txorierriko mankomunitatean herritarren artean … · osasun eta kontsumo tailerrak (tailerra eta...
TRANSCRIPT
1
ESKUKO PLANAREN EBALUAZIOA 2013-2017
TXORIERRIKO MANKOMUNITATEAN HERRITARREN ARTEAN OSASUNA
SUSTATZEKO ESKU-HARTZE PLANA
2
1.- SARRERA
Ebaluaketa honek ikuspegi orokor bat aurkeztu nahi du, 2013 eta 2017 urteen artean Txorierriko Zerbitzuen Mankomunitateak adikzioen inguruan aurrera
eraman dituen ekintzen balorazio bat eginez.
Txorierrieko Mankomunitatean Eskuko esku-hartze plana 2012an sortu zen, osasunaren sustapena, osasunerako heziketa eta adikzioen prebentzioaren
eskutik, herritarren artean osasuna sustatzeko. Lan erreminta bat da, non epe zehatz batean lortu beharreko helburuak betetzeko martxan jarri behar diren
estrategiak eta ekintzak era planifikatu batean agertzen diren. Zehazki, plan honek 82 ekintza planteatzen ditu, 33 estrategia eta 7 helburutan banatuta. Hori
guztia egituratzeko EAEko Mendekotasunen IV. Planeko estrategiak barne hartzen dituen komunitate bateko hiritarren artean osasuna sustatzeko esku-
hartze komunitariorako zerbitzu batean lehentasunezko jardun-ildoak erabiltzen dira: eskaintzaren kontrola, prebentzio unibertsala, prebentzio selektiboa
eta aholkatutako prebentzioa.
Ebaluaketa honek, azken urteetan lortutako emaitzak neurtu nahi ditu, gure esku-hartzea aztertzeko aukera emanez, planteatutako ekintzak eta estrategiak
zein puntutaraino aurrera eraman diren eta aurrera eramateko prozesuan zer nolako trebetasunak edota zailtasunak izan ditugun. Honek guztiak lagunduko
digu, hurrengo planaren elaborazioari begira, adikzioen prebentzioaren eta osasunaren sustapenaren alorretan Txorierrin dauden behar errealei erantzuna
emateko estrategia eta ekintzak zehazten.
Horretarako, dokumentua honela antolatuko da:
Bigarren puntuak, planaren egitura orokorra aurkezten du, non lan eremu eta jokaeraren arabera estrategiak antolatzen diren. Hirugarren puntuan, urtero
martxan jarri diren proiektuen zerrenda agertzen da (2013 urtetik 2017ra). Horrekin lortzen duguna da urteetan zehar eremu bakoitzean aurrera eraman diren
ekintzen mapeoa egitea, baita proiektuen ibilbidea eta denboran zehar mantendu diren ala ez islatzea.
Laugarren puntua, estrategia bakoitzaren barruan aurrera eraman diren proiektuak agertzen dira urteetan banatuta; horrela, ikus dezakegu zein estrategiatan
ibili garen indartsu eta non makalago. Azkenik, bosgarren puntuan, zerbitzuak aurrera eraman dituen proiektuen fitxak agertzen dira; bertan, zein eremutan
kokatzen diren, helburua zen izan den, nori zuzenduta egon den eta analisi kualitatibo bat egiteko beharrezkoak ditugun oharrak agertzen dira.
3
2.- ESKUKO PLANAREN EGITURA
PREBENTZIO UNIBERTSALA
Esk
ola
ere
mu
a
1 Estrategia: Osasunerako heziketa eta droga-mendekotasunen prebentzio arloetako trebakuntza ematea Haur eta Lehen Hezkuntzako ikasleei
2 Estrategia: Haur eta Lehen Hezkuntzako irakasleei osasunerako heziketa eta droga-mendekotasun arloetako prestakuntza ematea
3 Estrategia: Bigarren Hezkuntzako, Batxilergoko eta Trebakuntza Zikloetako ikasleei trebakuntza ematea osasunerako heziketa eta droga-mendekotasunaren
prebentzio arloetan.
4 Estrategia: Bigarren Hezkuntzako, Batxilergoko eta Trebakuntza Zikloetako irakasleei trebakuntza ematea osasunerako heziketa eta droga-mendekotasunaren
prebentzio arloetan
5 Estrategia: Ikastetxearekin koordinatzea, orain arteko ekintzak garatzeko orduan, Ongizate taldeak eragin zuzena daukan programetan.
6 Estrategia: AMPEKIN koordinatzea, emakume nerabeek kirolak eskaintzen dituen aukerak aprobetxatzeko: balioak garatzeko, giza integrazioa hobetzeko,
solidaritatea sustatzeko, taldearen parte sentitzeko…
Fam
ilia
ere
mu
a
1 Estrategia: Adingabekoen familia-arduradunei osasunerako heziketa eta droga-mendekotasunen prebentzio arloetako prestakuntza ematea, trebakuntza guneak
sortuz (Adingabekoen familia-arduradunen eskola, …).
2 Estrategia: Beraien heziketa lana eta prebentziorako eragile gisa dutena erraztuko dizkieten tresnak eta jarraibideak eskaintzea adingabekoen familia-arduradunei,
tokiko komunikabideen bitartez (web orria, udal aldizkariak, …).
3 Estrategia: Euren seme-alaben heziketan kezkak edota zailtasunak aurkitzen dituztenean, orientazioa eta baliabideak zein tresnak ematea.
4 Estrategia: Esku-Hartze Komunitariorako Zerbitzutik zein beste batzuetatik adingabekoen familia-arduradunentzako antolatutako ekintzen, tailerren eta
abarrenberri ematea.
5 Estrategia: Gurasoen Elkarteekin batera osasuna sustatzeko ekintzak koordinatzea.
Ere
mu
ko
mu
nit
ario
a
1 Estrategia: Umeekin prebentziorako eta osasuna sustatzeko lana ezartzea.
2 Estrategia: Gazteriarekin lan prebentiboa eta osasuna sustatzekoa ezartzea.
3 Estrategia: Ume eta gazte taldeekin esku hartzen duten gizarte eragileei aholkularitza eta osasun eragile gisako trebakuntza ematea (aisialdi taldeak, ludotekak,
gaztelekua, kirol elkarteak, etab. ).
4 Estrategia: Udalaren sail eta baliabide ezberdinei zein erakunde laguntzaileei aholkularitza ematea Esku-Hartze Komunitariorako Plana egoki garatu dadin, esku-
hartzea integrala eta koordinatua izan dadin.
5 Estrategia: Pertsona nagusien kolektiboaren barruan, osasuna sustatzeko lana ezartzea.
6 Estrategia: Komunitate bateko kideen artean osasuna sustatzeko programak eta ekintzak sustatzea eta ezartzea.
7 Estrategia: Ordenantza bat egitea Txorierriko gazteen lokalak arautzeko.
8 Estrategia: Kontratazio Irizpideak: Enpresa bat kontratatzerakoan, aipatutako ekintza desberdinak garatzeko, “Eskuko Plana”-ren helburuak bermatu beharko
lituzke: gazteria, aisialdi esparruetan eta abar.
4
PREBENTZIO SELEKTIBOA ETA GOMENDATUA Es
lola
ere
mu
a 1 Estrategia: Egoera ahulean bizi diren ikasleen artean proiektu integralak garatzea arrisku faktoreak gutxiagotu eta babes faktoreak sustatu ahal izateko
2 Estrategia: Bigarren Hezkuntza, Batxilergo, Prestakuntza Ziklo, eta abarretako irakasleei aholku eman eta laguntzea, ikasleen droga-kontsumo problematikoen
aurrean nola jardun behar duten jakin dezaten.
3 Estrategia: Hezkuntza-zentroak “drogarik gabeko espazioak” izatea sustatzea, legezko nahiz legez kanpoko drogak, indarrean den araudia betetzea erraztuz, osasuna
babesteko neurri gisa
Fam
ilia
erem
ua
1 Estrategia: Droga kontsumoaren eta beste kontsumo mota batzuen inguruko arazo larriak dituzten gazte adingabekoen familia arduradunei laguntzea eta aholkuak
ematea, hezkuntzaren ikuspegitik nola esku hartu behar duten jakin dezaten
2 Estrategia: Nerabeen familia-arduradunei laguntzea eta aholku ematea osasunerako heziketan arloan
Erem
u k
omu
nit
ario
a
1 Estrategia: Droga-mendekotasun arloan (salerosketa, alkoholaren kontsumoa bide publikoan, debekatuta dagoen lekuetan erretzea, …) indarrean dauden araudiak
betetzen direla zaintzea.
