lazkao txiki 07-11

© ARGI-BERRI ELKARTEA Maketazioa: Lanku

Argitaratzailea: LANKU Bertso Zerbitzuak, S.,L. Martin Ugalde Kultur Parkea z/g 20140 Andoain IBSN: L.G.:

Lazkao Txiki 07-11:Lazkao Txiki 2006 9/8/11 12:25 Página 2

Lazkao Txiki

Bertsopaper Lehiaketa

2007-2011

Argi-Berri Elkartea


5

SARRERA

Konturatzerako hogeigarrena ere iritsi zaigu. Ai, Joxe Mielek ikusiko balu! Ziur prontoizango zuela mingain puntan zerbait esateko. Eta ez zen hura isilik geratzen diren hori-etakoa, danba botako zuen. Kontua da bere izena daraman lehiaketa jaiotzen ikusi,ikusi zuela Lazkao Txikik eta hurrengo urterako agur esana ziola jada. Haren izenagoian mantentzea izan da besteak beste bertsopaper lehiaketa honen helburuetako bat.Irakurleok, zuok baloratu bete dugun ala ez.

Argitara emandako laugarren liburua duzue hauxe, 2006tik hona sarituak izan direnbertso sortekin egindako bilduma. Antolatzaileak pozik gaude oraingo honetan ereizandako parte hartzearekin. Eta zer esanik ez guztiok emandako mailarekin. Horiekhorrela ez nituzke aipatu gabe utzi nahi 5 urte hauetan (baita lehendik ere) epaima-haiko lanetan aritu diren Izar Sarriegi, Manu Olano eta Nikolas Zeberio. Uztailarenlehen astean lanak jaso eta Santa Anetarako, Ordiziako zaindaria, epaia emanda.Merezitako otamena ezin falta!

Eta aipatu nahiko genuke baita, urte hauetan guztietan bidelagun izan dugunOrdiziako Udala ere. Izan ere, lehiaketa antolatu bai baina sariak jartzerako orduanUdalaren ekarpena erabatekoa izan baita hasiera-hasieratik. Esku artean duzun liburuaargitaratzeko ordainak ere Ordiziako Udalaren gain joan dira, aurretik Argi BerriElkartearekin hitzartuta duen lez. Baina Kutxak ere jarri du oraingoan ere bere aletxoaeta gure aldetik eskerrak eman beharrean gaude hauei ere.

Tira, hemendik aurrera ere antolaketa lanetan jarraitzea da gure asmoa. Euskal Herrikobertso eskolak egiten ari diren lanaren erakusleiho ezin hobea dela Lazkao TxikiBertsopaper Lehiaketa ezin uka. Euskal Herri guztiko bertsolari gaztetxo, gazte eta hel-duek helarazi dizkigute orain artean euren lanak eta hemendik aurrera ere hala izangodelakoan gaude. 5 urte barru berriro ere bertso sarituekin liburua ateratzeko moduanegongo garelakoan, jarraian dituzuen bertsoez gozatzeko gonbita egin besterik ez.

ARGI BERRI ELKARTEA (Goierriko Bertso Eskola)


2007GAZTETXOAK

1. SARIA: Jone Alberdi2. SARIA: Ane Agirre3. SARIA: Maialen Akizu3. SARIA: Iñaki Dorronsoro

GAZTEAK

1. SARIA: Ane Labaka2. SARIA: Hodei Iruretagoiena2. SARIA: Aritz Garin3. SARIA: Amaia Iturriotz

HELDUAK

1. SARIA: Amaia Agirre2. SARIA: Iñigo Legorburu3. SARIA: Ander Lizarralde


2007 Gaztetxoak Lazkao Txiki Lehiaketa

9

GOIERRIKO BERTSO ESKOLAK

25 URTE BETE DITUJone Alberdi

Doinua: Begira nago jarria beraz

1)Bertso eskolak bizitzan zeharlortua du gugan xarma,hain zuzen ere nola sortu zenda kontatzera noana:Barandiaran ta lrastorzakegin zuten lehen lana,harturik euren gain zama (bis),nahiz hasieran eskualdeanez zuen holako fama,urte pare bat pasa ondorenbete zitzaien dan-dana (bis).

2)lrakaslerik ez zegoenezzer-nolako arazoa,berrogeita sei ikasle bertaneta maisu bat, gaixoa!,ez zen izango leku egokieta horren erosoa,beteta gela osoa (bis),eskualdeko gaztetxo deneiazalduz zer den bertsoa,egia esan bertso eskolakaurrera jo zun pausoa (bis).



10

3)Horretarako diru iturribikaina zuen antola,festa askotan jartzen zigutenplaza erdian tonbola,garai batean laguntzailetzathartu zuten ikastola,lagundu gainera, nola! (bis)Gaur egun, berriz, egia da baielkarte bat hor dagola,Argi Berriko kide ugariizerdia dariola (bis).

4)Jardun ta jardun bertso eskolakditu hogeita bost urte.Guzti guztia sorraraztekozenbat traba eta neke,ta ez zaudete festa honetaninolaz ere aparte,langile finak zarete! (bis)Laguntza gabe dena aurreranola atera liteke?Zorion bero, goxo bat etabeste horrenbeste bete!!! (bis)



11


25 URTE BETE DITUAne Agirre

Doinua: Haizea dator ifarraldetik

l-Irastorza ta Barandianiideia buru alderagure euskara hau bultzatzekozen egundoko aukeraArgi Berrik ta beste hainbateklagundu zuten batera.Ikasle askok izena emanzuten eskolan gaineraBertsolari on izatea ez zenhelburu bakarra keba!Giro jatorren lana eginezerabiltzea euskeraeta horrela giro eder hauguk zabaltzea kaleraarazo denak gainditu etaegin zuten bai aurrera.·


12

2-Mendizabal zen lehen maisualanean zebilen alaibertan landuaz hainbat errimaeta landuaz hainbat gaieuskara landu eta bertsoakeginez zeinen ongi ai!Bertan lanean ibiltzen zirenhan ez zuten egiten jaibertsotarako beren denboradenek hartu ohi zuten lasaitxapelketetan parte hartzekoegoten ziren beti zai.Ikasle askok bertsolari onizatea zutenez nahibatzuei noski, beraien nahiaegi bihurtu zaie bai.

3- Mende laurdena pasa ondorenhainbat lan egin dituzteGoierri alden pozez beterikguztiok utzi gaituztebertso eskolek giro euskaldunainguruan sortu duteta bertan noski gustura dabiltzegia esan hainbat gazte.Batzuek bertan lortua dutehamaika sari ta ospebeste batzuek emango duteoraindik hainbat ezuste.Nahiz eta bide horretan izanzuek hainbat buruhaustesegi lanean euskaran aldebeste hogeita bost urte.




13


25 URTE BETE DITUMaialen Akizu

Doinua: Leiho ertzetik ikus dezaket

1 -Lazkao Txiki nola izan zannere idolo haundiaberai jarraituz bertso eskolabihurtu zitzaidan kabia.Bertan errima, doinu ta oinazer zan nuen ikasiadena bihurtuz irriabertsoekin naiz hazia (bis)ta bertsolari onak direneiluzatuz ene begiabertso giro hau da ametsetanamestutako saria. (bis)

2 -lrakasleetaz hitz egitekohartu behar det nik betaIgartzabal ta Murua betiditut bihotzen gordetaMendizabali ta Sarriegijarri ohi nien arretanahiz ta egin errietabeti nuen nik apeta (bis)pertsona guzti hauekin nagoni zor handiez betetaorain bihurtu naizen guztiaberaiei esker da eta. (bis)



14

3 -Urteak joan urtek etorrita hainbat urten ondoren'írakasle naiz" esan dezaketeginez oihu bat ozenbertsolariak izan nahieanhogei haur hurrenez hurrengogor ai dira saiatzenkimuak irten daitezen (bis)eta hogeita bost urte hauexenkatea ez dadin etensaiatuko naiz ikasitakoguztia hauei erakusten (bis).



15


25 URTE BETE DITUIñaki Dorronsoro

Doinua: Balentin Berriotxoarena

1- Bertso eskolak mende laurdenabetea du urte hontanhainbat gaztetxok ikasi dutehoni eskerrak bertsotanberaz nik orain opa dizuetsegi betiko asmotanta orain arte izan bezelajarraitu urte askotan.

2- Bertso eskolan emanak ditutpare bat urte jadanikez da pasatu egun bat erehona joan ez naizenikbertsoak sortzen sentitzen denakez dauka inon izenikzerbait pozgarri eta alaiada niretzat gutxienik.



16

3- Errimak eta neurriak zaintzenhemen genuen ikasizortziko handi zein txikiekinburua guztiz nahasinahi baduzue euskal kulturazuen barrenean haziahalik azkarren bertso eskolanizena ematen hasi.

4- Goierri mailan atera diramajina bat bertsolariEkaitz, Irati, Iban, Aitzol, Haitz,ta Oier dira nabarihoien artean egokitzeaizan da niretzat sariurte ugari opa dizkiotGoierriko Eskolari.


2007 Gazteak Lazkao Txiki Lehiaketa

17

LAZKAO TXIKI, OKOTSETIK KOPETARA

Ane LabakaDoinua: Misiolari baten moduan

1,- Gogoan hartuz Lazkao TxikiJoxe Migel Iztueta,hau Abeliñen jaioa zelaentzun izan det tarteka.Beti umorez kantatzen zuenpenak beretzat gordeta,bere txisteez alaitu zuenhorrenbeste mahai buelta.bertsolaria, artista hutsa,ez da gero berriketa!Hamabi bertso luze gaurkoanmotz geratu zaizkit eta.

2,- Lazkao Txikiren jaiotetxeanez zen guraso baldarrikzazpi senide izanik ez zenfalta ez eme, ez arrik,“eta orain zenbat bizi zerate?"nonbait bazuen indarrik..."bizi, ni soilik" lasai antzean,ez dago esan beharrik."eta besteak?" galdetu zionhonek kezkatu xamarrik,"besteek lana egiten duteberaz, bizi ni bakarrik".

3,- Behin Usurbilen gertatu zenahartu beharko aintzakoLazko Txiki ta Mattin kantuzjardunak ziren galako.Mattinek ziri bere aurreanbi gizon ikusterako:"ez gera hoien neurrira iristen,alturaz ez gabiltz bapo!""gu ere zerbait bagera Mattin!"azkar zuzendu beharko:"beraien gisan gu ere lurreraailegatzen garelako".

4,- Nahiz ta Francoren garaian ez zenoso gizarte lasaiagure herrian asko zabalduzen politikaren gaiaeta komunistek nonbait bazutenpropagandarako nahia,kartel batean jarri zituztenmailua ta igitaiaJoxe Migelek hala esan zienjarriz aurpegi alaia:"ez al dezue adelantuakerabiltzeko garaia?".



18

5,- Puntutan ere maiz erakutsiohi zuen kalitateaeta Ordizian gertatu omen zenondorengo pasartea.Bertsokideak, bi gizon altu,hori beretzat kaltea:"gu bi botila gaituk eta hi,basoa" disparatea.Joxe Migeli azkar tokatzenzitzaion erantzutea:"bi botila huts baino nahiagodiat baso bat betea".

6,- Uso-pasean, ehiztarientzatoso garai oparoan,Txomin Garmendiak hegazti hauekizan zituen gogoan,idatzi zuen artikuluazebilen denen ahoan"usoen gainean idatzi omen dik"horren era arraroan...bertsolariak esan zuenaoroitu da luzaroan:"orduan Txomin goitik idazten aritu duk oraingoan!".

7,- Mediku denak nonbait zeudenezbera operatzeko nahizbertsolaria kezkatuta, ezzebilen aurpegi alaiz:"zenbatek galtzen duten biziajakin nahiko nuke garaiz"pentsatu ondoren: "bi milatik bat,ez da gizonik hiltzen maiz"Lazkao Txikik erantzun zionpatxadaz, aldarte lasaiz:"bat hori hilda badago behintzatni lasaiago joango naiz".

8,- Altura dute gai nagusiapasadizoen erdiakLazkao Txikik eta Mattinekzer-nolako komeriak!behin hankamotz bat ikusi zutenondo zabalduz begiak"Mattin, gu biok baino gehiagobera dela uste diat"esplikatzea eskatzen zuenlagunaren aurpegiak"horrek hankamotz bakarra zeukakhik eta nik, berriz, biak".



19

9,- Beste batean gizon mardul batgaldezka zitzaion hasiJoxe Migelen erantzun onaksortu zuen nahiko grazihan inguruan zeudenak parrezlehertu baitziren kasi.Galdera izan zen: "Lazkao Txiki,non jaio ta hazi haiz hi?"bere berea zuen graziazazkar zuen adierazi:"Lazkao-Mendin jaio ninduanbaina ez nauk inon hazi".



20

10,- Goierri aldeko bertsolariak, diska batean jartzeko,denbora luzez egonak zirenkamara baten menpekonon eta nola jarri behar zutenbateko eta besteko.Lazkao Txikik bazuen zerbaitlagunari esateko,txiste itzela osatu zuen fotografoa tarteko:ederra zela hura ziklistenesprinak ateratzeko.

11,- Ordiziako ferian harpajo nahi zion Milagrosi,emakumeak gereziz betesalgai zeuzkan hainbat ontzi.Lazkao Txikik, lotsarik gabe,ahora eraman zortzi."Hok, jatezkeotan, eosi aizu!"esan nahi zuen "erosi"Joxe Migelek hurrengo hitzakederki zituen josi"gordinik ere ederrak daudeta zertarako egosi?".

12,- Zenbat bertso on, zenbat istori,ateraldi ta algara, bere bertsoak entzun ordukosarri parrez lehertzen gara.Egun bizirik balego hobelitzateke beharbada.Gizon handia genuen hura, hori gauza jakina da.Joxe Migelek esan bezala,esplikatuko det, hara:gizona neurtu behar delakookotsetik kopetara.



21

BETINI

Hodei IruretagoienaDoinua: Gazte hiltzera doana (Elizanburu)

1- Baliteke zorteadudala bizitzanbizi nintekelakoaberatsen gisangainera beti nabilgailurren peskizanhankak lurrean inoizez baititut izan.

