mario zubiaga 2011
DESCRIPTION
Aurkezpen honetan Mario Zubiagak demokratizazio zikloaz hitz egiten du, mobilizazio ziklo zabal bat zeinari zor zaion euskal kulturgintzaren transmisioa azken 40 urteotan. Zubiagaren iritziz ziklo hori posible izan da hegemonia politiko abertzaleari esker. Hiru paradigma aztertzen ditu ziklo horren barruan: boterea, eragina eta identitatea.TRANSCRIPT
EUSKAL KULTURGINTZAREN TRANSMISIOA
2010-2011
Euskal herrigintza: Jarduera paradigmen oreka berriak.
Mario ZubiagaEHU
"2011ko une honetan kokatuta, EAEn azken bi urteotako jitea ikusita, ziklo politiko berri baten atarian gaudela dirudien honetan,
delako euskal kulturgintzak zein norabide hartu behar du, zure ustez, hurrengo hamarkadan?
Zer egin behar da? Nortzuen artean? Zein hurrenkeratan?...Julen Arexolabeitiaren puntua…
EUSKAL KULTURGINTZAREN TRANSMISIOAEUSKAL
(euskara, eta hizkuntzak ardazten duen kultura,edo euskal herrietan daudenena)
KULTURGINTZA (kultura edo kultur-eraikuntza,
kulturari buruzko ardura, kulturkampf..)
TRANS-MISIOA (misiolarien oinordekotza denboran,
lurraldean, gizartean zehar…zergatik? IABB)Zeitgeist Volksgeist
GLOBALAZBauman, likidotasun
erreflexiboa?eta Jon Sudupe:
-Tesia: aniztasun hazkorra-Antitesia: Multikulturalismo
(in)tolerantea-Sintesia: kosmopolitismo
kantiarra-Parentesia: aberastasunaren
banaketa
Nola kudeatu aniztasun hazkorra?Segregazio, akulturazio, aitortzaereduen krisian? (J.Amezaga)
Nola ziurtatu euskal kulturarentransmisioa mundu globalean?
Zeintzuk dira orain behar ditugun diskurtsoak, pentsamoldeak, tresnak?
TOKIKOAZ (“Euskal herria krisian”, 98ko porrota…) protesta ziklo baten amaiera, abertzaletasunaren
krisi politikoa, euskalduntzearen mugak,
tresna politikoen gabezia/hutsala, etorkin
berriak, erabileraren (lingua hila) eta
kalitatearen (lingua creole) erronka…
2009an egindakoa laburbilduz eta aurrera begira...LAU GALDERA
• Zer gertatu da? Hegemoniaren teoria
• Nola gertatu da? Hegemonia politiko abertzalea. Demokratizazio/naziogintzaren motorra martxan.
• Nola gaude orain? Hegemonia politikoa kolokan, demokratizazioaren motorra geldirik.
• Etorkizunean zer? Paradigmen tentsioa
Atzera begira…
-Nola izan da posible euskal hiztunen kopurua %20tik %40ra igarotzea azkenbi hamarkadetan? (Patxi Baztarrika)
-Nola da posible kultur gutxiengo batek, izaera galdu gabe, bere egoera hobetu izana?
Gutxiengo hori operazio hegemoniko batean kate begi izan delako…
HEGEMONIA POLITIKO ABERTZALEAK EUSKARAREN HEGEMONIZAZIO KULTURALA BULTZATU DU
Aurrera begira…
-Abertzaletasunaren hegemonia politikoa krisian al dago?
-Hala bada, nola izango da posible etorkizunean kultur gutxiengo horrek bere egoera hobetzea?
Azter dezagun operazio hegemonikoa…
BOTEREA
Lotesleak bilakatu daitezken erabaki, arau, antolakuntza eta ekintza kolektiboak honako botereen bitartez:
Adostasunean oinarritutako
erabakiak: Gizarte harreman borondatezkoak,
Elkarrizketaren, elkartasunaren, intimitatearen indarrean
oinarrituta
Botere kulturala
Nortasunaren
Interpretaziorako
bitartekoen kontrola: gizarte zibila eta familia
Botere ekonomikoa
Bitarteko materialen
Kontrola: merkatuak
eta enpresak.