2 Estrategia: Droga kontsumo problematikoen inguruan arrisku-egoeran dauden gazteekin lan egiten duten gizarte-eragileak trebatzea eta aholku ematea (gizarte eta
hezkuntza arloan esku hartzeko teknikariak, elkarteak...)
3 Estrategia: Droga-kontsumo arazoak dituzten pertsonak sentsibilizatzea eta informazioa ematea eskura dituzten tratamenduei buruz.
4 Estrategia: Lonjekin batera jarduteko prozesua erraztea, lonjen funtzionamendua arautzeko eta inguruarekiko bizikidetza hobetzeko.
5 Estrategia: Erretzeari uzten laguntzen dioten trebetasunak herritarren eskura jartzea.
6 Estrategia: Osasuna eta ongizatea sustatzea helduen artean eta, batez ere, emakumeen artean.
Ais
iald
i eta
jai g
iro
a
1 Estrategia: Gau-aisialdiko lokaletako langileak prestatzea, arriskuen murrizketan inplikatzeko.
2 Estrategia: Aisialdian eta jai giroan arriskuak aurreikusi eta gutxitzeko ekintzak eta proiektuak sustatzea.
3 Estrategia: Lonjetan prebentzio-lana sustatzea substantzien arriskuak gutxitzeko, informazioa emateko eta substantzia horien segurtasuna sustatzeko esku-hartzeen
bidez.
5
3.- 2013 – 2017 URTEEN BITARTEAN, AURRERA ERAMAN DIREN PROGRAMEN ZERRENDA
2013 URTEA 2014 URTEA 2015 URTEA 2016 URTEA 2017 URTEA
ESKO
LA ER
EMU
A
Osasun eta kontsumo tailerra Osasun eta kontsumo tailerra Osasun eta kontsumo tailerra Osasun eta kontsumo tailerra Osasun eta kontsumo tailerra
Sare sozialen arriskua eta
ciberbullyinga
Sare sozialen arriskua eta
ciberbullyinga
Sare sozialen arriskua eta
ciberbullying
Sare sozialen arriskua eta
ciberbullying
Sare sozialen arriskua eta
ciberbullying
Cannabisa prebenitzeko
programa Cannabisa prebenitzeko programa Cannabisa prebenitzeko programa Cannabisa prebenitzeko programa Cannabisa prebenitzeko programa
HIESAren inguruko tailerra HIESAren inguruko tailerra HIESAren inguruko tailerra HIESAren inguruko tailerra HIESAren inguruko tailerra
Osasun sexuala Osasun sexuala Osasun sexuala Osasun sexuala Osasun sexuala
Heziketa afektibo sexuala Heziketa afektibo sexuala Heziketa afektibo sexuala Heziketa afektibo sexuala Heziketa afektibo sexuala
Alkohol-arriskua Alkohol-arriskua Alkohol-arriskua Alkohol-arriskua Alkohol-arriskua
Polikontsumoak Polikontsumoak Polikontsumoak Polikontsumoak Polikontsumoak
Elikadura eta kirola
Elikaduraren inguruko programa:
anorexia eta bulimia
Elikaduraren inguruko programa:
anorexia eta bulimia
Elikaduraren inguruko programa:
anorexia eta bulimia
Elikaduraren inguruko programa:
anorexia eta bulimia
Azterketen aurrean estres
kontrola Azterketen aurrean estres kontrola Azterketen aurrean estres kontrola
Lan eta giza trebetasunen
inguruko programa
Lan eta giza trebetasunen inguruko
programa
Kerik gabeko gelak Kerik gabeko gelak Kerik gabeko gelak Kerik gabeko gelak Kerik gabeko gazteak
Berdintasunean eta
demokrazian elkarbizitzeko
tailerra
Berdintasunean eta demokrazian
elkarbizitzeko tailerra
Droga-arriskua Arrisku - Drogas Arrisku - Drogas Arrisku - Drogas
Ipuin pedagogikoen kontalaria Ipuin pedagogikoen kontalaria Ipuin pedagogikoen kontalaria Ipuin pedagogikoen kontalaria
Tabako maketa lehiaketa Tabako maketa lehiaketa Tabako maketa lehiaketa
Ikasle laguntzailea Ikasle laguntzailea
Adimen emozionala Adimen emozionala
Nerabeen garapenaren
prozesua
6
Osasuna Eginbidean
Alkoholiko Anonimoen hitzaldia Alkoholiko Anonimoen hitzaldia Alkoholiko Anonimoen hitzaldia
Manuene hitzaldia Manuene hitzaldia Manuene hitzaldia
ICEBERG
FAM
ILIA ER
EMU
A
2013 URTEA 2014 URTEA 2015 URTEA 2016 URTEA 2017 URTEA
Ser padres -madres ¿carga, renuncia o disfrute?
Gurasoei zuzendutako ikastaroak
Gurasoei zuzendutako ikastaroak Guraso eskola Familia eskola
Adimen emozioanala Adimen emozioanala Adimen emozioanala Adimen emozioanala Nerabeen gurasoentzako hitzaldiak
Interkulturalitate tailerrak
Nerabeen garapenaren prozesua
EREM
U K
OM
UN
ITA
RIO
A
2013 URTEA 2014 URTEA 2015 URTEA 2016 URTEA 2017 URTEA
HIESAren nazioarteko eguna HIESAren nazioarteko eguna HIESAren nazioarteko eguna HIESAren nazioarteko eguna HIESAren nazioarteko eguna
Erretzeari uzteko ikastaroa Erretzeari uzteko ikastaroa Erretzeari uzteko ikastaroa Erretzeari uzteko ikastaroa Erretzeari uzteko ikastaroa
Concurso escaparate farmacias Concurso escaparate farmacias
Gaztelekuen monitoreei formakuntza Osasunki Osasunki Osasunki
Osasunaren astea Osasunaren astea Osasunaren astea Osasunaren aldeko karrera martxa
Garuna Garuna
Osasun Sarea Osasun Sarea Osasun Sarea
Gaztelekuetan erantzunkizunez ligatzeko tailerra Sare sozialen arriskuak Sare sozialen arriskuak
Adikzioak genero ikuspegitik sare sozialetan
Lehenen sorospenak Adin txikikoen familientzako lehen sorospenak
Etorkinei zuzendutako gida
Tabako kanpaina
7
Estresa eta antsitetatea kontrolatzeko tailerra emakumeentzat
Osasunarekin zahartzeko ikastaroa
Mugiment
JA
I ER
EMU
A
2013 URTEA 2014 URTEA 2015 URTEA 2016 URTEA 2017 URTEA
Prebentzioa jaietan Prebentzioa jaietan Prebentzioa jaietan Prebentzioa jaietan
Euskararen aldeko jaiak Euskararen aldeko jaiak Euskararen aldeko jaiak Euskararen aldeko jaiak
Campaña hostelería Campaña hostelería Campaña hostelería
Lokalean Lokalean Lokalean
Alkoholemia kontrola Alkoholemia kontrola Alkoholemia kontrola
Formación en prevención de drogas a personal de Hostelería
Txioa Aretoa
8
4.- ESTRATEGIA BAKOITZEKO EKINTZETAN ZEIN PUNTUTARAINO ERAMAN DEN AURRERA EBALUAZIOA
4.1 PREBENTZIO UNIBERTSALA
ESKOLA EREMUA
1. ESTRATEGIA: Osasunerako heziketa eta droga-mendekotasunen prebentzio arloetako trebakuntza ematea Haur eta Lehen Hezkuntzako ikasleei
PROIEKTUA/EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
HAUR – LEHEN HEZKUNTZA
Osasun eta kontsumo tailerrak (tailerra eta txangoa)
Sare sozialen arriskua eta ziberbullyinga
Ipuin kontalari pedagogikoak haur hezkuntzan
Tabako maketa lehiaketa
Ikasle laguntzaile proiektua
Nerabeen garapen prozesuari buruzko tailerrak
2. ESTRATEGIA : Haur eta Lehen Hezkuntzako irakasleei osasunerako heziketa eta droga-mendekotasun arloetako prestakuntza ematea.
