2013_egunkaria_4alea_osorik

8/14/2019 2013_EGUNKARIA_4ALEA_osorik

1/16

Aiaraldekohamabostekaria

2013 /// Azaroak 14 ///OSTEGUNA

4. alea ///Doan ///

www.aiaraldea.com

JendarteaAsko dira auzolanbidez eskualdeanatontzen ari direntokiak7. or.

TXAKOLINA: Aiaraldeko 11 upategiek 478.500 litro txakolin ekoiztea aurreikusi

dute aurtengo uztan. Merkaturatuaren %60 atzerrian saltzen da 6 or.

KulturaMusikaren Astea

antolatu duteUrduako kaleetan,zazpigarrenez12. or.

Iritziak:TXUTXIARIZNABARRETA2. or.IRATIMENDIGUREN6. or.RAUL ARZA7. or.TXANIRODRIGEZ10. or.JULEN

REKETA12. or.

EDORTA MORENO11. or.MIREN AYESA16. or.

Indarkeria matxistak 53 salaketa etahildako bat utzi ditu eskualdean

_elkarrizketa:EIDER SANTAMARIA >

Fisikoki zein psikikokiasko suposatzen duen

kirola da igeriketa12. or


2/16

Aiaraldea ///2013ko Azaroak 14 /// 4.ALEA 2

JabiLangilea

Oso gaizki iruditzen zait, lo-kal autogestionatuek alternati-bak izateko lan egiten dute etajendeak nahiago du playstatio-nera lagunekin jolastu. Ez duteezer egin nahi, ez dute ekitaldi so-ziokulturaletan parte hartzen,nahiago dute toki itxi eta priba-

tuetan egon. Ez dut uste gazteenlonjak taberna edo bestelako le-kuen alternatiba direnik.

_iritzia

TxutxiAriznabarretaKOMUNIKATZAILEA

_Balkoitik

Eta gu? zerurabegira?

E

uropan independen-

tziaren aldeko haizeakmugitzen ari dira, in-

dartsu joko dute

2014an. Eskozian irailaren

18an egingo duten errefe-

rendumean izango dute in-

dependentziaren atea zabal-

tzeko aukera. Katalunian, az-

ken Diadako Va catalana

cap a la independn cia-ren

arrakastaren ostean, ziur

nago urrats berriak egin-

go dituztela datozen hilabe-

teotan. Hauek ere mahai gai-

nean daukate 2014an bertan

kontsulta egiteko aukera. Es-

kozia eta Katalunia badoaz!Edo, badabiltza behintzat!

Eta gu, zerura begira? Ez dau-

kit zeren zain gauden, Madri-

lerantza begiratu eta ikus-

ten dugun panoramak berak

erakusten digu bidea: Euskal

Estaturik gabe ez dago etor-

kizunik Euskal Herriarentzat.

LOMCE legea da horren adie-

razgarri: asimilazioa, zentra-

lizazioa eta espaolizazioa

erarik gordinenean. Aldi bea-

rean, babes sozialaren eta

zerbitzu publikoen desmate-

lamendua eta gure sare pro-

duktiboaren hondamena;langabezia eta pobrezia; us-

telkeria eta inboluzio politi-

koa; gure hizkuntza eta kul-

turaren etengabeko era-

soak; eskubide zibil eta poli-

tikoen urraketa sistematikoa

Nora goaz horrela? Neka-

tuta gaude etengabe erasoei

aurre egitearekin eta noraez

honekin. Independentzia da

hau guztia oinarritik aldatze-

ko alternatiba bakarra. Gaur

independentzia ez da soi-

lik abertzaleen nahia, herri

baten beharra baizik. Bidea

zehaztu eta mugarriak jar-

tzeko garaia da.

TWITTERen#albisteizanda

@xalbide: Unai Albizua lau-dioarrak Athleticen 1. tal-dearekin debutatu du ligan@aiaraldea @athletic_eus

@Aritz_A: Aitor Hernandezgairaile#ziklokrossa

@AimarRahim Zorionak@mendikolagunak, martxabikaina!

@armariaeugeniaPrimerako goiza menditik!

#GarobelIbilaldia

@aiaraldea ArtziniegakoMuseoan antzinako ogibideen

erakustaldia

@GanbegiHTk 2-1 Parayastaldeari irabazi dio.

@ixonetxo #uluka taldeaZolloko jaietan! @aiaraldea

@aiaraldeaBaserritar olin-piadak egin dituzte Zollon.Tartean,sokatira

@aiaraldeaLaudioko al-dai plazan aurkeztu dute@IkuneICP ekimena. Aurkez-penean, 3 alkate, Garbie Biu-rrun epailea eta@wolfabm

@lezamakojaiak #bada-

tornegua baina Lezamakotxokoan beheko sua prestegongo da

AitorTabernaria

Gazteek ez dute egoteko le-kurik, baina jendea kalean egonbehar da, ez lokaletan. Argi da-goena da arautegi bat izan behar-ko luketela. Aisialdirako kulturaabiadura handian aldatzen ari da.Jendea ez dago kalean, ez ditu ha-rreman pertsonalak lehen beza-la lantzen.

ConsueloJubilatua

Ez zait gustatzen gazteak ta-bernetan egotea, nahiago ditutlonjak. Ez badute lanik ez etxerik,nonbaiten egon beharko dira!

Ni Galiziatik etorri nintzen hona.Gure gaztaroan beste garai ba-tzuk bizi genituen, orduan ez ze-goen dirurik, lana bai. Orain alde-

rantziz. Guk gaztetan lan egitengenuen. Garai hauek txarrak dira,baina ordukoak okerragoak ziren.

CristinaIkaslea

Niri ondo iruditzen zait. Adibidez,orain, udazkenean eguraldi txarrahasten da eta ez daukagu lekurikdenbora pasatzeko. Tabernak etahorrelako lekuetan egotea da du-gun aukera bakarra.

Lokalek duten alde txarra txo-koetan gure lagunekin bakarrik

egoten garela da. Eta, ondorioz,ez garela gainontzeko gazteekinharremantzen.

_gutunak

?_ASTEKOGALDERAZer iruditzen zai-

zu eskualdean eus-kara hutsean argi-taratuko den egun-karia?

AmetsDendaria

Lokalak egotea ez da herria-rentzat zertan kaltegarria izanbehar. Hori, erabileraren arabe-rakoa da. Gure kasuan 48 lagungaude lonjan eta lokaletik atera-tzen gara, asteburu edo jaietanherrian parte hartzen dugu. Lo-kalean afariak, jolasak, pelikulakikusi... egiten dugu.

?_GALDERAZer iruditzen zaizugazteek aisialdialokaletan igarotzekoduten joera?

Proposatu zuk ere [email protected] idatzita

LAGUNTZAILEA: ARABAKO FORU ALDUNDIAArgitaratzailea: Aiaraldea Komunikazio LeihoaNerbio Kalea 1, 3. esk. Laudio. Araba. 01400 Tel: 94 656 85 54Aiara Etorbidea 9, Amurrio, Araba, 01470. Tel: 945 06 66 84Sakeleko Telefonoa (WhatsApp): 688 848 152

OHARRA: Aiaraldea Egunkariak ez du bere gain hartzen zutabeetan, iritzi artikuluetan, gutunetan zein egindako elkarrizketetan adierazitakoaren erantzukizuna.

E-POSTA HELBIDEAK: [email protected] / [email protected]@aiaraldea.com / [email protected] / [email protected]

TIRADA: 10.000 Ale. Lege gordailua: BI-1230-2013ERREDAKZIO LANTALDEA: Aiaraldea Komunikazio Leihoko Erredakzio Saila

desberdintasunen murrizketetara zuzenduriko zerbitzu garrantzitsue-netako bat.

Izan ere, unibertsaltasunak justiziaren printzipio bioetikoan dauka oi-narria: pertsona guztiei osasun asistentzia jasotzeko aukera berdinakbermatzea desberdintasunei aurre egiteko. Mingarria eta lotsagarriaizan zen uda honetan bertan herrikide batentzat, bere osasun-txarte-laz baliatuta, medikuarentzako hitzordua eskatzera etorri zen pertsonabati hori ezin zitekeela egin eta urgentzietara joateko esan behar izatea.Etorkin hark ez zeukan osasun zerbitzu guztiak jasotzeko eskubiderik.

Larria da egoera: badira osasun zainketak jasotzeko eskubidea zeinekduen eta zeinek ez duen legeztatzen ausartzen direnak; geure bizilagu-nei gaixotasunean beharrezkoak dituzten zainketak ez jasotzeko legeakegiten ausartzen direnak.

Batzuek beste alde batera begiratzen dute, ezjakinarena egiten. Bes-te batzuek behera, lotsaturik. Egoera honi aurrez aurre begiratu behar-ko genioke, ezta?

Garrastatxu Landaluze. Erizaina (Urdua)

Pasaden uztailean Eusko Jaurlaritzak etorriberri guztiei osa-sun zerbitzuak jasotzea bermatzen zuen ordena arautu zuen,modu honetan Espainiako Gobernuak ezarritako 16/2012 Erre-

ge Lege Dekretuari, bizileku baimen gabeko pertsonei osasun asisten-tzia jasotzea galarazten dien legeari, aurre eginez.

Konstituzio Auzitegiak, Eusko Jaurlaritzak bizitzeko baimen legalikgabeko pertsona batzuek (soilik Euskal Autonomi Erkidegoko udalerri-ren batean urtebetez bizitzen zeramatela frogatzen zutenentzat) osa-sun asistentzia izatea bermatzen duen osasun-txartela lortzea ahal-bidetzen zuen neurri honi abala eman zion. Baina, gainontzeko paperikgabeko etorkinak? Isiltasuna Eusko Legebiltzarrean.

Egun hauetan jakin dugu Espainiako Gobernuak Osasun sailburua-ren agindu honen aurkako errekurtsoa jarri duela Konstituzio Auzite-

gian. Gehiegikeria omen da urtebetez hemen bizi direnei osasun asis-tentzia ematea! Osasun-zerbitzu doakoa eta unibertsala zen, pertso-nen artean hainbeste desberdintasun sortzen dituen gizarte honetan,

Osasun zerbitzuen urradura, agur unibertsaltasuna


3/16

3 4.ALEA /// 2013ko Azaroak 14 /// Aiaraldea

_herriz herriAmurrio

Lonjak erregulatzekoaraudia prestatzenari da udala

Gazte asko lonjetan elkartzen dira aisialdian Argazkia: Txabi Alvarado

ERREDAKZIOA I I Txabi Alvarado Baares

Udaletxekoerreforma lanakudaberrianamaituko dituzte

ERREDAKZIOA IKaitin Allende

Sergio Tatok, Okondoko alka-teak, adierazi duenez, udaletxekolanak orain hilabete eta erdi hasi zi-ren eta, datorren martxorako bu-

katuta egotea espero du. Oso langogorra izan da: udaletxea hus-tu, guztia kultur etxera eramaneta gune administratiboan bilaka-tzea esan du.Herriko kontsultate-gi berria zabaldu zenetik, udaletxe-ko beheko solairua hutsik geratuzen, gizarte laguntzailea baino ezbaitzegoen bertan lanean. Izan ere,osasun arreta zerbitzua orain arteudaletxearen barnean egon da ko-katuta.

Lan hauek egiteko aurrekontuagutxi gorabehera 260.000 euro-koa dela adierazi du Tatok. Proiektueta altzarien gastua ere horri gehi-tu behar zaiola gaineratu du. Erabe-rritzea egin ahal izateko, ArabakoForu Aldundiak gastuen %60 or-

dainduko du. Bestaldetik Okondo-ko udalak EEEri eta Eusko Jaurla-ritzari irisgarritasun lanak egitekodiruz laguntzeko eskatu die. Azkenhonek zenbateko laguntza eman-go duen oraindik ez dakite.

Eraberritze lanak, bi zatitanOrain, udaletxea eraberrituko

dute. Horretarako, lanak bi zatitanbanatu dituzte. Alde batetik, uda-letxeko goiko pisuan zeuden zerbi-tzuak behera jaistea. Besteak bes-te, zergak ordaintzea eta gainerakolanak. Hau da, kontu administrati-boak beheko solairuan izatea. Eta,bestetik, irisgarritasunari dagokio-nez eraikineko solairu biak batukodituen igogailua jartzea. Orain arte,aulkiak igotzeko aparatu berezi ba-tekin moldatu dira.

Okondo

Ordenantza zirriborro batprestatu du udalak Amurriokogazteek erabiltzen dituzten lokaleibegira, zeinetan gehienbat gazteekondo pasatzeko duten eskubideaeta auzokideek atseden hartzekodutena elkartrukatuko diren.Horrela azaldu dio Josune IrabienAmurrioko alkateak AiaraldeaEgunkariari.

Puntuen sistema bat izango daordenantzaren funtsa, gaur egungidabaimenarekin gertatzen denbezala, Irabienen hitzetan.

Lonja batean egon nahi duengazte talde orok aurretik udalarenerregistro batean eman beharkodu izena, eta bost puntu emangozaizkio horrela. Ordutegia ezerrespetatzea, asegurua ez izatea,

garbiketa baldintzak ez betetzeahorrelako hutsegiteek puntuengalera ekar dezakete. Alkateakaurreratu du hiru hutsegite motaegongo direla: arinak, larriak etaoso larriak. Azken bietan, puntuengaleraz gain, isun ekonomikoaere egon daitekeela gaineratu duIrabienek.

