1. introducciÓn. principios xerais 4 2014-15_0.pdf4 1. introducciÓn. principios xerais. entendemos...
TRANSCRIPT
1
2
1. INTRODUCCIÓN. PRINCIPIOS XERAIS. ........................................................................................................... 4
2. ¿ONDE ESTAMOS E A QUEN NOS DIRIXIMOS? .............................................................................................. 4
2.1. ANÁLISE DO CONTEXTO: A COMARCA. .................................................................................................................. 5
2.1.1. Localización. ........................................................................................................................................ 5
2.1.2. Poboación. ........................................................................................................................................... 5
2.2. O CENTRO EDUCATIVO. ...................................................................................................................................... 6
2.2.1. Estrutura física. .................................................................................................................................... 6
2.2.2. Horario do centro e instalacións. ........................................................................................................ 6
2.2.3. Colaboración entre os distintos sectores da comunidade educativa, concello e outras institucións. .. 8
2.3. A COMUNIDADE ESCOLAR. .................................................................................................................................. 9
2.3.1. O alumnado. ........................................................................................................................................ 9
2.3.2. As familias. ........................................................................................................................................ 10
2.3.3. Profesorado. ...................................................................................................................................... 10
2.3.4. O persoal non docente. ...................................................................................................................... 10
3. ¿QUÉN SOMOS?. ........................................................................................................................................ 10
3.1. PRINCIPIOS E FINS DA EDUCACIÓN (LOE ARTIGO 1º E 2º). ....................................................................................... 10
3.2. SINAIS DE IDENTIDADE DO CENTRO. .................................................................................................................... 12
3.3. OFERTA EDUCATIVA. ....................................................................................................................................... 16
3.4. SERVIZOS COMPLEMENTARIOS ........................................................................................................................... 21
3.4.1. Transporte escolar. ............................................................................................................................ 21
3.4.2. Comedor. ........................................................................................................................................... 22
3.4.3. Servizo de cafetería............................................................................................................................ 23
3.4.4. Biblioteca Escolar. ............................................................................................................................. 23
3.4.5. Actividades complementarias e extraescolares. ................................................................................ 24
3.4.6. Actividades de relación coas familias. .............................................................................................. 24
4. ¿QUÉ QUEREMOS?. .................................................................................................................................... 24
4.1. CONCRECIÓN CURRICULAR. ............................................................................................................................... 24
4.1.1. Obxectivos xerais do centro. .............................................................................................................. 24
4.1.2. Obxectivos específicos do centro. ...................................................................................................... 25 No ámbito pedagóxico e lingüístico. ........................................................................................................................ 26 No ámbito metodolóxico. ......................................................................................................................................... 27 No ámbito dos valores. ............................................................................................................................................. 27 No ámbito institucional e do contorno..................................................................................................................... 28 No ámbito de atención a diversidade. ...................................................................................................................... 29
4.1.3. Obxectivos xerais de educación secundaria....................................................................................... 30
4.1.4. Obxectivos xerais de bacharelato. ..................................................................................................... 32
4.1.5. Aspectos xerais da elaboración das programacións. ......................................................................... 34 Instrucións para as elaboracións das programacións didácticas. ............................................................................. 34 Elementos das programacións didácticas. ................................................................................................................ 35
4.1.6. Criterios xerais sobre a avaliación e promoción. ............................................................................... 37 Educación secundaria obrigatoria. ........................................................................................................................... 37
- Promoción en primeiro, segundo e terceiro da ESO. ........................................................................................ 37 - Titulación en cuarto da ESO. ............................................................................................................................. 38
Bacharelato. ............................................................................................................................................................. 44 - Promoción. ........................................................................................................................................................ 44 - Titulación........................................................................................................................................................... 45
4.2. PROXECTOS. .................................................................................................................................................. 45
3
4.2.1. Proxecto lingüístico (PLING)............................................................................................................... 45
4.2.2. Proxecto lector (PL). ........................................................................................................................... 53
4.2.3. Plan de integración das TIC (PTIC). .................................................................................................... 71
4.2.4. Plan xeral de atención á diversidade (PAD). .................................................................................... 120
4.2.5. Plan de orientación e acción titorial (PO/PAT). ............................................................................... 140
4.2.6. Plan de atención ao alumnado que non opte polo ensino de relixión. (PAED). ............................... 156
4.2.7. Proxecto interdisciplinar (PI). ........................................................................................................... 158
4.2.8. Plan especifico para alumnado repetidor. ....................................................................................... 162 Departamento didáctico de Matemáticas. ............................................................................................................. 162 Departamento didáctico de Lingua Castelá. ........................................................................................................... 163 Departamento de Lingua Galega e Literatura ........................................................................................................ 164 Departamento didáctico de Física e Química. ........................................................................................................ 164 Departamento didáctico de Cultura clásica. ........................................................................................................... 165 Departamento didáctico de Inglés. ........................................................................................................................ 166 Departamento didáctico de Francés. ..................................................................................................................... 166 Departamento didáctico de Educación Física. ........................................................................................................ 168 Departamento didáctico de Plástica. ...................................................................................................................... 168 Departamento didáctico de Música. ...................................................................................................................... 169 Departamento didáctico de Relixión ...................................................................................................................... 170 Departamento didáctico de Economía ................................................................................................................... 170 Departamento didáctico de Latín. .......................................................................................................................... 170 Departamento didáctico de Xeografía e Historia. .................................................................................................. 171 Departamento didáctico de Filosofía. .................................................................................................................... 171
Departamento didáctico de Bioloxía e Xeoloxía …………………………………………………………………………………………………172
Departamento didáctico de Tecnoloxía …………………………………………………………………………………………………………… 173
5 ¿CÓMO NOS ORGANIZAMOS? ................................................................................................................... 176
5.1. NORMAS DE ORGANIZACIÓN E FUNCIONAMENTO ............................................................................................... 176
5.2. PLAN DE EVACUACIÓN. .................................................................................................................................. 227
5.3. PLAN DE CONVIVENCIA .................................................................................................................................. 236
6. ¿CÓMO NOS FINANCIAMOS? ................................................................................................................... 266
1. INTRODUCCIÓN. .............................................................................................................................................. 266
2. A AUTONOMÍA DE XESTIÓN ECONÓMICA. ............................................................................................................. 267
3. ÓRGANOS COMPETENTES NA XESTIÓN ECONÓMICA. ............................................................................................... 268
4. ORZAMENTO. ................................................................................................................................................. 269
4.1. Estado de Ingresos .............................................................................................................................. 270
4.2. Estado de gastos ................................................................................................................................. 270
4.3. Execución do orzamento ..................................................................................................................... 271
5. XUSTIFICACIÓN DE GASTOS: CONTA DE XESTIÓN. .................................................................................................... 271
4
1. INTRODUCCIÓN. PRINCIPIOS XERAIS.
Entendemos por Proxecto Educativo de Centro un instrumento para a xestión do
ensino, coherente co contexto escolar, que enumera e define as notas de identidade do
Instituto, formula os obxectivos que pretende e expresa a estrutura organizativa da
institución. É, pois, un medio fundamental para a nosa organización, as liñas de actuación e
metas que pretendemos acadar.
Como tal proxecto non se trata dun documento pechado senón dun aparello vivo e
funcional que explique e defina o centro que desexamos, que formación esperamos dar ós
nosos alumnos e o modelo de organización pretendemos.
Non se deberá esquecer que as estratexias de actuación que deste proxecto se
deriven terminarán por involucrar a toda comunidade educativa, establecendo un rumbo a
seguir que servirá de guía para todos, polo que os seguintes principios comúns determinan
o seu desenvolvemento:
O IES Santiago Basanta Silva é aconfesional. A educación que nel se imparte
baséase na tolerancia e no respecto de todo tipo de crenzas ou opinións. É un
centro público e integrador.
Garante a liberdade de cátedra do profesorado dentro do respecto á constitución
e ás leis.
Contribúe mediante a formación dos seus alumnos/as ó progreso e mellora do
concello e a comarca á que estes pertencen, facendo que se interesen pola súa
terra e aprecien a súa cultura, tradicións e valores.
Comprometese a educar os seus alumnos nun exercicio responsable da súa
liberdade, para que elixan as súas opcións, actúen de acordo con elas e acepten
e valoren as súas consecuencias, guiándoos a unha madurez persoal.
A acción educativa estará centrada na liberdade, no pluralismo, no respecto ós
demais, na solidariedade, na convivencia social, e no desenvolvemento da paz e
da igualdade, rexeitando calquera comportamento discriminatorio.
Todas as actividades que se realicen exentas de calquera connotación política.
2. ¿ONDE ESTAMOS E A QUEN NOS DIRIXIMOS?
5
2.1. Análise do contexto: A comarca.
2.1.1. Localización.
O IES Santiago Basanta Silva está no pobo de Vilalba, capital da comarca da
Terra Chá. Está composta por 6 concellos: Abadín, Castro de Rei, Cospeito, Pastoriza,
Vilalba e Xermade. Poden servir de límites a Serra da Carba e o Cordal de Neda ao norte, a
Serra de Meira ao leste, o Cordal de Ousá ao sur, e a Serra da Loba e o Cordal de Montouto
ao oeste.
Vilalba está situada no centro da provincia de Lugo; o noso concello limita ao
norte xeográfico cos de Abadín, Muras e Xermade; ao sur, con Cospeito, Begonte e Guitiriz;
polo leste, con Abadín e Cospeito; e polo oeste, con Xermade e Guitiriz. A súa extensión
total é de 379 quilómetros cadrados, repartidos en vintenove parroquias, ademais do casco
urbano da vila.
Tipograficamente, estamos diante dun concello ocupado na súa maior parte por
unha extensa chaira, agás na súa zona norte en que se sitúan as Serras da Carba e do
Xistral; nesta última álzase o monte Monseiván, cunha altitude máxima de 929 metros sobre
o nivel do mar.
2.1.2. Poboación.
A poboación de dereito dos concellos aos que atende este IES é de 3647 en
Abadín, de 754 en Muras, de 15116 en Vilalba e de 2101 en Xermade.
En todos os concellos a poboación presenta nas últimas décadas unha evolución
demográfica negativa, froito da emigración e do descenso da natalidade. Isto ten como
consecuencia o envellecemento da poboación.
En relación coa actividade económica da poboación activa ocupada hai que
salientar o evidente peso da agricultura da poboación activa ocupada. So no concello de
Vilalba predomina lixeiramente o sector servizos , polo elevado desenvolvemento relativo do
seu casco urbano, que actúa como centro de servizos - sanitarios, deportivos, culturais,
educativos e de ocio - de relevo comarcal.
A zona posúe unha boa infraestrutura cultural e de ocio, fundamentalmente
concentrada en Vilalba: Auditorio, Museo de Prehistoria, Casa da Cultura, Biblioteca
Municipal,…
6
O Centro caracterízase principalmente por acoller a alumnado procedente dos
núcleos rural e semiurbano. Ten, polo tanto, os servizos de transporte e comedor escolares.
Isto dificulta dalgunha maneira a realización de actividades extraescolares e
complementarias. Hai que ter en conta ademais o enorme esforzo que supón as veces este
feito para o alumnado do medio rural, sobre todo para o máis afastado, no que atinxe ao
horario que debe seguir para poder utilizalo transporte e en detrimento asemade do seu
tempo de lecer.
2.2. O centro educativo.
2.2.1. Estrutura física.
O IES conta con 5 edificios, tres de aulas, unha pista de deportes e un patio cuberto, acollen
os seguintes espazos:
44 aulas: 13 no edificio A, 14 no edificio B e 17 no edificio D.
2 aulas de Educación Plástica e Visual.
2 aulas de Música.
4 aulas de Informática.
1 aula de Audición e Linguaxe.
2 aulas de Pedagoxía Terapeútica
1 aula de idiomas
4 Laboratorios: 2 de Física, 1 de Química e 1 de Ciencias Naturais.
1 Salón de Actos.
1 Biblioteca.
Sala de Profesores.
3 Talleres de Tecnoloxía.
10 Departamentos.
2.2.2. Horario do centro e instalacións.
Horario lectivo
Maña:
o De luns a venres:
Seis períodos lectivos de 8:45 a 14:15 horas, cun descanso de 30 minutos de 11:15 a 11:45
horas.
Tarde:
7
o Luns:
Dous períodos lectivos de 16:15 a 17:55 horas.
Tres períodos lectivos de 16:15 a 18:45 horas (Atención a pendentes e probas
extraordinarias)
o Mércores:
Dous períodos lectivos de 16:15 a 17:55 horas (Atención a pendentes e probas
extraordinarias)
Horario e condicións dos servizos e instalacións do centro a disposición do
alumnado.
o Biblioteca:
Permanecerá aberta con carácter ordinario durante o horario lectivo, funcionando o
servizo de préstamo en horario de mañá de 9 a 14 horas, dependendo da
dispoñibilidade do persoal.
o Secretaría:
Atención ao público de 9 a 14 horas.
o Instalacións deportivas:
Os luns (de 16:15 a 18:45 horas) e os mércores e xoves (de 16:15 a 17:55 horas)
para as actividades deportivas extraescolares ou complementarias que puidesen ser
organizadas no Centro coa supervisión de persoal técnico cualificado, previa
aprobación do Consello Escolar.
o Salón de Actos e outros locais:
Os luns (de 16:15 a 18:45 horas) e os mércores (de 16:15 a 17:55 horas) para
calquera actividade cultural extraescolar organizada no Centro, previa aprobación do
Consello Escolar.
NOTA.- Cando circunstancias extraordinarias así o esixan, a Dirección poderá
autorizala celebración de actividades extraescolares fóra do horario establecido,
debendo comunicalo ao Consello Escolar na primeira sesión ordinaria que se
celebre.
Horario e condicións dos servizos e instalacións do centro a disposición da
comunidade escolar.
8
Os luns dende as 18:45 ás 21 horas, os martes, xoves e venres das 16:15 as
21 horas e os mércores dende as 17:55 ás 21 horas cando se realicen actividades
extraescolares, reunións de pais, reunións de avaliación, do Claustro, do Consello
Escolar, etc., solicitadas a Dirección e aprobadas, se é o caso, polo Consello
Escolar.
Como norma xeral, as reunións do Claustro e do Consello Escolar, así como das
comisións deste último órgano celebraranse os xoves pola tarde.
NOTA.- Cando circunstancias extraordinarias así o esixan, a Dirección poderá
autorizala celebración de actividades fóra do horario establecido, debendo
comunicalo ao Consello Escolar na primeira sesión ordinaria que se celebre.
Horario de verán.
Como norma xeral nos meses de xullo e agosto a atención ao público será de
10:00h a 13:30 h. horas. As excepcións serán autorizadas polo Director, debendo
comunicalo ao Consello Escolar na primeira sesión.
2.2.3. Colaboración entre os distintos sectores da comunidade educativa, concello e outras institucións.
Centros de primaria adscritos:
o CEIP Aquilino Iglesias Alvariño.- Abadín
o CEIP Muras.- Muras.
o CEIP Castelao – Belesar.- Vilalba.
o CEIP Monseivane – Moreda.- Vilalba.
o CEIP Terra Chá – Román.- Vilalba.
o CEIP A. Insua Bermúdez.- Vilalba.
o CEIP Manuel Mato Vizoso.- Vilalba.
o CEIP Xermade.- Xermade.
Outros centros cos que se colabora.
O IES Santiago Basanta Silva colabora con todos os centros educativos da Chaira:
o Facilita o uso das súas instalacións (Salón de Actos, Pistas Polideportivas,…) aos
centros e institucións que o solicitan.
9
o Colabora na Conmemoración do Día das Letras Chairegas no que participan todos
os centros educativos da Chaira e tamén os concellos e institucións culturais da
zona.
O IES Santiago Basanta Silva colabora sistematicamente co Concello e dous
niveis fundamentais: cos servizos sociais municipais e coas actividades culturais e
deportivas.
Cos servizos sociais lévase a cabo o seguimento dos alumnos/as que presentan
algún tipo de problemática familiar, académica, psicolóxica, etc. O centro mantense en
permanente contacto coas psicólogas do concello a través das reunións co equipo directivo
e a orientadora, por unha banda, e por outra, entre os diferentes titores e as psicólogas.
Polo que respecta ás actividades culturais e deportivas hai que indicar a
participación no Maratón e nos certames literarios para conmemorar as Letras Galegas, no
ciclo de filmacións Cinensino, en exposicións, conferencias e diferentes actos culturais que
xorden do Concello con fins didácticos.
Ademais o Concello de Vilalba presta instalacións para que o noso Centro poida
desenrolar unha serie de actividades que non serían posibles sen a súa colaboración:
Auditorio e Pavillón Municipal. Do mesmo xeito o IES pon a disposición do pobo vilalbés as
pistas deportivas e o Salón de Actos en horario non lectivo.
Tamén existen outras institucións coas que colabora o IES: Centro Recreativo
Cultural de Vilalba e Concello de Lugo. No mes de maio, e para celebrar o día das Letras
Galegas, o Centro Recreativo e Cultural invita ao noso Centro a unha Lectura Continuada
dunha das obras do escritor homenaxeado. Co Concello de Lugo colabórase no Corrilingua
para festexar as Letras Galegas.
De todos os xeitos hai que sinalar que o IES está aberto a todo tipo de
colaboracións con outras institucións e organismos na medida das súas posibilidades.
2.3. A comunidade escolar.
2.3.1. O alumnado.
Os alumnos e alumnas deste centro, tanto na ESO como nos Bacharelatos,
proceden principalmente do rural. Estos alumnos cursaron maioritariamente os estudos de
ensinanza primaria nos centros adscritos. A súa formación é xeralmente axeitada, ainda
que se perciben algunhas carencias específicas de base académica, especialmente en
materias fundamentais como as linguas e as matemáticas, tamén se producen algúns casos
de problemas de conducta e dificultades de convivencia e incorpórase habitualmente
10
alumnado de educación especial con necesidade de adaptacións curriculares, reforzos e
apoio educativo. A lingua de comunicación do alumnado, en coherencia co entorno rural, é o
galego.
Existe un pequeno número de alumnos procedentes de familias inmigrante, que
ademais dalgunhas carencias básicas deben ser integrados mediante programas de
adquisición de linguas para incorporalos ó proceso educativo.
2.3.2. As familias.
As familias teñen un nivel socioeconómico medio, e son traballadores
fundamentalmente da agricultura, do sector servizos (administración, comercio, transportes,
etc.) e da pequena e mediana industria. As familias caracterízanse por ser escasamente
participativas na vida do centro, aínda está constituída a APA do Instituto e os pais elixiron
representante para o Consello Escolar. Conseguir maior implicación das familias no proceso
educativo é un dos grandes retos do futuro para o Instituto.
2.3.3. Profesorado.
O IES conta cun total de 58 profesores varios con destino definitivo, pertencen ao
corpo de Profesores de Ensino Secundario e ao corpo de Mestres.
O plantel complétase cada ano cun número variable de profesores e mestres con
destino provisional e función das necesidades do Centro.
2.3.4. O persoal non docente.
o 2 conserxes.
o 3 auxiliares administrativos.
o 5 limpadoras.
3. ¿QUÉN SOMOS?.
3.1. Principios e fins da educación (LOE artigo 1º e 2º).
o Principios.
O sistema educativo español, configurado de acordo cos valores da Constitución e
asentado no respecto aos dereitos e liberdades recoñecidos nela, inspírase nos seguintes
principios:
11
a) A calidade da educación para todo o alumnado, independentemente das súas condicións
e circunstancias.
b) A equidade, que garanta a igualdade de oportunidades, a inclusión educativa e a non
discriminación e actúe como elemento
compensador das desigualdades persoais, culturais, económicas e sociais, con especial
atención ás que deriven de discapacidade.
c) A transmisión e posta en práctica de valores que favorezan a liberdade persoal, a
responsabilidade, a cidadanía democrática, a solidariedade, a tolerancia, a igualdade, o
respecto e a xustiza, así como que axuden a superar calquera tipo de discriminación.
d) A concepción da educación como unha aprendizaxe permanente, que se desenvolve ao
longo de toda a vida.
e) A flexibilidade para adecuar a educación á diversidade de aptitudes, intereses,
expectativas e necesidades do alumnado, así como aos cambios que experimentan o
alumnado e a sociedade
o Fins.
O sistema educativo español orientarase á consecución dos seguintes fins:
a) O pleno desenvolvemento da personalidade e das capacidades dos alumnos.
b) A educación no respecto dos dereitos e liberdades fundamentais, na igualdade de
dereitos e oportunidades entre homes e mulleres e na igualdade de trato e non
discriminación das persoas con discapacidade.
c) A educación no exercicio da tolerancia e da liberdade dentro dos principios democráticos
de convivencia, así como na prevención de conflitos e a súa resolución pacífica.
d) A educación na responsabilidade individual e no mérito e esforzo persoal.
e) A formación para a paz, o respecto aos dereitos humanos, a vida en común, a cohesión
social, a cooperación e solidariedade entre os pobos así como a adquisición de valores que
propicien o respecto cara aos seres vivos e o ambiente, en
particular ao valor dos espazos forestais e o desenvolvemento sustentable.
f) O desenvolvemento da capacidade dos alumnos para regular a súa propia aprendizaxe,
confiar nas súas aptitudes e coñecementos, así como para desenvolver a creatividade, a
iniciativa persoal e o espírito emprendedor.
g) A formación no respecto e recoñecemento da pluralidade lingüística e cultural de España
e da interculturalidade como un elemento enriquecedor da sociedade.
12
h) A adquisición de hábitos intelectuais e técnicas de traballo, de coñecementos científicos,
técnicos, humanísticos, históricos e artísticos, así como o desenvolvemento de hábitos
saudables, o exercicio físico e o deporte.
i) A capacitación para o exercicio de actividades profesionais.
j) A capacitación para a comunicación na lingua oficial e cooficial, se a houbese, e nunha ou
máis linguas estranxeiras.
k) A preparación para o exercicio da cidadanía e para a participación activa na vida
económica, social e cultural, con actitude crítica e responsable e con capacidade de
adaptación ás situación cambiantes da sociedade do coñecemento.
Os poderes públicos prestarán unha atención prioritaria ao conxunto de factores que
favorecen a calidade do ensino e, en especial, a cualificación e formación do profesorado, o
seu traballo en equipo, a dotación de recursos educativos, a investigación, a
experimentación e a renovación educativa, o fomento da lectura e o uso de bibliotecas, a
autonomía pedagóxica, organizativa e de xestión, a función directiva, a orientación educativa
e profesional, a inspección educativa e a avaliación.
3.2. Sinais de identidade do centro.
A educación é unha tarefa conxunta e compartida por toda a comunidade educativa.
Neste sentido o IES Basanta Silva identificase coas seguintes sinais de identidade:
o Aconfesionalidade.
Neste centro manifestamos o noso respecto ás diferentes crenzas relixiosas.
Defendemos á liberdade de todo os membros da comunidade escolar, a declarar e practicar
á súa opción de pensamento, sexa relixiosa ou non.
o Coeducación.
Mediante a coeducación intentaremos eliminar calquera tipo de trato diferencial por
razón de sexo. Así como na superación dos mitos, tabús e diferenciación de roles entre
home e muller. A educación sexual será considerada como medio importante no proceso de
coeducación e tratarase como tema transversal.
o Lingua de aprendizaxe.
13
No IES Basanta Silva a lingua materna da maioría do alumnado é o galego polo que
se fomentará o seu uso como lingua de aprendizaxe, considerándoa como lingua oficial do
centro, polo que o equipo de normalización lingüística dotará ó persoal dos medios precisos
que faciliten o uso do galego como instrumento de comunicación nas aulas. Atendendo a
lexislación vixente será utilizado en todas ás áreas do currículo agás na área de lingua
castelán e literatura. As programación e todos os documentos oficiais do centro deben ser
redactados en galego. As programacións de lingua castelán irán en castelán. Aínda que a
lingua de aprendizaxe prioritaria sexa o galego, fomentaremos o respecto, tanto pola lingua
castelán como pola linguas estranxeiras.
o Interacción co medio.
O centro permanecerá aberto a comunidade que o rodea establecendo unha
interacción co medio social. A institución escolar debe introducir ós alumnos na realidade
social, natural, histórica, lingüística e económica do seu entorno.
Fomentaranse as actividades extraescolares e complementarias e valorarase o
respecto e coidado do entorno.
o Liña metodolóxica.
Practicaremos unha metodoloxía activa, fomentando no alumno/a unha actitude
curiosa, critica e investigadora que mediante o traballo individual e colectivo se converta na
base da súa formación e o capacite para APRENDER A APRENDER.
O labor educativo e disciplinario deste centro basearase no respecto mutuo, no
diálogo, responsabilidade, na reflexión, na colaboración e na solidariedade.
Partindo destas directrices metodolóxicas concrétanse nos seguintes principios:
Construtivismo: Promover a participación activa do alumnado na adquisición
dos coñecementos sempre partindo dos coñecementos previos e das características
psicolóxicas propias da súa idade.
Funcionalidade: As aprendizaxes deben servirlle ó alumno para ser
aplicadas en situacións e lugares distintos ós escolares. O ensino funcional vai
aparellado o ensino significativo e construtivo e debe conseguir que os alumnos
desenvolvan as competencias básicas.
14
Significatividade: Intentamos erradicar a aprendizaxe repetitiva, mecánica e
memorística, debemos conectar as actividades coa aprendizaxes previas do alumno
para que sirvan de unión ós novos coñecementos.
Interactividade: os alumnos aprenden en relación co profesor e cos
compañeiros cos que establece unha relación de igualdade que favorece interaccións
tanto afectivas como cognitivas. Así pois debemos promover situacións de interacción
que favorezan a aprendizaxe, para aprender a aprender, encamiñándose ao
aprendizaxe autónomo.
Globalidade e interdisciplinariedade: A realidade é sempre de carácter
unitario polo que non permite a parcialización que admite o coñecemento. Por iso
como profesionais da educación intentaremos implicar varias áreas para chegar a
análise dos distintos coñecementos dende unha perspectiva multidisciplinar.
Mediación nas aprendizaxes: O labor docente debe ser o facilitador e
dinamizador das aprendizaxes en coherencia cos principios antes expostos. O
profesor non debe ser un elemento pasivo, debe interactuar continuamente cos seus
alumnos.
Avaliación sistemática de tódolos procesos implicados na tarefa docente, a
práctica docente, a relación profesor alumno, libro de texto, actividades, etc. A
avaliación forma parte do proceso da ensinanza como elemento integrante do
proceso de aprendizaxe.
o Atención a diversidade.
Con respecto á atención á diversidade, cabe destacar que ao noso centro incorpórase
alumnado de diferentes capacidades, motivacións, intereses, así como diferentes culturas e
idiomas, alumnos/as con discapacidades e minusvalías recoñecidas, o cal implica que
teñamos que, como centro asumir a diversidade do alumnado como unha responsabilidade
de todos, intentando dar resposta educativa ás diferentes variables, para elo debe haber
unha gran coordinación entre Departamento de Orientación, Equipo Docente e o Equipo
Directivo, a función de favorecer a atención á diversidade tendo en conta as posibilidades do
Centro. Para iso ponse en marcha un Plan xeral de atención á diversidade (ver anexo PEC)
centrado en medidas ordinarias e extraordinarias: adecuación da distribución de alumnos/as
15
por grupos, optatividade, utilización de espazos, plan de acollida o novo alumnado,
avaliación inicial, aula de convivencia, desdobres, ACS, PDC ETC.
Para levar a cabo a atención a diversidade non é só suficiente elaborar un plan de
atención a diversidade senón que debe de atender as necesidades de toda a comunidade
educativa, así como estar reflexado nas programacións didácticas de todos os
departamentos.
Para a posta en marcha deste plan cómpre, ao abeiro da lexislación vixente, ter en conta
os recursos do entorno e ser coñecido e asumido por todos os membros do Centro.
Esta nota de identidade a atención a diversidade é unha das que máis caracteriza o
noso centro educativo porque consideramos que todos somos diferentes, e é preciso acoller
e adaptar o proceso de ensino-aprendizaxe para cubrir as necesidades educativas do noso
alumnado.
o Xestión democrática e información plural.
Apostamos por unha xestión democrática e participativa, na que todos os estamentos
da comunidade educativa poidan participar na xestión do centro, a través dos órganos de
goberno.
Procuramos que a información funcione horizontal e verticalmente, para que todos
poidan ter acceso a ela como medio de participación e mellora da función docente e da
convivencia.
o Pluralismo e valores democráticos.
Neste centro defendemos o pluralismo na medida en que non hai que excluír a
ninguén pola súa procedencia, relixión, ideoloxía ou nivel económico, así como tamén hai
que capacitar ós alumnos para vivir nunha sociedade que é plural, onde debemos
respectarnos mutuamente.
Transmitiremos os valores básicos dunha sociedade democrática, o respecto cara os
demais e cara un mesmo, o sentido da liberdade ligado ó da responsabilidade, solidariedade
e gusto polo traballo ben feito. Motivaremos ós alumnos a participar na mellora da
sociedade.
Favoreceremos as actitudes de tolerancia e diálogo como vías imprescindibles para
unha convivencia satisfactoria e como medio para a toma responsable de decisións.
16
En consecuencia procuraremos inculcar uns valores de forma transversal en todas
ás áreas, actividades que fomenten a educación para a paz, a convivencia, a saúde, o
medio ambiente, contra a violencia de xénero etc.
Divulgaremos entre toda a comunidade educativa o coñecementos e os principios e
notas de identidade do noso PEC.
3.3. Oferta educativa.
1 ESO
DATOS ACADÉMICOS
MATERIAS COMÚNS (MARCAR UNHA)
LINGUA GALEGA E LITERATURA
LINGUA CASTELÁ E LITERATURA
PRIMEIRA LINGUA
ESTRANXEIRA:
CIENCIAS SOCIAIS XEOGRAFÍA E HISTORIA
MATEMÁTICAS
EDUCACIÓN FÍSICA
EDUCACIÓN PLÁSTICA E VISUAL
CIENCIAS DA NATUREZA
PROXECTO INTERDISCIPLINAR
SEGUNDA LINGUA
EXTRANXEIRA:
RELIXIÓN
ATENCIÓN EDUCATIVA
HIST. E CULT. RELIX.
2º ESO
DATOS ACADÉMICOS
MATERIAS COMÚNS (MARCAR UNHA)
(MARCAR UNHA)
INGLÉS:
(MARCAR UNHA)
INGLÉS:
FRANCÉS:
17
LINGUA GALEGA E LITERATURA
LINGUA CASTELÁ E LITERATURA
PRIMEIRA LINGUA
ESTRANXEIRA:
EDUC. PARA A CIDADANÍA E OS DEREITOS HUMANOS
MÚSICA
CIENCIAS SOCIAIS XEOGRAFÍA E HISTORIA
MATEMÁTICAS
EDUCACIÓN FÍSICA
CIENCIAS DA NATUREZA
TECNOLOXÍAS
SEGUNDA LINGUA
EXTRANXEIRA:
RELIXIÓN
ATENCIÓN EDUCATIVA
HIST. E CULT. RELIX.
3º ESO
DATOS ACADÉMICOS
MATERIAS COMÚNS MATERIAS OPTATIVAS 1
LINGUA GALEGA E LITERATURA
LINGUA CASTELÁ E LITERATURA
CIENCIAS SOCIAIS, XEOGRAFÍA E HISTORIA
MATEMÁTICAS
EDUCACIÓN FÍSICA
CIENCIAS DA NATUREZA
TECNOLOXÍAS
MÚSICA
EDUCACIÓN PLÁSTICA E VISUAL
(MARCAR UNHA)
SEGUNDA LINGUA ESTRANXEIRA (MARCAR UNHA)
INGLÉS
FRANCÉS
CULTURA CLÁSICA
OBRADOIRO DE INICIATIVAS EMPRENDEDORAS
LINGUA ESTRANXEIRA (MARCAR UNHA)
INGLÉS
FRANCÉS
(MARCAR UNHA)
RELIXIÓN
ATENCIÓN EDUCATIVA
Hª. CULT. RELIX.
Segundo o apartado 6. e) da Orde do 6 de setembro de 2007, as materias de “Cultura Clásica” e “Obradoiro de
Iniciativas Emprendedoras”, só se poderán cursar en 3º ou en 4º da ESO.
1 Segundo o apartado 6. I) da Orde do 6 de setembro de 2007, só se formará grupo nunha materia optativa cando conte
cun mínimo de 10 alumnos.
(MARCAR UNHA)
INGLÉS:
(MARCAR UNHA)
INGLÉS:
FRANCÉS:
18
4º ESO
MATERIAS
CIENCIAS SOCIAS XEOGRAFÍA E HISTORIA
EDUCACIÓN ÉTICO CÍVICA
EDUCACIÓN FÍSICA
LINGUA GALEGA E LITERATURA
LINGUA CASTELÁ E LITERATURA
LINGUA ESTRANXEIRA
INGLÉS FRANCÉS (MARCAR UNHA)
(MARCAR UNHA)
RELIXIÓN
ATENCIÓN EDUCATIVA
Hª. CULT. RELIX.
Elixir 1 A B C D
Obrig
ato
ri
as
Matemáticas B
Física e Química
Bioloxía e Xeoloxía
Matemáticas A
Latín
2ª Lingua Estranxeira
Matemáticas A
Ed. Plástica e Visual
Música
Matemáticas B
Física e Química
Tecnoloxía
Elix
ir 1
Ed. Plástica e Visual Ed. Plástica e Visual 2ª Lingua Extranxeira Bioloxía e Xeoloxía
Tecnoloxía Música Latín Informática
Elix
ir 1
*
2ª Lingua Extranxeira
Cultura Clásica
Obradoiro de Iniciativas
Emprendedoras
Calquera outra das seguintes que non escolleras como propia da modalidade:
Informática Bioloxía e
Xeoloxía
Tecnoloxía Ed. Plástica e
Visual
Música Física e
Química
Latín
19
1º BACHARELATO
MATERIAS COMÚNS
Ciencias para o mundo contemporáneo, E.. física, Filosofía e
cidadanía, Lingua galega e literatura Lingua castelá e literatura
1ª lingua estranxeira: inglés [ ] francés [ ]
a.educ. [ ] relixión. [ ]
MODALIDADES
A) CIENCIAS E TECNOLÓXÍA
MATEMÁTICAS I (obrigatoria)
BIOLOXÍA E XEOLOXÍA
DEBUXO TECNICO I
FÍSICA E QUÍMICA
TECNOLOXÍA INDUSTRIAL I
B) HUMANIDADES E CIENCIAS SOCIAIS
Hª DO MUNDO CONTEMPORÁNEO (obrigatoria)
ECONOMÍA
GREGO I
LATÍN I
MATEMÁTICAS APLICADAS AS C. SOCIAIS I
(1) As materias da modalidade contarán cun mínimo de 5 estudantes para poder ser impartidas. (Art. 4º.3 da orde 24 de
xuño 2008).
(2) Das seis materias de modalidade que se deberán cursar no conxunto dos dous cursos do bacharelato, polo menos
cinco deberán ser da modalidade elixida (art. 7º.5 decreto 126/2008)
Optativas _
Escoller 1
Calquera outra dentro das seguintes que non escolleras como propia da modalidade:
(Numerar do 1 ao 4 por orde de preferencia)
[ ] Antropoloxía
[ ] Música
[ ] Segunda lingua estranxeira
[ ] Tecnoloxías da infor. e comunicación
[ ] Literaturas hispánicas
*
[ ] Bioloxía e xeoloxía
[ ] Debuxo técnico I
[ ] Física e química
[ ] Tecnoloxía industrial I
[ ] Economía
[ ] Grego I*
[ ] Latín I*
[ ] Matemáticas aplicadas as C.
Sociais I*
PR
OP
IAS
DA
MO
DA
LID
AD
E
Esco
ller
dú
as (1
)
Esco
ller
un
ha (3
)
COÑECEMENTOS PREVIOS PARA CURSAR ALGUNHAS ASIGNATURAS: (art. 3.7 Orde 24
de xuño 2008 / DOG 27/06/08)
a) Para poder ser avaliado de Física, Química e Electrotecnia de segundo, será preciso acreditar os coñecementos previos de Física e Química de primeiro.
b) Para poder ser avaliado de Bioloxía e Ciencias da Terra e Ambientais de segundo,
será preciso acreditar os coñecementos previos de Bioloxía e Xeoloxía de primeiro
20
2º BACHARELATO
Historia de España, Historia da Filosofía, Lingua Galega e Literatura II, 1ª LINGUA ESTRANXEIRA: INGLÉS [ ] FRANCÉS [ ]
Lingua Castelá e Literatura II. A.EDUC. [ ] RELIXIÓN. [ ]
A) CIENCIAS E TECNOLÓXICO
MATEMÁTICAS II (obrigatoria)
FÍSICA
QUÍMICA
TECNOLOXÍA INDUSTRIAL II
DEBUXO TÉCNICO II
CIENCIAS DA TERRA E AMBIENTAIS
BIOLOXÍA
ELECTROTECNIA
B) HUMANIDADES E CIENCIAS SOCIAIS
XEOGRAFÍA (obrigatoria)
ECONOMÍA E ORG. DE EMPRESAS
MATEMÁTICAS APLICADAS AS C. SOCIAIS II
GREGO II
LATÍN II
LITERATURA UNIVERSAL
HISTORIA DA ARTE
(3) Nas materias de contidos progresivos: Matemáticas II, Tec. Industrial II, Debuxo Técnico II, Matemáticas
Aplicadas II, Grego II e Latín II será preciso a superación da de 1º curso para poder ser avaliada a de 2º, (art. 3º.6 da orde
24 xuño 2008).
(4) As materias da modalidade contarán cun mínimo de 5 estudantes para poder ser impartidas. (Art. 4º.3 da orde 24 de
xuño 2008).
(5) Das seis materias de modalidade que se deberán cursar nos dous cursos de bacharelato, cinco deberán ser da
modalidade elixida (art.7º.5 decreto 126/2008)
Optativas _
Escoller 1
Calquera outra dentro das seguintes que non escolleras como propia da modalidade:
(Numerar do 1 ao 4 por orde de preferencia)[ ] Ética e Filosofía do Dereito
[ ] Filosofía da Ciencia e da Tecnoloxía
[ ] Métodos Estatísticos e Numéricos
[ ] 2ª Lingua Estranxeira
[ ] Xeografía e Historia de Galicia
[ ] Literatura Galega do Século XX
[ ] Bioloxía
[ ] Ciencias da Terra e Ambientais
MATERIAS COMÚNS
MODALIDADES
PR
OP
IAS
DA
MO
DA
LID
AD
E
Esco
ller
dú
as (1
)
Esco
ller
un
ha (4
)
21
[ ] Debuxo Técnico II*
[ ] Electrotecnia
[ ] Física
[ ] Matemáticas II*
[ ] Química
[ ] Tecnoloxía Industrial II*
[ ] Economía e Org. de Empresas
[ ] Matemáticas Aplicadas II*
[ ] Grego II*
[ ] Latín II*
[ ] Literatura Universal
[ ] Historia da Arte
[ ] Historia da música e da danza
3.4. Servizos complementarios
3.4.1. Transporte escolar.
Como centro educativo pretendemos que o alumnado, usuario dun servizo de
transporte de carácter colectivo, vaia creando, entre outros, os seguintes hábitos e valores:
Conservación de medio que utiliza.
Cumprimento das normas para viaxeiros e viaxeiras.
Conciencia do risco e da seguridade.
Convivencia.
Solidariedade.
O transporte escolar do IES Santiago Basanta Silva de Vilalba está adxudicado
pola Consellería de Educación e Ordenación Universitaria ás seguintes empresas:
Luis Asterio Lozano Gómez, que realiza as seguintes rutas:
Nº 01: IES ------------------------------- Gondaisque
Nº 02: IES ------------------------------- Xesta (Alba)
Nº 03: IES ------------------------------- Cabanamille (Belesar)
Nº 04: IES ------------------------------- Os Freires
Nº 05: IES ------------------------------- Casa Hipólito (San Lorenzo de Árbol)
Nº 06: IES ------------------------------- Casa Lexos (Oleiros)
Nº 07: IES ------------------------------- Igrexa de Xoibán
Nº 08: IES ------------------------------- Aldeixa
Nº 09: IES ------------------------------- Cruce de Ramonde (O Santo)
22
Nº 10: IES ------------------------------- Inciñán (Enlace con IASA)
Nº 11: IES ------------------------------- Campo de Medio (Enlace con IASA)
Empresa la Montañesa de Cuesta, S. L.
Nº 12: IES ------------------------------- Portodebois
Nº 13: IES ------------------------------- Os Pereiros
Nº 14: IES ------------------------------- Cruz do Coto
Nº 15: IES ------------------------------- A Lomba
Nº 16: IES ------------------------------- Pedrouzos
Empresa Víctor Pita Silva
Nº 17: IES ------------------------------- Pena (Xermade)
Nº 18: IES ------------------------------- Regatos
Nº 19: IES ------------------------------- Bustorredondo
Nº 20: IES ------------------------------- Xestosa
Empresa Autocares Carreira, S. L.
Nº 21: IES ------------------------------- O Cruce (Labrada)
Nº 22: Abadín -------------------------- Cruce do Carregal (enlaza en Abadín coa rota 21)
Nº 23: Abadín -------------------------- Balonga (enlaza en Abadín coa rota 21)
Empresa Vigo Álvarez, S. L.
Nº 24: Abadín ------------------------- Terraxís (enlaza coa rota 21)
3.4.2. Comedor.
O noso Centro contempla a utilización do servizo de comedor desde unha
perspectiva eminentemente educativa, a través da que se procurarán fomentar, entre outros,
os seguintes hábitos:
-Hixiene.
23
-Comportamento axeitado (sentar correctamente, controlar o volume de voz,
aprender a usar os cubertos,…)
-Nutrición (comer de todo, comer o necesario,…)
-Solidariedade.
-Convivencia.
O Servizo de Comedor é contratado pola consellería a unha empresa que realiza
o servizo de cociñas do propio IES e que se encarga asemade da vixilancia do alumnado co
persoal propio que se establece nas bases de contratación.
Tal e como establece o contrato, a Consellería e os usuarios abonan á empresa
as cantidades mensuais correspondentes aos cubertos consumidos e rexistrados pola
Dirección, convivindo unha modalidade mixta entre gratuidade e pago en función da renda
per cápita do IES, quen tamén mensualmente revisa e conforma as facturas presentadas
por triplicado pola empresa. O servizo realizase toda a semana.
3.4.3. Servizo de cafetería.
O I.E.S. conta cun servizo de cafetería que funciona nas súas instalacións. Este
servizo é explotado por un empresario privado en réxime de concesión nas condicións
establecidas polo Consello Escolar.
O horario da cafetería debe ser o mesmo que o horario lectivo, incluídas as sesións
de avaliación e casos excepcionais negociados do encargado deste servizo. A cafetería
atende ós alumnos única e exclusivamente durante o período de lecer. Durante os períodos
lectivos o alumnado non poderá permanecer nela, salvo excepcións e con permiso do
equipo directivo. Nestes períodos só poderá facer uso da cafetería o persoal docente, o
persoal laboral do centro e os provedores.
3.4.4. Biblioteca Escolar.
A biblioteca escolar debe ser un centro de recursos dinámico e un activo servizo de
información que cumpre un papel esencial en relación coa aprendizaxe dos alumnos e das
alumnas, coas tarefas docentes e co contorno social e cultural do centro. Aparece como un
espazo educativo, que alberga unha colección organizada e centralizada de todos os
materiais informativos que precisa o centro para desenvolver a súa tarefa docente, baixo a
supervisión de profesorado con dispoñibilidade horaria, e as súas actividades intégranse
24
plenamente nos procesos pedagóxicos do centro. Será polo tanto, un lugar favorable para o
estudo, a investigación, o descubrimento, a autoformación e a lectura.
3.4.5. Actividades complementarias e extraescolares.
Excursións e visitas didácticas organizadas polos diferentes departamentos
didácticos.
Festival de Nadal.
Festival de Antroido.
Intercambios de idiomas.
3.4.6. Actividades de relación coas familias.
Existe un plan de acollida a pais(plan de acción titorial), onde se pretenden acadar
algúns dos seguintes obxectivos:
Facilitar un primeiro contacto ordenado das familias dos alumnos co centro na
súa dimensión institucional, física e humana.
Prestar a todos as familias, tanto por parte do equipo directivo, en representación
do centro, como por parte do titor/a, e departamento de orientación unha acollida
cálida e afectiva.
Favorecer o inicio dunha relación do titor/a coa familia que facilite a confianza e
axuda que deben impregnar a acción titorial.
Dar a coñecer, ou recordar e insistir nas normas básicas e elementais de
convivencia no centro así como o funcionamento do mesmo (Regulamento de
Réxime Interior).
Informar á familia a organización académica do curso: horarios, profesores, datas de
avaliación, promoción, características da ESO, etc.
4. ¿QUÉ QUEREMOS?.
4.1. Concreción curricular.
4.1.1. Obxectivos xerais do centro.
Conseguir o pleno desenvolvemento da personalidade do alumno/a.
25
Formar ó alumnado no respecto aos dereitos e liberdades fundamentais da persoa.
Favorecer a adquisición de hábitos intelectuais e técnicas de traballo.
Fomentar actitudes que favorezan a participación na vida social e cultural.
Formar ó alumnado no respecto á pluralidade lingüística e cultural da nosa
sociedade.
Capacitar ós alumnos/as para a obtención e asimilación de contidos conceptuais.
Potenciar a idea, “ A educación vai máis alá da mera transmisión de coñecementos”.
Espertar nos alumnos/as valores e aptitudes.
Afacer ó alumnado a desenvolverse e tomar decisións en todo tipo de situacións.
Concienciar da responsabilidade no coidado do entorno.
Axudar a comprender e utilizar a novas tecnoloxías da información e comunicación
valorando a súa importancia na difusión da cultura.
Impulsar o coñecemento de idiomas.
Lograr a integración do alumnado con necesidade específica de apoio educativo
(alumnado superdotado, estranxeiro ou con n.e.e).
Conseguir que o alumnado coñeza o entorno no que se desenvolve desde un punto
de vista xeográfico, histórico, artístico e cultural.
Valorizar o patrimonio da comarca e en especial de Mondoñedo e Lourenzá.
Integrar no currículo o coñecemento do medio rural, desenvolvendo o análise de
áreas e actividades postergadas por un ensino centrado nos entornos urbanos
totalmente alleos ó noso alumnado.
Conseguir unha mellora continuada na calidade do ensino
Desenvolver un ambiente axeitado para ó labor docente e crear unha relación fluída
entre profesores e alumnos.
Mellorar a comunicación entre os diferentes membros da comunidade educativa
(profesores, P.A.S., alumnos e pais) e cara o exterior e o entorno, fomentando o interese
polo bo funcionamento do centro.
Promover a participación activa de todos os estamentos da comunidade educativa
nas actividades do centro.
4.1.2. Obxectivos específicos do centro.
26
No ámbito pedagóxico e lingüístico.
1. Seleccionar adecuadamente os contidos correspondentes a cada nivel educativo para
acadar os obxectivos curriculares e competencias básicas, co fin de permitir a promoción
académica e profesional dos alumnos/as.
2. Fomentar no alumnado unha visión global do coñecemento, relacionando as distintas
materias entre si e co mundo exterior, incorporando ás programacións obxectivos e
contidos relacionados co contorno.
3. Potenciar o traballo de atención á diversidade tomando as medidas máis axeitadas
(curriculares: adaptación dos elementos do currículo, e organizativas: flexibilizacións nos
horarios, agrupacións, etc.) solicitando da administración o apoio e os recursos
necesarios nos aspectos formativo, material e humano.
4. Desenvolver as capacidades de expresión e comprensión oral e escrita e o
coñecemento das linguaxes científicas.
5. Fomentar hábitos de lectura.
6. Adaptar o currículo para aqueles alumnos/as que manifesten necesidades especiais
de aprendizaxe ou presenten dificultades na adquisición das linguas, especialmente no caso
dos alumnos inmigrantes.
7. Facer da avaliación, tanto por parte do profesorado como do alumnado, unha
verdadeira análise de todo o proceso educativo en xeral; así mesmo, facer da avaliación un
instrumento de motivación e autoestima.
8. Impulsar a acción titorial individualizada e en grupo como algo esencial na
orientación educativa e profesional.
9. Fomentar a participación en actividades complementarias e extraescolares avaliando
a súa importancia didáctica.
10. Estimular o emprego da educación física e o deporte para o lecer, a ampliación do
coñecemento, a práctica de hábitos saudables e como medios para favorecer o
desenvolvemento persoal.
11. Desenvolver o uso do galego na docencia, entre os docentes e nas relacións escolares
xerais.
12. Fomentar o coñecemento do noso patrimonio artístico, cultural e medioambiental
contribuíndo activamente na súa conservación e mellora.
27
No ámbito metodolóxico.
1. Impulsar unha aprendizaxe activa e significativa a través da mediación do profesor/a no
proceso de ensinanza aprendizaxe, na que o alumno/a sexa verdadeiro protagonista,
potenciando a súa creatividade, a adquisición de técnicas de traballo e hábitos
científicos, intelectuais e de saúde que fomenten o interese pola súa formación continua
e integral.
2. Lograr a coordinación entre as distintas materias atendendo ao desenvolvemento
integral do alumnado e fomentando a cooperación entre os docentes.
3. Proporcionar ferramentas axeitadas ás necesidades do alumnado (técnicas de estudio,
tratamento da información, presentación de traballos, etc.)
4. Establecer unha ensinanza individualizada que considere prioritarios o ritmo e
capacidade de cada alumno/a, o nivel de competencia curricular (avaliación inicial), o
estilo de aprendizaxe, as medidas de atención á diversidade (reforzo educativo,
adaptacións curriculares, programas de diversificación curricular, adquisición de
linguas,…) e a necesidade de complementar o traballo persoal co traballo en equipo.
5. Consensuar metodoloxías, estratexias de intervención e obxectivos comúns para acadar
as competencias básicas de cada nivel.
6. Desenvolver métodos coherentes de avaliación por niveis.
7. Fomentar o traballo e coordinación grupal entre o alumnado a través de obxectivos
interdisciplinares.
8. Incluir metodoloxías que impulsen estratexias de resolución de problemas na vida cotía,
incrementando o grao de xestión dos contidos acadados.
9. Traballar as competencias básicas coa finalidade da mellora dos resultados académicos.
No ámbito dos valores.
1. Crear un clima apoiado na orde, na disciplina e na interacción social (indispensables
para a vida e traballos académicos) no que o respecto mutuo entre todos os membros da
comunidade educativa, o diálogo e a solidariedade sexan comprendidos e aceptados por
todos.
2. Desenvolver unha aprendizaxe potenciadora do autoconcepto e da autoestima. Con
tal fin, o profesorado promoverá un clima distendido e acolledor que permita a interacción
educativa adecuada e o respecto mutuo entre docentes e alumnos/as.
3. Estimular no alumnado a confianza en si mesmo e nas propias posibilidades, valorando
o esforzo, o espírito de superación e o interese por aprender.
28
4. Incorporar nos currículos, de forma transversal, aquelas ensinanzas que inciden
directamente na escala de valores (contidos transversais): educación para a paz, a
saúde, a solidariedade, o respecto á diferenza e a igualdade entre os sexos para
conseguir unha verdadeira educación baseada en valores por enriba da instrución.
5. Establecer un marco de convivencia baseado nun regulamento de réxime interno que
permita a todos os membros da comunidade escolar facer uso dos seus dereitos sen
esquecer as súas obrigas.
6. Conseguir que a convivencia no centro, baseada no diálogo, o respecto e a estima,
permita o nacemento de vencellos de amizade e comunicación.
7. Velar por todas aquelas actividades que fomenten o pluralismo e os valores democráticos,
erradicando calquera comportamento discriminatorio.
8. Crear hábitos de respecto así como actitudes de diálogo cara os membros da
comunidade educativa.
9. Concienciar ós membros da comunidade educativa da responsabilidade de todos e cada
un no mantemento e coidado das instalacións, fomentando a valoración de todo o que é
propiedade pública como ben común.
10. Fomentar o respecto á diversidade (non existen dúas persoas iguais) como algo
inherente ao ser humano.
11. Desenvolver unha cultura que respecte e valore o esforzo e o traballo individual e
colectivo como unha disposición e forma de vivir tanto a nivel persoal como social.
12. Revisar anualmente o RRI para adecualo ás necesidades do momento.
13. Desenvolver as diferentes instancias vinculadas coa resolución de conflitos tanto o Plan
como a Comisión de Convivencia e artellar un sistema de arbitraxe e mediación para que
os alumnos interviñan na resolución dos problemas e conflitos que os impliquen.
14. Desenvolver o espírito crítico dos alumnos, fomentar a súa autonomía e ofrecerlles unha
formación útil para a súa participación na sociedade.
15. Estimular a colaboración e o traballo en equipo.
16. Valorar e fomentar o interese por un funcionamento do centro no que se integren todos
os puntos de vista e capacidades posibles.
No ámbito institucional e do contorno.
1. Desde o punto de vista interno, estimular a participación activa de todos os sectores da
comunidade educativa, promovendo circuítos de comunicación entre eles e o
asociacionismo entre o alumnado.
29
2. Desde o punto de vista externo, establecer e animar todo tipo de relación coa
administración e con outros centros educativos locais, provinciais e internacionais.
3. Distribuír competencias, responsabilidades e funcións a fin de conseguir unha xestión
verdadeiramente participativa.
4. Proporcionar ao profesorado os medios axeitados para conseguir a súa coordinación en
todos os niveis que integran as programacións didácticas.
5. Potenciar e favorecer a participación do profesorado en actividades de formación.
6. Difundir e promover o NOF entre toda a comunidade educativa para o coñecemento de
dereitos e deberes por parte de todos/as.
7. Potenciar a complementariedade económica entre os departamentos de cara a unha
maior racionalización dos gastos.
8. Planificar as actividades da xunta de delegados para facela operativa e buscar que os
alumnos se impliquen no proceso educativo.
9. Lograr que os pais/nais se sintan partícipes na educación dos seus fillos.
10. Impulsar a participación activa de todos os compoñentes da comunidade educativa na
xestión democrática e transparente do centro.
11. Realizar programas de colaboración cos Centros de Primaria dependentes do Instituto,
coas asociacións culturais e coa administración local.
12. Desenvolver a formación académica dos nosos alumnos cara unha mellor integración no
mundo laboral.
13. Realizar actividades de convivencia, cooperación e colaboración coas familias.
No ámbito de atención a diversidade.
Con respecto á atención á diversidade, cabe destacar que ao noso centro
incorpórase alumnado de diferentes capacidades, motivacións, intereses, así como
diferentes culturas e idiomas, alumnos/as con discapacidades e minusvalías
recoñecidas, o cal implica que teñamos que, como centro asumir a diversidade do
alumnado como unha responsabilidade de todos, intentando dar resposta educativa ás
diferentes variables, para elo debe haber unha gran coordinación entre Departamento
de Orientación, Equipo Docente e o Equipo Directivo, a función de favorecer a atención á
diversidade tendo en conta as posibilidades do Centro. Para iso ponse en marcha un
Plan xeral de atención á diversidade (ver anexo PEC) centrado en medidas ordinarias e
extraordinarias: adecuación da distribución de alumnos/as por grupos, optatividade,
30
utilización de espazos, plan de acollida o novo alumnado, avaliación inicial, aula de
convivencia, desdobres, ACS, PDC ETC.
Para levar a cabo a atención a diversidade non é só suficiente elaborar un plan de
atención a diversidade senón que debe de atender as necesidades de toda a
comunidade educativa, así como estar reflexado nas programacións didácticas de todos
os departamentos.
Para a posta en marcha deste plan cómpre, ao abeiro da lexislación vixente, ter en
conta os recursos do entorno e ser coñecido e asumido por todos os membros do
Centro.
Esta nota de identidade a atención a diversidade é unha das que máis caracteriza o
noso centro educativo porque consideramos que todos somos diferentes, e é preciso
acoller e adaptar o proceso de ensino-aprendizaxe para cubrir as necesidades
educativas do noso alumnado.
4.1.3. Obxectivos xerais de educación secundaria.
Obxectivos da educación secundaria obrigatoria adaptados ás peculiaridades do noso
alumnado. A educación secundaria obrigatoria contribuirá a desenvolver no alumnado do
noso centro as capacidades que lles permita:
a) Asumir responsablemente os seu deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no
respecto ás outras persoas e dentro da comunidade educativa que constitúe o seu centro;
practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre os membros da comunidade
tanto educativa como social á que pertencen, e doa diferentes grupos, principalmente no
seu grupo- clase; no diálogo afianzando os dereitos humanos como valores comúns tanto do
IES Basanta Silva como dunha sociedade plural que tamén se verá representada pola
pluralidade e heteroxeneidade do centro e prepararse para o exercicio da cidadanía
democrática, tendo como punto de partida o xermolo desa sociedade que é o centro
educativo.
b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo,
que se desenvolverán na aula en contacto cos compañeiros e baixo as recomendacións dos
titores e en colaboración co Departamento de Orientación e que se consolidarán no ámbito
familiar.
c) Valorar e respectar as diferenzas dos membros da comunidade educativa, especialmente
a diferenza de sexos, e a igualdade de dereitos e oportunidades entre os membros dun
31
grupo, dunha etapa e, en xeral, de todos aqueles que forman parte da estrutura do IES
Santiago Basanta Silva.
d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da súa personalidade e
nas súas relacións cos demais membros do seu entorno educativo e tamén do seu entorno
social, pois o centro non está illado da sociedade vilalbesa e polo tanto da sociedade.
Rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo, os comportamentos sexistas que se
puidesen observar dentro do IES e resolver pacificamente os conflitos que se produzan nel,
sendo este un xeito de actuar que se trasladará, sen dúbida, a calquera ámbito no que o
alumnado do noso IES estea presente.
e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes da información a través dos
medios TIC e dos distintos plans Tic dos que o centro forma parte para, adquirir novos
coñecementos que, co sentido crítico, poidan ser empregados. Aproveitar os diferentes
recursos dos que dispón o centro para adquirir unha preparación básica no campo das
tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación.
f) Concibir, a través das diferentes materias e áreas ofertadas polo centro e que forman os
diferentes currículos, o coñecemento científico como un saber integrado que se estrutura en
distintas disciplinas, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas
nos diversos campos do coñecemento e da experiencia.
g) Desenvolver, a través das diferentes actividades propostas no centro e da participación
directa deste alumnado de secundaria na xestión e organización de ditas actividades e da
Xunta de Delegados , o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o
sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar,
tomar decisións e asumir responsabilidades.
h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na
lingua castelá, textos e mensaxes complexos, e iniciarse no coñecemento, a lectura e o
estudo da literatura a través das actividades propostas polos propios departamentos, polo
equipo de Biblioteca coa coordinación dos clubs de lectura, e seguindo as indicacións tanto
do Proxecto Lingüísticos como do Proxecto Lector.
i) Comprender e expresarse en máis dunha lingua estranxeira de maneira apropiada. a
través das actividades propostas polos propios departamentos, polo equipo de Biblioteca
coa coordinación dos clubs de lectura, e seguindo as indicacións tanto do Proxecto
Lingüísticos como do Proxecto Lector.
