*matemáticas no ensino das matemáticas

16
Matemáticas no Matemáticas no ensino das ensino das Matemáticas Matemáticas XORNADA MARÍA JOSEFA WONENBURGER PLANELLS NA CREACIÓN DO XORNADA MARÍA JOSEFA WONENBURGER PLANELLS NA CREACIÓN DO COÑECEMENTO COÑECEMENTO Consello da Cultura Galega Consello da Cultura Galega Santiago de Compostela Santiago de Compostela 28 de Outubro 2010. 28 de Outubro 2010. Matilde Ríos Fachal Matilde Ríos Fachal ([email protected]) ([email protected])

Upload: consello-da-cultura-galega

Post on 29-Mar-2016

252 views

Category:

Documents


14 download

DESCRIPTION

Non é un libro do CCG http://www.consellodacultura.org/mediateca/extras/2-%20Mulleres_Matematicas_Santiago_2010.ppt

TRANSCRIPT

Page 1: *Matemáticas no ensino das Matemáticas

Matemáticas no ensino Matemáticas no ensino das Matemáticasdas Matemáticas

XORNADA MARÍA JOSEFA WONENBURGER PLANELLS NA CREACIÓN DO XORNADA MARÍA JOSEFA WONENBURGER PLANELLS NA CREACIÓN DO COÑECEMENTOCOÑECEMENTO

Consello da Cultura GalegaConsello da Cultura GalegaSantiago de CompostelaSantiago de Compostela

28 de Outubro 2010. 28 de Outubro 2010. Matilde Ríos Fachal Matilde Ríos Fachal

([email protected])([email protected])

Page 2: *Matemáticas no ensino das Matemáticas

ÍndiceÍndice1.1. Breve percorrido históricoBreve percorrido histórico

2.2. Algunhas estatísticas sobre a docenciaAlgunhas estatísticas sobre a docencia 3. Exemplos de matemáticas no ensino:3. Exemplos de matemáticas no ensino:

Hypatia de Alexandría Hypatia de Alexandría Gabrielle-Émilie Le Tonnelier de BreteuilGabrielle-Émilie Le Tonnelier de BreteuilMary Everest BooleMary Everest BooleAntonia Ferrín MoreirasAntonia Ferrín Moreiras

Page 3: *Matemáticas no ensino das Matemáticas

Antecedentes legaisAntecedentes legais• Ley de Instrucción Pública (Ley Moyano). 1857.

– Establece ensino obrigatorio para nenos e nenas.– Enseñanza Primaria e Enseñanza Secundaria.– Varios plans de estudos:

• 1857 (Moyano).• 1901 (Romanones).• 1926 (Primo de Rivera).• 1934 (República).• 1945 – 1953 – 1957 – 1965 – 1967 (Franquismo).

– Vixente, con modificacións, ata 1970.• Ley General de Educación. 1970.• Ley de Ordenación General del Sistema Educativo. (LOGSE). 1990.• LOCE (2002), LOE (2006), …

Page 4: *Matemáticas no ensino das Matemáticas

“En las enseñanzas elemental y superior de las niñas se omitirán los estudios de que tratan el párrafo sexto del artº 2º ["Breves nociones de Agricultura, Industria y

Comercio"] y los párrafos primero y tercero del artº 4º ["Principios de Geometría, de Dibujo lineal y de Agrimensura" y "Nociones generales de Física y de Historia

Natural"], reemplazándose con: Primero. Labores propias del sexoSegundo. Elementos de Dibujo aplicado a las mismas labores

Tercero. Ligeras nociones de Higiene doméstica“ (artº 5 Ley Moyano)

"En todo pueblo de 500 almas habrá necesariamente una Escuela pública elemental de niños, y otra, aunque sea incompleta, de niñas. Las incompletas de niños sólo se

consentirán en pueblos de menor vecindario" (artº 100 Ley Moyano)

"El sueldo y sobresueldo, en su caso, de las Maestras, será proporcionalmente las dos terceras partes del sueldo y sobresueldo asignado a los Maestros"

(artº 42)

Page 5: *Matemáticas no ensino das Matemáticas

“Lejos de mi la idea de dar a la mujer la misma educación escolástica que al hombre; todo lo contrario, deberá enseñársele a ser mujer; previsora como la hormiga, laboriosa como la abeja...”

(...) “La mujer no vive en el mundo únicamente para su adorno: enséñesela, por lo mismo, primero lo necesario, después lo útil, lo

agradable luego, y será venturoso su porvenir”[1].

[1]Pirala, A. (1860). El libro de oro de las niñas. Madrid: Establecimiento tipográfico de Mellado, p. 47.

“Dejad que el hombre, organizado física e intelectualmente para el trabajo, cumpla en la tierra su misión. Dadas las condiciones de la actual sociedad,

no es preciso que la mujer sea sabia; basta que sea discreta ”[2].

