2º bacharelato programación física

2º bacharelato

Programación

Física

IES Fernando Esquío

Departamento de Física e Química

IES Fernando Esquío –Física – programación 2º Bacharelato

2

ÍNDICE

1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN ............................................................................................... 3

2. CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE .............................................. 3

3. ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE QUE FORMAN PARTE DO PERFIL COMPETENCIAL ............................ 4

4. CONCRECIÓN DOS OBXECTIVOS ......................................................................................................... 11

5. DISTRIBUCIÓN DE OBXECTIVOS, CONTIDOS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DE

APRENDIZAXE EN UNIDADES DIDÁCTICAS ................................................................................................. 12

6. ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE. GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN. TEMPORALIZACIÓN.

PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN .............................................................................. 29

7. CONCRECIÓNS METODOLÓXICAS....................................................................................................... 45

8. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS ................................................................................................ 45

9. CRITERIOS SOBRE A AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN ................................................... 46

10. INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DO ENSINO E A PRÁCTICA DOCENTE ........ 48

11. ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DAS

MATERIAS PENDENTES ............................................................................................................................... 50

12. DESEÑO DA AVALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS INDIVIDUAIS OU COLECTIVAS QUE SE POIDAN

ADOPTAR COMO CONSECUENCIA DOS SEUS RESULTADOS ...................................................................... 50

13. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE ....................................................................................... 50

14. CONCRECIÓN DOS ELEMENTOS TRANSVERSAIS ............................................................................ 51

15. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES ............................................................... 52

16. FOMENTO DA LECTURA .................................................................................................................. 52

17. MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DAS PROGRAMACIÓNS DIDÁCTICAS

EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA .............................................. 52

18. MECANISMOS DE INFORMACIÓN ÁS FAMILIAS ............................................................................. 52


3

1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN

No plano legal esta programación baséase: na Lei Orgánica 8/2013, de 8 de decembro, de Mellora da

Calidade Educativa (LOMCE) co seu artigo único de modificación da Lei Orgánica 2/2006, de 3 de maio,

de educación (LOE); e no Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación

secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia.

O IES Fernando Esquío está situado no concello de Neda. Este concello pertence á comarca de Ferrolterra

e nútrese de alumnado de Neda, Narón e San Sadurniño (en bacharelato).

O alumnado é heteroxéneo, pola procedencia xeográfica variada e pola situación socioeconómica, xa que

somos o único centro de secundaria en Neda. Esta variación enriquece a experiencia educativa, tanto do

alumnado como do profesorado, pero hai que tela en conta á hora de impartir as diferentes materias e á

hora de organizar actividades fóra do horario lectivo.

Doutra banda tamén existe unha notable dispersión xeográfica, moito alumnado emprega o transporte

escolar e inverte moitas horas á semana nos desprazamentos ao centro. Ademais algúns teñen

dificultades para acceder á Internet, polo que o uso das TIC vese limitado.

2. CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE

Competencia en Comunicación Lingüística (CCL)

O alumnado enfrontarase á procura, interpretación, organización e selección de información. O alumnado

desenvolverá a capacidade de transmitir a información, datos e ideas sobre o mundo no que viven

empregando una terminoloxía específica e elaborando un discurso científico acorde aos coñecementos

adquiridos.

Competencia Matemática e Competencias Básicas en Ciencia e Tecnoloxía (CMCCT)

A maior parte dos contidos da materia de Física teñen unha incidencia directa na adquisición das

competencias básicas en ciencia e tecnoloxía. A Física como disciplina científica baséase na observación

e interpretación do mundo físico e na interacción responsable co medio natural. Na aprendizaxe desta

disciplina empregaranse métodos propios da racionalidade científica e as destrezas tecnolóxicas.

A competencia matemática está intimamente asociada ás aprendizaxes da materia, xa que implica a

capacidade de aplicar o razoamento matemático e empregar ferramentas matemáticas para describir,

predicir e representar distintos fenómenos no seu contexto.

Competencia Dixital (CD)

O alumnado empregara recursos dixitais para a elaboración de traballos científicos con procura, selección,

procesamento e presentación da información.

Tamén empregará aplicacións virtuais interactivas para realizar experiencias prácticas.

Competencia Aprender a Aprender (CAA)

As estruturas metodolóxicas que o alumnado adquire a través do método científico serviralle para

discriminar e estruturar as informacións que recibe na súa vida diaria.

Competencias Sociais e Cívicas (CSC)

O alumnado aproveitará o método científico para comprender os beneficios do traballo en equipo.

Tamén comprenderá a importancia no traballo científico dos criterios éticos fronte a problemas

relacionados co impacto das ciencias e da tecnoloxía no noso contorno: conservación de recursos,

cuestións ambientais, etc.


4

Competencia de Sentido da Iniciativa e Espírito Emprendedor (CSIEE)

Propoñeranse ao alumnado situacións nas que sexa necesario tomar decisións desde un pensamento e

espírito crítico. Desta forma, desenvolverá capacidades, destrezas e habilidades, tales como a creatividade

e a imaxinación, para elixir, organizar e xestionar os seus coñecementos na consecución dun obxectivo

como a elaboración dun proxecto de investigación, o deseño dunha actividade experimental ou un traballo

en equipo.

Competencia en Conciencia e Expresións Culturais (CCEC)

O alumnado valorará a importancia dos avances científicos no desenvolvemento do mundo e as

aportacións dos científicos máis influentes ao longo da historia.

3. ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE QUE FORMAN PARTE DO PERFIL COMPETENCIAL

CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE

Competencia en Comunicación Lingüística (CCL)

Nº Estándares de aprendizaxe

1 FSB1.1.1. Aplica habilidades necesarias para a investigación científica, propondo preguntas, identificando e analizando problemas, emitindo hipóteses fundamentadas, recollendo datos, analizando tendencias a partir de modelos, e deseñando e propondo estratexias de actuación.

2 FSB1.2.2. Analiza a validez dos resultados obtidos e elabora un informe final facendo uso das TIC, no que se comunique tanto o proceso como as conclusións obtidas.

3 FSB1.2.4. Selecciona, comprende e interpreta información relevante nun texto de divulgación científica, e transmite as conclusións obtidas utilizando a linguaxe oral e escrita con propiedade.

4 FSB1.3.1. Realiza de xeito cooperativo algunhas tarefas propias da investigación científica: procura de información, prácticas de laboratorio ou pequenos proxectos de investigación.

5 FSB6.3.1. Discute os postulados e os aparentes paradoxos asociados á teoría especial da relatividade e a súa evidencia experimental.

6 FSB6.14.1. Explica a secuencia de procesos dunha reacción en cadea, e extrae conclusións acerca da enerxía liberada.

7 FSB6.20.2. Explica a teoría do Big Bang e discute as evidencias experimentais en que se apoia, como son a radiación de fondo e o efecto Doppler relativista.

8 FSB6.20.3. Presenta unha cronoloxía do universo en función da temperatura e das partículas que o formaban en cada período, discutindo a asimetría entre materia e antimateria.

Competencia Matemática e Competencias Básicas en Ciencia e Tecnoloxía (CMCCT)



2 FSB1.1.2. Efectúa a análise dimensional das ecuacións que relacionan as magnitudes nun proceso físico.

3 FSB1.1.3. Resolve exercicios nos que a información debe deducirse a partir dos datos proporcionados e das ecuacións que rexen o fenómeno, e contextualiza os resultados.

4 FSB1.1.4. Elabora e interpreta representacións gráficas de dúas e tres variables a partir de datos experimentais, e relaciónaas coas ecuacións matemáticas que representan as leis e os principios físicos subxacentes.

5 FSB1.2.1. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para simular experimentos físicos de difícil implantación no laboratorio.


7 FSB1.2.3. Identifica as principais características ligadas á fiabilidade e á obxectividade do fluxo de información científica existente en internet e noutros medios dixitais.

8 FSB1.2.4. Selecciona, comprende e interpreta información relevante nun texto de divulgación


5

científica, e transmite as conclusións obtidas utilizando a linguaxe oral e escrita con propiedade.


10 FSB2.1.1. Diferencia os conceptos de forza e campo, establecendo unha relación entre a intensidade do campo gravitatorio e a aceleración da gravidade.

11 FSB2.1.2. Representa o campo gravitatorio mediante as liñas de campo e as superficies de enerxía equipotencial.

12 FSB2.2.1. Xustifica o carácter conservativo do campo gravitatorio e determina o traballo realizado polo campo a partir das variacións de enerxía potencial.

13 FSB2.3.1. Calcula a velocidade de escape dun corpo aplicando o principio de conservación da enerxía mecánica.

14 FSB2.4.1. Aplica a lei de conservación da enerxía ao movemento orbital de corpos como satélites, planetas e galaxias.

15 FSB2.5.1. Deduce a velocidade orbital dun corpo, a partir da lei fundamental da dinámica, e relaciónaa co raio da órbita e a masa do corpo.

16 FSB2.5.2. Identifica a hipótese da existencia de materia escura a partir dos datos de rotación de galaxias e a masa do burato negro central.

17 FSB2.6.1. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para o estudo de satélites de órbita media (MEO), órbita baixa (LEO) e de órbita xeoestacionaria (GEO), e extrae conclusións.

18 FSB2.7.1. Describe a dificultade de resolver o movemento de tres corpos sometidos á interacción gravitatoria mutua utilizando o concepto de caos.

19 FSB3.1.1. Relaciona os conceptos de forza e campo, establecendo a relación entre intensidade do campo eléctrico e carga eléctrica.

20 FSB3.1.2. Utiliza o principio de superposición para o cálculo de campos e potenciais eléctricos creados por unha distribución de cargas puntuais.

21 FSB3.2.1. Representa graficamente o campo creado por unha carga puntual, incluíndo as liñas de campo e as superficies de enerxía equipotencial.

22 FSB3.2.2. Compara os campos eléctrico e gravitatorio, e establece analoxías e diferenzas entre eles.

23 FSB3.3.1. Analiza cualitativamente a traxectoria dunha carga situada no seo dun campo xerado por unha distribución de cargas, a partir da forza neta que se exerce sobre ela.

24 FSB3.4.1. Calcula o traballo necesario para transportar unha carga entre dous puntos dun campo eléctrico creado por unha ou máis cargas puntuais a partir da diferenza de potencial.

25 FSB3.4.2. Predí o traballo que se realizará sobre unha carga que se move nunha superficie de enerxía equipotencial e discúteo no contexto de campos conservativos.

26 FSB3.5.1. Calcula o fluxo do campo eléctrico a partir da carga que o crea e a superficie que atravesan as liñas do campo.

27 FSB3.6.1. Determina o campo eléctrico creado por unha esfera cargada aplicando o teorema de Gauss.

28 FSB3.7.1. Explica o efecto da gaiola de Faraday utilizando o principio de equilibrio electrostático e recoñéceo en situacións cotiás, como o mal funcionamento dos móbiles en certos edificios ou o efecto dos raios eléctricos nos avións.

29 FSB3.8.1. Describe o movemento que realiza unha carga cando penetra nunha rexión onde existe un campo magnético e analiza casos prácticos concretos, como os espectrómetros de masas e os aceleradores de partículas.

30 FSB3.9.1. Relaciona as cargas en movemento coa creación de campos magnéticos e describe as liñas do campo magnético que crea unha corrente eléctrica rectilínea.

31 FSB3.10.1. Calcula o raio da órbita que describe unha partícula cargada cando penetra cunha velocidade determinada nun campo magnético coñecido aplicando a forza de Lorentz.

32 FSB3.10.2. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para comprender o funcionamento dun ciclotrón e calcula a frecuencia propia da carga cando se move no seu interior.


6

33 FSB3.10.3. Establece a relación que debe existir entre o campo magnético e o campo eléctrico para que unha partícula cargada se mova con movemento rectilíneo uniforme aplicando a lei fundamental da dinámica e a lei de Lorentz.

34 FSB3.11.1. Analiza o campo eléctrico e o campo magnético desde o punto de vista enerxético, tendo en conta os conceptos de forza central e campo conservativo.

35 FSB3.12.1. Establece, nun punto dado do espazo, o campo magnético resultante debido a dous ou máis condutores rectilíneos polos que circulan correntes eléctricas.

36 FSB3.12.2. Caracteriza o campo magnético creado por unha espira e por un conxunto de espiras.

37 FSB3.13.1. Analiza e calcula a forza que se establece entre dous condutores paralelos, segundo o sentido da corrente que os percorra, realizando o diagrama correspondente.

38 FSB3.14.1. Xustifica a definición de ampere a partir da forza que se establece entre dous condutores rectilíneos e paralelos.

39 FSB3.15.1. Determina o campo que crea unha corrente rectilínea de carga aplicando a lei de Ampère e exprésao en unidades do Sistema Internacional.

40 FSB3.16.1. Establece o fluxo magnético que atravesa unha espira que se atopa no seo dun campo magnético e exprésao en unidades do Sistema Internacional.

41 FSB3.17.1. Calcula a forza electromotriz inducida nun circuíto e estima a dirección da corrente eléctrica aplicando as leis de Faraday e Lenz.

42 FSB3.17.2. Emprega aplicacións virtuais interactivas para reproducir as experiencias de Faraday e Henry e deduce experimentalmente as leis de Faraday e Lenz.

43 FSB3.18.1. Demostra o carácter periódico da corrente alterna nun alternador a partir da representación gráfica da forza electromotriz inducida en función do tempo.

44 FSB3.18.2. Infire a produción de corrente alterna nun alternador, tendo en conta as leis da indución.

45 FSB4.1.1. Determina a velocidade de propagación dunha onda e a de vibración das partículas que a forman, interpretando ambos os resultados.

46 FSB4.2.1. Explica as diferenzas entre ondas lonxitudinais e transversais a partir da orientación relativa da oscilación e da propagación.

47 FSB4.2.2. Recoñece exemplos de ondas mecánicas na vida cotiá.

48 FSB4.3.1. Obtén as magnitudes características dunha onda a partir da súa expresión matemática.

49 FSB4.3.2. Escribe e interpreta a expresión matemática dunha onda harmónica transversal dadas as súas magnitudes características.

