zainduzgIZARTE ZERBITZUAK [ 5. aldizkaria- 2011ko negua]

AMANKOMUNAZGOA

Aurkezpena

Bizi-bizi

Ariketa fisikoa nagusitzean? BAI, NOSKI!

Oroimenari klik

Zenbakiak Lantzen!

Borondatez

Jesus Mari Agirre eta Juan Argoitia

Zaintzaileak zaintzen

Zaintza familiartean

Danon artean

Xabin Ipiñari elkarrizketa

Agenda

Aurkibidea0033

0044

0066

0077

0088

1100

1122Zainduz aldizkaria[55.. AAllddiizzkkaarriiaa - 2011ko negua]

AntolatzaileaLLEEAA--AARRTTIIBBAAII AAMMAANNKKOOMMUUNNAAZZGGOOAA

GIZARTE ZERBITZUAKXemein Etorbidea 13

48270 Markina-XemeinTel.: 94 616 85 58

Emaila: ongizate@lea-artibai.org

BabesleaEkintza honek Foru Aldundiaren

diru laguntza jaso du

BIZKAIKO FORU ALDUNDIAGizarte Ekintza eta Kultura Saila

LaguntzaileakJUBILATU ELKARTEAK

LEKEITIOKO UDALEKO Gizarte dinamizatzailea Testu eta argazkiak

BIZITZEN FUNDAZIOADiseinu eta maketazioa

11 BARRI

3Zainduz aldizkariaz

Biodantza taldean egiten da beti, inoiz ez bakarka.Helburua, batez ere, pertsona bakoitzaren indarrakestimulatzea da, era progresibo, erraz eta ludiko

batean. Gure emozioak adierazteko espazioa ahalbide-tzen du, musika eta mugimendu osatzaileen bidez.Gutxi gorabehera gizakien bi mila gaixotasunek jatorriemozionala dute (Arthur Jones).

• Biodantzak, Emozioen berezko adierazpena erraz-ten du.• Biodantzak, Estresa prebenitu eta gutxitzendu (emozionala eta/edo fisikoa).• Biodantzak, Bizi-energia estimulatzen du.• Biodantzak, Depresioa gainditzen laguntzendu.• Biodantzak, SENTITZERA gonbidatzen dupentsatzera baino gehiago.• Biodantzak, Autoestimua eta balioztapenahanditzen ditu.• Biodantzak, Gizarte-fobiak eta lotsa gaindi-tzen laguntzen du.• Biodantzak, Sormena garatzen du.• Biodantzak, Afektibitatea eta giza-harrema-nak lantzen ditu.• Biodantzak, Afektua eman eta jasotzea bide-ratzen du.• Biodanzak, Pixkanaka ohiturak aldatzenlaguntzen du.• Biodanzak, Bizi-estilo osasuntsuagoa eta senezkoasustatzen du.• Biodantzak, Bizi-kalitatea hobetzen du orokorrean.• Biodanzak, Bizitzarako gaitasunak garatzen ditu.

Biodantzak harreman eta komunikazio afektiboarenprozesuak nabarmenki hobetzen ditu, oraingo garaiaera sentikor, elikagarri eta aberasgarri batean bizitze-ko aukera emanez.

Erregulartasunez praktikatu ezkero, eraginak maila ezber-dinetan ematen dira:

• Inmunologikoa: biorritmoak egokitu, gorputza etabere beharrak entzunez; emozioetatik jokatzen duzuzenean azaleko geruzatik pasatu gabe; sentimen-dutik jokatzen du, ez pentsamendutik.• Homeostatikoa: gorputzak barneko oreka manten-tzeko duen gaitasuna egokitzen du, kanpoan aldake-tak egon arren.

• Afektibo-motorea: musika eta dantzaren bidez,naturaltasuna eta gozatzeko gaitasuna berreskura-tzen ditugu eta gure gaitasun-adierazkorra ere hobe-tzen da.• Existentziala: afektibitatearen bidez, lotura erraztendu: norberarekin, besteekin, ingurunearekin.

Biodantzak Osasun eta Autoezagupen bide bat eskain-tzen digu, bizipenekoa eta gozamenetik zuzendua.

AURKEZPENA

Adinekoentzako BIODANTZAGure osasun emozionala hobetu Biodantzaren bidez

Biodantzak gure Osasun Emozionala nabarmenki hobetzen du, adiera emozionalaahalbidetzen duelako, babes eta errespetuzko giro batean, juiziorik gabe, elikatzeeta sentsibilitate esparru ludiko-afektibo batean.

Adinean aurrera goazen heinean, ariketa fisiko gutxiago egitendugu, eta gaixotasun kronikoak gehitu egiten dira. Honek, eraberean, eragina dauka ariketa fisikoan, hau da, gaixotasun kroni-

ko bat edukitzeak ariketa fisikoa egiteko aukerak gutxitzen ditu, eta alde-rantziz, ariketa fisiko gutxi egiten badugu gaixotasun kronikoak edukitze-ko aukera gehiago izango dugu.

