ESPAZOS NATURAISLIC Encoro de

Abegondo-Cecebre

SUPERFICIE: 529 ha

CONCELLOS: Cambre, Abegondo, Betanzos, Carral e Oza-Cesuras (A Coruña).

VALORES NATURAIS: Ten un grande valor ecolóxico pola flora e fauna asociada ás áreas inundadas.

O espazo inclúe o encoro de Cecebre, o curso do río Mero (3,8 km), en Abegondo (ata o linde con Oza dos Ríos) e o do Barcés (4,9 km) ata a Ponte da Ribeira, entre Abegondo e Carral.

As rochas da zona son xistos metamórficos do grupo de Ordes.

PROTECCIÓNLugar de importancia comunitaria (LIC) 29 de decembro de 2004Zona especial de conservación (ZEC) 31 de marzo de 2014Está incluído na Reserva da Biosfera “Mariñas Coruñesas e Terras do Mandeo”

CLIMAOceánico húmido.

Nace nos montes da Tieira (Cesuras) e, despois de 41 km de percorrido, desemboca na ría do Burgo. Os principais afluentes son o Gándara, pola dereita, e o Barcés, Brexa e Valiñas, pola esquerda.

RÍO MERO

O Mero á saída do encoro de Cecebre

É o principal afluente do Mero e xúntase con en Orto (Abegondo), no encoro de Cecebre. Recolle as augas da aba sur do mote Xalo e das terras de Cerceda.

RÍO BARCÉS

É un encoro artificial que comprende a área onde o río Barcés se une ao Mero, ocupando, sobre todo, territorio no concello de Abegondo.ten unha superficie de 363 ha e unha capacidade de 22 hm, cunha lonxitude máxima de 2,8 km e unha profundidade máxima de 15 m. A profundidade media non supera os 5,9 metros, con amplas zonas de augas superficiais.

ENCORO DE CECEBRE

-Ríos dos pisos basal a montano con vexetación de Ranunculion fluitantis e de Callitricho-Batrachion-Ríos de ribeiras lamacentas con vexetación de Chenopodion rubri p.p. e deBidention p.p.-Queirogais secos europeos-Prados con molinias sobre substratos calcários, turbosos ou arxilo-limosos (Molinion caeruleae)-Megaforbios eutrofos hidrófilos das orlas de chaira e dos pisos montano a alpino-Prados pobres de sega de baixa altitude (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis)-Bosques aluviais de Alnus glutinosa e Fraxinus excelsior (Alno-Padion, Alnion incanae, Salicion albae)-Carballeiras galaico-portuguesas con Quercus robur e Quercus pyrenaica

TIPOS DE HÁBITATS DO ANEXO I DA DIRECTIVA 92/43/CEE

As partes internas do encoro e os cursos dos ríos conservan importantes extensións de salgueirais e ameneirais pantanosos e, en áreas marxinais e algo elevadas, carballos. Augas arriba do encoro consérvanse amplas áreas de bosque de ribeira e pequenos rodais de carballeira.Nas zonas asulagadas e nas beiras atópanse espadainas, xuncos, esparganio, eleocaris, chantaxe de auga, sombreiriño de auga, Sphagnum pylaisii....

FLORA

ESPECIES DO ANEXO II DA DIRECTIVA 92/43/CEE-Narcissus cyclamineus

Xuncos e espadanas na beira do encoro

Xuncos

Área de inundación

Restos da Fraga de Cecebre.O encoro asolagou unha grande parte da coñecida fraga de Cecebre que inspirou a obra “O bosque animado” de Wenceslao Fernández Flórez.

Flores femininas de salgueiro xa fecundadas.

Herba salgueira (Lytrum salicaria)Herba das rans, leneella de auga (Lemna minor), a planta con flores máis pequena.

O espazo acolle unha gra diversidade de especies, especialmente as ligadas aos hábitats acuáticos, con destaque das aves.

MAMÍFEROS:Lontra, xeneta, armiño morcegos, aguaneiro...

FAUNA

Lontra (Lutra lutra)

AVES:Acolle unhas 200 especies, algunhas raras ou ocasionais, en especial acuáticas, das que 45 son invernantes: pato cullerete (Anas clypeata), pato asubión (Anas penelope), charneco ou parrulo cinsento (Anas strepera), parrulo chupón (Aythya ferina), parrulo cristado (Aythya fuligula), corvo mariño grande, (Phalacrocorax carbo e P. carbo sinensis) garza (Ardea cinerea), garzota (Egretta garzetta)... Crían: galiñola negra (Fulica atra), pita de auga (Gallinula chloropus), mergullón pequeno (Tachybaptus ruficollis), lavanco real (Anas platyrhynchos) e picapeixe (Alcedo atthis).

