xx semana europea da calidade · 4 por terceiro ano consecutivo, imos celebrar no servizo galego de...
TRANSCRIPT
XX Semana Europea da Calidade
Do 10 ao 16 de novembro de 2014
Salón de Actos
Consellería de Sanidade
Santiago de Compostela
3
XX Semana Europea da Calidade
10-16 de novembro de 2014
Segundo a OMS, a calidade da asistencia sanitaria é “asegurar que cada paciente reciba o conxunto de
servizos diagnósticos e terapéuticos máis adecuados para conseguir unha atención sanitaria óptima,
tendo en conta todos os factores e os coñecementos do paciente e do servizo médico, e lograr o mellor
resultado co mínimo de risco de efectos iatroxénicos e a máxima satisfacción do paciente co proceso”.
O noso sistema sanitario debe adaptarse a un entorno cambiante e ao novo papel que desempeñan os
cidadáns na súa interacción cos servizos de saúde. Temos cidadáns moito máis informados, mellor
formados, con maior capacidade de elección que, na súa maioría, desexan ser máis protagonistas da
súa saúde. Hoxe en día, o usuario dos servizos de saúde esixe claramente que os servizos se adapten ás
súas necesidades e que, polo tanto, se dean respostas ás mesmas dende unha perspectiva que garante
unha atención integral continua e personalizada.
Os profesionais sanitarios, sempre tiveron presente o concepto de calidade no seu quefacer cotián.
Pero como en toda acción ou iniciativa individual existe o risco de que aparezan diferentes niveis de
calidade na prestación dos servizos dentro dunha mesma organización. Esta circunstancia claramente
vai en contra dun dos piares da nosa concepción do estado do benestar, a equidade. Por isto, é
necesario unir os esforzos e as iniciativas que, a nivel individual ou de centros sanitarios, se estiveron
levando a cabo desde hai tempo, baixo unha mesma concepción da calidade como eixe fundamental e
estratéxico de todo o sistema sanitario, de tal maneira que a mellora continua da calidade impregne
todas e cada unha das actividades e procesos que realizan os nosos centros e os nosos profesionais. Isto
permitirá alcanzar niveis de calidade cada vez máis altos con independencia de onde, cando e como se
realice a presentación dos servizos, tendo como obxectivo satisfacer as necesidades de saúde da
poboación, situando ao cidadán no eixe central do sistema e implicándoo cada vez máis na toma de
decisións sobre a súa saúde.
O Servizo Galego de Saúde, na Estratexia SERGAS 2014, fai explícito o seu compromiso coa calidade,
situándoa nun nivel estratéxico dentro da organización, utilizándoa como fío condutor que permita
afrontar o redeseño dos procesos e circuítos asistenciais dende a perspectiva de favorecer a asistencia
integral e integrada de patoloxías e problemas de saúde, a continuidade asistencial entre niveis e a
implicación coordinada de todos os dispositivos asistenciais e sociais na atención das necesidades de
saúde do individuo e da poboación, para satisfacer as súas expectativas e facilitar a resolución dos seus
problemas, pero ao mesmo tempo, implicando ao paciente activamente na definición, deseño e
priorización das accións e medidas a implantar para a consecución destes fins. En definitiva, facendo da
nosa organización un sistema máis eficiente na consecución da súa meta principal, elevar o nivel de
saúde dos cidadáns e cidadás de Galicia.
4
Por terceiro ano consecutivo, imos celebrar no Servizo Galego de Saúde, a Semana Europea da
Calidade. Xa vai a XX edición deste evento, e terá lugar durante os días 10 ao 16 de novembro de 2014,
na Consellería de Sanidade de Santiago de Compostela.
Os actos programados para este evento forman parte das actividades de formación e sensibilización
para os profesionais, pacientes e cidadáns sobre todo o relacionado coa atención ao paciente, a mellora
da calidade e a seguridade clínica. É un complemento doutras actividades de formación que realizamos
ao longo do ano e tamén un complemento ás VI Xornadas de Calidade e Seguridade do SERGAS e o V
Congreso da Sociedade Galega de Calidade Asistencial, que este ano tiveron lugar en Ourense os días 3
e 4 de xuño, con gran éxito, dado que asistiron máis de 400 congresistas e se presentaron 170 traballos.
Neste sentido, e por dar coherencia interna a ambos eventos, a súa orientación e contidos seguen un
fío condutor pero os seus enfoques son diferentes. As Xornadas anuais de calidade e seguridade están
organizadas como un foro no que todos os profesionais galegos poden verter e compartir as súas
mellores prácticas, os seus traballos de investigación, os seus proxectos, os seus procesos e, en
definitiva, calquera experiencia de mellora da calidade, a seguridade, e a atención aos nosos cidadáns e
pacientes. A celebración da Semana Europa da Calidade ten un enfoque de maior alcance, e preséntase
como un conxunto de actividades de formación en formato taller, que nos permitan compartir
experiencias innovadoras de éxito autonómicas, nacionais e internacionais, e valorar cal é a nosa
posición relativa en referencia á calidade, á seguridade e á atención ao paciente e ao cidadán: onde
estamos, cara a onde imos, e qué se está facendo noutras partes do mundo.
Este ano temos organizado para cada día, de luns a xoves, un Taller acreditado sobre un aspecto de
interese, 4 en total. O último día, o venres, celebraremos o III Congreso Nacional Lean Healthcare, que
nos permitirá coñecer esta ferramenta de mellora dos procesos, e compartir as mellores prácticas que
con ela se están desenvolvendo no ámbito nacional e autonómico.
Está previsto que nos acompañen nesta Semana da Calidade grandes personalidades de recoñecido
prestixio nacional e internacional.
