x x xAzpeitiko herri aldizkaria x x x2016ko abuztua x x x186. zenbakia x x x x x x x x

SASOI BETEANMende eta erdi bete du aurten Azpeitiko UdalMusika Bandak, inoiz baino osasuntsuago 20

x x xx x x

x x x x x x x x x sarrera 03

Argitaratzailea.UztarriaKomunikazio Taldea. Azpeitia

Egoitza.Perez Arregi plaza 1, behea,(Azpeitia, 20730)

Telefonoa eta faxa.943 15 03 58Posta elektronikoa.uztarria@uztarria.com

Posta kutxa. 227, AzpeitiaLege gordailua.SS-860/2000Zenbakia. 186.a (2016ko abuztua)Urtea.XVII.a (1999ko azaroan sortua)Maiztasuna.HilabetekariaDiseinua. Eregi Komunikazio etaEuskara Zerbitzuak

Publizitatea.685780412 /uztarria@uztarria.com

Bazkidetza.943 15 03 58Tirada. 2.500 ale hileroInprimategia.Leitzaran GrafikakAzaleko argazkia. J. M. IbartzabalWebgunea.www.uztarria.eus

Uztarria herri aldizkariarenlaguntzaileak (erakundepublikoak)

Uztarriak Bai Euskarari

iritziaInkesta. Irakurtzerakoorduan, e-book-a edoliburua nahiago? 13

mamiaOnintza Valverde.Atropa Belledonnebakarlariarielkarrizketa 04Klik! Skandalueelektrotxarangaren seiurteko ibilbideairuditan 16Basque In Motion.Diaspora erroekinlotzeko agentzia 24

jakitekoBestaldetik.Argazkilaritza kontuakalbo batera utzi, etaAinara Garciarekinsolasean 34

x x x2016KO ABUZTUKO UZTARRIA ALDIZKARIAN ZER?x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

24

Ba al dakizu Azpeitiko Udal Igerilekuak,kanpo eta barru, guztira 1.430.000 metrokubiko ur jasotzen dituela?. Uztarria

16

34

Izan uztarriaren bazkide1.060bazkidegara Uztarria KomunikazioTaldean; eskerrik asko denei.

Herri aldizkariaz gain, Uztarriaren produktuakere eskuratuko dituzu.Uztarria Komunikazio Taldeakorain arte 13 liburu, CD 1, DVD 1 eta biografiatxikiakatera ditu. Bazkideak baino ez ditu jasotzen.

t943 15 03 58

30eurodira urtean.

Liburuxka biografikoak, oraingoz. Julian Bereziartua, Leo Etxeberria, Valentina Agirre, Santi Lazkano, Amaia Garmendia,Enkarna Arregi, Iñaki Bergara, Bernardo Aizpitarte ‘Kabra’, Enrike Zurutuza, Maria Jesus Arregi, Patxi Azkargorta

Oharra.Uztarriak ez du bere gain hartzenaldizkarian esandako iritzien erantzukizunik

Eusko JaurlaritzakoHezkuntza, Hizkuntza

Politika eta Kultura Sailak(Hizkuntza PolitikarakoSailburuordetzak) diruz

lagundua

mamia x x x x x x x x x kultura04

ONINTZA VALVERDEbakarlaria

Erreibindikatzaileaden letra dut gustuko”Atropa Belledonne bakarlariak besteren bertsioakjotzen ditu, gitarraren eta ahotsaren konpainian.Kontzertuak eskaintzen ere hasi da. .9 Ainitze Agirrezabala

B ederatzi ur-terekin hasi zen gitarra jotzenOnintza Valverde, eta ordutik mu-sikaren konpasetan dabil. Ga-rrantzia berezia du bakarlariarenbizitzan musikak; “egunerokotasu-netik ihes egiteko arnasbidea” da. Atropa Belledonne. Izenak,behintzat, arreta deitzen du. Italierazko izena da, bi hitzen na-hasketatik dator. Atropa hitza bi-ziaren haria mozten duen Atroposgreziar jainkotik eratorria da; he-riotzaren jainkoa, alegia. Belledo-ne hitza, berriz, bella donatikdator, eta emakume ederra esannahi du. Era berean, atropa belle-done sendabelar baten izena erebada. XVII. mendearen erdian,landare hori erabili zuen andrebatek edabe bat sortzeko. An-

“drea alarguntzean jabetu zenemakumeak aske izateko garaihartan zuen aukera bakarra alar-guna izatea zela. Izan ere, emaku-mea umetan aitaren mendekoazen, eta ezkontzean gizonarena.Landare harekin egindako eda-bea aske izan nahi zuten emaku-meei ematen hasi zen, euren se-narrak pozoitzeko eta hiltzeko.Andrea torturatu egin zuten, eta600 pertsona hil zituela aitortuzuen. Farmazia ikasten dut, etakasualitatez egin nuen topo isto-rio horrekin. Bortitza da. Hitzak,alde batetik, emakumearen eder-tasuna adierazten du, baina baitaemakumeek askatasuna bilatze-ko duten grina ere.Nola hasi zinen musikarenmunduan?

x x xDATUAKx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x xJaio. 1993ko martxoak 5.x x xHerria. Azpeitia. x x xBizitokia. Azpeitia. x x xLanbidea.Farmazia ikaslea, graduamaierako lana ari da egiten.

Egia esan, jendearen aurrean jot-zeak errespetua ematen dit, betioso giro intimoetan jo izan dut-eta. Halere, nahikoa gertuko sen-titzen ditut orain arte kontzertuakeskaini ditudan Orkatz, Sanjuan-degi, Errezil... Nola trebatzen zara? Egunero entzuten dut musika, etaaukeratzen joaten naiz zer kantueta letra gustatzen zaizkidan etazeintzuk bertsionatu nahi ditudan.Gustatzen zaizkidan kantu horienakordeak ateratzen eta ahotsaentseatzen hasten naiz, autodi-dakta moduan. Oraindik gitarranasko dut ikasteko, eta nahiz etazenbait kantu gustatu, zailak egi-ten zaizkit jotzeko, eta baztertuegiten ditut. Ahotsa eta gitarraere grabatu ohi ditut, ondoren

Aitak betidanik jo du gitarra, etaikasi nahi nuela esan nion amari.Lagun bat eta biok hasi ginen mu-sika eskolan, bederatzi urterekin.Denbora batez aritu nintzen ikas-ten, eta geroztik neure kasa jarrai-tu dut, autodidakta. Batez ere, la-gunartean, familian, jo izan dut.Erasmus programarekin Italianegon nintzenean ikusi nuen jen-deak instrumentuekin plazaraatera, taldean bildu eta musikajotzen zuela, eta neu ere joatennintzen. Italiatik bueltan, Orkat-zen jotzea proposatu zidaten, etasegituan eman nuen baiezkoa.

kultura x x x x x x x x x mamia 05

entzuteko eta zertan hobetubehar dudan ikusteko. Eta noiz-bait kuadrillakoei ere bidali izandizkiet grabazioak, haien iritzia ja-kiteko. Ba al duzu abeslaririk erre-ferente gisa? Era askotako musika entzutendut, baina gitarrarekin errazago

egiten zait kantu lasaiak bertsio-natzea, mugituagoak direnakbaino. Letra erreibindikatzaileakgustatzen zaizkit, zerbait adieraz-tea gustatzen zaidalako. Une ho-netan asko entzuten dudana daLa Otra. Bera ere bakarlaria daeta kantu desberdinak egitenditu. Ken zazpi ere gustatzen zait,

eta baita Ruper OrdorikarenZaindu maite duzun hori, Latino-amerikako La Llorona, Bella Ciaoitalieraz edo asturiar meatzarienereserkia ere. Guztiek amanko-munean duten ezaugarria da so-zialki erreibindikatzaileak diren le-trak dituztela. Besteren abestien bertsioakjotzen dituzu, baina sortze-ko asmorik ba al duzu? Egin izan ditut batzuk, baina neu-retzat edo ingurukoentzat. Ososeguru egon beharko nuke egin-dako kantu bat plazaratzeko.Sortzen ditudan abestietan niresentimenduei buruz hitz egitendut, eta, agian, horregatik kostat-zen zait hainbeste plazaratzea.Une honetan ez zait ateratzen;

plaza horiek hartzen. Zein izan da orain arte bizi-tako unerik bereziena? Ez dut momenturik politena delaesango nukeenik. Asko gustat-zen zaidan unea da oholtzaraatera aurretik sentitzen dudan ur-duritasuna. Bakarlari bezala aritzenzara, baina taldean jo edoabesten al duzu? Beti bakarlari bezala aritu izannaiz. Agian, egunen baten, auke-raren bat sortuz gero, ez dut baz-tertzen taldean aritzea, baina mo-mentuz horrela gustura nago.Zer eman dizu musikak? Nirekin egon da bai momentu zai-letan, bai alaietan. Azkenean, mu-sika asko moldatzen da norbereegoera-emozionalera; nahiko ka-maleonikoa da. Zeuk erabakitzenduzu zer entzun nahi duzun mo-mentu bakoitzean, eta zer jotzeanahi duzun. Estutasun-egoeratikihes egiteko bidea ere izan damusika. Emozioak garbiago ikus-ten eta horiek azaleratzen lagun-du izan dit. Momentu honetan,kantu erreibindikatzaileak jotzeaateratzen zait, eta nire ustez badanorberak dituen ideia horiek jen-dearekin elkarbanatzeko tresnapolit eta goxo bat. Musikaren munduan noraheltzea gustatuko litzaizuke?Nire ametsa da orain arte bezalasegitzea. Nahiz eta bere garaiangitarra jotzen ikasi, solfeoa ezdakit, eta gustatuko litzaidaketeknikoki hobetzea, askotanmugak ikusten ditudalako jotzeanahi dudanaren eta jotzeko gainaizenaren artean. Farmazia ikas-ketak bukatzeko gradu amaiera-ko lana aurkeztea falta zait, etalanpetuta ibili naiz, baina ikaske-tak amaitzean, berriro gitarra jot-

Norbere ideiak

jendearekin

elkarbanatzeko

tresna da musika”“

Musika asko

moldatzen da

norbere egoera

emozionalera”“

agian, aurrerago egingo dut.Konparazioan, oraindik ereaskoz gehiago dira oholtzagainean gizonezkoak ema-kumezkoak baino. Uste dut hori gure gizartearenerakusle bat gehiago dela. Ema-kumea ezkutuko lanak egiteramugatzen du gizarte eredu hete-ropatriarkalak eta gizona prota-gonismo hori bilatzera bultzatzendu. Baina iruditzen zait pixkanakaemakumeok joan behar dugula

iritzia x x x x x x x x x06

Ia denoi aurre hartu dizuet oporreidagokienez. Eguntxo batzuk libre genitue-nez, Pirinioetan zehar ibili gara, furgonetantraste batzuk sartu eta kanpinetik kanpinera,errutinari ihes egin nahirik.Jaka eta inguruetako hainbat udaletxe zein

zerbitzuri, publiko nahiz pribaturi, gomendiobat eman nahi nieke; jarri zuen kartelak eus-karaz. Konturatu naiz, inguru horietako kanpi-netan euskaraz gehiago hitz egiten dela zen-bait Euskal Herriko herritan baino. Titulurikgabeko soziologo honen begietatik, honenarrazoiak ugari izan daitezke; batetik, geureherri maitetik ateratzean sortzen zaigunabertzaletasuna, harro esan nahi diegu ingu-rukoei, “nik euskaraz... hemen behintzat”.Bestetik, agian, estatistikoki euskaraz hitzegiten dugunok, aukera gehiago ditugu Piri-nioetan oporralditxoak igarotzeko, hau besteteoria antropologiko batekin lotzen dudala-rik, alegia, oraindik gure erroak Pirinioetandaudela, honela, gure lurrak dei egiten digu,eta bertan satortu nahi dugu. Esaten dute-nez, Jakako merkatuan euskaraz egitenomen ziren tratuak aintzina, Nafarroa izaki,eta orain? Beste aukera litzateke, konspira-zio batena, ikusgaitz zaizkigun mezuen bidez,Euskal jauntxoek Jaka konkistatzeko mezuakbidaltzen dizkigute, adibidez ETB-k mezu su-bliminalak jaurtitzen dizkigularik el Conquisedo GTG programetan, edo Berria-ko etaGara-ko udako argazki leihaketetak Pirinioe-tan ateratako argazkiek irabazten dituztelarik.Esan, guzti honek ez duela inolako oinarrizientifikorik, besterik gabe frustrazio asko di-tuen herrialde bateko herritar baten buruta-zioak direla.

