página_12 __ el país __ la cuestión intelectual

Upload: eduardo-escudero

Post on 14-Jan-2016

222 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

Página_12 __ El País __ La Cuestión Intelectual

TRANSCRIPT

  • 24/6/2015 Pgina/12::Elpas::Lacuestinintelectual

    http://www.pagina12.com.ar/imprimir/diario/elpais/127553020150623.html 1/2

    Imprimir | Regresaralanota

    Elpas | Martes,23dejuniode2015

    Opinin

    LacuestinintelectualPorHoracioGonzlez*

    Ningnproblemadelavidaintelectualpodraevitarseconunasimpleanulacindelapalabraintelectual.Nomerefieroalosintelectualesencuantoentidadesabstractasaserinvocadasparalacuestinquefuere,sinoalatentacinfrecuentederechazarlacuestinintelectualcomotemaperturbadordelapoltica,elquelaalejadesusdecisionesprcticas.Enverdad,completasformacionespolticasdenotablepersistencia,hanosciladoentrelacrticaalosintelectuales(deespaldasalarealidad)ylaepisdicaaceptacindeunpapelimportanteparaellos(precisamosdenuestrosintelectuales).Demanerapositiva,osinoporelreverso,lasprcticasintelectualesconstituyenelbastidordelapoltica.Porquenoesqueprimeroexistanintelectualesnigruposintelectuales,sinoquehayciertosproblemasdelapolticaydelconocimientoquealseridentificados,reclamanuntratamientoqueinevitablementeexigedelavidaintelectualcomn.Quieneslostratanconesaconcienciasonintelectuales,nodeunmodoinmutableyparasiempre,niporquehayanledoaLukcs,aGramscioaCarlosAstrada,sinoquelosonantelaexigenciadetratardentrodeciertoniveldeconceptualizacinlosnudosdelahistoriaquenosinteresan.Encualquierdiscusinquepodraversarsobreunproblematcnico,sienalgnmomentosesientequesetocanpuntosesencialesdelodemasiadamentehumano,estamostambinanteunejerciciopropiodelacondicinintelectual.

    Deestemodo,nosetratadequehayintelectualesaisladamenteloshaysinodequetodoproblemahistricopolticoconsistentereclamauntratamientoquenopuededejardepasarporlacuestinintelectual.Estoes,nopuededejardeserproblematizadoydiscutidosinoserecurrealahistoriadelproblema,alosmodosenqueapareciencoyunturassimilares,alasformulacionesquerecibienocasioneshomlogas,alossupuestoscognoscitivosquevisibleoinvisiblementelosustentaronorefutaron.Hayunahistoriadelosproblemas,ciertasencrucijadaspolticas,econmicasodelaexistenciasocialcolectiva,queensutrasfondontimotienenlanaturalezadeserpartedeunaconfiguracintericaqueesrecurrenteypermaneceencubierta.Noesnecesarioqueanteellasehagapresenteelclsicointelectualdeveladordeenmascaramientossinoquecualquieresprituavizorpuededesentraarlasarmazonesenmascaradasdelorealdetrsdeloreal.Enverdad,vivimosunasituacindondeelintersporlapolticaseexpresaenunadivisinentrelosmsolosmenospredispuestosadespejarlassuperficieslitrgicasvisibles,respectodelostejidoshistricosdefondo,aparentementeinescrutables.