Egiaztatuta dago ariketa fisikoa oinarrizkoa dela osasuna mantentze-ko. Aditu eta nazioarteko erakunde guztiek gomendatzen dute, bai gaz-teei eta baita pertsona nagusiei ere.

Bizitza sedentarioak gure osasuna kaltetzen du, eta horregatik gurenagusitze-prozesuaren arduradunak izan behar gara. Ariketa fisikoakgaixotasuna saihesten laguntzen du, eta baita funtzio fisiko, psikologikoeta sozialak mantentzen ere. Halaber, independiente eta baliogarriagoegiten gaitu.

Pertsona nagusiak eta ariketa fisikoa: Ideia negatiboak

Ariketa fisikoa egiten hasi aurretik, kontutan izan behar dugu pertso-na nagusiek horri buruz izan ditzaketen ideiak, bereziki kirola egitera ohi-tuta ez daudenean. Ondoren, ariketa fisikoari buruzko ideia negatiboakageri dira:

- Osasuntsu egon behar da kirola egiteko. Pertsona nagusi ugarik uste dute ariketa fisikoa egiteko osasuntsu

egon behar dela. Ariketa fisikoak pertsona nagusien osasuna hobetudezake, baita gaixotasun kronikoak dituzten pertsonena nagusiena ere.

- Zaharregia naiz kirola egiten hasteko. Inor ez da hain zaharra ariketa fisikoa egiten hasteko. Ariketa norbe-

re adin eta egoerara egokituz gero, ez dago inongo arazorik.

- Ez dut astirik ariketa fisikoa egiteko. Ariketa fisikoa egiteko ez da ezinbestekoa egunaren atal bat libre

edukitzea. Gure eginbeharretara egokitu dezakegu (erosketak egiteraoinez joan, etxeko lanak egin, zaletasun aktiboak bilatu, etab).

z4 Zainduz aldizkaria

""TTeenneemmooss uunn rreemmeeddiioo iinnmmeeddiiaattoo,, sseegguurroo yy ccoonnffiiaabbllee ppaarraa aallgguunnooss ddee llooss pprriinncciippaalleess rriieessggooss ddeessaalluudd rreellaacciioonnaaddooss ccoonn eell ccoonnssuummoo nnoo ssaalluuddaabbllee.. EEss ggrraattiiss.. FFuunncciioonnaa ppaarraa rriiccooss yy ppoobbrreess,,

ppaarraa hhoommbbrreess yy mmuujjeerreess,, ppaarraa jjóóvveenneess yy mmaayyoorreess;; eess LLaa AAccttiivviiddaadd ffííssiiccaa,, aall mmeennooss ttrreeiinnttaa mmiinnuuttooss ttooddooss llooss ddííaass..""

Gro Harlem Brundtland. Directora general.OMS Asamblea Mundial de la salud 2002

ARIKETA FISIKOA NAGUSITZEAN? BAI, NOSKI!erreportaia

BIZI-BIZI

Ariketa fisikoa egiten hasiko gara: Nola?

Adinak ez du ariketa fisikoa egitekooztopo bat suposatu behar. Ariketa fisikoaegiteak aldaketa positiboak eta gaitasunfisikoaren hobetzea dakartza, bai pertsonagazteetan eta baita pertsona nagusietan.

Ariketa fisikoa praktikatzeko aukerakoso ugariak dira. Bueltatxo sinple batetikhasita, kirol konkretu batean bukatu arte.Garrantzitsuena aktibitate hau gure formafisiko eta gaitasunetara egokitutakoa izateada.

Bestalde, lortu nahi duguna eguneroegiten dugun aktibitate-maila handitzea da,hau da, ariketa fisikoa erregulartasunez egi-tea. Horretarako errazagoa izango da gogo-ko dugun aktibitateren bat bilatzea.

HASI AURRETIK, KONTUTAN IZAN: - Gure osasun maila neurtu eta egoerafisikoa baloratu. - Sendagileari kontsultatu. - Aktibitate fisikoarekin iraunkorra izateakomeni da, ohiturak sortzea. - Era askotako aktibitateak bilatu, etapraktikatu. - Ordu erditik ordu baterako iraupenare-kin. - Intentsitatea baxu-ertaina izan beharda, eta gure gaitasunekiko egokia. - Lagunekin praktikatu ezkero, leialtasu-na lortzen da. - Dibertigarria izan behar da. - Frekuentzia: Astean 3-5 aldiz praktika-tu.