Esperamos contar con Kate Lorig, directora do Stanford Patient Research Education Center , profesora
da Escola de Medicina da Universidade de Stanford e referente en programas de autoaxuda en
pacientes crónicos e coidadores. Creadora nos anos 80 do programa Paciente Experto, que serviu como
base metodolóxica para programas de formación entre iguais de todo o mundo. Este programa está
baseado na participación e apoio entre paciente e coidador que permite alcanzar elevados niveis de
éxito nas habilidades do paciente á hora de tratar a súa saúde, mantendo unha vida activa e plena. Este
programa foi obxecto de máis de 50 ensaios clínicos e, incluso, unha revisión sistemática que valorou a
eficacia do mesmo.
O Servizo Galego de Saúde conta con varios proxectos de formación entre iguais, ata hoxe formáronse
26 Pacientes Expertos Titores, seguindo o modelo Stanford, en diversas patoloxías (Enfermidade
Renal, Diabete, Enfermidades Osteoarticulares, Insuficiencia Cardíaca, Esclerose Múltiple, Cancro,
Parkinson, Pernas inquietas ……) 2 Pacientes Expertos Titores en Seguridade de Pacientes. Estes
pacientes, en colaboración cos profesionais do Servizo Galego de Saúde, encárganse de impartir
5
actividades de formación a outros pacientes para que aprendan a manexar a súa enfermidade, asuman
un rol máis activo e melloren a súa calidade de vida.
Na xornada del día 12, realizaremos a VII Reunión do Consello Asesor de Pacientes. Nesta reunión
presentarse o Manual de Estilo dos profesionais do Servizo Galego de Saúde: Recomendacións para
unha comunicación efectiva co paciente, o Sistema de Seguridade do Paciente e Xestión de Riscos
Sanitarios e o curso online de Atención á Dor para pacientes e cidadáns. As asociacións de pacientes
terán a oportunidade de coñecer de man da propia Dra. Lorig, os puntos clave do programa Paciente
Experto- Stanford, e as estratexias para mellorar o desenvolvemento do mesmo na nosa Comunidade.
Teremos o privilexio de escoitar a Pedro Delgado, Director Executivo do IHI (Institute for Healthcare
Improvement, Cambridge, Massachusetts) institución promotora de iniciativas tan mobilizadoras a nivel
mundial como a campaña “Cinco millóns de vidas”. Pedro Delgado é responsable de proxectos de alto
impacto en Calidade e Seguridade do Paciente en Europa e América Latina. Como Director Executivo
do IHI, é un impulsor da estratexia global de mellora dos sistemas de saúde e as redes de colaboración a
nivel mundial, incluídas as iniciativas cos gobernos e sistemas de atención de saúde en América Latina,
Europa, Singapur, Nova Zelandia e Estados Unidos. Tamén dirixiu obras de mellora pioneira ligadas á
saúde da poboación e a educación nos primeiros anos. Pedro Delgado facilitou a rede de Centros de
Innovación e Calidade, que incluía membros fundacionais como o Instituto de Kaiser Permanente para a
Mellora do Desempeño no Condado de Jönköping Qulturum en Suecia, ou o Centro James Anderson
para a Excelencia Clínica no Hospital de Nenos de Cincinnati. Antes de unirse a IHI, traballou para o
Servizo de Saúde Nacional do Reino Unido na xestión dos hospitais e tamén dirixiu os esforzos de
mellora a gran escala pioneiras en Irlanda do Norte.
Pedro Delgado é impulsor, actualmente, da recoñecida estratexia a “Triple Meta”, “The IHI Triple Aim”,
unha iniciativa desenvolvida polo IHI que pretende optimizar o rendemento do sistema de saúde, desde
o enfoque da necesidade de incorporar novos deseños que consigan simultaneamente:
Mellorar a experiencia dos pacientes da atención (incluíndo a calidade e a satisfacción)
Mellorar a saúde das poboacións
Reducir o custo per cápita da atención sanitaria
¿Por qué a Triple Aim? O sistema de saúde de Estados Unidos é o máis custoso no mundo,
representando o 17% do produto interior bruto con estimacións de que esa porcentaxe crecerá a case o
20% en 2020. [Fonte: Nacional de Saúde proxeccións de gasto, 2010-2020. Centros de Servizos de
Medicare e Medicaid, Oficina do Actuario.]
Pero o caso estadounidense non é unha excepción. Todos os sistemas sanitarios actuais están baixo
presión, para obter un maior valor dos recursos dedicados aos seus sistemas de atención de saúde. O
envellecemento da poboación e o aumento da lonxevidade, xunto con problemas crónicos de saúde,
convertéronse nun problema mundial, poñendo novas esixencias aos servizos médicos e sociais.
6
A Triple Meta avoga por un enfoque sistemático para cambiar. Sobre a base de seis fases de probas
piloto con máis de 100 organizacións de todo o mundo, IHI recomenda un proceso de cambio que
inclúa: a identificación das poboacións obxectivo; a definición de obxectivos e medidas do sistema; o
desenvolvemento dunha carteira de proxectos de traballo que sexa o suficientemente forte como para
mover os resultados a nivel de sistema, e as probas rápidas e aumentar a escala de que se adapta ás
necesidades e condicións locais.
IHI cre que para facer este traballo de maneira eficaz, é importante para aproveitar unha serie de
factores determinantes da comunidade da saúde, a autonomía dos individuos e as familias, ampliar
substancialmente o papel e o impacto da atención primaria e outros servizos baseados na comunidade,
e asegurar un traxecto sen problemas a través de todo o sistema da atención ao longo da vida dunha
persoa.
Algúns aspectos clave dos proxectos aliñados coa Triple Meta son:
Céntranse nos individuos e as familias
Redeseño dos servizos de atención primaria e das estruturas
Xestión da saúde da poboación
Plataforma de control de custos
Integración de sistemas e execución
Escoitar a Pedro Delgado será unha gran oportunidade para penetrar en experiencias remotas,
innovadoras, que facilitarán que as poidamos replicar.
