2.gluzidoak_anaya
DESCRIPTION
2. batxilergoko Biologia ikasgaia.2. unitate didaktikoaTRANSCRIPT
![Page 1: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/1.jpg)
2. GAIAGLUZIDOAK
![Page 2: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/2.jpg)
0. SARRERA● Gluzidoak naturako molekularik ugarienak dira.● Landareek fotosintesian sortzen duten glukosan oinarrituz, zelulek behar duten energiaren zatirik handiena lortzen dute; garunak, adibidez, glukosa baino ez du erabiltzen energia-iturritzat.● Gluzidoak (almidoia eta sakarosa, kasu) oinarrizkoak dira gizakiaren dietan.
![Page 3: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/3.jpg)
1. GLUZIDOAK: SAILKAPENA ETA FUNTZIOAK
●C, H eta O-rekin osaturiko konposatuak dira.●Azukreak edota karbohidratoak bezala ere ezagunak dira.●Gluzidoen formula enpirikoa (CH
2O)
n da, nahiz
bestelako elementuak ere ager daitezkeen (N, S, P...)●Kimikoki, polihidroxialdehidoak edota polihidroxizetonak izan daitezke.
1.1. GLUZIDOAK
![Page 4: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/4.jpg)
![Page 5: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/5.jpg)
26.orr
![Page 6: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/6.jpg)
1.2. GLUZIDOEN SAILKAPENA●A) OSAK edo MONOSAKARIDOAK: ezin dira beste gluzido bakunagoetan deskonposatu; monomeroak dira.–ALDOSAK: aldehido taldea dute.–ZETOSAK: zetona taldea dute.●B) OSIDOAK: bi osaz edo gehiagoz eraturiko polimeroak.–HOLOSIDOAK: monosakaridoz osatuta.–OLIGOSAKARIDOAK: 2-10 monosakaridoz.–POLISAKARIDOAK: 10tik gora monosakaridoz.●HOMOPOLISAKARIDOAK: monosakarido mota bakarra.●HETEROPOLISAKARIDOAK: monosakarido mota bat baino gehiago.–HETEROSIDOAK: monosakarido eta beste molekula batzuez osatuta.–GLUKOPROTEIDOAK: gluzido + proteina–GLUKOLIPIDOAK: gluzido + lipido
![Page 7: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/7.jpg)
1.3. GLUZIDOEN FUNTZIOAK●2 funtzio nagusi:●A) EGITURAZKOAK–Zenbait egituratan daude, adib.:●MOLEKULARRAK: erribosak eta desoxirribosak azido nukleikoetan.●ZELULARRAK: landare-hormen zelulosa, hemizelulosa eta pektina.●ORGANIKOAK: artropodoen exoeskeletoko kitina, kasu.●B) ENERGETIKOAK●ENERGIA-ITURRITZAT: azukreak (glukosa batez ere)●ENERGIA-ERRESERBATZAT: almidoia eta glukogenoa
![Page 8: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/8.jpg)
2. OSAK EDO MONOSAKARIDOAK
● Polihidroxialdehido- edo polihidroxizetona-unitate batek osatzen ditu.●Kolorerik gabeko solido kristaldunak dira.●Uretan disolbagarriak.●Gehienek zapore gozoa dute (hortik gluzidoei azukre izena)
![Page 9: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/9.jpg)
2.1. SAILKAPENA●A) TALDE FUNTZIONALAREN ARABERA●ALDOSAK●1. karbonoan aldehido talde bat dute, gainerakoetan hidroxiloak.●ZETOSAK●Kate barruko karbono batean zetona taldea dute, gainerakoetan hidroxiloak
aldosa zetosa
![Page 10: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/10.jpg)
●B) KARBONO-ATOMO KOPURUAREN ARABERA●TRIOSAK: 3 karbonoz osatuta●TETROSAK: 4 karbonoz●PENTOSAK: 5 karbonoz●HEXOSAK: 6 karbonoz●HEPTOSAK: 7 karbonoz●Ugarienak eta garrantzi biologiko handiena dutenak triosak, pentosak eta hexosak dira
![Page 11: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/11.jpg)
2.2. NOMENKLATURA
●ALDO-●ZETO-
karbono-kopurua(tri, tetra, penta...)+ + ●-OSA
![Page 12: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/12.jpg)
2.3. PROPIETATEAK
●Aldehido taldea duten monosakaridoak (aldosak) erreduktore gisa jokatzen dute, euren karboniloa karboxilora oxidatu ahal delako.