PROIEKTUA/EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Txorierriko ikastetxeetako irakasleei prestakuntza ematea osasun heziketan eta drogen kontsumoen prebentzioan
3. ESTRATEGIA: Bigarren Hezkuntzako, Batxilergoko eta Trebakuntza Zikloetako ikasleei trebakuntza ematea osasunerako heziketa eta droga-mendekotasunaren
prebentzio arloetan.
PROIEKTUA/EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
BIGARREN HEZKUNTZA
Iceberg programa
HIESA prebenitzeko tailerra
Heziketa afektibo-sexuala
Alkohol-arriskua
Sare sozialak eta ziberbullyinga
9
Cannabisa prebenitzeko tailerra
Kerik gabeko gelak
Berdintasuna eta elkarbizitza demokratikoa sustatzeko tailerra
Alkoholiko Anonimoak, hitzaldia
Manuene hitzaldia
Adimen emozioanala
Osasuna Eginbidean
BATXILERGOA – LANBIDE HEZIKETA
Osasun sexuala programa
Berdintasuna eta elkarbizitza demokratikoa sustatzeko tailerra
Azterketen aurrean antsietatea kontrolatzeko tailerra
Alkoholaren arriskua
Drogen arriskua
Heziketa afektibo-sexuala
Elikadura eta kirola
Lanerako eta gizarterako gaitasunak
Elikadura: anorexia eta bulimia
Polikontsumoak
Sare sozialak eta ziberbullyinga
Osasuna Eginbidean
Adimen emozionala
4.ESTRATEGIA: Bigarren Hezkuntzako, Batxilergoko eta Trebakuntza Zikloetako irakasleei trebakuntza ematea osasunerako heziketa eta droga-mendekotasunaren
prebentzio arloetan
PROIEKTUA/EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Irakaslegoari aholkularitza
10
5. ESTRATEGIA : Ikastetxearekin koordinatzea, orain arteko ekintzak garatzeko orduan, Ongizate taldeak eragin zuzena daukan programetan.
PROIEKTUA/EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Reuniones de coordinación con centros educativos
6 ESTRATEGIA: AMPAekin koordinatzea, nerabeak diren neskak, kirola ematen dien aukera aprobetxatu daitezen; balioak lantzeko, solidaritatea, elkarlana, taldearen
partea sentiaraztea,…
PROIEKTUA/EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
PLANEAN AURREIKUSITA EZ ZEUDEN ESTRATEGIAK
PROIEKTUA/EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
EPA
Polikontsumoak
Berdintasuna eta elkarbizitza demokratikoa sustatzeko tailerra
Osasun sexuala programa
Adimen emozionala
Indarkeria sare sozialetan
11
FAMILIA EREMUA
1. ESTRATEGIA: Adingabekoen familia-arduradunei osasunerako heziketa eta droga-mendekotasunen prebentzio arloetako prestakuntza ematea, trebakuntza guneak
sortuz ( Adingabekoen familia-arduradunen eskola, …)
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Familia eskola
IES Txorierri BHIko familiekin hitzaldiak
Kulturarteko tailerrak
Nerabeen garapen prozesuari buruzko tailerrak
Nerabezaroan drogen kontsumoa prebenitzeko ikastaroa. Gurasoentzako tailerra
2. ESTRATEGIA: Euren heziketa lana eta prebentziorako eragile gisa dutena erraztuko dizkieten tresnak eta jarraibideak eskaintzea adingabekoen familia-arduradunei,
tokiko komunikabideen bitartez (web orria, udal aldizkariak, …).
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Mankomunitatearen webgunean ekintzen inguruko dokumentazioa argitaratzea
AIKOR eta udaletako aldizkarietarako artikuluak sortzea
Sare sozialetan ekintzen difusioa egitea
3. ESTRATEGIA: Euren seme-alaben heziketan kezkak edota zailtasunak aurkitzen dituztenean, orientazioa eta baliabideak zein tresnak ematea
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
4. ESTRATEGIA: Esku-Hartze Komunitariorako Zerbitzutik zein beste batzuetatik adingabekoen familia-arduradunentzako antolatutako ekintzen, tailerren, … berri ematea.
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Ekintzen difusioa ikastetxeen bitartez, Mankomunitatearen webgunean edota udal
aldizkarietan
12
5. ESTRATEGIA: Gurasoen Elkarteekin batera osasuna sustatzeko ekintzak koordinatzea
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Familia eskola
EREMU KOMUNITARIOA
1. ESTRATEGIA: Umeekin prebentziorako eta osasuna sustatzeko lana ezartzea
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
2. ESTRATEGIA: Gazteriarekin lan prebentiboa eta osasuna sustatzekoa ezartzea.
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Gazteguneetan prebentzio programak
Lokalean programa
3. ESTRATEGIA 3: Ume eta gazte taldeekin esku hartzen duten gizarte eragileei aholkularitza eta osasun eragile gisako trebakuntza ematea (aisialdi taldeak, ludotekak,
gaztelekua, kirol elkarteak, etab. )
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Gazteguneetako monitoreentzako prestakuntza
Osasunki programa
4. ESTRATEGIA: Udalaren sail eta baliabide ezberdinei zein erakunde laguntzaileei aholkularitza ematea Esku-Hartze Komunitariorako Plana egoki garatu dadin, esku-
hartzea integrala eta koordinatua izan dadin.
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Herri desberdinetako kultur teknikariekin koordinazio batzarrak
13
5. ESTRATEGIA: Pertsona nagusien kolektiboaren barruan, osasuna sustatzeko lana ezartzea.
ACTIVIDAD/PROGRAMA PERIODO DE EJECUCIÓN
2013 2014 2015 2016 2017
Nagusien arteko topaketa
Era osasuntsuan zahartzeko ikastaroa
Garuna programa
6. ESTRATEGIA: Komunitate bateko kideen artean osasuna sustatzeko programak eta ekintzak sustatzea eta egitzea.
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Lehen laguntza ikastaroa
Lehen laguntzak jaio berri eta haurren gurasoentzat
Osasunaren astea
HIESAren kontrako nazioarteko eguna
Erantzukizunarekin ligatzeko tailerra
Etorkinen gida
Osasunsarea Sondika
Umeentzako txotxongiloak: lagunekin baratzean
Mugiment programa
7.ESTRATEGIA: Ordenantza bat egitea Txorierriko gazteen lokalak arautzeko.
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Derioko gazte lokalen programa
14
8. ESTRATEGIA: Kontratazio Irizpideak: Enpresa bat kontratatzerakoan, aipatutako ekintza desberdinak garatzeko, “Eskuko Plana”-ren helburuak bermatu beharko
lituzke: gazteria, aisialdi esparruetan eta abar.
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
4.2 PREBENTZIO SELEKTIBOA ETA GOMENDATUA
ESKOLA EREMUA
1. ESTRATEGIA: Egoera ahulean bizi diren ikasleen artean proiektu integralak garatzea arrisku faktoreak gutxiagotu eta babes faktoreak sustatu ahal izateko
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Alkoholaren arriskua programa
Drogen arriskua programa
Polikontsumoak
2. ESTRATEGIA: Bigarren Hezkuntza, Batxilergo, Prestakuntza Ziklo, eta abarretako irakasleei aholku eman eta laguntzea, ikasleen droga-kontsumo problematikoen
aurrean nola jardun behar duten jakin dezaten.
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Ikastetxeetako irakasleekin prestakuntza
3. ESTRATEGIA: Hezkuntza-zentroak “drogarik gabeko espazioak” izatea sustatzea, legezko nahiz legez kanpoko drogak, indarrean den araudia betetzea erraztuz,
osasuna babesteko neurri gisa
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Alkoholimetroak eta kondoiak ikastetxeei ematea
15
FAMILIA EREMUA
1. ESTRATEGIA: Droga kontsumoaren eta beste kontsumo mota batzuen inguruko arazo larriak dituzten gazte adingabekoen familia arduradunei laguntzea eta aholkuak
ematea, hezkuntzaren ikuspegitik nola esku hartu behar duten jakin dezaten
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Nerabezaroan drogen kontsumoa prebenitzeko gurasoentzako hitzaldia
2. ESTRATEGIA: Nerabeen familia-arduradunei laguntzea eta aholku ematea osasunerako heziketan arloan
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Familia eskola
IES Txorierri BHIko familientzako hitzaldiak
EREMU KOMUNITARIOA
1. ESTRATEGIA: Droga-mendekotasun arloan (salerosketa, alkoholaren kontsumoa bide publikoan, debekatuta dagoen lekuetan erretzea, …) indarrean dauden araudiak
betetzen direla zaintzea.