No marco do III Congreso Nacional de Lean Healthcare, emprazamos ás persoas con maior prestixio e
experiencia nesta ferramenta, como Isabel Muñoz, Socio & Chief Executive Officer (CEO) de Osenseis,
Vogal membro do Consello Asesor da Lean Community e Vicepresidenta do Comité de Lean-Six Sigma
da Asociación Española para a Calidade e Santiago Nofuentes, actualmente Director de Lean Sanidad,
tras máis de 20 anos como xerente-director xeral no sector sanitario e social implantando Lean
Healthcare en organizacións sanitarias como o Consorci Sanitari Integral ou o Grupo Sagessa, con
excelentes resultados e autor do libro "Más calidad, menos coste. La vía Lean Healthcare”.
Malia que aínda son escasas, si temos algunhas iniciativas de aplicación da Metodoloxía en Galicia, no
Servizo Galego de Saúde, concretamente nos Complexos Hospitalarios de Ourense, Santiago de
Compostela e Vigo. E arredor de 70 profesionais recibiron formación promovida dende a Subdirección
Xeral de Atención ai Cidadán e Calidade sobre esta ferramenta aplicada á Saúde nos dous últimos anos.
Estas Xornadas serán tamén un foro no que os que lideraron estes proxectos compartan con todos nós
a súa experiencia.
Dedicaremos unha xornada á mellora e diminución da infección. Ademais de contar coas nosas
autoridades autonómicas na materia, que debaterán sobre as IRAS (Infeccións relacionadas coa
7
asistencia sanitaria), visitarannos Marcio Borges, Coordinador Nacional do Código Sepse e Xefe da
Unidade Multidisciplinar de Sepse do Hospital Son Llàtzer (Palma), Baleares e Álvaro Castellanos,
investigador de recoñecido prestixio sobre sepse do Hospital Universitario e Politécnico La Fe de
Valencia. Os dous presentarán os seus coñecementos sobre este tema, complementando así a
presentación de experiencias autonómicas dos nosos propios profesionais.
As infeccións relacionadas coa atención sanitaria (IRAS) supoñen unha seria carga de enfermidade e
teñen un efecto económico considerable nos pacientes e nos sistemas sanitarios de todo o mundo. O
estudo EPINE de prevalencia da infección amosa no 2008 unha prevalencia da infección nosocomial
adquirida en Galicia dun 8,68% que baixou ata un 7,28 no 2013, un valor aínda superior á media de
España de 7,19 no 2013.
A infección relacionada coa atención sanitaria, ademais de traducirse en complicacións que sofren os
pacientes, incluso a morte, implica prolongación das estancias hospitalarias, e o conseguinte
incremento dos custos. É pois necesario traballar na prevención das IRAS co obxectivo de conseguir
unha infección “0” nos nosos centros asistenciais. Un dos mecanismos máis importantes na transmisión
cruzada da infección nos centros asistenciais son as mans dos profesionais que participan no proceso de
atención. Con medidas sinxelas como unha correcta hixiene das mans e un uso correcto das luvas
pódese conseguir diminuír o risco de transmisión da infección a través das mans dos profesionais.
O Servizo Galego de Saúde está a traballar dende o ano 2007 na implantación da estratexia multimodal
da OMS para a hixiene de mans e uso axeitado de luvas nos centros asistenciais. No 2009 implantamos
nas Unidades de Coidados Críticos dos Hospitais do SERGAS o programa Bacteriemia Zero para a
prevención da infección relacionada co catéter venoso central, acadando o obxectivo do Ministerio de
Sanidade de acadar una densidade de incidencia menor de 4 bacteriemias por mil días de catéter
venoso central, en concreto unha densidade de incidencia media de 2,4 por mil días de catéter venoso
central no período 2009-2013. No ano 2011 implantamos nestas unidades o “programa Pneumonía
Zero” para a prevención da pneumonía asociada á ventilación mecánica, acadando o obxectivo do
Ministerio de Sanidade dunha densidade de incidencia inferior a 9 pneumonías por mil días de
ventilación mecánica, baixando dunha densidade de incidencia de 18,4 pneumonías por mil días de
ventilación mecánica no ano 2008 a 4,3 no ano 2013. Neste ano 2014, estamos a implantar o programa
Resistencia Zero para diminuír as resistencias aos antimicrobianos nos pacientes ingresados nas nosas
unidades de críticos.
E haberá unha xornada de dor, tema no que Galicia achegou unha experiencia de éxito que tamén
queremos compartir. Neste Taller tamén quixemos aproveitar este evento para coñecer experiencias
doutras Comunidades Autónomas, e por isto, ao lado das nosas propias experiencias neste tema,
visitarannos Jordi Miró, Director da Unidade para o Estudo e Tratamento da Dor, do Instituto de
Investigación Sanitaria da Universidade Rovira i Virgili de Tarragona, e Francisco Reinoso, Coordinador
da Unidade de Dor Infantil no Hospital Universitario La Paz, que actualizarán os nosos coñecementos
sobre a dor infantil.
A dor é un problema sanitario e social de primeira magnitude, é un dos trastornos que máis afecta e
preocupa ás persoas, e o síntoma acompañante que con maior frecuencia motiva unha consulta
médica.
8
A dor está presente no transcurso da vida de practicamente todos os individuos e, cando aparece,
afecta de forma moi importante á calidade de vida das persoas que a padecen, ás súas familias e
ademais pode ter serias consecuencias sociais, e incluso económicas para o propio individuo e a súa
familia, así como efectos adversos fisiopatolóxicos e psicoemocionais, aumento da morbilidade e
alongamento das estancias hospitalarias. A dor incrementa por cinco a posibilidade de utilización de
servizos sanitarios, o que supón unha importante carga social en custos directos e indirectos. Ademais é
o motivo de consulta máis frecuente en Atención Primaria.