32
j) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e a historia propia, o
patrimonio artístico e cultural da nosa vila e da nosa comarca aproveitando a colaboracións
con diferentes entidades culturais de Vilalba e da comarca da Terra Cha e das outras
persoas, comezando por aqueles máis próximos á vila onde se sitúa o centro, para ir pouco
a pouco saíndo das nosas fronteiras cara ao exterior.
k) Coñecer o corpo humano e o seu funcionamento, aceptar o propio e o das outras
persoas, aprender a coidalo, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos do coidado e
saúde corporais e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o
desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade
en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o
consumo, o coidado dos seres vivos e o ambiente, contribuíndo á súa conservación e
mellora.
l) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das distintas manifestacións
artísticas, asistindo a exposicións, charlas e conferencias tanto dentro como fora do IES que
contribúan a espertar ese aprecio no alumnado utilizando diversos medios de expresión e
representación.
m) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e
artístico de Galicia, participar na súa conservación e mellora e respectar a diversidade
lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de
interese e respecto cara ao exercicio deste dereito.
n) Coñecer e valorar a importancia do uso do noso idioma como elemento fundamental para
o mantemento da nosa identidade fomentando o seu emprego cotidiano no centro educativo,
nas diferentes actividades.
4.1.4. Obxectivos xerais de bacharelato.
O bacharelato contribuirá a desenvolver nas alumnas e nos alumnos as capacidades que
lles permitan:
a) Exercer a cidadanía democrática, dentro dese pequeno sistema democrático que é o IES
Santiago Basanta Silva, que se poida proxectar despois dun xeito global , e adquirir unha
conciencia cívica responsable, que comezará coa participación diaria nas actividades
docentes do IES, inspirada polos valores da Constitución española e do Estatuto de
33
autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade
na construción dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade.
b) Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de maneira
responsable e autónoma nas diferentes situacións que poden producirse dentro dun centro
educativo e que lle permitan tamén desenvolver o seu espírito crítico e expresalo con
respecto. Ser quen de prever e resolver pacificamente os conflitos persoais, familiares e
sociais, buscando apoio no Departamento de Orientación o no titor cando o conflito o
requira.
c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre alumnos e alumnas do
centro para que esa igualdade poida fomentarse despois en tódolos ámbitos da sociedade,
analizar e valorar criticamente as desigualdades existentes e impulsar a igualdade real e a
non discriminación das persoas con discapacidade.
d) Reforzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, coa colaboración dos diferentes
departimentos didácticos e coa guía dos diferentes plans e proxectos do PEC, como
condicións necesarias para aproveitar eficazmente as aprendizaxes e mais como medio
para o desenvolvemento persoal.
e) Dominar, tanto na expresión oral coma na escrita, a lingua galega e a lingua castelá.
f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.
g) Utilizar eficazmente e con responsabilidade as tecnoloxías da información e da
comunicación empregando correctamente as diferentes dotacións das que dispón o centro
educativo.
h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus
antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma
solidaria no desenvolvemento e mellora do seu contorno social.
i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as
habilidades básicas propias da modalidade de bacharelato elixida e ofertada polo centro.
j) Comprender os elementos e procedementos fundamentais dos métodos científicos e da
investigación a través das diferentes materias que forman parte do currículo ofertado polo
IES. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e da tecnoloxía ao cambio
das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto do medio natural e a
ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego e ao
territorio do concello ao que pertencen.
34
k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa,
traballo en equipo, autoconfianza e sentido crítico a través das diferentes actividades
propostas polo centro.
l) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o sentido estético, como fontes
de formación e enriquecemento cultural participando dos diferentes programas e proxectos
que os diferentes Departamentos Didácticos poñan á disposición do alumnado de BAC.
m) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social
e impulsar condutas e hábitos saudables formando parte dos torneos que se organicen no
centro no tempo de lecer.
n) Reforzar actitudes de respecto e de prevención no ámbito da seguridade viaria
fundamentalmente nas entradas e saídas do centro educativo e nos desprazamentos por
mor das diferentes actividades extraescolares ou complementarias.
o) Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Vilalba, da comarca da
Terra Cha e de Galicia e contribuír á súa conservación e mellora no contexto dun mundo
globalizado.
4.1.5. Aspectos xerais da elaboración das programacións.
Instrucións para as elaboracións das programacións didácticas.
Os diferentes departamentos do I.E.S. Basanta Silva deberán seguir o seguinte
protocolo á hora da elaboración das distintas programacións didácticas:
1. Cada un dos departamentos didácticos deberá elaborar a programación de cada
unha das materias ou ámbitos que teña asignados.
2. A xefatura de cada departamento deberá coordinar e responsabilizarse da
redacción da programación didáctica das materias que se integran no seu departamento.
3. Os/As xefes/as de departamento entregarán as programacións ou modificacións
das mesmas en formato electrónico antes do 1 de decembro de cada curso escolar.
4. A xefatura de estudos do centro comprobará que na programación de cada un dos
departamentos figuran os apartados correspondentes. De faltar algún dos apartados deberá
instar ao departamento correspondente a completar a programación incluíndo os apartados
dos que carece.
35
5. Unha vez que a xefatura de estudos teña no seu poder todas as programacións
cumprimentadas correctamente deberá remitir unha copia ao servizo de inspección
educativa en formato electrónico. No escrito de remisión farase constar expresamente que
todas as programacións conteñen os apartados que a normativa vixente contempla.
6. O cambio de profesorado non debe implicar unha nova programación senón que
todo profesor/a que se incorpore a un departamento debe adaptarse á programación
vixente.
7. Se algún profesor/a decidira incluír na programación da súa actividade docente
algunha variación con respecto á programación conxunta do departamento, esta variación e
a xustificación correspondente, incluirase na programación do dito departamento, sempre
que así o acorde o citado órgano ou, en último caso, a comisión de coordinación
pedagóxica.
8. Non será necesario enviar cada curso escolar novas programacións agás que se
produzan cambios derivados do seguimento e avaliación da citada programación. De
producirse cambios debería seguirse o procedemento fixado nestas instrucións.
9. Ao comezo de cada curso a xefatura de cada departamento didáctico elaborará
información relativa á programación didáctica que dará a coñecer ao alumnado a través do
profesorado das distintas materias asignadas a cada departamento. Esta información
incluirá:
Os obxectivos, contidos e criterios de avaliación do curso.
Os mínimos esixibles para obter unha avaliación positiva.
Os criterios ou sistemas de cualificación.
Os procedementos de avaliación da aprendizaxe que se van utilizar.
10. O centro deberá facer públicos:
Os criterios xerais de avaliación das aprendizaxes.
Os criterios xerais de promoción do alumnado.
Os criterios de titulación do alumnado.
Elementos das programacións didácticas.
Os elementos que deberán recoller todas as programacións didácticas son os seguintes:
ASPECTOS COMÚNS DO DEPARTAMENTO
1. Datos xerais do departamento ................................................................................
2. Lexislación de referencia .......................................................................................
3. Aspectos xerais da programación............................................................................
36
a. Contextualización.......................................................................................
b. Referencia as directrices xerais fixada no P.Educativo.................................
c. Referencia á incorporación das propostas da Memoria do curso anterior........
d. Directrices para a avaliación inicial ............................................................
e. Lingua na que se imparten as materias do Departamento...............................
ASPECTOS ESPECÍFICOS DA MATERIA DE..................................
4. Contribución da materia ás competencias básicas .....................................................
5. Obxectivos da materia .............................................................................................
6. Contidos secuenzados e temporalizados ...................................................................
7. Metodoloxía didáctica..............................................................................................
a. Metodoloxía específica da área..................................................................
b. Materiais e recursos didácticos...................................................................
8. Criterios de avaliación e mínimos esixibles.............................................................
9. Procedementos e instrumentos de avaliación ..........................................................
10. Criterios de cualificación .......................................................................................
11. Programa de recuperación e reforzo .......................................................................
a. De materias pendentes de cursos anteriores ................................................
b. Da materia do propio curso ........................................................................
12. Medidas de atención á diversidade ........................................................................
13. Actividades complementarias e extraescolares .......................................................
14. Accións para o fomento do plan lector ...................................................................
15. Accións para o fomento do plan T.I.C. ...................................................................
16. Contribución ao plan de convivencia ......................................................................
17. Programación da educación en valores ...................................................................
18. Sistema para a acreditación de coñecementos previos..............................................
19. Procedemento para avaliar a propia programación ..................................................
20. Constancia de información ao alumnado.................................................................
ASPECTOS ESPECÍFICOS DA MATERIA DE........................
(Repetir os apartados do 4) ao 20) para cada materia)
37
4.1.6. Criterios xerais sobre a avaliación e promoción.
Educación secundaria obrigatoria.
- Promoción en primeiro, segundo e terceiro da ESO.
Ao abeiro dos apartados 2 e 3 do artigo 6º da orde do 21 de decembro do 2007 (DOGA 7-
01-2008):
O alumnado promoverá ao curso seguinte cando superase os obxectivos de todas as
materias cursadas ou teña avaliación negativa en dúas como máximo, e repetirá curso
cando teña avaliación negativa en tres ou máis materias.
Excepcionalmente, unha vez realizadas as probas extraordinarias, o equipo docente
poderá decidir a promoción do alumnado con avaliación negativa en tres materias, sempre
que se dean, a xuízo do equipo docente, as circunstancias seguintes:
A. Que a natureza das dificultades non lle impida seguir con éxito o seguinte
curso.
Este punto considerarase cumprido cando o equipo docente estime que o grao de
competencias básicas é adecuado.
B. Que o alumnado teña expectativas favorables de recuperación.
Este punto considerarase cumprido cando o equipo docente estime que a causa
dos tres suspensos se debe a algunha circunstancia temporal, v. gr. unha
enfermidade que lle impedira seguir o curso con normalidade.
C. Que a promoción beneficiará a súa evolución académica.
Considerarase cumprido este punto sempre que o equipo docente estime que a promoción
ao curso seguinte beneficiará esa evolución.
NOTA:
a) A excepcionalidade non será de aplicación se o alumnado afectado pola medida non
se presentase á proba extraordinaria de setembro ou se a nota media das materias
desa proba fose inferior a tres, salvo imposibilidade física de presentarse (a proba)
constatada de xeito fidedigno.
b) O alumnado con materias pendentes deberá recuperalas no curso ao que promova.
38
c) A decisión sobre a promoción ou non do alumnado con tres materias non superadas
adecuarase aos criterios establecidos no ANEXO III.
- Titulación en cuarto da ESO.
Ao abeiro dos apartados 1 e 2 do artigo 7º da Orde de 21 de decembro do 2007 (DOGA 7-
01-2008):
1.1. O alumnado que ao terminar a Educación Secundaria Obrigatoria superase todas
as materias e alcanzadas as competencias básicas e os obxectivos da etapa
obterá o título de Graduado en Educación Secundaria Obrigatoria.
1.2. Así mesmo, poderá obter o título aquel alumnado que, unha vez realizadas as
probas extraordinarias, finalice a etapa con avaliación negativa nunha ou en
dúas2 materias, sempre que se cumpran os requisitos seguintes:
A. Que non haxa abandono inxustificado de ningunha materia durante o
curso.
Os criterios establecidos e definidos no ANEXO I determinarán unha situación de abandono.
Se o abandono se produciu durante o curso, o alumno ou a alumna afectado/a deberá
aprobar a materia en setembro para poder titular.
B. Que o/a alumno/a se presente á proba extraordinaria de setembro e
consiga unha nota media mínima de tres puntos nas materias obxecto da
avaliación.
De ter unha xustificación para a súa ausencia nesta proba, deberá ser presentada
documentalmente antes da sesión de avaliación para a súa valoración e aceptación ou non.
C. Que a natureza e o peso das materias pendentes no conxunto da etapa
non lle impedira alcanzar as competencias básicas e os obxectivos da
mesma.
2 Aos efectos deste computo entenderase como materia con avaliación negativa calquera materia ou área de calquera curso da
etapa que o/a alumno/a teña pendente de superación.
39
Enténdese cumprido este requisito se o equipo docente estima que o grao de
competencias básicas do alumnado é adecuado.
Excepcionalmente o alumnado que, unha vez realizada a proba extraordinaria de
setembro, teña tres materias con avaliación negativa poderá obter o título de Graduado
en Educación Secundaria Obrigatoria sempre e cando:
a) Se cumpran os tres requisitos (A, B e C) establecidos para o alumnado con unha ou
con dúas materias con avaliación negativa.
b) O equipo docente considere que a circunstancia dos tres suspensos é debida a
algunha causa temporal (v. gr. unha enfermidade que impedira ao alumnado seguir o
curso con normalidade).
Titulación nos PDCs de un ou de dous anos.
O soporte legal dos Programas de Diversificación Curricular está constituído polas
seguintes normas lexislativas:
A. Artigo 15 do Decreto 133/2007 de 5 de xullo (DOGA 13-xullo 2007) polo que se
regulan as ensinanzas de Educación Secundaria Obrigatoria na Comunidade
Autónoma de Galicia.
B. Orde 30 de xullo 2007 (DOGA 21 agosto 2007) polo que se determinan as
condicións de acceso do alumnado aos Programas de Diversificación Curricular e
as materias que constitúen o seu currículo.
C. Artigo 7º.3 da Orde de 21 de decembro de 2007 (DOGA 7-01-2008), que
establece que “O alumnado que curse Programas de Diversificación Curricular
obterá o título de Graduado en Educación Secundaria Obrigatoria se supera todos
os ámbitos e materias que integran o programa.
Así mesmo, poderá obter o mencionado título aquel alumnado que, tendo superado os
dous ámbitos, teña avaliación negativa nunha ou dúas materias sempre que se cumpran
os requisitos seguintes:
a) Que non haxa abandono inxustificado da materia.
Os criterios establecidos e definidos no ANEXO I determinarán unha situación de abandono.
Se o abandono se produciu durante o curso, o alumno ou a alumna debe aprobar a materia
en setembro para poder titular.
40
b) Que as competencias básicas e os obxectivos xerais da etapa foran alcanzados ao
final do Programa de Diversificación Curricular.
Enténdese que se cumpre este requisito cando o equipo docente considera que o grao de
competencias básicas do alumnado é adecuado.
Excepcionalmente poderá obter o titulo de Graduado en Educación Secundaria
Obrigatoria aquel alumnado que, tendo superado os dous ámbitos, teña avaliación negativa
en tres materias, sempre que se cumpran os requisitos seguintes:
a) Que as competencias básicas e os obxectivos xerais da etapa foran alcanzados ao
final do Programa de Diversificación Curricular.
Entenderase que se cumpre este requisito cando o equipo docente considera que o grao de
competencias básicas do alumnado é adecuado.
b) Que se cumpran os tres requisitos (A, B e C) establecidos para o alumnado de cuarto
da ESO con unha ou con dúas materias con avaliación negativa.
c) Que o equipo docente considere que a circunstancia dos tres suspensos é debida a
algunha causa temporal (v. gr. unha enfermidade que lle impedir seguir o curso con
normalidade).
A decisión sobre a titulación ou non dos/das alumnos/as de cuarto da ESO e de PDC
con unha, dúas e excepcionalmente tres materias non superadas adecuarase aos criterios
establecidos no ANEXO III.
ANEXO I
CRITERIOS QUE DEFINEN O ABANDONO
Considerarase que hai abandono dunha materia cando o/a alumno/a incorra
simultaneamente na maioría das circunstancias seguintes:
1) Non traer o material necesario para o desenvolvemento das actividades da
clase.
2) Non facer as tarefas de clase ou non participar nas actividades propostas.
3) Presentar exames en branco ou cun contido tan escaso que faga supoñer que
o alumno ou a alumna en cuestión non preparou a materia.
41
4) Impedir ou dificultar reiteradamente o estudo a compañeiros/as.
5) Ter posto de manifesto un alto grao de absentismo non xustificado (máis do
20% do horario lectivo da materia en cuestión).
TRAMITACIÓN DA CONSIDERACIÓN DE ABANDONO
1) O profesorado comunicará ao/á titor/a e á familia ou titoría legal do/a alumno/a
a situación académica, disciplinaria e de convivencia na que se encontra o/a
mesmo/a, establecendo un prazo, a determinar, para que cambie de actitude.
2) Se no prazo establecido o alumno ou a alumna non cambia de actitude, a
Xefatura de Estudos convocará á familia ou titoría legal en presenza de
aquel/de aquela, así como do/da profesor/a e do/da titor/a, para notificarlles
que, de persistir nesa situación e de ser o caso, para poder titular en setembro
terá que aprobar a única materia ou as dúas e excepcionalmente as tres
materias con avaliación negativa, advertíndolles que terá un tempo límite, a
determinar polo profesor ou a profesora da materia en cuestión, para
integrarse na vida académica do grupo.
3) Se o/a estudante, cumprido o prazo establecido no apartado 1, reincide na
actitude obxecto de cambio, procederase automaticamente á aplicar o
establecido no apartado 2.
42
ANEXO II
MODELOS PARA OS DISTINTOS APARTADOS DO PROCEDEMENTO
MODELO I
D./Da.
________________________________________________________________________,
como profesor/a de do grupo_____ do curso _______________________________,
INFORMA
Que o/a alumno/a
______________________________________________________________, pertencente
ao devandito curso, diante a actitude manifestada ata o momento, corre o risco de incorrer
nunha situación académica considerada como de ABANDONO da materia de
_______________Así mesmo queremos transmitirlle que o/a alumno/a ten un prazo de
___________ días lectivos para cambiar da actitude.
As causas polas que unha situación académica pode considerarse como de ABANDONO
son as seguintes:
Non traer o material necesario para o desenvolvemento das actividades da
clase.
Non facer as tarefas de clase ou non participar nas actividades propostas.
Presentar exames en branco ou cun contido tan escaso que faga supoñer que
o alumno ou a alumna en cuestión non preparou a materia.
Impedir ou dificultar reiteradamente o estudo a compañeiros/as.
Ter posto de manifesto un alto grao de absentismo non xustificado (máis do
20% do horario lectivo da materia en cuestión).
Observacións
……………………………………………………………………………………………………………
………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………..
Vilalba, ________ de _______________________ de _______________
O/a titor/a
43
MO
DE
LO II
D./Da.
______________________________________________________________________________,
Xefe/a de Estudos do IES Santiago Basanta Silva,
INFORMA
Que con data _______________________ foille notificado o risco de ABANDONO do/da alumno/a
_________________________________________________________________, pertencente ao
curso de____________, na materia de
_____________________________________________________________________________.
Como queira que ata o momento non se produciu ningún cambio positivo na conduta do/da referido/a
alumno/a, teño a ben convocalos a unha reunión en presenza do/da seu/súa fillo/filla así como do/da
profesor/a e do/da titor/a para comunicarlles a situación de ABANDONO no que incorreu dito/a
alumno/a na materia indicada, así como as consecuencias que tal situación suporá na proba
extraordinaria de setembro. Recórdolles así mesmo que dispón dun tempo límite, a determinar polo
seu profesor ou profesora, para integrarse na vida académica do grupo ao que pertence.
A reunión terá lugar en Xefatura de Estudos o próximo día ______ de ________________________
do presente ano.
As causas polas que unha situación académica pode considerarse como de ABANDONO son as
seguintes:
Non traer o material necesario para o desenvolvemento das actividades da clase.
Non facer as tarefas de clase ou non participar nas actividades propostas.
Presentar exames en branco ou cun contido tan escaso que faga supoñer que o
alumno ou a alumna en cuestión non preparou a materia.
Impedir ou dificultar reiteradamente o estudo a compañeiros/as.
Ter posto de manifesto un alto grao de absentismo non xustificado (máis do 20% do
horario lectivo da materia en cuestión).
Observacións
………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………..
Vilalba, ________ de _______________________ de _______________
O/a Xefe/a de Estudos:
ANEXO III
TOMA DE DECISIÓN
44
Se
gun
do o apartado 11 do artigo 6º (referente á promoción) e o apartado 8 do artigo 7º (referente á
titulación) da orde do 21 de decembro 2007 (DOGA do 7 de xaneiro de 2008), as decisións sobre a
promoción ao seguinte curso con tres materias non superadas e a titulación do alumnado con unha,
dúas e excepcionalmente con tres materias non superadas requirirá o acordo favorable da maioría
simple3 do equipo docente, coas observacións seguintes:
1) En caso de empate utilizarase o voto de calidade do titor ou titora.
2) Se o/a titor/a, por causa de forza maior, estivera ausente, o voto de calidade pasaría ao
representante do Equipo Directivo presente na sesión de avaliación.
3) Os votos do profesorado serán por materia impartida ao alumno/a implicado/a, tendo
dereito a tantos votos como materias a avaliar teña cada alumno/a.
4) No caso de que o/a estudante presentara necesidade educativas especiais ou problemas
de aprendizaxe, terá dereito ao voto aquel profesorado que lle tivese impartido clases de
apoio.
5) O profesorado deberá pronunciarse en sentido positivo ou negativo, non sendo posible a
abstención ou o voto en branco.
Bacharelato.
A titulación e promoción no bacharelato está recollida na Orde do 24 de xuño de 2008 pola
que se desenvolve a organización e o currículo das ensinanzas de bacharelato na Comunidade
Autónoma de Galicia (D.O.G. Nº 124, 27-xuño-2008).
- Promoción.
O alumnado poderá permanecer cursando Bacharelato no réxime ordinario, con carácter
xeral, un máximo de catro anos, consecutivos ou non. As alumnas e os alumnos conseguirán a
promoción ó segundo curso de Bacharelato cando superen todas as materias cursadas ou teñan
avaliación negativa en dúas materias como máximo. O alumnado que conseguise a promoción ao
segundo curso con materias avaliadas negativamente en primeiro de Bacharelato deberá cursalas ao
longo do curso. Os departamentos didácticos organizarán as actividades de seguimento,
recuperación e avaliación das materias pendentes, tendo en conta que a avaliación destas materias
terá que ser anterior á das materias de segundo curso.
O alumnado que, ao finalizar o segundo curso, teña avaliación negativa nalgunha materia poderá
matricularse destas sen necesidade de cursar de novo as materias superadas. O alumnado que
estea nas circunstancias do punto anterior, poderá solicitarlle á dirección do centro educativo a
3 Maioría simple, é dicir, máis votos a favor ca en contra de entre os membros presentes. As abstencións non se contabilizan. Maioría
absoluta, é dicir, a metade máis un de entre os membros que compoñen (non dos presentes) o órgano en cuestión.
45
asi
ste
ncia ás clases das materias xa superadas de segundo curso, sen ter que ser avaliado nestas, e
deberá cumprir coas mesmas obrigas que o resto do alumnado do grupo.
- Titulación.
Para obter o título de bacharel será necesario ter avaliación positiva en todas as materias dos dous
cursos de Bacharelato. A nota media do Bacharelato será a media aritmética das cualificacións de
todas as materias que configuran a modalidade cursada.
4.2. Proxectos.
4.2.1. Proxecto lingüístico (PLING).
INTRODUCIÓN E MARCO LEGAL.
A lingua constitúe un elemento básico de identidade cultural e representa un valor fundamental de
cohesión nunha determinada comunidade.
O Consello de Europa adoptou unha serie de medidas educativas que desenvolveron un proceso de
converxencia canto ao ensino e aprendizaxe de linguas: a declaración, en 2001, do ano europeo das
linguas; a publicación no mesmo ano do Marco Común Europeo de Referencia para as Linguas
(MCERL); a elaboración do Portafolio Europeo das Linguas (PEL); a creación, en 2003, da rede
ENLU, European Network for the Promotion of Language Learning Among all Undergraduates; ou o
desenvolvemento dos programas de integración de linguas estranxeiras a través de contidos
curriculares (CLIL), entre outras accións e medidas (Centros Plurilingües).
O artigo 3 da Constitución Española de 1978 establece, no seu punto 1, que o castelán é a lingua
oficial do Estado, e, no punto 2, que as demais linguas españolas serán tamén oficiais nas
respectivas comunidades autónomas de acordo cos seus estatutos, e sinala que a lingua é un
patrimonio cultural que será obxecto de especial respecto e protección.
O Estatuto de Autonomía de Galicia, no seu artigo 5, define o galego como lingua propia de Galicia,
e establece que os idiomas galego e castelán son oficiais en Galicia e que todos teñen o dereito de
coñecelos e usalos. Así mesmo, establece que os poderes públicos de Galicia potenciarán o
emprego do galego en todos os planos da vida pública, cultural e informativa, e que disporán dos
medios necesarios para facilitar o seu coñecemento.
A Lei 3/1983, do 15 de xuño, de Normalización Lingüística , de conformidade coas disposicións
procedentes, garante a igualdade do galego e do castelán como linguas oficiais de Galicia e asegura
a normalización do galego en todos os eidos da sociedade.
A Lei Orgánica de Educación abre a porta ao deseño dun Proxecto Lingüístico de Centro cando, no
seu artigo 120.2, establece que:
Os centros docentes disporán de autonomía para elaborar, aprobar e executar un proxecto educativo
e un proxecto de xestión, así como as normas de organización e funcionamento do centro.
46
Pos
teri
ormente, o artigo 121.1, desenvolve o contido do Proxecto Educativo de Centro: O Proxecto
Educativo do Centro recollerá os valores, os obxectivos e as prioridades de actuación.
Así pois, o Proxecto Educativo de Centro é unha mostra da autonomía dos centros así como un
espazo para a expresión de “prioridades de actuación”.
O artigo 14 desta lei indica que ao remate do ensino obrigatorio se garantirá a igualdade de
competencia lingüística do alumnado nos dous idiomas oficiais. Nesta mesma liña, e desde unha
perspectiva máis global, tamén se pronuncia a Carta Europea de Linguas Rexionais e Minoritarias de
1992, ratificada polo goberno do Estado español en 2001.
Dentro deste marco normativo, calquera centro que teña como preocupación o ensino e aprendizaxe
de linguas e que desenvolva un programa de educación lingüística (ensino de contidos a través das
linguas estranxeiras, promoción da lectura, ensino dunha L2 ou da lingua de signos, etc.) debe
presentar esta actividade de innovación educativa no seu PEC.
Para rematar co marco lexislativo vixente, hai que mencionar para a elaboración do PLC o Decreto
79/2010, do 20 de maio, para o plurilingüismo no ensino non universitario de Galicia publicado o 25
de maio de 2010.
CONTEXTO SOCIOLINGÜÍSTICO DO CENTRO.
O IES Santiago Basanta Silva é un centro docente público situado na capital da Terra Cha.
O concello de Vilalba ten unha extensión total de 379 km cadrados, repartidos no casco urbano da
vila e nas súas 29 parroquias: Alba, Árbol, Belesar, Boizán, Carballido, Codesido, Corbelle, A Costa,
Distriz, Goiriz, Gondaisque, Insua, Ladra, Lanzós, Mourence, Nete, Noche, Oleiros, Rioaveso,
Román, Samarugo, Sancovade, Santabaia, Soeixo, Tardade, Torre, Xoibán e Vilapedre. Pero, a
maiores, o centro recibe alumnado ademais dos concellos de Xermade, Abadín e Muras.
POBOACIÓN:
Como se ve na seguinte imaxe, a poboación do concello de Vilalba no ano 2012, ano do último
censo de poboación oficial publicado polo INE, ascendía a un total de 15.116 habitantes, existindo un
equilibrio por sexos practicamente total. Segundo estes datos, a densidade de poboación é de 39,8
habitantes por quilómetro cadrado. En canto á distribución territorial dos habitantes, poderíase dicir
que, aproximadamente,unha terceira parte reside no casco urbano.
A imaxe que amosa a pirámide de poboación é indicativa do envellecemento que está a sufrir a
poboación. Nos 2 últimos anos, o concello sufriu unha perda de poboación debido ao descenso da
natalidade, á emigración e á regresión do sector primario.
REALIDADE SOCIO-ECONÓMICA:
47
En
can
to á distribución da poboación activa por sectores, é evidente a superioridade do sector primario e,
máis en concreto, das actividades relacionadas co sector agro-gandeiro, En segundo lugar sitúase o
sector terciario (alimentación, hostalería e comercio en xeral), que ten gran importancia no casco
urbano de Vilalba, pois este actúa de centro de servizos para o resto do concello e da comarca.
En xaneiro de 2013, o nº de parados no concello era de 1460, dos cales 800 son menores de 45
anos (818 homes e 642 mulleres).
OFERTA EDUCATIVA DE ENSINO MEDIO:
No Basanta Silva impártense as ensinanzas de Educación Secundaria Obrigatoria e Bacharelato
LOE: Bacharelato de Ciencias e Tecnoloxía, Bacharelato de Humanidades e Ciencias Sociais en
réxime ordinario, cun horario de mañá de 8:45h a 14:15h, máis a tarde do luns cun horario de 16:15
a 17:55 e a tarde do mércores ata as 18:00h para exames e actividades extraescolares.
O centro conta neste curso con 60 profesores/as e unha matrícula de 546 alumnos/as, dos que 145
son de Bacharelato e o resto, 401, da ESO. O alumnado de ESO está agrupado en cinco grupos de
1º, catro de 2º, catro de 3º e tres de 4º, ademais de dous grupos de PDC de dous anos e catro
grupos de Reforzo Educativo.
Completa a oferta educativa de ensino medio na vila o centro IES Lois Peña Novo, no que se pode
cursar BAC: Bacharelato de Ciencias e Tecnoloxía e Bacharelato de Humanidades e Ciencias
Sociais, ademais de 3 Ciclos Medios de FP ( Electromecánica de vehículos automóbiles, Instalacións
eléctricas e automáticas e Xestión administrativa) e 2 Ciclos Superiores (Administración e Finanzas e
Administración de sistemas informáticos en rede). Conta o centro tamén con Educación de adultos
(ESA e BAC semipresencial), 2 PCPI (Mantemento de vehículos e Informática) e o Programa CUALE
de potenciación de idiomas extranxeiros (inglés).
Polo que respecta ao contorno e ao medio sociocultural do centro, como se dixo anteriormente, este
recolle alumnado dunha amplísima zona. A súa procedencia é maioritariamente rural, polo cal é
alumnado transportado e usuario do comedor.
Algúns factores como a dispersión xeográfica do concello repercuten en moitos aspectos
socioculturais. Danse desigualdades sociais que se traducen en moi desiguais oportunidades do
alumnado para desenvolver ocupacións culturais e formativas. Menos da metade do alumnado
realiza ou pode realizar actividades organizadas, ben sexan deportivas, musicais,… para ocupar o
seu tempo de lecer Hai que pensar, por exemplo, que os luns- día da semana no que hai dous
períodos lectivos pola tarde- hai alumnos que chegan de noite ás súas casas, pois algúns teñen un
traxecto dunha hora. Ademais, moito do alumnado do rural non ten acceso ás novas tecnoloxías, non
dispón de conexión a internet na súa casa e ás veces nin na parroquia,….
O nivel cultural dos pais/nais do noso alumnado é moi heteroxéneo, sendo maioritariamente de nivel
primario; só unha pequena parte ten estudos medios ou superiores, o cal inflúe no ambiente familiar
en relación co estudo e a educación, nos recursos de apoio para o seu traballo diario, etc.
48
Isto
trad
úcese tamén nos aspectos lingüísticos. A maioría do alumnado e das familias ten o galego como
lingua de instalación, e unha minoría, case sempre de procedencia semiurbana, emprega
habitualmente ou maioritariamente o castelán, aínda que non presenta ningún problema específico
de capacitación para a súa aprendizaxe e utilización. Aínda así, o uso diglósico do galego é común
en moitos destes rapaces/as galego-falantes, o cal se viu agravado -segundo os compoñentes do
departamento de Lingua Galega e Literatura- co novo Decreto que lexisla o uso da nosa lingua no
ensino e que restrinxe e limita de xeito drástico o número de asignaturas que se imparten en galego.
MEDIDAS ADOPTADAS PARA QUE O ALUMNADO QUE NON TEÑA O SUFICIENTE DOMINIO
DAS LINGUAS POIDA SEGUIR CON APROVEITAMENTO AS ENSINANZAS QUE SE LLE
IMPARTEN EN EDUCACIÓN SECUNDARIA E BACHARELATO
• Plan de estudo (reforzo na casa e na aula) e lectura elaborado polos departamentos de
linguas.
• En 1º e 2º de ESO asignaráselles reforzo específico con atribución horaria.
• Recibirán apoio fora da aula por profesorado especializado do Departamento de Orientación.
• Se o centro dispón de profesorado que poida impartir as linguas con horario dispoñible,
organizarase un reforzo.
• Plan de mellora da competencia lingüística.
No caso do alumnado sen ningún coñecemento de ningunha das dúas linguas oficiais e acabado de
incorporar ao Sistema Educativo Galego, de ser preciso e de dispoñer de recursos humanos,
elaborarase un Plan de Inmersión Lingüística polos departamentos lingüísticos e o Departamento de
Orientación.
• Crearase unha comisión de acollida que se reunirá cando un alumno, sen coñecemento de
ningunha das dúas linguas oficiais, se incorpore ao centro educativo e analizará as súas
necesidades específicas. Esta comisión estará integrada por especialistas dos departamentos
lingüísticos e o Departamento de Orientación.
• Segundo as necesidades do alumno, nomearase un titor encargado de orientalo e introducilo
no mundo escolar e na adquisición das competencias lingüísticas nas dúas linguas oficiais.
OBXECTIVOS XERAIS E LIÑAS DE ACTUACIÓN DESEÑADAS POLO CENTRO PARA O
FOMENTO DA LINGUA GALEGA
Obxectivos xerais:
• Valorar e estimar a lingua galega como base útil en calquera situación comunicativa,
comprendendo as circunstancias históricas que condicionaron a súa evolución.
49
•
Valoración da diversidade lingüística e da necesidade de conservar a lingua propia como elemento
constitutivo da propia identidade e como elemento de integración e de cohesión social.
• Potenciar a formación e adecuación de actitudes positivas de cara á normalización lingüística
para acadar unha situación de uso normal da nosa lingua.
• Concienciar –a través de accións dialogantes- a aqueles sectores da comunidade escolar
menos predispostos, da conveniencia do uso do galego no ensino.
• Incrementar o uso do galego no ensino, tanto a nivel oral como escrito.
• Fomentar a presenza do galego nas novas tecnoloxías.
• Situar ao alumnado do Centro en condicións de utilizar a lingua propia de Galiza en calquera
ámbito da vida cando remate o seu período de escolarización obrigatoria.
• Poñer en valor o entorno social, paisaxístico, cultural e literario como un dos medios
normalizadores fundamentais, e como un ben común que debemos transmitir ás xeracións futuras.
• Galeguizar completamente as actuacións administrativas.
Liñas de actuación
As liñas de actuación para o fomento da lingua galega serán recollidas todos os cursos no Plan de
Actividades para a Potenciación do Uso da Lingua Galega elaborado polo Equipo de Dinamización e
Normalización Lingüística e formaran parte da Programación Xeral Anual do IES e anexaranse a este
proxecto anualmente.
O Equipo de Dinamización e Normalización Lingüística participará na estrutura da organización
escolar elaborando propostas normalizadoras que afecten ao conxunto do centro, para o que contará
coa axuda dos demais membros da comunidade educativa.
Todos os estamentos atenderan nas súas actuacións á potenciación da lingua galega, tentando
eliminar comportamentos diglósicos.
Asemade, disporanse outras liñas básicas de actuación a distintos niveis: administrativo e docente
(profesorado e alumnado).
Nivel administrativo.
• Nas relacións administrativas de carácter oficial, tanto internas coma externas, ben sexan
dirixidas a particulares ou a colectivos e independentemente de que o seu carácter sexa oral ou
escrito, empregarase con carácter xeral, a lingua galega.
Nivel docente: profesorado.
• Nas actividades de acción titorial fomentarase o emprego da lingua galega, ao igual que na
realización de actividades extraescolares e complementarias, dirixidas a toda a comunidade escolar.
50
•
A documentación oficial, libros de actas, programacións didácticas, comunicacións coas familias...
será redactada, con carácter xeral, en lingua galega.
• Informarase sobre actividades de formación que o capaciten para poder instalarse na lingua
galega e favorecer un aumento de membros da comunidade escolar que decidan empregala nas
súas aulas.
• Animarase ao profesorado non galegofalante a facer un uso progresivo da nosa lingua. Para
facilitar a súa tarefa, contará coa axuda necesaria do EDNL.
• Facilitarase todo tipo de material, dentro das posibilidades, para o uso nas aulas da lingua
galega.
• Tentarase desde este colectivo impulsar, colaborar, invitar e realizar distintas actividades para
o alumnado que fomenten un maior uso da nosa lingua.
• Deseñaranse e elaboraranse estratexias para que o alumnado que poida presentar algunha
dificultade no emprego da nosa lingua se sinta totalmente integrado e decidido a empregala.
• Nas materias que se impartan en galego e cos materiais usados nesta lingua, procurarase
que o alumnado, así como o profesorado, manteña o uso desta nas súas manifestacións orais e
escritas.
• Procurarase que se dea unha correspondencia lingüística, tanto oralmente como por escrito,
coas persoas que se manifesten en lingua galega: alumnado, profesorado e persoal non docente.
Nivel docente: alumnado.
• Tentarase que o alumnado sexa protagonista de todas as actividades propostas polo EDLG
co gallo de estimulalos en contra da actitudes desprezativas coa lingua galega.
• Animarase ao alumnado a que decida establecerse na nosa lingua e vaia mostrando un claro
avance no seu uso.
• Realizaranse intercambios socioculturais con outros centros, tanto de alumnado coma de
material e experiencias.
• Porase o alumnado en contacto coas raíces culturais de Galicia:
• Divulgando a celebración de diferentes actos que supoñan unha clara inmersión na nosa
realidade social, histórica, literaria… co fin de que os membros da comunidade escolar asistan a
eles, e posteriormente se poida comentar o seu contido nas aulas.
• Programando charlas, conferencias ou coloquios sobre a nosa realidade, por parte de
diversas entidades culturais.
• Aproveitando a contorna máis próxima para dar a coñecer ao alumnado feitos históricos,
xeográficos, etnográficos, económicos, artísticos… da nosa realidade.
• Favorecendo a investigación por parte do alumnado nos distintos eidos da nosa cultura,
espertando a súa curiosidade por coñecer máis sobre o seu propio pobo.
• Suxerindo lecturas voluntarias sobre temas da nosa realidade cultural.
51
•
Interesando ao alumnado pola riqueza de variedades nalgúns aspectos da nosa cultura: xeografía,
etnografía, dialectoloxía…
• Aconsellando sobre o material didáctico especifico naquelas áreas nas que se trate a nosa
realidade.
• Empregando os medios audiovisuais ao noso alcance para difundir a nosa cultura.
• Fomentando o uso das novas tecnoloxías para desenvolver temas que dean a coñecer nosa
realidade.
OBXECTIVOS XERAIS EN RELACIÓN AO PLURILINGÜISMO.
• Ter pleno dominio das linguas oficiais, galego e castelán, e ser capaz de desenvolverse
eficazmente, en situacións comunicativas variadas, nas linguas estranxeiras que estea a estudar.
• Desenvolver a autonomía na aprendizaxe, reflexionar sobre os propios procesos de
aprendizaxe, e utilizar coñecementos e estratexias de comunicación adquiridas nas linguas do seu
repertorio plurilingüe persoal.
• Utilizar estratexias de aprendizaxe e todos os medios ao seu alcance, incluídas as
tecnoloxías da información e a comunicación, para obter, seleccionar e presentar información
oralmente e por escrito.
• Apreciar as diversas linguas do currículo como instrumento de acceso á información e como
ferramenta de aprendizaxe de contidos diversos.
• Valorar as linguas en xeral, como medio de comunicación e entendemento entre persoas
nunha sociedade multicultural evitando calquera tipo de discriminación e de estereotipos lingüísticos
e culturais.
• Terase como referencia no estudo das linguas o Marco común europeo das linguas.
RECURSOS.
Para alcanzar os obxectivos marcados, o noso centro dispón dos seguintes recursos humanos:
• Departamento de Lingua Galega, Departamento de Lingua Castelá, Departamento de Lingua
Inglesa, Departamento de Lingua Francesa, Departamento de Latín e Departamento de Grego,
formados con profesores especialistas nas diferentes linguas que se imparten. Ademais, existe un
Equipo de Dinamización e Normalización Lingüística para fomentar o uso da Lingua Galega.
• O Departamento de Lingua Galega e Literatura propón introducir o ensino de Lingua
Portuguesa para o vindeiro curso. Está pendente de aprobación.
• O Departamento de Grego está poñendo en marcha unha sección bilingüe xunto co
Departamento de Francés, tamén pendente de aprobación.
Recursos materiais existentes:
52
•
En case todas as aulas contamos con ordenador con acceso a internet e proxector (a
excepción das aulas de 2º ESO que, esperamos, contarán con el o próximo curso), aínda que
nalgunhas falta instalar altofalantes axeitados.
• Nas aulas de 1º ESO contamos co Proxecto Abalar, que supón un ordenador para cada
alumno, e unha PDI.
• Unha Biblioteca ben provista de libros, aínda que con escasísimos medios tecnolóxicos.
• Catro aulas de informática e dúas de audiovisuais, e unha cunha PDI.
• Un salón de actos, tamén con acceso tecnolóxico.
• Unha Sala de Exposicións.
• Dicionarios das distintas linguas nas aulas.
• Recursos económicos:
- os do orzamento xeral do centro, que se veñen reducindo ano a ano.
- as axudas da ANPA, que tamén colabora economicamente na organización dalgunha actividade.
Actividades ou estudos e prácticas lingüísticas.
O instituto e todos os Departamentos realizan ao longo do ano moitas actividades que de forma
específica (departamentos lingüísticos) ou indirecta (o resto dos departamentos) fomentan e traballan
na consecución dos obxectivos anteriormente citados. As actividades que se veñen desenvolvendo
no centro son:
• Traballo na clase no uso da comunicación oral e a comunicación escrita, e foméntase a
corrección na expresión e o enriquecemento do vocabulario específico de cada materia.
• Elaboración de carteis nalgunhas materias (Filosofía, Sociais, Proxecto interdisciplinar,...)
sobre temas que estudan.
• As materias de Reforzo lingüístico que se imparten en 1º e 2º da ESO.
• Desdobres na ESO en Inglés e Francés.
• Os grupos de PDC nos que se reforza o estudo lingüístico.
• Plan Lector do centro.
• Actividades de Normalización e da Biblioteca: Club de lectura, Certame de recitado de
poemas,...
• Intercambio anual cun colexio francés.
• Asistencia do alumnado a espectáculos teatrais e de contacontos.
• Participación en concursos e certames: Cervantes, Letras Galegas, The Big Challenge…
• Asistencia a lecturas públicas.
• Asistencia a proxeccións de cine e documentais.
• Visita ás exposicións do centro.
• Asistencia a charlas sobre diferentes temas.
• Visitas diversas a empresas, ... (visitas á central de Meirama...)
53
•
Promoción das axudas para actividades de formación en linguas estranxeiras.
• Viaxes de diferentes materias onde se traballa a interacción lingüística.
Conclusión.
Vistas e estudadas as actividades e recursos, observamos que o noso alumnado é basicamente
receptor de lingua, e que as actividades de creación, é dicir, de expresión oral e escrita, non se
exercitan suficientemente.
Consideramos necesario atallar estes problemas e, para iso, precisamos a implicación de toda a
comunidade escolar, xa que é un problema que atinxe a todos os ámbitos.
Polo tanto, tendo en conta que o bo uso dunha destreza, leva a mellorar nas outras, cremos
necesario intensificar o traballo lingüístico en todas as materias, insistindo nos seguintes puntos:
• fomento da lectura comprensiva, mediante o uso das distintas ferramentas lingüísticas
(dicionarios, libros, textos, internet…,) que lles permitan acadar autonomía e eficacia na
comprensión e na expresión,
• realización de tarefas que potencien a expresión oral e escrita utilizando expresións e
vocabulario específico de cada materia.
E, para conseguir que o noso alumnado acade o nivel de lingua que precisa, hai que realizar un
traballo que require moito tempo, polo que cremos que sería necesario desdobrar os grupos de
lingua, xa que coas programacións a cumprir, o horario e as ratios elevadas, é moi difícil traballar a
expresión lingüística.
4.2.2. Proxecto lector (PL).
INTRODUCIÓN
Segundo a lexislación vixente as bibliotecas escolares contribuirán a fomentar a lectura e facilitar ao
alumnado tanto o acceso á información e a outros recursos para a aprendizaxe de áreas e materias,
como a posibilidade de formarse no uso crítico dos mesmos.
Así concibida, a Biblioteca Escolar é o espazo idóneo para acercarse a unha pluralidade de textos e
a unha gran variedade de finalidades de lectura (encontrar un dato, realizar un traballo en
profundidade, etc.). Igualmente, se considera un centro de documentación e recursos para a mellora
do proceso de ensino aprendizaxe, que contribúe ao cambio metodolóxico dos e das docentes e ao
desenvolvemento da autonomía do alumnado, especialmente nos procesos de recepción e produción
de textos, de investigación e de comunicación.
ANÁLISE DA SITUACIÓN DA LECTURA E DA ESCRITURA NO CENTRO
54
Par
a a
elaboración do Plan Lector, dende a Biblioteca fíxose unha enquisa que servise para valorar o nivel
inicial de competencia, implicación e gusto lector do alumnado do IES.
Prácticas lectoras e da escrita do alumnado.
A valoración dos resultados da enquisa aos alumnos/as fíxose dun xeito xeral naqueles aspectos que
se consideraron máis significativos para a elaboración do Plan Lector, omitindo as porcentaxes que
se poden consultar máis polo miúdo nos documentos e táboas elaborados para tal fin.
A enquisa pasouse aleatoriamente a catro alumnos de cada curso de ESO e primeiro de BAC, e foi
respondida por 90 alumnos/as dun total de 100 enquisados.
En liñas xerais, a maioría dos alumnos/as len algo e só unha minoría recoñece ler bastante de xeito
habitual. Obsérvase que o hábito lector diminúe a medida que ascendemos de curso, len máis nos
primeiros cursos da ESO para descender progresivamente ata limitarse aos libros de lectura
obrigatoria dos diferentes Departamentos de linguas en BAC. Paralelo a este resultado, en primeiro
de ESO a lectura por pracer aínda está moi presente, para converterse nos cursos sucesivos en algo
obrigatorio, imposto pola lectura das diferentes linguas. A porcentaxe aumenta considerablemente
nos curso de 4º de ESO e 1º de BAC. Len algo acotío en porcentaxes moi baixas, que se incrementa
lixeiramente nas vacacións, pero a lectura non é, en xeral, nin diaria nin semanal.
Os alumnos/as len revistas e xornais, case nunca libros de lectura propiamente ditos por iniciativa
súa. A maioría dos alumnos/as len unha media de dúas a tres horas semanais. Dedican máis tempo
a ver a televisión (máis de seis horas) que ao estudo (entre tres e seis horas por termo medio).
As súas preferencias son os libros de terror, seguidos polos de misterio e humor. Rexeitan as
biografías, os libros de contido político, histórico, ciencia, música, romanticismo, viaxes/natureza e
poesía. Polo medio situaríanse os relacionados co deporte e a saúde.
Os motivos que os levan a elixir o tipo de lectura son, en primeiro lugar, ter un tema atractivo,
seguido dos recomendados por un profesor/a ou amigos. É salientable que segundo se ascende de
curso o criterio do profesor/a vai perdendo importancia sendo substituído polo dos amigos e a familia.
En xeral, o feito de que estea de moda un determinado título ou autor non é significativo para eles.
Para que un libro sexa considerado do seu agrado, valoran nos primeiros cursos a facilidade de
comprensión, nos cursos seguintes teñen en conta a trama e o argumento, deixan nun segundo
plano a linguaxe ou a brevidade dos mesmos.
Polo que se refire á procedencia das súas lecturas, en xeral son da súa propiedade e fan pouco uso
dos servizos de préstamo das bibliotecas, tanto escolar como doutras.
En canto ao emprego das novas tecnoloxías, obsérvase un desequilibrio entre a posesión dos
ordenadores, que é xeneralizada, e a posibilidade de acceso a Internet nos fogares, que é moi
reducida ou de mala calidade. Por iso, o uso da rede realízase desde as bibliotecas, incluída a do
IES, e os cibers.
55
Os
rap
aces/rapazas opinan que os seus pais len pouco e cando o fan son revistas e xornais, só ás veces
len libros. O alumnado nunca comparte lecturas con seus pais .
Non teñen unha idea clara da cantidade de libros que teñen nas súas casas aínda que a maioría di
ter arredor de 50.
Polo que se refire ao gusto pola expresión escrita, sorprende que á maioría gústalles escribir, iso si,
SMS e mensaxes de correo, como é previsible nesas idades, seguidos de cartas e poemas.
Acoden ás bibliotecas na súa maioría sobre todo á do IES, principalmente para estudar ou consultar
Internet.
A posible participación en clubs de lectura é minoritaria aínda que recoñecen que é importante ler
para os seus estudos e para si mesmos.
En xeral os títulos máis lidos, son os de novela, como A Esmorga e O Crepúsculo e as Formigas,
tamén El Niño con el Pijama de Rayas ou La Casa de Bernarda Alba, entre outros.
A maioría delas coinciden coas recomendadas trimestralmente polos Departamentos ou propostas
pola Biblioteca.
En canto ao cine obsérvase na lectura das enquisas que unha baixa porcentaxe vai o cine de estrea
nas carteleiras, usando gran parte deles vídeos de aluguer ou piratas. A maioría son películas
comerciais e americanas, tanto de debuxos animados como outros. Entre os títulos máis vistos
estarían as sagas de Harry Potter ou El Señor de los Anillos, Piratas del Caribe, La Edad del Hielo,
Shrek…
A música preferida polo alumnado é básicamente española e comercial. Entre os seus favoritos
están: La Quinta Estación, Estopa, El Canto del Loco, Melendi, Mago de Oz, Shakira... Polo que se
refire á música estranxeira atópanse Alicia Keys,Tokío Hotel, Rihanna .
Nas preferencias musicais atópanse diferenzas por idades. Nos alumnos/as de Cuarto da ESO e
Bacharelato hai xa certos cambios e aparecen grupos e intérpretes como AC/DC, Oasis, Red Hot
Chilli Peppers,The Corrs, Fito y Fitipaldis, Siniestro Total, Green Day, Rolling Stones. Como
curiosidade aparece Camarón.
É significativo o feito de que case ninguén escoite música en galego e folk nin música clásica.
Identificación de logros e dificultades
Os alumnos presentan graves deficiencias de expresión oral e escrita que están relacionadas coa
falta de hábito de lectura, que debe ser potenciada cun mellor uso e funcionamento da Biblioteca
Escolar.
Non abonda con ofrecer libros e ordenadores aos alumnos. O máis importante é saber encontrar a
información: as ferramentas da aprendizaxe.
Os alumnos necesitan adestrarse dende pequenos nas técnicas de acceso aos recursos
informativos. É na Biblioteca Escolar onde se aprende de forma natural estes contidos.
56
Os
rec
ursos educativos son deficientes, salvo unha minoría de alumnos con bibliotecas familiares. É
relativamente frecuente o ordenador na casa, pero o acceso a Internet non é común. A gravidade da
situación que comentamos reafírmanos no papel que a Biblioteca Escolar pode xogar no
achegamento dos alumnos ao mundo do coñecemento e a aprendizaxe.
Integrar as novas tecnoloxías na práctica educativa é un presuposto básico da educación. Para iso a
Biblioteca debe contar cunha infraestrutura axeitada, que vai máis aló dos libros. Neste sentido, os
alumnos non poden utilizar a Biblioteca ao mesmo tempo, o número de cadeiras é moi limitado (66
m2 de superficie, 35 cadeiras e 604 alumnos), pero si poden dispoñer daqueles recursos que poida
ofrecer á aula para a práctica educativa.
Análise das metodoloxías empregadas
A posta en marcha do Proxecto Lector require contar con todos os recursos e espazos para a lectura
existentes tanto no propio centro coma no seu ámbito. Así, é fundamental coñecer as posibilidades
de intervención para favorecer a práctica lectora que se nos ofrece dende diferentes ámbitos:
A Biblioteca Escolar, coa súa capacidade de intervención global.
As aulas, a través da creación de seccións documentais específicas para a aplicación máis directa
do programa de lectura.
A familia, coa súa complicidade e apoio.
A biblioteca pública da zona, coa súa oferta plural e de libre acceso.
A planificación dun itinerario lector para o alumnado durante toda a etapa de ensino obrigatorio:
selección de libros e outros recursos documentais (atlas, dicionarios, películas, documentais, banda
deseñada, páxinas web…) e selección de textos axeitados para cada materia.
Actividades e intervencións:
O Proxecto Lector tamén pode considerar e integrar outras actividades:
De produción (talleres creativos, elaboración unha revista, dun traballo documental, creación de
grupos de lectores/escritores) que potencien a utilización dos recursos dispoñibles tanto no centro
como nas bibliotecas públicas.
De complemento e enriquecemento a través de saídas (visitas a xornais, librerías, bibliotecas,
centros de documentación, teatros), exposicións relacionadas con celebracións e efemérides
(homenaxe a obras, a achados científicos, a personaxes - escritores, pintores, científicos...).
Recursos materiais e humanos: situación da Biblioteca Escolar e outros recursos
É de interese que a Biblioteca estea dotada de distintos tipos de materiais e recursos (periódicos,
revistas de interese educativo, contos, relatos, cómics, obras de teatro, música, poemas, mapas,
57
enc
iclo
pedias, ilustracións, fotografías, debuxos, anuncios publicitarios, monografías, biografías, dicionarios,
manuais, guías, CDs, lecturas literarias que contribúan a ampliar experiencias e coñecementos
adquiridos a través das diferentes áreas e materias, programas educativos interactivos...), en
diferentes formatos e soportes (visuais, sonoros, audiovisuais, informáticos, multimedia, papel...),
posto que é importante aprender con todo tipo de libros, recursos e materiais didácticos, é dicir
aprender con calquera documento do que poda extraerse información relevante.
Así mesmo, a Biblioteca é un lugar moi adecuado para o uso de ordenadores con acceso a Internet e
a outros materiais electrónicos. Este recurso pode ser considerado na actualidade como “o libro dos
libros”, por ser a biblioteca máis ampla e mellor dotada do mundo.
Urxe un cambio de actitude no profesorado, no referente ao seu papel como mediador, pasando
deliberadamente á acción, acompañando ao alumnado no seu achegamento aos libros, tamén na
adolescencia, graduando os textos propostos de cara a unha maior complexidade temática e formal,
formándose no coñecemento das obras literarias dispoñibles para os lectores novos; habilitando
espazos e tempos para a lectura no ámbito educativo; incorporando estratexias que se sabe xa que
dan resultado, imaxinando outras; implicando ao propio alumnado na selección e adquisición de
libros para a Biblioteca, creando ambientes lectores nos centros, actuando como modelos de lectura.
Desdramatizar os resultados dos índices de lectura, tamén é necesario: a lectura como hábito non é
unha obriga, é un dereito: facilitar os medios para que o alumnado teña acceso libre aos libros e
capacitalo para unha lectura competente é, basicamente, a responsabilidade do sistema educativo. A
elección de facerse lector habitual é xa unha cuestión persoal. E a influencia das familias e da
sociedade en xeral é tamén definitiva.
Por outra banda, dado que as bibliotecas públicas dispoñen na actualidade de equipamentos
suficientemente amplos e, na maioría dos casos, con flexibilidade suficiente, cabe que se suscite
unha utilización conxunta dalgúns deles para usos diversos que poidan abarcar desde a realización
de sesións de formación á exposición de traballos escolares relacionados con recursos da biblioteca.
Partindo destas premisas xerais na Biblioteca do IES Basanta Silva de Vilalba, polo que se refire ós
recursos, a tipoloxía dos fondos é variada aínda que escasa para o número total de alumnos do
Centro, pois son un total de 9.000, dos cales están rexistrados en MEIGA 6.900, aínda faltan por
catalogar uns 1.000 volumes (neste proxecto MEIGA están xa rexistradas as obras de referencia,
consulta, coñecementos, así como a Literatura infantil/xuvenil/clásica). Para catalogar estes fondos
emprégase a C.D.U (Clasificación Decimal Universal).
De maneira simple e resumida podemos dicir que o persoal do IES pode atopar os seguintes
recursos materiais na Biblioteca:
Obras de referencia: libros de consulta, enciclopedias, dicionarios, atlas…
Libros de literatura xuvenil e de literatura clásica.
Existen publicacións periódicas de carácter divulgativo e de lecer, así como discos/CD audio, cintas
de vídeo, DVD e CD-Rom
58
Hai
sei
s ordenadores en total, 4 deles son para utilización do alumnado nas súas consultas.
Estes recursos, sobre todo polo que se refire ó material informático son insuficientes nos momentos
de maior actividade da Biblioteca que coinciden co recreo dos rapaces pero, tamén, no descanso da
comida do luns ao mediodía.
Partindo do feito de que o fondo da Biblioteca Escolar debería estar equilibrado para satisfacer as
necesidades de lectura e de aprendizaxe pódense detectar as seguintes carencias:
Non hai documentos relacionados cos contidos transversais.
Non existen documentos axeitados ao alumnado con necesidades educativas especiais.
Faltan ordenadores suficientes tanto para seren utilizados polos profesores que colaboran na
Biblioteca como polos alumnos/alumnas.
En xeral, con respecto á CDU, os fondos están representados de acordo coas seguintes
porcentaxes:
Xeneralidades (obras de referencia) 19%
Filosofía. Psicoloxía 4%
Filosofía. Psicoloxía 4%
Ciencias Sociais 3%
Ciencias Exactas e Naturais 7%
Ciencias Aplicadas 6%
Arte. Música. Xogos. Deporte. 9%
Espectáculos. Cine 2%
Lingüística. Literatura. Filoloxía 33%
Xeografía. Biografía. Historia 12%
Polo que se refire ó futuro, a Biblioteca Escolar deberá ter un fondo suficiente en relación ao número
de alumnos/as que no ano 2010 é de 604. Preténdese ter un presuposto axeitado que permita
aumentar os fondos; a selección de libros e materiais didácticos farase tendo en conta as propostas
dos Departamentos didácticos en relación co currículo, cos intereses e propostas do alumnado, a
suxestión das familias ou a partir das necesidades detectadas no alumnado (que serán asesorados a
través dos distintos recursos que se poñan a súa disposición: servizos de orientación á lectura, ...)