    Perononecesariamenteellossonlosintelectuales,sinoquelosintelectualessonforjadospordistintostiposdeintervencionesenactoqueescindenunaopininsobrecualquierproblema.Deotramanera,sonlainnumerablecantidaddeindividuosqueconsusargumentaciones,susmodosexpresivos,susinevitablesignorancias,susperturbacionesdiscursivas,vanreconociendolanaturalezacompleja,inciertaymuchasvecescontingentedeunproblemaqueseparalasfraccionesdeloqueparecalasolidezdeunmbitocolectivo.Entonces,formulanopinindeunmodoquevoluntariaoinvoluntariamentenosponefrentealacuestinintelectualentendidacomounaesgrimaquevarecorriendolosdesgajamientossucesivosdeuntema.Porunerrorcomprensible(comprensibleentrminosdeunalargahistoria,yamuybienanalizadaporinfinidaddeautoresclsicos)secreequelaopininpolticadebesurgirdeunclculodeoportunidadesdondeesobligatoriosuprimirtodoloquesupuestamentesobra,yaseaporquepuedeserutilizadoporlosotros,yaseaporqueresultaincomprensibleparalasmasas,obienporqueseinspiraenautoresexticos,etc.Losargumentosantiintelectuales,inspiradosenestosprejuicios,hanabundadoenlosmovimientospopularesargentinos.SeconvirtieronenundramavisiblecuandoelmayorintentodecrearunavidaintelectualconlenguajepropioenunmovimientopopularScalabrini,Jauretche,tambinfueensumomentorelegadoporelpropioperonismo,porrazonesquehoypuedendebatirsemsclaramente.Losdosintelectualesprecitadosvenandeinfluenciasmodernistas,delenguasmetafsicasyjuveniliasdecadentistas(Scalabrini)ydesesgospayadorescosylibertarios(Jauretche)queauncuandocriticabanalmodelointelectualalienadodelosinteresesdelpas,(latanmentadaintelligentzia)lohicieronconunvocabulariolibreencuyocentroponanlalibertaddecrticaquehabanaprendidoenelmundoculturalpreperonista.Elperonismooficial,hacialosaos50,lostenaarrinconados,pordosrazones:lalenguadelperonismoeraotrayestabayamuycodificada,eradoctrinanacional,ylosgruposintelectualesquevenandeotraexperienciaenelusodellenguaje,aunqueapoyabanalperonismo,solan

  • 24/6/2015 Pgina/12::Elpas::Lacuestinintelectual

    http://www.pagina12.com.ar/imprimir/diario/elpais/127553020150623.html 2/2

    hacercrticasquedisgustabanalaespesaburocraciaqueesalenguaoficialhabacreado(recordemosquenohayburocraciasindistintosritualesabstractosytampocosinunalenguaautorizadayselladaparaserhablada).

    Msdeseisdcadasdespus,eltenordeestascuestioneshacambiadopuesganespaciolaideadequehayunapluralidaddelenguajesaunenelsenodelasmismasfamiliaspolticas,yunacrecienteaceptacindelascrticasinternashechasalaluz.Noobstante,subsisteunaindisimuladavetaantiintelectualenlosmovimientossocialesargentinos(ydetodoelmundo).Lodemasiadamentehumanoparecera,cadavezquesurge,comounafrmulainhibitoriaparahacerpolticaconunanicaargamasaposible:lasrealidadespalpablesyobjetivas.Esciertoquesteesunpensamientoreactivoquetienesusjustificaciones.Unesprituvanamenteelitistaeraelmodoenqueseexpresaba(ysesigueexpresando)unadesconfianzaintelectualhacialasmultitudesysuslenguajesgenerales.Estocontribuydemasiadoaqueunestamentoprivilegiadoenelusufructoderecompensassimblicas,establecieradistanciasydistincionescristalizadasentresupuestascapacidadesydiscapacidadescognoscitivasdeheterogneossectoressociales.Lapobrepermanenciadeesteerrornodebedesconocerahorayconmsraznantelasrealidadesdetipodecisionistasquenuncahanabandonadoyhoydefinengrandesperodosdelserprovisorioyhuidizodelapoltica,quelosdilemasdecarcterintelectualsonindispensablespararedefinirlarelacindelademocraciacondiversasycrucialesdimensionesexistencialescolectivas.Nosreferimosalainstrumentalidadtcnica,lasgrandesconstruccionescomunicacionales,lasindustriasculturales,lasdiferenciadasvisionesdelcuerpohumano,losderechosdelamemoria(tenerunpasado,unfuturoyunpresentequenosincluyaenloquellamamoslanaturaleza)y,porltimo,alacrticadelasnuevasformasdecirculacindesignossensiblesdetodotipo(financieros,artsticos,sensoriales)quecomponenladifcilcontemporaneidaddelcapitalismo.Nadadeestoleesindiferente,aunquenoaparezcaenprimerplanoymuchosesbocenunaactitudburlona,alassituacionespolticasqueestamosatravesando.

    *Socilogo,directordelaBibliotecaNacional.

    20002015www.pagina12.com.ar | RepblicaArgentina | TodoslosDerechosReservados

    SitiodesarrolladoconsoftwarelibreGNU/Linux.