1. LIIBERALISMOA ETA NAZIONALISMOA

2. BILAKAERA POLITIKOA:1. EE.BB.ak2. EUROPA

LIBERALISMOAREN ETA AUTORITARISMOAREN ARTEAN

3. INPERIALISMOA:1. DEFINIZIOA2. ZERGATIAK3. INPERIOAK4. ONDORIOAK

1. 1848an iraultza liberalen aldia bukatu zen. 1870 arte Europa ekonkortasun politikoa ezagutu zuen. Urte horien bitartean Europako nazioek liberalismoa eta industria iraultza sendotu zituzten. Alemaniak eta Italiak bere bateratze prozesuak eraman zituzten aurrera.

2. Liberalismoa sendotu ahala, bi indar berriak garatzen joan ziren, langilegoa eta nazionalismoa. Aldi berean, kapitalismoaren garapenak inperialismoa ekarri zuen. Europak mundua mendean hartu zuen.

3. Industria iraultzaren garapenak potentzia berriak ekarri zituen, hala nola, EE.BB.ak, Alemania eta Japonia.

1. Kontzeptua:1. Feudalismoan2. Liberalismoan

2. Ikusmoldeak1. Alemaniako Eskola2. Frantziako Eskola

3. Ezaugarriak1. Barne kohesioa indartu2. Ikurrak

4. Egoera:1. Estatu bat nazio asko2. Nazio bat estatu asko3. Nazio bat estatu bat4. Estaturik gabeko

nazioak

ALEMANIAITALIA

FITXAK IRAKURRI ONDOREN:

ALEMANIAKO MAPA BETE

BALKANETAKO MAPA BETE

Fitxak irakurri eta ondoko mapa bete.

Piamontea:Urdinez

Austriaren posesiaoakBerdez

Aita santuarenak Horiz

Borbodarrenak Gorriz

Fitxak irakurri ondoren ondoko mapa bete, bateratzearen momentu ezberdinak bereiztuz.

Ez ahaztu maparen argibideak.

1848-70: BILAKAERA POLITIKOA

1.SEZESIO-GERRA:

1. Bi eredu ezberdin:

1. Iparra:

1. Industria

2. Protekzionismoa

3. Indibidualismoa

2. Hegoa:

1. Plantazioak

2. Librekanbismoa

3. Esklabutza

2.MENDEBALDERAKO HEDAKETA

1. Kolonoak eta inmigrazioa

2. Gerrak:

1. Indioen kontra

2. Mexikoaren kontra

3. Erosketak

3.ONDORIOAK

1. Egonkortasun politikoa

2. Munduko Potentzia nagusietako bat

Indiarrak eta Mendebaldearen konkista

Gizon zuriek aberastasuna leku guztietatik nola irabazten duten ikusten dut eta ikusi ere ikusten dut guri baliorik ez duten lurraldeak emateko duten nahia (…).

Agian usteko duzue Sortzaileak hona bidali zintuztela nahi duzuen eran jokatzeko. Nik Berak bidali zaituztela pentsatuko banu, agian horrek neu edukitzeko eskubidea ematen dizuela pentsatzera eramango ninduke (…).

Nik inoiz ez dut esan lurra nirea denik, berarekin nahi nukeena egiteko. Berarekin nahi duena egiteko eskubidea duen bakarra sortu duena da. Nik nire lurraldean bizitzeko eskubidea baino ez dut aldarrikatzen eta zuek zuenean bizitzeko pribilegioa gogorarazten dizuet.

