raíces griegas - felix restrepo

59
RAICES GRIEGAS Explicación etimológica de los principales grupos de palabras castellanas derivadas del griego por el Padre FELIX RESTREPO, S. J. de la Academia Colombiana de la Academia de Ciencias de la Educación Universidad Javeriana BOGOTA 19 35

Upload: paradoxa244

Post on 24-Nov-2015

632 views

Category:

Documents


12 download

DESCRIPTION

Curso de Raíces griegas de Felix Restrepo

TRANSCRIPT

  • RAICES GRIEGASExplicacin etimolgica

    de los principales grupos de palabras castellanas derivadas del griego

    por el Padre

    FELIX RESTREPO, S. J.de la Academia Colombiana

    de la Academia de Ciencias de la Educacin

    Universidad Javeriana BOGOTA

    19 35

  • Este tratado forma parte de la obra en dos tomos

    El Castellano en los Clsicos del mismo autor, usada para la enseanza del Castellano en

    la mayor parte de los colegios de Colombia,

    editada por la Librera Voluntad Bogot.

  • RAICES GRIEGAS

    Impropiamente se da entre nosotros el nombre de races griegas al estudio de los elementos ms importantes que posee el castellano derivados del griego.

    Conocer las races de una lengua es empresa de gran dificultad, en que se empea la filologa; impropia por tanto de un tratado elemental. Ni podemos pensar en registrar aqu todas las palabras castellanas derivadas del griego. Ellas suben a varios miles, y slo son de especial utilidad para los que desean aprender la lengua helnica. Su detallada exposicin corresponde pues, a los maestros de aquella sabia lengua.

  • 4 FELIX RESTREPO

    men grupos que merezcan captulo aparte, siempre que pueda hacerse sin demasiada complicacin.

    Ante todo damos el alfabeto griego,. poniendo despus de cada letra su nombre, la trascripcin latina con que suele suplirse y con que en las pginas siguientes suplimos la falta de tipos griegos en la imprenta, y la pronunciacin de cada signo. (Vase en la pgina 6).

    Las consonantes zeta, f i y j i eran consonantes aspiradas, y como tales las representaron los latinos con una aspiracin, th, ph, ch, uso que han conservado varias lenguas modernas, y que facilita encontrar las palabras correspondientes latinas. Deben pronunciarse siguiendo el uso corriente como z espaola, / y j respectivamente. La Z, z en la transcripcin de palabras griegas debe pronunciarse ds. La G,g tiene un solo sonido: ga, ge, gi, deben leerse ga, gue, gui. La Y, y debe pronunciarse como u francesa. El diptongo ou se pronuncia u.

    Las palabras griegas que empiezan por vocal llevan siempre un espritu suave ( ) o spero ('). El espritu suave no se indica en la trascripcin latina. El spero lo suplieron los romanos con la aspiracin h, de modo

    (2) No estar por dems advertir que Emiliano Isaza, en su Gramtica Prctica de la Lengua Castellana, por otros muchos ttulos excelente, tiene un capitulo de Races Griegas en que abundan los errores. Ni siquiera se observan las reglas para la trascripcin de las voces griegas en tipos romanos. Nuestro distinguido gramtico no haba cultivado las letras griegas e indica los autores de donde toma sus noticias, a los cuales en todo caso, y no a l, habr que cargar con dichas equivocaciones.

  • RAICES GRIEGAS 5

    que con esta consonante, que para nosotros es muda, empiezan en su trascripcin latina las palabras griegas que tienen espritu spero; ejemplo: >

  • 6 FELIX RESTREPO

    Letras NombreA a alfaB fi betar Y gammaA 8 deltaE e epsilonZ % dsedaH il eta0 a zetaI i yotaK X kappaA X lambdaM miN V ni

    xi0 o omicronn n P'p Q ro2 o sigmaT t tauY V ypsilon

  • 1 a- anpartcula privativa-(a antes de consonante; an antes de vocal); a-bismo (BYTHOS, fondo) 0); der. abismar; a-bulia (boule, voluntad) falta de voluntad; a-cfalo (kephale, cabeza) sin cabeza; -cimo (zyme, levadura) sin levadura; a-fasia (phemi, decir) incapacidad de hablar; a-fnico (phone) sin voz; a-maranto (maraino, marchitar) in-marcescible; a-matista (methyo, embriagarse) piedra preciosa que segn los antiguos preserva de la embriaguez; a-mianto (miaino, manchar) mineral, lit. inmaculado; a-mnistia (mnaomai, acordarse) olvido, perdn; a-morfo (mor- phe) sin forma; an-arqaia (archo); an-c-dota (didomi, dar) lit. cosa in-dita; gn-emia (haima); der. an-mico; an-estsico, an-estesia (aisthanomai, sentir); an-hi- dro (hydor) sin agua; A-niceto (nicao) in-vencible; an-odino (ODYNE, dolor) que calma el dolor; an-malo (OMALOS, igual) irregular; der. anomala; an-nimo (ONOMA) sin nombre; a-ptico (pathos) sin pasiones; a-sbesto (sbennymi, apagar) nombre mal puesto a un mineral incombustible; a-scio (skia, sombra) que no hace sombra; a-sptico (sepo, corromper) libre de infec-

    (1) De d. buzo, bucear.(2) boule significa tambin consejo, y de aqu Arist-bulo

    el mejor consejero.(3) De d. cefal-algla, Cefalonia.(4) De d. eu-femismo, fama, pro-feta, profetizar, profeca.(5) De d. nemo-tecnla.(6) De d. esttica.

  • 8 FELIX RESTREPO

    cin; a-sfalto, asfaltar (sphallo, hacer caer); asfixia, asfixiar, asfixiante; (sphyzo, palpitar); a-silo, (sy- LAO, quitar, despojar) lugar seguro; der. asilar; astigmatismo (stizo , picar, puntear) enfermedad de la vista; lit. des-puntuacin; A-tanasio (thanatos, muerte) inmortal; a taxia (TASSO, ordenar) lit. des-orden; a-teo, a-tesmo (theos); a-tomo, a-tmico, a-tomismo (temno, cortar) ; -tono (tonos) sin acento; a-trofia (tro- phe, nutricin) lit. des-nutricin; der. atrofiado; c-verno. En gr. aornos, de ornis, pjaro. Cueva y laguna de Campania, que por sus exhalaciones pestilentes no permita acercarse a los pjaros (v. Eneida vi, 237....); a-zoe (ZOON) gas en que no pueden vivir los animales; der. azoado.

    2Aer=a/reDer. airoso, airear, desaire, aeroplano, aer dromo (dromos, carrera); aerosttico (stati- kos, estable) que se sostiene en el aire; aero- lito (lithos, piedra) piedra cada del aire; aero-nauta (nautes, nauta). (,2>

    3Algos=; gastr-algia (GASTER,

    (7) De d. eu-tanasia.(8) De d. tctica, sin-taxis.(9) De d. tomo, ana-tomla, en-tomologla, epl-tome.(10) De d. hiper-trofia.(11) De d. mono-lito, paleo-lltico.(12) De d. nutico, argo-nautas. De la misma raiz es nau-

    s ia mal de mar. De d. nusea, nauseabundo.(13) De d. cardiaco, perl-cardlo, pericarditis.

  • RAICES ORI BOAS 9

    qastros, vientre) ; neur-algia (neuron, nervio) (**>; der. neurlgico, anti-neurlgico; nost-algia (nostos, regreso a la patria) mal de ausencia; odontalgia (odous, odontos, diente) .

    4 Araphi significa: I) a uno y otro lado;2) alrededor 1) Anfora (phero) vaso de dos asas; anfi-bio (BIOS) animal de tierra y agua; anfi-bologia (amphi-ballo, balancearse) oracin ambigua.

    2) Anfi-teatro (theatron, teatro), teatro circular.5AnaEsta partcula significa: 1) repeti

    cin como la latina y castellana re-; 2) movimiento hacia atrs; 3) separacin.l) Anabaptista (baptizo, bautizar) el que repite el bautismo; ana-gnorisis (GlGNOSKO, conocer) re-conocimiento; Anastasia (en gr. tambin ana-stasia) re-surreccin.

    2) Ana-cronismo (chronos) error que coloca un suceso o costumbre antes de su verdadera fecha; Ana- cleto (ana-kaleo, llamar hacia atrs) re-sucitado.

    3) Ana-coreta (ana-choreo, retirarse); ana-tema (ana- tithemi, separar) excomunin; an-lisis (ana-lyo, disolver) resolucin de un todo en sus partes; ana-tomia (ana-temno, abrir cortando) equivale a di-seccin.

    4) Otros compuestos: an-logo (ana logon , proporcionalmente) semejante; der. analoga, analgico; ana-

    (14) De d. gstrico, gastritis, gastro-enteritis, gastr-nomo gastronoma.

    (15) De d. neur-astnico, neurastenia (astheneia, debilidad).(16) De d. odontlogo, odontologa, mast-odonte (mastos,

    mamila, por la forma de sus dientes).(17) De d., Bautista, bautisterio.

  • 10 FELIX RESTREPO

    grama (grapho) frase que resulta de la trasposicin de las letras de un nombre o de otra frase.

    6 Anthroposhom breAntrop-fago (phago- mai, fut. de fcSTHto, comer); antropo-logla (i.ego); antropometra (metron) tratado de las proporciones y medidas del cuerpo humano; der. antropomtrico; antropomorfismo (morphe) sistema que atribuye a Dios cualidades de hombre; antropo-morfo o antrop-oide, dcese de los monos que tienen alguna semejanza corporal con el hombre; agtropo piteco (pithecos, mono) ser fantstico, que la mitologa de los racionalistas supone intermedio entre el mono y el hombre; fil-ntropo, filantropa (philos); mis-ntropo, misantropa (misio, odiar).

    7 A n ti= /^ O posic in o p u g n a ; 2) s im p le co n trapo s ic in .1) Ant-agonista (agona, certamen en los juegos olmpicos, lucha) adversario, rival; Anti-cristo (CHRISTOS, Cristo, ungido)

  • RAICES GRIEGAS 11

    2) Ant-rtico ( a r k to s , oso, osa) . El Polo en donde se encuentran las constelaciones de la Osa Mayor y de la Osa Menor es el polo Artico, y el opuesto el Antrtico; ant-ecos (OIKOS), los que en un mismo meridiano habitan en puntos opuestos simtricos al Ecuador; anti-fona (phone) lit. respuesta; anti-frasis (p h ras is , frase) irona que por una palabra pone su contraria; anti-nomia (nomos) contradiccin en las leyes; anti-poda (pous, podos, pie) el que est en la tierra en lugar diametralmente opuesto a otro; antl-tesis (AN- ti-tithemi, oponer) oposicin de una cosa a otra o de un juicio a otro. En castellano es muy frecuente esta partcula con el sentido primero de oposicin o pugna. Ejemplos: anti-artistico, anti-constitucional, an- ti-catlico, anti-clerical, anti-cristiano, anti-esttico, an- ti-gobiernista, anti-militarista, anti-monrqaico, antinatural, anti-papa, anti-patriota, antisemita, antisocial, etc. Tambin se usa mucho en el lenguaje mdico para indicar remedios que atacan diversas enfermedades: anti-asmtico, anti-espasmdico, anti-neurlgico, anti-paldico, anti-rreumtico etc.; anti-pirina y antipirtico se llaman ciertos febrfugos (pyr, fuego, fiebre). No debe confundirse esta partcula con la latina ante, que no significa oposicin sino anterioridad o cosa que queda delante; por ej. ante-diluviano, antebrazo, ante-ojos. Es rara la formacin de anti-faz, que debiera ser ante-faz.

    (22) De d. Art-uro (OUROS, centinela) estrella llamada, por su posicin, centinela de la Osa.

    (23) De d. fraseologia, par-frasis, perl-frasis.(24) De d. tri-pode y ms eufonizado trbede.