Botere behartzailea
Biolentziaren
Bitartekoen kontrola:
Estatuko erakundeak.
GA
TA
ZK
A B
AI G
AT
AZ
KA
EZ
1.Ez-politikoa.
(adostasun falta, gatazkatik
Ihes egitea)
3. POLITIKAREN EREMUA
Botere harreman eztabaidatuak
Genero politika,
erlijio, IDENTITATE,
estatus politika
Lan politika,
Aberastasunaren
banaketaren politika
Estatu politika:
Lehia arautua
Erakundeen baitan
2. Ez-politikoa.
Adostasunak gidatutako
Ekintza kolektiboa
4. POLITIKA EZABATUAK.
(Ahulak, menderatuak eztabaidatzen ez dituen errutinak
eta botere harremanak)
POLITIKAREN EREMU PARADOGIKOA (Warrenetik, Zizekera, Laclauren eskutik)
METAPOLITIKA
ARCHIPOLITIKAtribua
HEGEMONIAULTRAPOLITIKA
gerra
PARAPOLITIKA
HEGEMONIAZ… Zizek eta Laclau.
“Gente brava la deRentería”“Vascos”
Gatazka belikoaren fetixetik honantzago, deliberazioaren ametsaz haratago, Hegemonia (Laclau): “Parteak osotasun unibertsalaren hutsunea betetzeko burutzen duen
ahalegina….”
Ahalegin hori borroka diskurtsibo/sinbolikora eramango du Laclauk.
Eduki partzialaren batek hegemonizatuko du beti ustez unibertsala den nozio ideologiko oro, bere unibertsaltasuna koloretuz, bere eraginkortasuna ahalbidetuz…partikular guztiek dute beraien baitan unibertsaltasuna betetzeko joera, ez dago unibertsal
neutralik…
Kontzeptu ideologikoaren eduki tipikoa zein izango den, horretan datza borroka ideologikoa.
Zizek… eta Guadalajarako artzaina…
Baina eduki tipikoa ez da inoiz bakarra, eta hortxe dago gakoa…
EDUKI TIPIKOEN EKIBALENTZIA (baliokidetza) KATEAK HEZURMAMITZEN DU HEGEMONIA...
Locus hegemonikoa
euskalduna
Langilea independentista
estatalista
fededunaEuskalzalea
enpresaria
erdalduna
langilea
KULTUR EREDUA
Ekologista…
EREDU SOZIO-EKONOMIKOA
EREDU POLITIKOA
autonomista
Polarizazioantagonikoa
Baskista?
1998soberanista
Euskal Herri/gizarte erakundetua
Populismo abertzalea:
PTV edo EH
HIRU KATEATZE/ARTIKULATZEHEGEMONIKO, baliokidetza logikapean
SukaldariaAthletikekoa…
BestePolarizazioardatzak
http://video.google.es/videoplay?docid=7802684310009760132&ei=vW8KSof6N5ry2wKPqYXyBQ&q=ernesto+laclau&hl=es
kanpo
barne
Komunitate linguistikoa datu objektibo/enpirikoa da, baina gizartearen parte gisaez du muga politiko propiorik sortu: “euskaldun-partea” “abertzale-partearekin” kateatutako eduki baliokide gisa azaldu da orain arte: onerako eta, batzuen ustez, txarrerako... (patrimonializatzea, etab)
Beste kateatze hegemonikoetan (artikulazio politikoetan) euskarak duen/ez duen presentziak ziurtatu al dezake etorkizunean bere zentralitate soziala eta iraupena? Azken bi urteotan argi ikusi da abertzaleak ez diren indarren artikulazioan euskara kate-begi ahula dela, lehentasunik gabekoa.
