tema 4 a penÍnsula ibÉrica entre os sÉculos viii e xi

8/13/2019 TEMA 4 A PENÍNSULA IBÉRICA ENTRE OS SÉCULOS VIII E XI

http://slidepdf.com/reader/full/tema-4-a-peninsula-iberica-entre-os-seculos-viii-e-xi 1/11



10

A Península Ibérica entre os sécalos VIII e IX

Tema 4 2º ESO

7.1.-A +'* +*++!/?"%

7. .-A +'* +!/?"%

.-6ALICIA ENTRE OS SÉCULOS VIII E IX

.1.-O +*%"! * 6 2% %

. .-O C /% ! * S "'% !

.3.-A '* + 2 * S "'% !

1.-AL-ÁNDALUS. O TEMPO E O ESPAZO (711-1031)

1.1.-A !"#$%&' ! '*++%'!+%! (711-7, )No ano 711, os musulmáns cruzaron o estreito de Xibraltar e, dirixidos porTari , derrotaron aos !isi"odos na batalla de #uadalete$ %n poucos anosdominaron a maior parte da Península, territorio ao ue denominaron A&' (ndalus$

1. .-O */%+ '! %" * *" *"'* (7, - )

A e!oluci)n política de Al'(ndalus pasou polas se"uintes etapas*

a+ -aliato .711'7/0+, na ue Al'Andalus era un a pro!incia máis do cali2atoome3a de 4amasco, dirixida por un -alí ou "obernador$

b+%mirato independente .7/0'565+* oi establecido por Abderramán I, ue seproclamou emir e lo"rou a independencia política respecto dos cali2as de8a"dad, aínda ue reco9ecía a autoridade relixiosa destes$ emirato ti!o ue2acer 2ronte a di!ersos problemas como a ameaza de cristiáns e 2rancos, e assuble!aci)ns de muladíes ou con!ersos ao islam, ue sentían discriminados$

1.3.-O 2% '! * C + !5 ( -1031)

:ali2ato de :)rdoba .565'1;<1+* oi instaurado por Abderramán III aoproclamarse cali2a, iniciándose o período de esplendor da Al'(ndalus$ :oa o=a>en II alcanzouse o maior 2lorecemento cultural$ seu sucesor, =ixan II,dele"ou o "oberno en Almanzor, a cuxa morte o cali2ato entrou nun período decrise$

d+ s reinos de tai2as .1;<1'1;?0+* cali2ato desinte"rouse en pe uenos reinosde tai2as, o ue 2oi apro!eitado polos cristiáns para intensi2icar os seus ata uese con uistar Toledo .1;?/+$ Ante iso, os reinos de tai2as pediron axuda aosestados musulmáns do norte de (2rica, ue acabaron dominando Al'(ndalus$

.-O 6OBERNO E A ECONOMÍA DE AL-ÁNDALUS



10


Tema 4 2º ESO

.1.-O !5*+"! * */%+*& * 2% &

poder político absoluto recaía nos emires e cali2as$ %stes @ltimos ti9anademais o poder relixioso como príncipes dos crentesB$

A administraci)n central estaba dirixida por un primeiro ministro ou ac ib, uecontrolaba aos altos 2uncionarios, c amados !isires$

. .-A O+ "%8 % " '*++%'!+% 2

A administraci)n territorial or"anizábase en pro!incias c amadas Coras"obernadas por -alíes e a administraci)n de xustiza con2iouse a xuíces oucadíes$ Todo iso completábase co cobro de impostos e a or"anizaci)n militar$

.3.-A& 5 &*& * !" /% &

A a"ricultura 2oi a base da economía$ Nos seca9os culti!ábanse cereais, !ide eoli!eira$ s re"adíos per2eccionáronse con ace uias, pozos e noras,culti!ándose produtos traídos de riente, como a cana de azucre, arroz,laranxa ou al"od)n$

A "andaría baseouse na cría de cordeiros, cabalos e !ermes de seda$

A artesanía destacou na 2abricaci)n de tecidos de al"od)n, li9o e seda, asícomo no traballo da cerámica !idriada, o cristal e o papel$

comercio bene2iciouse da estratéxica posici)n xeo"rá2ica da o'(ndalus,destacando o mantido con riente, o norte de (2rica e a %uropa cristiá$

3.-A SOCIEDADE E A VIDA COTIÁ

3.1.-A %9*+&% * &! % 2: +*2%;%!& * <'"%

%staba or"anizada en dous "randes "rupos* a aristocracia ou Dassa, e a masade poboaci)n ou amma$

A aristocracia comprendía á nobreza de san"ue, inte"rada pola 2amilia do cali2a

e os árabes, ue ocupaban os altos car"os e posuían extensas propiedades, eá nobreza de ser!izo de orixe, máis umilde$