2- Hankak airean etaburuan haizeanola patrika dudanzabal ta luzea,nahiz esku finekoaden gure klaseabihotzak eragin duNire oinazea.

3- Farniliatik hasizgorrotoa lepoaitaren herentziahandia tartekoederki gozatu dutbateko, besteko ...alferregia baiNaizgeldi egoteko.

4- Herrian ere ditutarazo dexenteitxuraz lagun onakbeti diru eskenork ez du nahi sakelazorionez bete?Ta Ni lagunen etadiruaren menpe.



22

5- Handiuste nintzenaneronen kalterabihotza lehertzear nahizez hustu karteramin hori pixkanakaezin da aterakontrolik gabe Noamundua jatera.

6- Sei aldiz eman diotmunduari birajoan naiz zeru ondoandagoen mendira,desertu hutsetara,itxaso erdira...baina haserre Nagoizarrei begira.

7- Nola aurrerapenazaidan hain fidelaentzun dut turismoaurrun heldu delaaurrekontuan emanezkero nibelaunibertsoa erebertan dagoela.

8- Zazpi, sei, bost, hiru, laueta zerorainobanoa EspazioEstaziorainoazpian ditut amets,izar eta lainoaskoz gorago NagoNire aita baino.

9- Han da nire herriazokoren bateanAfrikaren gainean,Europa partean,ametsa zapuztuazait nire arteanmundua sentitzeanNire hankapean.

10-Espazioa handida bere hutseanguztia ezin sartubista zorrotzeanbaina ez ote dago,pentsatuz hotzean,hutsune handienaNire bihotzean?



23

ll- Lurrera itzulitaguztia arrarosentitzen bainaiz hutsabaino txikiagoburuan gero etagaldera gehiagomundu mindu honetanzertarako Nago?

12-Honezkero hobe ezbizita ludianhobe buka nezakeNire historianNire buruaz besteeginda, agian,Nire pistolarekinNire jauregian.



25

BIZITZA EZ DA DIRUA ETA

DIRUA EZ DA BIZITZAAritz Garin

Doinua: Gure lurrean hedatua da

1-Ez dakit zenbat jende dagoenkarrikan goseak hiltzengoizean goiztar esnatu etalurreko apurrak biltzen,tripak ez dira isiltzenkorrokak dira aditzen,egoera hai larria zenikohartu gabea nintzen,negarrez dira aritzenta ez naiz bate harritzenbesteen sobren zai bizi denaez baita ondo bizitzen.(bis)

2- Eguneroko menua duteogi puska bat ta uraaurpegietan ikus daitekebizi ez zinan tristura,flakeziaren itxura,isladatzen duten hurazer datorkien ideiaik gabejaiotzen dira mundura.Baina dirua da muga,aberatsen armadura,dirudun oro ondo bizi dagutxi dunaren kontura.(bis)



26

3-Haien taupadak ere murriztendoaz segunduz segundunire ustetan bizitza ezinzaie gehiago ilundu,laguntzea dut helburu,arren inor ez urrundukale ertzean baitaude denakgure zerbaiten aiduru,ez dira bizi seguru,badute mila apuru,asko emango diegu denokpixka bat jartzen badugu.(bis)

4-Babesan bila egiten duteegunero eginahalabaina nik uste izaten delaguztiz ahalegin hutsalazeinen destino zitala,ez da batere normala,inork ez dugu inoiz jokatubehar genuken bezala,bakoitzak pentsa dezala,azkar nola edo ahala,hori delako errealitateilun eta erreala.(bis)

5-Telebistari begira jarrita negarrez sei aurpegiikusten ditut egunero tamina ematen dit neribizitzen zenbat komeri,ehunetik laurogei eridaude ta bada garaia denokzabal ditzagun bi begiguk baitaukagu gehiegi,zenbat baneki gaitzerdidugun gizarte materialistazulopera joan bedi. (bis)

6-Gosea eta pobrezia dahaien bizitzaren trabakale ertzean ikusi ordukohaur txikien begirada,behar genuke asaldapenagarria ez al da?Gure jarrera behar genukePoliki-poliki alda,lujoak albora laga,behar genituzke hara,esku artean gehiegirekingaizkiegi ohitu gara.(bis)



27

7-Haurrak amaren titi ondoanhasten dira garrasikahaiek badute bizi nahiarenantsia eta irrika,guk batere ez apika,ta hori nahi dut kritika,zein burugabe ta ergel garennago ohartzen hasita,haurrak gosez ikusita,malkoz erabat etsitaasko ez dudan arren beraienalde hustuko dut patrika.(bis)

8-Azkenaldian kontu honekinnago benetan pentsakornahiz eta orain artean sarrijokatu dudan egoskorbarkamen eskean natorgaurkoan zintzo ta jatorgaurtik aurrera haur hoien aldelan egingo baitut gogor,nahiz eta ez den derrigor,asko diegulako zorbizitza askoren salbatzaileaizan liteke edonor.(bis)



28

9-Dirua biltzen hasi dezagungure herrian kanpainazerbait egiten hasi nahi badagaraia da alajainata ez zimurtu ezpaina,hau da ideia bikaina,gure burua txorakeriezezin baitugu engaina,lehena ez da oraina,batzuk nahi lukete bainazintzo jokatzen ez baldin badaetorriko da ordaina.(bis)

10-Ume gaixoak bizi daitezenegin dezagun borrokata ez gaitezen alperrik hasiorain elkarri mokokadabiltza elkarri jokaogi puska nori tokahaiek pairatzen duten tristuraez diot inori opagogoz edo gogoz kontralaguntzea dut erronkahaiek biziko diren edo ezgure eskutan dago ta.(bis)



29

HERIOTZAREN KORRIDORETIK

Amaia IturriotzDoinua: Munduko ilunabarra

1)Heriotzaren ondorairitsiko naiz geroraez nijoa, ez gustoragero latz horretan gorabehin lapurreta egin nuen taez nintzen heldu inoraexekutatu egingo nauteegingo dute aprobaordulariak zer ordu dugunekarri arren gogoraahantzi ere egin dut jadazertarako den denborageratzen zaidan tartea zein denjakiteko izango da. (bis)

2)Heltzeaz bat urtarrilagogor izango naiz hilaheriotzaren ezkilabehingoz isildu dadilagutun batean idatziko dutnire sentipen isilaeskutitzean mila hitz doazta malkoak beste milanire herrian bada neska batleiala eta umilagutun honetan andere horribadaukat zer esan pilata beragandik hasi beharkogaldu den poz horren bila. (bis)



30

3) "Pareko etxeko damabi haurtxo txikiren amagogor egín arren lanadiru eza duzu zamalortu nahi nizun etxe duin batedaria eta janadiru apur bat lor niezazunostea zen nire planaez zen, ordea, ondo aterahori da damu dudanaordutik ez naiz iritsi etaez naiz helduko zuganaoso garesti ordainduko dutzuri lagundu izana. (bis)

4)Soinean duzun nikia,aurpegia, bekokia...dena hain da egokia'goxoa bezain eztiaezkondu zara eta jaio damutiko pare bikiasenarra ez da, ordea, zurebizitzako eguzkia.Horregatík maiz izaten duzubegi ondoa bustia.Nik berehala aitortuko dutsentítzen dudan guztia:zuganakoa maitasuna da,ez da gero errukia. (bis)

5)Hartuta edozein izkinetxe bat egiten ekin,eraiki duzu behinepinnahiz izan txiki ta zikingu bezalako jendearentzatez dago hainbat eraikinbiok kolore iluna dugu,biok gerade etorkinAEB-tara etorri gínenharturik zenbait hegazkin.Ametsak soilik izan ditut nikbizi pozaren zipriztin;zuk bazeneki nik zenbat bideramestu dudan zurekin! (bis)

6)Badute hainbat botereexekuzioa legenik bizitzea dut xedeez daukat nahi hainbat fedenahiz ta bizitzak gorroto nauen,nahiz izan bere títerezuk ez nazazu inoiz gorrota,egin zaidazu mesede.Sekula maite nintzakezulaamestu ohi nuen trebezu maitatzeko bizi nintzen ni,zu zara nire andere;orain galdu dut zu sentitzekoesperantza bera ere. (bis)



31

7)Hau da egoera txarra!goibela eta baldarraubeldurik dut bizkarragaldu egin dut indarra.Alboan utziz hitz hauek etaeskutitzeko marmarramusu ezti bat emango dizut,seguruenik bakarralehen ta azken musua denezez da izango kaskarra.Halere, begi ilunetatikerraz irten zait negarra;tristea baita lehen musuapaperez eman beharra. (bis)

8)Oheko estalki motzakegonarazten nau hotzakziega honetako hotsakjada ez dira arrotzakfalta zaizkigu jaki goxoakta arropa aproposaknire albotik oso urrutialde egin du bizipozakgutun honetan ihesi doaznire beldurrak ta lotsakez nau izutzen sufrimenduak,ezta ere heriotzakgehiago ezin lezakeelakosufritu nire bihotzak. (bis)

9)Txarrak diren zenbat usain!Tristurazko zenbat orbain!Jasotako zenbat irain!Hor galduta zenbat dohain!Zuk, aldiz, berdin jarraitzen duzu,horren polit eta lirainpozarren bizi zaitez maiteanahiz ezin den bizi bikainnire bizitza geratu denez"legezko hiltzaileen" gainpoza falta zait, jada ez daukatgustura bizitzeko lain;lehen zure zain egoten nintzenorain heriotzaren zain. (bis)

10)Nahiz ta egon nintzen dudanpentsatu ondoren zugangogor hasi nintzen gudanaurreko urteko udan;ez dakit nola lapurtu nuengaizkile baten itxuran!Ez dakit nola ibili nintzensuzko armekin joskuran!Nahiz badakidan nire buruanoraino kaltetu dudanez naiz damutzen parte hartzeazostearen abenturan;beraz, has zaitez imajinatzenzenbat maitatzen zaitudan. (bis)



32

11)Zein gogorra den kartzela!Gorroto dut nire gela;hain iluna, hain umelaharantz joan nahi dut bela.Zure haurtxoei musu leunezbete nahi diet mazela,nire partetik emaiezu zukmusutxo bana bestelanahiz euren aitak inoiz ez maitemerezi duten bezelanik beraiengan senti dezaketmaitasun sakon, itzela.Zuk esaiezu maite dituenaitatxo bat badutela. (bis)

12)Hemen ez dut hainbat luxu,ziega honetan naiz kexumila lapurreta kasuta beste mila abusunire aldetik agurtu nirearreba eta lehengusuzuk esaiezu kartzelan faltanhartu ditudala usu.Eta azkenik erantzuidazugaldera hau pausuz pausu:nik zu maitatzen zaitudan beste,zuk ere maite al nauzu?Hala edo ez, tori zuretzatagur bat eta bi musu." (bis)


2007 Helduak Lazkao Txiki Lehiaketa

33

IRAKASTEN BADUT ZER IKASI

Amaia AgirreDoinua: Itsaso hori dago zatarra / Naufragoarena

1.-Matematika edo hizkuntzazenbaki eta hitzen sorkuntzagure lana da bideratzeagaztearen formakuntza (bis)jasotzen duten hezkuntzaomen bizitzaren funtsabaina non egin da hutsa?Ikasle eta irakasleokpremizko dugu laguntza ez baita bera barrutik etakanpotik irakaskuntza. (bis)

2.-Aurrean hogeita hamar nagidena erantzun txar ta pikardiaho barrua bihurtu zaieerrebeldiaren kabi (bis)nola ekin klaseariinor ez badago adipurrusta bada opari?Mundua txiki ikusten duteta euren burua handi.Zer irakatsi deus ikastekogogorik ez duenari? (bis)



34

3.-Arbel aurrera ateratzeanezin jakin zer duzun atzeanaurrea hartu nahi dutelakoatzetik begiratzean (bis)taldea ados jartzeanta estrategiak lantzean…Akabo aurrerantzean!Zein erreza den errenditzeaotsoa bildots antzeanirakasleon gelan bakarrikta aurrez aurre hartzean. (bis)

4.-Baina horrek ere badu herrenaestu hartzea ez baita dena beste nolabait konpondu nahi dutgure arteko problema; (bis)hona arrazoi zuzenaesaera zahar batenanire azken aukera dena:etsaiarekin ezin deneanbat egitea onena alde jartzean lortzen delakoamesten den garaipena. (bis)

5.-Eskaini hitza nahi duten hainbat…Proposamenak juzgatu ontzat…Bai, baina nola erdibideabadago bide erditik at? (bis)Kexuen aurrean ausartjokatzen baneki behintzat...Kito, aldatu erabat!Beraiengatik ta niregatiksaiatu beharra daukathamar liburu baino hobeabaita irakasle on bat. (bis)

6.-Horma zuriak beldurren margo,euren begiak gogo naufrago,mahai txikiak kartzela haundiatzea sillen esklabo. (bis)Azalpenetan luzaroezin dut segi gehiagoirauli beharra dago:euren ondoan eseri etahitz egiteko prest nagomaila berean senti nazatenez beherago, ez gorago. (bis)



35

7.-Ez dago bake prozesu errezikbaina animo, bai, merezi dik!Bakoitzak bere hesolak jarriditu lur sailak ez ezik (bis)baina badut azken hitziksentitu aurretik hutsikoroitzeak ez du gaitzik:ikasle, gogor, segi laneankonfiantzaz eta pozikbaina ez behar duzun garaianbehar duzunerako baizik. (bis)

8.-Eskola omen zuen kaiolanoiznahi esamin eta kontrolaDBH-ko azken porturanoiz iritsiko gondola. (bis)Elkarbizitzaren rolazaila dugu edonolabeharko elkar kontsola.Bidelagun ta osagarriakdira ez ahaztu inola:bai eskolako bizitza etabai bizitzaren eskola. (bis)

9.-Asper zantzuak haspereneanjolas garaia oroimeneanbatek mobila jolas lagun tabestea lo mahai gainean (bis)ni azalpenen meneanalferrikako laneanamilduta azkenean.Ni ulertuko nauzue nahiz ta izan etorkizunean hemendik hamar urtera nirelekuan zaudetenean. (bis)



37

ETORKIZUN HIPOTEKATUAK

Iñigo LegorburuDoinua: Juana Bixenta Olabe...