  • 12 FELIX RESTREPO

    8Apo (af antes de vocal con espritu spero.) Esta partcula significa ! ) alejamiento, separacin. 2) lo contrario det verbo a que se une. 3) sirve para reforzar el sentido.1) Af-helio (helios) punto ms alejado del sol en la rbita de un planeta; af-resis (haireo, coger), supresin de una letra o slaba al principio de una palabra; apcope (kopto , cortar) supresin de una letra o silaba al fin de una palabra; apo-geo (oe), punto de la rbita de un planeta en que ste se halla lo ms lejos posible de la tierra; apostasia (ap-iiistemi, separar) separacin de la Iglesia; der. apstata, apostatar; de este mismo verbo viene apo-stema, lit. separacin de humores; apstol (stello, enviar); der. apostolado, apostlico; apstrofe (strepho, volverse) figura por la que el orador se vuelve a alguno distinto de aquellos a quienes dirige la oracin; der. apostrofar; apo-teosis (theos) recepcin de un hroe entre los dioses.

    2) Apo-calipsis (kalypto, cubrir) f27 - re-velacin.3) Ap-crifo (apo-krypto, disimular) de un autor

    falso; apo-dlctico (apo-deiknymi, demostrar) demostrativo; ap-logo (lego) narracin, fbula; apo-logla (apo- logeomai, defender) defensa; der. apologtico, apolo

    (25) De d. coma, signo que separa.(26) De strepho viene estrofa, cierto canto que ejecutaba

    el coro en la tragedia griega volvindose a la derecha.(27) De d. eu-calipto por su semilla muy oculta.(28) De krypto , ocultar, vienen cripta y gruta, italiano

    grotta, de d. grotesco.

  • RAICES ORIEOAS 13

    gista; apo-plega (plesso, futuro plexo, herir) t29'; apo-tegma (phtheoqomai, hablar) sentencia.

    9Archo=/) se r e l p rim e ro , m andar 2) hacer p o r p rim e ra vez, com enzar.]) Derivados de la primera significacin: a) archon, ar- CHONTOS, el primer magistrado de Atenas, Arconte; ar- cheion, lugar donde se guardan documentos de gobierno, etc., archivo; der. archivar, archivero.

    b) El precomponente archi, el principal, que en castellano tiene las formas are, arci, arce, arz, arqui: arcngel, arci-preste (presbytes, anciano, sacerdote); arcediano (diakonos, ayudante); arz-obispo, contraccin de arci-obispo; der. arzobispal, arzobispado; arqui-tecto (tekton, obrero); der. arquitectura, arquitectnico; Ar- quimedes; (medomai, pensar) el que piensa mejor. En nombres propios se encuentra tambin la forma arche: Arque-lao (laos pueblo) w) el que gobierna al pueblo.

    c) Los poscomponentes ) archos, P) arches, y) ar- CHA: los dos primeros significan el que manda; el tercero, gobierno de. Ejemplos: a) Arist-arco (aristos) el mejor principe. P) Patri-arca, jefe de una familia; jerarca (hiereus, sacerdote); te tr-arca (tetra, cuatro), rey de cuatro provincias; heresi-arca, caudillo de una hereja. y) Mon-arquia (monos); an-arquta; olig arqua (OLlGO, pocos). En jerarqua cambia algo la significacin. Der. patriarcal, anrquico, anarquista, jerrquico, etc.

    (29) De d. plectro, para herir las cuerdas de la lira.(30) De d. laikos del pueblo, profano, laico, lego. Lao-

    dicea, derecho del pueblo; Nico-lao, de d. Nicols, vencedor del pueblo, equivalente a Nico-demo.

  • 14 FELIX RESTREPO

    2) De la significacin de prioridad viene el adjetivo archaios, antiguo; de d. arcasmo, arcaico, arqueologa, arquelogo, arqueolgico; arquetipo (typos) modelo primitivo.

    10Aristos=e/ mejorAristo-cracia (kratos) gobierno y clase de los mejores; der. aristcrata, aristocrtico. Este precomponente se usa mucho en nombres propios: Arist-arco, Arist-ides hijo de Aristo; Aris- t-bulo, el mejor consejero; Arist-fanes (phaino, brillar) el que ms brilla. Arist-teles (te los , fin) 32* el que se propone el mejor fin.

    11 Autos 1) l mismo en persona (ipse). Hautos 2) el mismo (idem)\) Aut-grafo, escrito de puo y letra del autor; aut-crata (kratos) que gobierna por su sola voluntad; aut-ctono (CHTHON, pais) habitante propio de un pas; aut-nomo (nomos) que se da la ley a s mismo; der. autonoma, autonomista; aut-opsia (opsis accin de ver), lit. accin de ver por sus propios ojos; auto-didacto (didasko ensear) (33) que se ensea a s mismo; aut-gcna (genos), soldadura de un metal que se hace fundindolo a l mismo; autntico, aut-mata. (*>

    2) Jauto-logia, expresin diversa de una misma idea.

    (31) De d. fanal, fantasia, fantasma, fenmeno, fenomenal, di-fano, n-fasis, Epi-fania (epi-phaino, manifestar) fiesta de la manifestacin de Jess; Epi-fanio, ilustre.

    (32) Tels-foro (PHERO, que consigue su fin).(33) De d. Didctico, didasclico.(34) Para estas palabras algo complicadas v. Llave del grie

    go, Nos. 156 y 1889.

  • RAICES GRIEQAS 15

    Este precomponente se ha hecho muy comn y sirve para formar nuevas palabras, por ejemplo autobiografa, autobs, autocamin, autoclave, autogiro, automotor, automvil, autoferro, autosugestin, etc.

    12Ballo^arro/arMuchos grupos de palabras castellanas vienen de esta raz. Sin espacio para analizarlos remitimos a los nmeros 49, 1121 y 1464 de la Llave del griego, y ponemos aqu slo la lista: bala, balazo, balstica, ballesta, ballestero, baln, balonero; bola, embolar, bolillo, boliche, bolazo, boln, bolear, bolero, blido; baile, bailarn, bailar, bailador, bailarina. Las islas Baleares merecieron este nombre por la destreza de sus habitantes en arrojar piedras con la honda. De los compuestos de b a l l o tenemos los siguientes derivados: anfi-bologla (am phi); dia-blo, diablura, diablico, endiablado (d a ) ; em-blema m-bolo (en ) (em- BALLO significa incrustar); hipr-bole, hiprbola (hype r); meta-bolismo (m e ta ) ; par-bola; de d. palabra, palabrera, palabrear, palabrota, apalabrar, etc.; parablico (p a ra ) ; slm-bolo, simbolismo (sy n ).

    13Biblion = libroBiblia; bibli-filo ( p h ilo s ) ; biblio-grafa (g r a p h o ) ; biblio-mana (m a in o ); biblio- manca (m a n te ia ) ; biblio-teca ( th e k e , lugar donde se coloca alguna cosa, de t i t h e m i, colocar); der. bblico, bibligrafo, bibliogrfico, biblimano, bibliotecario.

    14B ios=vida Anfi-bio (am ph i); ceno-bio (koi- n o s comn) monasterio; der. cenobita, el que vive en comunidad; micro-bio (m ic ro s ); bio-loga, estudio de los seres vivientes; der. biolgico, bilogo; biografa,

  • 16 FELIX RESTREPO

    (ORAPHO) der. bigrafo, biogrfico; bio-dinmica (d y - n a m is ) ciencia de las fuerzas vitales.

    15Cheir, cheiros=ina/foEu-querio (eu) lit. hbil; epi-querema (epi-cheireo, atacar) especie de argumentacin; quir-fano (p h a in o , brillar) sala llena de luz para operaciones quirrgicas; quir-grafo (g r a p h o ) lit. escrito a mano; quiro-mancia (m a n te ia ) adivinacin supersticiosa por las rayas de la mano; der. qui- romntico; quir-ptero ( p te r o n , ala) ^ lit. maniatado, como es el murcilago; cirugia (C he ir- o u rg ia , de e r g o n , obra) lit. mani-obra; der. cirujano; quirrgico (CHElRQURGiKQS) lo perteneciente la ciruga.

    16Chroma c o lo rCromo, metal que colora las substancias con que se combina; cromtico, de color; der. cromatismo; a-cromtico, sin color; cromo-litografia ( l i t h o s , piedra) arte de hacer en piedra grabados de colores; cromosfera (s p h a ira , esfera), parte muy vistosa de la fotosfera del sol; cromo-tipografla, arte de imprimir en colores; tri-cromia, grabado con tres colores.

    17 Chronos=/em poCrnico, adj., se aplica a afecciones de mucho tiempo; crnica, sust., historia en que se sigue el orden del tiempo o cronolgico; der. cronicn, cronista; crono-logia, cmputo del tiempo; cro- n-metro (m e tr o n ) lit. medidor del tiempo; ana-cronis- mo (a n a ) ; sin-cronismo (sy n ) coincidencia; der. anacrnico, sincrnico; is-crono (isos), de igual duracin.

    (35) De d. -ptcro, dt-ptero, cole-ptero.

  • RAICES ORIEOAS 17

    18Deka=dlezDcada (dekas, decados) decena; Dec-logo, los diez mandamientos; dec-amern (he- mera, da) f36* diez das; dec-gono (gonia) de diez ngulos; deca-edro (hedra) de diez bases. En el sistema decimal se usa el precomponente griego decapara mltiplos y el latino deci- para submltiplos de la unidad: decagramo, decalitro, decigramo, etc.

    19 Demos=pue/o-Dem-agogo (ago, conducir); demo-cracia (kratos); der. demcrata, democrtico; dem- filo (philos) amigo del pueblo; demo-grafia, estadstica de los habitantes de un pas; der. demogrfico-, endmico (en), mal que se fija en un pas; der. endemia; epidemia (epi) propagacin de un contagio; der. epidmico; dem- crito (krino, juzgar) (W juez del pueblo; Dem-stenes (sthenos, tuerza), fuerza del pueblo; Nico-demo, homlogo de Nicolao, vencedor del pueblo.

    20 DiaPartcula que significa: 1) a travs2) se p arac in\) Di-logo (lego) conversacin entre varios; der. dialogar, dialoguismo; di-fano (phai- no, brillar) equivale a tras-lcido; der. diafanidad; diagonal (gonia); di-metro; di-ptrica (horao), estudio de la refraccin de la luz.

    2) dia-crltico (krino, juzgar) acento que sirve para distinguir algunas palabras; dia-fragma (phrasso, pro-

    (36) De d. hemero-teca; ep-hemeros, efmero, de un da; efemrides, libro diario histrico; sucesos notables ocurridos cierto nmero de afios antes de un dia determinado. Es disparate usar en singular esta palabra con la significacin de fecha.

    (37) De d. crisis, crtica, criterio, criticismo.

  • 18 FELIX RESTREPO

    teger) membrana que separa la cavidad del pecho de la del vientre; di-lisis (lyo, soltar) en qumica separacin de ciertos elementos; di-spora (speiro, sembrar)38) poblacin diseminada en un pas extrao.

    3) Hay otras muchas palabras en que aparece esta partcula, cuyo anlisis nos llevara demasiado lejos. Son entre otras: diablo, diablura, diablico, dicono, diadema, diagnstico, diagrama, dialecto, dialectal, dioptra, diapasn, diarrea, distole, diatrmano, diatnico, diatriba. Mencionemos por ltimo la expresin dia-positiva, fotografa en vidrio para ser proyectada, porque esta voz hbrida indica que el prefijo dia- tiende a aclimatarse en castellano.

    21 D ynam is= ft/e rza Dinamo, generador de fuerza elctrica; dinmico, dinamismo, dinamita, dinamitero; termo-dinmica (thermos); hidro-dinmica (hy- dor); electro-dinmica; dynasteia significa dominacin, de d. dinasta, dinasta, dinstico.

