#Ge txoBiziEzazu

Zubilletako Jaiak. Hilak 23, ostirala, 16:00etan, txupinazoa eta umeen tzako zenbait ekitaldi. Egitarua hilaren 25era arte, igandea.

XIII. Lagunen Kon tzertua. Hilak 24, larunbata, 20:00etan, Areetako Andrés Isasi Musika Eskolan, Iralabarriko San Antonio eta Ondarreta abesbatzak.

/ Nabarmen tzekoak> Galeako txilardiak berreskura tzeko ahaleginari

esker hegaztiak i tzuli dira (2. or.)

> Perualde GKEak bere XX. urteurrena ospatu zuen (4. or.)

> Eman bigarren aukera bat zure arropari eta sortu inklusio izaerako lanpostuak Kooperaren berrera-bilerako edukion tziarekin (5. or.)

Doako alea

1460 zb.www.ge txo.eus

Ekainak 22>> Uztailak 2

2017

Andrzej Olejniczak-ek irekiko Getxo Jazz Datorren asteazkenean, ekainak 28, Andrzej Olejniczak, nazioartean ain tzatespen gehien daukan saxofonista polonia-rra, uztailaren 2 arte egingo den Ge txo Jazzaren kon tzertu nagusiak zabalduko ditu. Olejniczak-ek Chopin interpreta tzen proiektua aurkeztuko du; bertan, konpositore erromantikoaren hainbat pieza arda tz gisa hartuko dira haren armoniak inprobisazioaren eremura eramateko. Hilaren 29an, osteguna, Christian Scott tronpeta-jole handia igoko da agertokira; ostiralean, hilak 30, Bill Evans saxofonista helduko da, oraingo honetan laukote-formatuan, Dean Brown gitarra-jotzaile birtuosoarekin batera; larunbatean, uztailak 1, Dianne Reeves arituko da, jazzaren arloko abeslaririk ospetsuenetakoa, eta jaialdiari amaiera bikaina emateko, igandean, uztailak 2, Chucho Valdés jazz afro-kubatarraren oinarrizko artista igoko da eszenatokira. Kon tzertuak Bio tz Alai plazan izango dira, 22:15ean. Ez dira faltako Talde Lehiaketaren eta Hirugarren milur-tekoa-ren kon tzertuak, jam sessionak eta familien tzako antolatutako saio bi (agenda ikusi).

Preben tzio-zerbi tzua San Juan Gauean

Datorren ostiralean, hilak 23, San Juan gaua ospa-tuko dela eta, Ge txoko Udal tzaingoak, Er tzain-tzaren lagun tzarekin, preben tzio-zerbi tzua jarriko du abian hondar tzetatik gertuen dauden tokietan, gerta daitezkeen istiluak saihesteko eta herritarrei arazorik ez sor tzeko. Horrela, zain tza-lanak egingo dituzte adingabekoei edari alkoholikoak sal tzea eki-diteko eta eduki tzea galarazteko. Poliziak adinga-bekoei edari alkoholikoak kenduko dizkie eta zigor-tu egingo du 18 urtetik beherakoei alkohola sal tzea edo ematea. Ostiral arra tsaldean eta gauean patrui-lak ibiliko dira baimenik gabeko suteak bila tzeko, horiek ken tzeko. Sute kontrolatua pizten deneko al-dea ere bereziki zainduko dute, izan litezkeen istri-puak ekiditeko. Datorren asteburuan Arrigunagako pistan Euskaltel La Kantera Pro txapelketa egingo dela eta jendetza joatea espero da eta, segurtasun arrazoiak direla eta, hondartzan ez da sutea egiterik izango.Beste behin gogorarazten da egokia dela hondar tzara balioko ezer edota sakelako telefonorik ez eramatea; eta eramatekotan, banakako segurtasun neurri pa-siboak areagotu behar direla, eramandako gauzak uneoro kontrolpean edukiz.

Zirkulazio neurriak Euskaltel La Kantera Pro skate txapelketaren fina-laurrekoak eta San Juan gaueko ospakizunak egun berean izango direnez, Udal tzaingoak ekainaren 22tik 24ra arte (ostegun arra tsaldetik larunbatera) ibilgailuen tzat i txiko du Altube kalea, Artagan kale-tik edo Altubeko goragoko puntuetatik, hurbilduko den jende tzaren arabera.

Aparteko garbiketa-antolamenduaIngurumen Arloak aparteko garbiketa-zerbi tzua jarriko du larunbatean, goizeko lehen orduetan, hondar tzak eta ospakizunen inguruko kaleak garbi-tzeko, hondar tzak hurrengo goizean erabil tzeko modu onean egon daitezen, ahalik eta lasterren.

Marea biziakEgun horretarako marea biziak iragarrita daudenez eta eguneko lehen i tsasgora 05:15ean izango denez, Udaletik erregu tzen zaie hiritarrei hondar tzan ez uz-teko botata zaborrik eta hondakinik, bereziki plasti-kozkorik. Izan ere, mareak i tsasora eraman di tzake zaborrak, oro har ingurumenari kalte larria eraginez,

eta bereziki i tsasoaren ekosistemari. Honda-kinak zakarron tzietan eta paperon tzietan bota behar dira; horretarako daude jarrita hondar tzan bertan eta bere inguruan.

Skatea protagonista ukaezina aste honetan, Ge txon (3. or.)

STAF

F >

LANPOL TSASALEROSKETAGALDUTAKOAK

- Zerbi tzu Profesional Per-tsonalizatua: zerbait egiteko lagun-

tza; errekadu edo e txeko lan zeha tza (lisa tzea…). Tel: 617 56 97 33.

- Matematika eta estatistika eskolak maila guztietan, lizen tziatuak e txez e txe emandakoak. Berehalako emai-tzak. Tel.: 647 17 39 72.

- Salgai autoa, Toyota Airgo. Ia berria. 5.000€. Tel.: 94 460 89 87 edo 676 75 69 46.

Tratu txarren biktimak arta tzeko Eusko Jaulari tzaren telefono zerbi tzua: 900 840 111

Ge txoberri Ge txoko Udaleko Komuni-kazio Sailak kaleratutako argitalpena da eta horretan udalari eta tokiko bizi -tzari lotutako albisteak eta informazioak ager tzen dira astero.Komunikazioko zinego tzia: Amaia Agirre.Zuzendaria: Javier García.Erredaktoreburua: I tziar Aguayo.Erredakzioa: Nekane Ardanza,

Monika Rodrigo, Iñigo Olondo. Urgull kalea z.g., 4. Tel.:94 466 03 20. 48991 Ge txo. e-posta: ge txoberri@ge txo.eusArte arduradunak: Flash Composition SLInprimaketa: Editorial Iparraguirre S.A.Banaketa: Lantegi Batuak Fundazioaren egunOn zerbi tzuaGordailu legala: BI-388-87

Norberaren iragarkiak direnez gero, aldizkari hau ez da horien edukiaren egiazko-tasunaren eran tzule izango.

EKAINAK 22 OSTEGUNAOdol-atera tzea. Areetako Geltokia plazan, 16:30etik 21:00etara.XII. Bigarren Eskuko Liburu Azoka Solidarioa. Algortako Kultur E txean, udal liburutegiei dohain tzan eman-dako bigarren eskuko liburuen sal-menta.Kon tzertua. Bio tz Alai plazan, 20:30ean, Ari Malikian: “La increíble gira del violín”. Sarrerak agortuta.Erakusketa. Algortako Kultur E txean, antolatutako tailerretako ikasleak: argazkigin tza. Hilaren 30era arte.

EKAINAK 23 OSTIRALAXII. Bigarren Eskuko Liburu Azoka Solidarioa. Algortako Kultur E txean, udal liburutegiei dohain tzan eman-dako bigarren eskuko liburuen sal-menta.Kon tzertua. 20:00etan, Arrigunagako zelaian, Smile eta WAS (We Are Stan-dard taldeko DJa). Euskaltel La Kan-tera Pro skate txapelketaren barruan.Zubiletako Jaiak. 16:00etan, txupi-nazoa eta 16:30etatik, umeen tzako zenbait ekitaldi (zezen mekanikoa, puzkarriak…); 19:00etan, buruhan-diak Agurrarekin; 20:30ean, txokola-tada; 21:00etan, Andres Isasi Banda; 22:00etan, Suzko zezena; 22:15ean, Sanjuan Sua eta 23:00etan, Bidean Erromeria.Familientzako San Juan jaia. 18:30ean, Algortako San Nikolas plazan, musika, tailerra, bertsola-riak…20:15ean txokolatada eta mun-duko postreak. 21:00etan antzezpen txiki bat suaren inguruan. Antolatzai-leak: Bizarra Lepoan, Egizu, Itxartu, Abian, Gorrondatxe Kultur Elkartea eta Getxoko Etorkinak Plataforma Federa-zioa, Getxoko Udalaren laguntzarekin.

EKAINAK 24 LARUNBATAXII. Bigarren Eskuko Liburu Azoka Solidarioa. Algortako Kultur E txean, udal liburutegiei dohain tzan eman-dako bigarren eskuko liburuen sal-menta.Kon tzertua. 20:00etan, Arrigunagako zelaian, Berta Bittersweet eta Big Sound Boy. Euskaltel La Kantera Pro skate txapelketaren barruan.I Ge txo Kantari Eguna. Algortako Bio-tz Alai plazan eta inguruko kaleetan, egun osoan zehar, Ge txoko kantuz taldeen saioak. Antola tzailea: I txas Argia elkartea. Egitaraua: http://ge-txokantarieguna.blogspot.com.es/ XIII. Lagunen Kon tzertua. 20:00etan, Andrés Isasi Musika Eskolan, Iralaba-rriko (Bilbao) San Antonio Abesba tza eta Areetako Ondarreta Abesbatzaren kon tzertua. Zubiletako Jaiak. 12:00etan, umeen tzako krosa; 13:00etan, Herri Kirolak; 14:00etan, tortilla txape-lketa; 16:00etan, futbol txapelketa (ikaste txean); 16:30ean, puzgarriak; 17:00etan, mus eta margo txape-lketak; 17:30ean, tailerra-Urban Boxing; 18:00etan, igela lehiaketa; 19:00etan, sari banaketa eta zum-ba Anerekin; 20:30ean, magia, eta 22:30ean, Erromeria Urra ts.

