2014 as pedras e os xogos

OS PET´RÓGLIFOS, A ARTE RUPESTRE GALEGA

Fernando Javier Costas Goberna,

Instituto Estudios Vigueses.

Gondomar xaneiro 2014

OS GRAVADOS RUPESTRES DO GRUPO GALAICO DA ARTE RUPESTRE PREHISTORICA

+ de 500 superficies con petróglifos no SO galaico

OS PETROGLIFOS DA PREHISTORIA RECENTE

As combinacións circulares

As armas

A fauna

O Home

Suroeste Galaico e Noroeste Portugués. Xeométrico

O grupo galaico da arte rupestre prehistórica

Monte Tetón I; Tebra, Tomiño

Coto da Moura VI; Arbo. Foto M. Certal

Monte Fortes; Valença,

As Combinacións circulares

Suroeste Galaico e Noroeste Portugués. As Armas


Suroeste Galaico e Noroeste Portugués. A fauna


Suroeste Galaico e Noroeste Portugués. A fauna e o home


A distribución territorial


A serra da Grova. O caso de Oia

Según A. de la Peña Santos

e F.J. Costas Goberna

Grupo I

Suroeste Galaico e Noroeste Portugués. A fauna e o home


Creta

2000 BC

Egipto

2600 BC

Thera

1600 BC

Fenicios

1500 BC

Creta

1800 BC

Creta

1550 BC

5

6

4

3

2

1

TABLA 1

Egipto

1200 BC

Pilos

1200 BC

Creta

1200 BC

Pueblos

del mar

1200 BC

Esciros

1100 BC

7

8

9

10

11

Ulu Burun II. reconstrucción dun barco naufragado no s. XIV a.C na costa

SO de Turquía . Bodrun , Turquía. Xuño/2006

Suroeste Galaico. Os barcos de Oia

A embarcación nº 1 de Auga dos Cebros

OS PETROGLIFOS DE EPOCAS HISTORICAS

As cruces

Os taboleiros de xogo

Outros

I . A ORIXE DA CONFUSIÓN . CRUCES e

CRUCIFORMES INTERPRETADOS COMO

FIGURAS HUMANAS PREHISTORICAS .

1916 . J. CABRÈ

PEDRA DO ALTAR de Punta Herminia.A Coruña.

Escenas de danzas

EIRA DOS MOUROS Cotobade; Pontevedra.

Estilizacións de figuras de muller e siluetas de homes.

1923. OBERMAIER

Propón duas fases.

III. A FIGURA HUMANA ESQUEMATICA DO GRUPO

GALAICO DA ARTE PREHISTORICA.

Figuras esquemáticas de apariencia cruciforme que xeralmente portan algún tipo de obxeto (armas).

III. A FIGURA HUMANA DO GRUPO GALAICO DA

ARTE PREHISTORICA. PEDRA DAS FERRADURAS

Aparecen con outros motivos que corresponden o GGARP.

Jesús FERRO COUSELO

1952- Os petroglifos como elementos de delimitacion territorial de épocas históricas.

1957. S LORENZO RUZA

As cruces como elementos de épocas historicas.

V. CRUCES E CRUCIFORMES. TIPOS E

PARALELISMO NAS CONSTRUCCIÓNS DO

MEDIOEVO. FIGURAS EN PHI

Facilmente identificables:

- líña vertical

- óvalo na parte superior

- ramificación na parte inferior

V. CRUCES E CRUCIFORMES. TIPOS E

PARALELISMO NAS CONSTRUCCIÓNS DO

MEDIOEVO. FIGURAS EN PHI

San Xoán de Portomarín. Lugo

Catedral de Ourense

VII. AS CRUCES COMO ELEMENTO DE CRISTIANIZACIÓN.

O LABERINTO DE PEDRA ESCRITA EN BURGUEIRA. OIA,

PONTEVEDRA

VIII AS CRUCES COMO ELEMENTO PROTECTOR

CRUCES NOS MUIÑOS DO FOLÓN. O ROSAL, PONTEVEDRA

VII. AS CRUCES DOS MUIÑOS DE AUGA E AS CRUCES DAS ROCHAS

NO SUROESTE DE GALICIA

A.- Cruces en superficies ao aire libre

B.- Cruces nos muiños

Os paneis con gravados de épocas históricas son fundamentais para o coñecimento do noso pasado. Algúns son tan espectaculares como os prehistóricos, por iso merecen a mesma atención e respeto.