Puntu guztiak galtzeak lokalarenitxiera ekar dezake, eta egoerahorretara iristen diren gazteekurte bat itxaron beharko dutebeste espazio bat alokatu ahalizateko, alkatearen arabera.Irabienek adierazi du gaur egungazteek era masiboan erabiltzendituztela halako espazioak.Amurrio bezalako herrietan gauregun gazteek aisialdi formula

honetara jotzen dute. Horregatik,gutxieneko baldintza batzukbete behar direla aldarrikatu dupolitikariak.

Ordenantza hau ez da hutsetikdatorren zerbait, Irabienek azalduduenez; atzetik oso lan zehatz etahandia baitago.

2009an arautegi bat onartuzela gogorarazi du alkateak,eta duela urte eta erdi lonjaguztietatik edo ia guztietatikpasatu zirela, nolakoak zirenikusi eta prozesuaren berriemateko xedearekin. Bilerak

egin ziren. Batetik jabeekin,bestetik auzokideekin eta, baitaere, noski, gazteekin. Horretazgain, lortutako informazioapartekatzeko berriz ere pasa zirenlokaletatik, Irabienen arabera.

Zirriborroa, lantze prozesuanHala ere, alkateak azpimarratu

du ordenantza ez dela behinbetikoa, lantze prozesuandagoela.

Gazteria arlotik pasatu delagaineratu du, eta, neurri handibatean, adostasuna nagusi zelabertan. Bere ustez, ordenantzazirriborroa guztion ekarpenekinegindako dokumentu bat da,eta momentuz badirudi aurrera

aterako dela. Datorren osokobilkuran eztabaidatua eta onartuaizateko aurkeztu nahi dutelaaurreratu du alkateak; eta 2-3hilabeteren bueltan martxanegotea aurreikusi dute.

Pentsa daiteke agian ez delaguztien gustukoa izango, gauzaguztiak bezalaxe, aitortu duIrabienek. Zentzu horretan osozaila da %100ean asmatzea.

Oso formula praktikoa bilatudutela gaineratu du politikariak,eta zirriborroak jasotzen duenajabe, auzokide zein gazteentzakoona dela ziurtatu du.

+ info: Aiaral-dea Irratian Jo-sune Irabieni egin-dako elkarrizketa

Lezama

Azaroaren 16aneta 17an ospatukodituzte Lezamakojaiak

ERREDAKZIOA I IIrati Mendiguren

Iritsi dira Lezamako jaiak. Eki-taldi gehienak asteburuan izangobadira ere, astelehenean eman zi-tzaien hasiera festei. Urtero beza-

la San Martinen omenez meza bu-rutu zuten, eta ondoren, 65 urtegorakoen herri bazkaria. Arratsal-dean, aldiz, herriko briska txapelke-ta parekidea egin zuten. Baita txo-kolatada ere.

Ekitaldi gehienak, ordea, ostira-lean eta larunbatean izango dira.

Azaroaren 16an, diskodantza-rekin gau osoa igarotzeko aukeraegongo da.

Larunbatean, berriz, haurren-tzako jokoak eta herri arteko he-rri kirolak izango dituzte. Ekital-di hau antolatzen duten zortziga-rren aldia da. Normalean hiru edolau herrik parte hartzen dute, tal-deko 12-14k, dio Iaioa Otaola leza-marrak. Lasto altxaketa, sokatira...

egiten dituzte, besteak beste.Jaiei amaiera emateko, herri afa-

ria egingo dute.

Autobus zerbitzua eta karpaOstiralean eta larunbatean ber-

taratzeko erraztasunak eskaintze-ko autobus zerbitzua egongo daAmurriotik. 23:30ean aterako daeta 05:00etan jaitsi. Telefonicatikateratzen da. Autobusa betetzenbada, behin baino gehiagotan egi-ten da joan-etorria.

Eszenatokia, karpa, txosna etaegitaraua prest dituzte. Jaietaz go-zatzea baino ez da falta.

+ info: Arga-zki bilduma, Le-zamako jaietako2012ko galeria


4/16


Laudio

_herriz herri

Noka Toka kanpainak helmu-

ga zehatz bat markatuta du: lehe-nengo gazte plana eratzea. Horre-tarako, zer oinarrizkoagoa gaztee-kin kontatzea baino. Parte-hartzeaizango du oinarri, helburuak eta jar-dueren norabidea ezartzeko.Pla-nak datozen 4 urteetako gazte poli-

tika integrala jasoko du, eta zabala

nahiz dinamikoa izango da.Amets Meaza udal zinegotziak ja-

kinarazi duenez, hirigintza, euska-ra, berdintasun planak jorratzendiren bezala, Udaletik gazte politi-ka zehaztuko duen dokumentua-ren falta sumatu zuten. Horrega-

tik, gazteentzat ezer ez dagoena-

ren iritziaren aurrean, gazte pla-na gazteekin batera diseinatutakotresna izango dela adierazi du Mea-zak, zertarako eta egoerari buel-ta emateko.

Uda hasieran jarri zen martxankanpaina. Orain arteko ibilbidea he-

dapen estrategiaren baitan egin da:kartelak itsatsi, pegatinak banatu,sare sozialetan zabaldu

Egun diagnosi fasean aurkitzendira. Etapa horretan gazteen errea-litatea ezagutzea da helburua. Ho-rretarako adin desberdinetakogazteekin, gurasoekin, hezitzai-leekin, eskoletako orientatzailee-kin, udaletxeko teknikariekin hitzegin dute, ahalik eta analisi zuzene-na egite aldera. Gainera, gazTErtu-liak izeneko eztabaida saio irekiakabiatu berri dira.

GazTErtuliakEztabaida saioekin gazteenbehar eta lehentasun nagusiak az-tertu eta adostu nahi dira. Adinarenarabera sailkatuko dira.

Lehendabizikoa aurreko oste-gunean egin zen, hilaren 7an, 12-17urte bitarteko gazteekin.

Hurrengoa gaur bertan izangoda, 18-24 urte bitartekoekin. Az-kenak 25-35 urte bitartekoak ba-tuko ditu eta azaroaren 21ean egin-go da. GazTErtulia guztiak kultu-ra etxean izango dira, 18:30etik20:00etara.

Prozesuak aurrera egiteko taldeanitza eratzea aurreikusi dute uda-letik. Talde eragilea izena hartu duhorrek. Bertan, gazte antolatuak,

ez antolatuak, eragile sozialak etaudal ordezkaritza teknikoak eta po-litikoak bilduko dira.

Ekimena aurrera eraman ahalizateko Bizkaiko Urtxintxa Eskola-ko parte-hartze arloko adituen la-guntza izan dute.

Gazte plana eta diagnostikoaosatzeko kanpaina, abian

Gazte plana egiteko gazTertuliak eztabaida saioak adinka antolatu dituzteArgazkia: Aiaraldea.com

Kiroldegiarenzorra kitatzekoepea atzeratzeaadostu du udalak

ERREDAKZIOA I Aitor Aspuru

Aiaran azaroaren hasieran egin-dako ez ohiko Udal Osoko Bilku-ran Foru Aldundiari zor zaion di-ruaren ordainketa etetea onar-tu dute. Administrazio prozedura

horretaz baliatuz Aiarako UdalakArabako Foru Aldundiari zorra ezordainarazteko eskatu dio.

Hala ere, udalaren benetakohelburua, Josu Artetxe alkateakesan duenez, ordainketa atzera-tzea da.

Primeran legoke zorra kentzea,baina aukera errealistena da zo-rra aurrerago ordaintzea argi-tu du alkateak. Hurrengo urratsaerakunde foralak eman behar du;atzerapena onartzen duen ala ezadieraztea. Baiezkoa jasoko balu,Udalak bi urteko atzerapena eska-tzea aztertuko luke.

Tarte hori irabaztea garrantzi-tsua da tokiko erakundearentzat.Denbora horretan kiroldegiaren

proiektua idatzi eta zuzendu zu-ten arduradunen aurkako epaike-ta egitea espero baitute udaletik,2014an hain zuzen ere.

Epaiketaren zainAlkateak azaldu du auzia irabaz-

teko aukera handiak daudela etanahiz eta tokiko erakundeak es-katuko dituen 1.200.000 euro ezeskuratu, zorra ordaintzeko bes-te lortzea gutxienez espero dute.

Horretarako 744.000 euro jasobeharko lituzke Aiarako Udalak.Horrekin, Aldunditik jasotako di-rua eta interesak itzultzeko auke-ra izango luke Aiarak, kiroldegia-ren proiektuarekin ez baitu aurre-ra egin. Udalak badu ere bere aldeEusko Jaurlaritzako Aholku Ba-tzorde Juridikoak egindako txos-tena, eta epaiketan erabiliko du.

SalaketaAiarako Udalak Kiroldegiaren

azpiegituran agertutako arraka-len erantzuletzat jo ditu proiektua-ren idazlari taldea eta zuzendari-tza. Epaiketatik kanpo geratu dakiroldegia eraiki behar zuen enpre-sa, haiek abisatu baitzuten lehenfasea gauzatuz gero egindako hor-ma erori behar zela.

Pitxaduren ondorioz, lanak be-randutu ez ezik diru kopuruaren al-detik ere asko garestitu ziren. Gas-tutan ere aldaketa ekarrizuen ho-

rrak: 1.821.068 euro balio beharzuen proiektua 3.000.000 euro in-gurukoa bilakatu zen.

Aiarako suhiltzaileparkea birgaitzeko1,6 milioi euroerabiliko dituzte

ERREDAKZIOA I AItor Fdz PinedoAiarako suhiltzaileen parkean

moldaketak egiteko eskaera onar-tu dute. Eraikinak hogei urte bainoez baditu ere, egiturazko gabe-zi nabarmenak azaldu ditu hasie-ratik, oraingo inbertsioak zuzendubeharko dituenak.

Diru partida eraikina birgaitze-koa dela izendatuta badago ere,Toki Administrazioaren Foru Di-putatuak, Javier Ruiz de Arbulok,suhiltzaile-parke berria eraikitze-ko aukera ere aztergai duela za-baldu du hedabideetan.PSE-EEkberriz, suhiltzaileen eraikinarekinlotuta dagoen Ertzaintzaren ko-misariaren egoerari buruzko hain-bat galdera zuzendu dizkio Segur-tasun sailburuari, instalazioetan

azaldutako gabezien erantzukizu-na eta konpontzeko asmoak argi-tze aldera.

ERREDAKZIOAIAitor Martinez Ibarrola

Manu Gonzalez preso laudioarrak 18 egun bete ditu gose grebanSevillako espetxeko egoera salatzeko

Aiara

Sevilla II Espetxean dauden eus-kal presoek gose greba abiatu zu-ten urriaren bukaeran. Haien ar-tean Manu Gonzalez laudioarradago.

Protesta horren bitartez paira-tzen dituzten bizi-baldintzak sala-tu nahi dituzte: isolamendu modu-

luan etengabe egotea, kartzelariekhaiei zein senideei egiten dizkietenmiaketak eta aktibitatea eza, bes-teak beste.

Bi aste baino gehiago eman di-

tuzte egoera horretan eta Etxeratelkarteak zabaldu duenez grebala-riek batez besteko 10 kilo galdu di-

tuzte. Hori dela eta, Urtzi Paul Ge-txoko presoak baraua utzi du da-goeneko, osasun arazo larriak izanbaino lehen.

Preso laudioarrari zigorra luza-tu zioten 197/2006 doktrinari es-ker eta nahiz eta EstrasburgokoEpaitegiak horren aurka egin duen,Manu Gonzalez kartzelan dago.

Asteburuan, elkartasun martxaAstebururako martxa antolatu

dute Laudiotik Morn de la Fron-terako espetxera elkartasuna adie-razteko.

Bestalde, Jorge Fernndez Dazbarne-arazoetako ministroak as-tean zehar adierazi du grebarenjakitun dela baina ez duela horreninguruan ezer esango grebalarienahaleginei oihartzunik ez emateko.

Pasa den astean gazte batzuklineako autobus bat margotu zu-ten Amurrion Denak ala inor ez,

euskal presoak borrokan lema-pean egoera salatu eta elkartasu-na adierazteko.

ERREDAKZIOA I AitorAspuru Saez

197/2016 doktrina medio 24 urte daramatza Gonzalezek preso


5/16


Artziniegako udalak Arteko Al-

dapan ibilgailuentzako aparkale-kua egiteko obrak abiatu ditu.

Agurtzane Llano alkateak jakina-razi duenez guztira 26 autorentza-ko lekua izango da. Lanak bi hilabe-te barru amaitzea aurreikusten da.

Honekin eta Geltoki plazakoaparkaleku berriarekin udalakalde zaharreko trafkoa antolatze-ko ordenantzak sortutako egoera

berriari erantzuna eman nahi dio.

Proiektuaren berri emateko he-rrian zehar bandoa jarri dute.

Aurreko astean hasi ziren Artzi-niegako aparkaleku berria egitekolanak. Arteko Aldapa kalean egon-go da, Jauregia auzoaren parean,eta guztira hogeita sei plaza izan-go. Obra Onaindia SL enpresari es-leitu zaio eta 93.255 euroko kostuaizango du, BEZa barne. Lanak egi-

ten ari diren orubea(1)autoak uztekoerabili izan da azken urteotan, ba-tez ere jaietan edo herrian ekitaldi-ren bat egon den egunetan.

Eremuaren erabilera, ordea,arautu barik zegoen eta gaine-ra egoera kaskarrean(2). Izan ere,arazoak sortzen ziren lokatzarekin.

Alde zaharreko trafkoa arau-tzeko eta antolatzeko ordenantzaberriak ere zerikusia du aparkale-ku berri hau eraikitzearekin. Kon-tua da uda aurretik indarrean sar-tu zela aipaturiko ordenantza, etahorrek eragin duela lehen alde his-

torikoan -debekatutako lekuetan-aparkatzen zuen jendeak hortikkanpo aparkatzen duela orain, etaondorioz aparkalekuen beharriza-na handitu da.