EKAINAK 25 IGANDEAXII. Bigarren Eskuko Liburu Azoka Solidarioa. Algortako Kultur E txean,

udal liburutegiei dohain tzan eman-dako bigarren eskuko liburuen sal-menta.Zubiletako Jaiak. 12:00etan, bi-tsa, puzgarriak eta haurren jolasak, 13:00etan, dan tzak Agurrarekin; 18:00etan, mozorro txapelketa; 20:00etan, “Sardina freskue”, Eidabe-ren eskutik. Euskaraz (Eusko Jaurlari-tzaren “Kale an tzerkia bul tzatuz” jaialdia); 21:00etan, txistorrada, eta 23:00etan jaien bukaera.

EKAINAK 26 ASTELEHENA Erakusketa. Romoko Kultur E txean, antolatutako tailerretako ikasleak: ehoziri-lanak eta arte aplikatuak. Hi-laren 30era arte.

EKAINAK 28 ASTEAZKENA41. Nazioarteko Jazzaldia. Algor-tako Geltokiko plazan, 19:00etan, “Hirugarren Milurtekoa” atalean, Ana Bejerano Concept (Euskadi). Sa-rrera dohainik. Algortako Bio tz Alai plazan, 21:00etan, Talde Lehiake-tan, Adam Jarzmik Quintet. Jarraian, Andrzej Olejniczak Quartet. Sarrera: 10€. Abonua: 70€. Erakusketa. Algortako Torrene Are-toan, José Hornaren argazkiak. Uz-tailaren 23ra arte.Erakusketa. Algortako Kultur E txean, “No es un delito”, Amnesty Internatio-nalen eskutik. Uztailaren 15era arte.

EKAINAK 29 OSTEGUNA41. Nazioarteko Jazzaldia. Algor-tako Geltokiko plazan, 19:00etan, “Hirugarren Milurtekoa” atalean, Alberto Arteta Group (Nafarroa). Sarrera dohainik. Bio tz Alai plazan, 21:00etan, Talde Lehiaketan, Sun-Mi Hong Quintet. Jarraian, Christian Scott Quintet. Sarrera: 13€. Abonua: 70€. Algortako The Piper’s Irish Pu-ben, 24:00etan, jam saioak Cuarteto y Taca taldearen eskutik. Sarrera dohainik.

EKAINAK 30 OSTIRALA41. Nazioarteko Jazzaldia. Algor-tako Geltokiko plazan, 19:00etan, “Hirugarren Milurtekoa” atalean Daahoud Salim Quintet (Espai-nia-Alemania-Hego Korea). Sa-rrera dohainik. Bio tz Alai plazan, 21:00etan, Talde Lehiaketan, Mals-trom. Jarraian, Bill Evans & Dean Brown Band. Sarrera: 13€. Abonua: 70€. Algortako The Piper’s Irish Pu-ben, 24:00etan, jam saioak Cuarteto y Taca taldearen eskutik. Sarrera dohainik.

UZTAILAK 1 LARUNBATA41. Nazioarteko Jazzaldia. Algortako Geltokiko plazan, 13:00etan, familia osoaren tzako saioa Andrés Isasi Es-kola Gazte Sextet (Ge txo) taldearen eskutik, eta 19:00etan, “Hirugarren Milurtekoa” atalean, Giulia Valle Trío (Catalunya). Sarrera dohainik. Bio tz Alai plazan, 21:00etan, Talde Lehiake-tan, Claudio Jr. De Rosa Jazz 4et. Ja-rraian, Dianne Reeves. Sarrera: 25€. Abonua: 70€. Algortako The Piper’s Irish Puben, 24:00etan, jam saioak Cuarteto y Taca taldearen eskutik. Sa-rrera dohainik.

UZTAILAK 2 IGANDEA41. Nazioarteko Jazzaldia. Algor-tako Geltokiko plazan, 13:00etan, familia osoaren tzako saioa El viaje de Emma (Asturias) taldearen es-kutik, eta 19:00etan, “Hirugarren Milurtekoa” atalean, The Machetazo (Madril). Sarrera dohainik. Bio tz Alai plazan, 21:00etan, Talde Lehiake-tako irabazlea. Jarraian, Chucho Valdés Quartet. Sarrera: 25€. Abo-nua: 70€.

LABURREANEmakumezkoen aldage-len inaugurazioa Boluen. Iragan asteburuan Emaku-mezkoen Futboleko Nazioarteko IX. Txapelketa (Roberto Tamayo Memoriala) joka tzen zela eta, Imanol Landa alkateak emaku-meen aldagela berriak inaugu-ratu zituen Bolueko zelaietan. Ekipamendu berriek 200m2 inguruko azalera dute, eta ber-tan jokalarien tzako bi aldagela atondu dira, arbitro-taldearen-tzako beste aldagela bat, eta fi-sioterapiako gela eta biltegia ere bertan aurki tzen dira. Aldagelak Bizkerreko emakumeen taldeek nahiz Boluen emakumeen futbol- txapelketak joka tzen dituzten taldeek erabiliko dituzte. Alda-gelak eraiki tzeko aurrekontua 240.000€ ingurukoa izan da.

Udako ordutegia Hirita-rren Arretarako Bulegoe-tan (HAB). Datorren irailaren 15 arte (ostirala) i txita egongo da arra tsaldez Algortako Torrene kaleko Hiritarren Arretarako Bu-legoa, ez da bertan zerbi tzurik eskainiko. Bulego hori, bakarrik astearte, ostegun eta ostirale-tan egongo da zabalik, abuztua-ren 14tik irailaren 1era, honako ordutegi honetan: 08:00etatik 14:00etara. Areeta-Romoko HAB epealdi berdin-berdinean egon-go da zabalik eta ordutegi bera izango du, astelehen eta as-teazkenetan. Benturillena kaleko HAB i txita egongo da uztailaren 1etik irailaren 15era. Udale txeko bulegoak bere ohiko ordutegiari eu tsiko dio udan ere, 08:00etatik 14:00etara.

Ibarbengoako aparkale-kuaren aurkako mobiliza-zioak. Parking honen kontrako plataformak mobilizazioei berriro ekin die, Eusko Jaurlari tzaren jakinarazpena jaso ondoren. Ber-tan, okupa tzen dituzten lurrak uzteko beharra gogora tzen zaie, desjabetutako lursailak direlako eta “legez kanpoko” okupazioa delako, “onura publikoaren” deklarazioa duen jarduketa bat aurrera eramatea ezinezko egi-ten duena. Plataformaren ustez, “obra ez da beharrezkoa, xahu-tzailea da eta ingurunearen tzat zein Andra Mari auzoaren eta Ge txoren ekonomiaren tzat kalte-garria da”.Udalaren iri tzian, berriz, oso ona da estalpeko 340 toki izango dituen aldirietako aparkaleku bat eraiki tzea, Metrora sarbide zuzena ahalbidetuko duena, Ge-txon eta Uribe Kostan garraiobi-de publikoa bul tza tzeko; errepi-deetatik ehunka auto atera tzea ere lortuko luke. Proiektuari buruzko argibide gehiago Biz-kaiko Garraio Par tzuergoaren webgunean: https://www.ctb.eus.

16 ge txotar dira omendutako 289 odol-emaile biz kaitarren artean

Odol-ematearen Munduko Eguna dela eta, Biz kaiko Odol Emoileen Elkar-teak omenaldi bat ospatu zuen Biz kaiko 246 odol-emaile handiri, tartean 16 ge txotar zirela, esker ona aitor tzeko, 2016an 40/50 odol-ematera (40 emakumeen tzat eta 50 gizonen tzat) iri tsi zirelako; 43 ohorezko emaile ere omendu zituzten, 75/100 odol-ematera iri tsi direlako. Omenaldia Deustuko Uniber tsitateko paraninfoan egin zen; Biz kaiko odol-emaile handi eta oho-rezkoei diplomak eta egiazta tzeko bereizgarri bana eman zizkieten.

Galeako txilardiak berreskuratzeko ahaleginari esker hegaztiak i tzuli dira

400 bisita baino gehiago LanLab espaziora

Galean txilardi atlantikoak berreskura tzeko Udala egiten ari den proiektuak i tzul tzeko aukera eman die hainbat txori espeziei; urteak dira txori ho-riek ez zirela ikusten txilardia-ren ekosistema koka tzen den esparru horretan.Izan ere, hesiekin i txitako ba-bes-eremuaren barruan dagoen lasaitasuna baliatuz, hainbat hegazti espezie ugal tzen hasi dira (udaberrian egin diren ja-rraipen-lanetan detektatu ahal izan denez); espezie horiek as-paldi ez ziren ikusten ingurue-tatik. Besteak beste, txirriskila arrunta, pi txar txar burubel tz, kardan txilo, zozoa, hesi-berdan-tza, sasi- txori arrunta, txinbo kaskabel tza, txinbo burubel tza (argazkian) eta txepe txa. Horiek ez ezik, duela urte ba tzuk in-guru horretan habia egiten zuen bela tz gorri bikote batek ere es-

parrua kolonizatu du berriro, habia presta tzeko eta, ondoren, txitak bero tzerakoan ez baitu enbarazurik izan.Txilardi atlantikoaren ekosiste-mak lehentasuna dauka Euro-pan zaindu eta berreskura tzeko, Biz kaian asko eskastuta edo oso hondatuta dagoelako, gizakien eraginagatik eta higadura-proze-suengatik. Hori dela eta, Udalak, Lurgaia Fundazioarekin lankide-tzan, plan pilotu bat abiatu zuen udazkenean, Azkorri-Gorronda-txe hondar tzaren eta Galeako Lurmuturraren artean dagoen ekosistema hobetu eta babesteko. “Udalerriak nagusiki hiri­izatasuna badu ere, interes handiko espazio edo esparru naturalak ere badauzka, eta ahalegina egiten du horiek babesteko; eta horretara gure aurrekontuaren zati handi bat bidera tzen dugu”, ai-patu du José Luis Landa Inguru-men zinego tziak.