Aktibitate-motak

• IBILTZEA: Ariketa erraz eta diberti-garria da, eta pertsona nagusi gehie-nek praktikatzen dute. Sistema kar-diobaskularra eta bizkortasuna hobe-tzen laguntzen digu. Egunero 30minutu baino gehiago, erritmo onean,gelditu gabe, eta jendearekin ahalbada. • TAI-CHI: Oreka, malgutasuna, etasistema kardiobaskularra hobetzenditu. • MANTENTZE-GIMNASIA: Herriaskotan aktibitate ugari antolatzendira, eta pisua galtzeko eta besteekinerlazionatzeko aukera ezinhobeasuposatzen dute. • DANTZA: Dantza motaren araberaintentsitatea aldakorra izango da.Gure gustokoen araberako bat auke-ratu eta gozatu! Animoarentzako osoona da. • IGERIKETA: Arnasketarako onura-garria da. • Eguneroko AKTIBITATE EZBER-DINAK: eskailerak igo, etxea garbitu,erosketak egin, leku gehienetara ibil-tzen joan, etab.

5Zainduz aldizkariaz

Ariketa fisikoaren onurak

Ikerketa ezberdinek diotenaren arabera, ariketa fisikoak gaitasun muskula-rra hobetzeaz gain, erresistentzia, oreka, artikulazioen mugikortasuna, malguta-suna, bizkortasuna, ibiltzeko abiadura eta koordinazio fisikoa hobetzen ditu.

Halaber, aktibitate fisikoak metabolismoan, odolaren presioan eta pisuarenkontrolean laguntzen du. Datu epidemiologikoek diotenez, ariketa fisikoa erre-gulartasunez eta energikoki egitea, gaixotasun kardiobaskular, osteoporosis,diabetes, eta kantzer mota batzuk edukitzeko arrisku gutxiagorekin erlazionatu-ta dago.

Ariketa fisikoa erregulartasunez egiteak beste onura hauek ere ekar ditzake: • Funtzio fisiko eta psikikoa altu mantendu. • Gizarte harremanak mantentzen lagundu. • Egonkortasuna, indarra eta tonu fisikoa hobetu. • Osasun arazoak hobetu: bihotzeko gaixotasunak, gaixotasun kardiobas-kularrak. • Tentsioa hobetu. • Pisua kontrolatu.

Orokorrean, gure bizi-kalitatea hobetzen du, estresa gutxitzen du eta osa-sun hobeago bat edukitzen laguntzen digu. Ondorioz, hasi gaitezen ariketa fisi-koa praktikan jartzen!

Zein aktibitate-mota egin dezakegu?

Lehen esan dugun bezala, ariketa fisikoa aukeratu baino lehen gure gaitasu-nak kontutan izan behar ditugu.

4 kontzeptu ikasi behar ditugu: erresistentzia, indarra, malgutasuna etaoreka.

ERRESISTENTZIA: Aktibitate hauek epe luzez egin ezkero arnasketa fre-kuentzia eta frekuentzia kardiakoa hobetzen da. Adibideak: Arin ibili, igeri-keta, dantza, bizikleta, eskailerak igotzea, etab. INDARRA: Muskuluak eta hezurrak garatzen dituzte. Adibideak: Besoaketa hankak leku ezberdinetara luzatu, aulki batetik altxatu eta eseri, pisuakerabili, etab. OREKA: Edonon eta edozein momentutan praktikan jarri daiteke.Adibideak: Lehenengo orpoa ta gero behatz punta jarriz ibili, aulkitik altxa-tu eta eseri eskuak jarri gabe, etab. Oreka eta jarrera hobetzean, ariketahauekin erortzeak eta mokor apurketak hobetu daitezke. MALGUTASUNA: Gorputzaren malgutasuna hobetzen duten ariketak dira,adibidez, flexioak, eta luzapenak. Gorputza malgu mantentzen laguntzendute, eta artikulazioen mugikortasuna hobetzen dute. Bizitza independien-te bat egiteko mugimendu askatasun gehiago ematen digu, egunerokoeginbeharrak errazago jarriz.

91

77

4

9

880 32

Oroimenari KLIK

z6 Zainduz aldizkaria

Kalkulua bizitza osoan zeharlantzen dugu, baina nagu-siak egiten garen heinean,

gutxiago erabiltzen dugun funtziobat da (erretiratu ostean beharri-zan gutxiago izaten delako, kalku-lagailua erabiltzen dugulako, ezerabiltzeagatik ahazten doalako,etab).

Horregatik, kalkuluko ariketakegin aurretik kontutan izan beharditugu ondorengo gauzak:Pertsona nagusiaren ikasketa-maila (ea analfabetoa den, bider-ketak egiten ikasi duen, etab) etaaktualitatean ariketak egitendituen ala ez. Funtzio hau erabil-tzen ez badugu, normala da erabil-tzen hastean zailtasunak nabari-tzea. Adibidez: 6 urtetan ez badu-gu biderkaketa bat egin, normalaizango da egiten hasten garenegunean, oso zaila iruditzea, etagehiago egin nahi ez izatea.