50 FSB4.4.1. Dada a expresión matemática dunha onda, xustifica a dobre periodicidade con respecto á posición e ao tempo.

51 FSB4.5.1. Relaciona a enerxía mecánica dunha onda coa súa amplitude.

52 FSB4.5.2. Calcula a intensidade dunha onda a certa distancia do foco emisor, empregando a ecuación que relaciona ambas as magnitudes.

53 FSB4.6.1. Explica a propagación das ondas utilizando o principio Huygens.

54 FSB4.7.1. Interpreta os fenómenos de interferencia e a difracción a partir do principio de Huygens.

55 FSB4.8.1. Experimenta e xustifica o comportamento da luz ao cambiar de medio, aplicando a lei de Snell, coñecidos os índices de refracción.

56 FSB4.9.1. Obtén o coeficiente de refracción dun medio a partir do ángulo formado pola onda reflectida e refractada.

57 FSB4.9.2. Considera o fenómeno de reflexión total como o principio físico subxacente á propagación da luz nas fibras ópticas e a súa relevancia nas telecomunicacións.

58 FSB4.10.1. Recoñece situacións cotiás nas que se produce o efecto Doppler, e xustifícaas de forma cualitativa.

59 FSB4.11.1. Identifica a relación logarítmica entre o nivel de intensidade sonora en decibeles e a intensidade do son, aplicándoa a casos sinxelos.


7

60 FSB4.12.1. Relaciona a velocidade de propagación do son coas características do medio en que se propaga.

61 FSB4.12.2. Analiza a intensidade das fontes de son da vida cotiá e clasifícaas como contaminantes e non contaminantes.

62 FSB4.13.1. Coñece e explica algunhas aplicacións tecnolóxicas das ondas sonoras, como a ecografía, o radar, o sonar, etc.

63 FSB4.14.1. Representa esquematicamente a propagación dunha onda electromagnética incluíndo os vectores do campo eléctrico e magnético.

64 FSB4.14.2. Interpreta unha representación gráfica da propagación dunha onda electromagnética en termos dos campos eléctrico e magnético e da súa polarización.

65 FSB4.15.1. Determina experimentalmente a polarización das ondas electromagnéticas a partir de experiencias sinxelas, utilizando obxectos empregados na vida cotiá.

66 FSB4.15.2. Clasifica casos concretos de ondas electromagnéticas presentes na vida cotiá en función da súa lonxitude de onda e a súa enerxía.

67 FSB4.16.1. Xustifica a cor dun obxecto en función da luz absorbida e reflectida.

68 FSB4.17.1. Analiza os efectos de refracción, difracción e interferencia en casos prácticos sinxelos.

69 FSB4.18.1. Establece a natureza e as características dunha onda electromagnética dada a súa situación no espectro.

70 FSB4.18.2. Relaciona a enerxía dunha onda electromagnética coa súa frecuencia, a lonxitude de onda e a velocidade da luz no baleiro.

71 FSB4.19.1. Recoñece aplicacións tecnolóxicas de diferentes tipos de radiacións, nomeadamente infravermella, ultravioleta e microondas.

72 FSB4.19.2. Analiza o efecto dos tipos de radiación sobre a biosfera en xeral, e sobre a vida humana en particular.

73 FSB4.19.3. Deseña un circuíto eléctrico sinxelo capaz de xerar ondas electromagnéticas, formado por un xerador, unha bobina e un condensador, e describe o seu funcionamento.

74 FSB4.20.1. Explica esquematicamente o funcionamento de dispositivos de almacenamento e transmisión da información.

75 FSB5.1.1. Explica procesos cotiáns a través das leis da óptica xeométrica.

76 FSB5.2.1. Demostra experimentalmente e graficamente a propagación rectilínea da luz mediante un xogo de prismas que conduzan un feixe de luz desde o emisor ata unha pantalla.

77 FSB5.2.2. Obtén o tamaño, a posición e a natureza da imaxe dun obxecto producida por un espello plano e unha lente delgada, realizando o trazado de raios e aplicando as ecuacións correspondentes.

78 FSB5.3.1. Xustifica os principais defectos ópticos do ollo humano (miopía, hipermetropía, presbicia e astigmatismo), empregando para iso un diagrama de raios.

79 FSB5.4.1. Establece o tipo e disposición dos elementos empregados nos principais instrumentos ópticos, tales como lupa, microscopio, telescopio e cámara fotográfica, realizando o correspondente trazado de raios.

80 FSB5.4.2. Analiza as aplicacións da lupa, o microscopio, o telescopio e a cámara fotográfica, considerando as variacións que experimenta a imaxe respecto ao obxecto.

81 FSB6.1.1. Explica o papel do éter no desenvolvemento da teoría especial da relatividade.

82 FSB6.1.2. Reproduce esquematicamente o experimento de Michelson-Morley, así como os cálculos asociados sobre a velocidade da luz, e analiza as consecuencias que se derivaron.

83 FSB6.2.1. Calcula a dilatación do tempo que experimenta un observador cando se despraza a velocidades próximas ás da luz con respecto a un sistema de referencia dado, aplicando as transformacións de Lorentz.

84 FSB6.2.2. Determina a contracción que experimenta un obxecto cando se atopa nun sistema que se despraza a velocidades próximas ás da luz con respecto a un sistema de referencia dado, aplicando as transformacións de Lorentz.


8

85 FSB6.3.1. Discute os postulados e os aparentes paradoxos asociados á teoría especial da relatividade e a súa evidencia experimental.

86 FSB6.4.1. Expresa a relación entre a masa en repouso dun corpo e a súa velocidade coa enerxía deste a partir da masa relativista.

87 FSB6.5.1.Explica as limitacións da física clásica ao enfrontarse a determinados feitos físicos, como a radiación do corpo negro, o efecto fotoeléctrico ou os espectros atómicos.

88 FSB6.6.1. Relaciona a lonxitude de onda e a frecuencia da radiación absorbida ou emitida por un átomo coa enerxía dos niveis atómicos involucrados.

89 FSB6.7.1. Compara a predición clásica do efecto fotoeléctrico coa explicación cuántica postulada por Einstein, e realiza cálculos relacionados co traballo de extracción e a enerxía cinética dos fotoelectróns.

90 FSB6.8.1. Interpreta espectros sinxelos, relacionándoos coa composición da materia.

91 FSB6.9.1. Determina as lonxitudes de onda asociadas a partículas en movemento a diferentes escalas, extraendo conclusións acerca dos efectos cuánticos a escalas macroscópicas.

92 FSB6.10.1. Formula de xeito sinxelo o principio de indeterminación de Heisenberg e aplícao a casos concretos, como os orbitais atómicos.

93 FSB6.11.1. Describe as principais características da radiación láser en comparación coa radiación térmica.

94 FSB6.11.2. Asocia o láser coa natureza cuántica da materia e da luz, xustifica o seu funcionamento de xeito sinxelo e recoñece o seu papel na sociedade actual.

95 FSB6.12.1. Describe os principais tipos de radioactividade incidindo nos seus efectos sobre o ser humano, así como as súas aplicacións médicas.

96 FSB6.13.1. Obtén a actividade dunha mostra radioactiva aplicando a lei de desintegración e valora a utilidade dos datos obtidos para a datación de restos arqueolóxicos.

97 FSB6.13.2. Realiza cálculos sinxelos relacionados coas magnitudes que interveñen nas desintegracións radioactivas.

98 FSB6.14.1. Explica a secuencia de procesos dunha reacción en cadea, e extrae conclusións acerca da enerxía liberada.

99 FSB6.14.2. Describe as aplicacións máis frecuentes da enerxía nuclear: produción de enerxía eléctrica, datación en arqueoloxía, radiacións ionizantes en medicina e fabricación de armas.

100 FSB6.15.1. Analiza as vantaxes e os inconvenientes da fisión e a fusión nuclear, e xustifica a conveniencia do seu uso.

101 FSB6.16.1. Compara as principais teorías de unificación establecendo as súas limitacións e o estado en que se atopan.

102 FSB6.17.1. Establece unha comparación cuantitativa entre as catro interaccións fundamentais da natureza en función das enerxías involucradas.

103 FSB6.18.1. Compara as principais características das catro interaccións fundamentais da natureza a partir dos procesos nos que estas se manifestan.

104 FSB6.18.2. Xustifica a necesidade da existencia de novas partículas elementais no marco da unificación das interaccións.

105 FSB6.19.1. Describe a estrutura atómica e nuclear a partir da súa composición en quarks e electróns, empregando o vocabulario específico da física de quarks.

106 FSB6.19.2. Caracteriza algunhas partículas fundamentais de especial interese, como os neutrinos e o bosón de Higgs, a partir dos procesos en que se presentan.

107 FSB6.20.1. Relaciona as propiedades da materia e da antimateria coa teoría do Big Bang.

108 FSB6.20.2. Explica a teoría do Big Bang e discute as evidencias experimentais en que se apoia, como son a radiación de fondo e o efecto Doppler relativista.

109 FSB6.20.3. Presenta unha cronoloxía do universo en función da temperatura e das partículas que o formaban en cada período, discutindo a asimetría entre materia e antimateria.

110 FSB6.21.1. Realiza e defende un estudo sobre as fronteiras da física do século XXI.


9

Competencia Dixital (CD)


1 FSB1.2.1. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para simular experimentos físicos de difícil implantación no laboratorio.


3 FSB1.2.3. Identifica as principais características ligadas á fiabilidade e á obxectividade do fluxo de información científica existente en internet e noutros medios dixitais.



6 FSB2.6.1. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para o estudo de satélites de órbita media (MEO), órbita baixa (LEO) e de órbita xeoestacionaria (GEO), e extrae conclusións.

7 FSB3.10.2. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para comprender o funcionamento dun ciclotrón e calcula a frecuencia propia da carga cando se move no seu interior.

8 FSB3.17.2. Emprega aplicacións virtuais interactivas para reproducir as experiencias de Faraday e Henry e deduce experimentalmente as leis de Faraday e Lenz.


10 FSB4.20.1. Explica esquematicamente o funcionamento de dispositivos de almacenamento e transmisión da información.

Competencia Aprender a Aprender (CAA)


1 FSB1.1.2. Efectúa a análise dimensional das ecuacións que relacionan as magnitudes nun proceso físico.

2 FSB1.1.3. Resolve exercicios nos que a información debe deducirse a partir dos datos proporcionados e das ecuacións que rexen o fenómeno, e contextualiza os resultados.

3 FSB1.1.4. Elabora e interpreta representacións gráficas de dúas e tres variables a partir de datos experimentais, e relaciónaas coas ecuacións matemáticas que representan as leis e os principios físicos subxacentes.



6 FSB4.4.1. Dada a expresión matemática dunha onda, xustifica a dobre periodicidade con respecto á posición e ao tempo.

7 FSB4.8.1. Experimenta e xustifica o comportamento da luz ao cambiar de medio, aplicando a lei de Snell, coñecidos os índices de refracción.

8 FSB6.1.2. Reproduce esquematicamente o experimento de Michelson-Morley, así como os cálculos asociados sobre a velocidade da luz, e analiza as consecuencias que se derivaron.

9 FSB6.13.1. Obtén a actividade dunha mostra radioactiva aplicando a lei de desintegración e valora a utilidade dos datos obtidos para a datación de restos arqueolóxicos.

Competencias Sociais e Cívicas (CSC)



2 FSB1.3.1. Realiza de xeito cooperativo algunhas tarefas propias da investigación científica:


10

procura de información, prácticas de laboratorio ou pequenos proxectos de investigación.

3 FSB4.19.2. Analiza o efecto dos tipos de radiación sobre a biosfera en xeral, e sobre a vida humana en particular.

4 FSB5.4.2. Analiza as aplicacións da lupa, o microscopio, o telescopio e a cámara fotográfica, considerando as variacións que experimenta a imaxe respecto ao obxecto.

5 FSB6.12.1. Describe os principais tipos de radioactividade incidindo nos seus efectos sobre o ser humano, así como as súas aplicacións médicas.


Competencia de Sentido da Iniciativa e Espírito Emprendedor (CSIEE)





4 FSB4.1.1. Determina a velocidade de propagación dunha onda e a de vibración das partículas que a forman, interpretando ambos os resultados.

5 FSB4.19.3. Deseña un circuíto eléctrico sinxelo capaz de xerar ondas electromagnéticas, formado por un xerador, unha bobina e un condensador, e describe o seu funcionamento.


Competencia en Conciencia e Expresións Culturais (CCEC)


1 FSB2.1.2. Representa o campo gravitatorio mediante as liñas de campo e as superficies de enerxía equipotencial.

2 FSB3.2.1. Representa graficamente o campo creado por unha carga puntual, incluíndo as liñas de campo e as superficies de enerxía equipotencial.



Tendo en conta o número de estándares que contribúen a cada unha das competencias e que en total hai

110 estándares avaliables obtemos o seguinte perfil competencial de área que nos indica o peso de cada

competencia na materia de Física de 2º de Bacharelato.

Nº estándares %

Competencia en Comunicación Lingüística 8 7,3

Competencia Matemática e Competencias Básicas en Ciencia e Tecnoloxía 110 100

Competencia Dixital 10 9,1

Competencia Aprender a Aprender 9 8,2

Competencias Sociais e Cívicas 6 5,5

Competencia de Sentido da Iniciativa e Espírito Emprendedor 6 5,5

Competencia en Conciencia e Expresións Culturais 4 3,6


11

4. CONCRECIÓN DOS OBXECTIVOS

Tal como recolle o Decreto 86/2015, do 25 de xuño, para a etapa do Bacharelato, na materia de Física de

2º de Bacharelato traballaranse estes obxectivos:

b) Consolidar unha madureza persoal e social que lle permita actuar de forma responsable e autónoma e

desenvolver o seu espírito crítico. Ser quen de prever e resolver pacificamente os conflitos persoais,

familiares e sociais.

d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz

aproveitamento da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.

g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación.

h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes

históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de xeito solidario no desenvolvemento e na

mellora do seu contorno social.

i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as habilidades básicas

propias da modalidade elixida.

l) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos.

Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e da tecnoloxía ao cambio das condicións de

vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente e a ordenación sustentable

do territorio, con especial referencia ao territorio galego.

m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en

equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.