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Ostalaritzako prestakuntza, informazio gutunak bidaltzea
2. ESTRATEGIA: Droga kontsumo problematikoen inguruan arrisku-egoeran dauden gazteekin lan egiten duten gizarte-eragileak trebatzea eta aholku ematea (gizarte eta
hezkuntza arloan esku hartzeko teknikariak, elkarteak...)
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Prestakuntza Gaztelekuetako monitoreei
Alkohol eta droga kontsumoaren arrisku murrizketaren inguruko prestakuntza,
prestatzaileentzat
Osasunki programa
16
3. ESTRATEGIA: Droga-kontsumo arazoak dituzten pertsonak sentsibilizatzea eta informazioa ematea eskura dituzten tratamenduei buruz.
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
4. ESTRATEGIA: Lonjekin batera jarduteko prozesua erraztea, lonjen funtzionamendua arautzeko eta inguruarekiko bizikidetza hobetzeko.
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Derioko gazte lokalen programa
5. ESTRATEGIA: Erretzeari uzten laguntzen dioten trebetasunak herritarren eskura jartzea.
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Erretzeari uzteko programa
Tabakoaren kontrako eguna
6. ESTRATEGIA: Osasuna eta ongizatea sustatzea helduen artean eta, batez ere, emakumeen artean.
PROGRAMA / EKINTZA EGUTEGIA
2013 2014 2015 2016 2017
Estresa kudeatzeko emakumeentzako tailerra
JAI GIROA ETA AISIALDI EREMUA
1. ESTRATEGIA: Gau-aisialdiko lokaletako langileak prestatzea, arriskuen murrizketan inplikatzeko.
ACTIVIDAD/PROGRAMA PERIODO DE EJECUCIÓN
2013 2014 2015 2016 2017
Ostalarientzako formakuntza
17
2. ESTRATEGIA: Aisialdian eta jai giroan arriskuak aurreikusi eta gutxitzeko ekintzak eta proiektuak sustatzea.
ACTIVIDAD/PROGRAMA PERIODO DE EJECUCIÓN
2013 2014 2015 2016 2017
Alkohola prebenitzeko kanpaina
Txorierriko jaietarako prebentzio-kanpaina
Euskararen aldeko jaiak
Ostalaritza kanpaina
3. ESTRATEGIA: Lonjetan prebentzio-lana sustatzea substantzien arriskuak gutxitzeko, informazioa emateko eta substantzia horien segurtasuna sustatzeko esku-hartzeen
bidez.
ACTIVIDAD/PROGRAMA PERIODO DE EJECUCIÓN
2013 2014 2015 2016 2017
Lokalean
18
5.- EKINTZEN FITXAK
ESKOLA EREMUA
OSASUN ETA KONTSUMO TAILERRA
Eremua Eskola eremua
Hartzaileak Haur hezkuntza eta lehen hezkuntzako ikasleak.
Urtero ikasle kopurua handituz joan da, mila ikasle baino
gehiago izan arte.
Landutako helburua Balioen heziketan integrala den programa bat eskaintzea. Haur
hezkuntzako azkenengo mailatik lehen hezuntza azkenengo
mailara arte ematen da.
Lan areak/landutako
edukiak
Haur hezkuntza
3. Emozioen lanketa (5 urtekoak)
Lehen hezkuntza
1. Autonomizazio prozesua
2. Jolas kooperatiboak
3. Tolerantzia eta errespetua
4. Asertibitatea
5. Gatazka konponketa
6. Talde presioa eta tabakoa
Oharrak Urte askotan zehar egindako programa. Hasiera batean
Txorierriko eskola publikoetako lehen hezkuntzan bakarrik
ematen zen, baina 2016tik aurrera, haur hezkuntzako azkenengo
ikasturteko ikasleekin ere landuda.
HAUR HEZKUNTZAN IPUIN KONTALARIA
Eremua Eskola eremua
Hartzaileak Haur hezkuntzako ikasleak
Urtero 300 ikaslek hartzen dute parte.
Landutako helburua Antzerkia tresna moduan hartuz, haur hezkuntzako ikasleei
balioetan heziketa lantzea.
Lan areak/landutako
edukiak
Berdintasuna
Biodibertsitatea
Emozioak eta sentimenduak
Kooperazioa
Osasuna eta elikadura
Adimen emozionala
Oharrak Lehenengo urteetan talde guztietan “ni neu-zu zeu” obra egiten
da; pertsonen desberdintasuna eta ingurumena lantzen duena.
2016 urtean aldaketa bat ematen da eta eskolei aukera ematen
19
zaie beraiek gaia aukeratzeko. Urte horretatik aurrera ere, 4
urteko ikasleekin egiten dira saioak.
“TABAKO KONTRAKO EGUNA”-REN MAKETA LEHIAKETA
Eremua Eskola eremua
Hartzaileak Lehen hezkuntzako 6. mailako ikasleak
Landutako helburua Tabako kontsumoaren prebentzioa egitea.
Lan areak/landutako
edukiak
Tabakoaren kontrako eguna dela eta, esku-hartze
komunitarioko zerbitzutik urteetan zehar bi ekintza dituen
programa bat martxan jartzen da:
1.- Formakuntza tailerra: tabakoaren inguruan lan egiten da
(jatorria eta osagaiak), erretzeak dakarren osasun-arazoak,
erretzeko motibazioak (talde presioa), ez erretzearen onurak
2.- Maketa lehiaketa: formakuntza osatzeko ikasleei zuzentzen
den maketa lehiaketa bat antolatzen da. Maketa hauek herri
bakoitzeko Osasun zentroetan erakusgai egon dira.
Oharrak 2016. urtean azkenengo aldiz egin zen, eskoletatik jaso zelako
lan asko eskatzen duela maketa bat egiteak. Formakuntza
tailerra gaur egun ere, jarraitzen da egiten.
NERABEEN GARAPEN PROZESUARI BURUZKO TAILERRAK
Eremua Eskola eremua
Hartzaileak Lezamako lehen hezkuntzako 6. maila
Landutako helburua Euren bizi prozesua eremu pertsonalean zein familia eremuan
eta eskola eremuan, nerabeei hausnarkerta egiteko behar
dituzten elementu guztiak eskaintzea.
Lan areak/landutako
edukiak
Nerabezaroan ematen diren aldaketei buruz hitz egiten da. 3
mailatan egiten da lan:
Ikasleak (6 orduko formakuntza)
Familiak (1,5 ordu)
Irakasleak (2 ordu)
Partehartzaileak 19 ikasle (11 mutil eta 8 neska)
Oharrak bakarrik 2013 urtean egin zen
20
SARE SOZIALAK ETA BULLYINGa/CIBERBULLYINGA
Eremua Eskola eremua
Hartzaileak Lehen hezkuntzako (4. eta 6.mailak) eta bigarren hezkuntza (1.
eta 4. maila)
Landutako helburua IKTen erabilpen arduratsua bultzatzea, arriskuak ezagutzea eta
biolentzia eta jazarpenak detektatzea
Lan areak/landutako
edukiak
Lehen hezkuntza 4. maila: Konektatua al zaude? IKT saioak
erabiltzeko, segurtasunaren aldekoak diren ohiturak
barneratzea eta sustatzea.
Lehen hezkuntzako 6. maila. Ez nau inork ikusten baina errua
nirea da! IKT saioak erabiltzeko, errespetua eta
erantzukizunaren aldekoak diren ohiturak eta jarrerak
sustatzea.
DBH 1. Zibererasoa. Ikasleek beharrezko gaitasunak eskuratzea
eta erantzukizunak beren gain hartzea berdinen arteko
jazarpen-egoerak saihesteko eta elkarbizitza positiboa
errazteko.