Kalkulua lantzeko modu askodaude, ez bakarrik batuketak edokenketak egiten: Arazo aritmetiko-ak, zenbakiak ordenatu, zenbakie-

kin zerrendak jarraitu, etab. Denokdakigu kalkulagailu gabe batuketaedo kenketa arrunt bat egiten,baina biderkaketa edo zatiketa bategin behar badugu, paper gabegainera, gauza zailagoa bihurtzenda. Kalkuluko ariketak egiten ditu-gunean arreta eta lan-oroimenaere lantzen ditugu. Funtzio haulantzeko oso ariketa desberdinakegin daitezke, oso entretenigarriakgainera.

Eguneroko zereginak egiteko beharrezkoa izaten duguzenbakiekin lan egitea. Erosketarako zenbat diru eraman behar dudan kalkulatzeko, erosketa eginondoren bueltak ondo eman dizkidaten frogatzeko,batuketa bat egiteko, etab. Ariketa hauek egiten ditugunean kalkulua lantzen ari gara.

ZENBAKIAK LANTZEN!

Hasi burua lantzen ariketa honekin:

BBaattaa bbeesstteeaarreenn oonnddooaann ddaauuddeenn bbii zzeennbbaakkii bbaattuuttaa 88 eeddoo 55 eemmaaiittzzaa lloorrttuu

(Bi kolore ezberdinekin azpimarratu).

2631624125438645237420125367482161732812345672345353514472737158935264829145823275262732524362453940521738590238657235053795864783657534262718039483627394766848932679476397465856459403586704532437584563859653423674895645859697

Kalkulua lantzekoARIKETAK

- Batuketa eta kenketa errazakburuz egin, kalkulagailu gabe.Laguntza behar badugu pape-rean egin. - Erosketak egiterakoan saiatuburuarekin kalkuluak egiten. - Ez utzi ariketa matematikoakegiteari (luzaroan uzten badu-gu, zailagoa izango da gogora-tzea eta ahaztu egingo zaigu).- Sudokuak, zenbakiekin arike-tak, etab. - Euroekin kalkuluak egin. - Datak kalkulatu. - Arazo matematikoak egin. - Ilobari matematikako etxekolanekin lagundu.

655

91 BORONdateZ

7Zainduz aldizkariaz

elkarrizketa

jesus mari Agirreeta juan Argoitia

Jubilatuen elkarteko Zuzendaritza BatzordekoLehendakari eta diruzaina zarete. Nola hartu zenutenardura hori? Noiztik zarete elkarteko lehendakari etadiruzain, eta nolako balantzea egiten duzue?Jesus Mari: Orain dala 4 urte hartu gendun ardura hau.Saturraranetik pasiatzen nengoela, orduko zuzendaritzabatzordeko kide bat urreratu jatan eta zuzendaritza batzor-dea berrizteko beharrizana komentatu eustan. Orduko lehen-dakariaren osasun egoera txarra zala eta, beharrezkoa zanjende barria. Hau dala eta, nik lagun bati komentatu neutsan,Juan Argoitiari, eta ordutik aurrera Zuzendaritza Batzordekokide gara. Hasieran ez genuen ezagutzen batzordearen fun-tzionamendua eta Ondarroako Gizarte Zerbitzuetako gizartelangile baten laguntza izan gendun diru laguntzen kudeake-tarako. 4 urtetan zehar danetik ikusi dogu. Bazkideen parte-hartzea oso txikia da, jendeak ez dau nahi aktibitate berrie-tan partehartu. Irteeretan eta bazkarietan batez ere partehartzen da, baina hitzaldiak dagozanean beti gara bardinakjoaten garenak.

Nolako lana egiten da Jubilatuen zuzendaritza batzordebatean?Astean hiru egunetan goizetan etortzen gara, posta jasotze-ko eta erakundeekin beharrezkoak diren kudeaketak egiteko.Ondaroako Udaletxeko eta Bizkaiko Foru Aldundiaren dirulaguntzak dauzkagu, beraz horrek eskaera ezberdinak egiteasuposatzen deusku eta egiten diren aktibitateak justifikatzea.Bulegoko biharra da gehienbat, honetarako beste bi kidedaukaguz boluntario bezala laguntzen deuskuenak, ordena-

gailuan hobeto maneiatzen direnak. Arratsaldez egunerogagoz, 5:00etatik 7:00retara, bazkideen zalantzak argi-tzeko eta ekintza ezberdinei buruz informatzeko.

