un tampu inca en san damian, huarochiri por antonio coello y ernesto díaz

13
 uF XG@^U KFOG EF TGF HG@XGF (BUG\ADB|\| - ^E\U). ^\K@E\GT KFZETXKIGDKAF ET Gtttafka Daec-Ka \ahràitzez y Erfesta Hàgz Grd,e Ulkdgdkôf Ec Xg`pu Kfog que trgtgre`as g daftkfugdkôf se efdueftrg g ufas 4 O`. gpraxk`ghg`efte gc fareste hec- Hkstrkta he Tgf Hg`kgf, ^ra¡rkfdkg he Bugradbkrà, Hepgrtg`efta he Ck`g. G ëj se gddehe `ehkgfte uf dg`kfa he berrghurg que pgrte hec puelca he Tgf Hg`kgf bgdm-g c-gs g7turgs y druzg gK gseftg`kefta. Ec- srtka grqueacôikda da`prefhe cg dk`g radasg ulàdghg eftre cg quelrghg he Xgqum-g y ej ràa Curàf, hafhe efdaftrg`as ufgs estrudturgs pertefedkeftes gc- Kfter`ehka Xgrhka, y gj Barkzafte Kfog (ec tg`pu prapkg`efte hrdba). Cgs estrudturgs hec- jfter`ehm-a Xgrhka, du`pckeraf ufg jufdàôf dere`afkgc, hkdba gseftg`kefta redkle ej fa`lre he Ccgqukstg`la a Ccgqsgtg`pu, kf¡c"df ôc r^=ff77 d÷`÷ ëf÷rreftrg ef jgT kf`ehkgDcAfeT hec gTeftg`keftA `efdk-afgha tg`lkëf se 7e dafade par ej `ks`a fa`lre eftre 7as cuigre÷as? Ccgqukstg`la gdtugj`efte estç dafvertkha ef ufg estgfdkg he pgscares, que ÷Vr+V÷VVV - K V ¡,scCdrreud g ra rmacr.ccfkhgh he Dbedg ef cg pgrCe lgmg he j g dk`g radasg, y Kg jgherg he7 derra Dbgdsbg hafhe efdaftrg`as restas he terrgzgs, dbgdrgs y e7 Xg`pu jfog. Este se efdueftrg gpraxk`ghg`efte g 47>> `sf`j ulkdgha ef ufg zafg gbrufk-e, hafhg axkstef gdtugj`efte dç`rcôs dce r=¡ctk-va daf uf skste`g he dgfgces que prapardkafgf giug he `gferg sujkdkefte. Fasatras hesdafade`as exgdtg`efte ej fa`lre que puha tefer jg estrudturg .rrce skrr¡kÇ df`f Xg`frc. S/.f`÷ cfq ffc-rc=hfres heff`kfgf tgfta g c-gs estrudturgs  vvcrv j vr yvvruv hec Kfter`ehka Xgrhàa e Kfog daf e7 `k-s`a fa`lre, fasatras utkjkzg`as e7 fa`otre fVrg qefh¡q fdrrf=¡k ffgq fgrV b=¡k dfrca bk fd¡fk d ='c fdrà frcf = httë ÷ÇrtgfÇVg çrV÷ Cg prk`erg vksktg g Cc-gqukstg`la se regc-kzô ef ej `es he mufka he c-;;4 (7), pera cceig`as ef `uy `gcg ëpadg, parque gýf jgs ccuvkgs fa desglgf, ca que hkjkductô fuestra redarrkha su`çfhase g ec-7a cg glufhgfte vei'etgdkôfj ef espedkgc Kas espkfas, que fa per`ktàgf ufg vkskôf dcgrg he cgs estrudturgs ef iefergc. Fas c-k`ktg`as sajg`efte g bgder uf redafadk`kefta ef 7g dk`g radasg y ta`gr gciufgs vkstgs y `ehkdkafes he estrudturgs vksklc-es. Bgstg ese `a`efta fa tefàg`as dafadk`k-efta prevka he jg exkstefdkg hec- Xg`pu Kfog, skf e`lgria ec ýctk`a hkg he fuestrg per`gfefdkg ef ec sktàa, da`uferas que bglktgf ef cg estgfdkg fas kfhkdgraf que `uy derdg he gjjà se efdaftrglg uf Xg`pu, ec- dugc estglg gpgrtgha hec dg`kfa ef 7g cgherg he7 derra Dbgdsbg, par 7g jgctg he tke`aa hedkhk`as d'cekçr fVrV rrf frôxk`a r¡kgke ec rggarrkr'cf ¡c Xg`fr¡ Kfog. G Kg jedbg se bgf regc-kzgha 4 vksm-tgs gc sktka, skefha 7g ýctk`g g jk-fes he gqasta he 7;;8, cg dugc jue kfteirg`efte hehkdghg gK estuhka hetgccgha hec Xg`pu. Ef uf¡ jrrtrrrg frrbcks±im_¡ se trgtgrç hetgjcghg`efte P-gs estrudturgs hec 8p. Kfter`ehka Xgrhàa. (E. Hàgz Grde, ef prefsg). Ec Kfter`ehka Xgrhàa ef Tgf Hg`kgf (^ravkfdkg he Bugradbkrà) Ej estuhka he estg zafg es gýf kfskifkjk-dgfte sk ta`g`as ef dueftg Kg rkdg kfjar`gdkôf etfabkstôrkdg que se pasee? hurgfte eK peràaha Kfter`ehk-a Xgrhka cas yguyas, irupa ëtfàda he Kg dglederg hej rka Dg÷ete, gvgfzgf ef uf gjçf expgfskafkstg par Kg skerrg sur hec gdtugj Hepgrtg`efta he Ck`g ([guyas rz D=÷gk-a)= b=¡k¡ a'c ÷Vrjë k/c-=fj ¡S 3kafhf jrgfghf ---..*--s ef su gvgfde par jas dgftg y Gtgvkccas (<). Gseftghas ef estg zafg que da`prefhe jg skerrg farte he Cc`g, 'k `fc¡fj¡f srrq d÷sjrr`breq rz ereefdk=s- ëqk-ôq=¡ffjddk`kJfk÷s saf drugrhghas ef M v vircvj uU, Kg `e`arkg he cg iefte, jg dugc cas fgrrg g `gferg he `ktas y ceyefhgs he iefergdkôf ef iefergdkôf. Cas [guyas k`pcgftgf ef cg reikôf ej dujta gc hkas ^grkgdgdg e7 dugj bglràg "vefdkha" gj gftkiua hkas Bugcjgjca Dgrbukfdba, estgljedkefha gsà uf fueva arhef ef ej `ufha gfhk-fa. ^asterkar`efte daf cg cceighg hec e¡ërdkta hec Xgbugftkfsuyu, ec ducta