Opor osteko krisiaBestetik, datuek diote, bikoteen arteko bana-keta gehienak oporraldien ostean izaten dire-la. Uda amaierak eta udazken ilunaren hasie-rak, maitasun mugagabe eta eternoaren lo-kartzea omen dakarte. Denbora gehiago el-

Oporretan trumoia

x x xEz joan oporretara, finean,abokatuek asko kobratzendutelako, baina kanpoannahiz herrian euskaraz aritu

x x x x x x x x x x x x x x x xegoitz arrutix x x

karrekin igarotzeak izan omen lezake errua.Baina argi, nire ikerketen arabera, amaiera-ren hasiera, oporren lehen egunean dago.Kalkuluak zehatzak izateko datu bat falta zait;banatzen diren bikote horietatik, ea zenbatekigaro dituzten oporrak kanpin batean, berdinzait kanpin-dendan, autokarabanan edo fur-gonetan. Arazoaren zuztarra, kanpinera iris-tearekin batera hasten da, montaketa lan ne-kagarri eta korapilatsuari ilusioz ekiten zaio,baina bero egiten du, eta beroaren arrazoiaez du eguzkiak, baizik bikoteko norbait be-randu irten izanak etxetik. Ondoren, beti faltada zerbait, mailua, dendaren ohialen bat,haurraren betaurrekoak, mendiko bota bat,hortzak garbitzekoa. Hortik aurrera, ezin loondo egin, ingurukoen zaratak, haurrek ezdutela nahi uretatik atera, mendira joan beha-rra, trumoia, komun komunak, beroa etahotza. Noski, horrelakoetan errazena, erruaondoan denari botatzea izaten da.Beraz, ez joan oporretara, azken finean,

abokatuek asko kobratzen dutelako, bainahori bai, kanpoan nahiz herrian, euskarazaritu.6

iritzia x x x x x x x x x08

N eska koskor isila da,errespetu handikoa, eta beti esana egitenduena. Eskolan ere oso gustura daude bera-rekin, ez diolako kontra egiten inori. Saiatugara ondo hezten, ikusarazi diogu obeditzenikasten badu, pertsona eredugarria izangodela etorkizunean ere”. Halaxe hezten ditugu umeak, heldu izango

direnak: kritiketatik at, arrazonamendutikurrun. Nahikoa da errespetuzkoa eta obedien-tea izatea, eskolan eta etxean nabarmentze-ko. Gure historiaren oinordekotza da: frankis-moarena, errepresioarena eta, batik bat, isil-tasunarena. Urteetan erakutsi digute isilikgelditzea dela aukerarik onena; nolabait,“libre” izateko. Gobernuak kontrolatutakohezkuntzak hori sustatu du, eta herritar xu-meenen etxeetan horren alde egin da, “bada-ezpada”. Maila sozial apaletako familiak izanziren eta dira errepresioa sufritu dutenak. Ez dira gauzak aldatzen belaunaldi batetik

bestera, oroimenean eta bihotzean arrastoakditugu belaunaldi berriek ere. Isiltasunarenkultura ez da iragana soilik. Agintariek, orain-dik, jarraitzen dute isiltasuna sustatzen, inpo-satzen. Etxeko testuingurutik, herrira saltoegiten badugu, ikusiko dugu gure herrianduela aste batzuk gertatutakoa: Uztarria Ko-munikazio Taldeko kazetari bat identifikatuzuen Ertzaintzak, Azpeitia Tente mugimen-duaren batzarraren berri ematen ari zela. Po-liziak gerturatu zitzaizkon, eta hamaika galde-ra egin ostean, argazkiak ezabatzeko iradokizioten. Gogorarazi zioten Espainiako Gober-nuak abian jarritako Herritarren Segurtasu-nerako legea –Mozal legea– erabil zezakete-ela bestela, eta ondorio latzak izan zitzakeela. Zer da hori ez bada errepresioa, isiltasuna:

1939ra begira jartzea. Berriro ere, agintariekdute boterea zer esan eta zer ezkutatu eraba-kitzeko. Gustatzen ez zaizkien gauzen ingu-ruan, hobe ez hitz eginda. Erraustegia hobeez gehiegi aipatuta hedabideetan, eta gutxia-go haren kontrako argudioekin. “Zergatik ez

Gustatu ala ez

x x xInformazioa ematea etajasotzea eskubide bat da, etahura defendatu behar da,mamia gustatu ala ez

x x x x x x x x x x x x x x x xeneritz albizux x x

erabili boterea komeni ez zaidana tapatzeko?Nik agintzen dut, ni aukeratu nauzue... zilegi da”.Egin itxi zuten, Egunkaria itxi ziguten,

nahiago zutelako isiltasuna. Informatzeko es-kubidea ezerezean utzi zuten beraiena de-fenditzeko; lanpostuak suntsitu zituzten. Horiguztia egin zuten eta egingo dute, onartzendelako agintean egoteak denerako eskubi-dea ematen duela. Oraingoan, ez diguteerredakzioko atea itxi, baina begiak eta ahoaestali dizkigute: ez al da antzekotasunik?

Herritarrentzat jarraituko duguPrentsa bide bat da herritarrak informatu etahezteko, eta hausnarketa bideratzeko. Sen-titzen dugu, baina dagoeneko ez gara isilikegoten eta obeditzen ikasi genuen haurrak,eta gure lana egingo dugu: herritarrengatiketa herritarrentzat. Ohar bat agintari guztientzat, salbuespe-

nik gabe: Informatzea eta informazioa jasot-zea eskubide bat da, eta hura defendatu

behar da, informazioaren mamiagustatu ala ez. Ez du balio bat-zuetan haren gorazarre egite-ak eta besteetan, zentsuraerabiltzen saiatzeak.6

x x xESANA DAGOx x x x x x x x x x

x x x“Film batekomusika bandan lanegiteankonturatzen zara,nola ematen dionzentzua musikarenelementubakoitzak irudiari”Musikaria

x x x“Sentimenduakadierazteko besteeuskarri bat damusika”OLATZ PRATMusikaria

x x x“Garrantzitsua dazer sentitzendugun kaleratzea,eta horren atzeanlan handia dago,ikusten ez bada ere”OLATZ BEREZIARTUAAutoantolaketa taldekokidea

Olatz Prat.

x x xHIZKUNTZ ESKUBIDEAKx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

GORA. Eman bizia euskarari.Azpeitiko odol-emaileek herritarrak odola ematera deitu dituzte, euskara hutsean,noski. Euskararen osasuna ona izan dadin primerako saiakera, benetan. . Uztarria

BEHERA. Euskara zulatuta.Herriko auto-konponketa tailer bateko kartela irakurrita, esan daiteke euskarak ezduela konponketarik behar. Ea kartelak euskaraz idazten hasten garen! . Uztarria6

ss

iritzia x x x x x x x x x10

x x x x x x x x x iritzia 11

Puf, hau da hau abiadura. Dena azkardoa, oso azkar, azkarregi. Zer egunetan bizinaizen badakit baina zer urtetan ez. Hau dekhau zahartzie! Astelehen goizean ostirala iris-tea ezinezko ikusten genuen sasoia joan zen;orain, momentua luze egin liteke, baina urte-ak, hilabeteak eta egunak, denak, Txikiyebihurguneetan, atzea oker-oker eginda bainobiziago doaz. Martxa honetan, 100 urte ha-rrapatzea errezegia iruditzen zait.Maleta egin, metropolia utzi eta udako ko-

lonian gaude. Bertako natiboak (Aitorren ga-raitik erroak bertan sustraituta dauzkatenak)

Bukleax x x x x x x x x x x x x x x xtxetxu urbietax x x

x x xIKUSTEKOA!x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

sBIDEGORRIAREN ALDEKO ALDARRIA LEIHOETARA.Azpeitia-Urrestilla bidegorria egitea hitzartuta utzi zuten aurreko agintaldian Azpeitiko Udalak eta Gipuzkoako Foru Aldundiakbaina, agintaldi berriarekin, momentuz ezerezean da asmoa. Eta Urrestillan ez daude konforme. Ekainean martxa jendetsuaegin zuten eta gorriz bete dituzte leihoak eta balkoiak, bidegorria eskatuz jarraituko dutela gogoratzeko.. .9Mailo Oiarzabal6

bertako agintariekin haserretzen dira gureerruz euren bizi kalitatea kaxkartzen delako.Ni neu, beti, nagoen tokikoa sentitzen naiz.Egon naizen leku guztietan etxeko sentitunaiz. Mare Nostrumean barrena noraezeandabiltzan gizakideak ere ahal duten lekuanetxeko sentitzea nahiko nuke (orain ere neureburua zuritu eta lasai gelditu naiz. Urbieta:hitz gutxiago eta ekintza gehiago). Munduko aldizkaririk onena zure etxera

iristen denean, zauden tokian zaudela, herriko festa jendetsuenak hastear izangodira, suzia lehertzear. Herritar askorentzat

urte gogorrak dira, baina badirudi ziabogaeman eta norabidea zuzentzen ari garela. Su-fritzen ari denarekin elkartasun osoa, babesosoa. Argia ikusten hasi direnei eta, arazoakarazo, beti eguzki epelean egon direnei, fes-tei zuku guztia atera diezaietela. Eta gazteoi,gazte zaretenez, etxekoen txapei entzungoregin eta beldurrik gabe barruak eta bazterrakerre, erre eta erre. Bestela galdetu Patxirizuen gurasoak nola ibiltzen ziren. Beno, gura-soak eta... aitona-amonak ere bai (patxipe-dia).Feston, udon eta oporron!!!6

iritzia x x x x x x x x x12

VALEN GARCIA. Pozik hartzen dira Valen Garciak aurkeztu dizkigun modukoproiektuak. Garcia ezaguna da herrian argazigintza arloan. Ezin ukatu zinemak askoduela argazkigintzat ik eta agian horregatik, Garciaren zaletasuna. Hori gutxi balitz, zinema, argazkia, irudia, testua... batzen dituen proietua du azpei-tiarrak esku artean: ‘Spaghetti Western’-aren ibilbidea jasotzen duen liburu mardu-la. Modu kolaboratiboan nahi du lortu aurrekontua, eta ez zaio asko falta. Ea lortzenduen.

Spaghetti Western

x x x x x x x x x x x x x x x xalex silvax x x

x x xUZTAILEKO ARGAZKIEN OINAK. HIL HONETAN...x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

HARRI-JASOTZAILEA. Euskaldunon karikaturakegiteko erabiltzen da askotan harri-jasotzailearen figura.Orain arte oso geurea den tradiziotzat har genezakeen,baina gure ohiturak pixkanaka zabaltzen doaz. Gure gizar-tearen mestizaiaren erakusle izango ote da Elias Perezharri-jasotzaile azpeitiar-hondurarra? Garbi dago gure gi-zartea pixkanaka kosmopolitagoa bihurtzen ari dela.

Tradizioak tradizio

BERTAKO ZAPOREAK. Ederra da Loiolako zelaia jendez gainez-ka ikustea. Loiola izango da lehen euskal multinazionalaren sede-zen-trala, gure inguruko turismo altxorrik handienetakoa. Baina ederrago

Udan udakoaz!ikusten da bere itzalpean gure bertako zapore eta kalitatezko produk-tuekin osatutako katak jartzen direnean. Hori bai, zaporeak udara ego-kituta: Inaxio helatua, Idiazabal izozkia... Uda gozatzeko eskaintza!6

Galdetzen hasita,abuztuko hilabeteanherria pizteko zer aukera proposatzendituzu? . Uztarria

Irakurtzerakoane-book-a edoliburua nahiago?. Ainitze Agirrezabala

SAGRARIO GURRUTXAGA79 urte

“Urtebetetzeantablet-a oparituzidaten ilobek, etaerakusten ari

zaizkit nola funtzionatzen duen,baina irakurtzerakoan liburuariorrialdeak pasatzeak berexarma du. Liburua esku arteanizatea aberasgarriagoa da”.