… AS PEDRAS E OS XOGOS. OS PETROGLIFOS DE

EPOCAS HISTORICAS


… AS PEDRAS E OS XOGOS

A problemática das figuras xedrezadas nos petróglifos galegos

Coruña. Muros. Cova da Bruxa. Catedral.

Pontevedra. Baiona. As Abeas.


Figuras xedrezadas ao aire libre en Galicia


As figuras xedrezadas como taboleiros de xogo

Egipto


A problemática das figuras xedrezadas nos petróglifos galegos

Pontevedra. Baiona. Castro de Morade.


Os taboleiros axedrezados e o latrunculi dos romanos en Galicia

Pontevedra. A Guarda. Castro de Santa Trega.


Os taboleiros axedrezados e o latrunculi dos romanos en Galicia

Lugo. Castro de Rei. Castro de Viladonga.


Os taboleiros xedrezados e o latrunculi dos romanos. Roma

Italia. Roma. Foro romano


Os taboleiros xedrezados e o latrunculi dos romanos

Italia. Roma. Foro romano

Alemania. Mainz. Romische und Germanische Museum.


Os taboleiros axedrezados en Galicia. O románico e mais adiante

Ourense. Catedral.

Pontevedra. O Rosal. O Folón


Os taboleiros de tres en raia


Os taboleiros de tres en raia en Galicia ao aire libre

Pontevedra. Tui. Randufe. Mirador do Coello

Pontevedra. Oia. Pedornes. Vilar.


Os taboleiros de tres en raia no mundo romano

Turquía. Dídima. Templo de Apolo.

Italia. Roma. Basílica Julia.


Os taboleiros de tres en raia en Galicia. En construccións

relixiosas

Pontevedra. Cotobade. Ermida de Xan Xusto.

Portugal. Guimaraes. Museo Martíns Sarmento.


Os taboleiros de tres en raia en Galicia, ao aire libre

Pontevedra. Oia. Mougás.

Pontevedra. Mondariz. Sabaxáns.


Os taboleiros de tres en raia en Galicia, ao aire libre

Pontevedra. Mondariz. Sabaxáns.


Os taboleiros de tres en raia en Galicia. En construccións

relixiosas

Pontevedra. Tui. Catedral.

Ourense. Allarriz. Santa Mariña de Augas Santas.

Ourense. Catedral.


Os taboleiros de alquerque en Galicia. O alquerque de IX.

En lugares de paso.

Pontevedra. Oia. Burgueira. A Portela.



En emprazamentos de antigos castelos.

Pontevedra. Gondomar. Vincios. Castro de Xián .




Pontevedra. Vilanova de Arousa. Monte Lobeira.

Conímbriga. Condeixa a Nova. Portugal


Os taboleiros de alquerque en Galicia. O alquerque de IX no

mundo romano

Lugo. Penadominga. Quiroga.


Os taboleiros de alquerque. O alquerque de IX no mundo romano.

Mediterráneo Oriental

Siria. Bosra. Mezquita de Omar

Siria. Bosra. Basílicas cristianas.



En iglesias románicas

Ourense. Leiro. Gomariz

Ourense. Catedral.

Ourense. Leiro. Gomariz

Libro dos Xogos. Alfonso X El Sabio.


Os taboleiros de alquerque. O alquerque de IX


Os taboleiros de alquerque en Galicia. O alquerque de XII.


Pontevedra. Vilanova de Arousa. Monte Lobeira.




Valença. Mosteiro de San Fiz de Freitas



En igrexas románicas

Ourense. Catedral.



En construcciones románicas

Portugal. Bragança. Domus.



Reaproveitados

Ourense. Allariz. Santa Mariña de Augas Santas.


Os taboleiros de alquerque. O alquerque de XII

Libro dos Xogos. Alfonso X El Sabio.


A conquista leva os taboleiros a América.


Taboleiros de xogo ao aire libre

1, 2, 3 trés en raia 4, alquerque de XII 5, 6, 7, 8 alquerque de IX 9, xedrezado 10, 11 otros


Taboleiros de xogo en edificacións

1, 2, 3, 4, 5, 6 trés en raia 7, 9, 10, 11 , alquerque de IX 8, alquerque de XII 12, xedrezado


Os taboleiros circulares

Maia. Portugal.