O Servizo Galego de Saúde, consciente desta realidade, comezou a traballar na Estratexia de atención á
dor xa no ano 2010, coa declaración Institucional por parte da Sra. Conselleira de Sanidade, Dª Pilar
Farjas, no día mundial da dor, o 18 de outubro. En decembro de 2010, o SERGAS implantou o
procedemento para a valoración da dor como quinta constante nos hospitais, de xeito que todos os
profesionais valoren a dor nos pacientes de xeito homoxéneo e sistematizado. Nese mesmo ano
creouse un rexistro da dor no aplicativo de xestión de coidados de enfermería GACELA e o SERGAS
incluíu a valoración da dor como quinta constante entre os obxectivos dos acordos de xestión das
Estruturas Organizativas de Xestión Integrada. No ano 2013 o 85.2% dos pacientes hospitalizados tiñan
rexistro de valoración da dor.
En febreiro de 2012 creouse a Comisión Galega de Estratexia contra a dor, multidisciplinar, na que
participan dous pacientes pertencentes a sociedades de pacientes con enfermidades que cursan con
dor, propostos polo Consello Asesor de Pacientes. En marzo de 2012, 6 dos nosos hospitais de 2º e 3º
nivel participaron no estudo nacional sobre a dor na infancia promovida pola Fundación Antena 3,
aportando un terzo das enquisas do estudo. Neste mesmo ano sistematizouse o procedemento de
atención á dor crónica non oncolóxica que estamos a implantar no ano 2014 no 25% dos servizos de
atención primaria de saúde.
No ano 2014 creouse o grupo de traballo multidisciplinar que está a sistematizar os procedementos
para a atención á dor dos pacientes en idade pediátrica. Por este motivo organizamos unha mesa neste
obradoiro centrada na atención á dor no paciente en idade pediátrica na que contamos cos
especialistas de referencia na materia a nivel nacional.
O Ministerio de Sanidade, Servizos Sociais e Igualdade tamén está a traballar na mellora da atención ao
paciente que sofre dor, no marco da Estratexia para a abordaxe da cronicidade no Sistema Nacional de
Saúde. Ven de publicar o “Documento Marco para a Mellora da abordaxe da Dor no Sistema Nacional
de Saúde,” elaborado en colaboración coas Sociedades Científicas, as Asociacións de Pacientes e grupos
de expertos. Dª Paloma Casado Durández, Subdirectora Xeral de Calidade e Cohesión na Dirección Xeral
de Saúde Pública, Calidade e Innovación do Ministerio de Sanidade, Servizos Sociais e Igualdade, vainos
presentar, no obradoiro de Dor, o traballo que se está a realizar por parte do Ministerio
Nesta celebración, e en coherencia coa estratexia e os valores do Servizo Galego de Saúde e da nosa
Subdirección, quixemos dar visibilidade aos pacientes e aos cidadáns. Por isto, en todos os Talleres
incluíuse unha presentación de interese a cargo de pacientes ou cidadáns galegos que nos están
axudando a incorporar a súa voz e a súa visión en distintos proxectos: Lina Méndez falaranos da súa
experiencia como Paciente Experta en Diabete, Valentín Calvín expoñerá a súa colaboración na difusión
9
da correcta Hixiene de Mans, Ana Vázquez achegará a súa xa dilatada experiencia como colaboradora
da nosa Estratexia Autonómica de Abordaxe Integral da Dor e Áurea González contaranos as súas
iniciativas para que os pacientes poidan de verdade actuar como cómplices para a mellora da súa
propia seguridade.
A Semana Europea da Calidade dará cabida tamén á presentación e difusión de iniciativas propias de
carácter máis institucional, como o estudo sobre Alfabetización Sanitaria en Galicia, o Manual de
Información á cidadanía con respostas a preguntas frecuentes, o Manual de Estilo dos Profesionais do
Servizo Galego de Saúde: Recomendacións para unha comunicación efectiva co paciente, a
humanización das nosas áreas de pediatría, a Estratexia de Atención Integral a Dor no Servizo Galego
de Saúde e a iniciativa e-Escola: Atención Integral da Dor para Cidadáns, que ten como obxectivo o que
todos os cidadáns de dentro e fóra da nosa comunidade, poidan formarse no manexo da dor así como
facilitarlles ferramentas e recursos, guías, axendas, escalas que sirvan de apoio aos cidadáns .
Este curso contempla a formación en áreas como a Avaliación da dor, o Tratamento Farmacolóxico, os
Dispositivos para Administración de Fármacos, o Tratamento Emocional e experiencias dos pacientes en
relación coa dor.
Situar ao paciente e aos cidadáns no centro da nosa atención é unha prioridade. Isto implica impulsar
procedementos destinados a mellorar a súa atención e satisfacción. Entre outras áreas, traballamos na
potenciación dos medios de información e comunicación entre o sistema sanitario e a cidadanía, así
como na humanización dos servizos que prestamos.
Estamos a traballar na elaboración dun Manual de Información á Cidadanía con Respostas a Preguntas
Frecuentes, formuladas polos cidadáns a través das aplicacións dispoñibles a través da Web do Servizo
Galego de Saúde, nas Unidades de Información e Atención ao Cidadán dos centros sanitarios, e a través
dos diferentes medios de comunicación coas institucións sanitarias e da Administración, ao alcance dos
pacientes e usuarios do noso Sistema Público de Saúde.
A cotío son moitas as cuestións relacionadas con distintos ámbitos da atención sanitaria na nosa
comunidade que presentan os cidadáns en forma de preguntas, dúbidas, achegas, queixas, críticas,
suxestións, reclamacións, etc.
Tendo en conta as particularidades das cuestións enviadas polos cidadáns, non cabe dúbida de que en
multitude de temas, as preguntas formuladas son repetidas, e as respostas teñen un nexo común:
aspectos relacionados coa tarxeta sanitaria, información sobre trámites de cambio de médico,
requisitos para a solicitude de documentación clínica, solicitude de citas en atención primaria, achegas
dos pacientes na prescrición farmacéutica, etc.
É por isto que parece conveniente dispoñer dalgunha guía ou manual onde estean homologados e
validados modelos de resposta a temas que presentan os cidadáns de forma reiterada, o que permitirá
prestar unha mellora atención e información aos usuarios.
