TRATU TXARRAK• HELBURUAK:

– Norberaren nortasuna, ezaugarriak eta esperientzia pertsonalak ezagutu eta onartzea.

– Afektibitatea lantzea eta sentimenduak eta emozioak adieraztea

– Bidegabekeria- eta bereizkeria-egoerak antzematea eta aztertzea

– Pertsona guztien eskubide- eta aukera-berdintasuna defendatzea

TRATU TXARRAK• Programazioarekin bat datozen helburuak

honakoak izango dira Herritartasunerako eta Giza Eskubideetarako Hezkuntzaren arloari dagokionez: – Talde-jardueretan parte hartzea– Giza gorputzaren ezagutzatik ondorioztatzen diren

osasun-ohitura eta nork bere burua zaintzeko ohiturekin bat eginez jokatzea.

– Gatazkaren existentzia onartzea;

TRATU TXARRAK• Programaren helburu didaktikoak

– Norberaren nortasuna, ezaugarriak eta esperientzia pertsonalak ezagutu eta onartzea, eta halaber, gainerakoekiko desberdintasunak errespetatzea.

– Pertsona bakoitzaren gorputza aztertzea eta sexualitatea modu naturalean bizitzea.

– Pertsona guztien eskubide- eta aukera-berdintasuna defendatzea, gizonezkoen eta emakumezkoen arteko eskubide-berdintasuna balioestea.

– Bereizkeria dakarten estereotipoak, aurreiritziak eta rolak baztertzea, eta berdintasunezko jarrerak bultzatzea.

– Afektibitatea lantzea, sentimenduak eta emozioak adieraztea eta hauen inguruan hausnartzea.

TRATU TXARRAK• EDUKIAK

– Orain arte aipatu diren bi jakintza arloetako edukiak barne hartu dira programaziorako edukiak hautatzeko orduan:

– Norberaren higienea, atsedena, aisia egoki erabiltzea eta norberaren gorputza zaintzea balioestea.

– Giza gorputzaren parteak identifikatzea. Norberaren gorputza eta besteenak onartzea, haien aukera eta mugekin. Organo genitalak.

– Familia-ereduak. Familiako kideen arteko harremanak. Etxeko zereginen banaketa orekatua eta erantzukizunak norberaren gain hartzea. Zuhaitz genealogikoa.

– Gizarte-organizazioak: lagunartea, taldeak, auzoa. Kideen arteko harremanak eta parte-hartzea.

– Sentimenduak eta emozioak antzematea eta adieraztea.– Pertsonen arteko begirune- eta lankidetza-harremanak.– Emakumezkoen eta gizonezkoen arteko bereizkeria- egoerak antzematea.– Gizonezkoen eta emakumezkoen eskubide-berdintasuna balioestea familian eta lan-

eta gizarte-munduan.

AURKEZPENA

• Definizioa

• Tratu txar motak

• Zer egin dezakegu?

• Tratu txarrak ematearen arrazoiak

ARIKETA (5 min): Banaka “tratu txarraren” definizio bat eman.

ZER DIRA?

Haur batek tratu txarrak pairatzen dituela diogu, zaindu behar duten

pertsonek edota erakundeek bortizkeria fisikoa, psikikoa edo sexuala ondoriotzat

dituzten portaera anomaloak dauzkatenean haurrarekiko, edota

zaintzen ez dutenean, nahiz heltze eta garapen-prozesu egokia izateko adinako

arreta egiten ez diotenean.

DATUAK DATUAK (2007ko Irailean Santiago de Compostelan egon zen (2007ko Irailean Santiago de Compostelan egon zen Psikiatriako XI Kongresu Nazionalean emandako Psikiatriako XI Kongresu Nazionalean emandako datuak)datuak)

• Espainiako estatuan haurren Espainiako estatuan haurren %8ak jasaten%8ak jasaten dituzte tratu txarrak. Guzti hauetatik bakarrik dituzte tratu txarrak. Guzti hauetatik bakarrik %0,8a salatzen%0,8a salatzen da. da.

• 10 10 haurretahaurretatik 6ektik 6ek jasaten dute jasaten dute tratu txar tratu txar psikikopsikiko edo emozionala. edo emozionala.