Por outro lado, para poder mellorar a cobertura da Biblioteca Escolar, preténdese establecer
relacións entre esta e outras bibliotecas públicas, coa fin de procurar préstamos bibliotecarios para o
Centro.
Necesidades de formación do profesorado neste ámbito
Para levar a cabo o Proxecto Lector nun centro educativo, con garantías de obter resultados idóneos,
é preciso implicar a toda a comunidade escolar sen excepcións, procurando que cada grupo aporte
na medida das súas posibilidades as solucións axeitadas aos problemas que poidan ser detectados
59
e
que
cooperen na planificación de propostas, obxectivos, estratexias e actividades. Pero, sen dúbida, é o
colectivo do profesorado o que máis debe comprometerse nesta tarefa, pois as necesidades e o
deseño dos instrumentos formativos comezan e rematan neles como eixo vertebrador da
comunidade escolar. Sen un profesorado experto e con coñecementos suficientes para descubrir e
solventar as necesidades de formación e información do alumnado, os esforzos serían vans e os
resultados desastrosos.
É por iso que o profesorado do Centro debe comprometerse a realizar actividades de formación
relacionadas coa tarefa educativa da adquisición de habilidades, competencias e hábitos de lectura
co fin de sistematizar o traballo e darlle continuidade e coherencia, buscando afianzar os
coñecementos adquiridos a través de distintas fases que deben ser superadas: primeiro a de
información e máis tarde as de experimentación e investigación. Non debemos deixar de lado a
creación de materiais curriculares organizados nun fondo documental que faciliten á Comunidade
escolar estratexias que poidan ser aplicadas na aula e compartidas por todos.
A metodoloxía que deberíamos seguir para lograr os obxectivos será:
Formación de grupos de traballo e apoio no propio Centro con equipos interdisciplinares de
profesores.
Cursos presenciais destinados á implicación do profesorado
Formación a distancia: cursos online e titoriais
Encontros, Congresos e Simposios sobre proxectos de lectura e biblioteca celebrados a nivel local,
provincial ou da Comunidade
Foros e xornadas de debate e intercambio de experiencias con profesores de outros Centros e con
expertos na materia para a potenciación de plans concretos.
Cursos sobre a incorporación das TIC ás estratexias de aprendizaxe e lectura.
Interactuación co entorno social e familiar e desenvolvemento de redes de Centros e bibliotecas
escolares e locais.
Os temas concretos a desenvolver na formación do profesorado serán os seguintes:
– Aprender a elaborar plans de traballo en función dos recursos cos que contamos e en función do
alumnado ao que nos diriximos. – Coñecer os procesos lecto-escritores e os elementos que
promoven a adquisición de prácticas lectoras entre os alumnos.
– Formarse para levar a cabo programas para ensinar a investigar e alfabetizar en materia de
información ao alumnado.
– Aprender a contemplar nas programacións de aula e de área as propostas para o
desenvolvemento dos hábitos lectores e as intervencións na biblioteca para desenvolver actividades
de apoio ás actividades específicas.
– Formarse en estratexias de dinamización cultural e de colaboración con outros sectores.
60
–
For
marse en programas específicos para alumnado con fracaso escolar e en situación sociocultural e
económica deficientes, inmigrantes, alumnos con problemas...etc.
– Aproximarse ao ámbito da biblioteca escolar, para recoñecer o seu papel dentro da organización
do Centro co fin de mellorar a capacidade da organización escolar na utilización dos recursos
escolares, e fomentar a súa integración na práctica docente.
OBXECTIVOS, FUNDAMENTOS, METODOLOXÍA E ORGANIZACIÓN
OBXECTIVOS:
Formación de lectores competentes
Os alumnos necesitan ser lectores competentes en calquera tipo de soporte, capaces de criticar
calquera discurso, mensaxe, texto e imaxe, o que comprendería tamén o manexo e creación de
páxinas web, o axeitado uso de internet, correo electrónico, foros, chats, grupos de noticias.
Preténdese formar lectores que ademais de saber interpretar un código, mostrar unha competencia
semántica e pragmática, é dicir, comunicativa, saiban asumir un rol crítico ou analítico identificando
as opinións e valores. Un lector crítico debería ou podería recoñecer nun discurso ou produción
lingüística, polo menos, o propósito do autor, o xénero ou modalidade discursiva, a ambigüidade, a
connotación e a ironía, as voces empregadas, a solidez e viabilidade dos argumentos, os discursos
previos, o perfil do lector e a identidade do autor.
A lectura debe de asumirse como o acto de comprender e interpretar representacións, sexa de
carácter lingüístico ou de calquera outra forma de expresión (léanse pinturas, fotografías, xestos,
sinais, fórmulas, ecuacións, etc.). Os enunciados que se producen ao falar ou ao escribir son
representacións do sentido e sempre teñen unha orixe: o que se leu.
O rol do profesor, como experto no uso duns códigos é o de axudar aos aprendices (como acontece
no iniciado dun determinado xogo) a comprendelos e dominalos, é dicir, axudar a saber ler e a saber
operar con eles.
Creación e consolidación de hábitos de lectura
O Proxecto Lector do Centro pretende desenvolver correctamente as estratexias necesarias e as
destrezas básicas para o tratamento da lectura comprensiva, a escritura e a expresión oral, a través
da aprendizaxe de tódalas áreas, das diversas etapas e das diferentes linguas presentes no Centro.
Polo que se refire as competencias lectoras, en xeral, obsérvase que os alumnos de Secundaria,
polo xeral, comprenden os textos nos seus aspectos máis literais e explícitos, sempre e cando non
precisen de coñecementos previos complexos (tanto referidos ao coñecemento da vida como a
certos coñecementos de índole académica).
61
Per
o,
pódense detectar moitas carencias, que dende este Proxecto Lector e dende a Biblioteca, se
pretenden corrixir. Así, o alumnado non é quen de deducir a idea principal dun texto, sen axuda, non
ordena xerarquicamente a información, non se sitúa temporalmente se non é obvio, non relacionan a
información de textos diferentes, amosan dificultades na estruturación do textos, Igualmente, teñen
dificultades cando a tarefa que se lles propón implica relacionar os seus coñecementos, tanto da vida
como académicos, para interpretar a información do texto, e presentan moitos problemas gramaticais
e léxicos que non lles permiten entender un texto complexo en profundidade.
Con estas premisas os obxectivos serían:
Pronunciar e ler textos correctamente; comprender na súa totalidade o seu contido.
Aprender a utilizar técnicas que permitan asimilar información; diferenciar as distintas partes dun
texto dramático e recoñecer as distintas tipoloxías textuais.
Tomar conciencia do ton e pausas da lingua falada; mellorar a vocalización de palabras; ampliar
vocabulario; respectar as normas básicas de ortografía; e coñecer as normas básicas léxicas e
sintácticas.
Contribuír á formación da personalidade dos alumnos mediante a educación en valores.
FUNDAMENTOS
Tres factores resultan fundamentais no desenvolvemento dos hábitos lectores e competencia
literaria: familia, institucións ( escola, bibliotecas, editoriais) e o propio texto. Factores que interveñen
no feito literario e que son os responsables da creación de lectores competentes.
A lectura de textos literarios é maiormente apreciada como instrumento ao servizo doutros fins
educativos, como a comprensión lectora, a adquisición de léxico, a percepción dalgúns rudimentos
de teoría literaria, as primeiras aproximacións á historia da literatura, etc.
Trátase de fomentar persoas autónomas e dotadas de capacidade crítica, como propugnan a miúdo
os decretos ministeriais, non abonda ensinar a lectura como desciframento dun código, senón que
convirá inculcala como afección e necesidade intelectual.
Traballar a competencia literaria implica desenvolver nos alumnos criterios valorativos sobre a
significación cultural e artística do texto encamiñada cara a unha recepción construtiva do significado
do discurso literario.
METODOLOXÍA E RECURSOS:
Entre as actividades para levar a cabo estes obxectivos pódense destacar: Lectura comprensiva;
lectura expresiva; ton, ritmo e pausa; exercicios de expresión escrita; exercicios de exposición e
argumentación oral; exercicios de ortografía e titorías de apoio para todas as actividades.
62
Lec
tur
a de todo tipo de textos, en todo tipo de soportes, con todo tipo de finalidades.
A metodoloxía xira en torno a actividades onde se desenvolven todos estes exercicios que reforzan o
coñecemento dos alumnos, e se apoia co traballo nas titorías.
Á vez que prepara a clase, convén que o profesor dedique uns minutos a analizar o contido xeral e
conceptual da unidade didáctica, e que transmita aos seus alumnos estas nocións xunto coas
técnicas de estudio. Partindo da idea de que a lectura debe ser comprensiva, na aula deberían
utilizarse tres tipos de lectura:
A lectura previa ten como obxecto achegarse de forma global ao tema. En xeral, pásase por enriba
daquilo que non se comprende nun primeiro momento e ponse a énfase no que se entende. É unha
práctica habitual do profesorado e con moi bos resultados, facer que os alumnos lean previamente a
lección e confeccionen dous listados, un cos conceptos que entenderon e outro cos que non o
fixeron. Convén que o profesorado dea certas claves de lectura pois estas axudan a realizar unha
lectura máis eficaz. Son claves de lectura a estrutura do tema, as preguntas ás que pretende
responder o devandito tema, as interrelacións entre os conceptos e o seu contexto cultural e
histórico, entre outros.
A lectura lenta e minuciosa pretende comprender todas e cada unha das partes do texto ou da
lección, e é unha lectura analítica. O alumno non avanza ata que comprende e se é preciso volve
cara a atrás para ratificar ou rexeitar unha idea. Nesta modalidade de lectura a intervención e
colaboración do profesorado é dunha grande axuda, porque á dificultade de comprender uns
conceptos novos engádese a dificultade da linguaxe escrita en que se transmiten. Por iso, non supón
unha perda de tempo ler cos alumnos e axudalos a desentrañar os textos; loxicamente esta non
debe ser a única práctica de ensino, pero si convén que estea moi presente no repertorio
metodolóxico do profesor.
A lectura de síntese e asimilación é unha lectura persoal e esixe, igual que a anterior, unha
concentración e atención. Esta lectura pretende a elaboración persoal e a retención de forma
significativa dos conceptos e as súas relacións. A lectura comprensiva é a grande aliada da nosa
memoria posto que entender o significado dos conceptos facilita a súa retención.
En cada área e en cada curso existe un vocabulario propio que se refire aos conceptos que se
presentan aos alumnos.
Na programación didáctica rexístranse os termos básicos que se van traballar en cada curso escolar,
tendo en conta que a aprendizaxe do vocabulario específico de cada área non constitúe un fin senón
un medio para a súa comprensión.
A aplicación das aprendizaxes lectoras na escrita.
63
A
esc
ritura é un proceso mecánico, unha destreza psicomotriz mediante a cal se aprende a escribir
palabras e oracións e, xustamente, dese exercicio sistemático e progresivo, depende a súa soltura e
lexibilidade. Debemos procurar, por un lado, que a caligrafía dos alumnos non perda lexibilidade e,
por outro, preservar, en cada un deles, o seu estilo persoal. A escritura é adecuada para aprender a
razoar por varios motivos.
Por un lado, expoñer unha idea implica primeiro facela túa. Por outro lado, a escritura é esixente e
obriga os alumnos a buscar a palabra axeitada, a non deixar buratos nas liñas de razoamento, a
buscar exemplos apropiados…
Para lograr un dominio eficaz da escrita, o Proxecto Lector propón crear talleres de escritura creativa,
de contos, e novelas.
Estes talleres intentan afeccionar os alumnos á escritura, son esenciais para aqueles que teñen
importantes deficiencias no dominio dos aspectos normativos, formais e estilísticos básicos. Diríxese
a todo o alumnado para que logre expresarse con corrección, puír o seu estilo e organizar os seus
escritos presentándoos de forma axeitada.
O profesor supervisa dúas veces ao mes os textos recibidos a partir das propostas de traballo. Para
sacarlle o maior partido é conveniente ler e comentar tamén os exercicios dos compañeiros.
O taller funciona como un foro no que se poden ver os exercicios dos compañeiros e os comentarios
do coordinador, e están sempre dispoñibles para os integrantes do grupo.
O taller toma o relato curto como xénero arredor do cal organizar o traballo, aínda que este non é
protagonista único, pois a maioría dos temas a tratar, tanto técnicos como estilísticos, son de
interese extensivo a outros xéneros, como a novela. Un dos nosos obxectivos prioritarios é axudar ao
participante a desenvolver e a afianzar unha disciplina de creación e reflexión a longo prazo.
Recursos:
É conveniente dar unha proxección exterior ás actividades relacionadas coa lectura e a escritura:
debates, charlas para outros alumnos, artigos para o xornal escolar, escenificacións, programas de
radio, exposicións, murais, etc.
O uso de dicionarios e libros de consulta e divulgación é un recurso inestimable para desenvolver
nos alumnos actitudes de rigor e gusto pola precisión, así como a adquisición de novo vocabulario.
As programacións didácticas de tódalas áreas concretarán os aspectos relativos á lectura e
expresión escrita propios de cada unha delas. Así mesmo, o centro realizará as actuacións
pertinentes relativas á elaboración dos axeitados instrumentos de avaliación e incluirá os resultados
obtidos na información de aprendizaxe do alumno.
Promoción das actividades lectoras nas Programacións dos Departamentos.
64
Est
e é,
sen dúbida, un traballo fundamental se queremos mellorar a comprensión lectora e a capacidade de
expresión escrita. É tamén o de máis complicada actuación debido a cultura escolar dominante nos
centros de Secundaria con pouca tradición de traballo en grupo.
Os obxectivos do traballo neste ámbito teñen máis que ver, obviamente, na consideración da lectura
como instrumento básico de aprendizaxe que como fonte de pracer, e tentarán estender o traballo
lector os Departamentos de materias non lingüísticas con menor tradición de metodoloxías de
traballo relacionadas coa compresión lectora e a expresión escrita en tres liñas de acción:
Na ensinanza de estratexias de competencia lingüística.
No fomento do hábito lector.
Nas actividades de educación documental (educación na información).
No traballo lector específico con alumnos con Necesidades Educativas Especiais.
As actuacións que contempla o Proxecto Lector nesta campo serían, en secuencia temporal, as que
seguen:
Difundir a existencia, obxectivos e propostas do Proxecto Lector e dos Planos Anuais de Lectura
mediante reunións de xefes de Departamentos, Grupos de profesores, Páxina Web do Centro, etc.
Realizar propostas de modificación da estrutura das Programacións Trimestrais dos Departamentos
coa inclusión de apartados para o Plan Lector. Neste sentido promoverase a introdución dun novo
apartado nas programacións no que se inclúa o aporte da materia ao plan de lectura libre, e as
actividades relacionadas coa lecto-escritura que cada materia deseñe coa súa temporalización.
Fixar un tempo mínimo á lectura en todas as materias.
Coordinación da esixencia de lectura obrigatoria dos distintos Departamentos para evitar
acumulacións excesivas.
Realizar propostas de cambios nos obxectivos, nas metodoloxías, nas actividades de aula e nos
instrumentos e criterios de avaliación das actividades de traballo lector aos Departamentos non
estritamente lingüísticos.
Promoción da lectura na casa.
A promoción da lectura na casa insistirá na concepción da lectura como fonte de pracer e
desenvolvemento persoal da que vimos de falar no apartado anterior. Este traballo baséase na
colaboración das familias para que faciliten a lectura na casa, o que esixe un contacto do Centro cos
pais o que se podería facer a través da titoría, das reunións regulamentarias que se fan cos pais dos
alumnos ao comezo do curso, de reunións de carácter extraordinario que con esta fin se convoquen,
de contacto coas asociacións de pais, por medio da páxina Web do Centro. Por medio destes
contactos coas familias tentarase acadar un tempo mínimo de lectura na casa para a meirande parte
dos alumnos.
Dende a Biblioteca tentarase tamén enviar os boletíns de novidades ou suxestións e folletos
correspondentes de libros aconsellados que o centro deseñe en datas sinaladas e organizar outras
65
acti
vid
ades de tipo lúdico coas que se pode implicar a familia é con xogos como o da maleta viaxeira, por
exemplo.
Promoción doutras bibliotecas.
Igual có anterior, este apartado incidirá na lectura como fonte de pracer e desenvolvemento persoal.
O traballo neste campo é fundamental, dado que lle fornece ao alumno materiais de lectura en
períodos nos que o Centro está pechado. Alén disto, é necesario que o alumno vexa a lectura como
algo desvinculado, por suposto do curricular, pero tamén do ámbito escolar.
Recursos e materiais didácticos:
Os recursos didácticos utilizados son:
a) Recursos textuais e documentais:
O principal recurso é o libro de texto do alumno. Así mesmo, achéganse outros materiais didácticos:
actividades, textos complementarios, apuntamentos, etc.
O Centro dispón dunha Biblioteca, con hemeroteca e ordenadores, onde os alumnos poden consultar
todo tipo de libros de carácter xeral (enciclopedias, dicionarios, de lectura, revistas, periódicos, ...)
b) Recursos de imaxe e son:
O noso Instituto dispón de material audiovisual, tanto fixo como móbil entre aulas ( taboleiro dixital,
canóns, ordenadores, reprodutor de DVDs,…).
c) Novas tecnoloxías:
Para abordar o desenvolvemento dos contidos do currículo referentes ás Novas Tecnoloxías, o
Proxecto Lector apoiarase no desenvolvemento das TIC para o Centro, aprobado polos organismos
reitores do IES.
ORGANIZACIÓN:
Organización de espazos e tempos. Creación de ambientes lectores.
Dende o Proxecto Lector preténdese potenciar a creación de espazos para a lectura nas aulas, na
aula de lecer, na Biblioteca…, así como a distribución temporal da actividade lectora.
Polo que se refire á creación de espazos cremos necesario a posta en funcionamento, ó comezo do
curso. dunha pequena biblioteca de aula nos grupos de 1º e 2º da ESO, que se irá facendo extensiva
ó resto dos niveis. Dita biblioteca debería constar, ó menos, de dicionarios, atlas, libros de consultas
propios de cada materia, ademais de obras de lectura axeitadas a cada nivel e recomendadas polos
profesores, pais e propostas polo propio alumnado.
Na aula de lecer poderíase ofertar tamén un tipo de lectura máis lúdica, por exemplo cómics, revistas
variadas, xornais…
66
A
Bibl
ioteca dividirase en varios espazos: un dedicado ás consultas, outro ao traballo individual e colectivo,
un máis para traballar coas TICS, outro de préstamo e, finalmente, crearase un “espazo de lectura
informal”. Con este preténdese crear unha atmosfera na que a lectura sexa un elemento primordial.
Favorecerase un ambiente idóneo para a práctica lectora, con moita luz, ausencia de ruído, cores
relaxantes, estantes que faciliten a busca do libro requirido (espazo para narrativa, poesía, teatro,
cómics, revistas…).
Fóra destes ámbitos, no edificio A, poderíase organizar un punto de lectura, dirixido sobre todo ó
alumnado de Bacharelato con todo tipo de material de lectura.
Polo que se refire á organización dos tempos de lectura na aula o Proxecto Lector está supeditado
ás decisións marcadas dende a Consellería e as que se tomen conxuntamente nos órganos
colexiados do Centro, non obstante no Plan Anual de Lectura existen as propostas horarias, nas que
se propoñerá que as horas de titoría e gardas sexan aproveitadas para desenvolver o Plan Lector.
Coordinación do Proxecto Lector. Participación do profesorado. Modo de organización.
A coordinación estará a cargo do Equipo de Biblioteca que terá como tarefas:
Colaborar na selección dos materiais.
Xestionar a circulación dos fondos.
Responder as necesidades dos departamentos na organización da Biblioteca de aula.
Prever un itinerario lector no Centro, evitando repeticións e procurando unha variedade e equilibrio
dos recursos.
Adecuar os fondos de cada aula ós diferentes plans e proxectos que se levan a cabo no Centro.
Neste proxecto deberán participar:
Os Departamentos, facilitando guías de lectura obrigatoria e complementaria e cooperando nas
actividades propostas no Plan Anual de Lectura.
O Equipo de Orientación, informando sobre novas propostas.
O Equipo de Normalización Lingüística, intentando acadar o consenso e a implicación de toda a
Comunidade Educativa na aplicación das liñas de actuación do Centro en materia de linguas.
A Comunidade Escolar con propostas dos representantes no Consello Escolar.
67
INT
ER
VENCIÓNS QUE CÓMPRE SISTEMATIZAR:
Ensinanza de estratexias de comprensión lectora en tódalas áreas
Para mellorar as capacidades lectoras do alumnado, dende o Proxecto Lector pódense suxerir as
seguintes pautas:
Antes de ler
Procurar que o tempo e o ambiente elixido para a lectura sexan apropiados, nun clima de acougo e
sen elementos que distraian a lectura.
Presentación do texto e do autor. Motivos da súa elección. Obxectivos da lectura.
Toma de conciencia acerca dos coñecementos previos sobre o autor e o texto.
Durante a lectura
Lectura previa para tomar contacto co texto, que debería ser lenta e minuciosa, para comprender
todas e cada unha das súas partes. Farase en silencio.
Lecturas sucesivas para garantir a comprensión: aclarar dúbidas de vocabulario, captar as ideas que
expón o texto, os sentimentos e pensamentos que nos evoca, o ritmo que require, a cadencia, a
entoación.
Lectura de síntese e asimilación. O profesorado pode nesta sección, cunha breve lectura en voz alta,
intentar que o alumno coide o ton, a vocalización, as pausas, signos de puntuación, velocidade, etc.
Realizar na Aula, a modo de glosario da área, un pequeno dicionario cos termos novos que van
aparecendo, acompañados do seu significado ou acepción máis adecuada ao tema e coidar de que,
unha vez entendidos e asimilados os conceptos, sexan redactados comprensivamente polos
alumnos, coas súas propias palabras.
Despois da lectura.
Reflexión sobre as dificultades encontradas
Comentario sobre o que lle suxeriu a cada persoa, que sentiron os lectores e os oíntes, que pensan
que sentiu o autor, etc.
Resumo oral, no primeiro ciclo da ESO, e escrito do lido.
Propostas para afondar noutras obras do autor, ou no mesmo tema con textos doutros escritores,
etc.
Nos cursos máis avanzados debemos aproveitar esta actividade para propiciar a reflexión sobre as
características da lingua oral e da escrita, sobre os recursos lingüísticos usados para conseguir
beleza, sobre os trazos formais das tipoloxías textuais e os xéneros literarios...
68
Fo
me
nto de hábitos de lectura e escritura en todas as áreas
Fomentar o uso da Biblioteca de Aula e da Biblioteca Escolar, concibida como un centro de recursos
organizado que utiliza calquera tipo de soporte, apoia a aprendizaxe activa de todas as Áreas do
currículo e fomenta a igualdade educativa de todos os alumnos.
Promover a utilización de dicionarios e libros de consulta e divulgativos
Exercer un papel activo axudando aos alumnos a elixir un libro tendo en conta a súa idade, ritmos de
aprendizaxe e características peculiares.
Motivar e incentivar aos alumnos para que adquiran progresivamente gusto pola lectura. Neste
sentido manterase o Club de lectura, tentando amplialo á participación de profesores e pais.
Ofertar como actividade extraescolar un “taller creativo de lectura e escritura”, coordinado por algún
membro do equipo de Biblioteca.
Publicitar por medio de exposicións, paneis, debates, etcétera, para favorecer que as lecturas
realizadas teñan unha proxección exterior, de forma oral ou escrita.
Informar e orientar ás familias na colaboración de Biblioteca do Centro.
Implicar o alumno no uso das tecnoloxías da información e a comunicación como recurso inestimable
para desenvolver progresivamente actitudes que favorezan a aprendizaxe.
Actividades de educación documental (educación en información).
Organizar e xestionar os medios e recursos da biblioteca do centro, manténdoos actualizados e útiles
e informar sobre as novidades e a súa utilización na Aula.
Promover que o alumnado coñeza tódolos medios ó seu alcance para acceder a unha información
concreta, veraz e útil (na aula, na Biblioteca, na casa, …).
Ensinar o funcionamento da Biblioteca no que se refire á busca da información nos fondos
dispoñibles (CDU, paneis indicativos), ó acceso ó préstamo (sobre todo ós alumnos de 1º ESO) e ó
uso dos diferentes espazos e recursos.
Guiar ó alumnado na selección da información na Internet, discriminando a información superflua da
correcta e necesaria.
Colaborar e impulsar no Centro cantas iniciativas e proxectos se propoñan en relación co fomento da
lectura e a mellora da expresión oral e escrita.
Atender e mellorar as peticións do servizo de préstamo, propor libros de novidades e recomendar
lectura adecuada para cada alumno.
Integración das TIC
Tentarase incorporar as ferramentas TIC nos hábitos lectores do alumnado.
Aproveitarase a dotación actual de equipamento informático no Centro para que o alumnado saiba
apreciar estas ferramentas como un medio útil na procura de información, na mellora dos seus
hábitos lectores e dun mellor coñecemento da Biblioteca Escolar.
Dentro deste apartado incluímos aqueles obxectivos xerais do proxecto, que son os seguintes:
69
Ter
unh
a biblioteca catalogada informaticamente. Neste sentido, o que se pretende é utilizar a aplicación
MEIGA para ter unha catalogación eficiente e universal dos nosos fondos bibliográficos.
Dispor dun servizo de procura na páxina web do Centro e no blog de Biblioteca para poder consultar
o catálogo de fondos. Trátase de conseguir unha coordinación eficiente entre os distintos sistemas
informáticos para que o catálogo MEIGA que se atopa no computador da nosa Biblioteca sexa
accesible desde calquera posto conectado a Internet.
Dispor no noso blog de información sobre normas de uso, aspectos xerais, clubes de lectura,
recomendacións etc. Procurárase que aspectos relevantes da nosa Biblioteca, punto de lectura e
aulas sexan difundidos a través de Internet.
Dentro do primeiro ciclo da ESO poderíase fomentar a actividade lectora apoiándose nas TIC coa
seguinte actividade:
1.- Acceder á páxina web do Centro e a diferentes blogs ou foros de opinión para intercambiar
información sobre lecturas con outros rapaces da mesma idade e intereses.
2.- Tras atopar a lectura desexada, poden consultar a súa dispoñibilidade na Biblioteca do Centro a
través da páxina de enlace á catalogación e realizar, con posterioridade, o seu préstamo na propia
Biblioteca.
3.- Unha vez rematada a lectura, cun novo acceso á páxina web ou blog do Centro introducirase a
valoración sobre o libro para que outros alumnos poidan consultala.
4.- Achegaranse interesantes páxinas web para lectores.
Implicación das familias e do entorno
Para o correcto fomento da lectura no noso Centro, este debe dar a coñecer ás partes implicadas o
seu proxecto de lectura a través de:
Elaboración dun tríptico que dea a coñecer o plan ás persoas interesadas.
Explicación do Plan ás familias nas reunións de principio de curso.
Organización dalgunha charla que trate deste tema en colaboración coa ANPA
Fomento da participación nas actividades como por exemplo, clubes de lectura.
Difusión sobre os medios de que dispón o Centro para buscar información (na páxina web do Centro
ou no Blog da Biblioteca).
Orientación aos pais sobre o que poden facer para axudar a mellorar a lectura dos seus fillos en
diversas reunións e con entrevistas persoais.
Neste sentido poden desenvolver estes aspectos:
Estimular nos fillos á lectura co exemplo propio (se os pais len é máis doado que os fillos os imiten).
Ler con eles uns minutos (xornais, contos, cómics, textos literarios…) cada día para mellorar a
lectura mecánica e comprensiva.
Comentar o que se le para facilitar a comprensión lectora e a expresión oral.
70
Re
gal
ar libros de acordo cos intereses dos rapaces.
CRITERIOS E PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN
A avaliación serviranos para revisar, reconducir e modificar, cando sexa necesario, calquera aspecto
que non cumpra o seu cometido.
ELABORACIÓN DE INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN.
Durante o curso, a coordinadora da Biblioteca Escolar e o seu equipo confeccionará nun proceso
continuo de indagación, unha serie de indicadores, criterios e referencias que lle permitan coñecer o
desenvolvemento das actividades do proxecto e o seu grado de incidencia na vida escolar. A
planificación das actividades estará en constante revisión.
A avaliación ten que ter en conta aqueles obxectivos formulados no Proxecto de lectura e
escritura de Centro que só poden ser valorados a longo prazo, tales como os hábitos de lectura dos
alumnos/as que participaron nas actividades propostas. O balance global dos resultados da súa
posta en práctica debe facerse ao final do proceso, atendendo aos elementos e participantes aos
que se dirixiu e segundo os aspectos claramente avaliables, tales como os seguintes:
Proxecto Lector:
Apoios recibidos dende a Biblioteca Escolar.
Utilización dos servizos de préstamo.
Aplicación das estratexias propostas para o fomento da lecto-escritura.
Información das actividades realizadas durante o desenvolvemento do proxecto.
Uso das TIC na procura de información.
A implicación dos axentes participantes.
Profesorado:
Inclusión do Proxecto Lector nas súas programacións.
Cambio de actitude metodolóxica no que atinxe á lecto-escritura.
Propostas de uso da Biblioteca por parte dos Departamentos nas distintas materias.
Colaboración en actividades extraescolares organizadas pola Biblioteca Escolar.
Actividades de formación realizadas no ámbito Biblioteca Escolar.
Familias:
Coñecemento dos obxectivos do Plan.
Recursos materiais e humanos que achegan.
Papel dos pais como axentes dinamizadores.
71
Co
munidade:
Resposta ofrecida ante as demandas de colaboración.
Dispoñibilidade para ofrecer os seus recursos.
Colaboración coa Biblioteca Pública Municipal.
Alumnado:
Nivel de lectura e hábito creado a través das estratexias desenvoltas no Proxecto.
Mellora no dominio da expresión escrita.
Autonomía e participación do alumnado nas actividades.
Utilización dos recursos da Biblioteca Escolar e das TIC.
FONTES DE INFORMACIÓN PARA A AVALIACIÓN
Para comprobar a consecución dos obxectivos propostos no noso Plan de lectura levaranse a cabo,
trimestralmente, distintas probas que avalíen as habilidades e competencia lectora dos alumnos,
utilizando como parámetros o uso das seccións documentais de aula, as visitas e uso da Biblioteca,
os encontros con autores, as valoracións nas reunións de avaliación, etc.
Así mesmo, tamén se poden usar como fonte de información:
Enquisas relativas aos hábitos de lectura, tendo en conta, por exemplo, o número de consultas do
servizo de préstamo, os informes do programa de xestión, a participación do alumnado e pais nos
clubes de lectura.
Elaboración de estatísticas que permitan a comparación con datos de futuros cursos.
As memorias de finais de curso de cada un dos Departamentos.
Recadación dos resultados conseguidos nas actividades propostas dende o Plan Lector.
Equipo do Proxecto Lector
4.2.3. Plan de integración das TIC (PTIC).
FINALIDADES DO PLAN TIC.
O Plan TIC é un novo documento organizativo de centro que ten como finalidades:
Incorporación das TIC ao proceso de ensino- aprendizaxe como un recurso máis.
72
Inte
gra
r na práctica docente as potencialidades metodolóxicas e didácticas das TIC e achegar ao centro ás
novas realidades sociais
Organizar e rendibilizar os recursos TIC do centro.
Acadar para o conxunto da comunidade educativa unha competencia dixital, necesidade básica na
actual estrutura sociolaboral.
XUSTIFICACIÓN.
Internet é xa para moitos a maior canle de información. Cada vez é maior o tempo empregado en
navegar para ler noticias, mirar o correo, ver vídeos, escoitar música, consultar enciclopedias ou
mapas, conversar, crear blogs, etc. En definitiva, a Rede filtra gran parte do noso acceso á realidade.
O cerebro humano adáptase a cada novo cambio e Internet supón un sen precedentes. Cal vai ser a
súa influencia? Os expertos están divididos. Para uns, podería diminuír a capacidade de ler e pensar
en profundidade. Para outros, a tecnoloxía combinarase nun futuro próximo co cerebro para
aumentar exponencialmente a capacidade intelectual.
Os medios de comunicación e as novas tecnoloxías cambiaron a situación existencial do ser
humano, ningún sector pode quedar alleo a este cambio. Por iso o feito informativo e tecnolóxico
adquiriu na sociedade actual unha importancia tal que o converte nun dos fenómenos máis
extraordinarios deste século. Ao igual que é fundamental saber ler e escribir, hoxe en día faise
indispensable a utilización e coñecemento de certas tecnoloxías como medio de aprendizaxe.
A Era Internet esixe cambios no mundo educativo. Os profesionais da educación temos a obriga de
aproveitar as posibilidades que nos ofrecen as TIC para impulsar este cambio cara a un novo
paradigma educativo máis personalizado e centrado na actividade docente.
Existen tres razóns fundamentais para integrar as TIC no currículo do alumnado:
Alfabetización dixital do alumnado: debe adquirir as competencias básicas no uso das TIC.
Mellora do rendemento escolar: o alto índice de fracaso escolar (insuficientes habilidades
lingüísticas, matemáticas...) e a crecente multiculturalidade social co conseguinte aumento da
diversidade do alumnado, constitúen poderosas razóns para aproveitar as posibilidades de
innovación metodolóxica que ofrecen as TIC de cara a unha escola máis eficaz e inclusiva.
Innovación nas prácticas docentes: trátase de aproveitar as novas posibilidades didácticas que
ofrecen as TIC utilizándoas como fonte de información e como fornecedoras de materiais didácticos
para lograr que o alumnado mellore a aprendizaxe e se reduza o fracaso escolar.
CONTEXTO DE TRABALLO: A REALIDADE DO CENTRO.
Contorno:
73
Vila
lba, capital da Chaira, conta cunha poboación de 5.000 habitantes, aínda que a do Concello ascende
a 15.437 persoas. A maior parte da poboación dedícase á agricultura e á gandaría, o que determina
que a economía municipal sexa eminentemente agrícola e que dela dependa o sector industrial. Polo
que respecta ao sector terciario podemos dicir que nel traballa o 31% da poboación activa, a maior
parte situada no núcleo urbano da Vila.
Análise interna do centro:
O Instituto de Ensino Secundario Santiago Basanta Silva está situado na saída de Vilalba a Lugo,
marxe dereita da estrada LU-119. Imparte estudos de réxime ordinario de Ensinanza Secundaria
Obrigatoria (ESO) e as modalidades de “Humanidades e Ciencias Sociais” e “Ciencias e Tecnoloxía”
de Bacharelato.
Está composto por cinco edificios. Tres deles albergan o Salón de Actos e a Biblioteca do centro, 37
aulas de docencia, catro aulas de informática, dúas de música, tres de plástica, catro laboratorios,
tres talleres e tres aulas de desdobre; en total uns cincuenta e nove ámbitos de docencia. Os outros
dous edificios son ximnasios.
Recursos TIC:
MATERIAL INFORMÁTICO DO CENTRO
EDIFICIO A OM OP VP IP FA PD
A 201 1 1
A 202 19 1
A 203 1 1
A 102 1 1
A 104 1 1
A 105 1 1
A 107 1 1
A 108 1 1
A 010 1 1
A S11 1 1
Orientación 1 1 1
Salón de actos 1 1
Biblioteca 6 3 2
Secretaría 3 2 1
Despacho dirección 1 1
74
Despacho vicedirección 1 1
Despacho secretaría 1 1
Totais 33 12 11 8 1 0
EDIFICIO B OM OP VP IP FA PD
B 205 1 1
B 301 1 1
B 302 1 1
B 303 1 1
B 304 1 1
Totais 0 5 5 0 0 0
EDIFICIO D OM OP VP IP FA PD
D 001 1
D 101 1
D 102 16 1
D 103 14 1
D 201 1 1
D 202 17 1
D 203 1 1 1
D 204 1 1
D 209 1
Xefatura de Estudos 1 1
Sala do Profesorado 6 2
Totais 56 2 7 4 0 1
TOTAIS OM OP VP IP FA PD
Edificio A 33 11 11 8 1 0
Edificio B 0 5 5 0 0 0
Edificio D 56 2 7 4 0 1
Material total
Lenda
OM Ordenador sobremesa
OP Ordenador portátil
VP Canón
IP Impresora
FA Fax
PD Dixital
89 18 23 12 1 1
75
Alumnado:
A poboación estudantil ascende a uns 630 alumnos/as, correspondendo 490 á ESO e 140 ao
Bacharelato. O 87% pertence ao concello de Vilalba, residindo o 46% na zona urbana e o 54% na
zona rural. O 13% restante procede dos concellos limítrofes de Xermade,(8%), Cospeito (1%), Muras
(2%) e Abadín (2%), nos que só unha minoría reside na zona urbana.
No tocante ás TIC, un 31% do alumnado non ten acceso a Internet no domicilio familiar, se a isto lle
engadimos que o 4% do alumnado afirma que non dispón dun ordenador no seu domicilio, a
porcentaxe anterior chega ao 35%.do alumnado que non ten acceso a Internet
Profesorado:
O Claustro do Centro está constituído por un total de 56 claustrais distribuídos do seguinte xeito:
42 Profesores/ras do Ensino Secundario con destino definitivo.
05 Profesores/as do Ensino Secundario con destino provisional.
4 Mestres/as con destino definitivo.
01 Profesora de relixión con destino definitivo.
01 Orientadora con destino definitivo.
02 Profesoras de Pedagoxía Terapéutica con destino definitivo.
01 Profesora de Pedagoxía Terapéutica con destino provisional.
Malia a que case un 90% do profesorado ten destino definitivo no Centro, resulta difícil formar
equipos que se comprometan na elaboración de proxectos significativos e funcionais.
Por outra banda, consideramos que o profesorado precisa formación nas NNTT para adquirir as
competencias básicas de cara á súa utilización no proceso do ensino aprendizaxe. Non existe no
centro unha cultura TIC e poucos profesionais están en disposición de cambiar a metodoloxía
tradicional por un proceso de ensino aprendizaxe a través das NNTT, limitándose nalgúns casos a
substituír o encerado por unha presentación en PowerPoint.
Aínda que se empezan a notar certas inquietudes, o profesorado continúa a ser a principal fonte de
información para o alumnado, que encontra na aula uns medios pouco acordes con aqueles que lle
ofrece a vida diaria: ordenador, teléfono móbil, cámaras dixitais, cámara web, internet…
Persoal non docente.
O Centro conta con tres auxiliares administrativos, dous conserxes e cinco persoas encargadas do
servizo de limpeza.
Familias
76
Pol
o
que fai referencia á importancia que se lle asigna ás TIC no ámbito familiar, debemos ter en conta os
dous principais medios dos que procede o alumnado: no medio rural a situación é deficiente, xa que
a maioría non dispón de acceso a internet, mentres que no centro urbano case a totalidade pode
utilizar a internet .
OBXECTIVOS DO PLAN TIC
A curto prazo:
Aproveitar os recursos tecnolóxicos existentes do centro mediante un plan axeitado.
Mellorar a formulación pedagóxica a través das TIC.
Potenciar as TIC como ferramenta de traballo no proceso de ensino aprendizaxe.
Espertar no alumnado o interese por coñecer cousas diversas e lograr que utilicen as pautas para
chegar á información precisa.
Lograr que o alumnado utilice programas e contornos que faciliten a aprendizaxe das diferentes
áreas do currículo.
Orientar sobre as posibilidades que ofrece a rede como mecanismo de procura de información e
difusión de coñecemento, valorando criticamente este recurso.
Planificar o uso dos recursos do centro para optimizar a súa utilización.
Crear unha páxina web na que se poidan mostrar aos distintos membros da Comunidade Educativa
os materiais e demais logros docentes acadados con esta experiencia.
A longo prazo:
Integrar a todo o Claustro no proxecto TIC do centro.
Lograr integrar as TIC como práctica habitual en todas as áreas e niveis.
Establecer unha intranet docente que permita compartir os recursos didácticos que van sendo
obxecto de análise polo profesorado.
DESENVOLVEMENTO DO PROXECTO
ACTIVIDADES POR DEPARTAMENTOS:
DEPARTAMENTO DE FILOSOFÍA
FILOSOFÍA
NIVEL CONTIDOS ACTIVIDADES RECURSOS
77
ESO
BAC
Dereitos Humanos
Dilemas Morais
Teorías Éticas
Antropoloxía
Ética e Filosofía do
Dereito
Filosofía e
Cidadanía
Historia da
Filosofía
Busca de información en internet e
realización de traballos
Aula de informática
Internet
Páxina web
Canón multimedia
Pantalla de proxección
Software:
JClic
OpenOffice
Es-Gal
Recursos Educativos
do MEC
CDROM con materiais
interactivos
Recollida de noticias de xornais dixitais
para un debate posterior
Proxeccións PPT
Exercicios interactivos que ofrecen as
editoriais en CDROM
Webquest relacionadas coa materia
Actividades elaboradas con JClic:
encrucillados, relacionar vocabulario, etc.
Consultar dicionarios de Filosofía en rede
Consultar páxinas de organismos
internacionais ou estatais para exposición
de traballos na clase
Consultar páxinas sobre Historia da
Filosofía para a ampliación de contido nos
diferentes autores explicados ao longo do
curso
DEPARTAMENTO DE MÚSICA
Na época que nos toca vivir faise imprescindible o uso e o coñecemento das novas tecnoloxías. Na
era da informática e internet, o sistema educativo debe apoiar o uso desas novas tecnoloxías, polo
que debe ser unha ferramenta máis para a educación do alumno: recoller información, para
completar temas dados na aula, para facer traballos que completen ou incluso formen parte da
evolución do alumno/a.
Será importante, de cara a evolución da formación do alumno/a, reforzar o uso das TIC co manexo
doutras fontes de información ( periódicos, enciclopedias, libros, revistas) .
Obxectivos xerais:
Familiarizarse coas novas tecnoloxías .
Aprender a utilizar as novas tecnoloxías aplicadas ao mundo da música.
Ver as TIC como unha ferramenta máis dentro da súa formación.
Actividades:
78
As
acti
vidades propostas, que citamos a continuación, adecuaranse aos diferentes niveis educativos nos
que se imparte a materia de música: 2º, 3º, 4º da ESO, e 1º e 2º de BACH.
Buscar datos en internet.
Propoñer un tema e buscar información na rede, axudando ao alumnado a discernir o que é
información e o que é intoxicación.
Crear partituras ou amosar pequenas nocións de como escribir música en ordenador.
Explicar como é un sistema de gravación de música en ordenador, facendo incluso gravacións na
aula para que se escoiten.
Exposicións de traballos coa axuda do ordenador.
Utilización de programas axeitados para exposicións de traballos.
Saber gardar información en memorias usb, cd ou outros formatos.
2º e 3º ESO
Busca de instrumentos na rede.
Busca de autores, obras ou épocas na rede.
4º ESO
Buscar diferentes épocas, autores e estilos musicais dende a Antigüidade ata os movementos
musicais do século XX.
Visualizar e ver como se pode escribir unha partitura en ordenador.
1º e 2º BAC
Busca de autores, obras e movementos musicais de diferentes épocas e estilos, dende a
Antigüidade ata os novos movementos musicais do século XX ( a diferenza do feito na ESO,
ampliarase e explicarase máis polo miúdo o contexto social, político e cultural da época a tratar).
Busca do uso da música nos diferentes medios de comunicación –televisión, radio, cine, revistas,
publicidade-.
Relacionar o mundo do cine e a música.
Ver como se pode gravar e modificar o son nun ordenador.
Avaliación:
Do mesmo xeito que o profesorado guiará a actividade, terá tamén que facer unha pequena
avaliación do feito nas xornadas dedicadas ao uso das TIC.
Procedementos:
79
Ob
ser
vación do alumnado na súa actividade.
Orientación da actividade.
Análise do traballo do alumnado.
Preguntas do que está a facer.
Seguimento da actividade dunha maneira individualizada.
Criterios:
Saber utilizar o ordenador para buscar páxinas web onde atopar información.
Saber contrastar páxinas web para recoñecer que información é veraz e cal non.
Utilización correcta do ordenador á hora de presentar traballos.
Utilización correcta do material propio das TIC (ordenador, canón de proxección, lapis de memoria,
cd, internet, presentación power point)
Coidar o material.
Aproveitar adecuadamente o tempo de estancia nas aulas onde se traballe.
Saber apreciar o silencio como peza fundamental do desenvolvemento dunha actividade na que se
van expoñer traballos ou se vai traballar en conxunto .
Respectar o traballo feito por compañeiros/as de aula.
Recursos:
Ordenadores da aula de música (1 por aula)
Canón de proxección da aula.
Aulas de informática.
Ordenadores da biblioteca.
O recurso informático na aula é básico para un bo desenvolvemento da materia. Hai que ter en conta
que internet ofrece unhas grandísimas posibilidades de información –concertos en directo, gravación
de obras, páxinas web con datos-. Unha das mellores utilidades é amosar ao alumnado recursos dos
que o seminario de música carece (instrumentos, concertos…) pero que pode sacar da rede.
Moitas das actividades (buscar datos, autores, obras) só se poderán realizar fóra da aula, polo que
utilizaremos os recursos do centro: aulas informática ou a biblioteca.
Temporalización:
80
O
prof
esorado organizará o traballo de maneira que as actividades propostas se poidan realizar dentro do
horario escolar, xa que para a maioría do alumnado é practicamente a única posibilidade de acceso
ás novas tecnoloxías.
DEPARTAMENTO DE GREGO
Nivel Contidos Actividades Recursos
BACH
ESO
Grego
e
Cultura
Clásica
Exercicios interactivos: Hot Potatoes e JClick Canón multimedia
Aula de informática
Internet
Pizarra electrónica
Recusos educativos da
Consellería de Educación
Fonte Greek nos
ordenadores
Bancos de mapas e imaxes
Webquest relacionadas coa materia
Dicionarios en liña
Gramáticas interactivas
Aulas virtuais
Coleccións de textos clásicos
Foros e chats grecolatinos
DEPARTAMENTO DE XEOGRAFÍA E HISTORIA
Nivel Contidos Actividades Recursos
ESO
BAC
Xeografía e
Historia Arte
Exercicios interactivos
Canón multimedia
Encerado dixital
Aula de informática
Pantalla de proxección
Internet
Cds e dvds
Proxección de imaxes, películas e
documentais
Webquest relacionadas coas materias
Busca de información en internet
Ferramentas informáticas
DEPARTAMENTO DE LATÍN
Os recursos tecnolóxicos que hoxe en día están ao noso alcance, desempeñan un papel importante
na manipulación de calquera tipo de información podendo utilizalos como materiais didácticos para a
aprendizaxe.
81
Ne
ste
senso, é necesario aproveitar ao máximo as novas posibilidades que se nos ofrecen para a
obtención, o procesamento e a transmisión da información.
Vantaxes da súa utilización:
Realización de tarefas dunha forma rápida, cómoda e eficiente.
Acceso a gran cantidade de información dunha forma rápida.
Realización de actividades interactivas.
Desenvolvemento da iniciativa e das capacidades do alumnado.
Aprendizaxe a partir dos propios erros.
Cooperación e traballo en grupo.
Alto grao de interdisciplinariedade.
Motivación do alumnado.
Flexibilidade horaria.
Todo isto debe contribuír a que o alumnado, ao final da súa escolarización obrigatoria
(4º no caso de Latín), estea capacitado para o uso de sistemas informático, de Internet e de
programas básicos.
Nivel Contidos Actividades Recursos
ESO
BAC
Cultura e civilización: O legado de Roma
(aspectos políticos, sociais, vida cotiá,
mitoloxía)
Léxico (mapas lingüísticos, evolución)
Toponimia
Gramática
O latín na actualidade
Consulta e contraste de
información
Presentación de
traballos
Actividades interactivas
Aula de informática.
Internet,(radio,
prensa, Wikipedia en
latín)
Canón multimedia
DEPARTAMENTO DE CIENCIAS NATURAIS
Nivel Contidos Actividades Recursos
ESO
BAC
Experiencias de
laboratorio
Elaboración de vídeos a través
de microscopio con vídeo
cámara
Canón multimedia.
Pantalla de proxección.
Encerado dixital.
82
Actividades JClic de asociación
de minerais e rochas.
Modelos teóricos por medio de
simulacións.
Experiencias virtuais.
Representación de estruturas
moleculares, atómicas,
anatómicas, xeolóxicas.
Aula de informática.
Microscopio con vídeo
cámara.
Buscadores por Internet.
Documentais dixitais.
Xornais dixitais.
Revistas divulgativas.
Presentacións electrónicas.
Simulacións interactivas. Traballos de aula feitos
polo alumnado
Busca de información en
Internet e exposición na clase
dos traballos realizados
DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA
Pola súa natureza, as materias impartidas polo Departamento de Tecnoloxía teñen unha influenza
indubidable na formación en TIC do alumnado. As materias inclúen nas súas programacións temas
que entran no campo das TIC e nos outros temas o uso deste tipo de tecnoloxías é máis que
evidente: uso de simuladores, busca de información en internet e outros soportes audiovisuais…
Reflíctese a continuación a contribución deste departamento ao plan TIC do Centro.
Tecnoloxía 2º de E.S.O.
Tecnoloxía. O proceso tecnolóxico
Actividades Recursos Web
Identificación das necesidades cotiás e dos problemas
comúns á nosa volta.
Resolución de problemas tecnolóxicos sinxelos seguindo o
método de proxectos.
Descomposición dun obxecto sinxelo para analizar os seus
compoñentes físicos.
Análise dun obxecto tecnolóxico cotián seguindo as pautas
de análise de obxectos estudados.
Desenvolvemento de proxectos en grupo.
Uso do procesador
de textos para a
realización dun
modelo para a
memoria do proxecto
Busca de información:
wikipedia
tecnoloxía.org
cousasdetecnoloxia.blog
spot.com
O ordenador:
83
Actividades Recursos Web
Manexo do sistema binario de numeración e das unidades
de medida.
Identificación e clasificación dos compoñentes do
ordenador e da función que desempeñan dentro do
conxunto.
Emprego das funcións básicas do sistema operativo.
Manexo de programas sinxelos: procesador de texto.
Uso do ordenador para a obtención e presentación da
información.
Intercambio de información e recursos a través de soportes
extraíbles, redes locais e Internet.
Recursos multimedia,
vídeos e
presentacións da
montaxe dun
ordenador.
Uso do procesador
de textos.
Manexo dos
navegadores web
Busca de información:
wikipedia
tecnoloxía.org
cousasdetecnoloxia.blog
spot.com/
www.edu.xunta.es/conti
dos/premios/p2004/d/m
ontaxe_pc/streaming/mo
ntaxe.htm
cousasdetecnoloxia.blog
spot.com/
Internet:
Actividades Recursos Web
Consulta de páxinas web.
Recoñecemento do dominio de primeiro nivel, do servidor,
do servizo e do protocolo dun enderezo de Internet.
Activación e observación de ligazóns dentro dunha mesma
páxina web e entre páxinas distintas.
Acceso a buscadores e realización de buscas de distinto
tipo.
Acceso a portais horizontais e verticais. Obtención de
información e servizos.
Configuración e uso de contas de correo electrónico.
Análise de cada tipo de correo electrónico.
Conexión a Internet.
Manexo dos
navegadores web:
Mozilla
Internet explorer
Opera
Busca de información:
wikipedia
tecnoloxía.org
aulaclic.com
cousasdetecnoloxia.blog
spot.com/
Materiais:
Actividades Recursos Web
Identificación das propiedades físicas, químicas e
ecolóxicas dos materiais de uso cotián.
Relación das propiedades dos materiais co seu emprego
en diferentes produtos tecnolóxicos.
Proxección de
presentacións sobre
os materiais.
Uso do procesador
de textos para a
realización dun
traballo.
Busca de información:
wikipedia
tecnoloxia.org
cousasdetecnoloxia.blog
spot.com/
84
A
madeira e os seus derivados
Actividades Recursos Web
Identificación dos tipos habituais de madeiras e dos
derivados segundo as súas propiedades físicas e as
aplicacións.
Relación das propiedades dos materiais coa súa utilización
en diferentes produtos tecnolóxicos.
Aplicación do material más conveniente para cada traballo,
atendendo ás súas propiedades e á súa presentación
comercial.
Emprego de técnicas manuais elementais para medir,
marcar e trazar, cortar, perforar, rebaixar, afinar e unir a
madeira e os derivados na elaboración de obxectos
tecnolóxicos sinxelos, aplicando as normas de uso,
seguridade e hixiene.
Proxección de
presentacións sobre
a madeira.
Uso do procesador
de textos para a
realización dun
traballo.
Busca de información:
Wikipedia
Tecnoloxía.org
cousasdetecnoloxia.blog
spot.com/
Materiais metálicos:
Actividades Recursos Web
Identificación dos metais nas aplicacións técnicas máis
usuais.
Análise e avaliación das propiedades que deben reunir os
materiais e selección dos máis axeitados para construír un
produto.
Análise das técnicas básicas e industriais empregadas na
construción e na fabricación de obxectos.
Emprego de técnicas de mecanizado, unión e remate dos
metais na elaboración de obxectos tecnolóxicos sinxelos
aplicando as normas de uso, seguridade e hixiene.
Proxección de
presentacións sobre
os metais.
Uso do procesador
de textos para a
realización dun
traballo.
Busca de información
na web:
Wikipedia
Tecnoloxía.org
cousasdetecnoloxia.blog
spot.com/
85
Expresión e comunicación gráfica
Actividades Recursos Web
Utilización axeitada dos materiais e dos instrumentos básicos
de debuxo.
Representación de trazados e formas xeométricas básicas.
Medida de lonxitude e ángulos.
Expresión de ideas técnicas a través de bosquexos e esbozos
claros e sinxelos.
Realización de debuxos de vistas e perspectivas de obxectos
sinxelos, coa fin de comunicar un traballo técnico.
Estruturación da información que se quere transmitir
elaborando códigos de expresión.
Análise formal de obxectos utilizando o debuxo como
ferramenta de exploración.
Interpretación de vistas e perspectivas de obxectos sinxelos.
Representación de debuxos a escala para comunicar ideas
técnicas e tomar decisións de deseño.
Acoutamento de segmentos, circunferencias e arcos en
figuras xeométricas planas e en obxectos sinxelos
tridimensionais.
Uso de
programas de
debuxo asistido
por ordenador
tipo CAD.
Uso do
procesador de
textos para a
realización dun
traballo.
Busca de información
na web:
Wikipedia
Tecnoloxía.org
cousasdetecnoloxia.b
logspot.com
Estruturas e mecanismos:
Actividades Recursos Web
Distinguir o tipo de estrutura que presentan os obxectos e as
construcións sinxelas.
Analizar estruturas sinxelas identificando os elementos que as
compoñen.
Identificar os esforzos aos que están sometidas as pezas
dunha estrutura simple.
Deseñar e construír estruturas sinxelas que resolvan un
problema concreto, seleccionando modelos estruturais
Uso de
programas de
tipo
RELATRAN.
Uso do
procesador de
textos para a
realización dun
Busca de
información:
Wikipedia
Tecnoloxía.org
www.edu.xunta.e
s/contidos/premi
os/p2004/b/meca
nismos/
86
axeitados e empregando o material preciso para a fabricación
de cada elemento.
traballo.
Tecnoloxía 3º de E.S.O.
O proceso tecnolóxico:
Actividades Recursos Web
Manexar a información en distintos
formatos: verbal, numérico, simbólico ou
gráfico.
Localizar, procesar, elaborar, almacenar
e presentar información.
Organización da biblioteca de aula.
Recursos
multimedia
Uso do
procesador de
textos:
Open Office.org
Writer
Busca de información:
wikipedia.org
tecnoloxía.org
tecnoloxia.com
cousasdetecnoloxia.blogs
pot.com
Hardware e sistema operativo:
Actividades Recursos Web
Identificar nun PC a placa base, o microprocesador,
os distintos tipos de memoria e almacenamento, o
chipset, as rañuras de expansión, os conectores, a
fonte de alimentación, a carcasa e os periféricos de
entrada e saída.
Coñecer as funcións do sistema operativo e saber
realizar as funcións básicas cun deste.
Instalación e desinstalación de programas e
dispositivos.
Almacenamento e organización da información.
Manexo dunha rede de ordenadores para compartir
recursos: acceso a internet, periféricos e arquivos.
Recursos
multimedia
Uso da base
de datos:
Open
Office.org
Base
Pezas e
compoñentes
de
ordenadores.
Busca de
información:
wikipedia.org
tecnoloxía.org
tecnoloxia.com
cousasdetecnolo
xia.blogspot.com
edu.xunta.es/con
tidos/premios/p2
004/d/montaxe_p
c
87
Recompilación, estruturación e rexistro de datos.
A internet:
Actividades Recursos Web
Realización dun foro tecnolóxico ou doutra
índole
Utilización do servizo de noticias
Establecemento de conferencias
Utilización do chat e da mensaxería
instantánea.
Creación dun blog e dunha páxina wiki.
Deseño dunha páxina web.
Transferencia de arquivos.
Localizar, procesar, elaborar, almacenar e
presentar información
Manexo dos
procesadores
web:
Mozilla
Internet
explorer
Opera
Busca de información:
wikipedia.org
tecnoloxía.org
tecnoloxia.com
cousasdetecnoloxia.blogspot
.com
edu.xunta.es/contidos/premi
os/
p2004/d/montaxe_pc
O ordenador e os nosos proxectos:
Actividades Recursos Web
88
Manexo de procesadores de texto para a
elaboración de memorias técnicas.
Emprego da folla de cálculo para operacións
básicas: elaboración de orzamentos, media de
notas académicas e outros documentos de
traballo.
Deseño de presentación:operación previas,
traballo con vistas, deseño de diapositivas,
efectos, transicións e intervalos, animación de
obxectos e textos.
Intercambio de gráficas e resultados entre follas
de cálculo e procesadores de texto.
Utilización de máquinas dixitais de fotografía e
vídeo
Manexo do escáner.
Recursos
multimedia
Uso do
procesador de
textos:
Open Office.org
Writer
Uso da folla de
cálculo:
Open Office.org
Calc
Deseño de
presentacións
Escáner
Busca de
información:
wikipedia.org
tecnoloxía.org
tecnoloxia.com
cousasdetecnolo
xia.blogspot.com
edu.xunta.es/con
tidos/premios/
p2004/d/montaxe
_pc
Materiais plásticos, téxtiles, pétreos e cerámicos:
Actividades Recursos Web
Manexar a información en
distintos formatos.
Busca de información na internet
e uso do procesador de textos
para presentar a información.