1,- “Bankero jauna, hauxe da lanazorrak bidaltzen nau berorrenganaai! bidaliko bazinduke maizzu ikusita kontsolatzen naiz...”pobreen plana,etxebizitza berrien zamaeguneroko gazteen drama.

2,- Munduan zehar kristau konduktagarai batean zegon hedatuta...Egoera da gaur ezberdinaalde batera utziz dotrinaakabo maukazerua dago guztiz ahaztutalurrak gehiago balio du ta.

3,- Mende berrian ustelkeriaetxebizitzan horren nabariadeklaratzerik ez zen dirutzaHaziendara nolatan bultza...hau loteria,aldaketa bat zinez haundiapezeta beltza, euro txuria.

4,- Ezinbesteko den euriborramailegu guztietako zigorraherentzia bat jaso ordukoagian egin beharko ukosorpresa, horra!iraganean zena altxorrabilakaturik betiko zorra!!



38

5,- Hainbeste beldur eta ikaramende erdiko hipotekak; hara!Zazpi bizitzan zehar kondenalangileriak lortu duenanabaria da,jarraituz gero gisa hontarakatu bihurtzen hasiko gara!

6,- Azken aldian nabil penetanzozketak egin diren egunetanbabestutako etxebizitzaoparotasun askoren giltzabatzuk tranpetan,“txiroen” etxe aldenetanBeMeWak garajeetan...

7,- Mutiko gazte ta neskatilaetxea bilatzen hasi dadila...Eraikitzean den dena saldueta porlanezko oihana zabaldu!hau iskanbila;hainbeste metro karratu pila;negozio bat txit borobila.

8,- Iheslarien etxe lasaialehen Lapurdi kostako paisaiadiru apurrak gorde alderagaur gazteriak hartu du joera:azken epaia;Iparalderantz jotzeko nahia,merkeagoa baita Hendaia.

9,- Zeru ertzean ze ikusmiraarrats guztian izarrei begiraaurkituz leku bat aproposabertan bizitzen behar dut gozahonen harira,tokia hartuz azkenik di-da!nire auzoko zubi azpira.



39

80 KANDELA

Ander LizarraldeDoinua: Lagundurikan danoi

1) Barrua bihurtzeanzalantzen biltegi,bizitza aztertzen daaurpegiz aurpegi.Horretarako dauzkaaurrean bi begi,laino txuri bateandirenak eseribizkar eman nahianpentsamendueri.

2) Zahartuak matrailakhor bi masail zuri,behin izan zen aho batta bi ezpain guri.Urteek zimur banadiote isuri,kokotzak badaki nordagoen urduri,malko baten esperodagola dirudi.

3) Malkoen gisan datorunea gogora:lanetik iristeanetxeko txokora,semea etortzen zenaitaren besora.Orain ere aitarenmagala zain hor da.Denentzat berdin ez daigaro denbora.

4) Eskuan du hormakoargazki zaharra:aita semeak pozikez zen une txarra!Orain harri triste daorduko izarra."Hauxe galduko banu,a ze zoritxarra'batera egin dugunazken irriparra".



40

5) "Errepidean bazenhamaika ilera.Ziur harrapatuadagoela bera,edo izango zuenlanetik sobera"Esan du: "asko ez zaitinporta gainera",joan zaion arteanmalko bat lurrera.

6) "Bizi guztia harieskaini ta gero,etorriko omen zenia egunero".Erlojua du iabihurtua eroeta hatzekin mahaiajotzen du unero,denbora aspertzekointentzioz edo.

7) "Zertan huts egin duteaitak eta amak?Zergatik du azkenagure harremanak?Ez al ziren nahikoakaitaren laztanak?”Ez du negarrez jarrigalderaren zamak,mindu du erantzunikjaso ez izanak.

8) "Oroitu behar zutenbehin soilik urtean... "Azken begirada dugelako atean.Pastela guritu daeulien tartean,azkeneko kandelaitzali artean.Ea non biltzen direnhurrengo batean?


2008GAZTETXOAK

1. SARIA: Maialen Akizu2. SARIA: Mikel Iturriotz3. SARIA: Paul Iruretagoiena

GAZTEAK

1. SARIA: Ainhoa Mujika2. SARIA: Itziar Unanue

HELDUAK

1. SARIA: Amaia Agirre2. SARIA: Amaia Agirre3. SARIA: Asier Imaz3. SARIA: Manu Goiogana



43

NlRE GORPUTZA ALDATZENARI DA

Maialen AkizuDoinua: Arratsaldeon eta muxu bat

1-Azken boladan, egunero nabilkriston gose eta egarrizhozkailuraino bisitatxoakeginez hamaika aldizurdaiazpiko, txokolateadena ogi-arten jarrizlagunak nire kontura barrezguztiak aurpegi alaizbaina miraila aurrean ereorduk pasatzen ditut maizbehin eta berriz hau galdetzen dut:ispilukoa ni ote naiz? (bis)

2-Laurogei kilo ditut gaineanhorrela ezinda jarraikorrika pixkat egiteko´reezin dut eta ez naiz gaibizitzan ez dut parre egitenta ez nabil bate alaietxen sartuta ezer e(g)in gabeta joan gabe noranahisofan etzanda eguna pasaztelebista ikusiz lasaibadakit holakoa naizelabaina ez dut sinistu nahi. (bis)



44

3-Orain hamabi urte suertatuzitzaidan eguzki printzabaino probetxu askorik gabepasa dut ordu bakoitzasoilik ikusiz beltza ilunaitsusia eta gaitzaguztiok pozik ta alai bizihori da guztian giltzabatzutan oso luzea degubestetan hotz ta murritzahola egotek ez du merezibizi dezadan bizitza. (bis)

4-Horregatikan aldatu behar detgorputza eta jarreragimnasiora bisitak eginhori da hasteko erafestara joan eta gozatulagunak egin gainerafruta barazki gehiago janezhorrela askoz hobe damediku eta familikoenlaguntzarekin baterabeste Maialen bat izango naizbaina bihartik aurrera. (bis)



45

NIRE GORPUTZA ALDATZEN ARI DA

Mikel IturriotzDoinua: Abokatuak deitu berri dit

1) Egun batean Jesus jainkoaizan zen eskuzabalaeta organismo pila bat sortuegin zitun berehalagizakia da organismoaorganismo naturalata gorputza da organismokoosagai bat printzipalabaina gorputzak aldatutzeadegunez guztiz normalanire gorputza aldatzen ari dabeste gorputzak bezala. (bis)

2) Asteburutan maiz joaten naizlagun artean mendiraLarunbatetan edukitzen detnik saskibaloiko ligani naiz onena baina problemanahiko handia nu(e)n tiratxikia nintzen eta baloiaezin bota urrutiraeta handitzen ari naizenezorain lortzen dut sikiranik neuk baloia jaurtikitzeata iristea saskira. (bis)



46

3) Atsegin ditut saskibaloiamendia eta futbolabaina nahiz eta nukeen nahiagoguztia ez da kirolaeta gorputza aldatzen ari zaitaspektu guztietan holaeta orain gutxi probatu nuenlehenengo aldiz alkoholabaina alkoholak ez ninduen ezasko harritu inolaharritzen nauen gauza da niretxiza txuria dagola. (bis)

4) Gu geu aldatu egiten garaegiten gara handitubaina helduak handitze horrekegiten ditu larritueta zahartzaroan egoten diramalkotan ezin kabitueta berriro gazte izatekomodua nahi da aurkitueta hortako produktun biladabiltz milaka medikubaina produktu eta ametsakdenborak garaitzen ditu. (bis)



47

NIRE GORPUTZA ALDATZEN ARI DA

Paul IruretagoienaDoinua: Andre Madalen andre Madalen

-1-Nire gorputza aldatzen doaez dut orain ezaguna,hezurrak ere minduta ditutdena zait oso astuna.Hankak luzatzen, tripa handitzengaizki pasa dut eguna,baina halare bilatuko duttrantze honen erantzuna.



48

-2-Kezkaz beterik idatzi nuenklinikara eskutitza,mediku jauna bisitatzekojaso dut orain eskaintza.Heldu naiz eta esan didate:"Aldaketetan zabiltza,baina zu lasai, holakoa dagazte guztien bizitza".

-3-Konprenditu dut esandakoa,jada egin naiz gaztea,ezinegona saiatuko naizalde batera uztea.Baina gauza bat ezin dut jasanatera zait bigotea,hola segitu behar baduguhobe ume izatea.



49

IKUSTEN EZ DUTENEI BEGIRA

Ainhoa MujikaDoinua: Habanera

l. Eguzkiaren lehen printzekbegiak mindu ordukoberriro egingo nautebizitza honen lekuko.Lehen bezeroa hor datorkafesnea du hartuko.Hoztu artean prentsakoletretan da murgilduko,eskelatara heldutadena madarikatuko.Joanak joan izanaez du berriz barkatuko.Buru makur jarri etaeskuaz nau agurtuko.Berriz saiatu da bainaez du ezer aldatuko.

2. Joan den asteko bera,kafe hutsa ta bi puru.Bere mundu propioanutopian buruz buru.Argiek itsutuz gerobide bat bakarra duguzorionaren bila ez,zorionaren aiduruipotxekin jolaseandiru pixka bat helburutxanpon makinan sartuakditu laurogei inguru.Jada sari potoloaez dauka horren seguruetsita dirudi, bainaesperantzak itsutu du.



50

3. Itxaropenak badituizan ere hainbat dohai.Honek lepotik zintzilikdakar esperantza salgaipo1tsikoan sartu dituirri batekin lau mahaibosgarrena ez du lortuhutsik zegoen nolanahi.Guztiok erori garaguztiok ni neu ere baikupoi bat erosi diotezin geratuta lasaiguztiok baikaude itsuta ez dugu ikusi nahiez garelako garenaizanda etsitzeko gai.

4. Oharkabean barrakokoskara larri igota13-14 urtedizkiot gehienez botabere bixar txiki etabere bizpahiru pinportagizarteak sortutakomunduari ate jokaChester batengatik eginnahi luke gogor borrokabitan ezetz esan arren,berak burua jasotabehatza erakutsi ditharro, eman nahian nota.Badaki ume bat dela,baina ez zaio inporta.

5. Eguerdiko ordu biakalbistegien garaiangoizeko azken tragoanahiko umore "alaian"jarri dira hiru gizonbermut banarekin mahaiantelebistari begiraez oso giro lasaian.Politikariei hitzakendu diete jarraiannor baino nor ozenagoarrazoiaren usaianzainak ere irtetearnahiz ari diren ezbaianalfer-alferrik dabiltzamundua konpondu nahian.

6. Izerdia dariolamasailetatik tantakanekatuta dator karrogurpildun bati tiraka.Esku artean hartutazenbait DVD pirataeginahaletan pasatuditu mahai denak banaka.Ez du berehala etsigogor eman digu lata.Guk muzin egin dioguez zaigunez ezer falta,joaten utzi diogutriste, erdi arrastakaerrukirik izatekozuriegiak gera ta.



51

7. Hiru emakume helduberrogeita hamarren bueltanhautsa masailetan etaerrimela begietan.Trapu onenak jantzitaarratsaldeko lauretankafea mahaian etazigarroa eskuetan.Kontxako etxeaz etaMarbellarako planetandabiltza norgehiagokanzuri, handikerietan,baina ez dute sinistenberen "lagunen" hitzetanmakillajeak ez baitueraginik gezurretan.

8. Dozena erdi bat gizonjadanik hamarrak jotazazpigarrengo errondanahotsak nahiko igota.Hizketa gaitzat pilota,ehiza eta Eurokopatrapu zikinak astinduznork handiagoa bota.Beltzarekin azken aldizegin eta gero topabadoaz etxe alderaelkarri adarra jokaandrearen haserreaez zaie asko inportabatzuk pozik joaten dirapenak ardotan itota.

9. Barra ertzean jarri duduela ordu bat silaanis kopari begirautziz aurpegi zurbila.Nik ere badauzkat penakbadauzkat problema pilabatzuontzat ez delakomundua hain borobila,baina honek bihurtu nahiditu bi arazo milabesoa erdi altxatuzerregutu dit botilanirekin aiferrik dabilazken arnasaren bilahorren seguro badagomalkotan ito dadila.



53

ESAN, ZERTARAKO?

Itziar UnanueDoinua: Agur sagar beltzeran

1.- Ez dakit noiz piztu zentxinparta, noiz suaegunsenti hartakolehenengo musua,zure ezpain gozoenjolasen luxua.Baina denborak baduberegan pisuata infernu bihurtuzait paradisua.

2.- Nire zorionarenmuga edo marrazure begi txikiekzuten irriparra,baina izan nintzenezhain neska baldarragaur nigan gordetzen dutdesira bakarra;oroimenak eraikidezala biharra.

3.- Hitzezko aitortza dahain urria, motzanola isiltasuneanmintzo den bihotzaeta entzuten jarrizharek duen hotsa,senti dezaket delataupada bakoitzazure ausentziarenbesarkada hotza.

4.- Ta buruari askeamesten uzteanitsasertzean biokelkar biluztean,ene zenbat muxu tazenbat igurzte han,baina kolpetik tristenago ezustean,nire ordez zurekinbera ikustean.



54

5.- Ametsetik haragoez doa ferekata begiak zabaltzenbaditut tarteka,berriz ere ixteada nire apeta.Maitemín honi emanbehar diot bueltamaitetik baino gehiominetik du eta.

6.- Nahiz "maite zaitut" esanasmotan hurbildu,ta zugana heltzeankolpetik kokildu,azkenean ezinakgrina ere hil du,eta ezerezetikbehar dut zer bilduetsipenean inoizez nadin amildu.

7.- Maitasunak ez dakizertan den ihesabeti zure altzoanhartzen du babesa.Pazientziak ezinjakin zer den presa,ta itxarongo zaitutnahiz ez den erreza;denborak utopiaegi bihur beza.

8.- Soberan daude hitzak,mezu ta halako,poesia, bertsoak,esan, zertarako?Nik bezela zuk erebadakizulako,nahi ez arren bihotzakagintzen dulako,maiteko zaitudalabizi osorako.