• 100tik 4ek100tik 4ek jasaten dituzte jasaten dituzte gehiegikeria gehiegikeria sexualaksexualak..

• 10tik 4ek10tik 4ek jasaten dituzte jasaten dituzte tratu txar fisikoak.tratu txar fisikoak.• Aurretik aipatutako kopuru hauetatik zatirik Aurretik aipatutako kopuru hauetatik zatirik

handienak, handienak, ez dituez ditu bere zaintzaileengandik bere zaintzaileengandik oinarrizko beharrak jasotzenoinarrizko beharrak jasotzen..

MOTAK

5) BULLYING4) SEXU ERASOAK

3) ABANDONOA

1) FISIKOAK 2) EMOZIONALAK

TRATU TXAR FISIKOAKTRATU TXAR FISIKOAK

• Tratu txar fisikoa; kolpeak, iletik tira Tratu txar fisikoa; kolpeak, iletik tira egitea, ostikoak, ziztadak...eta egitea, ostikoak, ziztadak...eta antzekoen ondorioz sortzen diren antzekoen ondorioz sortzen diren lesioak diralesioak dira..

• Ume edo nerabeei kalte fisikoa edo Ume edo nerabeei kalte fisikoa edo gaixotasuna eragin diezaiekeen gaixotasuna eragin diezaiekeen gurasoen edo zaintzaileen edozein gurasoen edo zaintzaileen edozein ekintza har daiteke tratu txartzat, ekintza har daiteke tratu txartzat, istripuz gertatutakoak izan ezikistripuz gertatutakoak izan ezik..

MOTAK; EZBERDINAK

TRATU TXAR EMOZIONALAKTRATU TXAR EMOZIONALAK Familiarteko edozeinek Familiarteko edozeinek umea iraindu, gutxiestenumea iraindu, gutxiesten

duenean ematen da, duenean ematen da, abandonatzearekin mehatxatuabandonatzearekin mehatxatu edo umeen arteko edo umeen arteko harremanak oztopatzenharremanak oztopatzen dituenean. dituenean.

Honen barruan hauek sartzen dira:Honen barruan hauek sartzen dira:– Gaitzespena:Gaitzespena: umearen elkarreraginei uko egitea, umearen elkarreraginei uko egitea,

familiarteko harremanetatik baztertzea, bere familiarteko harremanetatik baztertzea, bere buruaz iritzi txarra sortzea...buruaz iritzi txarra sortzea...

– Ikaratzea:Ikaratzea: zigor beldurgarriez mehatxatzea, edo zigor beldurgarriez mehatxatzea, edo eskuratu ezin den helburua ezarriz, ez lortzearren eskuratu ezin den helburua ezarriz, ez lortzearren zigortzea.zigortzea.

– Isolatzea:Isolatzea: giza harreman arruntak galaraztea. giza harreman arruntak galaraztea. – Haurraren Haurraren garapengarapen prozesua zaildu edo prozesua zaildu edo eragozteneragozten dituzten dituzten jokaerakjokaerak (haurraren gunean (haurraren gunean indarrez sartuz, gehiegizko babesa, e.a.)indarrez sartuz, gehiegizko babesa, e.a.)

TRATU TXAR EMOZIONALAKTRATU TXAR EMOZIONALAK

BIDEOA:Bi adibide aztertu eta BIDEOA:Bi adibide aztertu eta estabaidatzeko.estabaidatzeko.

http://www.youtube.com/watch?http://www.youtube.com/watch?v=aPL0Zf8SvgU&feature=relatedv=aPL0Zf8SvgU&feature=related

http://www.youtube.com/watch?http://www.youtube.com/watch?v=tdswWm5QpMM&feature=relatedv=tdswWm5QpMM&feature=related

MOTA EZBERDINAK

ABANDONO FISIKO ETA ABANDONO FISIKO ETA EMOZIONALAEMOZIONALA

• ABANDONO FISIKOAABANDONO FISIKOA umearen oinarrizko umearen oinarrizko premia fisikoak ( elikadura, jantziak, premia fisikoak ( elikadura, jantziak, zainketa, heziketa, garbitasuna,…) aldi zainketa, heziketa, garbitasuna,…) aldi batez edo jarraian, behar bezala zainduta batez edo jarraian, behar bezala zainduta ez daudenean ematen da.ez daudenean ematen da.