LanLab Ge txo-k, Ge txo Elkarte-gian 3D inprimaketak eskain tzen dituen aukerak zabal tzeko da-goen espazioa, abian jarri zenetik sei hilabete igarotakoan 400 bisita baino gehiago izan ditu. Proba pilotu hau ekainean amaituko da.Hainbat sektoretako erakun-de finkatuek eta per tsona

ekin tzaileek, ikasleek eta des-gaitasuna duten per tsonek zuzenean ikusi dute 3D inpri-maketaren eta diseinuaren tek nologiak eskain tzen dituen aukerak. Informazio gehiago: http://www.ge txo.eus/eu/ge-txolan/noticias/258

Coca-Colak Pa txi Apraiz eta Lucía Sáenz de Ugarte ikasleak saritu ditu

Pa txi Apraiz Julio Caro Baroja (Ge txo 1) institutuaren ikaslea, Coca-Colaren 14. Talentu Gazteen Lehiaketa-Narrazio laburren Sarian Biz kaia A sektoreko irabazlea izan da, eus-karazko atalean. Gazteak domina eta ziurtagiria, tablet bat eta mo txila bat markaren matarialarekin lortu zuen. Bestetik, Lucía Sáenz de Ugarte Artaza-Romoko institutuaren ikasleak bigarren saria lortu zuen Biz kaia A sektorean, gazteleraz. Ziurtagiria eta dominaz gain, argazki kamara bat lortu zuen eta mo txila bat, Coca-Colaren materialarekin.

I. Ge txo Kantari EgunaI txas Argia Elkarteak, Kultur E txearen lagun tzarekin, I. Ge txo Kantari Eguna antolatu du; larunbat honetan, hilak 24, ospatuko da Algortan. Ekimen ho-rren bitartez, kaleetan barrena koadri-larekin kanta tzeko eta euskal kanta herrikoiekin goza tzeko ohitura berres-kuratu eta bul tzatu nahi da.Kantuz taldeak 11:00etan hasiko dira abesten, Bio tz Alai plazan; ordubete beranduago, San Nikolas plazan, Gure Esku Dago herri ekimena, Euskal He-rriaren estatus politikoari buruzko galdeketaren aldekoa dena, babesteko ekitaldi bat egingo da; ondoren kantu jira izango da Algortako kaleetan ba-rrena. Halaber, 250 lagun inguruk, he-rri bazkari batean parte hartuko dute, 15:00etatik aurrera Bio tz Alai plazan; bazkalondoa herriko ber tsolariek eta kantek girotuko dute. Ondoren, 18:00etan, erromeria ospatuko da Bi-dean taldearekin eta 20:00etan, jaiari amaiera ipin tzeko, Txarli eta Joselu bikotea arituko da; bi saioak agertoki berean izango dira, Bio tz Alai plazan.

Skatea protagonista ukaezina aste honetan, Ge txonGe txo Skatearen Astea ospa tzen ari da egunotan, eta datorren larunbate-ra arte, hilak 24, goi mailako lehiake-tak (50.000€ banatuko dira saritan), erakustaldiak, eskolak, musika eta hainbat kultur jarduera barne har tzen dituen programa bat betetzen ari da, skatearen kulturan oinarrituta. Asteko ekitaldi nagusiena den Eus-kaltel La Kantera Pro txapelketaren egunak aldatu izanak munduko maila goreneko rider-talde baten inskripzioa erraztu du; aurreko edizioetan irailean egin zen eta aurten ekainaren 23 eta 24an jokatuko da, eta horren ondorioz, Rider horietako askok izena emate-ko aukera izan dute Ge txoko proban, aste hauetan europar zirkuituan lehian aritu direla baliatuta. Horrenbestez, honako skater hauek berre tsi dute, besteak beste, parte hartuko dutela: Pedro Barros brasildarra (modalitate-ko munduko onena eta Ge txoko lehen txapelketako irabazlea), Alex Sorgente (iazko irabazlea), CJ Collins, Cory Ju-neau, Ivan Federico, Danny León eta Kale Berglind (duela bi urteko txapel-duna). Euskaltel, Volcom eta Ge txoko Udalaren babesarekin antolatu da txapelketa, Eusko Jaurlari tzaren eta Biz kaiko Foru Aldundiaren lagun tza instituzionalarekin.Horrez gainera, masterren probetan ki-rol honetako mitoak izango dira eta le-henengo aldiz emakumezkoen txapel-keta bat egingo da. Horretan parte hartuko dute, hala berre tsi baitute, goi mailako patina tzaileek, hala nola Ca-therine Marquise eta Chloe Bernardek. Aurretiazko txandak ostiralean egingo dira, 15:00etan, eta finalak larunba-tean, 16:00etatik aurrera.Imanol Landa alkateak ekitaldiaren aurkezpenean adierazi zuen “nahiz eta lehen urtetik hasita gertaera honek publikoaren eta munduko leku ezberdine­tan proba ezberdinak gertutik jarrai tzeko bidaia tzen duen sektore espezializatua­ren babesa jaso, uste dugu edizio berri honek eragingarri guztiak dituela orain arte antolatutako guztien artean onena izateko”.

Txus Dominguez skaterrak, Arri-gunagako pistaren diseintazaile eta antolakun tzako kideak, Euskaltel Kan-tera Pro gogor sendotu dela nabar-mendu zuen. “Skatearen mailan, mun­duan bakarra da” azpimarratu zuen, eta bere arrakasta Arrigunagako pool-aren ezaugarri berezietan oinarri tzen da, “pista oso zaila da, skatearen hastapenaren i txurak egiten duena, skate bertikala, Ka­liforniako igerileku hu tsetan egiten zena. Bere diseinuak ukitu oldarkor bat dauka, patina tzea zaila egiten duena. Horrek guz­tiak caché berezia ematen dio txapelketari”.

JarduerakEgiten ari diren jarduerei dagokienez, ostegun honetan, 22an, Arrigunagan 17:00etatik aurrera, Euskaltelek skate eskolak antolatuko ditu berriro, eta 22:00etan Dusket o muere bideoa proiek-tatuko da, patina tzaile ge txotarrek egindakoa.Kirol agendaren osagarri gisa, 23an, ostirala, 20:00etatik aurrera Arrigu-nagako zelaian Smile musika taldeak joko du; ondoren WAS-en (We Are Standard taldeko DJa) saioaz goza-tzeko aukera izango da. Larunbatean, hilak 24, 20:00etatik aurrera ere, Berta Bittersweet eta ondoren Big Sound Boy igoko dira agertokira.Aurreko urteetan bezala, harmailak jarriko dira La Kanterako pool-aren inguruan eta txapelketa pantaila erral-doietan eta streaming bidez, lakante-rapro.com webgunean, jarraitu ahal izango da. Era berean, antolakun-tzak kanpaleku libre bat prestatu du Gorronda txe-Azkorrin patina tzera etorriko diren guztien tzat.

Zirkulaziorako kaleak i txitaLa Kantera Pro txapelketaren fina-laurrekoak San Juan gauko ospaki-zunaren egun berean izango direnez, ostegun arra tsaldetik, hilak 22, eta larunbat gauera arte, hilak 24, Udal-tzaingoak zirkulazioaren tzat i txiko du Altube kalea, Artagan kalearen paretik edo Altubeko goiko partetik, jende-tzaren arabera.

Urtarriletik ekainera 25 gizonek erabili dute

Gaueko Harrera-Zerbi tzua emateko hi tzarmen berria sinatu da

Udalak, Uribe Kostako Mankomuni-tatearekin batera, Sortarazi elkartea-rekin sinatu berri du beste hi tzarmen bat, Gaueko Harrera-Zerbi tzua eman diezaiela, Uribe Kostako Eskualdean bizi edo pasa tzen diren e txerik ga-beko 18 urtetik gorakoei. “Zerbi tzu hori Gizarte Zerbi tzuen Euskal Siste­maren Prestazio eta Zerbi tzuen Bildu­man aurreikusita dago, eta bazterketa larria bizi diren per tsonei lagun tzen die birgizartera tzera eta baita bizi diren in­guru sozialean integra tzera ere, helburua baita per tsona horien ongizate fisikoa eta emozionala ahalbidera tzea”, azaldu du Elena Coriak, Gizarte Zerbi tzuetako zinego tzi arduradunak. Gaueko Harrera-Zerbi tzua informa-zioa, lotarako tokia, afaria, gosaria eta norberaren higienea egiteko aukera ematean da tza, Berangoko Kara biazpi kaleko 2 zenbakian, (behin betiko kokapena izan arte), lekututa dagoen Argi tzean aterpe txean. Hi tzarmenak aipatutako zerbi tzua 2017ko ekainaren 13tik abenduaren 31ra arteko epean ematea arautuko du, 63.530€tan.

Urtarriletik ekainera arte erabili-takoa2017ko urtarriletik ekainera 25 gizonek erabili dute aipatutako zerbi tzua, ho-rietatik 10ek 7 urtetik baino gu txiago, hemendik pasa direlako, zerbi tzura egokitu ez direlako, jarraitu nahi izan

ez dutelako, edo ostaturako beste auke-ra bat aurkitu dutelako (alokatutako gelak, Foru Aldundiaren zentroak...). Gainon tzeko gizonek 7 egun baino

gehiago eman dute bertan, eta aterpe-txean izan ondoren, aipatutakoaren ereduko beste toki bat aurkitu dute. Denboraldi horretan emakume batek

bakarrik behar izan du zerbi tzua eta ostatu batera bidali zuten. Zerbi tzuak harrera ona izan du auzo-kideen artean eta ez da kejarik izan.

Perualde GKEak bere XX. urteurrena ospatu zuenPerualde duela 20 urte sortu zen eta bere ibilbidean zehar proiektu gehienak Perun eraman ditu aurre-ra, sen tsibilizazioan eta hezkun-tzan, gure inguruan lan esangura-tsua egitearekin batera. Gaur egun, zazpi proiektu ditu mar txan hainbat herrialdetan, tartean Udalak diruz lagun tzen duena: pobrezia egoeran dauden umeen tzat hezkun tza zerbi-tzua Santa Maria de Goretti ikaste-txean, Perun. Horretara Udalak 24.950€ zuzendu zituen 2016an.GKE honek 1998an jaso zuen lehe-nengo aldiz udalaren lagun tza eta horrez geroztik ia urtero eskuratu du suben tzioa. Gainera, Lankide-tzako Lan taldeko kidea da bere has-tapenetik, eta Bidezko Merkatari tza ere susta tzen dabil. Horren isla da azken urteotako Gabonetan zabal-dutako denda.