55

ARRANTZALEA NUEN SENARRA

Amaia AgirreDoinua: Itsaso hori dago zatarra / Naufragoarena

1.-Urriak hogei, ilunabarrezgaua jantzi zen ilun nabarrezitsas zabala kanposantu lezta Mutriku luto beltzez (bis)“Gazte-alaiak” izenezarrantzontzia indarrezitsasoratu zen goizezbaina enbatak irentsi zuengerora halabeharrez…Itsasontzia aurkitu zutenbaina nire senarra ez. (bis)



56

2.-Muxu suhar bat kaian barrenairri bat ahalik ta zabalena“bidaia on ta zorte on maite”zen esan nion azkena (bis)orduko oroitzapenata oraingo etsipena…Amildegia da denaaspaldi galdu dut bizipoza,aspaldi itxaropena betiko agur bihurtu baitaustez gero arte zena. (bis)

3.-Zenbat helburu eta promesalangintza gogor eta nekezailusio ta amets gozoenurkatzaile da ur geza (bis)itsasontziaren ertzasuntsitzeko interesamendekatu ahal baneza…Biak batera zapuztu ditusamurra denik ez pentsa:ametsetako itsas zabalata itsasoko ametsa. (bis)

4.-Arrantzalea nuen senarralangile fina ta goiztiarrafamiliaren ongi izateazuena amets bakarra (bis)itsasoaren indarrahango bitsa ta aparra…Orain dena zoritxarra!Zein gogorra zen begietatikezin saihetsiz nigarraberriz ez zela porturatukoumeei esan beharra. (bis)

5.-Iraganaren min ta destaina!Alargun gaude ni ta orainadena eskaini zigunak denakendu zigun alajaina (bis)olatutzarren tamainabera irensteko ainaizan zen behin alabainaoskarbi bada maiz zeruarenispilu da itsas gainahan dagoela iruditzen zaitez dut sinistu nahi baina. (bis)



57

6.-Noiz itzuliko digun aiduruitsas zabala begiz jo dugubaina olatuak dira erantzun;Joakin beretzat hartu du (bis)nahiz ta egunak ilunduportutik ezin urrundumin sarkor hau nork leundu?Joakin maitea nahiz desagertuorain bi aste inguruazalduko den itxaropenakbiziarazten gaitu gu. (bis)

7.-Negar zotinka, June ta Alainaita portura noiz helduko zainolatuen joan-etorria dahaurren desioen orbain (bis)ez soldata ta ez arrainmalkoek begitik labainitsaso bat sortzeko lain.Zerua bildu nahi sarera tazeruko sarrera ordaingauez iheskor doan izarrazein den badakigu orain. (bis)

8.-Itsas gora ta itsas beherabeti berria, beti berberailargiaren ta faroarenargiaren arabera (bis)sartaldetik sortalderazer ekarriko sarera…Orain nola jo aurrera?Hau sinistea ta onartzeada gure azken aukera:hark itsasoa bezainbat maitezuela itsasoak bera. (bis)

9.-Itsaso zabal zuri zer kontaarnas estuka, minez itotamendeku gosez begira nagohaitz honetara igota (bis) amorrazioak jota ehundaka birao motabota ditut zure kontragorrotatu nahi zintuzket bainaezin zaitzaket gorrotahainbeste maite nuen senarraoraindik zugan dago-ta. (bis)



58

10.-Portu ertzean zutik ta tinkoortzimugari so nostalgikohaurrei hainbeste zor diet etaez dut sekula etsiko. (bis)Saminak zenbat zimiko?Bizitzak aina ostiko.Agur, itsaso, betiko!Berriz ez nauzu hemen izangoazken bisita da, kito!Senarra itzultzen ez badidazuni ere ez naiz itzuliko. (bis)



59

ASKI DA!

Amaia AgirreDoinua: Anje Duhalderen “Oi kanta berri”

1-Autoestima lurpean etaezpainetan behera bitsamatrail ondoak ubelduta tairain zerrenda bortitzanire burua gutxietsi tazurea behar zerbitzani gizagaixo errukarriaezgauza, ahula ta hitsanola salatu ukabil batezukabide bazait hitza?Burla, jo, bota, erori, jaikihori da nire bizitza.

2-Zure eskuek nahiz heriotzaikustarazi hurreanaizto zorrotza hartu ordukoeskuin esku ahurrean.Belaunburuak nahiz ta errukieske iltzatu lurreanzuk mila bider jotzen ninduzungogor bizkar hezurreanarren ta otoi eskatzen dizutnire indar apurreanez nazazula berriz ukituseme-alaben aurrean.



60

3-Ahoa irain jaurtitzaile taeskua jipoi emarioihu itoak jarraitzen dio“itoko haut” oihuariUxue eta Axel haurtxoakate iskinetik adigorrotoa ta izua duteeuren begiek gidaripentsa zer-nola begiratukozeniokeen geroarizure aitak berdin egin baliosortu zintuen amari.

4-Arrazoi eta erruki gabemailatu nauzu goi ta behesaihets hautsiak bihurtuz nireinpotentzia aldare.Asko hartzeko prest zaude bainatrukean deus eman gabeedo hartzen ez zaude ohitua,ohitua ematen zaude.Gaur buelta emango duen bakarraegoera da hala’re:lehen zure alde egiten nuenta orain zugandik alde.

5-Maitasunean lehen hain beroaeta orain horren hotzalehen amets zena amets gaizto daeraztuna ta ezkontzanon galdu duzu errespetua,gizalegea ta lotsaura batzutan lurruna da tabeste batzutan izotzata zuri ere harri kozkorrabihurtu zaizu bihotzabanoa aurkitu aurretik zureeskuetan heriotza.

6-Non da aldarri zen begirune,babes ta askatasuna?Non da muxuka adieraziohi zenidan maitasuna?Aski da maite, aski da Jokinaski da kabroi lizuna!Barkaezin ta eramangaitzadenez egin didazunaandre huts baten ordez etxe hutsbat da aurkituko duzunabart izan baitzen isilarazininduzun azken eguna.



61

7-Nahiz barkamena eskatu izaniraindu ta jo ondorenzure damua antzua zelahori nik dakit ondoensalatu egin nahi zaitut bainaezer ez dakusat gardenez det egingo! Epaitegianberriz ez ikustearrenegizu nigar urde zikinadena bukatu da hemennire burua aurki dezadanzuk ni aurkitu baino lehen.

8-Lehen muxuak ziren oparigero jipoiak nahi hainbatalkoholak harro jartzen zintuenta ni koldartu erabategin bidetzat duzu bizitzaeta nik egi bidetzatnahiz hutsik egon berriz hutsetikabitu beharra daukatedozer gauza da aski ona dena galdu dugunontzatbakarrik baina gaur gauean lolasai egingo dut behintzat.



63

BERRIEN BERRI

Asier ImazDoinua: Iparragirre abila dela

1.-Historiaren lehen egunaoraindik ez zen idatzi,ta gizakiak bere bideanolabait zuen ebatzi:bizitzea taldean,antzekoen aldean,eta harremanak jantzi.Elkar ulertzen hasi beharraezin zen beraz ahantzi.

2.- Beraz orroa eta oihuahizkuntza bihurtua zeneta ordutik lotuak dirahainbat izan eta izen.Hizkuntza dugu giltza,ta horretan gabiltza,baina zalantza bat ozen:elkar ulertze norabideanaurrera ote goazen.

3.- Mendirik mendi, basorik basotxalaparta da entzuna,alde batetik zerbait esandabeste batek erantzuna.Ondoren idazkerazabaltzeko aukeranahiz eta gutxi batzuna.Tresna duenak kontrolatzen dumezuaren oihartzuna.

4.-Informazio objektiboakbehar luke helburua,baina diruak ta botereakusteldu du ingurua.Gaur bi ta bi lau dira,bihar bost eta tiragauza bat bai segurua:nagusiaren arrazoia damezuaren goiburua.



64

5.-Gezurra aunitz errepikatuzegia bihur daitekeeta estatu inperialistakhorretan dira jo ta ke.“Biktima da borrero”esanaz egunero,beltza zuritu liteke.Goebbels-ek ere asko leukakehauetatik ikasteke.

6.-Komunikatze molde berriaamerikarren ereduWashington eta Atlantan sortuzgero mundu denak heldu.CNN-k dio:Iranekin ez fio,ta arrastorik ez galdu.Ta hori ontzat eman ez dunaGuantanamora bialdu.

7.-Gerra garaian Queipo de LLanoeta orain Federiko,Pedro Jota ta Calleja ereparean ditut jarriko.Jainkoa ta Españabakarra ta bikainaputre hauen irudiko.Hauek hor diren bitarte hortanfrankismorik ez da hilko.

8.-Premia sortzen dute lehenengogizartean egunero,beraiek piztu alarma etaerrezeta eman gero.Konponbidea, hara!den-denak kartzelara,ezin besterik espero.Sufrimendua aldarrikatuzkontu korrontea bero.

9.-Internetaren aroan gaudeonak behar du azkarra.Hitza haizeak eramaten du,irudiak du indarra.Mila milioi web guneeta zenbat hutsunedena kea ta aparra.Komunikatze arloan erekontsumoa da izarra.

10.-Gaur adierazpen askatasunadenek ahoa beteanbatzuen arma bilakaturikherri txikiak katean.Polizi papereangerra zikin bereanpaper ta internetean.Eskubide bat erabiltzen dabeste batzuen kaltean.



65

11.-Baina herriek menderik mendezabaldu dute jakintzabelaunaldien esku utziaznortasuna eta hitza.Herri prentsa zabala,irratien dialaahoz aho, herrigintza.Pauso motxekin bide luzeangeroa josiz gabiltza.

12.-Herri ahotsak, etsai gogorraketa zailtasun gehiegi.Diruak eta botere hotsakatzapar latzak ageri.‘Egin’-en bide dena,‘Egunkaria’-rena,duintasunaren bi begi.Ta besarkada bero bat jasoMartxelo ta Salutregi.



67

BAINA BADAKIT

Manu GoioganaDoinua: Ia guriak egin du

1)Eguzkiaren denboratailerrean igaro daetxerantza gustoraeskaileretan gora(Lehenengo urratsean:)soinu bat dago etxean!

2)Ezin dut garbi adituBelarri onak banitu...!ez nadin ba mugituestatiko geldituNahiz ta arnasik ez hartuez naiz ezertaz ohartu.

3)Nago goraka begiraatetxo bat ageri daisildu egin diraEz! ez! badu segidaOrain banoa korrikabi belarriak itxita.

4)Nago bigarren pausoanpausoen pausa auzoanNork nor dauka altzoanlogelaren gozoan?Nor den da gauza ziurralapurra edo... lapurra!



68

5)Lapurretaren harirasusmo bat daukat begira:neska zertan ari da?nahikoak ez baitirasalatzeko iskanbilakbere garrasi isilak.

6)Triste eta burumakurgora noa zur eta lurlapur edo ez lapurez nago oso ziurigo edota ez igozalantza daukat berriro.

7)Heldu naiz ate aurreraDardarka, galdu antzeradaukadana osteraote datoz etxera?Bihurtu da solas iaazkeneko garrasia.

8)Maratilari begiranago, ta jaisten ari dahortxe geratu dirabegira atarirabanoa korrika gorairten aurretik kanpora.



69

9)Goiko pisutik zeharkabegira nago dardarkaagurtzea behar-taazken maitasun kartaeman diote elkarrieta zigilua jarri!

10)Nire susmoak akabo,orain dena argi dago!Nahiz ta egin lehenagohori baino gehiagoeszena ukaezinaksortu ditu nire minak.

11)2.B-ko txirrinajotzen a ze ahalegina.2.B-n jakinaezer ez da berdinagaldu dut etxebizitza;etxea eta bizitza!!

12)“Ez zatoz zure orduan”lehenengo hitzak buruan2. segunduannengoen apuruan...!Sakon hartu dut arnasaantza ez da ezer pasa...


2009GAZTETXOAK

1. SARIA: Maialen Akizu2. SARIA: Amaia Urbieta2. SARIA: Paul Iruretagoiena3. SARIA: Amaia Aizpurua

GAZTEAK

2. SARIA: Saioa Alkaiza

HELDUAK

1. SARIA: Karmele Mitxelena2. SARIA: Iñigo Legorburu3. SARIA: Alaia Martin



73

AURTEN EZ OMEN GOAZ

OPORRETARA KANPORAMaialen Akizu

Doinua: Arratsalde on eta muxu bat

1-Nahiz eta udak egina zuenpozik, ozen, deiadarra"krisia" entzun nuen etxeanta galdu zen irrifarraez omen degu pasatu beharUrretxuko mugan marranahiz eta jakin alferrik delaegina diet marmarrasarri pentsatu det nerekikozeinen gizarte kaskarragure bizitza txanpon batzuenmenpean egon beharra. (bis)

2-Opor hauetan etxe barruangelditzea ez det jasangota krisiari aurre eginazhonela diot esango:geldi egoteko ez zigun emanguri bizitzak bi zangonahiz ta ez deten ikusi beharaurten hemengo ta hangonehardertalak txanponik gabenola bizi ziren ondogarai batean moldatzen zirenez da hain zaila izango. (bis)



74

3-Ez pentsa egon behar naizelanegar batean, penetanSan Juanak dira, Hemani aldeahasteko nire errezetanSanta Isabelak Zurnarragarahurrengo nire planetanAndra Mariak, Gabirikoaketxetikan gertu, bertanSanta Anastasi jaiak Urretxunjada esko1atik bueltanaspertzeko ez det astik izangoaurtengo opor hauetan. (bis)

4-Horregatikan ez naiz egongoetxe barruan gordetahartu behar del kanpin denda batta etxeko bizikletabisitatuaz mendi magalaaintzira edo errekapiztina edo hondartzan izanlagunekin berriketakrisi santu honi egin behar diotburla edo ta isekasos gutxirekin, eta gauz gutxikinondo pasa daiteke eta. (bis)



75

AURTEN EZ OMEN GOAZ

OPORRETARA KANPORAAmaia Urbieta

Doinua: Azken arnasa eman nahi nuke

1.Nire nahia zen aspalditikanudako oporrak hasteaeta hauexek iritsi eta jaso nuen albisteahasera baten pentsatu nuenizango zela txistea.Esan didate “aurtengo hontanhobe Ibiza uztea”Krisiagatik oporrak galdu,ez al da gauza tristea?

