programaciÓn departamento de grego · o departamento de grego é pluripersonal e o xefe do...

PROGRAMACIÓN

DEPARTAMENTO DE GREGO

IES MONELOS

CURSO 2018-2019

2

ÍNDICE 2

I. MARCO LEXISLATIVO 4

II. COMPOSICIÓN DO DEPARTAMENTO E DISTRIBUCIÓN DAS MATERIAS 4

III. GREGO 5

INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN 5

CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE 6

OBXECTIVOS DO BACHARELATO 7

OBXECTIVOS DA MATERIA DE GREGO 8

1. GREGO 1º BACHARELATO

1.1. CONCRECIÓN NOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE 9

Temporalización 9

Grao mínimo para superar a materia 11

Procedementos e instrumentos de avaliación 13

1.2. METODOLOXÍA 13

1.3 CRITERIOS DE AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO ALUMNADO 14

1.4. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS 15


2.1 CONCRECIÓN NOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE 16

Temporalización 16

Grao mínimo para superar a materia 17

Procedementos e instrumentos de avaliación 18

2.2. METODOLOXÍA 19

2.3 CRITERIOS DE AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO ALUMNADO 19

2.4. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS 20

IV. INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DE ENSINO 20

V. ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DAS

MATERIAS PENDENTES 23

3

VI. AVALIACIÓN INICIAL 23

VII. ATENCIÓN Á DIVERSIDADE 23

VIII. CONCRECIÓN DOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE 25

EDUCACIÓN EN VALORES 25

CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA 26

CONTRIBUCIÓN AO PLAN TIC 27

CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LECTOR 28

IX. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS 30

X. MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DAS

PROGRAMACIÓNS DIDÁCTICAS 30

XI. PROGRAMACIÓN DE CULTURA CLÁSICA 31

XII. PROGRAMACIÓN DE LATÍN 47

ANEXO I 68

ANEXO II 80

4

I. MARCO LEXISLATIVO

A presente programación baséase no seguinte marco lexislativo:

• Ley Orgánica de Educación 2/2006, de 3 de maio (LOE), modificada pola Lei Orgánica

deEducación para la Mejora de la Calidad Educativa 8/2013, de 9 de diciembre (LOMCE).

• Real Decreto 1105/2014, do26 de decembro, polo que se establece o currículo básico

daEducación Secundaria Obrigatoria e do Bacharelato.

Orden ECD/65/2015, de 21 de xaneiro, pola que se describen as relacións entre as competencias,

os contidos e os criterios de avaliación da educación primaria, a Educación Secundaria Obrigatoria e

do Bacharelato.

• Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da Educación

SecundariaObrigatoria e do Bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia.

II. COMPOSICIÓN DO DEPARTAMENTO E DISTRIBUCIÓN DAS MATERIAS

O Departamento de Grego é pluripersonal e o xefe do departamento imparte durante este curso as

seguintes materias:

▪ Grego I en 1º de bacharelato (4 horas semanais)

▪ Grego II en 2º de bacharelato (4 horas semanais)

▪ Latín II en 2º de bacharelato D (4 horas semanas)

▪ Latín II en 2º de bacharelato B-C (4 horas semanais).

Asignáselle a un profesor interino de Latín as restantes materias do departamento, que deseguido se

relacionan:

▪ Un grupo de Latín I de 1º de bacharelato B-D (4 horas semanais)

▪ Un grupo de Latín I de 1º de bacharelato B-C (4 horas semanais)

▪ Un grupo de Latín de 4º de ESO (3 horas semanais)

▪ Un grupo de Cultura Clásica de 3º ESO (2 horas semanais)

5

III. GREGO

INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN

A materia de Grego na etapa do bacharelato ten como primeira finalidade introducir ao

alumnado no coñecemento da lingua grega nos seus aspectos morfolóxicos, sintácticos e léxicos, co

obxecto de lle permitir acceder directamente aos textos orixinais máis importantes da tradición

literaria helénica, a través dos cales chegou ata nós unha boa parte do denominado legado clásico.

O estudo da lingua e máis da literatura grega serve, ademáis, como instrumento idóneo para

se iniciar nun coñecemento directo do pensamento e a cultura grega antiga, que constitúe a base da

civilización occidental.

Por outra banda, a través do estudo das peculiaridades morfosintácticas do grego antigo é

posible chegar a comprender máis profundamente conceptos lingüísticos que resultan esenciais para

avanzar no coñecemento e o uso correcto tanto da lingua propia como doutras linguas estudadas polo

alumnado.

O estudo da materia organízase en bloques, que aparecen nos dous cursos de bacharelato.

Estes bloques refírense, tanto a cuestións lingüísticas como a temas culturais, tendo en conta que

ambos os aspectos constitúen dúas facetas inseparables e complementarias para o estudo da

civilización grega, sen as que non é posible apreciar na súa verdadeira dimensión a importancia do

seu legado.

O primeiro destes bloques parte da relación entre o grego antigo e outras linguas da familia

indoeuropea, para analizar o papel que estas últimas tiveron na orixe e na formación de moitas das

linguas que se falan na actualidade.

Ao estudo dos aspectos netamente lingüísticos dedícanse tres bloques: o primeiro, previsto só

para o primeiro curso, céntrase nalgúns elementos básicos da lingua e, moi especialmente, no

procedemento de escritura; os outros dous bloques son a morfoloxía e a sintaxe. O fin último vai ser

analizar e comprender os propios textos, aos que se dedica outro dos bloques de contidos previstos

nos dous cursos, sempre de dificultade progresiva e adaptados aos contidos que o alumnado manexe

en cada momento.

Nos dous cursos dedícase un bloque ao estudo da civilización grega, co obxecto de identificar

non só os fitos máis importantes da súa historia senón tamén os aspectos propios da súa organización

política e social e da súa identidade cultural, visibles nos papeis familiares, nos traballos, nos avances

científicos e técnicos, nas festas e os espectáculos e, sobre todo, nas manifestacións relixiosas.

Procúrase neste bloque establecer unha comparación coa situación actual que enriqueza a nosa

identidade.

6

No segundo curso de bacharelato, o estudo da cultura grega oriéntase pricipalmente ao

coñecemento das manifestacións literarias, aproveitando os coñecementos da lingua xa adquiridos

para introducir o alumnado no estudo da orixe e a evolución dos xéneros, mediante a lectura de

fragmentos das obras orixinais, utilizándoas como instrumento para comprender as claves esenciais

da sociedade en que viron a luz.

Para rematar, dedícase un bloque ao estudo do léxico, entendendo que este resulta

imprescindible para avanzar no coñecemento de calquera lingua. Préstase especial atención á

etimoloxía, non só porque esta serve para pór de manifesto o mantemento das raíces grecolatinas nas

linguas modernas senón, ademáis porque contribúe a que o alumnado adquira unha mellor

comprensión da súa propia lingua, axudándolle a precisar o significado de termos coñecidos ou a

descubrir outros que descoñecía incorporándoos ao seu vocabulario.

CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE

A continuación refiro de forma xeral a contribución ao desenvolvemento das competencias

clave da materia de Grego, de modo que será na análise dos contidos da materia Grego I e II que

aparece nas táboas ao final do documento, onde de forma específica se desenvolverá a aprendizaxe

por competencias.

• Competencia en comunicación lingüística (CCL): é a competencia clave con máis presenza

nesta materia, xa que o estudo da lingua, da súa orixe e evolución, do seu funcionamento

interno, do seu léxico e dos seus textos ha de redundar nun maior coñecemento e dominio das

linguas propias.

• Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT):

trabállanse nos temas de cultura e civilización e nas epígrafes referidas á localización

xeográfica e temporal.

• Competencia dixital (CD): a procura de información na rede, a súa selección crítica e a súa

utilización, entendidas como un proceso guiado polo profesorado, deberán servirnos para

programar traballos colaborativos e producir novos materiais.

• Aprender a aprender (CAA): o labor de análise morfosintáctica e tradución non só constitúe

por si mesmo un importante exercicio intelectual, senón que ao mesmo tempo estimula a

7

memoria, a lóxica de pensamento e os hábitos de disciplina no estudo, mellorando o

razoamento e impulsando esta competencia.

• Competencias sociais e cívicas (CSC): traballaranse no bloque referido á civilización. A vida

no mundo grego, na súa dimensión político-social ou relixiosa préstase sempre á valoración

e á comparación co mundo actual, salientando semellanzas e diferenzas, e fomentando un

xuízo crítico da realidade.

• Competencia en conciencia e expresión cultural (CCEC): presente no estudo da literatura

grega e nos contidos referidos ás artes plásticas, ás festas, ós espectáculos, ás manifestacións

relixiosas e ós xogos deportivos.

• Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CCEC): presente nos bloques de contidos non

lingüísticos, para aproveitar a metodoloxía do traballo en grupo de xeito responsable e

proactivo.

OBXECTIVOS DO BACHARELATO

O bacherelato contribuirá a desenvolver no alumnado as capacidades que lles permitan:

a. Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha

conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española e do Estatuto de

autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na

construción dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade.

b. Consolidar unha madureza persoal e social que lle permita actuar de forma responsable

eautónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Ser quen de prever e resolver pacíficamente

os conflitos persoais, familiares e sociais.

c. Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres,analizar

e valorar criticamente as desigualdades e discriminacións existentes e, en particular, a

violencia contra a muller, e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas

por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas

con discapacidade.

Afianzar os hábitos ded. lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o

eficaz aproveitamento da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.

e. Dominar, tanto na súa expresión oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castelá.

8

f. Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.

g. Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da

comunicación.

h. Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus

antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de xeito solidario no

desenvolvemento e na mellora do seu contorno social.

i. Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as

habilidades básicas propias da modalidade elixida.

l. Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos

métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e da tecnoloxía

ao cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio

ambiente e a ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego.

m. Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa,

traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.

n. Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes

de formación e enriquecemento cultural.

ñ.Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social,

e impulsar condutas e hábitos saudables.

o. Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria.

p. Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribuír á

súa conservación e mellora no contexto dun mundo globalizado.

OBXECTIVOS PARA A MATERIA DE GREGO

A materia de Grego concíbese nos dous cursos de bachererato como unha introducción xeral á lingua

grega antiga a fin de permitir ao alumnado acceder directamente aos textos orixinais más importantes

da tradición literaria helénica, a través dos cales chegou ata nós unha boa parte do chamado legado

clásico.

A lingua será o vehículo privilexiado de acceso aos contidos culturais, literarios, relixiosos,

históricos, etc., polo que na súa aprendizaxe considerarase prioritaria non só a morfoloxía, senón a

formación e derivación de palabras, a sintaxe e o léxico.

O estudo da lingua grega e os seus textos permitirá, ademais, iniciarse nun coñecemento

directo do pensamento e a cultura grega antiga, que constitúen a base da civilización occidental. Non

se trata, pois, só de que o alumnado aprenda grego, senón de que sexa así máis consciente das raíces

históricas da súa propia lingua e cultura.

9


1.1. CONCRECIÓN NOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE

TEMPORALIZACIÓN

Aplicaranse os estándares de aprendizaxe que aparecen no anexo I ao final desta

programación para cada un dos contidos descritos máis abaixo.

Primeira avaliación (48 sesións) 1. A lingua grega: B1, B2

• O indoeuropeo: B1.2.1; B1.2..2; B1.3.1; B1.3.2; B1.4.1

• Breve historia da lingua grega B1.1.1; B1.5.1; B1.6.1; B1.7.1; B1.8.1

• Orixes da escritura. Sistemas de escritura: B.2.1.1

• Alfabeto grego: orixe, evolución e caracteres: B2.2.1; B2.2.2; B2.3.1

• Signos de acentuación e puntuación: B2.6.1

• Clasificación dos fonemas: B2.4.1

• Transcrición: B2.5.1

2. Sistema nominal: B3

• O grego, lingua flexiva. Tipos de palabras: variables e invariables: B3.1.1; B3.2.1

• Formantes das palabras: B3.3.1

• Concepto de declinación: declinaciones gregas. Enunciado e paradigmas: B3.4.1 • Flexión

nominal (1º e 2º declinación, adxectivos 1º clase) e pronominal: B3.5.1; B3.5.2

3. Sistema verbal grego. B3.

• Verbos temáticos: B3.6.1; B3.6.2; B3.6.3; B3.6..4; B3.6.5

4. As preposicións (I) B3

5. Sintaxe: B4

• Casos gregos: B4.1.1; B4.2.1

• Concordancia: B4.3.1

• Elementos de la oración: B4.4.1

• Oración simple: oracións atributivas e predicativas: B4.5.1

• Análise e tradución de frases e textos: B4.11.1; B4.12.1

6. Textos

• Iniciación ás técnicas de tradución: B6.1.1

• Iniciación ás técnicas de retroversión e comentario de textos: B6.3.1

• Análise morfolóxica e sintáctica. Comparación de estructuras gregas coas da lingua propia:

B6.5.1

10

7. Cultura: B5

• Períodos da historia de Grecia: B5.1.1; B5.1.2; B5.1.3; B5.1.4

• Organización política e social de Grecia:B5.2.1; B5.2.2

8. Léxico: B7

• Vocabulario básico grego de uso frecuente e principais prefixo se sufixos: B7.1.1; B7.1.2;

B7.1.3

• Descomposición de palabras nos seus formantes: B7.2.1

• Helenismos máis frecuentes do vocabulario común e do léxico especializado, e o seu

mantemento: termos patrimoniais, cultismos e neoloxismos: B7. 3.1

• Identificación de lexemas, sufixos e prefixos helénicos usados na lingua propia: B7. 3.2 •

Familias etimolóxicas e semánticas B7. 5.1

Segunda avaliación (40 sesións)

1. Flexión nominal B3.3.1; B3.4.1; B3. 6.1 (3º declinación-temas en consoante-, adxectivos

2º e 3º clase) e pronominal (Relativo): B3.5.1; B3.5.2;

2. Sistema verbal grego. Verbos temáticos e atemáticos: B3.6.1; B3.6.2; B3.6.3; B3.6..4;

B3.6.5; B.3.6.6; e formas persoais e non persoais: B3.7.1

3. As preposicións (II) B3

4. Sintaxe: B4

• Oracións compostas. Oracións de relativo: B4.6.1;

• Análise e tradución de frases e textos: B4.11.1; B4.12.1

5. Textos B6

• Iniciación ás técnicas de tradución: B6.1.1; B6.2.1; B6.2.2

• Iniciación ás técnicas de retroversión e comentario de textos: B6.3.1; B6.4.1

• Análise morfolóxica e sintáctica. Comparación de estructuras gregas coas da lingua propia:

B6.5.1

• Lectura comprensiva de textos traducidos: B6.6.1

6. Cultura: B5

• A familia: B5.3.1

• Traballo e lecer: oficios, ciencia e técnica.

• Festas e espectáculos: B5.4.1; B5.4.2

7. Léxico: B7

11

• Vocabulario básico grego de uso frecuente e principais prefixo se sufixos: B7.1.1; B7.1.2;

B7.1.3




• Identificación de lexemas, sufixos e prefixos helénicos usados na lingua propia: B7. 3.2

• Familias etimolóxicas e semánticas: B7. 5.1

Terceira avaliación (43 sesións)

1. Flexión nominal B3.3.1; B3.4.1; B3.6.1 (3º declinación-temas en vocal-, graos do

adxectivo) e pronominal (indefinido, interrogativo e numerais): B3.5.1; B3.5.2;

2. Formas verbais: persoais e non persoais: B3.7.1

3. As preposicións (III) B3

4. Sintaxe: B4

• Construcións de infinitivo e participio: B4.7.1; B4.8.1; B4.9.1; B4.10.1

• Análise e tradución de frases e textos: B4.11.1; B4.12.1 5.

• Análise morfolóxica e sintáctica: B6.1.1; B6.3.1. Comparación de estructuras gregas coas

da lingua propia: B6.5.1

• Lectura comprensiva de textos traducidos: B6.6.1

• Lectura comparada e comentario de textos en lingua grega e na lingua propia: B6.7.1

• Produción de textos propios breves en lingua grega: B6.8.1

6. Cultura: B5

• Mitoloxía e relixión: B5.5.1; B5.6.1; B5.6.2; B5.6.3; B5.7.1; B5.8.1

7. Léxico: B7

• Vocabulario básico grego de uso frecuente e principais prefixo se sufixos: B7.1.1 B7.1.2;

B7.1.3




• Identificación de lexemas, sufixos e prefixos helénicos usados na lingua propia: B7. 3.2

• Familias etimolóxicas e semánticas: B7. 5.1

GRAO MÍNIMO PARA SUPERAR A MATERIA

Os contenidos da materia de Grego se presentan distribuidos en sete bloques que recollen os

aspectos esenciais da lingua, o léxico e a historia, cultura, arte e civilización de Grecia:

12

- Bloque 1. Lingua grega

- Bloque 2. Sistema de lengua grega: elementos básicos.

- Bloque 3. Morfoloxía.

- Bloque 4. Sintaxe.

- Bloque 5. Grecia: historia, cultura, arte e civilización.

- Bloque 6. Textos

- Bloque 7. Léxico

A lingua grega. (Bloques 1, 2, 3, 4). Grao mínimo de consecución un 50%.

• Do indoeuropeo ao grego moderno.

• Alfabeto grego. Pronunciación. Signos gráficos. Transcrición.

• Clases de palabras. Flexión nominal, pronominal e verbal. Paradigmas máis frecuentes.

Valor e uso dos casos. A concordancia. As preposicións.

• Sintaxe das oracións: nexos e partículas, a oración simple, a coordinación; inicio do estudo da

subordinación (construcións sinxelas de infinitivo e participio, subordinadas de relativo.

Introdución ao uso das partículas subordinantes máis frecuentes).

Os textos gregos e a súa interpretación. (Bloque 6). Grao mínimo de consecución un 50%

• Iniciación á lectura comprensiva, ás técnicas de tradución e ao comentario de textos gregos.

Análise morfosintáctica.

• Lectura comprensiva de obras e fragmentos traducidos.

O léxico grego e a súa evolución. (Bloque 7). Grao mínimo de consecución un 50%.

• Aprendizaxe do vocabulario grego básico en función da súa frecuencia ou da súa relevancia en

galego e castelán.

• Formación de palabras. Prefixos e sufixos. Composición e derivación. Helenismos no vocabulario

común das linguas moderna

Grecia e o seu legado. (Bloque 5). Grao mínimo de consecución un 50%

• Xeografía da Grecia antiga. Contexto xeográfico de Grecia. Sinopse da historia de Grecia. Os

grandes períodos.

• A polis grega: organización política e social.

• A vida cotiá.

13

• Relixión e mitoloxía gregas (crenzas, ritos, mitos máis importantes, incluíndo a súa continuidade

eimportancia nas manifestacións culturais do mundo occidental). • Traballo e lecer: oficios, ciencia

e técnica. Festas e espectáculos.

PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

Ao longo do curso realizaranse tres sesións de avaliación; a última delas coincidirá coa

avaliación final ordinaria. Nos primeiros días do mes de setembro realizarase unha proba

extraordinaria e a correspondente sesión de avaliación para o alumnado que non superase a materia

na avaliación final ordinaria.

Durante o proceso de aprendizaxe realizarase unha avaliación que determine o grao de

consecución dos obxectivos de acordo cos criterios de avaliación establecidos nesta programación,

tomando como referencia as competencias básicas e os obxectivos xerais de etapa.

Os resultados indicarannos as modificacións que debemos facer para ampliar e profundar ou

para recuperar ou para eliminar erros e problemas na aprendizaxe ou facer modificacións na

planificación inicial da materia co fin de mellorar o rendemento do alumnado.

Debido ao carácter dinámico da aprendizaxe, a avaliación debe constituír un proceso flexible

e valerse de diferentes instrumentos e procedementos. Así teremos en conta ademais dos contidos, o

traballo e actitude do alumnado, valorando positivamente a asistencia puntual, a non interrupción do

desenvolvemento da clase e o respecto polo traballo dos compañeiros e do profesorado, a

participación activa e o interese, o coidado do material propio e da aula, o cumprimento das normas

de convivencia, etc.

1.2. METODOLOXÍA

Seguindo os obxectivos xerais propostos nesta programación, enténdese a aprendizaxe coma un

proceso activo no que o alumnado é o protagonista, axudada polas directrices da profesora. Para

acadar este obxectivo, é imprescindible a potenciación do traballo persoal da/o alumna/o, tanto a nivel

individual como en grupo. Fomentarase a autonomía e iniciativa persoal, investirase o tempo

necesario en que a alumna/o adquira habilidades para buscar e procesar información, fomentado o

uso dos recurso da biblioteca do instituto e os recursos da rede. Consideramos que a aprendizaxe dun

método de estudio e investigación son tanto ou máis importantes que a asimilación duns contidos

concretos.

A maior parte do material empregado polo alumnado na aula, tanto de temas de gramática

como de cultura, será de elaboración propia por parte da profesora.

14

Cada unidade, como é lóxico nunha lingua, estará acompañada da realización de abundantes

exercicios de gramática e etimoloxía onde se apliquen os contidos explicados.

As primeiras unidades son máis densas en gramática, xa que se pretende dotar á alumna/o das

ferramentas básicas para poder traducir frases e, co tempo, pequenos textos sinxelos. Preténdese,

ademais, cargar á alumna/o o menos posible de contidos na 3ª avaliación, pois é cando máis

sobrecargado soe estar e asimila peor novos coñecementos. Esta última avaliación reservarase, na

medida do posible, para traballar a tradución con maior intensidade.

As partes de cultura e civilización gregas estarán ilustradas con lecturas de obras clásicas

complementarias, que se sinalan máis abaixo, e outros materiais de apoio como mapas, presentacións,

material da rede, etc.

O estudio do léxico farase ó longo de todo o curso, sendo unha parte importante do programa.

O alumno/a traballará facendo abundantes exercicios de xeito que adquira os coñecemento necesarios

para poder crear familias léxicas, polos procesos de derivación e composición, e formar cultismos a

partir de termos gregos.