Introdución da información
nunha base de datos
Recursos multimedia
Proxección de
presentacións
Busca de información na
internet
Uso do procesador de
textos:
Open Office.org Writer
Uso da folla de cálculo:
Open Office.org Calc
Busca de información:
wikipedia.org
tecnoloxía.org
tecnoloxia.com
cousasdetecnoloxia.blog
spot.com
neoteo.com
Mecanismos:
Actividades Recursos Web
89
Identificación en máquinas
complexas dos mecanismos simples
de transformación e transmisión de
movementos que as compoñen e do
seu funcionamento no conxunto.
Resolución de problemas sinxelos e
cálculo da relación de transmisión.
Recursos multimedia
Uso do procesador
de textos:
Open Office.org
Writer
Uso de programas
tipo Relatran e
Crocodile Demo
Busca de información:
edu.xunta.es/contidos/pr
emios/
p2004/b/mecanismos
tecnoloxia.com
juntadeandalucia.es/ave
rroes/
recursosinformaticos
Electricidade e enerxía:
Actividades Recursos Web
Identificación dos distintos elementos dun
circuíto eléctrico e electrónico e da función de
cada un destes dentro do conxunto.
Resolución de circuítos eléctricos en serie,
paralelo e mixtos.
Análise dos efectos da electricidade.
Deseño de circuítos e experimentación cun
simulador.
Estudo da instalación eléctrica dunha vivenda.
Análise dun obxecto tecnolóxico que funcione
con enerxía eléctrica.
Busca de información sobre as diversas formas
de produción de electricidade
Recursos
multimedia
Experimentaci
ón cun
simulador
Busca de
información:
wikipedia.org
tecnoloxia.com
monografias.com/tr
abajos10/
nofu.shtml
ite.educación.es/w3
/recursos/fp/
electricidad/ud2/inici
o_elect_2.html
Tecnoloxía 4º de E.S.O.
Tecnoloxía e sociedade:
Actividades Recursos Web
Descrición e análise dos fitos
fundamentais do desenvolvemento
tecnolóxico,da fabricación de obxectos e
da utilización da enerxía.
Adquisición de hábitos que potencian o
desenvolvemento sostible.
Recursos
multimedia.
Presentacións
relativas ao
tema
Busca de información:
Wikipedia
Tecnoloxía.org
cousasdetecnoloxia.blogsp
ot.com
90
Realización de rectas cronolóxicas na
observación da evolución da fabricación
de obxectos, na utilización de diferentes
fontes de enerxía e na explotación de
recursos minerais.
Análise da evolución dalgúns obxectos
técnicos, valorando a súa implicación
nos cambios sociais e laborais.
Identificar o método de fabricación
dunha serie de obxectos, así como as
técnicas principais utilizadas.
Realizar un diagrama de bloques dun
proceso industrial.
Instalacións domésticas:
Actividades Recursos Web
Análise dos elementos que configuran as
instalacións dunha vivenda: electricidade,
auga sanitaria, evacuación de augas,
sistemas de calefacción, gas, aire
acondicionado, domótica, outras instalacións.
Acometida, compoñentes, normativa,
simboloxía, análise, deseño e montaxe en
equipo de modelos sinxelos destas
instalacións.
Estudio de facturas domésticas.
Recursos
multimedia,
Presentación
sobre instalación
eléctricas en nas
vivendas
Folla de Cálculo
para o estudio das
facturas
domésticas
Busca de
información:
Wikipedia
Tecnoloxía.org
cousasdetecnoloxi
a.blogspot.com/
http://olmo.pntic.m
ec.es/jmarti50/port
ada/index.htm
Sistemas de control: electrónica analóxica
Actividades Recursos Web
Descrición e análise de sistemas electrónicos por
bloques: entrada, saída e proceso.
Compoñentes electrónicos básicos: resistencia,
condensador, díodo, transistor e circuítos
Recursos
multimedia.
Presentación
relativas o tema
Busca de
información:
Wikipedia
Tecnoloxía.org
91
integrados simples. Dispositivos de entrada:
interruptores, resistencias que varían coa luz e a
temperatura. Dispositivos de saída: timbre, relé,
LED e outros. Dispositivos de proceso: os
integrados. Aplicacións en montaxes sinxelas.
Uso de simuladores para analizar o
comportamento dos circuítos electrónicos.
Electronics
Workbench
PCB Elegance /
PCB2009 /
FreePCB
KiCAD
Osc
Aulaclic.com
cousasdetecnolo
xia.blogspot.com
/
Follas de datos
de compoñentes
Sistemas de control: electrónica dixital
Actividades Recursos Web
Electrónica dixital. Aplicación
da álxebra de Boole a
problemas tecnolóxicos
básicos. Portas lóxicas.
Uso de simuladores para
analizar o comportamento dos
circuítos electrónicos.
Recursos multimedia.
Presentación relativas o
tema
Electronics Workbench
LogiSIM
WinLogiLAB
Boole Deusto
Qucs
minimalization/
Karnaugh map minimizer
Busca de información:
Wikipedia
Tecnoloxía.org
Aulaclic.com
cousasdetecnoloxia.blog
spot.com/
Follas de datos de
compoñentes
Control e robótica:
Actividades Recursos Web
Programas de control. Percepción do
ámbito: sensores empregados
habitualmente. Aplicacións.
Linguaxes de control de robots:
programación. Realimentación do
sistema.
Experimentación con sistemas
automáticos, sensores, actuadores e
aplicación da realimentación en
dispositivos de control.
MSWLogo
QBasic / Small
Basic
Controlin 3.0
Lptpanel
Busca de información:
Wikipedia
Tecnoloxía.org
cousasdetecnoloxia.blog
spot.com/
http://cfievalladolid2.net/
tecno/cyr_01/robotica/in
dex.htm
http://cfievalladolid2.net/
tecno/cyr_01/control/por
92
Deseño e construción de robots.
Uso do ordenador como elemento de
programación e control. Adquisición de
datos. Tratamento da información
numérica adquirida.
Uso de simuladores para analizar o
comportamento dos circuítos
electrónicos.
tada.htm
http://observatorio.cnice.
mec.es/modules.php?op
=modload&name=News
&file=article&sid=168&m
ode=thread&order=0&th
old=0
Técnicas de expresión e comunicación gráfica:
Actividades Recursos Web
Deseño asistido por ordenador: debuxo
en dúas dimensións. Realización de
debuxos sinxelos.
QCAD
Busca de información:
Wikipedia
Tecnoloxía.org
cousasdetecnoloxia.blogspot.
com/
Pneumática e hidráulica:
Actividades Recursos Web
Descrición e análise dos sistemas hidráulicos e
pneumáticos, das súas compoñentes e
principios físicos de funcionamento.
Deseño e simulación de circuítos básicos,
empregando simboloxía específica. Exemplos
de aplicacións en sistemas industriais.
PneuSIM
Uso do
procesador de
textos para a
realización dun
traballo.
Busca de
información:
Wikipedia
Tecnoloxía.org
Tecnoloxías da comunicación internet:
Actividades Recursos Web
Descrición dos sistemas de comunicación con
fíos e sen fíos e os seus principios técnicos, para
Navegadores Busca de
información:
93
transmitir son, imaxe e datos.
Comunicación inarámica: sinal modulador e
portador.
Grandes redes de comunicación de datos.
Perspectiva e desenvolvemento. Control e
protección de datos.
Internet. Principios técnicos de funcionamento:
protocolos lóxicos.
Utilización de tecnoloxías da comunicación de
uso cotián.
Skype / Ekiga Wikipedia
Tecnoloxía.org
cousasdetecnolo
xia.blogspot.com
/
Tecnoloxía industrial I- 1º de BAC:
Recursos enerxéticos:
Actividades Recursos Web
Utilizar destrezas e estratexias de investigación para
planificar deseños experimentais referidos a
transformación de enerxía.
Describir procesos de extracción de combustibles.
Describir o funcionamento dunha central eléctrica
(térmica e nuclear).
Explicar a estrutura e o funcionamento dun colector
solar plano.
Diferenciar os tipos de centrais heliotérmicas.
Distinguir aeroxeradores de eixe vertical e horizontal
e enumerar as súas compoñentes e a función que
desempeñan.
Describir o funcionamento dunha central xeotérmica
e maremotriz.
Describir os procesos de transformación da biomasa
en biocombustibles.
Clasificar os RSU e describir os procesos que
permiten o seu aproveitamento.
Describir as características xerais da rede de
distribución de enerxía eléctrica.
Recursos
multimedia
Busca de
información
na web:
wikipedia.org
tecnoloxia.org
consumer.es
aquamarinepo
wer.com
youtube.es
tecnología.co
m
gamesacorp.c
om
unesa.net
windpower.or
g
boe.es
idea.es
din.upm.es
mma.es
94
Identificar os termos que aparecen nunha factura de
gas e de enerxía eléctrica.
Coñecer e aplicar a normativa sobre instalacións
eléctricas.
aeh2.org
Materiais:
Actividades Recursos Web
Coñecer as propiedades e os esforzos a que están
sometidos os materiais.
Describir as técnicas de ensaio para coñecer as
propiedades dun material.
Citar as partes das que constan unha instalación dun forno
alto.
Diferenciar os produtos siderúrxicos e describir as
utilidades.
Describir o proceso metalúrxico para obtención dalgún
metal non férrico.
Distinguir os diferentes tipos de materiais de construción.
Describir o proceso de obtención do cemento Pórtland.
Distinguir os tipos de vidros polo seu modo de obtención.
Clasificar os diferentes tipos de madeiras.
Describir os procesos de produción de pasta de papel.
Recursos
multimedia
Busca de
información:
wikipedia.org
tecnoloxia.org
consumer.es
auladetecnologías.co
m
youtube.es
tudiscovery.con.com
iesvillalbahervas.com
materiais.wiki.es
aprendizaje.com.mx
reciclapapel.org
95
Identificar o tipo de plástico co que están fabricados
obxectos.
Describir algún proceso de obtención de plásticos.
Identificar fibras téxtiles.
Circuítos eléctricos:
Actividades Recursos Web
Describir a función dos compoñentes dun circuíto eléctrico
de corrente continua.
Xustificar os factores dos que depende unha resistencia
eléctrica.
Definir o concepto de enriza eléctrica e de intensidade de
corrente.
Diferenciar circuítos en serie, paralelo e mixtos, e
recoñecer as súas características.
Recursos
multimedia
Busca de
información:
wikipedia.org
tecnoloxia.org
consumer.es
unesa.net
youtube.es
desenchufados.net
iesvillalbahervas.co
m
Elementos de máquinas e sistemas:
Actividades Recursos Web
Identificar diferentes tipos de máquinas segundo a función
que realizan: poleas, rodas dentadas, engrenaxe…
Explicar o funcionamento dunha caixa de velocidades
dunha máquina ou vehículo.
Identificar os mecanismos de transformación de
movemento.
Identificar os elementos básicos dun embrague de
automóbil.
Recoñecer os acumuladores de enerxía mecánica máis
habituais: resortes, béstas, volante de inercia…
Recursos
multimedia
Uso de
programas tipo
Relatran e
Cocrodile Demo.
Busca de
información:
wikipedia.org
tecnoloxia.org
tecnología
obsoleta
mec.es
youtube.es
iesvillalbahervas.c
om
96
Distinguir os tipos de freos, compoñentes e xeitos de
accionamento.
Explicar o modo de traballo das chumaceiras.
Describir o modo de funcionamento dos rodamentos.
Explicar que é a lubrificación e os modos de provocala.
Circuítos pneumáticos:
Actividades Recursos Web
Enumerar os compoñentes dun circuíto pneumático describindo a
súa función.
Analizar as diferenzas e analoxías entre un cilindro de simple e
dobre efecto.
Explicar a función das válvulas distribuidoras.
Interpretar a simboloxía empregada na representación dun circuíto
pneumático.
Describir o funcionamento de cilindros accionados con válvulas.
Recursos
multimedia
Busca de
información:
wikipedia.org
tecnoloxia.org
aratecno.com
youtube.es
Proceso e produtos da Tecnoloxía:
Actividades Recursos Web
Interpretar e confeccionar organigramas industria.
Clasificar empresas polo xeito de empregar a tecnoloxía.
Explicar estrutura e función dunha oficina técnica.
Definir un proxecto técnico.
Enumerar a secuencia de actividades dunha empresa
industrial.
Explicar en que consiste o control de calidade dun produto.
Xustificar a importancia da normalización.
Identificar o organismo español encargado da normalización
Recursos
multimedia
Busca de
información:
wikipedia.org
eumed.net
vue.es
mec.es
youtube.es
oepm.es
uco.es
97
industrial.
Procedementos de fabricación:
Actividades Recursos Web
Identificar as diferentes tecnoloxías de fabricación.
Describir os procesos de moldeo en area e cera.
Comparar os procedementos de moldeo por forza centrífuga e
por inxección.
Distinguir entre deformación plástica e elástica.
Describir o proceso de forxadura manual.
Comparar os procesos de estampación en frío e en quente.
Explicar o proceso de extrusión.
Distinguir os diferentes tipos de trens de laminación.
Sinalar ámbitos industrias onde se aplican estes procesos.
Identificar as técnicas de fabricación con perda de material:
limadura, serradura, cizalladura, tradeado, torneadura,
fresadura e rectificación…
Clasificar máquinas ferramentas e identificar e definir as súas
magnitudes.
Describir a cadea cinemática dun trade,da máquina de serrar
alternativa, do torno, da fresadora e da rectificadora.
Distinguir as partes fundamentais dun torno, fresadora e
rectificadora
Recursos
multimedia
Busca de
información:
wikipedia.org
tecnoloxia.org
aratecno.com
tec.uji.es
youtube.es
iesvillalbahervas.c
om
manufacturing.sta
nford.edu
Tecnoloxía industrial II- 2º de BAC:
Materiais:
Actividades Recursos Web
98
Interpretar o comportamento e as propiedades dos
materiais.
Coñecer a aplicación de novos materiais.
Elaborar estratexias que conduzan á elección dun
determinado material en función das súas
propiedades.
Usar vocabulario axeitado para describir as
propiedades, comportamento e aplicacións dos
materiais industriais.
Recursos
multimedia
Busca de información:
wikipedia.org
tecnoloxia.org
consumer.es
auladetecnologías.com
youtube.es
tudiscovery.con.com
iesvillalbahervas.com
materiais.wiki.es
aprendizaje.com.mx
reciclapapel.org
Principios de máquinas:
Actividades Recursos Web
Identificar os elementos e mecanismos que
constitúen unha máquina, recoñecendo en cada caso
a misión que desempeñan.
Relacionar e aplicar as leis físicas aos fundamentos
do funcionamento de máquinas eléctricas e térmicas.
Recoñecer o correcto funcionamento dunha máquina
térmica ou eléctrica.
Analizar a composición dunha máquina e determinar
a súa potencia e rendemento.
Recursos
multimedia
Busca de información:
wikipedia.org
tecnoloxia.org
consumer.es
engr.usask.ca
youtube.es
educación tecnológica
iesvillalbahervas.com
materiais.wiki.es
99
Cir
cuít
os pneumáticos e oleohidráulicos:
Actividades Recursos Web
Recoñecer a influencia dos circuítos pneumáticos e hidráulicos no
funcionamento e control de máquinas de procesos técnicos.
Desenvolver a capacidade de interpretación de gráficos e
esquemas.
Describir correctamente os elementos que compoñen un circuíto
pneumático ou hidráulico e misión que desempeñan cada un.
Potenciar a capacidade de montaxe e desmontaxe de circuítos
hidráulicos e pneumáticos para asegurar o funcionamento do
proceso.
Recursos
multimedia
Busca de
información:
wikipedia.org
tecnoloxia.org
aratecno.com
youtube.es
Sistemas automáticos:
Actividades Recursos Web
Recoñecer a importancia dos sistemas automáticos na
tecnoloxía actual e a súa influencia no progreso.
Valorar a realidade dos sistemas de control e de
produción na calidade dun produto.
Recoñecer a influencia da técnica e da ciencia no
progreso da sociedade.
Identificar símbolos e esquemas coa realidade da
montaxe dun circuíto ou sistema automático.
Recoñecer a importancia práctica dos sistemas
automáticos de control en exemplos reais da vida diaria.
Recursos
multimedia
Busca de
información:
wikipedia.org
tecnoloxia.org
educared.com/mundo
robótica
psa-peugeot-
citroen.com
youtube.es
electronics.wisc-
online.com
iesvillalbahervas.com
Control e programación de sistemas automáticos:
Actividades Recursos Web
100
Recoñecer a influencia que exerce a tecnoloxía
moderna na execución, deseño e programación de
procesos técnicos e industriais.
Recoñecer a evolución que experimentou o tratamento
da información e a súa influencia na sociedade.
Potenciar a capacidade de deseño de circuítos lóxicos
para controlar o funcionamento de dispositivos
sinxelos.
Desenvolver a capacidade de interpretación de
símbolos, esquemas e planos de montaxe de circuítos
de control
Recursos
multimedia
Busca de información:
wikipedia.org
tecnoloxia.org
educared.com/mundoro
bótica
psa-peugeot-
citroen.com
youtube.es
electronics.wisc-
online.com
iesvillalbahervas.com
INFORMÁTICA 4º DE E.S.O.
Sistemas operativos e almacenamento:
Actividades Recursos Web
Principais funcións do sistema operativo. Interface
gráfica de usuario e intérprete de comandos. Manexo e
utilidades principais.
Software libre
Estrutura física e lóxica de almacenamento. Tipos de
arquivos. Organización e administración de arquivos.
Linux: Ubuntu
Windows XP
Busca de
información:
Wikipedia
Redes locais:
Actividades Recursos Web
Creación de redes locais: configuración de dispositivos
físicos para a interconexión de equipos informáticos.
Creación de grupos de usuarios, adxudicación de
permisos, e posta a disposición de contidos e recursos
para o seu uso en redes locais baixo diferentes sistemas
operativos.
Conexións inarámicas e intercambio de información entre
dispositivos móbiles.
Sniffers
Busca de
información:
Wikipedia
Internet:
Actividades Recursos Web
101
Uso básico de internet:
Navegador.
Buscadores.
Recursos en internet
Seguridade en intenet.
Seguridade en Internet: malware, virus e
crackers.
Mozilla Firefox
Internet Explorer
Busca de información:
Wikipedia
Imaxe dixital:
Actividades Recursos Web
Conceptos básicos de imaxe dixital.
Formatos de imaxe, conversión entre eles.
Uso dun programa de edición de imaxe en mapa
de bits.
Uso dun programa de edición de imaxe vectorial
Gimp
Inkscape
Busca de
información:
Wikipedia
Son dixital:
Actividades Recursos Web
Conceptos básicos de audio dixital.
Formatos de audio, conversión entre eles.
Uso básico do Audacity
CDex
Audacity
Format Factory
K-lite
VLC
Busca de
información:
Wikipedia
Vídeo dixital:
Actividades Recursos Web
Conceptos básicos de vídeo dixital.
Formatos de vídeo, conversión entre eles.
Uso básico do Virtual Dub (ou similar).
Virtual Dub
Kino
Format Factory
Busca de
información:
Wikipedia
Deseño dixital:
102
Actividades Recursos Web
Procedementos de deseño. Elementos, trazados e
figuras xeométricas fundamentais. A cor. A
edición. Recursos informáticos para a produción
artística. Maquetación electrónica. Saída a
diferentes soportes. Arte final.
Scribus
Inkscape
Busca de
información:
Wikipedia
Presentacións:
Actividades Recursos Web
Elaboración de unha presentación sinxela
mediante Impress.
Open Office
(Impress)
Busca de
información:
Wikipedia
Páxinas web:
Actividades Recursos Web
Creación dunha páxina web .
Html e CSS
Kompozer
PHP
Busca de
información:
Wikipedia
T.I.C. 1º de B.A.C.
Sistemas operativos e seguridade informática:
Actividades Recursos Web
103
Uso e administración de sistemas baixo Linux (Ubuntu)
e Windows
Creación de grupos de persoas usuarias, adxudicación
de permisos, e posta á disposición de contidos e
recursos para o seu uso en redes locais baixo diferentes
sistemas operativos.
Seguridade na internet. O correo masivo e a protección
fronte a diferentes tipos de programas, documentos ou
mensaxes susceptibles de causar prexuízos. Uso de
tornalumes. Importancia da adopción de medidas de
seguridade activa e pasiva.
Linux: Ubuntu
Windows XP
Busca de
información:
Wikipedia
Multimedia: imaxe dixital:
Actividades Recursos Web
Adquisición de imaxe fixa mediante periféricos de
entrada.
Tratamento básico da imaxe dixital: os formatos básicos
e o seu uso. Selección de fragmentos: tamaño e
encadramento das imaxes.
Acondicionamento de fotografías dixitais modificando
exposición, saturación, luminosidade e contraste.
Creación de debuxos sinxelos.
Gimp
Inkscape
Busca de
información:
Wikipedia
Multimedia: son e vídeo:
Actividades Recursos Web
Captura de son e de vídeo a partir de diferentes
fontes. Edición e montaxe de audio e vídeo para a
creación de contidos multimedia.
As redes de intercambio como fonte de recursos
multimedia. Necesidade de respectar os dereitos
que amparan as producións alleas.
CDex
Audacity
Format Factory
K-lite
VLC
Virtual Dub
Kino
Busca de
información:
Wikipedia
Xestión de bases de datos
Actividades Recursos Web
104
Xestión de bases de datos: Consultas, informes e
formularios.
Deseño dunha base de datos sinxel
Open Office
Base
My SQL
Busca de
información:
Wikipedia
Publicación e difusión de contidos: procesador de textos:
Actividades Recursos Web
Uso do procesador de textos
Uso dun maquetador
Open Office Writer
Scribus
Busca de información
na web:
Wikipedia
Publicación e difusión de contidos: presentacións:
Actividades Recursos Web
Deseño de presentacións. Emprego de
animacións sinxelas con elementos gráficos.
Open Office
Impress
Busca de información
na web:
Wikipedia
Slideshare
Publicación e difusión de contidos: elaboración de páxinas web:
Actividades Recursos Web
Integración e organización de elementos textuais,
numéricos, sonoros, gráficos e animados en
estruturas hipertextuais.
Elaboración de páxinas web que conteñan
obxectos activos sinxelos: mapas, formularios e
controis multimedia. html e CSS.
Creación e publicación na web. Estándares de
publicación. Deseño gráfico das páxinas web.
Accesibilidade da información.
Kompozer
PHP Designer
Busca de
información
na web:
Wikipedia
A internet e redes sociais:
Actividades Recursos Web
105
Acceso a servizos de Administración electrónica
e comercio electrónico: os intercambios
económicos e a seguridade.
Acceso a recursos e plataformas de formación a
distancia, emprego e saúde.
A propiedade e a distribución do software e a
información: software libre e software propietario,
tipos de licenzas de uso e distribución.
Canles de distribución dos contidos multimedia:
música, vídeo, radio, TV.
Acceso, descarga e intercambio de programas e
información. Diferentes modalidades de
intercambio.
Mozilla Firefox
Internet Explorer
Busca de
información
na web:
Wikipedia
Departamento de Economía
106
Curso Contidos Actividades Recursos
1º BAC
Evolución do
pensamento
económico
Wikipedia: principais figuras do
pensamento económico (Adam Smith,
Kart Marx, Keynes ...)
Visita guiada a
páxinas web
Xornais dixitais
Dicionarios
dixitais
Presentacións
multimedia/pow
erpoint
Vídeos
Gráficos
multimedia
interactivos
Test de
autoavaliación
interactivos
Ordenador
portátil
Proxector
Webquest
Blogues
Enciclopedia
virtual de
economía
Folla de cálculo
Procesador de
Os sistemas
económicos
Blog: traballos do alumnado sobre
países con organización económica
capitalista, socialista e mixta.
Poboación e
actividade
económica
P. multimedia: evolución da poboación,
transición demográfica, dinámica da
pirámide de poboación española
Xornais dixitais: artigos relacionados coa
poboación
WEB: consulta da EPA
O mercado e o
seu
funcionamento
P. multimedia: funcións de demanda e
oferta, a
elasticidade, o equilibrio do mercado.
Gráficos interactivos: desprazamentos
das curvas de demanda e oferta,
desprazamentos ao longo das curvas.
Punto de equilibrio, desequilibrio
2º BAC
Contabilidade
nacional
Web: consulta dos datos da
contabilidade nacional
Análise sectorial
da economía
galega
Webquest: a economía galega
O investimento
empresarial
Webquest: investimentos
Resolución de exercicios de valoración
de investimentos empregando a análise
económico-financeira folla de cálculo
Análise
económico-
financeira
Test interactivos de autoavaliación
A relación laboral Web: modelos de contratación en liña,
recibo de salarios, etc.
107
Obradoiro de Iniciativas Emprendedoras
DEPARTAMENTO DE FÍSICA E QUÍMICA
A función
produtiva
Web: consulta dos datos
Test interactivos de autoavaliación
textos
Os impostos P. multimedia principais impostos
Curso Contidos Actividades Recursos
3º -4º
ESO
Emprender,
Emprendedore
s
Ideas e
Proxecto
Habilidades
emprendedora
s
As fontes de
ideas Criterios
para
seleccionar
unha idea
Desenvolveme
nto dun
proxecto
Avaliación e
control
Ferramentas
de interese
para PEMEs
na rede
Ficha interactivas de
Iniciativas Emprendedoras
Web IGAPE
Web BIC GALICIA
Web Consellaría de
Economía
Web Wiki para compartir
coñecemento, documentos,
obradoiros, guías e demais
material para a
dinamización tecnolóxica.
Web: consulta dos datos de
proxectos
Fichas para completar con
dicionarios dixitais
Folla de cálculo para
mostrar resultados
Visita guiada a páxinas web
Xornais dixitais
Dicionarios dixitais
Presentacións
multimedia/powerpoint
Vídeos
Gráficos multimedia interactivos
Test de autoavaliación
interactivos
Ordenador portátil
Proxector
Encerado dixital
Webquest
Blog
Memorias USB
Enciclopedia virtual de
economía
Folla de cálculo
Procesador de textos
108
Nivel Contidos Actividades Recursos
ESO
BAC
Experiencias
laboratorio
Uso dos applets simulando un
determinado proceso físico (a
interactividade permite manipular os
valores das magnitudes das que depende
o fenómeno que está a reproducir).
Canón multimedia
Pantalla de
proxección
Ordenador
Aula informática
Internet
Recursos
educativos da
Consellería de
Educación
Recursos
educativos do MEC
Proxecto Newton
Software:
Open Office
JClic
Manipular substancias en laboratorios
virtuais antes de facelo fisicamente (en
xeral por seguridade)
Relacionar visualmente as propiedades
dunha molécula coa experiencia física do
laboratorio.
Estudio
xeometría
moléculas
Activar ou desactivar a rotación de
moléculas en tres dimensións para
apreciar os ángulos das ligazóns.
Traballo de
aula feitos
polo alumnado
Busca da información en Internet(consulta
en páxinas web, xornais en edición
dixital,…) e exposición en clase dos
traballos realizados
Realización de distintos xogos
relacionados coa materia: (pasapalabra,
cada sabio co seu tema, o aforcado...)
109
DE
PARTAMENTO DE ORIENTACIÓN
DEPARTAMENTO DE RELIXIÓN CATÓLICA
ESO e BAC
Obxectivos:
Presentar, ampliar e completar os contidos da materia.
Converter ao alumnado en protagonista da actividade.
Motivar ao uso pedagóxico das TICS.
Fomentar o uso de chats como recurso educativo.
Contidos:
Biblia.
Figura de Xesús.
Dereitos Humanos.
Ética e Moral cristiás.
Música e poesía cristiás.
Cursos Contidos Actividades Recursos
ESO
BACHARELATO
Orientación académica e
profesional.
Corrección de test.
Consulta de diferentes
páxinas educativas.
Visitar de varias
páxinas de
orientación
académica:ciug,
udc, usc, uvigo, fp
(consellería)
Test varios: badyg
etc.
Departamento de
orientación.
Aulas de informática
Biblioteca
Departamento de
Orientación
ESO
Diferentes áreas das
adaptacións curriculares:
matemáticas, ciencias
sociais, lingua galega,
lingua castelá.
Visita a páxinas
educativas e
interactivas.
Cd de xogos
educativos de
matemáticas,
linguas, etc.
Material diverso:
Pipo, matemáticas
interactivas, etc.
Páxinas web
interesantes e
adaptadas ao nivel
do alumnado.
110
Act
ivid
ades:
Podemos dividir as actividades en diferentes apartados que poidan servir como guía para o traballo:
Traballar coa Biblia en liña.
Usar diferentes enlaces webs con actividades como: encrucillados, sopas de letras, test,
pasapalabras…
Buscar información en internet para levar a cabo diferentes traballos.
Presentacións didácticas de diferentes temas en PowerPoint.
Presentar a Xesús na clase de relixión por medio de diferentes películas (dvds), artigos de prensa,
artigos de opinión...
Fomentar os xogos interactivos como unha forma diferente de aprender.
Achegar ao alumnado á música e á poesía cristiás.
Achegar ao alumando ao coñecemento de diferentes ONGs, a través das súas webs.
Visitas virtuais a diferentes catedrais, museos...
Deseñar unha revista ou folla informativa cunha táboa de Microsoft Publisher para traballar un tempo
litúrxico (Advento, Nadal…) ou para abordar un tema monográfico.
Crear unha weblog da clase de Relixión.
Deseñar unha web para o alumnado de Relixión.
Criterios de avaliación:
Saber utilizar adecuadamente as novas tecnoloxías.
Saber navegar por internet con certa soltura.
Saber contrastar opinións de diferentes ligazóns web.
Saber utilizar os diferentes xogos como medio de aprendizaxe.
Iniciarse en diferentes programas: Power Point, Hot Potatoes, Flash…
Fomentar o cinefórum para crear unha actitude crítica ante unha película, documental...
Respectar o material informático.
Recursos:
Recursos Educativos do MEC.
Recursos Educativos da Consellaría de Educación.
Diferentes materiais de ligazóns web.
Power point, Hot Potatoes, Flash diversos.
Diferentes blogs e chats.
Cds e Dvds.
111
BIB
LIOTECA:
Non debemos considerar a biblioteca como un espazo onde repousan libros, senón coma un Centro
de Recursos de apoio á Aprendizaxe e á Investigación (CRAI), que terá como funcións principais
facilitar o acceso á información en calquera tipo de linguaxe (textual, audiovisual, sonoro,
videográfico...) e a formación de usuarios para que tal acceso sexa posible.
Aínda é norma común que o alumnado, no seu proceso de aprendizaxe, teña como principal fonte de
información o profesorado e o libro de texto e que o encerado e o xiz sigan sendo os protagonistas
como recurso didáctico. É evidente que existe unha fenda entre a modernización da escola e o nivel
de desenvolvemento das novas tecnoloxías que abren un campo inmenso para o acceso á
información.
A biblioteca escolar debe adaptarse a estas novas tecnoloxías, tanto na súa propia xestión e
organización como proporcionando aos usuarios o acceso aos medios electrónicos de información.
Formación de usuarios.
Para que o alumnado teña acceso á información á que antes nos referimos e poida usar e traballar
cos recursos virtuais existentes na rede, require estar Alfabetizado en Información (AI), é dicir, saber
que información precisa, como busca o que necesita, como recoñece a información veraz e a que
non o é, como pode utilizala, a utilidade de tanta información, etc.
Por outra parte, dada a gran cantidade de recursos virtuais que hai na rede, é fundamental
seleccionalos en función da súa calidade, organizalos segundo a súa relación cos contidos
curriculares e ofrecelos a través de directorios específicos e sitios web, é dicir, cómpre tamén unha
formación en TIC.
Persoal.
O docente encargado da biblioteca é o responsable do plan de lectura. Por que non facer tamén un
plan de AI para alfabetizar ao alumnado en Información atribuíndolle esta función? En todo caso
necesitamos unha persoa con dedicación especial e cunha formación específica capaz de dinamizar
a biblioteca sobre todo nos aspectos de lectura e de alfabetización en información.
Material.
112
Est
á
previsto que este ano se leve a cabo a ampliación da biblioteca cuns dez postos máis de informática,
co cal poderemos habilitar un espazo de traballo e consulta con medios TIC a través dos cales o
profesorado pode integrar na súa práctica docente o uso da información e das NNTT.
Uso do material TIC na biblioteca.
Este material estará restrinxido ao traballo do alumnado de acordo coas esixencias que a práctica
docente individual requira para facer efectivo a integración das TIC no currículo da súa materia,
contribuíndo á súa vez ao desenvolvemento das habilidades de localización e busca de información.
A biblioteca e a súa propia páxina web.
É precisa a creación e mantemento dunha páxina web accesible dende a web corporativa do centro
como un medio máis a través do cal a biblioteca pode ofrecer os seus servizos e programas de apoio
á comunidade educativa.
O blog na biblioteca é necesario pero non suficiente. Cómpre unha web que proporcione un tipo de
información máis estática e ofreza a posibilidade de dar acceso estable á "biblioteca dixital escolar."
Contidos da páxina web da biblioteca.
A páxina web debe estar estruturada de tal maneira que os seus contidos estean relacionados coas
funcións da biblioteca. Nesta estrutura podemos distinguir seis bloques:
Información xeral: información referente á biblioteca: situación, horarios e responsables. Galería de
imaxes, normas de uso e información varia.
Plan de traballo da biblioteca: información dos obxectivos, actividades, programas ou actuacións
propias do plan anual de traballo da biblioteca.
Servizos: información dos servizos que se ofrecen (préstamo, acceso ao catálogo, difusión selectiva
de información, orientación bibliográfica, noticias e novidades, etc.).
Programas, actuacións e actividades: información de todas as accións, actividades e programas
que realiza a biblioteca ao longo do curso.
113
Pu
blic
acións: acceso a publicacións que a biblioteca xera e promove, así como material elaborado polo
propio alumnado (por ex. a guía da biblioteca, boletín de información xeral, boletíns monográficos,
boletíns de novidades, guías e recomendacións de lecturas, etc.)
Ligazóns de interese: acceso a recursos informativos dispoñibles na Rede. A biblioteca, ademais
de dispoñer dunha "biblioteca dixital escolar", tería que ofrecer un mínimo de ligazóns:
Blog actual da Biblioteca: http://bibliotecaterra.blogspot.com/2009/12/blog-post.html
Consultas en rede: http://www.opacmeiga.rbgalicia.org/
O ENCERADO DIXITAL INTERACTIVO.
Unha das formas de utilización e integración das TIC que poden introducir cambios significativos no
ensino é a utilización das páxinas web como materiais de apoio na práctica docente a través do
encerado dixital. É este un sistema tecnolóxico integrado por un vídeo proxector, un ordenador
(conectado a Internet) e un dispositivo de control de punteiro, que proxecta contidos multimedia
nunha superficie interactiva que contén o dispositivo de control.
Vantaxes.
A dispoñibilidade dunha PDI na aula proporciona unha serie de funcionalidades que facilitan os
procesos de ensino e aprendizaxe:
Proxecta información do ordenador, internet, dvd, lector de documentos... PDI =2º monitor do
ordenador.
Co punteiro a xeito de rato, dende a PDI, pódese controlar o ordenador.
Co punteiro a xeito de lapis, pódense facer anotacións sobre as imaxes proxectadas e logo
almacenalas.
Bancos de imaxes/multimedia, fondos de pantalla e outros recursos didácticos interactivos.
Un programa editor multimedia que permite elaborar presentacións e materiais didácticos interactivos
Outras funcionalidades: gravadora en vídeo, lupa, captura de pantallas, conversión texto manual a
texto impreso...
Impacto na aula.
Fonte inesgotable de información multimedia e interactiva dispoñible de forma inmediata.
Introduce máis canles de comunicación/interacción.
Visualizador de documentos que permite compartir e comentar recursos (propios, Internet, dvd).
114
O
alu
mnado está máis atento e motivado, comprende mellor os contidos, participan máis (presentación de
traballos, debates, exercicios colectivos...).
Clases máis activas e audiovisuais: resulta máis doado renovar metodoloxías e tratar a diversidade.
Integra o uso das TIC nas actividades da aula: buscar información, realizar e presentar traballos...
Para o profesorado é doado de usar, non dá problemas, entusiasma e aumenta a autoestima
profesional.
INTRANET.
A medio prazo, a rede de ordenadores e medios do centro deben estar relacionados entre si a través
dunha rede interna (intranet) para compartir a información e os distintos sistemas operacionais.
Coa intranet establecerase unha organización centralizada de datos e recursos do centro xestionado
por un ou dous servidores, para ofrecer á comunidade escolar as páxinas web da Intranet, os
programas de información concreta que o profesorado poña a disposición do alumnado, etc.
Este sistema facilitaría a administración e xestión dos equipos, así como a racionalización do uso de
internet por parte do alumnado, a creación de espazos virtuais con recursos educativos e de xestión,
así como a integración dos procesos e os datos de cada un dos usuarios nun sistema de traballo
corporativo e cooperativo.
A WEB DO CENTRO.
A curto prazo actualizaremos a web do centro estudando a posibilidade de crear unha web dinámica
na que poidan participar todos os sectores da comunidade educativa coa fin de facilitar a
comunicación e mellorar os procesos de xestión e de ensino aprendizaxe, así como a difusión das
actividades e a súa interrelación co contorno.
A web do centro debe ofrecer servizos como:
Servizos xerais: abertos a calquera visitante, presentan unha imaxe do centro á sociedade.
Información xeral sobre o centro e imaxe corporativa: situación, historia, servizos (niveis de ensino,
cursos, transporte...), instalacións, características xerais do alumnado e das familias, estrutura
organizativa, profesorado e persoal non docente, proxecto educativo...
115
Info
rma
ción e enlaces sobre o contorno: características xerais e socioculturais do contorno, historia, lugares
de interese educativo, centros de recursos, outros centros docentes da zona...
Información sobre as actividades que se realizan nas diversas clases e materias, calendario escolar
e titorías, exposicións con traballos do alumnado, noticias do centro, axenda de actos e exames,
actividades deportivas e extraescolares, presenza e servizos da ANPA, información sobre os
servizos de comedor e transporte, xornal escolar...
Acceso ás páxinas web e blogs do profesorado (coa programación de aula, apuntamentos e
materiais didácticos, orientacións...) e do alumnado (coa súa presentación, algunhas das actividades
realizadas...).
Acceso á biblioteca centro de recursos en liña (libros dispoñibles, enlaces e recursos de interese
educativo en Internet...).
Servizos exclusivos para o alumnado e as familias, accesibles mediante contrasinal.
Consulta do historial do alumnado: notas, actividades, faltas de asistencia….
Realización dalgunhas xestións administrativas en liña: matrículas, inscrición en actividades
extraescolares, petición de certificados, modificación de datos...
Servizos exclusivos para o profesorado e xestores do centro, accesibles mediante contrasinal.
Realización de tarefas relacionadas coa titoría: control de asistencia, entrada de notas, controis de
seguimento das actividades do alumnado, etc.
Exemplos de webs de centros.
http://www.ite.educacion.es/w3/centros/index.html
http://peremarques.pangea.org/webfuent.htm
A WEB DO PROFESORADO.
A web docente é un sitio web que axuda ao alumnado a alcanzar uns obxectivos pedagóxicos coa fin
de que incorpore determinados conceptos, manexe con soltura certos procedementos e adquira ou
afiance certas actitudes. Os contidos máis importantes das webs docentes son os que están
directamente relacionados coa materia, achegando información que facilite a aprendizaxe do
alumnado. Deberá ademais ofrecer, entre outros, os seguintes servizos:
116
Pre
sentación individual do profesorado, cunha síntese do currículo, destacando especialmente a súa
actividade docente actual.
Presentación do centro en que traballa, ofrecendo información sobre este e o seu ámbito e dando, á
súa vez, unha a súa visión persoal dalgúns dos aspectos daquel e do contexto no que realiza a súa
actividade educativa.
Listado de materias que imparte, coas ligazóns de acceso á web específica de cada unha delas (web
da materia).
Axenda. O profesorado informa sobre acontecementos e actos diversos que poden ser de interese
para alumnado ou para o profesorado da súa mesma especialidade.
Canles de comunicación que permitan ao profesorado e alumnado en xeral o contacto: correo
electrónico persoal, ligazóns a salas de conversa
Outras ligazóns a ferramentas xerais de Internet que considere útiles para o alumnado ou para o
profesorado: buscadores, portais educativos, enciclopedias.
A WEB DAS MATERIAS.
A Web de materias é unha poderosa ferramenta académica, desenvolvida para o seu uso académico
en internet, que amplía a clase permitindo facer máis eficiente o tempo que o profesorado está fronte
ao alumnado, ademais de facilitar a avaliación e o control da materia.
Por medio desta web o profesorado poderá establecer unha canle de comunicación asincrónica co
alumnado ampliando o tempo de ensino máis aló do dedicado á clase presencial e, polo tanto,
potenciando as súas capacidades didácticas. Comunicarse co alumnado, publicar apuntamentos ou
dar a coñecer as cualificacións son algunhas das posibilidades deste sistema.
É unha das aplicacións TIC que mellores resultados proporciona no sistema de ensino aprendizaxe.
Os principais contidos da páxina web dunha materia serían, entre outros, os seguintes:
Contextualización: a importancia da materia nos estudos que se están a realizar, o perfil do
alumnado a quen está destinada...
Os obxectivos ou finalidades que se pretenden conseguir.
117
Os
coñ
ecementos previos necesarios que debe ter o alumnado...
Temario de contidos e actividades de aprendizaxe, enumerando os diversos temas e presentando un
guión dos seus apartados principais.
Proposta de exercicios e actividades de aprendizaxe que se poden realizar.
Bibliografía específica.
Ligazóns a outras páxinas web de interese: documentos, WebQuest, simuladores, exercicios
autocorrectivos...
Metodoloxía docente e sistema de avaliación, indicando:
Recursos e metodoloxía que se utilizará.
Sistema de avaliación: as actividades que se terán en conta para a avaliación das aprendizaxes
(individuais e grupais) do alumnado, criterios de valoración, calendario...
EDUCACIÓN PARA A TV:
"As altas doses de consumo televisivo a que nenos e mozos de hoxe se someten diariamente e a
escasa ou nula presenza desta temática dentro do currículo escolar é, sen dúbida, un dos
aspectos máis rechamantes do proceso educativo.
Como é posible que o eixe central do seu tempo de ocio estea tan desconectado da vida
académica?
Como se explica que non se interveña dende o ámbito escolar para rendibilizar o potencial
educativo deste medio?
Como non se ensina a consumir de forma intelixente e racional as mensaxes televisiva?”4
Sería conveniente que o alumnado adquirise unha "competencia televisiva" que o capacite para ver a
televisión cunha actitude racional, intelixente, activa e crítica. É unha responsabilidade que atinxe a
todos, tamén aos centros escolares e profesorado.
Polo que respecta a este centro propoñemos a creación dun grupo de traballo que, co apoio e
incentivación didáctica da Administración Educativa, empece a traballar no deseño e a posta en
4 José Ignacio Aguaded Gómez, “Enseñar a ver la televisión: una apuesta necesaria y posible”. Comunicar 25, 2005, Revista Científica de
Comunicación y Educación; páginas 51-55.
118
mar
cha
de programas didácticos para ensinar a ver a televisión, desenvolvendo experiencias e
investigacións sobre pautas para a integración deste medio no currículo escolar do centro.
FORMACIÓN DO PROFESORADO
Malia a que no centro aumentou a dotación de medios tecnolóxicos, a realidade é que están
infrautilizados xa que o profesorado, na súa práctica docente, segue apoiándose no material impreso
dentro do modelo tradicional de transmisión de coñecementos. Posiblemente sexa debido ao feito de
ter prestado demasiado interese á formación técnica e instrumental docente (Word, Access, Excel,
PowerPoint, etc.) e pouco interese en formar para incorporar eses programas á práctica didáctico-
curricular e transformar e crear ámbitos de aprendizaxe diferenciados.
Se queremos que o profesorado teña competencia para incorporar as TIC a situacións educativas e
non meramente estéticas e administrativas, debe formarse nun amplo abano de capacidades e
competencias que superen o mero dominio técnico e instrumental.
Segundo Julio Cabero, para que profesorado e alumnado utilicen e integren as TIC é necesario que
se dean unha serie de condicións das que subliñamos particularmente estas:
Que o profesorado estea capacitado para a súa utilización e incorporación.
Que exista unha diversidade de contidos dixitalizados de calidade postos a disposición para a súa
doada incorporación.
CONCRECIÓN DA FORMACIÓN DEL PROFESORADO.
Dada a situación do centro sería necesario ofrecer ao profesorado os seguintes niveis de formación:
Iniciación á informática. Coñecer e manexar o sistema operativo Windows, a partir do cal se pasará
ao resto das aprendizaxes como dominar algún procesador de texto, utilizar follas de cálculo,
xestionar bases de datos, etc.
Iniciación á Internet: uso de navegadores, elaboración de axendas de enderezos-e, subscrición a
listas de distribucións, buscas, investigación de bibliotecas, librarías, textos, documentos, imaxes,
sons, música, revistas, chats, creación de páxinas web, etc.
Integración de Internet na aula. Nesta fase é onde os elementos do ensino tradicional se enfocan
mediante a perspectiva tecnolóxica de aprender a aprender, o profesorado como facilitador da
119
apr
end
izaxe e o alumnado como motor da súa propia aprendizaxe, etc.
Cursos de informática:
http://www.aprendemas.com/curso/cursos_de_profesor_educacion_infantil.html
DEPOSITARIOS DE MATERIAL.
Unha das causas polas que o profesorado non utiliza as TIC é o feito de non dispoñer de material
dixital elaborado para poder utilizalo na aula. Neste sentido sería interesante crear "depositarios" de
material para que o profesorado poida achegar, retirar ou intercambiar.
Sitios web de recursos en contextos anglosaxóns:
Servizo de Recursos Educativos da Universidade Rovira e Virgili:
http://www.sre.urv.es
Biblioteca virtual do grupo de Tecnoloxía Educativa da Universidade de Sevilla:
http://tecnologiaedu.us.es
Eduteka:
http://www.eduteka.org/
"The Gateway to educational materials":
http://www.thegateway.org
AVALIACIÓN DO PROXECTO:
AVALIACIÓN INICIAL.
Levarase a cabo mediante unha enquisa unha avaliación inicial para coñecer as posibilidades de
acceso do alumnado ás novas tecnoloxías (ordenadores no domicilio, tipo de conexión, destrezas no
uso de internet...)
Polo mesmo medio farase unha avaliación da situación do profesorado en canto ao uso das TIC.
Deste xeito, segundo os datos obtidos, poderemos adaptar o proxecto ás necesidades tanto do
alumnado como do profesorado.
120
AV
ALI
ACIÓN CONTINUA.
Ao longo do desenvolvemento do proxecto haberá reunións periódicas (semanais, mensuais ou
trimestrais, segundo os casos) para valorar o progreso, as experiencias e, no seu caso, as posibles
modificacións.
AVALIACIÓN FINAL.
No mes de xuño farase unha enquisa ao alumnado e outra ao profesorado coa finalidade de coñecer
o grao de satisfacción dos dous colectivos e así mesmo o grao de correlación entre a utilización das
TIC e os resultados académicos.
DIFUSIÓN DO PROXECTO
Unha parte importante do éxito ou fracaso deste proxecto dependerá da implicación da comunidade
educativa no mesmo. Por iso consideramos que as medidas de difusión deben estar encamiñadas á
motivación tanto entre o profesorado como entre o alumnado, para participar activamente no
desenvolvemento da fundación virtual proposta en todas as súas dimensións.
Dende esta perspectiva proporase:
Publicar na web do centro os materiais elaborados, os resultados acadados e as conclusións que se
extraian do traballo.
O profesorado que o desexe disporá dun acceso de seguridade para publicar os seus propios
materiais e traballos.
A páxina conterá ligazóns aos outros sitos web (Weblogs…) onde se garden produtos elaborados
coa finalidade da integración das TIC no centro.
4.2.4. Plan xeral de atención á diversidade (PAD).
XUSTIFICACIÓN BASEADA NO CONTEXTO
O Plan xeral de atención á diversidade lévase a cabo no IES Basanta Silva de Vilalba. Traballamos
nun Instituto de Ensino Secundario ubicado en Vilalba, no que se imparten o Ensino Secundario
121
Obr
igat
orio e o Bacharelato en dúas modalidades, Científico-Tecnolóxico e Humanidades - Ciencias Sociais.
O centro conta na ESO con 5 liñas en primeiro, 4 liñas en segundo, 4 liñas en terceiro + 1 PDC e 3
liñas en 4º + 1 PDC. No Bacharelato temos 3 liñas en 1º e 2 en 2º.
Recibimos alumnado de varios centros educativos de primaria:
CEIP Aquilino Iglesias Alvariño - Abadín
CEIP Muras - Muras.
CEIP Castelao – Belesar - Vilalba.
CEIP Monseivane – Moreda - Vilalba.
CEIP Terra Chá – Román - Vilalba.
CEIP A. Insua Bermúdez - Vilalba.
CEIP Manuel Mato Vizoso - Vilalba.
CEIP Xermade - Xermade.
Con respecto á atención á diversidade, cabe destacar que ao noso centro incorpórase alumnado con
moitas dificultades académicas, así como alumnos/as con discapacidade e minusvalías recoñecidas,
o cal implica que teñamos que aplicar moitas medidas de carácter extraordinario.
Con respecto ao cadro de persoal co que conta o centro, diremos que somos 60 profesores/as
entre os cales hai dúas profesoras de Pedagoxía Terapéutica e unha coidadora.
Consideramos a Educación Secundaria coma unha etapa onde se encontra alumnado con diferentes
capacidades, motivacións e intereses, así como alumnado con diferentes culturas e idiomas.
Partindo das dificultades con que se encontra o profesorado para dar resposta educativa ás
diferentes variables, o Departamento de Orientación desempeña, en colaboración co Equipo
Docente e o Equipo Directivo, a función de favorecer a atención á diversidade tendo en conta as
posibilidades do Centro. Para iso ponse en marcha un Plan xeral de atención á diversidade centrado
en medidas ordinarias e extraordinarias.
Para a posta en marcha deste plan cómpre, ao abeiro da lexislación vixente5, ter en conta os
recursos do entorno e ser coñecido e asumido por todos os membros do Centro.
5 Decreto 133/2007, que regula ensino ESO (DOGA 13 xullo 2007).
Orde do 6 setembro de implantación ESO (DOGA 12 setembro 2007).
Orde 21 de decembro 2007, avaliación na ESO.
Orde 6 outubro de 1995, adaptacións curriculares.
Orde do 30 xullo de 2007, que regula PDC.
Circular 8/2009, regula algunhas medidas de atención á diversidade.
Decreto 229/2011, regula a atención a diversidade(DOG 21 de decembro de 2011).
122
I
DENTIFICACIÓN E VALORACIÓN DAS NECESIDADES DO ALUMNADO
Un problema xenérico que observamos no noso centro é a relación directa entre hábito de traballo e
éxito escolar. O hábito de traballo non se logra de xeito sinxelo, polo que promóvese dende os
primeiros anos.
Obsérvanse diferenzas significativas no dominio das materias instrumentais básicas xa dende 1º
ESO.
Algúns/as alumnos/as dende 2º ESO son derivados a programas de Cualificación Profesional debido
á gran desmotivación cara aos estudos da ESO. O fracaso escolar deste alumnado deriva no
absentismo e en problemas de disciplina na aula.
É significativo o alumnado que promociona a 1º ESO coas competencias de primaria non
adquiridas, concretamente a lingüística, o cal implica ter que aplicar medidas de atención á
diversidade dende o comezo da etapa da ESO.
Non todos os alumnos/as presentan hábitos de lectura suficientes, polo que é moi importante levar a
cabo un plan lector para desenvolver en toda a ESO.
Recibimos alumnado de varios centros de Primaria, o cal hai unha maior probabilidade de que haxa
unha porcentaxe alta de necesidades educativas especiais, xa que se trata do único centro de
Secundaria da zona que acolle alumnos de Primaria.
Unha porcentaxe de alumnado precisaba dunha atención máis individualizada para corrixir as súas
dificultades de comprensión escrita, expresión oral e escrita, etc. e debido á ratio de alumnado, non
poden recibir a atención que precisarían.
OBXECTIVOS
Desenvolver medidas destinadas á prevención e detección temperá dos problemas de aprendizaxe e
outras NEE do alumnado.
Evitar fenómenos indesexables de abandono, fracaso e inadaptación escolar.
Facilitar a integración e a aprendizaxe das linguas oficiais de Galicia (galego e castelán) ao
alumnado inmigrante.
123
Det
erminar pautas de actuación educativas para dar resposta ás dificultades de aprendizaxe,
adquisición das linguas, necesidades educativas especiais e sobredotación.
Colaborar co profesorado na prevención e detección de problemas de aprendizaxe, así como na
planificación e realización de medidas ordinarias e extraordinarias precisas para dar resposta a esas
dificultades.
Participar e asesorar dende o Departamento de Orientación sobre medidas ordinarias, organizativas
e extraordinarias, establecendo os criterios para a súa posta en marcha a través da CCP, que á súa
vez informará aos departamentos didácticos.
Concretar e desenvolver os principios de atención á diversidade nas decisións de carácter
pedagóxico, organizativo e de xestión do centro.
Desenvolver medidas e actuacións de tipo curricular, relacional e organizativo para promover a
convivencia, a non discriminación e o respecto polas diferenzas.
Potenciar a acción titorial e orientadora por parte de todo o profesorado.
Promover a implicación das nais, pais e titores legais do alumnado no proceso educativo.
Adoptar cantas actuacións se precisen para a atención á diversidade do alumnado, contando, cando
cumpra, coa correspondente autorización.
MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
Medidas de carácter ordinario:
Plan de acollida do alumnado de Primaria6
O paso do alumnado de Primaria a Secundaria representa un cambio importante para el e para as
familias. Significa o aumento do número de profesorado por curso, o cambio do estilo de traballo
docente e a adaptación a novos compañeiros. Procuraremos que os procesos de educación escolar
non sufran descontinuidades, o que esixe un esforzo de coordinación entre os centros implicados.
Actuacións:
6 Consultar PAT.
124
Re
uni
ón do Equipo Directivo e da Orientadora co alumnado de 6º de Educación Primaria dos colexios
adscritos, así coma coas súas familias, coa fin de explicarlles as características do Centro.
Visita do alumnado de 6º Primaria e as súas familias ao Instituto.
Reunión do Departamento de Orientación do IES cos dos colexios adscritos e titorías de 6º dos
mesmos, para recoller información do alumnado que previsiblemente se vai incorporar ao Instituto.
Una vez comezado o curso, reunión de cada titoría co alumnado respectivo para realizar
presentacións, explicar a organización do Centro, normativa vixente, características da ESO...
Ao longo do mes de outono, reunión do Equipo Directivo e titorías coas familias do alumnado de
ESO para facilitar información sobre os aspectos máis relevantes da etapa: organización do
Instituto, horarios de atención ás familias, normas básicas, horario de clases, actividades
extraescolares, función do Departamento de Orientación, etc.
Análise do Departamento de Orientación dos informes remitidos polos centros de Primaria.
Entrevista coas familias do alumnado con necesidades educativas especiais.
Realización de avaliacións psicopedagóxicas e entrevistas polo Departamento de Orientación para
pedir/comunicar información a familias e profesorado.
Aplicación, polo profesorado de cada área, das probas iniciais de avaliación do nivel de competencia
curricular.
Detección e prevención por titores/as e profesorado en xeral do alumnado con posibles dificultades
durante o proceso de transición, comunicándoo, de ser o caso, ao Departamento de Orientación.
Avaliación “cero”. O equipo educativo realiza unha avaliación inicial do alumnado do grupo.
Aplicación de medidas de atención á diversidade: entrevista coas familias, revisión das materias
optativas elixidas, adaptación do programa ao grupo, elaboración de adaptacións curriculares
significativas, organización de grupos de apoio...
1.2. Avaliación inicial
125
Par
a
levar a cabo unha prevención e intervención de problemas de aprendizaxe no alumnado na
Educación Secundaria Obrigatoria, ao inicio da etapa o profesorado efectuará unha avaliación inicial
do alumnado que lle permita coñecer o grao de desenvolvemento naqueles aspectos básicos da
aprendizaxe e de dominio de contidos das distintas áreas.
Quen a levará a cabo?
Esta avaliación será desenvolvida polo profesorado de cada grupo-clase, informando e
coordinándose coa titoría respectiva e Departamento de Orientación. Na mesma terase en conta:
A información que se posúa sobre a escolarización e o proceso de aprendizaxe do alumnado.
As medidas de atención á diversidade que se levaron a cabo.
A información obtida por medio da aplicación dos diferentes instrumentos de avaliación.
Consideramos que unha boa avaliación inicial é fundamental de cara a un óptimo desenvolvemento
do proceso de ensino aprendizaxe, xa que nos permitirá coñecer o perfil do alumnado que imos
atopar, en especial naqueles casos nos que existan necesidades educativas especiais.
Como se levará a cabo?
Para a realización da avaliación consideramos oportuno recorrer ás seguintes estratexias e/ou
instrumentos:
Revisión do Expediente Académico de cada alumno/a (en concreto do informe individualizado de
final de etapa/curso de Educación Primaria e Educación Secundaria).
Revisión do informe remitido, se é o caso, ao Departamento de Orientación.
Entrevistas coas familias do alumnado (individuais e/ou colectivas).
Establecemento de contactos co profesorado e titor de 6º de Educación Primaria, e/ou orientadores
sempre que sexa posible.
Aplicación de probas específicas de avaliación inicial (elaboradas polos Departamentos Didácticos
correspondentes) sobre os coñecementos que o alumnado posúe en relación coas diferentes áreas.
Entrevistas co propio alumnado (individuais e/ou colectivas).
Documentación e información do Departamento de Orientación.
Etc.
En calquera caso, consideramos que toda avaliación inicial deberá recoller, polo menos, datos
relacionados con:
126
O
am
biente socio-familiar do alumnado.
Antecedentes académicos.
Hábitos de estudo.
Métodos de traballo na aula.
Competencias do alumnado.
Detección de dificultades na aprendizaxe.
Integración do alumnado.
O Departamento de Orientación do Centro facilitará ao profesorado (en especial ao profesorado
titor) aqueles instrumentos que se consideren máis axeitados para levar a cabo a avaliación inicial,
así coma a información que sexa precisa dos informes psicopedagóxicos do alumnado.
Optatividade
O Decreto 133/2007 polo que se establece o currículo da Educación Secundaria Obrigatoria
determina que xunto ás áreas de carácter obrigatorio, o currículo comprenderá tamén materias
optativas. Estas materias terán a finalidade de responder aos diferentes intereses, motivacións e
necesidades do alumnado, ampliar a súa orientación, facilitar a súa transición á vida activa e
contribuír ao desenvolvemento das súas capacidades.
Orientación educativa e profesional
Levarase a cabo dende:
O espazo da titoría, a nivel de aula.
O Departamento de Orientación, a nivel de centro docente.