Na área da Comunicación, contaremos coa participación de Cristina de la Vega Jiménez, Xefa do
Gabinete de Comunicación e Relacións Institucionais da Xerencia de Xestión Integrada da Coruña, que
10
nos presentará o Manual de Estilo dos profesionais do Servizo Galego de Saúde: Recomendacións
para unha comunicación efectiva co paciente.
Consideramos especialmente necesaria a recompilación de recomendacións para mellorar “o noso
estilo e a nosa práctica” na comunicación e no trato coas persoas que utilizan o noso sistema de saúde.
Nace este manual co obxectivo de ser un instrumento de mellora da comunicación, útil como referente
e recordatorio, confiando en que resultará de utilidade para todos os que traballamos no Sistema
Público de Saúde de Galicia e que redundará nunha mellor e máis humana atención ás persoas.
Neste manual recóllense pautas e recomendacións sobre cómo actuar en determinadas situacións que
se dan con frecuencia entre profesionais, pacientes e usuarios nos servizos sanitarios, relacionadas coa
atención, o trato e a comunicación efectiva; cómo comunicarse a través de diversas canles, cómo
xestionar situacións difíciles, recomendacións para a atención a diversos colectivos especiais, sen
esquecernos de facer unhas breves referencias aos dereitos e valores da institución, así como ao
confort, á responsabilidade social e á imaxe corporativa.
Na elaboración deste manual participaron profesionais de distintas áreas dentro do ámbito sanitario
que intentaron recoller as opinións e experiencias que afectan ao campo da comunicación. Contamos
ademais coa revisión de profesionais do Sergas, pacientes do noso Consello Asesor de Pacientes e de
expertos nos campos da comunicación e a saúde alleos á nosa institución.
No ámbito de mellora da atención ao cidadán no Servizo Galego de Saúde, contémplase, entre outros, o
dereito á humanización da asistencia sanitaria evidenciada na calidade humana da prestación dos
servizos sanitarios, polo que poñemos en marcha protocolos de atención e de humanización nas
unidades pediátricas e neonatais do conxunto de hospitais do Sistema Público de Saúde de Galicia,
adoptando medidas destinadas a mellorar a calidade e calidez da atención á poboación menor de 18
anos hospitalizada nos centros sanitarios do Servizo Galego de Saúde.
Para darnos a coñecer a súa experiencia neste campo contaremos coa Dra. María López Maestro,
especialista en Pediatría do Hospital 12 de Octubre de Madrid e Adestradora do Método NIDCAP.
O método NIDCAP (Newborn Individualized Development Care and Assessment Program), Programa de
Avaliación e Coidado Individualizado do Desenvolvemento do Neonato, estableceuse para dar
educación e adestramento específico a profesionais sanitarios que teñen a responsabilidade do coidado
a curto e longo prazo de neonatos de alto risco e bebés prematuros, as súas familias, e para os
membros do persoal que están involucrados na implementación do coidado en termos do día a día.
O día 13 de novembro, no contexto do taller de Seguridade do Paciente presentarase oficialmente o
Sistema de Seguridade do Paciente e Xestión de Riscos Sanitarios do Servizo Galego de Saúde. Este
documento estratéxico, integrado no noso Modelo Corporativo de Xestión Integrada da Calidade, e
desenvolvido pola Subdirección Xeral de Atención ao Cidadán e Calidade, nace coa finalidade de servir
de guía en materia de Seguridade do Paciente para todos os centros do Servizo Galego de Saúde.
Desde o estudo ENEAS sábese que un 10% dos pacientes hospitalizados sofren algún evento adverso,
notifíquese ou non. O problema é que só se pode mellorar aquilo que se coñece. Por iso, notificar, para
11
aprender dos erros e evitar que se repitan, é tan transcendental. De aí que sexa necesario aliñar
estratexias e definir obxectivos para que todos os hospitais e centros de saúde adopten prácticas
seguras.
É un Sistema moi ambicioso, que desenvolve 14 liñas estratéxicas, todas elas relevantes na xestión de
incidentes de seguridade, aliñadas coa OMS, consensuadas cos nosos profesionais e emanadas ou
referendadas, en gran medida, polo coñecemento adquirido grazas ao noso actual Sistema de
Notificación e Aprendizaxe para a Seguridade do Paciente, o SINASP, implantado desde 2011 na
totalidade dos hospitais públicos galegos, e en 24 servizos de Atención Primaria e que permite a
calquera profesional sanitario que detecte unha situación de posible risco ou un incidente real a un
paciente, notificalo ás persoas responsables do centro, que son as que poden poñer os medios para
previr posibles danos a algún paciente.
O Sistema de Seguridade do Paciente e Xestión de Riscos Sanitarios é una ferramenta importante
para o fortalecemento no Servizo Galego de Saúde da cultura de seguridade. Incorpora case 200
indicadores, que farán posible a medición, a avaliación e a comparación de resultados entre distintos
hospitais, e ao longo do tempo, de aspectos básicos de Seguridade de Pacientes, como os erros de
medicación, as infeccións, as úlceras por presión, os incidentes en áreas críticas e de risco, a
participación cidadá, os erros de identificación de pacientes, mostras e documentos Estamos a
traballar por un sistema sanitario transparente e rigoroso, avaliable en todos os seus resultados. E
garantir a Seguridade dos Pacientes é un dos retos máis importantes das organizacións sanitarias.
Ao igual que o pasado ano, a Sra. Conselleira de Sanidade, Dna. Rocío Mosquera, outorgará o premio
á organización sanitaria que durante o ano 2013 se distinguira por ser a mellor, en relación cos
obxectivos de calidade e seguridade que monitorizamos e comparamos. Desde estas liñas é preciso
dicir ao respecto que todas as EOXIS realizaron un gran esforzo de mellora nos catro últimos anos, e
aproveitamos para felicitar por isto a todos os profesionais que o fixeron posible.
12
XX Semana Europea da Calidade
Do 10 ao 16 de novembro 2014
Actividades
Luns 10 de Novembro:
Mañá: Reunión de Coordinadores dos programas: bacteriemia,
pneumonía e resistencia zero.