Zein zailtasun edo arazo sortzen dira batzorde haue-tan? Eta zuzendaritza batzordea berrizterakoan? Lehen esan dogun bezala, bazkideen partehartzea osotxikia da, jendeak ez dau nahi honelako konpromesu etaerantzukizunik. Abenduaren 16an batzar bat egin gen-dun, zuzendaritza batzordea berriztatzea beharrezkoadala argitzeko. 850 bazkidetik 46 bakarrik hurreratuziren. Momentuz inork ez dau jarri interesik. Argi utzi gen-dun prozesu honetan beti gure laguntza emango gendu-la, ez zala izango batbateko gauza. Batzarrean, gaztee-nak diren bazkideekin beste batzar bat egitea proposatuzan, baina oraindik ez dogu ezer egin. Ez dakigu zer ger-tatuko dan hurrengo urtean. Guk urte asko daroagozuzendaritza batzordean eta beharrezkoa da txandapasa egitea.

Jubilatuen elkarteko lehendakaria izatea lan bolunta-rio bat dela kontutan hartuz, nolako eragina daukazure egunerokoan?Boluntario bezala egiten dogun biharra da hau, eta esfor-tzu bat suposatzen dau, eta askotan gure bizitza pertso-nalean ere eragina dauka. Gustora egiten dogu, eta egiada bazkide batzuk eskerrak emoten deuskuezela egitendogun biharragatik. Baina uste dogu ez dala behar danbezala baloratzen. Gure ustez bazkideen erantzukizunaez da bakarrik kuota ordaintzea eta bazkide karneta euki-tzea, inplikazio eta partehartze handiagoa egon beharkolitzateke. Askotan exijentzia asko eta inplikazio gutxidagoela uste dogu.

Zein da zuzendaritza batzordeetan emakumeek dutenpapera? Nola hobetu daiteke?Uste dogu emakumeen partehartzea garrantzitsua dalaeta aktibitate askotan parte hartzen dabe. Badago ema-kume talde bat beti laguntzeko prest dagoena. Bainazuzendaritza batzordeko kide izatea nahi daben galde-tzerakoan ezetz esaten dabe, egia esan ez dakigu zerga-tik, agian bildurra izan leike.

[ ONDARROAKO ANTIGUAKO AMA JUBILATUEN ELKARTEKO KIDEAK ]

Familiarteko gatazkak men-deko pertsona bat zaintze-ak eragiten duen ondorio

negatibo arruntenetarikoa dira:eztabaidak, oihuak, haserrealdiak,negarrak, komunikazio falta, erru-duntasun sentimendua, tristura…Gatazkak faktore ezberdinak bate-ratzean sortzen dira, zaintza den-boraldian zehar agertu eta desa-gertzen direnak.

Zergatik sortzen diragatazkak?

• TENTSIO-EGOERAOROKORTUA• DEFINIZIO

EZBERDINTASUNAK• ERABAKI-HARTZE GARRANTZITSUAK

• Familia TENTSIO HANDIKOegoera batean aurkitzen da, ziuraski zaintza hasi aurretik datorre-

na. Beraz, oreka apurtzen ari da,familia-sistema ahul eta zaurga-rri dago. Une hauetan dena han-diesten da, biziagotu egiten dadena, mina beraz askoz handia-goa da.

• Familiarteko gatazka askorenarrazoia DEFINIZIOETANEZBERDINTASUNAK izatea da:gaixotasuna zer den, zaintzanola eman behar den, zenbatekzaindu behar duten, zaintzailenagusia nola lagundu beharden… ezberdintasun hauek batzarbatean eztabaida handiak sortzendituzte, adibidez.

- Familiako nagusiari zaintzaemateko erari buruzko iritziezberdintasunak. Zentzu hone-tan zaintzaile batek zera esa-ten zuen:"Bere neba bat hiru urtez egonzen gurekin hitzik egin gabe

egoitzara eraman izanagatik.Bekatua zela esaten zuen,giza-injustizia bat"- Zaintzaren arduraren banake-ta desegokia. Familiako kideekzaintzan duten inplikazio mailaoso ezberdina da eta normale-an zaintzaile nagusiarengan“gainkarga” egoera ematen da:"Nire ahizpak ez du arduraaskorik hartzen, eta hori ezduela egitekorik. Neba etaahizpa bat daukat, baina ezdute ezer jakin nahi”

• ERABAKI GARRANTZI-TSUAK HARTU BEHAR DIRENUNEETAN ere gatazka handiakagertzen dira: tratamendu mediko-ak, seme-alaba ezberdinen etxe-en artean txandaketak, giza-balia-bideen erabilera (etxez-etxekolaguntza zerbitzua, eguneko zen-troa, egoitza...). Familiako kideenartean komunikazio falta.