A) Ahalmen murriztatzaile edo erreduktorea
H
oxidazioa
![Page 13: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/13.jpg)
●Isomeroak formula molekular bereko baina egitura tridimentsional ezberdineko konposatuak dira.●3 isomeria mota–Funtzioko isomeria–Estereoisomeria–Isomeria optikoa
B) Isomeria
![Page 14: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/14.jpg)
●Formula molekular bera baina talde funtzional ezberdinak dituzten konposatuak.●Adibidez: glukosa eta fruktosa, biak C
6H
12O
6
Funtzio isomeria
glukosafruktosa
![Page 15: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/15.jpg)
●Atomoen kokaleku espazialean bereizten diren konposatuak dira.●Karbono asimetrikoak agertzearen ondorio dira, hots, lau loturak erradikal ezberdinetara loturik dituzten karbonoen agertzearen ondorio. Hauek monosakarido guztietan daude, dihidroxizetonan (zetotriosan) izan ezik.
Estereoisomeria
Glukosan 2,3,4 eta 5 karbonoak asimetrikoak dira
zetotriosa
![Page 16: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/16.jpg)
●Monosakarido baten estereoisomero kopurua dauzkan karbono asimetrikoen araberakoa da: n karbono asimetriko baditu, 2n estereoisomero izan ditzake.●Azken karbono asimetrikoak OH eskuinetara badauka D isomeroa izango da; ezkerretara badauka, berriz, L isomeroa
![Page 17: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/17.jpg)
●Estereoisomeroen artean aipatzekoak dira 2 mota:
●ENANTIOMEROAK–Enantiomero bat bestearen ispilu irudia da, hots, OH guztiak kontrako posizioan daude. Adib
![Page 18: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/18.jpg)
●EPIMEROAK–OH bakarraren posizioa aldatzen dutenean. Epimeroak ez dira ispilu-irudiak.
![Page 19: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/19.jpg)
●Karbono asimetrikoaren ondorio da.●Isomero optikoek, propietate berdin-berdinak izanda ere, argi polarizatua duen planoa noranzko diferentetan birarazten dute: erlojuaren orratzen noranzkoan dextrogiroek edo (+); kontrakoan lebogiroek edo (-).●D estereoisomero bat lebogiroa edo dextrogiroa izan daiteke, ez dago lotura zuzenik.
Isomeria optikoa
animazioa
animazioa_2bideoa
![Page 20: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/20.jpg)
2.4. MONOSAKARIDOEN EGITURA
● Disoluzioan, monosakaridoek erreaktibotasun txikia dute. Izan ere, 5 karbono edo gehiagoko gehienek egitura zikliko itxiak eratzen dituzte.● Hau da, Bost karbono edo gehiago dituzten egiturek, ur disoluzioan, egitura ziklikoa hartzen dute, hau da, karbonilo taldeak, hidroxilo talde bateko oxigenoarekin lotura kobalentea eratzen du, lotura hemiazetalikoa deiturikoa, eraztuna sortuz.
![Page 21: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/21.jpg)
● Zetonek hemizetalak eratzen dituzte.
– Aldehidoek hemiazetalak eratzen dituzte.
![Page 22: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/22.jpg)
● Erreakzio honen ondorioz, beste karbono asimetriko [C*] bat sortzen da, karbono anomerikoa deritzoguna. Erreakzio honi anomerizazio izena ematen zaio. ● Karbono anomerikoak bi konfigurazio har ditzake, α eta ß. Lehenengoa hidroxilo taldea behe aldean kokatzen denean, eta bigarrena, goialdean jartzen denean.