Dende os Equipos Específicos de Orientación, a nivel provincial.
Por outra banda, os ámbitos de actuación da mencionada Orientación Educativa e Profesional serán
tres:
Apoio ao proceso de ensino aprendizaxe.
Acción titorial.
Orientación académica e profesional.
Os axentes destinatarios desta actuación serán o alumnado, o profesorado, as familias do alumnado
e a Comunidade Educativa en xeral.
127
Tit
oría
A titoría e a figura do/a titor/a son da máxima actualidade, de tal forma que día tras día van
recuperando unha imaxe non recoñecida no pasado.
Unha das mellores actuacións preventivas das dificultades de aprendizaxe, serían accións a
desenvolver na acción titorial:
Coñecemento e seguimento persoal do alumnado (capacidades, intereses, motivación, dificultades
académicas, etc.) en coordinación co profesorado.
Coñecemento da historia socio-familiar do alumnado a través de entrevistas, comunicando ás
familias sobre o proceso educativo de fillos/as.
Dirección e coordinación co resto do profesorado das sesións de avaliación para establecer criterios
comúns sobre necesidades que poidan xurdir.
Coordinación co Departamento de Orientación, no caso de detección de dificultades de aprendizaxe,
para a realización da avaliación psicopedagóxica. Ao efecto, o profesorado titor deberá informar á
familia para que autorice ao Departamento de Orientación á realización de probas ad hoc.
Posta en marcha do programa de habilidades sociais e outras actividades do plan de convivencia.
Programas de reforzo nas áreas instrumentais básicas
A quen está dirixido?
Os programas de Reforzo Educativo irán dirixidos a aquel alumnado que presenta dificultades nas
áreas instrumentais básicas (linguas e matemáticas), e non pode seguir o proceso ordinario de
ensino aprendizaxe.
Modifícanse elementos non prescriptivos do currículo, en concreto:
Secuencia de contidos.
Formas e instrumentos de avaliación.
Organización da aula.
Agrupamentos do alumnado.
Recursos materiais e persoais
Metodoloxía
128
Co
mo se levará a cabo?
Será levado a cabo polos seguintes membros:
O profesorado que imparte a área ou materia na que o alumnado precise a medida de reforzo, coa
colaboración e asesoramento do Departamento de Orientación.
Os grupos de reforzo /apoio (Exención da segunda lingua estranxeira en 1º e 2º da ESO)
Ao abeiro da Orde do 6 de setembro de 2007 pola que se desenvolve a implantación da Educación
Secundaria Obrigatoria na Comunidade Autónoma de Galicia, que recolle no punto 57 as materias e
o horario lectivo semanal, esta medida será adoptada polos Departamentos de Orientación dos CEIP
e titorías de 6º de Primaria (segundo o modelo de informe dispoñible no Departamento de
Orientación do IES) para o alumnado de incorporación a 1º ESO. No caso de alumnado de 1º e/ou 2º
da ESO que cursase Francés no curso anterior tomarase, se fose preciso, a decisión da exención .
Aula de convivencia
Dita medida ten como obxectivo principal que o alumnado aprenda a exercer os seus dereitos e
cumpra os seus deberes adquirindo as competencias necesarias para integrarse na sociedade como
cidadán. Dita medida ofrece ao profesorado e ao conxunto do centro educativo estruturas
organizativas que permitan vías de actuación educativas alternativas ante unha conduta disruptiva na
aula e crear espazos para aprender a resolver conflitos de maneira pacífica, reflexiva, dialogada e
transformadora.
Actuacións:
- O/a profesor/a encargado da aula de convivencia velará porque o/a alumno/a realice as tarefas
escolares encomendadas polo profesor/a de área.
7 “O alumnado dos cursos primeiro e segundo que presente claras dificultades continuadas no proceso de aprendizaxe, en particular na área
de lingua, poderá quedar exento de cursar a materia común de segunda lingua estranxeira. Neste caso recibirá reforzo educativo naqueles
aspectos en que se detectasen as dificultades logo do informe pertinente da persoa titora da etapa, ou curso anterior coa colaboración do
Departamento de Orientación, no cal se fará explícito o motivo da medida adoptada. No seu expediente académico figurará coa mención
de exento/a. A competencia da decisión recaerá na dirección do centro, oídas as nais, os pais ou os titores/as legais do alumnado afectado
pola medida”.
4 Ver plan de convivencia
129
- A
orie
ntadora ofrece ao alumnado a oportunidade de reflexionar sobre a súa conduta e as posibilidades de
cambiala, a través dun contrato de conduta.
- Ponse en marcha o Programa de Habilidades Sociais (levado a cabo pola orientadora alumno/a).
Adecuación da estrutura organizativa do centro
En relación á distribución dos alumnos por grupos (especialmente en ESO):
O equipo directivo elaborará os grupos dos alumnos de 1º ,2º , 3º e 4º da ESO en función
de: optativas e itinerarios,medidas de atención a diversidade (desdobres, exención francés, ACS),
repetidores, perfil disruptivo dalgún alumno/a, intentase repartir os/as alumnos/as polos diferentes
grupos para intentar facer grupos con características similares. Para a realización dos grupos o
Equipo Directivo conta coa colaboración do Departamento de Orientación.
Procúrase que dentro das posibilidade do centro, o alumnado con discapacidades física,
psíquica e sensorial estean ubicados na aula que dispoña de menos ratio, pola atención específica
que precisa dito alumnado.
En relación á utilización de espazos:
Utilízanse os edificios por niveis: edificio D (1º e 2º), edificio B (3º e 4º), edificio A (1º e 2º
Bacharelato).
As aulas específicas concretamente a aula de ordenadores asígnase por defecto ao Departamento
de Tecnoloxía, existindo un procedemento para que sexa utilizada por outros departamentos. As
aulas de pizarra dixital pode ser utilizada polo departamento que o precise, existe un procedemento,
para apuntarse no taboleiro da sala de profesores. O salón de actos, pode ser solicitado á Dirección
polo profesorado que o precise.
Con respecto ao alumnado con necesidades educativas especiais (discapacidade visual, motórica
etc.), adxudicaráselles a aula máis adaptada ás súas necesidades de mobilidade na aula e no
centro.
En relación á redución de alumnado nas aulas etc:
Realízanse desdobres en Lingua Galega en 1º ESO, e de Lingua Castelá en 2º ESO, e de
Matemáticas en 1º e 2º ESO, .
Reforzo/apoio(exentos de francés) en 1º e 2º ESO.
130
Re
alíz
ase desdobre en Inglés ( Conversación) na ESO.
En Física e Química e Ciencias Naturais hai desdobre de Laboratorio.
Os grupos de PDC s desdóbranse do grupo de referencia de 3º e4º nas áreas que regula a
lexislación vixente.
Ao non dispoñer de horas para a recuperación de materias pendentes, estas recupéranse cos
profesores que imparten cada unha delas e de forma que cada departamento determinou nos seus
respectivos plans de recuperación de pendentes.
Sería preciso reducir a ratio nos grupos de 1º ESO para poder dar unha atención máis
individualizada ao alumnado, o cal implicaría poder levar a cabo unha atención á diversidade máis
eficaz, pero este curso non foi posible por falta de persoal docente.
Medidas de carácter extraordinario
Adaptación Curricular Significativa (ACS)
Ao abeiro do disposto na Orde do 6 de outubro de 1995 pola que se regulan as adaptacións do
currículo nas ensinanzas de réxime xeral, entendemos que a Adaptación Curricular Individual (ACI)
pódese definir coma “unha medida extraordinaria de atención á diversidade que afecta a elementos
prescriptivos do currículo”.
Elementos prescriptivos:
Obxectivos.
Contidos.
Criterios de avaliación.
Cando facer unha ACS e a quen?
A ACI irá dirixida a aquel alumnado que, por razóns educativas, sociais, culturais…, por padecer
déficit de calquera índole ou por posuír calidades excepcionais de sobredotación, non é capaz de
seguir o proceso ordinario de ensino aprendizaxe sen medidas de modificación esencial do currículo
de referencia.
Decidirase pois a conveniencia de elaborar unha ACI cando se vexan esgotadas outras medidas
ordinarias de intervención educativa. En calquera caso, a elaboración e o desenvolvemento desta
adaptación poderase realizar por ciclo, se se toma como referencia o currículo de Primaria, ou por
curso, se se colle como referencia o currículo da ESO.
131
Qu
en
a elabora?
Será elaborada polo profesorado que imparte a área ou materia na que o/a alumno/a precise a
medida de adaptación. Contará co asesoramento da persoa responsable do Departamento de
Orientación, coa colaboración do departamento didáctico, e, se é o caso, coa de calquera profesional
que participe na atención a ese alumnado (profesor/a de Pedagoxía Terapéutica, especialista en
Audición e Linguaxe...).
Protocolo a seguir para a posta en marcha.
Detección de dificultades de aprendizaxe e comunicación da situación á familia a fin de obter a súa
autorización para a realización de probas psicopedagóxicas. A persoa responsable do Departamento
de Orientación elaborará con posterioridade un informe cos resultados obtidos.
Reunión da Xefatura de Estudos, Departamento de Orientación, Titoría e profesorado das áreas
susceptibles de adaptación, para estudar a conveniencia da realización dunha ACI.
En caso de acordarse a elaboración da ACS, convocarase á familia para comunicarlle a decisión e
obter o seu consentimento para levar a cabo a medida educativa.
Elaboración da adaptación nas diferentes áreas, tendo como referente os obxectivos, contidos e
criterios de avaliación do ciclo ou curso.
Remisión da ACS pola Dirección do Centro ao Servizo de Inspección Educativa para o seu estudo e
aprobación.
Seguimento da ACS durante o curso e ao remate do mesmo. De precisar modificación remitirase de
novo ao Servizo de Inspección para a nova aprobación.
Onde se debe rexistrar?
Deberase recoller no correspondente Documento Individual de Adaptación Curricular (DIAC), que
estará composto das seguintes partes:
Datos persoais do/a alumno/a.
Datos físicos e de saúde.
Datos psicosociais.
Datos do contorno socio-familiar. Elaborado polo Departamento de Orientación
Datos do contorno escolar.
Profesionais participante.
132
Re
cur
sos humanos e materiais.
Datos pedagóxicos.
Programación das áreas adaptadas: elaborado polo profesorado de área e Xefaturas de
Departamento.
Quedará rexistrado nos seguintes documentos:
Expediente académico como ACS.
Informe ás familias (será enviado cada trimestre co boletín de notas).
Deberá rexistrarse no XADE no momento da cualificación das áreas adaptadas para que quede
reflectido nas actas de avaliación.
Como se avalía a ACS?
A avaliación e promoción do/a alumno/a terá como referencia os obxectivos e criterios de avaliación
fixados na Adaptación Curricular
Profesorado especialista e en Pedagoxía Terapéutica (PT)
Constitúe o nexo de unión entre o profesorado de aula, alumnado, familias, Orientación e
profesionais relevantes na atención á diversidade. Tendo en conta que a persoa especialista en PT
encargarase prioritariamente daquel alumnado que presente dificultades xeneralizadas de
aprendizaxe, as súas funcións serán:
Atención docente directa a alumnado con Necesidades Educativas Especiais. (NEE)
Coordinación coa Xefatura de Estudos nas cuestións relacionadas coa educación e permanencia no
Centro de alumnado con algún tipo de discapacidade física, psíquica ou sensorial.
Colaborar coa CCP na elaboración do plan de actuación respecto ao alumnado con NEE.
Orientar ao profesorado que imparte docencia ao alumnado con NEE, ao propio alumnado e ás súas
familias.
Colaborar co profesorado na elaboración das ACI, así coma no seguimento e avaliación.
Valorar as necesidades educativas e desenvolver programas de intervención.
Elaborar materiais conxuntamente co profesorado para a atención do alumnado con NEE.
Planificar co profesorado tempos e instrumentos de avaliación adaptado ás necesidades do alumno.
Elaborar propostas do POA e do PAT.
Participar no PEC do Centro.
Atención temperá e prevención de dificultades.
133
Par
tici
par na avaliación Psicopedagóxica e medidas de atención á diversidade.
Apoio e asesoramento á Comunidade Educativa.
Cooperar co EOE en programas de intervención.
Promover a cooperación entre o Centro e as familias.
Establecer canles de comunicación con servizos e institucións (ONCE, Servizos Sociais, Asociación
de Síndrome de Down).
Programa de diversificación curricular8
A diversificación curricular é unha das medidas de Atención à Diversidade. O Programa de
Diversificación Curricular non debe ser un caixón onde se agrupa a alumnado cun elevado número
de suspensos, sen interese, conflitivo, problemático...Supón, pois, unha concepción distinta do
proceso de ensino aprendizaxe.
A finalidade última do Programa de Diversificación Curricular (PDC) é que o alumnado seleccionado
poida acadar os obxectivos xerais de etapa e o título de graduado en ESO, mediante unha
metodoloxía e uns contidos axeitados ás súas características e necesidades.
Segundo o DOG do 21 de agosto de 2007, os destinatarios dun PDC de 2 anos deberán cumprir as
seguintes condicións:
Ter cursado 2º de ESO, non estar en condicións de promover ao curso seguinte e ter repetido unha
vez na etapa.
Ter cursado 3º de ESO e non promover ao curso seguinte.
O DOG establece, ademais, unha serie de circunstancias que teñen que concorrer:
Alumnado que presente dificultades de aprendizaxe e que estea en risco de non alcanzar os
obxectivos da etapa.
Alumnado que recibiu medidas de atención á diversidade que resultaron insuficientes para acadar as
competencias básicas.
Alumnado que manteña expectativas de obter o título de Graduado en ESO e teña posibilidades
reais de conseguilo.
8 Orde do 30 de xullo de 2007/ DOGA 21 agosto 2007
134
Ao
sup
rimirse un grupo de PDC de 2 anos e o grupo de PDC de 1 ano, e tendo en conta que existe un
máximo de 10 alumnos/as por programa, pódese presentar o seguinte problema: que o número de
candidatos/as para o PDC sexa superior ao número de prazas ofertadas. Neste caso consideraranse
tamén os seguintes aspectos, priorizando:
Alumnado de máis idade.
Alumnado con actitude positiva (esforzo, traballo e interese en superar as dificultades).
Alumnado con enfermidade ou problemas socio familiares que incidan no seu rendemento.
Para a remisión ao Servizo de Inspección Educativa, que ten como prazo até o 30 de setembro de
cada curso, deberase ter en conta:
Proposta razoada do equipo do profesorado do grupo ao que pertence o alumno/a, expresado
mediante un informe individualizado elaborado pola titoría.
Informe do Departamento de Orientación, considerando o informe da titoría e decisión da familia.
Duración do programa e programación de ámbitos.
Recursos materiais e humanos (profesorado e espazo).
Profesorado con destino definitivo que se responsabiliza das áreas específicas.
Profesorado que impartirá o programa:
As áreas de ámbito científico serán impartidas por profesorado do Departamento de Ciencias da
Natureza, Física e Química ou Matemáticas e as de ámbito lingüístico social por profesorado dos
Departamentos de Linguas Galega, Lingua Castelá ou Ciencias Sociais, Xeografía e Historia. Á súa
vez exercerán a titoría do grupo e formarán parte do Departamento de Orientación.
Estrutura do programa:
ÁREAS
GRUPOS 1º ANO 2º ANO
135
L. estranxeira (3)
Área socio-lingüística (9)
Área científica (9)
Tecnoloxías (3)
Titoría (1)
L. Estranxeira (3)
Área socio-lingüística (8)
Área científica (8)
Titoría (1)
Tecnoloxías (3)
Grupo diversif.
(máx. 10
alumnos/as)
Optativa(2)
Educación física (2)
Educación plástica (2)
Rel./Atención Educativa/hist. rel.
(1)
Ed. Física (2)
Música (3)
Optativa (3)
Rel./Atención Educativa/hist. rel
(1)
Grupo aula
Protocolo a seguir para a posta en marcha do programa de diversificación:
Proceso Responsables Instrumentos Temporización
Proposta razoada
daquel alumnado
seleccionado para o
programa de
diversificación
Equipo de
profesorado, titores,
orientador/a, etc.
Modelo de informe
coa proposta do
equipo docente
asinado pola titoría
Preselección de 2º
na avaliación
Selección final xuño -
setembro
Avaliación
psicopedagóxica e
realización posterior
do informe
Departamento de
Orientación
Varias probas ou
entrevistas
Cumprimentar a finais
da 3ª avaliación e en
setembro o alumnado
pendente
Entrevista co/coa
alumno/a e a súa
familia
Departamento de
Orientación, Titoría e
Xefatura de Estudos
Documento de
recepción da
información asinado
polo/a alumno/a e a
familia
3ª avaliación e
setembro
Sesión de toma de
decisións
Xefatura de Estudos,
Titoría e
Departamento de
Orientación.
Acta Xuño-setembro
Elaboración do
programa de
diversificación
Departamento de
Orientación en
colaboración coas
Xefaturas dos
Departamento
Didácticos, segundo
Reunión de
coordinación Setembro
136
as directrices da CCP
e baixo a
coordinación da
Xefatura de Estudos
Avaliación:
Terá como referencia os obxectivos xerais da etapa. Teranse en conta os criterios de avaliación
establecidos para cada ámbito.
COORDINACIÓN E RESPONSABILIDADES DO PROFESORADO
O obxectivo de todos os profesionais que forman parte do equipo educativo debe ser común para
ofrecer ao alumnado a resposta que precisa ás necesidades que presenta (consideradas estas en
orde crecente en especificidade), axuda na súa integración social e facilidade para a consecución
dunha vida o máis autónoma posible. Esta tarefa require dunha grande actitude colaboradora que
parte do coñecemento da responsabilidade de cada un, podendo así concretar as parcelas
profesionais para unha actuación multidisciplinar.
En relación directa coa diversidade do alumnado, as funcións de cada profesional serán:
Profesorado da aula ordinaria
O/a profesor/a, titor/a e/ou especialista de área é quen ten este alumnado na aula e, polo tanto,
responsable de axudarlle a que acade os obxectivos establecidos con carácter xeral e de potenciar
as capacidades propias. O/a titor/a será a persoa encargada de coordinar todo o proceso, pero o/a
profesor/a, especialista ou non, é responsable da elaboración e posta en práctica das medidas
necesarias na súa aula e área concreta.
Colaborar na elaboración dos diferentes documentos do proxecto educativo, achegando ideas,
criterios e respostas de atención á diversidade.
Elaborar a súa programación de aula xunto cos membros do departamento didáctico, tendo en conta
as características xerais e individuais do alumnado segundo as directrices do plan.
Participar con todo o equipo de profesorado na resposta á diversidade.
137
Dar
res
posta concreta, partindo da avaliación inicial e da psicopedagóxica se é o caso, ás necesidades
identificadas, seguindo o proceso de menor a maior significatividade.
Profesorado especialista en Pedagoxía Terapéutica (PT)
Constitúe o nexo de unión entre o profesorado de aula, alumnado, familias, Orientación e
profesionais relevantes na atención á diversidade.
Orientación
É a última persoa responsable da avaliación psicopedagóxica e da toma de decisións. Unha vez que
se poña en marcha a medida de atención á diversidade decidida, o seu papel será:
Coordinar a totalidade do proceso dos sectores implicados.
Coordinar a planificación e desenvolvemento das actividades de orientación académica e profesional
a través do PAT e do POAP.
Asesorar á CCP proporcionando criterios psicopedagóxicos e de atención á diversidade nos
elementos que constitúen os proxectos curriculares.
Colaborar na prevención e detección de problemas de aprendizaxe.
Coordinar a avaliación psicopedagóxica co profesorado na adopción de medidas educativas
específicas ou extraordinarias para o alumnado que o precise, realizando o informe psicopedagóxico.
Elevar propostas á Xefatura de Estudos para organizar a docencia de alumnado con NEE.
Participar na planificación e desenvolvemento das medidas específicas e extraordinarias dirixidas ao
alumnado que o precise.
Colaborar coas titorías na toma de decisións de promoción final de ciclo e/ou etapa.
Manter vieiros de colaboración con equipos, organismos, entidades e profesionais que actúen sobre
o alumnado do Centro, para levar a cabo unha coordinación e un seguimento o máis eficaz posible
na consecución dos obxectivos propostos.
Equipo directivo
Ademais das súas funcións xerais determinadas no Regulamento Orgánico de Centros e precisadas
no RRI, contemplamos:
Promover e organizar os tempos necesarios para a aplicación deste plan.
Coordinar todo o equipo de profesorado a través da Xefatura de Estudos.
138
Fac
ilita
r e habilitar os recursos humanos e materias dispoñibles para a atención individualizada do
alumnado con necesidades específicas.
Solicitar os recursos de orientación e intervención psicopedagóxica externos cando sexa mester.
COORDINACIÓN CON SERVIZOS EXTERNOS E FAMILIAS_________________
En relación directa coa diversidade do alumnado, as actuacións serán:
1. Equipo de Orientación Específico (EOES)
Correspóndelle:
Asesorar e apoiar ao Departamento de Orientación.
Colaborar co Departamento de Orientación na avaliación psicopedagóxica cando sexa preciso.
Contribuír á formación especializada do Departamento de Orientación e do profesorado no ámbito
das necesidades específicas que atenden.
A coordinación con dito organismo é a través do Departamento de Orientación e Inspección
Educativa.
2. Departamentos de Orientación dos centros adscritos
Ademais das súas funcións no centro de Primaria, colaboran trimestralmente nunha reunión co
Departamento de Orientación do IES, e no último trimestre realízanse reunións extraordinarias para
levar a cabo as seguintes accións:
Intentar seguir as mesmas directrices nas medidas de atención a diversidade.
Analizar as situación dos alumnos/as que se incorporaron de primaria.
Coordinarnos na elaboración de materiais do Departamento de Orientación.
Organizar as xornadas de acollida das familias e do alumnado de nova incorporación ao centro
educativo.
Recoller información académica e familiar do alumnado de nova incorporación, coa
información facilitada polo profesorado de primaria.
Analizar conxuntamente as necesidades e as dificultades detectadas no alumnado de Secundaria,
para transmitir ao claustro e equipo directivo, e intentar coordinarnos e buscar solucións.
3. Asociacións : ONCE, Síndrome de Down…
139
O
De
partamento de Orientación a través de entrevistas e reunións cos representantes de ditas
Asociacións, intentamos establecer pautas de actuación conxuntas, e préstamo de materiais
educativos para a atención do alumnado con dita discapacidade.
4. Servizos Sociais do concello
O Departamento de Orientación ten reunións durante o curso escolar con persoal de Servizos
Sociais, para tratar diferentes temas relacionados con alumnado que está recibindo medidas de
atención á diversidade, alumnos/as con factores socioeconómicos. e culturais desfavorecidos,
alumnos/as con problemas psíquicos
Coordinarse no protocolo a seguir en absentismo escolar.
Cruz Vermella de Vilalba
Transporte de alumnos/as con discapacidade motórica.
Apoio educativo a alumnado, fóra do horario escolar, en situación sociocultural desfavorecida.
Familias
O pai/nai/titor/a legal do alumnado que vai recibir algunha medida de atención á diversidade, tras
decisión do equipo de profesores e Departamento de Orientación ,é avisado polo titor/a para unha
entrevista coa orientadora. Onde se lle informará da decisión tomada e si é preciso pedirase a
autorización dos pais/nais/titores legais para levar a cabo tal medida.
Trimestralmente, co boletín de notas, recibirán un informe do proceso educativo do alumno/a.
Realizaranse as entrevistas que se consideren precisas o longo do curso.
Ao comezo do curso, todas as familias do alumnado do centro teñen unha xornada de acollida co
equipo directivo, departamento de orientación e titores/as onde se lles informa de todos os aspectos
organizativos do centro en relación o grupo de alumnos, medidas de atención á diversidade,
convivencia, etc. (recollido no PAT)
SEGUIMENTO E AVALIACIÓN DAS MEDIDAS ADOPTADAS
Pautas:
Todo o equipo do profesorado participa no seguimento e coordinación.
A Xefatura de Estudos e o Departamento de Orientación convocarán unha reunión de coordinación
xeral previa no primeiro mes de curso e outra a finais de maio.
140
Re
aliz
arase unha avaliación continua da consecución dos obxectivos propostos nos plans de traballo
individuais, introducindo as medidas correctoras consecuentes coa evolución do alumnado.
A avaliación será realizada polo profesorado implicado, e conxuntamente coa Dirección e
Departamento de Orientación, avaliaranse trimestralmente as medidas tomadas e os seus
resultados.
No boletín de información trimestral, ás familias informaráselles sobre o seguimento nas medidas de
atención á diversidade, cun informe que se adxunta ao boletín de notas.
Na avaliación final, as familias recibirán un informe valorando a adecuación da medida e proposta
para o vindeiro curso.
Ao rematar o curso cubrirase un informe de seguimento das ACS.
Nas xuntas de avaliación final e extraordinaria, a xefa do Departamento de Orientación recollerá a
información e a valoración das medidas de atención á diversidade levadas a cabo durante o curso
escolar.
RECURSOS DISPOÑIBLES
Humanos:
Profesorado de PT.
Orientación.
Profesorado de reforzo para 1º e 2º de ESO.
Profesorado de diversificación curricular.
Todo o profesorado e equipo directivo.
Coidadora.
Espazos:
Dúas aulas específicas de apoio para as profesoras de PT, aulas de PDC aulas para os reforzos de
1º e 2º de ESO, aula de convivencia, aulas de desdobres, etc.
Os materiais didácticos necesarios para desenvolver axeitadamente o desenvolvemento do plan.
4.2.5. Plan de orientación e acción titorial (PO/PAT).
INTRODUCIÓN
141
A
titor
ía e a figura do titor son da máxima actualidade, de tal forma que día tras día van recuperando unha
imaxe non recoñecida no pasado.
Tal é este auxe experimentado pola función titorial que nestes intres pódese sinalar que o titor e o
funcionamento do centro son dúas realidades indisociables. Este último sería entelequia se non
dispuxera dos seus núcleos dinamizadores. Por este motivo imponse a planificación e a
programación da función titorial no centro educativo, é dicir, a organización do labor a desenvolver
por titores/as nunha triple dimensión: a persoal, a académica e a profesional.
Con todo isto, a formación do titor, así coma a planificación do seu traballo, adquire gran importancia,
máis aínda ao ver que os seus campos de actuación son múltiples e diversos. En todo isto, a
proposta dun Plan de Acción Titorial (PAT) axustado e coherente coas necesidades presentes no
centro docente constitúe un aspecto de primeira orde.
MARCO CONTEXTUAL
SITUACIÓN ACTUAL.
O presenta PAT está deseñado para o IES SANTIAGO BASANTA SILVA, situado en Vilalba, no que
se imparten o Ensino Secundario Obrigatorio e o Bacharelato nas modalidades Cientifico-tecnolóxico
e Humanidades e Ciencias Sociais. O Centro conta na ESO con 5 liñas en primeiro, 5 liñas en
segundo, 5 liñas en terceiro e 5 liñas en 4º. No Bacharelato con 3 liñas en 1º e 3 en 2º. Fisicamente o
Centro componse de cinco edificios (A,B,D) e dous pavillóns cubertos.
Destacan no mesmo as seguintes necesidades no ámbito da titoría:
Necesidade de elaborar o presente PAT, entendendo o mesmo coma o documento marco que guiará
a función titorial dende o mesmo inicio das actividades do Centro.
Necesidade de traballar as técnicas de traballo intelectual, en especial aquelas relacionadas coa
mellora da comprensión lectora do alumnado.
Necesidade de traballar no sentido de crear un bo clima social dentro das aulas e no Centro en xeral.
Necesidade de traballar a orientación académica e profesional no 3º e 4º da ESO.
RECURSOS.
Con respecto aos recursos espaciais, a Dirección do Centro poñerá á disposición das titorías os
seguintes espazos:
142
A
aul
a do propio grupo para as sesións de titoría co alumnado ou para outras reunións co mesmo.
O local do Departamento de Orientación.
Un local para a recepción individual de pais/nais que desexen visitar ao/á titor/a nas horas semanais
dedicadas a tal fin. Para evitar problemas de saturación, procurarase na medida do posible que as
horas de atención ás familias dos diferentes grupos coincidan o menos posible entre si.
Un local (dentro das posibilidades do centro) para reunións colectivas con pais/nais e para
conferencias, charlas,... que precisen un espazo máis amplo.
E outros locais que nun momento determinado sexan precisos para a realización de actividades
específicas previamente aprobadas.
En canto ás necesidades de recursos materiais, a Dirección do Centro deberá poñer á disposición
das titorías todo o material preciso para o correcto desempeño das súas funcións, sempre dentro das
dispoñibilidades do Centro, e habilitar, se é preciso, as partidas orzamentarias que sexan necesarias.
COORDINACIÓN DA ACCIÓN TITORIAL
A coordinación entre todos os implicados na acción titorial do Centro é algo primordial para a
consecución dos obxectivos que se formulan neste PAT. Para conseguila, propóñense as liñas de
actuación seguintes:
CRITERIOS PARA A ELECCIÓN DE TITORES
Considérase que a correcta elección de titores/as de cada grupo-clase resulta fundamental para un
mellor desenvolvemento das funcións que lles corresponden. Por tal motivo propóñense os seguintes
criterios a ter en conta para a distribución dos mesmos:
A voluntariedade do/a profesor/a correspondente, que deberá ser expresada con antelación nos
casos en que así sexa posible.
Que o/a profesor/a elixido/a lle dea clase a todo o grupo.
Que coñeza o grupo de anos anteriores e desexe continuar con esa titoría.
O profesorado con poucas horas de clase
Nº de horas que imparte o porfesor/a no grupo
COORDINACIÓN DO EQUIPO DOCENTE
As funcións de coordinación do labor titorial no do equipo docente serán desenvolvidas por:
A Xefatura de Estudos, que será a encargada da coordinación xeral da acción titorial.
143
A
Xef
atura do Departamento de Orientación, que colaborará coa Xefatura de Estudos no deseño,
modificación e posta en práctica da acción titorial e que se encargará do contacto diario con
titores/as e da solución dos problemas que poidan xurdir na aplicación concreta do PAT.
Titores/as do curso, que terán como misión a transmisión das instrucións da Xefatura de Estudos e
do Departamento de Orientación ao profesorado do seu curso e a comunicación das dificultades que
se atopen nas titorías.
A coordinación entre todos levarase a cabo por medio de reunións periódicas estruturadas da
seguinte forma:
Reunións mensuais entre a Xefatura de Estudos e o Departamento de Orientación, para facer
efectiva a coordinación.
Reunión inicial entre a Xefatura de Estudos, o Departamento de Orientación e titores/as, para
planificar a acción titorial ao longo do curso.
Reunións extraordinarias que sexan precisas con titores e Orientadora.
COORDINACIÓN CO ALUMNADO
A coordinación da labor titorial co alumnado de cada grupo-clase será realizada polo/a titor/a
correspondente dentro da hora semanal de titoría dedicada ao alumnado, nos cursos de Bacharelato
cando o/a titor/a o considere oportuno.
COORDINACIÓN COAS FAMILIAS
A coordinación do labor titorial coas familias será tarefa fundamentalmente do/a titor/a de cada
grupo-clase, aínda que contarán co apoio e asesoramento puntual da Xefatura de Estudos e do
Departamento de Orientación. Estará baseada en reunións ou contactos periódicos como:
Reunión inicial coas familias do alumnado para proporcionarlles información sobre o funcionamento
xeral do Centro e o tipo de comunicación coas mesmas ao longo do curso.
Haberá unha hora semanal de titoría de atención ás familias.
No caso de existir algún tipo de problemática especial no grupo ou con alumnos/as en particular, o/a
titor/a convocará ás familias a unha reunión conxunta entre Xefatura de Estudos, Departamento de
Orientación e titor/a.
COORDINACIÓN CO DEPARTAMENTO DE ORIENTACIÓN
Actuacións de apoio ao plan de acción titorial por parte do Departamento de Orientación:
144
Ent
reg
ar a carpeta de titoría no comezo do curso para facilitar as xornadas de acollida e a integración dos
novos titores e alumnado no Centro e grupo-aula.
Recompilar e elaborar materiais para seren traballados na titoría.
Elaborar e revisar as propostas do PAT.
Delimitar actividades comúns e concretas para cada nivel e etapa.
Reunións de coordinación con titores/as para facilitar materiais e resolver os problemas que poidan
xurdir.
Participar nas reunións dirixidas ás familias.
Asesoramento e atención a familias e alumnado.
Formular novas propostas á CCP se fose preciso.
Formación de titores en determinadas actividades.
Contactar con organismos da zona para levar a cabo charlas de educación para a saúde,
sexualidade etc.
Recollida das demandas das titorías.
Avaliación do PAT conxuntamente coas titorías e Xefatura de Estudos.
FUNCIÓNS TITORIAIS
As funcións que debe desenvolver o profesorado titor, recollidas na lexislación vixente, están
enfocadas cara a diferentes compoñentes da comunidade educativa, de tal xeito que se poden dividir
como se indica a continuación:
RELACIONADAS CO ALUMNADO
Coñecer as características persoais de cada alumno/a a través da análise do seu expediente
persoal e doutros instrumentos válidos para conseguir ese coñecemento.
A principios de curso aproveitaranse as horas de titoría coas familias para realizar entrevistas, previa
convocatoria, co fin de obter información sobre os/as alumnos/as. Así mesmo, a Xefatura de
Estudos, o Departamento de Orientación,... garantirán o acceso dos/as titores/as que o precisen a
outra documentación relevante que poida existir no Centro (actas parciais de área de cursos
anteriores, avaliacións psicopedagóxicas, adaptacións do currículo,...).
Proporcionarlle no principio de curso ao alumnado información documental ou, no seu
defecto, indicar onde poden consultar todo o referente ao calendario escolar, horarios, horas
de titoría, actividades extraescolares e complementarias previstas, programas escolares e
criterios de avaliación do grupo.
145
Est
a función debe ter en conta os condicionantes do inicio do curso, no que moitas veces non é posible
ter aínda completa a información á que se fai alusión.
Efectuar un seguimento global dos procesos de ensino-aprendizaxe do alumnado para
detectar dificultades e necesidades especiais, co obxecto de buscar as respostas educativas
adecuadas e solicitar os oportunos seguimentos e apoios.
O/a titor/a recollerá do/a profesor/a de cada materia os datos da observación sistemática a través de
diferentes instrumentos e procedementos, contando en todo caso co apoio do Departamento de
Orientación.
Facilitar a integración do alumnado no grupo e fomentar a súa participación nas actividades
do Centro.
A integración atenderase detectando os problemas de adaptacións e propoñendo actuacións
tendentes a reducir ou facer desaparecer os problemas, en colaboración co Departamento de
Orientación.
A participación fomentarase proporcionándolles ao alumnado información sobre as actividades e as
normas xerais ou particulares que as regulan e recollendo propostas do grupo para a súa inclusión
na programación.
Orientar ao alumnado dunha maneira directa e inmediata no seu proceso formativo.
Esta función levarase a cabo proporcionando ao grupo-clase toda aquela información que demande
(co asesoramento de quen corresponda) e achegándolles todo canto poida ser de interese para a
boa marcha dos seus estudos (bolsas, saídas profesionais, prazos e condicións de acceso a outros
estudos,...).
Favorecer o proceso de maduración vocacional orientando e asesorando ao alumnado sobre
as súas posibilidades académicas e profesionais.
A titoría será a encargada de pór en práctica no grupo-clase as actividades que deseñe o
Departamento de Orientación dirixidas ao coñecemento das características e intereses do alumnado,
á toma de decisións e á busca de saídas académicas e profesionais.
Orientar as demandas e inquedanzas do alumnado e mediar, en colaboración co delegado do
grupo-clase, ante o resto do profesorado, alumnado e equipo directivo nos problemas que se
presenten.
146
Ser
á fundamental que o/a titor/a participe no proceso de elección do delegado (sesións preparatorias)
para que o grupo-clase tome conciencia da importancia dunha elección axeitada para a defensa dos
seus intereses. O papel do/a titor/a como mediador entre o grupo-clase e o resto da comunidade
educativa será máis doado ao potenciar dentro do grupo as actitudes democráticas e responsables.
Informar ao alumnado do grupo-clase de todo aquilo que lles afecte en relación coas
actividades docentes e o rendemento académico.
Esta función desenvolverase por norma xeral nas horas de titoría e, en casos particulares, en
privado. Informarase sobre:
Modificacións no calendario.
Resultados das avaliacións.
Reclamacións ás cualificacións.
Temas tratados nas sesións de coordinación do profesorado do grupo.
Etc...
Cubrir os documentos oficiais relativos ao seu grupo-clase.
Dado que a maioría dos documentos se cobren na secretaría do Centro, ou ben por medios
informáticos, esta función entenderase como a recollida do material relativo ás sesións de avaliación,
así como ás comunicacións coas familias.
Controlar a falta de asistencia ou puntualidade do alumnado e ter informadas ás familias e á
Xefatura de Estudos.
A tal fin estableceranse as canles de comunicación axeitadas para que a información chegue
puntualmente a cada un dos implicados.
Atender, xunta co resto do profesorado, ao alumnado mentres permanece no Centro nos
períodos de lecer.
Esta atención procurará lograr a integración do alumnado e os grupos fomentando a colaboración e
sociabilidade entre eles a través de diferentes tipos de actividades.
RELACIONADAS CO PROFESORADO
147
Par
tici
par no desenvolvemento do PAT e nas actividades de orientación, baixo a coordinación da
Xefatura de Estudos e en colaboración co Departamento de Orientación.
Coordinar as adaptacións curriculares necesarias para alumnos/as do seu grupo-clase.
Baixo a supervisión do Departamento de Orientación, o/a titor/a coordinará o traballo de adaptación
que o profesorado leve a cabo para garantir a súa coherencia e adecuación aos criterios
establecidos.
Informar ao equipo de profesorado do grupo-clase das características de alumnos/as,
especialmente naqueles casos que presenten problemas específicos.
Nos seus contactos co alumnado, coas súas familias e co profesorado o/a titor/a detectará os
problemas que se presenten e manterá informado ao profesorado individualmente ou en reunións
conxuntas.
Coordinar o axuste das diferentes metodoloxías e principios de avaliación programados para
o mesmo grupo de alumnos/as.
Organizar e presidir as sesións de avaliación do seu grupo.
Colaborar co Departamento de Orientación do Centro nos termos que estableza a Xefatura de
Estudos.
Colaborar coas demais titorías e co Departamento de Orientación no marco dos Proxectos
Educativo e Curricular de Centro.
Esta colaboración sitúase sobre todo en relación á proposta de modificacións, ao ser titores/as
fundamentalmente transmisores das inquedanzas do alumnado do seu grupo-clase.
Exercer a coordinación entre os membros do equipo docente.
RELACIONADAS COAS FAMILIAS
Proporcionarlles ás familias ao principio de curso información documental ou, no seu defecto,
indicar onde poden consultar todo o referente a calendario escolar, horarios, horas de titoría,
actividades complementarias e extraescolares previstas, programas escolares e criterios de
avaliación do grupo-clase.
148
Co
ñecer os aspectos da situación familiar e escolar que repercuten no rendemento académico
de cada alumno/a.
Levarase a cabo a través de entrevistas privadas con alumnos/as e as súas familias. Tamén se
poderá aplicar, co asesoramento do Departamento de Orientación, unha enquisa preparada para tal
finalidade.
Informar ás familias de todo aquilo que lles afecte en relación coas actividades docentes e o
rendemento académico.
Fixaranse os criterios e as formas de comunicación coas familias de forma que reciban puntualmente
información relativa a:
Problemas de asistencia ou comportamento.
Dificultades atopadas e posibles solucións( R.E, P.D.C, PCPI, Técnicas de estudo etc.)
Resultados académicos (boletíns de notas, actividades de reforzo, consello orientador,...).
Outros temas: bolsas, concursos,...sempre en colaboración co departamento de orientación.
Facilitar a cooperación entre o profesorado e as familias de alumnos/as.
Implicar ás familias nas actividades de apoio á aprendizaxe e orientación.
OBXECTIVOS DO P.A.T.
Os obxectivos xerais que se marcan no presente Plan de Acción Titorial son os seguintes:
Levar a cabo unha formación integral e personalizada que responda ás actitudes, aptitudes,
coñecementos e intereses do alumnado.
Traballar coordinadamente profesorado-centro-familia.
Capacitar ao alumnado tanto para a toma de decisións relativas ás diferentes opcións educativas
coma para a saída ao mundo laboral.
Por outra banda, convén sinalar uns obxectivos especificos en función dos seus destinatarios:
Alumnado:
Coñecer e valorar a persoa do/a alumno/a e potenciar o seu desenvolvemento psicosocial.
Favorecer a integración e participación de alumnos/as na clase e no Centro.
Recoller información, opinións e propostas do alumnado para un maior coñecemento dos alumnos e
do grupo.
149
Pro
mo
ver actividades que fomenten a convivencia, a integración e participación do alumnado na vida do
Instituto, en colaboración con actividades extraescolares.
Promover que se adopten as normas de convivencia no grupo, exercitando os seus dereitos e
deberes.
Informar ao alumnado sobre a programación titorial o ofrecer a oportunidade de opinións e
suxestións.
Identificar factores condicionantes do estudo, adquirir hábitos de estudo e técnicas de traballo
intelectual.
Optimizar o proceso de ensino-aprendizaxe, tratando de detectar posibles dificultades e darlle
respostas axeitadas.
Proporcionar información académica-profesional, vantaxes e desvantaxes das diferentes opcións e
itinerarios, saídas profesionais…
Facilitar ao alumnado o coñecemento do mundo laboral.
Facilitar a toma de decisións académico-profesionais.
Analizar conxuntamente os resultados da avaliación e valorar os resultados e posibles factores que
puideron influír nos resultados, etc.
Profesorado:
Asegurar a coherencia educativa no desenvolvemento das programacións.
Recoller información, opinións e propostas de cada profesor/a do grupo.
Unificar criterios e propoñer medidas e estratexias para a atención á diversidade.
Mediar entre situacións de conflito entre profesorado- alumnado.
Coordinar o proceso avaliador.
Axustar a programación ás necesidades do alumnado.
Colaborar co profesorado de apoio.
Detectar ao alumnado con necesidades educativas especiais.
Recibir, procesar e transmitir a información relevante sobre o alumnado do grupo-clase.
Familias:
Contribuír a favorecer unhas boas relacións entre pais/nais e máis o Centro.
Implicar a pais/nais nas actividades de apoio e orientación de fillos/as.
Informar a pais/nais de todo o que afecta á educación de fillos/as e pedirlles información relevante
para o proceso educativo dos mesmos.
Solicitar a súa colaboración e participación nas actividades do Centro.
PROGRAMACIÓN DA ACCIÓN TITORIAL MARCO
150
O
Pla
n de Acción Titorial marco estrutúrase en torno a unha programación cun carácter flexible de cara á
súa optimización ao longo do curso dependendo das necesidades que poidan ir xurdindo, ben sexa a
nivel dun grupo-clase concreto ou en todo un nivel. En calquera caso, non se pode perder de vista
que o que se intenta dende a acción titorial é traballar nestas catro liñas distintas pero
complementarias:
Ensinar a pensar.
Ensinar a ser persoa.
Ensinar a convivir e a comportarse.
Ensinar a decidirse.
ACTIVIDADES PROGRAMADAS POR NIVEIS.
Programación para 1º e 2º de ESO
Non se explica a nivel de temporalización por meses porque adaptaremos o nivel de funcionamento
do Centro educativo e do grupo-aula.
Primeiro trimestre:
Acollida do alumnado: presentación do/a titor/a, profesorado, horario...
Recollida de información que interese para xuntar ao historial académico: intereses, hábitos de
traballo, tempos de ocio,...
Actividades de dinámica de grupo.
Recolleita de información de informes individualizados de cursos anteriores.
Elección de delegado/a.
Dereitos e deberes do alumnado. Coñecemento do RRI.
Reunión con pais/nais de alumnos/as (titores, Departamento de Orientación e equipo directivo)
Preparación titores e orientadora a avaliación inicial
Mellora no estudo:
Entrega dun tríptico de técnicas de estudo.
Charla-coloquio sobre condicións ambientais, lugar de estudo, condicións físicas...
Elaborar os pasos a seguir para preparar unha lección.
Realizar actividades de atención e concentración, memoria.
Realizar actividades de pre-avaliación e comentarios pos-avaliación co grupo clase.
Realizar actividades de resolución de conflitos
Levar a cabo actividades de educación en valores: vídeos, fichas....
Ciclo de cine en colaboración cos Servizos Sociais do Concello de Vilalba.
151
Se
gu
ndo trimestre:
Mellora no estudo:
Realizar prácticas de: esquemas, subliñado, resumo...
Aprender unhas regras básicas para facer os exames.
Aprender a utilizar a biblioteca.
Realizar prácticas de comprensión de textos, expresión oral...
Traballo relacionado coa consecución dun bo clima social e relacional, tanto a nivel de aula coma de
Centro: actividades de resolución de conflitos, xogos de cooperación...
Realizar actividades lúdicas de atención, concentración, razoamento, etc.
Reunión informativa con pais/nais de alumnos/as sobre o desenvolvemento do curso.
Preparación da segunda avaliación: coordinar a sesión e burocracia.
Realizar actividades de pre-avaliación e comentarios pos-avaliación co grupo clase.
Realizar actividades relacionadas con habilidades sociais e de convivencia.
Ciclo de cine en colaboración co Servizos Sociais do Concello de Vilalba.
Talleres de educación para a convivencia en colaboración coa Cruz Vermella de Lugo.
Terceiro trimestre:
Realizar actividades de hábitos de saúde: prevención de tabaco e alcohol.
- Temas transversais: educación sexual, ambiental, etc.
Información sobre as posibilidades que ofrece o seguinte curso: optativas de 3º ESO.
Autocoñecemento dos intereses e motivacións por parte do alumnado.
Autoavaliación final do grupo clase.
Reunión avaliativa final con pais/nais de alumnos/as sobre o desenvolvemento do curso.
Reunión informativa coas familias sobre os criterios de promoción.
Ciclo de cine en colaboración cos Servizos Sociais do Concello de Vilalba.
Programación para 3º ESO.
Primeiro trimestre:
Acollida do alumnado: presentación do/a titor/a, profesorado, horario...
Actividades de dinámica de grupo.
Recollida de información que interese para xuntar ao historial académico: intereses, hábitos de
traballo, tempos de ocio,...
Recoller información de informes individualizados de cursos anteriores (en Secretaría).
Elección de delegado/a.
Dereitos e deberes do alumnado. Coñecemento do RRI.
152
Re
uni
ón con pais/nais de alumnos/as.
Preparar titores/as coa orientadora a avaliación inicial.
Mellora no estudo: entrega dun tríptico de técnicas de estudo.
Charla-coloquio sobre condicións ambientais, lugar de estudo, condicións físicas...
Elaborar os pasos a seguir para preparar unha lección.
Realizar actividades de atención, memoria e concentración...
Realizar actividades de pre-avaliación e comentarios posavaliación co grupo clase.
Comunicar os resultados da avaliación ás familias.
Preparación da primeira avaliación: coordinar a sesión da avaliación e burocracia.
Realizar actividades de resolución de conflitos.
Segundo trimestre:
Mellora no estudo:
Realizar prácticas de: esquemas, subliñado, resumo....
Aprender unhas regras básicas para facer os exames.
Aprender a utilizar a biblioteca.
Realizar prácticas de comprensión de textos, expresión oral...
Prácticas para aprender a entregar traballos.
Prácticas de toma de apuntamentos.
Traballo relacionado coa consecución dun bo clima social e relacional, tanto a nivel de aula coma de
Centro: actividades de resolución de conflitos, xogos de cooperación...
Realizar actividades de habilidades sociais e de convivencia
Reunión informativa con pais/nais de alumnos/as sobre o desenvolvemento do curso.
Preparación da segunda avaliación: coordinar a sesión e burocracia.
Realizar actividades de pre-avaliación e comentarios pos-avaliación co grupo clase.
Visualización de vídeos de educación para a paz, resolución de conflitos.
Talleres de educación ambiental en colaboración con Cruz Vermella de Lugo
Terceiro trimestre:
Realizar actividades de hábitos de saúde: prevención de tabaco e alcohol.
Información sobre as posibilidades que ofrece o seguinte curso.
Autocoñecemento dos intereses e motivacións por parte do alumnado.
Autoavaliación final do grupo clase.
Reunión avaliativa final con pais/nais de alumnos/as sobre o desenvolvemento do curso.
Reunión informativa con pais/nais sobre os criterios de promoción.
153
Re
aliz
ación de charla informativa e elaboración dun tríptico das optativas de 4º ESO, a levar a cabo pola
orientadora na hora de titoría.
Programación para 4º ESO
Primeiro trimestre:
Acollida do alumnado: presentación do/a titor/a, profesores, horario...
Recollida de información que interese para xuntar ao historial académico: intereses, hábitos de
traballo, tempos de ocio,...
Recoller información de informes individualizados de cursos anteriores (en secretaría)
Elección de delegado/a.
Dereitos e deberes do alumnado. Coñecemento do RRI.
Reunión con pais/nais de alumnos/as.
Mellora no estudo: entrega dun tríptico de técnicas de estudo
Charla-coloquio sobre condicións ambientais, lugar de estudo, condicións físicas...
Elaborar os pasos a seguir para preparar unha lección.
Realizar actividades de atención, memoria e concentración...
Realizar prácticas de: esquemas, subliñado, resumo....
Aprender unhas regras básicas para facer os exames.
Aprender a utilizar a biblioteca
Prácticas para aprender a entregar traballos.
Prácticas de toma de apuntamentos.
Realizar actividades de pre-avaliación e comentarios pos-avaliación co grupo clase.
Comunicar os resultados da avaliación ás familias.
Preparación da primeira avaliación: coordinar a sesión da avaliación e burocracia.
Segundo trimestre:
Traballo relacionado coa consecución dun bo clima social e relacional, tanto a nivel de aula como de
centro: xogos de cooperación...
Realizar actividades de resolución de dilemas morais.
Reunión informativa con pais/nais de alumnos/as sobre do desenvolvemento do curso.
Preparación da segunda avaliación: coordinar a sesión e burocracia.
Realizar actividades de pre-avaliación e comentarios pos-avaliación co grupo clase.
Realizar actividades de hábitos de saúde: prevención de tabaco e alcohol.
Terceiro trimestre: actividades recollidas no Plan de Orientación Académico-Profesional de
Departamento de Orientación
154
Aut
ocoñecemento dos intereses e motivacións por parte do alumnado: cubrir o cuestionario de intereses
profesionais ...
Estudo de folletos e publicacións.
Elaboración do organigrama do sistema educativo e diagramas das posibles saídas e opcións ao
remate da etapa.
Análises das diferentes alternativas, validacións, condicións de acceso..
Charla-coloquio con profesores de Bacharelato e Ciclos Formativos da zona.
Elaboración pola orientadora na hora de titoría dun tríptico e charla-coloquio sobre el. Bacharelato
(modalidades, estrutura, itinerarios ata a Universidade, optativas, Ciclos Formativos de Grao
Superior…, Ciclos Formativos (condicións de acceso, localización xeográfica, duración dos mesmos,
titulación, saídas profesionais...)
Analizar a información no taboleiro de anuncios e o recanto de orientación.
Proxección de vídeos de Ciclos Formativos.
Recollida e estudo de ofertas de emprego aparecidas na prensa, taboleiros de anuncios.
Achega e cumprimentación de distintas instancias de solicitude de emprego, contratos de traballo...
Confección de documentos de utilidade: instancias, cartas de presentación, curriculum vitae.
Identificación e realización de probas psicotécnicas.
Simulación dunha entrevista de traballo, unha conversa telefónica.
Visualización de vídeos informáticos (entrevista, currículo...)
Charlas de orientación académica-profesional con pais de alumnos/as sobre saídas ao rematar a
ESO, entrega dun tríptico etc.
Programación para Bacharelatos
Ao longo o curso e no terceiro trimestre: actividades concretadas no Plan de Orientación
Académica Profesional
Orientación académica e profesional sobre itinerarios de 2º de Bacharelato en 1º curso de
Bacharelato.
Toma de decisións sobre o itinerario e optativas a elixir para o seguinte curso.
Entrevistas individuais do alumnado coa orientadora e titor/a.
Avaliación do grupo clase e dos resultados académicos.
Información e orientacións sobre a realización das probas de acceso á Universidade.
Información académica-profesional sobre carreiras universitarias, ciclos superiores, validacións,
residencias universitarias, bolsas, etc.
Información sobre o mundo laboral: procesos de inserción á vida activa, técnicas de busca de
emprego, etc.
Avaliación do grupo e dos resultado da avaliación.
155
Pro
gramación para as familias
Xornada de acollida para pais: ao comezo do curso reunión xeral do equipo directivo e orientadora
cos pais e a continuación cos respectivos titores onde se lles facilita información oral e por escrito de:
funcionamento do Centro, normas de convivencia, pautas en relación á adolescencia, sistema
educativo actual, etc.
Intercambio de información sobre aptitudes, intereses e motivacións do seu fillo/a.
Charla informativa da orientadora sobre as diferentes saídas ao rematar a ESO e o paso de 3º a 4º
da ESO, Bacharelatos.
Elaboración e entrega dun tríptico elaborado polo D.O. co organigrama do Sistema Educativo e as
saídas.
Entrevistas individuais con pais en relación á información académica- profesional dos seus fillos para
facilitar a toma de decisións.
Reunión e entrevistas individuais titor/a e orientadora cos pais para asesorar sobre condutas
negativas ou hábitos de estudo inadecuados, etc dos/as fillos/as ou calquera problema que puidera
xurdir.
METODOLOXÍA
A metodoloxía que se empregará nas titorías responderá a diferentes principios e recorrerá a
distintas estratexias. Deste xeito, convén sinalar:
Principios xerais.
Intervención titorial en dúas dimensións: individual e grupal.
O/a titor/a debe coñecer o contorno familiar, social e escolar do/a alumno/a e achegar datos
significativos na toma de decisións.
Potenciar o traballo cooperativo e buscar a participación e o protagonismo do alumnado.
Buscar actitudes positivas coma a autenticidade, a aceptación, a confianza, a empatía...
Rexeitar actitudes negativas coma o autoritarismo, o dirixismo, o paternalismo,...
Atender á diversidade e ás necesidades do alumnado.
Buscar a participación das familias.
Empregar unha metodoloxía aberta e revisable, que sexa atractiva e didáctica, adecuada a cada
contido e momento.
Estratexias e propostas metodolóxicas.
Técnicas sociométricas, para coñecer a estrutura e dinámica interna do grupo de alumnos/as.
156
Téc
nic
as de traballo en grupo: remuíño de ideas, debate dirixido, phillips 66, representación de roles,...
Técnicas de grupo con intervención de expertos: simposio, mesa redonda, panel, diálogo ou debate
público,...
Reunións informativas con pais/nais de alumnos/as.
Seguimento de programas de: toma de decisións, orientación vocacional, orientación académico-
profesional...
Entrevista: informativa, de diagnóstico, de orientación.
Observación, a través de instrumentos diversos: listas de control, rexistro anecdótico, escalas de
estimación, cuestionarios,...
Elaboración de informes e comunicacións escritas ás familias.
AVALIACIÓN DO PAT.
O PAT que se recolle neste documento é globalmente avaliable, así como en cada unha das súas
propostas, para valorar tanto o seu grao de adecuación como medida de atención á diversidade de
carácter ordinario, coma para ver se a selección de contidos e organización é a máis axeitada ou
precisa dalgunha modificación.
A avaliación da labor titorial deberá ser levada a cabo pola Xefatura de Estudos, coa colaboración de
titores/as e o apoio técnico do Departamento de Orientación. Participará tamén nesta avaliación o
propio alumnado, xa que é o principal beneficiario da acción titorial. Polo tanto, poderíanse sinalar
distintos niveis de avaliación da titoría:
A nivel de alumnado.
A nivel de titores/as (e profesorado en xeral).
E a nivel de Xefatura de Estudos e de Departamento de Orientación.
Finalmente cómpre sinalar que as modificacións que se considere oportuno realizar do presente
documento levaranse a cabo con carácter xeral ao remate de cada curso académico, incorporando
ao mesmo as aclaracións, engadidos, etc. que se consideren oportunas de cara a unha maior e
mellor optimización do labor titorial. Procederase tamén á modificación do PAT no momento en que
haxa cambios na lexislación que modifiquen substancialmente a normativa referente ás titorías.
4.2.6. Plan de atención ao alumnado que non opte polo ensino de relixión. (PAED).
O alumnado da E.S.O. e de Bacharelato que non opte por as ensinanzas de Relixión Católica nin de
Historia e Cultura das Relixións poderá realizar algunha das seguintes actividades:
Participación en concursos ou programas “internacionais ou rexionais”.
157
Ela
bor
ación dun periódico.
Técnicas de estudio, actividades de comprensión lectora, velocidade de lectura, expresión oral e
escrita.
Programa de desenvolvemento cognitivo: actividades de atención, concentración, memoria,
razoamento,…
Taller de emprego (especialmente en 4º da ESO): elaboración de currículos, cumprimentación de
formularios administrativos,…
Actividades para o fomento da lectura.
Debates sobre temas de actualidade.
Actividades de descubrimento intercultural, centradas na investigación e coñecemento doutras
culturas (sobre todo en cursos con alumnado inmigrante)
Xogos lúdico-educativos: resolución de problemas de lóxica e enxeño, paradoxas matemáticas,
construción de figuras xeométricas. Buscarase a utilización do material recibido no programa de éxito
escolar.
Taller de cine con proxección de películas e debates, atendendo principalmente á educación en
valores.
Taller de educación vial.
Taller de teatro.
Investigación sobre o patrimonio inmaterial: recollida de lendas, tradicións, contos populares ...
Taller de turismo:
Elaboración de trípticos de promoción do noso entorno fixándose en festividades , actividades
culturais, monumentos, rutas de interese, …
Viaxe virtual: Busca de información sobre temas variados de países, lugares ou espazos relevantes
que recorrería o alumno ou un grupo de alumnos nun proxecto de viaxe.
O profesorado encargado de levalas a cabo deberá decidir ó comezo de cada curso escolar que
actividades realizará; podendo programar o seu desenvolvemento durante todo o curso ou organizar
cada trimestre unha actividade diferente. As actividades serán adecuadas ós cursos e niveis nos que
se realice a atención educativa e deberase ter en conta a súa utilidade.
Aínda que a devandita atención non é avaliable e en ningún caso comportará a aprendizaxe de
contidos curriculares asociados ao coñecemento do feito relixioso nin a calquera materia da etapa, o
profesor poderá esixir trimestralmente aos seus alumnos a realización dun traballo, de calquera tipo
e en calquera soporte, que reflicte a actividade realizada. O esforzo, a actitude, a participación, a
presentación e elaboración dos resultados serán os criterios empregados para valorar a implicación
do alumno nas actividades desenvolvidas no período de atención educativa e informar desta ós pais
e titores.