Hori konpontze aldera, ekaineanaparkaleku berri bat egin zen Gelto-ki plazan, eta oraingoan horri Arte-ko Aldapako hau gehituko zaio. Au-rreikusita dago urtea amaitu bainolehen amaitzea, lanetarako bi hila-beteko epea ezarri da eta.

Aurtengo inbertsioakOtsailean onartu ziren udal au-

rrekontuak Artziniegan; inber-tsioak egiteko guztira 1.755.188 eu-roko diru partida. Mendian bi pasa-bide kanadar jartzeko 7.000 euro

daude, baina ez dituzte egin. Bera-tza Aldapako baranda, berriz, eginbarik dago, irisgarritasuna erraz-teko Jaurlaritzaren diru-lagun-tza baten zain daudelako. Udalak2.300 euro bideratu ditu eta guz-tira 6.000 euro dira.

Hiztegia: Orube(1) , lur zatia / Kas-karrean(2), txarrean

Artziniega

Orozko

_herriz herri

Hasi dira ArtekoAldapako parkingaegiteko lanak

Aparkalekua egingo duten gunea Argazkia: Unai Gotxi

ERREDAKZIOA I Xabi Zalbide

Auzo asanbladen bidez herrikolehentasunak zerrendatuko dituzte

Orozkoko udalak, aspaldi abiatu-tako dinamikari jarraiki, auzo asan-bladak egin ditu herriko auzo guz-tietan.

Auzo asanbladen dinamikarenhelburua auzo guztiek elkarren be-rri izatea da. Horretarako, auzo ba-koitzak bileretarako ordezkari bataukeratu du, eta udala lanean ari daordezkari horiekin guztiekin.

Orozkoko alkateak, Josu San Pe-drok, nabarmendu duenez, auzo

bakoitzeko errealitatea oso ezber-dina da eta udalak hori guztia kon-tuan hartu ahal izateko erreminta

izango dira asanblada hauek.

80 auzo, zazpi guneOrozkok 80 auzo baino gehiago

ditu, baina udalak zazpi gunetan ez-berdinetan banatu ditu.

Urrian zehar auzoen eskaeraguztiak jaso dituzte. Atzo, beharrakzerrendatzeko kontseilua egin zu-ten. Bertan ordezkariak eta uda-la bilduko ziren aurrekontuak etaegoeren azterketa mahai gainean

jartzeko. Jaso diren ideia guztiekinerakusketa bat antolatuko da aza-roan zehar herrian.

Gorobeleko mendi ibilaldia egin zen igandean. Eskualdetik zein Euskal Herritik jende mordoa hurbildu zen Mendiko

Lagunak taldeak antolatutako zeharkaldia egitera.

_Iruditan

Arrankudiaga - Zollo

ERREDAKZIOA I Lukas Pasandin

Arrankudiaga-Zolloko uda-lak aho batez onartu du, Bildueta EAJren botoekin, Frankis-moren aurkako Kereilaren Eus-kal Plataformak proposatuta-ko mozioa.

Sei puntuz osatutako mo-

zioa da. Onartutako testuan,1936ko uztailean Franco mili-tarrak antolatutako altxamen-du militar-faxista kondenatzenda. Besteak beste, gerora eza-rri eta berrogei urtez luzatu zendiktadura erregimena ez-legi-timotzat jo dute. Hortaz, kolpemilitar haren alde eta gerorabere gobernuaren alde egin zu-

tenen aldekoak salatzen dira. Eraberean, erregimen totalitarioakerrepresaliatuak izan zirenen es-kubide eta eskaeren alde egin dute.Finean, administrazio publikoei egiaplazaratzea, justizia aldarrikatzea,erreparazioa eskatzea eta errepi-

ka-ezinaren bermea ezartzea es-katu dute.

Bestalde, udalak gaitzetsi egindu atzerritik, Argentinatik bereziki,egiten ari diren ikerketen aurka era-maten ari diren oztopoak eta Espai-niar Gobernuaren presioa. Mozioa-ren azken puntuan, udalak herritarguztiei dei egin die sinatutako kerei-laren alde egin dezaten.

Iragan astean Arrankudiagan egindako udalbatzaArgazkia: Aiaraldea.com

Frankismoaren biktimak aitortzendituen mozioa onartu dute

ERREDAKZIOA I Markel Iturrizar

Aiaraldea


6/16


Ekin diote lanari Aiaraldeko upa-tegiek. Mahatsa bildu eta prentsa-tu, garbitu eta ontziratu egingodute, prozesuaren azken emaitzalortu arte: txakolina.

Hamaika upategi daude guztiraAiaraldean. Bost Amurrion, bi Lau-dion eta bana Orozko, Okondo, Ur-dua eta Arrankudiagan.

Bizkaian kokatuak dauden upa-tegiek Bizkaiko Txakolina jatorrizkoizendapena dute, eta Araban koka-

tuak daudenek Arabako Txakolinaizendapena. Bien artean 478.500litro txakolin inguru ekoizteko as-moa dute aurten.

Ekoizpena izugarri handitu daiaz Orozkoko upategia ireki zene-tik, Bizkaiko Txakolina elkartearenarabera. Eta hazkundea ez dirudietengo denik, mahasti-azalera pix-kanaka handitzea baita ArabakoTxakolinaren asmoa, Jose AntonioMerino elkarteko idazkari-geren-tearen arabera. Helburua: urteanmilioi bat botila ekoiztera iristea.

Desagertzeko zorianBaina Merinok badaki eskualde-

ko txakolin ekoizpena desagertze-

ko zorian egon zela XX. mendea-ren hasieran. Izurriteek, industriali-zazioak zein kontsumitzaileen gus-tuen aldaketak txakolin ekoizpenaia osorik desagerrarazi zuten,idazkariaren hitzetan. Baina Aia-raldeko txakolinak bizirautea lor-tu zuen, jende talde batek ekoizpe-nari eutsi ziolako, eskuratzen zu-ten etekin ekonomikoagatik bainoeuren arbasoengandik jasotakoohiturak iraunarazteko zaletasuneta nahiagatik.

Txakolinaren hedapena1988an elkartea sortu zenean,bost mahasti hektarea baino ezzeudela oroitzen du Merinok, etaorduz geroztik ekoizpena handitubaino ez da egin. Gaur egun 100hektarea daude.

Aiaraldeko txakolinaren historia,baina, askoz lehenago hasten da,noiz hasi zen oso argi ez dagoenarren. Aurkituriko idatzizko lehenlekukotzek erakusten dute dagoe-neko IX. mendean txakolin ekoizpe-na jarduera arrunt eta orokortuazela Aiara Haraneko nekazarien ar-tean, azaldu du Merinok.

Hurrengo mendeetako doku-mentuetan erreferentziak ugari-tuz doaz. Merinoren arabera, Eus-

kal Herriko idazki ofzial bateantxakolina hitza 1623an agertzenda lehen aldiz, non eta Arespaldi-tzako agiri batean. Beste aipamenbat Joan Mae i Flaquer kazeta-riaren 1879ko idazki batean topa-tu daiteke, zeinetan Laudioko txa-kolina Bizkaiko preziatuena delaziurtatzen den.

Aiaraldetik munduraBizkaia soilik ez, mundu mailan

ere bere txokoa bilatzen dabil Aia-raldeko txakolina. Arabako izenda-pena duten botilen %60 atzerriradoa zuzenean, Estatu Batuak, Me-xiko zein Japonia bezalako herrial-deetara. Azken herrialde horrekin

konexio berezia lortu du Okondo-ko Seorio de Astobiza txakolinak,sushiarekin konbinatzeko edari be-reziki aproposa delako, Kalifornia-ko Sushi Chef Instituteren arabera.

Nazioartean sarituaOkondokoa ez da eskualdean

ekoiztutako txakolinak atzerrianlortu duen aitorpen bakarra.

Delikako Ametsa eta Laudio-ko Beldui txakolinek Parker gidansartzea lortu zuten 2011an. Bel-dui Santi Victoris et Santi Jacobi

Brut nature produktuak, esate-rako, 100 puntutik 90 jaso zituen.Amurrioko, Artomaako eta

Okondokoek hainbat sari eskura-tu zituzten iaz International WineGuideren eskutik.

OztopoakBaina aurrera egiteko trabak ba-

dituztela aitortu du Arabako Txa-kolinaren idazkariak. Txakolin fal-tsuak, beste ardo txuriak Uga-riak dira Merinok ikusten dituenarazoak, krisi ekonomikoa barne.

Krisia dela eta ardoaren prezioaoso altu jarri behar izan dute, etaondorioz jendeak beste ardo mer-keago batzuk erosteko joera har-tu du.

Hala eta guztiz ere, txakolinarengarapena ez da eten.

Arabako Txakolina elkarteko ki-deek badute erronka berria: txako-linaren ekoizpenean ingurumena-rekiko adeitsuak izango diren tek-nologia berriak erabiltzea.

Izan ere, Merinok aurreratu due-nez, gaur egun uztaren erdia maki-na bidez jasotzen da, eta beste er-dia eskuz.

+ info: Argaz-

ki bilduma> Leza-mako Uno txako-lindegian mahatsbilketa.

_sozioekonomia

Lezamako UNO txakolindegian uzta jasotzea Argazkia: Aiaraldea.com

RaulArzaUGT sindikatua

_Argia

Krisialdiaaitzakiatzat erabilita

Krisialdian gaude mur-

gilduta baina bere on-

dorioak ez dituzte or-

daintzen eragin du-

tenek. Beti bezala gizartearen

jende behartsuena ordaintzen

ari da krisia. Ez da egon diagno-

si partekatua krisialdiaren so-

rreraren inguruan: krisi fnan-

tzieroa, bankuen porrota eta

zorpetze masiboa. Baina aurre-

tik bazegoen estrategia solda-

tak jaisteko ekoizpenaren igoe-

rari lotuta. Horren emaitza izan

da soldaten errenten jaitsiera

eta enpresarien errentak igo-

tzea.Krisialdiaren diagnosi txarrak

terapia erratua ekarri du: lazta-

suna; bere helburua da errudu-

nak garaile bihurtzea. Laztasu-

naren politiken ondorioak aski

ezagunak dira beste herrietan

(Grezian eta Portugalen): lan-

gabezia gehiago, soldaten jai-

tsiera, errenta ertain eta txi-

kien zergen igoera, etxe kalera-

tzeak, murrizketak osasun sis-

teman, hezkuntza sisteman,

dependentziari aurre egite-

ko tresnetan eta pentsioetan...

Horiek dira txirotasuna area-

gotzen duten arrazoiak, eta f-nean, eskubideen murrizketa

ekarri dutenak.

Batzuk krisialdiaz proftatu

dira perfektua ez zen eredu so-

zialarekin bukatzeko. Eta herri-

tarren artean beldurra, ezine-

gona, segurtasun eza eta etsi-

pena zabaltzeko. Beste politika

batzuk ezinezkoak direla kon-

bentzitu nahi dituzte. Baina kon-

ponbidea beste politiketatik

etorriko da, bere gabezi eta po-

tentzialtasunekin, adostasun

eta akordio zabalen bitartez

mahai gainean politika publi-

koak, enplegua eta gizarte-on-gizatea jarriz.

Milioi bat botila txakolin ekoiztea espero

dute eskualdeko 11 upategiek

ERREDAKZIOA I I I Txabi Alvarado Baares

CCOO, ELA eta LAB sindikatue-tako ordezkariek osatzen dutenenpresa batzordeak mobilizatubeharra adierazi du. Izan ere, aza-roaren 1ean zuzendaritzak enpre-sa-hitzarmena apurtzea erabakizuen. Hala, bada, Hormigoizko Au-rrefabrikatuen Estatuko Hitzarme-na aplikatuko da. Horrek, besteakbeste, soldaten %20ko jaitsiera

ekarriko du.Egoerari erantzuteko greba-ri ekin diote aste honetan. Zehaz-

ki, gaur, 18an, 20an eta 22an egin-go dute. Negoziaketetan emaitza-rik lortu ezean, azaroaren 25etikaurrera greba mugagabea egingolukete Norteneko langileek. Ho-rrez gainera, Arakaldoko udale-txean egingo den udalbatzan Nor-teneko langileen aldeko mozio bataurkeztu dute.

Greba honek atzerapenak eta

oztopoak sor ditzake hainbat obragarrantzitsutan, hala nola San Ma-mes Berrian edo Metro Bilbaon.

Arakaldoko Norten lantegiko langileek grebari ekin diote,zuzendaritzak enpresa-hitzarmena apurtzea erabaki duelako

ERREDAKZIOA I Gartzen Garaio

1LAUDION 1.784 (+37)2AMURRION 877 (-5)3AIARAN 163 (+5)4ARRANKUDIAGAN 56 (-2)5ARTZINIEGAN 127 (-8))6OROZKON 102 (-9)

7URDUAN 359 (-5)8OKONDON 69 (-10)9ARAKALDON 8 (+2)

3.540LANGABETU ZEUDENESKUALDEANURRIAN. IRAILAREKINALDERATUTA,8 LANGABE GEHIAGO

Txakolinarenekoizpenadesagertzearegon zenXX.mendeaneskualdean.1988an bosthektareamahastizeuden. Gauregun, aldiz,100.


7/16


Auzokoen arteko elkarlana. Horida hiru hitzetan, auzolana. Aiaral-

deko herri eta auzo ezberdinetanere, askotan erabili izan da lan egi-teko bide hori.