GALDERAK
1.Nolakoa da “Rajoy-ren euskal neskatila” tipikoa? Euskalduna al da? Arantza Quiroga: ez denagatik, dena. Denagatik, ez dena.
2.Neskatoa “euskara duena” izatea helburu izanik, PPk (edota PSEk) hezurmamitzen duten kateatze hegemonikoak ziurtatuko al du euskal kulturaren transmisioa?
3.Hortaz, neskatoa euskalduna izan dadin, gurasoak (familia-transmisio naturala) euskaldunak ez badira, abertzalea izan beharko al da derrigorrez hegemonia?
Orain arte, horrela izan da...
Euskalduna
“Euskal abertzale” unibertsalaren partikularra, euskalduna.Barneratze identitarioa
Barneratze politikoa“Euskaldun” unibertsalaren partikularra, abertzalea
-“Euskaldun unibertsal” horren partikular hegemonikoa, “abertzalea” ote da, jada? “Kalaka sindromea”-“Abertzale unibertsal” horren partikular hegemonikoa, “euskalduna” ote da, jada? “Gure hizkuntzak” leloa.-Hortaz, “euskal herritar unibertsal” horren partikular hegemonikoa, “abertzale euskalduna” ote da, jada?
Orain artekoARTIKULAZIO HEGEMONIKO ZIRKULARRA: hegemonia politiko abertzaleak euskal
kulturaren hegemonizazioa… (%20tik-%30era, transmisioa)
Euskalherritarra
Euskalabertzalea
Hegemonia
Euskal herritarunibertsalaren
partikularra:Abertzale
(euskalduna)
EKINTZAKOLEKTIBOA
LOGIKA ANTAGONIKOA
DEMOKRATIZAZIOA AUTONOMIA
BOTEREPOLITIKA
IDENTITATEPOLITIKA
ERAGINAREN POLITIKA
LOGIKA SISTEMIKOA
GIZARTE MUGIMENDUEN LOGIKAK
Nola lortu dahegemonia hori?
BOTERE-POLITIKA
(AITAREN ETXEA)
LELO DISKURTSIBOAK: “Gurea egin, haiek egin ez dezaten”, betoa/alternatiba, liskarra/protesta, gizarteak Estatua menpeko, gizarte zibilaren autonomiarik ez, erradikalismoa, botere-alternatiba. Protesta logika.
Kontra-boterea: (Alter)Politics community.
ERAGINAREN POLITIKA
(SEME-ALABEN LOBBYING-A)
LELO DISKURTSIBOAK: “Guk eragin haiek aldatu daitezen/dezaten”, gizarte zibilaren autonomia eta eragina gizarte politikoan. Liskar irekirik ez. Erakundetze logika.
Partehartzea: issue/policy network.
IDENTITATE-POLITIKA
(AMAREN SUA)
LELO DISKURTSIBOAK: “Guk geure izaerari eutsi, haiek egin dezatela nahi dutena”. Gizarte zibilaren autonomiara itzuli, identitateren aldarrika, liskar mugatua, gizarte zibilaren aldaketarako lekukotasun garbia. Komunitate logika.
Nortasun borobila: Policy community
ALTERNATIBAK ULERTZEKO… lehen aipatu dugun sailkapena garatuko dugu (Cohen & Arato):
PARADIGMA: BOTERE-POLITIKA
TRESNA:ARTIKULAZIO
HEGEMONIKO ALTERNATIBOA
LOGIKA:EKIBALENTZIA
MODUA:ANTAGONISMOAGONISTIKOA
DEMOKRATIZAZIOA
NAZIO/AGINTEERAIKUNTZA
ERAGIN-POLITIKA
ARTIKULAZIOHEGEMONIKO SISTEMIKOA
DESBERDINTZEA
ANTAGONISMODELIBERATZAILEA/ORDEZKATZAILEA
ARTEKARITZAPOLARIZAZIOABERRIKUNTZA
POLITIKAGINTZA SAREEN ZABALTZEA, TRINKOTZEA ETA BERDINTZEAProtesta/negoziazio/akordio zikloak
Demokratizazioaren ibilbidea Euskal Protesta zikloan
IDENTITATE-POLITIKA
Nola, etaNondik nora?