158
4.2.7.
Proxecto interdisciplinar (PI).
Introducción.
No primeiro curso da ESO o alumnado realizará un proxecto interdisciplinar. O proxecto
interdisciplinar non é unha materia máis, senón un achegamento, de forma conxunta, compartida, ás
competencias básicas e ós saberes das outras materias do currículo. Pretende un tratamento
globalizador dos distintos aspectos que interveñen á hora de construír o coñecemento que, por estas
características, facilite o tránsito da primaria ao ensino secundario.
No plan que aquí se presenta expóñense os rasgos xerais que debe incorporar o proxecto. O
eixe central, a secuenciación e a concreta metodoloxía de traballo deberán ser decididos anualmente
no seo da comisión de coordinación pedagóxica, aceptados polo claustro do profesorado e
incorporados á programación anual do centro.
Ademais da lingua e a tecnoloxía da información como materias instrumentais, no proxecto intervirán
polo menos dúas materias do currículo (principalmente as materias de Ciencias Naturais, Ciencias
Sociais, Lingua Castelá, Inglés, Francés, Educación Plástica e Visual , Educación Física e
Matemáticas).
A persoa responsable do proxecto interdisciplinar será prioritariamente a persoa titora do grupo en.
Será competencia prioritaria da persoa titora e/ou da ou das persoas que o impartan a elaboración
da programación do proxecto colaboración estreita cos distintos departamentos implicados.
Lexislación.
Real Decreto 1631/2006, de 29 de decembro, polo que se establecen as ensinanzas mínimas
correspondentes á educación secundaria obrigatoria (BOE de 5 de xaneiro de 2007).
Decreto 133/2007, do 5 de xullo, polo que se regulan as ensinanzas da educación secundaria
obrigatoria na Comunidade Autónoma de Galicia, DOG do 13 de xullo de 2007.
Orde do 6 de setembro de 2007 pola que se desenvolve a implantación da educación secundaria
obrigatoria na Comunidade Autónoma de Galicia.
Contribución da materia ao logro das competencias básicas.
No propio espírito desta materia vai incluído como referente principal a consecución das
competencias básicas, facendo fincapé en:
* Competencia en comunicación lingüística.
* Competencia dixital.
* Competencia en aprender a aprender.
* Competencia en resolución de problemas
159
*
Co
mpetencia en habilidades sociais e de autonomía.
Obxectivos.
Achegar, de xeito conxunto e compartido ó alumno os saberes das outras materias do currículo.
Tratar de xeito globalizado os distintos aspectos que interveñen á hora de construír o coñecemento
que, por estas características, facilite o tránsito do coñecemento recibido ó coñecemento construído.
Desenrolar no alumnado, de xeito compartido por varias áreas do currículo, ás competencias
básicas, potenciando o desenvolvemento autónomo desas persoas.
Traballar a multiplicidade de saberes para construír un coñecemento global a partir dos diversos
puntos de vista disciplinares (o obxectivo principal do “proxecto interdisciplinar”).
Realizar un traballo compartido, en que conflúan os esforzos persoais dos compoñentes dos equipos
creados na aula.
Potenciar nos alumnos a curiosidade polo mundo que os rodea, aproximándoos á resolución dos
interrogantes que esa curiosidade plantexa.
Contidos.
Aínda que o eixe central e os contidos concretos en torno ós que se articulará o proxecto
interdisciplinar deberán ser decididos anualmente, expoñemos algunhas das opcións que poderán
ser seguidas polo profesorado responsable de desenvolver o proxecto:
Participar no proxecto Climántica, vinculado á administración educativa, desenvolvendo as
actividades propostas.
Proxecto de elaboración dun xornal. Organizaríase aos alumnos para publicar un ou varios
periódicos (por grupos) de periodicidade trimestral; seguindo o modelo dunha redacción de prensa ós
alumnos buscarían información, elaborarían artigos, traballarían as diferentes seccións, decidirán os
formatos, farían fotografías, caricaturas, etc.
Traballar coa prensa diferentes artigos.
Metodoloxía.
No desenvolvemento do proxecto deberanse seguir os seguintes pasos:
1. Planificación.
2. Busca e tratamento da información.
3. Comprensión e expresión con textos de variado formato.
4. Exposición dos resultados do traballo realizado en variados formatos: oral, escrito ou en soporte
informático.
Decisións metodolóxicas. Metodoloxía específica.
160
O
des
envolvemento da materia incluirá tanto o traballo individual como en grupo, dun xeito equilibrado. O
traballo diario incluirá utilización do ordenador, elaboración de fichas de traballo, busca e tratamento
da información, actitude crítica fronte ós temas tratados, difusión dos coñecementos mesmo en
Internet, etc…
Terá dúas bases, un no sistema tradicional de comunicación (empregando as TIC neste contexto) e
outro no método de proxectos, no uso do cal se fará fincapé de cara a calquera tipo de investigación
en calquera materia. Principalmente tratarase de aproximar ós alumnos a levar a cabo un proxecto
de investigación, preferiblemente en equipo, constituído por un conxunto de actividades de
descubrimento e investigación realizadas polo alumnado en torno a un tema escollido e delimitado
por el baixo a guía do profesor.
Materiais curriculares e outros recursos didácticos.
Empregará o ordenador ou periódico impreso.
Utilización da rede ABALAR para o desenvolvemento do proxecto interdisciplinar.
Libro do Proxecto climántica.
Empregará textos de variado tipo e formato.
Ademais do anterior o profesor poderá proporcionar material adicional ó alumnado de consideralo
oportuno: material escrito, material informático, por medio do vídeo proxector, etc…, material que
servirá de apoio para certos contidos do programa.
Avaliación.
Ademais da avaliación do propio proxecto desenvolvido polo alumnado, que implica unha exposición
oral, escrita e en soporte informático, avaliarase o traballo diario do alumno ou alumna na aula, así
como o traballo contido no caderno de clase.
Tendo en conta que se trata dunha materia baseada nun traballo continuo do alumnado na aula
guiado polas indicacións do profesor, na avaliación terá un peso fundamental o comportamento do
alumno ou alumna e a súa actitude e interese de cara ó traballo. O propio traballo do alumnado será
revisado de xeito continuo, dende a súa orixe á exposición pública, en base á consecución de cada
un dos apartados de contidos, incluíndo o seguimento, a memoria presentada e a presentación
pública.
Criterios de avaliación.
Os criterios de avaliación terán como referente a consecución das competencias básicas, facendo
fincapé nas competencias en:
* Aprender a aprender.
* Resolución de problemas
* Comunicación lingüística.
161
*
Ha
bilidade dixital.
* Habilidades sociais e de autonomía.
A base fundamental de avaliación será o propio traballo e o seguimento do mesmo dende a súa orixe
ata a exposición pública, incluíndo a memoria e a propia presentación.
Procedementos de avaliación.
6.3.1.-Ordinaria
Como foi especificado en anteriores apartados, os procedementos serán a observación do
traballo/proxecto desenvolto no período avaliado.
Sistemas de cualificación.
O sistema de cualificación terá en conta os traballos (ata un 70% da nota), e notas de clase e
comportamento (ata o 20%).
Medidas de atención á diversidade.
Aínda que a estrutura pensada para esta materia prevé facela accesible para todo o alumnado, no
caso de detectar dificultades específicas nalgún alumno ou alumna estableceranse as medidas de
reforzo necesarias que axuden a superar esas dificultades, baseándose para elo no método
colaborativo e de atención personalizada. Xa que logo, a base para afrontar a diversidade é o facer
consciente ós compañeiros das diferenzas e as semellanzas entre cada un e o resto do grupo, de
xeito que se vexa a diversidade como algo natural e a cooperación como complemento indispensable
na formación.
Actividades complementarias e extraescolares
1. Visitas de estudo que permitan a utilización do entorno.
2. Investigación dirixida na biblioteca. Lectura de textos, experiencias e opinións.
3. Investigación dirixida na rede.
4. Contactos con investigadores e estudantes con proxectos de investigación.
Tratamento do fomento da lectura
A traveso da investigación dirixida na biblioteca, enfocando a lectura á adquisición de coñecementos
e ferramentas intelectuais.
162
Tratamento de fomento das TIC
O uso do ordenador será fomentado en relación a varios vectores de desenvolvemento:
- Comunicación: parte das comunicacións internas faranse vía correo electrónico.
Emprego da rede ABALAR para o desenvolvemento dos traballos de investigación.
- Investigación: procura de datos diversos.
- Difusión: das propias actividades e dos seus resultados.
4.2.8. Plan especifico para alumnado repetidor.
Departamento didáctico de Matemáticas.
Plan de atención para alumnos repetidores.
Como norma xeral os alumnos repetidores deben desenvolver as mesmas actividades e realizar os
mesmos traballos e probas ca os restantes alumnos, xa que o obxectivo final e o mesmo para todos:
superar os contidos mínimos establecidos para o curso de que se trate.
Pero, entre os alumnos repetidores, podemos distinguir dous tipos:
os que superaron a asignatura no curso pasado e repiten por non haber superado outras asignaturas
os que non superaron as matemáticas no curso anterior.
Entre eles acostuma a haber diferencias significativas, tanto na actitude fronte a asignatura como no
nivel de coñecementos que posúen, de xeito que, sempre que o número de alumnos da clase e a
súa diversidade o permitan, desenvolveremos actividades diferentes para estes dous tipos de
alumnos repetidores.
Para alumnos da ESO.
Os alumnos que superaron a asignatura no curso anterior deberán, unha vez repasados os
conceptos fundamentais de cada tema, realizar exercicios e actividades de unha maior complexidade
e que supoñan mais implicación do alumno, tanto para a súa comprensión como para o seu
desenvolvemento. Farán as tarefas e exercicios de ampliación que figuran no libro de texto, ou
exercicios propostos especialmente para eles. A finalidade e tentar manter o interese destes alumnos
pola asignatura e reforzar a súa autoestima a traveso de tarefas de un nivel de complexidade maior.
Os alumnos que non superaron as matemáticas no curso pasado traducen dificultades especificas de
comprensión de conceptos, de cálculo, ou de ambas; unhas veces debidas a dificultades personales
de aprendizaxe e outras motivadas por un desinterese manifesto hacia a mesma. No primeiro caso, o
paso dun ano na vida do alumno supón, en xeral, unha maior maduración psicolóxica e, polo tanto
unha maior capacidade de aprendizaxe en xeral. Polo tanto deberán seguir o curso das actividades e
exercicios que se desenvolvan na aula para a maioría dos alumnos e que, para eles xa lles resultan
familiares, aínda que non os teñan entendidos. Supervisarase que as actividades que se propoñan
163
se
fag
an con regularidade e, cando non se entenda algo, se pregunte o profesor.
Para os alumnos que, repetindo curso, non aprobaron a asignatura no curso pasado e non amosan
interese polo aprendizaxe en xeral, e pola asignatura en particular, sólo nos queda tratar de
motivalos con exemplos e actividades que lles resulten próximas os seus intereses, atractivas na súa
presentación (vídeos, presentacións, aula virtual, etc.), e de unha baixa dificultade para aumentar a
súa autoestima e tentar que vaian adquirindo o interese por aprender algo novo.
Entendemos que a aula virtual e un espazo especialmente útil para atender a diverdidade, xa que
nela podemos incluir actividades de distinto grao de dificultade, en diferentes formatos, dirixidas os
diferentes tipos de alumnos que temos na aula. Xa sexan exercicios (con ou sen solución),
presentacións, documentais, materiais en flash, materiais de matemáticas en inglés dirixidas a cada
nivel, preguntas test para que comproben o seu progreso, etc. Unha vantaxe engadida é que poden
facelas dende a súa casa e no momento que queiran, coa posibilidade de que poden preguntar na
clase aquello que non entenderan.
Para alumnos de Bacharelato.
O bacharelato non é un ensiño obrigatorio, polo tanto, suponse que os alumnos que o cursan o fan
voluntariamente, escollendo as modalidades que mellor se axustan as súas capacidades e intereses.
Entendemos que todo o dito para a ESO é, tamén, válido para o bacharelato, aínda que o grao de
supervisión das tarefas sexa menos intenso, deixándolle unha maior liberdade o alumno para que as
realice, sen deixar de controlar esa realización.
Todo o anterior está supeditado a diversidade que haxa en cada aula, así como o número de
alumnos da mesma. Tamén a capacidade e dispoñibilidade do profesor no uso da aula virtual
(e das novas tecnoloxías) na que, frecuentemente, ha de ser un autodidacta. Se a sobrecarga
lectiva e burocrática segue a aumentar, non acertamos a ver cómo estes plans se poder levar
a cabo de xeito eficaz. Polo tanto, este plan ha de entenderse como unha meta a que tender
mais ca como unha obriga de estrito cumprimento.
Departamento didáctico de Lingua Castelá.
Los alumnos que repiten curso si tienen la materia de Lengua Castellana y Literatura aprobada no
recibirán ninguna medida complementaria, pero para los alumnos que repiten con esta materia
suspensa el profesorado podrá emplear materiales de refuerzo que le permitan atender las
necesidades de estos alumnos. Este material de refuerzo puede entregarse a los alumnos para
realizarlo en casa. Habrá un seguimiento de estos alumnos a lo largo del curso y durante las
sesiones de evaluación trimestral para observar si hay lagunas o problemas de aprendizaje.
Además los alumnos de 1º y 2º de ESO que repiten curso y presentan deficiencias de aprendizaje ya
reciben medidas de apoyo por parte de los profesores de Pedagogía Terapéutica y en los programas
de Refuerzo. También los alumnos repetidores de 3º y 4º de ESO tienen la posibilidad de entrar en
Programas de Diversificación Curricular. Junto a estas medidas de atención a la diversidad, los
164
prof
eso
res, en su labor diaria dentro de las aulas, ya llevan a cabo medidas ordinarias y actuaciones
dirigidas a prevenir, compensar y facilitar la superación de dificultades.
A pesar de estas medidas complementarias para los alumnos repetidores, nos encontramos con
algunos alumnos que carecen de motivación para trabajar con los materiales de apoyo y refuerzo,
por lo que la superación de la materia suspensa resulta difícil.
Departamento de Lingua Galega e Literatura
PROGRAMA DE REFORZO DO ALUMNADO REPETIDOR:
O alumnado coa materia pendente do curso anterior terá dereito a realizar una proba ordinaria a final
de curso e unha extraordinaria en setembro.
A maiores disto, este departamento realizará dúas probas parciais durante o curso académico,
repartindo os contidos da materia entre ambos os dous exames, de tal xeito que aqueles alumnos/as
que superen estes parciais non terán que acudir ás probas finais.
Para a preparación destes exames utilizarán como guía o libro de texto correspondente, podendo
consultar dúbidas co profesorado que lles imparta a materia no grupo do que forma parte.
A comezos de curso, o/a xefe/a de departamento reunirase , por niveis, co alumnado que teña a
materia pendente para informalo do procedemento a seguir, do reparto dos contidos obxecto destas
2 probas e das posibles datas para a súa realización (sobre novembro e marzo). A corrección destas
probas, tal e como se recolle na lexislación, corre a cargo do profesorado actual do alumno/a.
No caso de non ter superadas estas 2 probas, realizarase un exame global de toda a materia no
mes de maio.
Departamento didáctico de Física e Química.
Plan de reforzo para alumnos repetidores
En principio, distinguiremos dous casos:
Alumnos repetidores que no curso anterior aprobaron a materia de FQ : neste caso non requiren un
plan de recuperación.
Alumnos repetidores que no curso anterior suspenderon a materia de FQ: neste caso, e sempre que
o suspenso non sexa debido a desinterese pola materia, na medida do posible, analizarase para
cada alumno as dificultades maiores observadas no curso anterior e, mediante a resolución de
cuestións e exercicios sinxelos que o alumno irá entregando en prazos razoables, intentarase que
solvente as dúbidas, e logre acadar o nivel que lle permita adquirir as competencias básicas.
Plan de reforzo para alumnos coa materia de FQ de 3º ESO pendente
165
Trátase de alumnos que, en xeral, non amosan interese pola materia e que non a cursan en 4º ESO.
Por ese motivo, será o xefe/xefa de Departamento a persoa encargada do seguimento destes
alumnos/as.
Co fin de facilitarlles a superación da materia e que logren acadar as competencias básicas,
realizaranse tres exames ao longo do curso, un por avaliación. As dúas primeiras probas terán lugar
nas datas sinaladas a tal efecto por Xefatura de Estudos. A data da proba da terceira avaliación a
sinalará o Departamento xa que a marcada por Xefatura de Estudos reservarase para que aqueles
alumnos/as que teñan unha ou dúas avaliacións suspensas, poidan realizar as correspondentes
recuperacións, ou ben, para facer un exame global no caso de que houbera algúns que teñan toda a
materia suspensa.
En cada avaliación:
Dividirase a materia en catro partes.
Entregaráselle a cada alumno/a unha folla co traballo quincenal (5-6 problemas e cuestións ). Nese
traballo incluiranse definicións así como enunciados de leis, etc, co fin de que afiance os conceptos
estudados.
Cada un deses traballos cualificarase cunha puntuación máxima de 0,25 puntos .
Disporán dun período de lecer á semana para resolver dúbidas.
O exame de cada avaliación consistirá nunha serie de exercicios extraídos deses traballos.
Á nota acadada no exame sumaránselle as acadadas nos catro traballos, polo que podería
incrementarse a nota nun punto como máximo.
Departamento didáctico de Cultura clásica.
O Departamento de Cultura clásica e Grego establece o seguinte plan de reforzo ao alumnado
repetidor diferenciando se o/a alumno/a repite coa materia suspensa do curso anterior ou faino coa
materia aprobada. En calquera de ambos casos existirá un compromiso escrito por parte do alumno
de responsabilidade e seriedade no seu traballo, de non ser así o Departamento poderá non aplicar o
dito neste documento e considerar ao alumno/a como un alumno/a novo na materia.
Ao tratarse de alumnado repetidor intentarase na medida do posible traballar con materiais que non
se repitan respecto aos do curso anterior, pero resultará inevitable que nalgún caso teña que facerse
(contidos gramaticais, textos de traducción….). A parte o temario relativa aos contidos culturais e
histórico-literarios presentará moitas máis novidades.
Se o/a alumno/a non repite coa materia intentarse que traballe do xeito máis autónomo posible ao
mesmo ritmo e coas mesmas actividades e medidas que o resto do grupo. Soamente se lle prestará
unha atención máis individualizada naqueles contidos que se saiba que lle resultaron de máis difícil
asimilación o curso anterior ou no caso de que sexa o propio alumno o que solicite esa atención,
(nesta última posibilidade tamén están incluídos calquera alumno do grupo)
Se o/a alumno/a repetise curso coa materia suspensa trataríase dende un primeiro momento de que
se mantivese motivado cara a materia aínda que se repetisen explicacións ou exercicios.
166
An
aliz
aríase con el /ela cales foron os contidos que lle supuxeron máis problemas o ano anterior e
trataríase de solucionarse esas dificultades a traves de:
Explicacións adicionais fora do horario lectivo.
Elaboración de cadros sinópticos, resumos, esquemas….
Caderniños de actividades sobre os aspectos lingüísticos nos que presentara problemas.
Antoloxías de textos para traballar os aspectos culturais, históricos, literarios…
Frases de tradución agrupadas por os temas lingüísticos explicados e traballados na clase.
Exercicios de completar, declinar, conxugar,….o máis variados posibles para reforzar eses contidos
traballados na aula.
O obxectivo de calquera actuación que se realice no marco deste plan de reforzo irá encamiñada a
que o alumno consiga acadar os contido mínimos esixidos na programación do xeito máis sinxelo
posible.
Departamento didáctico de Inglés.
Consideramos que proporcionar unha resposta axustada ás necesidades educativas do alumnado
repetidor é unha tarefa difícil de levar a práctica, xa que dende a administración non se contempla
este alumnado a hora de establecer a ratio dos grupos. Por outra banda, as características deste
alumnado non se limitan a dificultades nunha determinada materia, senón que, xeralmente, afectan a
todo o proceso educativo e de aprendizaxe. Adoitan estar altamente desmotivados e non amosan
interese por aprender, o que habitualmente vai unido a falta de implicación das familias. Para abordar
esta problemática, sería necesaria a colaboración estreita entre o profesorado, o departamento de
orientación, a titoría e as familias.
Dende o noso Departamento consideramos que se están motivados e amosan interese deberían
poder seguir o ritmo do grupo no que están sen problema e, se nalgún caso se perciben dificultades
de aprendizaxe no alumnado que repite coa materia suspensa, proporcionaráselle material de
reforzo igual que o resto do alumnado nesas circunstancias, especialmente que o alumnado que ten
a materia pendente. Aínda así, cremos que nunha lingua estranxeira, materia na que a interacción
continua entre o profesorado e o alumnado durante a clase é absolutamente necesaria, a atención
individualizada ao alumnado con dificultades especiais pasa pola redución das ratios e a concesión
de profesorado de apoio.
Departamento didáctico de Francés.
a) Das materias pendentes de cursos anteriores
Plan de traballo
167
Os
alu
mnos co Francés pendente doutros cursos terá a posibilidade de recuperar a materia dividindoa en
tres avaliacións.
O Departamento faralle chegar ao alumno un dossier de exercícios para preparar trimestralmente e
poder así practicar os temas pendentes. O alumno irá facendo os exercícios e poderá consultar ao
profesor ao cargo as dúbidas e explicacións que sexan necesarias para conseguir acadar os
obxectivos mínimos; para isto fixarase unha hora e unha data na que se podan atopar para ese fin.
Procedementos e instrumentos de avaliación
Para avaliar a materia pendente teremos en conta dous puntos :
1) Realización e entrega dos exercícios encargados para o trimestre.
2) Examen escrito sobre os temas traballados.
Criterios de cualificación
Calificaremos o examen sobre 10 e o alumno superará o trimestre se obtén unha nota de 5 , e se fixo
entrega dos exercicios ben resoltos. O feito de superar as tres avaluacións, dará lugar a unha
avaliación positiva en xuño. Se suspende algún examen e aproba a terceira avaliación entregando os
exercícios, tamén estará aprobado, tendo en conta que a avaliación é contínua.
No caso de que o alumno esté cursando Francés durante o curso actual, consideraráselle superada
a materia pendente se aproba a segunda avaliación do ano que está a cursar.
b) Da materia do propio curso
Plan de traballo
Ao inicio do curso realizarase unha avaliación inicial destes alumnos tendo en conta dous datos
- Se o alumno aprobou Francés o ano anterior. Neste caso seguirá o plan de traballo será o mesmo
co dos seus compañeiros non repetidores.
- Se non aprobou Francés o ano anterior, a avaliación inicial basearase nas causas de non ter
aprobado. Neste caso a profesora aplicará con este alumno as medidas previstas no apartado 18 da
Programación, relativas á atención á diversidade.
Procedementos e instrumentos de avaliación para os alumnos repetidores
Os procedementos e instrumentos de avaliación serán os mesmos que os dos seus compañeiros
non repetidores e que están explicados no apartado 9 da Programación.
168
Unha proba non superada
O alumno terá a posibilidade de recuperar no examen seguinte; avaliación contínua. Por iso é
fundamental que fagan unha autoevaluación, e unha avaliación coa profesora co fin de resolver fallos
ou problemas que non se resolveron no seu momento e que lle impediron superar a proba. Para isto,
apoiarase ao alumno con exercícios prácticos que o axuden a recuperar as carencias e poder así
seguir as clases con normalidade.
De todas formas o alumno, para ser elaborado positivamente terá que cumplir as actitudes ante a
aprendizaxe que constan no apartado 9 da Programación.
Departamento didáctico de Educación Física.
El alumnado que tenga la E.F. suspensa será atendido de una forma individualizada por el
Departamento de E.F. teniendo en cuenta el siguiente criterio:
Solamente se le aplicará dicho plan a aquel alumnado que muestre interés por superar la asignatura,
es decir, que presente los trabajos pertinentes, que no deje exámenes en blanco, que demuestre
trabajo, esfuerzo y superación a la hora de la ejecución práctica, que muestre una buena actitud
hacia la asignatura y los compañeros de clase, y que no tenga absentismo escolar.
El plan de refuerzo se realizará tanto a nivel conceptual, procedimental, como actitudinal.
Conceptos
Al alumno/a se le facilitarán resúmenes y esquemas de todas aquellas unidades teóricas que no sea
capaz de asimilar.
Procedimientos
Al alumno/a se le dedicará especial atención en todas las ejecuciones que no sea capaz de realizar
con cierta destreza, siguiendo una metodología de lo más simple hacia lo más complejo.
Actitud
El alumno/a que tenga problemas actitudinales, realizará un contrato conjuntamente con el profesor,
marcando objetivos muy concretos que el alumno/a se compromete a cumplir.
Departamento didáctico de Plástica.
Dende o Seminario de EPV , dentro da atención aos alumnos con dificultades, propoñemos tamén
un seguimento específico para os alumnos que sexan repetidores. Debido as características propias
da materia dividirémolos en dous apartados, para que dito seguimento sexa efectivo, e, sobre todo,
útil de cara a consecución dos obxectivos do curso ou etapa.
Os alumnos seguirémolos segundo dúas premisas:
Alumnos repetidores coa materia superada
Serán aqueles que o curso anterior aprobaron a materia pero repetiron igualmente. Nestes casos
aproveitaremos para aumentar a confianza do alumno, intentando que interveña e poida axudar na
169
aul
a
cos seus coñecementos xa adquirido. Facerlle ver que o que fixo o curso anterior serviralle para
superar o presente, e aumentar así a súa autoestima.
Alumnos repetidores coa materia suspensa
O caso é moi diferente do anterior xa que o seguimento debe ser máis exhaustivo. En primeiro lugar
revisaremos os apuntes que do educando temos apuntado – no caso de cambiar de profesor,
nunha reunión do Seminario informaremos ao profesor correspondente do alumno en cuestión – e
así saber das súas carencias. Fixarémonos en catro aspectos, e reforzaremos aqueles nos cales
ten máis dificultades co gallo de que consiga os obxectivos do curso académico. Ditos aspectos,
na materia de Educación Plástica e Visual serán:
Comportamento:
Hábito de estar en silencio
Traer material
Respecto á materia e aos compañeiros
Traballo diario:
Na aula e na casa.
Parte teórica:
Linguaxe plástico e visual.
Historia das artes plásticas.
Historia da fotografía.
Historia do cine.
Parte práctica:
Traballos de debuxo e pintura, fotografias, vídeos, etc...
Departamento didáctico de Música.
Dende o Seminario de Música, dentro da atención aos alumnos con dificultades, propoñemos tamén
un seguimento específico para os alumnos que sexan repetidores. Debido as características propias
da materia dividirémolos en dous apartados, para que dito seguimento sexa efectivo, e, sobre todo,
útil de cara a consecución dos obxectivos do curso ou etapa.
Os alumnos seguirémolos segundo dúas premisas:
Alumnos repetidores coa materia superada
Serán aqueles que o curso anterior aprobaron a materia pero repetiron igualmente. Nestes casos
aproveitaremos para aumentar a confianza do alumno, intentando que interveña e poida axudar na
aula cos seus coñecementos xa adquirido. Facerlle ver que o que fixo o curso anterior serviralle para
superar o presente, e aumentar así a súa autoestima.
Alumnos repetidores coa materia suspensa
O caso é moi diferente do anterior xa que o seguimento debe ser máis exhaustivo. En primeiro lugar
revisaremos os apuntes que do educando temos apuntado – no caso de cambiar de profesor,
nunha reunión do Seminario informaremos ao profesor correspondente do alumno en cuestión – e
170
así
sab
er das súas carencias. Fixarémonos en catro aspectos, e reforzaremos aqueles nos cales ten
máis dificultades co gallo de que consiga os obxectivos do curso académico. Ditos aspectos, na
materia de música serán:
Comportamento:
hábito de estar en silencio
traer material
respecto á materia e aos compañeiros
Traballo diario: na aula e na casa
Parte teórica:
Linguaxe musical
Historia
Parte práctica: tocar ou bailar
Departamento didáctico de Relixión
Departamento didáctico de Economía
Departamento didáctico de Latín.
● Materia de cursos anteriores.
Os alumnos coa materia de Latín pendente elaborarán un caderno de actividades trimestral que lles
será entregado pola Xefa de Departamento.
Ademais terán que facer unha lectura obrigatoria a escoller entre as que formen parte do programa
dese curso e respostar a un pequeno cuestionario.
Para a recuperación dos alumnos que teñen a materia pendente de cursos anteriores, a Dirección do
Centro encárgase todos os anos de facer un horario especial, de asignarlle esta actividade a un
profesor e de fixar unhas datas para as distintas avaliacións.
Procedementos e instrumentos de avaliación.
A xefa de Departamento correxirá o caderno de actividades entregado polo alumno cada avaliación e
ao final do curso académico o cuestionario sobre a lectura obrigatoria.
Criterios de cualificación.
A correcta realización do 50% do caderno de actividades suporá que o alumno supere ese trimestre.
Se algún alumno non entrega algún dos cadernos de exercicios terá que realizar na última avaliación
un cuestionario de preguntas curtas sobre o caderno que non entregara.
● Materia no propio curso.
Procedementos e instrumentos de avaliación para.......
Unha proba non superada
Unha proba non superada dentro da mesma avaliación será avaliada como superada se se consigue
superar a seguinte. De non ter entregados tódolos exercicios terá que entregalos antes de facer a
seguinte proba
171
Un
ha
avaliación parcial
Unha avaliación non superada implicará realización dun exercicio de recuperación que consistirá en
preguntas cortas que terá que ter un mínimo do 50% de respostas positivas para ser considerado
superado. De non ter entregados tódolos exercicios da avaliación terá que entregalos antes de facer
a proba.
A avaliación final ordinaria
A non superación da avaliación final ordinaria implicará a realización en setembro dunha proba sen
ningún material de axuda. Esta proba consistirá en preguntas curtas sobre os contidos mínimos.
A avaliación final ordinaria será a media aritmética das tres avaliacións.
● Avaliación final e perda de avaliación continua.
No caso de perda do dereito a avaliación continua o alumno realizará una proba final relativa aos
contidos do curso e seguindo para a súa cualificacón os criterios de avaliación e ponderación
previstos na presente programación.
Departamento didáctico de Xeografía e Historia.
Os alumnos repetidores que houbesen aprobado as materias do noso departamento
no requerirán de ningunha intervención educativa, xa que, o teren superadas as nosas materias,
simplemente seguirán o ritmo normal do curso.
Ós alumnos que repitan curso sen haber superado algunha das nosas materias se lles realizará un
especial seguemento, sempre e cando dita non superación fose orixinada por calquera motivo que
non fose deixadez, abandono da asignatura sen ningún motivo ou falta de interese polas nosas
materias, xa que, neste caso, a causa de dita non superación non sería a súa falta de capacidades,
senón a sua falta de interese, polo que a problemática de ditos alumnos non sería unha cuestión de
aptidude, senón de actitude, e a solución tería que vir derivada doutras actuación, máis dirixidas o
seu ámbito familiar ou, dentro do centro, ó departamento de Orientación.
Ós alumnos repetidores que teñan un reforzo educativo ou sigan un programa de diversificación
curricular non necesitarán de ningún seguemento, xa que vai implícito en ditos PDCs ou reforzos
educativos que teñan.
Ós alumnos repetidores, de haber algún, que houbesen suspendido materias do noso
departamento e que non se atopen nos casos anteriores se lles realizará un seguemento por parte
do profesor que no curso actual lle imparta clase en colaboración co resto de profesores do
departamento para tratar de mellorar aqueles aspectos da materia nas que presentase maiores
deficiencias no curso anterior.
Departamento didáctico de Filosofía.
172
Tal
como se solicitou pola Inspección Educativa o Departamento de Filosofía do IES Basanta Silva
mostra o plan de reforzo para alumnado repetidor ó abeiro da lexislación vixente.
Para o alumnado que repita curso sen ter superado algunha das materias do Departamento
de Filosofía se lle realizará un seguemento especial que terá en conta as carencias que presente o
alumno/a concreto ben sexan de falta de comprensión conceptual ou motivacional mediante material
de reforzo e atención personalizada. Se ben no caso de falta de motivación se procurará traballar en
contacto co Gabinete de Orientación.
No caso de alumnado que repita con todo o curso a atención recaerá na profesora actual
do alumno/a na asignatura concreta que repita do Departamento e que realizará unha atención
similar a outros alumnos/as que podan presentar disfuncións cognitivas con respecto á materia ainda
sen ser repetidores, se é que non supera as carencias que no ano anterior se lle detectaron.
O alumnado repetidor que teñan aprobado as materias do noso departamento non requiriran
intervencións educativas específicas por parte deste Departamento polo que seguirán o ritmo normal
do curso.
Os alumnos/as repetidores que houbesen aprobado as materias do noso departamento no
requerirán de ningunha intervención educativa, xa que, o teren superadas as nosas materias,
simplemente seguirán a evolución normal do curso. En todo caso se procurará, en contacto con
outros profesores, manter un coidado especial pola problemática que presenta calquer alumno/a
repetidor para axudarlle a superar as suas carencias nun novo curso.
Departamento didáctico de Bioloxía, Xeoloxía
Nas avaliacións de setembro considerarase a conveniencia de que aqueles alumnos con
características concretas e que teñan que repetir a materia do departamento sexan obxecto dunha
medida específica de ACI, reforzo educativo ou ingreso nun PDC.
Tendo en conta que dentro do alumnado repetidor hai grupos moi dispares de alumnos, as
medidas levadas a cabo diferirán atendendo a actitude académica que amosen ao longo do curso
presente. De modo que aqueles alumnos que sigan mantendo a tónica de falta de esforzo,
constancia, traballo ou interese non serán obxecto de aplicación de ningunha medida de atención
individualizada agás as recollidas nas medidas de atención á diversidade, xa que, neste caso, a
causa de dita non superación non sería a súa falta de capacidades, senón a súa falta de interese,
polo que a problemática de ditos alumnos non sería unha cuestión de aptidude, senón de actitude, e
173
a
sol
ución tería que vir derivada doutras actuacións, máis dirixidas o seu ámbito familiar ou, dentro do
centro, ó departamento de Orientación.
Os alumnos repetidores que houbesen aprobado as materias do noso departamento non
requirirán de ningunha intervención educativa, xa que, o telas superadas simplemente seguirán o
ritmo normal do curso.
Ós alumnos repetidores que teñan un reforzo educativo ou sigan un programa de
diversificación curricular non necesitarán de ningún seguimento, xa que vai implícito nas propias
medidas académicas adoptadas.
Ós alumnos repetidores, de haber algún, que houbesen suspendido materias do noso
departamento e que non se atopen nos casos anteriores realizaráselles un seguimento por parte do
profesor que no curso actual lle imparta clase en colaboración co resto de profesores do
departamento, profesor titor e departamento de orientación, para tratar de mellorar aqueles aspectos
da materia nas que presentase maiores deficiencias no curso anterior.
Seguimento temporizado do progreso destes alumnos fundamentalmente naquelas materias
que non superaron no curso anterior, polo menos unha vez ó trimestre.
Buscarase a adopción de metodoloxías que permitan unha maior participación e que motiven a
este alumnado a colaborar na adquisición das habilidades propias da materia: exercicios, traballos
individualizados, presentacións, elaboración de esquemas, resumos, cadros sinópticos, seguimento
do caderno de clase…
Departamento didáctico de Tecnoloxía
Aínda que o número de alumnos que non superan os mínimos esixidos en cada
curso representa unha pequena proporción sobre do total, tentarase presentar un
procedemento de atención a aqueles que, durante este curso escolar repitan curso .
As medidas de atención personalizada ao alumnado repetidor encadraranse dentro
das medidas de atención á diversidade do departamento.
En tódolos grupos se presentan necesidades educativas e inquietudes moi diversas,
circunstancia que esixe un esforzo por parte do profesorado de dar a cada individuo a
resposta e atención que precisa.
A existencia de grupos moi numerosos pon trabas a esta tarefa.
174
A
o
comezar o curso realizarase unha entrevista co alumnado repetidor onde se lle informará da
súa particular situación. Teremos que distinguir entón entre:
Alumnos/as que tiveran superado a materia do departamento no curso anterior.
Informaráselles que, como repetidores, deberán levar a cabo as mesmas ou parecidas
actividades que no curso anterior. A realización das tarefas presentaralles a posibilidade
de mellorar e profundizar nos coñecementos adquiridos. Se se dese o caso de que
tiveran acadado bos resultados na nosa materia, adoptaremos metodoloxías que lles
permitan unha maior participación e lles motiven a colaborar. Mesmo se poderían
reforzar con actividades de ampliación
Alumnos/as que non tiveran superado a materia do departamento no curso anterior.
Analizarase a causa da non superación de obxectivos:
- Se se trata de alumnos con problemas á hora de acadar os obxectivos propostos e á hora
de adquirir competencias básicas adoptaranse as medidas de reforzo na aula posibles e
necesarias.
- Se é alumnado que non amosase interese e/ou presentasen condutas disruptivas
analizarase a causa e formalizarase, por escrito, un compromiso de cambio de actitude
por parte do alumno. Informaráselle de que o incumprimento de dito compromiso implica
que non lle será aplicada ningunha medida de reforzo. Este contrato será revisado ao
remate de cada avaliación. Mentres a súa nova actitude se axuste ao comprometido,
seranlle aplicadas as medidas indicadas no apartado anterior. O incumprimento das
condicións as que o alumno se compromete porán fin a calquera medida de apoio ou
reforzo que puidese estar a recibir.
DATA
ALUMNO/A
CURSO e GRUPO
O alumno asume que a súa actitude durante o pasado curso non foi a axeitada, o
que contribuíu e/ou levou a que se atope na actual situación de repetidor, polo que se
efectúa o presente
175
CONTRATO DE CAMBIO DE ACTITUDE
Eu, para mellorar a miña actitude
e comportamento fronte á materia de Tecnoloxía comprométome a:
a) Asistir con puntualidade ás clases.
b) Traer a clase e diariamente o material preciso.
c) Facer as tarefas que o/a profesor/a encomende.
d) Non interromper as explicacións do/a profesor/a.
e) Atender as indicacións do/a profesor/a.
f) Permitir aos compañeiros realizar o seu traballo.
g) Colaborar con profesor e os compañeiros na realización do traballo.
h) Contribuír positivamente á orde da clase e colaborar para que o ambiente xeral
da clase sexa o axeitado.
i) Esforzarme no estudio e na realización dos exames e das tarefas diarias.
j) Tratar con respecto a profesores e compañeiros.
k) Empregar un vocabulario apropiado, sen burlas, insultos ou palabras
malsoantes.
l) Valorar o que estou a aprender e a súa valía para o meu futuro.
Vilalba, de de 201
O/A alumno/a
176
REVISIÓNS DO COMPROMISO
DATA
ALUMNO/A
CURSO e GRUPO
Puntos incumpridos:
a) Asistir con puntualidade ás clases.
b) Traer a clase e diariamente o material preciso.
c) Facer as tarefas que o/a profesor/a encomende.
d) Non interromper as explicacións do/a profesor/a.
e) Atender as indicacións do/a profesor/a.
f) Permitir aos compañeiros realizar o seu traballo.
g) Colaborar con profesor e os compañeiros na realización do traballo.
h) Contribuír positivamente á orde da clase e colaborar para que o ambiente xeral da clase sexa o axeitado.
i) Esforzarme no estudio e na realización dos exames e das tarefas diarias.
j) Tratar con respecto a profesores e compañeiros.
k) Empregar un vocabulario apropiado, sen burlas, insultos ou palabras malsoantes.
l) Valorar o que estou a aprender e a súa valía para o meu futuro.
Reflexión do alumno:
Sinatura do/a alumno/a:
177
5 ¿CÓMO NOS ORGANIZAMOS?
5.1. Normas de Organización e Funcionamento
PREÁMBULO
As presentes Normas de Organización e Funcionamento do Instituto de Educación
Secundaria Santiago Basanta Silva de Vilalba (Lugo) elabórase ao abeiro da norma
constitucional, no marco da Lei Orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do Dereito á
Educación, do Decreto 324/1996 polo que se aproba o Regulamento Orgánico dos Institutos
de Educación Secundaria (ROIES) e desenvolvendo o Real Decreto 732/1995, do 5 de
maio, no que se establecen os dereitos e deberes do alumnado e as normas de convivencia
nos centros de ensino, así como da Lei Orgánica do 2/2006 de 3 de maio e a Lei de
convivencia 4/2011 do 30 de xuño da comunidade autónoma.
Os membros do Centro a quen afecta estas normas serán o profesorado, o alumnado, as
familias ou representantes legais do alumnado e o persoal de administración e servizos,
incluídos os complementarios.
O respecto mutuo entre todos os membros da Comunidade Educativa presidirá a
convivencia no Instituto.
Estas normas serán públicas, podendo ser consultadas por todos os membros da
Comunidade Educativa nas oficinas de información situadas nos vestíbulos dos edificios A,
B e D e na páxina web do Centro.
TÍTULO I: DO FUNCIONAMENTO DO INSTITUTO
ARTIGO 1
As actividades ordinarias do IES Santiago Basanta Silva de Vilalba rexeranse pola
Programación Xeral Anual do Centro, na que se deberán atender as particularidades do
mesmo e o maior aproveitamento das actividades docentes e complementarias.
ARTIGO 2
178
No ámbito das súas competencias o Equipo Directivo, o Claustro, a Comisión de
Coordinación Pedagóxica, a Xunta de Delegados e, no seu caso, as Asociacións de Pais
considerarán e o Consello Escolar aprobará aquelas actividades complementarias e
extraescolares que mellor se adecúen á formación e interese do alumnado.
ARTIGO 3
O Horario Xeral do Centro será proposto polo Equipo Directivo, informado polo Claustro e
aprobado polo Consello Escolar.
ARTIGO 4
As clases desenvolveranse, pola mañá, de 8:45 h a 14:15 h, habendo un período de lecer
de11:15 a 11:45h. Pola tarde os luns serán de 16:15 h a 17:55 h. Terán unha duración de 50
minutos indicados polo timbre.
Ademais o centro permanecerá aberto os mércores de 16:15 h a 17: 55 h.
ARTIGO 5
A presentación dos cursos realizarase nun ou varios actos nos que o alumnado de cada
grupo será informado do seu horario e daqueles outros aspectos de interese xeral.
ARTIGO 6
a) Cando o centro escolar permaneza aberto terá que haber, polo menos, un cargo directivo
de garda e un subalterno.
b) A Xefatura de Estudos nomeará ao profesorado de garda que se distribuirá da seguinte
maneira:
a. Dous profesores asignados á garda de transporte.
b. No período de clases, como mínimo, haberá un profesor ou profesora para cada edificio (
A, B, D).
c. No período de lecer haberá profesorado de garda no número determinado pola lexislación
vixente en función do alumnado a vixiar, dito profesorado distribuirase polas zonas que a
dirección do centro determine.
179
d. Alomenos un profesor ou profesora de garda para a biblioteca.
e. No caso de que haxa alumnado derivado á Aula de Convivencia, disporase tamén dun
profesor ou profesora de garda.
f. O calendario das gardas de aula, das gardas de biblioteca e das gardas de dirección
estará a disposición do profesorado interesado na Sala de Profesores.
g. O calendario de gardas de lecer, que rotaran os postos por semana, agás biblioteca e
pavillón, estará a disposición do profesorado interesado na Sala de Profesores.
ARTIGO 7
O/a profesor/a de garda encargarase do seguinte:
a) Colaborar no mantemento da orde nos corredores e espazos interiores e exteriores de
libre estancia.
b) Atender ao alumnado en caso de retraso ou ausencia do profesorado, así como orientalo
nas súas actividades e comunicar ao titor/a do grupo a falta de asistencia ou de
puntualidade do alumno ou alumna.
c) Asinar no libro de Gardas, así como anotar as ausencias do profesorado e permanecer no
Instituto facilmente localizable nas horas de garda.
d) Autorizar, en ausencia de cargos directivos, a saída por causas xustificadas de alumnos
e/ ou alumnas debendo elevar informe a Xefatura de Estudos. Sexa como for, os
alumnos/as menores de idade deberán ser recollidos sempre polo seu pai, nai, titor ou
titores legais ou por unha persoa responsable con autorización dos mesmos.
e) Atender e resolver coa maior brevidade posible cantas incidencias de alumnos/as se
produzan durante a xornada lectiva, ben informando inmediatamente a Xefatura, ou ben, a
calquera dos membros do equipo directivo presentes nese momento no centro.
f) O protocolo de funcionamento das gardas atópase detallado no ANEXO I
ARTIGO 8: Das ausencias do alumnado ao centro escolar:
É obrigatoria para todo o alumnado a asistencia a clase e a permanencia dentro do recinto
escolar no caso do alumnado da ESO , incluídos os períodos de lecer
a) Diariamente o profesorado de cada materia ou, se é o caso, o titor/a indicará as
180
ausencias no XADE,
b) As familias estarán informadas das ausencias do fillo/a través dun SMS nun prazo
máximo de 48 horas
c) Se se trata dun profesor de garda, este tomará nota das ausencias e deixará o
documento nas oficinas.
d) O/a alumno/a poderá ausentarse do centro no período de clases ou de lecer (previa
autorización do Equipo Directivo do centro) só en casos moi xustificados e sempre que saia
acompañado do pai/ nai ou titor legal. O pai/nai/ titor legal asinará en conserxería o
correspondente impreso de autorización. ANEXO II
e) As ausencias colectivas decididas polo alumnado a partir de 3º da ESO como resultado
do exercicio do dereito de reunión (Lei Orgánica2/2006 do 3 de maio) deberán ser
comunicadas previamente (24 HORAS)á dirección do centro. Nestes casos, para unha
mellor organización e funcionamento do centro, o alumnado, se é menor de idade, entregará
unha notificación da ausencia asinada polo pai/ nai ou titor/a legal.
f) Os titores, cando así o consideren oportuno, poderán informar aos pais das faltas de
asistencia sen xustificar dos seus fillos mediante correo postal, empregando para elo a
“Carta de faltas” que proporciona o XADE.
g) O protocolo detallado das faltas atópase no ANEXO III
ARTIGO 9: Das xustificacións das faltas de asistencia do alumnado ao centro escolar.
a) As faltas de asistencia do alumnado ao centro, por causas debidamente xustificadas,
deberán ser comunicadas á titoría polo pai/nai ou titor legal con anterioridade e, no caso de
imprevisto, no prazo máximo de 5 días lectivos.
b) As ausencias ao centro escolar do alumnado en idade de escolarización obrigatoria, sen
causa DEBIDAMENTE XUSTIFICADA, (ANEXO IIB) considerarase absentismo se supera o
10% do horario lectivo mensual, pudendo aplicarse o protocolo de absentismo escolar .
c) As ausencias ao centro escolar do alumnado de BAC, sen causa debidamente
xustificada, e que supere o 10% do horario lectivo en cada materia considerarase reiteración
181
de ausencias, pudendo aplicarse as medidas correctoras de condutas inadecuadas
contempladas no artigo 34 destas Normas. No caso de continuar as ausencias poderá
provocar “a imposibilidade da aplicación da avaliación correcta dos criterios xerais de
avaliación e a propia avaliación continua” (art. 44, RD 732/1995 do 5 de maio) polo que
poderán aplicarse “os sistemas extraordinarios de avaliación para este alumnado”que cada
Departamento Didáctico teña establecido nas súas programacións.(ANEXO XVII)
d) As faltas do alumnado de ESO E BAC a Atención Educativa rexeranse polas mesmas
normas que as demais faltas de asistencia.
e) Se a xustificación das faltas se leva a cabo mediante a aplicación do ABALAR MÓVIL, os
pais, nais, titores legais, deberán igualmente presentar os documentos xustificativos oficias
que corresponda.
f) Nos boletíns de cualificacións farase constar o número de faltas de asistencia xustificadas
e non xustificadas.
g) No caso de incoación do procedemento de absentismo escolar o titor/ra notificará á
familia a convocatoria de reunión a través do correo certificado empregando o ANEXO IV
ARTIGO 10
Os horarios do profesorado e alumnado, así como as xefaturas de departamentos, titorías e
gardas estarán a disposición de toda a comunidade educativa.
ARTIGO11
a) A titoría e orientación do alumnado formará parte da función docente.Haberá un titor ou
titora para cada grupo de alumnado designado/a polo director ou directora a proposta do
xefe ou xefa de estudos, entre o profesorado que imparta docencia a todo o grupo.
b) O titor ou titora informará, a principios de curso, aos pais, nais e/ou titores legais do grupo
sobre aspectos relacionados coa titoría e funcionamento do centro.
ARTIGO 12
182
a) O alumnado de 2º de BAC que non estea matriculado de todas as materias poderá estar
no centro sempre e cando respecte e sega as normas que rexen o seu funcionamento.
b) Poderán permanecer na biblioteca se nese momento hai un profesor de garda nela. De
non ser así se lles habilitará unha aula, se así o solicitan, na primeira planta do edificio A
onde poderán permanecer respectando as normas de convivencia.
ARTIGO 13
a) A Xefatura de Estudos convocará e coordinará as eleccións de delegados de grupo, que
se celebrarán nun prazo máximo de 30 días dende o inicio do curso. As normas que rexerán
esta elección e a duración do nomeamento serán as establecidas pola lexislación vixente.
b) Os documentos que se empregarán nesta elección son os ANEXOS V E VI
c) Cada grupo elixirá un delegado/a e un subdelegado/a. As funcións correspondentes están
recollidas no ROIES, suplindo o segundo ao primeiro en ausencia deste. En caso de
ausencia de ambos, as funcións de delegado/a recaerán no primeiro alumno/a da lista que
se atope presente.
d) A dimisión e/ou revogación do delegado e/ou subdelegado cubrirase a través de
eleccións extraordinarias que serán convocadas de acordo co establecido na lexislación
vixente.
e) Trala elección dos delegados e pasados non mais de 20 días lectivos convocarase a
Xunta de Delegados, coa finalidade de constituíla e elixir ao seu presidente segundo a
lexislación vixente.
f) As constitución e funcións da Xunta de Delegados son as establecidas na lexislación
vixente.
ARTIGO 14
As dependencias e bens do centro terán un uso axeitado, debendo contribuír a súa
conservación todos os membro da Comunidade Educativa.
a) Cada titor cubrirá, ao inicio do curso e tras a elección de delegados, coa colaboración da
súa titoría un acta de estado da Aula( ANEXOVII) que deixará en Xefatura de Estudos. Os
estragos que se produzan nela serán comunicados ao Titor/a quen os comunicará a
183
Xefatura de Estudos. ANEXO IX
b) Cando os estragos se produza noutras instalacións do centro serán comunicados, en
primeiro lugar ao profesor ou profesora responsable da instalación que o comunicará a
Xefatura de Estudos. Se estes se producen en zonas comúns serán indicados directamente
a Xefatura de Estudos. ANEXO IX
c) Os estragos que se produzan nas aulas de informática ou no material TIC presente nas
aulas de referencia será comunicado ao profesor/a responsable dos medio TIC nese curso
escolar. ANEXO IX
d) Os estragos que se produzan nas dotacións do Plan Abalar serán comunicados ao
profesor/a responsable nese curso. ANEXO IX
e) Os profesores ou profesoras responsables cada curso académico das distintas dotacións
ou proxectos figurarán no taboleiro de anuncios da Sala de Profesores.
TÍTULO II: DA ESTRUTURA ORGÁNICA
CAPÍTULO I: DOS ÓRGANOS DE GOBERNO
ARTIGO 15
1. Os órganos de goberno son, atendendo á súa composición:
a. Unipersoais: A Dirección, a Vicedirección, a Xefatura de Estudos e a Secretaría.
b. Colexiados: o Consello Escolar e o Claustro do Profesorado. Estes órganos poderán
establecer cantas comisións sexan necesarias para o estudo dos temas concretos dando
conta dos resultados ao órgano competente.
c. A composición, funcións e competencias destes órganos son as establecidas no ROIES e
na Lei de Orgánica 2/2006 do 3 de maio.
ARTIGO 16
1. Os órganos de goberno velarán pola efectiva realización dos fins da educación, con total
respecto aos principios e valores da Constitución española e do Estatuto de Autonomía de
Galicia.
2. Ademais, no ámbito da súa competencia, garantirán o exercicio dos dereitos e velarán
polo cumprimento dos deberes do alumnado, profesorado, pais/nais de alumnos/as e
184
persoal administrativo e servizos establecidos na Lei de convivencia da Comunidade
Autónoma (DOG 136/2011 do 15 de xullo) e na Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio.
CAPÍTULO II: DOS OUTROS ÓRGANOS
ARTIGO 17
1. Órganos de coordinación docente:
a. Departamentos Didácticos.
b. Departamento de Orientación.
c. Comisión de Coordinación Pedagóxica.
d. Equipo de Normalización Lingüística.
e. Equipos docentes
2. Outros órganos:
a. Xunta de delegados.
b. Observatorio de convivencia
c. Asociación de nais e pais (ANPA)
3. A composición, funcións e competencias destes órganos son as establecidas no ROIES e
na lexislación vixente.
TÍTULO III : DOS DEREITOS E DEBERES
ARTIGO 18: DEREITOS E DEBERES DAS NAIS PAIS OU TITORES LEGAIS.
1. As nais, pais ou as titoras ou titores, en relación coa educación dos seus fillos ou fillas ou
pupilos ou pupilas, son titulares dos seguintes dereitos de convivencia e participación, sen
prexuízo dos establecidos nas leis orgánicas de educación:
a. A ser respectados e recibir una trato adecuado polo resto da comunidade educativa.
b. A estar informado sobre o progreso da aprendizaxe e integración socioeducativa dos seus
185
filloas ou fillas ou pupilos ou pupilas, para o que se lles facilitará o acceso ao profesorado e
aos membros dos equipos directivos dos centros docentes.
c. A recibir información sobre as normas que regulan a convivencia nos centros docentes.
d. A ser oídos, nos termos previstos na Lei 4/2011 de convivencia e participación da
comunidade educativa, nos procedementos disciplinarios para a imposición de medidas
correctoras de condutas contrarias á convivencia dos seus fillos ou fillas ou pupilos ou
pupilas.
e. A participar no proceso educativo a través de consultas e outros procedementos de
participación directa que estableza a Administración educativa
2. Teñen os seguintes deberes, como primeiros responsables da educación dos seus fillas
ou fillos ou pupilas ou pupilos:
a. Coñecer, participar e apoiar a evolución do seu proceso educativo, en colaboración co
profesorado e cos centros docentes.
b. Coñecer as normas establecidas polos centros docentes, respectalas e facelas respectar,
así como respectar e facer respectar a autoridade e as indicacións ou orientacións
educativas do profesorado no exercicio das súas competencias.
c. Fomentar o respecto polos restantes compoñentes da comunidade educativa.
d. Colaborar con centros docentes na prevención e corrección das condutas contrarias ás
normas de convivencia dos seus fillos ou fillas ou pupilos ou pupilas.
ARTIGO 19: DEREITOS E DEBERES DO ALUMNADO
1. RECOÑÉCESE ao alumnado os seguintes dereitos:
a. A recibir una formación integral e coeducativa que contribúa ao pleno desenvolvemento
da súa personalidade nun ambiente de convivencia, liberdade e respecto mutuo.
b. A que se respecte a súa identidade, integridade e dignidade persoal.
c. A participar directamente no proceso educativo cando sexa consultado pola
Administración educativa nos termos previstos no título IV Lei 4/2011 de convivencia e
participación da comunidade educativa.
186
d. Á protección integral contra toda agresión física ou moral, e en particular contra as
situacións de acoso escolar.
e. A participar na elaboración das normas de convivencia e na resolución pacífica de
conflitos e, en xeral, a participar na toma de decisións do centro en materia de convivencia.
2. Son deberes básicos de convivencia do alumno:
a. Participar e colaborar na mellora da convivencia escolar e na consecución dun adecuado
clima de estudo no centro, respectando o dereito dos seus compañeiros ou compañeiras á
educación.
b. Respectar a dignidade e as funcións e orientacións do profesorado no exercicio das súas
competencias, recoñecéndoo como autoridade educativa do centro.
c. Respectar a liberdade conciencia, as conviccións relixiosas e morais, a igualdade de
dereitos entre mulleres e homes e a dignidade, integridade e intimidade dos restantes
membros da comunidade educativa.
d. Respectar a normas de convivencia, organización e disciplina do centro docente.
e. Seguir as directrices do profesorado respecto da súa educación e aprendizaxe.
f. Asistir a clase con puntualidade e co material preciso.
g. Conservar e facer un bo uso das instalación do centro.
h. Intervir, a través das canles regulamentarias, en todo aquilo que afecte a convivencia do
centro docente.
ARTIGO 20: DEREITOS E DEBERES DO PROFESORADO.
1. Recoñécenselle os seguintes dereitos ao profesorado:
a. A ser respectado, recibir un trato adecuado e ser valorado polo resto da comunidade
educativa e pola sociedade en xeral no exercicio das súas funcións.
b. A desenvolver a súa función docente nun ambiente educativo adecuado no que se
preserve en todo caso a súa integridade física e moral.
c. A participar e recibir a colaboración necesaria para a mellora da conivencia escolar e da
educación integral do alumnado.
187
d. A que se lle recoñezan as facultades precisas para manter un adecuado ambiente
durante as clases e as actividades e os servizos complementarios e extraescolares.
e. A participar directamente no proceso educativo cando sexa consultado pola
Administración educativa nos termos previstos no título IV da Lei 4/2011 de convivencia e
participación da comunidade educativa.
f. A acceder á formación necesaria na atención á diversidade e na conflitividade escolar e
recibir os estímulos máis axeitados para promover a implicación do profesorado en
actividades e experiencias pedagóxicas de innovación educativa relacionadas coa
convivencia e mediación.
g. Á protección xurídica adecuada as súas funcións docentes.
2. Son deberes do profesorado:
a. Respectar e facer respectar as normas de convivencia escolar e a identidade, integridade
e dignidade persoais de todos os membros da comunidade educativa.
b. Adoptar as decisións oportunas e necesarias para manter un adecuado ambiente de
convivencia durante as clases e as actividades extraescolares e os servizos
complementarios e extraescolares, corrixindo, cando lle corresponda a competencia, as
condutas contrarias á convivencia do alumnado ou, no caso contrario poñéndoas en
coñecemento dos membros do equipo directivo do centro por escrito.
c. Colaborar activamente na prevención, detección e erradicación das condutas contrarias á
convivencia e, en particular, das situacións de acoso escolar.
d. Informar ás nais, pais ou titores ou titoras legais sobre o progreso de aprendizaxe e
integración socioeducativa dos seus fillos ou fillas ou pupilos ou pupilas, cumprindo as
obrigas de dispoñibilidade dentro do horario establecido no centro para a atención a aqueles
que lle impoña a normativa aplicable.
e. Informar aos responsables do centro docente é, de ser o caso, á Administración
educativa das alteracións da convivencia, gardando reserva e sixilo profesional sobre a
información e as circunstancias persoais e familiares do alumnado.
f. Cumprir o seu horario de permanencia no centro con puntualidade e rigorosidade,
anotándose en caso de ausencia no libro de gardas e comunicando a súa ausencia en
188
Xefatura empregando para elo o ANEXO X.
g. Asistir ás xuntas de avaliación e aos demais órganos do centro participando neles e
asumindo os acordos que alí se acaden.