[2]Catalina del Amo, S. (1861). La mujer. Apuntes para un libro. Madrid, A. De San Martín Editor, pp. 261-263. A cita está tomada de Flecha García, C. Las primeras universitarias en España, cit., p. 39.

Page 6: *Matemáticas no ensino das Matemáticas

Estatística por sexoEstatística por sexo

Page 7: *Matemáticas no ensino das Matemáticas

Estatística por sexo (IGE)Estatística por sexo (IGE)

Page 8: *Matemáticas no ensino das Matemáticas

Algunhas matemáticas no Algunhas matemáticas no ensino das Matemáticasensino das Matemáticas

Page 9: *Matemáticas no ensino das Matemáticas

Hypatia de Alexandría (Hypatia de Alexandría (370-415370-415))• Formouse como científica no Museo, do que chegou a ser Formouse como científica no Museo, do que chegou a ser

directora, que se pode considerar a primeira universidadedirectora, que se pode considerar a primeira universidade

• Ensinou Matemáticas, Astronomía, Lóxica, Filosofía e Ensinou Matemáticas, Astronomía, Lóxica, Filosofía e MecánicaMecánica

• Foi ademais unha grande inventora: astrolabio plano, idiómetro Foi ademais unha grande inventora: astrolabio plano, idiómetro ou aerómetro, destilador de auga, planisferio e urinómetroou aerómetro, destilador de auga, planisferio e urinómetro

• Defendeu o heliocentrismo e a cultura pagánDefendeu o heliocentrismo e a cultura pagán

Page 10: *Matemáticas no ensino das Matemáticas

Gabrielle-Émilie Le Tonnelier De Gabrielle-Émilie Le Tonnelier De Breteuil (1706-1753)Breteuil (1706-1753)

• Voltaire descubriulle as teorías de Newton e ela foi a artífice Voltaire descubriulle as teorías de Newton e ela foi a artífice da súa difusión en Franciada súa difusión en Francia

• Traduciu ao francés os Traduciu ao francés os Principia mathematicaPrincipia mathematica de Newton con de Newton con explicacións e comentariosexplicacións e comentarios

• Escribiu un dos capítulos máis interesantes do cálculo Escribiu un dos capítulos máis interesantes do cálculo infinitesimal nun libro pensado para que o fillo entendese a infinitesimal nun libro pensado para que o fillo entendese a xeometría e a fisica (xeometría e a fisica (Institucións de físicaInstitucións de física))

• É un reflexo do espíritu da ilustración non só polos estudos É un reflexo do espíritu da ilustración non só polos estudos senón pola súa particular busca da felicidadesenón pola súa particular busca da felicidade

Page 11: *Matemáticas no ensino das Matemáticas

Mary Everest Boole (1832-1916) Mary Everest Boole (1832-1916) • Tomou contacto coas Matemáticas da man dun profesor que Tomou contacto coas Matemáticas da man dun profesor que

explicaba facendo preguntas, a través do pai conseguiu libros e explicaba facendo preguntas, a través do pai conseguiu libros e asistiu a reunións con amigos como Herschel e Babbage.asistiu a reunións con amigos como Herschel e Babbage.

• Colaborou co seu home, George Boole, e revisoulle os Colaborou co seu home, George Boole, e revisoulle os traballos tan concienzudamente que algún tivo que refacelo ata traballos tan concienzudamente que algún tivo que refacelo ata cinco veces para que fose suficientemente claro.cinco veces para que fose suficientemente claro.

• Ao enviuvar atopou un traballo de bibliotecaria un centro de Ao enviuvar atopou un traballo de bibliotecaria un centro de educación “secundaria” e empezou a axudar aos estudantes co educación “secundaria” e empezou a axudar aos estudantes co mesmo método co que ela aprendera en Francia. Nas súas mesmo método co que ela aprendera en Francia. Nas súas explicacións usaba materiais naturais e imaxinación co que explicacións usaba materiais naturais e imaxinación co que conseguía que os estudantes aprenderan xogando.conseguía que os estudantes aprenderan xogando.

Page 12: *Matemáticas no ensino das Matemáticas

Antonia Ferrín Moreiras (1914-2009)Antonia Ferrín Moreiras (1914-2009)• Licenciada en Química, Farmacia e Maxisterio en 1941 e en Licenciada en Química, Farmacia e Maxisterio en 1941 e en

Ciencias Exactas en 1954Ciencias Exactas en 1954

• Primeira doutora en Matemáticas da USC e primeira profesora Primeira doutora en Matemáticas da USC e primeira profesora da Facultadeda Facultade

• Impartiu docencia en ensino secundario dende o 1934 ata 1954Impartiu docencia en ensino secundario dende o 1934 ata 1954

