15 ekosistemak

15. EKOSISTEMAK 3. MAILA 1

www.margarigela.blogspot.com Piktogramen egilea: Sergio Palao Jatorria: ARASAAC (http://catedu.es/arasaac/) Lizentzia: CC (BY-NC-

SA). Besteak: Internet

15. EKOSISTEMAK

ZER DA EKOSISTEMA?

Ekosistema baten osagaiak:

Izaki bizidunak

Landareak

Animaliak

Ingurune fisikoa (temperatura, lurzorua, ura, harriak).

Tokiak eta hor bizi diren izaki bizidunek EKOSISTEMA osatzen

dute.

EKOSISTEMA MOTAK

LEHORREKO EKOSISTEMAK URETAKO EKOSISTEMAK

Ur gezakoak:

OIHANA

BASOA

IBAIAK

AINTZIRAK

ETA

URMAELAK

BASAMORTUA

TUNDRA

ITSASOAK ETA OZEANOAK:

ur gazikoak




LEHORREKO EKOSISTEMAK

BASOAK

BASO MEDITERRANEOA

KLIMA

Uda oso beroa eta negua ez da hotza.

Euri gutxi, batez ere udaberrian eta udazkenean

LANDAREAK

Hosto iraunkorreko zuhaitzak: artea, pinua…

Zuhaixkak: erromeroa…

ANIMALIAK

Ahuntzak, untxiak, katagorriak, basurdeak, karnabak, arranoa…




BASO ATLANTIKOA

KLIMA

Tenperatura leunak bai udan bai neguan.

Euria urte osoan.

LANDAREAK

Hosto erorkorreko zuhaitzak: haritzak, pagoak, gaztainondoak…

ANIMALIAK:

Untxiak, katagorriak, basurdeak, azeriak, hontzak, mikak, miruak…




Izenak idatzi:




Aipatu ekosistema honetako hiru izaki bizidunak eta

ingurune fisikoko elementu bat :

Zeintzuk dira ekosistema baten osagaiak?




Ondo irakurri landare bakoitzaren ezaugarriak eta borobildu zer

baso motatan aurkitzen den:

PAGOA: Hosto erorkorreko zuhaitza, eguzki gutxi eta euri asko egiten duen tokitan bizi da.

Baso mediterraneoa

Baso atlantikoa

ARTEA: Hosto iraunkor txiki eta gogorrak ditu. Oso ondo jasaten du euri falta.

Baso

mediterraneoa

Baso atlantikoa

URKIA: Hosto erorkorreko zuhaitza, leku eguzkitsu eta hezeetan bizi da.

Baso

mediterraneoa

Baso atlantikoa

ESTREPA: Hosto iraunkorreko zuhaixka. Ur falta eta beroa ono jasaten ditu.

Baso

mediterraneoa

Baso atlantikoa




URETAKO EKOSISTEMAK

UR GAZIKOAK: itsasoak eta ozeanoak

Ur gaziko eremu handiak dira eta batzuetan oso sakonak izaten dira.

LANDAREAK

Urpean egoten dira. Algak eta posidoniak.

ANIMALIAK: Arrainak : sardinak, bisiguak, bakailuak…

Moluskuak: muskuiluak, olagarroak…

Ekinodermatuak: itsas izarra

Krustazeoak: ganbak, karramarroak…

Ugaztunak: izurdeak, baleak…

Hegaztiak: pelikanoak…




URETAKO EKOSISTEMAK

UR GEZAKOAK: ibaiak, aintzirak eta urmaelak

Ur gezakoak dira eta ez dira oso sakonak izaten

LANDAREAK

Batzuk urpean egoten dira: algak eta beste batzuk bakarrik zati bat: ihiak eta nenufarrak

ANIMALIAK: Arrainak : karpak, barboak…

Moluskuak: itsas kurkuiluak…

Krustazeoak: karramarroak…

Ugaztunak: igarabak…

Anfibioak: igelak, apoak…




ERLAZIOAK EKOSISTEMAN: Elikatze-kateak

Elika-kateak azaltzen digu ekosistema batean nola elikatzen diren

animaliak.

Landareek eta algek beren elikagaiak sortzen dituzte: ekoizleak dira.

Animaliek beste izaki bizidun batzuk jaten dituzte:

kontsumitzaileak dira.

Beraz, landareak oinarrizkoak dira ekosistemetan.




Idatzi: Ekoizlea, kontsumitzailea.




Egin elikatze-kate bat izaki bizidun hauekin:

EKOIZLEA: algak

KONTSUMITZAILEAK




EKOSISTEMA BABESA

Ondo aztertu irudia:

Zure ustez, zer gerta daiteke ekosistema honetan sagu guztiak

desagertzen balira?

Eta baso batek su hartzen badu?

Guk lagundu dezakegu ekosistemak babesten:

Ez piztu inoiz surik basoan.

Hondakinak jaso eta dagokien lekuan bota.

Ez harrapatu animaliak.

EZ atera landarerik lurretik.




Zuk, zer egin dezakezu?




Begiratu elika-kateari eta erantzun galderei:

Garia sagua mirotza

Zein da ekoizlea?

Zeintzuk dira kontsumitzaileak?

Zein da haragijalea?

Zein da belarjalea?

LARREA

Zein da ekoizlea?

Zein da kontsumitzailea?

Kotsumitzailea, belarjale ala haragijalea da?




Aztertu gure inguruko ekosistema hau:

Lurrekoa ala uretakoa da?

KLIMA:

Tenperaturak: Euria: LANDAREAK:

ANIMALIAK:

GOGORATU:

TOKI BATEAN BIZI DIREN …………………………..ETA ………………………………… ETA

……………………. …………………….., EKOSISTEMA BATEN OSAGAIAK DIRA.

15 ekosistemak

Education