EKINTZA KOLEKTIBOA
(G)une demokratikoaMobilizazioa
Botere politikaEkibalentzia logika
Artikulazio hegemonikoa
(G)une liberalaErakundetzea
Eraginaren politikaDesberdintze logika
Eskaera isolatua
Eraginoldarkorra
Bloke Hegemonikoaren
berritzea
Eraginarautua
Bloke Hegemonikoaren
birsortzea
Ekintza kolektibo abertzalearen (g)uneak.
DEMOKRATIZAZIOA (Aginte/nazio eraikuntza)
Identitate politika:Kate begi sendoa
Ezkerabertzalea
Jeltzaleak
1. Eragile sozio-politikoen ugalketa: adibidez euskal gizarte zibilaren suspertzailea.
2. Eragileen arteko oreka eta berdintasunaren bultzada, koalizio osaketaren eta bitartekaritzaren bitartez:Adibidez, euskararen lekua irabazi eta orekatu.
3. Desberdintasunen kontrako hesiak eraikitzea, gaiak politizatuz: adibidez, euskara eremu publikora.
4. Konfiantza sareak barneratzea politika publikoan, guneen arteko loturak antolatuz: euskalgintzaren erakundetzea.
DEMOKRATIZAZIOA
GIZARTEMUGIMENDUAK
DEMOKRATIZAZIOAetaGIZARTE MUGIMENDUAK
Hegemonia euskaldunikez
Hegemonia politikoabertzalea
DESBERDINTZEAIdentitatea
BERDINTZEABoterea
DESBERDINTZEAEragina
Edo OPERAZIO HEGEMONIKO ZAHARRETIK, ziklo berrira (Laclau eta MTT)
Muga sortu, partea “identifikatu” eta
bereiztu Homogeneotik,
Politikaren sorrera
Herrigintza: Parteak unibertsalaren
aurpegi tipikoa izateko lehian.Logika populista:
“plebs (nazioa/euskara)/demos(herria)”:1. Ekibalentzia/artekaritza
2. Antagonismoa/polarizazioa3. Heldulekua/orubea: diskurtsoa,
hizpide eta praxi sozio-politiko gisa
Partea besteen artean kokatu,
interes orokorgisa ari denparte baten
Hegemoniapean
32
1
Lehentasun berriak ?Hiru paradigmetan jauzi kualitatiboa...
NATION BUILDING (Nazio eraikuntza) ETA STATE BUILDING (Estatu eraikuntza) PROZESUEN ARTEKO TENTSIOA
NA
TIO
N
BU
ILDIN
G
IDENTITATE PARADIGMA“Euskaldunak euskaraz”
STATE BUILDING
ERAGIN PARADIGMA
“Euskal Herrian baita euskaraz ere”
BOTERE PARADIGMA
“Euskal Herrian euskaraz”
HERRIGINTZA
Erakundetze prozesu autonomikoan eragin kanpotik/barnetik
Mobilizazio prozesu berriari ekin,Euskal Estaturantz
Erakundetzea Protesta
Komunitatea
Eragin paradigma berria: kriseilua/sua etxez-etxe. Eredu kulturaniztun liberala: Kulturen Herritartasun Kontratuaren filosofian jokatu, eremu instituzionala Irabaziz.
Oraingoari begira
Indarguneak/ahuleziak
xxx xxx
-Artekaritza/ekibalentzia unibertsala:“Euskal Herririk”ez euskal identitaterako.-Polarizazio eza. Mitxelena…-Diskurtso/praxi neo-instituzionalak: Lobbying eta Laguntza publikoak(Amaren sua, etxez-etxe, amaren sua elikatu/hauspotu erakundeetatik).
