resultados da campaÑa do issga 2011-2012 da prevencion de...
TRANSCRIPT
RESULTADOS DA CAMPAÑA DO
ISSGA 2011-2012 DA PREVENCION
DE RISCO POR SILICE CRISTALINA
NAS EMPRESAS DE TRABALLOS
EN PEDRA E AGLOMERADOS DE
CUARZO.
Eleuterio Rodríguez Vila
Xefe da Sección de Hixiene de Campo
PROXECTO, DE ACORDO CO PLAN
DE ACTIVIDADES DO ISSGA 2011,
SOBRE A EXPOSICION DOS
TRABALLADORES A PO DE SILICE
EN EMPRESAS DO SECTOR DE
CORTE, TALLADO E REMATADO DA
PEDRA (CNAE 2370), INCLUINDO
OS AGLOMERADOS DE CUARZO.
ANTECEDENTES
Tendo en conta a problemática da silicose
que xurdiu no Pais Vasco en unha
marmorería na que se traballaba con
aglomerados de cuarzo na cal enfermaron
de silicose seis dos seus 11 traballadores,
o ISSGA considerou pertinente incluír este
sector nas funcións dos técnicos
habilitados.
En anos anteriores acometerase o estudio de po
en canteiras como consta no Plan de actividades
do ano 2010 no PR 16 denominado Estudo
epidemiolóxico canteiras
Por parte do ISSGA tamén se publicou na
súa Folla de Prevención nº 13 de outubro
de 2009 o documento PREVENCIÓN DA
SILICOSE NOS TALLERES DE
ELABORACIÓN DE PEDRA NATURAL a
cal ten moita relación co actual proxecto xa
que na mesma descríbese a problemática
que supón a exposición dos traballadores o
po de sílice.
FICHA DE DATOS DE SEGURIDADE
Silestone, do grupo Cosentino, S.A. emitiu unha
ficha de seguridade do produto e unha Guía de
boas practicas. A ficha indica entre outros datos a
composición do produto : 2.- Composición / Información sobre os
compoñentes.
2.1.- Descrición xeral dos compoñentes. Composición Xeral. Táboa 1.
3.- Identificación dos riscos.
O produto Silestone non presenta ningún tipo
de perigo para a saúde humana e o medio
ambiente segundo o Reglamento de
Sustancias Perigosas R.D. 255/2003 e
segundo as Directivas Europeas 67/548/EEC,
199/45/EEC e as súas correccións
93/112/EEC, 2001/58/EEC y 2001/60/EEC.
En cambio xa menciona o perigo no proceso
de elaboración :
O po xerado nos procesos de elaborado
conten sílice (SiO2)
El Reglamento CLP (CE) n.º 1272/2008, no contempla ningún
riesgo asociado al producto terminado Silestone®. No
obstante, en los procesos de elaboración, corte, tallado,
pulido, etc se puede generar polvo con contenido en sílice
(SiO 2). Contenido en sílice cristalina 70%-90%.
02 IDENTIFICACIÓN DE LOS PELIGROS
Indicando tamén o risco de sufrir un cancro de
pulmón :
Unha inhalación prolongada e masiva de
sílice cristalina pode causar fibrose pulmonar e
neumoconiose como a silicose, así como un
empeoramento doutras enfermidades
pulmonares (bronquites, enfisema, etc.) O
principal síntoma da silicose e a perda de
capacidade pulmonar. As persoas afectadas
de silicose teñen maior risco de sufrir
cancro pulmonar.
Real Decreto 1299/2006,
ANEXO 1
Cadro de enfermidades profesionais
Grupo Axente Sub-
axente
Acti-
vidade Código
Enfermidades profesionais con la relación das principais actividades capaces de
producilas
4 Enfermidades profesionais causadas por inhalación de sustancias e
axentes non comprendidas noutros apartados
A Po de sílice libre:
01 Silicoses
Traballos expostos a inhalación de po de sílice libre, e especialmente:
01 4A0101 Traballos en minas, túneles, canteiras, galerías, obras públicas.
02 4A0102 Tallado e pulido de rocas silíceas, traballos de canterías.
08 4A0108 Traballos en chorro de area e esmeril.