• ABANDONO EMOZIONALAABANDONO EMOZIONALA gertatzen da, gertatzen da, heldu, guraso edo tutorearen erantzun eza heldu, guraso edo tutorearen erantzun eza dagoenean, umearen adierazpen dagoenean, umearen adierazpen emozionalei edo hurbilpen, elkarrekintza emozionalei edo hurbilpen, elkarrekintza eta harreman eskakizunei dagokionean.eta harreman eskakizunei dagokionean.

MOTA EZBERDINAK

SEXU GEHIEGIKERIAK

Pertsona baten borondatearen aurka ezarritako sexu portaerak dira sexu erasoak; exhibizionismoa, hitz lizunak, bortxaketa, sexu jazarpena etab.

Mota desberdinetakoak izan daitezke:Sexu erasoak: Indarkeria tarteko dela gertatzen diren

erasoak dira. Kasurik argiena bortxaketa da.Sexu abusuak: Indarkeriarik gabe egiten diren erasoak

dira. Hemen sartuko lirateke, adingabekoak, adimen urritasuna duten pertsonak… baliozko adostasunik eman ezin dezaketen pertsonen aurka egindako erasoak dira

SEXU GEHIEGIKERIAK

ARIKETA:

1.1) NOLA TREBATUKO GAITEZKE SEXU GEHIEGIKERIA ZER DEN BEREIZTEKO ?

2.2) ETA HAU EKIDITEKO?

3. (15 min 5eko taldeetan)

SEXU GEHIEGIKERIAKPROGRAMA COMUNITARIO DE ABUSO SEXUAL Y OTROS

MALOS TRATOS INFANTILES

• Gure genitalak(1) 70. orrialdea

• Nork uki dezake gure gorputza? (3) 72. orrialdea

• Zer dugu gustoko? Eta zer ez? (5, 7) 77, 82. orrialdeak

• Esan EZ!!!!!!!!! (6) 80. orrialdea

• Zer dira sexu gehiegikeriak ? (10) 88, 89, 91. orrialdeak

• Segurtasun pertsonala (12,13) 95, 96, 97 orrialdeak

• Zer esan behar dut? Eta zer ez?(17) 107. orrialdea

• Eskatu laguntza (19) 113. orrialdea

MOTA EZBERDINAK

BULLYINGBullying-a eskolaumeen arteko etengabeko mehatxu eta tratu txarrei deitzen zaio. Gehienetan helduen presentziatik kanpo gertatzen da eta irain hauen helburua biktima babesgabe bat lotsaraztea, umilatzea eta erasotzailearen menpean jartzea izaten da, eraso fisikoak, hitzezkoak edo sozialak erabiliz. Honako baldintzak gertatzen direnean Bullying-az hitz egin dezakegu:

Menderatze - mendetasun erlazioa dago; erlazio horretan bat erasotzailea da beti eta beste biktima.

Erasoak denbora luzez eta behin eta berriz gertatzen dira

BULLYING

BIDEOA:http://www.youtube.com/watch?

v=qvt5S5-YmNw&feature=related(ikusi eta denen artean komentatu)

BIDEOA:http://www.youtube.com/watch?

v=ch1SwcAra-Ehttp://www.youtube.com/watch?

v=Sm9xAWZPXbU&NR=1&feature=fvwp

(ikusi eta denen artean komentatu)