Arakaldon eta Arrankudiagan,esaterako, ibaiertzeko ora inba-ditzailea garbitu zuten herritarrekduela gutxi. Orozkon, Santa Mari-nako aterpetxea eta baseliza kon-pontzen ari dira. Abuztuan zehar,Tertangako errota txukuntzekohilabete osoa eman zuten beha-rrean(1)Euskal Herritik eta Espai-niatik etorritako hainbat gaztek.

Auzolana ez dago lotuta krisiekonomikoarekin, Karlos ArranzUrduako alkatearen aburuz. Gu-retzat parte-hartze ekintza bat da,hondakin edo esparru(2)publikoakguztion artean zaindu edo edertze-ko. Helburua ez da dirua aurreztea,dirua izatekotan beste zerbaitetangastatuko dugu.

Ekimen hauen bidez talde senti-mendua indartzen dela dio Arran-zek: Guztiok zerbait egiten gaudeelkarrekin, beraz, guztion arteankapazak gara gauza handiak egi-teko. Lan batzuk bakarka bukaezi-nak iruditzen zaizkigu, 20 lagune-kin errazago egiten dira.

Horregatik aukeratu dute auzo-lanerako Foru plaza. Ez da udala-ren gauza bat, guztiona baizik. Erahonetan gauzak zaintzeko harre-mana sortzen da espazio publikoe-tan. Orain arte egindako deialdie-tan herriko plazako bankuak kon-

pondu dituzte. Eta, lorategiak txu-kundu. Bestalde, plazako barandak

ere margotu dituzte. Terreroko itu-rria berreskuratzeko, aldiz, sasiak

kendu dituzte: Lekua hor dagoeta guztiona da. Denok lan egite-ko aukerak ditugun gauzak bilatubehar dira, nahiz eta trebakuntzagutxi izan.

Horretarako, igande goizetan ge-ratu dira. Maiatzean abiatu zituztenlanak. Hala ere, egitasmoan zailta-sun bat edo besterekin topo egindute: Ez dakizu inoiz zenbat jen-de etorriko den. Momentuz espe-rientzia ona da. Ilusio handia dauka-gu eta jarraituko dugu. Jendearenerantzunarekin dena da posible.

Neguan etenaldia egingo dute,udaberrian auzolanari berriz eki-teko. Pixkanaka kultura hori fn-katzea da gure helburua.

Tertangako errotaAbuztuan zehar Tertangako

aterpetxean Euskal Herriko eta Es-painiako hamaika gazte egon diraerrota txukuntzen. Izan ere, ba-rruan, teila eta harri asko zituen.Horiek guztiak atera eta eremuagarbitu dute. Errotaren ingurukobidea ere zabaltzen egunak emanzituzten. Belar txarra errotarenparetetan goraino zegoen, azal-du dute parte-hartzaileek.

Errotaren aldameneko putzuaere egokitu dute. Zehazki, harri so-berakinak atera eta pilatu dituzte.Baita errekako sasiak kendu ere.

Santa Marinako aterpetxea

Orozkon, berriz, Santa Marina-ko aterpetxea eta baselizan mol-

daketak egiten ari dira maiatzetik.Santa Marina aterpe eta ermita

bat da, atsedenleku eta aterpetxefuntzioak betetzen dituena. Lehenapaizaren etxea zen.

Duela 30 urte berriztatu zenbaina orain apurtzear dago, zioenJosu San Pedro alkateak maia-tzean. Azpiegitura, ordea, haizea-

gatik eta jendearen erabilera oke-rragatik apurtu egin zen. Horrega-tik, orozkoarren artean konpon-tzea erabaki zuten. Eta, auzolanaantolatzeko bilera deitu. Abuztuanegin zuten lehen auzolan astebu-rua.

Geroztik, aterpearen teilatu a etabarruko karea kendu dute. Asmoa,metalezko txapa bat jartzea da.

Zolloko auzolan egunakAitana Izagirrek aspalditik har-

tzen du parte Zollon egiten dituz-ten auzolan egunetan. Azkenekoa,urriaren 26an egin zuten. Urtean bilan egun jartzen dituzte herria txu-kuntzeko. Herria garbitzea denenardura delako joaten da.

Auzolanak betidanik egin diraEuskal Herrian, batez ere Zollomoduko herri txikietan, dio. He-rriko plazako inguruak, bideak,kanposantua... amankomuna de-nez, herritarrek elkarlanean ara-zoak konpontzeko baliatzen zute-la azaldu du.

Zollon, duela 30 urte berres-kuratu zuten ohitura: Urtero SanJuan eta Domu Santu egunaren in-guruan biltzen gara, jaiak heltzeardaudenean.

Tradizioari jarraiki, etxe bakoitze-tik norbait joatea da ohitura, Izagi-rreren hitzetan: Baserri askota-tik dator jendea, guztiz bolunta-rioa da. Gutxi gorabehera 20 per-tsona batzen dira. Antzina, gizonez-koen lana zen. Orain, emakumegazteek ere gure aletxoa jartzendugu. Hori ere auzolanera joatekobeste arrazoi handi bat da. Izan ere,emakumearen fgura txertatzenjoan behar gara horrelako zeregi-netan. Hala, guztien artean plazainguruko zein bazter atondu beharden erabakitzen dute. Eta behin au-zolana bukatuta hamaiketakoa egi-tera joaten dira herriko tabernara.

Hiztegia: Beharrean(1), lanean / Es-parru(2), gune.

+ info: Bideoa:Tertangako erro-ta konpontzeko

abuztuan egin-dako auzolana.

Auzolanean herria eraikizAiaraldean toki ugari ari dira eraikitzen auzolanean, Urdua, Zollo, Orozko, Tertanga.dira horietako batzuk.Gabezia ekonomikoaren aurrean, herritarren eskulana dute baliabide.

ERREDAKZIOA I I Izar Mendiguren Cosgaya

_jendartea

IratiMendiguren CosgayaHEZITZAILEA

_Hankamotz

Ispiluak

K

alean, tabernetan, jen-

dartean... parekideta-sunerantz urrats han-

diak ematen ari gare-

naren istorioak kontatzen dira,

oraindik ere. Eta, barkatu atre-

bentzia, baina zalantza handiak

ditut honekiko.

Emakume izanagatik, biga-

rren mailako pertsona senti-

tzera kondenatuak gaude. Sa-

laketen zenbakiak gora doaz,

eta erasotzaileen adinak behe-

rantz. Gazteon artean sendo-

tzen ari den kultura da sistema

patriarkalarena. Eta, indarke-

ria sexistak, modu sotilenetan

zabaltzen ditu bere atzaparrak,harik eta genero bazterkeriaren

aurka gaudenon begi eta buru

kritikoenak ere bere sarean

atzematen dituen arte.

Indarkeria fsiko gordinek

eragiten dute inpaktu sozialik

handiena: tratu txar fsikoak,

kolpeak, erailketak, begibistako

bortizkeria. Eta ikusezin bilaka-

tzen den indarkeriaz, zer dugu

esateko?

Indarkeria sexista urteko

365 egunetan eta 8.760 or-

dutan pairatzen dugun egoe-

ra da. Edertasun estereotipa-

tuen barruan ibili beharra, biko-tekide eta familiaren zerbitzu-

ra egonez gure buruak balio-

gabetzeko dugun betebeharra,

gure plazerak eta desioak ingu-

runearen arabera erabakitze-

ko eta alboratzeko joera, ikasle

fn eta txintxoak izateko eska-

kizuna, gauak arriskuz eta bel-

durrez bizitzeko mezuak, auto-

defentsa baino sumisioa elika-

tzeko mezu subliminalak... eta

gure buruaz lotsatzeko era-

kusten dizkiguten ispilu erral-

doiak.

Hautsi ditzagun ispiluok.

Urduako

Foru plazaauzolaneanatondu duteherritarrek.BaitaTertangakoerrota, Zollokohainbat gune,OrozkokoSanta Marinaaterpetxea eta

baseliza ere.

Hainbat herritar Urduako Foru plazan antolatutako auzolanean Argazkia: Aiaraldea.com


8/16


Azaroaren 25ean emakumeenaurkako indarkeriaren kontrakoeguna izaten da urtero. Izan ere,1960ko azaroaren 25ean Domini-kar Errepublikako Rafael LeonidasTrujillo diktadoreak Mirabal ahiz-pak hiltzea agindu zuen, bere erre-

gimenaren aurkako ekintzaileak iza-teagatik. Proposamena, DominikarErrepublikak egin zuen 1981ean, eta1999an Nazio Batuen AsanbladaOrokorrak onetsi zuen, 60 herrial-deren babesarekin.

Emakume askorentzat, ordea,genero indarkeria eguneroko ogiada. Indarkeria matxistak emakumebat hil zuen maiatzaren 23an, Ama-goia Elezkano orozkoarra. 26 urte-ko neska, 49 urteko mutil-lagunakhil zuen Laudion bizi ziren etxean.

Emakume asko dira tratu txar f-siko zein psikikoak jasaten dituzte-nak. Horietako batzuk bakarrik jo-tzen dute auzitara(1). Aiaraldean ur-tarriletik hona genero indarkeria-rekin lotuta 53 salaketa jarri dira.

Laudioko Ertzaintzako komisal-degiak Arakaldo eta Arrankudiagaez beste herriak kudeatzen ditu.Aiaraldea Egunkariari adierazi dio-tenez, emakumeek jasaten dutenindarkeriarekin lotuta 2008an 33gertaera edo salaketa jaso zituzten.

2013ari dagokionean, aldiz, 53 bildudituzte dagoeneko; duela bost urtebaino 20 kasu gehiago.

Datuak herrikaHerrian herri, bilakaera ezberdina

izan dute eraso matxistarekin lotu-tako salaketek.

Laudion, adibidez, 2011an 13 sala-keta tramitatu ziren, 2012an 25 etaaurtengo ikasturtean 14. Amurrion2008an 9 gertaera tramitatu ziren;handik bost urtera 16 jazo(2)dira.

Instituzioei dagokienean herrientamainaren araberako eskakizunkopurua tramitatzen da.

Herri handietan, Laudion kasu,15-20 emakume hurbiltzen dira in-formazio edo babes eske udaleko

Berdintasun eta Ongizate Sailera.Pepa Iguaran arduradunaren esa-netan, aurten 18 emakume lagun-du dituzte: Bederatzi, 30-44 urteartekoak izan dira, bost 18-29 urtebitartekoak eta beste bostak 45etikgorakoak. Ertzaintzaren arabera,

nola erasotzaile hala biktimek ezdute adin, jatorri edo perfl zehatzik.

Aiaran, zazpi emakume berta-ratu dira udaletxera, iaz baino bigehiago.

Artziniegan, aldiz, kopurua jai-tsi da; 2012an bost kasu bideratubaitzituzten eta aurten hiru. BaitaOkondon ere, urtarriletik hona sa-laketa bat baino ez dute jaso, iaz hiruizan zirelarik. Halere, aintzat har-tzekoa da emakume askok jasatendutela genero indarkeria, eta gu-txik salatu.

Eskualdeari dagozkion herrial-deak aztertuta, urtarriletik irailera2012 eta 2013ko epealdia konpara-tuz ez dago alde handirik. Emakun-dek jasotako datuetan iaz Araban425 emakume izan ziren genero in-darkeriaren biktima. Aurten, mo-mentuz, 404 lagunek salatu dute.Bizkaian, aldiz, 2012an 1.556 ema-kumek jarri zuten salaketa. 2013anorain arte 1564 pertsonak jo duteauzitara.

Iazko lehen sei hilekoko datuetaneraso gehienak bikote edo bikoteki-de ohiak eginak direla argi adieraz-ten da. Izan ere, EAEn 2.067 kasubideratu ziren, Emakunderen ara-bera.

Erasoen %74 harreman senti-mentalekin lotuta egon ziren; %37gizonezko bikoteak gauzatu zituen,eta %38 bikote oihak. Ertzaintzareninformean aipatzen denez salake-

ten %88 biktimek jarri zituzten. 563emakumek, ordea, ez zuten sala-ketarik ipini, nahiz eta atestatu po-

liziala ireki.Zapalkuntza motakGenero zapalkuntza egunero-

koan emakume gehienek pairatzendute. Izeberg batekin konparatuta,mehatxuak, irainak, eraso fsikoak,oihuak, bortxaketak edo hilketak

kokatuko lirateke ikusgarri direneremuan. Azpian edo atzean, ordea,ikusezinak diren ekintza mordoadaude: umiliazioak, txantai emozio-nalak, kontrolatzeko joera, publizi-tate edo esamolde sexistak

Herritarrei laguntza eta babe-sa eskaintzeko Bizkaiko eta Araba-ko foru aldundiek, Eusko Jaurlari-tzak, Eudelek, Ertzaintzak eta uda-lek hainbat baliabide dituzte eskura:harrera protokoloa, lege aholkula-ritza, laguntza psikologikoa eta eko-nomikoa, babesteko etxebizitzak,arreta telefonikoa, arreta emate-ko zentroak Gizon erasotzaileen-tzako laguntza psikologikoa eskain-tzeko zerbitzua ere badago.

Ikastetxe zein kaleetan ere ekin-tza ugari egiten dira jendartea kon-tzientziatzeko. Horren adibide diragune beltzen identifkazioak edoikasleekin egiten diren prebentziotailerrak.

20 ekitalditik goraAzaroaren 25aren baitan, ema-

kumearen kontrako indarkeriarenaurkako nazioarteko eguna dela-e-ta, makina bat ekitaldi eta aldarri-kapen egingo dira eskualde osoanzehar: hitzaldiak, tailerrak, kontzen-trazioak

Azaroaren 21ean Aiarako Ema-kumeen Topaketak egingo dituzte.Yolanda Urrejolak adierazi duenez,Emakumeen bizi estiloak, generoak

eta errolak aztertuko dituzte ber-tan, besteak beste.Urduan, berriz, Adi emakume

Matxismoarenkorronteanemakumeak itotaEmakumeen aurkako indarkeriak 53 salaketa eta hildako batutzi ditu urtarriletik hona Aiaraldean. Nola biktimek halaerasotzaileek ez dute perflik ez adin zehatzik.