Provincias onde o INS detectou a aparición de novos
casos de silicose durante o ano 2010
GALICIA----2010
CADRO 6. Novos casos de silicose valorados no INS
Sete dos traballadores en activo diagnosticados
con neumoconiosis complicada, proceden da
industria da lousa e teñen unha historia laboral de
risco media de 30,0 anos; 6 proceden do sector da
lousa e teñen unha historia laboral de risco media
de 23,6 anos; 3 son traballadores da construción
cunha historia laboral de risco media de 17,6 anos;
2 proceden de canteiras en xeral e ten unhas
historial laborais de risco de 20 e 23 anos; un é un
traballador de marmorería, cunha historia
laboral de risco de 16 anos. Os 2 restantes
proceden un da minaría do carbón e outro da
industria cerámica pero descoñécense os seus
anos de risco.
2011
Evolución da enfermidade nos últimos 10 anos
se ben durante os últimos anos se apreciara
un descenso do número de novos casos de
silicose detectádevos no INS, durante o
pasado ano 2010, produciuse un novo
incremento do número de casos.
SILICOSE: datos
SISTEMA CEPROSS: DATOS DE ENFERMIDADES DECLARADAS DO GRUPO 4A01
(silicose): anos 2007 a 2010
A CORUÑA LUGO OURENSE PONTEVEDRA Total/ano
2007 0 1 25 20 46
2008 7 6 28 10 51
2009 12 3 25 27 67
2010 4 10 41 19 74
TOTAL 23 20 119 76 238
DATOS DOS ESTUDOS EPIDEMIOLÓXICOS REALIZADOS POLO INS e ISSGA
FASES DO PROXECTO
-En unha primeira fase do proxecto, de acordo
coa Inspección de Traballo e comunicación a
Asociación de empresarios de talleres de
pedra, procedese a elaboración de unha lista
de empresas na provincia de A Coruña
-Se lles vai xirar unha visita de
comprobación do estado xeral das
instalacións, do cumprimento da normativa e
as condicións xerais relativas a riscos por
sílice cristalina
MAPA DISTRIBUCION EMPRESAS
1
1
1 1
3
1
1
1
2
1
1
1
2
1
2
1
1
1
1
1
-Se elaborou unha folla de comprobación de
campaña en marmorerías que recolle
aspectos como ano da avaliación do po de
sílice, métodos de tomas de mostras, fichas
de seguridade, índices de exposición,
vixiancia da saúde, equipos de protección
individual, sinalización, vestiarios, limpeza,
proteccións colectivas, maquinaria e
formación dos traballadores.
HOJA COMPROBACIÓN CAMPAÑA MARMOLERÍAS _ SÍLICE CRISTALINA
Empresa: Domicilio social: Fecha visita:
CNAE: Servicio de Prevención: Mutua de Accidentes:
Actividad: Higiene
Teléfono: Seguridad
e-mail: Ergonomía
Plantilla: Personas exposición a sílice Montadores
Vigilancia de la Salud
Persona de contacto Personas entrevistadas
EVALUACIÓN POLVO _ SÍLICE
Año Servicio de Prevención Nº puestos evaluados cristobalita cuarzo VLA-ED cristobalita= 0,05 mg/m3
VLA-ED cuarzo= 0,1 mg/m3
Método MTA/MA 056/A6 Filtro membrana/difracción rayos X
Ciclón zona respiratoria trabajador UNE 481
Volumen aire > 480 litros y polvo < 2 mg
Informe:
Nombre técnico que realiza las mediciones
Sustancias consideradas: cristobalita y cuarzo
Datos de la empresa
Factores de exposición en el lugar de trabajo
Objetivo procedimiento medición
Procedimiento de medida
Fecha, comienzo y final de muestreo
Concentraciones mg/m3
Factores que influyan en los resultados
Resultado comparación valor límite
FDS Silestone o similar
Índice de exposición
I = CEL/VLA
Bien Medidas
1)sustancia o preparado y sociedad o empresa
2)identificación de los peligros
3) composición/información sobre los componentes
4) primeros auxilios
5) medidas de lucha contra incendios
6) medidas en caso de liberación accidental
7) manipulación y almacenamiento
8) control de exposición/protección individual
9) propiedades físicas y químicas
10) estabilidad y reactividad
11) información toxicológica
12) información ecológica
13) consideraciones sobre eliminación
14) información sobre el transporte
15) información reglamentaria
16) otra información
I ≤ 0,1 I ≥ 1
3 x I ≤ 0,25 3 x I ≤ 1, media geométrica ≥ 0,5
3 x I ≤ 1, media geométrica ≤ 0,5