Fadurako ekitaldiaBere hogeigarren urteurrena ospa-tzeko, GKEak ekitaldi bat antolatu zuen Faduran eta bertan, besteak beste, Imanol Landa alkatea izan zen. Perualdeko buruak, María Gonza-lezek, azaldu zuen GKEak hasieratik, munduko hainbat tokitan lankide-tzako proiektuak sustatu dituela eta, bestetik, injustiziez, aberastasunaren banaketa desberdinaz eta munduko hamaika mila per tsonek bizi dituz-ten aukera desberdintasunaz kon-tzien tzia tzeko lan egin duela. “Izan ere, uste dugu GKEak ezin direla beha­rrei aurre egiteko diru publikoaren edo pribatuaren kudea tzaile hu tsak izan, gu

geu ari garelako lagun tzen horiek irau­naraztera, gure eguneroko bizimoduekin eta jokabideekin. Toki horietan bizi den errealitatea gurera ekarri behar dugu, hau da, informazioa eman, sen tsibilizatu eta ekin tzarako mugiarazi, ­Ez dugu konformatu behar­, gure leloak esaten duenarekin bat egiten”. Perualdeko buruak eskerrak eman zizkien bolun-tarioei, kideei eta lagun tzaileei, “bi harmarkadaren ondoren, soilik bolun­tariok osatutako hau bezalako erakunde txikien lanean konfidan tza eduki tzen segi tzen dutelako”. Bestalde, Imanol Landa alkateak go-goratu zuen Ge txok, bere Legegin-tzaldi planean ager tzen den beza-la, Lankide tzarekiko konpromisoa duela, eta horretara aurrekontuaren %0,7 zuzen tzen duela; bere konpro-misoa per tsona errefuxiatuen krisi humanitarioarekin, kultur arteko-tasunarekin eta Euskal Fondoare-kin, eta 2012az geroztik Bidezko Merkatari tzaren aldeko Hiria dela. Aldi berean, udala eta udalerriko gizarteko sarea batera aurrera era-maten ari diren lana ere goraipatu zuen Alkateak, kohesio sozialaren, enpatiaren, elkartasunaren eta jus-tizia sozialaren aldekoa, eta horren erreferentea dela Perualde. “Zeregin horretan ari garen eragileok ikuspegi lokala eta globala parteka tzen ditugu, eta horretan argi gera tzen da Ge txo lankide tzan eta harreran ari tzen den herria dela, eta horretan, duda barik, Perualdek lagun tzen du, eta horregatik bere 20 urteak ospatu eta goraipatu be­har ditugu”.

Ge txok 23 edukion tzi ditu eta 2016an 332 tona jaso ziren, hau da, 2015ean baino ia %10 gehiago

Eman bigarren aukera bat zure arropari eta sortu inklusio izaerako lanpostuak Kooperaren berrerabilerako edukion tziarekinJan tzitegia alda tzeko sasoia da eta Koo-peraren “kolore askotako” berrerabi-lerako edukion tziak aukera bikaina dira, edozein arrazoirengatik bota nahi dugun arropa, oinetako…. haietan u tzi eta, halaber, materiale horiei bigarren aukera bat eman eta inklusio-lanpos-tuak sor tzeko. Horretarako, Ge txon 23 edukion tzi daude, arropa, osagarriak eta oinetakoak, jostailuak, liburuak, gailu elektriko eta elektroniko txikiak, eta ba-zarreko objektuak jaso tzeko estatu osoan dauden edukion tzi bakarrak. Honda-kinok, bildu ondoren, Kooperak Mun-gian daukan berrerabilera eta birzikla tze plantan trata tzen dira (edukion tzi haue-tan ezin dira sartu kristalak, platerak, labanak edo mozten edo zula tzen duen edozein objektu: kuterrak, artaziak, gar-biketa-produktuak edo produktu urra-tzaileak, pilak, per txak....).2016an, guztira 332 tona material jaso ziren, 2015ean baino ia %10 gehiago. Biz kaian, guztira, 4.000 tona inguru jaso ziren 2016an. Makroproiektu honekin, Koopera sare sozialaren lau jarduera-eremu edo lan-arda tzetako baten barruan dagoe-na, eta foru aldundiari eta udalei es-ker, Kooperak bere helburu nagusia bete tzen jarrai tzen du, hau da, gizarte eta ingurumen proiektu berri tzaileak susta tzea, gizarte-inklusioa eta zaurga-rritasun egoeran dauden per tsonen tzat lanpostu egonkorrak sor tzea ahalbide-tzen dituztenak, eta horrez gain kon-tsumo jasangarria, birzikla tzea eta be-rrerabilera gero eta gehiago hurbil tzea herritar guztiei egunero.

Nora doa edukion tzietan sar tzen duguna? Kooperaren bilketa-taldeak Ge txoko edukion tziak astean hirutan husten ditu (astelehenetan, asteazkenetan eta ostiraletan). Hala eta guztiz ere, gauza gehiago sar tzen diren denboraldietan, adibidez sasoi-aldaketetan, astean 4 edo 5 aldiz egiten da bilketa. Bildu-tako guztia Mungiako aukeraketa eta berrerabilera plantara eramaten da: Koopera Reusing Center. Estatu mai-lako lehenbiziko planta automatizatua da, mota guztietako objektuak gero berrerabil tzeko kudea tzen dituena. “Gure edukion tzietan bildutako guztia erabat berrerabil tzen dugu, zero honda­kinetara iristeko helburuarekin. Egunean 10.000 kg arropa ere bil daitezke kamioi bakar batetik. Urtean 10.000 tona arropa prozesa tzen dira”, azal tzen digute Koo-perako kideek.Plantan, bildutako arropa trata tze eta prozesa tze zirkuituan sar tzen da. Ber-tan, aztertu, sailkatu eta hauta tzen da, arropa motaren, egoeraren eta da-gokion urte-sasoiaren arabera, janzki bakoi tzaren destinoa zehaztea garran-tzi tsua baita. “Helburua zero hondakin sor tzea da. Egoera onean dauden arropak zuzenean sailka tzen, higieniza tzen eta etiketa tzen dira eta destinora bidal tzen dira, hau da, 34 koopera store dendetara. Baina sal tzeko asmorik ez dagoenean, arro­pak kanpoan dauzkagun beste proiektu ba tzuetara bidera tzen dira, adibidez Txile eta Errumaniara, Euskadi ez baita kapaz

bigarren eskuko hainbeste arropa absorbi­tzeko”, azaldu dute.Bil tzen diren gauza guztiak ez dire-nez sal tzeko egokiak, Kooperak, bere berrikun tza-lerroan, proiektu berriak gara tzen ditu, berrerabili ezin diren zun tz eta materialak birzikla tzean oi-narrituak. Ehun hauek birziklatu egiten dira, besteak beste eraikun tzarako isola-tzaileak edo ibilgailuen osagaiak egiteko (adibidez, alfonbra txoak eta moketak).

Koopera Store dendak eta Club KooperaUsed Clothes, Feeling Young leloarekin, Koopera Store dendak bigarren arro-

pako dendak dira, familia osoaren tzat. Hemen estilo askotako maukak daude, baita benetako vintagea eta diseina-tzaile ospe tsuen markak ere. Ge txon 2 denda daude (Romoko Ibaiondo kalea 7 eta Algortako Sarrikobaso kalea 15). Guztira 34 dira, Biz kaia, Gipuzkoa, Araba, Kantabria, Asturias, Valen tzia, Castelló, Teruel, Albacete eta Almerian banatuak. Denda hauetan erosiz, gizarte kon-tzien tziako proiektu bat babesten dugu, inklusio izaerako lanpostuak sor tzen lagun tzen dugulako. Gainera, jokabide ekologikoa da, bigarren auke-ra bat ematen diegulako egoera onean

dauden arropei, berriro erabiliz. Ho-rrela, ez dugu arropa berririk egin be-har, eta ez dugu ingurumena kalte tzen. Modu berean, bezeroei Club Koo-perako kide izateko aukera ematen diegu (dagoeneko 100.000 kide ditu), hainbat abantaila jaso tzeko: deskontu iraunkorra erosketetan, bazkideen-tzako promozioak... Horrela, baz-kideak gure gizarte eta ingurumen errealitatea hobe tzen duen kon tsumo jasangarriaren aldeko apustua egiten duen sozietate bateko kide bihur tzen dira. Ge txoko Koopera Store dendetan, Caritasen zerbi tzuetatik datozen per-tsonen arropa-premiak ase tzen dira. Caritaseko boluntarioek musu-truk lagun tzen dute proiektuan. Koopera sortu zenetik, duela 25 urte, Caritas berarekin egon da, urra ts bakoi tza la-gunduz eta aholkatuz.

Ge txon 25 boluntarioren parte har-tzea eta konpromisoa ditu, modu so-lidarioan lagun tzen dutenak Koopera Store dendak errealitate bihur daitezen eta inklusioko proiektu sozialak sor daitezen.

Ingurumenaren tzako onurakBildutako 10.000 tona arroparen tzat hondakinen hierarkia betez (kon-tzeptu honek adierazten du honda-kin batek ingurumena zain tze aldera nolako tratamendua eta zein lehenta-sunez jaso behar duen), ingurumena-ren gaineko inpaktua asko murrizten da.Jarduera honi esker, murrizpen maila hauel lor tzen dira:• Co2ko 28.668 tona baliokide igorri

dira atmosferaza guztira.• 609.951m3 ur kon tsumitua.• 46.875.836 kWh kon tsumitua.