2.Krisiai buruz entzunak ditut hainbat protesta hainbat hitzetxera ere iritsi zaigueta zapuztu nau guztiz.Lasai Amaia hurrengo urteanjoango gara bi aldizamaren hitzak neri bost noski,nahiz diren maitasun handizNahiago nuke krisi santu haubukatua egon balitz!



76

3.Haserreturik ta beroturikni sartu naiz nire gelanimaginatu naiz une batezni lurralde pobreetanhango umeek bai dakitelagaizki pasatzea zer danpentsatuz gero bueltak emaneznahiago dut ez bizi hanoporretara ez noa bainabehintzat hemen badut zer jan.



77

AURTEN EZ OMEN GOAZ

OPORRETARA KANPORAPaul Iruretagoiena

Doinua: Balentin Berriotxoarena

-1-Aurten zortea ez dabilkigueuroekin gure aldeaurretik ere jendea ez zendiru mordoaren jabe.Krisi zikin hau nola bukatusortu zuenari galdebaina aurtengoz gelditu beharoporretara joan gabe.

-2-Bideko jana, hainbeste hotel,jatetxe eta gasolinanahiz hurrengoa esan beharrakniri sortzen didan minabidai mundua jarria dagodirudunentzat egina,baina halere bilatuko dutsoluzio on eta fina.



78

3-Diru pixka bat ateratzekoegingo dugu ahal dana,eta ideia ederra orainburuan sartu zaidananahiz eta udan nik hartu behardudan sekulako zamahurrengo udan joan gaitezennik egin behar dut lana.

-4-Ataungo mendi ela lekuaknik ondo ditut gogoangida lanetan ibiliko naiz,ez dut lan egingo doan;lagun berriak egingo dituthainbat jenderen ondoan,horrela baietz datorren udanni oporretara joan.



79

LASAI, AITA

Amaia AizpuruaDoinua: Hamalau heriotzena

1.-Aita gaixorik daukatoso aspalditikkanpora ezin dugujoan horregatikgiltzurdin bat falta dutxiki-txikitatikbaina dena okertuzen gero kolpetikkotxean istripuaizan zuenetik.

2-Umetatik zekarrengiltzurdin bakarrata marka bakar horigaixotu beharraikusmena urri dunahiz ta ez den zaharranahiz ta begietaraetorri nigarraaurrera egitekobadauka indarra.



80

3-Astean hiru aldizDialisiseragorputzeko odolaondo garbitzeramakina handi batilau orduz lotzeragero taxia hartuta berriz etxeranahiz ta oporrak galdusendatuko zera.

4-Oporretara doalagun talde denata nik ezin dut joanematen dit penabaina halare ez dahorixe txarrenaaukera izango dajoateko hurrenazu sendatzea baitaopari onena.



81

78ko San Ferminak

Saioa AlkaizaDoinua: Historiaren hari zahar hori

1 Uztailak 8 Iruñeakozezen plaza barrenean, suz dago oroimenean: hantxe AMNISTIA eskatzen zuenlemarekin zeudenean, (bis)zapi gorriak lurrean etagrisen balak joanenan,zabaldu ziren airean.Txoko batera korrika azkarbabes itxaropenean,aitzitik German akatu zuten“justiziaren” izenean. (bis)

2Hirurogeita hemezortziantrantsizio kiratsa berez,ustez demokrazia legez,minez ordea, bortxaz zegoengure herria aldrebes. (bis)Txuri-beltzeko eskena, bainagorriz zipriztindu errez,errugabeen odolez.31 urte pasata oroitzen dugu negarrez,grisak gai izan zirela orduandena tintatzeko beltzez. (bis)



82

3Kale kantoiak ke-potez bete,txakurrak kasko eta fusil.Ihesean umil-umil,abiatu ziren ezinbestean beldurturik mila zibil. (bis)Robocop antza zuten piztiek,ezkutu, pistola, makil,horrenbeste oihu ixil,lotsarik gabe bota zituzten jende artera hainbat proiektil.Walkie talkie-tik agindu argi bat:Hil behar baduzue, hil! (bis) 4Oraina eraiki behar duguneziragana aurrez jarrita,ezin ahantzi kalapita.Zezenak geldi geratu zirennotiziarekin etsita, (bis)umeak jada ez ziren poztennoria bueltaka ikusita,zerua kez estalita.Zendutako bat, zenbait zauritu,ez zen irudi polita.Garbitu zuten odola, bainazauria dago irekita. (bis)

5Giroa bero zegoen etajustizia zuten eskatu,herriak ez zezan ahaztu.Oroitarria hil zen lekuandotore zuten paratu. (bis)Harri zati bat,bere omeneanmila lore, mila kantu,baina faxistek zulatu...Bere hilarria xehatu arrengugan ez zen deus aldatu,bere irudia ezingo baita mailukadaz ezabatu. (bis) 6Gero bigarren eskultura batizerdiz jarri zen zuzen,jendeak hala nahi zuen,Iruñea osoak gogora zezanbera nor zen eta nor den. (bis)Amorru artean goxo hazitakomaitasun keinuak ziren,baina asko saiatu arren,berriro ere oroitarrialehergailuz apurtu zuten...brontze zatiak lehertu ahalagure barrena lehertu zen. (bis)



83

7Hirugarrena ipini zuten,bere omenean, ekin!Ximurtutako eskuekin,adierazteko denborak ezin,duela memoriarekin. (bis)Politikaz maiz fida ezin delaongi genekien, jakin,hainbeste hitzaldi eta mitin,harria kendu badute ere,han dauden hamaika krabelin...German hil zuten berberak diramaskara ezberdinarekin. (bis) 8Nahiz ez erantzi sekula ereipinitako maskara,haiek guztiak popara!Justizia eta egi eskean gu hemen egongo gara. (bis)31 urte pasata,zenbat joan dira, hara!Lanbrotuta begiradazauden lekutik hartu ezazu,hemengoon besarkada,guk gogoratu artean German bizirik egongo zara. (bis)



85

AZKENA BALITZ BEZALA

Karmele MitxelenaDoinua: Habanera

1) Bart oheratzean gaizkiitxitako pertsianaari da zirrikituakargi bihurtzen pixkana.Izpi batek heldu nahi du,eta heldu da zugana,koloredun bihurtu duzure marradun pijama.Damu dut azken orduakloaldi bati emana,zure ondoan egondabegiak itxi izana;ohe bakarra egitendugunetik erdibana,lo egitea denboragaltzea baita laztana.

2) Izerditan laztandu dutzure kopeta umela,nonbait soberan baituzumaindire zuri epela.Behatzarekin jarraituzzure ximurren ximela,begiez eskaini dizutmaitasunezko gaubela.Betiko beldur berdinakurduritu dit sabela:gure gainetik jartzeabizitzaren erregela.Belarria ipini dutbihotz parean, honela,ziurtatzeko oraindiknire ondoan zaudela.



86

3) Zuk larogeita sei ta ni,larogeiak harrapatzen,tamalez ez zaigu bioinahi horrenbeste geratzen.Maite diren bi bihotz nahizez diren inoiz zahartzenbi buru zahar hauetandenborak ez du barkatzen.Bilobei izena jartzen inoiz ez duzu asmatzen,telefono zenbakiaez duzu gogoan hartzen.Botikak hartzeaz inoiznahiz ez zaren gogoratzen,ez zaizu ahazten ni ezerbaino gehiago maitatzen.

4) Buruan dituzu gerozeta ile gutxiago,azalean atzo bainoximur txiki bat gehiago.Kolesterola daukazuzerua baino gorago,egunez egun hitz eginbehar dizut altuago.Nahiz ta zaren bastoi xaharmarroixka baten esklabo,nahiz bizkarra doakizungerria baino beherago.Nahiz eta denbora ez den alfer-alferrik igaro,niretzat goizero zaudeinoiz baino ederrago.

5) Inoiz heriok ostukozaituenaren minaz, ai!Pentsatze hutsak jartzen nauurduri izerditan blai.Beldurrez imaginatzennaiz bizirik baina deslai beldur honekin laztananola biziko naiz lasai.Nere arnas, nere amets,nire bihotzeko galai,zu gabe ez naiz pertsona,ez naiz ezertarako gai.Zu gabe ezin dut bizi,ezin dut eta ez dut nahi,bizitzeko behar zaitut,ta ez hiltzeko ere bai!

6) Begi bat zabaldu duzueta gero itxi geldoeguzki izpiak trabaegin dizulako edo.Besoa luzatu duzu izara artetik bero,eta besarkatu nauzuhain estu eta hain ero.Nire ilea laztanduduzu goxoki lehenengo,kopetean goizerokomuxua eskaini gero.Berriz maitemintzen nauzuia-ia egunero,ximur artetik irripar egiten didazunero.



87

7) Egun berri bat eskainidigu pertsiana ertzakaukera berri bat denazuretzat eta niretzat.Aukera bat betetzekoatzo gaueko promesak,aukera bat izatekozorionaren bi presak.Egun berriak biziakadina dira guretzat,beste behin biziarazizzu ta nire itzal beltzak.Nahikoa indar badugueguzki berri batentzat,begiak zabalik eginbehar baitira ametsak.

8) Geroz eta motelagodoa bizitzaren trena,astiro dijoalakotaupadarik azkarrena.Nahiz eta jada ez dugungarai bateko kemena,nahiz arnasa hartzea deneguneroko problema.Nahiz eta ez den berdinagarena eta ginena,nahiz ta amaierak sortumelankonia ta pena.Azkena balitz bezalagozatuko dugu dena,gaur ez bada biharkoaizango baita azkena.



89

ALOKAIRUZKO GORPUTZAK

Iñigo LegorburuDoinua: Habanera

1.Kaixo, ezezagun maitenire izena da Ritabaina gaua iristeanbihurtzen naiz Afroditaazalean idatzirikbizitza baten kronikadaramadalako nauzubertako protagonista.Esan beharreko oroez izan arren politadena kontatu nahi nukebehingoz kontatzen hasitazeresan ugari badut,ondo pentsatzen jarritaasko bizi izan denakgauza asko dakizki ta.

2.Nahiz jarduera ugaridauden munduan barrena“Prostituzioa” daukalanbide honek izenabere inguruan badahipokresi nabarmenabatzuk ez dute onartzenkalean ageri dena.Mespretxuzko begiradabota ostean aurrenahitz itsusiz iraintzeaizaten da ondorenagurea egin dugunezgizarte honen ordenagazteontzat da mundukoofiziorik zaharrena.



90

3.Lankideekin batera,eguneroko moduanCluberaino joaten naizguztiz pauso seguruanbarruak igortzen didanmomentuko aginduanhandik ospa egitea besterik ez dut buruan.Ateak zabaltzen dirahamabiak inguruan une krudel hortan nekezsenti ninteke zeruanargi gorria piztutzenden lehenengo segunduangorriak ikusteariekiten diot orduan.

4.Aurrera egitea duteguneroko erronkazinez bortitza delakogoseak dakarren sokabizirauteko soldataaterata asko jotaduintasuna ta lana,hortxe elkarri mokoka…Behingoz aitortu dezadanamets goxoen porrotanire sufrimendu latzakez baitu ezer inportahalako egoerarikinori ez diot opapixkanaka erailtzennauen bizimodu mota.



91

5.“Zenbat balio duzu zuk ?”galdetuta zuzeneanbezeroak jartzen zaizkitaldaken aldameneangogotsu etortzen diragizon hauek aidaneanemazte kuttunak ez dulekurik oroimenean.Dena ez denez zilegidiruaren izeneanezer ez da errealahalako harremaneannorbera hutsaren paresentitzen da azkeneanpertsona zena objetusoil bat bihurtzen denean.

6.Neskato inuxente taezjakin baten antzera“Ama, zein da zure lana?”da alabaren galderanik zentzuzko erantzunikez dut izaten, osteranire ardura delakoalai egotea bera.Esan nahi diodan arrenunearen araberahobeto ulertuko duadin batetik aurreraalde haundia baitagomuturretik muturreraemagaldu izatetikama galdu izatera.



92

7.Nirekiko hausnarketanpasa dut azken boladatxukun ordenatu nahirikpentsamenduen ilada:Gauza guztien gainetikmaite dut nire alabaharen muxu umela tagoizetako besarkada.Lanbide honetan sarri pasatu arren ikaradenboraren poderiozohitzen hasia naiz, iadabehingoz beldurra ahazteabeharrezkoa da; haraogia irabaztekoharagia saltzen bada.

8.Hogei urteak oraindiknituela betetzekehaurdun gelditu nintzelajakin nuen derrepenteustezko aitarenganahurbiltzean kontu eskebere ardura ukatuzuen irmoki ta tente.Handik aurrera guztiaaldatu zen horrenbestenire betiko etxea bilakatuaz erbestehala, ama bihurtzeaez da ateratzen merkeherri txikiak infernuhaundi izan bailitezke.



93

9.Bezeroen sexu nahia gordina denez, zeharotxorakerietan ezinibil ninteke luzarodirua poltsikoratu,biluztu eta akabohitz ponpoxoen beharrikez dut izaten gehiago.Izatez, nirea ez denohe bateko esklaboaurpegi irribarretsuztristuraren menpe nagomaindireen txuritasunhorretatik haratagozurikeriz betetakomundu ezkutu bat dago…

10.Besterik gabe bukatunahi nukenez testigantzahitzekin aterea dutnire barruko arantzaurte hauen joaneanzenbat sentimendu dantza!gazi-gozoen artekoetengabeko balantza…pertsonak nahiko kaikuak izaten garenez, antzazerbait ikasi al dugun;horra hor nire zalantzahurrengo belaunalditanipinita konfidantzabadut errepikatukoez denaren esperantza.



95

BARRUKO MALETA

Alaia MartinDoinua: Munduko ilunabarra

1-. Zerura begiratzeanerrepideen antzeanbi arrasto azaltzeanlaino zurien atzeanzapatak kentzen ditut ta oinezlurrazala laztantzeanze bertigoa sentitzen dudanbegirada altxatzeanhegazkin baten iragan direnbi marra txuri haizeanegon ondoren, ahazten badirazerutik ezabatzeaninor egongo al da gorantzabegiratzen bueltatzean?