AINHOA ITURBE19 urte

“Tablet-eannobelakirakurtzekoaplikazioa jaitsi

nuen, baina ez zitzaidangustatu. Leitzeko garaianzailagoa eta inpertsonalagoada. Nik nahiago dut liburua”.6

xxxINKESTAx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x x x x x x x x iritzia 13

H aurrak ginenetik “zer izan nahi duzuhanditan?”, galdetzen ziguten. Bidea erraza zen,ekuazioa sinplea. “X izan nahi baduzu = saiatu + Yikasketak egin + (nota onak atera)”. Esate baterako,kazetaria izan nahi baduzu = saiatu + kazetaritzaikasi + (nota onak atera) eta kitto! Kazetaria izangozara. Aspaldi galdu nuen nik hitz horiekiko esperantza,

aspaldi ikusi ekuazio sinple horrek falta dituen alda-garri guztiak. Estatistikak eskuan hartuta, gusturajakingo nuke zenbat izaten diren, gaur egun, gehitzehorretatik emaitza topatzen dutenak. Unibertsitate ikasketak amaitu nituenetik saiatu

hitzaren ondorioa nonbait galdu zela sentitu izandut. Hala ere, nire ustez behintzat, horretan jarraitudut ordutik hona. Musu-truk praktika aldiak egin,hizkuntzak ikasi, masterra estudiatu, bestelakolanak egin... Baina, guztia alferrik. Azken momen-tuan, ordea, azkena galtzen omen den esperantza

Saiatux x x x x x x x x x x x x x x xeider bereziartuax x x

hori galtzera nindoala, saiatu hitzak esanahia be-rreskuratu du. Eneritz Larrañagak itxaropena itzulidit. 18 urte ditu Eneritzek. Eta nik ezagutzen dudane-

tik ez da egunik pasatu saiatzen ikusi ez dudanik.Beti irribarrea ahoan, ilusioa begietan, baloia es-kuetan eta gogor saiatzen ikusi dut. Beti ez zaizkiogauzak ondo irten, noski, baina beti aurrera jarraitudu. Eta saiakera horrek, azkenean, merezitako sariaekarri dio, Ameriketako ametsa. Eskerrak eman nahi nizkizun, Eneritz, zure indar

eta ilusio horrek ni ere blaitu nauelako. Baita egu-nak joan eta egunak etorri irribarrea eskaini didazu-lako. Bestalde, zorte onena opa nahi dizut zureabentura berrian, eta ingurukoei indar berezi hori bi-daltzen jarrai diezaiezun eskatu nahi dizut. Laneanjarraitu eta emaitza badakizu!Eta inoiz ez ahaztu, lortu duzun guztia zuk irabazi-

tako da. ZORIONAK!6

Aurreko egunean lehengusuari hots egin nioneta emakume ezezagun baten ahotsak erantzunzidan: “D. Luis no está en casa y la señora tampo-co”.Luisito lehengusua, Labe Garaietako Santiago

peoiaren biloba, 36ko gerra ondoren iraultzaileaizatearren, lan-esparru batean zigortutako Raimun-doren iloba, D. Luis bihurtu da. Luisitori gurasoek ezzioten azaldu gerra ondorengo gosetea ezagutu zu-tenik ezta gure familia, beldurtia izan aurretik, gorriaizan zenik ere.Berak ez daki ezer, ergeldu zaigu baina ez da

bere errua, transmisio arazoa izan da. Oroimena ez da iraganeko kontua. Oroimenak

gure identitatea eraiki du: Gutaz dakiguna garelako.Oroimena da gure etxea. Eta etxe guztiak ezber-

dinak diren eran, oroimen batzuk pobreak dira, hor-nitu gabeak; beste batzuk, aldiz, liburuz eta erretra-tuz beteak. Etxe batzuetan ez da ia inor bizi; beste

Oroimenax x x x x x x x x x x x x x x xmiren alcedox x x

batzuetan senide eta lagun asko daude hainbat ge-latan. Errealitatea ulertu ezin dugunean, etxera erre-tiratzen gara, eta han, oroimen armairua irekiz, saiat-zen gara mundua ulertzen.Pasa den asteazkenean Donostiako epaitegiaren

aurrean Pasaiako sarraskia gogoan izan genuen.1984an lau gazte Poliziak harrapatu eta fusilatu zi-tuen epaiketarik gabe. Ez zen justizia egin diktadu-rak segitzen zuelako. Halabeharrez, senideek justi-zia eskatzen jarraitzen dute, gaia itxi duen epaitegia-ren aurrean. Gai batzuk bizirik mantentzea desero-soa da, batez ere “kontaketa” hegemonikoa eraikit-zekotan.Eta arma bakarra dugu: Oroitzea. Gure ondokoei

eta gure buruari behin eta berriro kontatzea gertatuzena nola bizi genuen.Historia ezagutzeak saihesten duela akatsak

errepikatzea esan ohi dugu. Ez dut uste hala denik,baina behintzat, zeintzuk garen jakitea lortzen dugu.6

iritzia x x x x x x x x x14

x x xHAU HOLAXEENKx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x x x x x x x x x x x x x x xenok sudupex x x

Hurritz, baldar antzean zabiltza oraindikeskuekin, baina hartzea lortzen duzun guztiaklerdetan blai amaitzen du. Nonbait irakurridut jaioberriok beste ezeren gainetik ahoaduzuela ingurua ikertzeko bide; mihi eta hort-zoiekin hartzen diozuela itxura inguratzen gai-tuenari. Begiak biribildu artean mundua ikus-teko tresna nagusia omen da zuentzat ahoa.Gozoa behar du munduak horrela begiratuta.Pentsatzen jarrita, antzekoa gertatzen da

gerora ere. Baditugu helduaroan neurriahartzeko ahoa erabili beste aukerarik ematenez diguten gauzak. Adibidez, maitasunari zer-

Aho kontuakx x x x x x x x x x x x x x x x x xxabi bordax x x

baiten forma emateko garaian aho bat beste-ari itsastea izaten da eskura ditugun aukeraurrietatik eraginkorrenetakoa.Dena den, lasai, laster utziko diozu guztia

ahoaz neurtzeari. Bista zorroztuko zaizu etaeskuak zaildu, ez duzu dena ezpainetara era-man beharrik izango. Eskerrak, esango nuke.Komikoa litzateke arropa dendan galtzak pro-batzerakoan bakeroei haginka jardutea edoliburutegian liburu bat edo bestea hautatzeazaporeagatik, mingaina gidari hartuta.Baina egun, gure begiek mundua sentitze-

ko dituzten zailtasunak ikusita, ez dakit ez ote

zenukeen ahalmen horri eusten saiatu behar:alferrik erakutsiko dizkigute errefuxiatu alde-rraiak edo barkuak ondoratzen Mediterrane-oan. Gure begiek ederki ikasi dute ikusi gabeikusten. Hurritz, bion artean munduari begi-ratzeko beste modu bat bilatu behar genuke.Beharbada, zure erara egingo bagenu etaegunkariak osorik irentsi, tinta beltzarekin ba-tera noraezean dabiltzanen etsipena nabari-tuko genuke eta ume itoaren irudiak minegingo liguke aho sabaian. Probatu eginbehar.6

xxxx x x x x x iritzia 15

Harremonak egitasmoa Az-peitia, Azkoitia eta Zestoako uda-lek sustatu eta Arremanitz koope-ratibak garatzen du. Helburu na-gusia hezkidetza lantzea du, pa-rekidetasuna, tratu ona eta se-xualitatea, bereziki. Ikastetxeetaneta hezkuntza komunitate zabale-an aritzen dira.Zer duzu gustuko zure lane-an?Gazteekin sexualitate saioak egi-tea.Zer helburu duzu zure jardu-nean?Beste modu bateko pertsonak etaharremanak sortu ditzakegula era-kustea. Erdigunean gure buruaeta elkarren zaintza jarriz.Talde batekin ari zareneanzer da goxagarriena?Taldea motibatzea eta gusturaikustea.Zer da gogorrena?Dagoena ikusi nahi ez izatea nor-baitek. Nola egin horri aurre?Onartuz erresistentziak ditugula.Zerk ematen dizu plazera?Malkoak atera arte barre egiteak.Nola baloratzen duzu Plax!

Erotikan Plax!x x xedurne mendizabal (Arremanitz-eko kidea)x x x x x

Mendiak, pintxo poteoak, muxuek,laztanek, dantzak, ipurdiek, ondojan eta edateak, jotzeak...Haizeak nola ligatzen du?Neu izanda. Umoreak eta saltsakezin dute falta.Txoko erotikoren bat?Mendian zuhaitz bakarti batenazpia. Detaile gehiago nahi? Gon-bidatuta hago nire txokora, kar, kar. Non jolastuko zenuke gustu-ra?Arto sail batean galduko nintzate-

ke.Jaki erotiko bat?Ez naiz haragi zalea, beno... kar,kar, kar. Baina urdaiazpiko onbatek urtu egiten nau.Kantu erotiko bat?Batzutan, isiltasuna bera bihurt-zen da kantu ederra.Zerbait gehiago esan nahi?Bai, herritar zein eragile orok dituz-ten eskaerak gustu handiz jasokoditugula eta bizitzeko uda eta biziaplazeretik eta goxamenetik!6

xxxHAIZEA EGIGURENx x x

x x xErotikan Plax! Sexu eta bikote aholkularitza:Sindikatu Zaharra, 2. solairuawww.azpeitikoudala.eus/sexu 688897920Abuztuan ez dago hitzordurik. Irailean:hilaren 7an (16:00-19:00) eta 24an (10:00-13:00).

sexologia zerbitzua?Balorazio ona egiten dugu, jendeagustura dator. Tandem ona egitendu Harremonakekin. Zorte handiadugu herrian doako zerbitzu profe-sional konfidentziala izanda. Guz-tiok ditugun kezkak, zalantzak... ar-gitzeko eta gure bizitza aberaste-ko aukera polita da. Edurne beza-lako sexologo batekin aritzeak me-rezi du. Guztiak zarete ongi etorriak! Zerk jartzen zaituzte azpei-tiarrak?

Jaio. 1984ko abuztuak 23.Herria. Azpeitia.Bizitokia. Azpeitia.Lanbidea. Harremonakegitasmoko kidea.

mamia x x x x x x x x x klik!16

Azken ‘skandalue’Sei urteko ibilia eta gero, saninazioetan hartuko duerretiroa Skandalue Elektrotxarangak. Bilduma osatudu Uztarriak unerik “berezienekin”. .Ainitze Agirrezabala

sTALDEAREN KAMISETAK.Elektrotxaranga sortu eta bi urtera, “ kamisetak egin zituztela adierazi du koloretan –horia eta beltza– egin zit logoa eskandaloa irudikatzen duen b

sHASIERA.2010eko San Inazio bezperako txupinazoan, Marea Arroxaren lehen urtean, kaleakmusikaz girotzeko proposamena jaso zuten taldeko hainbatek. Zortzi laguneko taldeaelkartu eta lau-bost kanturekin eta karro inprobisatu batekin atera ziren kalera.

klik! x x x x x x x x x mamia 17

ORDIZIAN, KAMIOIAN.Ia urtero jo izan du Eskandalue Elektrotxarangak Ordizian.Taldearen “kontzerturik ezberdinena” izan da. “Ordiziarrek poteoabizikletan egiten dute, eta karroari tiraka ibili beharrean, kamioibaten atoian joaten gara, bizikletazale guztien aurretik”. Lesakan,Bilboko Aste Nagusian... ere askotan jo izan dute.

TALDEAREN KAMISETAK. “taldeak indarra hartu” zuenean,

taldeko kide Ekain Artolak. Bi uzten, taldearen logoarekin. Taldearen

bozgorailu baten irudia da.

BIDANIAN.Taldearentzat “berezia”izan zen 2014koekainaren 8an Bidanianegin zen eskola txikieneguna. “Biraka kantuofiziala eta bideoklipagrabatzeko aukera”izateaz gain, eguneanbertan PorrotxekinXalala abestiakantatzeko abaguneaizan zuten.

s

s

EGIN DEZAGUN BIDEA.2012ko Elkartasun Eguneko kantu lehiaketa irabazi zuten,eta, ondoren, Flash Mob-a grabatu zuten, Sanagustinen.Hamabost lagun izatera iritsi ziren taldean.

KILOMETROAK ETA IBILALDIA.Gipuzkoan eta Bizkaian ikastolen alde antolatzen direnjaietan ere askotan hartu izan du parte Eskandaluek.Argazkian, Orioko kilometroetan kontzertua ematen, 2014an.

s

mamia x x x x x x x x x klik!18AZKENETAKO EMANALDIA.

