nendo dango
DESCRIPTION
DBHTRANSCRIPT
GURE BASOA SORTZEN!
AURKIBIDEA
● 1-Zergatik sortu baso bat?
● 2-Nola sortzen dira haziak?● 2-Nola sortzen dira haziak?
● 3-Nola gertatzen da erneketa?
● 4-Erneketaren faseak.
● 5-Erneketaren baldintza
egokiak.
● 6-Oxigenoarekin bueltaka.
● 7-Hazi motak.
● 8-Zer da Nendo Dango?
1-Zergatik sortu baso bat?
● Landareak fotosintesia
burutzerakoan oxigenoa bota
eta................. hartzen du.eta................. hartzen du.
Oxigenoa beharrezkoa
da.........
● Landareek............. prozesuak
geldiarazten dituzte.
● Basoak izaki bizidun gehienen
...........dira............dira.
● Gure aisialdirako leku lasaiak
eta ...........dira.
2-Zergatik sortu baso bat?
● Landaretzak lurzorua ......... du.
● Ebapotranspirazioari esker, (ura● Ebapotranspirazioari esker, (ura
galdu estometatik)hodeiak
sortzen dira eta .............egiten
du.
● Haizearen
kontrako................dira.
● Modu jasangarrian..............
erabiltzen dugu.
● Arbolak babesten ......................
ikastolari laguntza suposatzen
dio.
2-Nola osatzen dira haziak?
● Hazi bat osatzeko polena
obuluekin elkartu behar da.
● Polena .................osatzen
da.Lorearen zati.................
● Obuluak landarearen ..........
daude.Lorearen zati..............
● Loreak landarearen .................
● ........................dira.● ........................dira.
2-Nola osatzen dira haziak?
● Loreak landareen ugalketa
organoak dira. Obuluak
ginezeoaren obulutegian daudeginezeoaren obulutegian daude
eta polen aleetan dauden
anterozoideekin elkartu behar
dira hazia osatzeko.
● Nola iristen da polena
ginezeoraino?
● Eskuineko argazkia potentzia● Eskuineko argazkia potentzia
haundiko mikroskopio baten
bidez aterata dago. Zer dira?
2-Nola osatzen dira haziak?
● Ondorengo eskema honetan
lore baten obulua tutu
polinikoaren bidez nola polinikoaren bidez nola
ernetzen den ikus dezakezue.
● Erneketa eta gero zer gertatuko
da lorearekin?
● Eta ernetutako obuluarekin zer
gertatuko da?
2-Nola osatzen dira haziak?
● Polenak lore bereko pistiloetara
edo beste landare baten
pistiloetara bidaia dezake.pistiloetara bidaia dezake.
● Behatu ondorengo argazkiak.
Zer gertatzen ari da?
● Ondorengo loreek zer
polinizazio mota
daukate?Haizearen edo
2-Nola osatzen dira haziak?
daukate?Haizearen edo
animalien bidez ematen dena?
● Zer ezaugarri dituzte animalien
bidez polinizazioa ematen den
loreek?
2-Nola osatzen dira haziak?
● Zer ezaugarri dituzte polinizazio
anemofila duten landareek?
(haizearen bidezkoa).(haizearen bidezkoa).
● Ba ote da polinizazio mota bat
baino gehiagoren bidez sortzen
den landarerik ?
● Polinizazio prozesuan
espezializazioa ona ote da?
● Hau da, bektore polinizadore
batek landare espezie bakarra
polinizatzea?
3-Zer da hazi baten erneketa?
● Hazia landare bihurtu arte
garatzen den prozesua
erneketa da.erneketa da.
● Lorearen obulutegian
polikarpoa edo fruitua sortzen
da eta obulua hazi bihurtzen da.
● Hurrengo argazkietan bilatu
haziak eta fruituak
4-ERNEKETAREN FASEAK
● 1-Erreserba sustantzien
metaketa:fotosintesian
sortutako sustantziak
● Zer da hurrengo argazkia?
sortutako sustantziak
kotiledoietan metatzen dira.
● 2.HELDUTZEA:hazia ama
landaretik bereizten da.
● 3-LATENTZIA:bere
bideragarritasuna ziurtatzeko
hazia deshidratatzen da.hazia deshidratatzen da.
● Zergatik ziurtatzen du uraren
galerak haziaren
bideragarritasuna?
4-ERNEKETAREN ALDIAK.
● 4-Aktibazio metabolikoa:ura
enbrioia dagoen lekuraino
iristen da eta kotiledoietan
● Zer da metabolismoa?
● Zer dira entzimak?iristen da eta kotiledoietan
metatutako elikagaiak
sustantzia sinpleagotan
deskonposatzen
dira.Deskonposizio erreakzioak
entzimak deituriko proteina
batzuei esker gertatzen dira.