DBH 4 Dependentzia. Internet eta eskuko telefonoa neurriz
gain erabiltzearen ondorioaz hausnartzea, zentzuz erabiltzeko
jarraibide zehatzak barneratuz.
Oharrak Hasiera batean lehen hezkuntzako 5 eta 6. mailako ikasleekin lan
egiten hasten da, baina heziketa zentroetatik eskaera egiten da
4. mailako ikasleekin lantzen hastea. 4.mailako ikasle gehienek
badaukatelako sakeleko telefonoa erabilten dute.
2016 urtean, era puntual batean, berdintasun zerbitzuarekin
batera eskaitzen da programa hau, eta EPAn ere, sare sozialetan
ematen den biolentziari buruz ematen da tailer bat.
IKASLE LAGUNTZAILE PROGRAMA
Eremua Eskola eremua
Hartzaileak Berdinen arteko gatazka konponketarako esparruak sortu eta
bultzatzea.
Landutako helburua Lehen eta bigarren hezkuntzako ikasleak
Lan areak/landutako
edukiak
• Oinarrizko formakuntza ikasleekin: lehen hezkuntzako
4., 5. eta 6. mailak (6 ordu), DBHko 1., 2. eta 3. mailak
(10 ordu)
• Jarraipenerako ikasleekin batzarrak (8 ordu)
• Irakasleekin batzarrak eta kordinazioa (5 ordu)
Oharrak Programa hau Lauroko ikastolan garatu da urte batzuetan.
2016an bertan behera gelditzen da kostu ekonomiko
altuagatik eta lehenetsi egiten delako eskola publikoekin
lan egitea.
21
KERIK GABEKO GAZTEAK
Eremua Eskola eremua
Hartzaileak Nerabeen artean tabako kontsumoa prebenitzea
Landutako helburua DBHko 1. eta 2. mailak
Lan areak/landutako
edukiak
Bi ekintzaz osatutako programa
1.- Programak eskaintzen duen materialarekin formakuntza
ematea gela barruan.
2.- Logo lehiaketa
Oharrak Irakasleen partetik tutoretza orduetan lan egiteko konpromisoa
behar duen programa da. Nahiz eta, 2017a izan logo lehiaketan
parte hartu den azkeneko urtea, materiala gela barruan ematen
jarraitzen da.
ICEBERG
Eremua Eskola eremua
Hartzaileak Alkoholaren kontsumoak ekar ditzakeen arriskuak ezagutzearen
bitartez gazteen alkohol kontsumoa prebenitzea eta giza
trebeziak garatzea.
Landutako helburua DBHko ikasleak
Lan areak/landutako
edukiak
Gazteen alkohola kontsumoari buruzko Eusko Jaurlaritzatik
datorren programa. Hiru blokeetan zentratzen da:
- Substantzia
- Pertsona
- Ingurua
Oharrak Kerik gabeko gelak programa bezala, gela barrua aurrera
eramateko irakasleen konpromisoa beharrezkoa da. Bakarrik
Lauro ikastolak eramaten du aurrera. 2016-2017 ikasturtean,
osorik eramaten dute aurrera, baina eskatzen duen duen
esfortzuagatik, 2017 -2018 ikasturtean bakarrik beharrezkoak
ikusten dituzten materialak lantzen dabiltza.
OSASUNA EGINBIDEAN
Eremua Eskola eremua
Hartzaileak Zinema heziketa tresna moduan erabiltzea
Landutako helburua IES Txorierri BHIko DBH eta batilerreko ikasleak. Lauro
ikastolako ikasleak eta politeknikako batxiler eta mekanizadoko
ikasleak.
Lan areak/landutako
edukiak
Pelikula bat ikastea eta unitate didaktiko bat erabiliz
hausnarketa egitea. Film hauek landu dira:
Cobardes: bullyinga, beldurra, laguntasuna… lantzeko
Gracias por fumar: drogen gaia lantzen da.
Thirteen: Sexualitatea, heldutasuna, …
22
Unidos por un sueño: laguntasuna, solidaritatea, gatazken
konponketa, …
Oharrak 2014. urtean bakarrik landu zen.
OSASUN SEXUALA PROIEKTUA
Eremua Eskola eremua
Hartzaileak Batxilergoko (1.maila) eta lanbide-heziketako (MEC) ikasleak
Landutako helburua Emaginaren figura ikasleei gerturatzea. Ikasleei sexu heziketan
zalantza edo beharren bat izatekotan beste errekurtso bat
izateko.
Lan areak/landutako
edukiak
Edukiak ondokoak izan dira:
- Heziketa afektibo – sexuala, kontrazepzioa, eta gazteek
dituzten arrisku jarreren prebentzioa.
- STGen detekzioa, aholkularitza eta arrisku jarreren prebentzioa
- Nahi ez diren haurdunaldiak ekiditeko edo murrizteko arrisku
jarrerak prebenitu.
Oharrak Programa honek osasun zentroko emaginak eskaintzen du
dohainik. Oso harrera ona duen programa da eta hezkuntza
zentroetatik jarraipena eskatzen dute. 2016 urtera arte IES
Txorierri BHI, Politeknika eta EPAko ikasleekin egiten zen, hortik
aurrera bakarrik politeknika eta institutuarekin egiten dira.
BERDINTASUNA ETA ELKARBIZITZA DEMOKRATIKOA SUSTATZEKO TAILERRA
Eremua Eskola eremua
Hartzaileak Genero kontzeptua, generoen arteko erlazioak, eta teoria
feministaren oinarrizko printzipioak eta eboluzioa
ezagutaraztea.
Landutako helburua Politeknikako ikasleak
Lan areak/landutako
edukiak
Landutako edukiak hauek izan dira:
- Sexu -genero teoria. Rolak eta genero estereotipoak
- Feminismoaren jatorria eta eboluzioa. Lorpenak eta
erronkak
Oharrak 2013 eta 2014 urteetan, tailerrak berdintasun zerbitzuarekin
batera eramaten dira aurrera. 2015etik aurrera,
Mankomunitateko berdintasun zerbitzuak hartzen ditu bere
gain.
HIESAREIN INGURUKO HITZALDIAK
Eremua Eskola eremua
Landutako helburua Arrisku jarrereko sexu praktikak ezagutzeko eta TSG ezagutzeko
(HIESA barne) ikasleei errekurtsoak ematea.
Hartzailea DBHko 4. maila
23
Lan areak/landutako
edukiak
Programak izan dituen edukiak:
- Sexuaren bidez transmititzen diren gaixotasunak ezagutzea.
- Gazteen artean nola zabaltzen diren STGak ezagutzea eta
euren ezaugarriak. (Globalizazioa eta patologia sexualen
mugikortasuna).
- Euskal Autonomi Erkidegoan STGak zelan dauden ezagutzea.
(estadistikak urteka, kasu berriak,…).
- Gaixonasun bakoitzaren ezaugarriak ezagutzea, nola kutsatzen
diren eta transmisioa nola egiten den: HIESA, sifilia, gonorrea,
klamidiosia, A-B-C hepatitisak, giza papilomaren birusa, ...
- Arrisku jarreren murrizketa eta erantzunkizunak.
ALKOHOLA OHIAK HITZALDIAK
Eremua Eskola eremua
Landutako helburua Osasun publikoan alkoholaren kontsumoak daukan influentzia
erakustea. Eta alkoholarekin arazoak dituzten pertsonentzako
dauden errekurtsoak erakustea.
Hartzailea IES Txorierri BHIko 4. DBH
Oharrak 2015 urtera arte Mankomunitateak hitzaldi hauek antolatzen
zituen, hortik aurrera, elkartearen kontaktua bakarrik pasatzen
diegu institutuko orientatzaileei.
MANUENE ELKARTEAREN HITZALDIA
Eremua Eskola eremua
Landutako helburua Drogen inguruko kontsumoak ekar ditzakeen arazoak
ezagutaraztea
Hartzailea IES Txorierriko BHIko 4. DBko ikasleak
Oharrak 2015 urtera arte Mankomunitateak hitzaldi hauek antolatzen
zituen, hortik aurrera, elkartearen kontaktua bakarrik pasatzen
diegu institutuko orientatzaileei.
