ii · 2020. 7. 28. · sanmateo1:1 1 sanmateo2:9 tuhunnyootsatyaa̱ramateo nyɨvɨ...

276

Upload: others

Post on 25-Oct-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ
Page 2: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

iiTuhun tsaa tsa nacoo jutu mañi yo Jesucristo tsi yo

New Testament in Mixtec, San Juan Colorado (MX:mjc:Mixtec, San Juan Colorado)copyright © 1994 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: Mixtec, San Juan ColoradoTranslation by: Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mixteco, San Juan Colorado [mjc], MexicoCopyright Information

© 1994, Wycliffe Bible Translators, Inc.This translation text is made available to you under the terms of the Creative Commons License: Attribution-Noncommercial-NoDerivativeWorks. (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/) In addition, you have permission to port the textto different file formats, as long as you do not change any of the text or punctuation of the Bible.You may share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from this work, provided that you include theabove copyright information:

You must give Attribution to the work.You do not sell this work for a profit.You do not make any derivative works that change any of the actual words or punctuation of the Scriptures.

Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us with your request.The New Testamentin Mixtec, San Juan Colorado

© 1994, Wycliffe Bible Translators, Inc.This translation is made available to you under the terms of the Creative Commons Attribution-Noncommercial-NoDerivatives license 4.0.You may share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format, provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures included with Scriptures and other documents on this site are licensed just for use with those Scriptures anddocuments. For other uses, please contact the respective copyright owners.2014-04-30PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 12 Feb 2021 from source files dated 14 Nov 2020c270ec54-172a-541f-83e6-7760f619c744

Page 3: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Contents

San Mateo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1Marcos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37Lucas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60Juan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98Los Hechos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125Romanos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160I Corintios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174II Corintios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187Gálatas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197Efesios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202Filipenses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207Colosenses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211I Tesalonicenses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214II Tesalonicenses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217I Timoteo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219II Timoteo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223Tito . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226Filemón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228Hebreos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229Santiago . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240I San Pedro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244II San Pedro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248I San Juan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251II San Juan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255III San Juan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256San Judas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257El Apocalipsis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259

iii

Page 4: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 1:1 1 San Mateo 2:9

Tuhun Nyoo Tsa Tyaa Ra MateoNyɨvɨ ra Jesucristo tsa tsicoo tsa ndi cumañi ca

cacu ra(Lc. 3.23-38)

1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ ra Jesucristo tsatsicoo tsa ndi cumañi ca cacu ra. Nyɨvɨ ra David tannyɨvɨ ra Abraham cuvi tsi ra.

2 Sehe ra Abraham cuvi tsi ra Isaac, tan sehe raIsaac cuvi tsi ra Jacob. Tan sehe ra Jacob cuvi tsi raJudá tsihin tandɨhɨ ra yañi ra. 3Tan ra Fares tsihin raZara sehe ra Judá tsihin ña Tamar cuvi tsi ra naha.Tan sehe ra Fares cuvi tsi ra Esrom, ra cuvi jutu raAram. 4Tan sehe ra Aram cuvi tsi ra Aminadab, jutura Naasón. Tan sehe ra Naasón cuvi tsi ra Salmón.5 Tan ra Booz, sehe ra Salmón tsihin ña Rahab cuvi tsi ra. Tan sehe raBooz tsihinñaRut cuvi tsi raObed,jutu ra Isaí. 6 Tan ra David, ra cuvi rey, sehe ra Isaícuvi tsi ra. Tan sehe ra rey David tsihin ñaha tsa cuvi ñasɨɨhɨ ra Urías cuvi tsi ra Salomón.

7Tan sehe ra Salomón cuvi tsi ra Roboam, ra cuvi jutu ra Abías. Tan sehe ra Abías cuvi tsi ra Aza. 8Tansehe ra Aza cuvi tsi ra Josafat, ra cuvi jutu ra Joram.Tan sehe ra Joram cuvi tsi ra Uzías. 9 Tan sehe raUzías cuvi tsi ra Jotam, ra cuvi jutu ra Acaz. Tansehe ra Acaz cuvi tsi ra Ezequías. 10 Tan sehe raEzequías cuvi tsi ra Manasés, ra cuvi jutu ra Amón.Tan sehe ra Amón cuvi tsi ra Josías. 11 Tan sehe raJosías cuvi tsi ra Jeconías tsihin tandɨhɨ ra yañi ra.Tsicoo ra naha quɨvɨ tɨɨn ra ñuu Babilonia naha ratsi nyɨvɨ Israel, tsa cua cuhun ñi cuvi ñi musu ra ñuuBabilonia can naha ra.

12Tsa yaha can, tan tsicoo sehe ra Jeconías, tan raican cuvi ra Salatiel, jutu ra Zorobabel. 13Tan sehe raZorobabel cuvi tsi ra Abiud, ra cuvi jutu ra Eliaquim.Tan sehe ra Eliaquim cuvi tsi ra Azor. 14 Tan sehe raAzor cuvi tsi ra Sadoc, ra cuvi jutu ra Aquim. Tansehe ra Aquim cuvi tsi ra Eliud. 15 Tan sehe ra Eliudcuvi tsi ra Eleazar, ra cuvi jutu ra Matán. Tan sehera Matán cuvi tsi ra Jacob. 16 Tan ra Jacob cuvi jutura José, yɨɨ ña María. Juvin ña cuví sɨhɨ ra Jesús racuví Cristo, o cuñí tsi catyí, ra tsa jaquitsi Nyoo tyinquɨhɨ ndaha tsi yo.

17 Tacan tsicoo utsi cumi taahan tata ra Abrahamnda cuanda cacu ra David. Tan ra David, tsicoo utsicumi tata ra nda cuanda quɨvɨ tɨɨn ra ñuu Babilonianaha ra tsi nyɨvɨ Israel. Tan nda cuanda quɨvɨ cantsicoo utsi cumi ca tata ñi nda cuanda quɨvɨ cacu raCristo.

Nu cacu ra Jesucristo(Lc. 2.1-7)

18 Tyehen cuvi tan cacu ra Jesucristo: tsa yahacundaa tyiñu tsa cua tindaha ñaMaría tsihin ra José.Tan tsa ndi cumañi ca naquihin ra tsi ña, ñihi seheña tsa cuenda Tatyi Ii Nyoo. 19 Tan ra José, ra cuacuvi yɨɨ ña, vaha xaan iñi ra. Ña cuñí ra cuhva raticanuu tsi ña. Yacan cuenda tsica iñi ra tsa nacooxeehe ra tsi ña tan ña cua tindaha ca ra tsihin ña.20 Tan tsitsi tsa tsicá iñi ra yacan, quituvi iin ángelJutu Mañi yo nuu ra nu quixí ra. Tan nyehe rañumaahna, tan catyí ángel can tsihin ra:

―José, tata ra David, ña caca iñi un quihin un tsiña María cuvi ña ñasɨɨhɨ un, tyin sehe ña tsa cuacacu, sehe Tatyi Ii Nyoo cuví tsi. 21 Tan tsa yahacacu lee can, cua jacunañi un tsi ra: Jesús. Tacancua cunañi ra tyin cua jacacu ra tsi nyɨvɨ ra tsa iyócuatyi ñuu ñayɨvɨ ―catyí ángel can tsihin ra José.

22 Tacan cuvi tyin tacan tan cundaa tsa cahan racuvi ndusu yuhu Jutu Mañi yo tahan tsanaha.

23 Tan catyi ra tyehen:Ñaha yoco tsa ñaha ca coo yɨɨ, cua cuhun sehe ña.Tan cua coo iin sehe ña. Tan cua cunañi ra:

Emanuel.Tan sɨvɨ can cuñí tsi catyi: “Nyoo iyó ra tsihin yo.”

24 Tan tsa ndoto ra José, javaha ra tumaa catyi ángel can tsihin ra. Quihin ra tsi ña María tyin cuviña ñasɨɨhɨ ra. 25Maa tyin ña quixi ra tsihin ña ndacuanda tsa yaha cacu sehe ña. Tan jacunañi ra tsilee can: Jesús.

2Nu cuahán ra tsitó xaan, ra cuví rey, cua nyehe ra

naha nu cacu ra Jesús1Cacu ra Jesús ñuu Belén tsa canyií nu cuví Judea.

Tan quɨvɨ can ra cuví rey Judea nañí ra Herodes.Tacan tan tsaa juhva ra naha nda ñuu Jerusalén.Quee ra naha ityi nu caná ñicanyii. Tan ra tsitó xaancuví ra naha. 2Tsica tuhun ra naha tsi nyɨvɨ tan catyíra naha:

―¿Nu maa nyií ra cuví rey cuenda nyɨvɨ Israel?Tyin ityi nu caná ñicanyii nyehe ndi tiñuu tsa tsahácuenda tyin cacu ra ityi ihya. Tan vatsí ndi vatsíjacahnu ndi tsi ra ―catyí ra naha.

3 Quɨvɨ tsa tsito ra rey Herodes tsa cahan ra cannaha ra, tuñu xaan cuñí ra cuvi. Tacan tucu tandɨhɨnyɨvɨñuu Jerusalén can. 4Tacan tan cana raHerodestsi tandɨhɨ ra jutu tsa cuví ityi nuu tsihin ra cuví jututan tsihin tandɨhɨ ra cuví maestro cuenda ley veheñuhu naha ra. Tan tsica tuhun ra tsi ra naha numaanda taahán tsi cacu ra Cristo. 5 Tan nacahan ra cannaha ra tan catyí ra naha:

―Ñuu Belén tsa canyií Judea, ndacan taahán tsicacu ra tyin tyehen tyaa ra cuvi ndusu yuhu Nyoonu tutu tahan tsanaha:6Tan yooho Belén ñavin iin ñuu luhlu ñi cuví un tsa

nuu tandɨhɨ maa ñuu tsa cayucú Judátyin nuuyooho cua quita ra cua quɨhɨndaha tsi nyɨvɨ

ñuu yu Israel. Maa ra cua jaha cuenda ra tsiñi.

Tacan catyí nu tutu Nyoo, ―catyí ra can naha ratsihin ra Herodes.

7Tacan tan cana xeehe raHerodes tsi ra tsitó xaancan naha ra, tan tsica tuhun ra tsi ra naha náa quɨvɨtan náa hora quituvi tiñuu can. 8Tacan tan jacuhunra tsi ra naha nda ñuu Belén, tan catyí ra tsihin ranaha:

―Cuaahan ndo, tan ndaca tuhun vaha ndo tsacuenda ra lee can. Tatun nañihi ndo tsi ra, quitsicatyi tuhun ndo tsihin yu, tyin cuhun ndɨhɨ yucujacahnu yu tsi ra ―catyí ra Herodes tsihin ranaha.

9 Tsa tsiñi ra tsa tsitó xaan can naha ra tsa cahanra Herodes, tan quihin ra naha ityi cuahán ra naha.Tan tiñuu tsa nyehe ra naha ityi nu caná ñicanyiican, cuahán tsi ityi nuu ra naha. Tan tsicuɨñɨ tsi

Page 5: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 2:10 2 San Mateo 3:14maa maa sɨquɨ nu canyií ra lee can. 10Tan tsa nyehera tsitó xaan can naha ra tyin tsicuɨñɨ tiñuu can, sɨɨxaan cuñí ra naha. 11 Tan quɨhvɨ ra naha tsitsi vehenu canyií lee can. Tan nyehe ra naha tsi ra tsihin ñaMaría, sɨhɨ ra. Tan tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra naha tyin jacahnura naha tsi lee can. Tacan tan nuña ra naha yuhucaja tsa ndahá ra naha. Tan tava ra naha regalo tsacuví xuhun cuaan, tan cutu vixi, tan ndutya tami tsanañímirra. Tan tsaha ra naha tsi lee can. 12Tsa yahatsa nyehe ra naha tsi ra Jesús tan cuanuhu ra naha.Tan tsa cuanuhu ra naha nyehe ra naha ñumaahnatan catyí tsi tyin ña taahán tsi cuhun ra naha cucatyituhun ra naha tsihin ra Herodes. Yacan cuenda sɨɨnityi cuanuhu ra naha.

Nu tsinu xeehe ra José tan ña María tsihin lee seheñi nda Egipto

13 Tsa yaha cuahán ra tsa tsitó xaan can naha ra,tacan tan iin ángel Jutu Mañi yo quituvi nuu ra Josétsitsi ñumaahna. Tan catyí ángel can tsihin ra:

―Nduvita, quihin tsi lee ihya, tsihin sɨhɨ ra, tancuhun ndo nda ñuhu Egipto. Ndoo ndo ndacan ndacuanda cahan nyico yu tsihin un. Tyin ra Herodescua nanducu ra tsi ra lee ihya tyin cuñí ra cahñi ratsi ra ―catyí ángel can tsihin ra José.

14 Tacan tan nduvita ra José tsacuaa can. Tanquihin ra tsi lee can tsihin sɨhɨ tsi. Tan cuahán ñinda Egipto. 15Ndacan tsicoo ñi nda cuanda tsa tsihi raHerodes. Tacan cuvi tyin cundaa tsa cahan ra cuvi ndusu yuhu Jutu Mañi yo tahan tsanaha jaha Nyoo.Tyehen catyi ra: “Nda Egipto cana yu tsi Sehe yu”,catyi ra.

Nu tava tyiñu ra Herodes na cahñi ra naha tsi ranyihi

16 [Tsa ndi cumañi ca cúu ra Herodes tan ndindatú ra tsa quitsi nyico ra tsitó xaan can naha ra]tan tsa tuvi iñi raHerodes tyin ra tsitó xaan cannahara jandavi ñaha ra naha tsi ra, tan nduxaan xaan ra.Tan tava tyiñu rana cahñi andaru tsi tandɨhɨ ranyihitsa iyó ñuu Belén can tan inga ñuu tsa cayucú yatyinñi, ra nyihi tsa ndi cacu nda cuanda ra nyihi tsa uvicuiya. Tacan javaha ra tyin tsicá iñi ra tyin tacancuiya ra Jesús tumaa catyi ra tsitó xaan can naha ratsihin ra. 17 Tacan cuvi tyin cundaa tsa cahan Nyootan tyaa ra Jeremías, ra cuvi ndusu yuhu ra tahantsanaha. Tyaa ra tyehen:18 Tsiñí yo iin ndusu ñuu Ramá,tsacú tsaa nyɨvɨ, tan iyo taahán ñi.Juvin ñi nyɨvɨ cuví tata ña Raquel, nyɨvɨ Israel, tsacú

tsaa ñi tsa cuenda sehe ñi.Maa tyin ña cuñí ñi tsa naquihin ndaahvi nyɨvɨ tsi ñi

tyin tsa yaha tsihi sehe ñi, catyí tsi nu tutuNyoo.

19Maa tyin tsa yaha tsa tsihi ra Herodes, tacan tanquituvi nyico iin ángel Jutu Mañi yo nuu ra José nuquixí ra nda Egipto. Tan catyí ra tsihin ra:

20―Nduvita, quihin tsi lee ihya tsihin sɨhɨ ra. Tancunuhu nyico ndo nda Israel, tyin tsa tsihi nyɨvɨnducu cahñi tsi ra lee ihya.

21 Tacan tan nduvita ra José, tan quihin ra tsi leecan tan tsihin sɨhɨ ra. Tan cuanuhu ñi nda Israel.22 Maa tyin quɨvɨ tsito ra José tyin ra Arquelao,sehe ra Herodes, cuví ra rey nda Judea, nayuhvi ra tan ña cuñí ra cuhun ra ndacan. Tan cuanuhu

ñi nda Galilea tyin tacan jacoto Nyoo tsi ra tsitsiñumaahna. 23 Tsa tsaa ñi ican, tan cuahán ñi ndañuu Nazaret, cua coo ñi. Tan ican tsicoo ñi. Tacancuvi tyin cundaa tsa cahan ra cuvi ndusu yuhuNyootahan tsanaha. Tyin catyi ra naha tyin ra Jesús rañuu Nazaret cua cuvi ra.

3Nu cahan ra Juan tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ(Mt. 1.1-8; Lc. 3.1-9, 15-17; Jn. 1.19-28)

1 Quɨvɨ tsa ndi iyó ñi ñuu Nazaret, ra Juan, rajacoondutyá tsi nyɨvɨ, cuahán ra nu tsɨquɨ tsa iyóJudea. Tan quitsaha caahán ra tuhun Nyoo tsihinnyɨvɨ tsa tsaá nu nyií ra. 2 Tan catyí ra:

―Ndu uvi iñi ndo cuatyi ndo tyin tsa cuñí tsaaquɨvɨ cundaca ñaha Nyoo tsi yo.

3 Juvin ra Juan cuví ra tsa cahan ra Isaías ra cuvi ndusu yuhu Nyoo tahan tsanaha. Tan tyaa ra tsatsaha Nyoo tsi ra tyehen:Cua tyaa soho yo ndusu ra nu caná tsaa ra nu tsɨquɨ

tan catyí ra:“Nuña ndo iin ityi cuɨtɨ.Tan natyiso vaha ndo tsi ndo tyin tsa vatsi JutuMañi

yo,” catyí tuhun tsa tyaa ra Isaías.4 Tan ra Juan nditsí ra jahma tsinu tsihin ixi

camellu. Tan cinturón ra, ñɨɨ cuví tsi. Tan tica xamatsatsí ra tan tsihí ra ndutya ñuñu. 5 Quitsi nyɨvɨñuu Jerusalén tan tandɨhɨ ñuu tsa cayucú Judea, tannyɨvɨ tsa iyó yatyin ñi ityi yutya cahnu Jordán can;quitsi tyaa soho ñi tuhun caahán ra. 6 Tan tsa yahanahma ñi cuatyi ñi, ra Juan jacoondutya ra tsi ñiyutya cahnu Jordán ican.

7 Maa tyin nyehe ra Juan tyin cuaha xaan rafariseo, ra tsa tyaá yahvi xaan ley vehe ñuhu, tancuaha xaan ra saduceo, quitsi ra naha tyin coon-dutya ra naha. Tan catyí ra tsihin ra naha:

―¡Nyooho, tumaa tata coo xaan cuví ndo! ¿Acuñí maa ndo tyin tsihin tsa coondutya ñi ndo tanña cua tatsi tuñi ca Nyoo tsi ndo? Ña cuví. 8Nasamando cuhva iyó ndo, na nyehe yo tyin tsa ndu uvi iñi ndo cuatyi ndo nuu Nyoo. 9Maa tyin ña nduyaando tan catyí ndo tyin nyɨvɨ tata ra Abraham cuvíndo. Tyin vasu tsihin yuu ihya, Nyoo cuví jananduvira nyɨvɨ ra Abraham. 10 Tsa ndatú yatsa Nyoo tsitandɨhɨ ndo tsa cuví ndo tumaa yutun tsa ña tsahátsɨtɨ vaha. Cua tyahnya tun tan cua cayu tun, tacancua javaha Nyoo tsihin ndo―catyí ra Juan―. 11Tsanditsa tyin yuhu jacoondutyá yu tsi nyɨvɨ tsihinndutya, tan cuví tsi iin seña tyin tsa ndu uvi iñi ñicuatyi ñi. Maa tyin tsa yaha jacoondutya yu tsi ñitsihin ndutya, vatsí inga ra cua jacoondutya tsi ñitsihin Tatyi Ii Nyoo tan tsihin ñuhu ihñi. Iyó catunyee iñi Nyoo tsi maa ra tan ñavin ca yuhu. Tanndi tsa cuiso yu nditsan ra tan nduve yahvi nyaá yu,tyinmaa ra cahnu ca cuví ra. 12Tan ra ican ndahá rapala tyin cua jandava ra trigu. Cua tava sɨɨn ra triguvaha, tan cua natyihi vaha ra itsi. Tan cua cahmi ratsahan tsa quita tsihin trigu can tsihin ñuhu tsa ñacua ndahva maa ―catyí ra Juan.

Nu tsicoondutya ra Jesús(Mr. 1.9-11; Lc. 3.21-22)

13 Tacan tan quita ra Jesús Galilea tan tsaa rayutya cahnu Jordán nu nyií ra Juan, tyin cuñí ra tsajacoondutya ra Juan tsi ra. 14 Tsa jihna ñi ña cuñí

Page 6: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 3:15 3 San Mateo 4:25ra Juan jacoondutya ra tsi ra, tan quitsaha catyí ratsihin ra:

―Cuñí un tsa jacoondutya yu tsi un, maa tyin ñataahán tsi tsa jacoondutya yu tsi un. Maa un taahántsi jacoondutya tsi yu ―catyí ra.

15Maa tyin ra Jesús catyí ra tsihin ra:―Tsa vityin, na cuvi tsi cuhva catyi yu tsihin un.

Tyin cuñí tsi tsa javaha yo tandɨhɨ tsa vaha tsa cuñíNyoo ―catyí ra tsihin ra Juan.

Tacan tan ndoo ra Juan vaha.16Tsa yaha tsicoondutya ra Jesús tanquita ra tsitsi

ndutya. Tan nuña andɨvɨ, tan ra Jesús nyehe ra vatsínuú Tatyi Ii Nyoo, tumaa iin paloma. Tan tsaa tsisɨquɨ ra. 17 Tacan tan cahan iin ndusu ityi andɨvɨ,tan catyí tsi tyehen:

―Ra ihya cuví Sehe yu, tan cuñí xaan yu tsi ra.Tan sɨɨ xaan cuñí yu tsihin ra ―catyí ndusu can.

4Nu nducu cuhva nu ña vaha tsi ra Jesús(Mr. 1.12-13; Lc. 4.1-13)

1 Tacan tan tsindaca Tatyi Ii Nyoo tsi ra Jesús iinnu tsɨquɨ, tyin cua nducu cuhva nu ña vaha tsi ra.

2 Tsicoo nyitya ra uvi xico nduvi tan uvi xicotsacuaa. Tsa yaha can tan quitsi socó tsi ra. 3 Tacantan natuhva nu ña vaha nu nyaá ra, tyin cuñí nunducu cuhva nu tsi ra. Tan catyí nu tsihin ra:

―Tatun Sehe Nyoo cuví tsi un, cahan tsihin yuuihya, na nanduvi tsi paan ―catyí nu ña vaha tsihinra Jesús.

4Maa tyin ra Jesús nacahan ra tan catyí ra:―Tuhun Nyoo tsa nyaá nu tutu catyí tsi tyin:

“Ña maa ñi tsihin tsa catsi nyɨvɨ tan coonyito ñi,tyin coonyito ñi tsihin tandɨhɨ tuhun caahán Nyoo”―catyí ra Jesús tsihin nu ña vaha.

5 Tacan tan quihin nu ña vaha tsi ra. Tan cuahánra tsihin nu nda ñuu ii Jerusalén. Tan jandaa nu tsira jiñi vehe ñuhu cahnu. 6 Tan catyí nu tsihin ra:

―Tatun Sehe Nyoo cuví tsi un, ndava nu nyaá unnu sucun ihya nda cuanda nu ñuhu. Tyin catyí tsinuu tutu Nyoo tyehen:Nyoo cua tava tyiñu ra tsi ángel naha ra, cua jaha

cuenda ra naha tsi un.Cua janahndɨ ra naha tsi un,tan ña cua nañi tsaha un nuu yuu.

7 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Tan juvin ñi catyí tuhun Nyoo: “Ña nducu

cuhva un tsi Nyoo un” ―catyí ra Jesús tsihin nu ñavaha.

8Tacan tan quihin nuña vaha tsi ra inga tsaha, tancuahán ra tsihin nu iin jiñi yucu sucun. Tan janahanu tandɨhɨ tsa cahnu cuví nu ndacá ñaha rey tanra cumí tyiñu naha ra tsi nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ.9 Tan catyí nu tsihin ra:

―Yuhu cuhva yu tandɨhɨ maa tsa janaha yu tsiun, tatun yooho tan cuɨñɨ tsɨtɨ un nuu yu tanjacahnu un tsi yu.

10 Tacan tan nacahan ra Jesús tan catyí ra tsihinnu:

―Cuaahan, cuihna. Tyin nyaá tuhun Nyoo catyí:“Jacahnu tsi intuhun ñi maa Jutu Nyoo, tan jahatyiñu tyiñu ra.”

11Tacan tan cuahán nuña vaha, tan ndoo ra Jesús.Tan tsaa ángel tan jatyinyee ra naha tsi ra.

Nu quitsaha caahán ra Jesús tuhun Nyoo tsihinnyɨvɨ tsa iyó ñuu tsa cayucú Galilea

(Mr. 1.14-15; Lc. 4.14-15)12Quɨvɨ tsa tsito ra Jesús tyin ra Juan nyií ra vehe

caa, cuahán ra nda Galilea. 13 Maa tyin ña ndoora ñuu Nazaret, nu tsahnu ra. Cuahán ra cua coora nda ñuu Capernaum, iin ñuu tsa canyií yatyinñi yuhu miñi, nu ñuhu ra Neftalí yatyin ñuhu raZabulón. 14 Tacan tan cundaa tsa cahan ra Isaías, racuvi ndusu yuhu Nyoo, tahan tsanaha. Tan catyí ra:15Ñuhu ra Zabulón tan ñuhu ra Neftalítsa cayucú yuhumiñi inga tsiyo yutya cahnu Jordán,tsa cuví Galilea nu iyó nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel

cuví.16 Nyɨvɨ iyó nu naa, ñi iyó nu iyó tixahñu tuhun

tsiihi,nyehé ñi iin ñuhu nditsin tsa jandunditsín nu yucú

ñi, catyi ra Isaías.17 Nda cuanda quɨvɨ can, tan quitsaha caahán ra

Jesús tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ, tan catyí ra tsihin ñi:―Ndu uvi iñi ndo cuatyi ndo tyin tsa cuñí tsaa

quɨvɨ cundaca ñaha Nyoo tsi ndo ―catyí ra Jesústsihin nyɨvɨ.

Nu cana ra Jesús tsi cumi taahan ra tsa tɨɨn tyaca(Mr. 1.16-20; Lc. 5.1-11)

18 Ra Jesús tsicá ra yuhu miñi tsa nañí NdutyaÑuhu Galilea. Tan nyehe ra tsi uvi taahan ra tsihinyañi ra, ra Simón tsa nañí tucu Pedro, tan ra Andrés.Ra tɨɨn tyaca cuví ra naha. Tan cañí ra naha traya ranaha nu ndutya. 19 Tacan tan catyí ra Jesús tsihinnduvi taahan ra naha:

―Naha ndo, quitsi nyicun ndo tsi yu. Tan yuhucua jatyinyee tsi ndo tyin tumaa tsa tɨɨn ndo tyaca,tacan cua ñihi ndo nyɨvɨ cua cuvi nyɨvɨNyoo―catyíra Jesús tsihin ra naha.

20 Juvin ñi cuhva can nacoo ra naha traya can, tancuahán ra naha tsihin ra Jesús.

21 Luxu ñi tsica ra naha ityi nuu, tan nyehe raJesús tsi inga uvi ca ra tsihin yañi ra: ra Jacobo tan raJuan. Sehe ra Zebedeo cuví tsi ra naha. Yucú ra nahatsitsi iin yutun ndoo tsihin jutu ra naha naquicú ranaha traya. Tan cana ra Jesús tsi ra naha. 22 Juvinñi cuhva can tan nacoo ra naha tsi jutu ra naha tanyutun ndoo can, tan cuahán ra naha tsihin ra.

Nu cuaha xaan nyɨvɨ jacuaha ra Jesús(Lc. 6.17-19)

23 Cuahán ra Jesús tsicá ra tandɨhɨ ñuu cuendaGalilea jacuahá ra tsi nyɨvɨ tsitsi vehe ñuhu tan iintan iin ñuu. Caahán ra tuhunvahanácaandacáñahaNyoo tsi yo. Tan janduvaha ra tsi nyɨvɨ cuuhví tsihintandɨhɨ ñi nuu cuehe tsa yɨhɨ tsi ñi. 24Tacan tan tsitotandɨhɨ nyɨvɨ ñuu cuenda Siria tuhun ra Jesús. Tantsindaca ñi tandɨhɨ nyɨvɨ cuuhví tsi ra: juhva ñi yɨhɨ tatyi ña vaha. Tan yɨhɨ ñi tsiihí naaha ñi. Tan yɨhɨ ñi ndohó ñi cuehe xii. Tan janduvaha ra Jesús tsitandɨhɨ ñi. 25 Cuaha xaan nyɨvɨ nyicún tsi ra Jesús:nyɨvɨ iyó ñuu tsa cayucú Galilea, nyɨvɨ tsa quee nuutsi taahan ñuu tsa nañí Decápolis, nyɨvɨ iyó ñuuJerusalén tan tandɨhɨ ca ñuu tsa cayucú Judea, tannyɨvɨ iyó inga tsiyo yutya cahnu Jordán.

Page 7: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 5:1 4 San Mateo 5:305

Nu cahan ra Jesús tsihin nyɨvɨ nu tsɨquɨ(Lc. 6.20-23)

1 Nyehe ra Jesús tyin cuaha xaan nyɨvɨ, tan ndaara iin nuu yucu. Tan tsicunyaa ra ican. Tacan tannyɨvɨ tsicá tsihin ra, tsinunduvi ñi tsi ra. 2Tacan tanquitsaha jacuahá ra tsi ñi tan catyí ra:

3Nasocó Nyoo tsi tandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsitó tyin tsiñíñuhu ra tsi ñi, tan tsa cuenda ñi cuví nu ndacá ñahara.

4 ’Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa cuiihya cuñí tsa cuendacuatyi ñi, nasocó Nyoo tsi ñi tan ña cua coo ca ñitucuiihya iñi.

5 ’Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa ña cahnu jahá ñi tsi ñi,nasocóNyoo tsi ñi, tan cua naquihin cuenda ñi ñuhuñayɨvɨ tsa catyi Nyoo tyin cuhva ra tsi ñi.

6 ’Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa cuñí xaan javaha cuhvacatyí Nyoo, nasocó Nyoo tsi ñi, tan cua jatyinyee ratsi ñi tan cua cuvi javaha ñi cuhva cuñí maa ra.

7 ’Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa cundaahví iñi tsi inganyɨvɨ, nasocó Nyoo tsi ñi, tan cua cundaahvi iñi ratsi ñi.

8 ’Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa janduvaha Nyoo añima,nasocó ra tsi ñi, tan cua nyehe ñi tsi ra.

9 ’Tan nyɨvɨ tsa nducú cuhva tsa coo vaha nyɨvɨtsihin Nyoo tan tsihin inga nyɨvɨ, nasocó ra tsi ñi tancua catyi ra tyin sehe ra cuví tsi ñi.

10 ’Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa javahá cuhva cuñí Nyootan ndasɨ cuñí nyɨvɨ nyehe ñi tsi ñi, nasocó Nyootsi ñi, tan tsa cuenda ñi cuví nu ndacá ñaha ra.11 ’NasocóNyoo tsi nyooho tsa caahánnyɨvɨndavahañi tsata, tan javahá ñi tsa uhvi tsi ndo, tan caahán ñicuendu tsa ña nditsa sɨquɨ ndo tsa cuenda tsa tsinúiñi ndo tsi yu. 12Cusɨɨ iñi ndo tun tacan javahá nyɨvɨtsihin ndo; sɨɨ cuñi ndo, tyin cahnu xaan tan sɨɨ xaancaá tsa cua ñihi ndo nda gloria. Tyin juvin ñi tacanjavaha nyɨvɨ tsa ña vaha tsihin tandɨhɨ ra cuvi ndusuyuhu Nyoo tahan tsanaha.

Tatun jandɨhɨ yo tsa tsinú iñi yo tsi Nyoo cuví yotumaa ñɨɨ tsa ndɨhɨ tsa uhva

(Mr. 9.50; Lc. 14.34-35)13 ’Nyooho tsa tsinú iñi tsi yu, tumaa ñɨɨ vaha cuví

ndo. Maa tyin tatun ñɨɨ, tan ndɨhɨ tsa uhva tsi, ñacua jandu uhva ca tsi tsa catsi yo. Ña vaha ca ñɨɨ can.Tacan tan javita yo can, tan cuañi nyɨvɨ tsata can.

Tatun tyaá yahvi vaha yo tuhun caahán Nyoo, cuvíyo tumaa ñuhu tsa jandunditsín nu tsicá nyɨvɨ nu naa

14 ’Nyooho cuví ndo tumaa ñuhu tsa jandunditsínnu tsicá nyɨvɨ. Iin ñuu tsa canyií jiñi iin yucu, ñacua cuvi quɨhɨ xeehe tsi. 15 Ña tuhvá yo tyaá ñuhutyuma, tan tyihí xeehe yo itsi tsitsi iin caja. Tyintuhvá yo tyaá ñuhu tan tinyií yo itsi iin nu sucuntyin tacan tan jandunditsin tsi nu yucú yo tsitsivehe yo. 16 Tan tacan taahán tsi jandunditsin tucunyooho tsihin ñuhu Nyoo tsa iyó añima ndo nu tsicányɨvɨ. Tacan tan nyehe ñi tsa vaha tsa javahá ndo,tan jacahnu ñi tsi Jutu yo Nyoo, ra nyaá gloria.