Deste xeito preténdese proporcionar unha aprendizaxe unitaria e funcional da gramática, e

unha visión panorámica da cultura grega, que sirvan de soporte ó alumna/o que vai continuar os

estudios de grego no 2º de BAC., e de introdución xeral a aqueles que so neste curso terán contacto

con el.

A metodoloxía estará sempre condicionada pola resposta obtida ao longo do curso,

modificando os aspectos necesarios se os resultados das avaliacións non fosen satisfactorios.

1.3. CRITERIOS DE AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO

ALUMNADO

Para o proceso de avaliación realizaranse probas escritas e/ou orais, valorarase o traballo

persoal do alumno/a nas actividades da aula, tanto colectivas como individuais e a súa actitude na

aula.

Establécense os seguintes criterios:

- Para aprobar unha avaliación é necesario obter polo menos 5 puntos nas probas escritas e/ou orais.-

Na nota global da avaliación as probas orais/escritas ponderarán un 80%, a actitude na aula un 10%

e o traballo persoal na casa e/ou aula un 10%.

- A nota global final será a media das avaliacións sen redondeo Para superar a materia o

alumno/adeberá obter ao menos cinco puntos nesta nota global final.

15

Dado o carácter da materia, o sistema de exame será de avaliación continua; ou sexa, en cada exame

de avaliación darase por suposto o coñecemento das avaliacións anteriores. Haberá máis de unha

proba escrita ou oral por avaliación, pero non haberá exames específicos de recuperación, pois darase

por recuperada unha avaliación si se recupera a seguinte.

A/o alumna/o deberá facer un exame final de recuperación se:

- Suspende a 3ª avaliación.

- Se ten dúas avaliacións suspensas.

- Se a cualificación global fose inferior a cinco puntos.

Este exame será semellante en contidos lingüísticos ó da 3ª avaliación, e incluirá os temas de

cultura que a alumna/o teña suspensos. Se a nota neste exame é inferior a 5 deberá realizar a proba

extraordinaria de setembro, de características semellantes ó exame final.

As probas orais realizaranse ao longo de todo o curso e consistirán en:

- Lectura e escritura (bloque 2): valorarase a corrección e fluidez.

- Diálogos: valoraranse os coñecementos de morfoloxía e sintaxe e léxico (bloques 3, 4 e 7).

As probas escritas realizaranse ao longo de todo o curso e consistirán en:

- Cuestións sobre os paradigmas nominais e verbais (bloque 3).

- Análise morfolóxico e sintáctico (bloques 3 e 4).

- Tradución de pequenos textos (bloque 6).

- Etimoloxía (Bloque 7).

- Cuestións de historia, mitoloxía, literatura... dos temas abordados na aula e presentes nas

lecturasobrigatorias especificadas no Plan lector.

1.4. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS

O traballo na materia de Grego desenvolverase utilizando os seguintes materiais e recursos:

➢ Non contamos con libro de texto nesta materia.

➢ Traballarase con materiais creados e aportados pola profesora: exercicios, apuntes, guías de

lectura...

➢ Utilizaranse recursos bibliográficos procedentes da Biblioteca do instituto: dicionarios,libros

de mitoloxía e de temática clásica en xeral, novelas e relatos xuvenís ambientados na

Antigüidade Clásica, adaptacións de obras clásicas, etc.

16

➢ Textos en soporte impreso ou dixital, actividades complementarias elaboradas polo

Departamento, esquemas e ilustracións que permitan ter unha visión máis profunda e variada

de cada contido.

➢ Usaremos diverso material complementario en función dos intereses e preferencias dos

alumnos ou da necesidade de reforzar algún dos aspectos curriculares da nosa programación.

2. GREGO 2º BACHARELATO .

2.1. CONCRECIÓN NOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE

TEMPORALIZACIÓN

Aplicaranse os estándares de aprendizaxe que aparecen no anexo II desta programación para

cada un dos contidos descritos máis abaixo. Primeira avaliación (38 sesións)

➢ Lingua grega: dialectos antigos, do grego cláscico ao grego moderno.

➢ Revisión da flexión nominal e pronominal, e formas menos usuais e irregulares.

➢ Revisión da flexión verbal. Verbos temáticos.

➢ Revisión das formas non persoais do verbo: infinitivo e participio.

➢ Sintaxe nominal e pronominal (I)

➢ Sintaxe oracional: oracións coordinadas e oracións subordinadas de relativo.

➢ Uso de preposicións (I) ➢ Usos do artigo.

➢ Xéneros literarios: épica.

➢ Tradución e comentario de texto.

➢ Léxico: Ampliación de vocabulario básico grego: a linguaxe literaria e filosófica; helenismos

máis frecuentes do léxico especializado; descomposición de palabras nas súas formantes;

etimoloxía e orixe das palabras da propia lingua.

Segunda avaliación (39 sesións)

➢ Lingua grega: do grego clásico ao grego moderno.

➢ Sintaxe nominal e pronominal (II)

➢ Sistema verbal: modos verbais, aoristo radical.

➢ Sintaxe oracional: oracións subordinadas substantivas e oracións adverbiais (I), usos modais

(I)

➢ Uso de preposiciones (II)

17

➢ Xéneros literarios: teatro; historiografía; ➢ Tradución e comentario de texto.




Terceira avaliación (37 sesións)

➢ Lingua grega: do grego clásico ao grego moderno.

➢ Sistema verbal: verbos atemáticos.

➢ Sintaxe oracional: oracións subordinadas substantivas e oracións adverbiais (II), usos modais

(II).

➢ Uso de preposiciones (III)

➢ Xéneros literarios: lírica, oratoria, fábula.

➢ Tradución e comentario de texto.




GRAO MÍNIMO PARA SUPERAR A MATERIA

Os contenidos da materia de Grego se presentan na norma distribuidos en sete bloques que recollen

os aspectos esenciais da lingua, o léxico e a historia, cultura, arte e civilización de Grecia:

- Bloque 1. Lingua grega.

- Bloque 2. Morfoloxía.

- Bloque 3. Sintaxe.

- Bloque 4. Literatura .

- Bloque 5. Textos.

- Bloque 6. Léxico

A lingua grega. (Bloques 1, 2, 3). Grao mínimo de consecución un 50%

• Revisión da flexión nominal e pronominal. Formas menos usuais e irregulares.

• Revisión da flexión verbal regular. Verbos temáticos e atemáticos. Formas nominais do verbo.

• Afondamento no estudo da sintaxe casual.

• A oración composta. A subordinación: substantiva, adxectiva e adverbial; uso das partículas

subordinantes máis frecuentes. Construcións de participio e de infinitivo.

18

Os textos gregos e a súa interpretación (Bloque 5). Grao mínimo de consecución un 50%

• Interpretación crítica e tradución de textos. A exactitude na expresión lingüística.

• Afondamento na lectura comprensiva e tradución de textos gregos achegándose ao seu

contextosocial, cultural e histórico.

• Lectura e comentario de obras e fragmentos gregos traducidos relacionados cos diversos

xénerosliterarios asimilando as súas características formais.

O léxico grego e a súa evolución. (Bloque 6). Grao mínimo de consecución un 50%

• Ampliación de vocabulario básico grego: a linguaxe literaria e filosófica.

• Helenismos máis frecuentes do léxico especializado.

• Descomposición de palabras nas súas formantes.

• Etimoloxía e orixe das palabras da propia lingua.

Literatura. (Bloque 4). Grao mínimo de consecución un 50%

• A literatura grega e os xéneros literarios: a historiografía, a oratoria, a poesía épica, a lírica e oteatro.

Influencia da literatura grega na literatura posterior. Os xéneros literarios gregos e a súa influencia

nas manifestacións posteriores artísticas e literarias.

PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

Ao longo do curso realizaranse tres sesións de avaliación; a última delas coincidirá coa

avaliación final ordinaria. Nos primeiros días do mes de setembro realizarase unha proba

extraordinaria e a correspondente sesión de avaliación para o alumnado que non superase a materia

na avaliación final ordinaria.

Durante o proceso de aprendizaxe realizarase unha avaliación que determine o grao de

consecución dos obxectivos de acordo cos criterios de avaliación establecidos nesta programación,

tomando como referencia as competencias básicas e os obxectivos xerais de etapa Os resultados

indicarannos as modificacións que debemos facer para ampliar e profundar ou para recuperar ou para

eliminar erros e problemas na aprendizaxe ou facer modificacións na planificación inicial da materia

co fin de mellorar o rendemento do alumnado.

Debido ao carácter dinámico da aprendizaxe, a avaliación debe constituír un proceso flexible

e valerse de diferentes instrumentos e procedementos. Así defendemos unha avaliación que, ademais

dos contidos, reflicta o traballo e actitude do alumnado, valorando positivamente a asistencia puntual,

a non interrupción do desenvolvemento da clase e o respecto polo traballo dos compañeiros e do

19

profesorado, a participación activa e o interese, o coidado do material propio e da aula, o cumprimento

das normas de convivencia, etc.

2.2. METODOLOXÍA

Seguindo os obxectivos xerais propostos nesta programación, enténdese a aprendizaxe coma un

proceso activo no que a alumna/o é a protagonista, axudada polas directrices a profesora. Para acadar

este obxectivo, é imprescindible a potenciación do traballo persoal da alumna, tanto a nivel individual

como en grupo. Fomentarase a autonomía e iniciativa persoal, investirase o tempo necesario en que

a alumna adquira habilidades para buscar e procesar información, fomentado o uso dos recurso da

biblioteca do instituto e os recursos da rede. Consideramos que a aprendizaxe dun método de estudio

e investigación son tanto ou máis importantes que a asimilación duns contidos concretos.

No primeiro mes do curso faise imprescindible un repaso e ampliación da gramática do curso

anterior (Bloques 2,3,5 e 6). Comezarase coa tradución de textos sinxelos escolares e/ou de autores

fora de programa coma Esopo, Apolodoro, Diodoro... que escribiron en lingua koiné.

Unha vez postos ó día os principais aspectos gramaticais, o traballo centrarase maiormente na

tradución de textos de Xenofonte e Platón xa que é a parte máis pondera na nota global da alumna e

era a máis valorada na antiga proba de selectividade (7 puntos sobre 10).

O tipo de exame das antigas PAU, permitía dedicar a totalidade do tempo á os textos dunha

soa opción. Por este motivo, incidirase máis na opción A, xa que consideramos que para un alumno

ou alumna no seu segundo ano de lingua grega os textos da opción A (Xenofonte) son máis

alcanzables que os da opción B (Platón). Por outra banda, a experiencia en anos anteriores indícanos

que a opción A era a preferida polo alumnado na selectividade, e soía ser a opción na que se obtiñan

mellores resultados académicos.

Os contidos teóricos serán preparados pola profesora para que as alumnas podan dedicar o

tempo restante as etimoloxía e lecturas obrigatorias.

2.3. CRITERIOS A AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO ALUMNADO

Para o proceso de avaliación realizaranse probas escritas e/ou orais, valorarase o traballo

persoal do alumno/a nas actividades da aula, tanto colectivas como individuais e a súa actitude na

aula. Establécense os seguintes criterios:

- Para aprobar unha avaliación é necesario obter polo menos 5 puntos nas probas escritas e/ou orais.-

Na nota global da avaliación as probas orais/escritas ponderarán un 90%, e o traballo persoal na

casa e/ou aula un 10%.

20

- A nota global final será a media das avaliacións sen redondeo Para superar a materia o

alumno/adeberá obter ao menos cinco puntos nesta nota global final.

Dado o carácter da materia, o sistema de exame será de avaliación continua; ou sexa, en cada

exame de avaliación darase por suposto o coñecemento das avaliacións anteriores. Haberá máis de

unha proba escrita ou oral por avaliación, pero non haberá exames específicos de recuperación; pois

darase por recuperada unha avaliación si se recupera a seguinte. A alumna/o deberá facer un exame

final de recuperación se:

- Suspende a 3ª avaliación.

- Se ten dúas avaliacións suspensas.

- Se a cualificación global fose inferior a cinco puntos.

Este exame será semellante en contidos lingüísticos ó da 3ª avaliación, e incluirá os temas de cultura

que a alumna teña suspensos. Se a nota neste exame é inferior a 5 deberá realizar a proba

extraordinaria de setembro, de características semellantes ó exame final.

As probas orais realizaranse durante a primeira avaliación e consistirán en:

- Lectura e escritura (bloque 5): valorarase a corrección e fluidez.

As probas escritas consistirán en:

a).Coñecementos de lingua grega: (bloques 2, 3, 5 e 6) con 7 puntos sobre 10

- Tradución de textos de Platón e Xenofonte coa axuda do dicionario - Análise morfolóxica e

sintáctica dos textos a traducir.

- Estudio das etimoloxías gregas e aprendizaxe dun vocabulario mínimo de 200 palabras.

b). Coñecementos de literatura e cultura grega (bloque 4) con 3 puntos sobre 10. Aspectos culturais

relacionados cos autores a traducir e coas lecturas obrigatorias:

- A épica e o seu contexto sociocultural. Lectura dos cantos I, VI, XVI e XXII da Ilíada de Homero-

A lírica e o seu contexto sociocultural. Lectura dunha antoloxía poética de Safo, Alceo e Arquíloco

- A obra de Xenofonte e circunstancias históricas dos s. V e IV a. C.

- A filosofía: Sócrates e Platón e circunstancias socioculturais nas que se produce a súa vida e obra.-

O Drama: Traxedia e comedia no contexto da democracia ateniense. Lectura de Edipo Rei de

Sófocles e As Nubes de Aristófanes.

2.4. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS

O departamento de Grego non sinalou ningún libro de texto para este curso. É imprescindible

un dicionario Grego-Español.

21

Utilizaranse tamén outros recursos como: mapas históricos, libros de consulta sobre o mundo

clásico de entre unha bibliografía proporcionada polo profesor, textos gregos orixinais traducidos ao

castelán ou ao galego. O profesor tamén proporcionará ao alumnado para traducir textos gregos sobre

os que versarán as explicacións gramaticais.

IV. INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DO ENSINO E A

PRÁCTICA DOCENTE

Hai catro aspectos fundamentais a ter en conta na práctica docente: a)

Planificación.

b) Motivación do alumnado.

c) Desenvolvemento do ensino.

d) Seguimento e avaliación do proceso de ensino- aprendizaxe.

Para estes catro eixes establécense indicadores de logro, aos que se lles aplicará unha

valoración e unha proposta de mellora.

a) Indicadores na planificación:

• Programa a materia tendo en conta os estándares de aprendizaxe.

• Programa a materia tendo en conta o tempo dispoñible para o seu desenvolvemento.

• Selecciona e secuencia de forma progresiva os contidos da programación de aula, tendo

enconta as peculiaridades de cada un dos grupos de estudantes.

• Programa actividades e estratexias en función dos estándares de aprendizaxe.

• Planifica as clases de modo flexible, preparando actividades e recursos axustados á

programación de aula e ás necesidades e ós intereses do alumnado.

• Establece os criterios, procedementos e instrumentos de avaliación e autoevaluación que

permitan facer o seguimento do progreso da aprendizaxe do alumnado.

• Coordínase co profesorado doutros departamentos que poidan ter contidos afíns á súamateria.

b) Indicadores na motivación do alumnado

• Proporciona un plan de traballo ao principio de cada unidade.

• Expón situacións que introduzan a unidade (lecturas, debates, diálogos).

• Relaciona as aprendizaxes con aplicacións reais ou coa súa funcionalidade.

• Informa sobre os progresos conseguidos e as dificultades atopadas.

• Relaciona os contidos e as actividades cos intereses do alumnado.

22

• Estimula a participación activa do alumnado na clase.

• Promove a reflexión dos temas tratados.

c) Indicadores no desenvolvemento do ensino:

• Resume as ideas fundamentais tratadas antes de pasar a unha nova unidade.

• Na medida do posible relaciona os conceptos novos cos xa coñecidos, intercalandopreguntas

aclaratorias, utilizando exemplos.....

• Ten predisposición para aclarar dúbidas e ofrecer axuda ao alumnado dentro e fóra da aula.

• Optimiza o tempo dispoñible para o desenvolvemento de cada unidade didáctica.

• Utiliza axuda audiovisual ou doutro tipo para apoiar os contidos na aula.

• Promove o traballo cooperativo e mantén unha comunicación fluída co alumnado.

• Desenvolve os contidos dunha forma ordenada e comprensible para o alumnado.

• Expón actividades que permitan a adquisición dos estándares de aprendizaxe e as destrezas

propias da etapa educativa.

• Expón actividades colectivas e individuais.

d) Indicadores no seguimento e avaliación do proceso de ensino- aprendizaxe:

• Realiza a avaliación inicial ao principio de curso para axustar a programación ao nivel do

alumnado.

• Detecta os coñecementos previos de cada unidade didáctica.

• Revisa, con frecuencia, os traballos propostos na aula e fóra dela.

• Proporciona a información necesaria sobre a resolución das tarefas e como poder melloralas.

• Corrixe e explica de forma habitual os traballos e as actividades do alumnado e proporciona

pautas para a mellora da súa aprendizaxe.

• Utiliza variados criterios de avaliación que atendan de maneira equilibrada a avaliación dos

diferentes contidos.

• Favorece os procesos de autoevaluación e coevaluación.

• Propón novas actividades que faciliten a adquisición de obxectivos cando estes non foron

alcanzados suficientemente.

• Propón novas actividades de maior nivel cando os obxectivos foron alcanzados

suficientemente.

23

• Utiliza diferentes técnicas de avaliación en función dos contidos, o nivel do alumnado.

• Emprega diferentes medios para informar dos resultados ao alumnado e aos pais.

V. ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DE

MATERIAS PENDENTES

Neste curso non hai ningún alumno con esta materia suspensa.

VI. AVALIACIÓN INICIAL

Só se farán probas de avaliación inicial para aquel alumnado que proceda de 1º de Bacharelato

LOMCE ou doutro sistema educativo diferente que queira cursar Grego II sen ter cursado

anteriormente esta materia.

A proba centrarase só en coñecementos lingüísticos para determinar o nivel do alumno/a e consistirá

en:

- Proba oral (3 puntos): lectura fluída dun texto en grego -

Proba escrita (7 puntos):

• Coñecemento básico dos principais paradigmas nominais e verbais.

• Análise e tradución de textos sinxelos constituídos por oracións simples.

• Coñecemento dun vocabulario mínimo de 30 palabras

• Á vista dos resultados da avaliación inicial, deseñaranse medidas de reforzo, tal como se sinala

no seguinte apartado desta programación.

VII. ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

O proceso didáctico ten que garantir un nivel mínimo para todo o alumnado, mais tamén

débese concibir de xeito que asegure un horizonte de desenvolvemento máis alá dos mínimos para o

alumnado, que parta dun nivel maior de coñecementos previos e estea máis interesado polos contidos

da área ou teña maior capacidade. A atención á diversidade contémplase pois en tres niveis: na

programación, na metodoloxía e nos materiais. Estes tres niveis están interrelacionados e

materialízanse nos seguintes apartados:

• Un ensino individualizado no cal se teña moi presente o punto de partida de cada alumno, as

súas dificultades específicas e a súa capacidade de desenvolvemento.

• Distribución dos contidos por trimestres, secuenciados en orde crecente de dificultade e

especialización.

24

• Repaso cíclico dos contidos aumentado a dificultade dos mesmos.

• Avaliación continua de xeito que se poidan repasar e fixar contidos máis facilmente.

• Elaboración de materiais de reforzo e ampliación para aplicar con flexibilidade por parte

doprofesorado no momento e coa intensidade que o alumnado precise e que se inclúen no

material complementario do profesorado: actividades de repaso ao final de cada tema,

actividades de distinto grao de dificultade, fichas de reforzo e ampliación, elaboración de

traballos complementarios,...

• Importancia da linguaxe persoal de cada alumno como eixo do proceso de aprendizaxe,

dexeito que a expresión oral e escrita só se poden traballar cun método individualizado e

tendo en conta o punto de partida de cada alumno, as súas dificultades específicas e a súa

evolución.

• Emprego da aprendizaxe cooperativa como método de axuda entre iguais.

• Propiciar un ambiente de socialización que faga evidente a función comunicativa da linguaxe

e a introdución de mecanismos de cooperación como as tormentas de ideas, a corrección

colectiva, os traballos en grupo ou a posta en común.

• Propor actividades de investigación que favorecen as técnicas de traballo autónomo e

permiten a cada alumno aplicar o seu ritmo e a forma de traballo máis axeitada ás súas

características individuais.

Correspóndelle ao profesorado determinar o momento de aplicación destas actividades,

de modo que, ao final todo o alumnado acade o nivel desexado. Se ó longo do curso detectamos

calquera tipo de carencia tentaríamos poner os medios para solventalas: cambio de ritmo na clase, uso

de distinto material, reforzos en determinados temas, atención personalizada, etc. Ademais do libro

de texto, é fundamental a selección de materiais empregados na aula: obras literarias, antoloxías,

dicionarios, materiais complementarios de reforzo e ampliación...

VIII. CONCRECIÓN DOS ELEMENTOS TRANSVERSAIS

EDUCACIÓN EN VALORES

O Latín, o Grego e a Cultura Clásica, polo seu propio carácter de achegamento á realidade do

mundo grecorromano, que foi o creador de principios e valores que aínda tomamos como modelos ou

de sistemas tan nocivos e lesivos para o individuo como o réxime escravista ou a discriminación da

muller, constitúe un marco perfecto para o desenvolvemento de determinados temas transversais.

25

Os contidos englobados baixo a denominación de temas transversais trátanse ao longo do

curso e en todos os niveis educativos, aínda que estes temas aparecen reflectidos de forma específica

nalgúns bloques de contidos:

✔ Educación moral e cívica: a sociedade clásica foi a creadora de principios e valores que

seguemos considerando modélicos como a democracia e a liberdade, e por outro lado,

presenta aspectos conflitivos coma o escravismo, a discriminación sexual ou o totalitarismo

espartano que provocan o noso sentimento de rexeitamento.