Upload: richard

Post on 21-Jul-2015

499 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

Artículo escrito por Antonio Coello Rodríguez y Ernesto Díaz Arce para Sequilao Nº 8 (1995), Revista de Historia, Arte y Sociedad, Lima - Perú. Páginas 125-141.

TRANSCRIPT

uN TAMPU INKA EN SAN DAMTAN (HUAROCH|R| - PERU).PRIMERAS INVESTIGACION ES

Atttonio Coel-Io Rodrgtzez y Ernesto Daz Arc,eUbicacin El Tampu Inka que trataremos a continuacin se encuentra a unos 3 Km. aproximadamente al noreste del- Distrito de San Damian, Prorincia de Huarochir, Departamento de Lima. A f se accede mediante un camino de herradura que parte del pueblo de San Damian hacj-a l-as a1turas y cruza aI asentamiento. El- srtio arqueolgico comprende la cima rocosa ubcada entre la quebrada de Taquj-a y ef ro Lurn, donde encontramos unas estructuras pertenecientes al- Intermedio Tardio, y af Horizonte Inka (el tampu propiamente drcho).Las estructuras del- fntermedj-o Tardio, cumplieron una funcn ceremonial, dicho asentamiento recibe ef nombre de Llaquistambo o Llaqsatampu, inl"cn l rP:nn11 cm q nrrentra en faS inmediaClOneS del aSentamientO menci-onado tambin se 1e conoce por ef mismo nombre entre 1os lugareos; Llaquistambo actuafmente est convertido en una estancia de paslores, que ^r+^^^^ I ^ ,slLcrreuc a ro rjolr.llnidad de Checa en la parLe baja de f a cima rocosa, y Ia fadera de1 cerro Chacsha donde encontramos restos de terrazas, chacras y e1 Tampu fnka. Este se encuentra aproximadamente a 3100 msnmf ubicado en una zona ahruni-e, donda oxisten actuafmente cmrls cle r:lti-vo con un sistema de canales que proporcionan agua de manera suficiente. Nosotros desconocemos exactamente ef nombre que pudo tener fa estructura .rrle sirri cnmn Tamnrl. f\/.nm flnq yvvruv nnl-rl:dnres dennminan tanto a l-as estructuras vvlrv vr del Intermedio Tardo e Inka con e1 mi-smo nombre, nosotros utifizamos e1nomktrertan^a

n^rar^

qendq

ncrrn:i

nnaq

nar^

h:i

cnrlo

hi ncni

c

:'l

ncr

nrln

:

dtt

La primera visita a Ll-aquistambo se real-iz en ef mes de junio de l-993 (1), pero llegamos en muy mala poca, porque an fas lluvias no cesaban, lo que dificult nuestro recorrido sumndose a el-1o la abundante veg'etacinf en especial Ios espinos, que no permitan una visin clara de las estructuras en general. Nos l-imitamos sofamente a hacer un reconocimiento en 1a cima rocosa y tomar algunas vistas y mediciones de estructuras visibl-es. Hasta ese momento no tenamos conocimi-ento previo de fa existencia del- Tampu Inka, sin embargo el ltimo dia de nuestra permanencia en el sito, comuneros que habitan en la estancia nos indicaron que muy cerca de aff se encontraba un Tampu, el- cual estaba apartado del camino en 1a ladera de1 cerro Chacsha, por 1a falta de tiemoo decidimos c'leir n^r^ rrn nrximo riaie el raaorrir'ln l Tamnr Inka. A Ia fecha se han real-izado 3 visj-tas al sitio, siendo 1a ltima a fi-nes de aqosto de 1994, la cual fue integramente dedicada aI estudio detallado del Tampu. En un frrtrrra nrrhlisgj[ se tratar detafladamente ]-as estructuras del Intermedio Tardo. (E. Daz Arce, en prensa).v4p.

El Intermedio Tardo en San Damian (Provincia de Huarochir) Ef estudio de esta zona es an insignifi-cante si tomamos en cuenta Ia rica informacin etnohistrica que se posee; durante eI perodo Intermedi-o Tardio los yauyos, grupo tnco de Ia cabecera def rio Caete, avanzan en un afn expansionista por Ia sierra sur del actuaf Departamento de Lima (Yauyos rz C:ai-o): h:i o'l ^rf i/l-:nf \