Nu jacuaha ra Jesús tyin ñiñi xaan javaha yo tandɨhɨtuhun tsa tsaha Nyoo tsi yo tan jacuaha yo itsi tsinyɨvɨ

17 ’Ña cuñi ndo tyin yuhu vatsí janaa yu ley tsatsaha Nyoo tsi ra Moisés tyin tyaa ra. Tan ndi ña

vatsí janaa yu tuhun tsa tyaa tandɨhɨ ra cuvi ndusuyuhu Nyoo tahan tsanaha. Ñavin tyiñu can vatsíyu. Yuhu vatsí yu vatsí tyaa yahvi yu tsa caahánley can, tan catyi tuhun yu tsihin ndo náa cuñí tsicatyí ley can. 18 Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyintsitsi tsa ndi iyó ñuhu ñayɨvɨ tan andɨvɨ, ña cua naandi luxu ley tsa tyaa ra Moisés tyin tandɨhɨ maa tsatyaa ra naha tan cua cundaa tsi. 19 Yacan cuenda,ra tsa ña tyaá yahvi cuhva catyí Nyoo, vasu iin tsaluhlu ñi; tan janahá ra tsi nyɨvɨ na javaha ñi tacan,luxu cuii ñi cua cuvi ra nu ndacá ñaha Nyoo. Maatyin ra tsa tyaá yahvi tandɨhɨ, tan janahá ra tsi inganyɨvɨ, cahnu xaan cua cuvi ra nu ndacá ñaha Nyoo.20 Catyí yu tsihin ndo tyin tun ña tyaá yahvi vahaca ndo tsi Nyoo tan ñavin ca tumaa javahá ra cuvímaestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra, tan ra cuvífariseo naha ra, ña cuvi quɨhvɨ ndo nu ndacá ñahaNyoo.

Nu caahán ra Jesús tsihin yo tyin ña taahán tsicahan yo tsi nyɨvɨ

21 ’Nyooho tsa cuaha tsaha tsiñi ndo tsa catyi Nyoo tsihin nyɨvɨ tsicoo tahan tsanaha. Catyi ra:“Ña cahñi ndo tsi nyɨvɨ, tyin tatun cahñi ndo nyɨvɨ,taahán tsi tsa cutuñi ndo.” 22Maa tyin yuhu, catyíyu tsihin ndo, tyin vasu tsa cuxaán ñi ndo tsi iinnyɨvɨ, vasu tsa caahán nyaa ñi ndo tsi ñi, taahán tsitsa cutuñi ndo nu ra cumi tyiñu. Tan tatun catyí ndotyin soho xaan caá ñi, taahán tsi cuhun ndo anyayatsa cuenda cuatyi can.

23 ’Tan yacan cuenda quɨvɨ cuahán un vehe ñuhu,tan ndahá un tsa cua jamañi un tsi Nyoo, tannducuhún iñi un tyin iyó tsa javaha un tsi yañi un,24 nacoo tsa cuahán tsihin un ityi nu altar veheñuhu. Tan cuhun jihna un ndacan un tucahnu iñitsi yañi un. Tacan tan cuhun un nda vehe ñuhu ingatsaha, tan cuhva cuenda un tsa cua jamañi un tsiNyoo.

25 ’Tatun iin ra tsicán cuatyi tsaha un, tan cuahánun tsihin ra nda nu nyaá ra cumí tyiñu, nducu cuhvacahan un tsihin ra tyin tacan tan ña cundaca ra tsiun nu nyaá ra cumí tyiñu, tyin ra cumí tyiñu cancua nacuhva cuenda ra tsi un tsi ra juez. Tan ra juezcan cua nacuhva cuenda ra tsi un tsi ra vitya nahara. Tan ra vitya can cua tyihi ra naha tsi un vehecaa. 26 Tan tsa nditsa catyí yu tsihin un tyin tun ñajavaha un tacan ña cua tava ra naha tsi un vehe caatun ña cua tyahvi un tandɨhɨ xuhun tsa cua ndacanra naha.

Nu caahán ra Jesús tyin ndi tsa tsicá iñi yo tsa cooinga ñaha, o inga rayɨɨ tsi yo, tan ña vaha

27 ’Nyooho tsa tsiñi ndo tyin catyi Nyoo tahantsanaha tyin nyooho tsa iyó ñasɨɨhɨ, ña cua coo ingañaha tsi ndo, tan ndi ñaha tsa iyó yɨɨ tan ña taahántsi coo inga rayɨɨ tsi ña. 28 Maa tyin yuhu catyí yutsihin ndo, nyooho tsa nyehé iin ñaha tan cuñí ndocoo ndo tsihin ña, tsa tsicoo cuatyi ndo.

29 ’Tatun tinuu cuaha un janacavá tsi un tsitsicuatyi, vaha taxin ca tava un tinuu un tan javita uncan. Tyin vaha ca quɨhvɨ un nu ndacá ñaha Nyootsihin intuhun ñi tinuu un, tan ñavin ca tsa cuhunun anyaya tsihin nduvi taahan tsi. 30 O tatun iinndaha un janacavá tsi un tsitsi cuatyi, vaha taxin cacahnya un ndaha un tan javita un can. Tyin vaha ca

Page 8: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 5:31 5 San Mateo 6:9tsa quɨhvɨ un nu ndacá ñaha Nyoo tsihin tsa lundundaha un, tan ñavin ca tsa nanɨɨ un tan cuhun unanyaya.

Nu caahán ra Jesús tyin ña vaha tsa nacoo ihñi rayɨɨtsi ñasɨɨhɨ ra

(Mt. 19.9; Mr. 10.11-12; Lc. 16.18)31 ’Tan juvin ñi catyi Nyoo tsihin nyɨvɨ tsicoo

tahan tsanaha tyin yóo ra nacoo ihñi ñasɨɨhɨ ra, cuñítsi tsa canɨ ra tutu tsa tindaha ra tsihin ña. 32Maatyin catyí yu tsihin ndo tyin nduvendatu iyó tsi rayɨɨtsa nacoo ra ñasɨɨhɨ ra tatun ña quituvi ña tsihininga rayɨɨ. Tyin tatun nacoo ra tsi ña, tan ñavintsa cuenda cuatyi can, cua coo cuatyi ra nuu Nyoo.Tan tatun quihin ña inga rayɨɨ cua coo ndɨhɨ cuatyiña. Tan tacan ra tsa cua quihin tsi ña cua coo ndɨhɨcuatyi ra.

Ña cahan yo “naha Nyoo maa”33 ’Tan tsiñi ndɨhɨ ndo, tyin catyi tucu Nyoo tsihin

nyɨvɨ tsicoo tahan tsanaha: “Tatun catyí ndo ‘nahaNyoomaa’ tyin cua javaha ndo iin tsa cua javaha ndonuu ra, taahán tsi tsa javaha ndo can tan ña jandaviñaha ndo.” 34Maa tyin yuhu catyí yu tsihin ndo tyinña cahan ndo “naha Nyoo maa”. Tan ña cahan ndotuhun andɨvɨ, tyin yacan cuví nu nyaá Nyoo. 35 Tanndi tuhun ñuhu ñayɨvɨ ihya ña cahan ndo, tyin ihyacuví nu tsañí Nyoo. Tan ndi ña cahan ndo tuhunñuu Jerusalén, tyin ican cuví ñuumaa Nyoo tsa cuvíra Rey cahnu ca. 36 Tan ndi ña cahan ndo tuhunjiñi ndo, tyin ña cuvi janducuitsin ndo tan ndi tsajandutuun ndo ndi intuhun ixi jiñi ndo. 37 Vaha cacahan ndo iin ndaha ñi tun nditsa o tun ña nditsa tsacaahán ndo. Tyin tsa catyí ndo “naha Nyoomaa” nuña vaha jacahán tsi ndo tsa cahan ndo tacan.

Nu caahán ra Jesús tyin tatun javahá nyɨvɨ tsa ñavaha tsihin yo, na javaha yo tsa vaha tsihin ñi

(Lc. 6.29-30)38Tan tsiñi tucundo tsa catyi Nyoo tahan tsanaha:

“Tatun cañí nyɨvɨ tsi ndo, tan tavá ñi iin nuhu ndo,o iin tinuu ndo, taahán tsi tyin javaha ndɨhɨ ra cumityiñu tacan tsihin ñi, tumaa tsa javaha ñi tsihinndo.” 39Maa tyin yuhu catyí yu tsihin ndo, tyin ñajavaha ndo tsa ña vaha tsa javahá nyɨvɨ xaan cuñínyehe tsi ndo. Tyin tun yóo cañí iin tsiyo nuu ndo,taahán tsi tsa cuhva ndɨhɨ ndo inga tsiyo na cañindɨhɨ ñi, tan ña cuxaan ndo tsi ñi. 40 O tatun tsicánñi cuatyi tsaha ndo, tan cuñí ñi quihin nyaa ñi iincamisa ndo. Taahán tsi cuhva ndɨhɨ ndo chamarrando tsi ñi tan ña cua cuxaan ndo tsi ñi. 41 O tatunyóo cuñí cundaca ndo ndaha tyiñu ñi iin kilómetro,taahán tsi cundaca ndo can uvi kilómetro. 42 Tatunyóo nyɨvɨ tsicán tumañi iñi tsi ndo, cuhva ndo tsanducu ñi. Ña catyi ndo tyin ña javaha ndo tumañiiñi can tsi ñi.

Na cuñi yo tsi nyɨvɨ xaan iñi tsi yo(Lc. 6.27-28, 32-36)

43 ’Tan tsiñi tucu ndo tyin catyi Nyoo tahantsanaha: “cuñi ndo tsi ra vaha iñi tsi ndo. Tan xaancuñi ndo nyehe ndo tsi ra xaan iñi tsi ndo.” 44Maatyin yuhu catyí yu tsihin ndo, cuñi ndo tsi nyɨvɨxaan iñi tsi ndo. Tan javaha ndo tsa vaha tsihinnyɨvɨ caahán tsi ndo, tan tsi nyɨvɨ ña cuñí nyehetsi ndo. Tan ndacan tahvi ndo tsi Nyoo tsa cuenda

nyɨvɨ tsa caahán nyaa tsi ndo tan tsa cuenda ñi tsajacuví tsa uhvi tsi ndo. 45 Tatun javahá ndo tacan,cuví ndo sehe Jutu yo ra nyaá gloria. Tyin maa rajacaná ra ñicanyii, tan jacuún ra savi nuu tyiñu jahányɨvɨ vaha tan nyɨvɨ ña vaha. 46 Tatun nyooho tancuñí ndo tsi nyɨvɨ vaha iñi tsi ndo tan ndasɨ cuñíndo nyehe ndo tsi nyɨvɨ xaan iñi tsi ndo, nduve tsavaha cua ñihi ndo. Tyin juvin ñi tacan javahá tucura tavá xuhun cuenda ra ndacá ñaha nda ñuu Roma.Tan cuñímaa ndo tyin quiñi xaan iyó ra can naha ra.47Tatun tsahá ndo nacumi tsi maa ñi ra tsa vaha iñitsi ndo tan ña jacuu ndo tacan tsihin inga ca nyɨvɨ,nduve tsa vaha xaan javahá ndo. Tyin juvin ñi tacanjavahá nyɨvɨ tsa ña tsitó tuhun Nyoo. 48 Tumaa Jutuyo tsa nyaá gloria cuɨtɨ xaan iyó ra, tacan taahán tsicoo tucu nyooho.

6Nu caahán ra Jesús nácaa javaha yo tumañi iñi

1 ’Jaha ndo cuenda tan ña nduyaa ndo náa tumañiiñi javaha ndo tsi nyɨvɨ. Tyin tatun javaha ndotumañi iñi tyin nyehe nyɨvɨ, Jutu yo, ra nyaá gloria,nduve náa cua cuhva ra tsi ndo. 2 Tun cua javahando tumañi iñi, ña cua jacoto ndo tsi inga nyɨvɨtyin javahá ndo tumañi iñi. Ña javaha ndo tumaaicá ra tsa jahá tyin vaha xaan ra tan tsicá nuu ranaha nuyahvi tan tsitsi vehe ñuhu. Javahá ra nahatumañi iñi tyin na catyi nyɨvɨ tyin vaha xaan iñi ranaha. Yacan ñi ñihi ra can naha ra, tan nduve náacua cuhva Nyoo tsi ra naha. 3 Yacan cuenda quɨvɨjavahá ndo tumañi iñi tsi nyɨvɨ ndaahvi, ña jacotondo ndi tsi ra tsa vaha xaan ca iñi tsi ndo. 4Xeehe ñijatyinyee ndo tsi ñi ndaahvi. Tan Jutu yo Nyoo cuanyehe ra tsa javahá ndo tacan. Tan cua cuhva ra tsavaha tsi ndo.

Nu caahán ra Jesús nácaa ndacan tahvi yo tsi Jutuyo Nyoo

(Lc. 11.2-4)5 ’Tatun cua ndacan tahvi ndo tsi Nyoo, ña javaha

ndo tumaa javahá ra tsa jahá tyin vaha xaan ra naha.Tyin ra ican naha ra tuhvá ra naha tsicán tahvi tsiNyoo nu tuvi nyɨvɨ, tan nyecú nyityi ra naha tsitsivehe ñuhu o ityi cahnu tyin taahán iñi ra naha tsacahan nyɨvɨ tyin vaha xaan ra naha. Tsa nditsa catyíyu tsihin ndo tyin yacan ñi ñihi ra naha. 6 Maatyin nyooho quɨvɨ tsa ndacan tahvi ndo tsi Nyoo,ña ndacan tahvi ndo tsi ra nu nyehe nyɨvɨ tsi ndo.Quɨhvɨ ndo tsitsi vehe ndo tan nacasɨ ndo yuvehendo tan ndacan tahvi ndo tsihin tsa nɨɨ iñi añimando. Tan intuhun ñi maa Nyoo Jutu yo cua nyehera tsa javahá ndo tacan tyin nuumaa ra tsicán tahvindo, tan ñavin nuu nyɨvɨ. Tan cua cuhva ra tsa vahatsi ndo.

7 ’Tatun cua cahan ndo tsihin Nyoo, ñavin juvinñi tuhun tsa nduve yahvi nyaa cahan ndo. Tacanjavahá nyɨvɨ tsa ña tsitó tsi Nyoo. Cuñí maa ñi tyintacan tan cua tyaa soho Nyoo tsa caahán ñi, tyincuaha xaan tsaha caahán ñi juvin ñi tuhun tsa tsayaha cahan ñi. 8 Ña javaha ndo tacan. Tyin Nyootsa tsitó ra náa tsiñí ñuhu tsi ndo tsa ndi cumañi candacan ndo tsi ra. 9Yacan cuenda nyooho, tatun cuandacan tahvi ndo tsi Nyoo, tyehen catyi ndo:Jutu Mañi ndi, tsa nyaá un gloria.

Page 9: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 6:10 6 San Mateo 7:3Jacahnú xaan ndi tsi un.10Na quitsi tsa ndaca ñaha un nu ñuhu ñayɨvɨ ihya,tan na javaha tandɨhɨ nyɨvɨ tandɨhɨ cuhva cuñí maa

un, tumaa cuví nda gloria.11 Cuhva tsa catsi ndi tahan tahan quɨvɨ.12 Jaha tucahnu iñi tsi ndi náa tsa ña vaha javaha ndi,

tumaa tsa jahá maa ndi tucahnu iñi tsi nyɨvɨtsa javahá tsa ña vaha tsi ndi.

13Ña cuhva un tsa nducu cuhva nu ña vaha tsi ndi,coto javaha ndi cuatyi nuu un. Tyin maa uncuví ra jacacú tsi ndi ndaha nu ña vaha.

Tan maa un cuví ra ndacá ñaha tsi ndi. Tan iyótandɨhɨ tunyee iñi tsi un. Tan taahán tsi tyinjacahnu tandɨhɨ nyɨvɨ tsi maa ñi un tandɨhɨmaa quɨvɨ tan na ña cundɨhɨ tsi. Na cuvi tsitacan ñi.

Tyehen taahán tsi ndacan tahvi ndo tsi Nyoo.14 ’Tyin tatun nyooho tan jahá ndo tucahnu iñi

tsi nyɨvɨ tsa javahá tsa ña vaha tsi ndo, tacan tucuJutu yo ra nyaá gloria, cua jaha ra tucahnu iñi tsimaa ndo. 15Maa tyin tatun ña jaha ndo tucahnu iñitsi nyɨvɨ tsa javahá tsa ña vaha tsi ndo, tacan tucuJutu yo, ña cua jaha ra tucahnu iñi cuatyi maa ndo―catyí ra Jesús.

Tatun cua coo nyitya yo tyin nanducú yo tsi Nyoo,ña cua jacoto yo tsi inga ca nyɨvɨ

16 Tan catyí tucu ra Jesús tsihin nyɨvɨ:―Quɨvɨ tsa iyó nyitya ndo tyin nanducú ndo tsi

Nyoo, ña cuiihya nyehe ndo, tumaa javahá nyɨvɨjahá tyin vaha xaan ñi. Tyin cahyɨ ñi nyaa nuu ñityin cuñí ñi tsa nyehe nyɨvɨ tyin iyó nyitya ñi tannanducú ñi tsi Nyoo. Catyí yu tsihin ndo tyin yacanñi ñihí ñi. Nduve ca naa cua cuhva Nyoo tsi ñi.17 Maa tyin nyooho quɨvɨ tsa iyó nyitya ndo tyinnanducú ndo tsi Nyoo, nacatya ndo nuu ndo. Tantyihi ndo cuca jiñi ndo. 18 Tacan tan ña cua tuvi iñinyɨvɨ tyin iyó nyitya ndo tan nanducú ndo tsi Nyoo.Tyin intuhun ñi maa Nyoo nyehé tsa javahá ndo tsaxeehe ñi. Tan cuaha tsa vaha cua cuhva ra tsi ndo.

Tsa vaha tsa iyó nda gloria(Lc. 12.33-34)

19 ’Ña jacaya ndo tsa cuca tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨihya. Tyin coto tɨvɨ tsi jaha tiquixin o jaha cuxi. Ocuví quɨhvɨ ñasuhu, tan suhu nu tandɨhɨ tsa jacayando. 20 Vaha ca jacaya ndo tsa cuca tsa iyó ndagloria. Tyin ña cua cundɨhɨ tsi ndacan. Tyin ña cuvitɨvɨ tsi ndacan, tan nduve quɨtɨ jatɨvɨ itsi, ndi nduveñasuhu. 21 Tyin nu natyihí vaha ndo tsa cuca, icancua cunyaa ndɨhɨ añima ndo.

Nu caahán ra Jesús tyin na jaha yo cuenda ñuhunditsin tsa tyihi ra añima yo

(Lc. 11.34-36)22 ’Tinuu ndo cuví ñuhu nditsin tsi ndo. Tatun

vaha tinuu ndo, tanɨɨ cuñu ñuhu ndo tan iyó ñuhunditsin. [Tan tuhun ihya cuñí tsi catyi tyin tatun iyóñuhu nditsin Nyoo añima ndo cuví ndo nyɨvɨ vaha.]23 Maa tyin tatun ña vaha tinuu ndo, tandɨhɨ cuñuñuhu ndo tan nyií tsi nu naa. Tan tacan tucu tatunnduve ñuhu Nyoo iyó añima ndo, [cuví ndo tumaaiin ra cuaa. Nu naa cuahán ndo tan ña cuví nyehendo ityi vaha tsa cuahán nu nyaá Nyoo].

Nu caahán ra Jesús tyin ña cuvi tyaa yahvi yo tsiNyoo tatun cuñí xaan ca yo xuhun

(Lc. 16.13)24 ’Iin musu ña cuvi coo uvi tsitoho ra. Tyin musu

can cuñí ca ra tsi iin ra tan ñavin ca tsi inga ra. Tantyaá yahvi ra tsi iin ra, tan ñavin ca tsi inga ra. Tantacan tucu nyooho, ña cuví cuñi ndo tsi Nyoo, tancuñi tucu ndo xuhun.

Nu caahán ra Jesús tyin ña caca xaan iñi yo náandɨhɨ tsa tsiñí ñuhu tsi yo

(Lc. 12.22-31)25 ’Yacan cuenda catyí yu tsihin ndo, tyin ña caca

xaan iñi ndo nácaa ñihi ndo tsa catsi ndo tan tsacoho ndo. Ndi ña caca iñi ndo nácaa cua ñihi ndojahma ndo. Tyin nu Nyoo nyaá yahvi ca ñayɨvɨ tsaiyó yo tan ñavin ca tsa catsi yo. Tan nyaá yahvi cacuñu ñuhu yo tan ñavin ca jahma yo. [Tyin maa ratsahá ra ñayɨvɨ iyó yo. Tan ña yɨɨ cuhva ra inga tsatsiñí ñuhu tsi yo]. 26 Nyehe ndo cuhva iyó saa. Ñatatsí tɨ itu. Tan ña jahá tyiñu tɨ. Tan ndi ña tyihívaha tɨ tsa catsi tɨ. Maa tyin tsatsí tɨ tyin Jutu yoNyoo ra nyaá gloria tsahá ra tsa catsi tɨ naha tɨ. TannuuNyoo cahnu ca cuví nyooho tan ñavin ca saa cannaha tɨ. 27 Tan vasu ndi maa tsicá xaan iñi ndo maatyin ña cua cuvi jandusucun ca ndo ndi luxu ca tsindo.

28 ’Tan tatun ndi luxu can ña cuví tsi ndo, ¿nácaatsa tsicá xaan iñi ndo tsa cuenda jahma ndo? Nyehendo nácaa iyó yutun ita tsitsi cuhu, tyin ña jahátyiñu tun tan ndi ña taví tun yuhva. 29 Maa tyincatyí yu tsihin ndo tyin ndi ra cuví rey Salomóntsihin tandɨhɨ tsa cuca ra, tan ña tsinditsi ra jahmasɨɨ ca caá tan ñavin ca tsa jacunditsí Nyoo tsi yutunita can. 30 Tatun tacan ñi jacunditsí Nyoo tsi yutunita tsa iyó tsitsi cuhu vityin, tan tyaan cua cuvi tunnducu tan cayu tun. ¿A ña cua jatyinyee cuaha cara tsi ndo? Tyin nyooho cahnu ca cuví ndo nuu ratan ñavin ca yutun ita can. Maa tyin maa ndo ñatsinú vaha iñi ndo tsi ra. 31 Yacan cuenda ña cuacaca xaan iñi yo tan catyí yo: “¿Náa cua catsi yo, onáa cua coho yo, o nácaa cua ñihi yo jahma cunditsiyo?” 32Tyin nyɨvɨ tsa ña tsitó tsi Nyoo tsicá xaan iñiñi yacan. Maa tyin nyooho ña caca iñi ndo yacantyin iyó Jutu yo Nyoo, ra nyaá gloria. Tan tsitó ranáa ndɨhɨ tsa tsiñí ñuhu tsi ndo. 33 Yacan cuenda,caca iñi ndo maa ñi maa tuhun Nyoo. Tan nanducujihna ndo nácaa nacuhva cuenda ndo tsi ndo tsi rana cundaca ñaha ra tsi ndo, tan na coo tsa vaha ratsi ndo. Tyin tacan tan cua ñihi ndo tandɨhɨ tsa tsiñíñuhu tsi ndo. 34 Jahá cuenda Nyoo tsi ndo vityin tanityaan. Yacan ña caca iñi ndo tsa tsiñi ñuhu tsi ndoityaan. Caca iñi ndo tan nyehe ndo nácaa yahá ndoquɨvɨ vityin jahá Nyoo.

7Ña cahan yo tsa caá inga nyɨvɨ(Lc. 6.37-38, 41-42)

1Ña cahan ndo tsa caá inga nyɨvɨ, tacan tan Nyooña cua cahan ra tsa caá ndo. 2 Tyin tumaa caahánndo tsa caá inga nyɨvɨ, tacan cua javaha Nyoo tsihinndo. Tan tumaa tsa javahá ndo tsihin inga nyɨvɨ,juvin ñi tacan cua javaha Nyoo tsihin ndo. 3 ¿Nacaatyin nyehé un tsahan luhlu tsa nyií tinuu yañi un,

Page 10: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 7:4 7 San Mateo 8:4tan ña jahá un cuenda yutun cahnu tsa nyií tinuumaa un? 4Tatun tinuumaa un nyií iin yutun cahnu,¿nácaa cuví catyi un tsihin ra yañi un: “Naha, natava yu tsahan luhlu tsa nyií tinuu un”? 5 ¡Yoohotsa jahá tyin vaha xaan un! Tava jihna yutun cahnutsa nyií tinuu un. Tyin tacan tan cuvi nyehe vaha untsahan luhlu tsa cua tava un tinuu yañi un.

6 ’Ña jañihi ndo cahan ndo tuhun Nyoo tsihinnyɨvɨ ña cuñí coto tyin coto cañi ñi tsi ndo. Tyincuví ñi tumaa ina tsa caán xaan tsi ndo, tan tumaaquɨnɨ tsa tsacá tsaha iin ndaha tyiñu tsa yahvi nyaá,tyin caahán ñi tsa ndavaha ñi sɨquɨ tuhun Nyoo.

Ña cu jutsan yo ndacan yo tsa ndacan yo tsi Nyoo,tyin tacan tan cua cuhva ra tsi yo

(Lc. 11.9-13; 6.31)7 ’Ndacan ndo tsa tsiñí ñuhu tsi ndo tsi Nyoo. Tan

cua cuhva ra tsi ndo. Nanducu ndo, tan cua nañihindo. Cañi ndaha ndo yuvehe, tan cua nuña. 8 Tyintandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsicán tsi ra, cua cuhva ra tsa tsicánñi. Tan ra tsa cua nanducu, cua nañihi ra. Tan ra tsacañi ndaha yuvehe, cua nuña yuvehe nuu ra.

9 ’Tacan tucu nyooho tsihin sehe ndo. Tsahá ndotsa vaha itsi naha tsi. Tun tsicán tsi paan, ¿a cuacuhva ndo iin yuu itsi? 10O tatun tsicán tsi tyaca, ¿acua cuhva ndo iin coo itsi? 11Nyooho vasu ndi maaquiñi iyó ndo, maa tyin tsitó ndo nácaa cuhva ndotsa vaha tsi sehe ndo. Tan vihi ca maa Jutu yo, ranyaá gloría, cuaha ca tsa vaha cua cuhva ra tsi ndotatun ndacan ndo tsi ra.

12 ’Tumaa cuñí ndo tsa javaha nyɨvɨ tsa vaha tsihinndo, tacan javaha tucu maa ndo tsa vaha tsihin ñi.Tyin tacan caahán ley tsa tsaha Nyoo tsi ra Moiséstan tacan tucu nyaá nu tandɨhɨ libru tsa tyaa ra cuvi ndusu yuhu Nyoo tahan tsanaha.

Yuvehe tɨhɨn tan ityi cuɨñɨ tsa cuahán nu nyaáNyoo

(Lc. 13.24)13 ’Nducu ndo cuhva quɨhvɨ ndo yuvehe tɨhɨn.

Tyin quiihin yuvehe, tan quiihin ityi tsa cuahánnda nu cunaa nyɨvɨ anyaya. Tan cuaha xaan nyɨvɨcuahán ityi can. 14Maa tyin tɨhɨn yuvehe tan cuɨñɨityi tsa cuahán nu cuahán nyɨvɨ tsa ñihí ñayɨvɨ nyitocoo ñi. Maa tyin ña cuaha nyɨvɨ nañihí ityi can.

Tsihin tsa javahá nyɨvɨ, tan nacotó yo tatun nyɨvɨvaha, a nyɨvɨ ña vaha cuví ñi

(Lc. 6.43-44)15 ’Jaha ndo cuenda tsi ndo tsihin ra vatya naha

ra. Tyin catyí ra naha tyin ndusu yuhu Nyoo cuví ranaha, maa tyin ña nditsa. Tyin vatsí ra naha tumaambee nu yucú ndo, jahá ra naha tyin ra vaha cuvíra naha. Maa tyin tumaa quɨtɨ xaan cuví ra naha.16 Nyooho cuví nacoto ndo tsi ra naha tsihin tsajavahá ra naha. Tumaa iin yutun ña vaha ña tsahátun tsɨtɨ vaha, tacan cuví ra naha. Tyin iin tinyataña cua cuhva tunmangu, tan ndi iñu nduhva ña cuvicuhva tsi yucu vixi. 17Tan tacan tucu tandɨhɨ yutunvaha. Tsahá tun tsɨtɨ vaha. Tan tandɨhɨ yutun ñavaha, tsahá tun tsɨtɨ ña vaha. 18Tyin yutun vaha, ñacuví cuhva tun tsɨtɨ ña vaha. Tan ndi yutun ña vahaña cuví cuhva tun tsɨtɨ vaha. 19 Tan tandɨhɨ yutuntsa ña tsahá tsɨtɨ vaha, cahnya yo tsi tun. Tan cayutun. 20Tan tacan tsihin tsa javahá nyɨvɨ, cuví nacotondo tsi ñi tatun nyɨvɨ vaha o nyɨvɨ ña vaha cuví ñi.

Nu catyí ra Jesús tyin ña tandɨhɨ nyɨvɨ tan cuaquɨhvɨ ñi nu ndacá ñaha Nyoo

(Lc. 13.25-27)21 ’Ña tandɨhɨ nyɨvɨ tsa catyí tsihin yu: “Jutu Mañi

yu, JutuMañi yu”, cua quɨhvɨñi nu ndacá ñahaNyoonda gloría. Maa tyin nyɨvɨ tsa javahá tsa catyí maaNyoo Jutu yu, juvin ñi can cua quɨhvɨ nu ndacá ñahara. 22 Quɨvɨ tatsi tuñi Nyoo tsi nyɨvɨ, cuaha xaan ñicua catyi ñi tsihin yu tyehen: “Jutu Mañi yu, nyuhucahan ndi tuhun cun tsihin nyɨvɨ. Tan tsihin sɨvɨ untava ndi tatyi ña vaha tsa yɨhɨ tsi ñi. Tan cuaha xaantsa iyo javaha ndi tsihin sɨvɨ un”, cua catyi ñi tsihinyu. 23 Tacan tan yuhu cua catyi yu tsihin ñi: “Ñanacotó yu tsi nyooho. Catsiyo nyaha ndo nu nyaá yutandɨhɨ nyooho tsa javahá maa maa ñi tsa ña vaha”,cua catyi yu tsihin ñi.

Nu caahán ra Jesús nácaa cua cacu nyɨvɨ tsa tyaáyahvi tuhun caahán ra, tan nyɨvɨ tsa ña tyaá yahvitsa caahán ra, ña cua cacu ñi

(Lc. 6.47-49; Mr. 1.22)24 ’Tacan catyí yu tsihin ndo, tyin nyɨvɨ tsa tsiñí

tsa caahán yu tan javahá ñi cuhva cuñí yu, cuví ñitumaa iin ra tsiñi tuñi tsa janduvita tyihyo tsahavehe ra tsata cava. 25 Tan quitsaha cuún ñihi savi.Tan cuaha xaan ndutya ñuhu yaha tsata vehe can.Tan ñihi xaan quitsaha yɨhɨ tatyi. Maa tyin ña cuvi janduva tsi vehe can, tyin vaha sama tyihyo tsaha tsitsata cava. 26Maa tyin nyɨvɨ tsa tsiñí tuhun caahányu, tan ña javahá ñi cuhva cuñi yu; cuví ñi tumaa iinra soho, ra tsa javaha vehe nu nyɨtɨ. 27 Tan quitsahacuún ñihi savi. Tan cuaha xaan ndutya ñuhu yahanu nyaá vehe ra. Tan ñihi xaan yɨhɨ tatyi. Tan vehecan iin yaha cuii ñi nduva tsi tan cunaa tsi ―catyíra Jesús tsihin ñi tsa nyicún tsi ra.

28 Cuhva tsa ndɨhɨ cahan ra Jesús tsihin ñi, iyoxaan cuñi ñi tsihin tsa caahán ra, 29 tyin caahán ratumaa caahán iin ra ndacá ñaha. Tan ña caahánra tumaa caahán ra maestro cuenda ley vehe ñuhunaha ra.

8Nu janduvaha ra Jesús tsi iin ra ndohó cuehe

tyaahyú(Mr. 1.40-45; Lc. 5.12-16)

1 Cuhva tsa nuu ra Jesús yucu can, cuaha xaannyɨvɨ nyicún tsi ra. 2 Tan tsaa iin ra ndohó cuehetyaahyú, tan tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra nuu ra Jesús, tan catyíra tsihin ra:

―Jutu Mañi yu, tatun yooho tan cuñí un, cuvíjanduvaha un tsi yu ―catyí ra tsihin ra.

3Tacan tan tyiso ndaha ra Jesús jiñi ra cuuhví can,tan catyí ra tsihin ra:

―Cuñí yu janduvaha yu tsi un. Cua nduvaha unvityin ―catyí ra.

Tan iin yaha ñi nduvaha ra. 4 Tacan tan catyí raJesús tsihin ra:

―Jihna, coto ñahñi catyi tuhun un tsihin nyɨvɨ.Maa tyin cuaahan nu nyaá ra cuví jutu, tan janahaun tsi un tsi ra. Tan cuhva un tsa taahán tsi jamañiun nuu Nyoo tumaa catyí ley Nyoo tsa tyaa raMoisés. Tan cua cuvi tsi iin tsa ndaa tsi ra jutu cantan tsi nyɨvɨ tyin tsa nduvaha un.

Page 11: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 8:5 8 San Mateo 8:34

Nu janduvahá ra Jesús tsi musu iin ra cuví capitán(Lc. 7.1-10)

5 Quɨvɨ tsa tsaa ra Jesús ñuu Capernaum, iin racuví capitán, ra ñuu Roma, tsaa ra nu nyií ra Jesústan caahán ndaahvi ra tsihin ra, 6 tan catyí ra:

―Jutu Mañi yu, musu yu ñihi xaan cuuhví ra,canyií ra nu cama. Ña cuví nduvita ra tyin nduxii ra, tan yaha xaan cuhva cuñi ra.

7 Tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Cuhun maa yu tan cujanduvaha yu tsi ra

―catyí ra tsihin ra.8Nacahan ra capitán can tan catyí ra:―Jutu Mañi yu, ña cahnu cuví yu tan cuhun un

yuvehe yu; tsihin tuhun cahan ñi un tan musu yucua nduvaha ra. 9 Tyin juvin ñi iyó ra yɨhɨ ndaha tsiyu. Tan iyó andaru tsa yɨhɨ ndaha tucu maa yu. Tantatun cua tava tyiñu yu tsi iin ra can, cua cuhun ra.Tan tatun cana yu tsi inga ra, cua quitsi ra. Tan tatuntava tyiñu yu tsi musu yu, cua javaha ra cuhva cuñíyu.