✔ Educación para a paz: partindo do estudo da Historia de Grecia e Roma e, en especial as

políticas imperialistas de Atenas, Alexandre Magno, Roma.., aprender a defender a paz e a

non violencia para a solución de conflitos.

✔ Educación para a igualdade: a análise crítica da estrutura da sociedade e da familia grega e

romana debe levar ao alumnado a desenvolver unha actitude de respecto cara calquera

individuo, sen ter en conta o seu sexo, raza, ideoloxía...

✔ Educación para a saúde: partindo da máxima latina “mens sana in corpore” e o estudo do

deporte e medicina no mundo antigo, concienciar ao alumnado de que debe desenvolver

hábitos saudables.a través das costumes da hixiene e alimentación dos romanos fomentarase

no alumnado o concepto de saúde como benestar físico e mental.

✔ Educación do consumidor: educar no consumo responsable e nos dereitos do consumidor

mediante o estudo da vida cotiá de Grecia e Roma.

✔ Educación ambiental: estudo da relación do home do mundo antigo co medio mariño e

terrestre para aprender a respectar a contorna.

✔ Educación para a coeducación e a igualdade entre os sexos co estudo crítico da situación da

muller no mundo antigo.

✔ Educación moral e cívica co estudo das diferenzas culturais do mundo antigo e da tolerancia

á diversidade en certos momentos da Historia antiga como o helenismo e certos aspectos do

Imperio romano, para fomentar a tolerancia ante a diversidade cultural e fomentar a

multiculturalidade.

✔ Educación sexual aprendendo a abordar as cuestións relacionadas co sexo coa naturalidade

que nos ensinan en moitas ocasión os clásicos e coñecendo a vida amorosa e erotismo no

mundo antigo.

✔ Educación viaria para adquirir hábitos de seguridade nas vías públicas estudando o urbanismo

e o sistema viario no mundo antigo, en especial en Roma, e a vidá cotiá.

26

CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA

Para acadar unha boa convivencia no centro é necesaria educación en valores partindo do

respecto, tolerancia e cooperación. É imprescindible conseguir a integración de todo ao alumnado na

vida do centro para lograr un clima participativo e democrático, para o que propoñemos algunhas

accións como:

- Dar unha boa acollida ao alumnado e, en especial, ás novas incorporacións,

procurándolleunha integración doada e o máis rápida posible.

- Axudar no labor de difusión dos dereitos e deberes dos membros da comunidade

educativadando a coñecer o RRI.

- Detectar as condutas disrutivas e aplicar as medidas correctoras adecuadas a

cadasituación, intervindo cunha actitude dialogante co fin de acadar unha mellora no comportamento.

- Informar ao titor ou titora das condutas disrutivas e das medidas correctoras aplicadas, se fose o

caso.

- Introducir no programa XADE tanto as faltas de puntualidade como as de asistencia

non máis tarde do último día de cada semana co fin de facilitar o labor do titor ou titora.

- Na práctica docente diaria coidar de que o clima da aula sexa positivo e

respectuoso,fomentar a participación e o diálogo de forma que se expoñan con liberdade e se escoiten

con respecto as ideas, opinións e valoracións alleas.

- Utilizar e valorar positivamente o diálogo como forma de solucionar diferenzas e

paraextraer conclusións e obter solucións a situacións problemáticas.

- Fomentar o respecto pola autonomía dos demais e promover a igualdade entre alumnos

ealumnas independentemente da súa condición, sexo, cultura, relixión, raza ou nacionalidade.

- Facer un seguimento do alumnado, en especial dos cambios que houbera

nocomportamento, como rexeitamento ou indiferenza cara un compañeiro ou compañeira,illamento

nos tempos de lecer... para previr posibles casos de acoso escolar Nestes casos deberase comunicar

esa información ao titor ou titora, quen a transmitirá á Xefatura de Estudos e ao Departamento de

Orientación.

- Informar ou solicitar información ao profesor titor ou profesora titora, non só sobre

orendemento académico do alumnado, senón tamén sobre o seu comportamento, relación cos

compañeiros e compañeiras e a súa integración na aula.

27

CONTRIBUCIÓN AO PLAN TIC

A utilización dos recursos tecnolóxicos permítenos aproveitar ó máximo as novas

posibilidades que nos ofrecen para a obtención, o procesamento e a transmisión da información. As

principais vantaxes da súa utilización son:

- Realización de tarefas de unha forma rápida, cómoda e eficiente.

- Acceso a unha grande cantidade de información de forma rápida.

- Realización de actividades interactivas.

- Desenvolvemento da iniciativa e das capacidades do alumnado.

- Aprendizaxe a partir dos propios erros.

- Cooperación e traballo en grupo.

- Alto grao de interdisciplinaridade.

- Motivación do alumnado.

- Flexibilidade horaria.

Todo isto debe contribuír a que o alumnado, ao final da súa escolarización obligatoria, estea

capacitado para o uso de sistemas informáticos, de Internet e de programas básicos. O departamento

de Grego colaborará co plan de integración das tecnoloxías da información e comunicación,

utilizando programas e contornos que faciliten a consecución dos obxectivos propostos nesta materia

e fomentará o uso dos medios informáticos dos que dispón o centro a fin de mellorar o proceso de

ensino aprendizaxe.

O departamento proporcionará ao alumnado para súa consulta un listado de diferentes páxinas

web relacionadas co mundo clásico:

• www.cnice.mec.es

• www.luduslitterarius

• www.chironweb.org

• www.culturaclasica.com

• www.culturaclasica.net

• www.elolimpo.com

• www.lanzadera.com/greciayroma

CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LECTOR

O departamento de Grego entende a lectura como un proceso centrado no texto. O proceso de

lectura debe asegurar que o lector comprende o texto e que pode construír unha idea acerca do seu

28

contido. Cada tipo de texto presupón unha forma determinada de lectura, pero será o propio lector o

que determine o grao de esixencia lectora.

Os obxectivos que este departamento determina son os seguintes:

• Fomentar o gusto pola lectura de textos clásicos de diferente temática.

• Mellorar o rendemento do alumnado traballando a comprensión oral e escrita.

• Fomentar o uso das novas tecnoloxías como ferramenta de acceso aos recursos da

información.

• Fomentar o uso de distintas versións dun mesmo tema para que o alumnado desenvolva o seu

sentido crítico.

• Aumentar as capacidades do alumnado para a aprendizaxe a través da lectura.

As materias deste departamento pretenden contribuír á adquisición dun nivel de lectura

axeitado utilizando unha metodoloxía a través de distintas vías:

• A través dunha lectura comprensiva de distintos textos e da busca e tratamento dainformación

obtida. Deste xeito, reflexionando sobre a información dun texto, o alumnado pode participar

en debates e traballos de grupo e adquirir un vocabulario específico relacionado coa cultura

clásica.

• Grazas ao traballo coas distintas fontes de información, redactando textos descritivos,

realizando mapas conceptuais, elaborando resumos, completando textos aos que lles falta

información e distinguindo factores determinantes nunha situación: causa, desenvolvemento

e consecuencias.

• Potenciando habilidades relativas á elección con criterio propio, crítica de distintas

posturas e defensa de argumentos propios.

• Utilizando distintos tipos de lectura: lectura silenciosa, lectura selectiva para extraer unha idea

global, lectura lenta, para gozar lendo e lectura informativa.

Dedicación dun mínimo de 10 mm. de cada clase á lectura mecánica de textos gregos, para

conseguir certa fluidez lectora nun sistema alfabético diferente do latino.

GREGO I

- Lectura individual con carácter obrigatorio das seguintes obras:

- Edipo Rey (Sófocles)

- Unha obra representada no Festival de Teatro Grecolatino de Lugo 2018.

29

Como lecturas voluntarias propóñense as seguintes:

• Mitos da antiga Grecia, R. Graves, ed. Xerais

• La Ilíada y la Odisea, Marcia Willians, ed. Acanto

• Los mitos griegos, Marcia Willians, ed. Acanto

• Guárdate de los Idus, Lola Gándara, ed. SM

• Misterios Romanos, relatos baseados no mundo romano, C. Lawrence, ed. Salamandra

• A cabeza da Medusa, Marilar Aleixandre, ed. Xerais

• El oro del gladiador, Andrea Schacht, ed. Anaya

• Veni, vidi en bici, Valentina Blanco, ed. Alfaguara

• O Medulio. O norte contra Roma, F. Lillo Redonet, ed. Toxoutos

• Teucro, o arqueiro de Troia, F. Lillo Redonet, ed. Toxoutos

• A Odisea contada aos nenos, Rosa Navarro Durán, ed. Rodeira

• Naves negras ante Troya. La historia de la Ilíada, Rosemary Sutcliff, ed. Vicens Vives

• Las aventuras de Ulises. La historia de la Odisea, Rosemary Sutcliff, ed. Vicens Vives

• Cuentos y leyendas de los héroes de la mitología, María Duarte, ed. Anaya

• Cuentos y leyendas de los juegos de Olimpia, Brigitte Évano, ed. Anaya

• Cuentos y leyendas del nacimiento de Roma, Francois Sautereau, ed. Anaya

• Cuentos y leyendas de la Odisea, Homero (adapt. de Jean Martín), ed. Espasa- Calpe

• Cuentos y leyendas de la Ilíada, Homero (adapt. de Jean Martín), ed. Espasa- Calpe

• La plata de Britania, Lindsey Davis, ed. Edhasa

• El héroe (cómic), David Rubín, Astiberri Ediciones

• 300 (cómic), Frank Miller, Norma editorial

• La Odisea (cómic), Pérez Navarro y Martín Saurí, Norma editorial

• Epicuro, el Sabio (cómic), William Messner-Loebs & Sam Keith, Norma editorial

GREGO II

Lectura individual con carácter obrigatorio das seguintes obras, posible obxecto de exame na

reválida:

- Cantos I, VI, XVI, XXII. da Ilíada de Homero.

- Fragmentos de lírica arcaica: Safo, Alceo e Arquíloco.

- Edipo Rei de Sófocles.

- As Nubes de Aristófanes.

30

- Algunha das lecturas complementarias propostas para Grego I.

IX. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES

En función das preferencias, intereses e posibilidades organizativas coas que contemos

intentaremos realizar as seguintes actividades:

• Participación no concurso on-line de Cultura Clásica Odisea 2018.

• Asistencia ó Festival de Teatro Grecolatino para ver representadas unha comedia e unha

traxedia grecolatinas, obras que previamente leremos e comentaremos na aula.

• Asistencia aos Obradoiros de Cultura Clásica e a un itinerario mitolóxico pola cidade de

Santiago.

X. MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓNS DA PROGRAMACIÓN

DIDÁCTICA

Mediante a autoavaliación do proceso do ensino, o departamentos de Grgo comprobará ao

longo do curso se se acadan os obxectivos propostos na programación didáctica, en relación cos

resultados académicos, e proporán as modificacións pertinentes para a súa mellora. Farase unha

reflexión e análise dos seguintes elementos:

- A idoneidade da selección, distribución e temporalización dos obxectivos e contidos.

- A idoneidade da metodoloxía seguida e dos materiais e recursos didácticos empregados.

- A adecuación dos criterios de avaliación relacionados coa adquisición das competencias clave.

- A adecuación dos obxectivos ás distintas características e necesidades especiais do alumnado - A

eficacia dos procedementos e instrumentos de avaliación.

- Revisión dos criterios de cualificación.

- O desenvolvemento das actividades extraescolares e complementarias e das relacionadas co

PlanLector do centro, coa integración das TICs e co Plan de Convivencia.

As modificacións que se desprendan desta avaliación faranse constar na memoria final dos

departamentos xunto cunha proposta de medidas correctoras que se terán en conta no deseño da

Programación Didáctica do seguinte curso.

O xefe do departamento

Pablo García-Pombo Fernández

31

XI. PROGRAMACIÓN DE CULTURA CLÁSICA

1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN

A materia de Cultura Clásica supón o primeiro achegamento sistemático, e quizais o único, ao mundo

grecorromano, do que poida dispor o alumnado ao longo do seu proceso formativo. Integrada no

currículo da educación secundaria obrigatoria, compaxina o coñecemento e comprensión do mundo

clásico cunha toma de conciencia da súa presenza no mundo actual.

O estudo do mundo grecolatino nas áreas da cultura, a literatura, as artes e as ciencias, e o

recoñecemento da súa transmisión e continuidade, será de grande importancia para tomar e ter

conciencia da súa identidade.

Esta materia ten un obxectivo básico: coñecer os aspectos máis relevantes das sociedades e as culturas

de Grecia e Roma e descubrir desde o mundo de hoxe o fío que nos guía ata elas. A cultura grecolatina,

patrimonio común e irrenunciable, é a base necesaria dunha parte moi considerable do pensamento

humano occidental, e as formas creadas polo xenio de gregos e romanos constitúen o soporte e a

esencia da nosa civilización.

Mediante a comparación constante entre o seu contorno e a diversidade dos clásicos grecorromanos

o alumnado será quen de recoñecer en que medida o seu presente é froito, xa directo, xa interpretado

por sucesivas xeracións, dun rico proceso creador que transcorre ao longo de máis de trinta séculos

de historia. Pero esta achega, aínda que moi importante, non é exclusivo, polo que deberá valorar

tamén aqueles elementos asimilados doutras culturas. Así mesmo, comprobará de que xeito a cultura

clásica se converte na enerxía vivificadora de todo renacemento cultural, e en particular de aquel co

que se inaugura a época moderna.

O coñecemento do marco xeográfico e histórico e dos aspectos máis relevantes das sociedades grega

e romana, desde as que se transmitiron modos de vida, institucións ou creacións literarias, técnicas e

artísticas achegará un instrumento de referencia necesario para entender a configuración e o progreso

de Europa, os antecedentes históricos da organización social, e a delimitación dos dereitos das

persoas.

O estudo básico dos fundamentos das linguas grega e latina, das regras elementais de evolución

fonética e da formación das palabras dota o alumnado dos coñecementos necesarios para comezar a

entender a evolución lingüística, determinar os procesos de cambio fonético e semántico e ilustrar os

procedementos que actúan na formación do léxico.

A cultura que modelou o noso presente e fixa boa parte dos nosos canons estéticos é tamén

transmisora de valores universais, que entroncan a nosa herdanza cultural coas raíces do mundo

clásico.

O achegamento ás narracións míticas xunto coa lectura, aínda que fragmentaria, de textos da literatura

clásica axudará a observar como temas e tópicos da cultura grecolatina se transmitiron ata hoxe e

seguen vivos nos nosos escritos e mesmo nas expresións da lingua cotiá.

O seu carácter opcional fai necesario dotar ao ensino desta materia dunha gran flexibilidade para

adecualo á realidade de cada centro e do seu alumnado. Cómpre recordar tamén que a programación

da materia de Cultura Clásica é a mesma para 3º e 4º da ESO, xa que o alumnado non a pode cursar

nos dous anos. A única diferencia entre as dúas será que en 3º curso dispomos de dúas horas semanais

32

mentres que en 4º temos tres. Isto fará que en 4º poidamos deternos algo máis nas explicacións e

poderemos profundizar algo máis en cada unidade do que se fará en 3º da ESO.

2. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA AO LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE

O decreto 86/2015, do 25 de xuño, estableceu unhas competencias clave ou destrezas básicas

necesarias para a aprendizaxe das persoas ao longo da vida. Poderíase definir a competencia clave ou

básica como a capacidade de responder ás demandas complexas e levar a cabo tarefas diversas da

forma adecuada. Supón unha combinación das habilidades prácticas, coñecementos, motivacións,

valores éticos, actitudes, emocións e outros compoñentes sociais que actúen conxuntamente para o

logro dunha acción eficaz. As competencias claves son aquelas nas que se sustentan a realización

persoal, a inclusión social, a cidadanía activa e o emprego.

Ao abeiro do devandito decreto 86/2015, e de acordo coas consideracións que se acaban de expoñer,

identificáronse sete competencias básicas:

1. Competencia en comunicación lingüística.

2. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía.

3. Competencia dixital.

4. Competencia para aprender a aprender.

5. Competencias sociais e cívicas.

6. Competencia de sentido de iniciativa e espírito emprendedor.

7. Competencia de conciencia e expresións culturais.

As contribucións desta materia á competencia en comunicación lingüística (cuxa relación de

estándares de aprendizaxe avaliables é CCB2.3.1, CCB2.3.2, CCB3.1.1, CCB3.2.1, CCB5.1.1,

CCB5.2.1, CCB5.2.2, CCB5.3.1, CCB5.4.1, CCB5.4.2, CCB5.5.1, CCB5.6.1, CCB6.1.1, CCB6.2.1,


CCB6.9.1, CCB6.10.1, CCB6.11.1, CCB6.12.1, CCB7.1.1, CCB7.3.1) son moi importantes. A través

da lectura comprensiva de textos variados, da busca e tratamento da información obtida, así como a

síntese para a expresión oral e escrita, contribúe á adquisición da competencia en comunicación

lingüística.

A lectura comprensiva dunha realidade certamente afastada do contorno do alumno, a comprensión

duns conceptos totalmente novos e a necesidade ineludible de aprender a expresalos dunha forma

ordenada ten un valor moi estimable. Pero se por algo destaca esta materia no eido da lingua é por ser

un instrumento inmellorable para a adquisición dun vocabulario pasivo e activo baseado nos termos

que se expliquen ao longo do curso, incluídos os seus compoñentes e as regras de combinación. A

introdución breve ao estudo diacrónico das linguas, incluído entre os obxectivos, contribuirá a unha

percepción máis matizada do que é un sistema lingüístico.

A percepción do contorno propio como o único posible limita a capacidade do alumnado de facerse

preguntas que poidan levalos a unha relación co contorno máis produtiva e gratificante. O contacto

con culturas dotadas doutras inquedanzas, doutros valores e dou tras relixións fará que relativicen as

súas propias certezas e sexan quen de analizalas criticamente. Máxime nestas que, en tantos aspectos

xeográficos, económicos, artísticos e organizativos, seguen a estar presentes no mundo actual,

servindo de nexo entre a meirande parte dos países do mundo que nos rodea.

33

O coñecemento de como se serviron do contorno, de como aproveitaron os recursos naturais, de como

os transformaron, posibilitará unha meirande facilidade para o coñecemento e a interacción co mundo

físico.

A competencia en conciencia e expresión culturais (cuxa relación de estándares de aprendizaxe

avaliables é CCB2.3.1, CCB2.3.2, CCB3.1.1, CCB3.2.1, CCB3.2.2, CCB3.2.3, CCB3.2.4, CCB3.3.1,


CCB6.3.1, CCB6.4.2, CCB6.11.1, CCB6.12.1, CCB7.2.1) foméntase mediante o coñecemento dos

fundamentos da literatura clásica, da arquitectura, da escultura, da arte en xeral que debe dar un leve

sustento teórico ao que é o comezo do aprecio e do goce da arte como produto da creación humana e

como testemuño da historia. O coñecemento dos restos arqueolóxicos do contorno debe axudar a

aprender a valorar as obras do pasado e a apreciar os esforzos pola súa conservación. Cóntase, así,

con referencias para facer unha valoración crítica de creacións artísticas posteriores inspira das na

cultura e na mitoloxía grecolatinas, ou das mensaxes difundidas polos medios de comunicación que,

en moitos casos, toman a súa base icónica do repertorio clásico.

O estudo e análise dos coñecementos científicos e técnicos da época, así como a súa influencia no

progreso da cultura occidental contribúe asemade a adquisición da competencia matemática e da

competencia en ciencia e tecnoloxía (cuxa relación de estándares de aprendizaxe avaliables é


CCB4.1.2, CCB4.2.1, CCB4.3.1, CCB4.4.1, CCB4.5.1, CCB5.4.1, CCB5.4.2, CCB6.3.1,

CCB6.4.1).

Contribúen á adquisición da competencia social e cívica (cuxa relación de estándares de aprendizaxe

avaliables é CCB1.2.1, CCB2.1.1, CCB2.2.1, CCB2.2.2, CCB2.2.3, CCB2.2.4, CCB2.3.1, CCB2.3.2,


CCB5.4.1, CCB5.4.2, CCB5.5.1, CCB5.6.1, CCB6.4.1, CCB6.5.1, CCB7.3.1) o coñecemento das

institucións e o modo de vida dos gregos e romanos como referente histórico de organización social,

participación dos cidadáns na vida pública e delimitación dos dereitos e deberes dos individuos e das

colectividades, no ámbito e no con torno dunha Europa diversa unida en moitos aspectos pola cultura

grecolatina. Paralelamente, o coñecemento das desigualdades existentes nesa sociedade favorece

unha reacción crítica ante a discriminación pola pertenza a un grupo social ou étnico determinado, ou

pola diferenza de sexos. Implícase así o alumnado nunha actitude de valoración positiva da

participación cidadá, da negociación e da aplicación de normas iguais para todos como instrumentos

válidos na resolución de conflitos. Doutra parte, se o traballo é cooperativo, impúlsase o respecto pola

diferenza de criterios e pola liberdade de expresión.

O uso crítico da rede como fonte de información, o emprego de aplicacións informáticas para a

elaboración de documentos de aula, servirán para completar a achega da cultura clásica á adquisición

da competencia no tratamento da información e competencia dixital (cuxa relación de estándares de

aprendizaxe avaliables é CCB1.1.1, CCB1.2.1, CCB2.1.1, CCB2.2.1, CCB2.2.3, CCB2.2.4,



CCB7.4.1).