    22 Dis=

  • RAICES GRIEGAS 19

    RON, intestino) lit. mala digestin; dis-fagia (PHAGQjttAl. comer) w, dificultad para tragar; dis-fasia (phem i, decir) dificultad para hablar; dis-nea (p neo , respirar)

  • 20 FELIX RESTREPO

    26EpiEste prefijo significa generalmente I) sobre; otras veces, 2) en; y otras tiene un sentido muy vago. 1) epidermis (epi-derm is) pelcula sobre la piel; epl-grafe, titulo de una obra, resumen que encabeza los captulos; epi-lepsia (epi- la m b a n o , sobrecoger); der. epilptico; epi-logo, conclusin sobre lo dicho; epi-scopal (EPI-SKOPEO, vigilar); EPI-SKOPOS, lit. vigilante; de d. obispo, arzobispo. Semejante es la formacin de ep-horos ( h o r a o , ver) magistrado de Esparta, foro; epi-tafio ( ta p h o s , tumba); epi-telo ( t i th e - m i), equivale a sobre-nombre.

    2) Epi-demia (demos); epi-grama, equivale a inscripcin.

    3) epi-ceno (k o in o s , comn), nombre de animal, comn a los dos sexos; epi-fanla (ep i-phaino, manifestar); epstola ( s t e l l o , enviar).

    27Ergooo braCirajla y sus derivados (che ir ); demi-urgo (dem os) lit. que trabaja para el pblico, productor; en-ergla, fuerza en accin (e n e ro e o , influir) de d. enrgico, energizarse; en-ergomenos, influido (por el diablo) energmeno; OE-OROOS (OE, tierra) equivale a agri-cola, labrador, de d. el latn Georgius, Jorge; gergicas, poemas agrcolas; lb i t- o u r o ia ( l e i t afn de l a o s , pueblo) significaba en Grecia servicio pblico; entre los cristianos pas a significar el culto pblico, liturgia; metal-urgia ( m e t a l l o n , mina, metal) t*4) arte de explotar las minas; taumat-urgo ( th a u m a .th a u m a - t o s , milagro). Con A privativa a- e roos contracto argos

    (43) De derma, DERMATOS, piel de d. dermatologa.(44) De d. medalla, medalln.

  • RAICES QRIEQAS 21

    inactivo, de d. argo, mejor que argn; gas inactivo que en pequea cantidad se halla en el aire.

    28EuPrefijo que significa bien-Eu-calipto ( k a ly p t o , ocultar) que oculta bien la semilla; eu-caris- tia (CHARis, gracia) buena gracia; der. eu-carstico; Eu- dosia y Eu-dosio (d o x a , opinin) de buena fama; eufemismo (phem i, decir) rodeo del lenguaje para decir con buen modo lo desagradable; eu-fonla (p hone ) sonido agradable; Eu-frasia y Eu-frosina (e u- ph ra ino , alegrar) alegra, equivale a Leticia; Eu-genio (g e n o s ) bien nacido; Eu-lalia ( la lo m a i , hablar) bien hablada; Eulogio ( le q o ) bien hablado; Eu-mnides (eu-menes, benvolo). Se di este nombre a las Furias, porque adems del oficio de vengadoras, tenan el de admitir la reconciliacin de los pecadores; eu-ritmia ( r y th m o s , ritmo) f4 buena disposicin de las partes de una obra artstica; Ea-sebio (eu-sebeia, piedad) equivale a Po; Eu-staquio (STACHYS, espiga) bien espigado; Eu-tiquio ( ty c h e , suerte) equivale a Buena-ventura; eu-trapelia (voz griega) moderacin y gracia en las diversiones; Eu-tropio ( t r e p o , volver) verstil; Evaristo (ares- ko , agradar) agradable. Terminemos esta larga enumeracin con la buena nueva, ev-angelio ( a o q e l lo , anunciar); der. evangeliario, evanglico, evangelista, evangelizar, evangelizacin, evangelizador.

    (45) Raz dok, de d. dogma, dogmtico, dogmatizar. De doxa vienen tambin orto-doxo, hetero-doxo.

    (46) De d. rima, rimar, rtmico.(47) De d. tropo, trpico, hellotropo, trofeo (tropa ion , de

    trope , huida, derrota).

  • 22 FELIX RESTREPO

    29ExPartcula que significa sacar, s a lir ; no tiene importancia, pues ha quedado suplantada por la partcula igual latina. Del griego vienen las siguientes palabras: ex-gesis (h e g e o m a i, guiar) explicacin de la Biblia, etc.; x-odo (h o d o s ) lit. salida; ex-orcismo, exorcizar, exorcista (o r k iz o , conjurar); x-tasis (e x -is t e m , sacar fuera de si).

    30Ge=f/erra Geo-cntrico; geo-desia (de ix is , accin de mostrar) ciencia que estudia la figura y magnitud de la tierra\ geo-grafia, ge-grafo; geo-logla,gelogo; geo-metra, primitivamente era el arte de medir la tierra para deslindar las propiedades, gemetra, geomtrico; ge-rgicas, Jorge (g e - o rg io s ). Vase e rg o n ; apo-geo (a p o ); peri-geo (peri); hipo-geo (hypo ) subterrneo.

    31 Genos - o rig e n , n ac im ien to , ra za Gnesis, primer libro de la sagrada escritura, donde se expone el origen del mundo; Genea-logla, serie de ascendientes; der. genealgico, genealogista. Eu-genio (eu ) bien nacido; eu-genesia, mejora de la raza humana; Or-genes (o r a , cuidado) nacido entre cuidados; cosmogona (k o s m e o ) , origen del mundo; teo-gonla (t h e o s ) mitologas que tratan de explicar el origen de los dioses; homo-gneo (h o m o s , igual) de la misma especie; oxgeno (o x y s , agudo, cido) W); engendrador de cidos llam Lavoisier a este gas en 1781; der. oxigenar, oxigenado; hidr-geno (h y d o r ) que engendra el agua.

    (48) De d. oxidar, oxidante, oxidacin; y tambin en gramtica oxtono, paroxtono, proparoxtono, par-oxyno significa irritar, de d. paroxismo.

  • RAICES GRIEGAS 23

    32G o n ia= /f fu /o De donde viene el sufijo -GONOS, cast, -gono; tetr-gono, pent-gono, 'pol-gono, etc. De t r g o n o s , tringulo, viene trigono-metria; der. trigonomtrico; d ia- g o n io s , significa diagonal, lnea que une por el interior de un polgono los vrtices de dos ngulos no continuos.

    33 Qrapho= e s c r ib irGrafito, mineral de carbono que se usa en los lpices; grfico, grafo-logia, interpretacin de la escritura para deducir el carcter de una persona; fon-grafo (phone ); cinemat-grafo (k inem a k in e m a to s , movimiento); cali-grafo, cali-grafia ( k a l lo s , bello); foto-grafia (p hos ); lito-grafa ( l i t h o s ) ; orto-grafa ( o r t h o s ) ;paleo-grafa ( p a la io s , antiguo) ; taqui-grafa ( ta c h y s , rpido); tipo-grafa ( ty p o s ) . El sufijo -grafa significa muchas veces descripcin, y -grafos el que describe: agio-grafia (a g io s , santo) cosmo-grafia (ko sm os); etno-grafia ( e th n o s , pueblo, nacin)

  • 24 FELIX RESTREPO

    jvenes ligeramente vestidos y a veces desnudos; gimnasia, gimnasta, gimnstico; gimno-sofisia (sophiA) bra- manes o filsofos indios que vivan casi desnudos; (gym- netes), soldado ligero, de d. jinete; der. jinetear, a la jineta.

    35Haima=sa/J#reAn-emia (an); hemo-filia (philos), enfermedad que consiste en que la sangre de las heridas no se estanca; hemo-globina, materia colorante del glbulo rojo de la sangre; hemo-ptisis (phthi- sis, tisis) hemorragia pulmonar; hemo-rragia (reonymi, romper; hemosttico (statikos, estable) que estanca la sangre.

    36Hect (o)Prefijo que significa cien(heka- to n , cien); hect-rea, hecto-gramo, hecio-litro, hect- metro. De esta misma raz viene hecatom-be (bous, buey); lit. sacrificio de cien bueyes.

    37Hedra=as/ento (cat-hedra, ctedra); der. catedral porque en ella tiene el obispo su ctedra; syn- edrion, sanedrn; die-dro, de dos bases, ngulo formado por dos planos que se cortan; poli-edro, de muchas bases; tetra-edro, penta-edro etc., de cuatro, cinco, etc. bases.

    38Helios=so/Helio-doro (doron , don) don del sol; Helio-polis (polis), ciudad del sol; helio-tropo (trepo, volver) lit. gira-sol; helioscopio (skopeo) aparato para observar el sol; af-helio ( a po ); peri-helio (peri); par-helio (para, en frente) imagen del sol reflejada en una nube.

  • RAICES GRIEGAS 25

    39 HemiPrecomponente que significa m edio , casi absorbido por el equivalente latino sem i Hemi-ciclo (k y k lo s ) ; hemi-crnea (k r a n io n , crneo) dolor a un lado de la cabeza, migraa; hemi-plejia (p les- SO, herir) parlisis de medio cuerpo; hemisferio (sphai- r a , esfera); hemistiquio ( s t ic h o s , verso) medio verso.

    40HeterosdiferenteHetero-doxo (d o x a , opinin); hetero-gneo (GENOS, naturaleza); hetero-plastia ( p la s s o , modelar)

  • 26 FELIX RESTREPO

    43 HodOS=Ca/Jl/ilOMtT-HODOS (META) mtodo, camino y modo para ensear y aprender; dcr. metdico metodista, metodizar, metodologa; x odos (ex) salida, el xodo, uno de los libros de) Pentateuco en que se cuenta la salida de Egipto; peri-odos, (vase peri) circuito rodeo, perodo; der. peridico, periodista, periodismo; SYN-ODOS (SYN) reunin, snodo; n-odo, camino de donde; ct-odo, camino hacia donde va la corriente elctrica. Tienen el nombre comn de elctrodos.

    44Homoiosse/ne./anfe. Homos-Z^ua/ Horneo-pa ta (pathos, afeccin) arte de curar, no con remedios contrarios al mal, sino semejantes; der. homeoptico; hom-fono (phone) palabras de igual sonido y distinta significacin; homo-gneo (genos, naturaleza); hom-logo (lego) objetos de nombre o funcin comn; hom-nimo (onoma) del mismo nombre.

    45 Horao, opsomai, eidon per, mirarPanorama (pan) vista de toda una regin; ptico, que se refiere a la vista; pan-ptico, edificio que se domina todo desde un punto; aut-opsia (autos) lit. accin de ver por sus propios ojos; di-ptrica (da) ciencia de la refraccin; di-oplra, unidad de refraccin; sinopsis (syn) cuadro que se abarca de un golpe de vista; der. sinptico; ccl-ope (OPS, opos, ojo) que revuelve los ojos (kyklos, circulo); mi-ope (myo, cerrar, apretar) que estrecha los ojos, hidr-pico, hidr-opesa, (hydor, de aspecto acutico). Para derivados de la forma eidon vase idea.

    46Hydor=a7iaUna de las rafees griegas ms fecundas: hidra, culebra de agua; hidria, vasija grande

  • RAICES ORIEOAS 27

    para e! agua; hidr-argirio ( a r g y r o s , plata) lit. plata lquida, el mercurio; hidr-ulica (h y d r- a u lis , de a u lo s flauta, era una especie de rgano movido por agua) mquina movida por agua, arte de conducir las aguas; hidro-avin; hidro-cefalia (kephai e) hidropesa de la cabeza; hidro-cfalo; hidro-dinmica; hidro-elctrico; hi- dr-filo, que absorbe el agua; hidro-fobia (p h o b o s , miedo) lit. horror al agua; hidr-geno (g e n o s ) que engendra el agua; hidro-grafa, parte de la geografa que estudia los mares y corrientes de agua; hidro-logia, estudio de las propiedades de las aguas; hidro-mancia (m a n te ia ) ; hidro-metria, arte de medir el caudal de los ros; hidro miel; hidro-patla, mtodo curativo por medio del agua; hidr-pata; hidr-opesia; hidr-pico (ops , OPOS, aspecto) lit. de aspecto acutico; hidroplano, especie de embarcacin; hidro-scopia (skopeo ) arte de hallar aguas ocultas; hidro-sttica ( s t a t ik o s , estable); estudio de los lquidos en equilibrio; hidrotecnia ( te c h n e ) arte de construir aparatos hidrulicos; hidro-terapia ( th e r a p e u o ) . En qumica se usa mucho tambin esta raz como precomponente y como poscomponente: hidrcido, hidratar, hidrato, hidrocarburo; an hidro, clorhidrato, etc.