Urte batean baino gehiagotan jo dute karnabaletan.Argazkian, Txikiteo Elegante Egunean, otsailean.

s

s

s

BARTZELONARA.Bartzelonako euskal etxeak gonbidatuta bi aldiz izan diraKatalunian. Argazkian, Graciako kaleetan, 2012ko azaroan.

s

MAREA ARROXA.Taldeak izandako eboluzioaren islada da argazkia.“Denborarekin, izena lortu dugu; estimatuak gara”.

s

s ABORDAIA.Euskal Herriko festa esanguratsuenetan eman dituztekontzertuak. Donostiako aste nagusian, esaterako.

klik! x x x x x x x x x mamia 19

s EUSKAL HERRIA ZUZENEAN.Euskal Herria Zuzenean bezalako “festibal handi” batean parte hartzeko parada izanzuen Eskandalue elektrotxarangak. “Nahikoa gora-behera” ibili zutela dio Artolak:“Musika kaxa zulatu zitzaigun eta Zuloak taldeak utzi zigun berea. Intzidentzia huramedio, musikari profesionalen backstage-a ezagutzeko aukera izan genuen”.6

Belarrien gozamen 150 urte bete ditu aurten Azpeitiko Udal Musika Bandak.Urtemuga eta saninazioak hizpide, bandako hirubelaunaldirekin hitz egin du Uztarriak. .9 A. Agirrezabala

Azpeitiko Udal Musika Bandaren taldeko argazkia, 1906. urteko abuztuaren lehenean, San Inazio bigarrenean

mamia x x x x x x x x x kultura20

ki, asko betetzen nauen zerbait da. Egia da,igoal, momenturen batean entsegura joateakpereza ematen duela, edo edade batzuetankostatu egiten dela San Inazio bezperan,esaterako, 09:00etako dianara jaikitzea.Baina, gero, oso ondo pasatzen dugu. Ent-

Bandako kide izateak “konpromiso, inpli-kazio eta borondate maila handia” eskatzendituen arren, Larribaren esanetan “gustukotokian aldaparik ez” da; “ezta bandan hain-beste urtean gogoz kontra jarduterik ere. La-gunarte ona da banda, hori hasteko. Musikal-

Urte askoko ibilbide opa-roa du Azpeitiko Udal Musika Bandak, etaaurtengoa berezia ari da izaten, mende etaerdi bete baitu sortu zela. Urtemuga hori etabandarentzat horren hitzordu garrantzitsuadiren saninazioak aitzakia hartuta, bandakohiru belaunaldirekin aritu da solasean Uzta-rria. Felix Gurrutxagak (Azpeitia, 1939), IñigoLarribak (Azpeitia, 1974) eta Sara Ibarzaba-lek (Azpeitia, 1995) musika dute pasio, eta“lagunarte eder” horretako partaide izateare-kin “harro” daude. Duela 58 urte, San Pedro egunez, egin

zuen debuta bandan Gurrutxagak. “Don Ju-lian Barrenetxeak erakutsita nekien solfeoa,eta kuadrillako Epi Larrañagak animatutahasi nintzen bandan. Gero, Iñaki Alberdik kla-rinetea jotzen erakutsi zidan, eta 19 urtere-kin, San Pedro egunean Eskustara egitenzen kalejiran jo nuen estreinakoz”. Larriba ereez da atzo hasia bandan. Azaroan, Santa Ze-zilia egunean, hiru hamarkada beteko ditubonbardinoa jotzen. “Betharramistetako ko-ruan Jose Mari Altunarekin geundela, JoseLuis Frantzesena Schubert etorri zitzaigun,bandarako jendea behar zutela eta. Gelatikikaskide mordoska animatu ginen. Kuadrilla-ko bost bandan jotzen jardundakoak gara.Gaur egun, neuk bakarrik jarraitzen dut”. Ibar-zabalek lausotuta du bandan estrainekoz jozuen eguna, baina “saninazioetan” izan zelauste du. “Musika eskolan hasi nintzen solfe-oa ikasten, eta, gero, zeharkako flauta auke-ratu nuen. Handik banda txikira pasatu nint-zen, eta 15 urte ingururekin, banda handira”.

n. x x xImanol Elias

seguen ostean, gainera, trago batzuk hartze-ra joaten gara edo afaltzera. Alferrik galdu,behintzat, ez gara egiten; hori argi dago”.Bandara ez datorrenak, “kakotx artean, bes-teak izorratzen” dituela dio bonbardino jotzai-leak. “Horregatik, denok sentitzen dugu kon-promiso moral bat etortzeko. Izan ere, taldebat gara, eta gauzak aurrera ateratzeko tal-dea osatu behar dugu. Astero biltzen garabitan gutxienez, eta, azkenean, beste kuadri-lla bat bezala bihurtzen da”. Gurrutxagarentzat ere bandako kide izatea

“satisfazio handi bat” da. “Gainera, taldeangazte-jende asko izanik, gustura etortzennaiz oso”. Bandako kide izanda, “festakbeste era batera bizitzen” direla gaineratu duLarribak. “Batzuk gauez bizi dituzte; bestebatzuek egunez; eta gu, ahal den neurrian,denetik egiten saiatzen gara. Bandakookbaino gehiago festak beste inork ez ditu bizi,eta hori oso pozgarria da niretzat”.Ibarzabalentzat ere “familia bat bezala” da

banda. “Musikarekiko zaletasuna partekat-

zen dugu, eta ez da gauza bat derrigortutaegiten duguna; gustatzen zaigulako baizik”.

“Festetan, lan asko”Sansebastianekin hasi eta santotomasak bi-tartean festa asko izaten da herrian, eta ban-dari lan asko egitea tokatzen zaio. Gurrutxa-garen esanetan, “saninazioetan egundokonekea” pilatzen dute. “San Inazio eguna latzaizaten da: dianarekin hasi, korporazioarekinprozesioa, gero kontzertua, zezenketak...”.“Esaten den bezala, ordea, gustuko tokian al-daparik ez”, erantzun dio Larribak: “Sanina-zioak egunez bizi beharreko festak dira. SanSebastian bezperako gauak xarma du edoastelehen karnabala oso polita da, baina ni-retzat saninazioak gauez ez dira apartekoezer. Saninazioetan, hori bai, nekatu egitengara”. Gurrutxagarentzat “egunik ederrenaSan Inazio bezpera da. Txupinazoa eta gero-ko kalejira. Behin egun hori pasatzen dene-an, saninazioak pasatu direla pentsatzendut”. Ibarzabalentzat ere festako unerik gus-

tukoena “30eko txupinazoa da. Festen hasie-ra da, eta oraindik fresko egoten gara”. Larri-ba, berriz, “San Inazio egunaren zalea” da.“Diana, korporazioa, prozesioa, kontzertua...Nekagarria da oso, baina oso polita”.Saninazioetako beste usadioa dira zezen-

ketak, eta bandak hutsik egin gabe partehartzen du. Larribak dio taldean jende askodagoela zezenketak gustatu ez baina musikajotzera zezen-plazara doana. “Bandak festenbarruan hainbat eginkizun ditu, eta nahiz etazenbaiten gustukoak ez izan, zezenketetanjotzen dugu, korporazioarekin prozesioanparte hartu... Eta beste jende bat dago kont-zientziako kargua sortzen diolako ez dena jo-aten zezenketetara”.Bandarekin izandako hamaika bizipen di-

tuzte Ibarzabalek, Larribak eta Gurrutxagak.Azken horren esanetan, “bandarekin kanpo-ra egindako irteeretan gozatu” du gehiena.“Irteera asko egin ditugu kanpora. Nimesen(Frantzia) hiru bat egun pasatu genituen, go-seak amorratzen”. “Beno, egarriak, behintzat,ez ginen egon, Felix”, erantzun dio Larribak.“Bai –Gurrutxagak–, baina ardorik ez, ordea!Anisa edo ez dakit zer eman ziguten! Ham-burgesa bat jan, eta egun guztia musika jot-zen pasatzen genuen”. Hazparnera (Lapurdi)egindako irteera du gogoan Ibarzabalek.“Kontzertua eskaini ondoren, kanping bate-an erretiratu ginen guztiok, eta goizean jaikieta nahiz eta lo gutxi eginda geunden, jola-sak egiten-eta ibili ginen. Geure arteandugun giroa mundiala da. Bandan egindudan lagunartea egundokoa da; zenbaite-kin, gainera, konfiantza handia dut”. Larribak

kultura x x x x x x x x x mamia 21

x x xANEKDOTAx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

150urte ez. Udal MusikaBandaren mende eta erdikourtemugaren harira, taldearen historialiburu batean jaso dute. Saiakerahorretan, baina, jabetu dira Azpeitikobanda lehenagokoa dela. Imanol Eliaszenak idatzitako efemerideen liburuanikusi zuten duela 150 urte bandarakoinstrumentuak erosteko diru saila jarrizuela udalak. Hain zuzen ere, efemeridehura hartu zuten bandaren sorreradatatzat, baina orain, bandaren ingurukoliburua idazten hastean, bandarierreferentzia egiten dioten lehenagokodatak aurkitu dituzte artxiboan.6

mamia x x x x x x x x x kultura22

adierazi duenez, “hogeitaka urtean jendeasko ezagutu eta lagun on asko” egin dubandan. “Nahiz eta jendeak banda utzi, ha-rremanari eusten diogu, eta elkarrekin afalt-zeko-eta geratzen gara. Izugarrizko lagunar-tea dugu, eta instrumentuak etxean utzi etaurtean behin egunpasa ere egiten dugu.Bandatik bikote dezente atera da”. Urte guztihauetan bandarekin kanpora egindako “irte-erak ere oso politak” izan direla gaineratu dubonbardino jotzaileak. “Leku askotan izangara. Garai batean, urtero joaten ginen Tolo-sara zezenetara, baita Zumarragara ere, dan-borradan jotzera”. Kantutegiari dagokionez, garaietara egoki-

tuta errepertorio luzea dauka musika bandak.Alabaina, Gurrutxagak dio “kolorerik gabe,lehengo piezak ederragoak” zirela. Larribakdio “bandak bere bilakaera” izan duela, eta“garaietara egokitu” dela. “Asko berritu dakantutegia, eta denetik dugu. Nonbaiten ent-zun eta gustatu zaizkigun piezak proposat-zen dizkiogu Unairi [Frantzesena], ondorenhark moldatu eta guk jo ditzagun. Unaik ho-rretan asko laguntzen digu, eta horrek ekarridu errepertorioa asko berritzea. Egia esan,azken urteetan ikaragarrizko lana egin da”.Karnabaletako kontzertua kenduta, gainont-zekoetan errepertorio osoa ia berria izan da;“oso pieza gutxi errepikatu ditugu. Horrek,noski, lan handia eskatzen digu guri, etenga-be pieza berriak jotzen ikasi behar baitugu”.Bakoitzak gustuko duen piezaren inguruan

galdetuta, Gurrutxagak “Gioachino Rossini-ren Barbero de Sevilla obertura” aitatu du.Larriba eta Ibarzabal “pasodobleen eta peli-kuletako soinu-banden zaleak” dira. Azkenhorren esanetan, “Piratas del Caribe filma-ren soinu banda izugarri gustatzen zait”. La

guerra de las galaxiasen soinu banda du“gustuko” Larribak, eta “hain zuzen, neuk es-katu nion Unairi partitura ateratzeko”.

“Sasoi onean”Bandaren osasunaz galdetuta, “sasoi-bete-an” dagoela adierazi dute hirurek. AzpeitikoUdal Musika Bandak beste 150 urterako ka-rretea izan dezan, “musikarekiko zaletasunaondorengoei zabaltzea ezinbestekoa” delaesan du Ibarzabalek. Bestalde, Gurrutxagakgogoratu du, garai batean, bandako akade-mian erakusten zutela solfeoa, “baina aukerahura kendu zuten, eta gaur egun musika es-kolatik dator jendea; kopuruz, garai bateanbaino gutxiago”. Horren harira, Larribak adie-razi du, “akademiakoekin alderatuta, musikaeskolako ikasleek prestakuntza hobea” dute-

la, baina, era berean, “oraingo bidetik adinezberanduago dator jendea bandara, eta adinbatean bost-sei zaletasun badituzu, oso zailada denera iristea. Eta bandak denbora askoeskatzen du”. Hain zuzen ere, bandako kideizateak eskatzen duen konpromisoagatik, “ezda batere erraza bandako jarduna eta familiauztartzea, eta orain artean ez dugu lortu ama-rik bandan egotea”. Larribak adierazi duenez,“ume txikiak dituzunean oso zaila da esateaSan Inazio egunean goizeko 09:00etan‘banoa’ eta ‘21:00ak arte okupatuta nago’”.Alabaina, garai batean bandako kide izan etaseme-alabak kozkortuta dituzten ama horiekberriro “bandara bueltatzeko kanpaina” aridira egiten. Aurten, Santa Zezilia egunean,bandako kide izandakoak eta gaur eguneko-ak elkartuko dira, kontzertu bat eskaintzeko.