As actividades relativas á recollida, selección e análise da información, a aplicación de técnicas de

síntese, a identificación de palabras clave e a distinción entre ideas principais e secundarias achegan

instrumentos básicos para a adquisición desta competencia, tan relacionada con destrezas para a

continua formación persoal.s elementos básicos das linguas grega e latina, na medida en que propicia

34

a disposición e a habilidade para organizar a aprendizaxe, favorece as destrezas de autonomía,

disciplina e reflexión, exercita a recuperación de datos mediante a memorización e sitúa o proceso

formativo nun contexto de rigor lóxico, inciden no logro da competencia de aprender a aprender (cuxa

relación de estándares de aprendizaxe avaliables é CCB1.1.1, CCB1.2.1, CCB2.1.1, CCB2.2.2,


CCB6.5.1, CCB6.6.1, CCB6.6.2, CCB6.7.1, CCB6.8.1, CCB6.8.2, CCB6.9.1, CCB6.10.1,

CCB6.11.1, CCB7.1.1, CCB7.2.1, CCB7.4.1).

Contribúe ao desenvolvemento da competencia de sentido de iniciativa e espírito emprendedor (cuxa

relación de estándares de aprendizaxe avaliables é CCB2.2.1, CCB5.2.1, CCB5.5.1) na medida en

que se utilizan procedementos que esixen planificar, seleccionar, avaliar distintas posibilidades e

tomar decisións. O traballo cooperativo e a posta en común dos resultados implica valorar as achegas

doutros compañeiros, aceptar posibles erros, comprender a forma de corrixilos e non se render ante

un resultado inadecuado. En definitiva, achega posibilidades de mellora e fomenta o afán de

superación.

3. CONCRECIÓN DOS OBXECTIVOS PARA O CURSO

1. Localizar no tempo e no espazo os procesos e acontecementos históricos máis relevantes das

culturas grega e latina para ter unha correlación espacio-temporal de todas as referencias que se farán

ao longo do curso.

2. Recoñecer e identificar aspectos diversos da cultura grecolatina relativos á lingua, á literatura, á

filosofía, á ciencia, a técnica, ao dereito, a Administración do Estado, ao urbanismo, á arquitectura,

ás artes plásticas, valorando a súa unidade e, ao mesmo tempo, a diversidade.

3. Valorar a mitoloxía clásica, especialmente a grega, como elemento unificador da cultura

grecolatina e inspirador da cultura ao longo da historia europea. Identificar en formas de relixiosidade

actuais elementos que estean presentes nos mitos ou ritos propios da relixión grecorromana.

4. Valorar a conciencia de pertenza a un contorno social e cultural, identificando elementos de

continuidade da cultura clásica na propia, respectando a diversidade de identidades culturais.

5. Mellorar a capacidade discursiva na lingua materna mediante o coñecemento do latín como lingua

matriz e o grego como fonte de léxico.

6. Reflexionar sobre os mecanismos da lingua latina para a formación das palabras, co fin de entender

a súa conformación no galego e no castelán.

7. Desenvolver o hábito de razoamento obxectivo e sistemático, contrastando as estruturas

lingüísticas e culturais clásicas coas maternas.

4. CONCRECIÓN PARA CADA ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE AVALIABLE E

TEMPORALIZACIÓN

4.1. PRIMEIRA AVALIACIÓN

Grecia antiga e Roma: marco xeográfico e cronolóxico. Expansión

a) A Grecia antiga: marco xeográfico (estándares aplicables: CCB1.1.1, CCB1.2.1)

a.1) O nome do país.

35

a.2) Características xerais:

- situación xeográfica.

- importancia do mar.

b) A antiga Grecia: marco histórico (estándares aplicables: CCB2.1.1, CCB2.2.1, CCB2.2.2,

CCB2.2.4).

b.1) Primeiras civilizacións:

- cretense ou minoica: características.

- micénica ou aquea: características.

b.2) A época arcaica (ss. VIII-VI a.C.)

- A "polis".

- Formas de goberno da "polis".

b.3) A época clásica (ss. V- 1ª metade do IV a.C.).

- caída da democracia.

b.4) A época helenística:

- o imperio de Alejandro Magno.

- características sociopolíticas.

c) A antiga Roma: marco xeográfico (estándares aplicables: CCB1.1.1, CCB1.2.1)

c.1) O nome do país.

c.2) Características xerais:

- situación xeográfica; o Lacio e Roma.

- o Mare Nostrum.

d) A antiga Roma: marco histórico (estándares aplicables: CCB2.1.1, CCB2.2.1, CCB2.2.2,

CCB2.2.4).

d.1) Fundación de Roma: lenda vs. realidade histórica.

d.2) O goberno na Roma monárquica. Fin da monarquía.

d.3) A república: institucións.

- Espartaco.

- César.

d.4) O imperio.

- a figura de Augusto.

- expansión e caída do imperio. Aparición do cristianismo.

36

Sistemas políticos. Vida familiar e social (estándares aplicables: CCB5.1.1, CCB5.2.1, CCB5.2.2)

a) Sistemas políticos da antigüidade grecolatina.

a.1) Organización política de Grecia: monarquía, aristocracia, oligarquía, democracia e tiranía.

- A "polis" grega. Concepto: Atenas vs. Esparta.

a.2) Organización política de Roma:

- monarquía: órganos de goberno.

- república: órganos de goberno.

- imperio: órganos de goberno.

a.3) Pervivencia das formas e do léxico políticos.

b) Organización social pública e privada.

b.1) As clases sociais en Grecia e Roma.

b.2) A vida familiar:

- Grecia: a familia. Léxico de parentesco.

- Roma: a familia. Léxico de parentesco

- os primeiros anos da vida.

- morte e funerales. Ronseis fúnebres. Epitafios.

c) O lecer en Grecia e Roma: diversións e espectáculos (estándares aplicables: CCB5.5.1,

CCB5.6.1).

- Grecia: as Olimpíadas.

-Roma: espectáculos públicos.

4.2. SEGUNDA AVALIACIÓN

A mitología (estándares aplicables: CCB3.1.1, CCB3.2.1, CCB3.3.1)

a) Relixión grega:

- o panteón olímpico.

- adivinación e oráculos.

b) Relixión romana:

- relixión primitiva.

- culto ao emperador.

- cultos orientais. Cristianismo.

37

c) Orixe grega e latino do vocabulario relixioso.

d) Mitología grecorromana.

d.1) Definición de mito. Comprensión dos fenómenos mitológicos.

d.2) Deuses e heroes:

- Deméter/Ceres/Proserpina/Hades/Plutón.

- Hércules.

- Orfeo.

d.3) Lendas máis famosas:

- guerra de Troya.

- fundación de Roma.

O alfabeto (estándares aplicables: CCB6.1.1, CCB6.2.1, CCB6.3.1)

a) Sistemas de comunicación humana.

a.1) Breve historia.

a.2) A comunicación escrita con imaxes gráficas:

- pictogramas.

- ideogramas.

a.3) A comunicación escrita con imaxes acústicas:

- jeroglíficos.Champollion e a pedra de Rosetta.

- silabarios.

- alfabetos.

b) Alfabeto grego e abecedario latino:

b.1) Alfabeto grego: orixe semítico. Derivados actuais.

b.2) Abecedario latino: orixe grega.

- diversos tipos de letras.

- innovacións.

b.3) O noso abecedario: orixes e adaptacións:

- abecedario galego.

- abecedario castelán.

c) A marabillosa historia das letras:

38

- anécdotas das letras.

- difusión do alfabeto grego e do abecedario latino.

- os números romanos.

O latín e o grego, linguas flexivas. A flexión nominal, pronominal e verbal (estándares aplicables:

CCB6.4.2, CCB6.10.1).

a) A historia das orixes: o indoeuropeo, tronco lingüístico común:

- o descubrimento do indoeuropeo.

- linguas idoeuropeas e clasificación.

- linguas non indoeuropeas na península: o caso do vasco.

b) As linguas indoeuropeas, linguas flexivas:

- concepto de flexión

- categorías da flexión nominal e pronominal: xénero, número e caso.

- categorías da flexión verbal: tempo, modo, voz, número e persoa.

c) A flexión nominal, pronominal e verbal latina:

- principais declinaciones.

- pronombres persoais e posesivos.

- principais tempos, modos, voces das conjugaciones latinas.

Pervivencia das linguas clásicas. Lexemas, prefixos e sufijos de orixe grega e latino nas linguas

europeas (estándares aplicables: CCB6.6.1, CCB6.6.2, CCB6.7.2).

a) Procedementos de derivación de orixe grega e latino:

- concepto de derivación.

- prefixos de orixe latino.

- prefixos de orixe grega.

b) Procedementos de composición de orixe grega e latino:

- concepto de composición.

- lexemas de orixe latino máis frecuentes en posición inicial.

- lexemas de orixe grega máis frecuentes en posición inicial.

c) Helenismos e latinismos de uso frecuente:

- cultismo e palabra patrimonial.

39

- os dobletes etimológicos.

4.3. TERCEIRA AVALIACIÓN

Realizacións arquitectónicas. Restos arqueológicos do contorno (estándares aplicables: CCB4.1.1,

CCB4.2.1, CCB4.4.1).

a) Trazos de carácter xeral:

a.1) Antecedentes:

- a arte grega. As ordes arquitectónicos.

- a arte romana. Arquitectura funcional.

a.2) Obras en Hispania:

- pontes.

- cidades: do campamento á cidade.

- planos.

- acueductos.

- calzadas.

- templos.

- lugares de lecer.

b) Trazos de carácter particular: Gallaecia.

- pontes romanas.

- faros.

- cidades.

- rede viaria.

Romanización de Hispania. Gallaecia (estándares aplicables: CCB2.3.1, CCB2.3.2)

a) A península antes da chegada dos romanos. Os primeiros colonizadores: gregos, fenicios,

cartagineses.

b) A península na órbita romana. Romanización:

- causas da invasión e primeiras incursiones.

- asimilación e resistencia: Viriato; Numancia.

40

- explotación e división administrativa durante a República e o Imperio.

- axentes romanizados.

c) O caso concreto de Gallaecia:

- os primeiros contactos e expedicións romanas.

- resistencias: resposta do mundo "castrexo". Relacións indígeno-romanas.

- organización do territorio.

- explotacións mineras.

- crenzas relixiosas: indígenas vs. romanos. Cristianismo.

- onomástica e toponimia específica.

5. GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN PARA SUPERAR A MATERIA

Os mínimos esixibles para unha avaliación positiva na materia son os seguintes:

1. Identificar en textos traducidos de autores clásicos e modernos, despois de resumilos, aspectos

históricos ou culturais. Con este criterio preténdese comprobar a capacidade do alumnado para extraer

a información relevante sobre aspectos históricos e/ou culturais, previamente traballados, en textos

variados.

2. Localizar no tempo e no espazo as etapas básicas das culturas grega e romana e os seus feitos máis

relevantes, os elementos de cambio e continuidade e as relacións con outras culturas coetáneas. Con

este criterio preténdese comprobar a capacidade de identificar en textos e situar no espazo e no tempo,

feitos relevantes da historia das culturas clásicas, previamente traballados.

3. Identificar as formas básicas de organización social e política de Grecia e de Roma e a súa

continuidade no mundo de hoxe. Preténdese comprobar se o alumnado é quen de comprender a

organización sociopolítica de Grecia e de Roma, así como establecer comparacións coa existente na

actualidade.

4. Localizar no espazo xeográfico as civilizacións grega e romana, así como recoñecer os elementos

relevantes do patrimonio arqueolóxico e artístico na Gallaecia e Hispania. Preténdese comprobar a

capacidade para localizar en mapas o espazo das civilizacións antigas, así como recoñecer e situar os

restos máis relevantes na Galicia e na España actual.

5. Distinguir nas diversas manifestacións literarias, artísticas e, incluso, científicas de todos os

tempos, a mitoloxía clásica como fonte de inspiración. Preténdese comprobar se as alumnas e os

alumnos, despois de traballar na clase os mitos máis salientables, son quen de identificalos en

manifestacións literarias e doutro tipo, adecuadas á súa idade.

6. Identificar elementos do legado lingüístico común das linguas románicas actuais. Recoñecer o

vocabulario grecolatino nas linguas modernas. Búscase comprobar se o alumnado, acudindo ás

aprendizaxes xa adquiridas nas outras linguas, é quen de recoñecer elementos comúns a todas elas no

vocabulario.

41

7. Recoñecer os trazos esenciais de cada xénero literario. Preténdese comprobar se o alumnado coñece

os elementos básicos dos xéneros literarios clásicos, acudindo ás aprendizaxes xa adquiridas nas

outras linguas.

8. Identificar aspectos significativos da achega da cultura clásica á civilización occidental no campo

do pensamento, da ciencia e da técnica. Preténdese comprobar se o alumnado é capaz de relacionar

as achegas do mundo clásico nos eidos do pensamento, ciencia e técnica, ao mundo actuais.

9. Valorar criticamente a herdanza dos clásicos e as posibilidades de influencia no mundo actual,

estable cendo relacións entre algúns dos valores, disposicións e costumes. Con este criterio preténdese

comprobar se o alumnado, coa axuda do profesorado, é quen de analizar a permanencia do legado

clásico na actualidade, así como a evolución co paso do tempo.

10. Manexar recursos que permitan elaborar, coa axuda do profesorado, un traballo temático sinxelo

sobre calquera aspecto da produción artística e técnica, a historia, as institucións, ou a vida cotiá en

Roma. Preténdese comprobar a capacidade do alumnado para elaborar un pequeno traballo sobre

algún dos aspectos do legado do mundo clásico e a capacidade de exposición posterior na aula.

Valorarase o grao de planificación e a selección da información, que se debe facer acudindo a fontes

variadas, así como a presentación clara e ordenada e a utilización dos medios informáticos.

6. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

A avaliación levarase a cabo tendo en conta os diferentes elementos que constitúen o currículo, é

dicir, as competencias clave, os obxectivos, os contidos e os criterios de avaliación.

6.1. PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

6.1.1. AVALIACIÓN ORDINARIA

Ao longo do curso realizaranse tres sesións de avaliación, unha por cada trimestre. A última desta

avaliación coincidirá coa avaliación final ordinaria do mes de xuño.

6.1.2. AVALIACIÓN EXTRAORDINARIA

Coa lexislación vixente está previsto un exame extraordinario de setembro para o alumnado que non

acade cualificación positiva na convocatoria de xuño. Na data de setembro que acorde o centro

educativo realizarase un exame escrito, sendo necesario obter unha nota mínima de 5 para superalo.

O alumnado que nesta convocatoria siga sen acadar cualificación positiva e promocione de curso,

levará a materia pendente, para a superación da cal se celebrará a proba extraordinaria correspondente

segundo a lexislación vixente establece.

6.2. INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

Para avaliar a materia poderanse utilizar os seguintes instrumentos: Probas escritas (exame clásico),

podendo ser este de preguntas cortas, de respostas directas, de tipo test, de preguntas teóricas, etc.

Probas orais Traballos feitos individualmente ou en grupo. Valoración do caderno de clase.

Anotacións procedementais derivadas da observación directa, como saídas didácticas na clase,

capacidade organizativa, presentación dos traballos, etc. Valoración da curiosidade e interese pola

materia, do comportamento, da integración no grupo de traballo, creatividade e investigación persoal.

Outras anotacións derivadas da observación directa.

42

7. METODOLOXÍA ESPECÍFICA DA MATERIA

Levaranse a cabo diversos tipos de actividades que pasamos a describir a continuación:

Actividades de presentación-motivación: Para introducir ao alumnado no tema que se aborda e

espertar o seu interese sobre os contidos da unidade, poderá establecerse un pequeno debate a partir

dalgún artigo de prensa, noticia de actualidade, imaxe, texto dun autor clásico, etc., relacionado co

tema a tratar, realizar unha tormenta de ideas con preguntas abertas ou analizar e comentar un vídeo

relacionado co tema.

Actividades de avaliación de coñecementos previos: Para obter información acerca de que saben e

que procedementos, destrezas e habilidades teñen desenvolvidas os/as alumnos/as sobre un tema

concreto, pode realizarse unha tormenta de ideas sobre os principais conceptos da unidade, ou un “test

de coñecementos previos” co que o profesor pode facerse unha idea de cada alumno/a e da clase en

xeral. Non se trata de poñer nota ao alumnado, senón de proporcionar ao profesor a información que

necesita para favorecer aprendizaxes significativas e funcionais.

Actividades de desenvolvemento dos distintos contidos: Coa finalidade de que o alumnado adquira

novos coñecementos, empregaranse varios métodos: Método dogmático-maxistral: Para introdución

a un tema ou unidade, exposición de temas puntuais ou propostas de técnicas de traballo. Método

histórico: Para un breve estudio dun obxecto tecnolóxico a través do tempo. Método de proxectos:

Para a construción dun obxecto tecnolóxico sinxelo, incluíndo a fase de deseño, planificación e

construción.

Actividades de consolidación: Para que os/as alumnos/as contrasten as novas ideas coas previas e

apliquen as novas aprendizaxes, realizarán actividades nas que se traballarán tanto os contidos

conceptuais, como os procedementais e actitudinais.

Actividades de síntese-resume: Para que o alumnado estableza a relación entre os distintos contidos

aprendidos, así como contrastalos cos que xa tiñan, poden elaborar mapas conceptuais sobre os

contidos da unidade ou elaborar un resume .

Actividades de reforzo: Para aqueles/as alumnos/as que non alcancen os obxectivos ou que teñen un

ritmo de aprendizaxe máis lento deseñaranse actividades destinadas a desenvolver os contidos de

reforzo.

Actividades de ampliación: Para o alumnado que teña un ritmo máis rápido de aprendizaxe

realizaranse actividades como a busca de información en outras fontes das proporcionadas de xeito

ordinario na aula sobre algún dos contidos do tema.

Actividades de avaliación: Son as actividades dirixidas á avaliación formativa e sumativa que non se

cubriron polas actividades de aprendizaxe dos tipos anteriores.

Nos distintos temas non será necesario empregar todas estas actividades, senón que haberá que

axustalas ás características dos contidos e obxectivos a tratar, e ás características do alumnado.

8. MATERIAIS CURRICULARES E OUTROS RECURSOS DIDÁCTICOS

43

O libro de texto utilizado é PODIUM (Vicens Vives) elaborado por Lucio-Ignacio LLopis y Francisco

Sánchez Elvira.

O ensino desta materia poderase realizar na aula normal do grupo ou, para aqueles temas nos que sexa

preciso, nas aulas de informática ou multimedia. Outros recursos que se poden utilizar son a

proxección de películas e documentais, a proxección de presentacións de diaposítivas, os blogues do

alumnado e a utilización do encerado dixital (ordenador e videoproxector).

Ademais estará a disposición dos/as alumnos/as toda a bibliografía, documentación e outros recursos

existentes no centro (departamento, biblioteca, etc.).

O alumnado precisará o seguinte material individual: Caderno cuadriculado para apuntes e realización

de exercicios escritos. Bolígrafos, lapis e goma. Ordenador nas aulas de informática e multimedia.

Material de debuxo, se procede. Conta de correo electrónico para enviar e recibir materiais didácticos.

9. CRITERIOS SOBRE AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO ALUMNADO

9.1. CRITERIOS DE AVALIACIÓN

Realizaranse probas periódicas para comprobar o grao de obxectivos alcanzados. A valoración das

mesmas servirá para adecuar o ritmo de traballo e mesmo para corrixir os erros cometidos. As

alumnas e alumnos da materia de Cultura Clásica haberán de demostrar que lograron asimilar os

contidos durante o curso.

A avaliación organizarase en torno a tres momentos fundamentais: Avaliación prognóstica: para

detectar os coñecementos, preconceptos e prexuízos que sobre cada punto dos contidos vaiamos

tratar; Avaliación continuada: na que valoraremos preferentemente a adquisición progresiva de

conceptos, procedementos e actitudes; Avaliación sumativa: ao remate de cada etapa recolleremos os

resultados alcanzados polo alumnado nun momento dado, e especialmente ao final do proceso.

En cada trimestre faremos unha ou dúas probas escritas e/ou orais acordes cos contidos explicados

ata ese momento nas que, ademais destes, valoraranse os seguintes puntos:

Ortografía. Lectura e expresión escrita comprensiva. Correcta presentación do caderno persoal e dos

traballos propostos ao longo do trimestre. Interese e esforzo amosados. Colaboración nas actividades

de grupo.

A cualificación final de cada avaliación será froito das notas obtidas en cada proba, dos traballos

persoais ou de grupo elaborados, e da actitude das alumnas e alumnos (intervencións en clase,

preguntas, exercicios, esforzo diario), a ortografía, expresión e presentación dos traballos, e o interese

demostrado ao longo de todo o trimestre.

Ademais de superar os devanditos contidos procedementais e actitudinais, o alumnado haberá de

demostrar, despois de cada bloque, que adquiriron os conceptos mínimos para comezar o

desenvolvemento do seguinte. En caso contrario haberá de recuperar eses contidos.

O alumnos e alumnas terán que evidenciar que leron os libros e obras literarias de lectura obrigatoria

nalgunha proba escrita e/ou oral, mediante a elaboración dunha reseña dos mesmos, ou calquera outro

medio que no seu momento se determine.

44

As características da materia e do ciclo no que se desenvolve esixen un sistema de avaliación continua,

tendo en conta os seguintes criterios: tres avaliacións superadas: materia aprobada coa nota media

aproximada; 1ª avaliación suspensa, resto aprobadas: materia aprobada coa nota media aproximada;

unha avaliación suspensa: recuperación dos contidos non superados; tres, dúas ou terceira avaliación

suspensas: recuperación de toda a materia.

As probas de recuperación extraordinarias terán como contidos mínimos os incluídos na presente

programación e á disposición da Comunidade Educativa na Xefatura de Estudos do Centro. Os

criterios de avaliación serán os mesmos que nos demais casos.

9.2. CONCRECIÓN DA CUALIFICACIÓN DO ALUMNADO

9.2..1. Avaliación de Contidos: Establecemos un 90% da nota para o conxunto de Contidos

conceptuais e procedementais e un 10% para os actitudinais.

9.2.2. Criterios para calcular a nota da avaliación: media ponderada de Conceptos e Procedementos

segundo a seguinte fórmula: media dos resultados nas probas escritas e orais de cada Unidade

Didáctica e do uso dos instrumentos correspondentes para a realización de traballos e exercicios

durante o trimestre ata acadar un 90%. A isto hai que engadirlle o valor de actitudes e participación

ata sumar un 10% da nota.

