NAZIONALISMOA

Noiz

XVIII. mende bukaeran sortu

Non

Nagusiki Katalunean eta Euskal Herrian.

Zer da?

Ideologi politikoa berria.

Burgesiak

asmatu zuen.

Zergatik sortzen da nazionalismoa?

Ideologi desberdina dutenek elkar bizi direnean agertzen da.Leku batetik bestera mugitzen direnak ez dituzte bertako ideologia: ohiturak,kultura, historia..errespetatzen. Beraz, bertako lurraldekoak beren ideak defendatu nahi dituzte gal ez ditzaten.

Helburua

INDEPENDENTZIA

lortu

AUTOGOBERNUA

EUSKAL NAZIONALISMOA

Non

- Bizkaia

- Araba

- Gipuzkoa

- Nafarroa

- Lapurdi

- Zuberoa

- Nafarro behera

NAZIONALISMOAREN ARRAZOI NAGUSIAK

1. FORUEN DESAGERPENA

Euskal Herriko pribilegioak:

- Ez zuten militarrak izan behar. “Milira” ez joateko aukera.

- Gerran ez parte hartzeko eskubidea.

- Zergak EH gobernuen esku. Espainia ez bezalakoa.

Importazio/ Esportazio zergak ez ordaindu.

LIBERALISMOA

- Estatu liberalarekin foruak arriskuan jarri.

LIBERAL HELBURUAK:

- Foruak indargabetu.

- Pribilegioak kendu nahia.

1. Gerra Karlista

1833

1839

Gerrar hasiera

Gerra amaiera

ABRAZO DE VERGARA

Kartisten eta Liberalen akordioa.

Liberalek foruak errespetatuko zituztela hitzeman zuten.

«”Confirmación de los Fueros”»

3. Gerra Karlista

1872 Gerra hasiera

1876 Gerra amaiera Gertakizun

garrantzitsua

CANOVAS DEL CASTILLO

FORUAK KENDU

2. INDUSTRALIZAZIOA

Industria ( batez ere nekazaritza eta abeltzaintza) jarduera nagusiak bihurtu ziren. Honezkero landa guneetako herritarrak hirietara joan ziren.

Alde handia: Herriak utsik geratu eta hiriak jendez bete.

Nora

Espainiako hiri industrial garrantsitzuenak (Madril,Katalunea eta Euskal Herria) hazkunde nabarmena izan zuten. Espainiako leku guztetatik mugitu ziren zonalde hauetara.

KONTZERTU EKONOMIKOA

Osasun baldintzak hobetu

Lehen seme asko edukitzen zituzten baina osasun kontuetan atzeratuta zeudenez laister hiltzen ziren. (Gaixotasunak, gosea..)

Zer gertatzen da osasuna hobetzean?

Seme kopuru bera izaten jarraitzen zuten baina osasunak gutxiago hiltzea eragin zuen. Ondorioa: Familia handiagoak.

Arazoa

Famlia kide gehiago direnez diru sarre handiagoak behar dira aurrera ateratzeko.

Zer gertaten da?

Lana berdina dute, soldatak berdin mantentzen dira(ez dizkiete igo). Beraz, egoera larriagotu egin zen.

Irtenbidea MIGRAZIOA

INMIGRAZIOA

Zergatik

Lan bila.

Helburua:

Bizi maila hobetzea:

- Soldata handiagoak.

- Segurtasuna.

Nora

Lan gehien zegoen tokietarara, hau da, Industrial guneetara.

- Euskal Herria

- Madril

- Katalunea

INMIGRAZIOAREN ARAZOA

Biztanleria bikoiztu egin zen emigratu duten tokietan.

Honek ekartzen du leku berean lurralde ezberdinetako pentsonak bizitzea. Bakoiza bere pentsamoldearekin ( politiko, kultural, ideologiko...)

Zer gertatzen de Euskal Herrian?

Inmigranteak EH-ra etortzen direnean bertakoek beldur dira bere ohiturak galdu zitezkeen.