Duela bi urte, 2015eko ekainaren 13an, eta herritarren gehiengoaren lagun-tzarekin, hasiera eman zi tzaion Ge-txoko udalaren ibilbide berriari eta EAJ-PNVk aurkeztu zuen proiektuari; proiektu horren burua Imanol Landa alkatea da. Eta, beraz, uste dugu iri-tsi dela Ge txoko auzotarrekiko onar-tu genituen 5 konpromiso nagusien balan tzea eta azterketa egiteko ordua.1. Ekonomia berriz aktiba tzea. Berrikun tza, sorkun tza, ostalari tza eta merkatari tza, turismoa, laugarren sektorearekiko lana… proiektuetan aurrera eginda. Aurten 3 milioi €-ko aurrekontua.2. Bizi-kalitatea hobe tzea. Aurreran-tzean ere gure apustua Ge txon kalita-tezko zerbi tzuak ematea eta gure herria

hobe tzea da, beste askoren artean: gar-biketa, tra-fikoaren eta aparkalekuen antolamendua, lorezain tza, hondakinen bilketa edo segurtasuna. Eta, aldi be-rean, Ge txoz goza tzeko aukera ematen diguten zerbi tzuak, berbarako inguru-meneko programak eta ekimenak, kul-turakoak, kiroletakoak edo euskararen arlokoak. 2017. honetan ia 66 milioi €.3. Gizarte politika eta gizarte kohe-sioko politika aurreratuak. Talderik

kaltetuenekin eta adineko per tsonekin lan iraunko-rra egiteko o i n a r r i z k o arda tza; kul-t u r - a r t e k o -tasuna, so-l i d a r i t a t e a , emakumeen eta gizonen

arteko berdintasuna, e txebizi tza,… eta arloa berariazkoa den inber-tsiotik, 19 milioi €-tik gora, gehi bizi-kalitatearen hobekun tzatik abiatuta gizarte kohesioan eragin zuzenarekin buru tzen diren zehar-kako zerbi tzuak.

4. Zin tzotasuna, zorroztasuna eta gar-dentasuna gure udalaren kudeaketan. Oso konpromiso argia aurten 20 mi-lioi €-koa den partidarekin.5. Ge txo moderniza tzea: Proiektu Es-trategikoak. Ge txoztarren tzat estra-tegikoa den puntu hau oso argi ikus-ten da honako hauen garapenarekin: enpresen mintegiak, Ge txo An tzokia-Musika Eskola konplexua, Romoko Kultur E txea, e txebizi tzarekiko irisga-rritasuna, Gobela ibaiaren segurtasun handiagorako URA proiektua, Punta Begoñako galeriak edo guru tzaon-tzien terminal berria. 24,8 milioi € Ge-txo moderniza tzeko bidean aurrera egiten jarrai tzeko.Gure konpromisoak bete tzen ditugu eta horrelaxe esan genezake, ozen eta argi.

Urte askotan eskatu ondoren azke-nean lortu dugu EAJ-PNVk aurre-kontuko partida bat jar tzea Ge txoko komun publikoen sarea hobe tzeko. Horrela, Udalaren kontuetako 160.000 euro gaur egun gure udalerriak di-tuen komun publikoak konpon tzeko eta beste berri ba tzuk ezar tzeko azter-keta egiteko erabiliko dira.Alderdi Popularrak denbora luzea zeraman komun horiek konpon tzeko eskatuz; horietariko ba tzuk egoera benetan negargarrian daude, adibi-dez Biz kaia Zubiko plazakoak, eta baita plazak, parkeak edo ibiltokiak bezalako leku estrategikoetan berriak ezar tzeko ere.

Joan den asteburuan sozialistok gure 39. Kongresu Federala egin dugu, beste behin ere, Ezkerra erreibindika-tuz. Alderdi Sozialista an tzinakoena da –ez zaharrena- eta ibilbide de-mokratiko luzeena duena Euskadin. Horrelaxe egiazta tzen dugu gure kaleko ekin tza-politikaren bidez, gure alderdikideek parte har tzen duten klase-antolakun tzetan eta gaur egun dauzkagun gobernu mai-lako eran tzukizunetan. Joan den as-tean Ge txoko sozialistek, Gobernuan gure bazkideak diren EAJ-PNVre-kin batera, Udal Aurrekontua aur-keztu genuen. Aurrekontu horretan sarrerak eta gastuak zehazten eta konprometi tzen dira eta, aldi be-rean, idazleen lehentasunak defini­tzen eta marka tzen dira. Ge txoko sozialistek geure burua oso ondo is-latuta ikusten dugu kontu horietan, arrazoi hauengatik: 19 milioi euro baino gehiagoko munta destinatu da gizarte politiketarako eta gizarte kohesiorako; Partaide tzaren eta Gar-dentasunaren arloan 3 milioi baino gehiago inkorporatu direlako; gure ikaste txe publikoetarako inber tsioa ia milioi bat eta erdi eurokoa delako; eta ia milioi batekoa delako inguru-menean. Nor dago horren guztiaren aurka?

Gobernu Taldeak, berriz ere, gezu-rra esaten du gure talderi buruz ari denean. Esaten dute, udalaren aurre-kontuen negoziazioan izan dugun jarduketari dagokionez, “Wha tsapp bat baino” ez genuela igorri. Gezu-rra esatea txarra da eta are gehiago eurek berariaz egia zein den dakite-nean, eta esan behar da 2 bilera egin zirela Gobernu Taldearekin eta Uda-lean jarduteko era alda tzeko hain-beste neurri proposatu zirela. Hori gertatu ondoren posta elektroniko bat igorri genuen eta ez genuen ino-

lako eran tzunik jaso, eta egon daude horren frogak. Gobernuko Taldeak GUK taldearekiko izan duen jarre-ra larderia tzaile, aldi bakarreko eta mespre txuzko horrek politika abegi-tsuagoa, inklusiboagoa, gardenagoa eta hurbilagoa izan dadin udal po-litikaren eredua alda tzeko apustua eginda aurrekontuetako partiden ar-teko truke hu tsa baino askoz gehiago proposa tzera gatozenok urrun tzea baino ez du lor tzen. Dinamika be-rarekin jarrai tzeko eta ezer alda ez dadin betikoak dituzte eta horiekin

errazago iristen dira “adostasunera”. Maximoen arlo hauetan aurrera egin nagi badute badakite non gauden. Aldatu gabe 40 urtetan bete den gi-doia aldatu nahiak urteko aurrekon-tuak aurkezteko Gobernuaren pren-tsaurrekoa zen tzurik gabeko kasketa bihur tzea eragin du. Beste behin ere “eran tzukizunari eta kudeaketa onari buruzko” lezioak jaso ditugu 2012tik egunera arte, EH Bildurekin, 2016ko aurrekontuak onar tzeko baino kapaz izan ez direnengandik. www.gukge-txo.eus / guk@ge txo.eus

Joan den ekainaren 12an ekitaldi xume bat antolatu genuen Aree-tako Zubi enparan tzan orain dela 80 urte Francoren tropek Ge txora sar tzean egindako sarraskia oroi tzeko. Hala, errepresalia-tuak izan ziren ehundaka haur, emakume eta gizonen izen-abi-zenak irakurri genituen. Izen ho-riek guztiak gure auzokideek bi-zitako sufrikarioaren ikurra dira, baina era berean erresisten tzia, baita koheren tzia eta bizirauteko borrokaren adierazle ere.

2017an gure Taldearen proposamen ba tzuk gauzatu dira, adibidez: San Inazio parkeak behar zituen presazko konponketak, “Ge txoBizi APARKA” zerbi tzuaren eta udal igogailuen ordu-tegia zabal tzea edo auzotarrekin bat eginda Santa Eugeniako zabuak kon-tserba tzeko mozioa. Baina zuek zare-te, ge txoztarrok, gure inguruak behar dituen erreformak ondoen ezagu tzen dituzuenak eta iradokizunez beteta zaudetenak. Horiek ezagutu nahi di-tugu eta zuen aho tsa izan nahi dugu. Kontaktua: herritarrak@ge txo.eus Twitter: @CsGe txo, Facebook: Cs Ge-txo/ telefonoa: 944660291.

Udal talde politikoen iri tziaGURE PROGRAMA BETETZEN DUGU

EZKERRA

ZURE AHOTSA IZAN NAHI DUGU

KOMUN PUBLIKO GEHIAGO GETXORAKO

GEZURRAK BAINO EZ

EKAINAK 12, IRAIN-ORDAINAREN EGUNA

Ge txoko Udalaren Berdintasun Zerbi tzuaren Argitalpena

Publicación del Servicio de Igualdad del Ayuntamiento de Ge txo

40 zbwww.ge txo.net

Ekaina

2017

“Badira zakila duten neskak eta bulba duten mutilak. Horrelaxe da”

Hamahiru emakumek, Ignacio Ellacuría fundazioko Torre de Babel taldeko kide direnek, euren lan-esperien tziak kontatuko dituzte argitalpen batean. Zain tza eta berdintasun (ezaren) istorioak. Emakume mi­gratuak, e txeko lanak eta zain tza lanak egiten dituztenak izenburuarekin, irailean aurkeztuko diren kontaki-zun hauekin egunetik egunera paira tzen dituzten eskubide-zapalketak salatu gura dituzte: soldata-baldin tzak, a tseden-aldiak ez bete tzea, egin behar dituzten lanak, oporrak, laneko jazarpena, tratu txar psikologikoak, sexu-erasoak eta abar. Baina badau-de ere enplega tzaileen praktika onen 3 istorio. “Lan

asko dago egiteko alor honetan, eta eskaini behar ditugun tresnetako bat gogoeta positibo bat da modu berean, fami­liek dauzkaten zain tza-premiei nola eran tzun ahal zaien erakusten duena, zain tza-lanak egiten dituzten emaku­meekin errespetuz jokatuz”, esan du Claudia Favela tal-deko koordina tzaileak. Argitalpenak, joan den maiatzaren 13an egin zen tai-ler baten hausnarketak jasoko ditu baita ere. Bertan, etxeko- langile eta zaintza-langile migratuek eta ber-takoek, familia enplegatzaileek, mugimendu femi-nistako emakumeek eta immigrazio eta berdintasun teknikariek elkarren artean hitz egin zuten.

Berriak

Argitara tzen du: Ge txoko Udalaren Berdintasun Zerbi tzua. Urgull z/g 48991 Ge txo.Tnoa.: 94 466 01 36.e.posta: berdintasuna@ge txo.eus.Erredakzioa: Kahlomedia S. CoopDiseinua eta maketazioa: Flash Composition S.L.