OBSERVACIONES:
ANEXO I
Empresa:
VIGILANCIA DE LA SALUD
Año Servicio de Prevención Protocolos silicosis Nº Trabajadores
OBSERVACIONES:
EQUIPOS DE PROTECCIÓN INDIVIDUAL EPIs
Tipo FFP3 o P3
Zona donde se guardan
Marcado CE con 4 dígitos
Registro entrega de EPIs
Mascarillas Semimáscara Purificador de aire
forzado
SEÑALIZACIÓN
Comprobar la ubicación de la señalización y si es
reglamentaria
VESTUARIOS
Taquillas/doble taquilla Duchas/agua caliente Limpieza de ropa
LIMPIEZA DE INSTALACIONES
Barrido/aspirado Limpieza con agua Soplado
PROTECCIÓN COLECTIVA
Comprobar las máquinas de trabajo y la eficacia de la
aspiración, flujo suficiente de aire/renovación
Aspiración localizada Aspiración general Ventilación natural
PROCESO
a maioría dos talleres visitados xa reciben as
pranchas tanto de granito como as de aglomerados
de sílice cortadas na primeira fase, aínda que
quedan algúns que tamén realizan o corte de
bloques de gran tamaño mediante serras circulares e
con sistema húmido polo que a produción de po e
mínima como se comprobará nas correspondentes
medicións; e os procesos mais frecuentes a executar
nestes talleres son o corte das pranchas o tamaño
adecuado o seu destino como encimeiras, pranchas
de revestimento ou lapidas; este corte realizase nas
maquinas cortadoras que xa son todas con auga
polo que o nivel de emisión de po e mínimo ou nulo
PROCESO
O problema xurde nos seguintes procesos
de acabado como son corte manual con
radial (vaciados), abuxardado, desbastado,
pulido ou gravado cando se realizan en seco
e xenerase gran cantidade de po e
incrementase notablemente cando o traballo
e realizado cos aglomerados de cuarzo
(Silestone ou similar) nos que a porcentaxe
de sílice acada o 90 % co correspondente
risco de silicose.
RESULTADOS
EMPRESAS VISITADAS …….....25
CON DEFICIENCIAS POLVO………...23
ALMACEN DISTRIBUIDOR……….……1
CANTERA ASFALTOS………………….1
REQUIRESE MEDICION DE PO E PROGRAMA
MEDIDAS CORRECTORAS ………………………….11
REQUIRESE PROGRAMA MEDIDAS CORRECTORAS
POR NIVEL DE PO ELEVADO………………………..12
DILIXENCIAS EN LIBRO VISITAS…...18
ANOTACIONS EN FICHAS REQUERIMENTO.....7
COMPROBACION
ACOMETERON MEDIDAS CORRECTORAS.…8
PRESENTARON DOCUMENTACION
MEDIDAS CORRECTORAS………….……9
PARADAS DE TRABALLO…..…………..2
PASO AUTONOMOS…..……….………….2
PENDIENTES CERRE…………….………2
35%
38%
9%
9%9%
ACOMETERON
MEDIDAS
DOCUMENTACION
PARADAS
AUTONOMOS
CERRE
Campaña 2011-2012
Marmorerías
visitas en conxunto ca ITSS
Ano Marmorerías
2011 20
2012 22
Principais medida correctoras
0102030405060708090
100
48 31
52
93
9 9 16
Valores de exposición
profesional
sílice cristalina
0
5
10
15
20
25
30
35
40
conc sílice < VLA conc sílice VLA -2xVLA
conc sílice > 2xVLA
24
30
40
Cristobalita
Soamente en 3 casos se detectou unha
presenza de cristobalita por encima do
VLA-ED de 0,05mg/m3
Resultados Os niveis mais altos de exposición se
detectan en postos de pulido e acabados, no
posto de corte os valores son mais baixos
A protección respiratoria en moitos casos
non é a adecuada
Os vestiarios non reúnen moitas veces as
condicións mínimas, con dobre despacho e
recollida de roupa para o seu lavado
Non se manexan as FDS dos aglomerados
de cuarzo e dos demais produtos químicos
DOCUMENTACION
PRESENTADA XERALMENTE
POLOS SERVICIOS DE
PREVENCION FAI REFERENCIA A
MEDIDAS CORRECTORAS COMO
AS SEGUINTES:
CASO DE INDICE ELEVADO
Conclusións En relación a sílice libre e INACEPTABLE no posto
de operario de pulido (I= 2,92 >1) e INDETERMINADO
para o operario de corte (I=0,20 e 0,1<I<1)
Faise mención das medidas preventivas do RD
374/2001 artigo 5 como son a obriga do empresario
de eliminar ou reducir o risco do axente químico
sustituindoo por outro, e noutro caso modificar o
sistema de produción, control técnico, equipos,
medidas de ventilación, ou outras medidas
colectivas de protección e si non son efectivas
recurrirase a protección individual.
