

los

túm

ulos

de

Abat

e y

Urd

anet

a, c

írcul

os d

e pi

edra

que

los

pas

tore

s re

aliz

aban

en

époc

as

preh

istó

ricas

par

a en

terra

r lo

s cu

erpo

s de

los

di

funt

os.

BELA

RRA

AIRE

TIK

Zona

ldea

ren

bert

ikal

tasu

na d

ela

eta,

seg

alar

iek

toki

bat

zuet

an s

okek

in l

otut

a eg

in b

ehar

iza

ten

zute

n la

n be

larr

a m

ozte

ko

gara

ian.

XX

garr

en

men

de h

asie

ratik

aur

rera

, bel

ar fa

rdo

astu

n ho

riek

jais

teko

(30

-50

Kg b

elar

iha

rra)

, ai

retik

zih

oaze

n ka

blea

k e

rabi

ltzen

zire

n; h

auek

zuh

aitz

enb

orre

tan

edo

harr

izko

ost

ikoe

tan

lotz

en z

iren,

eta

gau

r egu

n or

aind

ik ik

us d

aite

ke p

ago

zaha

r ba

ten

enbo

rrea

n lo

tuta

Err

azki

ngo

Apez

etxe

a ba

serr

irain

o iri

sten

ze

n ka

blea

. 19

00 m

etro

luz

e et

a 40

0 m

etro

ko

desn

ibel

a ga

indi

tzen

zue

n ka

ble

hau

zen

zona

lde-

ko lu

zeen

a.

LA H

IERB

A PO

R LO

S AI

RES

Dad

a la

ver

tical

idad

del

terre

no, e

n al

guna

s zo

nas

los

“seg

alar

is”

tení

an

que

aseg

urar

se,

atán

dose

co

n cu

erda

s a

la h

ora

de c

orta

r la

hier

ba. D

esde

prin

cipi

os

del S

: XX,

par

a de

jar l

as n

arria

s y

faci

litar

la b

ajad

a de

lo

s pe

sado

s fa

rdos

de

hier

ba (

entre

30-

50 k

g de

hi

erba

sec

a), s

e em

peza

ron

a ut

ilizar

cab

les

aére

os,

que

se a

ncla

ban

en lo

s ár

bole

s o

en c

olum

nas

de

pied

ra (

mac

hone

s).

Toda

vía

hoy,

alre

dedo

r de

una

vi

eja

haya

se

pued

en v

er re

stos

del

cab

le q

ue lle

gaba

ha

sta

el C

aser

ío A

peze

txea

en

Erra

zkin

. C

on s

us

1900

met

ros

de lo

ngitu

d, e

ra e

l más

larg

o de

la z

ona

y sa

lvab

a un

des

nive

l de

400

met

ros.

IGLU

AK A

RALA

RREN

?Ar

kuek

de

itzen

za

ie A

rala

r in

guru

an

topa

tzen

di

ren

iglu

mod

uko

harr

izko

era

ikin

ei.

Mito

logi

ak

dioe

nez,

jent

ilen

bizi

toki

ak o

men

zire

n! E

rabi

lera

an

itza

izan

ze

zake

ten:

in

guru

ko

bizt

anle

et

a ar

tzai

nent

zat a

terp

ea, e

do g

auez

ots

oa e

ta h

artz

a be

zala

ko a

nim

alia

bas

atie

ngat

ik g

anad

ua b

abes

-te

ko

toki

a,

best

eak

best

e.

Bera

ndua

go,

agia

n zo

nald

etik

des

ager

tu z

irene

an,

gazt

ak o

ndu

eta

gord

etze

ko e

rabi

li zi

ren.

¿IGL

ÚS E

N AR

ALAR

?En

Ara

lar

se lo

caliz

an a

ntig

uas

caba

ñas

de p

iedr

a ed

ifica

das

a m

odo

de i

glú,

lla

mad

as a

rkue

k. ¡

La

mito

logí

a no

s di

ce q

ue e

ran

vivi

enda

s de

nue

stro

s ge

ntile

s!

Su

utilid

ad

pudo

se

r va

riada

: de

sde

albe

rgue

y c

obijo

par

a ha

bita

ntes

y p

asto

res

de la

zo

na,

hast

a un

lug

ar d

onde

pas

ar l

a no

che

para

pr

oteg

er a

l gan

ado

de lo

s an

imal

es s

alva

jes

com

o el

lo

bo y

el o

so. P

oste

riorm

ente

, qui

zá c

uand

o de

sapa

-re

cier

on d

e la

zon

a, f

uero

n ut

ilizad

os p

ara

cura

r y

guar

dar q

ueso

s.