CANNABIS-AREN KONTSUMOA PREBENITZEKO PROGRAMA
Eremua Eskola eremua
Hartzaileak IES Txorierri BHIko 1DBHko ikasleak
Landutako helburua Cannabisaren kontsumoaren inguruan, talde presioak zer nolako eragina duen eta hausnarketa egitea horri aurre egiteko dauden baliabideei buruz
Lan areak/landutako
edukiak
- DROGAK: cannabisa. - KONTSUMO MODUAK - CANNABIS-AREN MITOAK - GIZA TREBEZIAK
Autoestimua Erabakiak hartzea Talde presioa
24
Oharrak Batez ere talde presioaren gaia lantzen da, eta ez horrenbeste cannabisaren gaia.
HEZIKETA AFEKTIBO SEXUALA
Eremua Eskola eremua
Landutako helburua Sexualitatea osotasunean ikustea
Hartzaileak Bigarren hezkuntzako ikasleak (IES Txorierri BHIko 1., 2., 3. DBH eta ZIG gela)
Lan areak/landutako
edukiak
1. DBH (2 ordu) Zer da sexua eta sexualitatea? Sexologiaren garapena. Nerabezaroaren aldaketa fisiko eta psikologikoak. 2. DBH (2 ordu) Erakarpena vs edertasuna. Desioaren orientazioa. Sexualitatearen parteak: desioak, lotsak eta beldurrak… 3. DBH (6-8 ordu) Autoestimua dibertsitatetik. Sexu organoen anatomia eta fisiologia. Desioaren orientazioa (heterosexualitatea eta homosexualitatea). Erlazio osasuntsuen sustapena. IKTen gestioa. STG… ZIG gela (4 ordu) Zer da sexua eta sexualitatea? Nerabezaroaren aldaketa fisiko eta psikologikoak.
Oharrak Hasiera batean IES Txorierri BHIko ikasleekin eta politeknikako ikasleekin egiten zen. 2015.urtean IES Txorierri BHIko ikasleekin eta Lauro Ikastolako ikasleekin lantzen hasten da. Gaur egun, bakarrik IES Txorierri BHIko ikasleekin aurrera eramaten da. 1.2.3 DBH eta ZIG gelarekin.
ALKOHOL-ARRISKUA PROGRAMA
Eremua Eskola eremua
Landutako helburua Droga eta alkoholaren inguruko arriskuak ezagutzea. ondorioei eta arriskuei buruz informazioa ematea eta kontsumitzea erabakitzen bada, erabilera arduratsu bat egitea.
Hartzaileak 16 eta 25 urte bitarteko gazteak IES Txorierri BHI, Politeknika, PCPI (2016 urtera arte Lauro Ikastolarekin ere egin zen).
Lan areak/landutako
edukiak
Bi fasetan batzen dira tailerrak: lehenengoan aurre-test bat egiten da non ikasleen landuko den gaiari buruzko ezagupenak hausnartzen diren; eta bigarren fase batean; hauen inguruko azalpen teorikoa ematen zaie aurretik egindako galderak oinarritzat hartuta. Landutako edukien artean kontsumoen arriskuak, kontsumo arduratsua eta norberako zainketa, bai fisikoa baita psikologikoa ere, lantzen da.
Oharrak Ibilbide luzea duen eta Eusko Jaurlaritzak diruz lagunduta dagoen programa da. Oso ondo hartzen dute ikasleek eta irakasleek.
25
ADIMEN EMOZIONALAREN INGURUKO TAILERRA
Eremua Eskola eremua
Landutako helburua Autoestimu onuragarri baten garapena izateko tresnak ematea
Hartzaileak EPAko ikasleak
Lan areak/landutako
edukiak
Landutako edukiak ondokoak izan dira: - Autoestimuaren 5 oinarriak - Pentsamenduaren kontrola eta irudi negatiboak - Estresa kontrolatzeko estrategiak. - Barreterapia - Erlajazioa eta irudikapena.
Oharrak Proiektu hau 2014 eta 2015 urteetan egin zen. Zentrotik erabaki zuten programarekin ez jarraitzea.
FAMILIA EREMUA
FAMILIA ESKOLA PROGRAMAK
Eremua Familia eremua
Landutako helburua Familiei garai desberdinetako heziketa prozesuari aurre
egiteko analisirako elementuak eta tresnak eskaintzea.
Arrisku egoerak ekiditeko eta osasungarriak diren ohiturak
bultzatzeko.
Hartzaileak 0 eta 12 urteko umeen familientzako
Lan areak/landutako edukiak Eskola bakoitzeko AMPAk urtero herri bakoitzean landuko
diren gaiak aukeratzen dituzte. Azkenengo urteetan
landutako gaien adibideak hauek dira: autoestimua, sare
sozialak eta teknologia berriak, komunikazioa, etxerako
lanak, sariak eta zigorrak, gaixotasunak, heriotza, …
Oharrak Eman den lehenengo aldaketa izan da, programaren izenak
izan duen garapena: hasieran, “escuela de padres”, gero
“escuela de Padres y Madres” eta gaur egun “Escuela de
Familias”. Inklusiboago egiteko eta familia mota desberdinak
kontuan hartzeko. Eman den beste aldaketa bat, adinei
dagokio. 2016 urtera arte hartzaileak 3 urte baino gehiago
dituzten umeen familiak ziren, hortik aurrera, hasiera batean
proba moduan 3 hitzaldi egin ziren Derion 0-3 urte dituzten
umeen familiakoentzat, baina 2017tik aurrera udal
bakoitzean hitzaldi bat 0-3 urte bitarteko umak dituzten
gurasoei zuzenduta egon dira.
26
NERABEAK DITUZTEN FAMILIENTZAKO HITZALDIAK
Eremua Familia eremua
Landutako helburua Familiei nerabezaro garaiari aurre egiteko analisirako
elementuak eta tresnak eskaintzea. Arrisku egoerak
ekiditeko eta osasungarriak diren ohiturak bultzatzeko.
Hartzaileak 12 eta 18 urte bitarteko gazteak dituzten familiei
Lan areak/landutako edukiak Landutako gaiak honakoak izan dira:
- Drogen kontsumoaren prebentzioa nerabezaroan.
- Adimen emozionala
- Komunikazioa
Oharrak Gaztetxoen familiei ematen zaien hitzaldiei jarraipen bat
eman nahian, 2017tik aurrera gai puntualak ematea
proposatzen da. Duda barik oso harrera ona izan dute, eta
parte hartu duten familiak oso pozik egon dira landutako
gaiekin.
PROGRAMA BÁSICO PRIMEROS AUXILIOS
Eremua Familia eremua
Landutako helburua Jaio berri eta umeek izan ahal dituzten arazo edo
larrialdietara aurre egiteko oinarrizko formakuntza ematea.
Hartzaileak Jaio berri edo umeak dituzten familiak
Lan areak/landutako edukiak Jaio berri eta umeak dituzten familientzako lehen sorospen
ikastaroa.
Oharrak 2017tik eskaintza hau egiten da jaio berri edo ume txikiak
dituzten familiei. Oso harrera ona eduki du.
EREMU KOMUNITARIOA
OSASUNKI
Eremua Eremu komunitarioa
Landutako helburua Kirol monitoreei eta entrenatzaileei kirol ekintza osasuntsua
aurrera eramateko eta kontsumo arduratsua izateko behar
dituzten hezkuntza jarraibideak eskaintzea.
Hartzaileak Entrenatzaileak eta kirol monitoreak
Lan areak/landutako edukiak Edukiak 4 bloke hauetan banatu dira:
Osasuna kirolean
Psikologia eta balioak kirolean
Gizon eta emakumeen arteko berdintasuna kirolean
Elikadura kirolean
Kontsumo arduratsua
27
Oharrak Nahiz eta hasiera batean harrera ona izan, azkenengo urtean
taldea ateratzeko zailtasunak izan genituen. 2017an,
momentuz, berriro ez eskaintzea erabakitzen da.
ERRETZERI UZTEKO IKASTAROA
Eremua Eremu komunitarioa
Landutako helburua Erretzeari uzteko motibazioa bultzatzea parte-
hartzaileengan. Eta tresnak eta behar duten laguntza ematea
tabakoa uzteko.