• Catedrática da Escola Normal desde 1954 ata a xubilaciónCatedrática da Escola Normal desde 1954 ata a xubilación

• No 2008 foi nomeada madriña do 50º aniversario da No 2008 foi nomeada madriña do 50º aniversario da Licenciatura de Matemáticas da Universidade de Santiago de Licenciatura de Matemáticas da Universidade de Santiago de CompostelaCompostela

• O 14 de novembro dese mesmo ano 2008, con motivo da O 14 de novembro dese mesmo ano 2008, con motivo da Festividade de San Alberte Magno e da Clausura de dita Festividade de San Alberte Magno e da Clausura de dita Celebración, dedicáronlle unha das seis aulas ás que se lles Celebración, dedicáronlle unha das seis aulas ás que se lles puxo nome na Facultade de Matemáticaspuxo nome na Facultade de Matemáticas

Page 13: *Matemáticas no ensino das Matemáticas

Antonia Ferrín Moreiras (1914-2009)Antonia Ferrín Moreiras (1914-2009)

Page 14: *Matemáticas no ensino das Matemáticas

Antonia Ferrín Moreiras (1914-2009)Antonia Ferrín Moreiras (1914-2009)

Santiago de Compostela. Xuño 2008. Santiago de Compostela. Xuño 2008. (in memoriam)(in memoriam)

Page 15: *Matemáticas no ensino das Matemáticas

• Mulleres nas matemáticas. Matilde Ríos Fachal. Editorial Baía. 2008.Mulleres nas matemáticas. Matilde Ríos Fachal. Editorial Baía. 2008.• Las damas del Las damas del laboratorio. Mª José Casado Ruíz Lóizaga. Editorial Debate. 2006. laboratorio. Mª José Casado Ruíz Lóizaga. Editorial Debate. 2006. • María Josefa Wonenburger Planells. Mujer y matemática. María José Souto Salorio y Ana Dorotea María Josefa Wonenburger Planells. Mujer y matemática. María José Souto Salorio y Ana Dorotea

Tarrío Tobar. LA GACETA DE LA RSME, Vol. 9.2 339–364. 2006. Tarrío Tobar. LA GACETA DE LA RSME, Vol. 9.2 339–364. 2006. • Las mujeres en el sistema educativo. Informe de instituto de la mujer. Madrid 2009.Las mujeres en el sistema educativo. Informe de instituto de la mujer. Madrid 2009.• Implantación de la escuela mixta e incorporación de la mujer a la educación formalizada en Implantación de la escuela mixta e incorporación de la mujer a la educación formalizada en

Galicia: proceso histórico. J. R. Fernández-Vázquez. Ediciones Universidad de Salamanca. (2004).Galicia: proceso histórico. J. R. Fernández-Vázquez. Ediciones Universidad de Salamanca. (2004).• El saber científico de las mujeres. Nuria Solsona i Pairó. Talasa Ediciones. 2003. El saber científico de las mujeres. Nuria Solsona i Pairó. Talasa Ediciones. 2003. • Emilie du Châtelet. A. Salvador. M. Molero. Ediciones del Orto. 2003.Emilie du Châtelet. A. Salvador. M. Molero. Ediciones del Orto. 2003.• Matemáticas es nombre de mujer. Viky Frías Ruiz. Instituto de Investigaciones Feministas. 2001.Matemáticas es nombre de mujer. Viky Frías Ruiz. Instituto de Investigaciones Feministas. 2001.• Mujeres, manzanas y matemáticas. Entretejidas. Xaro Nomdedeu Moreno. La Matemática en sus Mujeres, manzanas y matemáticas. Entretejidas. Xaro Nomdedeu Moreno. La Matemática en sus

personajes, 20, NIVOLA. 2000.personajes, 20, NIVOLA. 2000.• El juego de Ada. Matemáticas en las Matemáticas. L. Figueiras; M. Molero; A. Salvador; N. El juego de Ada. Matemáticas en las Matemáticas. L. Figueiras; M. Molero; A. Salvador; N.

Zuasti. Proyecto Sur de Ediciones. 1998.Zuasti. Proyecto Sur de Ediciones. 1998.• El legado de Hipatia. Historia de las mujeres en la ciencia desde la Antigüedad hasta fines del siglo El legado de Hipatia. Historia de las mujeres en la ciencia desde la Antigüedad hasta fines del siglo

XIX. Margaret Alic, Editorial Siglo XXI 1991.XIX. Margaret Alic, Editorial Siglo XXI 1991.

BibliografíaBibliografía

Page 16: *Matemáticas no ensino das Matemáticas

Matemáticas no ensino Matemáticas no ensino das Matemáticasdas Matemáticas

XORNADAS SANTIAGOXORNADAS SANTIAGO28 de Outubro 2010. 28 de Outubro 2010. Matilde Ríos Fachal Matilde Ríos Fachal

([email protected])([email protected])