3BE

TIKO

BID

E ZA

HARR

AK -

CAM

INOS

TRA

DICI

ONAL

ES

Pamplon

a-Iru

ña

Leku

nberri

Tolosa

NA-240

-AAP-15

NA-130

0

Araitz

Betelu

Errazkin

nuestros viejos caminos retatik 33nuestrosviejoscaminos viejoscaminos 333CA

MIN

OS A

MAL

LOA

Y AR

ALAR

: po

r Ab

ateg

aina

y p

or B

elut

a

MAL

LOA

ETA

ARAL

ARRE

RAKO

BI

DEAK

: Aba

tega

ina

eta

Belu

tatik

Turis

mo

info

rmaz

io g

unea

/ Pu

nto

de in

form

ació

n tu

rístic

aBe

telu

ko O

stat

ua /

Host

al B

etel

u

948

513

026

ww

w.a

raitz

.es

ww

w.b

etel

u.es

DIST

ANTZ

IAK

/ DIS

TANC

IA

DE

NBOR

A / T

IEM

PO

ZA

ILTAS

UNA

/ DIF

ICUL

TAD

13.1

00 m

.

5

ordu

eta

12

min

utu

/ 5h.

12m

in.

Altu

a / A

lta

3. M

ALLO

A ET

A AR

ALAR

RERA

KO B

IDEA

K: A

bate

gain

a et

a Be

luta

tik /

CAM

INOS

A M

ALLO

A Y

ARAL

AR: p

or A

bate

gain

a y

por

Belu

ta

DIST

ANTZ

IAK

/ DIS

TANC

IA

DE

NBOR

A / T

IEM

PO

ZA

ILTAS

UNA

/ DIF

ICUL

TAD

9.38

0 m

.

3

ordu

eta

21

min

utu

/ 3h.

21m

in.

Erta

in-a

ltua

/ Med

ia-a

lta

1. A

RRIB

ETIK

UBA

RAKO

BID

EA/

CAM

INO

DE A

RRIB

E A

UBA

DIST

ANTZ

IAK

/ DIS

TANC

IA

DE

NBOR

A / T

IEM

PO

ZA

ILTAS

UNA

/ DIF

ICUL

TAD

20.2

00 m

.

5

ordu

eta

52

min

utu

/ 5h.

52m

in.

Erta

in /

Med

ia

2. B

AILA

RAKO

HER

RIAR

TEKO

BID

E ZA

HARR

AK /

ANTI

GUOS

CAM

INOS

ENT

RE L

OS P

UEBL

OS D

EL V

ALLE

Ayun

tamien

to d

e Ara

itzAr

aitzk

o Ud

alaAy

untam

iento

s de I

zalzu

, Esp

arza

y Ja

urrie

ta y C

once

jo d

e Iciz

Itzalt

zu, E

spar

tza Z

arait

zu et

a Jau

rrieta

ko U

dalak

eta I

zizek

o Ko

ntze

jua

Cons

orcio

del

Valle

del

Ronc

alEr

ronk

ari b

ailar

ako

partz

uerg

oa

Page 2: 3 Malloa y aralar pueblos-K · Erabilera anitza izan zezaketen: inguruko biztanle eta artzainentzat aterpea, edo gauez otsoa eta hartza bezalako animalia basatiengatik ganadua babes-

Ez p

iztu

sur

ik e

zta

egur

rik m

oztu

.N

o en

cend

er fu

ego

ni c

orta

r leñ

a.

Ez ib

ili m

otor

izat

utak

o ib

iliga

iluek

in,

baim

endu

tako

gun

eeta

n iz

an e

zik.

No

circ

ular

con

veh

icul

os m

otor

izad

os, e

xcep

to e

n lo

s es

paci

os a

utor

izad

os.

Ez a

park

atu,

bai

men

duta

ko g

unee

tan

izan

ezi

k.N

o ap

arca

r, ex

cept

o en

los

espa

cios

aut

oriz

ados

.

Ez a

ldat

u, m

olda

tu e

do e

ta k

endu

ingu

rune

ko

elem

entu

rik.

No

alte

rar,

mod

ifica

r y/o

retir

ar e

lem

ento

s de

l m

edio

nat

ural

.

Ez g

arbi

tu tr

esna

rik e

z et

a ib

ilgai

lurik

ibai

, lak

u ed

o er

reke

tan.

No

lava

r ute

nsilio

s y

vehi

culo

s en

los

rios,

lago

s o

arro

yos

Ez u

tzi e

do e

ta lu

rper

atu

zabo

rrik

.N

o ab

ando

nar y

/o e

nter

rar b

asur

a.

Isilt

asun

ean

ibilt

zeak

eta

ani

mal

ien

ohitu

rak

ezag

utze

ak, p

rism

atik

oak

eram

atea

k et

a ko

lore

de

igar

rieta

ko ja

ntzi

rik e

z ja

ztea

k fa

unar

en

beha

keta

err

eztu

ko d

izu.

Pase

ar e

n si

lenc

io y

con

ocer

los

hábi

tos

de lo

s an

imal

es, l

leva

r pris

mát

icos

y p

rend

as d

e co

lore

s no

llam

ativ

os fa

cilit

arán

la

obse

rvac

ión

de la

fa

una.

Bide

an a

urki

tzen

ditu

zuen

per

tson

ekin

por

taer

a on

a iz

an. E

lkar

ren

arte

an la

gunt

zen

ahal

gar

a.