Sara Ibarzabal, Iñigo Larriba eta Felix Gurrutxaga, bandako kideak. x x xAinitze Agirrezabala

EÑAUT FRANTZESENA Bandaren historia jaso du liburu batean

Azpeitiko bandaren historian dagoen arazohandiena da ziento bat aldiz desegin dela”“x x xUrte hasieran ekin zion UdalMusika Bandaren historia liburubatean jasotzeko eginkizunari.Lanari azken ukituak emateko Za-rautzen dago Eñaut Frantzesena(Azpeitia, 1976). Santa Zeziliaegunaren bueltan, azaroaren19an, aurkeztuko dute liburua. Zer jaso duzu liburuan? Liburu historikoek, oro har, datuasko izaten dituzte, eta irakurtze-ko garaian, oso astunak dira.Zentzu horretan, zerbait irakurte-rraza egin nahi izan dugu, testumotzekin, argazki askorekin etajendearen parte-hartzearekin.Bandaren historia jasotzen duentestu nagusi bat osatu dugu, eta,gero, arloka antolatuta hainbatgai landu ditugu: jantziak, akade-mia, ekitaldiak, arauak... Bestal-de, jendeari kolaborazioak eskatudizkiogu, bandarekin izan dutenharremanaz-eta, eta hainbatanekdota ere bildu dugu. Informazioa lortzeko bilke-ta-lana nolakoa izan da?Alde batetik, Azpeitiko Udalaren

rrantzitsua da talde giroa, pertso-nak kudeatzen jakitea. Egon direnarazo guztiak dira pertsonak ku-deatzen ez jakiteagatik edo bote-rea ondo ez erabiltzeagatik. Bandako kidea izanda,erantzukizun handia al daliburua idaztea? Bai. Agian, errazagoa izan ziteke-en liburua kanpoko norbaitekidaztea, baina neuk nahi nuenidaztea, eta zentzu horretan, sen-titzen dut badudala halako kon-promisoa bandakoekin.Bandako kide izateak zertanerrazten dizu lan hori? Etazertan zaildu? Jendea ezagutzeak eta norenga-na jo dezakedan jakiteak erraztudit lana. Horrez gain, historia askojakinekoak dira edo aurretik ent-zunda nituen. Zentzu horretan,Imanol Eliasen lanari aitortza bategin behar zaio. Izan ere, haren li-buruak, bai efemerideena eta baiAzpeitia historian zehar, oso ba-liagarriak izan zaizkigu, horietanerreferentzia asko daudelako,gero udalera informazio bila joa-teko. Udaleko ateak ere zabalikizan ditugu.Zu hasi zinenean, aita ze-nuen bandako zuzendaria.Orain, zure anaia da zuzen-daria. Bai, alde horretatik historia askoentzundakoa naiz lehendik ere;bai etxean, bai kalean. Badituthainbat zertzelada liburua ixtekoargitu nahi ditudanak, eta aitare-

Eñaut Frantzesena, Zarauzko Musika Plazako kioskoan. x x xA. Agirrezabala

kultura x x x x x x x x x mamia 23

artxiboan izan gara, eta ImanolEliasen akta liburuak oso baliaga-rriak izan dira informazioa lortze-ko. Udaleko diru-kontuak ereerrepasatu ditugu, horietan ereinformazio asko baitago: eginda-ko gastuak, nor egon den solda-tapean... Kontua da liburua idaz-teko informazioa biltzen hasitako-an konturatu garela banda ez zelasortu duela 150 urte; urte batzuklehenago baizik. Eliasen efemeri-deen liburuak 1966ko otsailaren18an jasotzen du bandaren lehenerreferentzia. Historia kontuetanElias aditua izanik, ez genuendatua egiaztatu. Gero, EliasenAzpeitia Historian zehar liburuanlehenagoko erreferentziak topatugenituen, eta efemerideek jasot-zen duten 1966ko otsailaren18ko dokumentua ez dago.Nola iritsi zitzaizun liburuaidazteko proposamena? Taldean liburua egiteko asmoaazaldu zenean, nolabait buruanbanuen zer eta nola nahi nuenegin. Gero, ez dakit nik buruan

nuena eta paperean argitaratukodena bera izango den.Liburua egiterakoan zerikasi duzu? Konstantzia behar dela. Edukiaridagokionez, berriz, Azpeitikobandaren historian dagoen arazohandiena da banda ziento bataldiz desegin dela. Horrek ban-daren funtzionatzeko moduarekindu harremana. Banda udalarenada, baina udalaren menpe langilebakarra dago, zuzendaria. Garaibatean, edozer gauza gertatzenzela, banda desegitea erabakit-zen zuen alkateak. Adibidez, araubaten arabera, bandako instru-mentuak ezin ziren tabernetanerabil i . Alabaina, tabernetanfesta antolatzen zuten, alkateaazaltzen zen eta zuzendariari esa-ten zion han ezin zutela jo. Bainamusikariek ez zioten kasurik egi-ten, eta zuzendariari soldata kent-zen zioten. Eta horrela, behin etaberriz. Garai batean, herriko mu-sika bandak funtzio guztiak betet-zen zituen –berbena funtzioa,prozesio korporazioarena...–.Oso beharrezkoa zen. Banda de-segitean, Zumaiako edo Bergara-ko banda ekartzen zuten. Azken30 urtean guk ez dugu ezagutuhalakorik. Zentzu horretan, ga-

Turismoa aukeranDiasporako taldeak Euskal Herrira ekartzeari ekin dioBasque In Motion bidaia agentzia sortu berriak. AnderUgarte azpeitiarra dago tartean. .9Mailo Oiarzabal

H ogei edo hogeitahamar laguneko talde bat, argazkiak aterat-zen... Azpeitian horrelakoak ez dira ohikoakizan, orain arte”, dio Ander Ugartek (Azpeitia,1981), Loiolara ez ezik herri erdigunera eregero eta sarriago iristen diren turistez aridela. Kazetaria da ikasketaz Ugarte –eta jar-dunez ere izan da–, baina orain turismoarensektorean ari da lanean. Juan Mari Saizekin(Errenteria, 1970) eta Esther Valenciarekin(Donostia, 1980) batera, Basque In Motionbidaia agentzia berriko bazkidea da azpeitia-rra. “Agentzia harkorra” da, nagusiki, beraie-na; hemengoei bidaiak eta oporretarako pla-nak saldu beharrean, hona etorri nahi dutenedota etortzen diren bisitariei zuzendutakozerbitzuak eskaintzen dituzte. Internet, web-gunea eta sare sozialak, dira horretarako di-tuzten tresna nagusiak eta, bereziki, euskaldiasporan bilatzen dituzte balizko bezeroak.Loiolan elkartu dira hiru bazkideak, Urola

Gustagarri egitasmoaren edizio berriarenhasierako ekitaldirako, eta hitzordu horrenatarian hartu dute Uztarriarekin hitz egitekotartea.

Erroen bilaLanbideren turismo zerbitzu eta produktuensalmentarako ikastaro batean ezagutu zutenelkar Basque In Motioneko lagunek, Donos-tian. Hango irakasle baten ahotik ezagutuzuten ‘turismo identitarioa’ deritzonaren Ander Ugarte, Esther Valencia eta Juan Mari Saiz, Loiolako Turismo Bulegoa atzean dutela.

mamia x x x x x x x x x ekonomia24

kontzeptua, eta horri eustea erabaki zuten.“Juan Mari [Saiz] izan zen ideologoa –dioEsther Valenciak–, berak ‘fitxatu’ gintuenbesteak”. Hasierako taldean beste kide batzuten, baina hark ezin izan zuen proiektuare-kin jarraitu, eta orduan ‘fitxatu’ zuten Ugarte.Azpeitiarrak azaldu du, hain zuzen ere, tu-

rismo identitarioaren kontzeptua nola ulert-zen duten: “Euskal Herria turistikoki besteera batera erakusteko sentitzen genuen be-harrarekin lotzen dugu definizio edo etiketahori. Hona etortzen diren turista asko guk ‘ar-gazki safaria’ esaten dioguna egitera ohitutadaude: autobusean alde batetik bestera,Euskal Herriko toki polit denak bisitatzen di-tuzte, argazki pila bat ateratzen dute, bainaez dute bizi toki horiek benetan eskaintzendutena. Identitatean oinarritutako turismoa-ren funtsa, berriz, euskal nortasunean, kultu-ran edo ohituretan sakontzen duten espe-rientziak eskaintzea da, bisitariei ezagutaraz-tea eta biziaraztea”.Biziaraztean dago gakoa Valenciarentzat,

“parte har dezatela. Gure balizko bezeroek

badute jada euskal nortasuna eta sentimen-dua; eta guk nahi duguna da, hona etortzendirenean etxean bezala sentitzea”. Erroenbila, “arbasoen lurra” ezagutzera, etorri nahidute euskal diasporakoek, eta bezeroek horilor dezaten haien neurrira egindako egonal-diak eskaintzen dizkiete. Bidaiak “bezeroekinbatera diseinatzen” dituztela nabarmendudute, “hori izan daiteke bereizten gaituena.Ez diegu esaten ‘hau da egingo duzuen bi-daia’. Aholkuak ematen dizkiegu, eskaintzakmahai gainean jarri. Baina bezeroa da zernahi duen aukeratzen duena eta azken hitzaduena”.Eskaintzen duten horretan, berriz, aukera

zabala da, eta pertsonalizatua. Joan den uda-berrian ekarri zuten diasporako lehen bisitaritaldea Euskal Herrira, Argentinako Saladillo-tik. Loiola Hotelean hartu zuten ostatu argen-tinarrek, hamabost egunez. Azpeitian, esate-rako, udaletxean hartu zituen alkateak; Le-gazpiko alkateak ere egin zien harrera etahan, gainera, festetako danborradan partehartzeko aukera izan zuten. Beraientzat pres-tatutako herri kirol saioa Elgoibarren, pilotaezagutu eta jokatu Azkoitian... Horiek diraSaladillokoek hemengo egonaldian egin zi-tuztenetako batzuk.

Gidari lanak eta gehiagoUrrian hartuko dute bigarren taldea, hura ereArgentinakoa, Juan de Garai Fundaziokoa.“Amerikan bakarrik, lehen bi abizenetako batedo biak euskaldunak dituzten 60 milioi pert-sona daude”, dio Ander Ugartek. Balizko be-zeroen poltsarik ez zaie falta, beraz.Baina diasporako antolatutako bidaiak ez

dira Basque In Motionek eskaintzen duenzerbitzu bakarra. Esaterako, bisita gidatuakegiten dituzte. “Alderdi hori batik bat hemengaratzen dugu, San Inaziorekin eta inaziotarguneekin lotuta. Gero eta jende gehiagoetortzen da gurera, eta zerbitzu horiek eregero eta gehiago eskatzen dituzte”. Eta dias-porara itzulita, erroen bila dabiltzanei zuzen-dutako genealogia zerbitzua ere ematendute, Juan Bautista Mendizabalekin elkarla-nean, beren abizenen jatorria ezagutu nahidutenentzat.Ugartek, Valenciak eta Saizek argi dute

gurean turismoa sektore ekonomiko garrant-zitsua dela –”Gipuzkoan BPGren ia %10”,azpimarratu du azpeitiarrak–, eta neurriko in-bertsioa merezi duelakoan daude. Beraient-zat lanerako aukera izaten ari da turismoa,eta turismoa aukeran eskaintzen diete beze-roei.6

ekonomia x x x x x x x x x mamia 25

“Zertara etorrizarete hona?”Loiolara urte osoan iristen den turistaemaria herrira erakartzea izan da,aspalditik, Azpeitiko turismosustapenaren erronka. Ahalegin batbaino gehiago egin dituzte helburuhorrekin eta, pixkanaka, fruitua ematenari direla ematen du. Hala uste duAnder Ugartek: “Gero eta jendegehiago ‘sartzen’ da herrira, Loiolatik,eta trenaren museotik ere bai. Inaziotarguneak, parrokia, Alde Zaharra,garbitokia... Betidanik hor egon direnaberastasunen gaineko informazioahedatzeko ahalegina egin da, gero etajende gehiagorengana iristen dainformazio hori, eta nabari da”.Herritarrak oro har, eta ostalariak

bereziki, fenomeno horretaz jabetudirela iritzi dio Ugartek, “eta lehenabuztuan ateak itxita izaten zituztentabernak orain irekita egoten dira”. Halaere, herria turistak hartzeko prestatutaikusten al duen galdetuta, ezetzerantzun du. “Zuk Azpeitiakeskaintzeko duen guztia sal dezakezu,baina abuztuan iristen diren bisitariekzera ikusten dute: ‘Zenbat gauza politdauden hemen, baina herria hildadago!’. Esan bezala, batik bat ostalariakari dira aldaketaz konturatzen. Bestetik,dendak-eta ezin dituzu abuztuan ereirekita egotera behartu... Baina uste dutaldaketa ematen ari dela, pixkanakabada ere”.Ostalaritzan ere arlo honetan bada

zer hobetua, hala ere,azpeitiarrarentzat. “Gertatu izanda –kontatu du–, turistak tabernabatera joatea eta zerbitzariak esatea:‘Zertara etorri zarete hona, hemen ezdago-eta ikusteko ezer’.Kontzientziazio lan bat egin beharradago, informazioa eta formazioa landubehar dira, batik bat ostalariekin etamerkatariekin”.Adibide horrek erakusten du, Juan

Mari Saizentzat, “sektore turistikoarenzailtasuna. Ez da nahikoa bisitariakerakartzea, zerbitzuak eskaini beharzaizkie. Eta ostalariak ahaleginerakoprest egon daitezke, baina bultzada bat

iritzia x x x x x x x x x26

E z zitzaizun gehiegi gustatu baina le-hendabizikoan esan nizun Semprunek –er-bestea, kontzentrazio esparruak, komunis-moa, idazle frantzesa, ministro espainiarra,beti kezka intelektuala– adierazten zuenhura: bere nortasuna eraikitzen igaro zuelabizitzaren lehen erdia eta hura deseraikitzenbigarren erdia. Bide horretan, zituen sines-men, dogma eta ziurtasun guzti haiek bazte-rrera boteak zituela baina, ilusio guztiak zera-matzala gainean bizirik eta piztuta. Gazteta-suna eta zahartzaroaren konparazioaren hari-ra etorri zitzaidan Semprunen adierazpenhori.Horretan jarraitzen dut, argudioari egotz

dakizkion ñabardurak onartu edo aintzat hart-zeko prest gehienetan. Ez ahaztu. Igarotzenden egun bakoitzak zahar izatearen metaegun bat handitzen du, zahartzaroa egun bathurbilagotzen du, eta gaztetasunari egun batkentzen dio, inoiz itzuliko ez dena, inoiz itzuli-

