TEMA 8A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL E A

REVOLUCIÓN RUSA (1914-1939)

EUROPA A COMEZOS DO SÉCULO XXA EXTENSIÓN DA DEMOCRACIA

• Consodilación dos sistemas políticos constitucionais e parlamentarios.

• Inglaterra e Francia instauran un sistema democrático.

• Alemania:

– Sistema Parlamentario pero autoritario (Poder do Kaiser, Emperador alemán).

• Sur de Europa.

– Son formalmente democráticos onde domina o fraude electoral e o caciquismo.

O RÉXIME AUTORITARIO, MANTEMENTO

• Sistemas Parlamentarios en Europa.

• Vellas multinacionais.

• Imperio Austrohúngaro.

– Certas reformas pero co poder do Emperador.

– Sometemento dos pobos eslavos.

• Imperio ruso:

– Poder absoluto do emperador con fracaso dos intentos de reforma.

• Imperio Turco.

– Imperio en descomposición pero dominaba algúns territorios en Europa.

– Tibia modernización.

A PAZ ARMADA

• Alteración do vello equilibrio europeo pola puxenza económica e política de Alemania.

• Welpolitik de Guillermo II.

• Formación da triple alianza (Alemania, Austrohungría e Italia).

• Gran enemigo de Alemania: Francia (Polo problema de Alsacia e Lorena).

• Triple acordo (Francia, Rusia e Gran Bretaña).

• Escalada de produción de armamentos.

• Alianzas militares.

O CAMIÑO CARA A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL

AS CAUSAS DA GUERRA

• Imperialismo.

• Nacionalismo.

• Crisis pre-bélicas.

• Crisis coloniais de Marruecos.

– Anexión de Bosnia-Mercegovina ao Imperio Austrohúngaro.

– As dúas guerras balcánicas.

O ESTALIDO DA GUERRA

• O asasinato de Francisco Fernando, en Saraievo, capital de Bosnia.

• Ultimato de Austria e Serbia.

• Rusia declara a guerra a Austria.

• Alemania declaroulle a guerra tanto a Rusia como a Francia.

• Gran Bretaña declaroulle a guerra a Alemania e a Austria.

AS FASES DO CONFLITO BÉLICO (1914-1918)

GUERRA DE MOVEMENTOS

• Dúas frontes:

– Fronte occidental (ataque alemán a Francia por Bélxica e Luxemburgo) (Batalla de Marne, detense o ataque alemán).

– Fronte oriental (éxito alemán na batalla de Tannemberg) (Fracaso austrohúngaro en Serbia).

GUERRA DE TRINCHEIRAS

• Inmobilización das frontes.

• Novos aliados na guerra, en todos os bandos.

– Turquía (a favor dos imperios centrales).

– Italia (a favor do triple acordo).

– Bulgaria (a favor da triple alianza).

– Rumanía (a favor do triple acordo).

• Batalla de Verdún.

• Batalla de Somme.

• Guerra cun grande custo humano.

A CRISE DE 1917 E A FIN DA GUERRA

• Triunfa a Revolución Rusa, bolxevique, 1917.

• 1918: Tratado de Brest-Litovsk.

• Entrada do exército de EEUU despois do afundimento do transatlántico Lusitania por un submarino alemán.

• Británicos, granceses e italianos derrotan aos austríacos e aos seus aliados.

• Na fronte occidental, os alemáns foron derrotados na segunda batalle de Marne por EEUU, Francia, Gran Bretaña e Italia.

• Revoltas internas en Austria e Alemania.

• 11 de Novembro de 1918 abdicación de Guillerme II, Alemania asinou o armisticio e proclámase a república de Weimar.

UN NOVO TIPO DE CONFLITO

• Movilización de gran cantidade de recursos económicos e humanos (economía de guerra).

• Novo tipo de armamento que aumentaron as baixas humanas.

• Primeiros bombardeos nas cidades.

• Gases, lanzallamas, submarinos, etc.

• Destrución de pobos, fábricas, etc.

• Consecuencias da guerra na retagarda.

• Reconversión das industrias en función da guerra.

• Necesidade de préstamos e traballo femenino.

• Propaganda.

AS CONSECUENCIAS DA GUERRA

OS TRATADOS DA PAZ

• Conferencia de París 1914.

– Asisten todos os países en guerra (32).

– Deciden só os vencedores (EEUU, Gran Bretaña, Italia e Francia).

• Os 14 puntos de Wilson.

• Tratado de Versalles (Potencia vencedora e Alemania).

• Culpabilidade de Alemania ao inicio da guerra.

• Pagamento de fortes reparacións económicas.

• Desarmamento e desenmantelamento do exército alemán.

• Cesión de territorios, Leste e Oeste de Alemania.

• Perdida de Alsacia e Lorena e tamén en favor de Polonia dividindo Alemania en dous (Corredor Polaco).

• Diktat= Nacionalismo rebaixista.

• Os outros tratados (Saint-Germain, Trianos, Neully e Sévres con distintos países).

O NOVO MAPA DE EUROPA

• Profunda remodelación de Europa.

• O Imperio Turco:

– Desaparece case na súa totalidade reducíndose á actual Turquía.

– Formación de protectorados en antigos territorios asiáticos de Turquía.

• Imperio Austrohúngaro:

– Desaparece o Imperio.

– Xorden Austria e Hungría.

– Prohíbese a unión de Austria e Alemania.

– Aparece Checoeslovaquia.

– Obxetivo occidental: Illar a Noa Rusia Revolucionaria

– Aumenta Rumanía, a costa do Imperio Austríaco e o Imperio ruso.