12

5. DISTRIBUCIÓN DE OBXECTIVOS, CONTIDOS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE EN UNIDADES DIDÁCTICAS

Unidade 0: A actividade científica (desenvolverase nas sesións das restantes unidades)

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave

b

d

g

i

l

B1.1. Estratexias propias da actividade científica.

B1.1. Recoñecer e utilizar as estratexias básicas da actividade científica.

FSB1.1.1. Aplica habilidades necesarias para a investigación científica, propondo preguntas, identificando e analizando problemas, emitindo hipóteses fundamentadas, recollendo datos, analizando tendencias a partir de modelos, e deseñando e propondo estratexias de actuación.

CCL

CMCCT

CSC

CSIEE

FSB1.1.2. Efectúa a análise dimensional das ecuacións que relacionan as magnitudes nun proceso físico.

CAA

CMCCT

FSB1.1.3. Resolve exercicios nos que a información debe deducirse a partir dos datos proporcionados e das ecuacións que rexen o fenómeno, e contextualiza os resultados.

CAA

CMCCT

FSB1.1.4. Elabora e interpreta representacións gráficas de dúas e tres variables a partir de datos experimentais, e relaciónaas coas ecuacións matemáticas que representan as leis e os principios físicos subxacentes.

CAA

CMCCT

g

i

l

B1.2. Tecnoloxías da información e da comunicación.

B1.2. Coñecer, utilizar e aplicar as tecnoloxías da información e da comunicación no estudo dos fenómenos físicos.

FSB1.2.1. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para simular experimentos físicos de difícil implantación no laboratorio.

CD

CMCCT

FSB1.2.2. Analiza a validez dos resultados obtidos e elabora un informe

CD

CCL


13


final facendo uso das TIC, no que se comunique tanto o proceso como as conclusións obtidas.

CMCCT

CSIEE

FSB1.2.3. Identifica as principais características ligadas á fiabilidade e á obxectividade do fluxo de información científica existente en internet e noutros medios dixitais.

CD

CMCCT

FSB1.2.4. Selecciona, comprende e interpreta información relevante nun texto de divulgación científica, e transmite as conclusións obtidas utilizando a linguaxe oral e escrita con propiedade.

CAA

CCL

CD

CMCCT

d

g

i

l

m

B1.1. Estratexias necesarias na actividade científica.

B1.3. Realizar de xeito cooperativo tarefas propias da investigación científica.

FSB1.3.1. Realiza de xeito cooperativo algunhas tarefas propias da investigación científica: procura de información, prácticas de laboratorio ou pequenos proxectos de investigación.

CAA

CCL

CD

CMCCT

CSC

CSIEE

Unidade 1: Ondas (19 sesións)


i

l

B4.1. Ecuación das ondas harmónicas. B4.1. Asociar o movemento ondulatorio co movemento harmónico simple.

FSB4.1.1. Determina a velocidade de propagación dunha onda e a de vibración das partículas que a forman, interpretando ambos os resultados.

CMCCT

CSIEE

h B4.2. Clasificación das ondas. B4.2. Identificar en experiencias cotiás ou coñecidas os principais tipos de ondas e

FSB4.2.1. Explica as diferenzas entre ondas lonxitudinais e transversais a partir

CMCCT


14


I

l

as súas características. da orientación relativa da oscilación e da propagación.

FSB4.2.2. Recoñece exemplos de ondas mecánicas na vida cotiá.

CMCCT

i

l

B4.3. Magnitudes que caracterizan as ondas.

B4.3. Expresar a ecuación dunha onda nunha corda indicando o significado físico dos seus parámetros característicos.

FSB4.3.1. Obtén as magnitudes características dunha onda a partir da súa expresión matemática.

CMCCT

FSB4.3.2. Escribe e interpreta a expresión matemática dunha onda harmónica transversal dadas as súas magnitudes características.

CMCCT

i

l

B4.4. Ondas transversais nunha corda. B4.4. Interpretar a dobre periodicidade dunha onda a partir da súa frecuencia e o seu número de onda.

FSB4.4.1. Dada a expresión matemática dunha onda, xustifica a dobre periodicidade con respecto á posición e ao tempo.

CAA

CMCCT

i

l

B4.5. Enerxía e intensidade. B4.5. Valorar as ondas como un medio de transporte de enerxía pero non de masa.

FSB4.5.1. Relaciona a enerxía mecánica dunha onda coa súa amplitude.

CMCCT

FSB4.5.2. Calcula a intensidade dunha onda a certa distancia do foco emisor, empregando a ecuación que relaciona ambas as magnitudes.

CMCCT

i

l

B4.6. Principio de Huygens. B4.6. Utilizar o principio de Huygens para comprender e interpretar a propagación das ondas e os fenómenos ondulatorios.

FSB4.6.1. Explica a propagación das ondas utilizando o principio Huygens.

CMCCT

i

l

B4.7. Fenómenos ondulatorios: interferencia e difracción, reflexión e refracción.

B4.7. Recoñecer a difracción e as interferencias como fenómenos propios do movemento ondulatorio.

FSB4.7.1. Interpreta os fenómenos de interferencia e a difracción a partir do principio de Huygens.

CMCCT

i B4.6. Principio de Huygens. B4.8. Empregar as leis de Snell para FSB4.8.1. Experimenta e xustifica o CAA


15


l B4.8. Leis de Snell.

B4.9. Índice de refracción.

explicar os fenómenos de reflexión e refracción.

comportamento da luz ao cambiar de medio, aplicando a lei de Snell, coñecidos os índices de refracción.

CMCCT

h

i

l

B4.6. Principio de Huygens.

B4.9. Índice de refracción.

B4.9. Relacionar os índices de refracción de dous materiais co caso concreto de reflexión total.

FSB4.9.1. Obtén o coeficiente de refracción dun medio a partir do ángulo formado pola onda reflectida e refractada.

CMCCT

FSB4.9.2. Considera o fenómeno de reflexión total como o principio físico subxacente á propagación da luz nas fibras ópticas e a súa relevancia nas telecomunicacións.

CMCCT

h

i

l

B4.10. Ondas lonxitudinais. O son.

B4.11. Efecto Doppler.

B4.10. Explicar e recoñecer o efecto Doppler en sons.

FSB4.10.1. Recoñece situacións cotiás nas que se produce o efecto Doppler, e xustifícaas de forma cualitativa.

CMCCT

h

i

l

B4.12. Enerxía e intensidade das ondas sonoras.

B4.11. Coñecer a escala de medición da intensidade sonora e a súa unidade.

FSB4.11.1. Identifica a relación logarítmica entre o nivel de intensidade sonora en decibeles e a intensidade do son, aplicándoa a casos sinxelos.

CMCCT

h

i

l

B4.12. Enerxía e intensidade das ondas sonoras.

B4.13. Contaminación acústica.

B4.12. Identificar os efectos da resonancia na vida cotiá: ruído, vibracións, etc.

FSB4.12.1. Relaciona a velocidade de propagación do son coas características do medio en que se propaga.

CMCCT

FSB4.12.2. Analiza a intensidade das fontes de son da vida cotiá e clasifícaas como contaminantes e non contaminantes.

CMCCT

h

i

l

B4.14. Aplicacións tecnolóxicas do son. B4.13. Recoñecer determinadas aplicacións tecnolóxicas do son como a ecografía, o radar, o sonar, etc.

FSB4.13.1. Coñece e explica algunhas aplicacións tecnolóxicas das ondas sonoras, como a ecografía, o radar, o sonar, etc.

CMCCT


16


i

l

B4.15. Ondas electromagnéticas. B4.14. Establecer as propiedades da radiación electromagnética como consecuencia da unificación da electricidade, o magnetismo e a óptica nunha única teoría.

FSB4.14.1. Representa esquematicamente a propagación dunha onda electromagnética incluíndo os vectores do campo eléctrico e magnético.

CMCCT

FSB4.14.2. Interpreta unha representación gráfica da propagación dunha onda electromagnética en termos dos campos eléctrico e magnético e da súa polarización.

CMCCT

h

i

l

B4.16. Natureza e propiedades das ondas electromagnéticas.

B4.15. Comprender as características e as propiedades das ondas electromagnéticas, como a súa lonxitude de onda, polarización ou enerxía, en fenómenos da vida cotiá.

FSB4.15.1. Determina experimentalmente a polarización das ondas electromagnéticas a partir de experiencias sinxelas, utilizando obxectos empregados na vida cotiá.

CMCCT

FSB4.15.2. Clasifica casos concretos de ondas electromagnéticas presentes na vida cotiá en función da súa lonxitude de onda e a súa enerxía.

CMCCT

h

i

l


B4.17. Dispersión. A cor.

B4.16. Identificar a cor dos corpos como a interacción da luz con eles.

FSB4.16.1. Xustifica a cor dun obxecto en función da luz absorbida e reflectida.

CMCCT

h

i

l


B4.17. Recoñecer os fenómenos ondulatorios estudados en fenómenos relacionados coa luz.

FSB4.17.1. Analiza os efectos de refracción, difracción e interferencia en casos prácticos sinxelos.

CMCCT

i

l


B4.18. Espectro electromagnético.

B4.18. Determinar as principais características da radiación a partir da súa situación no espectro electromagnético.

FSB4.18.1. Establece a natureza e as características dunha onda electromagnética dada a súa situación no espectro.

CMCCT

FSB4.18.2. Relaciona a enerxía dunha CMCCT


17


onda electromagnética coa súa frecuencia, a lonxitude de onda e a velocidade da luz no baleiro.

h

i

l

m

B4.19. Aplicacións das ondas electromagnéticas no espectro non visible.

B4.19. Coñecer as aplicacións das ondas electromagnéticas do espectro non visible.

FSB4.19.1. Recoñece aplicacións tecnolóxicas de diferentes tipos de radiacións, nomeadamente infravermella, ultravioleta e microondas.

CD

CCEC

CMCCT

FSB4.19.2. Analiza o efecto dos tipos de radiación sobre a biosfera en xeral, e sobre a vida humana en particular.

CMCCT

CSC

FSB4.19.3. Deseña un circuíto eléctrico sinxelo capaz de xerar ondas electromagnéticas, formado por un xerador, unha bobina e un condensador, e describe o seu funcionamento.

CMCCT

CSIEE

g

h

i

l

B4.20. Transmisión da comunicación. B4.20. Recoñecer que a información se transmite mediante ondas, a través de diferentes soportes.

FSB4.20.1. Explica esquematicamente o funcionamento de dispositivos de almacenamento e transmisión da información.

CD

CMCCT

Unidade 2: Óptica xeométrica (19 sesións)


i

l

B5.1. Leis da óptica xeométrica. B5.1. Formular e interpretar as leis da óptica xeométrica.

FSB5.1.1. Explica procesos cotiáns a través das leis da óptica xeométrica.

CMCCT

h

i

B5.2. Sistemas ópticos: lentes e espellos.

B5.2. Valorar os diagramas de raios luminosos e as ecuacións asociadas como medio que permite predicir as

FSB5.2.1. Demostra experimentalmente e graficamente a propagación rectilínea da luz mediante un xogo de prismas que

CMCCT


18


l características das imaxes formadas en sistemas ópticos.

conduzan un feixe de luz desde o emisor ata unha pantalla.

FSB5.2.2. Obtén o tamaño, a posición e a natureza da imaxe dun obxecto producida por un espello plano e unha lente delgada, realizando o trazado de raios e aplicando as ecuacións correspondentes.

CMCCT

h

i

l

B5.3. Ollo humano. Defectos visuais. B5.3. Coñecer o funcionamento óptico do ollo humano e os seus defectos, e comprender o efecto das lentes na corrección deses efectos.

FSB5.3.1. Xustifica os principais defectos ópticos do ollo humano (miopía, hipermetropía, presbicia e astigmatismo), empregando para iso un diagrama de raios.

CMCCT

h

i

l

m

B5.4. Aplicacións tecnolóxicas: instrumentos ópticos e a fibra óptica.

B5.4. Aplicar as leis das lentes delgadas e espellos planos ao estudo dos instrumentos ópticos.

FSB5.4.1. Establece o tipo e disposición dos elementos empregados nos principais instrumentos ópticos, tales como lupa, microscopio, telescopio e cámara fotográfica, realizando o correspondente trazado de raios.

CMCCT

FSB5.4.2. Analiza as aplicacións da lupa, o microscopio, o telescopio e a cámara fotográfica, considerando as variacións que experimenta a imaxe respecto ao obxecto.

CMCCT

CSC

Unidade 3: Campo gravitatorio (19 sesións)


i

l

B2.1. Campo gravitatorio.

B2.2. Campos de forza conservativos.

B2.1. Asociar o campo gravitatorio á existencia de masa, e caracterizalo pola

FSB2.1.1. Diferencia os conceptos de forza e campo, establecendo unha relación entre a intensidade do campo

CMCCT


19


B2.3. Intensidade do campo gravitatorio.

B2.4. Potencial gravitatorio.

intensidade do campo e o potencial. gravitatorio e a aceleración da gravidade.

FSB2.1.2. Representa o campo gravitatorio mediante as liñas de campo e as superficies de enerxía equipotencial.

CCEC

CMCCT

i

l

B2.4. Potencial gravitatorio. B2.2. Recoñecer o carácter conservativo do campo gravitatorio pola súa relación cunha forza central e asociarlle, en consecuencia, un potencial gravitatorio.

FSB2.2.1. Xustifica o carácter conservativo do campo gravitatorio e determina o traballo realizado polo campo a partir das variacións de enerxía potencial.

CMCCT

i

l

B2.5. Enerxía potencial gravitatoria.

B2.6. Lei de conservación da enerxía.

B2.3. Interpretar as variacións de enerxía potencial e o signo desta en función da orixe de coordenadas enerxéticas elixida.

FSB2.3.1. Calcula a velocidade de escape dun corpo aplicando o principio de conservación da enerxía mecánica.

CMCCT

i

l

B2.6. Lei de conservación da enerxía. B2.4. Xustificar as variacións enerxéticas dun corpo en movemento no seo de campos gravitatorios.

FSB2.4.1. Aplica a lei de conservación da enerxía ao movemento orbital de corpos como satélites, planetas e galaxias.

CMCCT

g

i

l

B2.7. Relación entre enerxía e movemento orbital.

