Tema 9. As teoría oroxénicas:Deriva continental e Tectónica de placas

1.As teorías oroxénicas

1.1 Concepto oroxénese. Oróxeno e Oroxénese Ciclo Xeosinclinal-Oróxeno de Hall e Dana (mal audio) (1859) :

o Fase preoroxénica ou xeosinclinal. Sedimentación e Subsidencia.100-250 m.a o Fase sinoroxénica ou de tectoxénese. Fen. Compresivos, con metam e

magmat. Varios sucesos separadas por 30-50 m.a o Fase postoroxénica:Distensión, fragmentación oróxeno

O problema atopado foi como explicar estes procesos. Actualmente recollida na Tect. de Placas, pero houbo outras Tas.

1.2.Evolución Tas Oroxénicas

Teorías fixistas:

1. Tas baseadas nas variacións de volume da Terra (XIX) Tª da contracción Tª aumento de volume

2. Tª movementos verticais da codia (inic XX) Tª das oscilacións Tª das undacións

o Tectoxénese primaria. Astenolito o Tectoxénese secundaria

Tª da oceanización: invasión magma basáltico

Tas movilistas Movementos horizontais e tanxenciais á codia Problemas para a súa demostración

Ppais Tas:

Deriva continental

Tª das correntes de convección

Tª expansión do fondo oceánico

2. Deriva continental e tectónica de placas

Antecedentes da T.T.P Deriva continental: Alfred Wegener 1912. Polémica. Propuña: Pangea e Pantalasa (Carbonif 280 m.a) Bloques fragmentados derivaban ate posic. actual

Probas: Argumentos morfolóxicos. Máis perfectos se temos conta plat.continent Argumentos xeolóxicos: Continuidades litolóxicos, estratigráficos e estruturais,

minerais. Argumentos paleontolóxicos: Semellanza fósil: Mesosaurus e Glossopteris

(Carbonífero) Argumentos paleoclimáticos: tillitas (contemp: África, India, Sudamérica,Australia e

Antártida) dunha glaciación precarbonífera.

Mecanismo:

Sial (fragmt. Codia cont) e sima (base continent e océano). Oróxenos : pregamento sedimentos interpostos: Efecto proa ao aproxmiarse dous

fragmentos. Forzas propostas: F. centrífuga, F.gravitatoria do dol e lúa, inercia masas continentais

na órbita da Terra)à MOI CRITICADO Desprestixiada cara o 1930, nos 60 adquiriu nova importancia

2.1 Novas aportacións

Paleomagnetismo:Campo magnético. Min. Metálicos (ex. Magnesita). Magnetismo remanente ou paleomagnetismo. Indican:

Dirección polos no momento de formación. Informan da latitude: 90º polo, 0º ecuador

Evidencias: Estudo do magnetismo das rochas en Europa. Aliñación magnética variaba en rochas

de diferentes idades.

Curvas de migración polar. Paleomagnetismo: Europa e América do N resultan de curvas de migración polar similares. Por tanto non se formara o Atlántico.

Medidas xeodésicas: por datos astronómicos, satélite…. Movemento continent: 1,1-10 cm ano

A expansión do fondo oceánico . HESS Hess, 1960. Baseado nos avances oceanográficos dos 50: Morfoloxía do fondo oceánico. 2 tipos

o Atlántico: dorsal, chaira abisal (5000m prof), talude e plataforma continentalo Pacíficos: talude (ate 8000-11000), fosa abisal, arco insular e conca marxinal.

Inestables Datación do fondo oceánico e dos sediementos e grosor destes:

o Métodos radiactivos: 0-180 m.a. cerca-lonxe da dorsalo Profundidade xacementos sedimentarios supraxacentes

Dixo: o Codia oceánica en continuo movemento dende a dorsalo Codia desaparece por afundemento nas fosas oceánicaso Formación codia é proporcional á desaparición o A expansión do fondo oceánico

Vine, Mathews e Morley, 1962-69. Proba: Inversións xeomagnéticas: Paleomagnetismo Polaridade magnética normal e invertida Distribución simétrica en bandas paralelas alternantes con anomalías negativas e

positivas námbolos lados da dorsal.