Hartzaileak Erretzen duten pertsonak
Lan areak/landutako edukiak 8 saio (astero bat) non hurrengo lan estruktura jarratzen
den: kontsumoaren jaitsiera, kontsumitzeari uztea, mezuen
bidalketa indartzeko.
Oharrak Arrakasta izugarria duen ikastaroa da, bai parte-hartzaile
kopuruagatik baita lorpen tasari (%70a inguru) dagokionez.
Urtero taldea betetzen da, eta baliteke jendea itxarote-
zerrendanere egotea. Hasiera batean bi talde eskaintzen
ziren, baina 2016tik aurrera, talde bakarra egiten da, nahiz
eta formatzaileak ere esan, 20 pertsonako taldea oso handia
dela lan egiteko.
OSASUNAREN ASTEA
Eremua Eremu komunitarioa
Landutako helburua Bizitza osasuntsua bultzatzea
Hartzaileak Biztanleria osoa
Lan areak/landutako edukiak Osasunaren astearen ospakizunean bi estrategia jarri dira abian:
- Osasunaren aldeko karrea -martxa (urtero Txorierriko bi herri desberdin lotzen dituena)
- Sentsibilizazio kanpainak (kirolari buruzko hitzaldiak, elikadura, …)
Oharrak Osasunaren inguruan ekintza desberdinak egiten ziren egun batean, baina 2016tik aurrera, bakarrik oasasunaren aldeko karrera – martxa egiten hasi zen. Urtero Mankomunitateko bi herri desberdin lotzen ditu. Izen-ematearekin batzen den diru kopuru guztia udalek aukeratzen dituzten elkarteei ematen zaie.
28
OINARRIZKO LEHEN SOROSPENAK
Eremua Eremu komunitarioa
Landutako helburua Larrialdi egoeretan aurkitzen diren pertsonen aurrean
jokatzeko erari buruzko formakuntza eskaintzea.
Hartzaileak Biztanleria orokorrean
Lan areak/landutako edukiak Oinarrizko lehen sorospenak
Oharrak Gaur egunera arte, oinarrizko lehen sorospen ikastaroa
eskaini da (20 ordu eta titulu ofiziala eskuratzeko
aukerarekin). Urtero oso harrera ona eduki du, baina 2017
urtetik bertan behera gelditu da beharrezkoa den
gutxienezko pertsona kopurura ez delako heldu.
GARUNA PROIEKTUA
Eremua Eremu komunitarioa
Landutako helburua Euskara zahartzaroan bigarren hizkuntza bezala eduki ahal
dituen onurak ikuspegi neurozientifiko batetik aztertu.
Hartzaileak 60 urteko gorakoentzat
Lan areak/landutako edukiak BCBLko ikertzaileen jarraipenarekin euskara klaseak
eskaintzea (4 ordu); ongizate orokorra neurtuz eta parte-
hartzaileen osasun mentala hobetzea.
Oharrak 2014-2015 ikastarorako planteatu da. Baina jasotako
eraginagatik 2015-2016 urtean errepikatzea adosten da.
Eremua 53 pertsonak parte hartu dute (27 emakumek eta 50
gizonek)
HIESAREN KONTRAKO NAZIOARTEKO EGUNA
Eremua Eremu komunitarioa
Landutako helburua Biztanleria sentsibilizatzea (batez ere gazteei) IHESAren
inguruan. Jarrera osasungarriak bultzatzea arrisku jarrerak
saihestuz.
Hartzaileak Biztanleria orokorrean
Lan areak/landutako edukiak HISAREN kontrako nazioarteko eguna dela-eta, urtero
ekintza desberdinak osatzen dituen kanpaina martxan jarri
da:
1. Udal bakoitzak lazo gorria duen pankarta bat
eskegiko du udaletxean (abenduaren 1aren
inguruan)
2. Mitoak bertan behera uzten dituen eta prebentzioa
indartzen dituzten ekintzak azaltzen dituen diptikoak
banatzen dira.
3. Expo-Hiesa: 1987tik 2013ra egin diren kanpainen
kartelak osatzen duen erakusketa da. Erakusketa
hori, hasieran, liburutegian jartzen zen baina 2016
29
urtetik aurrera, urte bakoitzean bi gaztegunetan
jartzen da.
Oharrak Urtero bi gaztegunetan jartzen da ExpoHIESA. Gainera,
monitore lanetan dauden pertsonak, materiala lantzen dute.
Horrela, gazteak informatu egiten dira eta HIESA zer den
ikasten dute.
GAZTEGUNEETAN TAILERRAK
Eremua Eremu komunitarioa
Landutako helburua Kontsumoan arrisku egoerak prebenitzea
Hartzaileak Gaztelekuetako gazteak
Lan areak/landutako edukiak Urte hauetan zehar landutako gaiak hauek izan dira:
- Sare sozialen arriskuak
- Adikzioak genero ikuspegitik.
- Sexualitatea
Oharrak Urtero gai desberdin bat lantzen da gazteekin. Horretarako
kurtso hasieran monitoreekin batzartzen gara landu behar
diren gaiak ezagutzeko.
AISIALDI ETA JAI GIROA
ALKOHOLAREN KONTSUMOA PREBENITZEKO KANPAINA
Eremua Aisialdi eta jai giroa
Landutako helburua Alkoholaren gehiegizko kontsumoa prebenitu sentsibilizatuz
eta informatuz.
Hartzaileak Gazteekin batez ere
Lan areak/landutako edukiak Jaia dagoen lekuan stad baten bitartez, alkoholaren
kontsumoa aztertzen da:
- Galdetegi baten bidez, non, sexua, adinak, eman den alkohol kontsumoaren kantitatea eta joan-etorriren bat egingo den ala ez.
- Alkohol proba: alokohol mailaren neurketa - Informazioaren banaketa: Lortutako kontsumoei
buruzko informazioa ematen da baita autoa hartzeko itxaron beharreko denborari buruzkoa ere.
Oharrak Urtero bi herri desberdinetan egiten da.
30
TXORIERRIKO JAIETARAKO PREBENTZIO-KANPAINA
Eremua Aisialdi eta jai giroa
Landutako helburua Alkoholaren kontsumoaren prebentzioa eta sexu
harremanetan arriskuak prebenitzea
Hartzaileak Biztanleria orokorrean, baina gazteekin batez ere.
Lan areak/landutako edukiak Txorierriko jaietan kartelak jarri, alkoholimetroak banatu eta
kondoiak txosnetan eta taberna desberdinetan banatu dira.
Oharrak Txosnetan materialaren banaketa.
EUSKARAREN ALDEKO JAIAK
Eremua Aisialdi eta jai giroa
Landutako helburua Alkoholari buruzko informazioa ematea euskararen aldeko
jaietara doazen pertsonei, eta alkoholaren konstumoaren
inguruako hausnarketa bat egitera bultzatzea
Hartzaileak Biztanle guztiak.
Lan areak/landutako edukiak Euskararen aldeko jaietarako bidean informazioa duten
triptikoak banatzen dira eta alkoholaren kontsumoaren
inguruko bideo bat jartzen da.
Oharrak Autobusen monitoreek bantzen dituzte triptikoak
autobusean doazenen artean.
OSTALARIEKIN KANPAINA
Eremua Komunitarioa
Landutako helburua Ostalariak droga kontsumoaren prebentzioan inplikatzea eta
kalitatezko aisialdia sustatu arriskuen murrizketa bultzatuz.
Hartzaileak Txorierriko ostalariak.
Lan areak/landutako edukiak Bi estrategia desberdin landu dira:
- Adin txikikoei alkoholaren salmentaren kontrako kanpaina. Txorierriko taberna guztiei eskutitz bat bidali zaie debekuaren kartelarekin batera.
- Droga-mendekotasunean formakuntza
Oharrak 150 ostalari lokal.
Eremua Eusko jaurlaritzatik bideratutako kanpaniak izan dira.
LOKALEAN PROGRAMA
Eremua Komunitarioa
Landutako helburua Txorierriko gazteen errealitatera hurbiltzea.
Hartzaileak Gazte lokalen erabiltzaileak
Lan areak/landutako edukiak Lokaletako gazteekin ezagupen desberdinak landu dira.
Batetik, lokalen ordenantza berezia landu da (aseguruak,
kontratuak, gutxienezko beharrak,…), bestetik bizilagunen
31
arteko harremanak, zaratak, eta abar eta azkenik, drogen
kotsumoak eta arriskuen murrizketak lantzen dira.
