s. fernández
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
Silvia Fernández Vila
PRESENTACIÓN DO MUNICIPIOO
con
cello
de g
uit
iriz • Municipio da provincia de Lugo. Comarca da Terra Chá
• 5.821 habitantes. 260 Km2.
• Situación demográfica semellante á doutros municipios de interior: perda de poboación, saldo vexetativo negativo, emigración da xuventude, envellecemento.
• A crecente terciarización económica convive coa dependencia do sector primario.
• Historia vencellada á actividade termal ata 1972. Retómase esta actividade no 2003 coa reapertura do hotel- balneario.
ASPECTOS CONCEPTUAIS
Asp
ect
os
con
cep
tuais
• As repercusións no desenvolvemento local de calquera actuación en materia turística avalíanse dende unha perspectiva sistémica- integral, analizando as influencias en cada un dos capitais do espazo social (TEORÍA XERAL DE SISTEMAS)
DESENVOLVEMENTO INTEGRAL
Fonte: A. Álvarez Sousa, 2005
metodoloxía
Meto
dolo
xía
IBusca bibliográfica e documental (parte histórica)
-Base de datos Rede de Bibliotecas de Galicia. Biblioteca Provincial de Lugo
-Arquivos (Histórico de Lugo, Reino de Galicia, Municipal de Guitiriz, AGA)
-Hemeroteca: El Progreso, El Regional, Busca Voz
- Informadores clave en Guitiriz
Meto
dolo
xía
II
Traballo de campo
- Enquisa aos empresarios de Guitiriz:
VALORACIÓN DE 1 a 5 DE OITO AFIRMACIÓNS SOBRE OS IMPACTOS DO HOTEL- BALNEARIO NA LOCALIDADE
FICHA TÉCNICA DO ESTUDO
- Entrevistas con personal do concello e xerencia do establecemento
CARACTERÍSTICAS ENQUISA
UNIVERSO HOSTALEIROS DA VILA DE GUITIRIZ
ÁMBITO XEOGRÁFICO CONCELLO DE GUITIRIZ
MÉTODO RECOLLIDA INFORMACIÓN CUESTIONARIO A PÉ DE ESTABLECEMENTO
TAMAÑO MOSTRAL 17 ESTABLECEMENTOS
DATA DO TRABALLO DE RECOLLIDA DE DATOS
2008
Repercusións históricas da actividade termal en guitiriz
O BALNEARIO NA HISTORIA e
volu
ción
tu
ríst
ica d
e g
uit
iriz • Guitiriz debe a súa historia e a súa identidade ás fontes
medicinais: Pardiñas, Valdovín e San Xoan (balneario).
• As repercusións históricas déixanse ver a través dos documentos: memorias médicas, guías de turismo, diccionarios e tratados de hidroloxía. Fan referencia ao capital simbólico.
O BALNEARIO NA HISTORIA• AS REFERENCIAS ANTES DA CONSTRUCCIÓN DO
BALNEARIO.– 1845-1850: Pascual Madoz– 1850: Pereira y Parada – 1877: Taboada Leal– 1894: Casares Gil
– As descripcións destes autores actúan como o primeiro intento de promoción da oferta termal e remiten a un modelo de desenvolvemento turístico integrado na economía local. O turismo é o complemento das rendas agrarias da poboación e a cifra de turistas triplica nestes anos a de residentes na vila. Referencias ao crecemento da vila en termos de poboación e de actividade económica.
– 1902: Declaración de utilidade pública das augas.
– 1903: iníciase o proxecto do hotel- balneario da man de Álvarez de Mendoza
evolu
ción
tu
ríst
ica d
e g
uit
iriz
O BALNEARIO NA HISTORIA
• A construcción do hotel- balneario en 1905 cambia a imaxe do pobo. Guitiriz salta ao panorama turístico nacional.– O balneario é o buque insignia da imaxe de Guitiriz.– Guitiriz é un referente para o máis selecto da sociedade galega
e nacional (prensa).
• 1908: apertura oficial do balneario á vida pública
• 1908-1909: Internacionalización das augas: Exposicións Universais. Medra a concorrencia.
• 1936-39: Guerra Civil. Reconversión funcional. O balneario convértese en hospital
evolu
ción
tu
ríst
ica d
e g
uit
iriz
O BALNEARIO NA HISTORIA
• Fin da Guerra Civil: novo auxe.• Atracción de inversionistas: segundas residencias, construcción de hoteis.
• Os habitantes son anfitrións pero tamén atractivo turístico.