A poboaci)n ispano!isi"oda manti!o nal"@ns casos a relixi)n e os costumescristiás .mozárabes+, pero na s@a maioría rematou adoptando a relixi)n e oscostumes musulmáns .muladís+$

A amma incluía ao resto de abitantes, e estaba 2ormada por campesi9os,"rupos urbanos como comerciantes, médicos ou artesáns, e escra!os uetraballaban en duras condici)ns$

3. .-A %" $/*"' +%



10


Tema 4 2º ESO

s omes !estían camisa de li9o ou al"od)n no !erán e lo"o o substit@en porun a t@nica e pantal)ns lixeiramente en"urrados nas coxas .clz)ns+$ Noin!erno abri"ábanse con zamarras e c alecos de pel$ Tamén cubrían a cabezacon cas uetes de 2eltro ou "orros de lá, lo"o popularizouse o turbante$

As mulleres !estían t@nicas cin"uidas á cintura e enol!ían as pernas conbandas de seda$ Para saír á r@a, usaban un mant)n e to uillas de brocado,cubrían a cabeza cun a touca e tapaban o rostro cun !eo ue adoitaba cubrir acara a"ás os ollos$ Ademais depilábanse, tin"uían o pelo, per2ilaban os ollos,pintaban os labios e mascaban "oma para ter bo alento$

calzado !ariaba se"undo a estaci)n$ No !erán usaban sandalias, babuc as ealpara"atas$

3.3.-A * $ % "

%sti!o ao alcance de "ran parte da poboaci)n de Al'(ndalus$ As ensinanzasbásicas recibíanas os nenos e nenas dende os seis ou sete anos nas escolascoránicas onde aprendían a ler e escribir e recitar o :orán, al"un as noci)nsde matemáticas e de "ramática$ A ensinanza era por transmisi)n oral$ ensinosuperior realizábase nas madrasas ou uni!ersidades de acceso máisrestrinxido$ anal2abetismo era escaso$

4.-O LE6ADO CULTURAL E ARTÍSTICO DO CALI=ATO

4.1.-A $2'$+ >%& "!/$&$2/ " Al'Andalusdi2undiu na %uropa cristiá a cultura clásica "re"a$ maior esplendorcultural alcanzouse coa o =a>en II, na época do cali2ato$

Nas letras, o árabe imp@xose como idioma, no ue escribiron importantesistoriadores como Ibn Eald@n, e 2il)so2os como A!empace$

Nas ciencias predominaron as disciplinas prácticas, como a astronomía, na uedestacou Abulcasim Faslama, e o medicamento, onde sobresaíu o cirurxián Abulcasis$

4. .-A +#$%'* '$+ * & * !+ % "

:aracterizouse polo uso de materiais pobres como o ladrillo ou o 3eso, autilizaci)n de di!ersos tipos de arcos, como os de 2erradura e lobuladosenmarcados nun moldura denominada al2iz$

A decoraci)n dos edi2icios utilizaba moti!os !exetais .atauri ue+, xeométricos.lacería+ ou epi"rá2icos .escritura árabe+$



10


Tema 4 2º ESO

s edi2icios máis destacados 2oron as mes uitas, como a de :)rdoba, ospalacios, como o de Fedina Aza ara, e as 2orti2icaci)ns, como as alcazabas de Almería e Fála"a$

,.-OS N@CLEOS DE RESITENCIA (7 -103,)

,.1.-O " 2*! "'?5+% !

Nas zonas monta9osas cantábricas e pirenaicas xurdiron n@cleos deresistencia cristiáns ue se con!erteron en estados independentes* na zonacantábrica or"anizáronse o reino de Asturias' &e)n e o de :astelaG na zonapirenaica, o de Na!arra, o de Ara")n e os contados cataláns$

reino de Asturias 2ormouse tras a !itoria do caudillo Pela3o sobre osmusulmáns en :o!adon"a .766+$ Al2onso III le!ou a 2ronteira até o 4ouro e

rdo9o II trasladou a capital de !iedo a &e)n, dando lu"ar ao reino de &e)n$ nacemento do reino de :astela produciuse un a !ez ue o conde castelánernán #onzález lo"rase a independencia, e o territorio erdáseo de Hanc o III

o Faior de Na!arra .1;</+ o seu 2illo ernando I, ue se impuxo a &e)n$

,. .-O& " 2*!& %+*" % !&

s n@cleos de resistencia pirenaicos en2rontáronse á presi)n musulmá polosur, e á dos 2rancos polo norte$

reino de Na!arra xurdiu no Pirineo occidental ao librar os !asconesPamplona do dominio musulmán e do dominio 2ranco$ reino alcanzou o seumaior esplendor con Hanc o III o Faior .1;;;'1;</+, ue anexionou a Na!arraos condados de :astela e Ara")n$ reino de Ara")n xurdiu no Pirineo central,e esti!o dominado primeiro polos 2rancos e posteriormente por Na!arra$