10 Tan tsa tsiñi ra Jesús tsa cahan ra can, tan iyoxaan cuñí ra. Tan catyí ra tsihin nyɨvɨ tsa nyicún tsira:

―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tyin ñaha canañihi yu iin ra Israel tsa tsinú xaan iñi tumaa tsinúiñi ra ihya. 11 Tan catyí yu tsihin ndo tyin cuahanyɨvɨ inga ñuu cua quitsi ityi nu caná ñicanyii, tanityi nu tyisó ñicanyii, tan cua cunyecu ñi catsi ñitsihin ra Abraham, ra Isaac tan ra Jacob nu ndacáñaha Nyoo. 12Tan nyɨvɨ tsa taahán tsi cuhun gloría,ña cua cuhun ñi, tyin cua cuhun ñi nu naa. Tancua vacu tsaa ñi tan catsan ña cua cuvi nuhu ñitsa cuenda tsa xaan cuñi ñi tyin nyehe ñi tundoho―catyí ra Jesús tsihin nyɨvɨ nyicún tsi ra.

13 Tacan tan catyí ra tsihin ra capitán can:―Cuaahan, tan na nduvaha musu un tsa cuenda

tyin tsinú iñi un tsi yu ―catyí ra Jesús tsihin racapitán.

Tan juvin ñi cuhva can nduvaha musu ra.Nu janduvaha ra Jesús tsi tyiso ra Pedro(Mr. 1.29-31; Lc. 4.38-39)

14 Tsa yaha can, tan cuahán ra Jesús yuvehe raPedro. Tan nyehe ra tsi ña tyiso ra, canyií ña nu tsitotyin yɨhɨ cahñi tsi ña. 15 Tan tɨɨn ra ndaha ña, taniin yaha ñi quita cahñi tsi ña. Tan nduvita ña, tanquitsaha nanducú ña tsa catsi ra naha.

Nu cuaha xaan nyɨvɨ cuuhví janduvaha ra Jesús(Mr. 1.32-34; Lc. 4.40-41)

16Tan tsa cunaaha, cuaha xaan nyɨvɨ yɨhɨ tatyi ñavaha tsindaca nyɨvɨ tsi ra Jesús. Tan tsihin intuhunñi tuhun cahan ra Jesús tan quita tatyi ña vaha tsiñi. Tan tandɨhɨ ñi cuuhví iin yaha ñi nduvaha ñi.17 Tacan cuvi tyin tacan tan cundaa tsa cahan JutuMañi yo tsihin yuhu ra Isaías, ra cuvi ndusu yuhu ratahan tsanaha. Tan catyi ra tyehen: “Maa ra quihinra cuehe tsa yɨhɨ tsi yo, tan quihin nyaa ra tsa uhvitsi yo.”

Nyɨvɨ tsa cuñí quɨhvɨ cuenda ra Jesús(Lc. 9.57-62)

18 Tan tsa nyehe ra Jesús tyin cuaha xaan nyɨvɨtsinu nduvi nu nyií ra, catyí ra tsihin ra tsicá tsihinra tyin cua yaha ra naha inga tsiyomiñi. 19Tacan tan

tsaa iin ra maestro cuenda ley vehe ñuhu tan catyíra tsihin ra:

―Maestro, cuñí yu cunyicun yu tsi un tandɨhɨ ñiityi nu cuahán un―catyí ra.

20 Tan ra Jesús catyí ra tsihin ra:―Ñacuii iyó vehe tɨ. Tan saa iyó taca tɨ. Maa

tyin yuhu Rayɨɨ tsa quee nda gloria, nduve nu maacunyanaa luxu jiñi yu iyó ―catyí ra.

21 Inga ra tsa tsicá tsihin ra nacahan ra tsihin ra:―Taa, cuhva na cuhun jihna yu cucutsi yu tsi jutu

yu, ―catyí ra.22 Tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Naha yooho quitsi nyicun un tsi yu. Tan nyɨvɨ

ña iyó Nyoo añima na cucutsi tahan maa ñi tsi ñitsitsi ñuhu tun tsihi ñi ―catyí ra.

Nu jacutaxín ra Jesús tatyi xaan nu miñi(Mr. 4.35-41; Lc. 8.22-25)

23 Tacan tan quɨhvɨ ra tsitsi yutun ndoo tan ratsicá tsihin ra cuahán ra naha tsihin ra. 24 Tan ñihixaan quitsaha yɨhɨ tatyi numiñi can, tan cuaha xaanndutya quɨhvɨ tsitsi yutun ndoo ra naha. Maa tyinra Jesús quixí ra. 25 Tan ra tsicá tsihin ra jandoto ranaha tsi ra, tan catyí ra naha:

―¡JutuMañi yu, jacacu tsi yo, tyin cuñí cunaa yo!26 Tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―¿Nacuenda yuuhví xaan ndo? ¡Nyooho tsa luxu

xaan tsinú iñi tsi yu! ―catyí ra Jesús.Tacan tan nduvita ra tan cahan ra tsihin tatyi tan

tsihin ndutya, tan cutaxin tsi. 27 Tan iyo xaan cuñíra naha tan catyí ra naha:

―¿Yóo ra cuví ra ihya? Tyin nda cuanda tatyi tannda cuanda ndutya tan tyaá yahvi tsi ra ―catyí ranaha.

Nu nduvaha uvi ra ñuu Gadara ra yɨhɨ tatyi ñavaha naha ra

(Mr. 5.1-20; Lc. 8.26-39)28 Tacan tan tsaa ra naha inga tsiyo miñi nda nu

ñuhu Gadara. Tan tsaa uvi taahan ra yɨhɨ tatyi ñavaha. Tan quita ra naha nu ñaña cumí sandu. Xaanxaan ra naha, tan yoñimaa cuví yaha ityi can. 29Tancaná tsaa ra naha, tan catyí ra naha:

―¿Náa cuñí un tsihin ndi, yooho Jesús SeheNyoo? ¿A vatsí un vatsí janyehe un tundoho tsi nditsa ndi cumañi ca tsaa quɨvɨ? ―catyí ra naha jahatatyi ña vaha can.

30 Tan yatyin ñi can yucú cuaha quɨnɨ tsatsí tɨnaha tɨ. 31 Tan catyí nu tatyi ña vaha can tsihin raJesús:

―Tatun cua tava un tsi ndi, cuhva tsa quɨhvɨ nditsitsi quɨnɨ can naha tɨ ―catyí nu tatyi ña vaha cannahnu.

32―Vaha. Quɨhvɨ ndo―catyí ra Jesús.Tan quita nu tatyi ña vaha can nahnu, tan quɨhvɨ

nahnu tsitsi tandɨhɨquɨnɨ tsa nyecú can. Tan tandɨhɨquɨnɨ can tsinu tɨ naha tɨ tan cucoyo tɨ naha tɨ iinxahva yuhu miñi can, tan tsihi tɨ naha tɨ tsihinndutya can.

33 Tan ra jahá cuenda tsi quɨnɨ can, tsinú xaan ranaha cuahán ra naha tsitsi ñuu, tan nacatyi tuhunra naha tandɨhɨ tsa cuvi tsi ra tsa yɨhɨ tatyi ña vahacan naha ra. 34 Tacan tan tandɨhɨ nyɨvɨ ñuu can,tsahan ñi tsinyehe ñi tsi ra Jesús, tan cahan ndaahviñi tsihin ra na quita ra ñuu can.

Page 12: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 9:1 9 San Mateo 9:269

Nu janduvaha ra Jesús tsi iin ra xii(Mr. 2.1-12; Lc. 5.17-26)

1 Tacan tan quɨhvɨ ra Jesús tsitsi iin yutun ndootan yaha ra miñi, tan tsaa ra nda ñuu nu iyó ra. 2Nunyií ra ican, tsindaca nyɨvɨ tsi iin ra cuuhví tsa ñacuví nacanda tyin nduxii ra, tan canyií ra nu tsito.Tan tsa nyehe ra Jesús tyin tsinú xaan iñi ñi tsi ra,quitsaha caahán ra tsihin ra cuuhví can:

―Jandu iin iñi un, sehe yu, tyin tsa tsicoo tuc-ahnu iñi cuatyi un ―catyí ra Jesús tsihin ra.

3 Tacan tan quitsaha tsicá iñi juhva ra maestrocuenda ley vehe ñuhu tsa yucú ican naha ra: “Raihya tsicoo cuatyi ra nu Nyoo tsihin tuhun caahánra”, cuñí ra naha tsicá iñi ra naha.

4Maa tyin ra Jesús tsitó ra náa tsicá iñi ra naha,tan catyí ra tsihin ra naha:

―¿Nacuenda tsicá iñi ndo tsa ña vaha? 5 Tyin¿ndáa tsa yɨɨ ca catyí yo: a yɨɨ ca catyí yo: “Cuatyi untsa yaha ndatsi”, o yɨɨ ca catyi yo: “Nduvita tan cacaun”? 6Vityin cua janaha yu tsi ndo tyin yuhu Rayɨɨtsa quee nda gloria, iyó ndatu tsi yu nu ñuhu ñayɨvɨihya tyin jaha yu tucahnu iñi cuatyi ndo ―catyí raJesús.

Tacan tan catyí ra tsihin ra cuuhví can:―Nduvita, naquihin tsito un tan cuanuhu nda

yuvehe un―catyí ra.7Tacan tan nduvita ra tan cuanuhu ra nda yuvehe

ra. 8 Tan nyɨvɨ tsa nyehe tsa cuvi, nayuhvi xaanñi. Tan quitsaha jacahnú ñi tsi Nyoo tyin tsaha ratunyee iñi tsi nyɨvɨ.

Nu cana ra Jesús tsi ra Mateo(Mr. 2.13-17; Lc. 5.27-32)

9 Yaha can tan quita ra Jesús ican. Tan nyehe ratsi iin ra tsa nañí Mateo, nyaá ra naquihín ra xuhuntsa tyahví nyɨvɨ Israel tsi ra ndacá ñaha. Tan catyíra tsihin ra:

―Cohon tsihin yu.Tacan tan nduvita ra Mateo tan cuahán ra tsihin

ra Jesús.10 Tacan tan cuvi tsi iin tsaha, ra Jesús cuahán ra

nda vehe raMateo, cua catsi ra ixta. Tan cuaha xaanra tavá xuhun cuenda ra ndaca ñaha tsaa, tan tsihininga ca ra iyó cuatyi naha ra. Tan tsinyecu ra nahaiin ñi numesa tsihin ra Jesús tan tsihin ra tsicá tsihinra. 11 Tan tsa nyehe ra fariseo naha ra tyin nyaá raJesús tsihin ra iyó cuatyi naha ra, tan tsica tuhun ranaha tsi ra tsicá tsihin ra, tan catyí ra naha tsihin ranaha:

―¿Nacuenda tyin tsatsí ra maestro ndo tsihinra tavá xuhun naha ra tan ra iyó cuatyi naha ra?―catyí ra naha.

12 Tsa tsiñi ra Jesús tsa caahán ra naha, tan catyíra tsihin ra naha:

―Ña tsiñí ñuhu doctor tsi nyɨvɨ iyó vaha, ñi ñacuuhví. Maa tyin nyɨvɨ cuuhví tsiñí ñuhu doctor tsiñi. 13 Cuaahan ndo tan cutuhva ndo cuhva catyí nututu Nyoo, nu catyí tsi tyehen: “Yuhu cuñí yu tsacundaahvi iñi ndo tsi nyɨvɨ, tyin yacan cuví tsa ñiñixaan ca tan ñavin ca tsa cahñi ndo quɨtɨ tan cuhvacuenda ndo tsi yu.” Yuhu ña vatsí yu jatyinyee yutsi nyɨvɨ tsa tsicá iñi tyin vaha ñi, vatsí yu jatyinyee

yu tsi nyɨvɨ tsitó tyin iyó cuatyi ñi, na ndu uvi iñi ñicuatyi ñi.

Nu tsica tuhun nyɨvɨ tsi ra Jesús tatun taahán tsitsa coo nyitya ñi

(Mr. 2.18-20; Lc. 5.33-35)14 Tacan tan ra nyicún tsi ra Juan, ra jacoondutya

tsi nyɨvɨ, natuhva ra naha nu nyaá ra Jesús tan tsicatuhun ra naha tsi ra tan catyí ra naha:

―¿Nacuvi tyin nyuhu tan ra cuví fariseo naha ra,tuhvá ndi tsicoó nyitya tan ra tsicá tsihin yooho ñatuhvá ra naha coo nyitya?

15 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―¿A cuví cunyecu cuiihya nyɨvɨ yucú vico tin-

daha tun nyií ra cua tindaha tsihin ñi? Maa tyin cooquɨvɨ cua quita ra tindaha ican nu yucú ñi. Tacantan cua coo ñi tucuiihya iñi tan cua coo nyitya ñi.

Nu caahán ra Jesús tyin ña nacatsí tahan tuhuntsahnu tsa iyó nyɨvɨ tsihin tuhun tsaa tsa jacuahá ratsi ñi

(Mr. 2.21-22; Lc. 5.36-39)16 ’Ña tuhvá nyɨvɨ naquicú iin jahma tuuhu tsihin

iin jahma tsaa, tyin cua nandɨyɨ nu naquicu ñi tsihintsa tsaa can, tan cua tyahnya tsi inga tsaha. 17 Tantacan tucu, ña cuví tyihí nyɨvɨ vinu tsaa tsitsi ñɨɨtsaahnu tyin tatun tacan javaha ñi, cua tyahnya ñɨɨcan, tan cua tɨvɨ vinu can tan cua tɨvɨ ndɨhɨ tucu ñɨɨcan. Yacan cuenda taahán tsi tyihi yo vinu tsaa tsitsiñɨɨ tsaa. Tyin tacan tan ña tyahnya ñɨɨ can tan ndivinu can ña tɨvɨ tsi.

Nu nduvaha ñaha sehe ra Jairo tan ñaha tsa tɨɨnjahma ra Jesús

(Mr. 5.21-43; Lc. 8.40-56)18 Tsitsi tsa caahán ra Jesús tuhun ihya, tsaa iin

ra cumí tyiñu cuenda vehe ñuhu nyɨvɨ Judea tantsicuɨñɨ tsɨtɨ ra nuu ra Jesús, tan catyí ra:

―Ndi tsihi cuii ñi sehe yu, maa tyin tatun yoohotan cuhun un tan tyiso ndaha un jiñi ña, cua nan-doto ña ―catyí ra tsihin ra Jesús.

19 Nduvita ra Jesús tsihin ra tsicá tsihin ra tancuahán ra naha tsihin ra.

20 Tacan tan iin ñaha cuuhví natuhva ña tsata raJesús. Tan ñaha can tsa iyó utsi uvi cuiya ndohó ñacuehe tsa cuún nɨñɨ ña. Tan tyanaa ña ndaha ñajahma ra, 21 tan cuñí ña tsicá iñi ña: “Tunnañi ndahayu jahma ra cua nduvaha yu”, cuñí ña.

22Maa tyin ra Jesús nanyico coo ra tan nyehe ratsi ña, tan catyí ra tsihin ña:

―Jandunɨɨ iñi un, xihi, tsa nduvaha un tyin tsinúiñi un ―catyí ra.

Tan juvin ñi cuhva can tan tsicuɨñɨ tsa cuún ñɨñɨña.

23 Yaha can tan tsaa ra Jesús vehe ra cumí tyiñucan, tan nyehe ra tyin ra música ndatú ra naha tsacucutsi ra naha tsi ndɨyɨ can. Tan nyɨvɨ tsa yucú caniyo xaan tsacú ñi. 24 Tan catyí ra Jesús tsihin ñi:

―Quita ndo ihya. Ñaha luhlu ihya, ña tsihi ña.Quixí ña ―catyí ra.

Tan tsa cahan ra tacan quitsaha tsacú naaha ñi.25Tan ra Jesús tava ra tsi ñi ityi tsata vehe. Tacan tanquɨhvɨ ra tsitsi vehe nu canyií ñaha can, tan tɨɨn randaha ñaha luhlu can, tan nduvita ña. 26Tan tandɨhɨnyɨvɨ iyó ityi ñuu can tsito ñi tsa nandoto ñaha luhlucan.

Page 13: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 9:27 10 San Mateo 10:20Nu janduvaha ra Jesús tsi uvi taahan ra cuaa

27 Tsa quita ra Jesús ican, tan uvi taahan ra cuaanyicún tsi ra, caná tsaa ra naha tan catyí ra naha:

―¡Cundahvi iñi tsi ndi, yooho ra cuví tata raDavid! ―catyí ra naha.

28Tan tsa yaha quɨhvɨ ra Jesús tsitsi vehe, ra cuaacan, natuhva ra naha nu nyaá ra, tan maa ra Jesúsquitsaha tsicá tuhun ra tsi ra naha tan catyí ra:

―¿A tsinú iñi ndo tyin cuví janduvaha yu tsi ndo?Tan nacahan ra cuaa can naha ra tan catyí ra

naha:―Tsinú iñi ndi tsi un, Jutu Mañi yu ―catyí ra

naha.29 Tacan tan tyanaa ra Jesús ndaha ra tinuu ra

naha tan catyí ra tsihin ra naha:―Na cuvi maa tumaa cuhva tsinú iñi ndo―catyí

ra.30 Tan nduvaha tinuu ra naha. Tan catyí ra Jesús

tsihin ra naha:―Coto ñahñi catyi tuhun ndo tsihin ndi intuhun

nyɨvɨ.31 Maa tyin cuahán ra naha tan quitsaha catyí

tuhun ra naha tsa javaha ra Jesús tsihin ra nahatsihin tandɨhɨ nyɨvɨ iyó ityi ñuu can.

Nu janduvaha ra Jesús tsi iin ra ñɨɨhɨ 32 Tsa cuahán ra naha, juhva nyɨvɨ tsindaca ñi tsi

iin ra ñɨɨhɨ tsa yɨhɨ tatyi ña vaha nu nyií ra Jesús.33 Tan tsa tava ra Jesús tatyi ña vaha can, tacan tannacahan ra can. Tan iyo xaan cuñí nyɨvɨ, tan catyíñi:

―Ñaha ca maa nyehe yo ñuu Israel ihya ndiintuhun ra tavá tatyi ña vaha tsi nyɨvɨ ―catyí ñi.

34Maa tyin ra cuví fariseo naha ra, catyí ra naha:―Ra ihya tavá ra tatyi ña vaha tsihin tunyee iñi

nu ña vaha tsa cuví ityi nuu tsihin nahnu―catyí ranaha.

Nu caahán ra Jesús tyin ña cuaha maa nyɨvɨ jahátyiñu cuenda Nyoo iyó

35 Ra Jesús tsahan ra tandɨhɨ ñuu jacuahá ra tsinyɨvɨ tsitsi veheñuhu intuhun intuhunñuu. Caahánra tuhun Nyoo nácaa ndacá ñaha ra tsi nyɨvɨ. Tanjanduvahá ra tandɨhɨ nuu cuehe tsa ndohó ñi. 36Tantsa nyehé ra tsi nyɨvɨ, cundaahvi xaan iñi ra nyehe ratsi ñi, tyin nyehé ñi tundoho tan iyó ñi tucuiihya iñi,tumaa mbee ticatyi tsa nduve tsitoho iyó. 37 Tacantan catyí ra tsihin ra tsicá tsihin ra:

―Tsa nditsa, cuaha xaan tyiñu iyó, maa tyin rajahá tyiñu, ña cuaha ra naha. 38 Yacan cuenda,ndacan ndo tsi Ra Jatsii tyiñu ihya, na jaquitsi ca ramusu naquihin vaha cosecha ra.

10Nu nacatsi ra Jesús tsa utsi uvi ra cua caca tyiñu ra(Mr. 3.13-19; Lc. 6.12-16)

1 Tacan tan cana ra Jesús tsi tsa utsi uvi ra tsicátsihin ra tan tsaha ra ndatu tsi ra naha na tavara naha tatyi ña vaha tsa yɨhɨ añima nyɨvɨ, tan najanduvaha ra naha tsi nyɨvɨ cuuhví náa ndɨhɨ ca nucuehe tan tsa uhvi.

2 Ihya nyaá sɨvɨ tsa utsi uvi ra tsicá tyiñu ra:jihna ca, ra Simón, tsa nañí tucu Pedro, tan ra yañira, ra Andrés; ra Jacobo tan ra Juan yañi ra, sehera Zebedeo cuví tsi ra naha; 3 tan ra Felipe; ra

Bartolomé; ra Tomás; tan ra Mateo ra tava xuhuncuenda ra ndacá ñaha; ra Jacobo sehe ra Alfeo; raLebeo tsa nañí tucu Tadeo; 4 tan ra Simón ra nyiícuenda partido tsa cuñí cuhun cuatyi sɨquɨ ñuuRoma tsa ndacá ñaha tsi ñi; tan ra Judas Iscariote,ra tsa xico tsi ra Jesús.

Nu tava tyiñu ra Jesús tsi tsa utsi uvi ra tsicá tsihinra tyin cahan ra naha tuhun Nyoo

(Mr. 6.7-13; Lc. 9.1-6)5Tan tava tyiñu ra Jesús tsi tsa utsi uvi ra can naha

ra, tan catyí ra tsihin ra naha:―Ña cuhunndonu iyó nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel

cuví, tan ndi ña quɨhvɨ ndo ñuu tsa cayucú Samaria.6 Cuaahan ndo nu yucú mbee tsa tsinaa tsa cuvínyɨvɨ Israel. 7 Cuaahan ndo cua cahan ndo tyintsa tsaa quɨvɨ tsa cua cundaca ñaha Nyoo tsi nyɨvɨ.8 Janduvaha ndo tsi nyɨvɨ cuuhví, nyɨvɨ ndohó cuehetyaahyú, tan nyɨvɨ yɨhɨ inga cuehe tsi. Janandotondo ndɨyɨ. Tava ndo tatyi ña vaha yɨhɨ tsi nyɨvɨ. Tyinnyooho naquihín ndo tunyee iñi ihya tsa cuatu ñi,janduvaha ndo nyɨvɨ tsihin tsi, tan ña ndacan ndoxuhun tsi ñi.

9 ’Ña cuiso ndo xuhun; ndi xuhun cuaan, ndixuhun cuitsin, ndi xuhun cuaaha. 10 Tan ña cuisondo ndi yunu tsa cuenda tsa caca ityi ndo. Intuhunñi camisa tsa nditsín ndo cuhun tsihin ndo. Tan ñacuiso ndo inga pari nditsan. Tanndi ña cundahandoyutun. Tyin ra jahá tyiñu, iyó ndatu tsi ra tsa cooyahvi ra.

11 ’Tatun tsaa ndo iin ñuu cahnu o iin ñuu luhlu,nducundo iin nyɨvɨ vaha iñi, tanndoo ndo yuveheñinda cuanda quita ndo ñuu can. 12 Tatun cua quɨhvɨndo iin vehe, cuhva ndo nacumi tsi nyɨvɨ iyó yuvehecan. Tan catyi ndo tsihin ñi: “Na coo tsa vaha Nyooañima ndo”. 13 Tan tatun nyɨvɨ iyó yuvehe can tannacotó ñi tyin tsiñí ñuhu tsa vaha can tsi ñi, cuandoo can tsihin ñi. Maa tyin tatun ña tsitó ñi tyintsiñí ñuhu tsa vaha can tsi ñi, naquihin nyico ndocan. 14 Tan tatun ña cuñí nyɨvɨ quihin cuenda ñi tsindo, tan ndi ña cuñí ñi tyaa soho ñi tsa caahán ndo,tacan tan quita ndo yuvehe ñi, ñuu can, tan naquɨsɨndo nyaca ñuhu tsaha ndo tyin ndoo maa cuatyi ñisɨquɨ ñi. 15 Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin quɨvɨcua tatsi tuñi Nyoo tsi nyɨvɨ, ñihi ca cua tatsi tuñira tsi ñi can tan ñavin ca nyɨvɨ ñuu Sodoma tan ñuuGomorra.

Nu catyí tuhun tsi náa ndɨhɨ tundoho cua nyehenyɨvɨ tsicá tyiñu Nyoo

16 ’¡Nyehe ndo! Tumaa mbee ticatyi cuví ndo, tanjacuhún yu tsi ndo nu yucú quɨtɨ xaan. Nyityi jahando tsi ndo, tumaa coo. Maa tyin janduvita ndo iñindo tumaapaloma, ña xaan tɨ. 17 Jaha ndo cuenda tsindo tsihin nyɨvɨ tyin cua cuhva cuenda ñi tsi ndo tsira cumí tyiñu naha ra. Tan cua cañi ñi tsi ndo tsitsivehe ñuhu. 18 Tan tsa cuenda yuhu, cua cundacañi tsi ndo nuu ra ndacá ñaha tan nuu rey. Tacantan cuví cahan ndo tuhun yu nuu ra naha tan nuunyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. 19 Maa tyin tatunnacuhva cuenda ñi tsi ndo tsi ra cumí tyiñu nahara, ña caca iñi ndo nácaa cua cahan ndo, tyin tatuntsaa cuhva tsa cua cahan ndo, Nyoo cua cuhva ratuhun cahan ndo. 20Tyin ñavin maa ndo cua cahan,

Page 14: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 10:21 11 San Mateo 11:9tyinmaa Tatyi Ii Jutu yo Nyoo tsa iyó añima ndo cuacuhva ra tsa cahan ndo.

21 ’Yɨhɨ rayɨɨ cua xico ra naha juvin ñi tsi ra yañira naha na cahñi ra naha tsi ra. Tan yɨhɨ ra cua xicora sehe ra. Tan yɨhɨ nyɨvɨ cua cuxaan ñi tsi jutu ñitan sɨhɨ ñi, tan cua cuhva cuenda ñi jutu ñi tan sɨhɨñi tsi nyɨvɨ na cahñi nyɨvɨ can tsi ñi. 22Tandɨhɨ nyɨvɨ,ndasɨ cua cuñi ñi nyehe ñi tsi ndo tsa cuenda yuhu.Maa tyin tatun ña jandɨhɨ ndo tsa tsinú iñi ndo tsiyu, tacan tan cua cacu ndo. 23 Tatun nyaa ndaha ñitsi ndo iin ñuu, cuhun ndo inga ñuu. Tyin tsa nditsacatyí yu tsihin ndo tyin tsa ndi cumañi ca cuhunndotandɨhɨ ñuu nu iyó nyɨvɨ Israel tan cua quitsi nyicoyuhu, Rayɨɨ tsa quee nda gloria.

24 ’Iin ra luhlu tsa tsicá escuela, ña cahnu cuvíra tan ñavin ca ra jacuahá tsi ra. Tan iin musu,ña cahnu ca cuví ra tan ñavin ca tsitoho ra. 25 Ratsicá escuela, ña cuví coto cuaha ca ra tan ñavin cara jacuahá tsi ra. Tan iin musu ña cuví cuu ra iinra cahnu ca tan ñavin ca tsitoho ra. Yacan cuendatatun maa yu, ra jatsii vehe, tan catyí nyɨvɨ tyincuví yu Beelzebú, nu cuví ityi nuu tsihin nu ña vaha,tacan tucu cua catyi ñi tsihin nyɨvɨ cuenda yu.

¿Yóo tsii taahán tsi nayuhvi yo, a tsii nyɨvɨ o tsiiNyoo?

(Lc. 12.2-7)26 ’Yacan cuenda ña nayuhvi ndo tsi nyɨvɨ, tyin

nduve tsa nyií xeehe tsa ña cua quituvi. Tan nduvetsa xeehe tsa ña cua coto nyɨvɨ. 27Tandɨhɨ tsa caahányu tsihin ndo tsacuaa, cahan ndo can tsinu cahñi.Tan tandɨhɨ tsa caahán xeehe yu tsihin ndo, ndaando jiñi vehe cana tsaa ndo can, na coto tandɨhɨnyɨvɨ. 28Ña nayuhvi ndo tsi nyɨvɨ tsahñí cuñu ñuhuyo, tyin ña cuví cahñi ñi añima yo. Vaha ca nayuhvindo tsi maa Nyoo, ra cuví janaa cuñu ñuhu ndo tanañima ndo tsitsi anyaya.

29 ’Saa ña yahvi nyaá tɨ. Cuví jata yo uvi taahan tɨtsihin intuhun xuhun luhlu. Maa tyin ndi intuhuntɨ ña canacava tɨ nu ñuhu tatun ña cuhva maaNyoo Jutu yo. 30 Tyin nda cuanda ixi jiñi ndo tantsitó Nyoo najava taahan tsi iyó, tyin tsa nacahvi raintuhun intuhun tsi. 31 Yacan cuenda ña nayuhvindo. Nyooho, nyaá yahvi ca ndo nu Nyoo tan ñavinca tsa cuaha saa.

Ña cua nayuhvi yo cahan yo tuhun ra Jesucristotsihin nyɨvɨ

(Lc. 12.8-9)32 ’Tandɨhɨ nyɨvɨ tsa caahán catsi tsihin nyɨvɨ yóo

ra cuví yu, tacan tucu yuhu cua cahan catsi yu tsihinJutu yu ra nyaá gloría tyin nacotó yu tsi ñi. 33Maatyin nyɨvɨ cua tyihi xeehe tsi yu nuu inga nyɨvɨ,tacan tucu yuhu cua tyihi xeehe yu tsi ñi nuu Jutuyu ra nyaá gloría.

Nu caahán ra Jesús tyin tsa cuenda ra tan cua cañitahan nyɨvɨ tsihin tahan ñi

(Lc. 12.51-53; 14.26-27)34 ’Ña cuñi ndo tyin yuhu vatsí cuhva yu tsa coo

taxin nyɨvɨ nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Yuhu vatsí yu vatsícahan yu tuhun Nyoo tsihin ñi, tan cua natahvi ñitsa cuenda yacan. 35 Tyin yɨhɨ ñi cua tsinu iñi ñi tsiyu, maa tyin inga ñi ña cua tsinu iñi ñi. Tan yacancuenda, iin ra cua cañi tahan ra tsihin jutu ra. Taniin ñaha cua cañi tahan ña tsihin sɨhɨ ña. Tan inga

ña cua cañi tahan ña tsihin tyiso ña. 36 Tan yacancuenda juvin ñi maa nyɨvɨ vehe ndo cua cuxaan iñitsi ndo.

37 ’Nyɨvɨ tsa cuñí ca tsi jutu ñi a tsi sɨhɨñi tan ñavinca tsi yuhu, ña cuví cuvi ñi nyɨvɨ cuenda yu. Tannyɨvɨ cuñí ca tsi sehe yɨɨ ñi a sehe sɨɨhɨ ñi, tan ñavinca tsi yuhu, ña cuví cuvi ñi nyɨvɨ cuenda yu. 38 Tannyɨvɨ tsa ña cuñí nyehe tundoho tan ndi ña cuñí ñicuhva ñi ñayɨvɨ iyó ñi tsa cuenda yu, ña taahán tsicuvi ñi nyɨvɨ cuenda yu. 39 Tyin nyɨvɨ cuñi xaan cañayɨvɨ iyó ñi, cua cunaa ñi. Maa tyin nyɨvɨ cua cuhvañayɨvɨ iyó ñi tsa cuenda yu, cua ñihi ñi ñayɨvɨ nyitocoo ñi.

Nu caahán ra Jesús nácaa cua ñihi yo tsa vaha Nyoo(Mr. 9.41)

40 ’Nyɨvɨ tsa naquihín cuenda tsi nyooho, tsi yuhunaquihín cuenda ñi, tan ñi naquihín cuenda tsiyuhu, quihín cuenda ñi tsi ra tsa jaquitsi tsi yu.41Nyɨvɨ naquihín cuenda tsi iin ra cuví ndusu yuhuNyoo tyin Nyoo jaquitsi tsi ra, cua ñihi ndɨhɨ ñi tsavaha tsa cua ñihi ra cuví ndusu yuhu Nyoo can. Tannyɨvɨnaquihín cuenda tsi iin ra vaha tsa cuenda tyinra vaha cuví ra, juvin ñi tsa vaha tsa cua ñihi ra vahacan cua ñihi ñi. 42 Tan yóo nyɨvɨ tsa cuhva intuhunvasu ndutya vitsin coho nyɨvɨ tsa nyicún tsi yu, cuañihi ndɨhɨ ñi tsa cua cuhva Nyoo tsi ñi tsa nyicún tsiyu ―catyí ra Jesús.

11Nu jacuhun ra Juan tsi ra tsicá tsihin ra nu nyií ra

Jesús(Lc. 7.18-35)

1 Tsa ndɨhɨ cahan ra Jesús tsihin tsa utsi uvi ratsicá tsihin ra, tacan tan quita ra ican, tyin cuacahan ra tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ tsa iyó ñuu tsacayucú ityi can.

2 Tan ra Juan nyií ra vehe caa quɨvɨ can, tan ñihi tuhun ra tsa javahá ra Cristo. Tacan tan jacuhun ratsi uvi taahan ra tsicá tsihin ra, na ndaca tuhun ranaha tsi ra Jesús. Tan cuahan ra naha nu nyií ra.3 Tan catyí ra naha tsihin ra:

―¿A juvin yooho cuví ra Cristo tsa nyaa tsa cuaquitsi jacacu tsi ndi? O tatun ñavin un cuví, cuatundi tsi inga ra ―catyí ra naha tsihin ra Jesús.

4Nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Cuaahan ndo tan catyi tuhun ndo tsihin ra Juan

tandɨhɨ tsa nyehé ndo, tan tsa tsiñí ndo. 5 Tan catyindo tsihin ra: nyɨvɨ cuaa nanyehé ñi, nyɨvɨ coxonacacá ñi, nyɨvɨ ndohó cuehe tyaahyú nduvahá ñi,nyɨvɨ soho nacuñí ñi, tan nandotó nyɨvɨ tsa tsa tsihi,tan nyɨvɨ ndaahvi tsiñí ñi tuhun Nyoo nácaa cuacacu ñi.

6 ’Tan catyi ndo tsihin ra tyin sɨɨ xaan cua cuvi tsinyɨvɨ tsa nyicún tsi yu tun ña ndu uvi iñi ñi ―catyíra Jesús tsihin ra naha.

7Tsa cuahán ra naha, tan quitsaha caahán ra Jesústuhun ra Juan tsihin nyɨvɨ, tan catyí ra:

―Quɨvɨ tsa tsahan ndo tsinyehe ndo nu tsɨquɨ,¿náa cua nyehe ndo cuñímaa ndo? ¿A nyehe ndo iinndoo tsa janduva tatyi? 8 ¿O náa cuví tsa tsinyehendo? ¿A iin ra nditsí jahma vaha cua nyehe ndo?Ñavin. Tyin tsitó ndo tyin ra nditsí jahma vaha, iyóra vehe ra cuví rey. 9 ¿A ña tsahan ndo tsinyehe ndo

Page 15: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 11:10 12 San Mateo 12:8tsi iin ra cuví ndusu yuhu Nyoo? Juvin. Tyin ra icancahnu ca cuví ra tan ñavin ca tandɨhɨ ra cuví ndusuyuhu Nyoo. 10 Juvin ñi tuhun ra Juan cuví tsa nyaánuu tutu Nyoo. Tan catyí tsi tyehen:Yuhu cua jacuhun yu iin ra cahan tuhun yu tsa ndi

cumañi ca cuhun yu.Tyin natyiso vaha ra ityi nu cua cuhun un.

11 ’Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tyin tsitsi tsatandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsicoo tan nyɨvɨ iyó vityin, tan ñacahnu ca cuví ñi tanñavin ca ra Juan, ra jacoondutyátsi nyɨvɨ. Maa tyin ra tsa ndaca ñaha Nyoo añima,vasu ra lihli ñi cuví ra, cahnu ca ra cuví ra tan ñavinca ra Juan.

12 ’Nda cuanda quɨvɨ tsa tsaa ra Juan tan ndavityin, nyɨvɨ ñihi iñi, nducú xaan ñi cuhva ñihi ñitsa cundaca ñaha Nyoo tsi ñi. 13 Ra Moisés cahan ratuhun nácaa cua cundaca ñaha Nyoo tsi nyɨvɨ, tantacan tucu tandɨhɨ ra cuví ndusu yuhu Nyoo. Tacantan quitsi ra Juan jacoto ra tsi nyɨvɨ tyin tsa tsaaquɨvɨ tsa cua cundaca ñaha Nyoo. 14Tan ra Juan cuvíra Elías ra tsa nyaá tsa cua quitsi, tun nyooho tancuñí ndo tsinu iñi ndo tsa caahán yu. 15Nyooho tsaiyó soho, tyaa soho ndo tsa caahán yu.

16 ’¿Náa tsihin jandu inducu yu tsi nyooho, nyɨvɨtsa iyó quɨvɨ ihya? Tumaa ra nyihi cuví nyooho.Tyin ra nyihi jasɨquɨ nuyahvi. Caná tsaa tahan ranaha tan catyí ra naha: 17 “Tɨvɨ ndi tiyoo tan ñatsañi ndo yaa. Tan tsita ndi yaa cuiihya, tan ña tsacundo”, catyí ra nyihi. [Tan tacan cuví nyooho tyin ndiintuhun cuhva ña taahán iñi ndo.] 18 Tyin ra Juan,ra jacoondutyá, quitsi ra tan ña tsatsi vaha ra, tanña tsihi ra vinu. Tan nyooho catyí ndo tyin tatyi ñavaha yɨhɨ tsi ra. 19Yaha can tan tsaa tucu yuhu Rayɨɨtsa quee nda gloria. Tan tsatsí yu tan tsihí yu. Tancatyí ndo tyin tsatsí xaan yu tan tsihí xaan yu vinu,catyí ndo. Tan ña taahán iñi ndo tsa cutahán yutsihin ra iyó cuatyi naha ra tan tsihin ra tavá xuhuncuenda randacáñahanaha ra. Tan vasuñanaquihíncuenda ndo tuhun caahán ndi, maa tyin Nyoo tsahára tsa tsiñi tuñi ra tsi nyɨvɨ naquihín tuhun caahányu tan tuhun cahan ra Juan, tan ñi ican cua janaha ñitsi ndo tyin vaha tsa tsiñi tuñi Nyoo―catyí ra Jesús.

Nyɨvɨ ña cuñi naquihin cuenda tuhun caahán raJesús cua nyehe ñi tundoho

(Lc. 10.13-15)20Tacan tan quitsaha caahán ra Jesús tsihin nyɨvɨ

tandɨhɨ ñuu nu javaha ra cuaha tsa iyo, tyin ñanasama ñi cuhva iyó ñi, tan catyí ra:

21―¡Ndahvi nyooho, nyɨvɨ ñuu Corazin! ¡Ndahvinyooho nyɨvɨ ñuu Betsaida! Tyin nyehé ndo tsa iyotsa javahá yu tan ña nasama ndo cuhva iyó ndo. Tanñuu Tiro tan ñuu Sidón nduve tsa nyehe ñi. Maatyin tun tsatyin nyehe ñi tsa nyehé nyooho vityin,numi xaan cua cunditsi ñi jahma tucuiihya iñi tancua coso ñi nyaa nuu ñi: tyin ndu uvi iñi ñi cuatyi ñi.22Maa tyin catyí yu tsihin ndo tyin ñihi ca cua tatsituñi Nyoo tsi ndo tan ñavin ca ñi ñuu Tiro tan ñi ñuuSidón. 23 Tan nyooho nyɨvɨ ñuu Capernaum, cuñímaa ndo tyin cundaa ndo nda gloría, maa tyin cuanuundonda cuandanu yucúnyɨvɨ tsihi anyaya. Tuntsatyin tsicoo tsa iyo nyehe ñi ñuu Sodoma tumaatsa nyehé ndo ihya, ñuu can ña tsinaa tsi tan iyótsi nda cuanda vityin. 24 Maa tyin catyí yu tsihin

ndo tyin quɨvɨ cua tatsi tuñi Nyoo tsi nyɨvɨ, ñihi cacua tatsi tuñi ra tsi nyooho tan ñavin ca nyɨvɨ ñuuSodoma.

“Cuhva ndo tsi ndo tsi yu, tan cuhva yu tsa quitatundo”, catyí ra Jesucristo

(Lc. 10.21-22)25Quɨvɨ can catyí ra Jesús tsihin Nyoo:―Jacahnú yu tsi un, Jutu yu, ra ndacá ñaha gloría

tan ñuhu ñayɨvɨ. Tyin tyihi xeehe un tuhun ihyanuu ra tsitó xaan tan ra nyityi xaan naha ra. Tanjandunditsí un tuhun ihya nuu ra nyihi. 26 TacanTyaa, tyin tacan cuñí maa un―catyí ra Jesús.

27 Tacan tan catyí tucu ra tsihin nyɨvɨ:―Jutu yu nacuhva cuenda ra tandɨhɨ tsa iyó tsi ra

tsi yu. Yoñi maa nacotó tsi yu tsa nditsa, intuhunñi maa Jutu yu nacotó vaha tsi yu. Tan Jutu yu yoñinacotó tsi ra tsa nditsa. Intuhun ñi maa yu, tsa cuvíSehe ra tsi yu, tsitó yu tsi ra. Tan nyɨvɨ tsa cuñí yutsa nacoto tsi Jutu yu, cua janaha yu tsi ra tsi ñi.28 Tandɨhɨ nyooho tsa tatú tyin jahá tyiñu ndo, tantsihin tundoho tsa iyó ndo, naha ndo nu nyaá yu,tan yuhu cua cuhva yu tsa quitatu ndo. 29Cuhva ndotsa cundaca ñaha yu tsi ndo tan cutuhva ndo cuhvaiyó yu. Tyin yuhu ña xaan yu tan ña cahnu jahá yutsi yu. Tacan tan cua quitatu añima ndo. 30 Ña yɨɨtsa cuhva ndo tsi ndo tsa cundaca ñaha yu. Tyin tsatsahá yu cuiso ndo, yama tsi.

12Quɨvɨ quitatú nyɨvɨ cuví tsi tan ra tsicá tsihin ra

Jesús tuhún ra naha yoco itya trigu(Mr. 2.23-28; Lc. 6.1-5)

1 Iin quɨvɨ quitatú nyɨvɨ, yaha ra Jesús mahñu nuiyó tsa tatsi nyɨvɨ. Tan tsaa soco tsi ra tsicá tsihin ra.Tan quitsaha tuhún ra naha yoco trigu can tan tsatsíra naha. 2 Tan tsa nyehe ra fariseo naha ra yacan,catyí ra naha tsihin ra Jesús:

―Jihna, ra tsicá tsihin un javahá ra naha iin tyiñutsa ña taahán tsi javahá yo quɨvɨ quitatú yo ―catyíra naha tsihin ra.

3 Tan ra Jesús catyí ra tsihin ra naha:―¿A ñaha ca cahvi ndo tsa javaha ra David tsihin

ra cutahan tsihin ra quɨvɨ tsa tsaa soco tsi ra naha?4 Quɨhvɨ ra tsitsi vehe Nyoo, quihin ra paan ii, tantsatsi ra naha. Tan ña taahán tsi catsi ra naha, ndimaa ra, tan ndi ra tsicá tsihin ra, tyin maa ñi maara cuví jutu naha ra taahán tsi catsi paan can. 5 ¿Oñaha ca cahvi ndo nu ley nu catyí tsi tyin ra cuví jutunaha ra, jahá tyiñu ra naha tsitsi vehe ñuhu quɨvɨquitatú yo? Tan ñavin cuatyi cuví can. 6 Tan catyíyu tsihin ndo, tyin ihya nyaá ra tsa cahnu ca cuvítan ñavin ca vehe ñuhu. 7 Nyooho, ñaha ca cutuñiiñi ndo nu catyí tsi nu tuhunNyoo tyehen: “Tsa cuñíca yu javaha ndo cuví tsa cundaahvi iñi ndo nyehendo tsi nyɨvɨ tahan ndo, tan ñavin ca tsa cahñi ndoquɨtɨ tan jamañi ndo nuu yu.” Tun tsatyin cutuñíiñi ndo tuhun ihya, ña cua tyaa ndo cuatyi tsatanyɨvɨ tsa nduve cuatyi. 8 Yuhu, Rayɨɨ tsa quee ndagloria, iyó ndatu tsi yu tsa cahan yu tsihin intuhunintuhun ndo náa taahán tsi javaha ndo quɨvɨ quitatúyo ―catyí ra Jesús.

Nu janduvaha ra Jesús tsi iin ra na ityi ndaha(Mr. 3.1-6; Lc. 6.6-11)

Page 16: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 12:9 13 San Mateo 12:409Tacan tan quita ra Jesús ican, tan cuahán ra vehe

ñuhu. 10 Tan ican nyií iin ra tsa na ityi ndaha. Tanyucú tucu juhva ra nducú cuhva nácaa tan tyaa ranaha cuatyi tsi ra Jesús. Yacan cuenda tsica tuhunra naha tsi ra tan catyí ra naha:

―¿A catyí ley tyin vaha janduvaha yo tsi nyɨvɨcuuhví quɨvɨ quitatú yo? ―catyí ra naha tsihin raJesús.

11 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―¿Ndáa nyooho, tatun canacava iin mbee jana

ndo tsitsi iin yavi quɨvɨ quitatú yo, a ña cua cuhunndo tan tava ndo tsi tɨ? 12 Tan ¿a ña nyaá yahvi caiin nyɨvɨ tan ñavin ca mbee? Yacan cuenda taahántsi javaha yo tsa vaha quɨvɨ quitatú yo ―catyí ra.

13 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra tsa na ityindaha can:

―Janacaa ndaha un―catyí ra.Tan cuhva tsa janacaa ra ndaha ra, iin yaha ñi

nduvaha tsi tumaa inga tsiyo. 14 Tacan tan quita rafariseo naha ra cua natuhun tahan ra naha nácaacua cahñi ra naha tsi ra Jesús.

Tsa cahan ra Isaías, ra cuvi ndusu yuhu Nyoo, tsacuenda ra Jesús tahan tsanaha

15Tsa tsito ra Jesús tyin nducú ra naha tsi ra, quitara ican. Tan cuaha nyɨvɨ tsinyicun tsi ra. Tan maara janduvaha ra tsi tandɨhɨ ñi cuuhví. 16 Tan catyíra tsihin ñi tyin na ña catyi tuhun ñi yóo ra cuvíra. 17 Tacan cuvi tyin tacan cahan ra Isaías, ra cuvi ndusu yuhu Nyoo tahan tsanaha. Tan tyehen tyaara tuhun Nyoo:18Ra ihya cuví musu yu, ra tsa nacatsi vaha yu.Cuñí xaan yu tsi ra, tan sɨɨ xaan cuñí yu tsihin ra.Cua cuhva yu Tatyi Ii yu tsi ra.Tan cua jacoto ra tsi nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví,

nácaa cua janduvaha yu tsi ñi nuu yu.19Tan ña cua cahan yuhu ra tan ndi ña cua cana tsaa

ra, tan ña cua cahan ñihi ra ityi cahnu.20 Tan ndi intuhun ndoo yacua, tan ña cua cahnu

ndɨhɨ ra.Tan ndi ña cua ndahva ndɨhɨ ra tiñuhu lihli nu caná

luxu yuhma.Nda cuanda coto tandɨhɨ nyɨvɨ tyin maa ra cuví ra

ndacá ñaha tsi ñi.21 Tan tandɨhɨ nyɨvɨ, tan cua cuita iñi ñi tsi ra.

Nu xaan iñi tsi ra Jesús catyí nahnu tyin tsihintunyee iñi nu ña vaha javahá ra tsa iyo

(Mr. 3.20-30; Lc. 11.14-23; 12.10)22 Tacan tan tsindaca nyɨvɨ tsi iin ra yɨhɨ tatyi ña

vaha nu nyií ra Jesús, cuaa ra tan ñɨɨhɨ ra. Tan raJesús janduvaha ra tsi ra. Tacan tan nacahan ra, tannanyehe ra. 23 Iyo xaan cuñí tandɨhɨ nyɨvɨ, tan catyíñi:

―¿A ñavin ra ihya cuví tata ra rey David? ―catyíñi.

24Tan cuhva tsa tsiñi ra fariseo naha ra tsa caahánñi, catyí ra naha:

―Tsihin tunyee iñi nu Beelzebú, nu cuví ityi nuutsihin nu ña vaha nahnu, tavá ra ihya tatyi ña vaha―catyí ra naha.

25Maa tyin ra Jesús tsitó ra tsa tsicá iñi ra naha,yacan cuenda catyí ra tsihin ra naha:

―Tatun ra ndacá ñaha naha ra tan cua natahvi ranaha, tan cua cañi tahan ra naha, tacan tan cundɨhɨ

tyiñu tsa ndacá ñaha ra naha. Tan tatun iin ñuu otandɨhɨ nyɨvɨ iin vehe tan cusɨɨn ñi, tacan tan cuatɨvɨ nu yucú ñi. 26 Tan tacan tucu tatun nu ña vahatan tava nu juvin ñi tahan maa nu, cuñí tsi catyityin ña iin ñi cuví nahnu, tan cundɨhɨ tunyee iñi tsaiyó tsi nahnu. 27 Tan nyooho catyí ndo tyin tsihintunyee iñi nu Beelzebú tavá yu tsi nu tatyi ña vahanahnu. Tun tsatyin tavá yu tsi nahnu tumaa cuhvacatyí ndo, yóo tsahá tunyee iñi tsi ra nyicun tsi ndotan tavá ra naha tsi nahnu. Maa ra naha cua cahantsa nditsa tsihin ndo, tyin nyooho soho xaan tsicáiñi ndo. 28 Yacan cuenda catyí yu tsihin ndo, tyinyuhu tavá yu tatyi ña vaha tsihin tunyee iñi Tatyi IiNyoo. Tan cuñí tsi catyi yacan tyin nditsa tyin tsatsaa cuhva ndacá ñaha Nyoo nu yucú ndo.

29 ’Tan ¿yóo cuví quɨhvɨ tsitsi vehe iin ra xaan, tanquihin nyaa ra ndaha tyiñu ra? Yoñi. Maa tyin tatuncuhñi jihna ra tsi ra can, tacan tan cuví quihin nyaara tandɨhɨ tsa iyó tsi ra.

30 ’Nyɨvɨ tsa ña nyaá tumañi iñi tsihin yu, ñi xaaniñi tsi yu cuví ñi. Ñi tsa ña jatyinyeé tsi yu tsa caahányu tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ, cuñí tsi catyi tyin ñatsahá ñi tsa coto nyɨvɨ tuhun caahán yu.

31 ’Yacan cuenda catyí yu tsihin ndo tyin Nyoojahá ra tucahnu iñi cuatyi nyɨvɨ, tan tsihin náa tsaña vaha caahán ñi, maa tyin tatun cua cahan ñindavaha ñi sɨquɨ Tatyi Ii Nyoo, yacan nditsa, ña cuajaha Nyoo tucahnu iñi tsi ñi. 32 Tan yóo nyɨvɨ tsacaahán tsa ndavaha ñi sɨquɨ yuhu Rayɨɨ tsa queenda gloria, Nyoo cua jaha ra tucahnu iñi tsi ñi tsacuenda can. Maa tyin nyɨvɨ tsa caahán tsa ndavahañi sɨquɨ Tatyi Ii Nyoo, ña cua coo tucahnu iñi tsi ñitsa cuenda cuatyi can, ndi ñuu ñayɨvɨ ihya, tan ndiinga ñuu ñayɨvɨ tsa cua coo.

Tsihin tsa javahá nyɨvɨ tan nacoto yo tsi ñi tatunvaha ñi a ña vaha ñi

(Lc. 6.43-45)33 ’Iin yutun vaha tsahá tun tsɨtɨ vaha. Tan iin

yutun ña vaha tsahá tun tsɨtɨ ña vaha. Nacotóyo tatun yutun vaha cuví tun tsa cuenda tsɨtɨ tun.34 ¡Nyooho, nyɨvɨ caquiñi tumaa tata coo xaan cuvíndo! ¿Nacaa cuví quitá tsa vaha yuhu ndo, tan nyɨvɨcaquiñi cuví ndo? Tyin tsa quitá tsitsi añima yo,yacan caahán yo. 35Nyɨvɨ vaha, vaha caahán ñi tyinyɨhɨ tsa vaha añimañi. Tannyɨvɨ caquiñi, tsa caquiñicaahánñi, tyin tsa caquiñi yɨhɨ tsitsi añimañi. 36Tanyuhu catyí yu tsihin ndo tyin quɨvɨ cua tatsi tuñiNyoo tsi tandɨhɨ nyɨvɨ, cua cuhva cuenda ñi tandɨhɨtuhun tsa ña vaha cahan ñi. 37 Tyin tsa cuenda tsacaahán ndo, tan cua catyi Nyoo tun vaha ndo o ñavaha ndo.

Nyɨvɨ ña vaha, tsa iyo ñi cuñí ñi nyehe ñi(Mr. 8.12; Lc. 11.29-32)

38 Tacan tan juhva ra fariseo tan ra maestrocuenda ley vehe ñuhu catyí ra naha tsihin ra Jesús:

―Maestro, cuñí ndi tyin javaha un iin tsa iyo tyintacan tan coto ndi tun Sehe Nyoo cuví tsi un.

39 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Nyɨvɨ ña vaha tan nyɨvɨ tsa nyicún inga nyoo

cuñí ñi nyeheñi tsa iyo. Maa tyin ña cuanyeheñi tsaiyo, intuhun ñi tsa cua nyehe ñi, tumaa tsa javahaNyoo tsihin ra Jonás ra cuvi ndusu yuhu ra tahantsanaha. 40 Tyin tumaa tsinyii ra Jonás tsitsi tyaca

Page 17: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 12:41 14 San Mateo 13:17cahnu uñi quɨvɨ tan uñi tsacuaa, tacan cua cunyiiyuhu Rayɨɨ tsa quee nda gloria tsitsi ñuhu uñi quɨvɨtan uñi tsacuaa. 41 Tan quɨvɨ cua tatsi tuñi Nyoo tsitandɨhɨ nyɨvɨ, cua nduvita nyɨvɨ tsicoo ñuu Nínivetahan tsanaha tan cua catyi ñi na tatsi tuñi Nyoo tsinyooho nyɨvɨ tsa iyó vityin. Tan cua catyi ñi tyincua cunaa ndo, tyin maa ñi tsa cuví ñi ñuu Nínive,nasama ñi cuhva iyó ñi quɨvɨ cahan ra Jonás tuhunNyoo tsihin ñi. Tan ihya nyií ra cahnu ca cuví tanñavin ca ra Jonás. [Tanña cuñí ndo tyaa sohondo tsacaahányu.] 42Tan tacan tucuñaha tsa tsindaca ñahaityi Sur, cua nduvita ña quɨvɨ cua cutuñi nyɨvɨ tancua catyi ña tyin cua cunaa nyooho nyɨvɨ iyó vityin,tyin maa ña, vasu cañi ñuu ña maa tyin quitsi ña,quitsi tyaa soho ña tsa nyityi tsa cahan ra Salomón.Tan vityin cahnu ca ra caahán tsihin ndo tan ñavinca ra Salomón.

Nu caahán ra Jesús tsihin yo nácaa quɨhvɨ nu tatyiña vaha añima yo inga tsaha tatun naa iñi yo tsiNyoo

(Lc. 11.24-26)43 ’Tatun iin nu tatyi ña vaha quita nu tsitsi añima

iin nyɨvɨ, tsicá nuu nu ñuhu ityi, nanducú nu iin nuquitatu nu. Tan ña nañihi maa nu nu quitatu nu.Tacan tan tsicá iñi nu: 44“Cunuhu yu nda vehe yu nuquee yu.” Tacan tan cuahánnyico nu añimanu queenu. Tan nyehe nu tyin ndɨɨ xaan, tan yoñi iyó, tan sɨɨxaan caá. 45 Tacan tan cua quihin nu utsa taahan catatyi ña vaha, tsa yaha ca caquiñi tan ñavin ca maanu. Tacan tan iin caa ñi quɨhvɨ tandɨhɨ tatyi ña vahacan añima ñi can. Yacan cuenda, yaha ca ndasɨ cuacoo ñi tan ñavin ca tsa ndi cumañi ca quita nu. Tantacan cua cuvi tsi nyɨvɨ quiñi iyó ―catyí ra Jesús.

Nu tsaha cuenda ra Jesús tyin tumaa cuví yañi ra,tan tumaa cuví sɨhɨ ra, cuví tsi nyɨvɨ tsa javahá cuhvacuñí Nyoo

(Mr. 3.31-35; Lc. 8.19-21)46Ndi caahán ca ra Jesús tsihin nyɨvɨ, tan tsaa sɨhɨ

ra tan yañi ra, tan nyecú ñi ityi tsata vehe, tan cuñíñi cahan ñi tsihin ra. 47Tacan tan jacoto iin ra tsi raJesús, tan catyí ra:

―Sɨhɨ un tsihin ra yañi un naha ra nyecú ñi tsatavehe. Tan cuñí ñi cahan ñi tsihin un.

48 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra tsihin ra can:―¿Yóo cuví sɨhɨ yu tan yóo cuví yañi yu? ―catyí

ra.49 Tacan tan janaha ndaha ra nu nyecú ra tsicá

tsihin ra, tan catyí ra:―Ra ihya naha ra cuví sɨhɨ yu tan yañi yu. 50Tyin

tandɨhɨ nyɨvɨ tsa javahá cuhva cuñí Jutu yu, ra nyaágloría, juvin ñi can cuví yañi yu, tan cuhva yu, tansɨhɨ yu ―catyí ra Jesús.

13Nu caahán ra Jesús tyin tumaa iin ra tatsí, tacan

cuví ra caahán tuhun Nyoo(Mr. 4.1-9; Lc. 8.4-8)

1 Quɨvɨ can quita ra Jesús vehe nu nyií ra tancuahán ra, tsicunyaa ra yuhumiñi. 2Tan cuaha xaannyɨvɨ ndu iin nu nyaá ra, yacan cuenda quɨhvɨ ratsitsi iin yutun ndoo tan tsinyaa ra. Tan tandɨhɨnyɨvɨ ndoo ñi yuhu ndutya. 3 Tacan tan quitsaha

jacuahá ra tsi ñi tan caahán ra tsihin ñi tsihin iincuhva, tan catyí ra:

―Quita iin ra vehe ra. Cuahán ra nu iyó tyiñujahá ra, cuatatsí ra tsɨtɨ trigu ra. 4Tan cuhva tsa quɨtɨ ra tsɨtɨ can, cucoyo juhva tsi yuhu ityi. Tan quitsi saatan tsatsi tɨ tsɨtɨ can. 5 Tan juhva ca tsɨtɨ can cucoyotyañu yuu nu ña cuaha nyahyu yɨhɨ. Tan ican canatsɨtɨ can tsa numi ñi tyin ña cuahanyahyu yɨhɨ tyañuyuu can. 6Maa tyin cuhva tsa cana ñicanyii, numi ñina ityi tsi, tyin ña cunu yɨhɨ yoho tsaha tsi. 7 Juhva catsɨtɨ can cucoyo tyañu iñu. Tan quɨvɨ cana trigu cantsahnu tsi iin caa ñi tsihin iñu can, tan iñu can numixaan ca tsahnu tsi tan tsahñi tsi trigu can. 8 Maatyin juhva ca tsɨtɨ can cucoyo nu ñuhu vaha. Tanquɨvɨ tsahnu tsi, vaha xaan tsaha tsi tsɨtɨ. Tyin tsaiin tsɨtɨ can, cientu tsɨtɨ quita tsihin tsi. Tan ingatsɨtɨ can, uñi xico, tan inga tsi oco utsi tsɨtɨ tsaha tsi.9 ¡Tatun nyaá soho ndo, tyaa soho ndo tuhun caahányu! ―catyí ra Jesús.

Nu catyí tuhun ra Jesús nacuenda jacuahá ra tsinyɨvɨ tan ña catyí tuhun catsi ra tsihin ñi

(Mr. 4.10-12; Lc. 8.9-10)10 Tacan tan natuhva ra tsicá tsihin ra Jesús, tan

tsica tuhun ra naha tsi ra, tan catyí ra naha:―¿Nacuenda tyin tsihin cuhva ñi jacuahá un tsi

nyɨvɨ, tan ña catyí tuhun catsi un tsihin ñi? ―catyíra naha.

11 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Tsi nyooho jacotó Nyoo tuhun xeehe, cuhva

ndacá ñaha ra, maa tyin nyɨvɨ ihya ña cuví coto ñitsa tsaha Nyoo tsi nyooho. 12 Tyin tandɨhɨ nyɨvɨ tsacutuñí iñi tsa caahán yu tan javahá ñi, cuaha ca cuacutuñi iñi ñi. Tan nyɨvɨ tsa ña cutuñí iñi, tan ña cuñíñi javaha ñi, cua quihin nyaa ndɨhɨ yu tsa luxu ñi tsatsitó ñi. 13 Yacan cuenda caahán yu tsihin ñi tsihincuhva, tyin nyehé ñi tan cuví tsi tumaa tsa ña nyehéñi. Tsiñí ñi maa tyin ña cutuñí iñi ñi, tumaa tsa ñatsiñí ñi cuví can. 14Tyin tacan tan cundaa tsa cahanra Isaías ra cuví ndusu yuhu Nyoo tahan tsanaha,tan catyí ra:Tsa nditsa tyin nyooho tsiñí ndo tuhun yu, maa tyin

ña cutuñí iñi ndo.Cua nyehe ndo tsa javahá yu, tan ña cua cutuñi iñi

ndo.15 Tyin tsa ndundava xaan añima nyɨvɨ ihya,tan ña catsi vaha tsiñí ñi.tan ndasɨ tinuu ñi,na ña cua nyehe ñi tsihin tinuu ñi,tan ña cua cuñi ñi tsihin soho ñi.Tan ndi ña cua cutuñi iñi ñi tsihin añima ñi.Tan ndi ña cua nanducu ñi tsi yu, na janduvaha yu

tsi ñi.16 ’Maa tyin sɨɨ xaan cuví tsi nyooho, tyin nyehé

ndo tsihin tinuu ndo, tan tsiñí ndo tsihin soho ndo.17 Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tyin cuaha xaan racuvi ndusu yuhu Nyoo tan cuaha xaan nyɨvɨ vaha,cuñi ñi nyehe ñi tsa nyehé nyooho tsa javahá yu,maa tyin ña nyehe ñi. Tan cuñi ñi tyaa soho ñitandɨhɨ tsa tsiñí nyooho vityin, maa tyin ña tsiñi ñi.

Nu catyí tuhun ra Jesús tsa cuñí tsi catyí cuhva tsacahan ra tsihin nyɨvɨ tsa cuenda ra tatsi can

(Mr. 4.13-20; Lc. 8.11-15)

Page 18: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 13:18 15 San Mateo 13:4418 ’Tyaa soho ndo tsa cuñí tsi catyi cuhva tsa

cahan yu tsa cuenda ra tsa tatsí tsɨtɨ trigu can:19 Nyɨvɨ tsa tsiñí tuhun nácaa cuñí Nyoo cundacañaha ra añima ñi, tan ña cutuñí iñi ñi, cuví ñi tumaanu cucoyo tsɨtɨ trigu yuhu ityi. Tan quitsi nu ña vahatan quihin nyaa nu tuhun Nyoo tsa iyó añima ñi.20 Tan tumaa nu cucoyo tsɨtɨ can tyañu yuu, juvinñi nyɨvɨ tsa tsiñí tuhun Nyoo cuví can. Tan sɨɨ xaannaquihin vaha ñi itsi juhva ñi quɨvɨ. 21 Tyin nduveñuhu cunu ican, yacan cuenda cana tsɨtɨ can, maatyin ña cuví cuhun yoho tsi. Tan tacan cuví nyɨvɨcan. Juhva ñi quɨvɨ tsinú iñi ñi. Maa tyin quɨvɨ tsaquitsahá nyehe ñi tundoho, tan caahán ndasɨ nyɨvɨtsata ñi tsa cuenda tuhun Nyoo, tacan tan jandɨhɨ ñi tsa tsinú iñi ñi. 22 Tan tumaa nu cucoyo tsɨtɨ cantsitsi iñu, juvin ñi nyɨvɨ tsa tsiñí tuhun Nyoo cuvícan. Tsiñí ñi, maa tyin ña cuñí ñi javaha ñi tumaatsiñí ñi. Tyin tyaá xaan ca iñi ñi tundoho ñayɨvɨ tanñavin ca tuhun Nyoo. Tan nyiyo ca iñi ñi tsa cuca.Tan tandɨhɨ tuhun can jatyañú tsi tsi ñi, tan cuví ñitumaa yutun tsa ña tsahá tsɨtɨ. 23 Tan ñuhu vahanu cucoyo tsɨtɨ can, yacan cuví inga nyɨvɨ tsa tsiñítuhun Nyoo, tan cutuñí iñi ñi, tan javahá ñi tandɨhɨtuhun caahán ra. Yɨhɨ ñi cuví ñi tumaa tsɨtɨ tsa canatan tsaha tsi iin cientu tsɨtɨ, tan inga ñi cuví ñi tumaatsɨtɨ tsa tsahá uñi xico, o tumaa tsɨtɨ tsa tsahá ocoutsi tsɨtɨ intuhun intuhun.

Nu caahán ra Jesús nácaa cuahán tuhun trigu tancuhu ña vaha

24 Tan cahan tucu ra Jesús inga cuhva ihya tsihinñi; tan catyí ra:

―Tsa ndacá ñaha Nyoo tsi nyɨvɨ cuví tsi tumaaiin ra tsa tatsi tsɨtɨ trigu nu ñuhu ra. 25 Tan cuhvatsa quixí tandɨhɨ ra jahá tyiñu naha ra, quɨhvɨ iinra xaan iñi tsi ra jatsii can, tan quɨtɨ ra tsɨtɨ cuhuña vaha, tan cuahán ra. 26 Tan quɨvɨ cana tsɨtɨ trigucan, tan cana yoco tsi, cana ndɨhɨ tucu cuhu ña vahacan. 27Tacan tan ra cuvímusu cannaha ra, tsahan ranaha tsicatyi tuhun ra naha tsihin tsitoho ra naha:“Tata, maa ñi tsɨtɨ trigu tatsi ndi, ¿tan nacuendatyin cana cuhu ña vaha can?” catyí ra naha. 28 Tannacahan ra can tan catyi ra: “Iyó iin ra xaan iñi tsi yujavaha tsehe, tun cuvi.” Tacan tan musu can, catyíra naha tsihin tsitoho ra: “¿A cuñí un tyin cuhunndi tan tuhun ndi cuhu ña vaha can?” 29Tan tsitohora naha catyí ra: “Ña tuhun ndo, tyin coto tuhunndɨhɨ ndo trigu can. 30 Jaña ndo, na cuahnu maa tsiiin caa ñi tsihin trigu can, tatun tsa tsitsa tsi, tacantan cua tava tyiñu yu na tuhun jihna ra naha cuhuña vaha can, tan cuhñi ra naha cuenda jucun, tancahmi ra naha. Tan yaha can tan natyihi vaha ranaha tsa vaha can tsitsi yaca yu.”