Vixiancia da saúde adecuada.
Formación e información.
Periodicidade da avaliación.
seguiranse as seguintes normas :
Dotarase o posto de traballo de pulido dunha
campana extractora como sistema de
cerramento para favorecer que o po de sílice
diríxase o sistema de aspiración.
Instalar taquillas diferenciadas de roupa limpa e sucia
Dispor dunha zona de lavado de roupa contaminada.
Vixiancia da saúde especifica
Realizar novas tomas de mostras de po silicótico
unha vez implantadas as medidas correctoras
Utilizar mascarillas de aspiración FFPP2 de forma obrigatoria
Limpar o solo con sistema húmido ou aspiración
Realizar os traballos de pulido en seco
nas zonas acondicionadas para o mesmo
Outro servicio de prevencion
Como observamos aparecen valores
INACEPTABLES con un índice de exposición 1,4
por exemplo para a cristobalita e dise o seguinte :
a)Organización dos sistemas de traballo
-Separar os lugares onde se manipulan os
axentes químicos.
-Ventilación adecuada da zona de traballo.
-Reducir o mínimo os traballadores expostos
-Rotación de traballadores
-Limitar a manipulación manual
b) Selección de equipos de traballo
c) Establecemento de procedementos adecuados
para uso e mantemento de equipos
d) Adoptar medidas hixiénicas adecuadas, tanto
persoais como de orden e limpeza
e) Redución da duración e intensidade das
exposicións
f) Medidas de protección individual si as outras
medidas non son suficientes
Estas medidas terían o seguinte orden prioritario:
1-Medidas para evitar ou reducir a emisión de po
Realización en húmido os traballos de mecanizado
Empregar maquinas de baixa velocidade
2-Medidas para evitar ou reducir a dispersión do po
Utilizar sistemas de extracción localizada na zona de
xeración
3-Medidas para a limpeza dos equipos e a
zona de traballo
- Emprego de métodos húmidos ou por
aspiración.
OBSERVACIONS
nestas e noutras conclusións emitidas polos
distintos servizos de prevención sempre acaban
recomendando as medidas de reducción de
emisión de po mediante a realización dos
traballos con procesos en húmido
No caso en que hai traballos de remate como o
pulido en seco, so nos queda a posibilidade
dunha medida da contención da dispersión do
po como e a aspiración localizada
*o traballo de pulido en seco deberase realizar
mediante un sistema de captación frontal coa
suficiente potencia para aspirar o po xerado
*dispoñer de unha mesa con rodas para a
aproximación ao extractor no momento do
pulido
*encabinar ou restrinxir a zona de pulido de
forma que sexa mais eficaz a aspiración,
evitando ademais a difusión ao ambiente xeral
da nave de traballo que poida afectar os outros
traballadores
Seguimento
Farase un seguimento destas melloras para ir
comprobando a súa implantación e eficacia,
intentando solucionar a problemática da silicose
Procurarase que tanto as medidas técnicas como
son: a incorporación de procedementos húmidos
e a mellora dos sistemas de aspiración e
métodos de traballo, sexan incorporados a
sistemática de traballo