Ao morrer Hanc o III o Faior, o territorio pasou ao seu 2illo amiro I,con!erténdose en reino independente$ s condados cataláns xurdiron noPirineo oriental, 2ormando os 2rancos un a pro!incia 2ronteiriza ou Farca=ispánica$ A 2inais do século IX, Vi2redo o Velloso, conde de 8arcelona, reuniuos condados baixo a s@a persoa e estendeu o seu territorio, e no século X osseus sucesores independizáronse dos 2rancos$



10


Tema 4 2º ESO

.-A OR6ANIZACI N DOS N@CLEOS DE RESISTENCIA

.1.-A +* !5! % " * * *"& ! '*++%'!+%!

4enomínase recon uista ao a!ance dos n@cleos cristiáns cara ao sur, á contados territorios con uistados á o'(ndalus$ Para consolidar o dominio destesterritorios, procedeuse á repoboaci)n ou instalaci)n de poboaci)n cristiá sobreeles, mediante o sistema de apropiaci)n pri!ada da terra .presura ou aprisi)n+$%sta 2oi realizada por campesi9os, mosteiros e nobres acompa9ados dos seusser!os e colonos$

"oberno pasou a mans de reis con carácter ereditario, e a condes no casocatalán$ Todos eles concentraron o poder e axudáronse de 2uncionarios para"obernar$ A administraci)n do territorio encomendouse a dele"ados do rei oudo conde a cambio de terras$

. .- A& '%9% *& * !" /% &

As acti!idades a"rarias 2oron dominantes$ Nas zonas monta9osaspredominaba a "andaría, e nas zonas c airas ad uiriu importancia a a"riculturabaseada na rotaci)n de cereais e barbec o$

.3.-A % * * 9% % ?

As acti!idades urbanas, como a artesanía e o comercio, ti!eron escaso

desen!ol!emento até o século XI$ A maioría das cidades eran centrosrelixiosos, onde residía o bispo, e posuían !arias i"rexas e mosteiros$ Taméneran lu"ares onde se celebraban mercados nos ue se !endían os produtosa"rarios da zona$ %stes mercados atraeron artesáns$

As cidades principais eran Hantia"o, &e)n e 8arcelona$

A !+ "%8 % " &! % 2

"rupo dos pe uenos propietarios libres 2oi o predominante, debido a ue arepoboaci)n dos territorios con uistados 2a!oreceu a apropiaci)n da terra poloscampesi9os$ A aristocracia estaba 2ormada por nobres, ue recibiron dos reis o encar"o deadministrar as terras repoboadas, aos ue se sumaron os bispos e os abadesdos "randes mosteiros$ A cultura concentrouse nos mosteiros, onde os monxescopiaban libros$

7.-A CULTURA E A ARTE NOS N@CLEOS CRISTIÁNS



10


Tema 4 2º ESO

7.1.-A +'* +*++!/?"%

prerrománico asturiano desen!ol!euse en Asturias entre os séculos VIII ecomezos do X$ :aracterízase por obras ar uitect)nicas, como a i"rexa de HanFi"uel de &illo e o palacio de Hanta Faría do Naranco, e pola ouri!aría$

A arte mozárabe caracterízase pola mestura de elementos musulmáns, comoarco de 2erradura, e elementos cristiáns e pola construci)n de pe ue9asi"rexas, como a de Han Fi"uel de %scalada .&e)n+$ 4estacou tamén aminiatura, ue ilustraba os libros copiados a man, como o beato de &iébana$

7. .-A +'* +!/?"%

A arte románico desen!ol!euse durante os séculos XI e XII, e caracterízasepolo uso do arco de medio punto e a b)!eda de can)n$ A ar uitectura ti!o dous2ocos principais*'o catalán, onde destacan as i"rexas de Han :lemente e Hanta Faría de Ta ull

.&leida+$

'o do :ami9o de Hantia"o, onde sobresaen a colexiata de Han Isidoro de &e)n

e a catedral de Hantia"o de :ompostela$

A escultura concentrouse nos capiteis e nas portadas das i"rexas, sobresaíndo

o P)rtico da #loria da catedral de Hantia"o de :ompostela$

A pintura é sobre todo mural, destacando as de Han :lemente e Hanta Faríade Ta ull e as do pante)n real de Han Isidoro de &e)n$

.-6ALICIA ENTRE OS SÉCULOS VIII E XI

.1.- O +*%"! * 6 2% %

A presenza dos musulmáns 2oi escasa$ A mediados do século VIII #alicia

estaba inte"rada no ámbito da monar uía astur'leonesa$#alicia era "obernada por un conde ue representaba ao monarca$ 4ende2inais do século IX sucedéronse re!oltas da nobreza contra os monarcas astur'leoneses ue se intensi2icaron no século XI e deu lu"ar a separaci)n dePortu"al en 1161$

. .- O C /% ! * S "'% !