Nu caahán ra Jesús tyin tumaa tsɨtɨ mostaza cuvítsa ndacá ñaha Nyoo tsi yo

(Mr. 4.30-32; Lc. 13.18-19)31Tacan tan cahan ra Jesús inga cuhva ihya tsihin

ñi tan catyí ra:―Tsa ndacá ñahaNyoo tsi nyɨvɨ cuví tsi tumaa iin

tsɨtɨ mostaza tsa tatsi iin ra nu ñuhu ra. 32 Tyin tsɨtɨcan lihli ñi tsi tan ñavin ca tandɨhɨ ca tsɨtɨ. Maa tyinquɨvɨ tsahnu tsi cuví tsi iin yutun. Tan quitsi saa, tanjavahá tɨ taca tɨ soco tun ―catyí ra Jesús.

Nucaahán ra Jesús tyin tumaa yutsan iya tacan cuvítsa ndacá ñaha Nyoo tsi yo

(Lc. 13.20-21)33Tan cahan ra Jesús inga cuhva ihya tsihin ñi tan

catyí ra:―Tsa ndacá ñaha Nyoo tsi nyɨvɨ cuví tsi tumaa

yutsan iya tsa nasaca nuu iin ñaha tsihin uñi jahmayutyi paan. Tyin tumaa ndaá tandɨhɨ yutsan paancan jahá tsa luxu ñi yutsan iya can, tacan cuví tsandacá ñaha Nyoo tsi yo ―catyí ra.

Nu catyi tuhun ra Jesús nacuenda jacuahá ra tsinyɨvɨ tsihin cuhva

(Mr. 4.33-34)34 Tandɨhɨ tuhun can cahan ra Jesús tsihin nyɨvɨ

tsihin cuhva. Tan tandɨhɨ tsa cahan ra tsihin ñi ñacahan catsi maa ra, maa ñi maa tsihin cuhva cahanra. 35 Tacan cuvi tyin tacan tan cundaa tsa cahanJutu Mañi yo tsihin yuhu ra cuvi ndusu yuhu ratahan tsanaha tan tyaa ra tyehen:Tsihin cuhva cua cahan yu tsihin nyɨvɨ.Cua cahan yu tsihin ñi tuhun tsa yɨhɨ xeehe nda

cuanda tsa javaha Nyoo ñuhu ñayɨvɨ.Nu caahán ra Jesús náa cuñí tsi catyí cuhu ña vaha

tsa caná tsihin tsɨtɨ trigu can36Tacan tan jacunuhu ra Jesús tsi nyɨvɨ, tan quɨhvɨ

ra tsitsi vehe nu nyií ra. Tan natuhva ra tsicá tsihinra nu nyaá ra, tan catyí ra naha tsihin ra:

―Catyi tuhun tsihin ndi náa cuñí tsi catyi tsacahan un tsihin nyɨvɨ tsa cuenda cuhu ña vaha tantrigu can.

37Tacan tan quitsaha catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Ra tsa tatsi tsɨtɨ trigu can cuví yuhu Rayɨɨ tsa

quee nda gloria. 38 Tan ñuhu can cuví nyɨvɨ iyó nuñuhu ñayɨvɨ. Tan tsɨtɨ trigu can cuví nyɨvɨ tsa ndacáñaha Nyoo. Tan cuhu ña vaha can cuví nyɨvɨ tsanyicún tsi nu ña vaha. 39 Tan nu tsa tatsi cuhu ñavaha can, nu ican cuví nu ña vaha juvin ñi nu tsaxaan iñi tsi yu. Tan quɨvɨ cua naquihin yu tyiñujahá yu, yacan cuñí tsi catyí quɨvɨ cua cundɨhɨ ñuhuñayɨvɨ. Tan ra tsa cua naquihin tsɨtɨ can, cuví raángel naha ra. 40Tumaa jataca ra naha cuhu ña vahacan tyin cayu tsi, tacan cua cuvi quɨvɨ cua cundɨhɨñayɨvɨ. 41Yuhu Rayɨɨ tsa quee nda gloria cua jaquitsiyu ángel tan jataca ra naha tsi nyɨvɨ natyuhu tsi inganyɨvɨ na javaha ñi tsa ña vaha tan inga nyɨvɨ tsa iyócuatyi. 42 Tan cua tyihi ra naha tsi ñi tsitsi ono nucayú ñuhu. Tan ican cua vacu tsaa ñi tan cahyu ñacua cuvi nuhu ñi. 43Nyooho tan nyɨvɨ javahá cuhvacuñí Nyoo cua quituvi ndo nuu Jutu yo. Tan cuacuvi ndo tumaa tsa nditsin ñuhu ñicanyii, nu ndacáñaha Jutu yo. Tatun iyó soho ndo, tyaa soho ndo tsacaahán yu.

Xuhun cuaan tsa yɨhɨ xeehe44 ’Tsa ndacá ñaha Nyoo tsi nyɨvɨ cuví tsi tumaa

xuhun cuaan tsa yɨhɨ xeehe tsitsi ñuhu. Tan iin ranañihi ra xuhun cuaan can, tan tyihi xeehe nyico rainga tsaha, tan sɨɨ xaan cuñí ra cuanuhu ra tan xicora tandɨhɨ tsa iyó tsi ra. Tacan tan jata ra ñuhu nuyɨhɨ xeehe xuhun cuaan can.

Iin cuhva tsa cahan ra Jesús cuenda iin yuu xiñu tsayahvi xaan nyaá

Page 19: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 13:45 16 San Mateo 14:2045 ’Tan tsa ndacá ñaha Nyoo tsi nyɨvɨ, cuví tucu

tsi tumaa iin ra najatá yuu xiñu tan naxicó nyicora, 46 tan tsa ñihi ra iin tsa yahví xaan nyaá, xico ratandɨhɨ maa tsa cumi ra, tan jata ra yuu xiñu vahacan.

Nu caahán ra Jesús iin cuhva cuenda traya47 ’Tan juvin ñi cuví tucu tsa ndacá ñaha Nyoo tsi

nyɨvɨ tumaa iin traya tsa cañí ra naha nu ndutyañuhu, tan ñihí ra naha tandɨhɨ nuu tyaca. 48 Tantsa tsitu traya can tsihin tyaca, tavá ra naha trayacan nu ityi. Tan ican nacatsí ra naha tsi tɨ, naquihínvaha ra naha quɨtɨ vaha tsitsi iin tyica, tan javitá ranaha quɨtɨ ña vaha can. 49 Tan tacan cua cuvi quɨvɨnaa ñayɨvɨ, cua quitsi ángel, quitsi tava sɨɨn ra nahatsi nyɨvɨ vaha tan nyɨvɨ ña vaha. 50 Tan cua tyihi ranaha tsi nyɨvɨ ña vaha can anyaya nu cayú ñuhu, nucua vacu tsaa ñi tan cahyu ña cua cuvi nuhu ñi.

Nu caahán ra Jesús tyin vaha tuhun tsahnu Nyootan tuhun tsaa Nyoo

51 Tacan tan ra Jesús tsica tuhun ra tsi ra tsicátsihin ra, tan catyí ra tsihin ra naha:

―¿A cutuñi iñi ndo tandɨhɨ tsa cahan yu?Tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Cutuñi iñi ndi, Jutu Mañi yu.52 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Iin ra cuví maestro cuenda ley tsa tsitó maa

ra tuhun tsahnu tan tatun cua coto ndɨhɨ ra nácaandacá ñaha Nyoo tsihin tandɨhɨ tuhun tsaa tsacaahán yu, cua cuvi ra tumaa iin ra jatsii vehe tancua jacuaha ra nduvi taahan tuhun vaha can tsinyɨvɨ ―catyí ra Jesús.

Nu tsinuhu ra Jesús ñuu Nazaret nu tsahnu ra(Mr. 6.1-6; Lc. 4.16-30)

53Tsa ndɨhɨ cahan ra Jesús cuhva ihya tan quita racuahán ra. 54Tan tsaa nyico ra ñuu ra. Tan quitsahajacuahá ra tsitsi vehe ñuhu ñuu can. Tan iyo cuñínyɨvɨ tan catyí ñi:

―¿Nu maa tahan cutuhva ra ihya tsa tsitó xaanra? ¿Tan nácaa cuví javaha ra tsa iyo? 55 Tyin sehera tahví yutun can cuví tsi ra. Tan ñaMaría cuví sɨhɨra. Tan yañi ra cuví tsi ra Jacobo, ra José, ra Simóntan ra Judas. 56 Tan cuhva ra iyó tucu ñi ityi nu iyóyo. Tun tacan, ¿numaa tahan cutuhva ra tandɨhɨ tsatsitó ra? ―catyí ñi.

57 Tan yacan cuenda ña cuñí ñi tyaa yahvi ñi tsira. Maa tyin ra Jesús catyí ra tsihin ñi:

―Tandɨhɨ nyɨvɨ tandɨhɨ ñi ityi jahá ñi tsa ñayɨvɨtsi ra ndusu yuhu Nyoo, maa tyin nyɨvɨ ñuu ra ñatyaá yahvi ñi tsi ra tan ndi nyɨvɨ vehe ra ―catyí raJesús.

58Tanña cuaha tsa iyo javaha ra ñuu ra tsa cuendatyin ña tsinú iñi ñi tsi ra.

14Nu catyí tsi nácaa tsihi ra Juan, ra jacoondutya tsi

nyɨvɨ(Mr. 6.14-29; Lc. 9.7-9)

1Quɨvɨ can ra Herodes, ra ndacá ñaha nɨcahnu nucuví Galilea, ñihi tuhun ra tsa javahá ra Jesús. 2 Tancatyí ra tsihin ra yucú tsihin ra:

―Ra ican cuví ra Juan, ra jacoondutya tsi nyɨvɨ, ratsa tsihi tan vityin nandoto nyico ra. Yacan cuendaiyó tunyee iñi tsi ra tsa javahá ra tsa iyo.

3-4 Tacan catyi ra tyin juvin ñi maa ra tava tyiñutyin tɨɨn ra naha tsi ra Juan. Tan cuhñi ra naha tsira tsihin cadena, tan tyihi ra naha tsi ra vehe caa.Tacan javaha ra Herodes tyin xaan cuñí ra tyin catyi ra Juan tyin ña vaha tsa cumí ra tsi ña Herodías tyinña ican cuví ñasɨɨhɨ ra Felipe, yañi ra.

5 Yacan cuenda ra Herodes cuñi ra cahñi ra tsira Juan, maa tyin yuuhví ra tsi nyɨvɨ, tyin tandɨhɨñi tsinú iñi ñi tyin ra Juan, ndusu yuhu Nyoo cuvíra. 6 Tan iin quɨvɨ iyó vico ra Herodes, tan sehe ñaHerodías quitsaha tsañí ña yaa nu yucú ñi vico can.Tan tahan xaan iñi ra Herodes. 7 Tan catyí ra:

―Naha Nyoo tyin cua cuhva yu náa cua ndacanñaha tyuvaa ihya tsi yu ―catyí ra Herodes.

8 Tacan tan natyuhu sɨhɨ ña tsi ña, na cahan ñatsihin ra Herodes. Tacan tan catyí ña tyehen tsihinra:

―Cuhva jiñi ra Juan, ra jacoondutyá tsi nyɨvɨ, tsiyu nu iin coho ―catyi ña.

9 Tsa tsiñi ra rey Herodes tsa cahan ña, nducui-ihya cuñí ra. Maa tyin tsa cuenda tsa cahan ra tyintandɨhɨ tsa cua ndacan ña tan cua cuhva ra, yacancuenda ña cuvi jandaví ñaha ra tyin tandɨhɨ nyɨvɨyucú vico can tan tsiñi ñi tsa cahan ra. Yacan cuendatava tyiñu ra na cuhva ra naha jiñi ra Juan tsi ñanu iin coho. 10 Tan tava tyiñu ra na cucahnya ranaha jucun ra Juan nu nyií ra vehe caa. 11Tacan tantsindaca ra naha jiñi ra Juan tsi ña, nyií tsi nu iincoho. Tan tsaha ra naha tsi ñaha tyuvaa can. Tanmaa ña nacuhva cuenda ña tsi sɨhɨ ña.

12Tacan tan tsaa ra nyicun tsi ra Juan naha ra tannaquihin ra naha cuñu ñuhu ra, tan tyihi ra nahatsitsi ñuhu. Yaha can tan tsahan ra naha tsijacotora naha tsi ra Jesús.

Nu jacatsi ra Jesús tsi uhun mil rayɨɨ(Mr. 6.30-44; Lc. 9.10-17; Jn. 6.1-14)

13Tsa tsito ra Jesús tsa tahan ra Juan, quihin ra iinyutun ndoo, tan cuahán intuhun ñi maa ra nu taxincaa. Tan tsa tsito nyɨvɨ, quita ñi ñuu ñi, tan cuahántsihin tsaha ñi nu nyií ra. 14 Tsa quita ra Jesús tsitsiyutun ndoo can, tan nyehe ra tyin cuaha xaan nyɨvɨnyicún tsi ra. Tan cundaahvi iñi ra nyehe ra tsi ñi.Tan janduvaha ra tsi nyɨvɨ cuuhví tsa tsaa tsihin ñi.15Tan tsa cuñí cuaa, tacan tannatuhva ra tsicá tsihinra Jesús nu nyaá ra, tan catyí ra naha tsihin ra:

―Tsa cueñi xaan, tan yoñi nyɨvɨ iyó yatyin ñiihya. Yacan cuenda vaha ca cahan un tsihin nyɨvɨihya na cunuhu ñi nda ñuu cujata ñi tsa catsi ñi―catyí ra naha tsihin ra Jesús.

16 Tan ra Jesús catyí ra:―Nduve náa nducu ñi cuhun ñi. Cuhva nyooho

tsa catsi ñi.17 Tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Nduve maa náa iyó ihya. Uhun taahan ñi paan,

tan uvi taahan ñi tyaca iyó.18 Tan catyí ra Jesús:―Ndaca ndo can tsi yu.19 Tacan tan catyí ra tsihin nyɨvɨ tyin na cunyecu

ñi nu cuhu can. Yaha tsa tsinyecu ñi tan quihin rauhun taahan paan can, tan nduvi tyaca can. Tannanyehe ndaa ra ityi sɨquɨ, tan nacuhva ra tyahvinyoo tsi Nyoo tan tsahnu cuatyi ra paan can. Tantsaha ra tsi ra tsicá tsihin ra, na tsatsa ra naha tsinyɨvɨ can. 20 Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsatsi ñi tan ndaha

Page 20: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 14:21 17 San Mateo 15:18vaha iñi ñi. Yaha can tan ndoo ca tsa ñahñu, tanjacutu ra naha utsi uvi tyica tsihin tsa ñahñu ican.21 Tan tsa tandɨhɨ ñi tsa tsatsi can, quita maa tumaauhun mil tsa maa ñi maa rayɨɨ. Tan sɨɨn maa ñiñahatan tsa nyihi.

Nu tsicá ra Jesús nu ndutya(Mr. 6.45-52; Jn. 6.16-21)

22 Tsa yaha can tan catyí ra Jesús tsihin ra tsicátsihin ra, na quɨhvɨ ra naha tsitsi yutun ndoo, tanna yaha sava ra naha numiñi can tan cuhun ra nahainga tsiyo. Tan tsitsi tsa cuahán ra can naha ra, raJesús ndoo ra tan catyí ra tsihin nyɨvɨ tyin na cuhunñi. 23 Tsa yaha tsa jacunuhu ra tsi ñi, tan ndaa rayucu can cua ndacan tahvi intuhun ñi maa ra tsiNyoo. Maa tyin tsitsi tsa nyií ra can tan cuaa. 24Tantsitsi tsa tsicán tahvi ra tsi Nyoo, yutun ndoo can tsacuahán cuii tsi nda mahñu miñi. Tan ndutya miñican cañí tsi tsi yutun ndoo can tsa cuenda tyin ñihixaan yɨhɨ tatyi nu cuahán ra naha. 25 Tan tsa cuatuvi cuahán ndɨhɨ ra Jesús nu cuahán ra naha tsihinyutun ndoo can, tan tsicá tsihin tsaha ra cuahán ranu ndutya. 26 Tan cuhva tsa nyehe ra naha tsi ra,tsicá ra nu ndutya can, nayuhvi xaan ra naha. Tancaná tsaa ra naha, tan catyí ra naha:

―¡Jihna ndo xin. Tatyi vatsí can!27 Maa tyin nacahan ra Jesús tsihin ra naha, tan

catyí ra:―¡Ña nayuhvi ndo tyin maa yu cuví! ―catyí ra.28 Tacan tan nacahan ra Pedro tan catyí ra:―Jutu Mañi yu, tatun maa un vatsí juvin, cuhva

tsa quitsi ndɨhɨ yu nu vatsí un.29 Tan ra Jesús catyí ra tsihin ra:―Naha jiin.Tacan tan quita ra Pedro tsitsi yutun ndoo can,

tan quitsaha tsicá ra nu ndutya tan cuahán ra ndanu vatsí ra Jesús. 30 Maa tyin cuhva tsa tuvi iñi ratyin ñihi xaan quitsaha yɨhɨ tatyi, nayuhvi xaan ra,tacan tan quitsaha cuñí nyee ra, tan quitsaha canátsaa ra tan catyí ra:

―¡Jacacu tsi yu, Jutu Mañi yu!31 Tan iin yaha ñi tɨɨn ra Jesús ndaha ra, tan catyí

ra tsihin ra:―¿Nacuenda tsa nayuhvi un, yooho tsa luxuxaan

tsinú iñi tsi yu? ―catyí ra Jesús tsihin ra.32 Tan cuhva tsa quɨhvɨ ra naha tsitsi yutun ndoo

can, cutaxin tatyi can. 33 Tacan tan ra yucú tsitsiyutun ndoo can tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra naha nuu ra Jesús,tan catyí ra naha tsihin ra:

―Nditsa nditsa tyin Sehe Nyoo cuví tsi yooho―catyí ra naha.

Nu janduvaha ra Jesús tsi nyɨvɨ cuuhví tsa iyóGenesaret

(Mr. 6.53-56)34 Tsa yaha sava ra naha miñi can, tsaa ra naha

ñuhu Genesaret. 35 Tan cuhva tsa nacoto nyɨvɨ iyóican tsi ra Jesús tyin juvin ra cuví, jacoto ñi tsitandɨhɨ nyɨvɨ iyó tanɨɨ cahnu can. Tan tsindacañi tandɨhɨ nyɨvɨ cuuhví nu nyií ra. 36 Tan caahánndaahvi ñi tsihin ra, na cuhva ra tsa tɨɨn ñi vasu luxujahma ra. Tan tandɨhɨ ñi tsa tɨɨn jahma ra, nduvahañi.

15Tsa jatɨvɨ tsi nyɨvɨ nuu Nyoo(Mr. 7.1-23)

1 Tacan tan juhva ra cuví fariseo tan ra cuvímaestro cuenda ley vehe ñuhu quee ra naha ñuuJerusalén. Tan tsahan ra naha nu nyií ra Jesús tantsica tuhun ra naha tsi ra, tan catyí ra naha:

2―¿Nacuendaña javahá ra tsicá tsihin unnaha racuhva nacoo tsii tsaahnu yo?, tyin catyi ra ican nahara tyin iyó iin cuhva ndoo ndaha yo tsa ndi cumañica catsi yo, maa tyin ra tsicá tsihin un ña tyaá yahvira naha tuhun tsahnu can ―catyi ra naha.

3Tan tsica tuhun ra Jesús tsi ra naha, tan catyí ra:―¿Nacuenda tyaá yahvi xaan ca ndo tuhun

tsahnu tsa iyó ndo tan ña cuñí ndo tyaa yahvi ndotsa caahán Nyoo? 4 Tyin Nyoo catyí ra: “Tyaa yahvindo tsi jutu ndo tan tsi sɨhɨ ndo, tyin tandɨhɨ nyɨvɨtsa caahán ndavaha ñi sɨquɨ jutu ñi o sɨhɨ ñi, cuacúu ñi”, catyí Nyoo. 5 Maa tyin nyooho catyí ndotyin cuví catyi ndo tsihin jutu ndo o tsihin sɨhɨ ndotyehen: “Ña cuví jatyinyee yu tsi un tyin tsa tsahayu tandɨhɨ tsa iyó tsi yu tsi Nyoo.” 6 Tatun tsa catyi ndo yacan, ña cuñí tsi tsa jatyinyeendo tsi jutundootsi sɨhɨndo, catyí ndo. Tan yacan cuví tsa javahá ndovityin, tyaá tsiyo ndo tsa caahánNyoo tan tyaá yahvixaan ca ndo tuhun tsahnu tsa iyó ndo. 7 ¡Nyoohocuñí ndo tyin vaha xaan ndo, maa tyin ña nditsando! Nditsa tsa cahan ra Isaías, ra cuvi ndusu yuhuNyoo, sɨquɨ ndo jaha Nyoo. Tan catyí ra tyehen:8Nyɨvɨ ihya, jacahnú ñi tsi yu tsihin yuhu ñi.Maa tyin ñavin tsihin tsa nɨɨ iñi ñi.9Yacan cuenda nduve yahvi nyaá jacahnú ñi tsi yu.Tyin maa ñi tuhun caahán jacuahá ñi, tan ñavin

tuhun yu jacuahá ñi.Catyi ra Isaías tuhun ndo jaha Nyoo, catyí ra Jesústsihin ra ican naha ra.

10 Tacan tan cana ra Jesús tsi nyɨvɨ tan catyí ratsihin ñi:

―Tyaa soho ndo tsa caahán yu, tan nducu ndocuhva cutuñi iñi ndo. 11Tyin nyɨvɨ tsa tɨvɨ nuuNyoo,ñavin tsa quɨhvɨ yuhuñi jatɨvɨ tsi ñi. Tyin tɨvɨ ñi jahátsa quitá yuhu ñi.

12Tacan tannatuhva ra tsa tsicá tsihin ra Jesús tancatyí ra naha tsihin ra:

―¿A tsitó un? Ra fariseo naha ra ndasɨ xaan cuñíra naha tsa tsiñi ra naha tsa cahan un.

13 Tan maa ra Jesús nacahan ra tan catyí ra:―Tandɨhɨ yutun tsa ña tatsi Jutu yu, ra nyaá

gloria, cua tuhun ra nda cuanda yoho tun. 14 Jañando tsi ra fariseo naha ra tyin ra cuaa cuví ra naha,tan janahá ra naha ityi tsi inga ra cuaa. Tan tatuniin ra cuaa tan janahá ra ityi tsi inga ra cuaa, nduvitaahan ra naha cua nacava ra naha tsitsi yavi―catyíra Jesús.

15 Tacan tan quitsaha catyí ra Pedro tsihin raJesús:

―Catyi tuhun tsihin ndi náa cuñí tsi catyi tsacahan un nañi.

16 Tacan tan ra Jesús catyí ra tsihin ra naha:―Ndi nyooho tan ña cutuñí ndɨhɨ iñi ndo. 17 ¿A

ña cutuñí iñi ndo tyin tsa tsatsí yo, tsitsi yo cuahántsi? Yaha can tan cua quita nyico tsi. 18 Maa tyintuhun tsa quitá yuhu yo, tsitsi añima yo queé can

Page 21: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 15:19 18 San Mateo 16:7tan nyɨvɨ tɨvɨ ñi nuu Nyoo jahá tsa caahán ñi. 19Tyintsa caquiñi tsicá iñi ñi tsitsi añima ñi quitá can, tancuñí ñi cahñi ñi nyɨvɨ. Cuñi ñi suhu ñi. Yɨhɨ nyɨvɨcaahán ñi cuendu, o jacuñí nyaa ñi tsi inga ca nyɨvɨ.Yɨhɨ ra cuñí ra coo inga ñaha ra, o ñiñaha iyó yɨɨtsicá nuu ñi tsihin inga rayɨɨ. Yɨhɨ ra tsicoó ra tsihinñaha tan ña tindaha ra tsihin ña. Tan yɨhɨ rayɨɨquixí ra tsihin juvin ñi maa rayɨɨ. Tan ñiñaha yɨhɨ ñi quixí ñi tsihin juvin ñi maa ñaha. Tan tandɨhɨ camaa tsa caquiñi tsa javahá ñi tsihin cuñu ñuhu ñi.20 Yacan cuví tsa jatɨvɨ tsi nyɨvɨ nuu Nyoo. Tyin tsaña nacatyá ñi ndaha ñi tsa ndi cumañi ca catsi ñi, ñajatɨvɨ can tsi ñi ―catyí ra Jesús.

Nu tsinu iñi iin ñaha inga ñuu tsi ra Jesús(Mr. 7.24-30)

21 Quita ra Jesús ñuu can tan cuahán ra ityi ñuuTiro tan Sidón. 22 Tan ityi can iyó iin ñaha Canaán.Tan tsa nyehe ña tsi ra Jesús natuhva ña nu nyaá ratan caná tsaa ña tan catyí ña:

―Jutu Mañi yu, tata ra David, cundaahvi iñi tsiyu, tyin sehe yu yɨhɨ tatyi ña vaha tsi ña, tan nyehéxaan ña tundoho jahá nu―catyí ña tsihin ra Jesús.

23Maa tyin tumaa tsa ña tsiñi ñi ra Jesús jahá ratsi ra tan ña nacahan ra tsa iin yaha ñi. Tacan tannatuhva ra tsicá tsihin ra tan catyí ra naha tsihin ra:

―Cahan tsihin ña na cunuhu ña tyin utsan xaanyo tsa caná tsaa ña tsata yo.

24 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Vatsí yu jaha Nyoo ñuu Israel tyin naquihin

ndaahvi yu nyɨvɨ ñuu can tsa cuví ñi tumaa mbeetsa cuanaá. Tan tsa cuenda nyɨvɨ can vatsí yu.

25Tanñaha cannatuhva ña nunyaá ra tan tsicuɨñɨ tsɨtɨ ña nuu ra, tan catyí ña tsihin ra:

―Jutu Mañi yu, ¡jatyinyee tsi yu!26 Tan ra Jesús catyí ra tsihin ña:―Ña vaha tsa quihin nyaa yo paan yuhu sehe yo,

tan cuhva yo catsi ina ―catyí ra tsihin ña.27Maa tyin ña ndasɨ cuñí ña tsa cahan ra, tan catyí

ña tsihin ra:―Nditsa, Jutu Mañi yu. Maa tyin nda cuanda ina

tan tsatsí tɨ titsehe tsa cucoyo xuu mesa tsitoho tɨ―catyí ña.

28 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ña:―Yooho ñaha, tsinú xaan iñi un tsi yu. Na cuvi

maa cuhva tsicá iñi un.Tan juvin ñi cuhva can tan nduvaha sehe ña.Nu cuaha xaan nyɨvɨ cuuhví janduvaha ra Jesús

29 Tsa yaha yacan tan ra Jesús cuahán ra ityiyuhu miñi Galilea, tan ndaa ra iin jiñi yucu tan icantsinyaa ra. 30 Tan cuaha xaan nyɨvɨ cuahán ñi nunyaá ra cuandacá ñi nyɨvɨ cuuhví tyin janduvaha ratsi ñi. Yɨhɨ ñi coxo ñi, cuaa ñi, ñɨɨhɨ ñi, lundu ñi.Tan yɨhɨ ñi yɨhɨ inga ca nu cuehe tsi ñi. Tan tsaquinnyecu ñi tsi tandɨhɨ ñi cuuhví can nu nyaá ra Jesús.Tan janduvaha ra tsi ñi. 31 Tan iyo xaan cuñí nyɨvɨcan nyehé ñi tyin nacahan ñi ñɨɨhɨ tan nduvaha ñilundu, tan nacacá ñi coxo, tan nanyehé ñi cuaa. Tanquitsaha jacahnu xaan ñi tsi Nyoo ñi, tsa cuví ñinyɨvɨ Israel.

Nu tsahá ra Jesús tsa catsi cumi mil rayɨɨ(Mr. 8.1-10)

32Tacan tan cana ra Jesús tsi ra tsicá tsihin ra, tancatyí ra tsihin ra naha:

―Ndaahvi xaan cuñí yu nyehé yu tsi nyɨvɨ ihya,tyin tsa uñi quɨvɨ yucú ñi ihya tsihin yo, tan nduvenáa catsi ñi. Tan ña cuñí yu jacunuhu yu tsi ñiyuvehe ñi tyin ñaha ca catsi ñi, tan coto cúu naahañi ityi cuanuhú ñi ―catyí ra Jesús.

33 Tacan tan ra tsicá tsihin ra catyí ra naha tsihinra:

―¿Tan numaa cua ñihi yo tsa catsi nyɨvɨ cuahaihya, tyin ihya nduve nyɨvɨ iyó?

34Tacan tan ra Jesús tsica tuhun ra tsi ra naha tancatyí ra:

―¿Najava taahan paan ndahá ndo?Tan catyí ra naha:―Utsa taahan ñi, tan uvi taahan ñi tyaca nyihi.35Tan catyí ra tsihin nyɨvɨ na cunyecu ñi nu ñuhu.

36 Tacan tan quihin ra tsa utsa paan can tan tyacacan, tan nacuhva ra tyahvi nyoo tsi Nyoo. Tanquitsaha tsahnú cuatyi ra paan tsihin tyaca, tantsaha ra tsi ra tsicá tsihin ra tyin na tsatsa ra nahatsi nyɨvɨ. 37 Tandɨhɨ ñi tsatsi ñi, tan ndaha vaha iñiñi. Tan tsa ndɨhɨ tsatsi ñi tan naquihin ra naha tsañahñu tsa ndoo can tan quita utsa tyica cuvi tsi.38 Tan ra tsa tsatsi can naha ra quita maa cumi milra naha tan sɨɨn maa ñiñaha tan tsa nyihi. 39 Yahacan tan jacunuhu ra tsi ñi, tan quɨhvɨ ra tsitsi yutunndoo, tan cuahán ra ityi Magdala.

16Ra cuví fariseo naha ra tan ra cuví saduceo naha ra

tsicán ra naha tsi ra Jesús na javaha ra iin tsa iyo(Mr. 8.11-13; Lc. 12.54-56)

1Tacan tan ra fariseo naha ra tan ra saduceo nahara tsahan ra naha nu nyií ra Jesús, tyin cuñí ra nahanducu cuhva ra naha tsi ra. Tan catyí ra naha najavaha ra iin tsa iyo tsihin tunyee iñi Nyoo. 2 Maatyin nacahan ra Jesús tan catyí ra tsihin ra naha:

―Tsa cueñi, tuhvá ndo catyí: “Sɨɨ xaan caa ityaancua cuvi tyin cuaaha xaan nu vico”. 3 Tan tsa tuvicatyí tucu ndo tyin ña sɨɨ maa caa cua cuvi, tyiniñi naaha xaan tan cuaaha xaan vico, catyí ndo.¿Nacuenda tyin tsitó tucu ndo yacan tan tsa cuvívityin ña cuví nacoto ndo, nyooho ra jandaví ñaha?4Nyɨvɨ tsa iyó vityin, quiñi xaan iyó ñi tan ña tsinúiñi ñi tsi Nyoo. Maa ñi tsa iyo cuñí ñi nyehe ñi. Maatyin yuhu ña cua javaha yu tsa iyo nyehe ñi, tyintumaa tsa cuvi tsi ra Jonás, yacan ña cua nyehe ñi―catyí ra Jesús tsihin ra naha; tsahan cuahán ra.

Tuhun caahán ra fariseo naha ra cuví tsi tumaayutsan iya

(Mr. 8.14-21)5Cuhva tsa yaha ra tsicá tsihin ra Jesús inga tsiyo

miñi can, nducuhun iñi ra naha tyin nduve paan tsacatsi ra naha ndahá ra naha. 6 Tacan tan catyí raJesús tsihin ra naha:

―Jaha ndo cuenda tsi ndo tsihin yutsan iya rafariseo tan ra saduceo naha ra ―catyí ra tsihin ranaha.

7 Tacan tan quitsaha natuhún tahan ra naha tancatyí ra naha:

Page 22: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 16:8 19 San Mateo 17:6―¿A ñavin tyin nduve paan ndahá yo catsi yo,

yacan cuenda caahán ra tyehen tsihin yo? ―catyíra naha.

8Tan tsa tuvi iñi ra Jesús tsa tsicá iñi ra naha, catyíra tsihin ra naha:

―Nyooho tsa luxu ñi tsinú iñi tsi yu, ¿nacuendatyin tsicá xaan iñi ndo tyin nduve tsa catsi ndondahá ndo? 9 ¿A ñaha ca cutuñi iñi ndo? ¿A ñanducuhún iñi ndo quɨvɨ tsa jacatsi yu tsi uhun milrayɨɨ tsihin uhun taahan ñi paan, tan najava taahantyica jacutu ndo tsihin tsa ñahñu tsa ndoo can? 10¿Atsa naá ndɨhɨ tucu iñi ndo quɨvɨ tsa jacatsi yu cumimil rayɨɨ, tan najava taahan tyica jacutu ndo tsihintsa ndoo tsa utsa taahan ñi paan? 11 ¿Nacuendaña tuví iñi ndo tyin ñavin tuhun paan caahán yutsa catyi yu tyin na jaha ndo cuenda tsi ndo tsihinyutsan iya ra fariseo tan ra saduceo naha ra? ―catyíra Jesús tsihin ra naha.

12 Tacan tan cutuñi iñi ra naha tyin ñavin tsacuenda yutsan iya paan can caahán ra, maa tyin najaha ra naha cuenda tsi ra naha tsihin tsa jacuahá rafariseo tan ra saduceo naha ra.