Tª das correntes de convección Formulada por Holmes anos 30, retomada por Hess Alternativa no mecanismo arrastre dos continentes. Zona interior do manto en estado plástico Nela danse correntes convectivas, debido a ΔT Cando ascende e se enfría aumenta a densidade e descende arrastrando a litosfera

cara o manto Movemento global circular para cada célula convectiva

2.2. Tª da Tectónica de Placas Entre 1968-1971: Wilson, Le Pichon, Morgan, Holden, Bird, Dietz, Dewey, Mc Kensic.

Teoría integradora. Propón:

Litosfera ríxida : manto superior e codia Dividida en placas Astenosfera dúctil: manto.Movemento convectivo

Causa movemento placas

As placas móvense e cambian de tamano unhas cas outroas. Poden colisionar, deslizarse unha sobre outra ou pasivamente de xeito paralelo

Nos límites dase a >parte da actividade xeolóxica

2.2.1.As placas litosféricas Características:

Bloques ríxidos, Dif formas e tamaños Grosor medio: 100 km (10-150) Formado por manto superior e placa continental ou oceánica Bordes de placa: asociados cintos de volcáns e sismos Placas ppais: Norteamericana, sudamericana, africana, euroasiática, antártica e

australoíndica Placas medianas: Cuzco, Nazca, Cocos, Juan de Fuca, Caribeña, Filipina, Arábiga e

Scotia Placas pequenas: >de 12

2.2.1.A.Borde de placa: Diverxentes ou constructivos Separación de placas Ascenso de material do manto Expresión topográfica: dorsais oceánicas Miles km lonxit, 2km altura, anchura 100km Rift (depresión tectónica) Actividade volcánica, pillowlavas basalt Actividade sísmica en fallas normais distensivas e en rift

2.2.1.B.Borde de placa: Converxentes ou destructivos Colisión de placas.

3 modelos de converxencia de placas:

Converx. Ocenico-continental Converx. Continental-continental Converx. Oceánica-oceánica

Borde de placa: Converxencia placa oceánica-continental Máis común Subducción: a máis densa ( oceánica) subduce Soe ser: Interfase contintent-océano Expresión topográfica: fosa oceánica Miles de km lonxit, 8-12 km prof, 50-100 km anchura Zona contacto placas: plano Benioff (25-45º). Activid. Xeolóxica: compresión&

fricción, liberación de E. Actividade sísmica acusada Activid. Magmática: Fusión parcial roca manto debido a hidratación: xera magma

basáltico (andesítico).

Activ. Volcánica : Anillo de fuego Activ. Tectónica na cobertera sedimentaria Activ metamórfica (rexional) Activ. Oroxénica: confluencias de procesos magmat, metamorf e tectónicos. Oróxenos:

cordilleiras pericontinentais: Andes

Borde de placa: Converxencia placa oceánica-oceánica Codia océanica subduce a outra Activ. Volcánica: volcáns submariños Tm forma Arcos Insulares ou Arcos Illa Conca marxinal (sección entre litosfera e arco illa) Exemplo: Illas Marianas

Borde de placa: Converxencia placa continental-continental: Obdución A subucción dunha placa oceánica continuada acaba traendo codia continental nun

extremo. Acaban uníndose, pero a dens é =, pero > co manto Non subducen as placas continentais, colisionan e OBDUCEN Ocasiona deformación de mats con tectónica complexa Baixa actividade volcánica Formación de Cordilleiras. Ex Himalaia

2.2.1.C.Bordes de placa transformantes ou neutros Gran actividade xeolóxica Non se destrúe/crea litosfera. Superficie = cte. Identificadas inicialmente nas dorsais formando parte das zonas de fractura Presentas sismicidade importante Hai dinamotemorfismo Hai algo magmatismo alcalino Ex: Faia S.Andrés