ARTIGO 21: DEREITOS E DEBERES DO PERSOAL DE SERVIZOS E DE
ADMINISTRACIÓN.
1. Dereitos:
a. A ser respectado, recibir un trato adecuado e ser valorado polo resto da comunidade
educativa e pola sociedade en xeral no exercicio das súas funcións.
b. A desenvolver as súas funcións nun ambiente adecuado no que se preserve en todo caso
a súa integridade física e moral.
c. A participar, no exercicio das súas funcións, na mellora da convivencia escolar.
d. A participar directamente no proceso educativo cando sexa consultado pola
Administración educativa, nos termos previstos no título IV da da Lei 4/2011 de convivencia
e participación da comunidade educativa.
2. Deberes:.
a. Respectar e colaborar, no exercicio das súas funcións, para facer que se respecten as
normas de convivencia escolar e a identidade, integridade e dignidade persoais de todos os
membros da comunidade educativa
b. Colaborar activamente na prevención, detección e erradicación das condutas contrarias á
convivencia e, en particular, das situacións de acoso escolar.
c. Informar aos responsables do centro docente e, se é o caso, á Administración educativa
das alteracións da convivencia gardando reserva e sixilo profesional sobre a información e
as circunstancias persoais e familiares do alumnado.
d. Gardar sixilo e confidencialidade respecto das actuacións relacionadas co ámbito
educativo das que teña coñecemento.
TÍTULO IV : DAS NORMAS DE CONVIVENCIA, CONDUTAS E AS SÚAS CORRECCIÓNS
189
CAPÍTULO I: DISPOSICIÓNS XERAIS
ARTIGO 22:
Todos os membros da Comunidade Educativa velarán polo cumprimento das normas de
convivencia.
ARTIGO 23:
As condutas serán valoradas tendo en conta a situación e as condicións do alumnado
respecto ao incidente.
ARTIGO 24:
As medidas correctoras terán un carácter educativo e recuperador, tendendo a mellorar as
relacións entre todos os membros da Comunidade Educativa.
ARTIGO 25:
Nas medidas correctoras das condutas terase en consideración o seguinte:
a) O alumnado non poderá ser privado do exercicio do seu dereito á educación. Para estes
efectos, non se entenderá como privación do dereito á educación a imposición das
correccións previstas nestas normas que supoñan a suspensión da asistencia á clase ou o
cambio de centro.
b) Non poderán impoñerse medidas correctoras contrarias á integridade física nin á
dignidade persoal do alumnado.
c) A imposición da medida correctora respectará a proporcionalidade da conduta, contribuirá
á mellora do seu proceso educativo e terá en conta a idade e as circunstancias persoais,
familiares e sociais do alumnado.
d) A existencia de circunstancias atenuantes e acentuantes.
ARTIGO 26:
Terán a consideración de circunstancias atenuantes:
190
a) O recoñecemento da incorrección da conduta.
b) A falta de intencionalidade e a novidade no feito.
c) A petición de desculpas aos afectados.
ARTIGO 27:
Terán a consideración de circunstancias acentuantes:
a) A premeditación e a reiteración.
b) Causar dano, inxuria ou ofensa a compañeiros ou compañeiras de menor idade ou ao
alumnado que se incorpora ao longo do curso.
c) Calquera acto que atente contra a dignidade persoal.
d) A publicidade e intencionalidade.
ARTIGO 28:
As medidas correctoras contidas nestas normas de organización e funcionamento
referiranse tanto aos actos realizados no recinto escolar ou durante o desenvolvemento de
actividades complementarias e extraescolares, así como durante a prestación dos servizos
de comedor e transporte escolar. Tamén poderán corrixirse disciplinariamente as condutas
do alumnado que, aínda que realizadas fóra do recinto escolar, estean motivadas ou
directamente relacionadas coa vida escolar e afecten aos seus compañeiros e compañeiras
ou a outros membros da comunidade educativa, e especialmente as actuacións recollidas
no artigo 28 de Lei 4/2011 do 30 de xuño, de convivencia e participación da comunidade
educativa.
ARTIGO 29
Aplicación e prescrición das medidas correctoras:
a) As medidas correctoras por condutas leves contrarias a convivencia:
a.1) Deberán aplicarse nun prazo non superior a tres días, contados a partir da data na que
se teña coñecemento de ditas condutas.
a.2) O alumnado ao que se lle aplique as medidas correctoras dunha conduta leve contraria
a convivencia recollidas no artigo 36 h e 36 m destas normas e, se fosen menores non
191
emancipados, os seus proxenitores ou representantes legais poderán mostrar o seu
desacordo coa aplicación destas, no prazo de dous días lectivos, mediante escrito dirixido a
dirección do centro, que logo de analizar e valorar as alegación presentadas, ratificará ou
rectificara a medida correctora.
a.3) As resolución das medidas correctoras por estas condutas inadecuadas poñen fin á vía
administrativa e son inmediatamente executivas.
a.4) As medidas correctoras das condutas leves contrarias á convivencia prescriben aos
catro meses da súa imposición.
b) As medidas correctoras por condutas gravemente prexudiciais para a convivencia:
b.1) Soamente poderán impoñerse logo da tramitación do procedemento disciplinario
regulado no artigo 25 da Lei 4/ 2011, de 30 de Xuño, de convivencia e participación da
comunidade educativa.
b.2) A resolución da persoa titular da dirección do centro pon fin a vía administrativa e será
inmediatamente executiva. Contra esta resolución poderá solicitarse a revisión ante o
Consello Escolar no prazo de 10 días lectivos nos termos previstos na alínea f) do artigo 127
da Lei Orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación.
b.3) As medidas correctoras das condutas gravemente prexudiciais para a convivencia
prescriben ao ano da firmeza en vía administrativa da resolución que as impón.
ARTIGO 30
Poderase proceder a ordenar a comparecencia inmediata dun alumno ou dunha alumna
ante a Xefatura de Estudos, ou no seu defecto ante un cargo directivo de garda, cando a
súa conduta interfira no exercicio dos dereitos e no cumprimento dos deberes dos demais
membros da Comunidade Educativa (conduta leve contraria á convivencia ou gravemente
prexudicial á convivencia).
A comparecencia inmediata implicará a emisión polo/a profesor/a dun informe (ANEXO XI)
escrito que será entregado no prazo de 24 horas na Xefatura de Estudos, informando
mediante fotocopia do mesmo ao titor ou titora do grupo.
CAPÍTULO II: NORMAS BÁSICAS DE CONVIVENCIA
ARTIGO 31
As normas son pautas de conduta.Con elas preténdese crear unhas canles que permitan
una convivencia respectuosa e fagan máis agradable o clima de aula e do centro educativo.
192
Por iso, o respecto mutuo entre os membros da Comunidade Educativa (alumnado,
profesorado, familias e persoal administrativo e servizos) é o alicerce para construír unha
relación de convivencia positiva e democrática.
IES SANTIAGO BASANTA SILVA establece como normas de convivencia propias e xerais
do centro as seguintes:
a) Asistir ás clases con puntualidade.
b) O alumando que utilice o transporte escolar deberá entrar ao centro polo aceso ao edificio
D.
c) Traer o material escolar necesario para o seguimento das clases.
d) Esperar dentro da aula a chegada do profesorado, polo que, entre clase e clase non se
poderá estar nos corredores, baños ou cafetería.
e) As aulas son recintos de traballo, non podendo xogar nin comer no interior, debendo
mantelas limpas e en bo estado (mesas, cadeiras, persianas, paredes…)
f) Débense manter limpas o resto das instalacións e non deteriorar o material do centro.
g) Gardar silencio durante as explicacións do profesorado.
h) Respectar a quenda na palabra.
i) Traer o material escolar necesario para o seguimento das clases.
k) Os móbiles e outros aparatos electrónicos deberán estar apagados, agás no tempo de
lecer (se se FAI un bo uso de este)
l) Permanecerase no recinto escolar.O alumnado de BAC que no tempo de lecer desexe
saír ou entrar no centro, deberá posuír e ensinar nese momento o carné de estudante co fin
de poder identificarse se así o requirise o persoal de garda nese momento. De non posuílo,
dito persoal de garda poderá prohibir dita saída ou entrada ao centro.
m) No tempo de lecer deixaranse libres as aulas,tamén se deixarán libres os corredores e
baños dos andares dos edificios D e B, permanecendo non especies destinados para o
lecer. O alumnado de BAC do edificio A poderá ficar na aula, no tempo de lecer, sempre que
teña permiso do profesor ou profesora de garda.
n) Nos corredores e escaleiras circularase con moderación, sen correr, e sen empurrar.
193
o) No trato con calquera membro da Comunidade Educativa debe utilizarse unha linguaxe
respectuosa, un ton adecuado, sen berros nin exabruptos.
p) Está prohibido fumar dentro do recinto escolar.
A parte destas normas xerais, estableceranse normas específicas para as distintas
dependencias que serán elaboradas a principios de curso, aprobadas polas persoas que a
continuación se detallan oído o Consello Escolar e permanecerán expostas até o remate do
curso escolar:
a) As normas específicas de:
a. Aula de clase: serán elaboradas polo alumno e o/a titor/a do grupo e aprobadas por eles.
b. Aula de xogos: serán propostas pola Xunta de delegados e aprobadas por eles baixo a
supervisión de Vicedirección.
c. Salón de Actos: A Vicedirección, encargada das actividades realizadas nel, elaborará as
normas e as aprobará.
d. Aulas de informática: serán elaboradas polo alumnado e o profesorado que imparta
clases en ditas aulas e aprobadas por Xefatura de Estudos e o Responsable de
dinamización das TIC
e. Biblioteca: serán elaboradas polo coordinador ou coordinadora da biblioteca e o
profesorado de garda na mesma e aprobadas polo Equipo de Dinamización da Biblioteca
f. Aulas nas que se aplique o provecto ABALAR: o profesorado encargado do proxecto e
aprobadas polo Responsable do Proxecto Abalar e Xefatura de Estudos.
g. Cafetería e comedor: o persoal encargado destas dependencias.
CAPÍTULO III: CONDUTAS LEVES CONTRARIAS A CONVIVENCIA, GRAVEMENTE
PREXUDICIAIS E AS SÚAS MEDIDAS CORRECTORAS
ARTIGO 32 :
A Lei 4/2011, do 30 de xuño, de convivencia e participación da comunidade educativa no
capitulo V da súa Exposición de Motivos establece a facultade dos propios centros para a
tipificación doutros supostos de condutas contrarias a convivencia a través das súas propias
194
normas de convivencia. Neste senso manifestase tamén o artigo 16 e) da mencionada Lei.
O incumprimento dos deberes do alumnado, sempre que non interfira nos dereitos e
deberes dos demais membros da comunidade educativa, será considerado sempre conduta
leve contraria á convivencia na aula . Cando este incumprimento interfira no exercicio dos
dereitos e no cumprimento dos deberes dos demais membros da Comunidade Educativa,
será considerada conduta leve contraria á convivencia no centro docente ou conduta
gravemente prexudicial á convivencia.
ARTIGO 33:
CONSIDERACIÓN DE CONDUTA LEVE CONTRARIA Á CONVIVENCIA NA AULA
a) As faltas inxustificadas de asistencia.
b) As faltas inxustificadas de puntualidade.
c) Non seguir as indicacións do profesorado en canto á aprendizaxe:
a a cualificación.
e) Abandonar a clase sen permiso.
f) Facer xestos, ruídos ou actos improcedentes reiteradamente perturbando o normal
desenvolvemento da clase.
g) Levantarse sen permiso.
h) Interromper continuamente as explicacións do profesor ou profesora.
i) Molestar continuamente aos compañeiros/as impedindo que atendan as explicacións do
profesor ou profesora.
k) Non participar, de xeito correcto, nas actividades complementarias ou extraescolares.
l) Comer ou beber na aula e corredores.
195
m) O deterioro das dependencias do centro escolar, de material didáctico ou dos obxectos e
pertenzas dos demais membros da Comunidade Educativa, cando sexa causado por
neglixencia (descoido)
n Vestir prendas que impidan a identificación do alumnado (ocultación de face)
o) Utilizar o equipamento da aula , electrónico, mecánico, telefónico, informático ou de
calquera outra clase sen autorización.
ARTIGO 34:
MEDIDAS CORRECTORAS DE CONDUTAS LEVES NA AULA
As condutas leves inadecuadas serán corrixidas polo profesores ou profesoras de aula con
unha ou varias das seguintes medidas:
a) Reflexión sobre a conduta inadecuada concreta e as súas consecuencias.
b) Recoñecemento da inadecuación da súa conduta.
c) Realización de actividades de aprendizaxe sen que poidan supoñer un aumento do tempo
de permanencia no centro docente.
d) Realización dalgunha tarefa relacionada co tipo de conduta inadecuada.
e) Apercibimento oral ou escrito, que poderá ser diante dos pais, nais ou titores legais ou da
Xefatura de Estudos, si existe reincidencia.
f) De non resultar efectiva a corrección aplicando algunha das medidas correctoras
anteriores, o profesorado comunicarao ás familias ou representantes legais a través dun
informe enviado por correo postal (ANEXO XII ) entregando unha copia á titoría.
ARTIGO 35:
CONSIDERACIÓN DE CONDUTAS LEVES CONTRARIAS Á CONVIVENCIA
a) A reiteración ata tres veces dentro do mesmo trimestre académico dun mesmo tipo de
conduta inadecuada das sinaladas no artigo 33 sempre que foran comunicadas aos pais,
nais ou representantes legais.
196
b) Dirixirse a calquera membro da comunidade educativa de maneira insolente e
maleducada..
c) Os actos de desobediencia aos órganos unipersoais de goberno do centro ou aos
profesores ou profesoras cando vaian acompañados de manifestacións de indisciplina ou
expresións insultantes, despectivas, desafiantes ou ameazadoras, así como ao resto do
persoal do centro docente en exercicio das súas funcións.
d) As expresións de ameaza ou insulto contra os compañeiros ou compañeiras ou contra
outros membros da comunidade educativa cando non estean sinalados como conduta que
prexudica gravemente a convivencia , así como xestos ou actitudes que poidan interpretarse
inequivocamente como intentos ou ameazas de agresión,
e) Saída do centro sen autorización.
f) Ensuciar as instalacións.
g) Perturbar a orde nos corredores
h) Fumar dentro do recinto escolar.
i) Uso de móbil, mp3 e similares nas clases.
k) Subtraer e/ou difundir modelos de exames.
l) Actos que interfiran ou desvirtúen a comunicación entre centro/familias/alumnado..
m) Os danos causados nas instalacións ou pertenzas do centro docente ou aos membros da
Comunidade Educativa cando non constitúan condutas que prexudiquen gravemente a
convivencia.
n) A negativa a identificarse ante calquera membro da Comunidade Educativa.
ñ) Calquera conduta que implique discriminación por razón de nacemento, idade, raza, sexo,
orientación sexual, aptitude psíquica ou física, crenza, ideoloxía ou calquera outra condición
ou circunstancia persoal, económica ou social, cando non deba considerarse conduta que
prexudique gravemente a convivencia.
197
o) Os comportamentos perturbadores da orde no transporte ou no comedor escolar, tanto de
carácter individual como colectivo, cando non constitúan conduta gravemente prexudicial
para a convivencia.
p) Calquera outra conduta que constitúa incumprimento dos deberes do alumnado sempre
que interfira dalgunha maneira no exercicio dos dereitos e no cumprimento dos deberes dos
demais membros da Comunidade Educativa e non estea sinalada no artigo 38 como
conduta que prexudique gravemente a convivencia no centro docente.
ARTIGO 36:
MEDIDAS CORRECTORAS DE CONDUTAS LEVES CONTRARIAS Á CONVIVENCIA NO
CENTRO EDUCATIVO.
Para corrixir as condutas leves contrarias á convivencia, a persoa competente poderá
aplicar unha ou varias das seguintes medidas.
a) Apercibimento persoal e, si se considera, sinatura de un contrato de conduta ANEXO XXII
b) Apercibimento escrito, e si se considera, sinatura de un contrato de conduta ANEXO XXII.
ou envío dun parte de Información á familia ANEXO XII
c) Apercibimento, no caso de alumnado menor de idade, en presenza da familia ou
representantes legais e, si se considera, sinatura de un contrato de conduta ANEXO XXII
d) Realización de tarefas escolares en horario lectivo entre 3 e 5 días.
e) Realización, se procede, de tarefas que contribúan á reparación dos danos materiais
causados, ou, no seu caso, á restauración do material deteriorado.
g) Realización de tarefas de servizo á comunidade en período non lectivo, por un prazo
máximo de cinco días lectivos, agás períodos vacacionais.
h) Suspensión do dereito de asistencia ás clases dunha ou varias materias por un prazo
máximo de tres días lectivos. Durante o tempo que dure a suspensión, o alumnado deberá
realizar os deberes ou traballos que se determinen para evitar a interrupción no proceso
formativo.
i) Suspensión do dereito á participación en actividades extraescolares ou complementarias
198
do centro por un período de ata dúas semanas.
l) Cambio de grupo ou de clase por un período de ata unha semana.
m) Suspensión do dereito de asistencia ao centro por un prazo máximo de tres días lectivos.
Durante o tempo que dure a suspensión, o alumnado deberá realizar os deberes e traballo
que se determinen para evitar a interrupción no proceso formativo.
n) Retirada dos obxectos contemplados no apartado i) do artigo 35 , que serán depositados
en Xefatura para a súa posterior entrega ao alumno/a ao final da xornada lectiva se é a
primeira vez ou á familia ou representantes legais, se é reincidencia, nunha comparecencia
da que se levantará acta ANEXO XXI
ñ) Comparecencia inmediata ante a Xefatura de Estudos.
o considere o profesor responsable, tendo sido tomadas outras medidas correctoras
(reflexión, recoñecemento e compromiso), o profesorado poderá enviar ao alumnado á
Xefatura de Estudos xunto co informe da incidencia, solicitando a súa asistencia á Aula de
Convivencia.
representantes legais.
ionará ao alumnado correspondente as
tarefas que considere oportunas e será o encargado de avalialas posteriormente (circular
8/2009 da Dirección Xeral de Educación).
sociais para o alumnado que sexa derivado á Aula de Convivencia (circular 8/2009 da
Dirección Xeral de Educación).
óns por materia.
Observatorio de Convivencia para facer unha análise da conduta disruptiva, podendo
propoñer que sexa derivado un máximo de dúas veces máis ou que se apliquen outras
medidas correctoras.
199
medida correctora do alínea m) deste artigo.
a
gravemente prexudicial para a convivencia, polo que se poderán aplicar as medidas
correctoras das alíneas d) e e) do artigo 39
o) Propoñer a realización dun contrato negociado polas partes implicadas no conflito coa
intervención dun mediador ou mediadora (ANEXO V do Plan de Convivencia)
ARTIGO 37:
Responsables da aplicación das medidas correctoras:
1. A persoa titular da dirección do centro, oído o alumnado implicado, e o profesorado será
competente para decidir e impoñer as medidas correctoras contempladas nas alíneas h) e
m) do artigo 36. A imposición destas medidas comunicarase á nai, pai, ou á titora ou titor
legal antes de que estas se fagan efectivas.
2. O profesorado do alumnado, oído este, , dando conta á persoa que ocupe a Xefatura de
Estudos en caso das medidas referidas no artigo 34 e nas alíneas a), b), c), d), e), n) e ñ) do
artigo 36.
3. A titora ou titor do alumnado, oído este, dando conta á persoa que ocupe a Xefatura de
Estudos en caso das medidas referidas nas alíneas a), b), c), d), e),g) n), ñ), o) do artigo 36
4. A persoa que ocupe a Xefatura de Estudos, oído o alumnado e o profesorado, no caso
das medidas referidas nas alíneas a), b), c), d), e),g) i), l) n) ñ), o) do artigo 36
ARTIGO 38:
CONSIDERACIÓN DE CONDUTAS QUE PREXUDICAN GRAVEMENTE A CONVIVENCIA
NO CENTRO
a) A reiteración de calquera tipo de conduta leve contraria á convivencia, sinalada no artigo
35 agás o alínea a), sempre que foran comunicadas á familia ou representantes legais.
b) Actos de indisciplina, incluída a negativa a cumprir as medidas correctoras impostas, ante
os órganos de goberno do centro docente ou o profesorado do centro en exercicio das súas
competencias, así coma as expresións que sexan consideradas gravemente inxuriosas ou
ofensivas contra os membros da Comunidade Educativa, verbalmente, por escrito ou por
200
medios informáticos ou audiovisuais.
c) Os actos individuais ou colectivos de desafío a autoridade do profesorado e ao persoal de
administración e de servizos que constitúan unha indisciplina grave.
d) O acoso co fin de atentar contra a dignidade da persoa ou de crear un entorno
intimidatorio, hostil, degradante, humillante ou ofensivo.
e) Utilización de insultos que impliquen ou expresen discriminación por razóns de
nacemento, idade, raza, sexo, orientación sexual, aptitude psíquica ou física, crenzas,
ideoloxía, ou calquera outra condición ou circunstancia persoal, económica ou social.
f) Os danos graves causados polo uso indebido ou intencionado nos locais, material ou
documentos do centro ou nos bens dos membros da Comunidade Educativa.
g) As actuacións prexudiciais para á saúde e integridade persoal dos membros da
Comunidade Educativa, como, entre outras, o consumo de tabaco, alcol e drogas.
h) As agresións físicas ou psíquicas, as ameazas e as coaccións contra os demais membros
da comunidade educativa.
i) Todas as condutas contrarias á convivencia, se concorren circunstancias de colectividade
ou de publicidade intencionada, sexan por procedementos orais, escritos, audiovisuais ou
informáticos, así como cando formen parte dunha situación de maltrato entre iguais.
k) Provocar ou involucrarse en altercados ou condutas agresivas que impliquen risco grave
de lesións.
l) As condutas perturbadoras da orde no transporte ou no comedor escolar que poidan crear
situacións de risco para calquera membro da Comunidade Educativa.
m) Non respectar o dereito das persoas ao honor, á intimidade e á propia imaxe utilizando
medios de gravación e/ou difusión contra a súa vontade ou, no seu caso, contra a vontade
da familia ou representantes legais.
n) Calquera acto cometido conscientemente que constitúa delito ou falta penal.
o) A tenencia e uso, dentro do recinto escolar, de obxectos non relacionados coa actividade
docente e susceptibles de causar lesións físicas a calquera membro da Comunidade
201
Educativa.
q) Utilizar o equipamento do centro docente, electrónico, mecánico, telefónico, informático
ou de calquera outra clase,para fin distintos dos autorizados e que atenten gravemente á
dignidade de calquera membro da comunidade educativa.
r) Emprego de medios electrónicos para a realización de fotos ou videos dentro do recinto
escolar e dentro do horario escolar sen autorización
s) A suplantación de personalidade en actos da vida docente e falsificación, alteración ou
subtracción de documentos académicos (boletíns de notas, xustificantes de faltas de
asistencia, etc.).
ARTIGO 39:
MEDIDAS CORRECTORAS DE CONDUTAS QUE PREXUDIQUEN GRAVEMENTE A
CONVIVENCIA
a) Realización, dentro ou fóra do horario lectivo, de tarefas que contribúan á mellora e ao
desenvolvemento das actividades do centro por un prazo superior a cinco días lectivos e
inferior a 30 días lectivos
b) Suspensión do dereito a participar nas actividades extraescolares ou complementarias do
centro por un período de entre dúas semanas e un mes.
c) Cambio de grupo.
d) suspensión do dereito de asistencia a determinadas clases pro un período de entre catro
días lectivos e dúas semanas, nos que terá que realizar as tarefas que o profesorado
determine para evitar a interrupción do proceso formativo, asistindo ás probas ou exames
que nese período puidesen ter lugar.
e) Suspensión temporal do dereito a asistencia ao centro por un período de entre catro días
lectivos e un mes, nos que terá que realizar as tarefas que o profesorado determine para
evitar a interrupción do proceso formativo, asistindo ás probas ou exames que nese período
puidesen ter lugar.
f) Cambio de centro.
202
g) No caso de acoso escolar actuarase consonte ao establecido no TITULO III da Lei de
convivencia (DOG, 136/2011 do 15 de xullo).
CAPÍTULO IV: PROCEDEMENTO PARA A IMPOSICIÓN DE MEDIDAS CORRECTORAS
DE CONDUTAS GRAVEMENTE PREXUDICIAIS PARA A CONVIVENCIA.
ARTIGO 40
1. As medidas correctoras de condutas gravemente prexudiciais para a convivencia só se
poden impoñer logo da tramitación do procedemento disciplinario regulado neste artigo.
2. Corresponde acordar a incoación do procedemento á persoa titular da dirección do centro
docente, por propia iniciativa, por petición motivada do profesorado ou da titora ou titor da
alumna ou alumno ou da persoa que ocupe a xefatura de estudos ou persoa que exerza
funcións equivalentes nos centros concertados, ou logo da denuncia doutros membros da
comunidade educativa.
3. A incoación do procedemento notificarase á nai ou pai ou á titora ou titor da alumna ou
alumno, ou a este se é maior de idade, con indicación da conduta que o motiva, as
correccións que poden corresponder e o nome da profesora ou profesor que actuará como
persoa instrutora. Así mesmo, comunicarase á inspección educativa.
4. No propio acordo de incoación ou en calquera momento da tramitación do procedemento,
a persoa titular da dirección do centro pode adoptar motivadamente, por iniciativa propia ou
por instancia do instrutor, como medidas provisionais o cambio temporal de grupo da
alumna ou alumno ou a suspensión do dereito de asistencia ao centro ou a determinadas
clases ou actividades, por un período non superior a cinco días lectivos. A adopción de
medidas provisionais notificarase á nai ou pai ou á titora ou titor da alumna ou alumno, ou a
este se é maior de idade.
5. Finalizada a instrución do procedemento, a persoa instrutora formulará proposta de
resolución e dará audiencia á alumna ou alumno e, se é menor de idade, á nai ou pai ou á
titora ou titor, convocándoos a unha comparecencia en horario lectivo na que poderán
acceder a todo o actuado e da cal se estenderá acta. No caso de incomparecencia
inxustificada, o trámite de audiencia terase por realizado para todos os efectos legais, sen
prexuízo do previsto no artigo 27 da Lei de convivencia (DOG 136/2011 do 15 de xullo)
203
6. Realizado o trámite de audiencia, a persoa titular da dirección do centro ditará resolución
motivada que se pronunciará sobre a conduta da alumna ou alumno e impoñerá, se é o
caso, a correspondente corrección, así como a obriga de reparar os danos producidos nos
termos previstos no artigo 13 da Lei de convivencia (DOG 136/2011 do 15 de xullo)
7. A resolución notificarase á nai ou pai ou á titora ou titor da alumna ou alumno, ou a este
se é maior de idade, nun prazo máximo de doce días lectivos desde que se tivo
coñecemento dos feitos que deron lugar á incoación do procedemento, e comunicarase á
inspección educativa.
8. A resolución da persoa titular da dirección do centro pon fin á vía administrativa e será
inmediatamente executiva. Contra a resolución da persoa titular da dirección do centro cabe
instar a revisión ante o Consello Escolar no prazo de dez días lectivos nos termos previstos
na alínea f) do artigo 127 da Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación.
DISPOSICIÓN DERROGATORIA
Queda derrogado o Regulamento de Réxime Interior, aprobado polo Consello Escolar o 22
de abril de 1997, e a súa modificación parcial aprobada o 10 de marzo de 1999, así como o
Regulamento de Réxime Interior aprobado en Consello Escolar o 28 de xuño de 1999, así
como cantas normas e disposicións de igual ou inferior rango se opoñan ó disposto nestas
normas.
DISPOSICIÓNS DERRADEIRAS
PRIMEIRA
A modificación deste Regulamento deberá ser aprobada polo Consello Escolar por unha
maioría cualificada de 3/5 dos seus membros con dereito a voto. Dita modificación entrará
en vigor ao comezo do curso seguinte ao que se produza, salvo razóns de urxencia que
aconsellen a súa aplicación inmediata.
SEGUNDA
As modificacións parciais realizaranse a través de disposicións adicionais que elaborará a
Comisión de Convivencia e aprobará o Consello Escolar de acordo co establecido na
Disposición Derradeira Primeira.
TERCEIRA
Poderán establecerse as regulamentacións específicas que se estimen oportunas, sempre e
cando non se opoñan ás normas recollidas no presente regulamento e sexan aprobadas
204
polo Consello Escolar, na medida na que afecten ós dereitos, deberes e normas de
convivencia dos membros da Comunidade Educativa.
CUARTA
O presente Regulamento entrará en vigor o 1 de xullo de 2014
ANEXO I: COMO FACER UNHA GARDA
1. SE SE TEN UNHA GARDA DE AULA :
As gardas comezarán inmediatamente que soe o timbre. Aínda que non estea anotado
ningún/ha profesor/a no libro de faltas, hai que facer un percorrido polas distintas
dependencias do centro, rexistrando no libro as ausencias e faltas de puntualidade do
profesorado e calquera incidencia que se teña producido.
Cando o profesor/ora de garda acompañe a un alumno/a a unha dependencia sanitaria
anotará tal incidencia no apartado correspondente do libro de garda
Se durante unha franxa horaria faltasen máis ensinantes que profesores de garda houbese
destinados, porase en coñecemento do cargo directivo de garda e poderase usar
excepcionalmente a cafetería ou o patio para tal fin, sempre e cando se conte co oportuno
permiso e non se estea a utilizar nese momento.
Se falta ou se retrasa un profesor, os alumnos deberán permanecer na aula agardando ao
profesor/a de garda. Se este non chegase a garda pasados dez minutos, o Delegado/a ou,
na súa ausencia, o Subdelegado/a irá á sala de profesores comunicar o feito. De non haber
profesorado de garda libre, avisarase ao cargo directivo de garda.
2. SE SE TEN UNHA GARDA DE LECER : durante o tempo de recreo, o alumnado non
poderá volver ás aulas, corredores e escaleiras até a súa finalización, agás casos
excepcionais e contando coa autorización dalgún cargo directivo ou do profesorado de
garda de lecer. O rateo será de 1 profesor/a por cada 20 alumnos/as.
3. SE SE TEN UNHA GARDA NA AULA DE CONVIVENCIA : o profesorado asignado a ela
atenderá ao alumnado comprobando que realiza os traballos propostos.
4. SE SE TEN UNHA GARDA DE TRANSPORTE : realizaranse 15 minutos antes do
comezo da xornada lectiva e 15 minutos despois de finalizar a xornada lectiva da E.S.O.
Vixiarase que o alumnado da E.S.O. que utilice o transporte escolar entre no centro e non
abandone o recinto escolar agás se teñen algún tipo de autorización, que deben amosarlle
ao profesorado. O rateo será de 1 profesor/a por cada 20 alumnos/as.
205
ANEXO II: AUTORIZACIÓN PARA A RECOLLIDA DUN ALUMNO POLO SEU PAI,
NAI,OU TITOR LEGAL.
XUSTIFICANTE SAÍDA DO CENTRO DO/A ALUMNO/A
D/Dna...................................................................................
Nai/pai/ titor legal/ maior de idade con autorización e DNI ..................................................
RECOLLE AO ALUMO/A ..........................................................................................................
DO CURSO...................... GRUPO..................................... AS
.........................................HORAS POLO
SEGUINTE
MOTIVO...........................................................................................................................
....................................................................................................................................................
......
....................................................................................................................................................
.....
....................................................................................................................................................
...
O/A ALUMNO/A REGRESARÁ AO CENTRO ÁS ................. HORAS.
O/A ALUMNO/A NON REGRESARÁ AO CENTRO.
Vilalba, a......... de .............................. de 20...........
Asdo:
206
ANEXO II.B: MODELO PARA XUSTIFICAR AS AUSENCIAS DO ALUMNADO ao centro
educativo.
XUSTIFICANTE DE FALTAS DO/A ALUMNO/A D/Dña ……………………………………………..……................... Con D.N.I.: …………………………………………………………. O Alumno/a ………………………………………………………… do curso……………….faltou/faltará/ o/os días……..……………... do mes de ……………………de…………polos seguintes motivos: ………………………………………………..……………..…………. ……………………………………………………................................. ……………………………………………………................................. …………………………………………………………......................... Xustificándoo/s co/s seguinte/s documetos: ……………………………………………………................................. ……………………………………………………................................. En Vilalba, a…….de….....……………..de….……....
207
ANEXO III: INDICAR UNHA AUSENCIA DUN ALUMNO/A
1 SE SE É PROFESOR NESA HORA DE CLASE.
• ENTRAR NO XADE.
• IR A ALUMNADO: GRUPOS SIMPLES ou - IR A XESTIÓN DO ALUMANDO
• INDICAR O CURSO E O GRUPO ou - POÑER O NOME DO ALUMNO
• IR A FALTAS ou - IR A FALTAS
• SELECCIONAR A MATERIA ou - POÑER A FALTA
• POÑER A FALTA
SE SE É PROFESOR TITOR, EMPREGAR O MESMO METODO PARA XUSTIFICAR AS
FALTAS
2 SE SE É PROFESOR DE GARDA
o ANOTAR O NOME , APELIDOS O CURSO, A HORA E A MATERIA E DEIXALO NA
OFICINA na maior brevidade posible para que lle sexan comunicadas aos pais/ nais ou
titores legais.
208
ANEXO IV: CONVOCATORIA A UNHA REUNIÓN- MOTIVADA POLO ABSENTISMO DO
ALUMNO/A
CONVOCATORIA DE REUNIÓN
Don
...................................................................................................................................................
e dona ...................................................................................................................:
(Nome e apelidos do pai, da nai ou das persoas titoras legais ou gardadoras da alumna ou
do alumno),
Como profesor/a titor/a da alumna/o .....................................................................................
(nome e apelidos da alumna ou do alumno), á vista do número de faltas de asistencia a
clase que presenta a referida alumna ou alumno, convócoos a unha reunión para:
1. Analizar a situación que se está a producir polas citadas faltas de asistencia a clase.
2. Buscar unha solución a esa situación e evitar, de ser o caso, que se abra o expediente de
absentismo.
A reunión terá lugar nas dependencias do centro educativo, o día ......... de
.......................................... de
......................, de ......... a .......... horas.
(Se se trata de alumnado de ESO ou de ciclos de FP básica advertirase que a alumna ou o
alumno pode asistir á reunión)
.................................., ......... de ........................... de 20 ........
O/A profesor/a titor/a,
................................................ Vº e prace,
O/A director/a,
...................................................
209
ANEXO V: ACTA DE CONSTITUCIÓN DA MESA ELECTORAL NA ELECCIÓN DE
DELEGADOS.
ACTA DE CONSTITUCIÓN DA MESA ELECTORAL
Nas instalacións do I.E.S Santiago Basanta Silva de Vilalba, sendo as ___ horas e _____
minutos do día _____ de ___________ do ano _______ procedese a constitución da mesa
electoral do curso e grupo ____ ____, quedando constituída polo:
PRESIDENTE: ____________________________________________
VOCAL PRIMEIRO: _____________________________________________
VOCAL SEGUNDO: _____________________________________________
E para que conste a efectos legais asinan a presente acta tódolos compoñentes da mesma:
O /a Presidente/a:
Asdo.:_______________________________
O/a Vocal primeiro/a:
Asdo.: _________________________________
O/a Vocal segundo/a:
Asdo.: ________________________________
210
ANEXO VI: ACTA DA VOTACIÓN DE ELECCIÓN DE DELEGADOS.
ELECCIÓNS DE DELEGADO/A: ACTA DE ESCRUTINIO DA MESA ELECTORAL
CORRESPONDENTE AO CRUSO ________________, GRUPO __________
A mesa electoral, constituída ás _______________ horas do día ____________________
na aula do grupo arriba indicado composta por:
O/a Presidente: ________________________________
O/a Vocal primeiro: _____________________________
O/a Vocal segundo: ______________________________
Ás ________ horas, dase por remata a votación na que se deron os seguintes resultados:
VOTOS OBTIDOS POR CADA CANDIDATO
D/Dª ____________________________________________ VOTOS:………………………
D/Dª ____________________________________________ VOTOS:………………………
D/Dª ____________________________________________ VOTOS: …………………….
D/Dª_____________________________________________ VOTOS: …………………..
D/Dª ____________________________________________ VOTOS: ……………………
PROCLÁMASE DELEGADO A D/Dª: _______________________________________
PROCLÁMASE SUBDELEGADO A D/Dª: ____________________________________
INCIDENCIAS:
O/A PRESIDENTE /A O/A VOCAL PRIMEIRO/A O/A VOCAL SEGUNDO/A
Nº de electores
Nª de Votantes
Papeletas nulas:
Papeletas en branco
211
ANEXO VII: ACTA DE CONSTITUCIÓN DA XUNTA DE DELEGADOS E DE ELECCIÓN
DO SEU PRESIDENTE.
ACTA DE CONSTITUCIÓN DA XUNTA DE DELEGADOS E ELECCIÓN DO SEU
PRESIDENTE.
Reunidos no IES BASANTA SILVA o................. de ........................... de ................. os
delegados e subdelegados electos dos diferentes cursos e grupos despois das eleccións
celebradas segundo a lexislación vixente ....
212
ANEXO VIII: INFORME DE ESTADO DA AULA
GRUPO……… TIT@R...................................................
TÓDOL@S ALUMN@S DA CLASE COMPROMETERANSE A MANTER EN BO ESTADO
OS ELEMENTOS CITADOS
EN VILALBA, A ……….DE …………………… DE 20……….
POLO GRUPO, (@ PRIMEIR@ DA LISTA) @ TIT@R
ELEMENTOS DA AULA Nº ESTADO (BO/ MALO/REGULAR)
MESAS CADEIRAS ENCERADO TABOEIRO DE CORTIZA PAREDES TEITO MESA PROFESOR CADEIRA PROFESOR PERSIANAS VENTÁS CERRADURA DA PORTA AGARRADOIRA da porta
pPPPPPORTAPORTA
COLGADOIROS PAPELEIRA LÁMPADAS CHAVES DA LUZ CADRO HORARIO ARMARIOS ABALAR PIZARRA ABALAR OUTROS
213
ANEXO IX: MODELOS DE COMUNICACIÓN DOS DESPERFECTOS NAS DIFERENTES
DEPENDENCIAS.
1. PARTE DE INCIDENCIAS TIC
(Medios multimedia)
LUGAR ONDE SE DEU A
INCIDENCIA:____________________________________________
APARATO QUE NON FUNCIONA: (ordenador, impresora, canón, pantalla……)
DESCRIPCIÓN DA
INCIDENCIA:________________________________________________
PROFESOR/A QUE DETECTOU A
INCIDENCIA:____________________________________________
DATA:__________/___________________/__________
SINATURA:
2. PARTE IDESPERFECTOS
DESPERFECTO NAS INSTALACIÓNS
LUGAR ONDE SE DEU O DESPERFECTO:
_________________________________________________________
DESCRIPCIÓN DO DESPERFECTO
:_______________________________________________________
PERSOA QUE DETECTOU O DESPERFECTO
____________________________________________
DATA:__________/___________________/__________
SINATURA:
214
ANEXO X: FALTAS DE ASISTENCIA DO PROFESORADO
1. SE O/A PROFESOR/A SABE CON ANTELACIÓN QUE VAI FALTAR, ANOTARSE NO
LIBRO DE GARDAS AS HORAS QUE SE VAIA A ESTAR AUSENTE, INDICANDO O
GRUPO E A AULA E SE DEIXA TRABALLO.
2. SE SE TRATA DUN IMPREVISTO, O/A PROFESOR/A DEBE COMUNICAR AO
CENTRO COA MAIOR BREVIDADE POSIBLE A SÚA AUSENCIA E O /A PROFESOR/A
QUE TEÑA COÑECEMENTO DESA AUSENCIA ANOTARAA NO LIBRO DE GARDAS.
3. EN CALQUERA CASO O/A PROFESOR/A QUE SE AUSENTE DO CENTRO DEBERÁ
CUBRIR O ANEXO V INDICANDO CON EXACTITUDE AS DATAS E AS HORAS DA SÚA
AUSENCIA
4. Os partes atópanse fotocopiados na sala de profesores e en formato PDF nos
ordenadores da mesma sala.
ANEXO XI: COMPARACENCIA ANTE A XEFATURA DE ESTUDOS.
Cando o profesor considere oportuno poñerlle unha comparecencia a un/ha alumno/a
cubrirá o modelo existente na sala de profesores.
Entregaralle unha fotocopia ao profesor titor do/a alumno/a e deixara o orixinal en Xefatura
de Estudos na maior brevidade posible.
ANEXO XII: INFORME Á FAMILIA.
1. CUBRIR O IMPRESO QUE SE ATOPA NA SALA DE PROFESORES OU EN XEFATURA
DE ESTUDOS.
2. FACER UNHA FOTOCOPIA QUE SE DEIXARA NO CASILLEIRO DO PROFESOR
TITOR DO GRUPO AO QUE PERTENZA O/A ALUMNO/A
3. CUBRIR O SOBRE COA DIRECCIÓN DO/A ALUMNO/A
4. DEIXALO NO DESPACHO DA SECRETARIA NA BANDEXA DE SAÍDA DE CORREO.
5. INFORMAR AO TITOR DA RECEPCIÓN DO CUPÓN ASINADO.
6. LEMBRADE: tres partes de información á familia supoñen unha comparecencia
215
PARTE DE INFORMACIÓN Á FAMILIA DE CONDUTAS INADECUADAS
O/A ALUMNO/A...............................................................DO CURSO................ DURANTE
A/S CLASE/S DE................................................................TEN A/S SEGUINTE/S
ACTITUDE/S:
FALTAS DE PUNTUALIDADE.
FALTAS INXUSTIFICADAS DE ASISTENCIA.
NON TRAE O MATERIAL ESCOLAR.
NON PRESTA ATENCIÓN.
NON REALIZA AS TAREFAS ESCOLARES.
COPIA OU FACILITA QUE OUTROS COPIEN EN EXAMES OU PROBAS QUE
SERVEN PARA A CUALIFICACIÓN.
ABANDONA A CLASE SEN PERMISO.
COME OU BEBE NA AULA.
DANOS EN MATERIAIS OU PERTENZAS POR NEGLIXENCIA.
NON PARTICIPAR EN ACTIVIDADES.
NON SEGUE AS INDICACIÓNS DO PROFESOR OU PROFESORA (GARDAR
SILENCIO, SENTAR ADECUADAMENTE, CAMBIAR DE SITIO…)
OUTRAS:...................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
...........................................................................................................................
Vilalba,...........de....................de 201...
Para que conste que recibiu esta notificación, pregámoslle que cubra o cupón inferior
e o mande asinado de volta (todo o parte de información).
O/A Profesor/a
Asdo:
Don/a..................................................DNI..............................pai/nai/titor/a legal do
alumno/a..............................................................................recibín o parte de información
enviado polo profesor ou profesora e estou informado/a das actitudes do meu fillo/a .
216
ANEXO XIII: AUTORIZACIÓN USO DA IMAXE PERSOAL.
Anualmente no sobre de matrícula cada alumno/a levará unha autorización para o uso da
súa imaxe persoal por parte do centro no marco das actividades de docencia que se leven a
cabo.
Cada profesor que queira facer uso desta autorización terá que comprobar en vicedirección
que o alumno/a entregouna asinada. De non ser así non poderá facer ningún uso da súa
imaxe persoal
AUTORIZACIÓN PARA USO DA IMAXE PERSOAL DO ALUMNO/A
D/Dª D.N.I.
PAI/NAI OU TITOR/A LEGAL DO ALUMNO/A
DO CURSO
Para dar cumprimento ao previsto no artigo 6º da Lei 15/1999, de Protección de Datos de
carácter persoal,
A U T O R I Z A:
Ao centro IES Basanta Silva a reproducir e distribuír as imaxes do/a alumno/a antes citado
derivadas da súa intervención en actividades programadas polo propio centro (viaxes,
excursións, festas, festivais e outras actividades escolares, complementarias e/ou
extraescolares), en calquera dos formatos existentes, tanto clásicos (prensa, televisión,
vídeo, DVD, etc.) como relacionados cos novos medios informáticos de redes de
telecomunicación e polo tempo máximo sinalado polas leis.
Esta autorización terá validez durante o tempo en que o alumno/a estea escolarizado no IES
Basanta Silva, salvo que se produza unha comunicación en sentido contrario por parte de
quen corresponda.
En Vilalba, a de de 2014
Asdo.:
217
ANEXO XIV: AUTORIZACIÓN PARA SAÍDAS DENTRO DA PROPIA LOCALIDADE.
Ao inicio do curso cada alumno/a entregará asinado polo seus pais/nais ou titores legais
unha autorización que lle permitirá realizar todas as saídas por mor de actividades
extraescolares ou complementarias que teñan lugar dentro da propia localidade.
O profesor/a que queira facer unha saída dentro da localidade terá que comprobar que
todos os alumnos/as teñan esa autorización asinada para poder levala a cabo.
AUTORIZACIÓN PARA SAÍDAS DENTRO DA LOCALIDADE
D/Dª D.N.I.
PAI/NAI OU TITOR/A LEGAL DO ALUMNO/A
DO CURSO
A U T O R I Z O:
Ao meu/miña fillo/filla/titorando a saír do centro para asistir as actividades complementarias
e extraescolares programadas que se realicen na localidade de Vilalba dentro do horario
escolar.
Esta autorización terá validez durante o tempo en que o alumno/a estea escolarizado no IES
Basanta Silva, salvo que se produza unha comunicación en sentido contrario por parte de
quen corresponda.
En Vilalba, a de de 2014
Asdo.:
218
ANEXO XV: AUTORIZACIÓN PARA SAÍDAS FORA DA LOCALIDADE.
O profesor/a que teña programada unha saída fora da localidade deberá entregarlle aos
alumnos unha autorización (segundo o modelo) que deberán devolver asinada polos seus
pais ou titores legais no prazo establecido. Se un alumno non a entregara non podería asistir
a actividade. As autorizacións deixaranse en Vicedirección.
219
ANEXO XVI: ENVIAR UN INFORME DE ABANDONO DUNHA MATERIA NA ESO
Cando un profesor considere que é necesario avisar á familia dunha situación de abandono
escolar (NON ABSENTISMO) segundo as directrices establecidas no anexo “PROMOCIÓN
E TITULACIÓN NA ESO”
1. Cubrira o impreso adecuado.
2. Entregará unha fotocopia ao profesor titor.
3. Informará á Xefatura de Estudos.
4. Informará ao titor da recepción ou non do cupón asinado.
ANEXO XVII: ENVIAR UN INFORME DE IMPOSIBILIDADE DE APLICACIÓN DOS
CRITERIOS XERAIS DE AVALIACIÓN EN BAC
AVISO DE
Vistas as reiteradas faltas de asistencia do alumno .................... ás materias de
................., ................................ ,............................... sen que ata o momento presente
fosen xustificadas, ao abeiro do artigo 44.2 do R.D. 732/1995 de 5 de maio, BOE 2
xullo, e o artigo ........ do NOF do IES SANTIAGO BASANTA SILVA
A Xefa de Estudos do IES Santiago Basanta Silva comunícalle que de persistir as
faltas de asistencia a partir da recepción deste apercibimento escrito os
Departamentos Didácticos comunicaranlle a IMPOSIBILIDADE DE APLICACIÓN DOS
CRITERIOS XERAIS DE AVALIACIÓN E DA PROPIA AVALIACIÓN CONTINUA na
materia correspondente debendo, se é o caso, realizar unha proba extraordinaria
de avaliación que o profesor e/ou o propio Departamento determinarán.
Vilalba,............. de ................................. do 201.....
A Xefa de Estudos
220
ANEXO XIX : COMO RESERVAR UN AULA TIC
Se ao longo do curso tense pensado empregar unha aula diferente a que se ten asignado a
súa reserva pode facerse de dúas formas:
1. Se esa aula vai a ser empregada durante todo un mes, trimestre ou curso comunicalo a
Xefatura de Estudos para que esa aula apareza como fixa no horario situado no taboleiro de
anuncios da sala de profesores.
2. Se esa aula vai a ser empregada de xeito puntual, anotarse no propio horario cada
semana.
ANEXO XX: PROTOCOLO DE MEDIACIÓN EN LA RESOLUCIÓN DE CONFLITOS.
XUSTIFICACIÓN
Aprender a resolver conflitos desde pequenos é unha das tarefas máis atractivas que nos
depara a vida. Descubrir que temos conflitos, pero que, non por iso estamos condenados á
violencia, é unha das aprendizaxes que, sen dúbida, máis impacto pode ter nas nosas vidas.
O conflito pode ser un proceso destrutivo ou positivo dependendo fundamentalmente de
como o encaren as partes enfrontadas.
Un dos métodos de resolución non violenta de conflitos é a mediación, que ten que aplicarse
cando a negociación directa entre as partes en conflito fracasou ou está cortocircuitada por
diversas razóns. A mediación consiste na intervención dunha terceira parte, allea e imparcial
ao conflito, aceptada polos disputantes e sen poder de decisión sobre os mesmos, co
obxectivo de facilitar que as partes en litixio cheguen por si mesmas a un acordo por medio
do diálogo. O mediador ou mediadora, como dicimos, non ten poder para impoñer unha
solución senón que son os litigantes os que preservan o control, tanto do proceso como do
resultado.
Igualmente é importante sinalar que a intervención do/da mediador/a debe ser aceptada por
ambas partes As mediacións forzadas ou impostas teñen escasas probabilidades de ser
exitosas. Outra condición esencial é que o mediador ou mediadora debe garantir absoluta
confidencialidade do que se fale no proceso da mediación e manter unha posición de
imparcialidade (non pode tomar partido por ningunha das partes en conflito). Son dúas
características fundamentais que deben cumprir os mediadores ou mediadoras. Ademais
delas, unha dose de valentía, dinamismo, paciencia, saber crear ambiente para o diálogo,
mostrar preocupación polos demais, dar esperanza, etc., axudarán ao éxito do proceso
mediador.
221
CARACTERÍSTICAS DIFERENCIAIS DA MEDIACIÓN
• Voluntariedade das partes.
• Esforzo das partes por comunicarse, comprenderse e chegar a acordos.
• Participación dunha terceira persoa, neutral.
• mediador ou mediadora non propón solucións (é máis, debe estar alerta para non facelo)
nin xulga, só axuda nun proceso en que as partes en conflito son as protagonistas.
• Malia a esixencia de neutralidade o mediador ou mediadora debe asegurar o equilibrio de
poder, por exemplo, cando as partes son un alumno ou alumna e un profesor ou profesora.
É unha fase previa á mediación que ten como obxectivo crear as condicións que permitan o
proceso de mediación. Realízase con cada parte por separado.
ACTUACIÓNS PARA LEVAR A CABO A MEDIACIÓN
1. Presentación e explicación das regras e compromisos que supón solicitar a mediación.
2. Axudar a que cada parte conte a súa “versión” do conflito. Este proceso é o que chaman
“cóntame”. Permite a expresión e “desafogo” das emocións negativas acumuladas.
3. Un proceso de resolución pacífica de conflitos no que unha terceira persoa neutral (o/ a
mediador/a) axuda ás partes en conflito a atopar unha solución que satisfaga a ámbalas
partes.
4. É útil para os/as mediadores/as anotar ou mesmo transcribir literalmente o que está a
contar. Esta información será necesaria para facer unha análise previa do conflito.
5. Realízase xa coas dúas partes xunto co mediador/a
6. Pode desenvolverse nunha soa sesión ou en máis, segundo a evolución do proceso de
mediación.
222
ANEXO XXI: ENTREGA DE MÓBIL, MP3........ AOS PAIS, NAIS OU TITORES LEGAIS
DUN ALUMNO.
Con data do ………….. de………………… de 2014 se fai entrega a Don/Dona
………………………………………….. ................... pai/nai / tItor legal do alumno/a
......................................................... do curso ............ do .....requisado ao citado alumno/a
o sendo esta a segunda vez que lle foi requisado durante o horario lectivo.
O pai/nai/ titor legal
223
ANEXO XXII: CONTRATO DE CONDUTA
Eu,__________________________________________ comprométome a realizar as
seguintes condutas, que abaixo se citan para intentar mellorar o meu comportamento
e as relación con meus pais, compañeiros e profesores.
1.
2.
3.
4.
Realizando estas condutas obterei:
-
-
-
Cada semana de incumprimento haberá como medida correctora:
Vilalba ______de ______de 201
Asdo; xefe de estudos Asdo: alumno/a Asdo: titor/a Asdo:
pais/nais
224
CONTRATO DE CONDUTA
O presente contrato de conduta realizase coa finalidade de eliminar a situación de
conflicto existente
entre:_________________________,______________________,__________________,
_________________________,_______________________,
e___________________________.
O contrato de conduta realizouse en común acordo entre os/as alumnos/as
mencionados/as e o xefe de estudos, a obxecto de que, asumindo cada un dos
compromisos que despois se citan, podendo mellorar a relación existente entre os
afectados, e o comportamento individual de cada un.
Alumno:____________________ comprométese
a:________________________________
Alumno:____________________ comprométese
a:________________________________
Alumno:____________________ comprométese
a:________________________________
Alumno:____________________ comprométese
a:________________________________
Alumno:____________________ comprométese
a:________________________________
Todos os alumnos se comprometen a poñer en práctica os comportamentos
adecuados para a mellora da relación.
Cada quince días dito contrato de conduta será revisado polo grupo e realizarase as
modificacións pertinentes.
Estando todos conformes en responsabilizarse e cumprir o pactado cada un dos
alumnos asinara de forma voluntaria, entendendo o valor que supón adquirir o
compromiso que implica cumprir as normas establecidas en dito contrato.
Vilalba a_______de_______de 201
Asdo: Xefe de estudos
225
ANEXO XXIII: MODELO DE REXISTRO DE INCIDENCIAS E CONFLITOS.
REXISTRO INDICENCIAS
DATA:_________________________ CURSO:____________________
ALUMNO/A/OS/AS__________________________________________________________
_____________________________________________
NOME DA NAI/PAI:__________________________ TELF:__________
FEITOS:___________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
________________________________
ASINADO TODOS OS PRESENTES NA REUNIÓN
226
REXISTRO CONFLITOS
DATA:_________________________ CURSO:____________________
ALUMNO/A_________________________________________________
LUGAR ONDE ACONTECERON:______________________________
FEITOS:___________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
________________________________
ASINADO
227
5.2. Plan de Evacuación.
RESPONSABLES FUNCIÓNS
COORDINADOR/A XERAL DE
INTERVENCIÓNS E EMERXENCIAS
Calquera membro do equipo directivo, seguindo a orde: 1. Director 2.Vicedirector 3. X. Estudos 4. Secretario
• Recibir a información e valorar o risco. • Dar a orde de evacuación do centro. • Ordenar que se emita o sinal de alarma e a actuación do Equipo de intervención. • Buscar axuda externa. Avisar a: 1. Emerxencias: 112. 2. Servizo de Bombeiros. 3. Policía local. 4. Garda civil. • Recibir e informar á axuda externa do lugar e tempo transcorrido do sinistro. • Colaborar na dirección de control da emerxencia. • Recibir a información dos grupos de alarma, primeira intervención e evacuación. • Controlar o tempo total de duración da evacuación. • Redactar un informe das causas, do proceso e das consecuencias da emerxencia • Ter nomeado a un Coordinador xeral suplente. • Revisión final do centro. • Ordenar que se emita o sinal de finalización da actuación.
EQUIPO DE EVACUACIÓN
Conserxes
1.- Tocar o timbre de alarma en caso de EMERXENCIA¹ por indicación do Coordinador/a xeral de intervención de emerxencia. O sinal de alarma consistirá en 3 longos toques que se repetirán cada 10 segundos para confirmar a evacuación xeral. No caso de que o corte de suministro eléctrico se efectúe antes do sinal de alarma será efectuado cun medio auxiliar: bucina de gas. 2.- Abrir inmediatamente os portais exteriores do centro e demais portas que dean acceso ao "punto de encontro" aos escolares. 3.- Responsabilizarse de desconectar as instalacións xerais do edificio pola seguinte orde:
1. Gas. 2. Electricidade 3. Subministro de gasóleo 4. Auga (non as dos BIES)
228
EQUIPO DE EVACUACIÓN
De forma xeral: • Coidar de que non se produza almacenamento en cuarto de caldeira, contadores, ximnasio, etc. • Coidar que as vías de evacuación estean libres de obstáculos. • Coidar do bo funcionamento dos medios de extinción do centro.
• Tocar o timbre de finalización da actuación, tras recibir o visto bo do Equipo de intervención, que consistirá en un único toque de 15 segundos. • Informar ao Coordinador/a xeral de intervención e emerxencias da realización das súas funcións.
Profesorado de Aula.
Profesor/a no edificio B: encargaranse do fluxo de evacuación do devandito edificio B de xeito coordinado, de tal modo, comezarase a evacuación polo 1º andar e a 1ª aula máis cercana á escaleira de emerxencia, e así progresivamente ata baleirar o 1º andar. Unha vez evacuado procederase a evacuación dos andares superiores seguindo o mesmo protocolo.
Profesor/a no edificio A: encargaranse do fluxo de evacuación do devandito edificio A de xeito coordinado, de tal modo, comezarase a evacuación polo 1º andar e a 1ª aula máis cercana á escaleira principal, e así progresivamente ata baleirar o 1º andar. Unha vez evacuado procederase a evacuación dos andares superiores seguindo o mesmo protocolo. Profesor/a no edificio D: encargaranse do fluxo de evacuación do devandito edificio D de xeito coordinado, de tal modo, comezarase a evacuación polo 1º andar e as dúas aulas máis cercanas á escaleira de emerxencia de forma simultánea, e así progresivamente ata baleirar o 1º andar. Unha vez evacuado procederase a evacuación dos andares superiores seguindo o mesmo protocolo. Profesor/a aula plástica: utilizara a porta de acceso ao pavillón E, e a vía de evacuación do devandito edificio E. De forma xeral: • Elixir a vía de evacuación máis idónea segundo as características do sinistro, usando como norma xeral as escaleiras de emerxencia.