ZAINTZAILEAK zaintzen

ZAINTZA FAMILIARTEANerreportaia

z8 Zainduz aldizkaria

““GGuuzzttiizz nnoorrmmaallaa eettaa zzoorriioonnttssuuaa zzeenn eettxxee bbaatteeaann bbiizzii ggiinneenn,, eettaa oorraaiinn,, eegguunneenn eehhuunneekkoo llaauurrooggeeiittaa hheemmeerreettzziiaann,, ddeennaa ddiirraa ooiihhuuaakk,, ddeepprreessiiooaakk,, nneeggaarrrraakk

eettaa eerraabbaatteekkoo zzoorriioonnttaassuunn eezzaa.. TTxxaarrrreennaa,, eettxxeeaann bbiizzii ddeenn tteennttssiioo--eeggooeerraa eettaa kkoommuunniikkaazziioo ffaallttaa ddaa,, gguurraassoo eettaa sseemmee--aallaabbeenn aarrtteeaann eellkkaarrrriizzkkeettaa aasskkoo eeggoonn ddaa bbeettii

eettxxeeaann,, gguurree eettxxeeaann ddeennaa ppaarrtteekkaattuu dduugguu.. OOrraaiinn jjaann,, tteelleebbiissttaa iikkuussii eettaa iissiilldduu eeddoo ooiihhuu bbaaiinnoo eezz dduugguu eeggiitteenn,, bbeesstteerriikk eezz””..

9Zainduz aldizkariaz

Zer ikasi dezakete zaintzaileek familiarteko gatazkak era eraginkorragoan maneiatzeko?

KKoommuunniikkaazziioo ggaaiittaassuunnaakkeettaa aasseerrttiibbiittaatteeaa,, hhoonnaakkoo hhaauu bbaaiimmeenndduukkoo ddiieennaa >>

BBEERREENN EESSKKUUBBIIDDEEAAKK EEZZAAGGUUTTUU ddiittzzaakkeettee eettaa pprraakkttiikkaann iippiinnii >>

¥¥ BBeerreenn iirriittzziiaakk,, bbeehhaarrrraakk eettaasseennttiimmeenndduu ppoossiittiibbooaakk aaddiiee--rraazztteeaa.. ¥¥ Sentimendu negatiboakadieraztea, adibidez ondoezaedo atsekabea, eta kkrriittiikkaakk eeggii--tteeaa familiakoen edo lagunenerrefusa edo mespretxuajasotzeko beldurrik gabe.¥¥ Beren familiakoei eta laguneibehar dutena eskatzea.LLAAGGUUNNTTZZAA EESSKKAATTUU..¥¥ ÒEEzzÓ esaten jakitea egin nahiez dituzten eginkizun eta eska-erei.

¥ Beren eskubideak ezagutueta praktikan ipintzea zaintzai-leak beren burua hobeto zain-tzen lagunduko ditu, eta ondo-rioz, beren buruekin eta bes-teekin hobeto sentitzen.

Zaintzailea zaintzaren lana berabakarrik aurrera eramateko gai ezdela konturatu behar da. Gainera, ezda zaintzaren ardurari bera bakarrikaurre egiten saiatu behar. Lehenengounetik familia guztiaren laguntza iza-tea beharrezkoa da. Eta honetarakoberaiekin hitz egin behar da. KOMU-NIKAZIOA BEHARREZKOA DA.

Gerta daiteke zaintzaile batzukfamilia eta lagunei laguntza eskatuizana, baina jasotako erantzunaespero zutena ez izatea. Arrazoialaguntza era egokian eskatu ez delaizan daiteke: laguntza exijitu edooldarkortasunez eskatzea, “horrelaizan beharko lukeen” zerbait bezala,ez dira familia eta lagunen laguntzalortzeko estrategia gomendagarriak.

Pertsona bat zaintzearen ardura,printzipioz, familia guztiari dagokio-nez, ardura hori banatzeko modurikonena gai hau lantzeko familiartekobatzarrak antolatzea izan daiteke.

Egia esan familiarteko batzarhauek arazoa hasten den lehenengounetik egin beharko lirateke. Ezin daazken une arte itxaron besteekin hitzegiteko, kulturalki oso arrunta denarren.

Ardurak banatzea lortu ondorenere, familiarteko batzarrak egitenjarraitzea garrantzitsua da, zailtasunberriak lantzeko, beharrak komunika-tzeko… familiarteko batzarrak abe-rasgarriak dira.

Biztanleriari dagokionez aldaketa sasoi bateanmurgilduta gaude: Bizi-esperantza hazi egin da,eta pertsona nagusien kolektiboa gero eta han-diagoa da. Aldaketa guzti hauei aurre egitekoprest al gaude? Ze neurri hartu beharko lirate-ke?Aldaketa guzti hauen aurrean prestatu gabe gaude,pertsona nagusi gehienak ez dira konturatzen bizi-tza luzapen hauek suposatzen duena, ezta gizarte-an dituen ondorioetan ere. Ez daukagu bizitza-pro-gramarik etapa luze batentzat (30 urte gutxi gorabehera). Pertsona nagusiek etapa honen erronkeiaurre egiteko rol bat behar dute, eta horretarakojubilatu aurretik prestatu beharra dugu; egoera berribaten aurrean gaudela kontzientziatuz. Horretarakobeharrezkoa da eginkizun bat edukitzea, bizitzaplanteamendu bat, programa bat edukitzea.