    47Hyper=oAre(superioridad, exceso, etc.) Hipr-baton (b a in o , sacar) figura que saca las palabras de su colocacin natural; hipr-bola ( b a l l o , lanzar) especie de curva*, hipr-bole ( b a l l o ) exageracin; der. hiper-blico; hiper-breo (b re a s , viento del N.) aplicase a las regiones muy setentrionales; hiper-critico, que se pasa de crtico; hiper-dulia ( d o u le ia , culto) culto especial que se da a la Santsima Virgen Mara;

  • 28 FELIX RESTREP0

    hiper-trofia (trepho, nutrir), exceso de nutricin o crecimiento. Ms vida que esta partcula tiene la latina correspondiente super.

    48Hypo=Aayoinferioridad, subordinacin etc. Hipo-condrio (CHONDROS, cartlago) regin situada bajo las costillas falsas; der. hipocondra, neurastenia, hipocondriaco; hipo-cresla, hip-crita (krino); hipo-drmico (derma, piel); hipo-gastrio (gaster, vientre); hipo-geo (GE, sub-terrneo); hipo-sttico, relativo a la persona, que sostiene todas las propiedades y dominaciones: dcese especialmente de la unin personal del Verbo divino con nuestra naturaleza; hipo-teca (ti- themi) propiedad sobre la cual se hace un prstamo; hipo-tenusa (teino, extender) lit. linea de abajo en el tringulo rectngulo; hip-tesis (tithemi) suposicin.49Idea=aspecto, forma, ideaDer. idear, ideal,

    idealista, idealismo. De este mismo grupo etimolgico son: eidos, forma, especie; comp. calidoscopio (kalos, bello; eidos, forma; scopeo, mirar) instrumento que, por medio de espejos combinados, presenta variedad de hermosas figuras; (eidolon, retrato) Idolo; comp. idolatra (la treuo , adorar); eydillion, idilio, lit. ima- gencita, descripcioncita. El sufijo -oides, cast., -oide, -oidea, sirve para formar muchas palabras que significan especie de: antropoide, metaloide, esferoide, romboide, trapezoide; tifoidea, fiebre semejante al tifo , debiera decirse tifidea; pero el uso contrario ha prevalecido; tir-oides (thyra, puerta)lit. especiede puerta.

    (52) De typhos , humo, letargo, de d. tufo, tufillo, atufar, estofa, estufa, etc.

  • RAICES GRIEGAS 29

    50ldios=prop/o, particularIdioma, lit. carcter propio de una lengua; idiotismo, construccin peculiar de una lengua; idiota, primitivamente signific un simple particular; der. idiotez; idio-sincracia (sygkeran- nymi, mezclar) temperamento propio de un individuo.

    51Isos=iguai Is-crates (kratos) de igual fuerza; iso-cromtico (chroma) del mismo color; iscrono, iso-cronismo (chronos); is-mero (meros, porcin) cuerpos de igual composicin qumica y distintas propiedades; is-sceles (skelos, pierna) tringulo de dos lados iguales; is-teras (theros, esto) lineas que en los mapas sealan regiones donde en verano es igual la temperatura media; iso-termo (thermos) de igual temperatura.

    52Katal) debajo, hacia abajo; 2) ordenadamente uno tras otro1) cata-clismo (klyzo, baar) lit. diluvio; cata-cumba (kymbe, concavidad); cata-lepsia (kata-lambano, sobrecoger, dejar inmvil); cata-plasma (plasso, modelar; kata-plasso, aplicar una masa blanda); cata-pulta (kata-pallo, desbaratar) mquina de guerra; cata-rata (regnymi, romper); catarro (reo, fluir); catstrofe (strepho, volver) sub-ver- sin; ct-edra, catedral (v. hedra); cat-eto (kat-hiemi, caer) lados que caen sobre la hipotenusa en el tringulo rectngulo.

    2) Cat-logo; cat-equesis (kat-echeo, instruir de viva voz) der. catecmeno, catecismo, catequizar; cat-li- co (molos, todo) universal.

    (.r>3) ECHOS, ruido; de d. eco.

  • 30 FELIX RESTREPO

    53Kosm os=e/ ordenado , e l m und o El cosmos; der. csmico, cosmogona, cosmografa, cosmologa, cosmopolita; kosmas, adornado, Cosme; kosmeticos, lo tocante al adorno, cosmtico; micro-cosmo, pequeo mundo.

    54Kratos=/erz*, do m inac inAut crata soberano absoluto; demo-cracia, gobierno popular; aristocracia, gobierno de los mejores; -crata, enemigo de todo gobierno; pluto-cracia ( p lo u t o s , riqueza) predominio de los ricos; teo-cracia, gobierno de Dios; Pan- cracio (p an ) todo poderoso; Hip-crates, poderoso en caballos; Is-crates, de igual fuerza.

    55Kyclos= c irc u lo Ciclo, poca; cicln, tormenta en forma de torbellino; moto-ciclo, tri-ciclo, bi-cicleta; ciclope (OPS, o p o s , vista) que revuelve los ojos; cicladas, islas dispuestas circularmente en torno de Dlos; eg - ky k lo s , circular; de d. encclica, lit. carta circular; enciclo-pedia (p a id e ia , enseanza) enseanza en cuyo circulo entran todas las ciencias.

    56Lego=/) dec ir; 2) d ise rta r; 3) in d ic a r;4) m andarDe todos estos sentidos tenemos derivados castellanos: 1) tauto-logia ( a u to s ) .

    2) Eu-logio (eu), que habla bien. Entran aqui los poscomponentes LOOOS y l o g ia , que significan el que diserta, disertacin sobre.... y por extensin ciencia de....; ejemplos: arquelogo, arqueologa (a r c h a io s , antiguo); astrlogo, astrologla ( a s t r o n , astro); fisilogo, fisiologa (phys is , naturaleza); mitlogo, mitologa (m y th o s , fbula); ontologia (o n , o n t o s , el ente); patlogo, patologa (p a th o s ) ; telogo, teologa ( th e o s ) .

  • RAICES GRIEGAS 31

    3) Hom-logo (homos) objetos de nombre comn; horo-loqion , latn horologium; de d. reloj, lit. indicador de las horas; log-aritmo (arithmos, nmero) (54) indicador del nmero.

    57Logos=/) palabra o frase; 2) conversacin; 3) concepto, entendimiento; 4) explicacin De todos estos sentidos hay de esta raz palabras castellanas: 1) neo-logismo (neos) innovacin en el lenguaje; logo-grifo (oriphos, enigma) frase enigmtica.

    2) Mon-logo (monos) di-logo (da); fil-logo (phi- los) prop. amigo de buena conversacin, de d. amante de las letras; der. filologa; pr-logo (pro).

    3) Lgica, arte del raciocinio; der. lgico; silogismo (syn) especie de raciocinio.

    4) Etimo-logia (etymos, verdadero) verdadera explicacin del origen de una palabra; der. etimolgico; ap-logo, narracin; apo-logla, defensa.

    58Maoa=/ocuraMana, maniaco, manitico; mono-manla (monos); mani-comio (komeo, cuidar); bi- blio-mana, pasin por libros raros; biblimano, empleomana, etc.; morfin-mano (morphe).

    59Manteia=a d iv in a c i n Alectro-mancia (a lektor, gallo); biblio-mancla; hidro-mancia; nigromancia (NECROS); quiro-mancia (cheir); der. nigromante, nigromntico, quiromante, etc.

    60Meta=/) trasposicin; 2) ms all1) meta-bolismo (ballo, lanzar), cambio de materia y energa entre el organismo vivo y el mundo exterior;

    (54) De d. aritmtica.

  • 32 FELIX RESTREPO

    meta-centro; met-fora (p h e ro ) cambio de sentido de una palabra; der. meta-frico; meta-morfosis (m o rphe ) cambio de forma; met-tesis ( t i t h e m i) cambio de lugar de una letra; met-en-sicosis (p syche ) paso de las almas de unos cuerpos a otros; mel-onimia (ONOMA) cambio de nombre.

    2) Meta-carpo, parte de la mano inmediata al carpo; meta-fisica ( t a m e ta phys ika ) libros de Aristteles, a los que puso este nombre el compilador Alejandro Afrodita (300 d. de J. C.) por haberlos colocado despus de los titulados t a phys ika . Hoy esta palabra se interpreta como ultra-fisica, ciencia de lo que trasciende los sentidos; meta-tarso, parte del pie inmediata al tarso ; met-eoro (a e ir o , levantar) fenmeno en la regin del aire; der. meteorologa, meteorolgico, meteorito, meterico.

    61.Metrn=zne

  • RAICES GRIEGAS 33

    (bios); micro-cfalo de cabeza pequea; micro-coco (kok- kos, semilla) microbio de forma esfrica; micro-cosmo, pequeo mundo; micr-fono (phone) aparato para aumentarla intensidad de los sonidos; micr-metro, aparato para medir pequeas distancias; micro-organismo; microscopio (skopeo); micr-tomo (temno, cortar) instrumento para hacer cortes que se han de observar al microscopio.

    63 M onos=so /oMonasterio, monstico, monje; mon-arca (archo); mono-cordio, instrumento de una sola cuerda \ mono-cotiledneo; mono-cromo (chroma) de un solo color; mon-culo, lente para un solo ojo; monofsico (phasis, aspecto) i mono-gamia (gameomai, casarse) matrimonio con una sola mujer; mono-grafla, mono-grama (grapho) iniciales combinadas; mon-oico (oikos, casa), plantas que tienen en un mismo pie flores de ambos sexos; mono-lito (lithos, piedra); mono-polio (poleo, vender); mon-ptero (p teron , ala) edificio circular rodeado de columnas; mono-silabo; mono-teismo (theos, Dios); mono-tonia (TONOS).

    64M o rph e= /o rmaA-morfo; Morfeo, dios de los sueos; der. morfina, morfinmano; morfo-logia, tratado de las formas gramaticales; meta-morfosis, cambio de forma; poli-morfo (polys) que puede tener varias formas; der. polimorfismo.

    (56) De chorde . De d. cordel, cordn, cordaje, cordonazo, cordelero, cordelejo, acordonar.

    (57) De d. las fases de la luna, fase o aspecto de una cuestin.

  • 34 FELIX RESTREPO

    65 Mousa = musa, can to , msica, musical, museo, propiamente templo de las musas; mosaico, prop. adorno en el templo de las musas.

    66 Necros m ue rto Necro-logia, relacin de los muertos; necr-polis (p o lis ) ciudad de los muertos; nigromancia, nigromante, nigromntico (m a n te ia ) .

    67Neos= n u e v o Nefito (p h y t o n , planta) recin admitido; neo-litico (l y t h o s , piedra) relativo a la edad de la piedra pulimentada; neo-logismo, innovacin en el lenguaje. Este precomponente se ha generalizado con toda clase de palabras: ejemplos: neocatlico, neo- granadino, neokantiano, neolatino, neoplatnico, neoyorquino, etc.

    68 victori a Muy usado como componente de nombres propios: A-niceto, invencible; Nicias, gran victoria; Nicasio, equivale a Victorino; Nicetas, equivale a Vctor; Nic-anor (a n e r ) hombre vencedor; Nic-foto (p h e r o ) vencedoi; Nic-andro (a n e ?, a n d r o s , varn, guerrero) vencedor de guerreros; Andr-nico, vencido por los guerreros; Nico-medes (m e d o m a i , meditar) preocupado con la victoria; Nicodemo y Nicolao (v. d e m o s ).

    69Nomos=/C5yA ut-nomo, que se gobierna con sus propias leyes; der. autonoma, autonomista, autonmico. Deutero-nomio (d e u ie r o s , segundo) segunda ley; anti-nomia, contradiccin en las leyes. No se confunda esta raiz con n o m o s que significa seccin, parte; de d. vienen monomio, binomio, polinomio.