_erreportajea

Emakumeen kontrako eraso psikiko eta fsikoen aurrean geroz eta emakume gehiagok egERREDAKZIOA I i Izar Mendiguren Cosgaya

Herrian herribilakaeraezberdina izandu emakumeen

kontrakogeneroindarkeriarekinlotutakosalaketakopuruak. Halaere, gertaeraguztiak ezdira auzitaraeramaten.


9/16


Erasoen aurreannola jokatu

o Argazkia: Iban Pagalday

EGITARAUA HERRIKAAIARA11.21. OSTEGUNA. 10:00etan

Aiarako emakumeentopaketaTOKIA: Arespalditzan

11.16. LARUNBATA. 17:00etanMusika, zentzumenak etagorputza tailerraTOKIA: Menagaraiko eskolanOHARRA: Tailerra hiru saiotanizango da, 16an, 23an eta 29an

ARTZINIEGA11.25. ASTELEHENA. 11:00etanEmakumearen aurkakobortizkeriaren kale apainketaTOKIA: Herrian zehar

11.25. ASTELEHENA. 19:00etanEmakumearen aurkakoindarkerian kontrakoelkarretaratzeaTOKIA: Herriko plazan

LAUDIO11.20. ASTEAZKENA. 16:30eanEstresaren aurkako tailerraOHARRA: Tailerra bi saiotanegingo da, 20an eta 27an.TOKIA: Kultur etxean

11.25. ASTELEHENA. 19:30eanEmakumearen aurkakoindarkerian kontrakoelkarretaratzeaTOKIA: Herriko plazan

11.28. OSTEGUNA. 17:00etanEmakumearen aurkako indarkeriaren kontrako maratoiaTOKIA: Kultur etxean

OROZKO11.25. ASTELEHENA. 19:30etnEmakumearen aurkako

indarkerian kontrakoelkarretaratzeaTOKIA: Zubiaur plazan

11.30. LARUNBATA. 10:00etanAzoka solidarioaTOKIA: Museoan

11.30. LARUNBATA. 12:30eanIndarkeria menperatu dutenemakumeen testigantzabaikorrak hitzaldiaTOKIA: Museoan

URDUA11.24. LARUNBATA. 13:00etanEmakumearen aurkakoindarkerian kontrakoekitaldiaTOKIA: Foru plazan

AMURRIO11.23. LARUNBATA. 10:00etanAutodefentsa ikastaroaTOKIA: Amurrio Antzokian

11.23. LARUNBATA. 20:00etanAntzerkia: PalabrasTOKIA: Amurrio Antzokian

11.24. IGANDEA. 12:00etanBortizkeriaren kontrakomarrazki lehiaketaren sariakTOKIA: Amurrio Antzokian

11.25. ASTELEHENA. 18:30eanEmakumearen aurkakoindarkerian kontrakoelkarretaratzeaTOKIA: Juan Urrutia plazan

OKONDO11.25. ASTELEHENA. 19:00eranElkarretaratzea

TOKIA: Arenalde parkean

taldeak kultura ezberdinetako gas-tronomia aitzakiatzat harturik ha-rremanak eta esperientziak truka-tzeko tailerrak egingo ditu. Lehen-go saioa datorren larunbateanizango da eta Senegaleko kulturaizango dute ardatz.

Genero indarkeriarekin amaitze-ko, ordea, bai instituzio eta bai el-karteek egunero jarraituko dutelalanean nabarmendu dute.

AIARALDEKOEMAKUME TALDEAK

1 AURRERAKA (Amurrio)2 HIRISKA (Artziniega)3 ESKORITAS (Arespalditza)4 GURE ANDERE (Luiaondo)5 AMA BIRJINA ZURIA

(Lanteno)6 LAS NIEVES (Aiara)7MENAGARAIKO EMAKUME

TALDEA (Menagarai)8AMETSUTS (Okondo)9 AVILLO (Laudio)10SOLASTIAR (Laudio)11 JAKARANDA (Laudio)12 EMAION (Laudio)13MATXINTXU (Orozko)14ADI (Urdua)15 LORALDI (urdua)

Hiztegia: Auzitara (1) , epaitegietara / Jazo(2), gertatu.

+ info: Bideoa;

Amagoia Elezka-noren erahilketa-

ren salaketa Oro-zkon eta Laudion

Kontrolatua,bakartua,ikaratua...Fisikoki,psikikoki zeinsexualki tratutxarra jasatenduen emakumeoro da generoindarkeriarenbiktima, EuskoJaurlaritzarenarabera.

Kontrolatua, bakartua edo ika-ratua dagoena genero indakeria-ren emakume biktima da, EuskoJaurlaritzaren arabera. Baita gi-zon baten indarkeria fsikoa, psi-kologikoa edo sexuala jasaten de-nean ere..

Deiak, sakelako mezuak, noraeta norekin zoazen azaltzeko es-kaerak, gustuko ez duen arropaaldatzeko aginduak, lagun eta

familiarekin egotea eragoztea,erruduntzat jotzea, iraintzea, lo-tsaraztea, txantaia egitea kon-trol eta boterea adierazteko me-kanismoak dira.

Horregatik egoera ez onartueta ez justifkatzeko prestatu eginbehar dela diote: Zure bizitzareneta gorputzaren jabea zara, zukerabaki behar duzu zer egin. Ezetzesateko eskubidea duzu, ez onar-tu zu pertsona ahultzat hartzerik,aurre egin!. Norbere burua ba-besteko era bat da hori. Asko diraegoera hori bizi izan duten edo ja-saten ari diren emakumeak: Hau-xe jakin behar duzu, ez zaude ba-karrik, ez zara erruduna!

SalatuErasoren bat ikusi edo jasan

baduzu salaketa jartzea gomen-dagarria da. Kalean zaudela era-sotzen bazaituzte momentuanoihukatzea edo autodefentsa diratresnarik eraginkorrenak. Lagun-tza eskatu, salaketa jarri eta osa-sun zentrora joan. Era honetan,kasuaren ikerketa osatzeko medi-kuaren informea eskuratzen bai-ta. Salaketak jartzeko herrian he-

rri udaltzaingora, udalera edo Er-tzaintzako komisaldegira jo liteke.Arakaldo eta Arrankudiaga-Zo-lloko herritarrek Galdakaoko ko-misaldegira joan behar dute. Ur-

dua, Aiara, Amurrio, Artziniega,Okondo, Orozko eta Laudio, be-rriz, Laudioko egoitzatik bidera-tzen dira.

Bortxaketa kasuan gorputzagarbitu gabe zuzenean erietxe-ra joatea gomendatzen da aha-lik eta lasterren.

Erasoren baten lekuko bazara,aldiz, lagundu, salatu, erasotzai-lea markatu, erasotua babestudezakezu.

Laguntza motakEdozein arrazoirengatik dela

ere, 90084011 telefonoan 24 or-duz genero indarkeriaren biktimeilaguntza eskaintzen diete. Zerbi-tzua doako eta isilpekoa da, arre-ta anonimoa ematen du, eta zer-bitzura deitzean eman beharre-ko urratsei buruzko orientabideajasotzen da. Eta, eskura daudenbaliabideak luzatu.

Deiei 51 hizkuntzatan eran-tzuten zaie, entzumen urritasu-na duten pertsonei arreta ema-teko zerbitzua barne. Hala, izua,zalantzak, segurtasun eza, ba-rruak hustu beharra, erabakiakhartzeko zalantzak.. usatzen di-tuzte. Leku segurua izateko tele-fonoaren fakturan ez du arrasto-rik zuten. Arabarrek, 900180414zenbakira hots egin behar dute.Bizkaitarrek, berriz, 900400028zenbakira.

Ertzaintzak ere 112 telefonoa-ren edo salaketen bidez lagun-tza ezberdinak eskaintzen ditu.Horien artean daude urgentziaz-ko kasuetan arreta, babes-agin-

duen eskabideak bideratzea, sa-laketak jasotzeko 24 orduko arre-ta zerbitzua, arreta zerbitzu per-tsonalizatua, larrialdi abisuetara-ko telefono mugikorra edo babesneurri polizialak. Pultsera lokali-zatzaileak ere oso ohikoak dira.

Bestalde, instituzioetatik arre-ta psikologikoa, orientazio judizia-la, babesteko etxebizitzak eta lanmerkatuan berkokatzeko progra-mak eskaintzen dira.


10/16


_kultura

TxaniRodrigezIDAZLEA

_Kamerinoa

Idazteko trena

Hegazkinetan idazte-

ko, hartu arkatza. Bo-

ligrafoek tinta bota-

tzen dute. Eraman

idazteko moduko zerbait. Pape-

ra ondo dago. Estu bazabiltza,

egur zati batek edo zure besoak

balioko dizute. Hauexek dira

Margaret Atwood-ek The Guar-

dian egunkarian eskaini zituen

idazketa metodoaren inguruan

zenbait aholku. Pentsa geneza-

ke, beraz, idazle kanadiar hau

hegazkinetan zebilela maiz.

Laudioarrak, aldiz, trenean

mugitzen garen biztanle mota

bat gara; aldiriko trenetan, hainzuzen ere. Beste garraio mo-

duak erabil ditzakegu, bai nos-

ki, baina, batik bat trenetara jo-

tzen dugu.

Nik, adibidez, Bilbora trenez

joaten eskarmetu handia duda-

nez, bidaiatze-metodo pertso-

nal bat jorratu dut ere bai. Ira-

kurri ala idatzi nahi izanez gero,

nasetan gelditzen naiz azken

momentura arte.

Horrela, noren alboan ese-

ri hautatu dezaket. Lasai irakur-

tzeko, onena ezezagun batekin

bidaiatzea da. Treneko leihotik

begiratuz, istorio askoren abia-puntuak xedatu izan ditut, hori

dela eta beti daramat poltsan

libretatxoren bat...

Gure bidaiak errutinarioak

dira baina irakurle bakoitzak

bere liturgiak edukiko dituela-

koan nago .

Abenturaren antipodatan fn-

katuta daude gure bidaiak, bai-

na liburuei esker xarma aur-

kitzen diegu desplazamendu

errepikakor horiei .

Metodo bereziak eraiki ditu-

gu monotoniaren aurka. Marga-

ret Atwood harro sentituko zenguri begira.

Livellaezizenaren atzean ar-tista bat ezkutatzen da. Kaleaneta eskuartean dituen proiektuakagerian utzi ditu.

Nondik datorkizu musika elek-tronikoarekiko zaletasuna?

Musika elektronikora era na-turalean iritsi nintzen, nire musi-ka-eklektiko gustu barruan bila-kaera bezala. Iron Maiden entzu-ten hasi nintzen 12 urte nituela,gero Punk-rock-era pasatu nin-tzen. 18-19 nituela kitarra ikas-ten hasi nintzen eta gustuak al-datu nituen, folk eta kitarra klasi-kora pasatuz. Ondoren, minima-lismo klasikotik (Erik Satie) Mobyezagutzera iritsi nintzen. Lehen-dik bere gaiak ezagutzen nituenbaina ez nekien nor zen Moby. Horberraurkitu nuen musika elektro-nikoa; Kraftwerk, Gorillaz, Pro-digy, eta ezagunak nituen taldeakberreskuratuz. Horrela kontu-ratu nintzen nire bizitzako musi-ka ibai bat bezalakoa zela, jaiotzaeta bere ibai adarrekin. Nire musi-ka-unibertsoa handia da, gainaza-leko urak eta ur sakonak ditu.

Noiz eta nola hasi zinen musikaelektronikoa egiten?

Duela 4 urte hasi nintzen mu-

sika elektronikoa egiten, bai-na orain dela bi urte hasi nintzen

grabatzen. Diskoaren ideia Mi-kel Laboaren Haika mutilkantatikatera nuen sampler batekin etorrizen. Horrekin abesti bat egin, Bar-tzelonako Psm Music disketxearieman nion. Gustatu egin zitzaien.

Zer sentiarazten dizu musikaelektronikoak?

Niretzat musika elektronikoahizkuntza bera adierazteko erabat da. Nik nire gai gehienak Be-nito Lertxundik bezala egiten di-tut. Desberdintasuna hizkuntzaelektronikoa erabiltzen dudalada, ondo erabiltzen dudan erre-minta delako. Musika gehiena ki-tarra akustikoarekin egina dago,gero beste moduan grabatuabada ere.

Norbaiten laguntza izan alduzu lanak kaleratzean?

Bai, noski, lagunen beharra betidugu. Nere alboan izan dut JulioMontero baxua jotzen. Bere ahol-kuekin gauza izugarriak egin ditut.Diskoaren liburuxka Mara Mart-nezekin batera egin nuen. IrantzuUrkijo laudioarrak ere bere aho-tsa jarri zuen Nick Draken Knowabestiaren bertsioan. Etorkizu-nean berarekin lan egingo dut,oso profesionala da eta.

Zuzenekoetan ArtziniegakoPeio Ureta egon da baxua jotzen,

eta Maria Ibarretxe lehengusinaahotsa jartzen.

Musika elektonikoko zenbatlan argitaratu dituzu?

Blue Sundiskoak 13 abesti ditu.EZ&Bai dendan dago salgai 10 eu-rotan. CDarekin txapa bat eman-

go dizute doan.Bestalde 3 EP Di-gital ere baditut. Backizenekoakabestiaren hiru bertsio ditu. I tryremixlanetik I try izeneko abes-tiaren remix bat ta 3 abesti be-rri atera nituen. Dream away re-mixes bildumak, aldiz, Dreamaway abestiaren 3 remix eta 3abesti berri biltzen ditu.