• Cada profesor colocarase na porta ata que sexa a súa quenda, e indicará aos alumnos cando lles toca, sendo o profesor o último en abandonar a aula, indicándolle ao seguinte profesor cando debe comezar a saír, comprobando que as aulas e recintos que teñen asignados quedan baleiros e as ventás e portas pechadas sen chave para evitar correntes de aire. • Para evitar aglomeracións nas escaleiras, os andares superiores esperarán nas escaleiras de emerxencia a súa quenda ata que remate o fluxo de evacuación do andar inmediatamente inferior. • Prestar especial atención ao alumnado con discapacidade. • Responsabilizarse da evacuación do alumnado coa colaboración do delegado/a e subdelegado/a de grupo. • Unha vez chegado ao “punto de encontro”, comprobar a presenza de todo o alumnado do seu grupo e situarse fronte a el. • Unha vez rematada a evacuación da planta e logo de realizado o control no punto de encontro, darlle parte ao Coordinador/a xeral de intervención e emerxencia.
229
PROFESORADO NO CENTRO
• O profesorado que se atope no centro e non estea impartindo docencia nese momento colaborará cos distintos equipos (de intervención, primeiros auxilios ou evacuación) nas tarefas que lle sexan asignadas polo xefe/a de intervención, polo que terán que presentarse ante o mesmo para recibir instrucións.
PROFESORADO TITOR
• Informar ao seu alumnado do procedemento de evacuación, normas a respectar e protocolo a seguir. • Conciencialo sobre a importancia dos simulacros de evacuación, sobre o rigor e a seriedade con que se deben facer e a obrigatoriedade de colaboración.
PROFESORADO DE GARDA
• De non ter asinado un grupo de garda, evitar aglomeracións nas escaleiras de emerxencia facilitando o acceso ao punto de encontro.
ALUMNADO • Atender en todo momento as instrucións do profesorado que estea ao cargo.
ALUMNADO TITOR • Dous alumnos asinados a función de evacuación de cada neno con discapacidade motórica.
COIDADOR/A • Encargarse da evacuación dos alumnos/as con dificultades motóricas.
ADMINISTRACIÓN
• Pechar as fiestras e as portas sen chave. • Seguir o percorrido sinalado de evacuación.
LIMPEZA • Pechar fiestras e portas sen chave. • Seguir o percorrido sinalado de evacuación
RESPONSABLE DO COMEDOR
• Pechar o gas • Desaloxar a cafetaría • Pechar portas e ventás sen chave
¹ EMERXENCIA: Situación que requira unha evacuación rápida do edificio como ameaza de bomba, escape de gas, incendio ou calquera outro tipo de incidencia que xustifique a evacuación rápida do edificio.
230
PROCESO DE EVACUACIÓN EN CASO DE EMERXENCIA
1. O membro do equipo directivo, coordinador/a xeral de intervención, ordenará a
evacuación.
2. Cada conserxe accionará o pulsador de alarma empregando 3 longos toques que se
repetirán cada 10 segundos para confirmar a evacuación xeral.
3. Cada conserxe comprobará que estean abertas as portas de emerxencias, abrirá os
portais exteriores do seu edificio correspondente e cortará os subministros.
4. O coordinador/a xeral de intervención chamará aos servizos de emerxencia e
controlará o proceso.
5. O profesorado de garda coordinará a evacuación de cada edificio que lle corresponda,
sempre empezando pola planta máis baixa e polas aulas máis próximas ás saídas.
6. Evacuación de aulas e demais dependencias seguindo as instrucións dos planos de
evacuación.
7. Concentración no punto de encontro:
■ Edificio A e polideportivo E: Saída ao exterior polo edificio A e concentración no
aparcadoiro.
■ Edificio B, edificio D e polideportivo C: Saída pola porta de transporte e
concentración na rúa Cuart de Poblet, por debaixo do nivel da porta.
8. Revisión do centro por parte do Equipo Coordinador: Coordinador/a xeral de
intervención, profesorado de garda e conserxes.
9. O conserxe tocará o sinal de alarma para o final do simulacro, cun longo toque de 15
segundos, tras recibir a conformidade por parte do coordinador/a xeral de intervención.
SIMULACRO DE EVACUACIÓN
Realizarase como mínimo un simulacro en cada ano escolar.
Con varios días de antelación á realización do simulacro, a través do profesorado
titor, informarase ao alumnado dos pormenores e obxectivos deste exercicio e se lles
explicarán as instrucións que deberán seguir.
231
Informarase tamén ao profesorado, nais, pais, ou titores legais da realización desta
actividade sen concretar día e hora.
Só a dirección determinará o momento exacto do simulacro, manténdose en segredo
esta información para que o factor sorpresa simule unha emerxencia real.
Importancia do simulacro. Conseguir o adestramento e corrección de hábitos de toda
a comunidade educativa, tendo en conta as condicionantes físicas e ambientais do noso
centro.
Finalizado o exercicio de evacuación, o equipo coordinador inspeccionará todo o
centro, co obxecto de detectar as posibles anomalías ou desperfectos que se puideran
ocasionar.
Despois de terminar o simulacro, farase un informe normalizado da evacuación e
celebrarase unha reunión de todo o profesorado para comentar e avaliar o exercicio.
É esencial para o bo resultado deste simulacro a completa coordinación e
colaboración de todo o profesorado e persoal non docente, tanto na planificación do
simulacro como na súa realización. Cada profesor/a responsabilizarase ao máximo do
comportamento do alumnado ao seu cargo co obxecto de evitar accidentes de persoas e
danos no edificio, así como garantir o éxito da proba.
INSTRUCIÓNS PARA O ALUMNADO DURANTE UNHA EMERXENCIA
1° O alumnado deberá seguir sempre as indicacións do profesorado e en ningún
caso deberá seguir iniciativas propias.
2° O alumnado que reciba instrucións concretas do seu profesor/a deberá
responsabilizarse do seu cumprimento e colaborar no mantemento da orde do grupo.
3° O alumnado non recollerá obxectos persoais, co fin de evitar obstáculos e
demoras, agás unha prenda de abrigo.
4° Os estudantes que se atopen nos aseos ou nos locais anexos, ao soar a alarma,
deberán incorporarse rapidamente ao seu grupo. Se se atoparan nun andar distinto,
incorporaranse ao grupo máis próximo, e xa no exterior, buscarán ao seu grupo e
incorporaranse ao mesmo comunicándollo ao seu profesor/a.
232
5° Todos os movementos realizaranse con rapidez e con orde, nunca correndo, nin
empurrando ou atropelando aos demais.
6° Ninguén deberá deterse xunto as portas de saída.
7° Deberán evacuar o centro en silencio, con orde, seguindo os sinais de saída,
evitando atropelos e axudando aos que teñan dificultades ou sufran caídas. A
evacuación realizarase cun fluxo como máximo, de dúas filas individuais, polos dous
laterais das escaleiras, en función do ancho das mesmas.
8° Na evacuación deberase respectar o mobiliario e o equipamento escolar.
9° No caso de que nas vías de evacuación houbera algún obstáculo que dificultara a
saída, será apartado polo alumnado, se fora posible, de forma que non provoque
caídas das persoas ou deterioro do obxecto.
10° En ningún caso, o alumno/a deberá volver atrás, sexa cal sexa o seu pretexto.
11° En todos os casos, os grupos permanecerán unidos, non se disgregarán e
concentraranse no lugar exterior previamente establecido, co fin de facilitar ao
profesorado o control do alumnado.
12° No caso de explosión e se houbese que atravesar salas ou corredores afectados,
deberase facer cerca das paredes, nunca polo medio das mesmas.
13° No caso de ter que atravesar zonas con fume, deberanse protexer as vías
respiratorias con panos mollados. Se a intensidade do fume é alta, non se deberá
pasar por ditas zonas.
14° No caso de inundación por fume de corredores e escaleiras, o grupo
permanecerá na aula, pechará as portas e fiestras e colocará trapos mollados nas
xuntas das portas para evitar a entrada de fume. A través das fiestras chamarase á
atención do exterior.
INSTRUCIÓNS PARA O PROFESORADO E PERSOAL NON DOCENTE DURANTE O
SIMULACRO DE EVACUACIÓN
233
1º. Un membro do equipo directivo asumirá a responsabilidade e a coordinación xeral
de todas as operacións. Designarase un coordinador suplente.
2º. Con anterioridade suficiente ao día do simulacro, reunirase ao claustro co obxecto
de elaborar o plan a seguir, de acordo coas características arquitectónicas de cada
edificio, e prever todas as incidencias da operación, planificar os fluxos de saída,
determinar os puntos críticos do edificio, as zonas exteriores de concentración dos
escolares e as saídas que se vaian a utilizar e cal delas se considerará bloqueada
aos efectos deste exercicio.
3º. Cada profesor/a responsabilizarase de controlar os movementos do alumnado ao
seu cargo, de acordo coas instrucións recibidas do coordinador xeral e dos
coordinadores de edificio.
4º. Cada profesor/a, na súa aula, organizará a estratexia do seu grupo designando
alumnado responsable para realizar funcións concretas, como pechar fiestras, contar
ao alumnado, controlar que non leven obxectos persoais, etc. Con iso preténdese dar
ao alumnado maior participación nestes exercicios.
5º. Cando se desaloxa a todo o alumnado, cada profesor comprobará que as aulas e
recintos que ten asignados quedan baleiros, deixando as portas e fiestras pechadas
sen chave e comprobando que ningún alumno quede nos servizos e locais anexos.
Acompañará ao seu grupo ata o punto de encontro e situarase fronte a eles.
6º. Os conserxes se responsabilizarán de desconectar, despois de soar as sinais de
alarma, as instalacións xerais do edificio pola orde seguinte:
1. Gas.
2. Electricidade.
3. Subministro de gasóleo.
4. Auga, só en caso en que o subministro aos hidrantes sexa
independente da rede xeral.
7º. Designarase persoas encargadas da evacuación das persoas minusválidas ou
con dificultades motóricas, se existiran.
234
8º. Para a evacuación ordenada por plantas seguiranse os seguintes criterios:
1. Ao sinal de comezo do simulacro, desaloxaranse os tres edificios
simultaneamente, en primeiro lugar os ocupantes da primeira planta.
Non se desaloxarán a plantas superiores ata que remate o desaloxo
da planta inmediatamente inferior.
2. Simultaneamente, os das plantas superiores mobilizaranse
ordenadamente cara ás escaleiras máis próximas, pero sen descender
ás plantas inferiores ata que os ocupantes destas desaloxaran a súa
planta respectiva.
3. O desaloxo en cada planta realizarase por grupos, saíndo en primeiro
lugar, as aulas máis próximas ás escaleiras, en secuencia ordenada e
sen mesturarse os grupos.
9º. A distribución dos fluxos de evacuación nas saídas da planta primeira
ordenaranse en función do ancho e a situación das mesmas, sendo como máximo de
dúas filas individuais, por ambos laterais das escaleiras.
10º. Non se utilizará o ascensor, para a evacuación de persoas nin se abrirán fiestras
ou portas que en caso hipotético de lume favorecerían as correntes de aire e
propagación das chamas.
11º. Tendo en conta a tendencia instintiva dos alumnos a dirixirse ás saídas e
escaleiras que habitualmente utilizan e que poden non ser as convintes nun caso
concreto, é aconsellable na planificación deste simulacro prever esta circunstancia,
sendo o profesor de cada aula o único responsable de conducir ao seu grupo na
dirección de saída previamente establecida.
12º. Por parte do persoal do Centro procurarase non incorrer en comportamentos
que poidan denotar precipitación ou nerviosismo, en evitación de que esta actitude
puidera transmitirse ao alumnado, coas consecuencias negativas que iso levaría
aparelladas.
13º. Unha vez desaloxado o edificio, concentraranse no punto de encontro, sempre
baixo o control do profesorado responsable, o cal debe comprobar a presenza de
235
todo o alumnado do seu grupo facendo o reconto pertinente. Informará ao
Coordinador xeral do resultado.
14º. A Evacuación rematará no punto de encontro. Este punto de encontro está
distribuído en niveis: 1º ESO, 2º ESO, 3º ESO, 4ºESO, Bacharelatos. O alumnado
deberá situarse no lugar correspondente.
EQUIPO DE PRIMEIROS AUXILIOS
En caso de accidente, que non requira evacuación, as funcións do Coordinador xeral serán:
• Atender ao ferido/a
• Avisar ao quipo de primeiros auxilios
• Avisar ao 061 e preparar o traslado do ferido/a ao centro sanitario, se fose
necesario.
• Avisar e informar do accidente aos familiares do ferido/a
As funcións do Equipo de Primeiros Auxilios serán:
• Prestar asistencia ás persoas feridas
• Avaliar a lesión e informar desta ao Coordinador/a xeral de emerxencia
• Preparar o traslado das persoas feridas, se fose necesario.
• Avisar e informar do accidente aos familiares do ferido/a.
• Acompañar ás persoas feridas ao centro sanitario
• Redactar un informe das causas, proceso e consecuencias que lle entregara ao
Coordinador/a xeral.
EQUIPO DE INTERVENCIÓN
Se se detecta un incendio o Equipo de Primeira Intervención ten as seguintes tarefas:
• Coller os equipos de primeira intervención
• Intentar extinguir o incendio sen correr riscos innecesarios
• Informar ao coordinador/a xeral de intervención e emerxencia e atender as súas
ordes
• Colaborar, se se considera necesario, coa axuda externa na extinción
O Plan de evacuación será difundido entre a comunidade educativa.
236
5.3. Plan de Convivencia
XUSTIFICACIÓN
Todos nós aprendemos a ser persoas a través da convivencia cos demais e esa
aprendizaxe debe desenvolverse nun entorno de pluralidade.
O Plan de Convivencia do noso Instituto ten como principio promover e desenvolver
actuacións encamiñadas á mellora da convivencia. Pretendemos con este plan desenvolver
adecuadamente as relacións entre todos os compoñentes da nosa comunidade educativa, a
súa implicación e a súa participación.
Priorizaremos naquelas actuacións preventivas destinadas ao coñecemento previo dos
dereitos e deberes de todos os membros da comunidade educativa e das normas precisas
para a convivencia pacífica e respectuosa. Para iso utilizaremos o plan de acción titorial, o
Observatorio de convivencia do centro, reunións periódicas cos titores, equipo directivo,
departamento de orientación, familias, delegados etc. segundo proceda, entre outras
accións, para a súa divulgación e interiorización.
No noso plan de convivencia pretendemos implicar a todos os sectores da comunidade
educativa (profesorado, familias, servizos sociais, alumnado etc) para a súa aplicación,
difusión e seguimento de dito plan.
FINALIDADE
A finalidade do Plan de Convivencia é favorecer propostas educativas que axuden a:
+ Conseguir a formación no respecto dos dereitos e liberdades fundamentais e exercitar a
tolerancia e a liberdade dentro dos principios democráticos de convivencia.
+ Prevención de conflitos e a resolución pacifica dos mesmos, partindo dunha concepción
do conflito como un proceso natural que se desencadea a partir da contraposición de
intereses e que é necesario para o desenvolvemento psicosocial dos individuos.
+ Sensibilizar a comunidade educativa sobre a importancia da convivencia positiva
OBXECTIVOS
Os obxectivos do Plan van na liña de atención de todos e cada un dos sectores da
Comunidade Educativa coa intención de motivar ao profesorado, alumnos/as e familias
sobre a importancia de crear un bo clima de convivencia no centro.
237
Educar nos principios de convivencia pacífica e nos valores democráticos
(solidariedade, tolerancia, participación,igualdade e respecto) para avanzar na
formación dunha cidadanía crítica e responsable.
Fomentar os valores , as actividades e as prácticas que permitan mellorar o grao de
aceptación e cumprimento das normas e avanzar no respecto á diversidade..
Fomentar o diálogo como factor favorecedor da prevención e resolución pacífica de
conflito implicando a todos os sectores da comunidade educativa
Previr situacións de violencia e agresividade entre os membros da Comunidade
Educativa.
Impulsar relacións fluídas e respectuosas entre os distintos sectores da Comunidade
Educativa favorecendo a cooperación
Difundir as normas básicas do RRI do centro, así como as razóns das mesmas e as
medidas correctoras polo seu incumprimento tanto entre o alumnado como entre as
familias
Fomentar a mediación como ferramenta para a resolución de conflitos
Propiciar un bo clima de convivencia
Mellorar a acción titorial
Coñecer estratexias para a prevención de condutas disruptivas
ANÁLISE DA SITUACIÓN ACTUAL DO CENTRO
Traballamos nun Instituto de Ensino Secundario ubicado en Vilalba, no que se imparten o
Ensino Secundario Obrigatorio e o Bacharelato en dúas modalidades, Científico-tecnolóxico
e Humanidades e Ciencias Sociais. O centro conta na ESO con cinco grupos en: primeiro,
segundo, terceiro e cuarto. En Bacharelato hai tres grupos en 1º e outros dous en 2º. No
tocante a, Atención á Diversidade hai 2 grupos de PDCS (Programas de Diversificación
Curricular), de dous anos e dous grupos de Reforzo Educativo.
O centro ten catro edificios (A, B, C, D) e un pavillón cuberto (E).
A respecto do cadro de persoal co que conta o centro diremos que descendeu o número de
profesorado e alumnado en relación ao curso anterior. Somos 56 profesores/as, 540
alumnos/as e 12 PAS (persoal administrativo e de servizos).
238
ACTUACIÓNS DO PLAN DE CONVIVENCIA: PROFESORADO
TIPO ACTIVIDADES METODOLOXÍA RESPONSABILIDADE TEMPORAL. RECURSOS
organizativo
Plan de acollida ao
profesorado.Entrega RRI e
documentación necesaria con
aspectos peculiares do centro
Reunión+claustro
Equipo directivo
setembro
Guión de acollida
Materiais PAT
Planos etc
organizativo
Seguimento semanal de :
comportamento , asistencia a clase,
rendemento escolar etc.
Atención
personalizada
titores
Todo o curso
Documentación
oficial do centro
Horario TP e TA
Protocolo de
absentismo
organizativo Reunión da comisión de convivencia,
análise de incidentes e adopción de
medidas
reunión Membros da comisión Todo o curso Documentación
precisa: rexistro
de acordos etc
prevención
Explicación ao profesorado de
normas de convivencia,
funcionamento das gardas,
reunión
Xefe de estudos
setembro
Documentación
precisa elaborada
por xefatura
ACTUACIÓNS
É evidente que para lograr unha mellora da convivencia no centro, precísase da participación e implicación de todos os membros da comunidade
educativa, de xeito que, partindo do traballo diario se desenvolvan actuacións específicas en beneficio da mesma. De acordo con isto determinaranse
actuacións para o profesorado, familias e alumnado.
239
instalacións do centro etc
prevención
Entrega de estratexias de prevención
de condutas disruptivas
Reunión
Correo electrónico
Depart. Orientación,
coordinadora plan
convivencia
1º semana de
outubro
Guión de
estratexias
ACTUACIÓNS DO PLAN DE CONVIVENCIA: PROFESORADO
TIPO ACTIVIDADES METODOLOXÍA RESPONSABILIDADE TEMPORAL. RECURSOS
prevención
Impulsar aos departamentos a
realización e deseño de actividades
que melloren a convivencia e o clima
na aula
Comunicación aos
departamentos
para ter en conta
nas programacións
Xefe de estudos
Xefes de departamento
setembro Material escolar
Material
audiovisual
prevención
Elaboración de normas no centro e
na aula
Traballo en grupos
de profesores de
aula
Departamento de
Orientación
Titores
Profesores de áreas
Outubro+novembro Aulas+grupo
Taboleiro de
anuncios
240
Intervención
destinada a
familias,
alumnado e
profesorado
Posta en marcha da aula de
convivencia
difusión Responsables da aula
Depart. Orientación
Xefe de estudos
Todo o curso Espazo físico
Pautas de
actuación
intervención Identificar e detectar casos de acoso
escolar
Seguimento a
través de reunión
de titores
Todo o profesorado
Depart. Orientación
Todo o curso Protocolo de
actuación ante
acoso escolar.
intervención Medidas correctoras atendendo o
RRI, ante condutas contrarias á
convivencia
Reunión titor/a,
Xefe de estudos
Xefe de estudos,
director
Todo o curso RRI
ACTUACIÓNS DO PLAN DE CONVIVENCIA: FAMILIAS
TIPO ACTIVIDADES METODOLOXÍA RESPONSABILIDADE TEMPORAL. RECURSOS
prevención
Reunión coas familias para informar
sobre o funcionamento do centro,
normas etc
Reunión ao
comezo do curso
Equipo directivo
titores
outono
Guión titores
Pautas para as
familias de
estratexias de
actuación ante
241
condutas
disruptivas
prevención
Entrevistas coa familia para informar
sobre o/a alumno/a de maneira
individual, en aspectos académicos,
condutuais etc
Reunións
individuais
Orientadora
titores
Todo o curso
Segundo proceda
intervención
Pautas para as familias en resolución
de conflitos e ante a problemática do
alumno/a
entrevistas
Orientadora
Equipo de orientación
especifico de Lugo
Todo o curso
Segundo proceda
intervención
Reunión da comisión de convivencia
cando proceda, onde estea a figura
dun pai/nai
242
ACTUACIÓNS DO PLAN DE CONVIVENCIA: ALUMNADO
TIPO ACTIVIDADES METODOLOXÍA RESPONSABILIDADE TEMPORAL. RECURSOS
prevención
Plan de acollida ao alumnado de
novo ingreso(información do
funcionamento do centro)
Visita ao centro educativo
Recibimento no
salón de actos
Equipo directivo
Depart. Orientación
Finais de xuño
antes do comenzo
do curso de 1º eso
Guía de benvida
instituto(normas,
estrutura da ESO
etc)
prevención
Difusión do RRI
Consensuar normas na aula
Grupos de traballo
titores
setembro
RRI
Guía do clima de
clase
Murais
prevención
Xornadas de acollida ao novo curso
escolar a todo o alumnado
Recibimento no
salón de actos e
despois
acompañamento
por parte dos
Titores equipo directivo
setembro
Guión para os
titores de
aspectos a tratar
243
titores
prevención
Diferentes actividades de orientación
académica-profesional
Depart.
Orientación
entrevista individual
Hora de titoría
titores
orientadora
todo o curso
Os recollidos no
plan de
orientación
académica
profesional
ACTUACIÓNS DO PLAN DE CONVIVENCIA: ALUMNADO
TIPO ACTIVIDADES METODOLOXÍA RESPONSABILIDADE TEMPORAL. RECURSOS
prevención
Reunión con departamento de
orientación de primaria para obter
información de alumnos/as en
situación desfavorecida ou
discapacidades.
Desprazamento a
centros de primaria
para reunión con
orientadores e
profesores
orientadora
Xuño e setembro
Folla de recollida
de datos
244
prevención
Torneos deportivos na hora de lecer
participativa
Departamento de
educación física e
actividades
extraescolares
Todo o curso
Os precisos para
cada deporte
prevención
Actividades propostas pola xunta de
delegados
Reunións con
delegados
Vicedirección,
orientación, Xefatura de
estudos
Todo o curso
Os que sexan
precisos
prevención
Diferentes actividades de educación
en valores na área de educación
para a cidadanía
Participativa
Dinámicas de
grupos
Profesores de dita área
Todo o curso
Guía de
educación en
valores
Medios
audiovisuais
245
ACTUACIÓNS DO PLAN DE CONVIVENCIA: ALUMNADO
TIPO ACTIVIDADES METODOLOXÍA RESPONSABILIDADE TEMPORAL. RECURSOS
prevención
Taller de habilidades sociais na aula
de convivencia
Grupal
individual
orientadora
Todo o curso
Diferentes
actividades de
dilemas morais,
pautas para
habilidades
sociais
cuestionarios
prevención
Taller de prevención de violencia de
xénero
Grupos de traballo
murais
Titores
Departamento de
Orientación
Todo o curso
Recursos
materiais
elaborados para
ditos talleres
prevención
Taller de educación para a saúde e
prevención de drogodependencias
Gupo-aula
Psicóloga do
concello+titores+depar.
Orientación
Todo o curso
Guía de
actividades de
prevención
Caderniños de
246
alumnos/as etc.
prevención
Ciclo de cine: visualización de tres
películas no auditorio do concello
Gran grupo no
auditorio /Grupo –
aula no centro
titores
Unha por trimestre
Caderniño do
profesorado e do
alumnado
ACTUACIÓNS DO PLAN DE CONVIVENCIA: ALUMNADO
TIPO ACTIVIDADES METODOLOXÍA RESPONSABILIDADE TEMPORAL. RECURSOS
prevención
Dinámicas de grupos, resolución de
problemas, dilemas morais etc con
diferentes temáticas
Grupo-aula
Debates
Traballos en grupo
Titores
+
depart. orientación
Todo o curso
Os recollidos no
plan de acción
titoral
247
prevención
Taller de sexualidade
Debates
Grupo-aula
Titores
Monitores cruz
vermella
Todo o curso
Materias
recollidas no
programa de
sexualidade
prevención
Análise de textos que versen sobre
a violencia e a paz
debates
Diferentes
departamentos
Todo o curso
Fotocopias de
diferentes textos
adpatados a idade
do alumnado
Prevención
Obradoiro de Resolución de conflitos
Dinámica e
participativa
Concello de Vilalba
Segundo trimestre
Material didáctico
ACTUACIÓNS DO PLAN DE CONVIVENCIA: ALUMNADO
TIPO ACTIVIDADES METODOLOXÍA RESPONSABILIDADE TEMPORAL. RECURSOS
248
prevención
Exposición de murais no vestíbulo,
pasillos do centro educativo, aulas,
todos elaborados polo alumnado con
diferentes temas
Creativa
Educación plásticas
Depart. Orientación
Equipo directivo
titores
Todo o curso
Espazo físico
paneis
prevención
Proxección de películas para
fomentar a mellora da convivencia
Gran grupo no
salón de actos do
centro
Coordinadora de
convivencia
Orientación
Unha por trimestre
DVD
Guión+debate
intervención
Análise de condutas de alumnos/as
e intervención na modificación de
ditas condutas
Entrevista
individual
Equipo de orientación
especifica lugo
Orientadora
Todo o curso
Axendas persoais
Rexistros de
condutas Diarios
Guión de Pautas
de modificación
de condutas
249
ACTUACIÓNS DO PLAN DE CONVIVENCIA: FORZAS DA SEGURIDADE E SERVIZOS SOCIAIS
TIPO ACTIVIDADES METODOLOXÍA RESPONSABILIDADE TEMPORAL. RECURSOS
prevención
Charlas sobre temática diversa:acoso
escolar, internet, etc
informativa
Garda civil
Policía nacional
Todo o curso
Plan Director de
convivencia
intervención
Visitas polos arredores do centro
educativo na hora de lecer
participativa
Garda civil
Policía municipal
Todo o curso
Os precisos no
seu momento
intervención
Comunicar ás forzas de seguridade
de roubo de materiais do centro, etc
participativa
Garda civil
Equipo directivo
Todo o curso
Os precisos no
seu momento
intervención
Comunicación con servizos sociais
ante unha situación de absentismo
escolar
reunións
Departamento de
Orientación
Equipo directivo
Todo o curso
Protocolo de
absentismo
250
intervención
Comunicación fluÍda con servizos
sociais de información que pode
repercutir no alumnado sobre:
situación de maltrato familiar,
situacións desfavorecidas,
inmigrantes etc
reunións
Orientadora
Servizos sociais
Todo o curso
Ficha de recollida
de datos
251
RECURSOS HUMANOS E MATERIAIS
Recursos humanos: todos os membros da comunidade educativa (pais/nais,
profesorado , alumnado, persoal non docente, departamento de orientación),
servizos sociais do concello ,forzas de seguridade, observatorio de convivencia,
unidade de prevención de drogodependencias do concello Burela, Equipo específico
Lugo, psicóloga do concello, etc
Recursos materiais:
Materiais elaborados que se encontran nos Anexos (Plans de acollida , Programa
de habilidades sociais, estratexias...etc)
Materiais elaborados no D. de Orientación para as titorias (dinámicas de grupos,
resolución de conflitos, dilemas morais, etc)
Regulamento de Réxime Interior
Conflitos interpersoais. Ed. Eos
Mediación de conflitos en institucións educativas. Ed. Narcea
Como prevenir la indisciplina. Ed. Escuela Española
Educación en valores: vídeos como “doce horas por la tierra”, “exclavos del S. XXI”,
“Estranxeiras”, “A muller é da casa e o home da rúa”, “Coas mulleres avanza o
Mundo”, …
Páxinas Web da consellería de Educación:
Plan valora: traballa educación para a paz, igualdade, o lecer, etc:
http://www.edu.xunta.es/valora
Plan de convivencia escolar: ofréceselle á comunidade educativa materiais e
recursos que axuden no traballo escolar
http://www.edu.xunta.es/convivencia
Portal de convivencia (MEC):
http://www.convivencia.mec.es/
Seminario galego Educación para a paz:
252
http://www.sgep.org/
Educación en valores: convivencia:
http://www.educacionenvalores.org/
SEGUIMENTO E AVALIACIÓN DO PLAN DE CONVIVENCIA
O Observatorio de convivencia realizará o seguimento e coordinación do Plan de
Convivencia Escolar ao longo do curso, contando coa colaboración do Departamento de
Orientación
Ao finalizar o curso, o consello escolar do Centro avaliará o Plan de Convivencia
Escolar e elevará ao Equipo directivo as propostas de mellora, que xunto co claustro de
profesores/as, serán tidas en conta para a actualización do mesmo. Para a realización de
dita avaliación recollerase información sobre:
Actividades realizadas
Formación relacionada coa convivencia
Recursos utilizados
Apoios externos precisos
Porcentaxe de corrección imposto
Para a realización do informe, será moi importante a aportación trimestral que realice
o observatorio de convivencia respecto ao seguimento do Plan. Este informe figurará na
memoria anual e incluirá:
a) En relación á avaliación do Plan de Convivencia:
Nivel de consecución dos obxectivos propostos
Grao de participación dos diferentes compoñentes da comunidade educativa
Valoración dos resultados, propostas de continuidade e mellora
b) En relación coa aplicación dos resultados das normas de convivencia:
Análise dos problemas detectados
Proposta de medidas que favorezan a mellora da convivencia
253
PROGRAMA DE ENTRENAMIENTO EN HABILIDADES SOCIAIS.
INTRODUCCIÓN
O programa de habilidades sociais para adolescentes entre 12-18 anos do I.E.S Basanta
Silva
será levado a cabo:
1. Nas horas de titorías, polos titores e orientadora,traballaranse actividades
relacionadas coas habilidades sociais .
2. No protocolo de resolución de conflito(mediación).
3. Na aula de convivencia ( pola orientadora)
4. Co alumnado que está privado do dereito de asistencia o centro educativo, traballará
en actividades de reflexión e aprendizaxe de resolución de conflitos ( serán
entregadas a familia, pola orientadora ou xefa de estudos)
Será un programa flexible na temporalización e nas actividades en función dos conflitos,
grupos, alumnos etc.
OBXECTIVOS:
Mellorar o clima social na aula e no centro
Incrementar no alumno a autoestima, os valores e carencias perdidas nesta
sociedade de consumo, violencia e competencia.
Deliberar e decidir de forma responsable sobre as propias accións, valorando as
actitudes positivas que facilitan a convivencia e o traballo en común.
Actuar con responsabilidade, valorando as consecuencias das accións propias e
desenrolando actitudes de respecto e solidariedade cara os demais.
Analizar obxectivamente o comportamento propio e alleo, valorando os aspectos
positivos e establecendo metas persoais que favorezan o enriquecemento
intelectual, afectivo e social.
Coñecer e usar unha ampla gama de recursos para exercitar a asertividade e
resolver posibles conflitos, respectando os dereitos, a autoestima e as aspiracións
das demais persoas.
Actuar asertivamente en situacións de conflito, mantendo a pertenza, aprecio e
influencia no grupo social, sen renunciar por elo as propias conviccións.
254
CONTIDOS
Antes de levar a intervención farase una previa avaliación inicial partido de ¿qué
son as habilidades sociais?, para que serven, e os obxectivos que nos plantexamos.
BLOQUE 1. HABILIDADES PARA A CONVIVENCIA.
1.Habilidades que facilitan a convivencia
Habilidades non verbais: postura, miradas, xestos, tics, idioma corporal etc¿Qué se
está dicindo?
Presentarse e presentar a outras persoas.
Iniciar e manter unha conversación.
Escoitar e facer preguntas. Dar e recibir opinións agradables. Expresar
agradecimento.
Pedir favores, participar en actividades de grupo.
Convencer os demais.
2.Normas e convencións que fan máis fácil a convivencia.
Dereitos e deberes dun mesmo e dos demais.
Acordos e decisións colectivas.
Normas de hixiene e coidado persoal.
Coidado do entorno e aprecio do propio.
Convivencia familiar e desenrolo persoal.
BLOQUE 2. HABILIDADES PARA A RESOLUCIÓN DE CONFLITOS.
Aparecen recollidos neste bloque contidos referidos a cómo resolver conflitos,
evitando as confrontacións.
As disfuncións que xorden na convivencia non deben considerarse como algo
determinante, ben o contrario, cabe actuar sobre elas de modo que se mitigue o seu efecto
ou, o menos, se evite a evolución cara situacións deterioradas e de difícil solución.
Tratase de desarrollar nos alumnos as capacidades que lles permitan valorar as
distintas situacións que se presentan e responder de forma adecuada,fuxindo dos
comportamentos irreflexivos. De este modo, nas relacións manifestarán respecto e
tolerancia, enfocarán os seus problemas cos demais sen poñer en perigo a amizade,
comprenderán mellor os demais e serán comprendidos, farán que os demais os respecten,
etc.
255
1. Habilidades para previr conflitos:
Identificar e analizar problemas.
Manexar alternativas posibles e viables.
Evitar no posible problemas de convivencia.
Mostrar autocontrol e serenidade.
Negociar e chegar a acordos.
Admitir os propios erros e desculparse.
Recoñecer os valores positivos dos demais.
Propoñer solucións razoables.
2. Habilidades para a conduta asertiva:
Formular unha queixa. Responder a unha queixa.
Facer fronte as presións do grupo.
Enfrontarse a mensaxes contraditorias e a mensaxes persuasivos.
Responder o fracaso.
Responder a unha acusación.
Rematar una discusión. Evitala.
Pedir un favor.
Adoptar actitudes positivas cando é “deixado de lado”, evitando o resentimento.
3.Habilidades relacionadas con sentimentos:
Facer fronte o enfado de outro.
Evita la influencia do medo nas decisións.
Comprendelos sentimentos dos demais.
Expresar os propios sentimentos. Expresar afecto.
4.Habilidades relacionadas coa resolución de conflitos:
Momentos e situacións en que se plantexan conflitos.
Aspectos afectivos e motivacionais nos conflitos.
Control persoal ante situacións conflitivas.
256
BLOQUE 3. HABILIDADES PARA A TOMA DE DECISIÓNS
En este bloque especifícanse contidos que fomentan e enriquecen a toma de
decisións persoais.
Os alumnos poden aprender a tomar decisións de forma que lles evite eleccións
precipitadas e impulsivas ou deliberacións prolongadas indefinidamente. Pódese axudar os
alumnos a aceptar os riscos que leven as decisións, xa que poden non gustar a todos, ou
deixar de lado opcións atraentes, ou ben deixarse levar por unha decisión non pensada e
precipitada.
1. Habilidades que facilitan a toma de decisións:
Analizar e valorar a información.
Discernir entre posibles alternativas.
Avaliar as posibles consecuencias.
Actuar de acordo a elección tomada.
Expoñer e defender os dereitos propios.
2. Factores implicados na toma de decisións e na súa posta en práctica:
A autoestima e a confianza nas propias capacidades.
Momentos e situacións nos que hai que tomar decisións.
A avaliación do risco e das consecuencias.
A responsabilidade ante as eleccións e decisións.
O autocoñecemento e a toma de decisións.
A eficacia persoal en situacións sociais.
Os motivos para a acción e os valores persoais.
METODOLOXÍA:
Todas as actividades trátanse con diferentes técnicas as mais utilizadas serán:
dinámicas de grupos: torbellino de ideas, debates, xogos
técnicas de modificación de conduta: modelado, role playing
Instrución e aleccionamento.
Técnicas de avaliación inicial e final: test, cuestionarios, escalas etc..
A metodoloxía que se vai a utilizar para traballar as habilidades sociais é a seguinte:
1. Presentación da habilidade.
Cada actividade comeza presentando a habilidade social que se vai a traballar. Tal
presentación cumpre unha dobre función para o alumno: sírvelle de motivación, xa que
257
ve a necesidade e a vantaxe que aporta o dominio de esa habilidade e, por outra parte,
comprende o contido desta, é dicir, percíbea racionalmente.
2. Contextualización da habilidade.
Con algunhas propostas didácticas, os alumnos van relacionando a habilidade coa súa
vida, descobren situacións e experiencias nas que se pode poñer en práctica, pensan
sobre os factores implicados nela.
3. Comprensión da secuencia
A aprendizaxe dunha habilidade facilitase cando se presenta o alumno unha secuencia
de accións implicadas nela. Mediante propostas de traballo conseguirase cós alumnos
descubran os pasos que favorecen a competencia do alumno en ese aspecto traballado.
4. Exercitar a habilidade de forma simulada
Hasta este momento fíxose un acercamento cognitivo da habilidade que se está
traballando. O alumno deberá exercitar a habilidade social mediante a simulación, a
dramatización ou representación de escenas nas que os actores representan
personaxes involucrados en situacións que requiren o uso da habilidade traballada para
solventar con éxito a situación.
5. Reflexionar sobre a representación
En toda simulación hai normalmente unha persoa no involucrada que fai de observador
externo. Pois ben, o contraste entre os actores e o observador, o intercambio de puntos
de vista e os comentarios conxuntos axudan a profundizar na habilidade e permiten
contrastar os aspectos teóricos tratados coa práctica da habilidade.
6. Avaliación del dominio de la habilidade
Para rematar a actividade con que se traballa unha habilidade social, os alumnos auto
avalíanse, consideran cal é a súa competencia nese campo.
Avaliación
A programación deberá adecuarse a realidade do grupo e as súas necesidades. De
aí que conveña dedicar as primeiras sesións a realizar una avaliación inicial que axude a
concretar e adaptar mellor a programación. Así como unha vez realizada a programación
atendendo o problema que plantexas o grupo levarase a cabo unha avaliación final facendo
unha valoración dos resultados negativos e positivos obtidos e posibles modificacións.
258
PROTOCOLO DA MEDIACIÓN ESCOLAR.
1.CONCEPTO DE MEDIACIÓN:
Entendese por mediación unha oportunidade que se brinda as persoas en conflito,
axudados por unha terceira persoa neutral (membro do equipo mediador) a falar dos seus
problemas e intentar char a un acordó de forma positiva. A mediación é unha ferramenta par
ao diálogo, encontró interpersoal e búsqueda de solución os conflitos que surxan no centro
educativo
Composición do equipo de mediación: os mediadores poden ser elexidos polas partes
implicadas: profesorado,xefatura de estudos(coordinará e formará), delegados/as,
orientadora(coordinará e formará), persoal non docente, membros da APA, outras
institucións se é o caso(servicios sociais).
2.OBXECTIVOS:
Mellorar a a convivencia e aplicable a numerosas situacións de conflito.
Descubrir que temos conflitos pero que non por elo estamos condenados á violencia,
é unha das aprendizaxes que, sen dúbida, máis impacto pode ter nas nosas vidas.
Facer uso de estratexias non violentas para a resolución de problemas, buscar
alternativas.
3.ETAPAS DA RESOLUCIÓN DE CONFLITOS(MEDIACIÓN)
.
1. Premeditación :Presentación e regras.
O mediador/a fan as presentacións persoais e explican brevemente como vai ser
o proceso. Lembran a confidencialidade e as normas básicas de respeto cara o outro
e cara os mediadores.(anexo 1)
Na premediación, recollese información a nivel individual , será previa para facer
un análise do conflito (quedará reflexada por escrito e asinada) (anexo 2)
259
2. Definir o problema:“Cóntame”
Trátase de relatar e falar de sentimentos diante da outra parte. O respeto é
fundamental o mediador debe crear un ambiente positivo e controlar de que forma
se expresan as partes. Utilizará técnicas de escoita activa para explorar e obter datos
sobre o problema, facer aflorar os temas importantes no conflito. Terá coidado de
non valorar, aconsellar ou xulgar. Recoñecer sentimentos e respectar silencios.
Convén que o/a mediador/a recolla por escrito toda a información que vaia saíndo.
3. Aclarar o problema
Trátase agora de identificar en que consiste o conflito. O/a mediador/a buscará
unha expresión do conflito en que estean de acordo ámbalas partes. Intentará que
esa expresión recolla os intereses e necesidades que poidan estar subxacentes.
4. Propoñer solucións
As protagonistas son as partes. O/a mediador/a debe ter coidado con propoñer
solucións (ao principio téndese moito a facer isto).
As súas actuacións son outras :
Propoñer a realización dunha chuvia de ideas.
Preguntar a cada parte que necesita, que está disposto a facer e que lle pide
ao outro.
Axudar a avaliar as vantaxes e inconvenientes de cada proposta.
Preguntar sobre o acordo ou non coas propostas.
Pode ocorrer que nesta sesión non se xeren alternativas de solución e se decida
convocar unha nova reunión. Xa na fase de premediación se lle pode indicar ir
pensando en alternativas de solución.
5. “Chegar a un acordo”
O mediador axuda ás partes a que verbalicen claramente cal é o acordo a que se
chega e felicítaas polo acadado.
Este acordo queda recollido por escrito nun documento asinado que terá un
carácter vinculante entre eles e cara ao centro no que refire a aspectos disciplinarios,
para o seu incumplimento a dirección aplique o RRI ou Lei de convivencia ante a non
solución (ver anexo 3)
260
4.AVALIACIÓN.
O rematar o curso escolar, realizarase unha avaliación dende o departamento de
orientación e xefatura de estudos.
261
ANEXO 1
SOLICITUDE DE MEDIACIÓN
Nome dos/as implicados/as :
Motivo:
Nome do mediador/a:
Data da mediación e lugar:
Normas básicas(podendense proponer outras según o caso)
Respeto cara o mediador/a
Respeto entre os afectados:
Non insultarse
Non interrumpir cando fala o/a outro/a
Escoitar as diferentes opinión dos feitos sen agresión física nin verbal por ambas
partes.
Estando dacordo de utilizar a mediación, para resolver os problemas entre ambos, para que
asi conste asinase o seguinte documento.
Mediador/a Afectados coordinador/a
262
INFORME DO CONFLITO
Nome e apelidos:
Curso:
Data:
Feitos acontecidos:¿qué pasou?, persoas implicadas, ¿cando xurdiu o problema?.
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
_________________________
Asdo: Afectado/a
263
Anexo 2
Rexistro da mediación
Mediadores/as:_____________________ data:_________
1. Premeditación: Información básica de conflito.
2. Durante a mediación.
Posición e feitos de cada parte:
Sentimientos de cada parte:
Necesidades de cada parte:
3. Acordos que se proponen.
264
Anexo 3
COMPROMISO RESOLUCIÓN DO CONFLITO
O presente contrato realizase coa finalidade de eliminar a situación de conflito existente
entre os citados:
O contrato de conduta realizouse en común acordo entre os/as mencionados/as e o
mediador/a, a obxecto de que, asumindo cada un dos compromisos que despois se citan,
podendo mellorar a relación existente entre os/as afectados/as:
-
-
Todos se comprometen a poñer en práctica os comportamentos adecuados para a
mellora da relación.
Dito contrato será revisado en caso de non cumplirse decidirá xefatura de estudos
que medidas tomar atendendo a lexislación vixente(lei de convivencia e regulamento de
réxime interno)
Estando todos conformes en responsabilizarse de cumplir os acordos asinara de
forma voluntaria, entendendo o valor que supón adquirir o compromiso que conleva cumplir
o establecido en dito contrato.
Vilalba a_______de_______de 201
Asdo: mediador/a Asdo: afectados/as
265
PROTOCOLO DE ACTUACIÓN DA AULA DE CONVIVENCIA.
OBXECTIVOS
O obxectivo principal é que o alumnado aprenda a exercer os seus dereitos e cumpra os
seus deberes adquirindo as competencias necesarias para integrarse na sociedade como
cidadán.
Outros obxectivos son:
- Participar no proceso educativo con principios solidarios
- Favorecer positivamente o clima de convivencia ofrecendo ao alumnado a oprtunidade de
reflexionar sobre a súa conduta e as posibilidades de cambiala.
- Ofrecer ao profesorado e ao conxunto do centro educativo estruturas organizativas que
permitan vías de actuación alternativas.
- Crear espazos para aprender a resolver conflitos de maneira pacífica, reflexiva, dialogada
e transformadora.
OBXECTIVOS ESPECÍFICOS
- Ensinar a reflexionar ao alumnado sobre a súa conduta.
- Valorar as causas das condutas contrarias á convivencia e buscar condutas alternativas.
- Establecer un cambio condutual e compromisos de actuación para a mellora da actitude.
- Axudar ao profesorado e ao resto do alumnado a realizar o seu traballo nun clima de aula
adecuado.
FUNCIONAMENTO E FINALIDADE
A “Aula de convivencia” está orientada a que o alumnado privado temporalmente do
dereito a asistir a clase de unha ou varias maaterias, atenda a realizar as tarefas
encomendadas polo profesorado correspondente, baixo a supervisión do profesor de
garda.
A función fundamental consiste en atender ao alumnado que por problemas condutuais
non pode permanecer na súa aula.
A finalidade é crear un ámbito de reflexión para o alumnado que ten unha conduta
disruptiva, é dicir, unha conduta que obstaculiza a marcha normal da clase e, por tanto,
contraria ás normas de convivencia.
266
PROTOCOLO DE ACTUACIÓN
1) Cando a conduta dun alumno ou unha alumna interrompa de forma reiterativa a
actividade da aula, e cando previamente se tomaron outras estratexias (diálogo,
negociación), o profesor ou profesora poderá solicitar derivalo/a á Aula de
Convivencia (AC) cubrindo o informe de AC. O Xefe ou Xefa de estudos, en función
do informe, decidirá se vai á aula de convivencia ou, se procede, outro tipo de
correccións educativas.
2) Se o alumno ou alumna vai á AC, notificarase a medida ao pai ou nai ou tutores
legais solicitando a súa autorización. Farase unha copia do informe para o tutor ou
tutora e outra para a Aula de Convivencia.
3) Non debe haber na “Aula de convivencia” máis de un alumno ou alumna por aula.
Hai que evitar que o número de persoas atendidas non sexa superior a catro, xa que
isto xera dificultades para atendelas individualmente e resta eficacia.
4) O alumno ou alumna que sexa derivado/a á “Aula de convivencia”, realizará:
Tarefas encomendadas polo profesor ou profesora da materia pola que o
alumno ou alumna deixa de asistir temporalmente a súa aula.
Actividades formativas relacionadas coas normas de convivencia
encamiñadas a favorecer o proceso de reflexión e cambio de conduta.
6) A estancia na aula de convivencia dun alumno ou unha alumna será de tres sesións
por informe e un máximo de tres informes durante o curso académico.
Excepcionalmente, un alumno ou alumna que xa estivera 12 sesións na AC, poderá
volver, previa reunión da comisión de convivnecia que analizará e valorará a súa
conduta.
7) Poderase utilizar a Aula de Convivencia no tempo de lecer.
6. ¿CÓMO NOS FINANCIAMOS?
1. Introducción.
O Proxecto de Xestión Económica do I.E.S. Santiago Basanta Silva defínese como o
documento
Marco que desenvolve as liñas de xestión económica de forma que, desde a autonomía que
o noso centro ten para definir o noso Proxecto Educativo, asinemos as dotacións
267
económicas e materiais precisas para desenvolver os obxectivos da P.X.A cada curso
escolar. Todo elo faise en base á seguinte normativa:
Educación Secundaria Obrigatoria na Comunidade Autónoma de Galicia
bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia.
Decreto 201/2003 de 20 de marzo polo que se desenvolve a autonomía de xestión
económica dos centros públicos non universitarios.
2. A autonomía de xestión económica.
O I.E.S. Santiago Basanta Silva de Vilalba (LUGO), como centro docente público non
universitario pertencente á Xunta de Galicia, goza de autonomía na xestión dos seus
recursos económicos de acordo con:
a. A Lei Orgánica 2/2006, de 3 de maio (BOE do 4) de Educación, no seu artigo 120- 1,2 e3:
1. “Os centros disporán de autonomía pedagóxica, de organización e de xestión no marco
da lexislación vixente e nos termos recollidos na presente lei e nas normas que a
desenrolan.
2. Os centros docentes disporán de autonomía para elaborar, aprobar e executar un
Proxecto Educativo e un Proxecto de Xestión, así como as Normas de Organización e
Funcionamento do Centro.
3. As Administracións Educativas favorecerán a autonomía dos centros de forma que os
seus recursos económicos, materiais e humanos poidan adecuarse aos plans de traballo e
organización que elaboren,, unha vez que sexan convenientemente avaliados e valorados.”
b. O Decreto 201/2003, do 20 de marzo (DOG 4/4/03), no seu artigo 7: Elaboración e
aprobación do orzamento.
1. “O secretario do centro, ou quen teña atribuída regulamentariamente a competencia,
elaborará o anteproxecto de orzamento anual do centro, tendo en conta as instrucións que
268
dite a Consellería de Educación e Ordenación Universitaria para a súa elaboración, e de
acordo coa súa estrutura orgánica. O dito anteproxecto convertérase en proxecto unha vez
aprobado pola Comisión Económica do centro.
2. O proxecto de orzamento, que irá xunto cunha memoria xustificativa que defina os
obxectivos que se pretenden conseguir, será presentado pola Comisión Económica ao
Consello Escolar, para que proceda ao seu estudo e aprobación, se é o caso, no prazo
máximo dun mes contado a partir da data de coñecemento dos créditos asignados pola
Consellería de Educación e Ordenación Universitaria.
3. Un exemplar do orzamento aprobado remitirase á delegación provincial da Consellería de
Educación e Ordenación Universitaria para o seu coñecemento, constancia e revisión para
efectos de legalidade.De non mediar reparo no prazo dun mes, o orzamento entenderase
definitivo; noutro caso a delegación provincial comunicaralle ao centro as correccións que
corresponda, sempre motivadas, remitíndoo de novo á delegación.
4. Se non se aprobase o orzamento polo Consello Escolar no prazo fixado, remitirase este á
delegación provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria xunto coa
certificación do acordo que figure na acta de sesión onde consten os motivos para a non
aprobación, e o delegado provincial resolverá o que proceda no prazo máximo dun mes.”
3. Órganos competentes na xestión económica.
A autonomía de xestión económica permítenos desenrolar os obxectivos establecidos na
P.X.A., en orde á mellor prestación do servizo educativo, mediante a administración dos
recursos dispoñibles. Esta autonomía comporta unha atribución de responsabilidades e o
seu exercicio está sometido ás disposicións e normativas vixentes.
Son órganos competentes en materia de xestión económica o Consello Escolar, o Equiipo
directivo e o Director do centro docente. As funcións de cada órgano son as seguintes:
O Consello Escolar:
a. Aprobar o proxecto de xestión e as súas modificacións.
b. Establecer as directrices de funcionamento do centro.
c. Efectuar o seguimento do funcionamento do centro.
269
d. Aprobar a conta de xestión e o orzamento.
O Equipo Directivo:
a. Elaborar o Proxecto de Xestión e o orzamento a proposta do secretario.
b. Realizar as modificacións, se as houbese, sinaladas pola Delegación Provincial.
c. O DIRECTOR: é o máximo responsable da xestión. Dirixe ao equipo directivo na
elaboración do proxecto de orzamento e en todos os demais procesos de xestión
económica.
O Director presentará o proxecto de orzamento ao Consello Escolar e, no seu caso,
autorizará os gastos sempre que non excedan aos ingresos previamente obtidos, nin por un
importe superior ao crédito asinado.
4. Orzamento.
1. O orzamento dos centros docentes públicos de niveis non universitarios é a expresión
cifrada, conxunta e sistemática dos ingresos previstos e das obrigas que como máximo pode
recoñecer o centro para o seu funcionamento. É o instrumento de planificación económica
do centro no que se refire aos ingresos e gastos para acadar os seus obxectivos nun tempo
determinado. O orzamento será equilibrado contablemente de xeito que a totalidade dos
ingresos debe ser igual á totalidade dos gastos.
2. O orzamento anual dos ingresos comprenderá unha previsión detallada de todos os
ingresos que o centro prevexa percibir no exercicio orzamentario. O orzamento anual de
gastos que será limitativo, estará integrado pola totalidade dos créditos precisos para o
funcionamento do centro e o cumprimento dos obxectivos contidos nos seus proxectos
institucionais, de acordo coa clasificación económica do gasto que se estruturará.
Terán preferencia na ordenación de gastos, os fixos e periódicos e, naqueles nos que non
sexa competencia doutras entidades ou institucións, tamén os de reparación e conservación
das instalacións do centro.
3. O exercicio orzamentario dos centros docentes públicos abranguerá desde o 1 de
xaneiro ata o 31 de decembro de cada ano, en correspondencia cos orzamentos
xerais da Comunidade Autónoma de Galicia.
270
4.1. Estado de Ingresos
O estado de ingresos do orzamento anual do centro estará integrado polos seguintes
recursos:
a) Dotacións procedentes da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria para
gastos de funcionamento.
b) Os procedentes doutros organismos públicos, das institucións da Unión Europea ou
doutros organismos internacionais.
c) Achegas económicas procedentes de legados e doazóns legalmente adquiridas, axudas
ou subvencións de calquera entidade ou institución privada, ou particulares.
d) Ingresos derivados de convenios con persoas físicas ou xurídicas, de acordo coa
normativa reguladora.
e) Os procedentes do alleamento de bens mobles en desuso, que requirirán a autorización
documental previa da Conselleríade Educación e Ordenación Universitaria.
f) Os procedentes da prestación de servizos distintos dos remunerados polos prezos
públicos dos servizos académicos, e os derivados das pequenas vendas de produtos
obtidos polos centros a través das súas actividades lectivas.
g) Os derivados do uso das instalacións do centro.
h) Os créditos que se autoricen, procedentes de remanentes do exercicio anterior, que se
incorporarán ao orzamento do exercicio seguinte.
i) Os derivados da venda de fotocopias e uso do teléfono.
j) Achegas de entidades ou particulares para o pagamento dos servizos de comedor,
residencias, instalacións deportivas e outros.
k) Xuros da conta bancaria.
l) Calquera outro ingreso, para o que se deberá contar coa autorización da delegación
provincial da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria.
4.2. Estado de gastos
O estado de gastos do orzamento anual do centro recollerá todos os créditos necesarios
para o funcionamento do centro, e clasificarase nas seguintes partidas:
a) Arrendamentos.
b) Reparacións, mantemento e conservación.
c) Material de oficina.
d) Subministracións.
e) Comunicacións.
271
f) Transporte.
g) Traballos realizados por outras empresas.
h) Primas de seguro.
i) Axudas de custo e locomoción.
j) Gastos diversos.
k) Mobiliario e utensilios inventariables.
l) Outros materiais inventariables.
4.3. Execución do orzamento
O Director é o máximo responsable da execución do orzamento e, polo tanto, de aplicar as
cantidades dispoñibles ás finalidades para as que foron aprobadas.
Non se poden autorizar gastos por un importe superior aos créditos consignados, nin
ordenar pagamentos que excedan os ingresos efectivamente obtidos.
5. Xustificación de gastos: Conta de xestión.
O Director do centro presentará ao Consello Escolar, para a súa aprobación, a conta de
xestión do orzamento, referida ao 31 de decembro de cada exercicio económico.
Se non fose aprobada a conta de xestión polo Consello Escolar remitirase esta, xunto coa
certificación do acordo que figura na acta da sesión onde consten os motivos para a non
aprobación, á Delegación provincial da Consellería de Educación e Ordenación
Universitaria, e o Delegado provincial resolverá o que proceda.
Unha vez aprobada a conta de xestión, e antes do 31 de xaneiro do exercicio económico
seguinte, o Consello Escolar remitirá á Delegación provincial da Consellería de Educación e
Ordenación Universitaria unha certificación, por duplicado, segundo o modelo que se
facilitará, na que figure por unha banda, a expresión dos fondos recibidos da Consellería de
Educación e Ordenación Universitaria e dos órganos de control da Comunidade Autónoma e
da Unión Europea, no caso de accións cofinanciadas, para a realizacións das
comprobacións oportunas no ámbito das súas respectivas competencias.
272
Este proxecto de xestión foi aprobado na polo Consello Escolar de data 14 de maio de 2013
PARTIDA CANTIDADE PORCENTAXE
I. ARRENDAMENTOS 0,00 € 0,00%
II. REPARACIÓNS, MANTEMENTO E
CONSERVACIÓNS19.854,85 € 21,23%
Equipos 9.000,00 € 9,63%
Edificios 6.294,85 € 6,73%
Maquinaria 4.560,00 € 4,88%
Mobiliario 0,00 € 0,00%
III. MATERIAL DE OFICINA 7.109,75 € 7,60%
Fotocopias 3.072,40 € 3,29%
Oficina 3.420,48 € 3,66%
Imprenta 307,95 € 0,33%
Subscripcións 308,93 € 0,33%
Xestoría 0,00 € 0,00%
IV. SUBMINISTRACIÓNS 56.408,10 € 60,33%
Departamentos 6.545,35 € 7,00%
Departamento de actividades extraescolares 900,00 € 0,96%
Electricidade 28.000,00 € 29,94%
Auga 821,35 € 0,88%
Gasóleo 18.000,00 € 19,25%
Gas natural 560,00 € 0,60%
Material Sanitario 48,82 € 0,05%
Material limpeza 1.532,58 € 1,64%
V. COMUNICACIÓNS 4.926,99 € 5,27%
Teléfono 1.700,00 € 1,82%
Renting 1.722,31 € 1,84%
Correo e mensaxes 1.504,67 € 1,61%
VI. TRANSPORTE 250,00 € 0,27%
VII. TRABALLOS REALIZADOS POR
OUTRAS EMPRESAS0,00 € 0,00%
VIII. PRIMAS DE SEGURO 1.887,50 € 2,02%
IX. TRIBUTOS 0,00 € 0,00%
X. AXUDAS DE CUSTO E
LOCOMOCIÓN0,00 € 0,00%
XI. GASTOS DIVERSOS 3.067,81 € 3,28%
XII. MOBILIARIO E UTENSILIOS
INVENTARIABLES0,00 € 0,00%
XIII. OUTROS MATERIAIS
INVENTARIABLES0,00 € 0,00%
TOTAL 93.505,00 € 100%
PARTIDAS ORZAMENTO 2013