• Guitiriz convértese de novo nun destino de moda e a animación pálpase nas súas rúas.
• 1950: Publicación da guía: Guitiriz, estación estival y de aguas medicinales.
evolu
ción
tu
ríst
ica d
e g
uit
iriz
O BALNEARIO NA HISTORIA
• A concorrencia chega aos 5000 auguistas anuais. Guitiriz convértese no Carlsbad español, condición que explota nas súas estratexias de promoción
• A comezos do 70, os problemas de xestión fan presaxiar a decadencia. O balneario pecha en 1972 e con el finaliza o esplendor da vila de Guitiriz. Problemas demográficos e dano da imaxe.
Guitiriz, “el Carlsbad español”, pero menos
• Nos anos 90 comezan as obras de reforma da man de BALMIMESA. No Ano 2003 ábrese de novo o hotel- balneario da man da cadea Hesperia. NOVAS OPORTUNIDADES
evolu
ción
tu
ríst
ica d
e g
uit
iriz
O BALNEARIO NA HISTORIA
• O BALNEARIO CREA DESTINO• FORTE PARTICIPACIÓN CIDADÁ NA ACTIVIDADE TURÍSTICA.• COMPLEMENTO DAS RENDAS AGRARIAS COA ACTIVIDADE
TURÍSTICA.• ATRACCIÓN DE INVERSIÓNS• ANIMACIÓN DA VILA DE GUITIRIZ• IMAXE POSITIVA.• ARRAIGO NA IDENTIDADE LOCAL• OFERTA COMPLEMENTARIA E DE OCIO PARA O AUGUISTA.
RELACIÓN PRÓXIMA ENTRE POBOACIÓN- HOSTALEIROS E BALNEARIO
evolu
ción
tu
ríst
ica d
e g
uit
iriz
Repercusións actuais da actividade termal en guitiriz
AS REPERCUSIÓNS ACTUAIS DA ACTIVIDADE TERMAL (I)
• CAPITAL HUMANO
– A creación de emprego que supuxo a apertura do balneario a penas se deixou notar localmente ao principio.
– Hoxe o 50% dos empregados son de Guitiriz.
– Emprego feminino 75%.
– Idade media traballadores: 35 anos.
– Maioría de emprego local xerado a nivel operativo (94%)
– A iniciativa emprendedora non se viu estimulada.
evolu
ción
tu
ríst
ica d
e g
uit
iriz
AS REPERCUSIÓNS ACTUAIS DA ACTIVIDADE TERMAL (II)
• CAPITAL FINANCIEIRO
– A segunda empresa máis grande do municipio en facturación e emprego creado.
– O 10% do montante presupostario destinado a compras vai parar ao municipio: productores agrícolas, mantemento e decoración.
– Máis do 90% do gasto turístico realizado durante a estadía queda dentro do propio establecemento.
– Escaso impacto económico (enquisa establecementos)
evolu
ción
tu
ríst
ica d
e g
uit
iriz
AS REPERCUSIÓNS ACTUAIS DA ACTIVIDADE TERMAL (III)
• CAPITAL SOCIAL
– ENTRADA NA SECCIÓN DE MUNICIPIOS CON AUGAS TERMAIS. VILAS TERMAIS (FEMP). Vantaxes:
• Promoción• Pensar nun futuro baseado no turismo. PET.• Imaxe• Creación dun “rolodex de termalismo”. Encontro Vilas Termais
2006. Relacións constantes con Trillo, Mantiel, Alhama de Granada, Baños de Montemayor.
• Hermanamento termal Guitiriz- Bremen• Rede de Concellos Saudables.
• PROBLEMA: escasa interacción entre turistas e habitantes. Os locais ven a actividade do balneario como algo alleo ao devir da poboación (enquisa hostaleiros). e
volu
ción
tu
ríst
ica d
e g
uit
iriz
AS REPERCUSIÓNS ACTUAIS DA ACTIVIDADE TERMAL (IV)
• CAPITAL INFRAESTRUCTURAL
– Consideración histórica do municipio como encrucillada de camiños.
– Na actualidade non se atribúen ao balneario melloras neste ámbito.