Tarde: Taller PREVENCIÓN DA INFECCIÓN
Martes 11 de Novembro:
Tarde: Taller DOR E SOCIEDADE
Mércores 12 de Novembro:
Mañá: VII Consello Asesor de Pacientes (só para pacientes)
Taller: O PACIENTE CENTRO DE ATENCIÓN
Xoves 13 de Novembro
Mañá: Reunión xestores de SINASP
Tarde: Taller: SEGURIDADE DO PACIENTE
Venres 14 de Novembro
Mañá e tarde: III CONGRESO NACIONAL LEAN HEALTHCARE
13
XX Semana Europea da Calidade
TALLER: PREVENCIÓN DA INFECCIÓN
Santiago de Compostela, Luns 10 de Novembro de 2014
Programa
16:00h Recepción dos asistentes e entrega de documentación
16:15h Inauguración da Semana Europea da Calidade
Dna. Rocío Mosquera Álvarez
Exca Sra. Conselleira de Sanidade
D. Antonio Fernández-Campa García Bernardo
Xerente do Servizo Galego de Saúde
D. Félix Rubial Bernárdez
Director Xeral de Asistencia Sanitaria. Servizo Galego de Saúde
Dna. Mercedes Carreras Viñas
Subdirectora Xeral de Atención ao Cidadán e Calidade. Servizo Galego de
Saúde.
16:45h A Infección Relacionada coa Asistencia Sanitaria a Debate
Moderador: D. Félix Rubial Bernárdez
Director Xeral de Asistencia Sanitaria. Servizo Galego de Saúde
Oradores:
D. Álvaro Castellanos Ortega.
Xefe de Servizo da Unidade de Coidados Intensivos do Hospital Universitario e
Politécnico La Fe. Valencia.
D. Juan Jesús Gestal Otero
Xefe do Servizo de Medicina Preventiva do Complexo Hospitalario de Santiago
de Compostela. Decano da Facultade de Medicina da Universidade Santiago de
Compostela.
14
D. Benito Regueiro García
Xefe de Servizo de Microbioloxía do Complexo Hospitalario Universitario de Santiago. Catedrático da Facultade de Medicina da Universidade de Santiago
de Compostela.
17:30h Mesa redonda:
Proxectos Nacionais de Mellora na Prevención das Infeccións
Relacionadas coa Asistencia Sanitaria.
Moderador: D. Xurxo Hervada Vidal
Subdirector Xeral de Información sobre Saúde e Epidemioloxía. Servizo Galego
de Saúde
Proxecto Código Sepse
D. Marcio Borges Sá
Coordinador Nacional Código Sepse. Xefe da Unidad Multidisciplinar de Sepse.
Hospital Son Llàtzer (Palma de Mallorca).
Proxecto Resistencia Zero
D. Luis Álvarez Rocha
Coordinador Autonómico de Resistencia Zero. Médico Adxunto da Unidade de
Coidados Intensivos. Hospital A Coruña. EOXI Coruña.
Programas de Optimización do Uso de Antimicrobianos en Hospitais
D. José Mª Gutiérrez Urbón
Farmacéutico Especialista de Área do Servizo de Farmacia do Complexo
Hospitalario A Coruña. EOXI Coruña.
Pneumonía e Bacteriemia Zero no Servizo Galego de Saúde
Dna. Mª Dolores Martín Rodríguez
Xefa de Servizo de Sistemas de Calidade e Mellora Continua. Subdirección
Xeral de Atención ao Cidadán e Calidade. Servizo Galego de Saúde.
18:45h Descanso
15
19:00h Mesa redonda
Ferramentas e procedementos para a diminución da Infección
Moderadora: Dna. Margarita Cueto Baelo
Presidenta da Sociedade Galega de Medicina Preventiva e Saúde Pública
A Norma UNE 179006 Sistema para a vixilancia, prevención e control das
infeccións relacionadas coa atención sanitaria nos hospitais
Dna. Berta Uriel Latorre
Xefa do Servizo de Medicina Preventiva do Complexo Hospitalario Universitario
de Ourense. Membro da Xunta Directiva da Sociedade Galega de Medicina
Preventiva e Saúde Pública.
Hixiene de Mans e enfermaría
Dna. María Adelina Fernández García
Coordinadora autonómica do programa de Hixiene de Mans
Os pacientes como cómplices: Os pacientes aprenden, os pacientes
ensinan. Hixiene de Mans.
D. Valentín Calvín Fondevila.
Director do centro de día de AFALU - Asociación de Familiares de Enfermos de
Alzheimer e Outras Demencias de Lugo.
Adaptación dos Proxectos Bacteriemia Zero e Pneumonía Zero a unha UCI
Pediátrica
Dna. Iria González Rivera
Facultativo Especialista Pediatría. Unidade de Coidados Intensivos Pediatría.
Hospital A Coruña.EOXI A Coruña.
20:00h Conclusións e clausura
16
TALLER: DOR E SOCIEDADE
Santiago de Compostela, Martes 11 de Novembro de 2014
Programa
16:00h Recepción e entrega de documentación
16:30h Presentación da Xornada
D. Félix Rubial Bernárdez
Director Xeral de Asistencia Sanitaria. Servizo Galego de Saúde
Dna. Mercedes Carreras Viñas
Subdirectora Xeral de Atención ao Cidadán e Calidade. Servizo Galego de
Saúde
D. Antón Herreros
Director de FUINSA
16:45h Mesa redonda
Moderador: D. Alfonso Carregal Raño
FEA Anestesia e Reanimación. Unidade da Dor. Hospital do Meixoeiro.
Estrutura Organizativa de Xestión Integrada de Vigo. Servizo Galego de Saúde.
Vogal da Sociedade Galega da Dor. Membro da Comisión Galega de Estratexia
contra a Dor.
Dor Crónica Infantil.