Kolaboratzaile gisa ere arituzara, ez?

Bartzelonako Sushi&wasa-bitaldearen 2 remix egin dituteta hemendik gutxira Asturiase-ko Myvestaltaldearen remix bataterako da, chill out moduan egi-na.

Zein estilo duzu gogokoen? Etazein dj?

Ambient edo chill out, baina es-tilo guztien gainetik musika gus-tatzen zait. Izenak jartzea, musikaespetxeratzea bezalakoa da,

Zein dj gustatzen zaidan? Du-darik gabe Jose Padilla. Bere Be-lla msica diskoak edo bere lehe-nengo Caf del mardiskak gusto-koak ditut eta asko gainera. Bestealdetik Afterlife edo Carl Coxgustatzen zaizkit ere.

Zaila da musika elektronikoa-ren munduan arrakasta izatea?

Ez bakarrik musika elektroni-koaren munduan, musika mun-duan edo edozein arlotan arra-kasta izatea zail-zaila da. Nere xe-dea ez da arrakasta izatea, nikegindakoarekin gustura geratzeabaizik. Oraingoz lortzen ari naiz,gero jendearen onarpena hel-tzen bada eta honekin batera di-rua ematen badit hobeto. Da-vid Lynch-ek hitzaldi batean esanzuenarekin bat nator: Sorme-na edertasuna da, ez duzu dirurikbehar, gero dirua heltzen baldinbada ondo.

Non entzun zaitzakegu?Facebook, Spotify, i-tunes,

youtube, soundclod-en ...livel-la jarrita aurkituko duzue guztia.Orain proiektu batzuekin nabil, ea

urtea bukatu baino lehen batenbat entzuteko parada duzuen!

Miguel Ibarretxe Livella

Musika elektronikoan etiketak jartzea musikaespetxeratzea daMIGUEL IBARRETXE Livellak musika elektronikoa egiten du. Arrakasta lortzeari zaila baderitzo ere, disko bateta hainbat remix kaleratu ditu. Asturias eta Bartzelonako disketxeetan ere kolaborazioak grabatu ditu.

Miguel Ibarretxe Livellak disko eta abesti ugari egin ditu Argazkia: Miguel Ibarretxe

Diskoagrabatzeko ideiaMikel LaboarenHaika Mutilkantatik ateranuen

Musikagehiena kitarra

akustikoarekinegina dago, gerobeste moduangrabatua badaere

Nere xedeaez da arrakastaizatea, nikegindakoarekingustura geratzeabaizik

ERREDAKZIOA I Iera Garaio Ibarrondo


11/16


Musikaren zazpigarren astea an-tolatu dute Liborio musikarien ko-lektiboak eta Urduako udalak.

Azaroaren 15etik 24ra bitarteaskotariko musika doinuak entzunahal izango dira Urduako hainbattxokotan.

Azaroaren 15ean, umeen egu-nean, txikienek musika gertutik

senti dezaten Santa Zezilia Ban-dak kontzertu didaktikoa eskainikodu. Santa Maria elizan izango da,20:00etan, eta neska-mutilek ak-tiboki parte hartuko dute, banda-rekin batera abestuz,

Horrez gain, Gulliver Liliputen

ipuin musikala entzun ahal izan-go da.

Kontzertuak eta poteo musikalaAzaroaren 16an, larunbatean,

kalea girotzeko kontzertuak egin-go dira, urduarrei musika hurbil-tzeko asmoarekin. Hiru leku etaordutan izango dira: 18:00eta-tik 20:00etara Gernika plazan;20:00etatik 22:00etara Barria etaBurgos kaleen arteko plaza txikian;eta 22:00etatik 00:00etara Foruplazan.

Igandean, aldiz, poteo musikalaegingo dute. Iazko arrakasta ikusita,aurten bi egunetan izango dira kon-tzertuak: 17an eta 23an 13:00eta-tik 15:00etara. Igande bakoitzean 8taldek joko dute aldi berean hirikohainbat tabernatan.

Azaroaren 22an, ostiralean,musika-taldeen eguna ospatukodute. Santa Zeziliaren omenez doi-nu, ahots eta estilo ezberdinak uz-

tartuko dituzte Santa Maria elizan20:00etan hasiko den emanaldian.Azaroaren 23an, berriz, Foru

plaza eta alde zaharreko kaleakagertoki izango dira egun osoz.13:00etatik 15:00etara poteo mu-sikala egongo da eta 17:00etan Fita Fik euskal musika-eskolako ikas-leek kalejira egingo dute. Ondoren,20:00etan, Liborio Kolektiboko tal-deek ez ezik, poteoan parte hartuduten musikariek ere joko dute JamSession saioan, Foru plazan.

Azaroaren 24an emakumeenaurkako genero indarkeria musika-ren bidez salatuko dute txistu ka-lejira eta bandarekin. Seikote ba-tek minueta abestuko du. Jarraian,ekitaldia gauzatuko da, eta amai-

tzeko bandak kontzertu txikia es-kainiko du.

_kultura

Musikaren Asteaegingo dute Urduan,zazpigarrenez

Iazko edizioan tabernetan egindako kontzertuetako bat Argazkia: Javier Ruiz Lili

ERREDAKZIOA I Eunate Molinuevo

Five Corners taldeakkanta berria aurkeztukodu Saratxoko jaietan

Amurrioko Five Corners musi-ka taldeak ikasturteko lehen kon-tzertua emango du Saratxokojaietan. Azaroaren 29an izangoda. Aurreratu dutenez, taldeanhainbat aldaketa egin dituzte etakide berriez gain autoekoitzitakoabesti bat aurkeztuko dute Sara-txoko festetan.

Kontzertuak prestatzeko ha-mar hilabete eman dituzte abes-tiak lantzen.

Mateo Balbuenamiliziano komunistaomendu dute Amurrion

Mateo Balbuena (Leon, 1913)miliziano komunista omendu zu-ten pasaden ostegunean Amu-rrioko kultur etxean. La deca-dencia del capitalismo, reexio-nes de un centenarioliburua ar-gitaratu berri du Balbuenak; kapi-talismoaren krisialdiari buruzkolana. Omenaldia Amurrioko uda-lak eta alderdi komunistak eginzioten, 100 urte hauetan eginda-ko lanagatik.

MUSIKAKOKEIN, IZANEndika Diaz.

Nekez aurkitu daiteke Eus-kal Herriko egungo panora-ma musikalean Kokein talde-ko Zaloa bezain ondo bere aho-

tsa kontrolatzen duen abesla-ririk. Intentsitate eta erregistrodesberdinak erreztasun handizmenperatzen ditu...

_kultur leihoa

WEB-GUNEAN KULTUR PROPOSAMEN GEHIAGOIRAKURGAI ETA ENTZUNGAI www.aiaraldea.com/proposamenak

LITERATURAATZERRIIrati Maraon.

Demagun 1985eko uztailaren6a dela, eta orduko idazle pro-mesadun bat bere koadrilare-kin dagoela, parrandan. Azkena

da, ordea, biharamunean aurre-ra eramango duen ekintzaklagu-nengandik, familiarengandik, he-rritik aldenduko du-eta

EDORTAMorenoHISTORIAZALEA

_Lurpetik

Aiaraldeko historia ezkutua

Historia liburuak, artikuluak, dokumentalak eta bestelakoak ikusi,

irakurri edo esku artean izaten ditugunean ekidin ezin dezakegu

halako urruntasun bat sentitzea kontatzen zaizkigun gai etagertaerekiko, denboran nahiz espazioan. Ezer gutxi dakigu gure

historia hurbilenaz, nik neuk ere, historialaria, edo historialari ikaslea,

izanik ere ez dakit askoz gehiago. Gure eskualdeaz egin izan diren

ikerketak ez dira ez oso ugariak ezta oso ezagunak ere eta Aiaraldeko

iraganari so egiten diogunean zulo beltz eskerga bat baino ez dugu

gure aurrean aurkitzen. Horregatik, Aiaraldeko historiaren inguruko

zutabetxo hau egitea eskatu zidatenean aurrean lan titaniko bat

nuenaren sentsazioa atzeman nuen, ez da gutxiagorako ere.

Halere, pentsatzen jarrita, badira lantzeko moduko gai

interesgarriak, zerrenda txiki bat aurkezten dizuet hemen ea, niri

bezala, kuriositatearen xomorrotxoak garuneko arrakala ezkuturen

batean kosk egiten dizuen: Elexazarreko aztarnategi erromatarra,

Luiaondoko Maroto zuhaitza soldaduskaren mugarri, Zalduendo eta

Castro sendien arteko liskarrak Urduan guda banderizoetan, Tomas

Zubiaur laudioarra Pancho Villaren albaitari izan zenekoa, Jesus de

Galndez Amurrioko semea AEBtako zerbitzu sekretuentzat laneanaritu zela, Urduako kontzentrazio esparrua

AISZIRIMOLA:mAitatasuna

Entzun Aiaraldea IrratianmAitatasunaz egindakoirratsaioa

BIDEOA: Baile en el sindicato flmaren grabaketa Maroonikusgai webgunean


12/16


EIDER SANTAMARIA igerilarilaudioarra da. Espainiako txapel-ketan urrezko domina jantzi zuen.1.500 metro libreetan. 2010ean,Europako txapelketan zortziga-

rren sailkatu zen.

Igeri egitea, kirol edo arike-tatzat hartua, dio hiztegiak. Ei-der Santamariak zelan defnitu-ko luke igeriketa?

Igeriketa bizimodu mota batda. 5 urte nituenetik 14 urte betearte nire helburu bakarra igerike-tarekin gozatzea izan zen. 14 urtenituela, igeriketa begiratzen hasinintzen. Nire bizitzaren zati bat bi-lakatu zen igeriketa. Urte askotanzehar eta bizi-modu ho-rrek da-kartzanalde onzein txa-rrak biziizan di-tut denbo-ra tarte ho-rretan.

Espainiako txapel-dun behin baino gehia-gotan, Europa mailanfn, lorpen edo oroi-tzapen bat hautatubeharko bazenuzein izango litza-teke?

Lehiatzeaoso gustokodut, eta

txapelketetan beste pertsona batbilakatzen naiz.

Txapelketa egunak nire kirolbizitzako momenturik motiba-garrienak izan dira, eta oroitza-

pen onak dauzkat bai espainia-ko, europako zein munduko kope-tan. Esperientzia askorekin gera-tzen naiz, lehiatu ostean egindakomarka begiratzean sentitzen nuenpoztasunarekin.

Dena ondo zihoala eta emai-tza hobeak lortzen ari nintzelaikusteak animoa pizten zidan. Mo-mentu bat aukeratu beharko banu2009ko Erromako Munduko Txa-pelketa izango litzateke, bertanbizi izan nuen egun bakoitzarekingelditzen naiz. Batez ere, eta txa-

pelketa horretan ego-teak sentiarazi zida-

na gutxitan bizi-tako sentsazio

bat izan zela-ko.

Nazioar-tean lehia-tzeak pre-sio handiaeragitendu?

Igeriketamunduakdakartzangauza

onezapartetxarrak

ere bizi izan ditut, presioa, nahi etaezina...presio altuegia ordaindududan edo ez-eri buruz hitzegitean, esan dezaket zu ondobazaude dena dagoela ondo,gauzak okertzen hasten direnean,ordea, benetan pena mereziduena zer den egiaztatzen duzu.

Goizeko seietan entrenatzeada ohikoa kirol honetan, gogotsugainera. Igerilarien konposaketabeste pertsonenarekinalderatuz, ezberdina da?

Bai, inolako dudarik gabe. Urtehorietan zehar nire eguna goize-ko seietan hasi eta arratsaldekozazpietan bukatzen zen. Entrena-tu, ikasi eta berriz ere entrenatu.Plangintza hori zuen nire bizitzak.

Sakrifzio ugari, fsikoki zein psi-kikoki asko suposatzen duen ki-rol bat da, baina denak merezi dupena benetan nahi duzuna bada.

Goi mailako errendimendu

zentro batean eman dituzu akti-bo egon zaren azken urteak. Zerzen gogorrena, uretan ematen

zenuen denbora ala uretatik kan-pokoa?

Bizimodu horrekin bizi nuengauzarik gogorrena etxetik urrunegotea izan zen, familia eta lagu-

nengandik urrun egotea. Hori Ma-drilen pasa nuen lehen urteanizan zen, gero ohitu egin nintzenhorrela bizitzera.

Madrilen eman ditudan 6 urte-tatik txarrena, akaso, azkenekoaizan zen, nire lesioa zela medio.Urte horretan, egiten nituen aha-leginak egiten nituela, zeozerkgauzak ondo joan zitezen eragoz-ten zuen.

Lesio bat medio erretiratubehar izan zara. Nola sentitzenzara?

Lehiatzea botatzen dut faltan,izugarri, uretan arraina sentitzea,nolabait, Zentroko egunetik egu-neroko giroa, txapelketak... Bai-na aldi berean zorioneko sentitzennaiz esperientzi guzti hauek biziizanagatik. Igeriketa utzi nuen mo-mentua gogorra izan zen oso, bai-na bizi izan dudan etapa inoiz izan-dako esperientziarik onenetarikobat bezala gogoratuko dut.

Zer aholkatuko zenieke Aiaral-deko igerilariei?

Egiten ari direna gustuko ba-dute aurrera segi dezatela, du-ten mailari erreparatu gabe, ige-riketarekin gauza asko irabaztenbaitira.