Zalantzak garaiz

ko ez zaiona. Bitarte horretan, nahi gabe ere,ikasi egiten da eta ikasia pilatu ia-ia jakintsuizan arte. Berez asko eta asko jakintsu ustea-ren zamarekin bizitzen, eta hiltzen, dira, ikasiduten guzti hori gaztetan, osotasunean biziizateko jakin beharrik behar ez den aro horre-tan, zahartuta gero dakiten guztia, jakin balu-te haiek errendituko zituenik ez zela jaioko us-tean.Beste askok, jende zintzoek esate batera-

ko, zenbat eta gehiago jakin orduan eta ga-bezia gehiago ikusten dizkiete beren buruei.Zalantza pentsamenduaren funtsezko oina-rritzat daukate eta ongi ulertzen dute auzibaten inguruan arrazonamendu ezberdinasko egon daitezkeela, guztiak bidezkoak etaguztiak beharrezkoak aukera egoki bat egite-ko. Ongi dakite zalantzarik eza adimenik eza-ren pareko gaitza dela. Zalantzak laguntzendie besteena onartzen eta ulertzen, gauzenzergatiak ikasten. Zalantzak laguntzen die ja-

rrerak eta ekintzak sailkatzen haien egokita-sunak kalifikatzen, beti ere kontuan izanikona ala txarradisjuntiboaren aurrean aritu be-harra askotan izango dutela, edo ona eta txa-rraren arteko tarte luzean maila asko daude-la.Ongi etorri zalantzara Jurgi, arrazoi izan

gabe ere bizi daiteke, eta beti arrazoi izanbeharra gaitza da, oso gaitz txarra. Borobileta gordin erantzun dizkidazu nireak, bortizeta zuzen bota dizkidazu zureak. Eta gaur za-lantzak aitortzen hasi zatzaizkit, ohoragarriageri zatzaizkit nire aurrean. Zalantzak giza-koi bilakarazten zaitu, bihozkoi, guztiokiko ja-rrera ireki eta malgua adierazten laguntzendizu.Ez da, nire iritziz, bide aldrebesa. Zalantzak

eduki egin behar dira baina, horiekin ala ho-rien gainetik, erabakiak ere hartu beharreko-ak dira, zalantzak uxatzekoak diren bezala.Beti bilatzen diogu orori kezka.6

Behin baino gehiagotan pentsatu izandut atrebentzia handiegia dela niretzat zer-baiten inguruan edozer esatea; posiziorenbat edo beste baieztatzea. Hori gutxi ez etaariketa hori publiko egiten bada, ausardiazena hekatonbe bihur daiteke. Beti errepika-tu izan dut barrura begira idazten dudala, nireburuarentzat; berdin didala bai euskarriak baieta irakurle potentzialak ere. Nire buruarentzat idazteak ondorio zuzen

bat du aldarte honetan: nire burua eraiki etadeseraikitzen jardutea une oro. Berdin dioirakurlearen erreakzioak, ez baitu berak inola-ko paperik lerro hauetan. Esan nahi da: ira-kurleak berari zuzendutako erasotzat dituenesanak nik nire antzinako sinesmenei zuzen-duriko dardoak baino ez dira. Horregatik bukat-zen du batek euskalduntasunaz, Estatuaz, de-mokraziaz eta delako dogma garaikideez irakur-keta estrabaganteak egiten. Ez baitago inon-dik-inora seguru ezertaz; zalantzak baino ez bai-

Duda egiten duenaren parabola

titu. Deseraikitzen duenari, behin aldarte horre-

tara iritsita, zera gertatzen zaio baina: ezarendoktrinarekin kidetzen dela. Baietzak ez due-lako konbentzitzen dabil bat ezetza esplorat-zen. Ez kontra egiteagatik –puntu bateraarte–, ideien eta posturen estatikotasunahausteagatik. Ezetzaren lemak gidatuta ekiteak ondorio

probable bi ditu, baina, baldin eta aldarte ho-rretara iritsiz gero: aurrena, baliteke bietanzentzudunena izatea, da: Xoxoteko Lino ze-naren txabola okupatu eta gazta eginez bizit-zen bukatzea. Bigarrena Roberto Bolañok ezdakit noiz ez dakit zeini eginiko adierazpenada, zeinetan bera ezaugarritzen duen elo-kuentzia ironikoaz zion honelako boutadebat: gaztetan ez zitzaidan gustatzen komu-nisten ados egon behar unisono klerikala,eta troskista egin nintzen. Pasatu zena datroskistekin nenbilela ez zitzaidala troskisten

ados egon beharra gustatzen, eta anarkistaamaitu nuen. Behin Espainian anarkistaasko ezagutzen hasi nintzen eta anarkistaizateari utzi nion. Ados egon beharrak askoizorratzen nau.Behin kontaketako aldarte honetara iritsia

nahiko ziur esan daiteke ibilbide hau egitenduten gehienek amaitzen dutela Bolañorenaulki berean eserita. Eta batek, behin aldartehorretara iritsiz gero, pronostiko guztienaurka, erlatibista izaten bukatzen du. Edo so-lipsista, edo subjektibista. Dena ulertzen,dena entenditzen, dena arrazoitzen. Gogoaematen dionean edozer defendatzekomodua izateko ezinbestekoa baita hori. Etaerlatibista baten perpausa bata baino ez da:baietza. Denari bai. Edo ez. Kasu honetanberdina baita Linoren txabolara joaten ezgaren heinean.Baina bizitza honetan badago errealitate

objektibo bat zeinetan ona eta txarra dauden.

x x xBURUZ BURUx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x x x x x x x x x x x x x x xjurgi arrutix x x

x x x x x x x x x x x x x x x xramon etxezarretax x x

jakiteko x x x x x x x x x abuztuari eta irailari begiratua28

Zer tokatuko zait?Azpeitiar belaunaldi askoren ohitura da Uztarriaren tonbolanjokatzea. Uztailaren 23an ireki zituen ateak tonbolak Goikokalen,eta opari pila banatuko ditu santioetan eta saninazioetan. . Uztarria

A zken urteetako arrakastaikusita, aurten ere Uztarria Komu-nikazio Taldeak santioetan etasaninazioetan tonbola jarriko du,zortzigarren urtez jarraian.Iaz bezala, aurten ere festetako

tonbola Goikokalen izango da,Egaña gozotegiaren eta Bankoa-ren plazatxoan, Banesto banket-xea egon zen lokalean. Aurrekoe-tan bezala, Jabier Iruretak musu-truk utzitako lokalean, alegia.Oparien zerrenda luzea izango

da. Eta, saridun txartelez gain,tonbola ixtean egingo den azkenzozketan banatuko ditugun sariakere ez dira gutxi izango: Ukabikemandako tableta, Eroski etaHalcon bidai-agentziek emanda-ko asteburuko egonaldi bana (bilagunentzat) eta Odriozola Ardo-ak-ek emandako saski bikaina.Eta beste behin eskerrak eman

x x xDATUAKx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x xZer.Uztarriaren tonbola.x x xEguna.Uztailak 23, 24,25, 30, 31 eta abuztuak 1.x x xOrdua. 12:00-15:00 eta17:00-gauerdira. x x xTokia.Goikokalen, Egaña aurrean.x x xAntolatzailea.UztarriaKomunikazio Taldea.

beharrean da Uztarria, lokal jabe-ari bezala, tonbola posible egitenduten laguntzaile guztiei. Udalak,Bertan merkatarien elkarteak, etaherriko hainbat saltokik, taber-nek, jatetxek, ileapaindegik etaabarrek babestu dute ekimena.Uztarriak diru-sarrera propioaklortzeko abian jarri zuen proiektuhonetan denen laguntza oinarriz-koa delako, eskerrik asko guztiei,benetan!6

xxxUZTARRIAREN TONBOLAx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x x x x x x x x x x x x x x x x x

2boleto euro batean.Bost eurotan 12 boleto, 10 eurotan 25,eta 20 euroren truke 50 boleto.

8. urtez jarraian. Lehen sei urtetan, Erdikalean jarri zuentonbola Uztarriak. Iaz eta aurtengoan, berriz, Goikokalen.6

1Azoka herritik,laugarrenezIraileko azokaren laugarrenedizio honetan, urteroko azokazgain, umeentzako eskaintzak ,kultur emanaldiak, hitzaldiak etaabar luzeak osatuko duteegitaraua. Iraileko azokarekinabiatu eta Sanjuandegikoa ereurteroko hitzordu bihurtu daabenduan.x x xEguna. Irailak 16 eta 17(ostirala eta zapatua). x x xOrdua.Egun osoko egitaraua. x x xTokia.Herriko plaza eta kaleak..x x xAntolatzailea. AzokaHerritik.

2Azpeitia motorfestibalaGoizean, 10:00etan, motoirteera egingo dute. Ondoren,metal poteoa izango da, AldeZaharrean. Bazkaria, 15:00etan,Perez Arregi plazan izango da,eta eguraldiak lagunduko ezbalu, berriz, Sanagustinen.Arratsaldean, 18:00etatikaurrera, kontzertuak izango dira,Perez Arregin: Baron Rojo,Elbereth, Euphoric, Everlevel etaHyronike.x x xEguna. Irailak 3 (zapatua).x x xOrdua. Egun osoko egitaraua.x x xTokia. Perez Arregi plaza.x x xAntolatzailea. AzpeitikoTabernarien Elkartea.6

xxxBESTERIKx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x xAzpeitiko ekimenez informaziogehiago: uztarria.eus/agenda

Uztarriako langileak tonbolan lanean, Erdi Kaleko lokalean. x x xUrola Kostako Hitza

x x xHITZ GEZIDUNAKx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

.Egilea:Luma

x x xSUDOKUAx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

jakiteko x x x x x x x x x denbora-pasa30

EH-kolurraldea

*Deitura

Abarrots,burrunba

Astiro,poliki

Eguzkia

*Izena

Amerikakoestatua

Hizkuntza-laritza

GizonizenaUgaztun

haragijaleak

Behiarenarbaso

Noratatzizkia

Goratasun

Da, niri

Itxurak

Galioa

Sagarmota

Edaribizi

Esako

Asiakoestatua

Hizki batenizena

Gorotza

Kontso-nantea

Bizkaikoherria

Zapata-aztala

Zenbakibakoiti

Arbasoa

Bokal erre-pikatua

Nasa

Zergaezaguna

Denboratartea

Bokala

Bururatu

Potasioa

Bromoa

Ugaztunhausnarkari

* Idazle azpeitiarra

Ibargoitikokontzejua

Nazional-sozialistak

lehiaketa x x x x x x x x x jakiteko 31

x x xLEHIAKETAREN ERANTZUNAKx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x xUZTARRIAREN LEHIAKETA: JEROGLIFIKOAKx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x xJEROGLIFIKOEN SOLUZIOAK BIDALTZEKO EPEA. Irailaren 23a (ostirala) x x xNORA BIDALI ZURE ERANTZUNA. Perez Arregi plaza 1, behea (Azpeitia) edo

lehiaketakuztarria@gmail.com e-postara x x x IRABAZLEARI SARIA.Odriozola Ardoak-ek emandako ardo sorta x x xPARTE HARTZEKO BALDINTZA.Uztarria

Komunikazio Taldean bazkide izan behar da eta jeroglifikoen irudien azpiko galderei erantzun behar zaie.

2ABISUA HORRELAKOA IZAN ZEN ABIZEN EZAGUNA

x x x BAZKIDEAREN IZEN-ABIZENAK x x x HARREMANETARAKO TELEFONO ZENBAKIA

SUDOKUA

x x xUZTARRIAREN EKAINEKO LEHIAKETAx x x x x x x x

IRABAZLEA

2

Joxe Larrañaga

Uztarria Komunikazio

Taldearen bazkidea da

aldizkariko 185.

lehiaketaren irabazlea.

Odriozola upategiak

emandako ardo sorta

irabazi du sari gisa.

Argazkian lehiaketaren

irabazlea, bi ardo

botilako sorta

eskuetan duela.

x x xSOLUZIOAKx x x x x x x x

HITZ GEZIDUNAK

1

1

1 2AURREKO HILEKO JEROGLIFIKOAK

Zazpikan Klinika

nBnGnEnUn

EIZAGIRRE

nZARATOTS

nUnEKIAnENEA

GRAMATIKAnBR

nUNAInTAKOIn

IGARABAKnKAI

nUROnASABAnR

RATnOTUnEPEA

nIZKOnNAZIAK

jakiteko x x x x x x x x x32

x x xEFEMERIDEAKx x x x x x x x x x x

1993Trenaren museoa. Bi bagoi errezituzten.