– No futuro prevese (PET): mellora de accesos, incorporación de antigas carreteras, potenciación do ferrocarril, recuperación do aeródromo militar, construcción de percorridos peonís, plan de sinalización, etc.
evolu
ción
tu
ríst
ica d
e g
uit
iriz
AS REPERCUSIÓNS ACTUAIS DA ACTIVIDADE TERMAL (V)
• CAPITAL ECOLÓXICO– A sostenibilidade é a liña estratéxica de traballo
• Programa núcleos sostibles• Axenda 21 municipal• Rota da auga: valorización dos recursos en torno á auga no marco
da Reserva da Biosfera.• O balneario: preserva o seu parque, conta con políticas de
separación de lixo e sensibilización ambiental do traballador e cliente (RSC)
evolu
ción
tu
ríst
ica d
e g
uit
iriz
AS REPERCUSIÓNS ACTUAIS DA ACTIVIDADE TERMAL (VI)
• CAPITAL CULTURAL
– Recuperación dun edificio significativo da arquitectura do eclecticismo galega baixo o concepto de “fachadismo”
– Recuperación de elementos anexos: fonte, mezquita
– Mantemento das costumes dos habitantes de “tomar as augas”
evolu
ción
tu
ríst
ica d
e g
uit
iriz
AS REPERCUSIÓNS ACTUAIS DA ACTIVIDADE TERMAL (VII)
• CAPITAL SIMBÓLICO
– Creación dunha imaxe e web www.concellodeguitiriz.com
– Actividades promocionais do municipio: folletos, feiras, congresos.
– Actividades promocionais do establecemento: marketing directo, axencias de viaxes e operadores especializados (Nextel), webs, etc.
– O balneario é un potente xerador de noticias
evolu
ción
tu
ríst
ica d
e g
uit
iriz
AS REPERCUSIÓNS ACTUAIS DA ACTIVIDADE TERMAL (VIII)
• INTEGRACIÓN DA OFERTA TERMAL CO RESTO DO SISTEMA TURÍSTICO
– O cliente típico é familiar e demanda actividades para a súa estadía.
– En Guitiriz existen algunhas alternativas de lecer: ex. ruta da auga.
– Importancia do excursionismo: Lugo, A Coruña, Santiago.
– Falta oferta complementaria a nivel da comarca.
evolu
ción
tu
ríst
ica d
e g
uit
iriz
AS REPERCUSIÓNS ACTUAIS DA ACTIVIDADE TERMAL (IX)
– ¿Interésalle ao termalista visitar a vila? ¿Realmente ten alicientes para visitala?----- OPORTUNIDADES DE NEGOCIO-----
– Bótase en falta: tapeo, ocio, animación nocturna, comercio, actividades para familias, maior vocación turística dos establecementos.
– ¿Que pensan os habitantes de Guitiriz?: concepción errónea sobre o termalista.
– OPORTUNIDADES: PLAN ESTRATÉXICO DE TURISMO. Proxectos termais.
evolu
ción
tu
ríst
ica d
e g
uit
iriz
AS REPERCUSIÓNS ACTUAIS DA ACTIVIDADE TERMAL (X)
• Resultados da enquisa aos empresarios locais:– Co balneario mellorou a economía do meu establecemento: 2,8– O balneario mellorou a imaxe de Guitiriz: 4,2– O balneario conseguiu fixar poboación no municipio: 3,8– Mellorou o coidado do entorno natural e dos rr.tt.: 3,7– Mellorou a calidade xeral da oferta turística do municipio: 3,9– Mellorou a afluencia e animación da vila de Guitiriz: 2,9– Mellorou a calidade de vida dos habitantes de Guitiriz: 2,6– A oferta termal está integrada co resto da oferta do municipio: 2,5
Os empresarios recoñecen melloras na imaxe do destino, creación de emprego, mellora do entorno e dos rr.tt., e a calidade da oferta turística.
Non se recoñecen melloras económicas dos establecementos, aumento de visitantes á vila, melloras na calidade de vida e integración co resto da oferta do destino.
evolu
ción
tu
ríst
ica d
e g
uit
iriz
conclusións
• O balneario creou destino turístico.
• Dous modelos de desenvolvemento que deben ser entendidos no seu contexto:– Pasado: integración e interacción– Presente: illamento. Modelo de desenvolvemento tipo “resort”
– O balneario a penas se deixa notar na economía local.
– É un valor desaproveitado polos habitantes.
– Solución: REPLANTEXAMENTO DO MODELO DE TURISMO TERMAL
con
clu
sión
s
con
clu
sión
s
• Pero Guitiriz débese ao seu balneario:
– Porque cambiou dúas veces a súa imaxe de forma positiva, converténdose no distintivo da localidade.
– Porque Guitiriz xa ten un oco no panorama termal español e internacional
– Porque Guitiriz está cambiando: valorización do medio ambiente e do patrimonio cultural, PET.
– Porque existe vontade e compromiso de mellora.