CONSECUENCIAS SOCIAIS E ECONÓMICAS

• A redor de 10,000.000 de soldados mortos + civís. Houbo orfos, viudas, etc.

• Perdas materiais de todo tipo.

• Aumento da débeda pública polos préstamos.

• Gran inflación por parte de Alemania.

• Beneficio temporal dos países neutrais.

• O gran beneficiado económicamente foi EEUU:

– Converteuse na gran potencia económica.

– Todos lle deben diñeiro a EEUU (gran prestamista).

A SOCIEDADE DE NACIÓNS

• SDN (Sociedade de nacións).

– É un dos 14 puntos de Wilson.

– Problemas da SDN.

• EEUU non está dentro desta.

• Tampouco está a Unión Soviética.

• Paulatina retirada de Alemania e Italia.

A CAÍDA DO IMPERIO TSARISTA EN RUSIAIMPERIO DOS TSARES• Réxime autocrático dos Tsares.UNHA ECONOMÍA ATRASADA• Agricultura, principal actividade económica.• Terras en mans dos terratenentes.• Maioría da poboación, campesiños nunhas condicións case feudais.• Tímido proceso de industrialización concentrado nalgunhas zonas (Moscova, San Petesburgo, Urais…)• Xurdimento dun numeroso proletariado.• Burguesía escasa.AS FORZAS POLÍTICAS• Partido Constitucional Democrático ou kadet.• Partido Social Revolucionario, liberado polo campesiño.• Partido Socialdemócrata Ruso, de orientación marxista e militancia obreira.

– Saen dous partidos distintos deste último.• Menxeviques.• Bolxeviques.

– Lenin (líder de estes grupos).A REVOLUCIÓN DE 1905• Derrota frente a Xapón.• Manifestación pacífica.• O tsar responde cunha contundente represión (O Domingo Sanguento).• Aparición dos soviets (consellos de obreiros, campesiños e militares).• Resultados da revolución.

– Eleccións por sufracio universal ao Parlamento (Duma).– Promesa de reforma agraria.

• O tsar cerra a Duma e non fai nada.

REVOLUCIÓN BURGUESA DE FEBREIRO DE 1917

• Entrada de Rusia na primeira Guerra Mundial.

• Derrotas militares.

• Aumento da fame.

• Retirada da guerra.

• Fin do tsarismo.

• Proclamación da república e formación do goberno provisional que ten como obxetivo conseguir unhademocracia parlamentaria.

O GOBERNO PROVISIONAL

• Continuou a guerra.

• Aumento do descontento popular.

• Dualidade de poderes.

• Aumenta a influencia dos bolxeviques nos soviets.

• Teses de Abril Lenin.

– Derrocamento ao goberno provisional.

– Instaurar un goberno de soviets, obreiros e campesiños.

– Paz con Alemaña.

– Repartir as terras cos campesiños.

– Cesión das fábricas aos obreiros.

– Nacionalización da banca.

– Recoñecer as nacionalidades do Imperio.

A REVOLUCIÓN BOLXEVIQUE E A GUERRA CIVILA REVOLUCIÓN OBREIRA DE OUTUBRO DE 1917• A toma do Palacio de Inverno (A Garda Roxa).• Fórmase o goberno obreiro.

– Lenin.– Trotsky.– Stalin.

• Apróbanse o goberno obreiro.• Control das fábricas polos comités obreiros.• Tratado de Brest-Litovsk.• Eleccións para Asamblea Constituínte.• Disolución da Asamblea Constituínte Fin do pluralismo político.GUERRA CIVIL (1918-1921)• Exército Branco e Exército Roxo.• Problemas alimentarios.• Represalias políticas.• Fusilamento do Tsar e da súa familia.• Triunfo do Exército Roxo.• Formación do Partido Comunista Ruso, que obstenta o monopolio do poder.• Tcheka (Policía política).• Prodúcese un Comunismo de guerra.

– Nacionalizou toda a industria.– Colectivizou as terras e os campesiños estaban obrigados a entregarlles as súas colleiras ao Estado.

A FORMACIÓN DA URSS

• En 1922 apróbase a URSS (Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas).

• Constitución de 1924.

• Tres institucións:

– Soviet Supremo.

– Presidium.

– Consello de Comisarios do Pobo.

• Monopolio do poder do URSS.

– Partido centralizado e xerarquizado.

• Comité Central.

• Secretario Xeral.

• Ditadura do proletariado.

• Sistema totalitario = Unión de Partido e Estado.

A URSS DE STALINA PUGNA POLO PODER

• A morte de Lenin = Enfrontamento dentro do partido comunista.

• Partidarios da NEP enfróntanse contra a colectivización de toda a economía.

• Enfrontamento entre Trotsky e Stalin = Exportación da revolución e defensa de socialismo dun só país.

• Stalin é nomeado Secretario Xeral do PCUS.

• Eliminación dos opositores.

A DITADURA STALINISTA

• Ditadura persoal.

• Partido controlado por Stalin.

• Pertenza ao partizo para exercer a calquer cargo.

• O culto á personalidade.

• Dura represión.

• Gulag e mediante os procesos

O SOCIALISMO NUN SÓ PAÍS

• Obetivo fundamental:

– Convertir a URSS nunha gran potencia industrial.

• Economía planificada e dirixida polo Estado.

– Plans quinquenais.

– Gosplán.

• Colectivización da economía e a prohibización da propiedade privada.

– Colectivización forzosa da agricultura.

– Koljós.

– Sovjós.

• Desenvolvemento industrial baseado na industria pesada, na produción da enerxía e na construción de infraestruturas.

– Atraso da agricultura.

– Descoido da produción de bens de consumo.