Nu catyí ra Pedro tyin ra Jesús cuví ra Cristo, rajacacú tsi yo

(Mr. 8.27-30; Lc. 9.18-21)13 Cuhva tsa tsaa ra Jesús ityi ñuu Cesarea Filipo,

tsica tuhun ra tsi ra tsicá tsihin ra tan catyí ra:―¿Náa catyí nyɨvɨ? ¿Yóo ra cuví yu, Rayɨɨ tsa

quee nda gloria? ―catyí ra.14 Tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Yɨhɨ nyɨvɨ catyí ñi tyin ra Juan ra jacoondutya

tsi nyɨvɨ cuví un. Tan inga nyɨvɨ catyí ñi tyin ra Elíascuví un, tan yɨhɨ tucu ñi catyí ñi tyin ra Jeremías, oinga ra cuvi ndusu yuhu Nyoo tahan tsanaha cuvíun.

15 Tacan tan catyí ra tsihin ra naha:―Tan nyooho, ¿yóo ra cuví yu, catyí ndo?16Tacan tan nacahan ra Simón Pedro tan catyí ra:―Yooho cuví ra Cristo, Sehe Nyoo nyitó ―catyí

ra.17 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Sɨɨ xaan cuví tsi yooho, Simón, sehe ra Jonás,

tyin ñavin nyɨvɨ janaha tuhun ihya tsi un, tyin maaJutu yu, ra nyaá gloria janaha tsi un. 18 Tan yuhucatyí yu tsihin un tyin yooho cuví ra Pedro. Tansɨquɨ cava ihya, cua javaha yu vehe ñuhu yu. Tan ñacua tanɨ tsi jaha tuhun tsiihí. 19 Yuhu cua cuhva yundaha tucu tsa cuenda nu ndacá ñaha Nyoo tsi un.Tan tandɨhɨ tsa cuhñi un ihya nu ñuhu ñayɨvɨ, tsanuuhñí jaha Nyoo nda gloria. Tan tandɨhɨ tsa ndatsiun ihya nu ñuhu ñayɨvɨ, tsa ndatsi maa Nyoo ndagloria.

20 Tacan tan catyi ra Jesús tsihin ra tsicá tsihin ratyin ña cahan ra naha tsihin nyɨvɨ tun juvin ra cuvíra Cristo ra tsa quee nu nyaá Nyoo.

Nu caahán ra Jesús tyin cua cahñi nyɨvɨ tsi ra(Mr. 8.31―9.1; Lc. 9.22-27)

21 Nda quɨvɨ can quitsaha catyí ra Jesús tsihinra tsicá tsihin ra, tyin cuñí tsi tsa cuhun ra ñuuJerusalén. Tan ra cuví mandoñi naha ra, tan ra jututsa cuví ityi nuu naha ra, tan ra maestro cuenda leyvehe ñuhu naha ra, tan cua janyehe xaan ra nahatundoho tsi ra. Tan catyí ra tyin cua cahñi ra naha

tsi ra, maa tyin tsa tsinu uñi quɨvɨ cua nandoto rainga tsaha. 22 Tacan tan quihin ra Pedro tsi ra tanquita sɨɨn ra tsihin ra tan quitsaha caahán ra tsihinra Jesús tyin ña vaha tsa caahán ra tan catyí ra:

―Naña cuhvaNyoo tsa tahanun tacan, JutuMañiyu ―catyí ra.

23 Tan nanyico coo ra Jesús, tan quitsaha caahánra tsihin ra Pedro:

―¡Jatsiyo nyaha tsi un, cuihna! Tyin cuñí un casɨun tsi yu. Tyin yooho ña tsicá iñi un cuhva cuñíNyoo, tyin cuhva cuñí nyɨvɨ tsicá iñi un ―catyí ra.

24 Tacan tan ra Jesús catyi ra tsihin ra tsicá tsihinra:

―Tatun ndáa nyooho cuñí cunyicun tsi yu, cah-nya iñi ndo tsa cuñí maa ndo javaha ndo, tacan tancuvi javaha ndo tsa cuñí Nyoo. Tan ña cua nduuvi iñi ndo tsa yɨhɨ ndo cuenda yu, vasu tandɨhɨquɨvɨ nyehé ndo tundoho. Tyin yacan cuví cruu tsataahán tsi cuiso ndo tatun cua cunyicun ndo tsi yu.25 Tan nyooho tsa ña cuñí nyehe tundoho, tan ñacuñí ndo cuhva ndo ñayɨvɨ iyó ndo tsa cuenda yu,cua nyehe ndo tundoho anyaya. Maa tyin nyoohotsa cua cuhva ñayɨvɨ ndo tsa cuenda yu, cua cacundo. 26 Tyin nduve yahvi nyaá tsa cua ñihi ndotandɨhɨ tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ tun añima ndo tanña cua cacu tsi. Tyin nduve maa náa tsihin tan cuvityahvi ndo tan ña cua cunaa añima ndo. 27 Tyinyuhu, Rayɨɨ tsa quee nda gloria, cua quitsi nyico yuinga tsaha, maa tyin tsihin tsa cahnu cuví Jutu yu,tan cua quitsi ángel tsihin yu. Tacan tan cua tyahviyu tsi intuhun intuhun ndo tsa cuenda tsa javahando. 28 Tan tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tyin yɨhɨ nyooho tsa yucú ihya vityin, cua nyehe ndo nu vatsíyu tsa cua cundaca ñaha yu, tsa ndi cumañi ca cúundo ―catyí ra Jesús.

17Nu nyehe uñi taahán ra tsicá tsihin ra Jesús nácaa

tsa sɨɨ caá xiñu ra Jesús nu ndacá ñaha ra nda gloria(Mr. 9.2-13; Lc. 9.28-36)

1 Tan tsa yaha iñu quɨvɨ, tan quihin ra Jesús tsira Pedro tan ra Jacobo, tan ra Juan yañi ra Jacobo.Tan cuahán ra iin yucu sucun xaan tsihin ra naha.2 Tan ican nasama cuhva caá ra Jesús nuu ra yucútsihin ra. Tan xiñu xaan nuu ra cuvi tumaa xiñuñicanyii. Tan jahma ra cuitsin xaan tsi cuvi tumaacuitsinñuhu. 3Tacan tannyehe ra naha tsi raMoiséstan ra Elías, natuhún ra naha tsihin ra Jesús. 4 Tanquitsaha caahán ra Pedro tsihin ra Jesús, tan catyíra:

―Jutu Mañi yu, vaha xaan tyin yucú ndi ihya.Tatun cuñí un, javaha ndi uñi taahan tyahva, iin tsitsi maa un, tan inga tsi tsi ra Moisés, tan iin tsi tsi raElías ―catyí ra Pedro tsihin ra Jesús.

5Tsitsi tsa caahán ra Pedro, quitsi iin vico tsa xiñuxaan sɨquɨ ra naha. Tan tyasɨ tsi tsi ra naha. Tan tsiñi ra naha iin ndusu tsa caahán tsitsi vico can tan catyítsi tyehen:

―Ra ihya cuví Sehe yu, tan cuñí xaan yu tsi ra.Tan sɨɨ xaan cuñí yu tsihin ra. Tyaa yahvi ndo tsacaahán ra ―catyí ndusu can.

6 Tsa tsiñi ra tsicá tsihin ra Jesús tuhun ihya, tsi-cava tsihin nuu ra naha nda nu ñuhu, tyin nayuhvi

Page 23: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 17:7 20 San Mateo 18:8xaan ra naha. 7 Tacan tan natuhva ra Jesús nucayucú ra naha, tan tɨɨn ra tsi ra naha, tan catyí ra:

―Nduvita ndo, tan ña nayuhvi ndo.8 Tan cuhva tsa nanyehe ra naha, intuhun ña ra

Jesús nyaá, tan nduve inga uvi ca ra naha.9 Tan cuhva tsa vatsí nuu ra naha yucu can, catyí

ra Jesús tsihin ra naha:―Ña cahan ndo tsa nyehe ndo ihya tsihin nyɨvɨ.

Tsa yaha tsa cúu Rayɨɨ tsa quee nda gloria tannandoto ra, tacan tan cua cahan ndo can―catyí ra.

10 Tacan tan tsica tuhun ra tsicá tsihin ra tsi ra,tan catyí ra naha:

―¿Nacuenda tyin ra maestro cuenda ley veheñuhu naha ra caahán ra naha tyin jihna ca ra Elíastaahán tsi quitsi?

11 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Tsa nditsa tyin jihna ca ra Elías cua quitsi tan

cua janduvaha ra tandɨhɨ. 12Maa tyin yuhu catyí yutsihin ndo tyin tsa yaha quitsi ra Elías, tan ña nacotonyɨvɨ tsi ra, tan javaha ñi tsihin ra tandɨhɨ cuhvacuñi maa ñi. Tan tacan tucu yuhu, Rayɨɨ tsa queenda gloria, cua janyehe ñi tundoho tsi yu ―catyí ratsihin ra naha.

13Tacan tan cutuñi iñi ra naha tyin tuhun ra Juan,ra jacoondutya, caahán ra Jesús.

Nu janduvaha ra Jesús tsi iin ra luhlu tsa tsiihínaaha jahá tatyi ña vaha

(Mr. 9.14-29; Lc. 9.37-43)14 Cuhva tsa tsaa ra naha nu yucú nyɨvɨ, natuhva

iin ra tan tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra nuu ra Jesús, tan catyí ratsihin ra:

15 ―Tata, cundaahvi iñi tsi sehe yu, tyin yɨhɨ cuehe tsiihí naaha tsi ra, tan tuhvá ra nduvandasava, tan cuaha xaan tundoho nyehé ra jahácuehe can. Tan yɨhɨ tsaha nduvá ra nu ñuhu tancayú ra, tan nduvá tucu ra nu yɨhɨ ndutya. 16 Tantsindaca yu tsi ra tsi ra tsicá tsihin un, maa tyin ñacuvi janduvaha ra naha tsi ra ―catyí ra.

17 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―¡Nyooho, nyɨvɨ tsa ña tsinú iñi cuví ndo! ¡Tan

caquiñi ndo! ¿Ndáa nda quɨvɨ cua cunyii yu tsihinndo? ¿Tan ndáa nda quɨvɨ cua cunyee iñi yu tsihinndo, tyin nyooho ña tsinú vaha maa iñi ndo tsi yu?Tindaca ndo tsi ra luhlu tsi yu ―catyí ra.

18Tacan tan tava ra Jesús tsi nu tatyi ña vaha can,tan quita nu tsi ra luhlu can. Tan juvin ñi cuhva cannduvaha ra.

19Tsa yaha can tan tsica tuhun sɨɨn ra tsicá tsihinra Jesús tsi ra tan catyí ra naha:

―¿Nacuenda tyin nyuhu ña cuvi tava ndi tatyi ñavaha can?

20 Tan ra Jesús nacahan ra tan catyí ra:―Tyin luxu cuii ñi tsinú iñi ndo tsi yu. Tsa nditsa

catyí yu tsihin ndo tyin tun tsinú iñi ndo tsi yu,tumaa iin tsɨtɨ mostaza, cuví catyi ndo tsihin yucuihya na catsiyo tsi tan cuhun tsi inga ityi, tan yucuihya cuhun tsi inga ityi. Tan nduve tsa ña cua cuvijavaha ndo tatun nditsa tsa tsinú iñi ndo tsi yu.21Maa tyin tahan tatyi ña vaha can, quita nu maa ñitsihin tsa coonyitya yo tan ndacan tahvi yo tsi Nyoo―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

Inga tsaha cahan ra Jesús tsa cua cahñi nyɨvɨ tsi ra(Mr. 9.30-32; Lc. 9.43-45)

22 Yucú ra naha Galilea can, tan ra Jesús catyí ratsihin ra naha:

―Yuhu, Rayɨɨ tsa quee nda gloria, iin ra cuanacuhva cuenda ra tsi yu tsi ra xaan iñi tsi yu nahara. 23Tan cua cahñi ra naha tsi yu. Maa tyin tsa tsinuuñi quɨvɨ tan cua nandoto yu ―catyí ra.

Tsa tsiñi ra naha tuhun ihya, cuiihya xaan cuñí ranaha cuvi.

Nu tyahví ra naha cuenda tsa nduvaha vehe ñuhucahnu

24Cuhva tsa tsaa ra Jesús tan ra tsicá tsihin ra ñuuCapernaum, ra tavá xuhun cuenda vehe ñuhu nahara, tsahan ra naha tsinyehe ra naha nu nyií ra Pedrotan tsica tuhun ra naha tsi ra tan catyí ra naha:

―¿Aña tuhvá ra jacuahá tsi ndo tyahví xuhun tsacuenda vehe ñuhu cahnu? ―catyí ra naha tsihin raPedro.

25 Tan nacahan ra Pedro tan catyí ra:―Tuhvá ra.Tan tsa quɨhvɨ ra Pedro tsitsi vehe nu iyó ra naha,

jihna ca ra Jesús nacahan tan catyí ra:―¿Nacaa cuñí yooho, Simón? ¿Yóo tsi quihín ra

cuví rey tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya yahvi? ¿A tsinyɨvɨ ñuu maa ra o tsi inga nyɨvɨ?

26Nacahan ra Pedro tan catyí ra:―Tsi inga nyɨvɨ.Tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Tun tacan, nyɨvɨ ñuu maa ra ña taahán tsi

tyahvi ñi. 27Maa tyin ña cuñí yo tsa cahan ra nahasɨquɨ yo, yacan cuenda vaha ca tsa cuhun un yuhumiñi can, tan jacuhunun yɨquɨ tucu un tsitsi ndutya.Tan tyaca tsa cua ñihi un tsa jihna ñi, tsitsi yuhu tɨcua ñihi un xuhun. Tan tsihin yacan ñi cua tyahviun tsa cuenda yo ―catyí ra Jesús tsihin ra Pedro.

18Nu janaha ra Jesús yóo ra cahnu ca cuví nuu tandɨhɨ

nyɨvɨ tsa ndacá ñaha Nyoo(Mr. 9.33-37; Lc. 9.46-48)

1Quɨvɨ cannatuhva ra tsicá tsihin ra Jesús nunyaára, tan tsica tuhun ra naha tsi ra tan catyí ra naha:

―¿Yóo ra cahnu ca cuví nu ndacá ñaha Nyoo?2 Tacan tan ra Jesús cana ra tsi iin ra luhlu, tan

tyaa ra tsi ra mahñu ra naha. 3 Tan catyí ra:―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tyin tatun ny-

ooho tan ña cua nasama ndo cuhva iyó ndo tan ñajanduluhlu ndo tsi ndo tumaa ra nyihi, ña cua cuviquɨhvɨ ndo nu ndacá ñaha Nyoo. 4Tyin ra tsa cahnuca cuví nuu Nyoo, juvin ra cuví ra tsa janduluhlú tsi,tumaa ra luhlu ihya. 5Nyɨvɨ tsa naquihín tsi iin nyɨvɨtumaa ra luhlu ihya, tyin tsinú iñi ñi tsi yu, yuhunaquihín cuenda ñi.

Nu caahán ra Jesús tsihin yo nácaa jaha cuenda yotsi yo coto javaha yo tsa ña vaha

(Mt. 5.29-30; Mr. 9.42-48; Lc. 17.1-2)6 ’Tatun yóo nyɨvɨnatyuhú tsi iin nyɨvɨ tsa ñaha ca

tsinú vaha iñi tsi yu, na javaha ñi tsa caquiñi, vahaca na cunuhñi iin yuu yoso vee jucun ñi natyuhucan, tan cujanehñi nyɨvɨ tsi ñi nu cunu ndutya ñuhu.7 ¡Ndahvi nyɨvɨ ñuu ñayɨvɨ, tyin tacan iyó tsa jatɨvɨ tsi ñi! ¡Tan ndahvi tucu ra ndaahvi tsa jatɨvɨ tsi ñi!

8 ’Yacan cuenda tatun ndaha un o tsaha un javahátsa ña vaha, cahnya can tan javita un. Tyin vaha ca

Page 24: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 18:9 21 San Mateo 19:3quɨhvɨ un nu coo un tsihin Nyoo tsihin tsa lundundaha un o lundu tsaha un, tan ñavin ca tsa nanɨɨun tan jacuhun Nyoo tsi un nu cayú ñuhu tsa ña cuandahva maa. 9Tun javahá un tsa ña vaha jahá tinuuun, tava can tan javita un. Tyin vaha ca quɨhvɨ unnu coo un tsihin Nyoo tsihin intuhun tinuu un, tanñavin ca tsa jacuhun Nyoo tsi un tsihin nduvi tinuuun nu cayú ñuhu tsitsi anyaya.

Nu cahan ra Jesús tyin tumaambee tsa cunaa, tacancuví yo

(Lc. 15.3-7)10 ’Ña caca iñi ndo tyin ra nyihi cuenda yu ihya

nduve yahvi nyaá ra naha nuuNyoo, tyin yuhu catyíyu tsihin ndo tyin cahnu ca cuví ra naha tyin ángeljahá cuenda tsi ra naha nduvi tan niñu, nyecú ranaha nuu Jutu yu, ra nyaá gloria. 11 Tyin yuhu,Rayɨɨ tsa quee nda gloria, vatsí jacacu yu tsi nyɨvɨtsa cuanaa.

12 ¿Nacaa cuñí nyooho? Tatun iin ra tan iyó iincientu mbee jana ra, tan cunaa intuhun tɨ, ¿a ñanacoo ra tsa cumi xico tsahun cumi tɨ nu yucú tɨ,tan cuhun ra cunanducu ra tsi quɨtɨ tsa cuanaa can?13Tan tatun nañihi ra tsi tɨ, tsa nditsa tyin sɨɨ ca cuacuñi ra tsihin quɨtɨ can, tan ñavin ca tsihin tsa cumixico tsahun cumi quɨtɨ tsa ña tsinaa. 14 Tan tacantucu, Jutu yo ra nyaá gloria, ña cuñí ra tsa cunaa ndiintuhun nyɨvɨ tsa cuví tumaa ra nyihi ihya.

Nacaa taahán tsi jahá tahan yo tucahnu iñi tsi yo(Lc. 17.3)

15 ’Tatun ra yañi un tan javaha ra tsa ña vaha tsiun, cahan tsihin intuhun ñi maa ra tan catyi untsihin ra tyin ña vaha cuhva javaha ra. Tan tatuntyaa yahvi ra tuhun caahán un, tsa jaha canaa untsi ra inga tsaha cuenda Nyoo cuví can. 16Maa tyintatun ña tyaa yahvi ra tsi un, tacan tan cana un tsiiin o uvi ra tyin cuvi ra naha tsa ndaa tsa cuenda tsacua cahan un tsihin ra can. 17 Tatun ña tyaa yahvira ndi maa tsi ra tsa tsahan tsihin un naha ra, tacantan cahan tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ yucú vehe ñuhu. Tantatun ña tyaa yahvi ra tsi ñi vehe ñuhu, tacan tanjaha ndo tumaa tsa ñavin ra yɨhɨ tuhun Nyoo cuví ratan cuví ra tumaa ra caquiñi tsa tavá xuhun cuendara ndacá ñaha nda ñuu Roma.

18 ’Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tyin tandɨhɨ tsacuhñi ndo ihya nu ñuhu ñayɨvɨ, tsa nuuhñi tsi jahamaa Nyoo nda gloria. Tan tandɨhɨ tsa ndatsi ndoihya nuñuhuñayɨvɨ, tsa ndatsimaaNyoonda gloria.

19 ’Tan juvin ñi catyí tucu yu tsihin ndo, tatun uvindo ihya nu ñuhu ñayɨvɨ, tan tsa natuhun tahan ndotan tsicán ndo tsi Jutu yu, ra nyaá gloria, cua cuhvara yacan tsi ndo. 20Tyin nu yucú uvi o uñi nyɨvɨ tanjacahnú ñi tsi yu, ican nyaá yu mahñu ñi ―catyí raJesús.

21Tacan tan tsahan ra Pedro tsindaca tuhun ra tsira Jesús tan catyí ra:

―Jutu Mañi yu, tatun ra yañi yu tan javahá ra tsaña vaha tsihin yu, ¿najava taahan tsaha taahán tsijaha yu tucahnu iñi tsi ra? ¿A utsa taahan tsaha?

22 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Catyí yu tsihin un tyin ñavin utsa taahan ñi

tsaha; nda cumi cientu cumi xico utsi tsaha taahántsi jaha un tucahnu iñi.

Nu cahan ra Jesús iin cuhva cuenda iin ra tsa ña cuñi jaha tucahnu iñi

23 ’Yacan cuenda tsa ndacá ñaha Nyoo tsi nyɨvɨcuví tsi tumaa iin rey tsa nacana tsi tandɨhɨ musura tyin cua nyehe ra nácaa nyaá cuenda ra nahatsi ra. 24 Tan cuhva tsa quitsaha natavá ra cuenda,tan tsindaca ra tsi iin musu tsa cuaha millón pesunyaá cuenda tsi ra. 25 Tan musu can nduve náatsihin tyahvi ra tsi tsitoho ra, yacan cuenda tsitohora catyí: “Xico ndo tsi ra iin cahnu ñi tsihin ñasɨɨhɨra, tan tsihin sehe ra tan tandɨhɨ tsa iyó tsi ra tantsihin xuhunquita can cua tyahvi ra tsa nyaá cuendara tsi yu.” 26 Tacan tan musu can tsicuɨñɨ tsɨtɨ ranuu tsitoho ra, tan cahan ndaahvi ra tsihin ra, tancatyí ra: “Tata, jaha tumañi iñi, cuatu un luxu, tantyahvi yu tandɨhɨ tsa nyaá cuenda yu tsi un nda ñihiyu xuhun”, catyí ra. 27 Tan cundahvi iñi tsitoho ratsi ra, tan jaha ra tucahnu iñi tsi ra, tan janaa ratandɨhɨ tsa nyaá cuenda ra, tan jandoo nuña ra tsira. 28Maa tyin cuhva tsa quita musu can, nañihi ratsi iin ra vaha iñi tsi ra tsa cuví musu tumaa maara. Tan ra vaha iñi can nyaá cuenda ra luxu ñi tsira. Tan tɨɨn ra tsi ra can, tan quitsaha tɨɨn ra jucunra, tan catyí ra tsihin ra: “Tyahvi tsa nyaá cuendaun tsi yu.” 29 Tacan tan tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra can nuu ra,tan cahan ndaahvi ra tsihin ra tan catyí ra: “Cuatuluxu tanndañihi yu xuhun tan cua tyahvi yu tandɨhɨtsa nyaá cuenda yu tsi un”, catyí ra. 30 Maa tyinmaa ra ña cuñi ra cuatu ra, tan tsahan ra tsityihi ra tsi ra can vehe caa nda cuanda tsa tyahvi ra tsanyaá cuenda ra tsi ra. 31Tsa nyehe inga ca musu tsajavaha ra, cuiihya xaan cuñí ra naha, tan tsahan ranaha tsinacatyi tuhun ra naha tsihin tsitoho ra nahatsa ña vaha tsa javaha ra can. 32 Tacan tan tsitohora can tava tyiñu ra na quitsi ra can. Tan tsa tsaara, tan catyí ra tsihin ra: “Musu ña vaha cuví un.Yuhu jaha yu tucahnu iñi tandɨhɨ tsa nyaá cuendaun tsi yu, tyin cahan ndaahvi un tsihin yu. 33 Tacancuñi tsi tsa cundaahvi iñi un tsi ra vaha iñi tsi untumaa tsa cundaahvi iñi maa yu nyehe yu tsi un”,catyí ra tsihin ra. 34Tan cuxaan xaan tsitoho ra, tantava tyiñu ra na tatsi tuñi ra naha tsi ra nda cuandatsa tyahvi ra tandɨhɨ tsa nyaá cuenda ra.

35Tannundɨhɨ cahan ra Jesús, tan catyí ra tyehen:―Tacan cua javaha tucu Jutu yu, ra nyaá gloria,

tsihin nyooho tatun ña jaha ndo tucahnu iñi tsinyɨvɨ ndo tsihin tsa nɨɨ iñi añima ndo.

19Nu caahán ra Jesús tyin ña vaha tsa nacoo ihñi rayɨɨ

tsi ñasɨɨhɨ ra(Mr. 10.1-12; Lc. 16.18)

1Tsa yaha tsa cahan ra Jesús tuhun ihya, tan quitara cuenda Galilea can, tan cuahán ra cuenda Judeainga tsiyo yutya cahnu Jordán, ityi nu caná ñicanyii.2Cuaha xaan nyɨvɨ tsinyicun tsi ra, tan janduvaha ratsi nyɨvɨ cuuhví.

3 Tacan tan juhva ra fariseo naha ra natuhva ranaha nu nyaá ra Jesús, tyin cuñí ra naha nducucuhva ra naha tsi ra tyin tacan tan cuvi tyaa ra nahacuatyi sɨquɨ ra. Tan tsica tuhun ra naha tsi ra tancatyí ra naha:

―¿A vaha tsa nacoo rayɨɨ tsi ñasɨɨhɨ ra tsa cuendanáa ñi tɨsɨhɨ tsaha ña tsi ra?

Page 25: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 19:4 22 San Mateo 20:14 Tan nacahan ra tan catyí ra:―¿A ña tuhvá ndo cahví nu tutu Nyoo nu catyí tsi

tyin ra tsa javaha tsi ndo nda quɨvɨ jihna ñi, javahara rayɨɨ tan ñaha? 5 Tan catyí tsi tyehen: “Taahántsi nacoo rayɨɨ tsi jutu ra tan sɨhɨ ra, tan ndu iin ratsihin ñasɨɨhɨ ra. Tan tsa nduvi taahan ñi cua cuvi ñitumaa tsa intuhun ña nyɨvɨ.” 6Yacan cuenda, ñavinca uvi taahan ñi, maa tyin nduvi ñi intuhun ña nyɨvɨcuví ñi. Yacan cuenda, ña taahán tsi tsa nacoo tahanñi tsi ñi tyin maa Nyoo tsa jandu iin tsi ñi―catyí ra.

7 Tacan tan tsica tuhun ra naha tsi ra Jesús tancatyí ra naha:

―¿Nacuenda tsa tyaa ra Moisés tyin cuví canɨ iinrayɨɨ tutu cuenda ley ra tan nacoo ra ñasɨɨhɨ ra?

8 Tan ra Jesús catyí ra tsihin ra naha:―Tsa cuenda tsa ndava añima ndo, yacan

cuenda, tsaha ra Moisés ndatu tsa nacoo ndo ñasɨɨhɨndo. Maa tyin quɨvɨ jihna ñi ñavin tacan tsicoonyɨvɨ. 9 Yuhu catyí yu tsihin ndo tyehen: Ra tsanacoo ñasɨɨhɨ, tan ñavin tsa cuenda tsa quituvi ñatsihin inga rayɨɨ, tan tindaha ra tsihin inga ñaha,tsicoó cuatyi ra nuu Nyoo. Tan ra tsa tindaha tsihinñaha tsa nacoo rayɨɨ can, juvin ñi tsicoó tucu cuatyira can ―catyí ra.

10Tacan tan ra tsicá tsihin ra, catyí ra naha tsihinra:

―Tatun tacan taahán tsi coo rayɨɨ tsihin ñasɨɨhɨra, vaha ca ña tindaha yo.

11 Tan ra Jesús catyí ra tsihin ra naha:―Ña tandɨhɨ nyɨvɨ cuví naquihin cuenda tuhun

ihya. Maa tyin nyɨvɨ tsa tsaha Nyoo cuví naquihincuenda ñi can. 12 Tsa ña tindaha nyɨvɨ, cuaha ñicuenda cuví tsi. Yɨhɨ ñi ña cuñí ñi tindaha ñi tyin iincuhva caa maa ñi nda cacu ñi. Tan inga ñi ña cuñí ñitindaha ñi tyin tsa nducapun ñi jaha nyɨvɨ. Tan yɨhɨ ñi ña tindaha ñi tsa cuenda tsa cuñí ñi javaha ñimaañi maa tyiñu Nyoo, na nducuaha ca añima tsa ndacáñaha Nyoo. Tandɨhɨ nyɨvɨ tsa cuví javaha yacan najavaha ñi ―catyí ra Jesús.

Nu nasocó ra Jesús tsi tsa nyihi(Mr. 10.13-16; Lc. 18.15-17)

13 Tacan tan quitsi ndaca nyɨvɨ juhva tsa nyihitsi ra Jesús tyin na tyiso ndaha ra jiñi tsi naha tsi,tan ndacan tahvi ra tsa cuenda tsi. Maa tyin ratsicá tsihin ra quitsaha caahán ra naha tsi nyɨvɨ tsacuahán tsihin tsa nyihi can. 14 Maa tyin ra Jesúscatyí ra:

―Jaña ndo tsi tsa nyihi na quitsi maa tsi naha tsinu nyaá yu. Tan ña casɨ ndo. Tyin nyɨvɨ ndacá ñahaNyoo cuví ñi tumaa tsa nyihi ihya ―catyí ra.

15 Tacan tan tyiso ndaha ra jiñi tsi naha tsi. Yahacan tan cuahán ra.

Nu tsaha ra Jesús cuhva tyin yɨɨ xaan nacuhvacuenda iin ra cuca tsi ra tsi Nyoo

(Mr. 10.17-31; Lc. 18.18-30)16 Iin ra tyuvaa tsahan ra tsindaca tuhun ra tsi ra

Jesús tan catyí ra:―Maestro, vaha xaan un. ¿Náa taahán tsi javaha

yu tan cuvi coo yu ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa?17 Tan ra Jesús catyí ra tsihin ra:―¿Nacuenda catyí un tyin ra vaha cuví yu? In-

tuhun ñi maa Nyoo cuví ra vaha. [Tan tsa catyí untyin vaha yu, nacotó un tyin Nyoo cuví yu.] Maa

tyin tatun cuñí un coo un ñayɨvɨ tsa ña cua naamaa,javaha tandɨhɨ tuhun tsa tsaha Nyoo tyin javaha yo―catyí ra tsihin ra.

18 Tan ra tyuvaa can catyí ra:―¿Ndáa tsa cuví can?Tan ra Jesús catyí ra tsihin ra:―Ña cahñi un nyɨvɨ. Ña coo inga ñaha tsi un. Ña

suhu un tsa tsii nyɨvɨ. Ña cahan un cuendu sɨquɨnyɨvɨ. 19 Tyaa yahvi tsi jutu un tan tsi sɨhɨ un. Tancuñi tsi nyɨvɨ, tumaa tsa cuñí un tsi maa un.

20 Tan ra tyuvaa can, catyí ra tsihin ra:―Tandɨhɨmaa yacan tan tyaá yahvi yu nda tahan

luhlu yu tan nda cuanda vityin. ¿Náa ca cumañí tsiyu?

21 Tan ra Jesús catyí ra tsihin ra:―Tatun cuñí un tsa iin ndaha ñi cuvi un iin ra

cuɨtɨ nuu Nyoo, cuaahan tan xico un tsa iyó tsi un,tan cuhva un tsi nyɨvɨ ndaahvi, tan quitsi nyicunun tsi yu. Tacan tan coo tsa cuca tsi un nda gloria―catyí ra.

22Maa tyin cuhva tsa tsiñi ra tyuvaa can tsa cahanra Jesús tsihin ra, cuiihya xaan cuñí ra cuvi tancuanuhu ra tyin cuca xaan ra.

23 Tacan tan ra Jesús catyí ra tsihin ra tsicá tsihinra:

―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin yɨɨ xaan tancuví nacuhva cuenda nyɨvɨ cuca tsi ñi na cundacañaha Nyoo tsi ñi. 24 Catyí yu tsihin ndo inga tsaha,tyin vasu yɨɨ xaan yaha iin camellu xuu iin yɨquɨtucu, maa tyin yɨɨ xaan ca tsa quɨhvɨ iin nyɨvɨ cucanu ndacá ñaha Nyoo ―catyí ra Jesús.

25Tsa tsiñi ra tsicá tsihin ra Jesús tsa cahan ra, iyoxaan cuñí ra naha, tan quitsaha tsicá tuhun tahan ranaha, tan catyí ra naha:

―Tun tacan, yoñi cua cuvi cacu26 Tacan tan nanyehe ra Jesús nu nyecú ra naha

tan catyí ra:―Nyɨvɨ ña cuví javaha ñi yacan, maa tyin Nyoo

cuví javaha ra tandɨhɨ.27 Tacan tan quitsaha caahán ra Pedro tsihin ra:―Jutu Mañi yu, nyuhu tandɨhɨ maa tsa iyó tsi ndi

nacoo ndi tan nyicún ndi tsi un. ¿Náa cua ñihi ndi?―catyí ra tsihin ra.

28 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tyin quɨvɨ tsa

cua ndutsaa tandɨhɨ tsa iyó, yacan cuví quɨvɨ cuacunyaa yuhu Rayɨɨ tsa quee nda gloria nu tyayu sɨɨxaan caá tan cua cundaca ñaha yu. Tan nyooho tsanyicún tsi yu, cua cunyecu ndɨhɨ ndo nu utsi uvitaahan tyayu sɨɨ caá. Tan cua cundaca ñaha ndo tsitandɨhɨ nyɨvɨ cuví tata tsa utsi uvi taahan sehe raIsrael. 29 Tan tandɨhɨ nyooho tan tandɨhɨ inga nyɨvɨtsa nacoo vehe, o yañi ñi, o cuhva ñi, o jutu ñi, osɨhɨ ñi, o ñasɨɨhɨ ñi, o sehe ñi, o ñuhu ñi, tsa cuendayuhu, cua ñihi ñi iin cientu ca tsaha sɨquɨ can, tancua ñihi tucu ñi ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa cooñi. 30 Cuaha xaan nyɨvɨ cuahán ityi nuu vityin, ñiican cua cuhun nu ndɨhɨ ña. Tan cuaha xaan nyɨvɨcuahán nu ndɨhɨ vityin, ñi ican cua cuhun ityi nuu.