B2.5. Relacionar o movemento orbital dun corpo co raio da órbita e a masa xeradora do campo.

FSB2.5.1. Deduce a velocidade orbital dun corpo, a partir da lei fundamental da dinámica, e relaciónaa co raio da órbita e a masa do corpo.

CMCCT

FSB2.5.2. Identifica a hipótese da existencia de materia escura a partir dos datos de rotación de galaxias e a masa do burato negro central.

CMCCT

i

l

B2.8. Satélites: tipos. B2.6. Coñecer a importancia dos satélites artificiais de comunicacións, GPS e meteorolóxicos, e as características das súas órbitas.

FSB2.6.1. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para o estudo de satélites de órbita media (MEO), órbita baixa (LEO) e de órbita xeoestacionaria (GEO), e extrae conclusións.

CD

CMCCT

i B2.9. Caos determinista. B2.7. Interpretar o caos determinista no FSB2.7.1. Describe a dificultade de CMCCT


20


l contexto da interacción gravitatoria. resolver o movemento de tres corpos sometidos á interacción gravitatoria mutua utilizando o concepto de caos.

Unidade 4: Campo eléctrico (19 sesións)


i

l

B3.1. Campo eléctrico.

B3.2. Intensidade do campo.

B3.1.Asociar o campo eléctrico á existencia de carga e caracterizalo pola intensidade de campo e o potencial.

FSB3.1.1. Relaciona os conceptos de forza e campo, establecendo a relación entre intensidade do campo eléctrico e carga eléctrica.

CMCCT

FSB3.1.2. Utiliza o principio de superposición para o cálculo de campos e potenciais eléctricos creados por unha distribución de cargas puntuais.

CMCCT

i

l

B3.3. Potencial eléctrico. B3.2. Recoñecer o carácter conservativo do campo eléctrico pola súa relación cunha forza central, e asociarlle, en consecuencia, un potencial eléctrico.

FSB3.2.1. Representa graficamente o campo creado por unha carga puntual, incluíndo as liñas de campo e as superficies de enerxía equipotencial.

CCEC

CMCCT

FSB3.2.2. Compara os campos eléctrico e gravitatorio, e establece analoxías e diferenzas entre eles.

CMCCT

i

l

B3.4. Diferenza de potencial. B3.3. Caracterizar o potencial eléctrico en diferentes puntos dun campo xerado por unha distribución de cargas puntuais, e describir o movemento dunha carga cando se deixa libre no campo.

FSB3.3.1. Analiza cualitativamente a traxectoria dunha carga situada no seo dun campo xerado por unha distribución de cargas, a partir da forza neta que se exerce sobre ela.

CMCCT

i B3.5. Enerxía potencial eléctrica. B3.4. Interpretar as variacións de enerxía potencial dunha carga en movemento no

FSB3.4.1. Calcula o traballo necesario para transportar unha carga entre dous

CMCCT


21


l

m

seo de campos electrostáticos en función da orixe de coordenadas enerxéticas elixida.

puntos dun campo eléctrico creado por unha ou máis cargas puntuais a partir da diferenza de potencial.

FSB3.4.2. Predí o traballo que se realizará sobre unha carga que se move nunha superficie de enerxía equipotencial e discúteo no contexto de campos conservativos.

CMCCT

i

l

B3.6. Fluxo eléctrico e lei de Gauss. B3.5. Asociar as liñas de campo eléctrico co fluxo a través dunha superficie pechada e establecer o teorema de Gauss para determinar o campo eléctrico creado por unha esfera cargada.

FSB3.5.1. Calcula o fluxo do campo eléctrico a partir da carga que o crea e a superficie que atravesan as liñas do campo.

CMCCT

i

l

B3.7. Aplicacións do teorema de Gauss. B3.6. Valorar o teorema de Gauss como método de cálculo de campos electrostáticos.

FSB3.6.1. Determina o campo eléctrico creado por unha esfera cargada aplicando o teorema de Gauss.

CMCCT

i

l

B3.8. Equilibrio electrostático.

B3.9. Gaiola de Faraday.

B3.7. Aplicar o principio de equilibrio electrostático para explicar a ausencia de campo eléctrico no interior dos condutores e asóciao a casos concretos da vida cotiá.

FSB3.7.1. Explica o efecto da gaiola de Faraday utilizando o principio de equilibrio electrostático e recoñéceo en situacións cotiás, como o mal funcionamento dos móbiles en certos edificios ou o efecto dos raios eléctricos nos avións.

CMCCT

Unidade 5: Campo magnético. Indución electromagnética (19 sesións)


i

l

B3.10. Campo magnético.

B3.11. Efecto dos campos magnéticos sobre cargas en movemento.

B3.8. Predicir o movemento dunha partícula cargada no seo dun campo magnético.

FSB3.8.1. Describe o movemento que realiza unha carga cando penetra nunha rexión onde existe un campo magnético e analiza casos prácticos concretos, como

CMCCT


22


os espectrómetros de masas e os aceleradores de partículas.

i

l

B3.12. Campo creado por distintos elementos de corrente.

B3.9. Comprender e comprobar que as correntes eléctricas xeran campos magnéticos.

FSB3.9.1. Relaciona as cargas en movemento coa creación de campos magnéticos e describe as liñas do campo magnético que crea unha corrente eléctrica rectilínea.

CMCCT

g

i

l

B3.10. Campo magnético.

B3.11. Efecto dos campos magnéticos sobre cargas en movemento.

B3.10. Recoñecer a forza de Lorentz como a forza que se exerce sobre unha partícula cargada que se move nunha rexión do espazo onde actúan un campo eléctrico e un campo magnético.

FSB3.10.1. Calcula o raio da órbita que describe unha partícula cargada cando penetra cunha velocidade determinada nun campo magnético coñecido aplicando a forza de Lorentz.

CMCCT

FSB3.10.2. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para comprender o funcionamento dun ciclotrón e calcula a frecuencia propia da carga cando se move no seu interior.

CD

CMCCT

FSB3.10.3. Establece a relación que debe existir entre o campo magnético e o campo eléctrico para que unha partícula cargada se mova con movemento rectilíneo uniforme aplicando a lei fundamental da dinámica e a lei de Lorentz.

CMCCT

i

l

B3.13. O campo magnético como campo non conservativo.

B3.11. Interpretar o campo magnético como campo non conservativo e a imposibilidade de asociarlle unha enerxía potencial.

FSB3.11.1. Analiza o campo eléctrico e o campo magnético desde o punto de vista enerxético, tendo en conta os conceptos de forza central e campo conservativo.

CMCCT

i

l

B3.14. Indución electromagnética. B3.12. Describir o campo magnético orixinado por unha corrente rectilínea, por unha espira de corrente ou por un

FSB3.12.1. Establece, nun punto dado do espazo, o campo magnético resultante debido a dous ou máis condutores

CMCCT


23


solenoide nun punto determinado. rectilíneos polos que circulan correntes eléctricas.

FSB3.12.2. Caracteriza o campo magnético creado por unha espira e por un conxunto de espiras.

CMCCT

i

l

B3.15. Forza magnética entre condutores paralelos.

B3.13. Identificar e xustificar a forza de interacción entre dous condutores rectilíneos e paralelos.

FSB3.13.1. Analiza e calcula a forza que se establece entre dous condutores paralelos, segundo o sentido da corrente que os percorra, realizando o diagrama correspondente.

CMCCT

i

l

B3.16. Lei de Ampère. B3.14. Coñecer que o ampere é unha unidade fundamental do Sistema Internacional.

FSB3.14.1. Xustifica a definición de ampere a partir da forza que se establece entre dous condutores rectilíneos e paralelos.

CMCCT

i

l

B3.16. Lei de Ampère. B3.15. Valorar a lei de Ampère como método de cálculo de campos magnéticos.

FSB3.15.1. Determina o campo que crea unha corrente rectilínea de carga aplicando a lei de Ampère e exprésao en unidades do Sistema Internacional.

CMCCT

i

l

B3.17. Fluxo magnético. B3.16. Relacionar as variacións do fluxo magnético coa creación de correntes eléctricas e determinar o sentido destas.

FSB3.16.1. Establece o fluxo magnético que atravesa unha espira que se atopa no seo dun campo magnético e exprésao en unidades do Sistema Internacional.

CMCCT

g

i

l

B3.18. Leis de Faraday-Henry e Lenz.

B3.19. Forza electromotriz.

B3.17. Explicar as experiencias de Faraday e de Henry que levaron a establecer as leis de Faraday e Lenz.

FSB3.17.1. Calcula a forza electromotriz inducida nun circuíto e estima a dirección da corrente eléctrica aplicando as leis de Faraday e Lenz.

CMCCT

FSB3.17.2. Emprega aplicacións virtuais interactivas para reproducir as experiencias de Faraday e Henry e deduce experimentalmente as leis de

CD

CMCCT


24


Faraday e Lenz.

i

l

B3.20. Xerador de corrente alterna: elementos.

B3.21. Corrente alterna: magnitudes que a caracterizan.

B3.18. Identificar os elementos fundamentais de que consta un xerador de corrente alterna e a súa función.

FSB3.18.1. Demostra o carácter periódico da corrente alterna nun alternador a partir da representación gráfica da forza electromotriz inducida en función do tempo.

CMCCT

FSB3.18.2. Infire a produción de corrente alterna nun alternador, tendo en conta as leis da indución.

CMCCT

Unidade 6: Física do século XX (19 sesións)


i

l

B6.1. Introdución á teoría especial da relatividade.

B6.1. Valorar a motivación que levou a Michelson e Morley a realizar o seu experimento e discutir as implicacións que del se derivaron.

FSB6.1.1. Explica o papel do éter no desenvolvemento da teoría especial da relatividade.

CMCCT

FSB6.1.2. Reproduce esquematicamente o experimento de Michelson-Morley, así como os cálculos asociados sobre a velocidade da luz, e analiza as consecuencias que se derivaron.

CAA

CMCCT

i

l

B6.2. Orixes da física cuántica. Problemas precursores.

B6.2. Aplicar as transformacións de Lorentz ao cálculo da dilatación temporal e á contracción espacial que sofre un sistema cando se despraza a velocidades próximas ás da luz respecto a outro dado.

FSB6.2.1. Calcula a dilatación do tempo que experimenta un observador cando se despraza a velocidades próximas ás da luz con respecto a un sistema de referencia dado, aplicando as transformacións de Lorentz.

CMCCT

FSB6.2.2. Determina a contracción que experimenta un obxecto cando se atopa

CMCCT


25


nun sistema que se despraza a velocidades próximas ás da luz con respecto a un sistema de referencia dado, aplicando as transformacións de Lorentz.

i

l

B6.3. Física cuántica. B6.3. Coñecer e explicar os postulados e os aparentes paradoxos da física relativista.

FSB6.3.1. Discute os postulados e os aparentes paradoxos asociados á teoría especial da relatividade e a súa evidencia experimental.

CCL

CMCCT

i

l

B6.4. Enerxía relativista. Enerxía total e enerxía en repouso.

B6.4. Establecer a equivalencia entre masa e enerxía, e as súas consecuencias na enerxía nuclear.

FSB6.4.1. Expresa a relación entre a masa en repouso dun corpo e a súa velocidade coa enerxía deste a partir da masa relativista.

CMCCT

h

i

l

B6.5. Insuficiencia da física clásica. B6.5. Analizar as fronteiras da física a finais do século XIX e principios do século XX, e pór de manifesto a incapacidade da física clásica para explicar determinados procesos.

FSB6.5.1.Explica as limitacións da física clásica ao enfrontarse a determinados feitos físicos, como a radiación do corpo negro, o efecto fotoeléctrico ou os espectros atómicos.

CMCCT

i

l

B6.6. Hipótese de Planck. B6.6. Coñecer a hipótese de Planck e relacionar a enerxía dun fotón coa súa frecuencia e a súa lonxitude de onda.

FSB6.6.1. Relaciona a lonxitude de onda e a frecuencia da radiación absorbida ou emitida por un átomo coa enerxía dos niveis atómicos involucrados.

CMCCT

h

i

l

B6.7. Efecto fotoeléctrico. B6.7. Valorar a hipótese de Planck no marco do efecto fotoeléctrico.

FSB6.7.1. Compara a predición clásica do efecto fotoeléctrico coa explicación cuántica postulada por Einstein, e realiza cálculos relacionados co traballo de extracción e a enerxía cinética dos fotoelectróns.

CMCCT

i

l

B6.8. Espectros atómicos. Modelo cuántico do átomo de Bohr.

B6.8. Aplicar a cuantización da enerxía ao estudo dos espectros atómicos e inferir a necesidade do modelo atómico de Bohr.

FSB6.8.1. Interpreta espectros sinxelos, relacionándoos coa composición da materia.

CMCCT


26


i

l

m

B6.9. Interpretación probabilística da física cuántica.

B6.9. Presentar a dualidade onda-corpúsculo como un dos grandes paradoxos da física cuántica.

FSB6.9.1. Determina as lonxitudes de onda asociadas a partículas en movemento a diferentes escalas, extraendo conclusións acerca dos efectos cuánticos a escalas macroscópicas.

CMCCT

i

l

B6.9. Interpretación probabilística da física cuántica.

B6.10. Principio de indeterminación de Heisenberg.

B6.10. Recoñecer o carácter probabilístico da mecánica cuántica en contraposición co carácter determinista da mecánica clásica.

FSB6.10.1. Formula de xeito sinxelo o principio de indeterminación de Heisenberg e aplícao a casos concretos, como os orbitais atómicos.

CMCCT

i

l

B6.11. Aplicacións da física cuántica. O láser.

B6.11. Describir as características fundamentais da radiación láser, os principais tipos de láseres, o seu funcionamento básico e as súas principais aplicacións.

FSB6.11.1. Describe as principais características da radiación láser en comparación coa radiación térmica.

CMCCT

FSB6.11.2. Asocia o láser coa natureza cuántica da materia e da luz, xustifica o seu funcionamento de xeito sinxelo e recoñece o seu papel na sociedade actual.

CMCCT

i

l

B6.12. Radioactividade: tipos. B6.12. Distinguir os tipos de radiacións e o seu efecto sobre os seres vivos.

FSB6.12.1. Describe os principais tipos de radioactividade incidindo nos seus efectos sobre o ser humano, así como as súas aplicacións médicas.