![Page 23: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/23.jpg)
Ziklatzerakoan, monosakaridoek furano eta pirano eraztunen gogorarazten duten egiturak sortzen dira.
Monosakarido baten ziklazioa azaltzen duen animazioa.
![Page 24: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/24.jpg)
●ALDOHEXOSETAN–1. karbonoko aldehidoak 5.eko hidroxiloarekin erreakzionatzen du, hemiazetala sortuz. Piranosa izeneko eraztuna eratuko da.
●ZETOHEXOSETAN–2. karbonoko zetonak 5.eko hidroxiloarekin erreakzionatzen du, hemizetala sortuz. Furanosa izeneko eraztuna eratuko da
●ALDOPENTOSETAN–1. karbonoko aldehidoak 4.eko hidroxiloarekin erreakzionatzen du, hemiazetala sortuz. Eraztun furanosikoa eratuko da.
![Page 25: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/25.jpg)
![Page 26: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/26.jpg)
![Page 27: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/27.jpg)
Informazio gehiago:●anomeroa●Mutarrotazio
![Page 28: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/28.jpg)
2.5. INTERES BIOLOGIKOA DUTEN MONOSAKARIDOAK
●Monosakaridoak gluzido guztien monomeroak dira.●Aske, elikagai gisa, zelulen energia-iturri garrantzitsua dira.●Metabolismo energetiko zelularrean, bitartekari garrantzitsuak dira, bestelako konposatuak lortzeko.
![Page 29: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/29.jpg)
MONOSAKARIDO NAGUSIAK
●Glizeraldehidoak eta dihidroxiazetonak.●Glukosaren eta gantzen metabolismoan parte hartzen dute.●Ez dute egitura ziklikorik hartzen.
TRIOSAK
![Page 30: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/30.jpg)
MONOSAKARIDO NAGUSIAK
●Ez daude aske naturan, beste konposatu batzuen zati dira.● A) ERRIBOSA eta DESOXIRRIBOSA
–Aldopentosak–Azido nukleikoen (RNA eta DNA) eta nukleotidoen (ATP, ...) egiturazko osagaiak.
PENTOSAK
![Page 31: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/31.jpg)
DNA harizpiak informazio genetikoa gordetzen du. Hiru dira bere osagai nagusiak: fosfato taldeak, desoxirribosak eta base nitrogenatuak.
![Page 32: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/32.jpg)
MONOSAKARIDO NAGUSIAK
● B) ERRIBULOSAK–Zetopentosak–Fotosintesian, CO
2 finkatzeko beharrezkoa da.
PENTOSAK
![Page 33: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/33.jpg)
![Page 34: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/34.jpg)
MONOSAKARIDO NAGUSIAK
●Naturako monosakarido ugarienak.●Aldohexosa nagusiak glukosa, galaktosa eta manosa dira; zetohexosa nagusiena fruktosa.
●
HEXOSAK
● A) GLUKOSA●Aldohexosa.●Aske (odolean, frutan...), erreserbagai gisa (almidoia, glukogenoa) edota egitura eratuz (zelulosa) egon daiteke.●Fotosintesian hartutako eguzki-energia, batez ere, glukosa gisa biltzen da.●Zelulen osagai metaboliko nagusia da.
![Page 35: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/35.jpg)
MONOSAKARIDO NAGUSIAKHEXOSAK
● B) GALAKTOSA●Aldohexosa.●Ez dago aske.●Esneko laktosaren osagaia da; baita polisakarido konplexuetan (pektinan...)
Laktosa, disakarido bat da, glukosa molekula batez eta galaktosa batez
eratuta
D-galaktosa
![Page 36: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/36.jpg)
MONOSAKARIDO NAGUSIAKHEXOSAK
● C) MANOSA●Aldohexosa.●Aske egon daiteke, zuhaitz batzuen azalean adib.; polisakarido gisa ere, bakterio, onddo, legamia zein zuhaitz batzuetan.