    70Ode=canto, odaOden, teatro para audiciones musicales; m e l -o d ia (m e l o s , frase musical) me-

  • RAICES GRIEGAS 35

    lodla; der. melodioso; par-odia (para) imitacin burlesca de una poesa; der. parodiar; pros-odia (pros) parte de la gramtica relativa a la verstfccn; der. prosdico; palin-odia (palin, hacia atrs) retractacin; salm-odia, canto de los salmos.

    71 Oikos= casa Mon-oico ( monos ); di-oicor plantas que tienen en distintos pies las flores de uno y otro sexo; ec-nomo (nemo, administrar) lit. administrador de una casa; der. economa, econmico, economizar, economista; parr-oquia (par-oikia) vecindario; der. parroquial, parroquiano.

    72Oooraa y tambin onym&=nombreAnnimo, sin nombre; met-onimia, uso de un nombre por otro; sin-nimos, nombres de anloga significacin; onomstico, da en que uno celebra su santo; onomato-peya (poieo, hacer) imitacin del sonido de una cosa en el nombre que se forma para significarla; patr-onimico, nombre que indica la patria o lugar de origen de una persona

    Opsomai, vase horao.73Organon=/ instrumento, 2) miembro

    1) rgano, organista, organero, organillo.2) orgnico, organismo, organizar, organizacin.

    Comp. an-orgnico, in-orgnico, des-organizar.74 O rthos=rectorto-doxia (doxa, opinin);

    ortodoxo; orto-grafa, ortogrfico; orto-logia, arte de pronunciar correctamente, ortolgico; orto-pedia (p a i- d e ia , enseanza) arte de corregir las deformidades del cuerpo humano; ortopdico.

  • 36 FELIX RESTREPO

    75Pas, p\ dos=niopage; paido-loga, estudio del niflo; ped-agogo (a g o , conducir) antiguamente esclavo que conduca los nios a la escuela; despus preceptor; der. pedagoga, pedaggico. De esta misma raz vienen pedante, pedantera, pedantesco; propedutica (p ro- pa ideuo , ante-instruir) preparacin para una ciencia.

    76Para=/) cerca; 2) en fren te , con tra .1) Par-bola ( b a l l o , echar, poner) comparacin; de d. palabra, apalabrar, etc.; par-frasis (p h r a z o , explicar) explicacin; p a ra - g ra p h e , signo al margen de un escrito para indicar los diversos apartes, de d. prrafo; der. parrafada; p a ra - k a le o , llamar cerca de si, consolar, de d. paracleto o parclito, el consolador; paralelas ( a l l e l o n , uno a otro) lineas que van una al lado de otra; der. paralelismo, paralelogramo; par-angn (p a r- ak o n ao , amolar) comparar; paraninfo (nym ph ios , desposado) prop. padrino de las bodas y el que anunciaba la venida del esposo; parsito ( s i to s , alimento) el que come a expensas de otro; par-odia (ODE), remedo de una poesa; parr-oquia (p a r- o ik ia de o ik o s , casa) vecindario; der. parroquial, parroquiano .

    2) Par-bola ( b a l l o , arrojar) curvas cuyas ramas se alejan hasta lo infinito; para-doja (d o x a , opinin) asercin contraria a la opinin comn; par-lisis ( ly o , soltar); der. paralitico; par-helio (h e lio s ) .

    (58) Prroco viene de par-ochos, de par-echo , procurar, suministrar.

  • RAICES GRIEGAS 37

    77Pas, pasa, pan=fo

  • 38 FELIX RESTREPO

    80Peri=/) a! rededor; 2) cerca\) peri-cardio (kardia, corazn) membrana que lo envuelve; der. pericarditis; peri-ecos (oikos), los que en la tierra habitan puntos diametralmente opuestos en un mismo paralelo; pr//ena=circun-ferencia;pm-/oneflr(PHONE) trasmitir algo para el pblico por telfono sin hilos; der. perifona; perfono, aparato trasmisor. Estas tres ltimas palabras estn ya admitidas por la Academia Espaola; peri-/rasis==circun-locucin; peri-metro, contorno de una figura; peri-odo (hodos, camino) rodeo, por donde se explica el sentido que esta palabra tiene en retrica. Aplicada al tiempo se explica esta palabra por la acepcin que en griego tiene de revolucin de un astro por su rbita der. peridico, periodista, periodismo; peri-patticos (peri-pateo) ir y venir, pasearse; discpulos de Aristteles, el cual daba sus lecciones paseando por el Liceo o Peripato; peri-pecia (peri-pipto, acontecer) cambio sbito; periscopio (skopeo) cmara lcida del submarino, por donde pueden sus navegantes ver en derredor; peristilo (stylos, columna) (* lugar rodeado de columnas, o galera circular de columnas; peri-toneo (teino, extender) membrana que envuelve las visceras abdominales; der. peritonitis.

    2) Peri-geo, punto en que la luna se halla ms prxima a la tierra; peri-helio, punto en que un planeta se halla ms cerca del sol.

    81 Phero=IlevarAnfora (amphi); fretro, lit. parihuela; met-fora, (meta); der. metafrico;peri-feria (peri); Sin-foroso (sym-phora, desgracia) lleno de desgracias.

    (60) De d. estilo, estilete, estilista, estilita (S. Simen), hipos- tilo.

  • RAICES QRIEGAS 39

    82Philos=am/ro - Fil-adelfta (adelphos, hermano) amor fraternal; fil-antropla, amor a los hombres; der. filantrpico, filntropo; fil-armnico (armona, proporcin, armona)

  • 40 FELIX RESTREPO

    85Physis^ n a tu ra le z a Fsica, lit. estudio de la naturaleza; fsico, lit. natural; fisi-crata ( k r a to s ) el que en el estudio de la economa da especial importancia a los factores naturales; fisio-terapia ( th e r a p e u o , curar) mtodo curativo por medio de los agentes ms naturales; fisio-logla, estudio de las funciones de los seres orgnicos; der. fisio-lgico; fiso-nomla (GNOME, conocimiento) aspecto por el que se distingue una persona; der. fisonomista; meta-fsica (v. m e ta ) .

    86Platys= U ano , espacioso, ancho Plato, platillos; pltano, platanal (el rbol gr. p l a t a n o s es distinto del tropical); pltica, platicar; Platn (ancho de fente) platnico, platonismo, neoplatnico; plataforma; chato (la combinacin pl. es en gallego ch. Ej. pluvia de d. chuvia, de d. chuvasco).

    87Poieo= h a c e rPoesa, poema, lit. obra; poeta, lit. autor; der. potico, poetizar; epo-peya (epos , poema)

  • RAICES 0R1EGAS 41

    tros, madre) ciudad madre; der. metropolitano; necrpolis (NECROS).

    89Poly=mucho Poli-carpo (karpos, fruto) =Fructuoso; poli-cromo (chroma); Poli-doro (doron , don) generoso; poli-edro (hedra); poli-fnico (phone); poligamia (gameo, casarse) matrimonio con muchas mujeres; poli-gloto (glossa , lengua) que sabe muchas lenguas; poll-gono (gonia); poli-morfo (morphe); Polinesia (nessos, isla); poli-nomio (nomos, seccin) de muchos trminos; pli-po (POUS, pie) de muchos pies; poli-silabo; poli-tcnico ( t e c h n e , arte); poli-teismo (theos) culto de muchos dioses.

    90ProPartcula que denota anterioridad en el tiempo o en e/ espacioEs igual a la correspondiente latina, que la ha oscurecido. Hllase en compuestos ya usados por los griegos: pro-emio (OIMOS, camino); pro-fecia (phemi, decir); pro-feta, proftico; profilaxia (phylasso, preservar) preservacin; der. profilctico; pro-grama (ORAPHO); pr-logo (prolego , decir antes); pro-nstico (GlGNOSCO, conocer) indicio de lo futuro; der. pronosticar, anunciar lo futuro; pro-scenio (skene, escenario); pro-pinar (pino, beber; pro-pino, brindar) dar a beber; de d. propina.

    91Pros=/^ acercamiento; 2) relativo a1) Proslito, (erchomai, fut. eleusomai, caminar) seguidor de una causa o religin; der. proselitismo; pros- tesis (pros-tithemi, aadir) en gramtica adicin de una letra.

    (64) De d. glosa, glosarlo.

  • 42 FELIX RESTREPO

    2) Pros-odia (ode) enseanza relativa a la poesia; der. prosdico.

    92Protos=pr/mero(En tiempo o dignidad) protn, cierto elemento atmico; prot-agonista (agonizo , luchar en juegos olmpicos) el que desempea el principal papel; prot-goras (agora , asamblea) presidente de la asamblea; proto-colo (kollao, encolar, de kolla, cola) prop. rtulo pegado a la primera pgina de los libros de los escribanos, con el contenido del libro, fecha, etc. de d. el mismo libro, etc.; proto-mrtir; proto-plasma (plasso, modelar) lit. primera sustancia viva; proto-tipo (typos) primer modele; proto-zoario (zoon) animal de organizacin muy primitiva. Este pre- componente se usa mucho con toda clase de palabras: protoalbitar, protomdico, protohistoria, proto- notario, etc. y especialmente en qumica: protocloruro, protxido, etc.

    93PseudosfalsoSeud-nimo (onoma) nombre falso; este prefijo se usa con toda clase de sustantivos: seudoamigo, seudoapstol, seudoprofeta etc.

    94P syche=a /m aSquico, relativo al alma. Sicologa, tratado del alma; der. siclogo, sicolgico; sicopata (pathos, enfermedad mental); der. sicpata, mdico alienista; siqu-iatrla (iatros, mdico) ciencia de las enfermedades mentales.. La combinacin ps es extraa al castellano; debe decirse sicologa como se dice seudnimo.

    95Pyr=fuegoPirita, lit. mineral de fuego; pira, (de pyra, hoguera) de d. pirmide por la semejanza de

  • RAICES GRIEGAS 43

    la forma, de d. piramidal; Pirineos lit. montes del fuego; piro-manda (m a n t e ia ); pir-opo (OPS, aspecto) lit. de aspecto encendido, que ruboriza; pir-metro (m e t r o n ); piro-scopio (s k o p e o ) especie de termmetro; piro-tecnia (t e c h n e , arte) arte de hacer fuegos artificiales; der. pirotcnico; em-preo lit. lugar del fuego; anti-pirina y anti-pirtico (a n t i), febrfugo; (p y r r o s ) lit. de color de fuego. De esta palabra se derivan en castellano las siguientes: birreta, birrete, esbirro, buriel, burro, borrico, borricada, tic. (v. Llave del griego, n. 387).

    96Skopeom ira .rEscptico, lit. el que solo mira las razones sin dar juicio; cal-ido-scopio (v. idea); electroscopio, aparato donde se descubre una carga elctrica; estereoscopio (stereos, slido) instrumento ptico que hace ver los grabados como cuerpos slidos; microscopio (mikros); piro-scopio (pyr); telescopio (tele); episcopal, etc. (v. epi).

    97 SchoIe = en tre ten im ien to , escuelaEscuela, escolano, escolar, escolstica, escolasticismo, Escolapio, escolio.

    98 Sophia sa b id u ria Sofa, sofisma, prop. invencin ingeniosa, de d. argumento capcioso; sofista, sofistera, sofstico; filosofa (philos); de d. filosfico, filosofar, filosofal, filosofastro; Sfo-cles (kleos, fama) famoso por su ciencia.

    99SynPartcula que indica u n i n o arm o n a Si-cigia (z y q o n , yugo) colocacin de la luna y

    (65) De d. Clio, musa de la historia.