2-. Bidaiaren hasieraez da hegaldia berabaizik joateko aukeraegin, ta hortik aurreraimajinatzen duzu eguna,despedida ta bezperaimajinatzen mundu berri bat, zinenaren amaiera,imajinatzen herrimina tamaitasunaren galerajoateko grina, joateko ezinaeskutik doaz, baterabaina joateko beldurra ihesez noanaren seinale da.



96

3-. Sinesten dut sorbaldetansinesten besarkadetankonplize-begiradetanakatsetan, aukeretanpenak erantziz, kolorez jantzidituzuen igandetannik sinesten dut, nire kuadrilan,familian, lagunetanta nahiz gogorra egingo zaidannostalgia egunetanpentsatuko dut bizi ditugunta faltan diren unetannon babestua izango baitutbeti zuen hutsunetan.

4-. Zu gabe inoiz ezingonuken ilargira igobehin igo nintzen, astirota ja ez dut alde egingo.Zerbaitegatik utzi genuengezirik gabe Kupidonahiz ni ahazteak beldurtzen nauenarnasten dudan aldiromaiz urruntzea izan litekegerturatzeko motibo.Beraz joateko erabakiahartuko nuke berrirobestela zenbat maite zaitudanigual ez nuke jakingo.

5-. Ez nago ez hemen, ez hantarte hortan nabil heganluma arin baten eran,erorketaren bezperanzure ezpainak, ta irrifarrakhiru hilez ditut edaneta nahiago dut ez pentsatuegarriaren aukeranzurekin egon nahi dudalakota dudan onena eman!Hemen, La Platan, Patagonian,munduaren amaieran…Nire mundua non eraikiaaurkitu baitut zuregan.

6-. Munduko bi ertz, bi muturbereiziko dituen lur,bereiziko dituen urhorrek ez gaitzala beldur.Denborak sortzen ditu oroimenakbaina ez da zaharren lapur ta nahiz askotan hutsik sentitueta egon buru-makurnik maitasuna hazten jarraitunahi nuke apurrik apur.Zu agurtzea, ez laztantzeaez zait erraz, ez zait samurgoizero kaixo esan nahi dizut…Nola esango dizut agur?



97

7-. Desertuko oasiaesklabo baten aisiaume baten fantasiamutu baten garrasianiretzat hori guztia zarasotilki adierazia150 egunezzu ikusteko antsiaedukitzeak nahiz ta ereingodidan minaren haziazergatik eman dramatismoata halako garrantziadistantziaren konszientziaksortzen badu distantzia.

8-. Mamu zaharrez askatutaamaraunak puskatutasegunduro, segunduka naukazu liluratutazoragarria izatea nahizberez ez den zure kulpadisimulatu bazenu agianhain-hain-hain maitemindutaez nengoke ta ez zintuzket nahijan behin ta berriz muxuka nahiz zuri eskutik heltzea lortudezakedan amestutanahiago nuke lokartu ahal banuzuri eskutik helduta.

9-. Hainbeste buru-jan antzuketa paranoia faltsuknahiz min egin, ahaztu ta guk,sor ditzagun polit batzukzure eskuek, ta begiradekzure txiste txarrek ta zukemandako poz ta ilusioguztiak maletan ditutzure onena eman didazu,eta hain justu, musu trukbueltan ez zaitut orain bezalamaiteko, hori argi dut…Ezinezkoa dirudi bainagehiago maiteko zaitut!

10-. Maindireen estalpeanzure magiaren peansentitu ohi naiz bakeanjaboi burbuila bateangozatu duen harek bakarrikpentsa lezake kalteanhiru puntutan pentsa dezagunez puntu ta aparteannik konfiantza ipini nahi dut,zuregan, nire maitean.Laztana ez zazu negarrik eginurrun nagoen arteanbestela ere nahiko ur dagozure ta nire tartean.



98

11-. Bi hego zabaldu diraeguzkiaren argirahaize-xafladen erdirasimulatuz despedidaeta banoa, banoa osooso-oso urrutirabanoa zure besarkadarikekoizten ez den tokirabanoa zeru berrietara,geroaren sorterrira.Zoriontsua egingo nauzubehar dudana hori da…Bueltan bazaude jada ez daudenmarra zuriei begira!


2010GAZTETXOAK

1. SARIA: Leire Akizu2. SARIA: Paul Iruretagoiena3. SARIA: Aratz Irazustabarrena

GAZTEAK

2. SARIA: Maialen Akizu3. SARIA: Amaia Urbieta

HELDUAK

1. SARIA: Karmele Mitxelena2. SARIA: Iñigo Legorburu3. SARIA: Aitor Albistur



101

ETXEKO JOSTAILUAK BILTZEN ARI NAIZ

Leire AkizuDoinua: Arratsalde on eta musu bat

1Hamahiru urte, ireki diranerabeen leihatilaketa malkotan urtzera nakarjostailu zaharren pilakMaddi panpinak, oraindik ditutxirikorda kiribilakirri ulerkor, mesfidati bategina dit neskatilakbeti ematen nizkion pozikpa goxo, bero, hurbilakorain ordea musu hobeakjasotzen ditu mutilak. (bis)

2Jostailu denak ikusi etajarri naiz bela trantzeanoroitzapenak etorri zaizkitkutxa zaharra irekitzeanmomentu asko biziak dituthauek denekin funtseangorputz osoa dantzan jarri zaitberriz guztiak batzeanamak diosta toki gehiegihartzen dutela etxeanaskozaz leku gehiago hartzendute nire bihotzean. (bis)



102

3Barbie panpina oraindik erelehen bezain polit dago,Play mobilakin mila historinola ditudan igaro,Nenucorekin ibilia naizjolasean pozik klaro,soineko kurtsi arrosarekinkuttuna nuen Izaro.Nahiz eta askok uste direlaplastikoa ta akaboniretzat beti izango diratrasteak baino gehiago. (bis)

4Nola guztia hondatu zaienlurrikara soil batekin,erori dira mila bizitzata beste hainbat eraikin.Bakarrik daude, asko umezurtz,erdi gaixo eta zikin,eta halere eguna betiirriekin dute ekin.Bidali ditut Haiti alderahainbat jostailu ta panpin,amatxok utzi dun hutsuneabete dezaten hauekin. (bis)



103


Paul IruretagoienaDoinua: Balentin Berriotxoarena

1Kaletik heldu etxera etanere amak errietaateratako jostailu denakjaso behar ditut etasupasatzen da jostailu hauekdaudela pozez betetabaina nazkea ere ematendidate neri tarteka. (bis)

2Jostailu hauek jaso beharrakhorretxek ematen dit minaste guztia jasotzen etahurrengoan ere berdinpotrotaraino eginda nagohorrela segitu ezinzeozer azkar, egin behar dutguzti hau bukatu dadin. (bis)



104

3Hauek jasotzen pasatu ohi duteguna eta asteabaina badaukat problemarentzaterantzun eleganteaplazan puesto bat jarri behar detjostailuekin beteaguztiak bertan salduko dituteta betiko pakea. (bis)

4Horiek denak plazan saldurikze-nolako zorionabaina gauza bat ez dut saldukonere bihotzen dagonahonekin egin izan dizkiotmaixuari hainbat bromaez dut salduko nik egindakoegurrezko tiragoma. (bis)



105


Aratz IrazustabarrenaDoinua: Munduko ilunabarra

1. Jada hasi naiz haunditzeneta jostailuak biltzenhorretan ari naiz zerenjada ez ditut ibiltzen.Ganbaran neuzkan apal bateanbaztertuta hautsak jaten.Konturatu naiz txikitan ereze jostailu pila neuzkeneta ni hala ere beti kexatzenbeti gehiago eskatzenbaina jostailuk jasotzen nagoeta horrela pentsatzen:txikitan nuen bizimoduazeinen ederra izan zen!

2. Spidermanen trajeagero Batmanen kotxeaeta Shin Chanen etxeaez al da paregabea?Gainera Ice-Age pelikulakourtxintxaren pelutxea,Action Man-en kamuflajekotraje beltz eta berdea,super heroi bat, bere etxea,kotxea eta garajeaeta oraindik gehiago dauzkat,ez al da nahiko tristeaAfrikan dena faltan dute tanik sobran edukitzea?



106

3. Jada hustu dut ganbarahamaika jostailu, hara!bost edo sei poltsakadajeitsiak nere gelara.Afrika nola iritsi zaidannere pentsamendutaraherri kaltetu asko daude hanta batez ere Sahara.Alferrikako gauzak bilduazeta bidaliz bertaraigual ez gera gu iritsikomundu hobe batetarabaina bertako basamortuaneuri tanta izango ahal da!



107

BETIKOA

Maialen AkizuDoinua: Habanera

1Nahiz eta aspaldi jasolehiaketan albisteaalferkerian pasa duthilabete ta astea.Gaurko egunean daukatbertsotako aldartea,eguraldia gaineradugu erabat tristea.Soilik gaia aukeratzennolako buruhausteadoinu neurri eta errimakhitzekiko bertutea.Egin beharra dut bestelabukatuko zait epea.Baina askoz errazagoada telebista piztea.

2EITB nola daukagungugandik horren gertuko,izan nahi nuke Arraldenpasatzen denan lekuko.Bikoteko maltzurkeridenei ezin egin uko.Dirua, arazo gorenxantaietan zenbat truko.Leonor, Koldo, AndoniTximista, Naroa, UrkoMaria Luisa nahiz ta nuenbetitik oso gustuko.Hau amaituta segidandut lana gogor hartuko.Baina badakit ordeaez dela inoiz bukatuko.



108

3Gizon trajedunak orainemana dio segida.Munduan zer pasatu dennahi luke berak deskribaAfganistaneko gerranbeste hilotz batzuk, tira.Petrolio isuriaezin dute erretira.Emakume bortxatu batjoan gabe urrutira.Burtsa egunero legezgainbehera joaten ari da.Hainbat gertakari gogoraipatu ditu guztira.Baina kontatu gabeakaskozaz gehiago dira.

4Bosgarren katera saltota ze-nolako sermoiaPantoja gezurtera omen,Guti egundoko ligoiaLetizia argalegia,Campanario berekoia,Belen Esteban daukatesaltsa denetan heroia.Bi txepelkeri esandaeskuan dauka milioia.Nahiz eta jadanik jakinburuz guztien gidoia.Nahiz badakidan inortxokez duela arrazoia.Behatzak ez du aurkitzenamatatzeko botoia.



109

ERREALA: MENDE BAT, MUNDU BAT

Amaia UrbietaDoinua: Egun on Euskal Herria

1-Bagenuen adorea ta bagenuen kemenajokalari trebeenakta futbolerako senaizerdi ta odol tantak zelaian utziaz denaegina genun zailenaezin bota hasperena.Denbora azkar doa taaurten du mendeurrenahistorirako urte bathorixe bai izan zenamila bederatzirehun ta bederatzigarrena.

2-Futbol zelaiak ditugukirolaren kirofanoafizio olatu tabelarrezko ozeanobaina itsasoak ereditu hainbat erreklamo.Nahiz ta bizi ginen sanobihurtu ginen karkamobaina adorez joan ginengora piano-pianota bost urte barru berrizegin ginen soberanogogoratzeko zelaia bihurtu zen Puertollano.



110

3-Onenen artean ginenhori zen hori pagotxabaina titulurik gabe taldea zen hanka-motzazelai berritze on batekapurtu zuen izotzaguztiz kanporatuz lotsaberdin mantenduz bihotzaanoetaren izenaordun zitzaigun arrotzaRealaren futbol mailazegoenez nahiko hotzazapore gazi-gozoazagurtu genun Atotxa.

4-Joko dizdiratsu hurabilakatu zen traketsaahuldu ta gutxitu zenzaletuen partaidetzabaina denboraldi bateksalbatu zuen ametsanahiz eta zaigun ofentsajende artean ezetzaene Alonsok Donostinjokatzen segi baletzaezin genionez jarriarrainei bezala tretzaaurreikusi genuennahiko etorkizun beltza.

5-Lehendik hautsia zuen bathautsi zun beste hegalabalaztarik gabe beherajoan ginen berehalabaina ez zenez itzaligrin sutsuaren bengalaborroka zaila, legalagogorra eta leialahegalak sendatu ziren adorea hartu ahala.Gaur berreskuratu dugujada da ofizialagure betiko taldea,gure betiko Reala.

6-Momentu zailetan ereklubak egin du aurreragarbi gelditu dadilaReala guztiok gerajokalari teknikoak, ta lehendakari berberanola ahaztuko ote dazaletu denen papera?Beti hor egon baitiraegoerak egoeranoski ez dela berdinaaldea dago gainerahamaika izatetikanhogei mila izatera.



111

7-Krisitik ere aterabehar zenez hala-nolaDe la Peña, Juan Larzabalta Iñaki Badiolapanoramak zirudienpresidenteen tonbolafalta, korner eta golaez zitzaienez axolaahaztuaz jokalariaketa ahaztuaz kiroladiru gosean gainetiktrajea zuten oskolata negozio zikin batbilakatu zen futbola.

8-Zaletuok harro gaudeErrealaren izatezhau esan beharra nuenzaleetako bat naizenezbaina oraindik burua bere lekuan dut suertezobsesio hauei bereznik egin ohi diet ihes.Nahiz oso gustuko dudantopatuko nauzu nekezfutbolagatik penetanfutbolagatik negarrezazken finean dena dajoko bat, besterikan ez.