Zein da jubilatu eta pentsio-nisten elkarteen errealita-tea?Gure elkarteak garai konkretubatean jaio ziren arreta etakonpainia emateko, zerbitzuhori inork eskaintzen ez zue-

nean; erlazio eta aisirako gune bat edukitzea oina-rrizko beharrizan bat zen, 70.hamarkadan askosuposatu zuelarik, bizi-esperantza laburragoa zenunean. Helburu hauek oso ondo betetzen dira,baina gaur egungo garapenak gainditu egin ditu;ekintza berriak garatu behar dira, komunikazio-tek-nika berriei buruzko prestakuntza eta informazioa,“bizitzan zehar prestakuntza iraunkorrerako” esti-muloak sortu, eta esperientziaren balioa bultzatu.Pertsona nagusien parte-hartzea instrumentalizatu,arauak eta politika konkretuak sortu.

Jubilatuaren perfila aldatzen ari da: Gero etapertsona gazteagoak, prejubilatuak, emakumegehiago… aldaketa guzti hauek zertan eragitendiete jubilatu eta pentsiodunen elkarteei? Egia da pertsona jubilatu gazte asko dagoela, baina

oso gutxi dira elkarteetakoerantzukizunak onartzen dituz-tenak. Elkarteetara 75 urteeta-ko pertsonak hurbiltzen dira,adin horretararte jubilatu beza-la konpromisorik planteatzenez direlako. Jubilatu pasiboa-ren mezuak oraindik ere eragi-

Zainduz aldizkaria

DANON artean

z10

elkarrizketa

Bizitzan zehar Çprestakuntza iraunkorrerakoÈ estimuloak

sortu behar dira, eta esperientziaren balioa bultzatu.Pertsona nagusien parte-hartzea

instrumentalizatu, arauak eta politika konkretuak sortu

Ç

È

xabin Ipi�a

Xabin Ipiña Nagusiak elkarteko

lehendakaria da.Nagusiak Bizkaiko Jubilatu eta

Pentsiodunen Elkartea da,eta 140 elkarte inguru

batzen ditu bere baitan.

[ NAGUSIAK ELKARTEKO LEHENDAKARIA. ]

na dauka. Emakumeak erantzukizun postuetaragehitzen ari dira; oso kreatiboak dira, eta jarreraaktiboagoa daukate. Dena den, elkarteak astiro astiro aldatzen ari dira,horren seinale dira aste kulturalen hobetzea, infor-matikako gelen garatzea, eta garapen pertsonalekotailerrak. 65-75 urteetako jubilatuak kontutan har-tzen dituen asoziazionismo bat bideratu beharkolitzateke.

Norantz zuzentzen da elkarte hauen etorkizuna?Elkarteak bi ekintza arlotan oinarritu behar dira: A) Belaunaldiarteko planteamendu baten barnean“Bizitzan zehar prestakuntza iraunkorrerako” pro-gramara gehitu. B) Pertsona nagusien egoera aztertzeko lan-talde-ak sortu, eta hauen eskubideen babeserako lanegin.

Asko hitzegiten da zahartze aktiboaz, zahartzeosasuntsu eta partizipatibo bat bultzatzeaz. Zeinda zuen iritzia?XXI.mendearen paradigma da hau. - Zahartze aktiboa ez da bakarrik pertsona nagusiengaia, planteamenduak zahartzen ari diren pertsonaguztiengan eragiten du. Zahartze osasuntsu etapartizipatibo bat edukitzeko jubilatu aurretik presta-tu beharra dago, gehienbat parte hartze kontutan;ezin dezake eman ez daukanak. - Pertsona nagusiek osasun, elikadura, ariketa fisi-ko eta mentalak landu behardituzte. - Bestalde, instituzio eta komu-nikabideetatik ZAHARTZEAKTIBOAREN hiru oinarrizkoeuskarriak (Osasuna, parte-hartzea eta Babesa) kontutanhartzen dituzten sentsibilizazioprogramak bultzatu behar dira.

Horretarako aukera bat 2012an ospatuko denZAHARTZE AKTIBO ETA BELAUNALDI ARTEKOELKARTASUNAREN EUROPAR URTEA da.Pertsona nagusiak ez dira aparteko mundu bat. Zahartze aktiboa bultzatzen duten politikak ez dau-kate beharrezko oihartzuna, eta komunikabideek ezdituzte asko bultzatzen.