CMCCT

CSC

i

l

B6.13. Física nuclear. B6.13. Establecer a relación da composición nuclear e a masa nuclear cos procesos nucleares de desintegración.

FSB6.13.1. Obtén a actividade dunha mostra radioactiva aplicando a lei de desintegración e valora a utilidade dos datos obtidos para a datación de restos arqueolóxicos.

CAA

CMCCT

FSB6.13.2. Realiza cálculos sinxelos relacionados coas magnitudes que interveñen nas desintegracións radioactivas.

CMCCT


27


h

i

l

B6.14. Núcleo atómico. Leis da desintegración radioactiva.

B6.14. Valorar as aplicacións da enerxía nuclear na produción de enerxía eléctrica, radioterapia, datación en arqueoloxía e a fabricación de armas nucleares.

FSB6.14.1. Explica a secuencia de procesos dunha reacción en cadea, e extrae conclusións acerca da enerxía liberada.

CCL

CMCCT

FSB6.14.2. Describe as aplicacións máis frecuentes da enerxía nuclear: produción de enerxía eléctrica, datación en arqueoloxía, radiacións ionizantes en medicina e fabricación de armas.

CMCCT

h

i

l

B6.15. Fusión e fisión nucleares. B6.15. Xustificar as vantaxes, as desvantaxes e as limitacións da fisión e a fusión nuclear.

FSB6.15.1. Analiza as vantaxes e os inconvenientes da fisión e a fusión nuclear, e xustifica a conveniencia do seu uso.

CMCCT

h

i

l

B6.16. As catro interaccións fundamentais da natureza: gravitatoria, electromagnética, nuclear forte e nuclear débil.

B6.16. Distinguir as catro interaccións fundamentais da natureza e os principais procesos en que interveñen.

FSB6.16.1. Compara as principais teorías de unificación establecendo as súas limitacións e o estado en que se atopan.

CMCCT

h

i

l

B6.16. As catro interaccións fundamentais da natureza: gravitatoria, electromagnética, nuclear forte e nuclear débil.

B6.17. Recoñecer a necesidade de atopar un formalismo único que permita describir todos os procesos da natureza.

FSB6.17.1. Establece unha comparación cuantitativa entre as catro interaccións fundamentais da natureza en función das enerxías involucradas.

CMCCT

h

i

l

B6.17. Interaccións fundamentais da natureza e partículas fundamentais.

B6.18. Coñecer as teorías máis relevantes sobre a unificación das interaccións fundamentais da natureza.

FSB6.18.1. Compara as principais características das catro interaccións fundamentais da natureza a partir dos procesos nos que estas se manifestan.

CMCCT

FSB6.18.2. Xustifica a necesidade da existencia de novas partículas elementais no marco da unificación das interaccións.

CMCCT


28


i

l

B6.18. Partículas fundamentais constitutivas do átomo: electróns e quarks.

B6.19. Utilizar o vocabulario básico da física de partículas e coñecer as partículas elementais que constitúen a materia.

FSB6.19.1. Describe a estrutura atómica e nuclear a partir da súa composición en quarks e electróns, empregando o vocabulario específico da física de quarks.

CMCCT

FSB6.19.2. Caracteriza algunhas partículas fundamentais de especial interese, como os neutrinos e o bosón de Higgs, a partir dos procesos en que se presentan.

CMCCT

h

i

l

B6.19. Historia e composición do Universo.

B6.20. Describir a composición do universo ao longo da súa historia en termos das partículas que o constitúen e establecer unha cronoloxía deste a partir do Big Bang.

FSB6.20.1. Relaciona as propiedades da materia e da antimateria coa teoría do Big Bang.

CMCCT

FSB6.20.2. Explica a teoría do Big Bang e discute as evidencias experimentais en que se apoia, como son a radiación de fondo e o efecto Doppler relativista.

CCL

CMCCT

FSB6.20.3. Presenta unha cronoloxía do universo en función da temperatura e das partículas que o formaban en cada período, discutindo a asimetría entre materia e antimateria.

CCL

CMCCT

h

i

l

m

B6.20. Fronteiras da física. B6.21. Analizar os interrogantes aos que se enfrontan os/as físicos/as hoxe en día.

FSB6.21.1. Realiza e defende un estudo sobre as fronteiras da física do século XXI.

CCEC

CMCCT

CSC

CSIEE


29

6. ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE. GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN. TEMPORALIZACIÓN. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE

AVALIACIÓN

Estándares de aprendizaxe Grao mínimo de consecución

Temporalización %

peso

no

curso

Procedementos de

avaliación

Instrumentos de

avaliación

Avaliacións

1ª 2ª 3ª

FSB1.1.1. Aplica habilidades necesarias para a investigación científica, propondo preguntas, identificando e analizando problemas, emitindo hipóteses fundamentadas, recollendo datos, analizando tendencias a partir de modelos, e deseñando e propondo estratexias de actuación.

Aplica habilidades necesarias para a investigación científica, propondo preguntas, identificando e analizando problemas, emitindo hipóteses fundamentadas, recollendo datos, analizando tendencias a partir de modelos, e deseñando e propondo estratexias de actuación.

X X X 0,6 Observación directa, proba escrita

Lista de control, corrección da proba escrita

FSB1.1.2. Efectúa a análise dimensional das ecuacións que relacionan as magnitudes nun proceso físico.

Efectúa a análise dimensional das ecuacións que relacionan as magnitudes nun proceso físico.



FSB1.1.3. Resolve exercicios nos que a información debe deducirse a partir dos datos proporcionados e das ecuacións que rexen o fenómeno, e contextualiza os resultados.

Resolve exercicios nos que a información debe deducirse a partir dos datos proporcionados e das ecuacións que rexen o fenómeno, e contextualiza os resultados.



FSB1.1.4. Elabora e interpreta representacións gráficas de dúas e tres variables a partir de datos experimentais, e relaciónaas coas ecuacións matemáticas que representan as leis e os principios físicos subxacentes.

Elabora e interpreta representacións gráficas de dúas e tres variables a partir de datos experimentais, e relaciónaas coas ecuacións matemáticas que representan as leis e os principios físicos subxacentes.

X X X 0,6 Informe de laboratorio, observación directa

Rúbrica do informe de laboratorio, lista de control

FSB1.2.1. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para simular experimentos físicos de difícil

Utiliza aplicacións virtuais interactivas para simular experimentos físicos de difícil

X X X 0,6 Observación directa Lista de control


30

implantación no laboratorio. implantación no laboratorio.

FSB1.2.2. Analiza a validez dos resultados obtidos e elabora un informe final facendo uso das TIC, no que se comunique tanto o proceso como as conclusións obtidas.

Analiza a validez dos resultados obtidos e elabora un informe final facendo uso das TIC, no que se comunique tanto o proceso como as conclusións obtidas.

X X X 0,6

Informe de laboratorio, observación directa, presentación dixital

Rúbrica do informe de laboratorio, lista de control, rúbrica da presentación dixital

FSB1.2.3. Identifica as principais características ligadas á fiabilidade e á obxectividade do fluxo de información científica existente en internet e noutros medios dixitais.

Identifica as principais características ligadas á fiabilidade e á obxectividade do fluxo de información científica existente en internet e noutros medios dixitais.


FSB1.2.4. Selecciona, comprende e interpreta información relevante nun texto de divulgación científica, e transmite as conclusións obtidas utilizando a linguaxe oral e escrita con propiedade.

Selecciona, comprende e interpreta información relevante nun texto de divulgación científica, e transmite as conclusións obtidas utilizando a linguaxe oral e escrita con propiedade.



FSB1.3.1. Realiza de xeito cooperativo algunhas tarefas propias da investigación científica: procura de información, prácticas de laboratorio ou pequenos proxectos de investigación.

Realiza de xeito cooperativo algunhas tarefas propias da investigación científica: procura de información, prácticas de laboratorio ou pequenos proxectos de investigación.


FSB4.1.1. Determina a velocidade de propagación dunha onda e a de vibración das partículas que a forman, interpretando ambos os resultados.

Determina a velocidade de propagación dunha onda e a de vibración das partículas que a forman, interpretando ambos os resultados.

X 1 Observación directa, proba escrita


FSB4.2.1. Explica as diferenzas entre ondas lonxitudinais e transversais a partir da orientación relativa da oscilación e da propagación.

Explica as diferenzas entre ondas lonxitudinais e transversais a partir da orientación relativa da oscilación e da propagación.



FSB4.2.2. Recoñece exemplos de ondas mecánicas na vida cotiá.

Recoñece algún exemplo de ondas mecánicas na vida cotiá.

X 0,5 Observación directa, proba escrita



31

FSB4.3.1. Obtén as magnitudes características dunha onda a partir da súa expresión matemática.

Obtén as magnitudes características dunha onda a partir da súa expresión matemática.



FSB4.3.2. Escribe e interpreta a expresión matemática dunha onda harmónica transversal dadas as súas magnitudes características.

Escribe e interpreta a expresión matemática dunha onda harmónica transversal dadas as súas magnitudes características.



FSB4.4.1. Dada a expresión matemática dunha onda, xustifica a dobre periodicidade con respecto á posición e ao tempo.

Dada a expresión matemática dunha onda, xustifica a dobre periodicidade con respecto á posición e ao tempo.



FSB4.5.1. Relaciona a enerxía mecánica dunha onda coa súa amplitude.

Relaciona a enerxía mecánica dunha onda coa súa amplitude. X 1 Observación directa,

proba escrita


FSB4.5.2. Calcula a intensidade dunha onda a certa distancia do foco emisor, empregando a ecuación que relaciona ambas as magnitudes.

Calcula a intensidade dunha onda a certa distancia do foco emisor, empregando a ecuación que relaciona ambas as magnitudes.



FSB4.6.1. Explica a propagación das ondas utilizando o principio Huygens.

Explica a propagación das ondas utilizando o principio Huygens. X 1 Observación directa,

proba escrita


FSB4.7.1. Interpreta os fenómenos de interferencia e a difracción a partir do principio de Huygens.

Interpreta os fenómenos de interferencia e a difracción a partir do principio de Huygens.



FSB4.8.1. Experimenta e xustifica o comportamento da luz ao cambiar de medio, aplicando a lei de Snell, coñecidos os índices de refracción.

Experimenta e xustifica o comportamento da luz ao cambiar de medio, aplicando a lei de Snell, coñecidos os índices de refracción.



FSB4.9.1. Obtén o coeficiente de refracción dun medio a partir do ángulo formado pola onda reflectida e refractada.

Obtén o coeficiente de refracción dun medio a partir do ángulo formado pola onda reflectida e refractada.




32

FSB4.9.2. Considera o fenómeno de reflexión total como o principio físico subxacente á propagación da luz nas fibras ópticas e a súa relevancia nas telecomunicacións.

Considera o fenómeno de reflexión total como o principio físico subxacente á propagación da luz nas fibras ópticas.



FSB4.10.1. Recoñece situacións cotiás nas que se produce o efecto Doppler, e xustifícaas de forma cualitativa.

Recoñece situacións cotiás nas que se produce o efecto Doppler X 0,5 Observación directa,

proba escrita


FSB4.11.1. Identifica a relación logarítmica entre o nivel de intensidade sonora en decibeles e a intensidade do son, aplicándoa a casos sinxelos.

Identifica a relación logarítmica entre o nivel de intensidade sonora en decibeles e a intensidade do son, aplicándoa a casos sinxelos.



FSB4.12.1. Relaciona a velocidade de propagación do son coas características do medio en que se propaga.

Relaciona a velocidade de propagación do son coas características do medio en que se propaga.



FSB4.12.2. Analiza a intensidade das fontes de son da vida cotiá e clasifícaas como contaminantes e non contaminantes.

Clasifica as fontes de son da vida cotiá como contaminantes e non contaminantes.



FSB4.13.1. Coñece e explica algunhas aplicacións tecnolóxicas das ondas sonoras, como a ecografía, o radar, o sonar, etc.

Coñece e explica algunhas aplicacións tecnolóxicas das ondas sonoras, como a ecografía, o radar, o sonar, etc.



FSB4.14.1. Representa esquematicamente a propagación dunha onda electromagnética incluíndo os vectores do campo eléctrico e magnético.

Representa esquematicamente a propagación dunha onda electromagnética incluíndo os vectores do campo eléctrico e magnético.



FSB4.14.2. Interpreta unha representación gráfica da propagación dunha onda electromagnética en termos dos campos eléctrico e magnético e da súa polarización.

Interpreta unha representación gráfica da propagación dunha onda electromagnética en termos dos campos eléctrico e magnético e da súa polarización.




33

FSB4.15.1. Determina experimentalmente a polarización das ondas electromagnéticas a partir de experiencias sinxelas, utilizando obxectos empregados na vida cotiá.

Determina experimentalmente a polarización das ondas electromagnéticas a partir de experiencias sinxelas, utilizando obxectos empregados na vida cotiá.

X 0,5 Informe de laboratorio, observación directa


FSB4.15.2. Clasifica casos concretos de ondas electromagnéticas presentes na vida cotiá en función da súa lonxitude de onda e a súa enerxía.

Clasifica casos concretos de ondas electromagnéticas presentes na vida cotiá en función da súa lonxitude de onda e a súa enerxía.



FSB4.16.1. Xustifica a cor dun obxecto en función da luz absorbida e reflectida.

Xustifica a cor dun obxecto en función da luz absorbida e reflectida.



FSB4.17.1. Analiza os efectos de refracción, difracción e interferencia en casos prácticos sinxelos.

Analiza os efectos de refracción, difracción e interferencia en casos prácticos sinxelos.



FSB4.18.1. Establece a natureza e as características dunha onda electromagnética dada a súa situación no espectro.

Establece a natureza e as características dunha onda electromagnética dada a súa situación no espectro.



FSB4.18.2. Relaciona a enerxía dunha onda electromagnética coa súa frecuencia, a lonxitude de onda e a velocidade da luz no baleiro.

Relaciona a enerxía dunha onda electromagnética coa súa frecuencia, a lonxitude de onda e a velocidade da luz no baleiro.



FSB4.19.1. Recoñece aplicacións tecnolóxicas de diferentes tipos de radiacións, nomeadamente infravermella, ultravioleta e microondas.