  • 44 FELIX RESTREP0

    el sol en linea recta con la tierra; st-iaba ( la m b a n o , coger); lit. lo que se coge juntamente; si-logismo (lo- GOS); slm-bolo ( s y m - b a l lo , reunir, comparar) prop. objeto por medio del cual se da uno a conocer (v. Llave del griego no. 753); der. simblico, simbolizar, simbolismo; si-metrta (m e tro n ) ; sim-patla (p a th o s ) ; sin-agoga (sy n- ago , reunir) prop. reunin; sin-alefa (syn- a le ipho , encolar, pegar) fusin de dos vocales; sln-copa y sincope (en gr. solo syg-kope) 1) supresin de una letra,2) desvanecimiento; sln-dico (DIKE, justicia) lit. defensor; sin-fonia (phone ); sln-odo (ODOS, camino) lit. reunin; sin-nimo (o n om a ); sin-opsis (v. h o ra o ) ; sin-taxis (ta s- so , ordenar) lit. ordenacin, construccin; sln-tesis (Tl- th e m i) lit. composicin; der. sinttico; sin-toma (sym- p ip to , coincidir) seal que coincide con una enfermedad; si-metria (m e tr o n ) armona en las medidas; der. simtrico; sis-tema (syn- istem i, reunir, relacionar) reunin armnica de doctrinas; der. sistemtico, sistematizar.

    100 Technt= a r te Tcnico, tecnicismo, tecno-lo- gia ( lo g o s ) piro-tecnia (pyr); poli-tcnico (p o ly s ) ; zootecnia (z o o n , animal) arte de la cra de los animales domsticos.

    101 Tele^/e/osTel-fono, tel-grafo y sus derivados; telefonear, telefnico, telegrfico, telegrama, etc.; telescopio (skopeo ); Tel-maco (m achom a i, pelear) que lucha de lejos.

    102Thenomai=contemp/ar Teatro; der. teatral, anfi-teatro (am phi); t h e o r e o , contemplar con el espritu, estudiar; der. teora, terico, teorema.

  • RAICES ORIEQAS 45

    103Theos=dios-Teo-dicea, (d ik e , justicia) Dei justificatio segn Leibniz; teo-logia (l o g o s ); teo-gona (g e n o s ). Este componente se usa mucho en nombres propios; Teo-doro y Doro-teo (d o r o n , don) don de Dios; Teo-dosio (DlDOMi, dar) dado por Dios y Dosi- teo, el que da a Dios; Te-filo y Filo-teo (v. p h il o s ); Te-dulo, (d o u l o s , siervo); Teo-frasto (p h r a z o , indicar) indicado por Dios; Te-timo (t im a o , honrar) honorable como un Dios, y Timo-teo, que honra a Dios; e n -t h e o s , y contracto e n -t h o u s , significa inspirado por un dios, de d. e n -t h o u s ia z o , estar inspirado, de d. entusiasmo, entusiasmarse, entusiasta.

    104Therapeuo=cuidar, curar Teraputica, arte mdica; hidro-terapia, electro-terapia, curacin por el agua, por la electricidad. La Academia distingue entre radioterapia y raditerapia. El primero es curacin por los rayos x; el segundo por las sustancias radiactivas; sico-terapia (psyche).

    105Therm8=ca/or Termo, termas, termales; termidor, mes del calor en el calendario de la revolucin; termo-cauterio, pleonasmo, porque cauterio y custico vienen de k a io , quemar

  • 46 FELIX RESTREPO

    106T ithem i= pone r , co locar Tema, lo que se pone; tesis, proposicin; teca, caja, cofre; hemeroteca (hem era , da) depsito de peridicos. Este verbo forma compuestos con casi todas las preposiciones, y de casi todos tenemos derivados castellanos; an a- tith e - mi, de d. anatema, anatematizar; a n t i- t i t h e m i , de d. anttesis; a p o - tith e m i, de d. apo - th ek e , de d. bodega, botica, bodeguero, boticario em-bodegar botiqun, etc.; ep i- tith em i, de d. epteto; ep i- them a, emplasto, de d. bizma, bizmar; m e ta - t ith e m i, de d. mettesis; pro- ti- th e m i, de d. prtesis; p ro s- t ith e m i, de d. prstasis; SYN -tithem i, de d. sntesis, sinttico, sintetizar; HYPO- t i t h e m i, de d. hiptesis, hipottico, hipoteca, hipotecar, hipotecario.

    107T0n i)s= tensin , to n o Tono, entonar, desentonar, tnico, a-tona, -tono; bari-tono (b a ry s , grave); oxi-tono (oxys , agudo); mono-tona, montono (m o n o s ) .

    108T0p0S=IugarTpicos, lugares oratorios; topo-grafa, descripcin de comarcas; der. topogrfico; u-topia, u-tpico (ou, no) voz de formacin extraa al griego; en castellano se dice quimera, quimrico.

    109 - Tri o tris Precomponente que significa tres-Tri-ciclo (k y k lo s ) ; tri-cromia (CHROMA); trpode (POUS, PODOS, pie); tr-ptico ( p ty s s o , plegar) cuadro de tres partes plegables; tri-ptongo ( p h th o g g o s , sonido); tri-stlabo (sy l- la b e , slaba); tris-agio (a g io s , santo). Ms se usa el correspondiente latino tri: tri-ngulo, tricornio, tridente, trimotor, etc.

  • RAICES GRIEGAS 47

    110Typosfo/pe, marcaTipo, tpico, tipografa, tipgrafo; daguerreo-tipo;foto-tipia; proto-tipo (protos); tympanon, instrumento que se toca golpendolo; de d. tmpano; de d. tmpano y timbre; hipo-ti- posis (hypo-typoo, esbozar) lit. esbozo.

    111 Zoon=animalZo-fito (phyton, planta) animal que tiene aspecto de planta; zoo-tecnia, ciencia del cuidado de los animales domsticos; epi-zootia, epidemia de los animales; zodaco, circulo celeste formado por doce constelaciones casi todas figuradas por animales: aries, tauro etc.; zoo-logia, tratado de los animales; -zoe o nitrgeno, uno de los gases que componen el aire, en el cual no pueden vivir los animales.

  • Indice alfabtico de las palabras cuya etimologa se explica en este tratado.

    Los nmeros indican el de la raiz correspondiente.

    ------------ A -------------

    abismar, 1 abismo, 1 abulia, 1 acfalo, 1 cimo, 1 acordonar, 63 crata, 54 acromtico, 16 aerdromo, 2 aerolito, 2 aeronauta, 2 aeroplano, 2 aerosttico, 2 afasia, 1 afresis, 8 afelio, 8, 38 afnico, 1, 83 agiografia, 33 agigrafo, 33 agona, 7 airear, 2 airoso, 2alectromancia, 59 amaranto, 1 amatista, 1 amianto, 1 amnistia, 1 amorfo, 1, 64 ampermetro, 61 anabaptista, 5 Anacleto, 5 anacoreta, 5 anacrnico, 17 anacronismo, 5, 17 anagnorisis, 5 anagrama, 5, 33 analoga, 5

    analgico, 5 anlogo, 5 anlisis, 5 anarqua, 1, 9 anrquico, 9 anarquista, 9 Anastasia, 5 anatema, 5, 106 anatematizar, 106 anatoma, 1, 5 Andrnico, 68 ancdota, 1, 7 anemia, 1, 35 anmico, 1 anestesia, 1 anestsico, 1 anfibio, 4, 14 anfibologa, 4, 12 anfiteatro, 4, 102 nfora, 4, 81 anhidro, 1, 46 Aniceto, 1, 68 anodino, 1 nodo, 43 anomala, 1 anmalo, 1 annimo, 1, 72 anorgnico, 73 antagonista, 7 antrtico,7 ante, 7 antebrazo, 7 anteos, 7 antediluviano, 7 antefaz, 7 anteojos, 7 antiartstico, 7

    antiasmtico, 7 anticatlico, 7 anticlerical, 7 anticonstitucional, 7 anticristiano, 7 Anticristo, 7 antdoto, 7 antiespasmdico, 7 antiesttico, 7 antifaz, 7 antfona, 7, 83 antfrasis, 7 antigobiernista, 7 antimilitarista, 7 antimonrquico, 7 antinatural, 7 antineurlgico, 3, 7 antinomia, 7, 69 antipaldico, 7 antipapa, 7 antipata, 7, 78 antiptico, 7 antipatriota, 7 antipirtico, 7, 95 antipirina, 7, 95 antpoda, 7 antirreumtico, 7 antisemita, 7 antisptico, 7 antisocial, 7 anttesis, 7, 106 antropfago, 6, 23 antropoide, 6, 49 antropometra, 6,61 antropomtrico, 6 antropomorfismo, 6 antropomorfo, 6,111

  • RAICES GRIEGAS 49

    antropologa, 6 antropopiteco, 6 apalabrar, 12,76 aptico, 1, 78 apocalipsis, 8 apcope, 8 apcrifo, 8 apodctico, 8 apogeo, 8, 30 apoltico, 88 apologtico, 8 apologa, 8, 57 apologista, 8 aplogo, 8, 57 apopleja, 8 apostasia, 8 apstata, 8 apostatar, 8 apstol, 8 apostolado, 8 apostlico, 8 apostrofar, 8 apstrofe, 8 apostema, 8 apotegma, 8 apoteosis, 8 ptero, 15 are, 9 arcaico, 9 arcasmo, 9 arcngel, 9 arce, 9 arcediano, 9 archivar, 9 archivero, 9 archivo, 9 arci, 9arciobispo, 9 arcipreste, 9 Arconte, 9 argo, 27

    bailador, 12 bailar, 12 bailarn, 12 bailarina, 12

    argn, 27 argonutas, 2 argos, 27 Aristaco, 9, 10 Aristides, 10 Aristbulo, 1, 10 aristocracia, 10, 54 aristcrata, 10 aristocrtico, 10 Aristfanes, 10 Aristteles, 10 aritmtica, 56 armona, 82 armnico, 82 armonioso, 82 armonizar, 82 Arquelao, 9 arqueologa, 9, 56 arqueolgico, 9 arquelogo, 9, 56 arquetipo, 9 arqui, 9 Arquimedes, 9 arquitecto, 9 arquitectnico, 9 arquitectura, 9 Artico, 7 Arturo, 7 arz., 9arzobispado, 9 arzobispal, 9 arzobispo, 9, 26 asbesto, 1 ascio, 1 asepsia, 7 asptico, 1, 7 asfaltar, 1 asfalto, 1 asfixia, 1 asfixiante, 1 asfixiar, 1

    -------- B ------baile, 12 bala, 12 balazo, 12 Baleares, 12

    asilar, 1 asilo, 1astigmatismo, 1 astrologa, 56 astrlogo, 56 Atanasio, 1 ataxia, 1 ateo, 1 atesmo, 1 atmico, 1 atomismo, 1 tomo, 1 atona, 107 tono, 1, 107 atrofia, 1 atrofiado, 1 atufar, 49 autntico, 11 autobiografa, 11 autobs, 11 autocamin, 11 autoclave, 11 autcrata, 11, 54 autctono, 11 autodidacto, 11 autoferro, 11 autgena, 11 autogiro, 11 autgrafo, 11 autmata, 11 automotor, 11 automvil, 11 autonoma, 11, 69 autonmico, 69 autonomista, 11, 69 autnomo, 11, 69 autopsia, 11, 45 autosugestin, 11 averno, 1 azoado, 1 zoe, 1, 111

    balstica, 12 baln, 12 baionero, 12 bartono, 107

    Los nmeros Indican el de la raz correspondiente.