2.2.1.D. Zonas de Intraplaca Baixa actividade endóxena Puntos quentes: ascenso plumas convectivas a alta Tª do manto Na litosfera oceánica: regueiros de volcáns como as Illas Hawaii Nos casos de colisións continentais a deformación tectónica pode afectar con campos

de fallas de miles de km

Resumo sobre as placas Sumatorio do crecemento nas diferentes dorsais é o mesmo ca o sumatorio da

superficie destruída nas zonas de subducción A superficie total é cte

2.2.2.Causas do movemento das placas Fluxo convectivo do manto: todos de acordo Distribución desigual da calor anterior non explica todos os aspectos da TTP!!

A tomografía sísmica permitiu:I. Manto quentado por núcleo ext e enfriado pola litosfera.

II. Fluxo ascendente en penachos convectivos, o descendente: en forma de cuñas e mái disperso.

Modelos para explicar correntes convectivas:I. Modelo estratificado: 2 capas separadas por disc.Repetti

II. Modelo de convección para todo o manto

III. Modelo de capa profunda: 1/3 inferior manto se abomba e deprime por zonas sen mestura

2.3. O Ciclo de Wilson Modelo cíclico de evolución das placas ao longo do tempo e integra a idea da Dinámica Terrestre. Descrito por Tuzo Wilson:

1. Ruptura continental. Punto quente. Forzas distensivas. Activ volc superf. Triángulo de Afar

2. Fragmentación litosférica. Magmas. Val de Rift-lagos.Activo vulcanismo. Grandes Lagos África Oriental e Kilimanxaro

3. Océano incipiente. Continúan forzas tensionais, acada prof e separa en 2 placas. Mar vermello.

4. Extensión do fondo oceánico. Debido a creación de lit.oceán. , anchea. Aumenta grosor e dens. Océano Atlántico

5. Fragmentacióin do marxe pasivo. Un dos marxes topa cunha nova dorsal e inicia senso contrario: compresión. Placa mixta: rómpese en transición debido a gran grosor e densidade elevada.

6. Subducción. Placa oceánica subduce. Procesos magmáticos, tectónicos e metamorficos: cordilleira perioceánica. Andes.

7. A dorsal deixa de ser activa. Debido a subducción se perde extensión lit. oceánica. 2 bloques continent se aproximan

8. Obducción. Subducción unirá os 2 bloques por colisión, formando sutura.Himalaia

3. Tipos de Oróxenos a Luz da T. T. P Explicación coherente e explica o seu desenvolvemento.

Arcos insulares: subducción lit oceánica-oceánica. Illas Arqueadas e cóncavas. Conca marxinal

Magmatismo calco-alcalino. Metamorf rexional de ↑Tª

Oróxenos pericontinentais: Placa oceánica-continental. Verxencia materiais cara placa pasiva. Magmatismo calcoalcalino andesitico. Metamorfismo rexional de ↑Tª. Elevacións isotática: Fracturación en fallas normais dobe verxencia. Formación de prisma de acreción, pode formar unha nova cordilleira menor sen

magmatismo. Conca de anteraco

Oróxenos intercontinentais alpinos ou de colisión: Colisión de continentes Etapa final de peche oceánico Interpenetración parcial comprimiento mats interpostos Formación de sutura Restos de lit.oceánica (ofiolita) e sedim sobre unha das placas Escaso magmatismo (moito grosor) Metamorf de baixa Tª: priman proces mecánicos Verten plegues cara o contin que subduce Cabalgamento parcial da codia dun sobre o outro Ex: Himalaia

Cordilleiras intracontinentais: Proceso de distensión e formación de xeosinclinal, Posterior compresión por achegamento bloques Produce cordilleira sen apenas magmatismo e tectónica suave