CYBER BULLYING

INGURUKOAK, TRATU INGURUKOAK, TRATU TXARREN AURREAN ZER TXARREN AURREAN ZER

EGIN DEZAKEGU?EGIN DEZAKEGU?Haurrari bere Haurrari bere autoestimu eta adierazpen emozionalaautoestimu eta adierazpen emozionala garatzen laguntzea oso lagungarria egingo zaiogaratzen laguntzea oso lagungarria egingo zaioBere Bere eskubideezeskubideez ohartaraztea. ohartaraztea.Ez gomendatuEz gomendatu gurasoei inolaz ere, gurasoei inolaz ere, haurrari zigor haurrari zigor fisikoakfisikoak ezartzeko ezartzekoFamiliekin erlazio estuaFamiliekin erlazio estua gorde, gehienbat tratu txarren gorde, gehienbat tratu txarren susmorik badagosusmorik badagoIkasleekin tratu txarrei buruz hitz eginIkasleekin tratu txarrei buruz hitz egin eta zuregana eta zuregana ireki dadin aukera eman, tratu txarren bat jasango ireki dadin aukera eman, tratu txarren bat jasango baluke sostengu eta ulerkortasuna eskaintzekobaluke sostengu eta ulerkortasuna eskaintzekoEskolako Eskolako bileretan gurasoekin gai hau ukitubileretan gurasoekin gai hau ukitu eta eta laguntza eskaintza ezberdinak emanlaguntza eskaintza ezberdinak emanGuraso batek bere haurrari egiten dion tratu txarrez hitz Guraso batek bere haurrari egiten dion tratu txarrez hitz egin ezkero, ez irainduta azaldu, estutu egin ezkero, ez irainduta azaldu, estutu laguntza bilalaguntza bila dezan.dezan.

ZERGATIK EMATEN DIRA TRATU TXARRAK?

Haurrek tratu txarrak jasateko arrazoietako batzuk honakoak izan daitezke:

Deformazio fisikoak Atzerapenen bat Adimen mugatua Hiperaktibitatea Hizkuntzarekin edo ikasketekin arazo zehatzen bat Hersturak Enuresia eta enkopresia Gizentasuna Generoa ...

ZER ESATEN DUTE HAURREN ARTEKO TRATU TXAR EMAILEEK?

Broma bat izan da…

Ez da horrenbesterako

izan…

Jolasean ari ginen…

ZEIN ONDORIO IZAN DEZAKETE TRATU TXARRAK JASATEN

DITUZTEN HAURREK?• Ezagutza alorreko atzerapenak edo eta atzerapen intelektualak

izaten dituzte: ikaskuntza ebitatiboa, hiperbijilantzia,… • Eragozpenak dituzte gizarte-ezagutzen alorrean:

Elkarreraginetan ez dakite zer den egokiena Ez dute bereizten gaizki dagoena eta ongi dagoena Enpatia txikia dute Emozioak antzeman eta azaltzeko eragozpenak dituzte Pertsonak gehiegi inguratzeak beldurra ematen diete

• Nahaste depresiboen sintomak dituzte: Tristura Autoestimu eskasa Babes-falta Inhibizioa ikaskuntzarekiko apatia Hiperaktibotasuna Arreta-eragozpenak, …

• Harremanetan hasteko gizarte-trebetasun desegokiak: jokabide agresiboak edo inhibituegiak izaten dituzte

ONDORIOAK

Tratu txarrak jasan dituzten haurrek:Adin berekoekin harreman desegokia garatzeko

joera handiagoa dute.Jarrera antisoziala garatzeko aukera gehiago

dituzte bizitzan zehar.Haurtzaroko,nerabezaroko eta helduaroko

nahasmendu psikologikoekin zerikusia izan dezakete kasu batzuetzan.

Kognitiboki arazo gehiago izan ohi dituzte. Kasu batzuetan, eskola porrota tratu txarrekin loturik joaten da.

ONDORIOAK

Ingurukoek edozein tratu txar mota sumatu ezkero, guztiz beharrezkoa da ondo informatua egotea eta behaketa bat egitea. Ondoren, familiakoei, eskolari edo erakunde publikoei abixatzea garrantzitsua izango da.

Kasuaren inguruko informazio trukea egon behar du familia, eskola edo Erakunde Publikoekin. Haurraren egoeraren inguruko informazioa izateko.

Ingurukoak tratu txarrak pairatzen ari den haur horri laguntza handia eskaini ahal diote. Segurtasun handia emango zaio emozionalki bere ondoan egon ezkero momenturo.

EGILEAK

• Irune Torrealday• Olatz Pagaldai• Edu Balsategi• Oihana Irusta