9.2.3. Sistema de cualificación das actitudes, valores e normas (10% da nota): asiste con regularidade

e puntualidade (cada falta inxustificada: -0,01) ..............0,1% é respectuosa/o; non ten faltas de orde

nos partes de clase ..............................0,1% fai as Actividades con limpeza e orde nos traballos ou

caderno de clase ............0,2% interese pola materia: participa con regularidade e/ou fai

preguntas....................0,2% coñece e respecta as normas de uso e utilización de recintos e materiais

...........0,2% ten espírito crítico nas súas valoracións e o fai dun xeito construtivo ...................0,2%

9.2.4. Criterios para calcular a nota final da materia: para superar a materia é imprescindible superar

dúas das tres avaliacións, sendo unha delas a 3ª. A nota final será igual a nota da 3ª avaliación xa que

non se elimina materia e a avaliación é continua. Poderá ser maior se o alumnado mantivo unha

progresión nas notas das tres avaliacións e inferior se é ao contrario.

9.2.5. Criterios de corrección de exercicios e probas: Faltas de ortografía e puntuación: criterios

aplicables ao uso da lingua vehicular (galego, castelán, etc.): erro de grafemas: -0,2 puntos; erro de

signo ortográfico (acentuación, puntuación...): -0,1 puntos. Presentación: limpeza, borranchos,

caligrafía e respecto polas marxes. Por cada un dos elementos considerados na presentación ata -0,5

puntos. Exactitude na resposta e solución de actividades: terase en conta o rigor na resolución das

actividades e a corrección na indagación, estudo e asimilación de datos. Expresión: valorarase a

correcta utilización da lingua vehicular, tendo en conta a riqueza léxica e semántica usada nas

respostas. Este criterio ten valor positivo: unha mellor expresión significará unha maior cualificación

na proba ou traballo. Desenvolvemento da actividade: resolución axeitada en tempo e forma. Sobre

unha nota de 10, valorarase cada unha das preguntas segundo a súa importancia, o que se lles

comunicará antes do comezo do exercicio, ben oralmente ou ben no mesmo folio da proba.

10. INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DE ENSINO E A PRÁCTICA

DOCENTE

45

O proceso de ensino e a práctica docente serán avaliados polo xefe do departamento, atendendo ao

cumprimento da programación adoptada e respectando os estándares de aprendizaxe establecidos,

seguindo a técnica chamada double-blind, aplicada, por unha banda, ao alumnado, é, por outra, ao

profesor que imparte a materia.

11. ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E

AVALIACIÓN DAS MATERIAS PENDENTES

Sendo a primeira vez que se imparte a materia no ensino secundario obrigatorio, non é posible facer

nin seguimento, nin recuperación nin avaliación de materias pendentes.

12. DESEÑO DA AVALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS INDIVIDUAIS E COLECTIVAS E

MEDIDAS QUE SE POIDAN ADOPTAR COMO CONSECUENCIA DOS SEUS RESULTADOS

Nos primeiros días do curso escolar en setembro poderase realizar unha proba específica sinxela para

avaliar o grao de dominio dos contidos mínimos que se consideran imprescindibles para construír

sobre eles as novas aprendizaxes propias da materia.

Antes da sesión de avaliación inicial, mediante observación directa nas clases, tamén se recollerá

información das peculiaridades da forma de aprender de cada alumno/a (habilidades, estratexias e

destrezas desenvolvidas, é dicir, manexo de procedementos) así como información sobre o grao de

integración social do alumno/a (consigo mesmo, cos compañeiros e compañeiras e co profesorado).

13. MEDIDAS DE ATENCIÓN A DIVERSIDADE

Cada alumno e cada alumna é distinto dos demais. Os seus coñecementos, ideas e crenzas previas son

distintos; tamén o son as súas capacidades, os seus ritmos de desenvolvemento e de traballo e o seu

estilo de aprendizaxe. Se queremos que todos aprendan non podemos pensar que todos saben o

mesmo, adquiren as mesmas capacidades, teñen os mesmos intereses ou a mesma maneira de

aprender.

A atención á diversidade debe orientarse a quen teña dificultades para acadar os Obxectivos, pero

tamén a quen os supere e poida amplialos para así axustarmos a Avaliación ás súas necesidades

psicolóxicas e educativas. Así, nas nosas actividades intentamos dar cabida ás dúas opcións para

combinármolas na aula e para comprometer a todo o grupo no proceso.

Presentamos tarefas para seren realizadas en pequenos grupos formados por alumnado heteroxéneo

nos que as capacidades de uns poidan ser aproveitadas polos demais.

Atendendo a estas características, procuraremos que a materia de Cultura Clásica permita desenvolver

ao máximo as capacidades do alumnado que así o demande, e na mesma liña faremos un seguimento

o máis personalizado posible co fin de que cada quen desenvolva ao máximo as súas potencialidades.

Para iso, cando na aula se detecten casos de alumnos ou alumnas que requiran unha atención especial

referente ao seu proceso de aprendizaxe ou de comportamento, incorporaranse actividades específicas

que permitan a adquisición de aprendizaxes a distinto nivel, informando tamén desta situación ao titor

ou á titora correspondente.

46

14. CONCRECIÓN DO ELEMENTOS TRANSVERSAIS QUE SE TRABALLARÁN

Tal como se recolle nos obxectivos xerais do proxecto educativo do noso centro, o obxectivo

fundamental é o exercicio da educación entendida como un proceso de maduración humana, que

estimule o interese polo estudio e o espírito de superación, e que fomente a integración social e a

realización individual, tanto intelectualmente como laboral do alumnado.

Así, desde esta materia tamén se quere transmitir unha serie de valores ao noso alumnado para que

os apliquen á súa vida cotiá. Entre outros valores traballaranse os seguintes:

A) Aprender a ser responsable. Explicar as responsabilidades que deben aprender a adquirir os

alumnos e alumnas para poder formarse máis axeitadamente como persoas:

Responsabilidade cun mesmo ou mesma.

Responsabilidade coas tarefas a desenvolver.

Responsabilidade no consumo.

Responsabilidade coa sociedade.

B) Aprender a ser respectuoso/a. Aportar información, reflexión e debate sobre os catro ámbitos nos

que debemos aplicar o respecto se queremos conseguir unha convivencia equilibrada:

Aprender a ser respectuoso cun mesmo ou mesma.

Aprender a ser respectuoso cas/cos demais.

Aprender a ser respectuoso co entorno.

Aprender a ser respectuoso coa diferenza.

C) Aprender a ser empático/a. Explicar a necesidade de ser quen de entender os/as demais, de

poñernos no seu lugar, para así, fortalecer as relacións humanas, fomentar a comunicación entre as

persoas e mellorar a sociedade. Poderían tratarse os seguintes temas:

Sensibilidade cas/cos demais.

Solidariedade e cooperación.

Amizade.

Civismo.

D) Aprender a autorregularse. Explicar a importancia do autocoñecemento. Se o alumnado se coñece

a si mesmo será capaz de controlar os seus impulsos negativos e poderá afrontar as contrariedades

cunha actitude máis positiva. Os puntos a traballar serían:

Autocoñecemento.

Autocontrol das emocións.

Aceptación das normas.

Alegría e optimismo.

47

15. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES

Tanto para o alumnado de Cultura Clásica como para os de Grego en Bacharelato programamos a

asistencia á representación dalgunha obra de teatro clásico que poida vir á nosa vila ou, de non ser

así, acudindo á Mostra de Teatro Clásico que se celebra cada ano na cidade de Lugo

<http://www.seecgalicia.org>. Esta actividade pode ser realizada conxuntamente cos Departamentos

de Latín e de Lingua Galega.

Intentaremos motivar ao alumnado para que participen en diferentes concursos de creación artística

ou de investigación como o convocado pola Asociación de profesores de Grego de Galicia EPOS, o

concurso de investigación “Es de libro” convocado por CEDRO (Centro Español de Derechos

Reprográficos), e calquera outro que poida xurdir ao longo do curso.

16. MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN

DIDÁCTICA EN RELACIÓN CON RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESO DE MELLORA

Ao finalizar o curso en xuño, o departamento elaborará unha memoria final onde se recollerán os

seguintes puntos en relación a esta materia:

A) Porcentaxe do cumprimento da programación.

B) Xustificacións da parte da programación non impartida.

C) Modificacións introducidas durante o curso en relación coa programación didáctica.

D) Motivos das modificación feitas.

E) Propostas de melloras para a programación didáctica do próximo curso.

F) Análise dos resultados das avaliacións do alumnado en relación cos cursos anteriores.

XII. PROGRAMACIÓN DE LATÍN

1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN

A materia de Latín, tanto no cuarto curso de ESO coma no primeiro de bacharelato proporciona as

bases lingüísticas, históricas e culturais precisas para entender aspectos esenciais da civilización

occidental; permite unha reflexión profunda sobre as linguas galega e castelá e contribúe eficazmente

á aprendizaxe das linguas modernas de orixe romance ou doutras influídas polo latín. Constitúe tamén

un coñecemento imprescindible para todas as persoas que optaron por unha primeira especialización

no campo das humanidades ou das ciencias sociais.

Os contidos propostos para Latín I céntranse en dous grandes ámbitos, a lingua e a cultura,

distribuídos en catro bloques:

Estudo progresivo das características da lingua latina.

48

A aprendizaxe da lingua latina e da súa gramática terá como obxectivo último a comprensión e

tradución de textos literarios orixinais dunha complexidade progresiva, para o que é posible partir de

textos adaptados ou elaborados. Segundo se suxire no DCB de Latín para 4º de ESO, parece

recomendable seguir un método no que as regras morfosintácticas se deduzan da práctica da lectura

e da tradución e no que a súa aprendizaxe sistemática constitúa unha segunda fase.

Comprensión e interpretación de textos latinos.

Os textos seleccionados responderán a diferentes épocas e xéneros literarios e poderán presentarse,

tanto na súa forma orixinal, coas adaptacións necesarias para facilitar a súa comprensión, como en

traducións. O profesorado poderá servirse tamén de textos elaborados graduados que faciliten o

acceso progresivo aos textos orixinais.

A práctica da tradución de textos latinos ha contribuír tamén á reflexión sobre a lingua propia,

buscando a correcta adecuación entre as estruturas lingüísticas de ambas as linguas.

Estudo do léxico latino e a súa pervivencia en galego, castelán e outras linguas modernas.

A adquisición dun vocabulario latino, baseado nunha frecuencia de uso, constitúe un instrumento para

a comprensión e tradución de textos, ao tempo que permite mellorar na expresión oral e escrita en

galego e en castelán, así como en linguas estranxeiras.

Pódese adquirir ese vocabulario básico a través dos textos traballados, co que a súa aprendizaxe se

realiza nun contexto determinado que facilita a súa asimilación.

A lectura de textos traducidos e orixinais constitúe un instrumento privilexiado para pór o alumnado

en contacto coas mostras máis importantes da civilización romana: a creación literaria e a produción

artística; a ciencia e a técnica; as institucións políticas, relixiosas e militares; a vida familiar, a

organización social e a ordenación xurídica.

A selección de textos de xéneros e épocas diversas atenderá ao criterio de ofrecer unha visión

completa e equilibrada da historia e da sociedade romanas. A sistematización de todos eses datos

extraídos de diversas fontes documentais, incluídas as que brindan as tecnoloxías da

información e da comunicación, e a súa comparación constante cos que ofrecen as sociedades actuais

permitirán unha valoración razoada da achega de Roma á conformación do ámbito cultural e político

europeo.

As tecnoloxías da información e da comunicación (TIC) ofrecen novas e atractivas perspectivas no

estudo da lingua e cultura romanas que convén aproveitar, como o uso de metodoloxías interactivas

no estudo da lingua latina, procura de textos, imaxes e vídeos na internet, ferramentas de presentación

e comunicación de resultados, etc.

A gradación dos contidos lingüísticos debe basearse no índice de frecuencia, situando no primeiro

curso o máis habitual. Corresponde ao primeiro a lectura comprensiva e tradución de textos breves e

sinxelos a través dos cales se asimilarán as estruturas da morfoloxía regular, os valores sintácticos

máis usuais e os aspectos básicos da civilización romana.

2. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA AO LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE

49

O decreto 86/2015, do 25 de xuño, estableceu unhas competencias clave ou destrezas básicas

necesarias para a aprendizaxe das persoas ao longo da vida e animou aos estados membros a dirixir

as súas políticas educativas nesta dirección. Defínese a competencia clave ou básica como a

capacidade de responder ás demandas complexas e levar a cabo tarefas diversas da forma adecuada.

Supón unha combinación das habilidades prácticas, coñecementos, motivacións, valores éticos,

actitudes, emocións e outros compoñentes sociais que actúen conxuntamente para o logro dunha

acción eficaz. As competencias claves son aquelas nas que se sustentan a realización persoal, a

inclusión social, a cidadanía activa e o emprego.

a) Competencia en comunicación lingüística (CCL).

No marco do latín esta competencia (cuxa relación de estándares de aprendizaxe avaliables é

LA1B1.5.1, LA1B1.5.2, LA1B1.6.1, LAT1B2.3.1, LAT1B2.4.1, LA1B3.1.1, LA1B3.2.1,

LA1B3.3.1, LA1B3.4.1, LA1B3.4.2, LA1B3.5.1, LA1B3.5.2, LA1B3.5.3, LA1B3.6.1, LA1B3.6.2,




LA1B7.1.1, LA1B7.1.2, LA1B7.2.1, LA1B7.3.1, LA1B7.4.1, LA1B7.4.2, LA1B7.5.1) incluiría o

desenvolvemento das seguintes habilidades: Interpretar a información nun texto descubrindo o latín

como unha lingua viva cun gran legado, coñecendo a estrutura da lingua latina e achegándose á

comprensión da gramática funcional das linguas europeas a través da interpretación dos elementos

morfosintácticos e da práctica da tradución. Adquirir e aprender un vocabulario específico

relacionado co latín mediante o estudo da formación das palabras e os fenómenos de evolución

fonética, usando a linguaxe como instrumento de comunicación, coñecendo as etimoloxías de orixe

grega e latina do vocabulario culto e o específico da ciencia e a técnica, fomentando o interés e

respecto por todas as linguas. Recuperar a información dun texto identificando as ideas xerais e

secundarias, propoñendo exemplos e identificando os seus rasgos característicos. Organizar a

información dun texto e reflexionar sobre ela identificando presuposicións, formándose unha opinión,

xustificando o seu punto de vista, separando feitos de opinións e de hipóteses verosímiles.

Comunicarse correctamente, tanto oralmente como na escrita, en debates, traballos en grupo ou

individuais e produccións propias.

b) Competencia dixital (CD).

Preténdese con esta competencia (cuxa relación de estándares de aprendizaxe avaliables é LA1B1.2.1,

LA1B1.5.3, LAT1B2.1.1, LA1B3.3.1, LA1B3.6.2, LA1B5.1.4, LA1B5.2.2, LA1B5.3.1, LA1B5.4.2,

LA1B5.5.1, LA1B5.5.2, LA1B5.8.1, LA1B5.9.1, LA1B5.9.2, LA1B7.2.1, LA1B7.4.2) o

achegamento do alumnado as fontes de información e a súa aplicación no proceso de aprendizaxe,

especialmente no relativo as novas tecnoloxías como instrumento utilísimo para a busca de

información sobre o mundo antigo, empregando páxinas web na recollida de fontes, análizando esas

fontes, comparando entre elas e investigando contradiccións e diverxencias, e integrando a

información proporcionada. Todo elo ten que ir unido ao desenvolvemento da capacidade crítica do

alumnado para poder valoralas (utilidade, obxectivos, grao de fiabilidade ou manipulación...)

c) Competencia para aprender a aprender (CAA).

Esta competencia (cuxa relación de estándares de aprendizaxe avaliables é LA1B1.2.1, LA1B1.5.1,

LA1B1.6.1, LAT1B2.2.1, LA1B3.2.1, LA1B3.3.1, LA1B3.5.1, LA1B3.6.1, LA1B3.7.1, LA1B3.8.1,


50

LA1B6.2.1, LA1B6.3.1, LA1B6.4.1, LA1B7.1.1, LAT1B7.3.1, LA1B7.4.2) permitirá ao alumnado

unha certa autonomía na súa relación coas fontes ás que poderá enfrontarse nos seus estudios

posteriores, dotándoos dos medios para tratar correctamente a información mediante as seguintes

técnicas e habilidades de estudo: Reflexionar sobre a estrutura da lingua latina, investigando a orixe

das palabras, estudando o legado da lingua latina nas linguas romances e non romances e realizando

actividades sobre a lingua. Traballar con distintas fontes de información, redactando textos

descriptivos de carácter histórico, biográfico ou mitolóxico, elaborando xustificacións, distinguindo

os factores determinantes nunha situación (causas, desenvolvemento e consecuencias) e suliñando

ideas principais e secundarias Elaborar resumos e realizar traballos por escrito coas súas partes ben

diferenciadas Completar textos aos que lles falta información, relacionando a parte exposta cos seus

coñecementos previos

d) Competencia en conciencia e expresións culturais (CCEC).

Trataranse mediante esta competencia (cuxa relación de estándares de aprendizaxe avaliables é

LA1B1.1.1, LA1B1.3.1, LA1B1.4.1, LA1B1.5.3, LAT1B2.1.1, LAT1B2.3.1, LA1B5.1.1,


LA1B5.8.1, LA1B6.4.1, ) todas as habilidades que inciden na correcta presentación do ámbito

xeográfico-espacial e temporal da civilización romana e o seu legado. Tamén se promoverá o uso da

obra de arte como fonte de información e como estímulo para a formación do seu espíritu estético e

o respecto pola herdanza cultural e do patrimonio histórico-artístico do mundo clásico. Estas

habilidades serán: Interpretación de planos de monumentos antigos Análise de obras de arte para sacar

información histórica e social Valoración da importancia do patrimonio cultural doutras épocas

Análise da pervivencia do pasado no presente Interpretación dos símbolos nas obras de arte

Adquisición dun vocabulario específico Comparación dos distintos estilos e correntes artísticas

Representacións creativas sobre un tema Estudio de mapas para a localización xeográfica do mundo

grego e romano, e a expansión do Imperio Romano por Europa e o Mediterráneo Interpretación de

fontes iconográficas e a súa correcta adscripción a unha época determinada

e) Competencia de sentido da iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE).

Trátase, con esta competencia (cuxa relación de estándares de aprendizaxe avaliables é LA1B5.1.2,

LA1B5.1.5, LA1B5.4.1, LA1B5.4.2, LA1B5.6.1), da potenciación de valores importantes no ser

humano como o autocontrol, a autoestima e a creatividade que permitan ao alumnado formarse como

persoas e enfrontarse ás diferentes situacións na vida, asumindo situacións particulares, mediante a

toma de decisións e a defensa da propia opinión, con argumentos razoados que aumenten a confianza

en si mesmos na busca de solucións aos problemas. Esto se fará animándoos a tomar decisións e a

elixir con criterio propio, criticar posturas, defender os seus argumentos e imaxinar como cambiaría

unha situación se tivese cambiado algunha das causas que a produciron.

f) Competencia social e cívica (CSC).

Tratará de ser adquirida esta competencia (cuxa relación de estándares de aprendizaxe avaliables é

LA1B1.1.1, LA1B1.3.1, LA1B1.4.1, LAT1B2.3.1, LA1B5.1.1, LA1B5.1.2, LA1B5.1.3, LA1B5.1.5,


) a través do estudio da sociedade e a política no mundo romano, para reflexionar sobre a evolución

da condición da muller, a orixe do pensamento democrático, a importancia do diálogo, o respecto

polas opinións dos demais, e a tolerancia cara á outros xeitos de entender a vida. As habilidades que

se potenciarán serán: a reflexión crítica sobre as ideas de democracia, libertade, solidariedade,

51

corresponsabilidade e participación cidadá, atendendo principalmente aos dereitos e deberes (no

pasado e no presente), a empatía, o exercicio do diálogo, a participación en debates, o uso do xuízo

moral para elixir e tomar decisións e a valoración dos intereses persoais e de grupo á hora de tomar

decisións.

g) Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT).

O estudo e análise dos coñecementos científicos e técnicos da época, así como a súa influencia no

progreso da cultura occidental contribúe asemade a adquisición da competencia matemática e da

competencia en ciencia e tecnoloxía (cuxa relación de estándares de aprendizaxe avaliables é

LA1B1.1.1, LA1B1.5.1, LA1B1.5.3, LAT1B2.2.1, LA1B3.1.1, LA1B4.1.1, LA1B4.4.1, LA1B5.1.4,

LA1B5.2.1, LA1B5.3.1, LA1B5.7.1, LA1B5.9.1, LA1B5.9.2, LA1B5.10.1, LA1B6.4.2, LA1B7.2.1).

3. CONCRECIÓN DOS OBXECTIVOS PARA O CURSO

O latín contribuirá a que os alumnos desenvolvan, como resultado dos procesos de aprendizaxe, as

seguintes capacidades:

- Coñecer e utilizar os aspectos fonéticos, morfológicos, sintácticos e léxicos básicos da lingua latina,

iniciándose na interpretación e tradución de textos sinxelos.

- Reflexionar sobre os elementos fundamentais que constitúen as linguas, recoñecendo as relacións

existentes entre as estructuras da lingua latina e as outras linguas que se derivan dela, especialmente

a galega e a castelá, constatando nelas a herdanza orixinaria.

- Analizar diversos textos, traducidos e orixinais, distinguindo as súas características esenciais e os

xéneros literarios aos que pertencen.

- Ordenar os conceptos lingüísticos propios, establecendo categorías, xerarquías, oposicións e

relacións entre ámbitos lingüísticos diversos.

- Recoñecer o papel integrador do Latín e do mundo romano en distintas áreas da ciencia, filosofía,

historia, literatura, arte, arquitectura, etc. ao longo da historia de occidente.