A orixe da ruta rem)ntase ao ano ?1< cando un ermitán descubriu en #aliciaun a tumba ue se identi2icou co ap)stolo Hantia"o$ 4ende ent)nor"anizáronse pere"rinaci)ns dende toda %uropa$



10


Tema 4 2º ESO

Ao lon"o do cami9o a pere"rinaci)n 2a!oreceu o desen!ol!emento daartesanía e comercio e o 2loreceremento das cidades e a construci)n depontes, ospedaxes, ospitais, mosteirosJ

.3.-A '* + 2 * S "'% !

A catedral de Hantia"o 2oi o maior templo de %spa9a cristiá$ Iniciouse no ano1;7/ e rmeatou no ano 1611$

Vi9eron moitos artistas a traballar nela como o mestre %steban na porta dasPraterías e o Festre Fateo no P)rtico da #loria$

K une exemplo de i"rexas de pere"rinaci)n con tres na!es, deambulatorio,numerosas capetas$ A 2ac ada principal a do bradoiro non é románica pois éde estilo barroco$



10


Tema 4 2º ESO

TEMA 4PRE6UNTAS DE EXAME

1.-C " ! &* %"% %!$ !"#$%&' P*" "&$2 %5<+% !2!& /$&$2/?"&FE; 2% #$*" 2*9!$ 5! !"#$%&' * #$* %"'*" % "& '% * !/!+*/ '!$ !"#$%&' &* '! P*" "&$2 * !& "!& #$* ' + !$. C!/! 22*

> / +!"F

.-C 2 $2 !& "!& #$* $+ +!" ! */%+ '! %" * *" *"'* * ! 2% '!. I" % #$*"!% */%+ %" * *" *"'* * #$*" !% 2% .

3)G$* %;! A5 *++ /?" III * #$*" !+!" !& &*$& &$ *&!+*&F U" *2*& >* !$

& #$* + B + *2!" * S "'% !: #$*" !% * #$* !"'* *$ '+ & & /!+'*F4)G$* < ! +*%"! * ' % & * "'!& >!$5!F

,)E2 5!+ !& / & !"#$%&' /$&$2/?.

)G$* % *+*"8 > % *"'+* $" */%+ * $" 2% F

7)C 2*& *+ " & '%9% *& * !" /% & * A2-A" 2$&F

)G$*" *+ " !& 5*+*5*+*& * #$* !"&'%'$ "F

)G$*" *+ " !& /!8?+ 5*& * !& /$2 &F E2 5!+ %+?/% * &! % 2 '%9% * ?;%" 103.

10)G$*" +* %5 & *"&%" "8 & 5?&% & * #$* &* +*" F

11)O" * &* +* %5 ! *"&%"! &$ *+%!+F



10


Tema 4 2º ESO

1 )A !"&'+$ % " /?%& %/ !+' "'* +'* 2% 2 !% M*&#$%' * C + !5 .E; 2% & &*& & !"&'+$ % ".

13)I" % & +'*& /*&#$%' * C + !5 H

C!"' & " 9*& #$* '*" " & 2 * !+ % "C%' & +'*&.

P!+ #$* +*& #$* /*8#$%' * C + !5 '*" $"> '* + 2 "! %"'*+%!+F

14)O" * +* *+!" !& " 2*!& * +*&%&'*" % +%&'%? !"'+ !& /$&$2/?"&F

1,)O" * &* !+/!$ ! R*%"! * A&'$+% & * #$*" !% ! &*$ %+%;*"'*F G$* %;*+!"!& &$ *&!+*&F

1 )C 2*& !+!" !& !$'+!& " 2*!& %+*" % !& #$* ;$+ %+!"F C!2!+* ! /%" % " ! +*%"!.

17)U" *%'! %/ !+' "'* !% +* !5! % " * * *"& ! '*++%'!+%!H

)E" #$* !"&%&'%$ +* !5! % "F

5)G$* $"> +' !5+ & * #$* &* %; 5 "*2 F

)C 2 !% ! &%&'*/ * +* !5! % " /?%& $& !F E" #$* !"&%&'%$F#$*"+'% % !$ "*2F

1 )R*&$/* ?;%" . 6 2% % *"'+* !& &< $2!& VIII * XI * 2 ! +*%"! *6 2% % : ! C /% ! * S "'% ! * C '* + 2 * S "'% !.



10


Tema 4 2º ESO

tema 4 a penÍnsula ibÉrica entre os sÉculos viii e xi

Documents