113

BEGIAK ITXITA

Karmele MitxelenaDoinua: Gai honek badu mamia

1. Bakardadea bihurtu denetik nire senar,ohe hau da itzali dendesioaren kedar.Bakarrik oheratzeabada nahiko ezbeharbaina urguilua dut taez dut egingo negar.Hutsune baten maitalemaindireetan zehar,amets egiteko ez dakonpainiarik behar. (bis)

2. Uste nuenean inoizez zela iritsiko,sarrailako giltza hotsak,ordu bata ta piko.Lo plantak egin eta dutametsetan segiko,begiak itxiko ditut eta nola itxiko.Nik ez diot galderarikegingo eta kito,ez du gezur bat erantzun beharrik edukiko. (bis)



114

3. Hanka puntetan sumatudut airean bezalailunpean gerturatzenixil bere itzala.Behatzekin laztandu ditgoxo larruazala,nire ezpainen gorriatopatuz berehala.Muxu bat oparitu ditbaina muxu hutsala,denbora asko da muxuematen ez didala. (bis)

4. Begiak zabaldu ditutjuxtu une horretan,muxu ematen ahaztuzitzaien ezpainetan.Nahiz ez duen emakumelurrinik arropetan,nahiz ez duen karminezkoorbanik kamixetan.Galdetu gabe badakitnon egon den ta zertan,bere argazkia daukazintzilik begietan. (bis)

5. Ez dakit nolakoa den,ez dit ezer kontatu,agian da prestigio handiko abokatu;kurba perfektuenekinjantzitako pekatu;agian da zerbitzari,enpresari prestatu,falta zaiona norekineta zertan gastatu,baina nik baino gehiagoezingo du maitatu. (bis)

6. Ohea hain da handia bera ez dagoela,izarak hain dira hotzakta bera hain epela.Jakinagatik maitalebaten maitale dela,aukeratzeko ez dioteskatuko bestela,badaki badakidalabadakit dakiela,bat hautatzekotan berahautatuko duela. (bis)



115

7. Amesteko, sentitzekoaskeak izatean,isiltasunak handituohi duen tik-tak-eanbadirudi atzerakokontaketa bateansartzen dela maitasunagure izarapean,goxo hartu banau erebi besoen artean,beste batekin amestenari da bitartean. (bis)

8. Hautsa beste ezer ez dugau-mahaiko marrazkiak,behin egizkoa izan zenezkontza argazkiak.Betetzen ez direneanpromesa garestiak,aitzakiekin betetzendira hitzak, hizkiak;ametsak soilik bihurtzen badira amestiak,isiltasunak kontatzenditu egi guztiak. (bis)



117

POZIK BIZI NAIZ

Iñigo LegorburuDoinua: Habanera

1.Kanpotik entzuten direntxorrotxioen konturaohetik jaikita hastenda berriro abentura.Hala esnatu izanakez dit gehiegi ardura,txorien kantuek sortzendidatelako lilura.Zure besoen arteansentitu arren gusturababes hori puskatzekojada ordua heldu da…Biziki estimatzen dutloaldi hauen onuraaingeru bihurtu baituatzoko “deabru” hura.

2.Lantokiraino naramanautobusera igotaegunkariko orrieibegirada on bat bota:Euskal Herrian gabiltzaanaiak anaien kontra,nazio artean berrizetengabeko borroka…Amerikarrek dituztegudan makina bat tropanahiz ta jakin ezer ezindela konpondu tiroka.Egia esan,munduakez dit gehiegi inportani, nire buruarekinguztiz bakean nago ta.



118

3.Enpresara iristean,nire patxada akabonagusia sumindurikaurkitzen baita, zeharo:“Atzoko presazko lanabukatu beharra dago,beraz kafe hori hartzenez zaitez egon luzaro!”Aginduok entzuteaez da izaten arraro;purrustadak purrustadaez naiz inoren esklabo!Dena den, lankideekinerabat gustura nagolagunak ditudalako,lankide baino gehiago.

4.Goizeko lanaldiarinoizbait ematean plantoeguerdiko otorduragogoz egiten dut salto.Bazkaltzeko denborarikez denez izaten asko,tabernan gosea aseohi dut eroso ta bapo.Etorkinak, eskaleak…ta beste hainbat halakokaletik ikusi gabeez naiz ondotik pasako.Zoriontsu sentitzen naiz,egungo krisi hau gakotripa betetzeko ainabehintzat badaukadalako.



119

5.Betiko lez amaitzeanlan saio guztiz krudelamendira noa arratsagailentzen hasia dela.Bertan, dastatuz pinuenusain fresko ta umelapaseatzen ibiltzen naizzentzuek naramatela.Bizi-pozean datzanezbizitzaren erregelapribilegiatu hutsaizan ninteke horrela.Txunditurik gelditzen naiz,haurtxo bat banintz bezelazuhaitz erraldoiek txikisentiarazten nautela.

6.Atzean utzi osteanparajerik ederrenak,nire herrian ematenditut momentu onenak.Tertulian aritzekobikainak dira tabernakhaien barruan problemakez dira horren problemak…Lagunekin bizitakoune garrantzitsuenakoroimenean gordetaditut ia-ia denak.Maitatzen jarrai ditzadanmaiz eskatzen dit barrenak,bizitza guztian zeharondoan egon direnak.



120

7.Tabernatik irtetzean,etxeraino zuzeneannoa; baina okertzen naizmodurik errazenean.Haurrak saltoka dabiltzaparkeko belar gainean,gurasoak dituztelaberaien aldamenean.Itxaropenaren suapiztutzen zait barreneanume txikiak jolastenikusten ditudanean.Horrela segi dezatenkomeni da; aidaneanetorkizun bat eraikidezaten poztasunean.

8.Nekeak jota iritsiohi naiz astegun gauetanta afaltzen dut etxekomahaitxo xumearen bueltan.Ondoren, telefonoaeskegita hantxe bertangurasoekin luzaromaiz jarduten naiz hizketan.Etxetik duela gutxialdegin dudan honetanarduraturik somatzenditut biak gehienetan.Are zoriontsuagoegiten naute, benetanharrotasuna igartzenbaitut euren ahotsetan.



121

9.Zu nola faltan botatzenhasia nintzen aspaldietxera sartzean emandizkizut muxu ugari.Ta zuk erantzun modura,hiru besarkada handidemostratuz elkar maitedugula argi ta garbi.Logelaraino lagundudizut pausoz pauso, adiohea bihurtu dadinamets goxoenen kabi…Hau dena bizita pozikekingo diot kantaribihar goizean berrirojaioko den egunari.



123

LASTER ARTE, TIANÁNMEN!Aitor Albistur

Doinua: Habanera

1.Tianánmengo paisaia,Tianánmengo distira,memorian edukitzehutsa guretzat aski daegunerokotasunakdakarren kezka segidagainditzeko edo, behintzat,ez heltzeko urrutira;baina, pairatu ditugunmomentu txarren hariraalferrik aritzen garabiharkoari begira,begi zapalen herritikbegi handien herrirabegirada distiratsudenak itzali baitira…

2.Aita, ama, emaztea,gure alaba txikiaeta barnean neramanesperantza atxikiaazkenik bihurtu zirenbeharrezko aitzakia,hartzeko aspaldi hartubehar zen erabakia.Guztiontzat bizimoduhobe baten utopiazenaren testigu izanzen autobus geltokia,Euskal Herria itxurazbaitzen guztiz egokiabihurtzeko sendiarenametsen bizitokia.



124

3.Autobusa, hegazkinaeta amaitzeko trenaizan ziren hainbat orduzgure garraio sistema,Ordiziara iritsieta denetan aurrenaezagut genezan gureetxea izango zena:sukalde zaharkitua, komunetan zabarrenaeta gela bakarra ezzen izan eragozpena,berrogeita zazpi metro karratuetan barrenaederki asko kabitzenzelako itxaropena.

4.Jatetxe bat ireki nahigenuen, baina karterandirurik ez geneukanez,banketxeetan, ileranorduak pasa ostean,gure diru eskaeranfidagarritasunik ezomen zegoen soberan…Baina patuak federiknonbait bazuen guregan,ustekabeko aukerajarri baitzigun aukeran.Gerora ohartu ginen,uste ez genuen eran,badela letra txikiriktxinatarron idazkeran…



125

5.Ordizian jatetxe batbazen txinatar erarajaten ematen zuenaeta bere ugazabagure herkidea zenez,beraz, gure kamarada,lana eskatu asmotanhurbildu ginen bertara.Haserako irrifarra,haserako besarkada,gaur egun estuki lotzengaituen kontratua da!Ordaintzen diguna nolaez den heltzen soldataralagun itxurako lapurbaten menpe bizi gara.

6.Nahiz eta orainaldiabeterik egon beltzunez,nahiz utziko genukeeninstantean hainbat unez,lanean jarraitzen dugu,ahal dela duintasunez,bizirauteko aukera hoberik ez daukagunez.Neka-nekaturik, jarridiguten traje ilunezgarbiketan, sukaldatzenedo zerbitzen jardunez,hamabost hamasei orduz,astean zazpi egunez,argitzetik iluntzeralana egiten dugunez.



126

7.Gu hasi ginen garaitikegunero-eguneromenua jatera datozhiru dozena bezero.Negu, udazken zein uda,eskatzen duten unero,udaberri zaporeaez ote dute espero?Etorri ohi den jendeajator askoa da, gero!Karta eskatzerakoan,ordaintzerakoan edoamaitzean irrifartsualde egiten dutenero,beraiek agur eta gukagul esan eta gero.

8.Amets utopikoekinhasi genuen bidaiaamaigabe honek non duamestutako amaia?Nahiz eta atsegin dugunEuskal Herriko usaia,bere jendea, hondartza,mendia eta zelaia,norberak jaioterrianduenez bere sustraiaahal denean itzultzeada familiaren nahiaeta, nahiz ez dakigun noiz,iritsiko da garaiaberriz ere ikustekoTian´anmengo paisaia…


2011GAZTETXOAK

1. SARIA: Paul Iruretagoiena2. SARIA: Ander Garayar3. SARIA: Maider Madrazo

GAZTEAK

2. SARIA: Maddi Ane Choperena3. SARIA: Maialen Akizu

HELDUAK

1. SARIA: Miel Mari Elosegi2. SARIA: Jexux Mari Alberdi3. SARIA: Aitor Albistur



129

Nik euskaraz, zuk zergatik ez?Paul Iruretagoiena

Doinua: Azken arnasa eman nahi nuke

1.-Gure herrian pasa dituguhorrenbeste gau ta egun,baina egia esatekotanegoera dago ilun.Gure hizkuntza hiltzen ari daEz dakit zer egin dugun…Ama hizkuntza beldurrik gabegogotsu mintza dezagun,erabil zazu zeren euskerakegiten gaitu euskaldun.

2.-Euskal Herriko euskaldun askokeuskeraz egiten du bai,baina halare leku askotanerdera gailentzen da, ai!Euskera salbu ikusi arteez naiz geldituko lasai.Mintza kalean, mintza etxean,mintzatu euskera nonahi,bere beharra badugu guk taberak gurea ere bai.



130

3-Eguneroko bizimoduaneuskera dabil ezinez,gure hizkuntza galtzen ari daerderaren eraginez.Hau ikusita gazte guztiokgaude sekulako minez,baina ez etsi, denok batera,saiatu gaitezen grinez,noski euskeraz egiten det niketa zuk zergatikan ez?

4.-Zuk zergatik ez, galdetu dut lehen,erantzuna dut helburu,pertsona askok ez daki euskerazbeharko zaie lagundu.Euskaltegian ikasi edo, berdin liburuz liburu.Ez badakizu nola ikasita ez bazaude seguru,etorri zaitez Atauna etaerakutsiko dizugu.



131

Nik euskaraz, zuk zergatik ez?Ander Garayar

Doinua: Habanera

Duela urte pila batjaio zinela euskeraeta ordutik honainogure hizkuntza izan zera.Hiztunak galduta iairitsi zinen galtzeranahiz orain hobeto zaudensegi dezagun aurrera.Zu zaintzea degu lanaegin beharra bateraaprobetxatu dezagunzu zabaltzeko aukera.Euskaraz mintza ta utzierdera alde bateraeuskaraz egin dezaguneuskaldunak ez al gera?



132

Euskarak gaur egun dulaerabilpena murritzanahiz euskaraz hitz eginezpasatu dudan bizitzata orain denok euskarazegin beharren gabiltzazergaitik ez in euskarazEuskal Herrin badabiltza?Jende guztiarentzakobat bakarra da baldintza:Euskal Herrian barrenamesedez euskaraz mintza.Hizkuntza bat zabaltzekoHitz egitea da giltza.Beraz euskaraz egingodugula eman denok hitza.



133

Nik euskaraz, zuk zergatik ez?Maider Madrazo

Doinua: Behin batian Loiolan

Euskara omen dugu, hain preziatua.Beraz hori zaintzeko, egin det tratua.Nik erabiliko det,hain da maiatua!Zuek erabiltzeanoski eskertua.

Horrenbeste urte ta,oraindik gurekin.Erabil dezakezuzure lagunekin.Zure ikaskidekin,familiarekin.Ondo molda zaitezkezu euskararekin.

Zergatik galdu beharhain gauza polita?Aberatsago gerata erabilita.Hamabi urte luzenik ditut bizita.Zeinen triste nengokeeuskara utzita.



135

Gorputz perfektubaten altzoanMaddi Ane ChoperenaDoinua: Mendian sortu bainintzan

1.Ispiluaren ereduhoiengan zenbat endredu,berdin uda edo negu ;gorputz perfektu baten altzoanloak harturik gaude gu.Fintzeko zenbat entseguburukomin ta erregu .Baina merezi ote du ?

2.Iratzarri eta arinbainugelara dira jin,tristuraz bi begi urdin.Baina aurrekoa ez dakit nolaikusi nahi zenukeen fin,egunero beti berdinispilu aurrean eginnazka aurpegi horrekin.

3.Ispiluaren akatsazuzendu nahiean antzajarri azpian balantza:pisu, zenbaki, kilo ta neurrihanditasunaren saltsattikitzeko esperantza...oin puntetan zerurantzaegin nahi zenuke dantza.

4.Light produktuen babesa:Fitness eta Ligeresa;janariaren pobreza.Ispiluari harrotasunezegin diozun promesa...Nahiz eduki interesa,sabelaren gogo ezabetetzen ez da errexa.



136

5.Haragi ta txokolatezure dietatik aparte:"gantza gehiegi daukate !"Edozein jakik egiten diogorputz lirainari kalte.Bada nahiko borondateplaterkada bat tomateere gehiegi den arte.

6.Antsietatean erohiru aldiz egunerobi hatzak zure borrero.Komun zuloko zurrunbiloanzalantza dut honezkero,damua noiz den lehenengojaten duzunean edodena hustu eta gero.