- Buscar e indagar en documentos, inscricións, textos e outras fontes de información, relacionando

elementos dispersos e analizando críticamente as súas interpretacións.

-Analizar a propia cultura a través da latina, valorando en que medida pervive na actualidade.

- Valorar positivamente as achegas do mundo romano como elemento integrador de diferentes

actitudes e produtor de feitos que ofrecen a clave para interpretar a historia de occidente.

- Identificar as principais realizacións do pobo romano e comprobar as distintas formas en que o

legado romano evidencia a súa presenza no mundo de hoxe.

4. CONCRECIÓN PARA CADA ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE AVALIABLE E

TEMPORALIZACIÓN

4.1. PRIMEIRA AVALIACIÓN

52

1. O indoeuropeo. O Latín dentro das linguas indoeuropeas. O ámbito xeográfico da antiga Roma

(estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B1.1.1, LA1B1.2.1, LA1B1.3.1).

2. O abecedario latino: procedencia. Sons, sílabas e palabras: pronuncia (estándares de aprendizaxe

avaliables: LAT1B2.1.1, LAT1B2.2.1, LAT1B2.3.1, LAT1B2.4.1).

3. As categorías gramaticales do latín. Derivación e composición. A declinación latina. Funcións dos

casos latinos (estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B3.1.1, . LA1B3.2.1, LA1B3.3.1)

4. Primeira declinación. Presente de indicativo do verbo sum (estándares de aprendizaxe avaliables:

LA1B3.4.1, LA1B3.4.2, LA1B3.5.1).

5. Segunda declinación. Pretérito imperfecto e futuro imperfecto de indicativo do verbo sum

(estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B3.4.1, LA1B3.4.2, LA1B3.5.1).

6. Adxectivos de tres terminacións. Pronombres persoais e posesivos (estándares de aprendizaxe

avaliables: LA1B3.4.1, LA1B3.4.2).

7. Presente, imperfecto e futuro de indicativo dos verbos regulares. Estrutura da oración simple

(estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B3.5.1, LA1B3.5.2, LA1B3.5.3, LA1B3.6.1, LA1B3.6.2,

LA1B3.7.1, LA1B3.8.1, LA1B4.1.1).

8. O enunciado do verbo. Os temas verbais. Morfemas temporais e desinencias persoais. Estudo dos

verbos regulares na voz activa (estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B3.5.1, LA1B3.5.2,

LA1B3.5.3, LA1B3.6.1, LA1B3.6.2, LA1B3.7.1, LA1B3.8.1).

9. Terceira declinación (estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B3.4.1, LA1B3.4.2):

temas en labial, dental e gutural

temas en líquida e nasal

temas en silbante

temas en -i e temas mixtos

4.2. SEGUNDA AVALIACIÓN

1. As preposicións (estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B3.2.1, LA1B4.1.1).

2. Adxectivos de dúas terminacións. O adverbio (estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B3.4.1,

LA1B3.4.2, LA1B3.2.1, LA1B4.1.1).

3. Cuarta declinación. Presente de subxuntivo (estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B3.4.1,

LA1B3.4.2, LA1B3.5.1).

4. Quinta declinación. Imperfecto de subxuntivo (estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B3.4.1,

LA1B3.4.2, LA1B3.5.1).

5. Tempos de perfecto: pretérito perfecto de indicativo, pretérito pluscuamperfecto de indicativo,

futuro perfecto de indicativo, pretérito perfecto de subxuntivo, pretérito pluscuamperfecto de

subxuntivo (estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B3.5.1, LA1B3.5.2, LA1B3.5.3, LA1B3.6.1,

LA1B3.6.2, LA1B3.7.1, LA1B3.8.1).

53

6. Pronombres demostrativos, interrogativos indefinidos e recíprocos (estándares de aprendizaxe

avaliables: LA1B3.4.1, LA1B3.4.2).

7. Graos do adxectivo: comparativos e superlativos. Adxectivos dunha terminación (estándares de

aprendizaxe avaliables: LA1B3.4.1, LA1B3.4.2).

8. A voz pasiva dos verbos regulares: presente, imperfecto e futuro de indicativo (estándares de

aprendizaxe avaliables: LA1B3.5.1, LA1B3.5.2, LA1B3.5.3, LA1B3.6.1, LA1B3.6.2, LA1B3.7.1,

LA1B3.8.1).

9. O pronombre relativo. Oracións de relativo (estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B3.4.1,

LA1B3.4.2, LA1B4.5.1).

10. Os numerales: cardinales e ordinales (estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B3.4.1,

LA1B3.4.2).

11. Oracións de infinitivo (estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B4.6.1, LA1B4.7.1).

12. Construcións de participio (estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B4.6.1, LA1B4.7.1).

4.3. TERCEIRA AVALIACIÓN

1. A voz pasiva dos verbos regulares: presente e imperfecto de subxuntivo (estándares de aprendizaxe

avaliables: LA1B3.5.1, LA1B3.5.2, LA1B3.5.3, LA1B3.6.1, LA1B3.6.2, LA1B3.7.1, LA1B3.8.1).

2. A coordinación. Estudo das conxuncións coordinativas (estándares de aprendizaxe avaliables:

LA1B4.1.1, LA1B4.5.1).

3. A voz pasiva dos verbos regulares: pretérito perfecto e pretérito pluscuamperfecto de indicativo


LA1B3.7.1, LA1B3.8.1).

4. A subordinación: clasificación. Oracións completivas (estándares de aprendizaxe avaliables:

LA1B4.5.1).

5. A voz pasiva dos verbos regulares: pretérito perfecto e pretérito pluscuamperfecto de subxuntivo


LA1B3.7.1, LA1B3.8.1).

6. Oracións subordinadas circunstanciais finais, consecutivas, condicionais e concesivas (estándares

de aprendizaxe avaliables: LA1B4.5.1).

7. Verbos deponentes e semideponentes (estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B3.5.1,

LA1B3.5.2, LA1B3.5.3, LA1B3.6.1, LA1B3.6.2, LA1B3.7.1, LA1B3.8.1).

8. Oracións circunstaciales temporais, causales e comparativas (estándares de aprendizaxe avaliables:

LA1B4.5.1).

9. Xerundio e gerundivo (estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B4.6.1, LA1B4.7.1).

54

10. Cultura clásica: períodos da historia de Roma (estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B5.1.1,

LA1B5.1.2, LA1B5.1.3, LA1B5.1.4, LA1B5.1.5).

11. Cultura clásica: organización política e social de Roma (estándares de aprendizaxe avaliables:

LA1B5.4.1, LA1B5.4.2).

12. Cultura clásica: o exército (estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B5.10.1).

13. Cultura clásica: Arte romana (estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B5.8.1).

14. Mitoloxía e relixión romanas (estándares de aprendizaxe avaliables: LA1B5.5.1, LA1B5.5.2,

LA1B5.6.1, LA1B5.6.2, LA1B5.7.1).

5. GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN PARA SUPERAR A MATERIA

Para alcanzar o nivel de aprobado, o alumno terá que demostrar que adquiriu as capacidades

seguintes:

1. Lectura correcta de textos en latín clásico.

2. Coñecer todos os enunciados dos adxectivos e substantivos que se traballan no curso.

3. Dominar a morfoloxía dos paradigmas das cinco declinacións; a declinación dos pronomes.

4. Dominar a morfoloxía dos paradigmas verbais regulares e do verbo sum (modo indicativo) e tamén

os infinitivos activos.

5. Coñecer as desinencias verbais activas e pasivas.

6. Coñecer os pasos fundamentais e a secuencia dos mesmos para traducir un texto, segundo o traballo

realizado en clase ao longo do curso.

7. Coñecer as funcións dos casos e a sintaxe da oración simple latina en activa e pasiva.

8. Resolver correctamente a tradución de oracións de relativo (modo indicativo).

9. Traducir as oracións substantivas breves cun só nivel de subordinación (na modalidade de cláusula

de infinitivo concertado).

10. Comprender as expresións latinas incorporadas á linguaxe habitual e á culta.

11. Recoñecer as etapas máis significativas da historia de Roma e os nomes dos seus protagonistas.

12. Coñecer os aspectos máis importantes da vida cotiá dos romanos.

13. Identificar as principais divinidades e heroes da mitoloxía grecolatina.

14. Valorar o legado de Roma en Hispania.

6. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

6.1. PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

55

A avaliación realizaráse atendendo aos puntos no que se basean as novas normativas, e decir, na

consecución das competencias básicas (lingüística, cultural, dixital, e social, automía persoal e

capacidade de aprender a aprender), na adquisición dos coñecementos programados para o curso e no

logro dos obxectivos da materia.

Esta avaliación será continua, aínda que por esixencias da organización do curso escolar realizarase

por trimestres. Esto permitirá artellar as medidas de reforzo e recuperación necesarias ao longo do

curso.

6.1.1. AVALIACIÓN ORDINARIA.

Realizaranse tres sesións de avaliación, unha por trimestre, nas que se irán comprobando o grao de

consecución das competencias básicas, dos contidos programados para cada avaliación, da

recuperación de materia pendente de avaliacións anteriores e dos obxectivos da materia. Cando se

avalie positivamente unha avaliación, consideraranse recuperadas as anteriores.

6.1.2. AVALIACIÓN EXTRAORDINARIA.

Se as avaliacións ordinarias diagnostican o fracaso do proceso de ensino-aprendizaxe do alumno ao

longo do curso, realizarase unha proba extraordinaria en setembro que incluiría os contidos mínimos

para a avaliación positiva.

Na data de setembro que acorde o centro educativo realizarase un exame escrito, sendo necesario

obter unha nota mínima de 5 para superalo.

O exame constará dunha tradución co seu análise morfosintactico (7 puntos) e una serie de cuestións

sobre a morfosintaxe, aspectos de léxico e cultura (3 puntos). A cualificación da materia será a

acadada exactamente neste exame.

O alumnado que nesta convocatoria siga sen acadar cualificación positiva e promocione de curso,

levará a materia pendente.

6.2. INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

Os instrumentos de avaliación deben cumprir os seguintes requisitos:

- Ser variados, de modo que permitan avaliar os distintos tipos de capacidades e de contidos

curriculares.

- Dar información concreta do que se pretende avaliar

- Utilizar distintos códigos (verbales, icónicos, gráficos, numéricos, audiovisuales,...) adecuados ás

distintas aptitudes sen que se obstaculice o contido que se pretende avaliar.

- Permitir avaliar a transferencia dos aprendizaxes a contextos distintos de aqueles nos que se

adquiriron, comprobando así a súa funcionalidade.

Os instrumentos serán:

1. Esquemas e resumos de textos preferentemente históricos, comentarios nos que se utilicen os

coñecementos adquiridos e valoracións dos modos de vida, costumes e actitudes da sociedade romana

en comparación cos nosos.

56

2. Actividades de busca en fontes diversas, incluidas as tecnoloxías da información e a comunicación,

ou comentarios de textos, mensaxes ou imaxes.

3. Actividades de aplicación das regras evolutivas na etimoloxía das palabras ou dedución de ditas

regras a partires da comparación co termo herdado, o alumno deberá diferenciar ademais termos

patrimoniais e cultismos previamente estudiados

4. Actividades nas que se recoñezan as variacións semánticas que aportan os distintos afixos,

manexando textos con vocabulario específico das materias estudiadas.

5. Rastrexar o emprego dos latinismos en diferentes tipos de textos, literarios, periodísticos ou

mensaxes publicitarios, escritos nas linguas que son obxecto de estudio, e realizar algunha

composición breve na que se usen con propiedade.

6. Actividades que axuden a fixar os paradigmas latinos; o alumnado poderá mostrar a súa capacidade

comprensiva mediante a comparación entre un texto latino e a súa tradución, de xeito que identifique

as palabras invariables, os distintos morfemas flexivos e las estruturas sintácticas das tres linguas,

latín, galego e castelán.

7. Prácticas de análise morfosintáctico, tradución e retroversión nas que se evidencie a

correspondencia entre a análise e a versión realizada.

8. Utilización as tecnoloxías da información e a comunicación como instrumento preferente para a

presentación do seu traballo.

9. Probas escritas que se realizarán para cada bloque de contidos.

7. METODOLOXÍA ESPECÍFICA DA MATERIA

O enfoque metodolóxico deberá favorecer a capacidade de autoaprendizaxe, de traballar en equipo e

aplicar os métodos apropiados de investigación para seguir aprendendo ao longo da vida.

- Os textos converteranse no punto de partida para traballar simultaneamente os aspectos

morfosintácticos da lingua latina, o seu léxico e a súa relación co galego e co castelán, así como os

aspectos culturais relacionados cos textos traballados.

- Proporase unha secuencia de traballo axeitada e graduada por medio dunha metodoloxía activa,

preferentemente de tipo indutivo-contextual, na que as normas se convertan en posesión permanente

e en automatismo lingüístico.

- O enfoque irá dirixido a que o alumnado desenvolva e afiance as súas propias técnicas de traballo

mediante diversas estratexias.

- Procurarase xerar un clima na aula co que as alumnas e alumnos sintan a necesidade de participar

activamente no proceso de ensino-aprendizaxe, asegurándonos de que eses intentos, mesmo se son

erróneos, sirvan de estímulo para intentalo de novo.

- Neste senso, crearanse contextos de aprendizaxe e avaliación que comprometan o alumnado e que

o leven a planificar e avaliar as súas realizacións, identificando os avances e as dificultades, de cara

a autorregular o seu propio e singular proceso de aprender a aprender.

57

- Promoverase a participación do alumnado en pequenos traballos de investigación, coa orientación

precisa para que poida acadar a capacidade de realizar un proxecto de investigación escolar de forma

autónoma.

- Haberá que distinguir niveis de dificultade no contido e nas actividades para cubrir as diversas

necesidades educativas do alumnado.

- Promoverase a utilización das TIC para informarse, aprender e comunicarse e para utilizar con

sentido crítico, como recurso formativo, materiais de procedencia diversa.

8. MATERIAIS CURRICULARES E OUTROS RECURSOS DIDÁCTICOS

8.1. MATERIAIS CURRICULARES

O material empregado serán os libros Gramática Latina e Ejercicios latinos de Eduardo Valentí Fiol,

da editorial Bosch.

8.2. OUTROS RECURSOS DIDÁCTICOS

Organización dos espazos

- Espazos propios do grupo (aula). As clases desenvolveránse habitualmente na aula asignada para

esta materia, que ao ser optativa conta, normalmente, cun número reducido de alumnos. Segundo o

tipo de actividades a realizar, o traballo será individual ou facendo pequenos agrupamentos.

- Espazos compartidos polos alumnos. Poderanse compartir e utilizar outros espazos, tanto interiores

do centro educativo como exteriores.Por exemplo:

- Biblioteca.

- Sala de informática.

- Sala de usos múltiples.

- Salón de actos

- Espazos fóra do centro educativo: cando a acividade a desenvolver o precise, poderá acudirse cos

alumnos a outros espazos con valor educativo externos ao centro: teatro, biblioteca municipal,

museos, etc.

Outros materiais didácticos

Ademais do libro de texto empregaranse todos aqueles materiais con contidos educativos referentes

á materia de latín que estean ao noso alcance. Moitos deles serán facilitados pola biblioteca escolar:

monografías, obras literarias, dicionarios mitolóxicos, textos latinos e gregos traducidos, películas,

documentos en CD-ROM e enlaces de interese na rede informática.

9. CRITERIOS SOBRE AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO ALUMNADO

9.1. CRITERIOS DE AVALIACIÓN

58

A avaliación é unha actividade imprescindible nas tarefas docentes. Toda acción educativa debe ir

acompañada dun proceso que valore e introduza propostas de mellora e que guíe e informe aos

participantes (profesorado, alumnado...) sobre o desenvolvemento dos procesos educativos e das súas

posibles modificacións.

Plantexamos a avaliación como unha actividad básicamente estimativa e investigadora, que facilita o

cambio educativo e o desenvolvemento profesional dos docentes.

A avaliación proposta identifícase coas seguintes características: debe ser continua, durante todo o

proceso educativo, debe ser integradora. tendo en conta as capacidades xeraies establecidas nos

obxectivos da etapa, a través das expresadas na materia de latín, debe ser formativa, cualitativa e

contextualizada, vinculada ao seu entorno e a un proceso concreto de ensino e aprendizaxe.

Os criterios de avaliación serán os seguintes:

1. Comprender e ser capaz de traducir textos latinos breves e sinxelos, orixinais, adaptados ou

elaborados, coa maior fidelidade posible.

Con este criterio preténdese comprobar, a través de exercicios de comprensión e posterior tradución

literal dun texto, a competencia lingüística en latín e a capacidade de recoñecer as diversas estruturas

dunha lengua flexiva. Os textos serán breves, orixinais ou elaborados e de dificultade mínima.

Poderán contribuír á valoración da consecución de obxectivos os exercicios doados de tradución

inversa ou de elaboración en latín de pequenas mensaxes orais e escritas.

2. Recoñecer en textos latinos sinxelos os elementos básicos da morfoloxía regular e da sintaxe da

oración, en función da comprensión do texto latino, apreciando variantes e coincidencias con outras

linguas coñecidas, especialmente co galego e co castelán.

Este criterio pretende comprobar se o alumnado adquiriu as nocións de morfoloxía e de sintaxe que

lle permitan recoñecer as características dunha lingua flexiva e identificar formas, funcións e

elementos fundamentais, todo iso sempre co obxectivo primordial de comprender e traducir o texto

latino. O alumnado relacionará eses elementos básicos cos das lenguas galega e castelá ou outras

coñecidas por el.

3. Ler e comentar textos traducidos de diversos xéneros ou referentes ao mundo romano e distinguir

aspectos históricos e culturais contados neles.

Con este criterio preténdese determinar a capacidade de comprender o contido esencial dun texto,

delimitar as súas partes e establecer a relación entre elas. O estudante poderá manifestar a súa

competencia mediante exercicios de lectura comprensiva de textos con sentido completo,

contrastando os textos latinos con textos de literatura actual e valorando a súa vixencia na actualidade.

4. Recoñecer no léxico do galego, do castelán e doutras linguas faladas na Península palabras de orixe

latina e analizar a súa evolución fonética, morfolóxica e semántica, así como deducir regras básicas

de derivación e composición.

Este criterio trata de constatar se o alumnado ten conciencia de que as linguas faladas na Península

evolucionaron desde o latín, agás o eúscaro, que recibiu del importantes achegas léxicas. Deberanse

relacionar palabras do galego e do castelán ou doutras linguas romances cos seus correspondentes

étimos latinos e identificar os cambios fonéticos, morfolóxicos e semánticos producidos no curso da

súa evolución.

59

5. Identificar os aspectos máis importantes da historia do pobo romano e da súa presenza no noso país

e recoñecer as pegadas da cultura romana en diversos aspectos da civilización actual.

Con este criterio comprobarase o coñecemento do pasado romano, especialmente centrado na

Península Ibérica, e a constatación da súa vixencia no mundo actual. Posibles exercicios son o traballo

sobre fontes escritas e iconográficas, sobre pezas conservadas nos fondos museísticos e xacementos

arqueolóxicos, ou a procura nos medios de comunicación de referencias ao mundo romano.

6. Planificar e realizar, seguindo as pautas do profesorado, algún traballo de investigación sobre a

presenza do mundo romano no contorno, consultando as fontes directas (restos arqueolóxicos,

epigrafía, textos antigos) e utilizando as TIC como ferramenta de organización e comunicación dos

resultados.

Este criterio pretende verificar que o alumnado distingue no seu contorno os elementos do mundo

clásico, recoñecéndoos como herdanza do noso propio pasado, e que os interpreta correctamente

mediante a utilización selectiva de fontes diversas. Tamén trata de avaliar a capacidade de indagar

nas fontes directas e tomar contacto cos materiais ordenando os datos obtidos e elaborando o traballo

mediante o uso das TIC como ferramentas fundamentais. Neste sentido recoméndase o uso de páxinas

web, blogs, páxinas colaborativas, enciclopedias e dicionarios en liña, programas de presentacións e

outras ferramentas da internet.

7. Comentar narracións didácticas, novelas históricas, bandas deseñadas ou películas documentais e

de ficción relativas ao mundo romano.

Este criterio pretende que o alumnado practique o hábito da lectura comprensiva e a visión crítica de

películas documentais e de ficción relacionadas co mundo romano.

9.2. CONCRECIÓN DA CUALIFICACIÓN DO ALUMNADO

Non haberá probas de recuperación propiamente ditas, debido a que, ao levar un sistema de avaliación

continua onde a materia incluída no exame non é eliminada para a seguinte proba, o exame seguinte

recuperará o anterior, sempre tendo en conta a marcha xeral de cada alumno. Na última avaliación

valorarase o seu traballo en conxunto, partindo sempre da base da nota conseguida nesta última proba.

Trátase dunha avaliación continua, pero en cada trimestre farase como mínimo unha proba escrita.

En 1ª de Bacharelato a tradución valerá o 70% e o outro 30% restante corresponderá ás preguntas de

tipo teórico. Para que sexa considerada válida deberá ter unha presentación adecuada e ser

perfectamente lexible. Requírese unha expresión escrita correcta e ausencia de faltas de ortografía

(cada falta de ortografía restará 0’2).

As cualificacións faranse de forma numérica e sen decimais. Considérase cualificacións positivas

aquelas superiores o iguais a 5.

Os alumnos e o profesor decidirán de forma consensuada as datas para facer os exames, e a nota de

cada avaliación sairá de: proba/as escritas e probas quincenais escritas ou orais, traballos e lecturas

(90%), e a participación na clase e actitude persoal cara á materia (10%).

10. INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DE ENSINO E A PRÁCTICA

DOCENTE

60

O proceso de ensino e a práctica docente serán avaliados polo xefe do departamento, atendendo ao

cumprimento da programación adoptada e respectando os estándares de aprendizaxe establecidos,

seguindo a técnica chamada double-blind, aplicada, por unha banda, ao alumnado, é, por outra, ao

profesor que imparte a materia.

11. ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E

AVALIACIÓN DAS MATERIAS PENDENTES

Sendo a primeira vez que se imparte a materia no bacharelato, non é posible facer nin seguimento,

nin recuperación nin avaliación de materias pendentes.

12. MEDIDAS DE ATENCIÓN A DIVERSIDADE

Cada alumno/-a é diferente en intereses, capacidades, coñecementos previos e ritmos de aprendizaxe.

A optatividade da materia de latín, e a experiencia de cursos anteriores indican que o número de

alumnos matriculados nela soe ser reducido. Isto supón unha vantaxe para a atención personalizada

dos alumnos que permitirá o deseño de actividades individualizadas tanto para aqueles alumnos que

presenten dificultades na súa aprendizaxe como para aqueles que polas súas altas capacidades e

intereses requiran un ritmo máis avanzado que o do resto do grupo.

13. CONCRECIÓN DO ELEMENTOS TRANSVERSAIS QUE SE TRABALLARÁN

Tal como se recolle nos obxectivos xerais do proxecto educativo do noso centro, o obxectivo

fundamental é o exercicio da educación entendida como un proceso de maduración humana, que

estimule o interese polo estudio e o espírito de superación, e que fomente a integración social e a

realización individual, tanto intelectualmente como laboral do alumnado.

Así, desde esta materia tamén se quere transmitir unha serie de valores ao noso alumnado para que

os apliquen á súa vida cotiá. Entre outros valores traballaranse os seguintes:

A) Aprender a ser responsable. Explicar as responsabilidades que deben aprender a adquirir os

alumnos e alumnas para poder formarse máis axeitadamente como persoas:

Responsabilidade cun mesmo ou mesma.

Responsabilidade coas tarefas a desenvolver.

Responsabilidade no consumo.

Responsabilidade coa sociedade.

B) Aprender a ser respectuoso/a. Aportar información, reflexión e debate sobre os catro ámbitos nos

que debemos aplicar o respecto se queremos conseguir unha convivencia equilibrada:

Aprender a ser respectuoso cun mesmo ou mesma.

Aprender a ser respectuoso cas/cos demais.

61

Aprender a ser respectuoso co entorno.

Aprender a ser respectuoso coa diferenza.

C) Aprender a ser empático/a. Explicar a necesidade de ser quen de entender os/as demais, de

poñernos no seu lugar, para así, fortalecer as relacións humanas, fomentar a comunicación entre as

persoas e mellorar a sociedade. Poderían tratarse os seguintes temas:

Sensibilidade cas/cos demais.

Solidariedade e cooperación.

Amizade.

Civismo.

D) Aprender a autorregularse. Explicar a importancia do autocoñecemento. Se o alumnado se coñece

a si mesmo será capaz de controlar os seus impulsos negativos e poderá afrontar as contrariedades

cunha actitude máis positiva. Os puntos a traballar serían:

Autocoñecemento.

Autocontrol das emocións.

Aceptación das normas.

Alegría e optimismo.

14. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES

En colaboración co departamento de Grego, está programada a participación de todo o alumnado

matriculado nalgunha materia que este departamento imparte nas Xornadas de Teatro Grecolatino de

Lugo, que se veñen celebrando no mes de marzo. Proporase asistir a unha comedia (pola tarde), e de

mañá visitar o Lugo romano ou ven o castro de Viladonga. O obxectivo sería acercar ó alumnado ao

teatro grecolatino, de xeito que esta actividade lúdica serva para comprender mellor o mundo clásico;

visitar o Lugo romano, para que coñezan e comprendan o seu propio pasado ou visitar un castro celta

para comprender as culturas prerromanas.

15. MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN

DIDÁCTICA EN RELACIÓN CON RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESO DE MELLORA

Ao finalizar o curso en xuño, o departamento elaborará unha memoria final onde se recollerán os

seguintes puntos en relación a esta materia:

A) Porcentaxe do cumprimento da programación.

B) Xustificacións da parte da programación non impartida.

C) Modificacións introducidas durante o curso en relación coa programación didáctica.

D) Motivos das modificación feitas.

E) Propostas de melloras para a programación didáctica do próximo curso.

62

F) Análise dos resultados das avaliacións do alumnado en relación cos cursos anteriores

PROGRAMACIÓN DE SEGUNDO DE BACHARELATO

A continuación incorpórase a programación correspondente á materia de Latín do segundo curso de

bacharelato, continuación natural da de primeiro, polo que é de aplicación o establecido verbo das

competencias clave no apartado 2, ao que remitimos para evitar repeticións innecesarias, engadindo

soamente os estándares de apredizaxe concretos cando proceda.

En relación co proxecto lector, faise saber que a natureza da propias materia de Latín obvia a

dedicación dun apartado especial a este aspecto, tendo en conta que o currículos Da materia versa

case exclusivamente sobre a lectura, tanto nos seus obxectivos como nos seus contidos,

procedementos e criterios de avaliación. En canto á integración das tecnoloxías da información e

comunicación, traballarase cos recursos facilitados pola seguinte dirección:

http://clasicas.usal.es/portal_recursos/.

OBXECTIVOS XENERAIS

A materia Latín II contribuirá a que os alumnos desenvolvan, como resultado dos procesos de

aprendizaxe, as seguintes capacidades:

- Coñecer e utilizar a morfosintaxis e o léxico da lingua latina necesarios para a tradución e

interpretación de textos de complexidade moderada, con axuda do dicionario

- Identificar e interpretar etimologías latinas no vocabulario castelán e galego, así como no

vocabulario doutras linguas estudadascoñecidas

- Interpretar textos literarios, orixinais e traducidos, de complexidade gradual, captando a súa

estrutura e o seu contido conceptual

- Apreciar os valores éticos, estéticos e políticos do mundo latino a través dos seus textos

- Desenvolver técnicas de traballo intelectual mediante o comentario e o uso crítico de documentos,

bibliografía, material audiovisual, inscricións, etc.

CONTIDOS

PRIMEIRA AVALIACIÓN

1. Técnicas de tradución (LA2B5.1.1, LA2B5.2.1, LA2B5.3.1, LA2B5.4.1, LA2B5.5.1)

2. Función das palabras dentro da frase I (LA2B3.1.1, LA2B3.5.1)

3. A flexión nominal e verbal: particularidades I (LA2B2.1.1, LA2B2.2.1, LA2B2.3.1,

LA2B2.4.1, LA2B2.4.2, LA2B2.5.1)

4. Valor dos tempos e dos modos verbais: indicativo, subxuntivo, imperativo (LA2B2.5.2)

5. A subordinación: oracións completivas; oracións condicionais e concesivas (LA2B3.1.1,

LA2B3.2.1, LA2B3.3.1, LA2B3.4.1)

6. Os principais xéneros literarios latinos: épica e lírica. Autores máis representativos

(LA2B4.2.1)

63

7. Os modelos literarios latinos e a súa influencia nas literaturas europeas I: transmisión

(LA2B4.1.1)

8. A mitoloxía latina I (LA2B4.5.2)

9. Elementos esenciais do pensamento e da literatura latinos: a súa pervivencia a través do tempo

e a súa significación actual I (LA2B4.3.1, LA2B4.3.2)

10. Vocabulario de nova adquisición I (LA2B6.1.1)

11. Conexións etimológicas co léxico actual da técnica, da ciencia e da cultura nas linguas coas

que estea familiarizado o alumno I (LA2B6.2.1, LA2B6.2.2, LA2B6.3.1, LA2B6.4.1)

SEGUNDA AVALIACIÓN

1. Técnicas de tradución II (LA2B5.1.1, LA2B5.2.1, LA2B5.3.1, LA2B5.4.1, LA2B5.5.1)

2. Función das palabras dentro da frase II (LA2B3.1.1)

3. A flexión nominal e verbal: particularidades II (LA2B2.1.1, LA2B2.2.1, LA2B2.3.1,

LA2B2.4.1, LA2B2.4.2, LA2B2.5.1)

4. A subordinación: oracións temporais, causales e comparativas (LA2B3.1.1, LA2B3.2.1,

LA2B3.3.1, LA2B3.4.1)

5. Os principais xéneros literarios latinos: teatro. Autores máis representativos (LA2B4.2.1)

6. Os modelos literarios latinos e a súa influencia nas literaturas europeas II: transmisión

(LA2B4.1.1)

7. A mitoloxía latina II (LA2B4.5.2)


e a súa significación actual II (LA2B4.3.1, LA2B4.3.2)

9. Vocabulario de nova adquisición II (LA2B6.1.1)


que estea familiarizado o alumno II (LA2B6.2.1, LA2B6.2.2, LA2B6.3.1, LA2B6.4.1)

TERCEIRA AVALIACIÓN

1. Técnicas de tradución III (LA2B5.1.1, LA2B5.2.1, LA2B5.3.1, LA2B5.4.1, LA2B5.5.1)

2. Función das palabras dentro da frase III (LA2B3.1.1)

3. A flexión nominal e verbal: particularidades III (LA2B2.1.1, LA2B2.2.1, LA2B2.3.1,

LA2B2.4.1, LA2B2.4.2, LA2B2.5.1)

4. Valor dos tempos e dos modos verbais: particularidades (LA2B2.5.2)

5. A subordinación: oracións finais e consecutivas (LA2B3.1.1, LA2B3.2.1, LA2B3.3.1,

LA2B3.4.1)

6. Os principais xéneros literarios latinos: prosa. Autores máis representativos (LA2B4.2.1)

64

7. Os modelos literarios latinos e a súa influencia nas literaturas europeas III: transmisión

(LA2B4.1.1)

8. A mitoloxía latina III (LA2B4.5.2)


e a súa significación actual III (LA2B4.3.1, LA2B4.3.2)

10. Vocabulario de nova adquisición III (LA2B6.1.1)


que estea familiarizado o alumno III (LA2B6.2.1, LA2B6.2.2, LA2B6.3.1, LA2B6.4.1)

PROCEDEMENTOS

1. Identificación e análise, en textos latinos (na medida do posible, orixinais) dos elementos

básicos da morfología regular e irregular (nominal, pronominal e verbal) e da sintaxe da

subordinación.

Identificación das semellanzas e diferenzas do Latin co Galego e co Castelán.

2. Lectura comprensiva de obras ou fragmentos traducidos.

Interpretación de textos latinos e tradución dos mesmos ao Galego e ao Castelán.

Identificación e comentario dos elementos esenciais de textos de diversos xéneros literarios,

e recoñecemento das súas estruturas básicas.

Análise da estrutura morfosintáctica latina e da equivalente na lingua a que se traduce.

Resumo, oral ou escrito, do contido de textos latinos preferentemente narrativos, delimitando

os seus partes.

Utilización do dicionario.

Produción de textos breves escritos en latín, utilizando as estruturas propias da lingua latina.

3. Recoñecemento da orixe latina e da evolución fonética, morfológica e semántica no léxico das

linguas coñecidas polos alumnos, especialmente as romances, así como de palabras cunha clara

relación etimológica.

Comparación das linguas románicas coñecidas polos alumnos co Latín, de modo que se

deduzan regras de derivación a partir dunhas constantes observadas previamente.

Utilización de regras de derivación e composición para a formación de palabras galegas e

castelás.

Identificación do vocabulario específico de orixe grecolatino que é de uso habitual nas

disciplinas que se estudan no Bacharelato.

4. Identificación dos aspectos socioculturais máis importantes da historia do pobo romano e da

súa presenza na península Ibérica.

Identificación dos elementos esenciais dun texto literario (argumento, estrutura, etc.).

65

Diferenciación das ideas principais fronte ás secundarias en textos orixinais de distintos

xéneros literarios.

Planificación e realización de traballos de investigación sobre o rastro da romanización no

mundo actual (costumes, festas, tradicións, etc.) e sobre restos arqueolóxicos, inscricións, etc.,

manexando fontes de diversa índole.

AVALIACIÓN

Haberá tres avaliacións ao longo do curso, en cada unha das cales efectuaranse, como mínimo,

dúas probas.

Cada unha das probas mencionadas constará da tradución dun texto —coa axuda do

dicionario— de dificultade gradualmente ascendente a medida que se sucedan as probas en cuestión.

De acordo cos criterios que no apartado seguinte —a saber, criterios de avaliación— refírense,

a proba de tradución con dicionario poderá recibir unha cualificación máxima de 6 puntos.

Constará tamén, cada proba, da análise morfosintáctico dun texto sen dicionario, escollido

entre os textos traducidos en clase polos alumnos.


a proba de análise morfosintáctico sen dicionario poderá recibir unha cualificación máxima de 3

puntos.

Constará, tamén, cada proba, dunha comprobación dos coñecementos de natureza histórica,

filosófica, social, cultural eou literaria dos alumnos.


a proba de comprobación de coñecementos de natureza histórica, filosófica, social, cultural eou

literaria podrá recibir unha cualificación máxima de 1 punto.

Será requisito indispensable para superar a materia obter, como mínimo, unha cualificación

de 3 puntos na proba de tradución con dicionario, unha cualificación de 1,5 puntos na proba de análise

morfosintáctico sen dicionario, e unha cualificación de 0,5 puntos na proba restante.

A natureza das probas de tradución con dicionario e de análise morfosintáctico sen dicionario

será continua e progresiva, isto é, a superación dunha determinada proba levará a recuperación de

precédenastes. Respecto da proba restante, non se poderá obter unha cualificación final de aprobado,

como mínimo, sen superar todas e cada unha delas, é dicir, sen obter, cando menos, unha cualificación

de 0,5 puntos sobre 1 punto en todas e cada unha das probas.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN

En cada avaliación tratarase de constatar a capacidade dos alumnos para:

- identificar e analizar en textos latinos orixinais os elementos da morfología e da sintaxe da frase e

apreciar variantes e coincidencias con outras linguas coñecidas polo alumnado.

- resumir, oralmente ou por escrito, textos latinos, elaborando esquemas básicos do seu contido e

diferenciando as ideas principais das secundarias.

66

- verter ás linguas galega ou castelá, parcial ou totalmente e de modo coherente, textos latinos

procedentes de autores clásicos ou medievais pertencentes a diversos xéneros literarios.

- recoñecer no léxico das linguas romances faladas no Estado ou nas faladas polo alumnado a orixe

latina e a súa evolución fonética, morfológica e semántica, e deducir regras básicas de derivación e

composición.

- identificar os aspectos máis importantes da historia do pobo romano e da súa presenza na península

Ibérica, e constatar a pervivencia dos seus elementos socioculturais no mundo actual.

- relacionar os elementos fonéticos, morfológicos, sintácticos e léxicos fundamentais constitutivos do

latín e doutras linguas coñecidas polo alumnado e as súas estruturas sintácticas.

- identificar e comentar os elementos esenciais de textos de diversos xéneros literarios e recoñecer as

súas estruturas básicas.

LATÍN II

CONTIDOS MÍNIMOS

Seguidamente faise unha relación daqueles contidos imprescindibles para que, ben en xuño,

ben en setembro, ben en convocatorias posteriores, os alumnos poidan obter, cando menos, a

cualificación de aprobado:

Demostración de aptitude a través dunha tradución "razoable" dun texto de aproximadamente cinco

liñas de extensión.

Análise morfosintáctico dun texto.

Comentario lingüístico-literario do texto de que se trate.

Principais xéneros literarios: épica e lírica; teatro; prosa

D. Pablo García-Pombo Fernández

67

Departamento de Grego

68

Grego. 1º de Bacharelato

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave

d

g

h

Marco xeográfico da lingua

grega.

Coñecer e localizar en mapas

o marco xeográfico da lingua

grega.

Localiza nun mapa o marco xeográfico en

que ten lugar o nacemento da lingua grega

e a súa expansión.

CD

CSC

a

g

h

Familias lingüísticas. O

indoeuropeo.

Explicar a orixe da lingua

grega a partir do indoeuropeo

e coñecer os principais

grupos lingüísticos que

compoñen a familia das

linguas indoeuropeas.

Explica a orixe da lingua grega e a

relación coas outras linguas da familia

indoeuropea.

CAA

CCEC

Enumera e localiza nun mapa as

principais ramas da familia das linguas

indoeuropeas.

CD

CCL

g

h

Familias lingüísticas. O

indoeuropeo.

Entender o concepto de

familia lingüística e de

indoeuropeo.

Explica o concepto de familia lingüíistica. CCL

Identificar o indoeuropeo

como a lingua nai da maioría

das linguas faladas en Europa

hoxe en día.

Define o concepto de indoeuropeo e

explica o proceso de creación do termo.

CCL

Establece a filiación das linguas de

Europa delimitando nun mapa a zona de

orixe e zonas de expansión.

CD

CCL

d

h

n

Historia da lingua grega: desde

micénico ata o grego moderno.

Coñecer as etapas da historia

da lingua grega.

Coñece as etapas da evolución da lingua

grega, desde o micénico ata o grego

moderno.

CCL

Bloque 1. Lingua grega

69

d

h

n



Identificar exemplos de

escritura micénica e

alfabética.

Identifica a escritura Lineal B como un

silabario, e a evolución dos caracteres do

alfabeto.

CCL

d

h

n



Recoñecer a evolución da

lingua grega ata chegar ao

momento actual.

Coñece a pronuncia da lingua grega

moderna e utiliza algunas palabras e

expresións básicas.

CCL

d

n

Variedades dialectais. Recoñecer a división

dialectal da lingua grega e

identificar a súa expansión

xeográfica.

Sitúa nun mapa as diversas variedades

dialectais da lingua grega.

CCL

CS

Bloque 2. Sistema de lingua grega: elementos básicos

a

d

g

h

Orixes da escritura. Sistemas de

escritura.

Coñecer diferentes sistemas

de escritura e distinguilos do

alfabeto.

Recoñece diferentes tipos de escritura

segundo a súa orixe e tipoloxía e

describindo os trazos que distinguen a uns

doutros.

CCL

a

d

g

h

Orixes e evolución do alfabeto

grego.

Coñecer a orixe do alfabeto

grego, a súa influencia e a

súa relación con outros

sistemas de escritura usados

na actualidade

Explica a orixe do alfabeto grego e

describe a evolución dos seus signos a

partir da adaptación dos signos do

alfabeto fenicio.

CCL

Explica a orixe e a evolución dos

sistemas de escritura de diferentes

linguas, partindo do alfabeto grego, e

sinala as adaptacións que se producen en

cada unha delas.

CCL

70

a

d

e

Caracteres do alfabeto grego. Coñecer os caracteres do

alfabeto grego na súa forma

minúscula e maiúscula,

escribilos e lelos coa

pronuncia correcta.

Identifica e nomea correctamente os

caracteres que forman o alfabeto grego,

na súa forma minúscula e maiúscula, e

escríbeos e leos correctamente.

CCL

d

e

f

Clasificación dos fonemas:

pronuncia.

Recoñecer o cadro

clasificatorio dos fonemas da

lingua grega xunto coa súa

Sitúa todos os fonemas da lingua grega no

cadro clasificatorio dos fonemas e sabe

describilos desde o punto e o modo de

CCL

pronuncia. articulación.

d

e

f

Transcrición de termos dos

caracteres gregos.

Coñecer e aplicar as normas

de transcrición para

transcribir termos gregos ao

abecedario galego e castelán.

Coñece e aplica as normas de transcrición

para transcribir termos gregos ao

abecedario galego e castelán.

CCL

d

e

f

Signos diacríticos e de

puntuación.

Coñecer os acentos, espíritos

e demais signos diacríticos e

de puntuación, o seu valor e a

súa colocación.

Coñece o valor e colocación dos acentos,

espíritos e demais signos diacríticos e de

puntuación.

CCL

Bloque 3. Morfoloxía

d

e

f

O grego, lingua flexiva. Tipos

de palabras: variables e

invariables.

Coñecer o concepto de

flexión lingüística.

Distingue unha lingua flexiva doutra non

flexiva.

CCL

71

d

e

f

i

O grego, lingua flexiva. Tipos

de palabras: variables e

invariables.

Distinguir e clasificar as

categorías de palabras a partir

do seu enunciado.

Distingue palabras variables e invariables,

explica as características que permiten

identificalas e define criterios para

clasificalas.

CCL

d

e

f

Formantes das palabras.

Coñecer, identificar e

distinguir os formantes das

palabras.

Identifica e distingue en palabras

propostas os seus formantes, sinalando e

diferenciando lexemas e afixos, e

buscando exemplos doutros termos nos

que estean presentes.

CCL

CAA

d

e

f

Concepto de declinación:

declinacións gregas.

Enunciado e paradigmas.

Comprender o concepto de

declinación/ flexión.

Enuncia correctamente diversos tipos de

palabras en grego, distinguíndoos a partir

do seu enunciado e clasificándoos

segundo a súa categoría e declinación.

CCL

d

e

f

Flexión nominal e pronominal.

Coñecer as declinacións,

encadrar as palabras dentro

da súa declinación, declinalas

correctamente, e analizar e

traducir formas nominais e

pronominais.

Declina palabras e sintagmas en

concordancia, aplicando correctamente

para cada palabra o paradigma de flexión

correspondente.

CCL

Analiza desde o punto de vista

morfolóxico substantivos, adxectivos,

determinantes e sintagmas de

concordancia, e tradúceos correctamente

ao galego e/ou ao castelán.

d

e

f

Sistema verbal grego. Verbos

temáticos e atemáticos.

Conxugar correctamente as

formas verbais

estudadas,analizalas

morfoloxicamente e

traducilas.

Declina e/ou conxuga correctamente

palabras propostas segundo a súa

categoría, e explica e ilustra con

exemplos as características que

diferencian os coneptos de conxugación e

declinación

CCL

72

Clasifica verbos segundo o seu tema, e

describe os trazos polos que se recoñecen

os modelos de flexión verbal.

CCL

Explica o uso dos temas verbais gregos e

identifica correctamente as formas

derivadas de cada un deles.

CCL

d

e

f

Formas verbais persoais e non

persoais.

Diferenciar entre formas

persoais e non persoais do

verbo e recoñecer as

categorías gramaticais

presentes en cada unha

delas.