Zein da gizarteak pertsona nagusiei buruz dau-kan ikuspuntua?Pertsona nagusien inguruko estereotipo negatibougari existitzen dira gizartean, eta horren ondoriozpertsona nagusien alde lan egiteko pertsona gutxidaude; orokorrean esperientzia eta lana eskaintzenduen sektore bat kontsideratu beharrean, gastu batsuposatzen duen kolektibo bat konsideratzen da.Ez gaituzte kontutan hartzen estruktura instituziona-letan, nagusientzako politikak erabakitzen direnerabaki-zentruetan ez dira partehartzea bultzatzekomekanismoak sortzen.

Nolakoa da pertsona nagusien parte-hartzesoziala? Hobetu daiteke?- Pertsona nagusien parte hartze soziala gizarteansortzen ari diren aldaketen araberakoa da, pasiboakontsideratua dagoen kolektiboa izatetik, aktiboakontsideratzera, kontzientzia gradu garrantzitsu batbehar da. Familiarteko egitura berriak eragin handiadauka pertsona nagusien paper aktiboan. - Gizarteak orokorrean aldaketa hau bultzatzen

lagundu dezake, adin guztie-tan parte-hartze mekanismo-ak eta politika aktibo eta inte-gratzaileak bultzatuz. Pertsona nagusien kasuanautoestima bultzatu nahi da,belaunaldiarteko kulturamaila ezberdinak garatuz.

11Zainduz aldizkariaz

ZAHARTZE AKTIBOAREN hiru oinarrizko euskarriak

(Osasuna, partehartzea eta Babesa)kontutan hartzen dituzten sentsibilizazio programak

bultzatu behar dira

Ç

È

Agenda

AMOROTO BERRIATUA ETXEBARRIA GIZABURUAGA ISPASTER LEKEITIO MARKINA-XEMEIN

MENDEXA ONDARROA ZIORTZA-BOLIBAR

PERTSONA MENPEKOEN ZAINTZAILEEKIN PROIEKTUAK

PPrreessttaakkuunnttzzaa iikkaassttaarrooaakk ZZAAIINNTTZZAAIILLEEEENNTTZZAATTDatak zehazteko. Izena emateko: 94 623 27 44.ONDARROAN

BBIIOODDAANNZZAA ttaaiilleerrrraa ZZAAIINNTTZZAAIILLEEEENNTTZZAATTONDARROAN16:00-18:00, KOFRADIA ZAHARREANUrtarrilak 11,18, 25, otsailak 1, 8, 15, 22, 29, martxoak 7,14,21,18. Izena emateko: 94 623 27 44.

BBAAKKAARRKKAAKKOO eesskkuu--hhaarrttzzee ppssiikkoollooggiikkooaa ZZAAIINNTTZZAAIILLEEEENNTTZZAATTNon egin: Lea-Artibaiko Amankomunazgoko herrietan, etxez etxe menpekotasuna duten pertsonen zaintzaileekin. Astero 50 minutuko 16 saio ematen dira.

MMeennppeekkoottaassuunnaa dduutteenn ggaaiixxooeenn sseenniiddeeeennttzzaakkoo LLAAGGUUNNTTZZAA PPSSIIKKOOLLOOGGIIKKOO TTAALLDDEEAAONDARROAN16:30-18:30, KULTUR ETXEKO HITZALDI ARETOANUrtarrilak 9, 23, otsailak 6, 20, martxoak 5, 26, apirilak 18, maiatzak 2,16,30,ekainak 13, 27, urriak 10, 24, azaroak 7, 21, abenduak 15,19.

Nahiz eta Ondarroan egin Amankomunazgoa osatzen duten beste udalerrietakozaintzaileei zabaldua dago. Izena emateko: 94 623 27 44.

ZZaaiinnttzzaarrii bbuurruuzzkkoo ZZIINNEE ZZIIKKLLOOAA 17:00etan, LEA ARTIBAI AMANKOMUNAZGOAN-«Lejos de ella»: Urtarrilak 31.-«Hace mucho que te quiero» : Otsailak 7.-«La mitad de Oscar» : Otsailak 16.

2011eko ekintzak alde batera lagata, 2012. urtean lotuta dauden ekintzen berriemango dugu agenda honetan. Halere, oraindik ekintza gehiago egon ahal dira. Horiei buruzko informazioaweb orrialde honetan izango da:www.lea-artibai.org

PERTSONA NAGUSIEKIN /JUBILATUEKIN PROIEKTUAK

HHIITTZZAALLDDIIAAKKUrtarrilak 24:ETXEBARRIA “Internet mundura begira”, 16:30ean.Jubilatuen Elkartean.

MENPEKOTASUNA DUTEN PERTSONEKIN PROIEKTUAK

PPssiikkooeessttiimmuullaazziiooaa MMEENNPPEEKKOO DDIIRREENN PPEERRTTSSOONNEENNTTZZAATT:: Non egin: etxez etxe menpekotasuna duten pertsonekin.Asteroko saioak izango dira. Izena emateko: 94 623 27 44. Zure udalerriko Gizarte Zerbitzuetan ere eskatu dezakezu informazio gehiago.