Recoñece algunha aplicación tecnolóxica de diferentes tipos de radiacións. X 0,5 Observación directa,

proba escrita


FSB4.19.2. Analiza o efecto dos tipos de radiación sobre a biosfera en xeral, e sobre a vida humana en particular.

Analiza o efecto dos tipos de radiación sobre a biosfera en xeral, e sobre a vida humana en particular.




34

FSB4.19.3. Deseña un circuíto eléctrico sinxelo capaz de xerar ondas electromagnéticas, formado por un xerador, unha bobina e un condensador, e describe o seu funcionamento.

Deseña un circuíto eléctrico sinxelo capaz de xerar ondas electromagnéticas, formado por un xerador, unha bobina e un condensador.

X 0,5 Informe de laboratorio, observación directa


FSB4.20.1. Explica esquematicamente o funcionamento de dispositivos de almacenamento e transmisión da información.

Explica esquematicamente o funcionamento dalgún dispositivo de almacenamento e transmisión da información.



FSB5.1.1. Explica procesos cotiáns a través das leis da óptica xeométrica.

Explica algún proceso cotián a través das leis da óptica xeométrica.



FSB5.2.1. Demostra experimentalmente e graficamente a propagación rectilínea da luz mediante un xogo de prismas que conduzan un feixe de luz desde o emisor ata unha pantalla.

Demostra experimentalmente e graficamente a propagación rectilínea da luz mediante un xogo de prismas que conduzan un feixe de luz desde o emisor ata unha pantalla.

X 1

Informe de laboratorio, observación directa, proba escrita

Rúbrica do informe de laboratorio, lista de control, corrección da proba escrita

FSB5.2.2. Obtén o tamaño, a posición e a natureza da imaxe dun obxecto producida por un espello plano e unha lente delgada, realizando o trazado de raios e aplicando as ecuacións correspondentes.

Obtén o tamaño, a posición e a natureza da imaxe dun obxecto producida por un espello plano e unha lente delgada, realizando o trazado de raios e aplicando as ecuacións correspondentes.



FSB5.3.1. Xustifica os principais defectos ópticos do ollo humano (miopía, hipermetropía, presbicia e astigmatismo), empregando para iso un diagrama de raios.

Xustifica os principais defectos ópticos do ollo humano (miopía, hipermetropía, presbicia e astigmatismo), empregando para iso un diagrama de raios.



FSB5.4.1. Establece o tipo e disposición dos elementos empregados nos principais instrumentos ópticos, tales como lupa, microscopio, telescopio e

Establece o tipo e disposición dos elementos empregados nalgún dos principais instrumentos ópticos, tales como lupa, microscopio, telescopio e cámara




35

cámara fotográfica, realizando o correspondente trazado de raios.

fotográfica, realizando o correspondente trazado de raios.

FSB5.4.2. Analiza as aplicacións da lupa, o microscopio, o telescopio e a cámara fotográfica, considerando as variacións que experimenta a imaxe respecto ao obxecto.

Analiza as aplicacións da lupa, o microscopio, o telescopio ou a cámara fotográfica, considerando as variacións que experimenta a imaxe respecto ao obxecto.



FSB2.1.1. Diferencia os conceptos de forza e campo, establecendo unha relación entre a intensidade do campo gravitatorio e a aceleración da gravidade.

Diferencia os conceptos de forza e campo, establecendo unha relación entre a intensidade do campo gravitatorio e a aceleración da gravidade.



FSB2.1.2. Representa o campo gravitatorio mediante as liñas de campo e as superficies de enerxía equipotencial.

Representa o campo gravitatorio mediante as liñas de campo e as superficies de enerxía equipotencial.



FSB2.2.1. Xustifica o carácter conservativo do campo gravitatorio e determina o traballo realizado polo campo a partir das variacións de enerxía potencial.

Xustifica o carácter conservativo do campo gravitatorio e determina o traballo realizado polo campo a partir das variacións de enerxía potencial.



FSB2.3.1. Calcula a velocidade de escape dun corpo aplicando o principio de conservación da enerxía mecánica.

Calcula a velocidade de escape dun corpo aplicando o principio de conservación da enerxía mecánica.



FSB2.4.1. Aplica a lei de conservación da enerxía ao movemento orbital de corpos como satélites, planetas e galaxias.

Aplica a lei de conservación da enerxía ao movemento orbital de corpos como satélites, planetas e galaxias.



FSB2.5.1. Deduce a velocidade orbital dun corpo, a partir da lei fundamental da dinámica, e relaciónaa co raio da órbita e a masa do corpo.

Deduce a velocidade orbital dun corpo, a partir da lei fundamental da dinámica, e relaciónaa co raio da órbita e a masa do corpo.




36

FSB2.5.2. Identifica a hipótese da existencia de materia escura a partir dos datos de rotación de galaxias e a masa do burato negro central.

Identifica a hipótese da existencia de materia escura a partir dos datos de rotación de galaxias e a masa do burato negro central.



FSB2.6.1. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para o estudo de satélites de órbita media (MEO), órbita baixa (LEO) e de órbita xeoestacionaria (GEO), e extrae conclusións.

Utiliza aplicacións virtuais interactivas para o estudo de satélites de órbita media (MEO), órbita baixa (LEO) e de órbita xeoestacionaria (GEO)

X 0,75 Observación directa Lista de control

FSB2.7.1. Describe a dificultade de resolver o movemento de tres corpos sometidos á interacción gravitatoria mutua utilizando o concepto de caos.

Describe a dificultade de resolver o movemento de tres corpos sometidos á interacción gravitatoria mutua utilizando o concepto de caos.


FSB3.1.1. Relaciona os conceptos de forza e campo, establecendo a relación entre intensidade do campo eléctrico e carga eléctrica.

Relaciona os conceptos de forza e campo, establecendo a relación entre intensidade do campo eléctrico e carga eléctrica.



FSB3.1.2. Utiliza o principio de superposición para o cálculo de campos e potenciais eléctricos creados por unha distribución de cargas puntuais.

Utiliza o principio de superposición para o cálculo de campos e potenciais eléctricos creados por unha distribución de cargas puntuais.



FSB3.2.1. Representa graficamente o campo creado por unha carga puntual, incluíndo as liñas de campo e as superficies de enerxía equipotencial.

Representa graficamente o campo creado por unha carga puntual, incluíndo as liñas de campo e as superficies de enerxía equipotencial.



FSB3.2.2. Compara os campos eléctrico e gravitatorio, e establece analoxías e diferenzas entre eles.

Compara os campos eléctrico e gravitatorio, e establece analoxías e diferenzas entre eles.



FSB3.3.1. Analiza cualitativamente a traxectoria dunha carga situada no seo dun campo xerado por unha distribución de cargas, a

Analiza cualitativamente a traxectoria dunha carga situada no seo dun campo xerado por unha distribución de cargas, a partir da




37

partir da forza neta que se exerce sobre ela.

forza neta que se exerce sobre ela.

FSB3.4.1. Calcula o traballo necesario para transportar unha carga entre dous puntos dun campo eléctrico creado por unha ou máis cargas puntuais a partir da diferenza de potencial.

Calcula o traballo necesario para transportar unha carga entre dous puntos dun campo eléctrico creado por unha ou máis cargas puntuais a partir da diferenza de potencial.



FSB3.4.2. Predí o traballo que se realizará sobre unha carga que se move nunha superficie de enerxía equipotencial e discúteo no contexto de campos conservativos.

Predí o traballo que se realizará sobre unha carga que se move nunha superficie de enerxía equipotencial.



FSB3.5.1. Calcula o fluxo do campo eléctrico a partir da carga que o crea e a superficie que atravesan as liñas do campo.

Calcula o fluxo do campo eléctrico a partir da carga que o crea e a superficie que atravesan as liñas do campo.



FSB3.6.1. Determina o campo eléctrico creado por unha esfera cargada aplicando o teorema de Gauss.

Determina o campo eléctrico creado por unha esfera cargada aplicando o teorema de Gauss.



FSB3.7.1. Explica o efecto da gaiola de Faraday utilizando o principio de equilibrio electrostático e recoñéceo en situacións cotiás, como o mal funcionamento dos móbiles en certos edificios ou o efecto dos raios eléctricos nos avións.

Explica o efecto da gaiola de Faraday utilizando o principio de equilibrio electrostático.



FSB3.8.1. Describe o movemento que realiza unha carga cando penetra nunha rexión onde existe un campo magnético e analiza casos prácticos concretos, como os espectrómetros de masas e os aceleradores de partículas.

Describe o movemento que realiza unha carga cando penetra nunha rexión onde existe un campo magnético e analiza casos prácticos concretos, como os espectrómetros de masas e os aceleradores de partículas.




38

FSB3.9.1. Relaciona as cargas en movemento coa creación de campos magnéticos e describe as liñas do campo magnético que crea unha corrente eléctrica rectilínea.

Relaciona as cargas en movemento coa creación de campos magnéticos e describe as liñas do campo magnético que crea unha corrente eléctrica rectilínea.



FSB3.10.1. Calcula o raio da órbita que describe unha partícula cargada cando penetra cunha velocidade determinada nun campo magnético coñecido aplicando a forza de Lorentz.

Calcula o raio da órbita que describe unha partícula cargada cando penetra cunha velocidade determinada nun campo magnético coñecido aplicando a forza de Lorentz.



FSB3.10.2. Utiliza aplicacións virtuais interactivas para comprender o funcionamento dun ciclotrón e calcula a frecuencia propia da carga cando se move no seu interior.

Utiliza aplicacións virtuais interactivas para comprender o funcionamento dun ciclotrón e calcula a frecuencia propia da carga cando se move no seu interior.



FSB3.10.3. Establece a relación que debe existir entre o campo magnético e o campo eléctrico para que unha partícula cargada se mova con movemento rectilíneo uniforme aplicando a lei fundamental da dinámica e a lei de Lorentz.

Establece a relación que debe existir entre o campo magnético e o campo eléctrico para que unha partícula cargada se mova con movemento rectilíneo uniforme aplicando a lei fundamental da dinámica e a lei de Lorentz.



FSB3.11.1. Analiza o campo eléctrico e o campo magnético desde o punto de vista enerxético, tendo en conta os conceptos de forza central e campo conservativo.

Analiza o campo eléctrico e o campo magnético desde o punto de vista enerxético, tendo en conta os conceptos de forza central e campo conservativo.



FSB3.12.1. Establece, nun punto dado do espazo, o campo magnético resultante debido a dous ou máis condutores rectilíneos polos que circulan

Establece, nun punto dado do espazo, o campo magnético resultante debido a dous condutores rectilíneos polos que circulan correntes eléctricas.




39

correntes eléctricas.

FSB3.12.2. Caracteriza o campo magnético creado por unha espira e por un conxunto de espiras.

Caracteriza o campo magnético creado por unha espira e por un conxunto de espiras.



FSB3.13.1. Analiza e calcula a forza que se establece entre dous condutores paralelos, segundo o sentido da corrente que os percorra, realizando o diagrama correspondente.

Analiza e calcula a forza que se establece entre dous condutores paralelos, segundo o sentido da corrente que os percorra, realizando o diagrama correspondente.



FSB3.14.1. Xustifica a definición de ampere a partir da forza que se establece entre dous condutores rectilíneos e paralelos.

Xustifica a definición de ampere a partir da forza que se establece entre dous condutores rectilíneos e paralelos.



FSB3.15.1. Determina o campo que crea unha corrente rectilínea de carga aplicando a lei de Ampère e exprésao en unidades do Sistema Internacional.

Determina o campo que crea unha corrente rectilínea de carga aplicando a lei de Ampère e exprésao en unidades do Sistema Internacional.



FSB3.16.1. Establece o fluxo magnético que atravesa unha espira que se atopa no seo dun campo magnético e exprésao en unidades do Sistema Internacional.

Establece o fluxo magnético que atravesa unha espira que se atopa no seo dun campo magnético e exprésao en unidades do Sistema Internacional.



FSB3.17.1. Calcula a forza electromotriz inducida nun circuíto e estima a dirección da corrente eléctrica aplicando as leis de Faraday e Lenz.

Calcula a forza electromotriz inducida nun circuíto e estima a dirección da corrente eléctrica aplicando as leis de Faraday e Lenz.



FSB3.17.2. Emprega aplicacións virtuais interactivas para reproducir as experiencias de Faraday e Henry e deduce experimentalmente as leis de Faraday e Lenz.

Emprega aplicacións virtuais interactivas para reproducir as experiencias de Faraday e Henry e deduce experimentalmente as leis de Faraday e Lenz.



40

FSB3.18.1. Demostra o carácter periódico da corrente alterna nun alternador a partir da representación gráfica da forza electromotriz inducida en función do tempo.

Demostra o carácter periódico da corrente alterna nun alternador a partir da representación gráfica da forza electromotriz inducida en función do tempo.



FSB3.18.2. Infire a produción de corrente alterna nun alternador, tendo en conta as leis da indución.

Infire a produción de corrente alterna nun alternador, tendo en conta as leis da indución.



FSB6.1.1. Explica o papel do éter no desenvolvemento da teoría especial da relatividade.

Explica o papel do éter no desenvolvemento da teoría especial da relatividade.



FSB6.1.2. Reproduce esquematicamente o experimento de Michelson-Morley, así como os cálculos asociados sobre a velocidade da luz, e analiza as consecuencias que se derivaron.

Reproduce esquematicamente o experimento de Michelson-Morley



FSB6.2.1. Calcula a dilatación do tempo que experimenta un observador cando se despraza a velocidades próximas ás da luz con respecto a un sistema de referencia dado, aplicando as transformacións de Lorentz.

Calcula a dilatación do tempo que experimenta un observador cando se despraza a velocidades próximas ás da luz con respecto a un sistema de referencia dado, aplicando as transformacións de Lorentz.



FSB6.2.2. Determina a contracción que experimenta un obxecto cando se atopa nun sistema que se despraza a velocidades próximas ás da luz con respecto a un sistema de referencia dado, aplicando as transformacións de Lorentz.

Determina a contracción que experimenta un obxecto cando se atopa nun sistema que se despraza a velocidades próximas ás da luz con respecto a un sistema de referencia dado, aplicando as transformacións de Lorentz.