D. Jordi Miró Martínez
Catedrático de Psicoloxía e Profesor ICREA-Acadèmia. Director da Unidade
para o Estudo e Tratamento da Dor, Departamento de Psicoloxía, Centre
d’Avaluació i Mesura de la Conducta, Institut d’Investigació Sanitària Pere Virgili,
Universitat Rovira i Virgili. Tarragona.
Resultados do Estudo de Dor Infantil.
D. Francisco Reinoso Barbero
Xefe de Sección de Anestesia Pediátrica e Coordinador da Unidade de Dor
Infantil no Hospital Universitario La Paz. Madrid. Profesor Asociado de
Anatomía, Histoloxía e Neurociencias na Facultade de Medicina da
Universidade Autónoma de Madrid.
17
Abordaxe da dor infantil no Servizo Galego de Saúde.
Dna. Mª Áurea Rodríguez Blanco.
FEA Pediatría. H. Da Barbanza. EOXI Santiago.
18:15h Descanso
18:30h Mesa redonda
Moderador: D. Luís Prieto Robisco.
Médico de Familia. Estrutura Organizativa de Xestión Integrada de Ourense-
Verín-O Barco de Valdeorras. Membro da Comisión Galega de Estratexia contra
a Dor.
A Mellora na Abordaxe da Dor no Sistema Nacional de Saúde.
Dna. Paloma Casado Durández
Subdirectora Xeral de Calidade e Cohesión. Dirección Xeral de Saúde Pública,
Calidade e Innovación. Ministerio de Sanidade, Servizos Sociais e Igualdade.
Estratexia de Atención Integral á Dor no Servizo Galego de Saúde.
Dna. Mª Dolores Martín Rodríguez
Xefa de Servizo de Sistemas de Calidade e Mellora Continua. Subdirección
Xeral de Atención ao Cidadán e Calidade. Servizo Galego de Saúde.
E-Escola: Atención Integral da Dor para Cidadáns.
Dna. Begoña García Cepeda
Xefa de Servizo de Atención ao Cidadán e ao Paciente. Subdirección Xeral de
Atención ao Cidadán e Calidade. Servizo Galego de Saúde..
Os pacientes como cómplices: Participación de pacientes na Estratexia
Atención Integral á Dor do Servizo Galego de Saúde.
Dna. Ana Vázquez Lojo
Presidenta da Liga Reumatolóxica Galega.
Screening Tool: Ferramenta de detección da dor neuropática localizada.
D. Jesús Figueroa Rodríguez
FEA Rehabilitación. Estrutura Organizativa de Xestión Integrada de Santiago.
18
20:00h Conclusións e clausura
D. Félix Rubial Bernárdez
Director Xeral de Asistencia Sanitaria. Servizo Galego de Saúde
Dna. Isabel Sánchez
Directora da Fundación Grünenthal
19
TALLER: O PACIENTE CENTRO DE ATENCIÓN
Santiago de Compostela, 12 de Novembro de 2014
Programa
11:30h VII Reunión do Consello Asesor de Pacientes
16:30h Recepción dos asistentes e entrega de documentación
16:45h Presentación da Xornada
D. Antonio Fernández-Campa García-Bernardo
Xerente do Servizo Galego de Saúde
16:45h Conferencia Inaugural
Moderadora: Dna. Mercedes Carreras Viñas
Subdirectora Xeneral de Atención ao Cidadán e Calidade. Servizo Galego de
Saúde.
Evidencia científica nas experiencias Internacionais en formación de
pacientes: Programa Paciente Experto- Stanford.
Dna. Kate Lorig
Directora do Centro de Investigación da Educación do Paciente da Universidade
de Stanford. Profesora Emérita, Medicina-Inmunoloxía e Reumatoloxía.
18:00h Descanso
18:30h Mesa Redonda: Experiencias de mellora na atención ao paciente e
cidadán.
Escola Galega de Saúde para Cidadáns.
Moderadora: Dna. Begoña Garcia Cepeda
Xefa de Servizo de Atención ao Cidadán e ao Paciente. Subdirección Xeral de
Atención ao Cidadán e Calidade. Servizo Galego de Saúde.
20
Os pacientes como cómplices: Programa Paciente experto en Diabete en
Galicia.
Dna. Lina Méndez Pena
Paciente experto e presidenta da Asociación de pacientes con Diabete de Vigo
Manual de Estilo do Servizo Galego de Saúde.
Dna. Cristina de la Vega Jimenez
Xefa Gabinete de Comunicación e Relacións Institucionais Estrutura Organizativa de Xestión Integrada da Coruña
Manual de Información á cidadanía con respostas a preguntas frecuentes.
Dna. Yolanda Sobral Fernandez
Técnico da Subdirección Xeral de Atención ao Cidadán e Calidade. Servizo
Galego de Saúde.
Humanización dos Servizos de Pediatría (Programa NIDCAP)
Dna. Maria López Maestro
Neonatoloxía, Hospital 12 de Octubre, Madrid
19:45h Conclusións e clausura
21
TALLER: SEGURIDADE DO PACIENTE
Santiago de Compostela, Xoves 13 de Novembro de 2014
Programa
16:00h Recepción de asistentes e entrega de documentación.
16: 10h Presentación da Xornada.
D. Antonio Fernández-Campa García-Bernardo
Xerente do Servizo Galego de Saúde
Dª. Beatriz Pais Iglesias
Técnico da Subdirección Xeral de Atención ao Cidadán e Calidade. Servizo
Galego de Saúde.
16:15h Experiencias Internacionais en Seguridade do Paciente.
A Triple Meta: Estratexias e Resultados en Seguridade do Paciente do
Institute for Healthcare Improvement (IHI).
D. Pedro Delgado.
Director Executivo do IHI (Institute for Healthcare Improvement, Cambridge,
Massachusetts). Responsable de proxectos en Europa e América Latina.
Alfabetización en Saúde: Health Literacy en Galicia.
Dna. Mercedes Carreras.
Subdirectora Xeral de Atención ao Cidadán e Calidade. Servizo Galego de
Saúde. Directora da Escola Galega de Saúde para Cidadáns
18:00h Pausa café
18:15h Experiencias Galegas en Seguridade do Paciente.