Kirol honek burua eta gorputzaaldi berean kontrolatzen erakus-ten dizu. Ilusioa beti izan da nire le-

loa, beraz, nire ikuspuntu berdinaduen edonori animo guztiak ema-ten dizkiot!

IGERIKETA

Lehiatzea oso gustuko dut. Txapelketetan bestepertsona bat bilakatzen naizEIDER SANTAMARIA (Laudio, 1990) igerilaria da. Espainian, Europan zein mundu mailako txapelketetan hartu duparte. Errendimendu altuko zentro batean sei urtez ibili zen ikasle eta kirolari gisa prestatzen. Lesio bat medio,ordea, igeri egiteari utzi behar izan dio. Hala ere, ez zaio ilusiorik ez animorik falta.

_kirola

ERREDAKZIOA I Itziar Urkijo Cela

Fisikoki zeinpsikikoki askosuposatzen duen

kirola da, bainapena merezi dubenetan nahiduzuna bada

JulenReketaMENDIZALEA

_Helmugari so

Bizitza extremoaeta extrem bizitza

Opilak erostera joan

nintzen, eta hara nonfunny extreme ize-

neko magdalenak

aurkitzen ditudan okindegiko

apaletan.

Magdalena extreme-ak das-

tatuaz izenaren anekdota bat

zirudiena, gure gizarteak bizi-

tzako eremu askotan bizi duen

egoera extrema nire haus-

narketa bihurtu zen.

Ekonomilari batek esanda-

koaz gogoratu nintzen - inda-

rrean dagoen eredu sozioeko-

nomikoa extreme egoera-

ra iritsi da eta giza printzipioe-

tan oinarrituriko alternatibak

garatu eta ezarri behar dira, bi-

ziraun nahi badugu behintzat

- eta orduan, funny extreme

magdalena goxo hauek, gaur

egun behar genuen alternatiba

ez zirela egiaztatu nuen. Beraz,

hurrengo aldi batean ama-

mak bere esku leunez egini-

ko opilak erosi eta berezko za-

pore naturalaraz gozatzeaz

gain, gure bizirauteko alternati-

ba sortu.

Nire ogibidean (mendiko gida-

ritza) mundu honetara ere as-

paldian extreme izena eta iza-na gailendu dela iruditzen zait;

Naturarekin erlazionatutako

jarduerarekin sarritan lehiake-

ta hedatu da. Naturak berezkoa

duen neurri eta erritmoaren

aurka doala iritzi dut.

Gazteei begira, mendiaren

edo naturaren baitan diren jar-

dueretan , ezaugarri eta prin-

tzipio naturaletan heztea ko-

meniko litzateke, den moduan

konprenitu eta maitatu dezaten

lehenik, eta ondoren, extre-

me egoerei aurre egiteko gai-

tasunetan prestatu. Lehiatzeko

erabakia hautu pertsonala izandadila, eta ez naturala.

MENDIA: Okondon MendiJardunaldiak egingoditu azaroan zehar

Ganekogorta taldeak

Ganekogorta taldeak MendiJardunaldiak antolatu ditu. As-teburuan hasi ziren eta datorrenastera arte iraungo dute.

Besteak beste, hitzaldiak,mendi irteerak zein erakuske-tak egingo dituzte.

Azaroaren 24an, Okondo Iba-rra, II. Ibilaldi Neurtua progare-kin bukatuko dira jardunaldiak.

ESKUPILOTA:EuskadikoFederazioak lau terdikotxapelketako partidak

egingo ditu bihar Aretan

Euskadiko eskupilota federa-kundeak lau terdiko txapelketa-ko partidak egingo ditu bihar Are-tako frontoian. Bertan, sei pilotarionenak eta federakundeak tekni-koki hautatutako bik hartuko duteparte.

Txapelketa iragan astean hasizen, eta abenduaren 13an amaitukoda. Partidak ostiralero izango dira.

JUDOA:Amurrioko NazioartekoXX. Judo Txapelketa

jokatuko da larunbatean

Larunbatean, azaroaren 16an,Nazioarteko Judo txapelketa jo-katuko da Baueta kiroldegian.Aurtengoa, hogeigarren edizioaizango da. Goizean zein arratsal-dean lehiatuko dira adin eta ka-tegoria ezberdinetako gizonezkozein emakumezkoak. Guztira, he-rrialde ezberdinetako 250 judo-kek hartuko dute parte.


13/16


_kirola

ATLETISMOA:Emakumezkoen talde bat sortu dute Laudion

Emakume atleta gazteak 2012ko krossari ekiteko prest Argazkia: Aiaraldea.com

ERREDAKZIOA IAne Intxaurraga

Azaroaren 6an martxan jarrizen Laudioko Atletismo Taldekoekimen berria, emakumez osatu-riko korrika taldea, hain zuzen ere.

Adin eta maila guztietako ema-kumeen prestakuntza sustatzekosortu da. Ekimen honen sortzaileaPeli Ortiz de Zarate da, entrenatzai-

lea izango dena.Azaldu duenez, hasiera ba-

tean prestakuntza honen helbu-rua urtarrilaren amaieran egingoden Laudioko Herri Krosean partehartzea da. Hala ere, ez da derri-gorrezkoa izango. 18:00etan hasi-ta, ekimen honen arduradun dire-

nek, Ellakurin entrenatuko dituz-te emakume korrikalariak.

Bi entrenamendu astekoAstean bi hitzordu edukiko di-

tuzte. Bertan, bakoitzaren behareta nahietara egokitutako entre-namenduak egingo dituzte. Doa-

ko ekimen berri hau azaroaren 6anhasi zen, baina interesatuak kon-taktuan jarri eta egitasmora batudaitezke. Horretarako, bi postaelektroniko luzatu dituzte: [email protected] eta [email protected].

Emakume korrikalariak, goraAdierazi dutenez, geroz eta ema-

kume gehiago dira kalera korrikaegitera ateratzen direnak, Laudionzein Euskal Herriko beste edozeintxokotan. Batzuk, lehiatzea dutehelburu. Beste batzuk, aldiz, ondopasatu eta osasuna zaintzea.

Historian zehar, ordea, emaku-

me asko izan dira kirol arloa aldebatera utzi dutenak gizarteak sor-tutako estereotipo sozial eta kul-turalengatik. Estereotipo horiek,baina, aldatuz joan dira, eta atle-tismo talde honek diskriminazioakalde batera utzi nahi ditu, entrena-tzaileen hitzetan.

Euskararen erabilera sustatuz,era berean, ekimen honen bidezmodu osasungarri eta parte-har-tzaile batean tokiko kirol hau eza-gutarazi nahi dute.

Laudiokoa ez da, ordea, elkartuden emakume korrikalarien talde

bakarra. Izan ere, Amurrioko Re-Amurrioko Re-for gunean larunbatero, eskual-nbatero, eskual-deko hainbat emakume elkartzenhasi dira kirola egin asmoz.

Isa Diaz de Ugartek azaldu due-nez, asmoa Donostian egiten dutenLilatoia lasterketan parte hartzeada: Poliki-poliki hasiko gara, neskatalde ireki eta ezin jatorragoa gara,animatu eta etorri gurekin.

Era honetan, nahi dute, emaku-meak elkartzea, aisia haientzakoantolatzea eta gozatzea.

Euskadiko Kross TxapelketaBestalde, Laudioko Atletismo

Klubak urtero antolatzen duen

Laudio Ibarra Krossa dataz alda-tuko duela jakinarazi du.Zehazki, otsailaren 9an egingo

dute txapelketa. Aurtengoa, 29.edizioa izango da.

Ekitaldiaren eguna moldatzea-ren arrazoia da Euskal Herriko At-letismo Federakundeak Euskadi-ko Krossa antolatzeko aukera es-kaini diela.

Adierazi dutenaren arabera, erahonetan, Laudio Atletismo klubakurte luzez erakutsitako ahalegineta esperientzia eskertu eta aitor-tu nahi dute.


14/16


_Herriko plaza_agurrak

AndereZorionak marisorgin! Atzo eginzenituen 4 urte eta argazkiandiozun bezain handia egin zara!Muxu pila bat!Izei, aita eta ama.

OnintzeZorionak txikitina,ondo pasa 28anzure eguna dela!Maite zaitut!Ainhoa Yungitu.

_botikak _merkatu txikiaALOKAIRUANPISUA GASTEIZENSan Ignacio de Loyola kalean60 metro karratu.2 logela550 [email protected]

SALGAIMENDIKO BOTAK

Scarpa Denali XT 26.5Egoera onean, dyamir fjazioetarakoPrezioa: 40625706914 (Artziniega)

MENDIKO BOTAKAsolo Route GTX 40 2/3Alpinismorako. Ia erabili gabe.Prezioa: 90625706914 (Artziniega)

PATINAKLineako lau gurpildun patinak.Iaz erosita, behin bakarrikerabilia. Oso egoera onean. 38 ointaila.Prezioa: 15635202178 (Laudio)

GURPILDUN AULKIAElektrikoaegoera onean1.500 (negoziagarria)685723960 (Laudio)

MOTOALTZURRA SALGAIHonda markakoa, 6,5 cvKutxillak % 90eanBi abiaduratako martxak aurreraeta bat atzera616256632

METRONOMOAWITTNER PiccoloEgoroera onean,jatorrizko kutxarekin.Prezioa 15 eurofacebook.com/comprameloenurduna

BIDEOKAMERAHANDYCAM DVD203EEgoera onean, zaindua(5 orduko erabilpena)Osagarriak barnePrezioa negoziagarria: 200 eurofacebook.com/comprameloenurduna

PLATAFORMA BIBRAKORRAVIBROMAX YV20.150 W-TAKO 2 motoreEgoera onean, salgai leku faltagatikJatorrizko prezioa 1200 euroPrezioa: 500 euroEtxera eramateko prest nago.facebook.com/comprameloenurduna

BILATXAKURRARENTZAT KOTXETRANSPORTINAArtzain txakurrarentzako bigarreneskuko kotxerako transportina ero

si nahian [email protected] (Arrankudiaga)

AZAROAK 14Laudio: RIVERA (Ibaizabal 1)Amurrio: HERNANDEZ (Elexondo 11)

AZAROAK 15Laudio: FUERTES (Ardantzazar 9)Amurrio: PEREDA (Landako 28)

AZAROAK 16Laudio: SOLAUN (Lamuza 3)Amurrio: PEREDA (Landako 28)

AZAROAK 17Laudio: SOLAUN (Lamuza 3)Amurrio: PEREDA (Landako 28)

AZAROAK 18Laudio: MENOYO (Ugarte 5)Arespalditza: CACERES GRAUPERA(Udaletxeko plaza 9)

AZAROAK 19Laudio: EGIA (Zumalakarregi 13)Amurrio: YARZA (Elexondo 33)

AZAROAK 20Laudio: FUERTES (Kamaraka 4)Artziniega: FERNANDEZ (Encina 6)

AZAROAK 21

Areta: AIS (Gasteiz 2)Urdua: IBARROLA (Foru Plaza 12)

AZAROAK 22Laudio: RIVERA (Ibaizabal 1)Amurrio: QUIJANO (Landaburu 7)

AZAROAK 23Laudio: FUERTES (Ardantzazar 9)Amurrio: QUIJANO (Landaburu 7)

AZAROAK 24Laudio: FUERTES (Ardantzazar 9)Amurrio: QUIJANO (Landaburu 7)

AZAROAK 25Areta: AIS (Gasteiz 2)Amurrio: HERNANDEZ (Elexondo 11)

AZAROAK 26Laudio: MENOYO (Ugarte 5)Amurrio: PEREDA (Landako 28)

AZAROAK 27Laudio: EGIA (Zumalakarregi 13)Arespalditza: CACERES GRAUPERA(Udaletxeko plaza 9)

AZAROAK 28Laudio: FUERTES (Kamaraka 4)Amurrio: YARZA (Elexondo 33)

AZAROAK 29

Laudio: SOLAUN (Lamuza 3)Artziniega: FERNANDEZ (Encina 6)

MariAzaroaren 11 egun bereziadelako bai zuretzat eta baitaguretzat ere.. . Zorionakamama! 69 muxu goxo!Ainara Berrokal

Rosa MariZorionak! Famili eta lagunekinospatuko duzulakoan...Musu bat!

Familia

IoneEspero dugu zure eguneanargazkian bezain ondopasatzea! 22 tirakada handigehien gustatzen zaizunmoduan ospatu... SUAAA!

AmaiaMadrilen egonda ere ezzaitugulako ahaztenZORIONAK!

Lagun kuadrilla

@_BIDALI ZUREA!

Idatzi zure mezua eta bidaliargazkia [email protected] azaroaren 23a bainolehen eta azaroaren 28ko aleanargitaratuko dugu!

Martxelo, Maia eta PresiMila kilo zorion dizuegu eskaintzen (...)Baietz asmatu zenbat dituzuenbetetzen,zergatik ez ditugu kalimotxoz kontatzen?Besarkada handi bat!

Terry, Karra eta Pibi

NekaneZorionak zaren bezalakoaizateagatik eta zure irriagatik.Maite zaitugu!