Heinmot TOOYALEKETE (Nez percés tribuaren Yosef buruzagia)

“Promesa asko egin zizkiguten; gogoratu baino gehiago. Baina guztietatik bat bakarra bete zuten. Prometitu zuten lurrak eta bizitza kenduko zizkigutela. Eta bete egin zuten”

NaNa (Sioux-Crown buruzagia)

MENDEBALDEKO EUROPALIBERALISMOA

EKIALDEKO EUROPA:AUTORITARISMOA

Botere banaketa Subiranotasun nazionala Konstituzioa Alderdi politikoak (sozialistak barne) Hutsuneak

Emakumeen eskubide politikoak (Sufragismoa)

Lagileen kontrako errepresioa

Autria-Hungariar Inperioa, Errusiar Inperioa, Turkiar inperioa

Absolutismoa Noblezia eta Elizaren eraginaren

iraupena Errepresioa:

Liberalismoa Nazionalismoa Langileria

Alemaniaren kasua

ALEMANIA BRITANIA HANDIA

DEFINIZIOAHerrialde batek beste herrialde bat edo herrialde batzuk mendean hartzea. Konkistatzen duena metropolia da eta konkistatua kolonia.

Nahiz eta XVI. mendean hasi, fenomeno hau XIX-XX.mendeetan orokortu egin zen, erabat. Europako zenbait estatuk (Portugal, Espainia, Italia, Frantzia, Erresuma Batua, Holanda, Belgika, Danimarka eta Errusia), EE.BB.ek eta Japoniak Afrika eta Asia mendean hartu zuten.

Potentzia hauek zituzten ahalmen teknologiko eta militarraz baliatu ziren koloniak bereganatzeko

Inperioak 1914an

Frantziak libreki eramandezake zibilizazioa,aberastasuna eta bakeaMarokora.

Deskribatu irudia eta inperialismoaren faktoreekin erlazionatu

Testua: Indiar baten ikuspuntua

Indiar baten ikuspuntua

Europatik datorkigun zibilizazioa suntsikorra eta menderatzailea da; inbaditzen dituen herriak kontsumitzen ditu, bere martxa konkistatzaileari traba egiten dioten arrazak suntsitzen edo garbitzen ditu. Joera kanibalak dituen zibilizazioa da; ahulak zapaltzen ditu eta euren bizkarretik aberasten da. (…)

Ezbairik gabe horrek ezin izango duela betiko iraun profetizatzen dugu, munduan lege moral subirano bat baitago, bai kolektibitateei, bai norbanakoei aplikatzen zaiena.

R. TAGORE, hitzaldia Tokioko unibertsitatean, 1916

Estatu nazionalen sorrera, egun ulertzen ditugun moduan , XIX. Mendeko iraultza liberaletan hasi zen prozesu bat da. Nazionalismoa, esanahi ezberdinak dituen ideologia, prozesu honen oinarria izan zen.

XIX. Mendean Estatu Batuentzako funtsezko bi prozesu gertatu ziren: Mendebalderanzko hedapena eta Sezesioko Gerra. Herrialdea asko hazi zen eta garapen ekonomiko geldiezina hasi zen.

XIX. Mendearen lehenengo erdiko iraultzen ostean, Estatu europarren egoera politikoa oso desberdina zen. Frantzia eta Britainia Handia poliki demokraziarantz abiatu ziren bitartean, beste Estatu batzuek sistema autoritarioei eutsi zieten.

XIX. Mendean potentzia europarrek lurraldeak konkistatzeari ekin zioten Asian, Afrikan eta Ozeanian. Prozesu hau faktore ekonomiko, politiko eta demografiko ezberdinek azaltzen dute.

1870 eta 1914 artean eratu ziren inperio kolonial handiak. Inperio britainiarra handiena zen, inperio frantsesak jarraitzen ziolarik. Hedapen prozesu honek potentzien arteko borrokak eta ika-mikak eragin zituen.

Inperialismoaren ondorioak sakonak izan ziren eta gaur arte luzatu dira. Mendebaldekoek eskualde kolonizatuetako bizimodua errotik aldatu zuten administrazio eta esplotazio ekonomiko forma batzuk sortu zituzten.

1870 eta 1914artean kulturak sormen handiko garai bat bizi izan zuen. Aurrerapenak eta berrikuntzak inoiz baino azkarrago gertatzen ziren eta europarrek aurrerapenaren gorenean zeudelako sentsazioa zeukaten. Hortik dator garai hau izendatzeko erabiltzen den “belle epoque” izena.