D-manosa
![Page 37: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/37.jpg)
MONOSAKARIDO NAGUSIAKHEXOSAK
● D) FRUKTOSA●Zetohexosa.●Aske egon daiteke, frutetan, eztian edota semen edo hazian (espermatozoideen elikagai gisa). Sakarosa moduko polisakarido gisa ere.
D-fruktosa
![Page 38: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/38.jpg)
Aldohexosa nagusiak
Zetohexosa nagusiak
![Page 39: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/39.jpg)
2.6. MONOSAKARIDOEN DERIBATUAK
●Monosakaridoen deribatuak edo eratorriak, monosakaridoen erreduzitze-, oxidatze- edo ordezte-prozesuen ondorioz eratzen dira:●Erredukzioa dagoenean desoxiazukreak eratzen dira (oxigenoa galtzen dute karbonoren batean). Adib.: DNAren desoxirribosa.●Oxidazioa dagoenean azukre azidoak eratzen dira, adib.: azido glukuronikoa.●Ordeztea dagoenean aminoazukreak eratzen dira, adib: glukosamina, N-azetil-glukosamina edota azido N-azetil muramikoa (bakterioen hormetan).
![Page 40: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/40.jpg)
![Page 41: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/41.jpg)
AZIDO GLUKURONIKOA
![Page 42: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/42.jpg)
Glukosamina
![Page 43: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/43.jpg)
3. OSIDOAK
●2 osa edo gehiagoz eraturiko polimeroak dira.●2 mota:
● 1) HOLOSIDOAK: soilik osez osatuta.●OLIGOSAKARIDOAK●POLISAKARIDOAK
●
● 2) HETEROSIDOAK: osak + beste molekula motak
![Page 44: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/44.jpg)
3.1. HOLOSIDOAK: OLIGOSAKARIDOAK
●O-glukosidiko izeneko eter lotura bidez lotutako monosakarido kate laburreko gluzidoak dira.●Hidrolizagarriak dira, ur bidez hidroliza daitezke.●Zapore gozokoak●Kristal bihurtzeko modukoak●Disolbagarriak●Ugarienak disakaridoak dira, 2 monosakaridoz eratutako oligosakaridoak, alegia.
![Page 45: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/45.jpg)
LOTURA O-GLUKOSIDIKOA●Eter lotura mota bat da, zeinaren bitartez osa biren OH talde bi erreakzionatu eta lotuta geratzen diren, ur molekula bat askatuz.●Lotura hori α edo β glukosidikoa izango da, lehenengo osako OH taldeak duen posizioaren arabera, hots, bera α edo β izatearen arabera.
α+
![Page 46: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/46.jpg)
●O-glukosikoa 2 motatakoa izan daiteke:● A) LOTURA MONOKARBONILIKOA● B) LOTURA DIKARBONILIKOA
![Page 47: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/47.jpg)
DISAKARIDO NAGUSIAK
●Disakaridoak 2 osa elkartuta lortzen dira.● NOMENKLATURA
●Karbono anomerikoarekin parte hartzen duen osaren izenari -il atzizkia; ondoren, loturaren forma, zein karbonoak lotzen diren azalduz gezi bidez; eta jarraian bigarren osaren izena -osa atzizkiarekin lotura monokarbonilikoa bada eta -osido atzizkiarekin lotura dikarbonilikoa bada.●Adib.: α-D-glukopiranosil 1
![Page 48: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/48.jpg)
DISAKARIDO NAGUSIAK
●Maltako azukrea●Almidoi eta glukogenoaren hidrolisiz lortzen da.●O-α-D-glukopiranosil-(1 →4)- α-D-glukopiranosa ●Izaera murriztailea du.
MALTOSA
![Page 49: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/49.jpg)
DISAKARIDO NAGUSIAK
●Amilopektinaren hidrolisiz lortzen da.●α(1 →6) loturarekin lotutako bi α-D-glukopiranosa.