Staff

“Aztertu diren 33 femenizidioetatik 14 bakarrik onar­tu dira genero-indarkeria gisa”, salatu du Ane Garay Mugarik Gabeko teknikariak. GKE horrek txosten bat eskatu dio Feminicidio.net-i. Zenbait hilabetez informazioa jaso du eta pren tsak kasu horiei eman zien tratamendua aztertu du, baita EAEko eta Nafa-rroako auzitegiek emandako epaiak ere. “Gainerako kasuetan, hau da, gizonek euren amak, amonak, amagi­narrebak, alabak edo alabaordeak eta sexu-langileak hil zituztenean, emakume horiek sozialki ez dira indarkeria ma txistaren biktima izendatu”, azpimarratu du Ga-rayk.Legearen arabera, indarkeria ma txistaren biktima dira, soilik, bikotekideak edo bikotekide ohiak erail-dako emakumeak. Arazo horri beste bi gainera tzen dizkio txosten honek. Lehena tratamendu mediati-

koa da. “Feminizidioez hi tz egiten da kronika bel tz bateko gertaera isolatuak bailira, batak bestearekin zerikusirik ez balu bezala, hilketa horien a tzetik arrazoi sozial eta poli­

tikorik ez balego bezala”, salatu du Garayk. “Kasu ba­tzuetan hilketa zuri tzen da, modu sotil batean bada ere”.Txosten horretan agerian dagoen bigarren arazoa, argitalpenaren alderdirik garran tzi tsuena dena, epai judizialen analisia da. “Inpunitate eremu bat dago in­darkeria ma txistan, epaitegiek kondena tzen ez dutena, kasu bakar batean kondenatu bai tzen eraso tzailea, hilketa­gatik ez ezik, bere biktimaren kontra aurretik egiten zuen ohiko indarkeriagatik”, azpimarratu du Garayk. Txos-tenaren arabera, bestalde, “biktima hauek erailak izan baino lehen jaso zituzten meha txuak gu txie tsi eta alde ba­tera u tzi ziren; beraz, erakundeek ez zituzten emakumeok behar bezala babestu”. Azkenik, zenbait arazo juridiko ere aipa tzen dira, esate baterako ankerkeriaren astun-garriaz: “interpretazio makurra egiten da, biktimaren tzat mesedegarria ez dena”, ondorioztatu du Garayk.

Migratutako emakumeen 13 istoriok e txeko lanen eta zain tza-lanen lan-esperien tziak ikusgarri

jarriko dituzte

“Femenizidioa EAE eta Nafarroan, 2010-2015”, Mugarik Gaberen eta Feminicidio.net-en argitalpen berria

150 ikaste txek patioa berrantolatuko dute nesken eta mutilen artean

Eusko Jaurlari tzak eskoletako a tsedenaldietan jolas-eremuak berrantola tzeko ekimena hasi du. Proiek tu honen testuingurua den hezkide-tza programan 50 ikaste txe inguru sartu dira, eta hurrengo ikasturtean beste 100 izango dira. “Jo­lasen hierarkiagatik, ikasleen jarrerengatik edo espa­zioaren antolaketa-ezagatik, mutilak erdian egon ohi dira, futbola errege izanik, eta neskak baztertu egi­ten dira”, zehazten du proiek tuak. Eskola bakoi-tzak hezkide tzako arduradun bat izenda tzen du, eta astean hiru orduz libera tzen da klaseetatik, proiek tua koordina dezan. Ge txon, Zabala esko-lak eta San Nikolas ikastolak patioa berrantola-tzeko neurriak ezarri zituzten, Tipi gizarte eral-daketarako diseinu-enpresaren lagun tzaz. “Geure proiek tuetan neska-mutilek azter tzen eta irudika tzen dute arazoa eta, azkenik, prototipoa egiten dute eta es­pazioari buruzko erabakiak har tzen dituzte”, esan du Ane Abarrategik.

LIBURUAK

“Masculinidades y feminismo”, maskulinitate berrien gaineko

ikuspegi kritikoaMaskulinitatearen inguruko eztabaidei eta gizonen taldeak sor tzeari dagokienez, benetan daukaten aldaketa irismena orain arte ez da ikuspegi kritikotik aztertu. Traficantes de sue­ños e txeak plazaratutako argitalpen berri honetan Jokin Az­piazu Carballo soziologo eta aktibistak maskulinitate berrien kon tzeptua zalan tzan jarri du, a priori positiboa den arren. Oro har, talde horietan klase erdiko gizon heldu zuri eta hetero­sexualak dira nagusi, familia nukleo heteronormatiboetatik iri tsitakoak, eta, askotan, baztertu egiten dira maskulinita­te homosexualak, afeminatuak, transak, adin txikikoak edo nerabeak, migra tzaileak, per tsona nagusiak edo emakume maskulinoak. Praktikan, nortasun maskulinoa bera gero eta gehiago indar tzen duten taldeak dira, botere harremanetan sakondu edo feminismoarekin solasean aritu beharrean. Plantea tzen den galdera, hain zuzen ere, hauxe da: posiblea da berdintasunik eza desagerraraztea maskulinitatea bera desagerrarazi gabe? Eta, horrenbestez, maskulinitatea erre­formatu, transformatu edota desagerrarazi egin behar da?

Gomendioak

IKUS­ENTZUNEZKOAK

“Mo txilaren umea”, espe txeetan dauden haurren errealitateari

buruzko dokumentalaMo txilaren Umea dokumentalak espe txeetan bizi diren haurren eskubideen gaia ikuspuntu pedagogikotik landu du. Lana Kurkuluxetan Kultur Elkarteak egin du; Bilboko talde honek aisialdi espazioetan euskara susta tzeko eta ikasleekin dramatizazioa jorra tzeko egiten du lan, eta haurren esparruan gizarte pedagogiako hainbat proiek­tutan parte hartu du. Emanaldiak bi zati ditu. Lehen za­tiak 11 urteko neskato baten istorioa konta tzen du; ama e txetik 700 kilometrora dagoen espe txe batean du preso. Bigarren zatian haurren eskubideak azaldu dira; NBEk es­kubide horiek aitortu zituen eta 1959. urtean emandako aldarrikapenean jaso ziren, eta, besteak beste, Espainiako eta Fran tziako estatuek bat egin zuten aldarrikapen ho­rrekin duela zenbait hamarkada. Horrez gain, psikologo baten eta hezkun tza arloko profesional baten testigan­tzak ere ageri dira dokumentalean, eta bakoi tzak kasuan kasuko lan arlotik arazoaren gaineko ikuspegia eskaini du.

MUSIKA

Gata Cattana, rapa, flamenkoa, poesia eta jazza

Gata Cattana rap kantaria (benetan Ana Isabel Gar­cía dei tzen zen) mar txoan hil zen, 25 urte zituela. Kordobako abeslaria gaur egungo rap kantari one­netako bat zen; oso estilo berezia zeukan, eta rapa, flamenkoa, poesia eta jazza uztar tzen zituen. “Ma­txismoa jendartearen arlo guztietan dago, eta rapa kanpoan aurki tzen dugunaren beste adibideetako bat da. Emakumea naizenez eta rapa egiten dudanez, feminismoa neure alorrera ekar tzen dut” esan zuen WAG1 Magazinen eskainitako elkarrizketa batean. Abenduaren 13an Cuatro monedas izeneko kantua argitaratu zuen Cattanak, Banzai izenburupean argi­taratu behar zuen hurrengo lanaren aurrerapen gisa. Amai tzea ezinezkoa izan bazi tzaion ere, Gata Catta­nak kantu handiak u tzi dizkigu. Los siete contra Tebas lehenengo grabazioaren ondoren, Anclas argitaratu zuen, eta ondoren Samsara singlea plazaratu zuen. 2016an, Inéditas izeneko beste disko bat argitaratu zuen, poema bildumarekin batera.

Jabekun tza eskolaRebeca Lane rap abeslari feministak emanaldia

eskaini zuen Biz kaiko Emakumeen tzako Jabekun tza Eskolen Sarearen urteko topaketan

Biz kaiko Emakumeen tzako Jabekun tza Eskolen Sareak Durango aukeratu zuen urteko topake-ta egiteko, ekainaren 3an, hain justu ere. Aurten Abadiño, Durango, Elorrio eta Arratiako Manko-munitateko eskolek ere bat egin dute Ermuak,

Ondarroak, Basaurik eta Ge txok osa tzen zuten sarearekin. Programaren leloa Gurekin beldurrak jai izan zen, eta egitarauari ekiteko jaietan gertatutako indarkeria ma txistari lotutako zenbait esperien tzia azaldu zi-

tuzten egindako mahai-inguruan; bidenabar, horre-lakoei aurre egiteko estrategia feministak ere ezta-baidatu zituzten. Solasaldian 120 emakumek hartu zuten parte, tartean Miren Guilló iker tzaileak, Las Farrucas taldeak (2014ko udan, San Ferminetan sor-tutakoa), eta bertako Eragile Moreak mugimenduko kideek ere, 2016an sortu zena Ibilaldia ikastolen jaien inguruan. Bi taldeen esperien tziak ezagu tzeaz gain, autodefen tsa feministaren estrategiaz eztabaidatu zuten, eta jaietan protokoloak ai tzakia gisa erabil tzea ere aipatu zen, eztabaidako toki prozesuak sor tzeko edo erakundeen kanpainei dagokienez. Eztabaida bukatu ondoren, Rebeca Lane rap abeslari feministak doako kon tzertua eskaini zuen. Soziologoa, poeta eta rap abeslaria da Rebeca Lane, Guatemalan sortutakoa 1984an, eta egunari amaiera bikaina eman zion; bere kantuetan emakumeen egoera salatu eta emakumeen askatasuna eta autonomia aldarrika tzen du. Ultima Dosis taldekoa da Lane, eta, horrez gain, Somos Guerreras kolektiboaren sor tzaileetako bat ere bada; Erdialdeko Amerikako emakumeek hip hopean egindako lana ikusarazteko ekimena da Somos Gue-rreras, prestakun tza, bizikide tza eta ekitaldiak antola-tzeko espazioak sortuz. Ondoren, eskoletako ikasleek bazkari autogestionatua antolatu zuten.

Ikuspegi“Badira zakila duten neskak eta bulba duten mutilak.

Horrelaxe da”Jaio tzean dituen genitalen arabera sexu bat egoki tzen zaio haur txo bakoi tzari, baina... Zer gerta tzen da neska edo mutiko horrek jaio tzean egokitu zioten sexuarekin bat egiten ez duela senti tzen duenean? Giza aniztasunak transexualitatea ere barne har tzen du, baina jendarteak na­

hasmendu mental tzat jo izan du. LGTBI kolektiboak lege­proposamen bat aurkeztu du Kongresuan, eta beste aldarrikapen ba tzuen artean, identitatearen autodeterminazio askea eta transexulitatea patologia tzat ez har tzeko eskatu du.