Moderador: D. Jose Antonio Ortigueira.
Director de Procesos Asistenciais. Estrutura Organizativa de Xestión Integrada
de Pontevedra e O Salnés.
Rede de Xestores do SiNASP en Galicia: Conclusións do encontro de
xestores SiNASP 2014.
Dna. Olga Roca Bergantiños
Responsable de Calidade e Xestora SiNASP da Estrutura Organizativa de
Xestión Integrada de Lugo, Monforte e O Cervo.
22
Solucións innovadoras para unha xestión efectiva do risco clínico.
Dna. María Antonia Muñoz
Directora de Enfermaría. Hospital Povisa.
Cómo beber cando falta o labio inferior. A implicación dos profesionais
como motor da eficiencia.
Dna. Claudia Alejandra Pérez Dinamarca.
DUE do Complexo Hospitalario Universitario de Ourense. Unidade de Paliativos.
Os pacientes como cómplices: Pacientes pola Seguridade de Pacientes.
Dna. Áurea González Rodríguez
Presidenta da Asociación Galega Punto e Seguido, Asociación Galega de
mulleres afectadas por Cancro de mama.
19:30h Presentación do Sistema de Seguridade do Paciente e Xestión de Riscos
Sanitarios do Modelo Corporativo de Xestión Integrada da Calidade do
Servizo Galego de Saúde.
Dna. Beatriz Pais Iglesias.
Técnico da Subdirección Xeral de Atención ao Cidadán e Calidade. Servizo
Galego de Saúde.
19:50 h Conclusións e clausura
23
III CONGRESO NACIONAL LEAN HEALTHCARE
Programa
Santiago de Compostela, Venres 14 de Novembro de 2014
8:45h Recepción dos asistentes e entrega de acreditacións
9:00h Inauguración da xornada
D. Antonio Fernández-Campa García Bernardo Xerente do Servizo Galego de Saúde D. Félix Rubial Bernárdez Director Xeral de Asistencia Sanitaria. Servizo Galego de Saúde.
Dna. Isabel Muñoz CEO Osenseis e Coordinadora de Loxística, Compras e Mantemento de Fundación Hospital Calahorra Dna. Mercedes Carreras Viñas Subdirectora Xeral de Atención ao Cidadán e Calidade. Servizo Galego de
Saúde.
9:15h Conferencia inaugural:
Máis calidade, menos custo. A vía Lean Healthcare
D. Santiago Nofuentes. Director de LeanSanidad e autor do libro "Más calidad, menos coste. La vía Lean Healthcare”
10:00h Debate: Lean e Seguridade do Paciente.
Modera: Dna. Mercedes Carreras Viñas. Subdirectora Xeral de Atención ao Cidadán e Calidade. Servizo Galego de Saúde.
Participan:
Buscando o valor dos Servizos Asistenciais D. Carlos Peña Gil Cardiólogo Estrutura Organizativa de Xestión Integrada de Santiago Premio Embajador Kaizen 2013 do Kaizen Institute
24
Mellora dos procesos de Anatomía Patolóxica en EOXI Santiago de Compostela Dna. Estrella López-Pardo Subdirectora de Calidade da EOXI Santiago de Compostela Mellora Área Cirúrxica do Complexo Hospitalario Universitario Ourense D. Miguel González Gallegos Director de Procesos con Ingreso de EOXI de Ourense Dna. Carmen Gimeno Directora de Planificación e Seguridade do Paciente do Consorcio Sanitario Integral
D. Borja Iglesias
Operations Manager Kaizen Institute
11:15h Pausa café
11:45h Comunicacións
13:15h Mesa redonda: Mellorar a eficiencia dos recursos con Lean
Modera: Dna. Patricia Bayo Directora Adxunta de Renault Consulting
Participan:
Dna. Isabel Muñoz,
CEO Osenseis e Coordinadora de Loxística, Compras e Mantemento de Fundación Hospital Calahorra
D. Gustavo Claros Alegría
Customer Service CLS Project Manager Johnson & Johnson Medical
D. Carlos Jiménez,
Director Servizos Dräger Medical Hispania, S.A. D. Rodrigo Gómez Ruíz Coordinador de Espazos de Innovación do SERGAS
14:15h Comida
25
15:15h Mesa Redonda: Mellorar a eficiencia dos procesos clínicos: Compromiso das Sociedades Científicas pola Calidade
Modera: Dna. Mercedes Vinuesa Sebastián
Directora Xeral de Saúde Pública, Calidade e Innovación. Ministerio de Sanidade Servizos Sociais e Igualdade
Participan:
D. Javier García Alegría
Director de Área integrada de Xestión de Medicina Interna. Hospital Costa del Sol. Marbella. Málaga
D. Juan M. Garcia-Lechuz Moya
Director de Área de Transferencia do Coñecemento no Instituto Aragonés de Ciencias de la Salud. Zaragoza
D. Jose Ramón González Juanatey,
Presidente da Sociedade Española de Cardioloxía. Catedrático de Cardioloxía Universidade de Santiago. Dna. Mercedes Carreras Viñas Subdirectora Xeral de Atención ao Cidadán e Calidade. Servizo Galego de Saúde.
17:00h Conferencia de clausura
Dna. Rosa M. Simón Pérez, Directora de Calidade do Consorcio Sanitario del Garraf. Galardón 2014 á excelencia en calidade hospitalaria da Fundación Avedis Donabedian (FAD) pola aplicación da metodoloxía Lean.
17:30h Entrega do premio “Mellora Continua na Atención ao Paciente, Calidade e Seguridade outorgado pola Consellería de Sanidade á mellor Organización Sanitaria do ano 2013.
A Sra. Conselleira de Sanidade, Dna. Rocio Mosquera Álvarez, realizará a entrega.
17:45h Acto de clausura do III Congreso Nacional Lean e Clausura da XXª Semana Europea da Calidade 2014