Ser e

duca

dos

con

quie

n os

enc

ontré

is p

or e

l ca

min

o. T

odos

nos

pod

emos

ayu

dar.

Ibilb

ide

hone

n er

abilp

ena

bako

itzak

ber

e ga

in

hart

uko

du.

La u

tiliz

ació

n de

est

e se

nder

o se

har

a ba

jo la

re

spon

sabi

lida

de lo

s us

uario

s.

Txan

go b

at h

asi a

urre

tik ib

ilbid

eare

n za

iltas

una

eta

egur

aldi

aren

aur

rikus

pena

ain

tzat

har

tu

Ante

s de

inic

iar u

na e

xcur

sión

infó

rmes

e de

la

dific

ulta

d de

la ru

ta y

de

la p

revi

sión

del

tiem

po.

JARD

UTE

EGOK

IAK

- BU

ENAS

PRÁ

CTIC

AS

Info

rmaz

ioa

Info

rmac

ión

Iturr

iaFu

ente

Eliz

aIg

lesi

a

Base

liza

Erm

ita

Atse

den

gune

akÁr

ea d

esca

nso

Men

dia

Mon

te

Begi

rato

kia

Mira

dor

Apar

kale

kua

Apar

cam

ient

o

Osta

tuak

Aloj

amie

ntos

HITZ

AK -

LEY

ENDA

Intz

aPa

go z

ahar

rak

Hay

as v

ieja

sLa

rrea

kPr

ados

Balts

aBa

lsa

Fran

tzes

erre

kako

pis

taPi

sta

frant

zese

rreka

Erra

zkin

Belu

tako

lang

aPa

so d

e Be

luta

1Lu

izia

Aval

anch

a ro

cosa

34

56

7Be

lar k

able

aC

able

par

a la

hie

rba

89

ININNINNNTZTZTZ

AAA

ERERERERERERAARRRA

ZKKINNNNNN

Pist

a Fr

ants

eser

reekakak

BEBEBEELULULUU

TATATATATAABABABABAB

ATATATATATTEGEEGEGEGE

AIAIINANANN Alb

Alb

Albo

rtort

ort

oooaaa

1.2

1.2

1.22

7K27K

27Km

.mm

Tut

Tut

Tutt

urtur

turr

erere1.

21.

21.

283K83

K83

Km.

mm..

Pis

Pis

Pist

a ta

taFr

aFr

aFr

antsnts

ntse

seese

eser

rerre

rrek

akaka

2

ZENT

ZUA

DIRE

CCIÓ

NBI

RAGI

ROOK

ERRE

KO B

IDEA

CAM

INO

INCO

RREC

TO

XEND

A / S

ENDE

RO L

OCAL

(SL)

Bid

Bid

Bide

a:ea:a:

8 8 8 he

rhe

rhe

rririri

Cam

Cam

Cam

ino

inono

8 8 8 pu

epu

epu

ebloblo

blosss

3

5

67

8

9

3. M

ALLO

A ET

A AR

ALAR

RERA

KO B

IDEA

K: A

bate

gain

a et

a Be

luta

tik /

CA

MIN

OS A

MAL

LOA

Y AR

ALAR

: por

Aba

tega

ina

y po

r Be

luta

MID

ETx

ango

etar

ako

info

rmaz

ioar

en m

etod

oa/

Mét

odo

para

la in

form

ació

n de

exc

ursi

ones

Has

iera

/ Ini

cio

750

m.

1.20

8 m

.

500

m.

314

m.

2,5

km.

7,5

km.

13,1

km.

5 km

.

INTZ

AER

RAZ

KIN

1.00

0 m

.

10 k

m.

ORDU

TEGI

A/ H

ORAR

IO

5 or

du e

ta 1

2min

utu/

5h.

12m

in.

IGOE

RA D

ESNI

BELA

/ DES

NIVE

L DE

SUB

IDA

894

m.

JAIT

SIER

A DE

SNIB

ELA/

DES

NIVE

L DE

BAJ

ADA

805

m.

DIST

ANTZ

IA H

ORIZ

ONTA

LA/ D

ISTA

NCIA

HOR

IZON

TAL

13.1

00 m

.

IBIL

BIDE

MOT

A/ T

IPO

DE R

ECOR

RIDO

Joan

-eto

rria

/ Ida

y v

uelta

NATU

RA-IN

GURU

NEAR

EN G

OGOR

TASU

NA/

SEVE

RIDA

D DE

L M

EDIO

NAT

URAL

3 OR

IENT

AZIO

A IB

ILBI

DEAN

/ ORI

ENTA

CIÓN

EN

EL IT

INER

ARIO

3 ZA

ILTAS

UNA

DESP

LAZA

MEN

DUAN

/ DI

FICU

LTAD

EN

EL D

ESPL

AZAM

IENT

O 3 EG

IN B

EHAR

REKO

ESF

ORTZ

UA/ C

ANTI

DAD

DE E

SFUE

RZO

NECE

SARI

O3