ISOMALTOSA
![Page 50: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/50.jpg)
DISAKARIDO NAGUSIAK
●Ugaztunen esnean.●Galaktosa eta glukosaren loturaz eratzen da: O-β-D-galaktopiranosil-(1 →4)- β-D-glukopiranosa
LAKTOSA
![Page 51: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/51.jpg)
DISAKARIDO NAGUSIAK
●Ez dago aske naturan.●Zelulosaren hidrolisiz lortzen da.●Β(1 →4) lotura●O-β-D-glukopiranosil-(1 →4)- β-D-glukopiranosa
ZELOBIOSA
![Page 52: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/52.jpg)
DISAKARIDO NAGUSIAK
●Azukre arrunta. Landareen erreserbagai ohikoena, loreen nektarrean eta eztian ere agertzen da.●Glukosa eta fruktosaren arteko lotura●O-α-D-glukopiranosil-(1 →2)- β-D-fruktofuranosidoa.●Ez du ahalmen erreduzitzailerik
SAKAROSA
![Page 53: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/53.jpg)
3.2. HOLOSIDOAK: POLISAKARIDOAK●11tik milaka arteko monosakaridoz eratutako gluzidoak.●Kateen luzeran nahiz adarkaduraz ezberdintzen dira.●Gehienek ●pisu molekular handia●ez dira uretan disolbatzen●ez dute zapore gozorik●ez dira kristaltzen●ez dute ahalmen erreduzitzailerik
![Page 54: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/54.jpg)
●Oro har, egitura eta erreserbazko elementu gisa jokatzen dute.●2 mota:●HOMOPOLISAKARIDOAK: osa mota berdinez osatuta●HETEROPOLISAKARIDOAK: osa mota bat baino gehiagoz osatuta
![Page 55: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/55.jpg)
A) HOMOPOLISAKARIDOAK●Mota bereko osez edo euren deribatuz osatuta, O-glukosidiko bidez elkarri lotuta.●Egitura- eta erreserba-funtzioak dute.●Erreserba-funtzioa dutenen artean ALMIDOIA eta GLUKOGENOA dira nabarmentzekoak.●Egitura-funtzioa dutenen artean ZELULOSA eta KITINA.
![Page 56: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/56.jpg)
● Landareen erreserbako elementu nagusia da, fotosintesian sortutako glukosa elkarri lotuz sortzen da.
● Giza dietaren oinarrizko karbohidrato-iturria.● Ez da disolbagarria, disoluzio koloidalak
eratzen ditu.● Glukosaz osatutako 2 polimero ezberdin ditu:
amilosa (%20) eta amilopektina (%80)
ALMIDOIA
![Page 57: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/57.jpg)
![Page 58: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/58.jpg)
![Page 59: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/59.jpg)
![Page 60: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/60.jpg)
● Animalion erreserbako elementu nagusia da.
● Gibelean eta muskulu-ehunean ugari dago.
GLUKOGENOA
![Page 61: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/61.jpg)
● Landare-zelulen horma zelularraren osagai nagusia da.
● 10.000-15.000 glukosa-unitate β(1-4) lotura bidez elkartuta (gizakiak ez gara gai lotura hori hidrolizatzeko, bai ordea beste izaki batzuek, hausnarkariek kasu, zeinek zelulasa entzima duten mikroorganismoak dituzten errumenean).
ZELULOSA
![Page 62: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/62.jpg)
![Page 63: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/63.jpg)
![Page 64: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/64.jpg)
![Page 65: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/65.jpg)
![Page 66: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/66.jpg)
● N-azetil-glukosaminaren polimeroa da.● Artropodoen exoeskeletoan eta onddoen horma
zelularrean aurkitzen da.
KITINA
![Page 67: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/67.jpg)
![Page 68: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/68.jpg)
B) HETEROPOLISAKARIDOAK●Hidrolizatzean 2 osa mota edo gehiago sortzen duten gluzidoak.● Aipagarrienak: hemizelulosa, pektina, agar-agarra, eta glukosaminoglukanoak edo mukopolisakaridoak.