Parrulo cristado común (Aythya fuligula).

Mergullón pequeno (Tachybaptus ruficollis), do que hai unha poboación nidificante de máis de 50 parellas que se duplica na época de muda.

Ademais podemos atopar: cerceta (Anas crecca), cerceta albela (Anas querquedula), garza imperial (Ardea purpurea), avefría (Vanellus vanellus), cullereiro (Platalea leucorodia), tartaraña das xunqueiras (Circus aeruginosus), escribenta das canaveiras (Emberiza schoeniclus), becacina ou narcexa (Gallinago gallinago), combatente (Philomachus pugnax), galiñola pinta (Porzana porzana), bilurico pintado (Tringa glareola), bilurico alinegro (Tringa ochropus), carrán mouro (Chlidonias niger), garza denoiteira (Nycticorax nycticorax), garza pequena (Ixobrychus minutus)...

Garza real (Ardea cinerea)

Tamén conta cunha importante poboación de aves terrestres (89 especies): azor (Accipiter gentilis), gabián (Accipiter nisus), miñato común (Buteo buteo), lagarteiro peneireiro (Falco tinnunculus), falcón peregrino (Falco peregrinus), falcón pequeno (Falco subbuteo), millafre negro (Milvus migrans), águia peixeira (Pandion haliaetus), esmerillón común (Falco columbarius), curuxa (Tyto alba), peto verdeal (Picus viridis), folosa das canaveiras (Acrocephalus scirpaceus), folosa acuática (Acrocephalus paludicola), andoriñas, picas, papuxas...

ANFIBIOS:(Once especies): Sapiño pintoxo, sapiño comadrón, sapo común, estroza, ra patilonga, ra verde, píntega común, píntega rabilonga, pintafontes común, pintafontes verde, pintafontes palmado...

Estroza (Hyla molleri). Vive subida nas plantas da beira do río e só visita a auga para reproducirse.

RÉPTILES:Sete especies: lagarto das silvas, lagartixa galega, escancer común, esgonzo común, cobra de colar, cobra lagarteira europea, cobra de colar...

Macho de lagarto das silvas en librea nupcial.

PEIXES:Seis especies: boga de río, espiñento, troita...

Chondrostoma

Libeliña (Coenagrion mercuriale)

INVERTEBRADOS:Os máis comúns son os insectos acuáticos ou que desenvolven as súas fases larvarias na auga: chinches, zapateiros, escaravellos de auga, mosquitos, libeliñas, cabalos do demo...

ESPECIES DO ANEXO II DA DIRECTIVA 92/43/CEEINVERTEBRADOS-Vacaloura (Lucanus cervus)-Cabalo do demo (Coenagrion mercuriale)-Caracol (Elona quimperiana)-Lesma manchada (Geomalacus maculosus)VERTEBRADOS: Peixes: boga de río (Chondrostoma )Anfibios: saramaganta (Chioglossa lusitanica), sapiño pinto (Discoglossus galganoi). Réptiles: lagarta da serra (Lacerta monticola), lagarto das silvas (Lacerta schreiberi)Mamíferos: aguaneiro (Galemys pyrenaicus), lontra (Lutra lutra), morcego rateiro grande (Myotis myotis), morcego grande de ferradura (Rhinolophus ferrumequinum), morcego pequeno de ferradura (Rhinolophus hipposideros).

Saramaganta (Chioglossa lusitanica)

O encoro foi construído en 1976 para o abastecemento de auga potable á Coruña. Está situado nas proximidades dunha área poboada desde tempos moi antigos.A Fraga de Cecebre inspirou a novela “El bosque animado” de Wenceslao Fernández Flórez.

HISTORIA-PATRIMONIO CULTURAL

O Mero na ponte Beldoña, entre Betanzos e Abegondo.

Abastecemento de augasLecer

USOS

-Ponte medieval de Beldoña-Contorna do encoro de Cecebre-Fraga de Cecebre-Aula da Natureza de Crendes

PUNTOS DE INTERESE

O encoro está a sufrir graves problemas ecolóxicos (destrución da vexetación acuática, eleiminación de especies autóctonas) pola introdución de especies alleas: o cangrexo vermello de río (Procambarus clarkii), o pachorro ou carpa dourada (Carassius auratus), a gambusia (Gambusia affinis), as tartarugas de Florida e os visóns fuxidos das granxas.

PROBLEMAS

Cangrexo vermello de río

Montaxe e fotos: Adela Leiro, Mon DaportaXullo 2016