Andima eta Garrastatxu

PISUA SALGAI ARRANKUDIAGANPrezioa: 155.000 65 m, 2 logela, bainugela, kanpoaldera,igogailua, egoera onean, altzariz hornitua.Erref.: 167227

PISUA SALGAI OROZKONPrezioa: 270.000 88 m, 3 logela, 2 bainugela, kanpoalde-ra, garajea, igogailua, trastelekua, sukal-de amerikarra, balkoia, 2010.urteko erai-kuntza.Erref.: 167378

PISUA SALGAI LAUDIONPrezioa: 180.000 95 m, 4 logela, 2 bainugela, berritzeko,

igogailua, terraza, trastelekua.Erref.: 167351

PISUA SALGAI URDUANPrezioa: 110.000 71 m, 2 logela, bainugela, kanpoaldera,trastelekua, balkoia, berritutakoa, eguz-kitsua.Erref.: 167248

PISUA SALGAI OKONDONPrezioa: 148.500 82 m, 3 logela, bainugela, kanpoaldera,berritzeko, balkoia, egongela zabala.Erref.: 7

PISUA SALGAI AMURRIONPrezioa: 234.000 90 m, 3 logela, bainugela, kanpoalde-ra, igogailua, trastelekua, sukaldea bal-koiarekin.Erref.: 167269

PISUA SALGAI LUIAONDONPrezioa: 239.000 92 m, 3 logela, 2 bainugela, kanpoalde-ra, terraza, trastelekua, igogailua, gara-

jea, lorategia.Erref.: 167258

www.etxaurre.comTlfnoa: 94 672 85 50


15/16


11.14OSTEGUNA18:30 LAUDIOSOLASALDIAGazTertulia, nokatokaKultur etxean

19:00 LAUDIOTAILERRABerbalagun: sukaldaritzatailerraMuseo Gastronomikoan

19:00 ARETAKONTZERTUAHutsa bikote akustikoaKultur etxean

11.15OSTIRALA17:00 LAUDIOHITZALDIAFracking ez AiaraldeaGaztetxean

18:00 URDUAHAUSPOAREN JAIALDIASukaldaritza begeta,Endemao eta HabemusPapamGaztetxean

19:00 LAUDIOTAILERRAGurasolagun: umeentzattailerrakKultur etxean

19:00 OROZKOZINEMALaburmetrai emanaldia

Donibane Aretoa

17:00 LAUDIOHITZALDIALangile mugimendua etapreso politikoakGaztetxean

19:30 ARETATXAPELKETAEuskadiko Federazioa,lau terdiko pilota partidaFrontoian (3)

20:00 URDUAMUSIKAREN ASTEASanta Zezilia bandaSanta Maria elizan

0:00 LEZAMAJAIAKDiskodantzaHerriko plazan

22:00 LAUDIOKONTZERTUABad Sound System, DuranGaztetxean

11.16LARUNBATA09:00 LAUDIOMENDI IBILALDIABerbalagun: LaudiotikBilbora oinezHerriko plazan

09:15 URDUAODOL EMATEAgoiz osoan zeharForu plazan

11:00 URDUATAILERRAMunduko janariak:SenegalKultur etxean

17:30 LEZAMAJAIAKHaurrentzat jolasakHerriko plazan

22:00 URDUAMUSIKAREN ASTEAKale kontzertuakForu plazan

22:00 LEZAMAJAIAKHerri afariaHerriko plazan

11.17IGANDEA09:00 OROZKOTXANGO HISTORIKOAArrolamendiko mintegizaharraMuseotik abiatuta13:00 URDUAMUSIKAREN ASTEAPoteo musikala

Hainbat tabernetan

11.19ASTEARTEA19:30 LAUDIOHITZALDIAAutoenpleguaErabilera anitzeko aretoa

11.20ASTEAZKENA16:30 LAUDIOTAILERRAEstresaren ingurukotailerraKultur etxean

11.22OSTIRALA17:00 LAUDIOHITZALDIAFracking ez AiaraGaztetxean

20:00 URDUAHITZALDIAErresistentzia kiroletanelikaduraKultur etxean

20:00 URDUAMUSIKAREN ASTEAHerriko taldeakSanta Maria elizan

22:00 LAUDIOKONTZERTUAKH.Canino eta DuranGaztetxean

11.23LARUNBATA11:00 LAUDIOERAKUSKETAEuskal HerrikopegatinakGaztetxean

13:00 URDUAMUSIKAREN ASTEAPoteo musikalaHerrian zehar

17:00 URDUAMUSIKAREN ASTEAFi ta fk-ekin kalejira

Herrian zehar

17:00 LAUDIOHITZALDIABilboko grebalariauzipetuakGaztetxean

12:00 ARTZINIEGAERAKUSKETATxarribodaEtnografako museoan

20:00 URDUAMUSIKAREN ASTEAMusika taldeekin JamSessionHerrian zehar

22:00 LAUDIOKONTZERTUAKAizkorakada eta BadSound SystemGaztetxean

11.24IGANDEA10:00 URDUAMUSIKAREN ASTEATxistularien kalejiraHerrian zehar

10:00 LAUDIOIKASTAROAAutodefentsaGranja kiroldegian

14:00 URDUATXAPELKETAMendi duatloiaForu plazatik

_agenda

OKONDO

MENDI JARDUNALDIAKGANEKOGORTA MENDI TALDEAK ANTOLATUTA

11.14. OSTEGUNA. 19:00etanBasoa eta bioaniztasuna hitzaldiaHIZLARIA: Txemi MartinezTOKIA: Okondoko eskola

11.15. OSTIRALA. 19:00etanPerretxikoak, basotik mahaira hitzaldiaHIZLARIA: Jose Antoino MuozTOKIA: Okondoko eskola

11.16. LARUNBATA. 09:00etan.Onddo espeziak bilketa eta katalogatzeaIRTEERA: 9:00etanKATALOGATZEA: 17:30ean

11.17. IGANDEA. 12:00etan.Mikologia erakusketaren eta gastronomiatailerraHIZLARIA: Jose Antonio MuozTOKIA: Orozkoko eskola

11.21. OSTIRALA. 19:00etan.Mendiari buruzko zinemaeuskarazTOKIA: Okondoko eskola

11.24. IGANDEA. 08:00etan.Okondo Ibarra II.Ibilaldi NeurtuaIRTEERA: Okondoko frontoitik

AMURRIOXII. MENDI ETA NATUR JARDUNALDIAKMENDIKO LAGUNAKEK ANTOLATUTA

11.23. LARUNBATA. 08:00etanJaizkibelgo itsas labarrak ezagutzekotxangoaIRTEERA: Katekesi aretotik

11.29. OSTIRALA. 19:30eanPorrotaren balioa dokumentalaHIZLARIA: Simon EliasTOKIA: Katekesi Aretoan

11.30. LARUNBATA. 19:30eanFrackingaren inguruko hitzaldiaHIZLARIA: Fracking ez AiaraldeaTOKIA: Katekesi Aretoa

_ikusmiranZINEMA BEREZIAK

_ezin galdu

EUSKARAZKO LABURMETRAI TAILERRA OKONDON: Larunbatetik aurrera laburmetrai ikastaroa egingo

da Okondoko kultur etxean. Azaroak 16 eta 23an zein abenduak 14, 21 eta 28an izango dira saioak, 18:00eta-tik 20:00etara. Izen-ematea doakoa da.

BASERRITARREN AZOKAKAIARALDEAN

OSTEGUNALAUDIOHerriko PlazanDENETARIK

OSTIRALAAMURRIOSan Anton plazanDENETARIK

LARUNBATAURDUAHileko 1 larunbataForu plazanOROZKOHerriko PlazanOGIA ETA GAZTA

* Hamabostaldi honetan ez dagoAzoka berezirik

_merkatua

_herriko plaza

PREZIO ORIENTAGARRIAKMERKATUETAN

BARAZKIAKPatata 1-1.5 /kgLetxuga 0.80-1 /kgAzelgak 2 /kgTipulak 3 /kgFrijitzeko piperra 1-1.5 /kgPipermorroa 6 /kgKalabaza 2 /kgKuiatxoa 0.70 /kgIndabak 8-10 /kgPorrua 1.50-2 /sorta

BESTEAK

Arrautzak 3 /dozenaGari ogia 2.30 /kgIdiazabal gazta 16 /kg

18:00 URDUAMUSIKAREN ASTEAKale kontzertuakGernika plazan

19:30 LEZAMAJAIAKHerri arteko herri kirolakHerriko plazan

11.16 LARUNBATA

LA BICICLETA VERDELAUDIOKO LHUI17:30ean eta 20:00etan / 2

11.17 IGANDEA

JUSTIN Y LA ESPADA DEVALORAMURRIO ANTZOKIA17:30ean / 3.6

EL ULTIMO CONCIERTOAMURRIO ANTZOKIA20:00etan / 4,8

11.18 ASTELEHENA

EL ULTIMO CONCIERTOAMURRIO ANTZOKIA20:00etan / 3.6

11.23 LARUNBATA

ANTES DEL ANOCHECERLAUDIOKO LHUI17:30ean eta 20:00etan / 2

11.24 IGANDEA

AZTI TXKIA

AMURRIO ANTZOKIA17:30ean / 3.6

LAS BRUJAS DEZUGARRAMURDIAMURRIO ANTZOKIA19:30ean / 4,8

11.25 ASTELEHENA

ZINEFORUMAARTZINIEGAN17:30etan / dohan

LAS BRUJAS DEZUGARRAMURDIAMURRIO ANTZOKIA20:00etan / 3.6


16/16


MirenAyesaKAZETARIA

_Leihotik

Ez naiz zure puta

Orain dela agun batzuk

Frantziako gizon eza-gunez osatutako tal-

de batek Ez ukitu

nire puta manifestua kalera-

tu zuen; 1971. urtean 343 putak

abortu librearen aldeko ema-

kume multzo batek sinatutako

idatzian inspiratua.

Emakume horiek beraien

gorputzak beraienak zirela al-

darrikatu zuten eta orain gizon

hauek askatasunaren izenean

besteen gorputzak erabiltzea-

ren eskubidea eskatzen dute.

Azken hauek ez dituzte Fran-

tziar Gobernuak bezeroei jarri-

ko dizkien isunak ordaindu nahi,

baina ez dute sexu langileek

egunero jasaten dituzten esku-

bide urraketei buruz ezer esa-

ten, ezta lege horrek emaku-

me hauengan izango dituen on-

dorioez ere. Eta ez dute egin-

go, izan ere boterean daude-

nek ez dira estigmatizatuak, ez

dute errepresioa jasaten, edo-

ta ez dute eskubiderik gabe lan

egiten. Ez gara inoren putak,

are gutxiago zuenak, esan die

Sexu Langileen Sindikatuak. 42

urte eta batzuek emakumeon

gorputzek jabea dutela pentsa-tzen jarraitzen dute.

_kontra

Juliana Sarachaga

Gerra garaian sustoak bakarrik izaten genituen.Ezkutatu egiten ginen. Ez dut gogoratu nahi

ERREDAKZIOAI Iraia AspuruJuliana Sarachaga marooa-

rrak gerra ugari ezagutu ditu. 102urterekin, gerra ematen jarraitzendu.

Konfesatu. Zer egin behar daehun urte bizitzeko?

Bizi. Nik ahalik eta gehien lanegin dut, bestela egurra genueneta! Isilik eta etxean egon, hori daegin behar dena luze bizitzeko!

Nik gehiago bizitzeko asmoadut.

102 urterekin panderoa jotzenjarraitzen duzu. Hori da meritua!

Ni ez naiz zaharra, txikia naiz! Ai-tak ez zuen panderoa jotzea nahi,ganaduari kasu egitea baizik. Pan-deroa jotzen behiak zaintzen nen-

goela ikasi nuen. Makil bate-kin harria jotzen nuen, za-

rata egin zuen arte.Gaztetan erro-

merietara joatenginen.

Lehen askokantatu eta

dantzatzengenuen de-nok.

GerraZibila,

frankismoa... ezagutu dituzu.Gerra egon zenean Maroon

geratu ginen. Ordurako ama izan-go nintzen, nire alabak, Felipak 80urte baino gehiago ditu eta. Sus-toak bakarrik izaten genituen. Guezkutatu egiten ginen. Ez dut go-goratu nahi.

Eskolara joan zara?Irakurtzen Marooko eskolan

ikasi nuen, aitak bestela egurraematen zigun eta. 4-5 pertsonajoaten ginen, baina ez zegoenemakumerik. Denborarekingauzak aldatzen joan ziren.Eskola berria, 1931n egindakoa,urtegiaren azpian dago. Nik osogutxi ikasi dut. Gauzak eginez ikasiditut, panderoa jotzen bezala.

Marooko elizako atezaina izanzinen. Bitxikeria mordoa ezagutu-ko zenituen.

Giltzak nik izaten nituen, garbi-tu egiten nuen. Apaizak eta irakas-leak urrunetik zetozen. Horrega-tik, batzuetan gure etxean gera-tzen ziren lotan.

Aiaraldea aldatu dela usteduzu? Zertan?

Marooko urtegia egin bainolehen zubia eta errepide bat ze-goen. Lehen hemen ez zegoen ur-tegirik. Pantanoa dagoen tokianerrotak eta kortak zeuden. Erro-tari gurpila deitzen zioten, deneta-

rik ehotzen zuten ahal zutenek. Niamarekin hara joaten nintzen, as-toarekin. Baina ez gainean, gariaeramaten zuen astoak. Lehen ze-lai guztiak garia ziren, orain ia ezdago ezer.

Duela 80 urte nola ligatzen ze-nuten?

Erromerietan. Mutil guapoakaukeratzen ibiltzen ginen, bainagurasoek ez ziguten uzten, haiekerabakitzen zuten. Beti sueltoandantzatzen genuen, elkar uki-tzen ez ziguten uzten eta. Mutile-kin dantzatu egiten genuen, zer-gatik ez ba! Mutilak etortzen zirenneskengana. Gu mutilen bila joan?Non ikusi duzue hori? Ni jada etxe-tik ez naiz ateratzen eta ez dut al-daketarik ikusi.

JULIANA SARACHAGA (Maroo, 1911) Aiarako emakumerik nagusiena da. 102 urte ditu, baina oraindik panderoajotzen du.

FlorenUssia2013

2013_egunkaria_4alea_osorik

Documents