![Page 69: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/69.jpg)
● Osagaien artean glukosa, galaktosa edota fruktosa agertzen dira.
● Landare-zelulen horma zelularrean, zelulosarekin eta pektinarekin batera.
HEMIZELULOSA
![Page 70: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/70.jpg)
● Azido galakturonikozko kateez eratuta, α(1-->4) loturarekin elkartuta eta bestelako osa batzuek (ramnosa, arabinosa) adarkatzeak sortzen dituzte.
● Landare-zelulen horma zelularrean (bitarteko orria sortzen)
PEKTINA
![Page 71: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/71.jpg)
![Page 72: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/72.jpg)
● D eta L galaktosaren polimeroa.● Alga gorrietan (errodofizeoak) agertzen da.● Elikagai industrian lodigarri gisa erabiltzen da;
baita, mikroorganismo hazkuntzarako medio gisa.
AGAR-AGARRA
![Page 73: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/73.jpg)
![Page 74: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/74.jpg)
● Mukopolisakaridoak ere deritze.● Azido glukuronikoarekin eta N-azetil-
glukosaminarekin edo N-azetil-galatosaminarekin osatuta.
● Ehun konektiboetako zelula arteko substantzian daude; aipagarrienak:● AZIDO HIALURONIKOA: ehun konjuntiboko,
likido sinobialeko eta humore beirakarako zelula arteko substantzian dago.
● KONDROITINA: Hezurrean, kartilagoan, kornean eta ehun konjuntiboan.
● HEPARINA: birikan, gibelean eta larruazalean; propietate antikoagulanteak.
GLUKOSAMINOGLUKANOAK
![Page 75: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/75.jpg)
![Page 76: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/76.jpg)
3.3. HETEROSIDOAK
● Zati gluzidokoaz gain zati ez-gluzidikoa edo aglukona dute.
● Aglukona alkoholek, esteroideek, eta abarrek osatzen dute.
● Aipagarrienak:● GLUKOLIPIDOAK● GLUKOPROTEINAK
![Page 77: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/77.jpg)
● Aglukona zeramida izeneko lipidoa da.● Garrantzitsuenak zerebrosidoak eta
gangliosidoak.● Bakterioen kanpo-mintzaren osagai nagusiak
dira (baita antigorputzen helburu nagusiak ere)
A) GLUKOLIPIDOAK
![Page 78: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/78.jpg)
![Page 79: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/79.jpg)
● Aglukona proteina bat da.● Aipagarriak dira:
● MUKOPROTEINAK edo MUZINAK– Arnas-dieetan, digestiboetan eta urogenitaletan
lubrifikatzaile eta bakterio-infekzioei aurre eginez.● GLUKOPROTEINAK
– Adib., odoleko A eta B aglutinogenoak; hipofisian sorturiko hormona batzuk;...
● MINTZ PLASMATIKOKO EGITURAZKO GLUKOPROTEINAK
● PEPTIDOGLUKANOAK edo MUREINA– Bakterioen hoemtako osagai zurrunak.
B) GLUKOPROTEIDOAK
![Page 80: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/80.jpg)
LOTURA INTERESGARRIAK, BALIABIDEAK, E.A.
●http://www.quimiweb.com.ar/sitio/2009/5.B-ISOMERIA_ESPACIAL_O_ESTEREOISOMERIA.pdf●http://recursos.cnice.mec.es/biosfera/alumno/2bachillerato/biomol/contenidos.htm●http://recursos.cnice.mec.es/biosfera/alumno/2bachillerato/biomol/contenidos6.htm●
![Page 81: 2.GLUZIDOAK_anaya](https://reader034.vdocuments.co/reader034/viewer/2022050705/54e819524a7959a46e8b4b56/html5/thumbnails/81.jpg)
Inigo Louvellik sortua