Lokal batzuetan ere, berariazko tailerrak egin dira
sexualitatearen inguruan, berdintasunaren inguruan edota
kontsumoen inguruan.
Azkenik, gazteen artean udaletan aurrera eramaten diren
ekintzetan parte-hartzea bultzatuda.
Oharrak Txorierrieko udalerri desberdinetako gazte lokalak eta gazte
taldeak.
Eremua Urteetan zehar garatutako programa izan da. Hasiera batean,
hezkuntza zentroetarako laguntza moduan sortu zen, baina
gaur egun ia gazte lokal guztietan presentzia duen programa
bihurtu da.
32
6.- ONDORIOAK ETA GOMENDIOAK
Esku-hartze eremuak eta taldeak: Programa eta ekintzen parte garrantzitsu bat eskola eremuan
(hezkuntza formalean) eman da, batez ere, ume eta gazteekin.
Esku-hartze esparruak: estrategien multzo handiena batez ere heziketa zentroetan garatu dira, ondoren
jai eta aisialdi esparruak eta azkenik familia.
Esku-hartze ildoak: ekintza gehienak prebetzio unibertsalean kokatzen dira eta gutxiengoa prebentzio
selektiboan, batez ere gazteei zuzenduta egon dira eta batez ere hezkuntza formalean garatudira, batez
ere institutuan eta lanbide heziketako zentroetan.
Urteak igarota ikusten da programen jarraipena eta finkapena bilatu dela eta gainera programa
integralagoak (osasun eta kontsumo tailerrak, alkohol-arriskua) bilatu dira, pixkanaka-pixkanaka ekintza
puntualak alde batera utzita.
Planteatzen da, etorkizunari begira, finkatu/bultzatu/lagundu irakasleak, zerbitzuari dagozkien gaietan
formakuntza bat izan dezaten; hala nola, kontsumoen aurrean protokolo bat sortzea, substantzia gabeko
adikzioak ezagutzea, eta abar.
Orain esparru bakoitzeko alderdi batzuk azaltzen dira:
Hezkuntza eremua
• Batez ere, programak, bigarren hezkuntzan, batxilergoan eta lanbide-heziketan garatu dira. Baina,
azpimarratu behar da, haur hezkuntzako azken mailatik eta lehen hezkuntzako maila guztietan zehar egin
diren programa integralak. Bertan lan egiten da prebentzio unibertsal batetik gaitasunak edota
prebentziorako baliagarriak diren beste hainbat tresna landuz (emozioen kudeaketa, gatazken
konponketa, talde presioa, enpatia,…).
• Nahiz eta hasiera batean, eskuko planak, irakasleekin eta ikasleekin aldi bereko esku-hartzea planteatu,
urte hauetan zehar egindako esku-hartzea, ikasleekin planteatu da, batez ere. Irakasleekin garatu diren
ekintzak informatzera edota aholkularitzara bideratu dira eta ez formakuntzara. Irakasleekin egiten den
formakuntzari buelta bat eman behar diogu.
• Hezkuntza zentroek, egiten diren programa guztiak, euren eskola kurrikulumean barneratuta
daukatenez, “pre” eta “post” bat egiten dute.
• Landu diren gai desberdinei aldaketa eman zaie, egoerari edota momentu bakoitzeko beharrei eta
gizartean dauden arazoei aurre eginez (adibidea: tabakoa / substantziarik gabeko adikzioak).
• Ikasle kopurua areagotzea azpimarratu behar da. Urtero 2200 ikasleengana heltzen gara, eta euren (eta
modu ez zuzen batean, euren familiengana)
• Programak /momentuak egon dira non hezkuntza zentroak laguntza bat behar izan duten, bai prozesu
bat aurrera eramateko, baita materialekin lan egiteko ere. Zerbitzutik hori ere egin da (adibidea: Iceberg
/ kerik gabeko gazteak)
33
• Azpimarratzekoa da H.H.I ko (Helduentzako Eskola) ikasleekin egindako esku-hartzea ez zegoela
aurreikusita; baina, urte hauetan zehar esku-hartzea egin da. 2017tik aurrera HHIn egiten aurrera
eramaten diren programa kopurua nabarmen murrizten dira.
Familia eremua
• Nahiz eta heziketa etapa guztietan dauden ume eta gazte guztien familientzako ekintzak aurrera
eraman, azken urteetan garrantzirik handiena izan duten programak, 3-12 urte bitarteko gazteen familiei
zuzenduta egon direnak izan dira (familia eskola, nerabeen familientzako hitzaldiak,…). Gainera,
azpimarratu behar da azken urteetan, beste adin tarte bati ere zabaldu dizkiogula ekintza horiek: 0-3 urte
bitarteko haurren gurasoei, hain zuzen ere.
• Martxan jarritako ekintzak prestakuntzari zuzenduta egon dira eta ez materialen sorkuntza eta
difusioari.
• Kontutan hartu behar da, udalerri batzuetako errealitatea, Deriokoa adibidez, azken urteetan erdi
mailako adin tartea (30-40 urte) nabarmenki handitu da. Beraz, umeen kopurua ere handitu egin da.
Horrek, giza talde honi eskaintzen zaizkion tailerren sorkuntza bultzatu du (jaio berri eta umeen
familientzako lehen sorospeneko ikastaroa, adibidez, edo 0 eta 3 urte bitarteko umeen familientzako
familia eskola).
• Azpimarratu behar da, bestalde, egindako lan guztia, prebentzio unibertsal batetik egin dela, ez dela
behar zehatzei erantzuna eman (eskaera zuzena egon ez delako/ kasuak deribatzen ez direlako/…).
• AMPA ezbedinekin lan egitea oso zaila dela aitortu behar da.
• Etorkizunari begira, baloratzen da, nerabeen familiei zuzendutako ekintza puntualak, hezkuntza
zentroetan egiten diren ekintzekin bat egitea, denbora kontuan hartuta, edo, urteko garaia zein den
kontuan hartuz (adibidea: TCA eta uda).
Eremu komunitarioa
• Eremu komunitarioan egin diren ekimenak batez ere ekintza puntualagoak izan dira eta gehien bat
helduei zuzendutakoak. Lehenengo urteetan, pisu handiena hartu duten taldeak, hirugarren adinekoak
izan dira, gero, urteak igarota, adineko jendeari zuzendutako ekintzek garrantzia galduz joan dira.
• Esparru desberdinetan eta talde desberdinekin lan egin da. (osasunaren inguruko egunaren inguruan,
jai giroan, emakume eta psikofarmakoekin,…)
• Helduekin batez ere osasunaren sustapena landu da eta gazteekin kontsumoen prebentzioa.
• Aisialdian eta jai giroan martxan jarritako ekintzak batez ere, gazteen artean drogen kontsumoaren
inguruan zentratu dira.
• Lehenengo urteetan prebentzio programak ostalaritzan ere eman ziren, batez ere, tabakoaren lege
berria zela eta. Azkenengo urteetan eremu honetako lana geldituegin da.
34
• Azpimarratzekoa da, lokalen programaren eboluzioa; pixkanaka-pixkanaka forma hartzen joan da eta
gazteen artean garrantzia hartzen joan da. Gazte lokalak, gazteekin esku-hartzea egiteko leku ezin hobeak
dira, euren espazioa delako eta bertan eroso eta “aske” sentitzen direlako. Programaren funtzionamendu
ona lortzeko, zerbitzutik koordinazio eta jarraipen lana garatuda azken urte honetan zerbitzuaren ardatz
bihurtuz, bai egon den eskaeragatik eta bai programak hartu duen garrantziagatik ere.
GOMENDIOAK
Helburu estrategiko gehiago eta ikuspegi orokorrago bat bultzatzen duten programa integralagoak
aurrera eraman.
Udal eremu guztietan osasunaren ikuspegia era transbertsal batean sustatu.
Reforzar la coordinación y la cooperación con diferentes agentes sociales.
Potenciar espacios de participación para fortalecer el enfoque comunitario.
Potenciar la formación de agentes de salud que puedan tener un carácter multiplicador.
Reforzar actividades con otros servicios de la Mancomunidad, como puede ser con el servicio de Igualdad
o con el de Euskera.