FSB6.3.1. Discute os postulados e os aparentes paradoxos asociados á teoría especial da relatividade e a súa evidencia experimental.

Discute os postulados e os aparentes paradoxos asociados á teoría especial da relatividade e a súa evidencia experimental.




41

FSB6.4.1. Expresa a relación entre a masa en repouso dun corpo e a súa velocidade coa enerxía deste a partir da masa relativista.

Expresa a relación entre a masa en repouso dun corpo e a súa velocidade coa enerxía deste a partir da masa relativista.



FSB6.5.1.Explica as limitacións da física clásica ao enfrontarse a determinados feitos físicos, como a radiación do corpo negro, o efecto fotoeléctrico ou os espectros atómicos.

Explica as limitacións da física clásica ao enfrontarse a determinados feitos físicos, como a radiación do corpo negro, o efecto fotoeléctrico ou os espectros atómicos.



FSB6.6.1. Relaciona a lonxitude de onda e a frecuencia da radiación absorbida ou emitida por un átomo coa enerxía dos niveis atómicos involucrados.

Relaciona a lonxitude de onda e a frecuencia da radiación absorbida ou emitida por un átomo coa enerxía dos niveis atómicos involucrados.



FSB6.7.1. Compara a predición clásica do efecto fotoeléctrico coa explicación cuántica postulada por Einstein, e realiza cálculos relacionados co traballo de extracción e a enerxía cinética dos fotoelectróns.

Compara a predición clásica do efecto fotoeléctrico coa explicación cuántica postulada por Einstein, e realiza cálculos relacionados co traballo de extracción e a enerxía cinética dos fotoelectróns.



FSB6.8.1. Interpreta espectros sinxelos, relacionándoos coa composición da materia.

Interpreta espectros sinxelos, relacionándoos coa composición da materia.



FSB6.9.1. Determina as lonxitudes de onda asociadas a partículas en movemento a diferentes escalas, extraendo conclusións acerca dos efectos cuánticos a escalas macroscópicas.

Determina as lonxitudes de onda asociadas a partículas en movemento a diferentes escalas, extraendo conclusións acerca dos efectos cuánticos a escalas macroscópicas.



FSB6.10.1. Formula de xeito sinxelo o principio de indeterminación de Heisenberg e aplícao a casos concretos, como os orbitais atómicos.

Formula de xeito sinxelo o principio de indeterminación de Heisenberg. X 0,5 Observación directa,

proba escrita



42

FSB6.11.1. Describe as principais características da radiación láser en comparación coa radiación térmica.

Describe as principais características da radiación láser en comparación coa radiación térmica.



FSB6.11.2. Asocia o láser coa natureza cuántica da materia e da luz, xustifica o seu funcionamento de xeito sinxelo e recoñece o seu papel na sociedade actual.

Asocia o láser coa natureza cuántica da materia e da luz e xustifica o seu funcionamento de xeito sinxelo



FSB6.12.1. Describe os principais tipos de radioactividade incidindo nos seus efectos sobre o ser humano, así como as súas aplicacións médicas.

Describe os principais tipos de radioactividade incidindo nos seus efectos sobre o ser humano, así como as súas aplicacións médicas.



FSB6.13.1. Obtén a actividade dunha mostra radioactiva aplicando a lei de desintegración e valora a utilidade dos datos obtidos para a datación de restos arqueolóxicos.

Obtén a actividade dunha mostra radioactiva aplicando a lei de desintegración e valora a utilidade dos datos obtidos para a datación de restos arqueolóxicos.



FSB6.13.2. Realiza cálculos sinxelos relacionados coas magnitudes que interveñen nas desintegracións radioactivas.

Realiza cálculos sinxelos relacionados coas magnitudes que interveñen nas desintegracións radioactivas.



FSB6.14.1. Explica a secuencia de procesos dunha reacción en cadea, e extrae conclusións acerca da enerxía liberada.

Explica a secuencia de procesos dunha reacción en cadea, e extrae conclusións acerca da enerxía liberada.



FSB6.14.2. Describe as aplicacións máis frecuentes da enerxía nuclear: produción de enerxía eléctrica, datación en arqueoloxía, radiacións ionizantes en medicina e fabricación de armas.

Describe as aplicacións máis frecuentes da enerxía nuclear: produción de enerxía eléctrica, datación en arqueoloxía, radiacións ionizantes en medicina e fabricación de armas.




43

FSB6.15.1. Analiza as vantaxes e os inconvenientes da fisión e a fusión nuclear, e xustifica a conveniencia do seu uso.

Analiza as vantaxes e os inconvenientes da fisión e a fusión nuclear, e xustifica a conveniencia do seu uso.



FSB6.16.1. Compara as principais teorías de unificación establecendo as súas limitacións e o estado en que se atopan.

Compara as principais teorías de unificación establecendo as súas limitacións e o estado en que se atopan.



FSB6.17.1. Establece unha comparación cuantitativa entre as catro interaccións fundamentais da natureza en función das enerxías involucradas.

Establece unha comparación cuantitativa entre as catro interaccións fundamentais da natureza en función das enerxías involucradas.



FSB6.18.1. Compara as principais características das catro interaccións fundamentais da natureza a partir dos procesos nos que estas se manifestan.

Compara as principais características das catro interaccións fundamentais da natureza a partir dos procesos nos que estas se manifestan.



FSB6.18.2. Xustifica a necesidade da existencia de novas partículas elementais no marco da unificación das interaccións.

Xustifica a necesidade da existencia de novas partículas elementais no marco da unificación das interaccións.



FSB6.19.1. Describe a estrutura atómica e nuclear a partir da súa composición en quarks e electróns, empregando o vocabulario específico da física de quarks.

Describe a estrutura atómica e nuclear a partir da súa composición en quarks e electróns, empregando o vocabulario específico da física de quarks.



FSB6.19.2. Caracteriza algunhas partículas fundamentais de especial interese, como os neutrinos e o bosón de Higgs, a partir dos procesos en que se presentan.

Caracteriza algunhas partículas fundamentais de especial interese, como os neutrinos e o bosón de Higgs, a partir dos procesos en que se presentan.



FSB6.20.1. Relaciona as propiedades da materia e da antimateria coa teoría do Big

Relaciona as propiedades da materia e da antimateria coa teoría do Big Bang.




44

Bang.

FSB6.20.2. Explica a teoría do Big Bang e discute as evidencias experimentais en que se apoia, como son a radiación de fondo e o efecto Doppler relativista.

Explica a teoría do Big Bang



FSB6.20.3. Presenta unha cronoloxía do universo en función da temperatura e das partículas que o formaban en cada período, discutindo a asimetría entre materia e antimateria.

Presenta unha cronoloxía do universo en función da temperatura e das partículas que o formaban en cada período.



FSB6.21.1. Realiza e defende un estudo sobre as fronteiras da física do século XXI.

Realiza e defende un estudo sobre as fronteiras da física do século XXI.

X 0,3 Observación directa, presentación dixital

Lista de control, rúbrica da presentación dixital

Tendo en conta o peso que ten cada estándar avaliable no curso obtemos a cuantificación máxima que alcanza cada competencia clave, e unha vez teñamos

avaliados os estándares coñeceremos a cuantificación real obtida en cada competencia. Comparando a cuantificación real coa máxima obteremos o perfil

competencial do alumno/a dentro da materia de Física de 2º Bacharelato

cuantificación real da competencia

cuantificación máxima da competencia

perfil competencial do alumno/a

Competencia en Comunicación Lingüística a 0,45

Competencia Matemática e Competencias Básicas en Ciencia e Tecnoloxía b 10 b

10 ∙ 100

Competencia Dixital c 0,575 c

0,575 ∙ 100

Competencia Aprender a Aprender d 0,68 d

0,68 ∙ 100

Competencias Sociais e Cívicas e 0,35 e

0,35 ∙ 100

Competencia de Sentido da Iniciativa e Espírito Emprendedor f 0,36 f

0,36 ∙ 100

Competencia en Conciencia e Expresións Culturais g 0,33 g

0,33 ∙ 100

a

0,45 ∙ 100


45

7. CONCRECIÓNS METODOLÓXICAS

A metodoloxía na materia de Física será activa e participativa, favorecendo o traballo individual e o

cooperativo ou colaborativo do alumnado, así como o logro dos obxectivos e das competencias

correspondentes.

Aplicaranse metodoloxías que teñan en conta os diferentes ritmos de aprendizaxe do alumnado e as súas

características individuais e/ou estilos de aprendizaxe, co fin de conseguir que todo o alumnado alcance o

máximo desenvolvemento das súas capacidades. Así mesmo, estas metodoloxías deberán favorecer a

capacidade do alumnado para aprender por si mesmo, promover o traballo en equipo e facilitar a aplicación

de métodos de investigación apropiados. Polo tanto no desenvolvemento das sesións de clase, ao longo

do curso, seguiremos unha serie de pautas:

Partir do nivel de desenvolvemento do alumnado e das súas aprendizaxes previas e mobilizar estes

coñecementos previos a través da memorización comprensiva.

Favorecer que os alumnos e as alumnas aprendan por si mesmos proporcionando situacións nas que

deban actualizar os seus coñecementos.

Xerar situacións de aprendizaxe que teñan sentido para os alumnos e as alumnas, co fin de que

resulten motivadoras.

Propiciar situacións de aprendizaxe que esixan unha intensa actividade mental do alumnado, que lle

leve a reflexionar e a xustificar as súas actuacións, promovendo a interacción na aula como motor da

aprendizaxe.

Coñecer ao alumnado para garantir a atención ao alumnado con necesidades específicas de apoio

educativo.

Así pois as liñas metodolóxicas que se extraen de todo o anterior deberán:

Fomentar a participación activa e a reflexión, tanto individual como grupal na aprendizaxe cooperativa

ou colaborativa.

Operar non só sobre o concreto senón tamén sobre conceptos e ideas fomentando a formulación de

hipóteses.

Buscar, seleccionar e tratar a información fomentando a confrontación clara e respectuosa da mesma.

Comprobar o aprendido noutros contextos diferentes aos utilizados para o traballo.

Relacionar os saberes aprendidos nas distintas materias.

En definitiva, o principal obxectivo da materia de Química é que os alumnos e as alumnas adquiran a

capacidade de describir e comprender o seu contorno e explicar fenómenos naturais que nel suceden,

aplicando os seus coñecementos e os métodos propios do traballo científico. Para cumprir este obxectivo

fundamental compre realzar o papel activo do alumnado na aprendizaxe da ciencia e dar importancia ao

contexto, como parte esencial do contido, a través de actividades de aprendizaxe integradas.

8. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS

A educación utiliza hoxe en día diferentes tipos de materiais para transmitir ideas, introducir contextos,

lograr experiencias, xerar situacións e realizar investigacións, imprimindo un carácter activo á aprendizaxe

e motivando o interese dos alumnos e das alumnas. A utilización deste material didáctico, non exclúe a de

outro material fabricado polos propios alumnos e alumnas, co que se promove a súa actividade e iniciativa

emprendedora.


46

Material escolar habitual: libro de texto, calculadora, caderno, papel milimetrado, etc.

Medios audiovisuais: son complementarios á observación directa e á experimentación e permiten

estudar fenómenos que na realidade aparecen confusos ou imposibles para unha visión directa.

Necesítase da participación directa do profesor, facendo comentarios e subscribindo a intervención do

alumnado mediante un coloquio dirixido.

Bibliografía: e moi útil que o alumnado dispoña ademais do libro de texto, de varias fontes de

información e de libros de consulta, o que permite que se familiarice con diferentes puntos de vista.

Experiencia persoal do alumnado: hai que buscar os fenómenos mais próximos aos alumnos e as

alumnas, acudir a sucesos cotiáns, contextos nos que se poden acadar todo tipo de aprendizaxes.

Laboratorio: sen dúbida un mero tratamento teórico da materia non é suficiente para os fins que

queremos acadar, son imprescindibles experiencias prácticas que lle poidan axudar ao alumnado a

captar mellor a información recibida.

Tecnoloxías da Información en Comunicación (TIC): hai que aproveitar as vantaxes que nos ofrecen

internet e os programas informáticos, que son formas de traballo moi interactivas co alumnado e

atractivas para el, polos formatos de presentación das actividades e porque non revisten dificultade no

seu manexo.

- Programas informáticos: para a realización de actividades de simulación e exercicios prácticos

relacionados cos contidos da materia.

- Webs: para procuras de información complementaria e para a simulación de experiencias

virtuais de procesos físicos ou químicos.

- Aula virtual ou blog: para organizar información, propostas de actividades de reforzo ou

ampliación e enlaces a páxinas de interese.

9. CRITERIOS SOBRE A AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN

A avaliación do proceso de aprendizaxe debe adoptar un carácter procesual e continuo, de modo que

estea presente en todo tipo de actividades e non só en momentos puntuais. Farase conforme aos criterios

de avaliación propostos para o curso e para cada unidade didáctica e levarase a cabo mediante as

seguintes actividades:

Probas escritas nas que o alumno teña que, utilizando o vocabulario e simboloxía adecuados, citar,

definir, enunciar, clasificar, describir, explicar, interpretar e/ou xustificar, e realizar exercicios

numéricos, problemas ou cuestións que expoñan a aplicación dun coñecemento. Tamén, poderanse

expor preguntas relacionadas coas actividades experimentais realizadas.

Elaboración de traballos en formato dixital (individualmente e/ou en grupo), nos que debe figurar unha

introdución-presentación, documentación, análise crítica e conclusións, para o que o alumnado deberá

utilizar correctamente diversas fontes de información. Estes traballos permitirán valorar

fundamentalmente o dominio das TIC, o grao de análise crítica alcanzado e, tamén, a comprensión de

coñecementos e a súa correcta expresión, así como, no seu caso, a capacidade para o traballo en

equipo.

Observacións directas (na aula e no laboratorio), que permitirán valorar o hábito de traballo do alumno,

a súa participación, actitude, traballo en grupo, coidado e respecto polos materiais empregados e

interese cara á materia, así como a súa rapidez e/ou facilidade de comprensión de novos


47

coñecementos. En particular no laboratorio, manexo correcto de aparellos, rigor nas observacións,

aproveitamento do tempo e limpeza, orde e seguridade na súa zona de traballo.