ETA ORAINGO EGOERA? Idatziak kokatu eta AMIA laburtua egin.
Erakundetzea da gakoa (State building/Euskal Estatu “gehiago”)
Giza baliabideak: sistematik kanpo (edo barne/kanpo) egon den gizarte esparrua, orain barneratuko dena,
euskaldunena, euskalzaleena, abertzaleena da.
Baliabide sinbolikoak: Eraginaren paradigman jokatuz (barne/kanpo), eredu kulturaniztunaren kudeaketa omen
neutrala euskaraz “margotzea” erraztuko da: erderak “toleratu”.
Baliabide materialak: erakundetzearekin batera, euskal kulturgintzak dituen gabeziak bideratzeko aukera
zabalduko da.
Dena den, eragin-paradigmak, erakunde eremutik kanpoko botere-paradigma beharko du..Epe laburrean birrosatuko ez den arren... Aurrera begira jarriko gara...
Botere paradigma zahar/berria: Aitaren etxea. Azken mobilizazio zikloaeta horren egokitzapena. Jauzi politikoa Estaturantz, euskara erdigunean (Izagirre/Txillardegi/Agirre)
Atzera begira
Indarguneak/ahuleziak
-Artekaritza mugatua eta barne “hegemonismoa”(aita/semea lehian)?-Polarizazio eremu antzuak?-Diskurtso eta praxi zaharkituak?-Zantzu berririk bai banatutako idatzietan?
xxx xxx
Botere-paradigma (populismo) berria (aitamaren etxe berria), politikoki nola? State building horren motorra berpiztea da gakoa.
Artikulazio/Artekaritza eredu berriak. Zein da
Nazio kulturala garatzeko ekibalentzia katerik
egokiena?A
Antagonismo/Polarizazio Egokia. Zein modutan
adierazi behar daantagonismo
sortzailea? (barne-kanpo)B
Diskurtso eta praxi Berritzaileak. Zein da
“lokarri/helduleku” egokia?
C
Diskurtsoa: erabakitzeko eskubidea eta EuskalEstatua
Praxia: erakundetze alternatiboa, Zuzeneko demokrazia eta ekintza kolektiboa
(Direct action)...
Euskal herritarra vs. espainiarra/frantziarra...
Euskara, artikulazio hegemoniko berriaren kate-begi partikular unibertsalizatua... Besteak:
Anti-liberalismoa-ongizate Estatua, sostengarritasuna edota
des-hazkundea, erlijioaren bizipen ebanjelikoa...
Identitate paradigma zahar-berria: Amaren sua. Hizkuntz Komunitatea ardatz.Jon Sarasua: gune hegemonikoak sendotu eta saretu
Indarguneak/ahuleziak
xxx xxx
-Itxitura, arkipolitikan. Tribalizazioa, eredu multikulturalaren osagarria-Erreferentzialtasun komunitarioa
Betikoari begiraEta, noski...
Identitate paradigma: desberdintzearen kudeaketaZer da euskaldun izatea? Nola garatu hizkuntz komunitatea?
Zer ez da? Beste identitateen ukapen gisa: ez da erderaz ARI dena.
Erabilerak egiten zaitu euskaldun... Baina, herritar eleanitzen
heterogeneitatehazkorrean. Geometria aldakorreko
hizkuntz komunitatea: lurralde eremua, erabilera eremua...
MUGA MALGUAK
Kanpora begira
Osotasuna lortu ez duelako da identitatea, barne diferentzia
duelako: elebidunok sortu dugu identitatea. Helburu fantasmatikoa:
denok soilik euskaraz aritzeak, identitatearen desagerpena
ekarriko luke: elebakartasun ideala eta ezinezkoa.