As figuras circulares dos petróglifos galaicos coma taboleiros.

Figuras de duvidosa cronoloxía

Auga dos Cebros II. Pedornes. Oia.

Maia. Portugal.


Os taboleiros circulares

Paso de Gordobalo. Loureza. Oia.


As figuras circulares dos petróglifos galaicos coma taboleiros

Figuras de duvidosa cronoloxía

A Portela. Burgueira. Oia.

Gorguillón. Sabaxáns. Mondariz.


Os taboleiros circulares romanos. Mérida

Mérida. Teatro.


Os taboleiros circulares romanos. Itálica

Taboleiros circulares de Itálica.Santiponce. Sevilla.


Os taboleiros circulares romanos. Roma

Roma. Basílica Julia.


Os taboleiros circulares romanos. Turquía, Dídima

Dídima. Turquía. Templo de Apolo

Efeso. Turquía.


Os taboleiros circulares romanos. Turquía, Efeso


Os taboleiros circulares romanos. Turquía, Afrodisias


A problemática das coviñas en Galicia.


Os posibles taboleiros de coviñas en Galicia.


Os posibles taboleiros de coviñas en Galicia.

Pontevedra. O Rosal. O Folón.

Pontevedra. Baiona. San Cosme de Baíña.


Os posibles taboleiros de coviñas en Galicia

Eira do Ramos. Arbo.

A Portela. Oia.


Os taboleiros de coviñas. Antecedentes.

Bulgaria. V milenio aC.

Grecia. Santuario de Perachora siglo V aC.


Os posibles taboleiros de coviñas

Itálica. Santiponce. Sevilla.

Taboleiros romanos


Os posibles taboleiros de coviñas en Galicia

Pontevedra. Oia. Chavella.

Pontevedra. Oia. Pedornes. En xacimento romano


Os taboleiros de coviñas no mundo romano. Merida e Itálica

Sevilla. Santiponce. Itálica.

Badajoz. Mérida.

Roma. Foro romano.


Os taboleiros de coviñas no mundo romano. Roma


Os taboleiros de coviñas no mundo romano.

Tunez, Dougga.

Tunez. Dougga.

Siria. Palmira. Templo de Bel


Os taboleiros de coviñas no mundo romano. Siria, Palmira

Siria. Palmira. Arco triunfal


Os taboleiros de coviñas no mundo romano. Siria, Bosra.

Mankala

Siria. Bosra.Teatro romano, posteriormente fuerte árabe.


Os taboleiros de coviñas no mundo romano. Siria, Bosra.

Mankala

Siria. Bosra.Teatro romano, posteriormente fuerte árabe.

Os taboleiros de coviñas no mundo

romano.

Siria, Bosra. Mankala


Os taboleiros de coviñas nos castelos de oriente próximo. Siria.

Mankala

Siria. Crac des chevaliers. Siria. Aleppo.


Os taboleiros de coviñas nos castelos de oriente próximo. Jordania.

Mankala.

Jordania. Al Azrak. Jordania. Kerak.

Os xogos de

semente

(Mankala)

O taboleiro da filla de Abderramán III e un

taboleiro de hoxe en día en Siria


Os posibles taboleiros de coviñas en Galicia. ¿bolos, mankala...?

Pontevedra. O Rosal. O Folón.

Pontevedra. Baiona. San Cosme de Baíña.


As coviñas e as pedras do xogo dos birlos en Galicia na actualidade.

Val Miñor


As coviñas e as pedras do xogo dos birlos en Galicia onte e hoxe.

Val Miñor


As coviñas e as pedras do xogo dos birlos en Galicia onte e hoxe.

Baixo Miño

Mesopotamia. Real juego de Ur (sumerio). Museo Británico. Reproducción. 2600, 2400 a.C.


EPOCAS HISTORICAS



EPOCAS HISTORICAS


Grecia. Creta. Cnossos.

Creta. Cnossos. 1600 aC. Museo de Herakleion


Egipto.vUn burro y un leon jugando al Senet. 1100 aC.


Aquiles y Ayax nunha pausa da guerra de Troya. 530 aC. Roma. Museo Capitolino


Taboleiros de duodecim scripta en Afrodisias, antecesor do backgamon

2014 as pedras e os xogos

Documents