● Zer dira entzimak?
● Zergatik aktibatzen du urak
sustantzia nutritiboen
deskonposaketa?
● Zergatik pentsatzen duzu
molekula konplexuak molekula
sinpleagoetan deskonposatu
behar direla?
● 5-Landaretxoaren
hazkuntza:sustraitxoa eta
hipokotiloa lehenengo ateratzen
4-ERNEKETAREN FASEAK
hipokotiloa lehenengo ateratzen
dira. Zergatik?
● Kotiledoiak fotosintesia egiten
dute lehenengo hostoak osatu
arte.Zergatik?
● Hurrengo eskema behatu eta
aurkitu:kotiledoiak, plumula,
enbrioia, epikotiloa, hipokotiloa
eta sustraitxoa.
4-ERNEKETAREN FASEAK
● Haziaren zer lekutik aterako da
sustraia?
● Non metatzen dira erreserba
sustantziak?
● Zergatik dira oso garrantzitsuak
erreserba sustantziak
haziarentzat?haziarentzat?
● Zer gertatzen da kotiledoiekin
lehenengo hostoak ateratzen
direnean?
5-ERNEKETARAKO BALDINTZA
EGOKIAK
● Hazien erneketan parte hartzen
duten aldagaiak kontrolatzeko
esperimentu ezberdinak egin esperimentu ezberdinak egin
ditzakegu.
● Edalontzi ezberdinetan haziak
jarriko ditugu:urik gabe,
urarekin, lur porotsuarekin, lur
porotsurik gabe, ilunpetan edo
argitan...
● Ea zer gertatzen den!
5-ERNEKETARAKO BALDINTZA
EGOKIAK
● URA:haziak ernetzeko ura
behar da. Zergatik?
● TENPERATURA
EGOKIA:hotzaren ondorioz,
erneketa etetzen da.Zergatik?
● OXIGENOA: erneketa emateko
oxigenoa behar da. Zergatik?
● Ondorioztatu lurzorua
oxigenatzeko zer egin behar
dugun.
6-OXIGENOAREKIN BUELTAKA
● Landareak autotrofoak dira; hau
da, fotosintesiaren bitartez bere
..............sintetizatzen dituzte...............sintetizatzen dituzte.
● Fotosintesia hostoen zeluletan
gertatzen da....................
deituriko organulo batzuetan.
● Prozesu kimiko konplexu
honetan.......... askatzen da.
● Izaki bizidun aerobioek
arnasteko oxigenoa behar
dute. Haziek ..................
oxigenoa behar dute.
6-OXIGENOAREKIN BUELTAKA
● Ondorengo irudietan landare
zelulen irudiak agertzen dira.
● Non daude kloroplastoak
deituriko organuloak?
● Kloroplastoetan......................
gertatzen da.Klorofila deituriko
pigmentu bati esker.
8-HAZI MOTAK
● Bere anatomiaren arabera,
hazien sailkapen ugari dago.
● Errezenarekin arituko gara.
● Landareak fanerogamak, hau
da, loreak dituztenak, bi
motatakoak izan daitezke:
GIMNOSPERMAK ETA
ANGIOSPERMAK.
● Zertan ezberdintzen dira?
● Angiospermak bi motatakoak
izan daitezke:
● DIKOTILEDONEAK ETA
MONOKOTILEDONEAK.
8-HAZI MOTAK
● Zer iradokitzen dizu
dikotiledoneak eta
monokotiledoneak?monokotiledoneak?
● Landare batzuk bere hazietan
kotiledoi bakarra daukate eta
beste batzuk ordea, bi kotiledoi.
8-HAZI MOTAK
● Bere dispertsio edo garraio
moduen arabera, hazi mota
ezberdinak daude.ezberdinak daude.
● Hurrengo hazien ezaugarriak
behatuz, zer dispertsio mota
izango dute?
9-ZER DA NENDO DANGO?
● Nendo Dango japonieraz
buztinezko bola esan nahi du.
● Masanobu Fukuoka japoniar
nekazari eta maisuaren
aparteko ideia da. Masanobu
nekazaritza ekologikoaren aita
izan da.
● Sistema honen bitartez,
lurzorua eta landaretza modulurzorua eta landaretza modu
merke eta erraz baten bidez
berreskuratzea lortzen dugu.
9-ZER DA NENDO DANGO?
● Sistema hau buztinezko bola
hezeak haziekin eta landare
sustratuarekin nahastean sustratuarekin nahastean
datza.
● Bolatxoak lehortzen uzten dira
eta birlandaketarako prestatuta
dagoen esparru batera botatzen
dira.
● Ze neurritan uste duzu ● Ze neurritan uste duzu
ahalbidetzen duela buztinak
hazien ernalketa?
HAIKU
ANIMA ZAITEZ GURE BASOA
ERATZEN!