Distingue formas persoais e non persoais

dos verbos, explica os trazos que

permiten identificalas e define criterios

para as clasificar.

CCL

Bloque 4. Sintaxe

d

e

Casos gregos. Coñecer e analizar as función

das palabras na oración

Analiza morfolóxica e sintacticamente

frases e textos sinxelos identificando

CCL

f

h

i

correctamente as categorías gramaticais ás

que pertencen as diferentes palabras e

explicando as funcións que realizan no

contexto

d

e

f

h

i

Casos gregos. Coñecer e identificar os

nomes dos casos gregos e as

súas funcións na oración, e

saber traducir adecuadamente

os casos á lingua materna.

Enumera correctamente os nomes dos

casos que existen na flexión nominal

grega, explica as súas funcións dentro da

oración e ilustra con exemplos a forma

adecuada de traducilos.

CCL

73

e

f

Concordancia.

Coñecer o concepto de

concordancia tanto nominal

(caso, xénero e número),

verbal (número e persoa).

Coñece e aplica a concordancia entre

nomes e determinantes nominais, así

como entre verbos e suxeitos.

CCL

e

f

Elementos da oración. Recoñecer os elementos da

oración: suxeito, predicado,

atributo, complementos, etc.

Analiza correctamente casos e funcións

para poder recoñecer cada elemento da

oración.

CCL

e

f

Oración simple: oracións

atributivas e predicativas.

Recoñecer e clasificar os

tipos de oración simple.

Compara e clasifica diferentes tipos de

oracións simples, e identifica e explica en

cada caso as súas características.

CCL

e

f

Oracións compostas. Distinguir as oracións

simples das compostas.

Compara e clasifica diferentes tipos de

oracións compostas, diferénciaas con

precisión das oracións simples e explica

en cada caso as súas características.

CCL

e

f

Construcións de infinitivo Coñecer as funcións das

formas de infinitivo nas

oracións.

Identifica as función das formas de

infinitivo dentro da oración, comparando

exemplos do seu uso.

CCL

f

e

Construcións de infinitivo. Identificar as construcións de

infinitivo concertado e non

concertado.

Recoñece, analiza e traduce

correctamente as construcións de

infinitivo concertado e non concertado,

relacionándoas con

CCL

construcións análogas noutras linguas que

coñece.

e

f

Construcións de participio. Coñecer as funcións das

formas de participio nas

oracións.

Identifica as función das formas de

participio dentro da oración, comparando

exemplos do seu uso.

CCL

74

e

f

Construcións de participio. Identificar as construcións de

participio concertado e non

concertado

Recoñece, analiza e traduce

correctamente as construcións de

participio concertado e non concertado,

relacionándoas con construcións análogas

noutras linguas que coñece.

CCL

d

e

f

g

i

Análise e tradución de frases e

textos.

Coñecer, comprender e

utilizar os elementos

morfolóxicos da lingua

grega, e iniciarse na

interpretación e na tradución

de textos de dificultade

progresiva.

Identifica e relaciona elementos

morfolóxicos da lingua grega para realizar

a análise e a tradución de textos sinxelos.

CCL

d

e

f

g

i

Análise e tradución de frases e

textos.

Identificar e relacionar

elementos sintácticos da

lingua grega que permitan a

análise e a tradución de

textos sinxelos.

Identifica na análise de frases e textos de

dificultade graduada elementos sintácticos

propios da lingua grega, relacionándoos

para traducilos cos seus equivalentes en

galego e/ou en castelán.

CCL

Bloque 5. Grecia: historia, cultura, arte e civilización

g

h

Períodos da historia de Grecia. Coñecer os feitos históricos

dos períodos da historia de

Grecia, encadralos no seu

período correspondente e

realizar eixes cronolóxicos.

Describe o marco histórico no que xorde

e se desenvolve a civilización grega,

sinalando distintos períodos dentro del e

identificando en cada un as conexión con

outras civilizacións

CSC

CD

CCEC

g Períodos da historia de Grecia. Coñecer os feitos históricos. Pode elaborar eixes cronolóxicos nos que CD

h dos períodos da historia de

Grecia, encadralos no seu

se representan fitos históricos relevantes,

consultando ou non fontes de

información.

CMCCT

75

período correspondente e

realizar eixes cronolóxicos.

Distingue as etapas da historia de Grecia,

explicando os seus trazos esenciais e as

circunstancias que interveñen no paso de

unas a outras.

CCEC

Sabe enmarcar determinados feitos

históricos na civilización e no período

histórico correspondente, póndoos en

contexto e relacionándoos con outras

circunstancias contemporáneas.

CCEC

a

b

h

m

Organización política e social

de Grecia.

Coñecer e comparar as

principais formas de

organización política e social

da antiga Grecia.

Describe os principais sistemas políticos

da antiga Grecia e compáraos entre eles,

establecendo semellanzas e diferenzas, e

cos actuais.

CSC

Describe a organización da sociedade

grega, explica as características das clases

sociais e os papeis asignados a cada unha,

relaciona estes aspectos cos valores

cívicos da época e compáraos cos actuais.

CSC

c

h

A familia.

Coñecer a composición da

familia e os papeis asignados

aos seus membros.

Identifica e explica os papeis que

desempeña dentro da familia cada un dos

seus membros, analizando a través deles

estereotipos culturais da época e

comparándoos cos actuais.

CSC

c

h

l

Traballo e lecer: oficios,

ciencia e técnica. Festas e

espectáculos.

Identificar as principais

formas de traballo e de lecer

da antigüidade.

Identifica e describe formas de traballo e

relaciónaas cos coñecementos científicos

e técnicos da época, explicando a súa

influencia no progreso da cultura

CMC

CSC

CSIEE

76

occidental.

Describe as principais formas de lecer da

sociedade grega e analiza a súa finalidade,

os grupos aos que van dirixidas e a súa

función no desenvolvemento da

identidade social.

CSC

c

h

Mitoloxía e relixión.

Coñecer os principais deuses

da mitoloxía.

Pode nomear coa súa denominación grega

e latina os principais deuses e heroes da

mitoloxía grecolatina, e sinalar os trazos

que os caracterizan, os seus atributos e o

seu ámbito de influencia.

CCL CCEC

c

h

ñ

Mitoloxía e relixión. Coñecer os deuses, os mitos e

os heroes gregos, e establecer

semellanzas diferenzas entre

os mitos e os heroes antigos e

os actuais.

Identifica dentro do imaxinario mítico

deuses, semideuses e héroes e explica os

principais aspectos que os diferencian.

CCEC

Recoñece e ilustra con exemplos o

mantemento do mítico e da figura do

heroe na nosa cultura, analizando a

influencia da tradición clásica neste

fenómeno e sinalando as semellanzas e as

principais diferenzas entre ambos os

tratamentos, asociándoas a outras

características culturais propias de cada

época.

CCEC

77

Recoñece referencias mitolóxicas directas

ou indirectas en diferentes manifestacións

artísticas, e describe, a través do uso que

se fai destas, os aspectos básicos que en

cada caso se asocian á tradición

grecolatina.

CCEC

c

h

ñ

Mitoloxía e relixión. Coñecer e comparar as

características da

relixiosidade e relixión grega

coas actuais.

Explica as principais características da

relixión grega e establece comparacións

con manifestacións relixiosas propias

doutras culturas.

CCEC

Bloque 6. Textos

e

f

g

i

Iniciación ás técnicas de

tradución.

Coñecer e aplicar os

coñecementos fonolóxicos,

morfolóxicos, sintácticos e

léxicos da lingua grega para a

interpretación e a tradución

coherente de frases ou textos

de dificultade progresiva.

Utiliza adecuadamente a análise

morfolóxica e sintáctica de textos de

dificultade graduada para efectuar

correctamente a súa tradución.

CCL

e

f

g

i


tradución.

Utilizar con corrección

manuais e dicionarios, e

recoñecer e analizar toda a

información que

proporcionan.

Utiliza correctamente o dicionario para

localizar o significado de palabras que

entrañen dificultade, identificando entre

varias acepcións o sentido máis axeitado

para a tradución do texto.

CCL

78

Utiliza mecanismos de inferencia para

comprender textos de forma global.

CAA

CCL

e

f

g

i


retroversión e comentario de

textos.

Coñecer e aplicar os

coñecementos adquiridos

para a retroversión de frases

ou textos de dificultade

progresiva.

Traduce do grego ao galego e/ou ao

castelán frases e textos sinxelos.

CCL

e

f

g


retroversión e comentario de

textos.

Comentar desde o punto de

vista lingüístico e literario os

textos propostos

Utiliza os coñecementos adquiridos para

facer comentarios dos textos.

CAA

CCL

e

f

Análise morfolóxica e

sintáctica. Comparación de

estruturas gregas coas da

lingua propia.

Comparar as estruturas

gregas coas da lingua propia,

e establecer semellanzas e

diferenzas.

Compara estruturas gregas coas da lingua

propia, e establece semellanzas e

diferenzas.

CCL

e

g

Lectura comprensiva de textos

traducidos.

Realizar, a través dunha

lectura comprensiva, análise

e comentario do contido e da

estrutura de textos gregos

orixinais, adaptados ou

traducidos.

Elabora mapas conceptuais e estruturais

dos textos propostos, localizando o tema

principal e distinguindo as súas partes.

CCL

CCEC

d

e

g

Lectura comparada e

comentario de textos en lingua

grega e na lingua propia.

Realizar pequenos coloquios

en grego con frases sinxelas e

de dificultade progresiva.

Mantén un sinxelo diálogo en grego sobre

a base dun tema previamente acordado

CCL

d

g

Produción de textos propios

breves en lingua grega.

Redactar pequenos textos en

lingua grega de produción

propia.

Redacta frases sinxelas ou pequenos

textos en grego sobre un tema proposto.

CCL

79

Bloque 7. Léxico

e

f

Vocabulario básico grego:

léxico de uso frecuente e

principais prefixos e sufixos.


traducir o léxico grego: as

palabras de maior frecuencia

e os principais prefixos e

sufixos

Deduce o significado de palabras gregas

non estudadas a partir de palabras da súa

propia lingua ou do contexto.

CCL

Identifica e explica as palabras de maior

frecuencia e os principais prefixos e

sufixos, e tradúceos á propia lingua.

CCL


propostas os seus formantes, sinala e

diferencia lexemas e afixos, e procura

CCL

exemplos doutros termos nos que estean

presentes

e

f

Descomposición de palabras

nos seus formantes.

Descompor unha palabra nos

seus formantes, e coñecer o

seu significado en grego para

aumentar o caudal léxico e o

coñecemento da lingua

propia.

Descompón os formantes das palabras e

recoñece o significado dos elementos de

orixe grega.

CCL

e

f

Helenismos máis frecuentes

do vocabulario común e do

léxico especializado, e o seu

mantemento: termos

patrimoniais, cultismos e

neoloxismos.

Recoñecer os helenismos

máis frecuentes do

vocabulario común e

remontalos aos étimos gregos

orixinais.

Identifica os helenismos máis frecuentes

do vocabulario común e explica o seu

significado remitíndose aos étimos gregos

orixinais.

CCL

80

ef Identificación de lexemas,

sufixos e prefixos helénicos

usados na lingua propia.

Identificar e coñecer os

elementos léxicos e os

procedementos de formación

do léxico grego (derivación e

composición) para entender

mellor os procedementos de

formación de palabras nas

linguas actuais.

Identifica a etimoloxía e coñece o

significado das palabras de léxico común

da lingua propia.

CCL

e

f

Familias etimolóxicas e

semánticas.

Relacionar palabras da

mesma familia etimolóxica

ou semántica

Relaciona distintas palabras da mesma

familia etimolóxica ou semántica.

CCL

Grego II, 2º de bacharelato

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave

Bloque 1. Lingua grega

e

f

h

Dialectos antigos, dialectos

literarios e koiné.

Coñecer as orixes dos

dialectos antigos e

literarios,clasifícalos e

localízalos nun mapa.

Delimita ámbitos de influencia dos

distintos dialectos, situando con precisión

puntos xeográficos, ciudades ou restos

arqueolóxicos coñecidos pola súa

relevancia histórica.

CCL

CD

CCEC

81

d

f

Do grego clásico ao grego

moderno.

Comprender a relación

directa entre o grego clásico

e o moderno, e sinalar algún

trazos básicos que permiten

percibir este proceso de

evolución.

Compara termos do grego clásico e os

seus equivalentes no grego moderno,

constatando as semellanzas e as

diferenzas que existen entre uns e outros e

analizando a través destas as

características xerais que definen o

proceso de evolución.

CCL

CAA

Recoñecer a evolución da

lingua grega ata chegar ao

momento actual nos aspectos

fonéticos, morfosintáctico e

léxico.

Coñece a pronuncia da lingua grega

moderna e utiliza algunas palabras e

expresións básicas.

CCL

Bloque 2. Morfoloxía

d

e

f

Revisión da flexión nominal e

pronominal: formas menos

usuais e irregulares.

Identificar, analizar, traducir

e efectuar a retroversión de

calquera tipo de formas

nominais e pronominais.

Recoñece con seguridade e axudándose

co diccionario calquera tipo de formas

nominais e pronominais, declínaas e

sinala o seu equivalente en galego e/ou en

castelán.

CCL

d

e

Revisión da flexión verbal:

conxugación atemática. Modos

Identificar, conxugar,

traducir e efectuar a

retroversión de

Recoñece con seguridade e axudándose

co diccionario calquera tipo de formas

CCL

f verbais. calquera tipo de formas

verbais.

verbais, conxúgaas e sinala o seu

equivalente en galego e/ou en castelán.

82

d

e

f

Análise morfolóxica. Coñecer as categorías

gramaticais.

Nomea e describe as categorías

gramaticais, sinalando as características

que as distinguen.

CCL

d

e

f

Análise morfolóxica. Coñecer, identificar e

distinguir os formantes das

palabras.


propostas os seus formantes, sinalando e

diferenciando lexemas e afixos, e procura

exemplos doustros termos nos que estean

presentes

CCL

d

e

f

Análise morfolóxica. Realizar a análise

morfolóxica das palabras dun

texto grego.

Sabe determinar a forma, a clase e a

categoría gramatical das palabras dun

texto, detectando correctamente coa

axuda do diccionario os morfemas que

conteñen información gramatical..

CCL

Bloque 3. Sintaxe

d

e

f

Estudo pormenorizado da

sintaxe nominal e pronominal.

Recoñecer os valores dos

casos e os usos sintácticos do

sistema pronominal.

Recoñece os valores dos casos gregos e

os usos dos pronomes en frases e textos

propostos.

CCL

a

d

e

Estudo pormenorizado da

sintaxe nominal e pronominal.

Recoñecer os usos das

preposicións e dos

complementos

circunstanciais.

Recoñece os valores das preposicións e

identifica os complementos

circunstanciais.

CCL

d

e

f

Usos modais.

Coñecer e identificar os usos

modais propios da lingua

grega.

Coñece, identifica e traduce

correctamente os usos modais propios da

lingua grega.

CCL

d

e

Tipos de oracións e

construcións sintácticas.

Recoñecer e clasificar as

oracións e as construcións

Recoñece e clasifica oracións e

construcións sintácticas.

CCL

83

f sintácticas.

d

e

f

Oración composta. Formas de

subordinación.

Recoñecer os nexos

subordinantes e os tipos de

oracións subordinadas.

Recoñece, clasifica, analiza e traduce

correctamente os nexos subordinantes.

CCL

d

e

f

i

Oración composta. Formas de

subordinación.

Coñecer as función das

formas non persoais do verbo

Identifica formas non persoais do verbo

en frases e textos, tradúceas

correctamente e explica as súas funcións.

CCL

Coñece, analiza e traduce correctamente

as construcións de participio,

relacionándoas con construcións análogas

noutras linguas que coñeza.

CCL

d

e

f

i

Análise, tradución e

interpretación de textos.

Relacionar e aplicar

coñecementos sobre

elementos e construcións

sintácticas da lingua grega en

interpretación e tradución de

textos clásicos

Recoñece, distingue e clasifica os tipos de

oracións e as contrucións sintáctivcas

gregas, relacionándoas con construcións

análogas noutras linguas que coñeza.

CCL

Identifica na análise de frases e textos de

dificultade graduada elementos

sintácticos propios da lingua grega,

relacionándoos para traducilos cos seus

equivalentes en galego e castelán.

CCL

Bloque 4. Literatura

d

e

h

i

n

Xéneros literarios: épica,

historiografía, drama (traxedia

e comedia), lírica, oratoria e

fábula.

Coñecer as características

dos xéneros literarios gregos,

os seus autores e obras máis

representativas, e as súa

influencias na literatura

posterior.

Describe as características esenciais dos

xéneros literarios gregos, e identifica e

sinala a súa presenza nos textos

propostos.

CCL

CCEC

84

d

e



Analizar, interpretar e situar

no tempo textos mediante

Realiza eixes cronolóxicos e sitúa neles

autores, obras e outros aspectos

CMCCT

CCEC

h

i

n


fábula .

lectura comprensiva,

distinguindo o xénero

literario ao que pertencen, as

súas características esenciais

e a súa estrutura, se a

extensión da pasaxe elixida o

permite.

relacionados coa literatura grega.

Distingue o xénero literario ao que

pertence un texto, as súas características e

a súa estrutura.

CCL

d

e

h

i

n




fábula.

Coñecer os fitos esenciais da

literatura grega como base da

literatura e da cultura europea

e occidental.

Explora a conservación dos xéneros e os

temas literarios da tradición grega

mediante exemplos da literatura

contemporánea e analiza o uso que se fixo

deles.

CCL

CCEC

dehin Xéneros literarios: épica,



fábula.

Establecer relación e

paralelismos entre a literatura

clásica e a posterior.

Pode establecer relación e paralelismos

entre a literatura grega e a posterior.

CCEC

d

e

h

i




fábula.

Coñecer os autores

fundamentais da literatura

coas súas obras principais.

Nomea autores representativos da

literatura grega, encádraos no seu

contexto cultural e cita e explica as súas

obras máis coñecidas.

CCED

CD

Bloque 5. Textos

85

d

e

f

n

Tradución e interpretación de

textos gregos.


relacionar os elementos

morfolóxicos da lingua grega

en interpretación e tradución

de textos gregos.

Utiliza adecuadamente a análise

morfolóxica e sintáctica de textos gregos

para efectuar correctamente a súa

tradución.

CCL

d

e

g

Uso do dicionario

Utilizar o diccionario e

procurar o termo máis

apropiado na lingua propia

para a tradución do texto

Utiliza con seguridade e autonomía o

diccionario para a tradución de textos e

identifica en cada caso o termo máis

apropiado na lingua propia en función do

CCL

CD

contexto e do estilo empregado polo/a

autor/a.

d

e

f

Comentario e análise filolóxica

de textos de grego clásico

orixinais, preferiblemente en

prosa.

Realizar a tradución, a

interpretación e o comentario

lingüístico, literario e

histórico de textos de grego

clásico.

Aplica os coñecementos adquiridos para

realizar comentario lingüístico, literario e

histórico de textos.

CCL

CCEC

a

d

h

n

Coñecemento do contexto

social, cultural e histórico dos

textos traducidos.

Coñecer o contexto social,

cultural e histórico dos textos

traducidos.

Identifica o contexto social, cultural e

histórico dos textos propostos, partindo de

referencias tomadas dos propios textos e

asociándoas con coñecementos adquiridos

previamente.

CSC

CCEC

n

d

n

Identificación das

características formais dos

textos.

Identificar as características

formais dos textos.

Recoñece e explica as partir de elementos

formais o e o propósito do texto.

CCL

Bloque 6. Léxico

86

d

e

f

Helenismos máis frecuentes do

léxico especializado e común.

Recoñecer os helenismos

máis frecuentes do

vocabulario comín e do

léxico especializado, e

remontalos aos étimos gregos

orixinais.

Identifica os helenismos máis frecuentes

do vocabulario común e do léxico

especializado, e explica o seu significado

a partir dos étimos gregos orixinais.

CCL

d

e

f

Helenismos máis frecuentes do

léxico especializado e común.

Identificar a etimoloxía e

coñecer o significado das

palabras de orixe grega da

lingua propia ou de outras,

obxecto de estudo de léxico

común e especializado.

Deduce e explica o significado de

palabras da propia lingua ou de outras,

obxecto de estudo, a partir dos étimos

gregos dos que proceden.

CCL

d

e

f

n

Ampliación de vocabulario

básico grego: linguaxe literaria

e filosófica.


traducir o léxico grego.

Explica o significado de termos gregos

mediante termos equivalentes en galego

ou en castelán.

CCL

Deduce o significado de palabras gregas

non estudadas a partir do contexto ou de

palabras da súa lingua ou doutras que

coñeza.

CCL

d

e

f

Ampliación de vocabulario

básico grego: linguaxe literaria

e filosófica.

Relacionar palabras da

mesma familia etimolóxica

ou semántica.

Comprende e explica a relación entre

termos pertencentes á mesma familia

etimolóxica ou semántica

CCL

d

e

f

Etimoloxía e orixe das palabras

da propia lingua.

Recoñecer a etimoloxía e

evolución das palabras da

propia lingua.

Recoñece e distingue cultismos, termos

patrimoniais e neoloxismos a partir do

étimo grego, e explica as evolucións que

se producen nun caso e en outro.

CCL

87

d

e

f

Descomposición de palabras

nos seus formantes.

Recoñecer e identificar os

elementos léxicos e os

procedementos de formación

do léxico grego, a derivación

e a composición, para entendr

mellor os procedementos de

formación de palabras nas

linguas actuáis.

Descompón palabras tomadas tanto do

grego antigo como da lingua propia nos

seus formantes e explica o seu

significado.

CCL

Sabe descompor unha palabra nos seus

formantes e coñecer o seu significado en

grego, para aumantar o caudal léxico e o

coñecemento da lingua propia.

CCL

programaciÓn departamento de grego · o departamento de grego é pluripersonal e o xefe do...

Documents