  • 50 FELIX RESTREPO

    ballesta, 12 ballestero, 12 barmetro, 61 Bautista, 5 bautisterio, 5 Biblia, 13 bblico, 13 biblifilo, 13 bibliografa, 13 bibliogrfico, 13 bibligrafo, 13 bibliomancia, 13, 59 bibliomana, 13, 58 biblimano, 13,58 biblioteca, 13, bibliotecario, 13

    calidoscopio, 49, 96 caligrafa, 33 calgrafo, 33 cardaco, 3 cardialga, 3 cataclismo, 52 catacumba, 52 catalepsia. 52 catlogo, 52 cataplasma, 40, 52 catapulta, 52 catarata, 52 catarro, 52 catstrofe, 52 catecismo, 52 catecmeno, 52 ctedra, 37, 52 catedral, 37, 52 catequesis, 52 catequizar, 52 cateto, 52 ctodo, 43 catlico, 52 cefalalgia, 1, 3 Cefalonia, 1 cenobio, 14 cenobita, 14 centigramo, 33

    bicicleta, 55 binomio, 69 biodinmica, 14 biografa, 14 biogrfico, 14 bigrafo, 14 biologa, 14 biolgico, 14 bilogo, 14 birreta, 95 birrete, 95 bizma, 106 bizmar, 106 bola, 12 bolazo, 12 bolear, 12

    ------- C -------Cicladas. 55 ciclo, 55 cicln, 55 cclope, 45, 55 cinematgrafo, 33 cirujano, 15 ciruga, 15, 27 Clio, 98 clorhidrato, 46 coleptero, 15 coma, 8 comparar, 76 consejo, 1 cordaje, 63 cordel, 63 cordelejo, 63 cordelero, 63 cordn, 63 cordonazo, 63 Cosme, 53 cosmtico, 53 csmico, 53 cosmogona, 31, 53 cosmografa, 33, 53 cosmgrafo, 33 cosmologa 53 cosmpolis, 88 cosmopolita, 53, 88

    bolero, 12 boliche, 12 bodega, 106 bodeguero, 106 blido, 12 bolillo, 12 boln, 12 borricada, 95 borrico, 95 botica, 106 boticario, 106 botiqun, 106 bucear, 1 buriel, 95 burro, 95 buzo, 1

    cosmos 53 cripta, 8 crisis, 19 crisma, 7 cristianismo, 7 cristiano, 7 Cristina, 7 Cristbal, 7 Cristforo, 7 criterio, 19 critica, 19 criticismo, 19 cromtico, 16 cromatismo, 16 cromo, 16 cromolitografa, 16 cromosfera, 16 cromotipografa, 16 crnica, 17 crnico, 17 cronicn, 17 cronista, 17 cronologa, 17 cronolgico, 17 cronmetro, 17 crucigrama, 33

    Los nAmeros indican el de la raz correspondiente.

  • RAICES 0R1E0AS 51

    ------ C hchato, 86

    daguerreotipo, 110 deca, 18 dccada, 18 decaedro, 18 decgono, 18 decagramo, 18, 33 decalitro, 18 declogo, 18 decamern, 18 decmetro, 61 deci, 18decigramo, 18, 33 decmetro, 61 demiurgo, 27 demcrata, 19 democracia, 19, 54 democrtico, 19 demcrito, 19 demfilo, 19 demagogo, 19 demografa, 19 demogrfico, 19 Demstenes, 19 dermatologa, 26 desaire, 2 desentonar, 107 desorganizar, 73 Deuteronomio, 69 diablo, 12, 20 diablura, 12, 20 diablico, 12, 20

    ----- I> ---

    dicono, 20 diacritico, 20 diadema, 20 diafanidad, 20 difano, 10, 20 diafragma, 20 diagnstico, 20 diagonal, 20, 32 diagrama, 20, 33 dialectal, 20 dialecto, 20 dilisis, 20 dialogar, 20 dilogo, 20, 57 dialoguismo, 20 dimetro, 20 diapasn, 20 diapositiva, 20 diarrea, 20 dispora, 20 distole, 20 diatermano, 20 diatnico, 20 diatriba, 20 didctico, 11 didasclico, 11 diedro, 22, 37 dielctrico, 24 dilema, 22 dinmico, 21 dinamismo, 21

    dinamita, 21 dinamitero, 21 dnamo, 21 dinasta, 21 dinasta, 21 dinstico, 21 dioico, 71 dioptra, 20, 45 diptrica, 20, 45 diploma, 22 diplomacia, 22 diplomtico, 22 dptero, 15 dptico, 22 dscolo, 23 disentera, 23 disfagia, 23 disfasia, 23 dislabo, 22 disnea, 23 dispepsia, 23 dstico, 22 dogma, 28 dogmtico, 28 dogmatizar, 28 dolor, 3 Doroteo, 103 dosis, 7 Dositea, 7 Dositeo, 103

    eco, 52 economa, 71 econmico, 71 economizar, 71 economista, 71 ecnomo, 71

    ------- E efemrides, 18 efmero, 18 foro, 26 electricidad, 24 electricista, 24 elctrico, 24

    electrizar, 24 electrodinmica, 21,

    24elctrodo, 24 elctrodos, 43 electroimn, 24

    Los nmeros indican el de la raz correspondiente.

  • 52 FELIX RESTREPO

    electrlisis, 24 electrlito, 24 electrmetro, 24 electrn, 24 electroscopio, 24,96 electroterapia, 24,

    104emblema, 12, 25 embodegar, 106 embolar, 12 mbolo, 12, 25 embrin, 25 embrionario, 25 empreo, 25, 95 emprico, 25 empirismo, 25 empleomana, 58 emporio, 25 en, 25 encfalo, 25 encclica, 25, 55 enciclopedia, 25, 55 encomiar, 25 encomistico, 25 encomio, 25 endemia, 19 endmico, 19, 25 endiablado, 12 energa, 25, 27 enrgico, 27 energizarse, 27 energmeno, 25, 27 nfasis, 10, 25 enrejado, 60 entomologa, 1 entonar, 107 entusiasmarse, 103 entusiasmo, 103 entusiasta, 103 epiceno, 26 pico, 87

    fama, 1 fanal, 10 fantasa, 10

    Los nmeros indican

    epidemia, 19, 26 epidmico, 19 epidermis, 26 epifana, 10, 26 Epifanio, 10 epifonema, 83 epgrafe, 26 epigrama. 26, 33 epilepsia, 26 epilptico, 26 eplogo, 26 epiquerema, 15 episcopal, 26, 96 epstola, 26 epitafio, 26 epteto, 26, 106 eptome, 1 epizootia, 111 epopeya, 87 esbirro, 95 escptico, 96 escolano, 97 Escolapio, 97 escolar, 97 escolstica, 97 escolasticismo, 97 escolio, 97 escuela, 97 esferoide, 49 esporos, 20 estereoscopio, 96 esttica, 1 estilete, 80 estilista, 80 estilita, 80 estilo, 80 estofa, 49 estrofa, 8 estufa, 49 tica, 87 etimologa, 57

    ------- Ffantasma, 10 fase, 63 fases, 63de la raz correspondiente.

    etimolgico, 57 tnico, 33 etnografa, 33 etopeya, 87 eucalipto, 8, 28 eucarista, 28 eucaristico, 28 Eudosia, 28 Eudosio, 28 eufemismo, 1, 28 eufona, 28, 83 eufnico, 83 Eufrasia, 28 Eufrosina, 28 eugenesia, 31 Eugenio, 28, 31 Eulalia, 28 Eulogio, 28, 56 Eumenides, 28 Euqucrio, 15 euritmia, 28 Eusebio, 28 Eustaquio, 28 eutanasia, 1 Eutiquio, 28 eutrapelia, 28 Eutropio, 28 evangeliario, 28 evanglico, 28 evangelio, 28 evangelista, 28 evangelizacin, 28 evangelizados 28 evangelizar, 28 Evaristo, 28 exgesis, 29 xodo, 29, 43 exorcismo, 29 exorcista, 29 exorcizar, 29 xtasis, 29

    Felipe, 82 fenomenal, 10 fenmeno, 10

  • RAICES GRIEGAS 53

    fretro, 81 Filadelfia, 82 filantropia, 6 filantrpico, 82 filntropo, 6, 82 filarmnico, 82 filatelia, 82 filatelista, 82 Filipinas, 82 Filipo, 82 filologia, 57, 82 fillogo, 57 Filomena, 82 filosofai, 98 filosofar, 98 filosofastro, 98 filosofia, 82, 98 filosfico, 98

    Filoteo, 82, 103 filoxera, 82 fsica, 85 fsico, 85 fisiologa, 56, 85 fisiolgico, 85 fisilogo, 56 fisioterapia, 85 fisonoma, 85 fisonomista, 85 fisicrata, 85 fonemas, 83 fontica, 83 fongrafo, 33, 83 fraseologa, 7 fosfato, 84 fosforera, 84 fosforescente, 84

    fosforescencia, 84 fosfrico, 84 fsforo, 84 fotocopia, 84 fotofobia, 84 fotognico, 84 fotograbado, 84 fotograbador, 84 fotografa, 33, 84 fotografiar, 84 fotogrfico, 84 fotgrafo, 84 fotolitografa, 84 fotometra, 84 fotosfera, 84 fototipia, 84, 110 fototipografia, 84

    gastralgia, 3 gstrico, 3 gastritis, 3 gastroenteritis, 3 gastronomia, 3 gastrnomo, 3 genealogia, 31 genealgico, 31 genealogista, 31 gnesis, 31 geocntrico, 30 geodesia, 30

    ------ Gr ----geografa, 30, 33 gegrafo, 30 geologa, 30 gelogo, 30 gemetra, 30 geometra, 30, 61 geomtrico, 30 gergicas, 27, 30 gimnasia, 34 gimnasio, 34 gimnasta, 34 gimnstico, 34

    gimnosofista, 34 girasol, 38 glosa, 89 glosario, 89 grfico, 33 grafito, 33 grafologia, 33 gramo, 33 gramfono, 83 grotesco, 8 gruta, 8

    hecatombe, 36 hectrea, 36 hectogramo, 33, 36 hectolitro, 36 hectmetro, 36 Heliodoro, 38 Helipolis, 38 helioscopio, 38 heliotropo, 28, 38 hemeroteca, 18, 106 hemiciclo, 39

    ------- H -------hemicrnea, 39 hemipleja, 39 hemisferio, 39 hemistiquio, 39 hemofilia, 35 hemoglobina, 35 hemoptisis, 35 hemorragia, 35 hemosttico, 35 heresrarca, 9 heterodoxo, 28, 40 ;

    heterogneo, 40 heteroplastia, 40 heteroscio, 40 hidra, 46 hidrcido, 46 hidrargirio, 46 hidratar, 46 hidrato, 46 hidrulica, 46 hidria, 46 hidroavin, 46

    Los nmeros indican el de la raiz correspondiente.

  • 54

    hidrocarburo, 46 hidrocefalia, 46 hidrocfalo, 46 hidrodinmica, 21,

    46hidroelctrico, 24,

    46hidrfilo, 46 hidrofobia, 46 hidrgeno, 31, 46 hidrografa, 33, 46 hidrologa, 46 hidromancia, 46, 59 hidrometra, 46 hidromiel, 46 hidrpata, 46 hidropata, 46 hidropesa, 45, 46 hidrpico, 45, 46 hidroplano, 46 hidroscopia, 46 hidrosttica, 46 hidrotecnia, 46 hidroterapia, 46,104

    FELIX DESTREPO

    hiertico, 41 hierofantc, 41 Hiern, 41 higrmetro, 61 hiprbaton, 47 hiprbola, 12, 47 hiprbole, 12, 47 hiperblico, 47 hiperbreo, 47 hipercritico, 47 hiperdula, 47 hipertrofia, 47 hpico, 42 hipocentauro, 42 hipocondra, 48 hipocondraco, 48 hipocondrio, 48 Hipcrates, 42, 54 Hipocrene, 42 hipocresa, 48 hipcrita, 48 hipodrmico, 48 hipdromo, 42 hipogastrio, 48

    hipogeo, 48 hipoptamo, 42 hipoteca, 48, 106 hipotecar, 106 hipotecario, 106 hipfago, 42 hipogeo, 30 hipogrifo, 42 Hiplito, 42 hiposttico, 48 hipostilo, 80 hipotenusa, 48 hiptesis, 48, 106 hipottico, 106 hipotiposis 110 holocausto, 105 homeopata, 44 homeoptico, 44 homfono, 44 homogneo, 31, 44 homlogo, 44, 56 homnimo, 44

    idea, 49 ideal, 49 idealismo, 49 idealista, 49 idear, 49 idilio, 49 idioma, 50 idiosincrasia, 50

    idiota, 50 idiotez, 50 idiotismo, 50 idolatra, 49 dolo, 49 in, 25inorgnico, 73 irritar, 31

    Iscrates, 51, 54 isocromtico, 51 isocronismo, 51 iscrono, 17, 51 ismero, 51 issceles, 51 isteras, 51 isotermo, 51

    jerarca, 9, 41 jerarqua, 9, 41 jerrquico, 9, 41

    jineta, 34 jinete, 34 jinetear, 34

    jeroglfico, 41 Jernimo, 41 Jorge, 27, 30

    Kkilogramo, 33 kilmetro, 61

    Los nmeros indican el de la raz correspondiente.