1997Lurrikara txiki bat. Sentituzen herrian, 3,6 gradukoa.

2014Pilar Aizpitarte. Aktorea hil zen.

. Iturria: Azpeitiko efemerideak.Herria historian zehar liburua.x x xEgilea: Imanol Elias Odriozola.x x xArgitaratzailea: Uztarria KulturKoordinakundea.6

xxxELKARRIZKETAx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x ekain ibarguren (medalla)

Gauza sinpleekin ikuskizun ederraeskaintzea posible da”x x xBadira urte batzuk Ekain Ibar-guren (Azpeitia, 1996) zirkuareninguruan interesatzen hasi zela.Antzerkian hasi zen aurrena, etabere bideari ekin zion ondoren,pailazoen mundura salto eginda.Gaur egun, ikuskizun propioa du:Ekain Txou. Nolatan hasi zinen zirkua-ren munduan? Haurra nintzenetik atsegin dutpailazoen mundua. Txikitan askogustatzen zitzaidan pailazoektransmititzen zuten poztasuna,baita horien benetako aurpegianolakoa izango den jakitearenmisterioa ere. Txikia nintzela, ka-sualitatez, ETB1en eskaintzenzuten Tic-tac circus programarenberr i izan nuen. Goizero07:00etan ematen zuten, eta horiikusteko esnatzen nintzen egune-ro. Bertan ezagutu nituen pailazo-en munduan sona handia dutenartistak, aurrerago nire erreferen-te izan direnak.Pailazo izaten ikasi egitenal da? Pailazo izateko ez dut uste eskolabatera joan behar denik. Ez dut

irakaslerik izan sekula, pixkanakajoan naiz ikusitakoarekin ikasten.Antzerkia egiteak asko lagundudit, eta baita urte batzuk malaba-rista bezala aritzeak ere. BilbokoZirkozaurre eskolan hilabete bat-zuk igaro nituen, malabarismo es-kolak jasotzen. Hasieran ondomoldatu nintzen, baina geroramotz gelditu zitzaidan. Maila bataurrerago nengoen, eta hobet-zen jarraitu nahi nuen. Donostia-ko lokal baten berri izan nuen or-duan, Ilargi Berdea izena duena.Hor ez dira eskolak ematen, nor-berak bere entrenamenduak eginahal izateko espazioa da. Martxo-

“an hasi nintzen hara joaten, etaoso gustura nago Donostian.Elkar laguntzen gara eta elkarren-gandik ikasten dugu..Zerk bereizten du EkainTxou gainerako ikuskizune-tatik?Sinplea bezain polita dela. Garaibateko titiriteroen giroa sortu etaeskaini nahi nien ikus-entzuleei;izan ere, gaur egun ez dago hala-ko asko. Jendeari esan nahi niokeez izateko aurreiritzirik, gauza sin-pleekin ikuskizun ederrak es-kaintzea posible dela. Badirudikalitatezko emanaldi bat eskaint-zeko izugarrizko baliabide tek-nikoak behar direla, bainaespektakulu ona ematekoez dira ezinbestekoakargi eta soinu ekipoona izatea.Zein asmo dituzuaurrerantzean? Nire asmoak dira pai-lazoen munduan ja-rraitzea. Ikasketak utzinituen honetan aritzeko.Planak baino gehiago amet-sak dira, zirkuaren mundutik bizit-

x x xINKESTAx x x

Abenduko botoamantenduko duzuekainaren 26an?XBai.%67,86.Ez.%23,21.

Ez dut bozkatuko.%8,93.x x xOraingo galdera.Plazanegoteko ohiturarik bai

txupinazoan?

MAITE BEOBIDE igeriketako irakaslea

1.Esaerak dio: ‘ura etasua belaunetikbehera’...Arriskua den lekuetan.2. Zure ohiko ikasleak?3-9 urte arteko haurrak.3.Zenbat denborabeharda igerianikasteko?

Zenbat eta txikiago hasihobe, beldur gutxiago dugu.4. Txanoa, derrigorra.Deserosoa da, bainahigiene-araua da.5.Urari beldurra...Beldurrak utzi, eta animatu.Onuragarria da oso. 6. Zer igeri estilo

irakasten dituzue?Crawl eta atzeraka.7.Uretan txixa egitenduena salatzeko...Ez dago koloratzailerik. Umeeiesaten zaien mitoa da hori. 8. Zu urte osoanbainujantzian...Beltzaran jartzeko aukera

uztarria.com x x x x x x x x x jakiteko 33

Udan gehiago izerditzen gara, tenperaturakgora egiten duelako; beraz, gure behar hidrikoakhandiagoak izaten dira. Egarria sentitzen dugubehar horiek bete ahal izateko, baina orokorrean,arreta txikia ematen diogu edaten dugun horri.Gauzak asko aldatu dira azken urteotan, edateko

ohiturei dagokienez. Freskagarrien kontsumoaasko gehitu da, gaztetxoetan, batik bat. Horiek ezdira egarria kentzeko edariak, ezta behar hidrikoakbetetzeko aukera egokienak ere. Azukre eta kiloka-loria ugari izateaz gain, egarria areagotzen dute.Azken azterketen arabera, ikertutako biztanleria-

ren erdiek ez zituzten betetzen EFSAren (EuropeanFood Safety Authority) gomendioak, fluidoen kont-sumoari dagokionez. Beraz, oso garrantzitsua dauraren kontsumoa bultzatzea behar hidrikoak beteahal izateko (kilokaloria kopurua igo gabe). Ura eli-kagai bat gehiago da; gorputzarentzat beharrezkoa.Ohitura onak txikitatik hartzea hobea da, beti ga-

raiz egon arren. Erakutsi diezaiogun gure umeeigeu eredu izanez. Ura da aukera onena hidratatze-ko eta egarria hasetzeko. Freskagarriak (gasdunakedo gasik gabeak) ez daitezela uraren ordezkobihurtu, une jakinetan hartzeko baka-rrik, baizik. Bai neguan, bai udan, urabarra-barra edan!6

xxxx x x x x x x x x x xaitziber aizpurux x x

Ura

bat utzita izan ditut eta orain berriro hasi naizmarrazkiak egiten. Garbi banatu nahi ditut,ordea, lana eta afizioak. Ez dut duela hilabetebatzuk argazkiekin gertatzen zitzaidan 'satu-razio' egoera errepikatzerik nahi; deskonek-tatzeko marraztu nahi dut, niretzat bakarrik”.Bada afizio bat, ordea, lanarekin ongi uz-

tartzea lortu duena: bidaiatzea. Argazkilaritzaeta bidaiak “elkarrekin ongi ezkontzen direnbi mundu” direla azaldu du Garciak, eta betieskutik joan direla aitortu du: “Txikitan familia-rekin oporretara joaten nintzenean, bi gauzakdeitzen zidaten arreta: batetik, aitaren reflexkamera analogikoak; eta, bestetik, bidaiatze-ak eta batetik bestera mugitze hutsak”. Mun-dua ezagutzeko grinak bere horretan jarraitudu harrezkero, eta lanean hasi orduko, lortu-tako lehen aurrezkiak bidaiatzeko erabiltzenzituela aitortu du argazkilariak: “Lana topat-zen duzunean, gustuko gauzetan gastatu ohidituzu aurrezkiak; nik, bidaiatzen”. Horrela,pixkanaka, zaletasun berdinak zituzten pert-sonekin topo egin du bidean, eta bidaietakoargazkiak egitea ogibide bilakatu du.

Jakinduria partekatuzPrentsako argazkilaritzan emandako urteez

gain, egindako bidaiek sekulako esperientziaeman –eta ematen– diote, eta ekin berri dionbide honetan, jakinduria partekatzea du ar-datzetako bat. Argazkilaritza ikastaroak anto-latzen eta eskaintzen hasi da azpeitiarra, etaorain arte jasotako erantzunarekin “oso gus-tura” dagoela adierazi du. Ikasgelak, ordea,ez ditu asko atsegin: “Duela gutxi ikastarobat eskaini nuen Madrilen, gela itxi batean,eta ez nintzen guztiz eroso sentitu. Nahiagoizaten dut kamera eskuetan hartu eta kalerajoatea ikasleekin ariketak egitera”.Maila ezberdinetako ikasleentzat prestat-

zen ditu kurtsoak; hasiberrientzat eta baitajada esperientzia duten erabiltzaileentzatere. Batzuetan, “jendea ezagutzeko eta lotsagaltzeko aitzakia paregabea” izan daitekeelaaipatu du Garciak: “Jendeari sarritan lotsaematen dio kamera eskuan hartu eta kalerabakarrik irteteak, eta ikastaro horietan zaleta-sun berdintsuak dituzten pertsonak ezagut-zen dira elkar”.

Abentura berri batean mur-gildu da Ainara Garcia (Azpeitia, 1987) ar-gazkilaria. Bederatzi urtez egunkarietakogertakariei irudiak jartzen ibili ostean, “prent-sako egunerokotasunaren eromena” albobatera utzi eta bere bideari ekitea erabaki du:“Saturatuta nengoen egiten ari nintzen ar-gazkilari lanarekin, eguneko 24 ordutan tele-fonoaren menpe egotearekin. Burua zentratueta proiektu berriei heldu nahi izan diet”. An-doaingo Zinema eta Bideo Eskolan Irudiikasketak egiteko erabakiari jarraiki, argazki-laritzari estu lotuta segitzeko asmoa du Gar-ciak, “denbora hobeto kudeatuta, benetannahi ditudan argazkiak ateratzeko eta beste-lako erronkei heltzeko”.Garai batean, ordea, argazkilaritza “B

plana” izan zela dio Garciak: “Txikitan, Dis-neyko marrazkilaria izatea zen nire ametsa.Asko gustatu izan zait marraztea eta hortikbizi nahi nuen. Baina Batxilergoa amaitzean,argazkilaritza ikastea erabaki nuen, eta eznaiz batere damutzen egindako aukerarekin”.Orain, prentsa albo batera utzi eta norabideberri bat hartzearekin batera, poliki-poliki ma-rrazteari berrekin diola azaldu du, baina “den-bora-pasa gisa soilik”: “Bederatzi urtez era-

jakiteko x x x x x x x x x bestaldetik: ainara garcia34

Objektiboarenbi aldeakArgazki makinak ehizatzen ezdituen bestelako estanpak erebaditu Garciaren bizitzak. .9 Aintzane Larrañaga

Ainara Garcia, Budapestera egindako bidaian. x x xAinara Garcia

bestaldetik: ainara garcia x x x x x x x x x jakiteko 35

1. Ainara Garcia SaintChapellen, Parisen. 2.Noruegara egindako bidaianateratako argazkia. 3.Berlinen.

1

2

3

ere badu presentzia argazkilari azpeitiarrak.Blogarekin gertatu bezala, lana munduarenaurrean zabaltzeko “erreminta indartsuak” di-relako erabiltzen ditu Facebook, Twitter etaInstagram bezalako sareak. Baina guztia ezda arrosa kolorekoa, eta horiekin “maitasun-gorroto” erlazioa duela adierazi du Garciak:“Erabiltzen jakinez gero, izugarri laguntzenduten tresnak dira ezbairik gabe, eta ez ditutalbo batera utziko, baina tentuz ibili behar da.Inongo ekarpenik egiten ez duten gauza pilabat topatzen dituzu sareetan, jendeak guzti-guztia partekatzen baitu. Kontuan izan beharda hori edonork ikus dezakeela”.Bestalde, YouTube bideoen plataforman

lehen pausoak ematen hasia da jada argazki-laria, eta hasiera batean, “shock-terapiagisa” ekin ziola aitortu du. Izan ere, jendaurre-an hitz egiteak “lotsa” ematen zion azpeitia-rrari, urduri jartzen baitzen. Horren aurrean,bideoak grabatzeak “askatzen” lagundudiola azpimarratu du: “Terapia moduan meto-

do ederra dela uste dut, jende askorenganairisten baitzara, hitz egiten duzun unean zeubakarrik egon arren. Jendaurrean lasaiagomintzatzen ikasi dut horri esker, eta beldurragaltzeko era egokia da”.