20Nu jacuaha ra Jesús iin cuhva cuenda ra jahá tyiñu

1 ’Tsa ndacá ñaha Nyoo tsi nyɨvɨ, cuví tsi tumaaiin ra iyó cora uvas. Tan tuvi ñi quita ra cuahán

Page 26: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 20:2 23 San Mateo 20:31ra cuanducú ra musu jaha tyiñu nu tyiñu jahá ra.2Tan ndoo ra tuhun tsihinmusu can tyin cua tyahvira yahvi tsa iin quɨvɨ. Tan jacuhun ra tsi ra nahacua jaha tyiñu ra naha nu iyó tyiñu jahá ra. 3 Yahacan tan cuahán ra inga tsaha cuhva caa ɨɨn tsa tuvi.Tan nyehe ra tsi juhva ca ra yucú taxin nuyahvican. 4 Tan catyí ra tsihin ra naha: “Cuaahan ndɨhɨtucu nyooho jaha tyiñu ndo nu tyiñu jahá yu, tancua tyahvi maa yu tsi ndo nácaa taahán tsi tsi ndo.”Tacan tan cuahán ndɨhɨ tucu ra can naha ra. 5 Tantsitoho cora can quita ra inga tsaha tsa ora. Tanjuvin ñi musu nducú ra. Tan caa uñi tsa tseñi, quitara inga tsaha nducú ra musu. 6 Yaha can tan quitanyico ra caa uhun tsa tseñi tan nyehe ra yucú taxinjuhva ca ra naha nuyahvi can. Tan catyí ra tsihin ranaha: “¿A nduve tyiñu jahá ndo? tyin nduvi nduviyucú taxin ndo nuyahvi ihya.” 7Tan nacahan ra cannaha ra tan catyí ra naha: “Yucú taxin maa ndi tyinnduve tyiñu jahá ndi tan yoñi tavá tyiñu tsi ndi.”Tacan tan catyí ra tsihin ra naha: “Cuaahan ndɨhɨndo jaha tyiñu ndo nu tyiñu jahá yu. Tan tyahvimaayu tsi ndo nácaa taahán tsi tsi ndo”, catyí ra. 8 Tancuhva tsa cua cuaa, tsitoho tyiñu can catyí ra tsihinra yɨhɨ ndaha musu can: “Na cana un tsi musu, tantyahvi un tsi ra naha. Quitsaha tyahvi un tsi ra tsaquɨhvɨ nu ndɨhɨ naha ra, tan nu cua ndɨhɨ tan tyahviun tsi ra tsa quɨhvɨ tsa jihna ñi naha ra”, catyí ra.9Tacan tan tsaa ra tsa quɨhvɨ caa uhun tsa tseñi cannaha ra. Tan intuhun intuhun ra naha quihin ranaha yahvi nanɨɨ iin quɨvɨ. 10 Yaha can, tan cuhvatsa tahan tsi tsi ra tsa quɨhvɨ tsa jihna ñi can nahara, cuñí maa ra naha tyin cuaha ca cua tyahvi ra tsira naha. Maa tyin inducu ñi yahvi iin quɨvɨ quihinra naha. 11 Tan cuhva tsa quihin ra naha, quitsahacaahán ra naha tsi tsitoho tyiñu can. 12 Tan catyí ranaha: “Ra tsa tsaa nu ndɨhɨ ihya naha ra, intuhunñi hora jaha tyiñu ra naha. Tan iin ñi yahvi tyahvi un tsi ra naha tsihin tucu nyuhu tan nduvi nduvijaha tyiñu ndi nu ihñi”, catyí ra naha. 13 Maa tyinnacahan tsitoho tyiñu can, tan catyí ra tsihin iin racan: “¡Tsaa!, nduve tsa ña vaha javaha yu tsihin un.¿A ñavin yahvi tsa iin quɨvɨ ndoo yo tuhun tyin cuatyahvi yu tsi un? 14 Quihin yahvi un, tan cuanuhu.¿A nduve ndatu iyó tsi yu tsa tyahvi yu tsi ra tsaquɨhvɨ nu ndɨhɨ iin ñi cuhva tsa tyahvi yu tsi yooho?15 ¿A nduve ndatu iyó tsi yu tsa javaha yu náa cuñímaa yu tsihin xuhun yu? ¿A ndasɨ cuñí un tyin vahaiñi yu tsihin inga ra can naha ra?” catyí ra. 16Tacannyɨvɨ quɨhvɨ nu ndɨhɨ, cuhun ñi ityi nuu. Tan nyɨvɨcuahán ityi nuu, nda nu ndɨhɨ ña cua cuhun ñi. Tyincuaha xaan nyɨvɨ nacaná Nyoo, maa tyin juhva ñi ñinacatsí ra.

Inga tsaha jacotó ra Jesús cuhva cua cahñi nyɨvɨ tsira

(Mr. 10.32-34; Lc. 18.31-34)17 Cuhva tsa cuñí cuhun ra Jesús nda ñuu

Jerusalén, cana sɨɨn ra tsi tsa utsi uvi ra tsicá tsihinra tan catyí ra tsihin ra naha:

18 ―Nyehe ndo tyin cuahán yo Jerusalén vityin.Tan ndacan cua nacuhva cuenda nyɨvɨ tsi yuhu,Rayɨɨ tsa quee nda gloria, tsi ra jutu tsa cuví ityi nuunaha ra, tan tsi ra maestro cuenda ley vehe ñuhunaha ra, tan cua catyi ra naha tyin taahán tsi cúu

yu. 19 Tan cua nacuhva cuenda ra naha tsi yu tsi rañuu Roma naha ra, tyin vacu nducu ra naha tsi yu.Tan cañi ra naha tsi yu. Tan cahñi ra naha tsi yu nucruu. Maa tyin tsa tsinu uñi quɨvɨ cua nandoto yu―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

Nu tsicán sɨhɨ ra Jacobo tan ra Juan iin tumañiiñi tsi ra Jesús

(Mr. 10.35-45)20Tacan tanñasɨɨhɨ ra Zebedeonatuhva ña nunyií

ra Jesús tsihin nduvi sehe ña, ra Jacobo tan ra Juan.Tan tsicuɨñɨ tsɨtɨ ña nuu ra tyin cua ndacan ña iintumañi iñi tsi ra. 21 Tan tsica tuhun ra Jesús tsi ñatan catyí ra:

―¿Náa cuñí un?Tan catyí ña:―Quɨvɨ tsa cunyaa un nu ndacá ñaha un nda

gloria, cuhva tsa cunyaa nduvi sehe yu xiin un. Nacunyaa iin ra tsiyo cuaha un, tan inga ra tsiyo satyinun.

22Maa tyin nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Nyooho ña tsitó ndo tsa tsicán ndo. ¿A cuví

nyehe nyooho tundoho tsa cua nyehe yuhu? ¿Acuví cuhunndo tuhun tsiihí tumaa cua cuhunyuhu?―catyí ra.

Tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Cuví maa.23 Tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Tsa nditsa tyin cua nyehe ndo tundoho, tan cua

cuhun ndo tuhun tsiihí tumaa cuhun yuhu tuhuntsiihí. Maa tyin tsa cunyaa ndo tsiyo cuaha yu tantsiyo satyin yu, ñavin yuhu taahán tsi cuhva yacantsi ndo, tyin tsa tsitó maa Jutu yu yóo cua cuhva racan ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

24 Tan tsa tsiñi tsa utsi ca ra tsicá tsihin ra Jesúsyacan, cuxaan ra naha tsi nduvi ra can naha ra.25 Maa tyin cana ra Jesús tsi ra naha tan catyí ratsihin ra naha:

―Tsa tsitó maa ndo, tyin ra ndacá ñaha tsinyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, ñihi xaan ndacáñaha ra naha tsi ñi. Tan ra cuví ityi nuu tsihinra naha nduyaa xaan ra naha. 26 Maa tyin ñavintacan taahán tsi javaha nyooho. Tyin ra tsa cuñínducahnu ca cuvi nu Nyoo, cuñí tsi cuví ra musutandɨhɨ nyooho. 27 Tan ndáa nyooho tsa cuñí ndocuví ndo ityi nuu, cuñí tsi cuví ndo musu tandɨhɨ cara naha. 28 Tumaa yuhu, Rayɨɨ tsa quee nda gloria,ña vatsí yu tyin jatyinyee nyɨvɨ tsi yu. Maa tyin yuhuvatsí yu vatsí jatyinyee yu tsi maa ñi, tan cua cuhvayu ñayɨvɨ yu tsa cuenda ñi. Tyin tsihin yacan cuatyahvi yu cuatyi tandɨhɨ ñi.

Nu janduvaha ra Jesús tsi uvi taahan ra cuaa(Mr. 10.46-52; Lc. 18.35-43)

29Cuhva tsa cua quita ra Jesús ñuu Jericó tsihin ratsicá tsihin ra, cuaha xaan nyɨvɨ cuahán cua nyicuntsi ra naha. 30Tan yuhu ityi can nyecú uvi taahan racuaa. Tan cuhva tsa tsiñi ra naha tyin cua yaha raJesús, quitsaha caná tsaa ra naha. Tan catyí ra naha:

―¡Jutu Mañi yu, tata ra David, cundaahvi iñi tsindi! ―catyí ra naha.

31 Tan nyɨvɨ quitsaha caahán ñi tsihin ra naha nacasɨ ra naha yuhu ra naha. Maa tyin ñihi ca canatsaa ra naha:

Page 27: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 20:32 24 San Mateo 21:23―¡Jutu Mañi yu, tata ra David, cundaahvi iñi tsi

ndi!32Tacan tan tsicuɨñɨ ra Jesús tan cana ra tsi nduvi

taahan ra cuaa can, tan tsica tuhun ra tsi ra naha tancatyí ra:

―¿Náa cuñí ndo javaha yu tsi ndo?33 Tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Jutu Mañi yu, jananyehe tsi ndi.34Tacan tan cundaahvi iñi ra Jesús tsi ra naha, tan

tɨɨn ra tinuu ra naha. Tan iin yaha ñi nanyehe ranaha, tan cuɨtɨ cuanyicún ndɨhɨ ra naha tsi ra Jesús.

21Nu cuahán ra Jesús ñuu Jerusalén(Mr. 11.1-11; Lc. 19.28-40; Jn. 12.12-19)

1 Tsa cua tsaa ra naha ñuu Jerusalén, tan tsaa ranaha ñuu Betfagé, yatyin ñi yucú Olivo nu iyó yutunolivo. Tacan tan tava tyiñu ra Jesús tsi uvi ra tsicátsihin ra. 2 Tan catyí ra tsihin ra naha:

―Cuaahan ndo ñuu tsa canyií ityi nuu ihya. Tanican cua ñihi ndo iin urru sɨɨhɨ, nuuhñí tɨ. Tan ndacátɨ iin urru luhlu. Ndatsi ndo tsi tɨ, tan quitsi ndacando tsi tɨ naha tɨ tsi yu. 3 Tan tatun yóo tsicá tuhuntsi ndo: “¿Náa cuú ndo tsi tɨ naha tɨ?”, tan catyi ndotsihin ñi: “Tyin tsiñí ñuhu tɨ naha tɨ tsimaa ra ndacáñaha,maa tyinnumiñi cua quitsi ndacanyicondi tsitɨ naha tɨ”, catyi ndo tsihin ñi ―catyí ra.

4 Tacan cuvi tyin cundaa tsa cahan ra cuvi ndusuyuhu JutuMañi yo tahan tsanaha nu catyi ra tyehen:5 Cahan ndo tsihin nyɨvɨ ñuu Sión:“Nyehe ndo, vatsí rey ndo nu iyó ndo.Ndaahvi ñi vatsí ra yosó ra iin urru luhlu, sehe iin

quɨtɨ tsa tuhvá nyisó carga”, catyi ra cuvi ndusu yuhu Nyoo can.

6 Tacan tan cuahán ra tsicá tsihin ra Jesús, tanjavaha ra naha tumaa tsa cahan ra tsihin ra naha.7 Quitsi ndaca ra naha tsi tɨ tsihin sɨhɨ tɨ. Tan tyisora naha jahma ra naha tsata tɨ, tan ndaa ra Jesús tsitɨ. 8 Tan cuaha xaan nyɨvɨ tsaquin ñi jahma ñi nuñuhu ityi nu cuahán ra, tan inga ñi tsahnya ñi ndahayutun tsaquin ñi tsitsi ityi. 9 Tan nyɨvɨ tsa cuahánityi nuu tan ityi tsata, quitsaha caná tsaa ñi tan catyíñi:

―¡Cahnu xaan cuví ra cuví tata ra rey David!¡Cahnu xaan cuví ra tsa jaquitsi Jutu Mañi yo Nyoo!¡Tan na jacahnu yo tsi Nyoo ra nyaá gloria! ―catyíñi.

10 Cuhva tsa tsaa ra Jesús ñuu Jerusalén can,tandɨhɨ maa nyɨvɨ ñuu quitsaha cuvaá jahá ñi, tancuaha xaan ñi tsicá tuhun tahan ñi tsi ñi, tan catyíñi:

―¿Yóo ra cuví ra ihya?11 Tan catyí ñi:―Ra Jesús, ra cuví ndusu yuhu Nyoo, ra ñuu

Nazaret tsa canyií Galilea cuví ra ―catyí ñi.Nu tava ra Jesús tsi nyɨvɨ xicó tsitsi vehe ñuhu

cahnu(Mr. 11.15-19; Lc. 19.45-48; Jn. 2.13-22)

12 Yaha can tan quɨhvɨ ra Jesús tsitsi vehe ñuhucahnu Nyoo. Tan tava ra tsi tandɨhɨ nyɨvɨ jatá tanxicó ican. Tan janduva ramesa nu nasamá ñi xuhun.Tan janduva ra tyayu nu xicó ñi paloma. 13Tan catyíra tsihin nyɨvɨ:

―Nu tutu Nyoo catyí tyin vehe Nyoo, nu tsicántahvi yo tsi ra cuví tsi, tan tacan cua cunañi tsi.Tan nyooho jananduvi ndo vehe ihya, vehe ñasuhu―catyí ra tsihin ñi.

14 Tan tsa tsito juhva ra cuaa tan ra coxo nahara tyin nyií ra Jesús tsitsi vehe ñuhu cahnu, quɨhvɨ ra naha tan janduvaha ra Jesús tsi ra naha. 15 Tannyehe ra jutu tsa cuví ityi nuu naha ra tan ramaestro cuenda ley vehe ñuhu cahnu naha ra tyinjavaha ra Jesús tsa iyo. Tan tsiñi ra naha tyin canátsaa tsa nyihi tsitsi vehe ñuhu, tan catyí tsa nyihican:

―¡Cahnu xaan cuví ra cuví tata ra rey David!―catyí tsi naha tsi.

Tacan tan cuxaan ra naha tsa tsiñi ra naha tsacaahán tsa nyihi can. 16 Tan catyí ra naha tsihin raJesús:

―¿A tsiñí un tsa caahán tsa nyihi can?Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Tsiñí yu. Maa tyin ¿a ñaha ca cahvi nyooho nu

tutu Nyoo nu catyí tsi tyehen?JutuMañi yu, tsa nyihi tan lee tsa ndi tyaxín sɨɨ xaan

tsitá tsi naha tsi jahá un.Tan vaha xaan jacahnú tsi tsi un, catyí tsi, ―catyí ra

Jesús.17Tacan tan nacoo ra tsi ra naha, tan quita ra ñuu

can cuahán rañuuBetania. Tan icanndoo ra tsacuaacan.

Nu cahan ra Jesús tsi yutun higo tsa ña tsahá tsɨtɨ(Mr. 11.12-14, 20-26)

18Tan tsa tuvi cuii ñi inga quɨvɨ can, vatsí nyico raJesús nda ñuu Jerusalén, tan tsaa soco tsi ra. 19 Tannyehe ra nyaá iin yutun higo yatyin ñi yuhu ityi can.Tan natuhva ra nu nyaá tun, maa tyin nduve maanáa nañihi ra nuu tun. Maa ñi ndaha tun iñi. Tacantan catyí ra tsihin tun:

―¡Ndi inga tsaha ña cua cuhva ca un tsɨtɨ!Tan juvin ñi cuhva can na ityi tun. 20 Tan tsa

nyehe ra tsicá tsihin ra tsa javaha ra tsi tun, iyo xaancuñí ra naha, tan tsica tuhun ra naha tsi ra tan catyíra naha:

―¿Nacuenda tsa numi xaan na ityi yutun higocan?

21 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tyin tatun tsinú

iñi ndo tan ña ndu uvi iñi ndo, ñavin tsa javahayu tsihin yutun higo ihya ñi cuví javaha tucu ny-ooho, tyin cuví ndɨhɨ tucu catyi ndo tsihin yucuihya: “Cuatsiyo ihya tan cuhun un nda tsitsi ndutyañuhu.” Tan cua cuhun tsi. 22 Tan tandɨhɨ tsa cuandacan ndo nu cua ndacan tahvi ndo tsi Nyoo, tatuntsinú iñi ndo tyin cua cuhva ra, cua ñihi ndo―catyíra Jesús.

Nu tsica tuhun ra cumí tyiñu vehe ñuhu naha ra tsira Jesús yóo tava tyiñu tsi ra tyin cahan ra tsihin nyɨvɨ

(Mr. 11.27-33; Lc. 20.1-8)23 Yaha can tan quɨhvɨ ra Jesús tsitsi vehe ñuhu

cahnu, tan tsitsi tsa jacuahá ra ican, natuhva ra jututsa cuví ityi nuu naha ra nu nyaá ra, tan ra cuvímandoñi ñuu Israel naha ra. Tan tsica tuhun ranahatsi ra tan catyí ra naha:

―¿Yóo tava tyiñu tsi un tsa javahá un tyehen?―catyí ra naha.

Page 28: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 21:24-25 25 San Mateo 22:624-25 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Yuhu tucu cuñí yu ndaca tuhun yu tsi nyooho.

¿Yóo jaquitsi tsi ra Juan tyin jacoondutya ra tsinyɨvɨ? ¿A Nyoo jaquitsi tsi ra, o nyɨvɨ? Tatun catyituhun ndo tsihin yu, cua catyi tuhun tucu yuhutsihin ndo yóo tava tyiñu tsi yu tsa javahá yu tyehen―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

Tacan tan ra ican naha ra quitsaha caahán yuhutahan ra naha, tan catyí ra naha:

―Tatun catyí yo tyin Nyoo jaquitsi tsi ra Juan,cua catyi ra tsihin yo: “Tun tacan, ¿nacuenda ñatsinu iñi ndo tsi ra?” 26Tan tatun catyi yo tyin nyɨvɨjaquitsi tsi ra, yuuhví yo coto cuxaan nyɨvɨ tsi yo,tyin tandɨhɨ ñi tsinú iñi ñi tyin ra Juan, cuenda Nyoocahan ra ―catyí ra naha.

27 Tacan tan catyí ra naha tsihin ra Jesús:―Ña tsitó ndi.Tacan tan ra Jesús catyí ra tsihin ra naha:―Tan ndi yuhu, tan ña catyi tuhun yu tsihin ndo

yóo tava tyiñu tsi yu.Nu caahán ra Jesús iin cuhva cuenda uvi taahan

sehe iin rayɨɨ28Ra Jesús catyí ra tsihin ra cumi tyiñu vehe ñuhu

naha ra:―¿Nacaa catyí ndo cuenda tsa cua cahan yu ihya?

Iin rayɨɨ, iyó uvi taahan sehe ra. Tan catyí ra tsihiniin sehe ra: “Cuaahan cua jaha tyiñu nu iyó tyiñujahá yu.” 29 Tan nacahan sehe ra tan catyí ra: “¡Ñacuhun yu!” Maa tyin yaha can tan nasama cuhvatsicá iñi ra tan tsahan ra tsijaha tyiñu ra. 30Yaha cantan jutu ra cahan ra tsihin inga sehe ra. Tan catyítucu ra tsihin ra na cuhun ra cujaha tyiñu ra. Tanra ican numi ñi quihin ra tyiñu tan catyí ra: “Vaha,tyaa, cuhunmaa yu.” Maa tyin ña tsahan ra. 31Tsitsitsa nduvi taahan ra can naha ra, ¿ndáa ra javaha tsacahan jutu ra? ―catyí ra Jesús.

Tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Ra tsa cahan ra tsihin tsa jihna ñi.Tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tyin nyɨvɨ

caquiñi tumaa ra tsa tavá xuhun cuenda ra ndacáñaha tan ñi sɨɨ iñi caca nuu, jihna ca ñi cua quɨhvɨnu ndacá ñaha Nyoo tan ñavin ca nyooho. 32Tyin raJuan, ra jacoondutya tsi nyɨvɨ, quitsi ra jacuaha ra tsindo nácaa taahán tsi coo cuɨtɨ ndo, tan nyooho ñatsinu iñi ndo tsi ra. Maa tyin ra tavá xuhun naha ratan ñi sɨɨ iñi caca nuu tsinu iñi ñi tsi ra. Tan nyoohovasu ndi maa nyehe ndo yacan, maa tyin ña nasamando cuhva iyó ndo, tan ña tsinu iñi ndo tsi ra.

Nu caahán ra Jesús tyin tumaa cuví juhva nucaquiñi nahnu, tacan cuví ra tsa cua cahñi tsi ra

(Mr. 12.1-12; Lc. 20.9-19)33 ’Tyaa sohondo inga cuhva ihya: Tsicoo iin rayɨɨ,

tan iyó ñuhu ra. Tan tatsi ra yoho yucu vixi tsa nañíuvas, tan tyihi ra cora. Tan javaha ra iin nu cuatava ra ndutya uvas can. Tan javaha tucu ra iin vehesucun tyin cuvi jaha cuenda ra tandɨhɨ.

’Yaha can tan tsaha nuu ra ñuhu can tsi juhvara cua jaha tyiñu naha ra, tan cuahán ra inga ñuu.34 Tan tsa tsaa quɨvɨ tsa iyó uvas can, jacuhun ra tsijuhva musu ra, na ndacan ra naha tsi ra jahá tyiñucan naha ra, na cuhva ra naha juhva uvas tsa taahántsi tsi ra. 35Maa tyin ra jahá tyiñu can tɨɨn ra naha

tsi musu can naha ra, tan cañi ra naha tsi iin ra.Tan inga ra tsahñi ra naha, tan cañi ra naha yuutsi inga ra. 36 Tacan tan tsa inga tsaha, cuaha camusu jacuhun tsitoho cora can tanñavin ca tsa jihnañi. Maa tyin tumaa tsa javaha ra naha tsihin ra tsatsahan jihna naha ra, tacan ñi javaha nyico ra nahatsihin ra ihya naha ra.

37 ’Nu ndɨhɨ jacuhun ra tsi maa maa sehe ra, tyincuñí maa ra tyin cua tyaa yahvi ra naha tsi sehe ra.38Maa tyin cuhva tsa nyehe ra jahá tyiñu can nahara tsi sehe ra, natuhun tahan ra naha tan catyí ranaha: “Ra ihya cua ndoo tsihin tandɨhɨ tsa iyó ihya.Na cahñi yo tsi ra tan ndoomaa yo tsihin cora ihya”,catyí ra naha. 39Tacan tan tɨɨn ra naha tsi ra, tan tavara naha tsi ra ityi tsata cora can, tan tsahñi ra nahatsi ra ―catyí ra Jesús.

40 Tacan tan tsica tuhun ra Jesús tsi ra naha tancatyí ra:

―Quɨvɨ cua quitsi ra jatsii ñuhu can, ¿náa cuajavaha ra tsihin ra jahá tyiñu can naha ra?

41 Tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Ña cua cuatu ra, tyin cua cahñi ra tsi ra caquiñi

can naha ra. Tan cua cuhva nuu ra ñuhu can tsiinga ra jaha tyiñu naha ra, tan quɨvɨ coo uvas, cuanacuhva cuenda ra naha juhva tsa taahán tsi tsi racuví tsitoho cora can.

42 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―¿A ñaha ca cahvi nyooho nu tutu Nyoo nu catyí

tsi tyehen?Yuu tsa javita ihñi ra javahá vehe,Yacan cuví yuu tsa ñiñi ca.Jutu yo Nyoo cuví ra tsa javaha tandɨhɨ can.Tan iyo xaan cuñí yo nyehé yo, catyí tsi.

43 ’Yacan cuenda catyí yu tsihin ndo tyin ña cuacuhva Nyoo cuhun ndo nu ndacá ñaha ra. Tan cuacuhva ra tsi nyɨvɨ tsa javahá cuhva cuñí ra tyinnditsa tsahá ñi tsi ñi cundaca ñaha ra. 44 Tan tsacuenda yuu can, yóo nyɨvɨ tsa nduva sɨquɨ tsi, cuatahnu cuatyi ñi. Tan tatun yuu can tan canacava tsisɨquɨ yóo nyɨvɨ, cua taxin nyihi ñi ―catyí ra Jesús.

45 Cuhva tsa tuvi iñi ra jutu tsa cuví ityi nuu cannaha ra tan ra fariseo naha ra tyin cuenda maa ranaha cahan ra Jesús cuhva ihya, 46 cuñi ra naha tɨɨnra naha tsi ra, maa tyin yuuhví ra naha tsi nyɨvɨ tyintsinú iñi ñi tyin ra Jesús caahán ra cuenda Nyoo.

22Nu cahan ra Jesús iin cuhva cuenda vico tindaha(Lc. 14.15-24)

1Quitsaha caahán ra Jesús tsihin nyɨvɨ inga tsahatsihin cuhva, tan catyí ra:

2―Tsa ndacá ñaha Nyoo tsi nyɨvɨ cuví tsi tumaaiin rey tsa javaha iin vico tsa cuenda tsa cua tindahasehe ra. 3 Tan jacuhun ra tsi musu ra na cucana ranaha tsi nyɨvɨ tsa jacoto ra tyin cuhun ñi, maa tyinñi ican, ña cuñi ñi cuhun ñi. 4 Tan jacuhun nyico rainga ca musu ra, tan catyi ra tsihin ra naha: “Cahanndo tsihin ñi na quitsi ñi, tyin tsa iyó vaha tsa cuacatsi yo. Tan tsa tsahñi yu indɨquɨ tan inga quɨtɨxaahan. Tan tsa iyó vaha tandɨhɨ. Yacan na quitsiñi”, catyí ra. 5Maa tyin ñi ican ña tyaa yahvi ñi tsacahan ra. Iin ra tsahan ra nu iyó cora ra, inga ratsahan ra nu jahá tyiñu ra. 6Tan inga ra naha tɨɨn ranaha tsi musu rey can naha ra tan cañi xaan ra naha

Page 29: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 22:7 26 San Mateo 22:42

tsi ra naha nda cuanda tsahñi ra naha tsi ra naha.7 Tacan tan ra rey can cuxaan xaan ra, tan jacuhunra tsi andaru ra na cucahñi ra naha tsi ra tsa tsahñi tsimusu cannaha ra, tan cahmi ranahañuu ranaha.8Tacan tan catyí ra rey can tsihinmusu ra: “Tandɨhɨtan tsa iyó vaha tsa cuenda vico tindaha, maa tyinñi cana yu, ña taahán tsi tsa quitsi ñi. 9 Cuaahanndo ityi cahnu tan cana ndo tsi tandɨhɨ nyɨvɨ tsanañihi ndo na quitsi ñi vico tindaha”, catyí ra reycan. 10Musu can cuahán ra naha tandɨhɨ ñi ityi, tanjandu iin ra naha tsi tandɨhɨ nyɨvɨ nañihi ra naha: ñicaquiñi tan ñi vaha iñi. Tacan tan tsitu tsitsi vehe ratsihin nyɨvɨ.

11 ’Tacan tan quɨhvɨ ra rey can cua nyehe ra tsitandɨhɨ nyɨvɨ tsa yucú vico yuvehe ra. Tan nyehe ratyin nyaá iin ra tsa nduve jahma vico tindaha nditsí.12 Tan catyí ra rey tsihin ra: “Tsaa, ¿nacuenda nyiíun ihya tan nduve jahma vico tindaha nditsi un?”Tan ña nacahan maa ra can. 13 Tacan tan catyí rarey can tsihin ra tyihí mesa can naha ra: “Cuhñindo tsaha ra tan ndaha ra, tan tava ndo tsi ra nunaa ityi tsata vehe. Ican cua vacu ra, tan catsan ñacua cuvi nuhu ra”, catyí ra. 14Tyin cuaha xaan nyɨvɨnacana Nyoo, maa tyin juhva ñi ñi nacatsi ra―catyíra Jesús.

Nu caahán ra Jesús tsa cuenda tsa tyahví nyɨvɨxuhun tsi ra ndacá ñaha nda ñuu Roma

(Mr. 12.13-17; Lc. 20.20-26)15Tacan tan cuahán ra fariseo naha ra tan ndoo ra

naha tyiñu tyin cua jacahan ra naha tsi ra Jesús iintsa ña vaha, tyin tacan tan cuvi tyaa ra naha cuatyisɨquɨ ra. 16 Tan jacuhun ra naha tsi juhva ra yɨhɨ cuenda ra naha, iin caa ñi tsihin juhva ra yɨhɨ cuendara Herodes. Tan catyí ra naha tsihin ra Jesús:

―Maestro, tsitó ndi tyin tsa nditsa caahán un.Tan tsihin tsa nditsa janahá un ityi Nyoo. Taninducu ñi cuñí un nyehe un tsi nyɨvɨ cuca tan nyɨvɨndaahvi. 17 ¿Nacaa tsicá tucu iñi yooho: A vahatyahví yo tsa tsicán ra ndacá ñaha nda ñuu Roma,o ña vaha?

18Tan ra Jesús tuvi iñi ra tyin ña vaha cuhva tsicáiñi ra naha, tan catyí ra tsihin ra naha:

―Nyooho tsa jahá tyin vaha xaan ndo, tan ñanditsa. ¿Nacuvi tyin nducú cuhva ndo tsi yu?19 Janaha jihna ndo iin xuhun tsa tuhvá yo tyahvítsi ra ndacá ñaha tsi yu ―catyí ra.

Tan tsindaca ra naha iin xuhun tsa nañí denariotsi ra. 20 Tan tsa nyehe ra Jesús xuhun can, tsicatuhun ra tsi ra naha tan catyí ra:

―¿Yóo nuu tan yóo sɨvɨ nyaá ihya?21 Tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Nuu ra ndacá ñaha.Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Tun tacan jiin, cuhva ndo tsa tsii ra ndacá ñaha

tsi ra, tan cuhva ndo tsa tsii Nyoo tsi maa ra ―catyíra.

22 Tsa tsiñi ra naha tsa cahan ra Jesús, iyo xaancuñi ra naha. Tan cuahán ra naha.

Nu cuñi ra cuví saduceo naha ra jandavi ñaha ranaha tsi ra Jesús

(Mr. 12.18-27; Lc. 20.27-40)23 Juvin ñi quɨvɨ can juhva ra cuví saduceo naha ra

tsahan ra naha nu nyií ra Jesús. Tan ra cuví saduceo

can ña tsinú iñi ra naha tsa cua nandoto ndɨyɨ quɨvɨtsa cua naa ñuu ñayɨvɨ. Yacan cuenda tsica tuhun ranaha tsi ra Jesús, tan catyí ra naha:

24―Maestro, ra Moisés catyi ra tyin tatun iin ratindaha tan tsihi ra tan ña tsicoo sehe ra, taahán tsitsa tindaha yañi ra tsihin ñasɨɨhɨ ra. Tacan tan cuacoo sehe ra tsihin ña tsa cuenda ra yañi ra tsa tsihi.25 Vaha. Tun iin ra tan iyó utsa sehe yɨɨ ra, tan ratsa jihna ñi tindaha ra. Tan nduve sehe ra tsicootsihin ñasɨɨhɨ ra tan tsihi ra. Ndoo ñasɨɨhɨ ra tsi yañira tsa tsinu uvi. 26 Tan juvin ñi tsihi ndɨhɨ ra can.Tan ndoo ñaha can tsihin ra tsa tsinu uñi, maa tyinjuvin ñi tacan tahan ndɨhɨ ra. Tan inducu ñi tahantandɨhɨ tsa utsa ra naha. 27 Tan nu ndɨhɨ ña tsihi ndɨhɨmaa ñaha can. 28Tatun nditsa tsa cua nandotonyɨvɨ tsihi, ¿ndáa tsa utsa taahan ra can naha ra cuacuvi yɨɨ ña? Tyin tandɨhɨmaa ra naha tindaha tsihinña ―catyí ra naha.

29Tan nacahan ra Jesús tsihin ra naha tan catyí ra:―Nyooho, caahán soho ñi maa ndo, tsa cuenda

tyin ña tsitó ndo tsa nyaá nu tutu Nyoo, tan ndi ñatsitó ndo nácaa tsa cahnu cuví tunyee iñi tsa iyó tsiNyoo. 30 Tyin quɨvɨ cua nandoto nyɨvɨ tsihi, ndi ñacua tindaha ñi, tan ndi ña cua cuhva ñi sehe sɨɨhɨ ñitindaha, tyin cua cuvi ñi tumaa cuví ángel tsa iyógloria. 31 Tyin tuhun Nyoo tsahá cuenda tsi nácaacuví tuhun tsa cua nandoto nyɨvɨ tsa tsihi. ¿O ñahaca cahvi ndo nu tsahá cuenda Nyoo tuhun can tsindo? tan catyí tsi tyehen:32 “Yuhu cuví Nyoo cuenda ra Abraham, tan ra Isaac

tan ra Jacob.”Ihya nyehé yo tyin nyito añima ra can naha ra, vasutsanaha tsihi ra naha. TyinNyooñavinNyoo cuendanyɨvɨ tsihi cuví ra, tyin Nyoo cuví ra Nyoo cuendanyɨvɨ nyito ―catyí ra.

33Tan tsa tsiñi nyɨvɨ tsa caahán ra Jesús, iyo xaancuñí ñi.