  • RAICES GRIEGAS 55

    laico, 9 litografia, 33 lgico; 57Laodicea, 9 liturgia, 27 logogrifo, 57lego, 9 logaritmo, 56lema 22 lgica, 57

    -------------M --------------mania, 58 maniaco, 58 manitico, 58 manicomio, 58 mastodonte, 3 medalla, 27 medalln, 27 melodia, 70 melodioso, 70 metabolismo, 12, 60 metacentro, 60 metafisica, 60, 85 metfora, 60, 81 metafrico, 60, 81 metacarpo, 60 metaloide, 49 metalurgia, 27 metamorfosis, 60,64 metatarso, 60 mettesis, 60, 106 metensicosis, 60 meteoro, 60 meterico, 60 meteorologia, 60 metereolgico, 60 meteorito, 60 mtodo, 43 metdico, 43 metodista, 43 metodizar, 43 metodologa, 43

    metonimia, 60, 72 mtrico, 61 metro, 61 metrpoli, 88 metropolitano, 88 miera, 62 microbio, 14, 62 microcefalo, 62 micrococo, 62 microcosmo, 53, 62 micrfono, 62 micrmetro, 61, 62 microorganismo, 62 microscopio, 62, 96 mie roto mo, 62 migraa, 39 miligramo, 33 milmetro, 61 mimesis, 77 mmica, 77 mimo, 77 miope, 45 misantropa, 6 misntropo, 6 mitologa, 56 mitlogo, 56 monarca, 63 monasterio, 63 monarqua, 9 monstico, 63 monje, 63

    monocordio, 63 monocotiIedneo63 monocromo, 63 monculo, 63 monofsico, 63 monogamia, 63 monografa, 33, 63 monograma, 33, 63 monoico, 63, 71 monolito, 2, 63 monlogo, 57 monomana, 58 monomio, 69 monopolio, 63 monptero, 63 monoslabo, 63 monotesmo, 63 monotona, 63, 107 montono, 107 morfina, 64 morfinmano, 58,64 Morfeo, 64 morfologa, 64 mosaico, 65 motociclo, 55 musa, 65 museo, 65 msica, 65 musical, 65

    IVnusea, 2 nauseabundo, 2 nutico, 2 necrologa, 66

    necropolis, 66, 88 nemotecnia, 1 neocatlico, 67 nefito, 67

    neogranadino, 67 neokantiano, 67 neolatino, 67 neoltico, 67

    Los nmeros Indican le de la raz correspondiente.

  • 56 FELIX RESTREPO

    neologismo, 57, 67 neoplatnico, 67, 86 neoyorkino, 67 neumtica, 23 neumtico, 23 neumona, 23 neuralgia, 3 neurlgico, 3

    neurastenia, 3 neurastnico, 3 Nicandro, 68 Nicanor, 68 Nicasio, 68 Nicforo, 68 Nicetas, 68 Nicias, 68

    Nicodemo, 9, 19- 68 Nicolao, 9, 68 Nicols, 9 Nicomedes, 68 nigromancia, 59, 66 nigromante, 59, 66 nigromntico, 59,66 nostalgia, 3

    Oobispo, 26 oden, 70 odontalgia, 3 odontologa, 3 odontlogo, 3 -oide, 49 -oidea, 49 oligarqua, 9 onomstico, 72 onomatopeya, 72,87 ontologia, 56 organero, 73, orgnico, 73

    organillo, 73 organismo, 73 organista, 73 organizacin, 73 organizar, 73 rgano, 73 ptico, 45 Orgenes, 31 orografa, 33 ortodoxia, 74 ortodoxo, 28, 74 ortografa, 33, 74 ortogrfico, 74

    ortologa, 74 ortolgico, 74 ortopedia, 74 ortopdico, 74 oxidacin, 31 oxidante, 31 oxidar, 31 oxigenado, 31 oxigenar, 31 oxigeno, 31 oxtono, 31, 107

    paje, 75 paidologa, 75 palabra, 12, 76 palabrear, 12 palabrera, 12 palabrota, 12 paleografa, 33 paleoltico, 2, 33 palelogo, 33 paleontologa, 33 palinodia, 70 panacea, 77 panamericano, 77 Pancracio, 54, 77 panegrico, 77 Pandectas, 77 Pandora, 77

    Pnfilo, 77 pangermanismo, 77 panoplia, 77 panptico, 45, 77 panorama, 45, 77 pantesmo, 77 panten, 77 pantera, 77 pantgrafo, 77 pantomima, 77 pantufla, 77 parbola, 12, 76 parablico, 12 paracleto, 76 parclito, 76 parfrasis, 7, 76 paralelas, 76

    paralelismo, 76 paralelogramo, 76 parlisis, 76 paraltico, 76 parangn, 76 paraninfo, 76 parsito, 76 parhelio, 38, 76 parodia, 70, 76 parodiar, 70 paradoja, 76 paroxismo, 31 paroxtono, 31 prroco, 76 parrafada, 76 prrafo, 76 parroquia, 71, 76

    Los nmeros Indican el de la raz correspondiente.

  • parroquial, 71, 76 parroquiano, 71, 76 pattico, 78 patgeno, 78 patologa, 78 patolgico, 78 patriarca, 9 patriarcal, 9 patronmico, 72 pedagoga, 75 pedaggico, 75 pedagogo, 75 pedante, 75 pedantera, 75 pedantesco, 75 pentaedro, 37 pentgono, 32, 79 pentagrama, 79 pentmetro, 61, 79 pentaslabo, 79 Pentateuco, 79 Pentecosts, 79 pericardio, 3, 80 pericarditis, 3, 80 periecos, 80 periferia, 80, 81 perifonear, 80, 83 perifona, 80 perfono, 80 perfrasis, 7, 80 perigeo, 30, 80 perihelio, 38, 80 permetro, 61, 80 peridico, 43, 80 periodismo, 43, 80 periodista, 43, 80 perodo, 43, 80 peripatticos, 80 peripecia, 80 periscopio, 80 peristilo, 80 peritoneo, 80 peritonitis, 80 pira, 95 piramidal, 95 pirmide, 95 pirata, 25

    RAICES GRIEGAS

    piratear, 25 iratera, 25 irineos, 95

    pirita, 95 piromanca, 95 pirmetro, 61, 95 piropo, 95 piroscopio, 95, 96 pirotecnia, 95, 100 pirotcnico, 95 plasma, 40 plasta, 40 plstico, 40 plataforma, 86 platanal, 86 pltano, 86 pltica, 86 platicar, 86 platillos, 86 plato, 86 Platn, 86 platnico, 86 platonismo, 86 plectro, 8 plutocracia, 54 poema, 87 poesa, 87 poeta, 87 potico, 87 poetizar, 87 Policarpo, 89 polica, 88 policiaco, 88 policlnica, 88

    olicromo, 88 olidoro, 89

    poliedro, 37, 89 polifnico, 83, 89 poligamia, 89 poligloto, 89 polgono, 32, 89 polimorfismo, 64 polimorfo, 64, 89 Polinesia, 89 polinomio, 69, 89 plipo, 89 polislabo, 89

    politcnico, 89, 100 politesmo, 89 poltica, 88 politicastro, 88 poltico, 88 politicn, 88 politiquear, 88 politiquera, 88 polizonte, 88 proemio, 90 profesia, 1, 90 profeta, 1, 90 proftico, 90 profetizar, 1 profilaxia, 90 profilctico, 0 programa, 33, 90 prlogo, 57, 90 pronosticar, 90 pronstico, 90 proparoxtono, 31 propedutica, 75 propina, 90 propinar, 90 proscenio, 90 proslito, 91 proselitismo, 91 prosodia, 70, 91 prosdico, 70, 91 prosopopeya, 87 prstasis, 106 prstesis, 91 protagonista,'7, 92 Protgoras, 92 protoalbitar, 92 protocloruro, 92 protocolo, 92 prtesis, 1C6 protohistoria, 92 protomrtir, 92 protomdico, 92 protn, 92 protonotario, 92 protoplasma, 92 prototipo, 92, 110 protxido, 92 protozoario, 92

    57

    Los nmeros indican el de la raz correspondiente.

  • 58 FELIX RESTREPO

    ------------ Q -----------quimera, 108 quirgrafo, 15 quiromntico, 15quimrico, 108 quiromancia, 15,59 quirptero, 15quirfano, 15 quiromante, 59 quirrgico, 15

    ------------- R -------------radioterapia, 104 rima, 28 rtmico, 28raditerapia, 104 rimar, 28 romboide, 49reloj, 56

    salmodia, 70 sanedrn, 37 sptico, 7 seudoamigo, 93 seudoapstol, 93 seudnimo, 93 seudoprofeta, 93 sicigia, 99 sicologa, 94 sicolgico, 94 siclogo, 94 sicpata, 94 sicopata, 94 sicoterapia, 104 silaba, 99 silogismo, 57, 99 simblico, 99 simbolismo, 12, 99

    ------- S -----simbolizar, 99 smbolo, 12, 99 simetra, 61, 99 simtrico, 61, 99 simpata, 78, 99 sinagoga, 99 sinalefa, 99 sincopa, 99 sncope, 99 sincrnico, 17 sincronismo, 17 sndico, 99 sinfona, 83, 99 sinfnico, 83 Sinforoso, 81 snodo, 43, 99 sinnimo, 72, 99 sinopsis, 45, 99

    sinptico, 45 sintaxis, 1, 99 sntesis, 99, 106 sinttico, 99, 106 sintetizar, 106 sntoma, 99 siquiatra, 94 squico, 94 sistema, 99 sistemtico, 99 sistematizar, 99 Sofa, 98 sofisma, 98 sofista, 98 sofistera, 98 sofstico, 98 Sfocles, 93

    Ttctica, 1 taquigrafa, 33 tarso, 60 taumaturgo, 27 tautologa, 11, 56 taxmetro, 61 teatral, 102 teatro, 102 teca, 106

    tecnicismo, 100 tcnico, 100 tecnologa, 100 telefonear, 101 telefnico, 101 telfono, 101 telegrfico, 101 telgrafo, 101 telegrama, 33, 101

    Telmaco, 101 telescopio, 96, 101 Telsforo, 10 tema, 106 tmpano, 110 teocracia, 54 teodicea, 103 Teodoro, 103 Teodosio, 7, 103

    Los nmeros indican el de la raz correspondiente.

  • RAICES GRIEGAS 59

    Tedulo, 103 Tefilo, 82, 103 Teofrasto, 103 teogonia, 31, 103 teologa, 56, 103 telogo, 56 teorema, 102 teora, 102 terico, 102 Tetimo, 103 teraputica, 104 termales, 105 termas, 105 termidor, 105 termo, 105 termocauterio, 105 termodinmica, 21,

    105termoelctrico, 105 termometria, 105

    termmetro, 61, 105 Termpilas, 105 termoscopio, 105 tesis, 106 tetraedro, 37 tetrgono, 32 tetrarca, 9 tifo, 49 tifoidea, 49 timbre, 110 Timoteo, 103 . timpano, 110 tipico, 110 tipo, 110tipografia, 33, 110 tipgrafo, 110 tiroides, 49 tomo, 1 tnico, 107 tono, 107

    tpicos, 108 topografa, 33, 108 topogrfico, 108 trapezoide, 49 trbede, 7 tringulo, 109 triciclo, 55, 109 tricroma, 16, 109 trigonometra, 32,61 trigonomtrico, 32 trpode, 7, 109 trptico, 109 triptongo, 109 trisagio, 109 trislabo, 109 trofeo, 28 trpico, 28 tropo, 28 tufillo, 49 tufo, 49

    Uultrafsica, 60 uncin, 7

    utopia, 108 utpico, 108

    voltmetro, 61

    zodiaco, 111 zofito, 111

    zoologa, 111 zootecnia, 100, 111

    Los nmeros indican el de la raz correspondiente.