TRABALLADORAS

A muller e o mundo laboral na Galicia contempornea.Esta exposicin fotogrfica unha seleccin de imaxes e textos literarios dun arquivo do Consello de Cultura Galega como homenaxe muller traballadora.Fai un percorrido fotogrfico dende 1905 ata 1989.Resulta tan intil ignorar a importancia fondsima das mulleres na creacin do movemento obreiro galego das cigarreiras da Corua, das conserveiras das Ras- como silencia-la sa tremenda importancia na actualidade. A incorporacin da muller mundo laboral ven sendo, malia as dificultades, algo imparable dende comezos de sculo, e algo que xa non se pode renunciar porque a nica va posible cara unha autntica emancipacin.Foi elaborado por parte da secretara da muller da central sindical Confederacin Xeral de Traballadores de Galicia para conmemorar a data do 8 de marzo de 1990.Elas son toda a memoria

1. Enrique Sarabia. Mulleres Carregando (1925)2. Pedro Ferrer. Paleteiras (c. 1905)3. Pedro Ferrer. Regresando do labor (c. 1905)4. Pedro Ferrer. Esparexendo (c. 1905)5. Jos Pardo Reguera. Na feira de Betanzos (c. 1925)6. Joaqun Pintos. Coidando do gando (1917)7. Pedro Ferrer. Lavando no ro (c. 1905)8. Jos Surez. Marieiros (1936)9. Xurxo Lobato. Traballadoras (1989)10. Jos Surez. Marieiros (1936)11. Julio F. de los Ros. Agardando pola pesca (c. 1920)12. Jos Surez. Marieiros (1935)13. Jos Surez Marieiros (1936)14. Xulio Gil. Peixeiras (1989)15. Jos Surez. Marieiros (1936)16. Arquivo Llanos. Fbrica de Salazn (c. 1930)17. Jos Gil. Limpando peixe (c. 1920)18. Delmi lvarez. Conserveiras (1989)19. Delmi lvarez. Conserveiras (1989)

1. Sebastio Salgado. Conserveiras (1989)2. Sebastio Salgado. Conserveiras (1989)3. Sebastio Salgado. Conserveiras (1989)4. Josep Gol. Coidado de ostras (1979)5. Josep Gol. Mariscadoras (1979)6. Raquel. Mariscadoras (1989)7. Josep Gol. Decomisado de marisco (1979)8. Xulio Gil. Peixuras (1989)9. Xurxo Lobato. Traballadoras (1989)10. Xoaqun Pintos. Empaquetadoras de xabrn na Toxa (1926)11. Delmi lvarez. Cordeleira (1989)12. Raquel. Traballadoras (1989)13. Xurxo Lobato. Traballadoras da pizarra (1989)14. Xulio Gil. Txtil (1989)15. Delmi lvarez. Telanosa (1986)16. Delmi lvarez. Telanosa (1986)17. Delmi lvarez. Cangas (1989)18. Josep Gol. Montes comunais. Voceira de Vilaboa (1979)19. Xurxo Lobato. Traballadoras (1989)20. Anna Turbao. Levando un feixe (1978)21. Annima. Telefonistas.22. Annima. Paseando.23. Annima. Na escola.24. Annima. Vivas dos vivos.25. Anna Turbau. Vecia (1978)26. Delmi lvarez. Avoa (1989)

CamiCamiCamiCamianananan descalzas polas rochas,pantasmas de sal habitan as sombras,saben que as ltimas mareasesqueceron na praia os restos do naufraxio.As mulleres recollen cada noiteos tesouros de auga, lquidos e frxiles,reblanse contra a Historia,constren co mar as estatuasque nunca permanezan.As mulleres de sal, con argazos de sombras,xorden das ltimas mareas e tecen tesouros de auga cada noitecontra a Historia.Elas, que saben que o efmero permanece.

AnaAnaAnaAna RomanRomanRomanRoman de Das ltimas mareas (1994)

Doce metros de ocanos estiannun flur incesante de rudos mineraisacuosas estancias filamentosna denticin de leiteDesvelo fraesta condicin de estraamentoProcedo dun tringulo de furias abatidasnos mares tropicais do estraperloPerdn nalgn lugara fonte dos aceites os aromas que alimentoe por iso que resoltadevolvo malecn o seu dilema:son eu a monstrao mbareu a rede.

Ana Ana Ana Ana RomanRomanRomanRoman de Arden (1998)

Xunto Xunto Xunto Xunto tardetardetardetarde hai algo que saltaunha memoria breve quizais augaas gamelas en domingo desasidasHai algo que reclamaa extensin do planctoos pes de chapapoteComo se foseComo se algo tivera sido

Ana Ana Ana Ana RomanRomanRomanRoman de Arden (1998)

O estramonioO estramonioO estramonioO estramonio decapita a luz da garza o seu voo inflama o ventre elptico da ave estrangulaas bocas que o bico soara o ceo tamn era simulacinfinximento da selvaxe hora da datura.

Ana Ana Ana Ana RomanRomanRomanRoman (indito)

Non conozo o camioe as avesdenizaron as migallasque asinalaban as pegadas miaspolo bosco

Luz Pozo

Xa teo adeprendidoa vivir na penumbra

Luz Pozo

No Muro da Corua, na Ribeira do Berbs de Vigo, a man de obra feminina protagonista de cada xeira de desembarco de peixe. As traballadoras das docas e os molles son unha peza esencial da vida econmica galega. Esquencidas, silenciadas, sobre as sas cabezas e nos seus carretns crgase cada noite unha boa parte das riquezas que se xenera en Galicia.

Daquelas que cantan as pombas e as frorestodos din que teen alma de muller;pois eu que nas canto, Virxe da Paloma,ai! De qu a terei?

Rosala de Castro

San, enteira voume indo,san, enteira vou quedando,o paso xa me cederon,inda que o camio se vira

Mara Mario

Viudas de vivos e mortosque ningun consolar

Rosala de Castro

Tamn podo decir Dela non queda nadasenn este rumor que deixa a folla...

Xohana Torres

Vou e veo coas ondasa morrer nesta area

M. do Carme Krukenberg

Como piso forte sendo branda?Como digo s si o non est escoitando?

Mara Mario

Tdalas mans annimas simbolizan o estragonun espacio fendido en diagonais para rachar a vida

Luz Pozo

Eu prtome prtomee mirando

dennciome asasina de equilibrios

Xela Arias

ONDE O VENTO SEMENTOU eguaso mar mulleres

Xela Arias

Mulleres independentes: hainas a millns, vestidas con roupas pardas, que saen dos

barrios da clase obreira en sucesin infinita camio dos

lugares de traballo e as fbricas, que van cara os ferrocarrs

suburbanos e os tranvas na madrugada, nesa hora en que a

alba anda loita coa escuridade da noite.

Alexandra Kolontai

Denme os ollos de mirarcomo rubecada noitea pedra,de mirarcomo rube o prantoao faiado dos das

M. do Carmo Krukenberg

ComigoE os despoxos de vs nace a historiaEn min

Xela Arias

As enrugas, os pregues de cara, os ollares perdidos e os abismos son significantes da

servidume obreira, da derrota do traballo expropiado, da vida endurecida. Estas mulleres

ensinan os estigmas nos seus corpos. Teen tamn as almas feridas, como as mans, polos

sulcos entrecruzados da miseria. Son as vellas traballadoras, que

rematan a sa vida nun monlogo ao que non son

extraas as luces da esperanza.Elas son a memoria!

OITO DE MARZO

DA DA MULLER

TRABALLADORA