GARBIKERIA EKIDIN
Barnera begira
Gune hegemonikoak (euskara normala eta beharrezkoa) sortzeko: Autoeraketa eta guneen saretzea:Lantokiak, ikastegiak, eta aisialdi
guneak, auzoak, herriak, bailarak...BOTERE/ERAGIN LOGIKEKIN
BATERA EGIN BEHARRA
Hedapena
Konklusio eta abiapuntu gisa, zortzi puntu eztabaidarako
1. Euskal kulturgintzaren transmisioa azken 40 urteotan, abertzaletasunaren hegemonia politikoaren ondorio zuzena da. Hegemonia politiko, eta hegemonizazio prozesu kulturalen euskarri nagusia 60. Hamarkadan hasitako protesta zikloa izan da, “populismo abertzalea” ardatz. Bereiztezinak izan dira euskalgintza eta naziogintza politiko eredu hori.
2. Naziogintza ziklo horren amaieran, botere politikatik eragin politikara doan ibilbidean azken urratsa ematear gaude: azken arloa, biolentziaren monopolioaren ukapenaren ukapena. Jauzi horretan hegemonia politiko abertzalea kolokan dago.
3. Krisian dagoen naziogintza politikotik askatua, euskalgintza eragin politikara (lobbya) bideratu daiteke eta euskal hizkuntza-komunitatea identitate paradigmara (tribua): parte legitimoa bai, baina ez unibertsalaren lekua hartu duen partea. Eredu liberala: parapolitika.
4. Unibertsalaren lekua abertzalea ez den parteak hartuko balu, parte horren artikulazio hegemonikoan euskarak ez du lehentasunik. Kulturaren transmisiorako, alde batetik, balizko hegemonia politiko berri hori baliagarria izan daiteke, EAEn egungo locus hegemonikoaren kolorea ez delako neutrala, euskal identitatean barneratze minimoa eskatzen du. Dena den, oraindik orain euskalduntasuna ez denez kate-begi nagusi artikulazio hegemoniko alternatiboan, emaitza logikoena “euskal/erdal kultura pidgin” bat da. Euskara despolitizatzeko eredua: bakoitzak bere egitura, bestearen “koloreak” hartuta. (Donostiako euskara/Txomin del regato). Hauxe da azken bi urteotan nabarmentzen ari den egoera.
5. Hortaz, helburua ez bada soilik “kultura pidgin” bat, orain euskal/erdal munduan indartzen ari dena, hegemonia politiko abertzalea berrindartu beharko litzateke. Demokratizazio/barneratze ziklo berria abian jartzeko.
6. Hegemonia abertzale eraberritua behar da pidgin kulturatik, “kultura-lingua franca” izatera pasa nahi bada, euskararen lurraldeetan guztiok konpartituko dugun gertuko kultura, (ingelera, kultura franko globala den bezala) gazteleraz, eta frantsesez, edota beste hizkuntzetan ere arituko den euskal herrian. Partea (euskara) osotasunaren (euskal herria) adiera. (Behikularra)
7.Hegemonia abertzale eraberritu horrek, batez ere eraginaren paradigman jokatuko du hemendik aurrera. Baina bi lerro abertzale nagusiak sistemaren barnean arituko dira. Kulturaniztasunaren kudeaketa koloretuz, euskaratuz.
8. Beraz, lehen bezala, oraingoz, euskararen hegemonizazioak (transmisioak) hegemonia abertzalea behar du, eta honek eragin-politika sendoagoa ((kanpo lobbya/barne kudeaketa) eskatzen du. Ziurrenik, tokian tokiko egoerari kasu eginez, beste bi paradigmekin batera jokatuz: Boterea (mobilizazio eraberritua), eta identitatea (komunitatearen hedapena eta trinkotzea).
Bibliografia
• SOCIEDAD CIVIL Y TEORÍA POLÍTICA Jean L. Cohen, Andrew Arato. Fondo de Cultura Económica. México, 2001.
• LA RAZÓN POPULISTA
Ernesto Laclau ISBN: 9789505576357
•