Erronka berrien atzetikLan kontuetatik eta proiektu berriek markatu-tako helburuetatik at, Donostiako Hiru Hon-dartzetako Krossa egitea da, orain, AinaraGarciaren erronka. Lasterketak “xarma bere-zia” du azpeitiarrarentzat: “Urtero, argazkiakegitera joan naiz lasterketa horretara, eta betineure buruari esan izan diot egunen bateanneuk parte hartu behar nuela bertan. Aurten'libreago' nagoenez, unea iritsi dela uste dut”.Oraindik “serio” entrenatzen ez dela hasi ai-tortu arren, “garaiz” dabilela azaldu du irriba-rre artean. Hilabete batzuk barru ikusi behar-ko dugu ea lasterketako objektiboaren bestealdean agertzen den azpeitiarra lehenbizi-koz.6

Duela urte batzuk, lana ezagutzera emanahal izateko, El Mundo A Través De Un Visorizeneko bloga zabaltzeko erabakia hartuzuen Garciak, eta argazkiak igotzeaz gain,testuak lantzen ere hasi zen zehaztasun etaxehetasun gehiagorekin aritzeko. Hitz ego-kiak aurkitzeari “gustua hartu” diola adieraziduen arren, hastapenetan “izugarri” kostat-zen zitzaiola aitortu du: “Blogarekin bateraikasten eta gozatzen joan naizen zerbait daidaztea. Hasieran, nagia ematen zidan, bainabeharrezkoa zela iruditzen zitzaidan, eta den-borarekin gustua hartu diot”. Gainera, maitedituen gaiez aritzea “errazagoa” dela azaldudu azpeitiarrak. Dena dela, “zaletasun” berrihorrek badu bere jatorria: “Txikitan ipuinlehiaketa bat irabazi nuen. Harrezkero, idatzigabe egon arren, bloga behar izan dut aspal-diko zaletasun hura agerian jartzeko”.

Sarearen gazi-gozoakGaur egun ohikoa den legez, sare sozialetan

x x xTELEFONO ZENBAKIAKx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

UDALETXEA x x xAsteguna: 08:30-14:00 x x xLarunbata: 09:00-12:30 UDALTZAINGOA x x xEgun osoz

irekita egoten da ANBULATORIOAx x xEgun osoz irekita egoten da IGERILEKUAx x xAstelehena:

14:00-21:00 x x xBeste astegunak:07:00-21:00 x x xLarunbata: 10:00-13:00 eta 16:00-20:00 x x xIgandea eta

jai egunak: 09:00-13:00 x x xKanpoko igerilekua: ekaina arte itxita KIROLDEGIA x x xAstegunak:

10:00-13:00, 15:00-21:00 x x xLarunbata: 10:00-13:00, 16:00-20:00 UDAL LIBURUTEGIA x x xAstegunak:

09:30-13:00, 16:00-20:00x x xLarunbata: 09:30-13:00 x x xUdan, Gabonetan: 08:30-14:00 GAZTELEKUA

x x xAsteartea-ostirala: 17:00-20:30 x x xLarunbata: 16:00-20:30

x x xFARMAZIAK (abuztua)x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

LARRIALDIAK

112

sKANPOKO IGERILEKUA.Estaligabeko igerilekuak ekainaren 11nzabaldu zituen ateak, eta irailaren 11raarte egongo da irekita, egunero,11:00etatik 20:00etara. Eguraldia onabada, astebete luzatuko dute denboraldia.

ODOL-EMAILEAK

Abuztuaren 31n izango

dute hitzordua, 17:00etatik

21:00etara, anbulatorioan.

x x xGARRAIO-ALDALUR 943 85 2587

EUSKO TREN 902 54 32 10

GUIPUZCOANA 943 85 11 59

PESA 943 21 26 99

PIPER ELKARTEA 943 85 25 87

TAXIAK 943 81 13 07

x x xautobusen ordutegi osoa:

www.uztarria.com/azpeitia/

autobusak

x x xORDUTEGIAKx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x xERABILGARRIx x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

jakiteko x x x x x x x x x zerbitzua36

TOKI PUBLIKOAK

Udaletxea 15 72 00

Udaltzaingoa 15 13 13

Suhiltzaileak 112

Azpeitia Lantzen 15 71 83

Iraurgi Berritzen 026069

Nekazal Bulegoa 81 24 85

Iturritxiki Ludoteka 15 11 79

Txiki-Txoko Ludoteka 15 05 16

Gaztelekua / GIB 15 71 61

Lanbide 15 04 02

Kiroldegia 81 30 69

KIUB 15 72 01

Igerilekua 81 41 21

Emakumeen Txokoa 15 70 55

Ertzaintza-Azkoitia 0837 80

Baigera I 81 51 71

Baigera II 81 23 89

Epaitegia 02 51 91

Ingurugiro Etxea 81 24 48

OSASUNA

Anbulatorioa 0254 00

Anbulator. larrialdiak 02 54 01

Eguneko zentroa 15 74 96

Asepeyo 8144 00

Gurutze Gorria 85 32 97

DYA-Donostia 46 46 22

KOMUNIKABIDEAK

Uztarria 15 03 58

Hitza (Azpeitia) 81 38 41

Hitza (Zarautz) 8900 17

Azpeitian Zer? 080688

Erlo Telebista (Azpeitia) 81 53 35

Berria 943 30 40 30

Gara 943 31 69 99

Noticias (berriemailea) 687 60 50 06

DV (berriemailea) 610 81 29 12

Argia 943 37 15 45

Arrate Irratia 943 12 01 73

Euskadi Irratia 943 01 23 00

ETB 943 01 17 05

ALDERDI POLITIKOAK

Bildu 15 72 00

EAJ 81 55 70

Sortu 15 72 00

EA 81 00 11

Aralar 647 42 59 95

SINDIKATUAK

ELA 81 34 46

LAB 15 13 56

EHNE 81 39 28

KULTURA-EUSKARA

Sanagustin 10 52 20

Kultur Mahaia 674 16 56 84

Euskara Patronatua 81 45 18

Natul euskara taldea661 10 44 46

Udal Euskaltegia 81 19 47

Udal Liburutegia 15 71 95

Loiolako Liburutegia 8165 08

Kontseilua 943 59 12 00

Bai Euskarari 902 43 00 26

IKASTETXEAK

Iraurgi (Betharram) 81 16 68

Iraurgi (Milagrosa) 8163 80

Iraurgi (Jesuitinak) 81 22 49

Ikasberri 15 12 46

Karmelo Etxegarai 81 26 97

Urola BHI 15 02 28

Uztaro 81 31 90

BESTERIK

Xoxoteko aterpea 58 10 07

Eregi 943 08 06 88

1-4-5-8-10-13-14-15-17-19Eizagirre (Azpeitia).943 811350

2-3-6-7-9-11-12Alberdi (Azpeitia).943 815974

22-25-26-29-31Aranburu (Azpeitia).943 811350

EGUNEZ

16-18-20-21-23-24-27-28-30Jacome (Azpeitia).943 080258

Jacome (Azpeitia).943 080258

GAUEZ, URTE OSOAN

ANTONIO HERNANDEZMerche txurro dendako saltzailea

Corrugadosenitxierarekin txurroensalmenta jaitsi zen”

Hiru hamarkada daramatza txurrodendarekin, herriz herri. Azpeitia lanerako“herri ona” dela dio.. Ainitze Agirrezabala

“

N ola hasi zineten txurroaksaltzen? Emaztearen aita txurro saltzailea zen, etahark erretiroa hartzean, guk jarraitu genuennegozioarekin. 30 urte daramatzagu hone-tan. Garai hartan, enpresa txiki batean egitennuen lana, baina fabrikak porrot egin zuen,eta zegoenari heldu behar izan genion. Zenbat txurro-denda dituzue? Hainbat herritako festak aldi berean dira, etabi karabana ditugu. Orain, adibidez, bat Es-koriatzan dugu eta txikia Zumarragan. Emaz-tea eta biok eta beste hiru lagun aritzen gara. Urtean zehar zer lan egutegi duzue? Apirilean hasi eta urriko Pilarikako zubira arteherriz herri ibiltzen gara. Aguraingoak garaizatez, eta, batik bat, Araban eta Gipuzkoanmugitzen gara; Bizkaian oso gutxi. Urritikapirilera, berriz, hilabeteko egonaldi luzeakegiten ditugu Orion, Elgoibarren... Neguan,kalean txurro-salatzailea izatea asko gustat-zen zaie hainbat herritako udalei. Azpeitira ere urtero etortzen zarete. Badira 30 bat urte! Aurreneko urteetan, pla-zan jartzen genuen karabana, baina han fes-

tan zebilen ganberro asko izaten zen, etaamorrarazi egiten gintuzten. Urte batean,gainera, Caritasen tonbolari su eman zioten.Azken urteetan, tiobiboekin batera gaude,Betharrametan; oso pozik. Sansebastiane-tan, karnabaletan eta Sanjuandegiko feste-tan ere joaten gara. Azpeitia herri ona da la-nerako. Corrugadosen itxierarekin, salmen-ten jaitsiera asko nabaritu genuen, baina,egia esan, urte guztiotan ez da asko aldatugure negozioa. Txurroen salmenta jatekokontua izanik, ez da hainbeste jaitsi tiobiboe-kin alderatuta. Herri kuttunen bat bai? Lazkao, esaterako, herri atsegina da. Herri-tarrak oso eskuzabalak dira, eta baratzakogeneroa eta etxeko oiloen arrautzak-etaekartzen dizkigute.Gogorra al da ferietako bizitza? Ez, ohitzea da. Kamioilariaren bizitza ere go-gorra da, eta igeltseroarena... Karabanan bi-zitzeagatik jendeak uste du gaizki bizi garela,baina barrutik etxe bat bezala hornitutadago. Beharrezko guztia dugu: ura, arginda-rra...6

1

2

3

hementxe bertan x x x x x x x x x jakiteko 37

1. Antonio Hernandez, txurroak oliotarabotatzeko mozten.2.Maria Mercedes Jimenezemaztearekin. 3.Senar-emazteak, dendan.

2

G uztiz ahantzirik nuenesan zidana. Ordenagailuan neure doku-mentuetara jo, baina elkarrizketa hura ez daageri. Erraza ere ez da: hiru-lau ordenagailuibili ditut ordutik hona. Batean ez bada, bes-tean behar du iazko Nobel sariari orain deladozena urte egindako elkarrizketa, bainajoan eta bilazan/k! Gaitz erdi, Svetlana Ale-xievitxi saria eman ziotela jakinarazi eta eus-karazko egunkarian horren berri eman zute-nean, 2004an idazleari egin nion elkarrizketaekarri dute gogora, eta Internet lotura ereezarri. Halaxe errekuperatu dut solasaldi za-harra, eta hura berriro letuz jakin dut zerk eka-rri zuen Alexievitx Gasteiza urte hartan: Idaz-leen Nazioarteko Parlamentuaren bilera ait-zakia etorri omen zen. Delako parlamentu ho-rren bilerara etorri ziren idazle guztiak gora-behera, nik Svetlana Alexievitxen etaBashquim Shehuren akordua besterik ezdaukat, erbesteratuak biak, bata Paris ondo-an eta bestea Bartzelonan bizi zena garaihartan. Ez dakit nola etorri zitzaidan haien bil-kurara joateko deia, badakit Svetlanarentestu bat euskarara itzuli zuela baten batek,eta idazleen aurrean huraxe letzeko eskatu zi-datela. Bilera hartan ezagutu nituen biak,Svetlana eta Bashquim Shehu, eta, egokie-ran, elkarrizketa bana ere eskatu nien. Bash-quimi egindakoak ez zuen sokarik ekarri: egingenuen, publikatu genuen eta kito, ez zenbeste historiarik izan; istoriorik ere ez. Svetla-narenak, aldiz, segida izan zuen. Zapatuazen, eta beraren hoteleko kafetegian egin ge-nuen elkarrizketa, interprete gazte ile-hori batlagun. Svetlanak ez zuen errusiera besterikhitz egiten, eta nik, berriz, piperrik ere ez ne-kien beraren hizkuntzan. Elkarrizketa eginik,hiriaren parte zaharra ikusteko zein aldetaragaldetu zidan Svetlanak interpretearenbidez, eta, zapatua zenez, eta etxean tartebat elkarrizketarako hartuta nuenez, neuk la-gundu nien. Eta hantxe, handik hamaika urte-ra Nobel saria izango zena Gasteizko parte

svetlana alexievitx nobel sari

x x xHurrengo egun batean,Svetlanaren emailua jasonuen, liburu baten testuabertan. Errusieraz.

x x x x x x x x x x x x x x x xmiel a. elustondox x x

zaharrean –baina igual-igual ibiliko zen Az-peitikoan–, kale xaharretako zapatu-giroa su-durzuloak zabal-zabal arnasten. Hedegileenkalera sartu orduko konturatu nintzen hilarenazken zapatuko azoka jarria zutela bertakodendariek eta auzotik etorritako merkatariek.Honi eta hari begira, hantxe gaztaren postuaere, eta –ezin etsi nik–, gure herrietako ardi-gaztaren on eta bertute guztiak aipatu niz-kien Svetlanari eta interpreteari. Beroaldiaizan, edo gorpuztuz ari zen adiskidetasun etakonplizitatearen seinale, gazta pusketa era-man zuten bi ukrainiarrek. Parte zaharretikirten eta etxera egin nuen, haiek hotelera bi-dean lagata. Hurrengo egun batean, Svetla-naren emailua jaso nuen, liburu baten testuabertan. Errusieraz. Aurten arte ez dut Svetla-na Alexievitx iazko Nobel sariaren libururikletu.6

iritzia x x x x x x x x x38