Elaboración dos informes de laboratorio, nos que se reflictan as prácticas de laboratorio e/ou pequenas

investigacións realizadas, indicando fundamento teórico, material, procedemento, análise de

resultados e conclusión.

De acordo co descrito no apartado 6 desta programación, as actividades descritas anteriormente servirán

para avaliar o grao de consecución de cada un dos estándares de aprendizaxe (nunha escala do 1 ao 10)

e tendo en conta o peso deses estándares no curso obter a cualificación do alumnado e o seu perfil

competencial na materia.

Así, na 1ª avaliación cualifícanse 45 estándares, na 2ª 28 e na 3ª 55. E polo tanto obtense a cualificación

de cada avaliación a partir do número de estándares avaliados nesa avaliación e o seu peso no curso, coa

seguinte fórmula:

cualificación avaliación=∑ [(cualificación do estándar)∙(% peso do estándar no curso)]

∑(% peso do estándar no curso)∙ 100

Ao remate de cada avaliación realizarase unha proba escrita de recuperación para o alumnado que

obtivera unha cualificación menor que 5.

Desta forma cando se remate a 3ª avaliación obterase a cualificación final do alumnado facendo unha

media ponderada entre as cualificacións obtidas nas tres avaliacións. Nesta ponderación o peso de cada

avaliación virá dado polo peso total de todos os estándares avaliables pertencentes a esa avaliación.

Se esa cualificación é menor que 5 entón os alumnos e alumnas realizarán unha proba final escrita de

recuperación que versará:

Para o alumnado que só teña unha avaliación suspensa, sobre os estándares avaliables

correspondentes a esa avaliación. Neste caso, novamente, a cualificación final do alumnado

obterase mediante a media ponderada das cualificacións obtidas nas tres avaliacións.

Para o alumnado con máis dunha avaliación suspensa, sobre os estándares avaliables

correspondentes a todo o curso. Neste caso a cualificación obtida polo alumnado na proba

final será a súa cualificación final.

O alumnado que tras esa proba final de recuperación siga por debaixo do 5 terá que realizar a proba

extraordinaria de xuño que versará sobre os estándares avaliables de todo o curso.


48

10. INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DO ENSINO E A PRÁCTICA DOCENTE

De cara a avaliar o proceso de ensino e a práctica docente ao longo do curso, de ser posible ao rematar cada unha das unidades didácticas, iremos respondendo

aos seguintes indicadores de logro:

Sempre

Moitas

veces

Algunhas

veces Nunca

Realizamos a programación didáctica da nosa materia seguindo estritamente o currículo?

Realizamos a programación didáctica da nosa materia tendo en conta a estratexia educativa do centro?

Analizamos a contribución da nosa materia ao desenvolvemento das competencias claves?

Deseñamos as secuencias didácticas de xeito contextualizado e tendo en conta as competencias clave que

temos que traballar co alumnado?

Estruturamos e organizamos as nosas secuencias didácticas dando unha visión xeral de cada unidade con

guións, mapas conceptuais ou esquemas?

Temos establecidas na programación de aula o deseño de a lo menos unha actividade integrada por unidade?

Adoptamos estratexias e técnicas programando actividades en función dos estándares de aprendizaxe, das

competencias clave e dos distintos tipos de contido referenciados no currículo en función das características do

noso centro e máis especificamente do noso alumnado?

Os instrumentos de avaliación establecidos na programación didáctica son variados e adecuados á tipoloxía

dos estándares?

Levamos á práctica os acordos do departamento á hora de avaliar?

Planificamos a nosa práctica docente de forma coordinada co resto dos membros do departamento e profesores

de apoio se corresponde?

Conseguimos manter o interese do noso alumnado partindo das súas experiencias dun xeito claro e adaptado?

Proporcionamos información sobre os progresos conseguidos e as dificultades atopadas?

Propoñemos aos nosos alumnos e alumnas actividades variadas (de introdución, motivación, desenvolvemento,

síntese, consolidación, repaso, ampliación e avaliación)?

Facilitamos a adquisición dos estándares a través de diversas metodoloxías?


49

Adoptamos e favorecemos diferentes agrupamentos en función do momento, da tarefa e dos recursos,

controlando en todo momento o clima de traballo?

Utilizamos recursos didácticos variados, tanto dixitais como analóxicos, o mesmo para a explicación dos

contidos coo para a práctica dos alumnos e alumnas, favorecendo o uso autónomo por parte dos mesmos?

Comprobamos, de xeitos diferentes, que os alumnos e as alumnas comprenden as tarefas a realizar e

facilitamos e fomentamos estratexias de aprendizaxe?

Proporcionamos información ao alumnado sobre a execución das tarefas e a súa mellora favorecendo procesos

de auto e coavaliación?

No caso de estándares insuficientemente alcanzados propoñemos novas actividades que faciliten a súa

adquisición?

Traballamos de xeito sistemático a comprensión lectora?

Traballamos de xeito sistemático a expresión oral e escrita?

Traballamos de xeito sistemático a comunicación audiovisual e as TIC?

Traballamos e favorecemos de xeito sistemático situacións emprendedoras e de educación cívica e

constitucional?

Se a resposta a algunha ou algunhas das preguntas é nunca, deberá ser obxecto de actuación inmediata. Para decidir, a partir dos resultados, propostas de

mellora cara o vindeiro curso, o proceso de autoavaliación completarase co establecido no apartado 15 desta programación, tendo tamén en conta os resultados

académicos do alumnado.


50

11. ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DAS

MATERIAS PENDENTES

O alumnado coa materia de Física e Química de 1º Bacharelato pendente realizará dúas probas escritas,

a primeira entre o 8 e o 12 de novembro de 2021e a segunda entre o 31 de xaneiro de 2021 e o 4 de

febreiro de 2022. Polo tanto os contidos do curso repartiranse en dous bloques.

Proporcionaráselle ao alumnado unha serie de actividades tipo similares ás empregadas para confeccionar

as probas escritas que deben superar. O profesor estará á disposición do alumnado para solucionar

calquera dúbida que se lles presente.

O alumnado que non supere algunha desas probas deberá realizar, entre o 4 e o 8 de abril de 2022, unha

proba final ordinaria sobre todos os contidos do curso. No caso de non superar esta proba ordinaria deberá

realizar, entre o 20 e o 22 de xuño de 2022, unha proba final extraordinaria sobre todos os contidos do

curso.

12. DESEÑO DA AVALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS INDIVIDUAIS OU COLECTIVAS QUE SE POIDAN

ADOPTAR COMO CONSECUENCIA DOS SEUS RESULTADOS

A avaliación inicial levarase a cabo mediante tests de detección de ideas previas ou actividades de debate

co alumnado antes do desenvolvemento das unidades didácticas.

Os tests de detección de ideas previas ou as actividades de debate constaran dunha serie de preguntas

que versarán sobre os contidos de cursos anteriores ou sobre coñecementos do ámbito popular.

Desta forma poderemos observar que alumnos e alumnas non acadan o punto de partida necesario e

poderemos preparar actividades de reforzo, e coñecer o punto de partida desde o que temos que modificar

as súas ideas preconcibidas.

13. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

Un dos principios básicos que debe ter en conta a intervención educativa é o da individualización,

consistente en que o sistema educativo ofreza a cada alumno a axuda pedagóxica que necesite en función

das súas motivacións, intereses e capacidades de aprendizaxe. Xorde diso a necesidade de atender esta

diversidade. No Bacharelato, etapa na que as diferenzas persoais en capacidades específicas, motivación

e intereses adoitan estar bastante definidas, a organización do ensino permite que os propios estudantes

resolvan esta diversidade mediante a elección de modalidades e optativas. Non obstante, é conveniente

dar resposta, xa desde as mesmas materias, a un feito constatable: a diversidade de intereses,

motivacións, capacidades e estilos de aprendizaxe que os estudantes manifestan. Daquela cómpre ter en

conta os estilos diferentes de aprendizaxe dos estudantes e adoptar as medidas oportunas para afrontar

esta diversidade. Hai estudantes reflexivos (detéñense na análise dun problema) e estudantes impulsivos

(responden moi rapidamente); estudantes analíticos (pasan lentamente das partes ao todo) e estudantes

sintéticos (abordan o tema desde a globalidade); uns traballan durante períodos longos e outros precisan

descansos; algúns necesitan ser reforzados continuamente e outros non; hainos que prefiren traballar

individualmente e hainos que prefiren traballar en pequeno ou gran grupo.

Dar resposta a esta diversidade non é tarefa doada, pero si necesaria, pois a intención última de todo

proceso educativo é lograr que os estudantes alcancen os obxectivos propostos.

Realizaranse as seguintes actividades de detección de coñecementos previos:


51

Debate e actividade pregunta-resposta sobre o tema introducido polo profesor ou profesora, co fin de

facilitar unha idea precisa sobre de onde se parte.

Repaso das nocións xa vistas con anterioridade e consideradas necesarias para a comprensión da

unidade, tomando nota das lagoas ou dificultades detectadas.

Introdución de cada aspecto lingüístico, sempre que iso sexa posible, mediante as semellanzas coa

lingua propia do alumno e alumna.

Como actividades de consolidación faranse exercicios apropiados e todo o abundantes e variados que

sexa preciso, co fin de afianzar os contidos lingüísticos, culturais e léxicos traballados na unidade.

Esta variedade de exercicios cumpre, así mesmo, a finalidade que perseguimos. Coas actividades de

recuperación-ampliación, atendemos non só os alumnos e alumnas que presentan problemas no proceso

de aprendizaxe, senón tamén aqueles que acadaron no tempo previsto os obxectivos propostos.

As distintas formas de agrupamento dos estudantes e a súa distribución na aula inflúen, sen dúbida, en

todo o proceso. Entendendo o proceso educativo como un desenvolvemento comunicativo, é de grande

importancia ter en conta o traballo en grupo, recurso que se aplicará en función das actividades que se

vaian realizar –concretamente, por exemplo, nos procesos de análise e comentario de textos–, pois a posta

en común de conceptos e ideas individuais xera unha dinámica creativa e de interese nos estudantes.

Concederase, non obstante, grande importancia noutras actividades ao traballo persoal e individual; en

concreto, aplicarase nas actividades de síntese/resumo e nas de consolidación, así como nas de

recuperación e ampliación.

Debemos acometer, polo tanto, o tratamento da diversidade no Bacharelato desde dúas vías:

A atención á diversidade na programación dos contidos, presentándoos en dúas fases: a información

xeral e a información básica, que se tratará mediante esquemas, resumos, paradigmas, etc.

A atención á diversidade na programación das actividades. As actividades constitúen un excelente

instrumento de atención ás diferenzas individuais dos estudantes. A variedade e a abundancia de

actividades con distinto nivel de dificultade permiten a adaptación, como dixemos, ás diversas

capacidades, intereses e motivacións.

14. CONCRECIÓN DOS ELEMENTOS TRANSVERSAIS

A continuación recóllense os elementos transversais que se traballaran ao longo do curso:

Comprensión Lectora: traballarase mediante a interpretación dos enunciados dos problemas, das

situacións-problema reais e de diferentes textos científicos.

Expresión Oral e Escrita: traballarase nos debates, nas exposicións, nos informes de laboratorio e nas

presentacións dixitais.

Comunicación Audiovisual: traballarase nas presentacións dixitais.

Tecnoloxías da Información e da Comunicación: traballarase nas presentacións dixitais, no uso de

aplicación informáticas para o tratamento dos datos experimentais e nas simulacións experimentais.

Emprendemento: traballarase potenciando a creatividade, o traballo en equipo, a iniciativa e o sentido

crítico.

Educación Cívica e Constitucional: traballarase fomentando o desenvolvemento da igualdade efectiva

entre homes e mulleres, a prevención da violencia de xénero ou contra persoas con discapacidade, e


52

os valores inherentes ao principio de igualdade de trato e non discriminación por calquera condición

ou circunstancia persoal ou social.

15. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES

Durante a semana da ciencia intentarase que o alumnado realice actividades experimentais divulgativas

relacionadas con algúns dos estándares de aprendizaxe recollidos nesta programación.

16. FOMENTO DA LECTURA

O departamento de Física e Química recomenda a lectura optativa de libros de divulgación científica

dispoñibles na biblioteca do centro:

La puerta de los tres cerrojos. Sonia Fernández-Vidal

A la velocidad de la luz : (El joven Einstein). Vicente Muñoz Puelles

17. MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DAS PROGRAMACIÓNS

DIDÁCTICAS EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA

Este apartado complementa ao 10 desta programación, tendo especialmente en conta os resultados

académicos de alumnado. A autoavaliación da propia programación así como o desenvolvemento da

mesma completarase ao rematar cada avaliación respondendo aos seguintes indicadores de logro:

Si Non

O desenvolvemento da programación axustouse aos obxectivos programados?

O desenvolvemento de contidos foi axeitado e realizouse na súa totalidade?

Traballáronse a totalidade dos contidos programados?

Non houbo dificultades en ningunha parte do temario?

Aplicáronse os criterios de avaliación?

O desenvolvemento das actividades axustouse á temporalización prevista?

Os espazos formativos utilizáronse segundo as necesidades da programación e dentro

das súas posibilidades?

Os materiais didácticos utilizáronse segundo as necesidades da programación e dentro

da súa dispoñibilidade?

Non houbo alumnos e alumnas que recuperar?

Fixéronse as actividades complementarias?

As respostas negativas implicarán ter que utilizar medidas correctoras e propostas de mellora tanto para

a modificación da distribución dos contidos, como dos métodos pedagóxicos, da temporalización ou dos

criterios sobre a avaliación.

Todo isto analizarase a fondo, de novo, ao finalizar o curso e quedará reflectido na correspondente

memoria. Por outra banda, folga dicir que non todos os grupos funcionan do mesmo xeito, nin amosan o

mesmo interese nos distintos temas, o que supón ter que variar, ás veces, as estratexias para a mellor

comprensión en distintos momentos do curso.

18. MECANISMOS DE INFORMACIÓN ÁS FAMILIAS

Para facilitar que as familias poidan dispoñer de toda a información recollida nesta programación, esta

publicarase na páxina web do centro.

2º bacharelato programación física

Documents