Chrysallis Euskal Herria izeneko adingabe transexua-len familien elkarteak sustatutako publizitate-kanpai-nak, haurren transexualitatea herritarren ahotan dagoen eztabaidagaia izatea lor tzeaz gain, Gizarte Publizitateari buruzko Nazioarteko XI. Jaialdian hiru sari irabazi ditu. “Une historiko bat bizi tzen ari gara; izan ere, kultura eta garai guztietan egon den transexualitatea haur tzarotik identifika tzen hasi berri gara orain tsu. Nahi duten bezalakoak izateko aukera eduki duten lehenengo be­launaldikoak dira gure neska eta mutikoak”, adierazi du Bea Sever elkarteko pren tsa-arduradunak.Kanpainak kartel bat du, eta bertan jaso dira lau adingabe dituen marrazki bat eta kanpainaren lema:

“Badira zakila duten neskak eta bulba duten mutilak. Ho­rrelaxe da”. Hazte Oír plataforma ultra katolikoak ez du denbora asko behar izan erreakziona tzeko, eta, alferrik, inolako arrakastarik gabe, hainbat hiritatik bira bat egiten ahalegindu zen honako hau ida tzita zuen autobus batean: “Mutilek zakila dute. Neskek bul­ba dute. Ez zai tzatela engainatu. Gizon jaioz gero, gizona zara. Emakume jaioz gero, emakumea zara”.“Zakila duten neskei buruz eta bulba duten mutilei buruz hi tz egitean, kontu oso garran tzi tsu bat plazara-tzen dugu; izan ere, guzti-guztiok gara paradigma zeha tz baten seme-alabak, eta horren arabera gure genitalek agin tzen diguten bezala izan behar dugu. Nik generoaren

soldadu tza esaten diot, hau da, nahitaezko soldadu tza. Estatuak, genero rolen bitartez, herritarrei gizona eta aita edo emakumea eta ama izateko betebeharra ezar tzen die patriarkatu gisa ezagu tzen dugun arauez betetako egitu­ra handi batean”, azaldu du Joserra Landarroitajau-regi sexologoak.

Bi zentimetro baino gehiago, zakila; bi zenti­metro baino gu txiago, baginaJaio tzean egiten den sexazioa gorpu tzak ugal tzeko gaitasunaren arabera bereizteko bi kategoria nagu-si erabil tzen direlako gerta tzen da. “Zure genitalek 2 zentimetro baino gehiagoko luzera badute, zakila daukazu, eta laburragoak badira, berriz, bagina. Horren arabera, se­xu-identitate bat ematen dizute, eta gu txienez hi tz egiten hasi arte biziko zara horrekin”, azaldu du Iris Domín-guez Transkolore elkarteko aktibista transexualak. “Uste baino jende gehiago ez da hasierako ar-eme sail-kapenaren barruan sar tzen”, salatu du Domínguezek. Izan ere, nahiz eta kopuru zeha tzak ez eduki, La Noche Temática atalean emandako El tercer género (hirugarren generoa) dokumentalaren arabera, “250 per tsonatik per tsona intersexual bat, hau da genital anbi­guoak dituen per tsona bat, jaio tzen da, eta hori ilegorri bat jaio tzeko dauden aukeren oso an tzeko kopurua da”. Eusko Jaurlari tzak iazko ekainean argitaratu zuen Tran­sexualitate-egoeran daudenei arreta integrala emateko Gida, eta, bertan hauxe adierazi da: “azken 50 urteetan egindako 12 azterlanen meta-azterketan ezarri da 100.000 biztanleko, 6,8 emakume transexualak direla eta 2,6 gizon transexualak”. Bestalde, 2 eta 16 urte bitarteko herritarrei dagokienez, Chrysallis Euskal Herria elkarteak hauxe esan du gida horretan “transexualitate-egoeran dauden adingabeen tasa dezente handiagoa da, bai Euskadin, bai Nafarroan. Nafa­rroaren kasuan, 1/10.000 tasa gainditu da”.

Genero­identitatea burmuinean era tzen daJournal of Neuroscience aldizkarian argitaratutako az-terlan batean, Rupert Lanzenberger ikerlariak jakite-ra eman du transexualitateak oinarri biologikoa izan dezakeela. Emai tzen arabera, burmuineko konexioen mikroegiturari dagokionez, desberdintasun adieraz-garriak daude gizon eta emakumeen artean, eta per-tsona transexualen kasuan konexio horiek bi sexuen artean egongo lirateke kokatuta. “Ez da kapri txo hu-ts bat. Suizidio indizea % 42koa da transexualen kasuan eta gainerako herritarren kasuan, berriz, % 1,2koa; beraz, aukerarik balego, nork hautatuko luke sufrimendu hori paira tzea? Aukerarik egonez gero, inork ere ez”, adierazi du Severrek. Adingabeen kasuan, oso garran tzi tsua da transexua-litatea eta genero-portaera ez-normatiboak, hau da, kulturalki neska edo mutila izateari lo tzen zaizkio-nak, bereiztea. “Jan tziak gustuko dituen mutil batekin topo egin dezakezu, panpinekin jolastea gustuko duena, edo futbolera edo borroka tzea jolastea gustuko duen nes­ka batekin. Eta haien sexukoak ez izateagatik ez dietenez horrelako portaerak eduki tzen uzten, nahi direnaren aur­kakoa izan nahi dutela esaten dute nahi dutena egin ahal izateko”, azaldu du Severrek. Adingabe transexualen kasuan, berriz, “sentimendua ez da arroparen edo jolasen Courtesy National Geographic © National Geographic

“Une historiko bat bizi tzen ari gara. Nahi duten bezalakoak izateko aukera eduki duten lehenengo

belaunaldikoak dira gure neska eta mutikoak”

BILGUNE FEMINISTA

Elkarte Feministabfalgorta@gmail.com

ENCLAVE DE CIUDADANAS POR GETXO

Berdintasunaren aldeko Plataforma ZibikoaMartikoena 16enclavege txo@gmail.com

ESKUZ-ESKU

Prestakun tza eta Garapenerako Emakumeen ElkarteaMartikoena kalea 16, 1. solairua. 48992 Ge txoTel.: 94 430 08 35eskuz­esku@hotmail.com

GIZATIAR

Romo eta Areetako EmakumeenGizarte eta Kultur ElkarteaGobelaurre parkea z. g. 48930 GETXOTel:. 944 635 012gizatiar@hotmail.com

RODA

Kultur ElkarteaAreetako Etorb., 10 behea esk. 48930 Ge txoTel.: 94 463 18 96asociacion_roda@telefonica.net

EMAKUMEEN AHOTSA

Etorkin eta bertako emakumeen topaketak bul tza tzen dituen elkartea daasociacionmujeresconvoz@gmail.com

Ge txokoEmakume Elkarteak

kontua, zerbait gehiago da. Kontu sakonagoa da. Zerbait gehiago dagoela ohar tzen zara. Eurena dela senti tzen du­ten generoarekin ikus di tzazun nahi dute, aitor diezaiezun, eta egiten ez baduzu, ezinegona senti tzen dute. Ezin dugu ahaztuko dutela pen tsatu. Haien alboan egon behar dugu, eta orduan izango dira zorion tsuak”, gomendatu du Se-verrek.Mikele Grande 17 urteko nerabe trans bat da. Jaio tzean mutila zela uste zuten, baina oker zeuden. “Hamaika urterekin gurasoei esan nien ez nuela neska izan nahi, da­goeneko neska nin tzela”, kontatu du Mikelek ETB1eko Ur Handitan programaren transexualitateari buruzko saio berezian. Onar tzeko eta lagun tzeko prozesua zaila da familiaren tzat. “Uste denaren kontra, neskak edo mutilak ez du inolako lagun tzarik behar, familiok behar dugu lagun tza psikologikoa”, esan du Severrek.

“Informaziorik ez daukagunez, aka tsak egiten ditugu. Nik egin nuen larriena nire alabak esaten zuena ez en tzutea eta zuzendu nahi izatea izan zen”, gogoratu du Luis Grandek, Mikeleren aitak. “Astakeria ikaragarriak esan nizkion, genital horiekin ez zela inoiz emakumea izango, esaterako. Azkenean konturatu nin tzen nire alabak ez zi­tuela, ez sexua, ez gorpu tza, aldatu behar emakumea izate­ko, dagoeneko emakumea zen eta”.

Nerabezaroa; etapa erabakigarriaUrterik konplexuenak nerabezarokoak dira; izan ere, aldaketa fisikoak gerta tzen dira eta identitatea berresten da. Une horretan, sexu-garapenaren ezau-garriak ez ager tzeko tratamenduak har di tzakete hormona-blokea tzaileekin. “Albo-ondoriorik ez duten tratamenduak dira. Burmuinari esaten diote odolera ez bidal tzeko hormonak aska tzeko mezua”, azaldu du Seve-rrek.Aurretiazko baldin tza gisa, bai blokea tzaileak jaso-tzeko, bai 16 urteetatik aurrera hormona-tratamen-du bat har tzeko, sexu-identitatearen nahasmendua egiazta tzen duen diagnostiko psikiatriko bat eduki behar da. “Irrigarria da. Gure neska eta mutilek ondo daukate burua, ez dute inolako nahasmendurik, tratamen­du endokrino bat baino ez dute behar. Alabaina, lortu ahal izateko, uler tzen ez dituzten galdera surrealistez jositako prozesu psikiatriko bat pasatu behar dute”, salatu du Se-verrek.Beharrezkoa den arreta medikoa jaso tzeko izapideez gain, dokumentazioa aldatu ahal izateko oztopo bu-rokratikoak ere badituzte. “Izena alda tzea arautu gabe dagoenez, epaitegiaren esku gera tzen da aldaketa onar tzea edo ez. Sexuaren aipamenari dagokionez, ez dago baimen­duta 18 urte bete arte, eta beharrezkoa da aldez aurretik bi urtez hormonak hartu izana”, penatu da Sever.Aurten, LGTBI kolektiboak, identitatearen autode-terminazio askea oinarri hartuta, lege-proposamen bat aurkeztu du Kongresuan, eta besteak beste tran-sexualitatea patologia tzat ez har tzea aldarrikatu du. “Gure seme-alabengatik borroka tzen ari garen gurasoak gara, eta ez gaitu inork geldituko. Legeak laster aitortu beharko ditu gure aldarrikapenak”, amaitu du Severrek.