Erantzuna

Haserre daude industralizazioak ekarri duen egoerarekin.

Haien ustez Euskal Herriarem bereizitasun nagusia bere esentzia da, besteengadik desberditzen dituena.

Zergatik da berezia Euskal Herria ?

Hizkuntza

Euskera

- Hizkuntzik zaharrena eta besteekin konparatuz guztiz desberdina.

- Euskaldunok solik hitz egin eta ulertu.

Euskaldun sentimendua

- Eukalduna izateaz arro egotea.

- Lurraldea nahiz bertakoak maitatzea.

Bestelakoak

Arraza

Ohiturak

Bizi modua

Historia

Kultura

EUSKAL NAZIONALISMOAREN HELBURUAK

FORU DEFENTSA

Modernismotik urrundu eta tradizionalismoari eutsiz foruak oso-osorik berreskuratu nahi zituzten.

IDENTITATEA MANTENDU

Espainiatik banandu nahi ziren. Independentzia lortzea beraien identitatea ez galtzeko.

SABINO ARANA

Euskal abertzaletasunaren bultzaile nagusia

- Euskal nazionalizmoaren aita. - Ikuspegi foruzale tradizionala.

- Lege Zaharrera bueltatu nahi. - Katolikoa eta Euskal Herri Maitatzailea: “Euskadi hoberena eta desberdina”

Euskadi hitzaren sortzailea

Ikurrinaren asmatzailea

SABINO ARANA

Euskal Herria bere osotasunean maitatzen zuenez gero gaur egun ezagutzen ditugun Euskaldun berezitasunen sortzailea izan zen: ikurrina, Euskadi hitza eta geroago sortuko den partidu politikoa (EAJ).

Oinarriak: Euskal arrazaren garbitasuna, independentziaren bitartez

Euskararen garbizalekeria eta abertzaletasuna

Euzko Alderdi Jertazalea (EAJ)

1895 Sortu Sabino Aranaren ideologia jarraituz eta Espainiaren kontrako adierazpena gisa

Hasierako urteak

Hedapen txikia izan zuen, lehenengo Bizkaian eman zen solik eta geroagoa zabalduz joan.

Burgesia txiki eta tradizionalak bultzatu zuten baina irekitze prozesua zela medio burgesia modernoagoa eta industrialagora hurbuldu ziren indar gehiago izateko. Hauek kapitala (dirua) zuten -eta.

EAJ-ren Eginkizunak

Zuzendatitza: Gobernuari presionatu

Baseak: Independentzia bultzatu

1903Nahiz eta Sabino Arana hil arren bere anaia bere ideak defendatzen zituenez indarrean jarraitu zuen.

Bigarren honekin etorri zen EAj-ren gorakada: lehen biltzarra egin, Euzko Gaztedi eta batzokiak sortzea, foruak berrezartzeko ideia, diru sarrerak handitu...

Izena aldatu zenean Euskal Komunio Nazionalista (partidu autonomista) hauteskundeak irabaztea lortu zuten.,

1916

EUSKAL NAZIONALISMOAn oinarritzen diren hitzak

SABINO ARANAREN ESANAK

“La raza euskeriana es sustancialmente distinta de la raza española (lo cual no lo decimos solo nosotros, sino todos los etnólogos), y el concepto étnico no es jurídico, sino físico y natural, como relativo a la raza: de suerte que etnográficamente, los euskerianos no pueden ser españoles aunque quieran, pues para ser españoles tendrían que dejar de ser euskerianos”

(1893-1895) BIZKAITAR EGUNKARIAREN 31º BERRIA

"Para ser patriota, es preciso amar la libertad de la Patria. Para amar la libertad de la Patria es preciso odiar a muerte a quien la esclaviza."

SABINO ARANAREN HITZAK

“El bizkaino es digno, a veces con exceso, y si cae en la indigencia, es capaz de dejarse morir de hambre antes de pedir limosna; el español es bajo hasta el colmo, y aunque se encuentre sano, prefiere vivir a cuenta del prójimo antes que trabajar.”