7.Gutxi bete, asko hustu,azal gaztea kamustueta hortz-mamiak puztu.Mirailan hezur den arrotz horriezin harturikan gustu,zutik zaudelarik juxtu,egingo nuke apustuezin zarela biluztu.

8.Ez bular ta ez ipurdi,hain ahul eta urduri,etxetikan ezin mugi,bihurtu zara eskaparateitxi bateko irudi...Aspaldi hontan dirudizure kuleroak xuri:ez da odolik ixuri.



137

9.Sinesmenik ez kidean,ezta ere senidean,baina ez modu librean.Gaixo zaudela entzun baituzuzorabioen airean,mantso gelditu dire han,hiru malko maindirean,ospitalera bidean.

10.Ohe batean sartuta,makina bati lotuta,infernua ezin buka.Psikologoen hitzek sorturikburu barnean burruka,zaude erdi erotutaeta ezin ulertutazuk soilik duzula kulpa.

11.Arrazoi argiruntz joanzara lagunen ondoanbaina lokartzerakoannahiz ttikitako zorion huraeduki duzun gogoan...Sartu zara lo goxoangorputz merke erdi-doanperfektu baten altzoan.



139

Teknologia berriarekin zuganaMaialen Akizu

Doinua: Egun on Euskal Herria

1- Maitasun gutunak oraingaldua du bere xarma.Baina ez dut bihurtukohorregatik dena drama.Teknologia probatuzlortu ei daiteke dana. Kasu egidazu laztana.Horixe da nahi dudana.Messengerra, sofwe-rrata beste mila programa.Portatil on bat badut,baita bluetooh-a, webmana.Argiaren abiadaniritsi nadin zugana.

2- Segapotoa izateagaur egun denez kondena.Nola hizkera berri batdugun esemese-ena.Nahiz bokal gabe idatziulertu liteke dena:Z upoa zran Txema?Zgan da nre antna. Bidali dizkizut jadamila eta bat poema.Mezu bat jasoa dut,zugan dut itxaropena.Zergatik da erantzunaordea “Moviestarrena”?



140

3- Ordenagailuak ziurargituko dit tunela.Manipulatuz egin dutbion argazki itzela;biok gaude hain dotoreze bi bonboi, ze bi perla.Bidali dizut horrela,ezin zitekeen bestela.Baina berriz sentitu naizhain tuntuna, hain ergela.Ezabatu egin duzuirakurri gabe bela.Zergatik tratatzen nauzubirus bat banintz bezela?

4- Play Station aurreanene nolako jarduna!“Come cocos”-a munduandenez oso ezaguna.Makinan ondo jarriazezkerra eta eskuma.Ahoa zabal, zer sumaez zaitez joan urruna!Goitik be(he)ra jango zaitut,izango naiz txapelduna.Zure mezua berrizpantailan dago, kuttuna.Eta garbi dio GAME OVERdela zure erantzuna.

5- GPS-ak bide denakbeti ditunez jakiten.Zuganainoko bideaea erakusten diten.Zure etxeko helbideaez zait ba hasi esaten!Txirrina joa dut ozen,irribarrea ezin ken.Baina ez didazu zabalduta ni beti bezain kirten.Zure portaletikanburua makur naiz irten.Bide logikoena ez dabeti onena izaten.

6- Josteko makina erealdatu da hain basati,eskulanak egiteakhainbat onura dakarki.Dena eginda daukazuzapalduta botoi bati.Elkartuz bospasei zati,beste hainbat adabaki.Ta gurean probatzeagogotsu dut erabaki.Nahiz oso errez konpondugona, praka edo zapizure bihotza nererajosten oraindik ez daki.



141

7- Mundu hontatik joatekomusika entzuten dugunez.Mp3-a hartu dutatsedenaren beharrez.Hasieran goxatzekoonena da Mikel Markez.Rock indartsua, Ramones,erritmodun Lola Flores.Artista degu Sabinaedo Silvio Rodriguez.Zergatik entzuten ditutmila kantari aldrebes?Zure doinuarengandikezin badut egin ihes.

8-Jada dena bukatu daez segida, ez jarraipen.Zure irudia nahiz taburutik ezin dudan ken.Sentitzen naiz ez-deusatxotxongilo, astakirten.Daude hainbat garapen,eta mila itxaropen.Pantaila zein musikakbidea didate eten.Guzti honen hariraondorio bat zait irten:Berrikuntzek ere ez dutemiraririkan egiten.



143

Ongi etorri mundura,Oihana

Miel Mari ElosegiDoinua: Mendian gora haritza

1. Ekainak bederatzi zen,afaltzera gindoazen, sehaska-kanten diska berriaentzunez, hain zuzen.Neska hasi zen ohartzen,sabela eskuz laztantzen,zortziki hura zebilkiolabarruan dantzatzen.

2. Iritsi orduko gaba,etengabe ostikada, “Kaxkax” ta “kaxkax” Oihana jotzenari zen aldaba.Koxkortua zenez iada,txepetx-kabi hura traba,atera nahian amari deikaari zen alaba.

3. Gauak ostikoz ostiko,zer ote zun ekarriko?Bostak aldera mintzak hausteakgintuen jekiko.Nahiz ta kezkak gurekiko,laister ziren etorrikolasaitu beharra zen putzu hartanez gintezen ito.

4. Ikusiz ur-ixurketa,bihotzean diskotekaohea urez busti zen gisa,izerdiz kopeta.Hura ez zen berriketa,medikutara lasterka!ustegabean haren orduairitsi zen eta!



144

5. Motxila eta kartera,prestatu eta kotxera.Ordu erdian bistan genuenhospital-sarrera.Heltzearekin batera,pentsatzen genuen zera:bi lagun sartu behar genulata hiru atera.

6. Ezpanetan bi klabelin,dantzan oinazearekin,ta uzkurdurek bi minututiksabelean zer min!Exerita egon ezin,zutik ta etzanda berdinsumendi hura prest zegolako eztandan has zedin.

7. Emagina hurbiltzean, gu ikusiz oinazeanepidurala eskeini zigun ohi duten antzean“Sar zaidazu gorputzean, sartu aurretik trantzean,noiz hartuko dut lasaigarria gaur hartu ezean?”

8. Arazoa gero dator, irteteak atea zorsortzea horren latza zergatik den geunden pentsakor.Injeniariak derrigor, neurritan nahastu ziren horate eskasa eginda erraz ezin irten inor.

9. Bere amaren bularra, zen haurtxoaren iparrata hura amets hantxe zetorren gure xaguxarra.Amaren bultza beharra! Ez zen, ordea, bakarra, aldamenetik aitak egiten baitzuen indarra.

10. Nekez pasa zuen muga, sator-zulo estu huragaixoak orbel kolorea zun ta panpin itxura.Behin negar-hotsak entzunda, dena zen poza, lilura.Muxu handi bat Oihana, ongi etorri mundura!



145

11. Bizi-iturri izaki, odol-arnas eta jaki,zilbor-hesteak amarengandik guztia dakarki.Nahiz guraizez “klixk” eztiki, azken lotura ebaki, orain guraso biei lotuta egonen da beti.

12. Haurtxo txiki bat opari,sortzeko zenbat mirari!Erein ta hazi ta erditzeko oinaze ugariIzanik umeen kabi, sortzaile eta zaindariBehar adina esker eman al diogu amari?



147

AitortzaJexux Mari AlberdiDoinua: Juana Bixenta Olabe

1)Nafarroako herri batetikjasotakoa bertsotan dakarkit:gose garai larria omen zengazte nahiz zahar amorratutzen,mokadu bilagauez badoa kale mutilaeta bete du oiloz motxila.

2)Astebetera konturatu dapekatua dela akzio hura,apaizangana gerturaturikerabat umil ta damuturik:aizu Don Quintinauzoan lapurretan dut egin,euskal oiloak nitun atsegin.

3)Abade jaunak erantzun dio:hori larria da, mutil, redio,penitentzia dizut jarrikoKredo ta Salbea belauniko,eta gaineraanimaliak euren etxera,ta barkatuta gerako zera.

4)Bikario jauna, ezinezkoakunplitzea zuk agindutakoa,egin genuen salda goxoamantenutzeko sendi osoa,horri eskerrakditugu haurrak horren ederrak,arren ez gehio nahastu bazterrak.



148

5) Oiloak, beraz, jadanik janda,lotsagabe hutsa garbi esanda,aldatu behar penitentzialortutzeko Jaunaren grazia,entzun ba adi!errezatu hogei Agur Marita ordainketa nagusiari.

6)Begira, aita, ez dut gogoangau hartan guztiz mozkorra nengoan,lapurreta nori nion eginzehatz-mehatz orain ezin jakin,diotsut egizez dudala hau egingo berriz,erantzun dio aurpegi gorriz.

7)Apaizak orain, egon ezinda,mandatu berri bat agindu di-da:errosario santu guztia,zurekiko badut errukia,eta agudo,pobre bati eman seiehun duro,gaur eguneko hogei bat euro.

8)Gizarajoa burua makur,bertantxe geratu zen zur eta lur,bost misterio osatu ditu,eta kanpora zaigu abitu,eleiz ondoanandereño bat du esperoan,nere galdera: zertan dago han?



149

9)Dirudienez andrea omenetxekoneko Doña Mari Karmen,pekatariaren helburuagarbi uztea bere burua,andrea tori,hartu eidazu hogeiko horieta eskaini San Antoniori.

10)Zaude, maitea, ez da horrela,ordaina ez da zuk uste bezela,berrogeita hamar euroren trukegozo-gozo pasako genuke,zatoz nerekin!gozatzeko biok elkarrekin,ta barkatzeko duzu Don Quintin.

11)Don Quintin berak esana baina…hogeirekin nahikoa, alajaina!,apaiz horrek egin dizu broma,ziria sartu dizu, gizona!,aspaldidanikezaguna dut abadea nik,ez baita horren bezero finik.



151

ErlaitzetikAitor Albistur

Doinua: Itsasoa laino dago

1.Nahiz erlaitzaden zabalabertaratu naizen ahalakonturatunaiz, normaladenez, ertza badaukala…Senak dioberehalasalto egindezadala!Senak dioberehalaahaztu beharzaitudala…2.Zazpigarren

pisuarenerlaitzak zebista duenoso ondodakit zerenikusmiranjardun dut lehen.Badakit zuhil ondorenbatera zeinondo geunden.Badakit zuhil ondorenahaztea zeingogorra den!



152

3.Bizi dudanbakardadehonek hainbatatsekabedakarrenez,penen jabe,zurbil nabil hilen pare.Ni bizi naiz,baina halare,niregandikurrun zaude…Ni bizi naiz,baina halare,ez dut bizinahi zu gabe!

4.Zoriontsu ginen garaizoragarri eta alaihura, egun da hil-kanpai,sufrimendu,pena jarrai…Tunel hartanlasai-lasaibarneratuostean, ai!Tunel hartanlasai-lasaiheriotzageneukan zai.

5.Tuneleantrankil-trankilsartu arren,nola gurpilbat zulatuzen, berebilzaharrak talkazuen hurbil.Orduz gerodudan nabilinfernuan,zurbil-zurbil…Orduz gerodudan nabil nik ez otezintudan hil!

6.Istripuakeraginagainditzekoahaleginaez da izanatsegina,baizik dramaahaztezina.Non legokegaurko minazendu izanez bazina?Non legokegaurko minaelkarrekinhil bagina?



153

7.Hiletatiknire parteden tristurahau bitarte,pentsatzen dut“penek tartealairen batbalekarte…”.Baina penek,orain arte,erlaitzera ohi nakarte.Baina penek,orain arte,sufritzera naramate.

8.Erlaitzak dunire dramalatz honetanzeresana,suizidiohitzak zamabere baitanbaitarama.Salto txikibat laztanada gauzatunahi dudana.Salto txikibat laztanazuregatik,zuregana…


DoinuakDoinuen kontsultarako:

http://bdb.bertsozale.com


Doinuak Lazkao Txiki Lehiaketa

157

Begira nago jarria beraz



158

Haizea dator ifarraldetik



159

Leiho ertzetik entzun dezaket



160

Balentin Berriotxoarena



161

Misiolari baten moduan



162

Gure lurrean hedatua da



163

Munduko ilunabarra



164

Itsaso hori dago zatarra / Naufragoarena



165

Juana Bixenta Olabe



166

Lagundurikan danoi



167

Arratsaldeon eta muxu bat



168

Andre Madalen



169

Habanera



170

Agur sagar beltzeran



171

Iparragirre abila dela



172

Ia guriak egin du



173

Azken arnasa eman nahi nuke



174

Hamalau heriotzena



175

Historiaren hari zahar hori



176

Egun on Euskal Herria



177

Gai honek badu mamia


Aurkibidea


Aurkibidea Lazkao Txiki Lehiaketa

181

2007

GAZTETXOAK

Jone Alberdi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ane Agirre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Maialen Akizu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Iñaki Dorronsoro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

GAZTEAK

Ane Labaka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hodei Iruretagoiena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aritz Garin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Amaia Iturriotz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

HELDUAK

Amaia Agirre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Iñigo Legorburu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ander Lizarralde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .



182

2008

GAZTETXOAK

Maialen Akizu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mikel Iturriotz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Paul Iruretagoiena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

GAZTEAK

Ainhoa Mujika. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Itziar Unanue. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

HELDUAK

Amaia Agirre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Amaia Agirre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Asier Imaz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Manu Goiogana. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .



183

2009

GAZTETXOAK

Maialen Akizu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Amaia Urbieta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Paul Iruretagoiena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Amaia Aizpurua. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

GAZTEAK

Saioa Alkaiza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

HELDUAK

Karmele Mitxelena. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Iñigo Legorburu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Alaia Martin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .



184

2010

GAZTETXOAK

Leire Akizu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Paul Iruretagoiena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aratz Irazustabarrena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

GAZTEAK

Maialen Akizu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Amaia Urbieta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

HELDUAK

Karmele Mitxelena. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Iñigo Legorburu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aitor Albistur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .



185

2011

GAZTETXOAK

Paul Iruretagoiena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ander Garayar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Maider Madrazo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

GAZTEAK

Maddi Ane Choperena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Maialen Akizu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

HELDUAK

Miel Mari Elosegi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jexux Mari Alberdi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aitor Albistur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


lazkao txiki 07-11

Documents