TERMINOEN GLOSARIOAIturria: Transexualitate-egoeran daudenei arreta integrala emateko Gida

• SEXU-NORTASUNA: Sexu bateko kide izatearen kon tzien tzia propioa.

• SEXU-ORIENTAZIOA: Per tsona batek senti tzen duen sexu-erakarpena; per tsona hori homosexuala izan daiteke (sexu berekoek erakar tzen badute); heterosexuala (beste sexukoek erakar tzen badute) edo bisexuala (bi sexuetako per-tsonek erakar tzen badute).

• GENEROA: Gizartearen eta kulturaren arloetan sexu batekin edo bestearekin lo tzen diren portaera, jarrera, adiera-zpen eta/edo balioen mul tzoa.

• GENERO-PORTAERA EZ-NORMATIBOA: Beste sexuarekin lo tzen direlako, gizartearen eta kulturaren arloko i txaropen eta arauekin bat ez datozen portaerak.

• SEXATZEA: Sexuaren arabera sailka tzea; gizona edo emakumea gizakien kasuan, arra edo emea gizakia ez den bes-te animalien kasuan. Ohiko moduan, sexazioa (sexa tzearen ekin tza) jaio tzean egiten da, genitalen arabera. Gizakien kasuan, sexazioa zuzendu egin behar izaten da, hala badagokio, per tsona bakoi tzak senti tzen duen sexuaren ara-berako sexu-nortasuna ain tzat hartuta.

• SENTITZEN DEN SEXUA / SEXU PSIKOLOGIKOA: Norberak bere burua identifika tzen duela senti tzen duen sexua. Gaine-rakoek sexu horren arabera identifikatu eta tratatu beharko dute.

• TRANSEXUALITATEA: Per tsona batek bere burua identifika tzen duela senti tzen duen sexua (senti tzen duen sexua edo psikologikoa) jaio tzean genitalen arabera esleitutako sexuarekin bat ez datorrenean gerta tzen den bizi tzako egoera edo izaera.

• INTERSEXUALA: Genital anbiguoekin (bi sexuei dagozkienak) jaio tzen direnei eta/edo bi sexuei lotutako ezaugarriak (anbiguoak) dituztenei aplika tzen zaien adjektiboa.

“Hamaika urterekin gurasoei esan nien ez nuela neska izan nahi,

dagoeneko neska nin tzela”

TRANSEXUALITATEA NORMALIZATZEAREN

ALDE LAN EGITEN DUTEN ELKARTEAK

• CHRYSALLIS: Adingabe transexualen familien elkarteaWebgunea: http://chrysallis.org.es Telefono-zenbakia: Koordinazioa: 699 751 411Posta elektronikoa: euskadi@chrysallis.org.es

• ERRESPETUZ: Per tsona transexualen defen tsa eta inte-graziorako euskal elkarteaWebgunea: http://www.errespetuz.blogspot.com/Helbidea: Erdiko txe kalea, 1C solairuartea. Sarriko. 48015 BilboTelefono-zenbakia: 675 459 317Posta elektronikoa: errespetuz@hotmail.com

• ALDARTE: Gay, lesbiana eta transexualen arreta zen-troa. Sexu-askatasunerako ikerketa eta dokumenta-zio zentroaWebgunea: http://www.aldarte.org/es/default.aspHelbidea: Berastegi, 5 - 5, 8. eta 9. sailak Telefono-zenbakia: 665734428, 944237296Posta elektronikoa: web@aldarte.org

• GEHITU: Euskal Herriko lesbiana, gay, transexual eta bisexualen elkarteaWebgunea: http://gehitu.orgHelbidea: Kolon kalea, 50. 20002 Donostia Telefono-zenbakia: 943468516Posta elektronikoa: info@gehitu.org

ElkarrizketaMIREN GUILLÓ ARAKISTAIN

ANTROPOLOGOA ETA IRAKASLEA UPV/EHUn

“Diber tsioa eta plazera bila tzeak ere jabekun tzaran tz eramaten gaitu”

Zein tzuk izan dira lan honetan aztertutako gaiak?Tamalez, eta errealitateak hala eska-tzen digulako, jaiaz eta generoaz hi tz egiten dugunean eztabaidan indarkeriaren gaia izaten da nagu-si, eta, hain zuzen ere, horregatik, ikuspuntuak zabaldu eta horri lo-tutako beste gai ba tzuk ere jorratu nahi genituen, errealitatearen parte izan arren bigarren mailan geratu ohi direlako. Adibidez, jaiak gene-ro-sistemak azter tzeko espazio pri-bilegiatuak direla esan du Margaret Bullen antropologoak, eta diber tsioa eta plazera sormen espazioak eta jen-darte eraldaketarako prozesuak izan daitezkeela izan da Laura Muelasen hausnarketarako gaia. Tradizioetan oinarritutako erritu eta ekitaldietatik eratorritako prozesuak eta ba tzuetan sortutako gatazkak ere aztertu dira, eta prozesu zeha tzei buruzko ikerke-ta eta lan etnografikoak bildu ditugu, besteak beste, danborrada, alardeak, Baz tango mutil dan tzak, etab. Ha-laber, jai egitarauak parekideagoak izatea nola lor dezakegun ere aztertu dugu, edota jai parekideagoak izateko parte har tze prozesuei dagokien joera eta aldaketak ere. Azkenik, borroka feministatik disiden tzia-espazioei buruz ere hi tz egin dugu, eta zenbait talderen ekarpenak jaso dira.

Jai uneetan, zure ustez, genero rolak modu borti tzagoan ageri dira?Bai, jaiek egunerokotasuna hausten duten talde jarduerak dira eta, ho-rrenbestez, komunitate edo jendar-te baten dimen tsioen ugaritasuna isla tzen dute. Orduan, egunerokoan ezkutuan egon daitezkeen prozesuak hor bai argi ager tzen zaizkigu: afekti-botasunak, alian tzak, konplizitateak, baina baita gatazkak, kontraesanak eta indarkeria ma txista ere. Alderdi horiek guztiak beste inten tsitate bate-kin ageri dira jai uneek berez dauzka-ten ezaugarri eta baldin tzengatik.

Zure ustez, emakumeek eta gizo­nek jarrera desberdina al dauka­gu jaiei dagokienez?Nire ustez, emakumeek jasotako sozializazioa zain tzaran tz bide-ratuago egon denez, plazera ez dugu horren irisgarri. Jaietan in-darkeria ma txista hori existi tzeak ere emakume tzat identifikatutako gorpu tzak beldurrean sozializa tzea dakar. Abiapuntu horiek hartuta argi dago jaiak desberdin bizi ditugula. Baina ez soilik emakumeek eta gizo-nek, baizik eta, oro har, plazerera ho-rrelako sarbidea izan ez duten bizi tza

eta per tsona ez hegemoniko guztiek.Jai espazioak aproposak izan daitezke ezarritako genero orde­nak alda tzeko?Antropologiatik esan ohi da festek, alde batetik, ordena soziala alda tzen dutela ondoren gero dena lehen beza-la gera dadin, errituen bitartez, etab. Eta, aldi berean, egunerokotasuneko zenbait alderdi arrunt alda tzeko in-guruabarrak gerta tzen direla ere az-tertu ohi da. Jaietan disiden tziarako eta suber tsiorako espazioa egon izan da beti, eta, fun tsean, aldaketarako, esaterako feminismoaren kasuan.

Feminismotik nola ari da lan­tzen jai ereduak alda tzeko?Liburuan hainbat azterketa, haus-narketa eta ekimen jaso dira, testuin-guru desberdinetan. Aldaketa asko gerta tzen ari dira, erakundeetatik, jaien antolakun tza aldetik, kultu-ra ekoizpenetatik, herritarrek par-te har tzeko prozesuetatik eta mu-gimendu feministatik bertatik ere. Adibidez, eran tzunaren gaia bereziki nabarmen tzen ari da. Autodefen tsa feminista adibide argi bat izango li-tzateke. Bidenabar, jai espazio se-guruak sor tzeko ere lan handia egin da, emakumeek zein gorpu tz ez he-gemoniko guztiek goza tzeko aukera izan dezagun; izan ere, diber tsioa eta plazera bila tzeak ere jabekun tzaran-tz eramaten gaitu. Aldaketa horiek aztertuz, eta jendartean gerta tzen ari diren gainerako aldaketa orokorrak ain tzat hartuz, jendarte erronka be-rriak sor tzen dira.

Oraindik ere lan handia al dago egiteko jaiak, oro har, gene­roaren ikuspuntutik inklusi­boak izan daitezen?Soilik jendarte inklusibo batean sor daitezke generoaren ikuspuntutik inklusiboak izango diren jaiak. Egu-nerokoarekin lortuko den lana da. Jaietan kanpaina bikaina egin de-zakegu, baina egunero gure jendar-tean gara tzen ari diren gainerako po-litikak kontuan har tzen ez baditugu, ez du ia ezertarako balioko. Gauzak horrela, jaiak generoaren ikuspuntu-tik kultura sistema gisa berriz azter-tzeko hainbat analisi eta hausnarke-ta jaso dira liburuan; halaber, jaien eredua berriz azter tzeko erronka eta proposamenak plantea tzen dira: nork, zergatik eta noiz egon dai-tezkeen, nolako jarduerak antolatuko diren, zein lan egin behar den eta nola bana tzen diren per tsona guztiek goza tzeko aukera izan dezaten, etab. Azken finean, bizi tza sozial kolekti-boa ikuspuntu parekideago batetik aztertu eta birpen tsa tzean da tza.

Horrela, ezin argiago azaldu zuen Miren Guilló Arakistain antropolo­goak Festak, genero-harremanak eta feminismoa. Begirada teoriko eta antropologikoak, praktika sor tzaileak eta plazeraren kudeaketa kolek-

tiboak liburuan jasotako hausnarketei buruz hi tz egin zigunean; 30 per tsonak baino gehiagok jorratutako lan kolektibo honetan Euskal Herriko hainbat tokitan antola tzen diren jai prozesuak aztertu dituzte.