Ley tsa ñiñi ca tsa tsaha Nyoo(Mr. 12.28-34)

34Tsa tsito ra fariseo naha ra tyin ra Jesús tyasɨ rayuhu ra saduceo naha ra, ndu iin ra naha. 35 Tan iinra tsa nyií tsihin ra naha cuví ra maestro cuenda leyvehe ñuhu tan cuñi ra nducu cuhva ra tsi ra Jesús.Tan tsica tuhun ra tsi ra, tan catyí ra:

36―Maestro, ¿ndáa ley cuví tsa ñiñi ca?37 Tan catyí ra Jesús tsihin ra:―“Cuñi tsi Jutu Mañi yo Nyoo tsihin tsa nɨɨ iñi

un tan tsihin tsa nɨɨ iñi añima un, tan tsihin tandɨhɨtsa tsiñi tuñi jiñi un.” 38 Ley ihya cuví tsa ñiñi ca,tan tsa jihna ñi taahán tsi javaha yo. 39Tan tsa tsinuuvi, tsa yatyin inducu ñi caahán tsi tumaa caahántsa jihnañi tan catyí tsi tyehen: “Cuñi tsi nyɨvɨ tahanun tumaa cuñí un tsi maa un.” 40 Tatun tyaá yahvindo nduvi taahan ley ihya, tsa tyaá yahvi ndɨhɨ ndotandɨhɨ ca ley tsa tyaa ra Moisés jaha Nyoo, tantandɨhɨ tuhun tsa jacuaha ra cuví ndusu yuhu Nyootahan tsanaha.

Ra Cristo cuví ra Sehe Nyoo tan juvin ñi cuví ra tatara David

(Mr. 12.35-37; Lc. 20.41-44)41Tsitsi tsa ndi yucú ra fariseo naha ra nu ndu iin

ra naha, 42 ra Jesús tsica tuhun ra tsi ra naha, tancatyí ra:

Page 30: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 22:43 27 San Mateo 23:24―¿Nacaa tsicá iñi nyooho cuenda ra cuví Cristo?

¿Yóo tata cuví ra, cuñí maa ndo?Tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Tata ra David cuví ra.43 Tacan tan ra Jesús catyí ra tsihin ra naha:―Tun tacan, ¿nacuenda jacahan Tatyi Ii Nyoo tsi

ra David tyin ra ndacá ñaha tsi ra cuví ra Cristo tancatyí ra tyehen?:44 Nyoo cahan tsihin Jutu Mañi yu, ra Cristo, tan

catyí ra tsihin ra:“Cunyaa xiin cuaha yu nda cuanda caquin yu tsi ra

xaan iñi tsi un naha ra tsaha un”, catyí raDavid.

45 ¿Nacaa cuví cuú tucu ra Cristo tata ra David, tanjuvin ñi maa ra David catyi ra tyin ra Cristo JutuMañi ra cuví tsi ra? ―catyí ra Jesús.

46 Tan yoñi maa cuvi nacahan nu cahan ra ndiintuhunmaa tuhun. Tan nda quɨvɨ can, yoñi ca maacuñí nducu tuhun tsi ra.

23Nu caahán ra Jesús tyin cuaha xaan cuatyi ra mae-

stro cuenda ley vehe ñuhu naha ra tan ra fariseo naha ra(Mr. 12.38-40; Lc. 11.37-54; 20.45-47)

1 Tacan tan ra Jesús catyí ra tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ,tan tsihin ra tsicá tsihin ra:

2 ―Ra cuví maestro cuenda ley naha ra tan racuví fariseo naha ra taahán tsi tsa jacuahá ra nahacuhva catyí ley tsa tyaa ra Moisés. 3 Yacan cuendatyaa yahvi ndo tsa caahán ra naha tan javaha ndotandɨhɨ cuhva caahán ra naha tsihin ndo. Maa tyinña javaha ndo cuhva javahá ra naha, tyin maa ranaha, sɨɨn tsa jacuahá ra, tan sɨɨn tsa javahá ra naha.4 Janducuahá ca ra naha ley tsa tsaha Nyoo tahantsanaha. Tan cuñí ra naha tsa javaha nyɨvɨ tandɨhɨcan. Maa tyin ña cunyee ñi javahá ñi tandɨhɨ can,tan ndi maa ra naha tan ña cuñí ra naha javaha ranaha can. 5Tyinmaa ra naha tyaá ra naha caja ñɨɨnuyɨhɨ tuhun Nyoo nutyaan ra naha tan soco ra naha,maa tyin nahnu ca can tan ñavin ca tsa nyecú tsiinga ca nyɨvɨ. Tan tsinditsí ra naha jahma nañi catan ñavin ca tsa iyó tsi inga ca nyɨvɨ. Javahá ra nahatandɨhɨ can tyin na nyehe nyɨvɨ tyin vaha xaan cara naha. 6 Tan nu vaha ca, cuñí ra naha cunyecu ranaha nu iyó vico tan catsi ra naha. Tan nu vaha cacuñí ra naha cunyecu ra naha tsitsi vehe ñuhu. 7Tannu tsicá nuu ra naha cuñí ra naha tyin cuhva nyɨvɨnacumi tsi ra naha tyin jahá ñi tsa ñayɨvɨ tsi ra naha.Tan cuñí tucu ra naha tsa catyi ñi “maestro” tsihinra naha.

8 ’Maa tyin nyooho, ña cuhva ndo tsa cahan nyɨvɨ“maestro” tsihin ndo. Tyin intuhun ñimaa ra Cristocuví maestro tsa nyií tsihin ndo, tan tandɨhɨ ca maara naha yañi ndo cuví tsi ra naha. 9Tanña cahanndoJutu ndo tsihin ndi intuhun rayɨɨ ñuu ñayɨvɨ ihya,tyin intuhun ñi ra nyaá gloria cuví Jutu ndo. 10 Tanña cahan ndo tyin ra cuví ityi nuu cuví ndo, tyinintuhun ñi maa ra Cristo cuví nuu tsihin ndo. 11 Ratsa jahá tyiñu tyiñu tandɨhɨ ca ra naha, ra ican cuvíra cahnu ca nu yucú ndo. 12 Tyin ra cahnu jahá tsira, cua janduluhlu Nyoo tsi ra. Tan ra ña cahnu jahátsi ra cua nducahnu ra jaha Nyoo.

13 ’¡Ndahvi nyooho ra cuví maestro cuenda leyvehe ñuhu tan nyooho ra cuví fariseo tyin jahá ndo

tyin vaha xaan ndo, tan ña nditsa! Tyin tyasɨ ndoyuvehe nu ndacá ñaha Nyoo, tan ña cuvi quɨhvɨnyɨvɨ. Tan ndi maa ndo ña quɨhvɨ ndo, tan ndi ñatsahá ndo tsa quɨhvɨ nyɨvɨ tsa cuñí quɨhvɨ.

14 ’¡Ndahvi nyooho ra cuvímaestro cuenda ley tannyooho ra cuví fariseo. Jahá ndo tyin vaha xaanndo, tan ña nditsa! Iyo ña cuahán tucu ndo cuandacan tahvi ndo tsi Nyoo nu tuvi nyɨvɨ tyin jahándo tyin vaha xaan ndo. Maa tyin nduve náa catyítyin quihín nyaa ndo vehe ñi ndaahvi tsa tsihi yɨɨtyin ña cuví tyahvi ñi xuhun tsa tsicán ndo tsi ñi.Yacan cuenda cahnu ca tundoho cua nyehe ndo jahaNyoo.

15 ’¡Ndahvi nyooho ra maestro cuenda ley veheñuhu tan nyooho ra fariseo! ¡Jahá ndo tyin vahaxaan ndo, tan ña nditsa! Tyin nanducú ndo nɨɨcahnu nu ñuhu ñayɨvɨ tyin cuñí ndo nañihi ndo vasuintuhun nyɨvɨ cunyicun tsi ndo. Tatun tsa quɨhvɨ ñicuenda ndo, quiñi ca iyó ñi jahá ndo, tan ñavin camaa ndo. Tan cua cuhun ñi anyaya tsihin ndo.

16 ’¡Ndahvi nyooho ra ndaahvi! Tyin cuñí ndojaquihin ityi ndo tsi nyɨvɨ, ¡maa tyin cuaa ndo!Caahán ndo tyin yóo nyɨvɨ cua cahan “Naha Nyoo”tsa cuenda vehe ñuhu, nduve ñi náa cua cuvi tsi ñitun ña tyaa yahvi ñi tsa cahan ñi. Maa tyin tun cuacahan ñi “Naha Nyoo” tsa cuenda xuhun cuaan tsaiyó vehe ñuhu, tacan tan taahán tsi javaha ñi tsacahan ñi, catyí ndo. 17 ¡Soho xaan ndo tan cuaa ndo!¿Ndáa tsa cahnu ca cuví? ¿A xuhun cuaan can, avehe ñuhu tsa jandu ií tsi xuhun cuaan can? 18 Tanjuvin ñi catyí tucu ndo tyin yóo nyɨvɨ cua cahan“Naha Nyoo” tsa cuenda altar tsa iyó vehe ñuhu,nduve ñi náa cua cuvi tsi ñi tun ña tyaa yahvi ñi tsacahan ñi. Maa tyin tun cua cahan ñi “Naha Nyoo”tsa cuenda tsa jamañí ñi nu altar, tacan tan taahántsi javaha ñi tsa cahan ñi, catyí ndo. 19 ¡Soho xaanndo tan cuaa ndo! ¿Ndáa tsa cahnu ca cuví? ¿A tsajamañí ndo nu altar can, o maa altar tsa jandu ií tsajamañí ndo? 20 Tyin nyɨvɨ caahán “Naha Nyoo” tsacuenda altar can, ñavin cuenda altar ñi caahán ñituhun, tyin caahán ndɨhɨ ñi tsa cuenda tandɨhɨ tsayosó nu altar can. 21 Tan nyɨvɨ caahán “Naha Nyoo”tsa cuenda vehe ñuhu cahnu, ñavin cuenda veheñuhu ñi caahán ñi tuhun, tyin nda cuanda cuendaNyoo caahán ñi tuhun, tyin iyó ra ican. 22 Tantacan tucu nyɨvɨ tsa caahán “NahaNyoo” tsa cuendagloria; nda cuanda tyayuNyoo tan cuandamaaNyoocaahán ñi tuhun, tyin maa ra cuví ra nyaá ndacáñaha ndacan.

23 ’¡Ndahvi nyooho ra cuví maestro cuenda leyvehe ñuhu tan nyooho ra cuví fariseo! Jahá ndo tyinvaha xaan ndo tyin cahví ndo ndaha menta tan tsɨtɨanis tsihin tsɨtɨ comino, tacan tan tavá ndo intuhuntsi tsa iin iin utsi, tan tsahá ndo tsi Nyoo. Maa tyinña tyaá yahvi ndo ley nahnu ca tsa taahán tsi javahayo: tsa javahá yo tsa vaha tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ, tsacundaahvi iñi yo tsi ñi, tsa tsinú iñi yo tsi Nyoo tanña nacoo yo tsi ra. Cuñí tsi javaha ndo tandɨhɨ can,tan ña cua jandɨhɨ ndo tsa cuhva ndo diezmo can.24 Nyooho ra cuaa, cuñí ndo jaquihin ityi ndo tsinyɨvɨ, maa tyin ña cuví, tyin maa ndo ña jahá ndocuenda cuatyi nahnu tsa javahá ndo, tan numi xaannyehé ndo cuatyi nyihi ñi. Tan cuví tsi tumaa tsa

Page 31: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 23:25 28 San Mateo 24:16tavá ndo tyucun luhlu nu tsa tsatsí ndo tan coco ndoiin camellu.

25 ’¡Ndahvi nyooho ra cuví maestro cuenda leyvehe ñuhu tan nyooho ra cuví fariseo! ¡Jahá ndotyin vaha xaan ndo, tan ña nditsa! Tyin tumaanacatyá ndo vasu tan coho, tan ityi tsata ñi tsinacatyá ndo tan ña nacatyá ndo ityi tsitsi, tyin ityitsitsi can, nu ña nacatyá ndo, ican cuví añima ndotan tsitu tsi tsihin tsa caquiñi: tsa suhú ndo tantsa tsicá iñi ndo tsa coo cuaha ndaha tyiñu ndo.26 ¡Nyooho ra fariseo cuaa! Nacatya jihna ndo ityitsitsi vasu tan coho, tacan tan cua ndoo ndɨhɨ ityitsata.

27 ’¡Ndahvi nyooho ra cuví maestro cuenda leyvehe ñuhu tan nyooho ra cuví fariseo! ¡Jahá ndotyin vaha ndo, tan ña nditsa! Tyin cuví ndo tumaaiin ñaña ndɨyɨ tsa nacahyɨ, tyin ityi tsata tsi sɨɨxaan caá, maa tyin ityi tsitsi tsitu yɨquɨ ndɨyɨ, tantandɨhɨ nuu tsa caquiñi. 28 Tacan cuví nyooho, tyincuñí nyɨvɨ tyin vaha xaan iñi ndo, maa tyin añimando ican quitá tsa jandaví ñaha ndo tan tandɨhɨ tsacaquiñi ndo.

29 ’¡Ndahvi nyooho ra cuví maestro cuenda leyvehe ñuhu, tan nyooho ra cuví fariseo! ¡Jahá ndotyin vaha xaan ndo, tan ña nditsa! Tyin jandutyaquɨ ndo ñaña ra cuvi ndusu yuhuNyoo, tan nacahyɨ ndoñaña nyɨvɨ vaha tsicoo tahan tsanaha. 30 Tacan tancatyí ndo: “Tun tsatyin tsicoo yo quɨvɨ tsicoo tsiitsaahnu yo, ña cua jatyinyee yo tsi ra tsahñi tsi racuvi ndusu yuhu Nyoo”, catyí ndo. 31 ¡Tsihin yacanñi tan nacotó ndo tyin cuví ndo tata nyɨvɨ tsahñi tsira cuvi ndusu yuhu Nyoo! 32 ¡Yacan vityin nyehemaa ndo na jaha ndo, javaha ndɨhɨ ndo tsa javahatsii tsaahnu ndo, tun cuñí ndo!

33 ’¡Nyooho nyɨvɨ caquiñi cuví ndo, tan nyɨvɨ cuvítata coo! ¿Nacaa cua cacu ndo tan ña cua cuhun ndoanyaya? Ña cua cuvi. 34 Yacan cuenda cua jaquitsiyu tsi ra cuví ndusu yuhu Nyoo nu yucú ndo, cuajaquitsi tucu yu tsi ra tsitó xaan naha ra nu yucúndo, tan ramaestro naha ra cua tsaa ra nahanuyucúndo. Maa tyin nyooho cua cahñi ndo tsi juhva ra, tancua tyaa ndo tsi inga ra naha nu cruu. Tan inga ranaha cua cañi ndo tsi ra naha tsitsi vehe ñuhu. Tancunyaa ndaha ndo tsi ra naha tan iin tan iin ñuu.35Yacan cuenda, tsata nyooho cua cunyaa cuatyi tsacuenda tandɨhɨ ra vaha tsa tsahñi tsii tsaahnu ndonda cuanda tsihi ra Abel tan nda cuanda quɨvɨ tsihi ra Zacarías, sehe ra Berequías, tsa tsahñi ra nahatsitsi vehe ñuhu yatyin nu nyaá altar tsa yosó tsajamañí yo tsi Nyoo. 36Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo,tyin tandɨhɨ cuatyi can cua coso sɨquɨ nyooho, nyɨvɨtsa iyó vityin ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

Nu nducuiihya cuñí ra Jesús nyehé ra tsi nyɨvɨ ñuuJerusalén

(Lc. 13.34-35)37 ’¡Ñuu Jerusalén! ¡Ndahvi nyooho nyɨvɨ ñuu

Jerusalén! Tyin tsahñi ndo tsi ra cuvi ndusu yuhuNyoo. Tan cañi ndo yuu tsi tandɨhɨ ra tsa jaquitsi Nyoo nu yucú ndo. Tan yuhu cuaha xaan tsaha cuñíyu jaha cuenda yu tsi ndo, tumaa iin ndɨvɨ sɨɨhɨ tsajahá cuenda tsi sehe tɨ, tan naquihín vaha tɨ sehe tɨtsitsi nditsin tɨ, maa tyin ña cuñi ndo. 38Nyehe ndovityin, tyin tsa nacoo ihñi Nyoo tsi ndo. 39Tan catyí

yu tsihin ndo, tyin ña cua nyehe ca ndo tsi yu ndacuanda quita quɨvɨ tsa cua catyi ndo tyin cahnuxaancuví ra vatsí tsihin sɨvɨNyoo Jutu yo―catyí ra Jesús.

24Nu caahán ra Jesús tyin cua tanɨ vehe ñuhu cahnu(Mr. 13.1-2; Lc. 21.5-6)

1 Quita ra Jesús tsitsi vehe ñuhu cahnu can, tantsa cuñí cuhun ra, tan natuhva ra tsicá tsihin ra nunyaá ra, tan quitsaha caahán ra naha cuhva caá veheñuhu can tsihin ra. 2Maa tyin nacahan ra Jesús tancatyí ra:

―¿A nyehé ndo tandɨhɨ tsa iyó ihya? Tsa nditsacatyí yu tsihin ndo, tyin ihya ndi intuhun ca yuu tanña cua coso tsata inga tsi. Tandɨhɨ maa can tan cuatanɨ ―catyí ra.

Nu caahán ra Jesús náa cua cuvi tsa ndi cumañi canaa ñuhu ñayɨvɨ

(Mr. 13.3-23; Lc. 21.7-24; 17.22-24)3Tacan tan cuahán ra naha yucu Olivo. Tan cuhva

tsa nyaá ra Jesús ican, ra tsicá tsihin ra tsahan ranaha nu nyaá ra tan nducú tuhun xeehe ra naha tsira tan catyí ra naha:

―Cuñí ndi tsa catyi tuhun un tsihin ndi, ama cuacuvi tandɨhɨ tsa cahan un. ¿Nacaa tan coto ndi tatuntsa cuyatyin tsa cua quitsi un inga tsaha tan tsa cuanaa ñuhu ñayɨvɨ?

4 Tacan tan nacahan ra Jesús:―Jaha vaha ndo cuenda coto jandavi ñaha nyɨvɨ

tsi ndo. 5 Tyin cuaha xaan ra cua quitsi, tan cuacutyiñu ra naha sɨvɨ yu, tan cua catyi ra naha: “Yuhucuví ra Cristo, ra tsa jaquitsi Nyoo.” Tan cuaha nyɨvɨcua jandavi ñaha ra naha. 6 Tan cua ñihi tuhun ndotyin iyó cuatyi tan cañí tahan nyɨvɨ ityi can tan ityiihya. Maa tyin ña nayuhvi ndo, tyin tacan taahánmaa tsi cua cuvi tsa ndi cumañi ca naa ñuhu ñayɨvɨ.7 Tyin nyɨvɨ iin ñuu cua cañi tahan ñi tsihin nyɨvɨinga ñuu. Tan cua coo cuatyi iin ñuu tsihin inga ñuu.Tan cua coo tama, tan cua coo cuehe, tan cuaha ñiityi cua taan ñihi. 8 Tandɨhɨ yacan cua cuvi nu ndicua quitsaha nyehe nyɨvɨ tundoho.

9 ’Tacan tan cua cuhva cuenda nyɨvɨ tsi ndo tsi racumi tyiñu naha ra na tatsi tuñi ra naha tsi ndo. Tancua cahñi ra naha tsi ndo. Tan tandɨhɨ nyɨvɨ iyó nuñuhu ñayɨvɨ ndasɨ cua cuñi ñi nyehe ñi tsi ndo tsacuenda yuhu. 10Quɨvɨ can cuaha xaan nyɨvɨ cua jañañi tsa tsinú iñi ñi tsi yu, tan ndasɨ cua cuñi ñi nyehetahan ñi tsi ñi. Tan cua naxico ñaha tahan ñi tsi ñi.11Tan cuaha xaan ra caahán cuendu cua coo, tan cuacatyi ra naha tyin cuenda Nyoo caahán ra naha. Tancuaha xaan nyɨvɨ cua jandavi ñaha ra naha. 12 Tancuaha xaan tsa caquiñi cua coo. Yacan cuenda cuajandɨhɨ ñi tsa cuñí tahan ñi tsi ñi. 13Maa tyin nyɨvɨtsa tsinú iñi tsi yu nda cuanda nu ndɨhɨ, tan ña cuandu uvi iñi ñi, cua cacu ñi. 14 Tan tanɨɨ cahnu ñuhuñayɨvɨ cua nacutya tuhun vaha tsa cuenda cuhva tsandacá ñaha Nyoo. Tan quɨvɨ cua coto nyɨvɨ tandɨhɨñuu tuhun vaha ihya, tacan tan cua naa ñayɨvɨ.

15 ’Ra Daniel, ra cuvi ndusu yuhu Nyoo, tyaa ranu tutu Nyoo tyin coo tsa cua janducaquiñí, tsa cuajatɨvɨ. Quɨvɨ tsa cua nyehe ndo can tsitsi vehe ñuhuNu Ii, (nyooho tsa cahví, na cutuñi iñi ndo). 16 Tyinquɨvɨ can, nyɨvɨ tsa iyó Judea taahán tsi tsa quita ñi

Page 32: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 24:17 29 San Mateo 25:8ican tan cuhun ñi ityi yucu. 17 Tan nyɨvɨ yucú jiñivehe, cua nuu ñi, maa tyin ña cua quɨhvɨ ñi tsitsivehe ñi tan tava ñi tsa iyó tsitsi vehe ñi. 18Tan nyɨvɨyucú tsitsi cuhu ña cua cunuhu jihna ñi cunaquihinñi jahma ñi. 19 ¡Ndahvi ñiñaha tsa ñuhú sehe quɨvɨcan! O tatun iyó sehe ñi tsa tyaxín, ¡ndahvi ñican! 20 Ndacan ndo tsi Nyoo na ña tahan tsi cunundo quɨvɨ vitsin, tan ndi quɨvɨ quitatú yo. 21 Tyintundoho tsa cua nyehe nyɨvɨ quɨvɨ can, ñaha ca maacoo can nda quɨvɨ tsa tsinu ñuhu ñayɨvɨ. Tan ndi ityinuu ca ña cua nyehe nyɨvɨ tundoho tacan inga tsaha.22Tyin tatun ña cua janducuɨtɨ Nyoo quɨvɨ can, yoñimaa cua cacu. Maa tyin cua janducuɨtɨ ra tsa cuendatsa cuñí ra tsi nyɨvɨ nacatsi maa ra.

23 ’Tatun yóo cua cahan tsihin ndo: “Jihna ndo,ihya nyaá ra Cristo” o “Nyehe ndo, ndacan nyaá raCristo”, ña tsinu iñi ndo. 24Tyin cua quitsi ra jandaviñahanaha ra tan cua catyi ra naha tyin ra Cristo cuvíra naha. Cua catyi ra naha tyin ndusu yuhu Nyoocuví ra naha. Tan cua javaha ra naha seña tan tsaiyo nahnu tyin cua jandavi ñaha ra naha nda cuandanyɨvɨ tsa nacatsi maa Nyoo tun tsatyin cuvi jaha ranaha. 25 Vaha tyin tsa tsitó ndo vityin ihya, jahando cuenda tsi ndo quɨvɨ can. 26Yacan cuenda tatuncatyí nyɨvɨ tsihin ndo: “Nyehe ndo, va ra Cristo nyiínu tsɨquɨ can”, Ña cuhun ndo. O tatun catyí ñi tsihinndo: “Nyehe ndo, nyií ra tsitsi cuartu ihya”, ña tsinuiñi ndo. 27 Tyin tumaa tsa cañí tatsa savi nyehé yoxiñu xaan nda ityi nu caná ñicanyii tan nda cuandaityi nu tyisó ñicanyii, tacan cua cuvi quɨvɨ quitsiyuhu, Rayɨɨ tsa quee nda gloria. 28 Tumaa natacánditsii nu cayucú tsa iñi, tacan cua nataca nyɨvɨ yɨhɨ cuenda yu quɨvɨ quitsi yu inga tsaha.

Nacaa cua quitsi Rayɨɨ tsa quee nda gloria ingatsaha

(Mr. 13.24-37; Lc. 21.25-33; 17.26-30, 34-36)29 ’Tan tsa yaha tsa cua nyehe nyɨvɨ tundoho,

ñicanyii cua ndunaa tsi, yoo ña cua jandunditsin catsi, tan tiñuu cua cucoyo tiñuu, tan tandɨhɨ tsa iyóandɨvɨ cua nacanda. 30 Tacan tan cua quituvi señaityi andɨvɨ tyin vatsí yuhu Rayɨɨ tsa quee nda gloria.Cua quitsi yu nu vico ityi andɨvɨ tsihin tunyee iñicahnu tan tsihin tsa cahnu cuví Nyoo. Tan tandɨhɨnyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ, cua vacu tsaa xaan ñi tsacua nyehe ñi tsi yu. 31 Tan cuaha ángel cuenda yucua jaquitsi yu tyin ñihi cua tɨvɨ ra naha cutu tan cuajandu iin ra naha tsi nyɨvɨ nacatsi maa Nyoo. Cuaquita ñi tanɨɨ cahnu nu ñuhu ñayɨvɨ, nda cuanda nundɨhɨ ñuhu ñayɨvɨ tan nda cuanda nu ndɨhɨ andɨvɨ.

32 ’Cutuñi iñi ndo iin cuhva yutun tsa nañí higo:Tatun tsa yutya soco tun, tan tsa cana ndaha yutyatun, nyooho tsitó ndo tyin tsa cua coo tsɨtɨ tun.33 Tan juvin ñi tacan, tatun tsa cuví tandɨhɨ yacannyehé ndo, cua coto ndo tyin tsa cuyatyin quitsi yu;tan tsa nyanaá yu yuvehe cuví tsi. 34Tsa nditsa catyíyu tsihin ndo tyin tandɨhɨ yacan cua cuvi jihna, tsandi cumañi ca cúu nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ. 35 Tancoo quɨvɨ cua cunaa andɨvɨ tan tsihin ñuhu ñayɨvɨ,maa tyin tuhun caahán yuhu, ña cua cundɨhɨ tsi tyincua cundaa tandɨhɨ tsi.

36 ’Maa tyin quɨvɨ tan hora tsa cua cuvi yacan,yoñi tsitó, ndi ángel iyó gloria tan ña tsitó ra naha.Intuhun ñi maa Nyoo Jutu yo tsitó.

37 ’Tumaa cuvi quɨvɨ tsa tsicoo ra Noé, tacan cuacuvi quɨvɨ tsa cua quitsi nyico yuhu Rayɨɨ tsa queenda gloria. 38Quɨvɨ tsa ndi cumañi ca cuun savi xaan,nyɨvɨ can, tsatsí ñi, tsihí ñi, tindahá ñi, tan tsahá ñitsi sehe sɨɨhɨ ñi tindaha nda cuanda quɨvɨ quɨhvɨ raNoé tsitsi yutun ndoo. 39Tan sana iñi ñi tan tsaa savitan tañi tandɨhɨ ñi. Tan tacan sana iñi ñi tan cuatahan tsi quɨvɨ quitsi nyico yuhu Rayɨɨ tsa quee ndagloria. 40Tan tatun yucú uvi taahan rayɨɨ tsitsi cuhuquɨvɨ can, intuhunñi ra cua quihin yu, tan cuanacooyu tsi inga ra. 41 Tan quɨvɨ can uvi taahan ñaha cuanyico ñi. Intuhun ña cua naquihin yu, tan inga ñacua ndoo ña. 42 Cuatu vaha ndo tyin ña tsitó ndonáa hora cua quitsi ra ndacá ñaha tsi ndo. 43 Tancoto ndo tuhun ihya tyin tatun iin tsitoho vehe tantsitó ra náa cuhva cua quɨhvɨ ñasuhu tsitsi vehe ra,cua cuatu vaha ra tan ña cua cuhva ra tsa quɨhvɨñasuhu can. 44 Yacan cuenda nyooho, cuatu vahando. Tyin sana iñi ndo, tan cua quitsi nyico yuhuRayɨɨ tsa quee nda gloria.

Musu vaha tan musu ña vaha(Lc. 12.41-48)

45 ’Musu tsa tyaá soho tsa caahán tsitoho ra, juvinra cuvímusu vaha. Tyin jahá cuenda ra vehe tsitohora. Tan vaha hora tsahá ra tsa catsi tandɨhɨ ca musu.46 Tan sɨɨ xaan cuñí ra cuví musu vaha can, tatuncuhva tsa jahá tyiñu ra tan tsaa tsitoho ra. Tyintyaá yahvi ra tandɨhɨ tsa taahán tsi ica ra. 47 Tantsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tyin tsitoho ra cuanacuhva ra tandɨhɨ cuii tsa cumí ra, cua quɨhɨ ndahara, tyin vaha tyaá yahvi ra tsihin tyiñu jahá ra.48 Maa tyin iin musu ña vaha tsicá iñi ra tyin cuacucuee tsitoho ra. 49 Tacan tan quitsaha cañí ra tsiinga musu, tan tsatsí ra tan tsihí ra nyixi tsihin ratsiñi naha ra. 50 Tacan tan sana iñi ra tan cua tsaatsitoho ra quɨvɨ tsa ña ndatú ra tsi ra, tan hora tsaña tsitó ra. 51Tacan tan tsitoho ra ñihi xaan cua tatsituñi ra tsi ra tumaa tuhvá maa ra icá tsihin nyɨvɨ tsajahá tyin vaha xaan ñi tan ña icá ñi tsa vaha. Tacantan cua vacu ra cuví musu ña vaha can tan cahyu ñacua cuvi nuhu ra tsa nyehé ra tundoho.

25Nu cahan ra Jesús iin cuhva cuenda utsi taahan

ñaha yoco1 ’Tsa ndacá ñaha Nyoo tsi nyɨvɨ cuví tsi tumaa

utsi taahan ñaha yoco tsa quihin lámpara tsa yɨhɨ acetye tan cuahán ñi iin vico tindaha tyin cuajatahan ñi tsi ra tsa cua tindaha. 2 Uhun taahanñi, soho xaan ñuhú iñi ñi, tan inga uhun taahanñi can catsi xaan tsicá iñi ñi. 3 Ñi tsa soho ñuhúiñi can, nyisó ñi lámpara ñi maa tyin ña quihinñi juhva ca acetye tsa natyihi ñi tsitsi lámpara ñitatun ndɨhɨ tsi. 4 Tan ñi tsa catsi tsicá iñi can,nyisó sɨɨn ñi inga yutyi acetye tsa cua natyihi ñitsitsi lámpara can tatun ndɨhɨ acetye tsa yɨhɨ tsitsilámpara can. 5 Tan ra tsa cua tindaha can cucueéxaan ra, tacan tan tɨɨn ñumaahna tsi tandɨhɨ ñi, tanquixi ñi. 6 Tacan tan maa ñuu tsiñi ñi iin ndusu tsacatyí tyehen: “¡Tsa vatsí ra tsa cua tindaha! ¡Quitando, jatahan ndo tsi ra!” 7 Tandɨhɨ ñi can nduvitañi tan quitsaha janduvahá ñi lámpara ñi. 8 Tacantan quitsaha caahán tsa uhun ñi soho ñuhú iñi can

Page 33: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 25:9 30 San Mateo 25:43tsihin inga uhun ñi can tan catyí ñi: “Cuhva ndojuhva acetye ndahá ndo tsi ndi, tyin cuñí ndahvalámpara ndi”, catyí ñi. 9Maa tyin ñi yoco tsa catsitsicá iñi can nacahan ñi tyehen: “Ña cua cuhva ndityin coto ña cua cutahan tsi tsa cuenda ndi tan nditsa cuenda nyooho. Vaha ca cuhun maa ndo cujatando nu cuyahví tsi.” 10 Maa tyin tsitsi tsa cuahántsa uhun ñi soho ñuhú iñi can cuajata ñi acetye, tantsaa ra tsa cua tindaha can. Tan ñi yoco tsa ndatúvaha can, quɨhvɨ ñi tsihin ra tsitsi vehe nu cua coovico tindaha. Tan tsicundasɨ yuvehe can. 11 Yahacan tan tsaa nyico ñi soho ñuhú iñi can, tan catyí ñi:“¡Yooho tata! ¡Nuña yuvehe na quɨhvɨ ndi!”, catyíñi. 12Maa tyin maa ra nacahan ra, tan catyí ra: “Tsanditsa catyí yu tsihin ndo tyin ña nacotó yu tsi ndo.”

13 Tacan tan quitsaha caahán ra Jesús:―Cuatu vaha ndo, tyin ña tsitó ndo ndáa quɨvɨ

tan náa hora cua quitsi nyico yuhu Rayɨɨ tsa queenda gloria.

Nu caahán ra Jesús tsihin yo na jaha tyiñu yo tsihintsa tsaha Nyoo tsi yo

(Lc. 19.11-27)14 ’Tsa ndacá ñaha Nyoo tsi nyɨvɨ cuví tsi tumaa

iin rayɨɨ tsa nyaá cua quita cuhun inga ñuu nu cañi.Tan cana ra tsi musu ra, tan tsaha cuenda ra xuhunra tsi ra naha tyin jaha cuenda ra naha.

15 Iin ra tsaha ra uhun mil xuhun, tan inga ratsaha ra uvi mil xuhun, tan inga ra tsaha ra iin mil.Tsaha ra tsi intuhun intuhun ra nácaa cuhva tsitó rajaha tyiñu ra naha tan cua nandaa sɨquɨ xuhun can.Tacan tan cuahán ra. 16 Musu tsa quihin uhun milxuhun can, ñihi jaha tyiñu ra tsihin xuhun can, tanjaha canaa ra inga uhunmil ca sɨquɨ tsi. 17Tan juvinñi tacan tucu ra tsa quihin uvi mil can, jaha canaa rauvimil ca tsihin xuhun can. 18Maa tyin ra tsa quihinintuhun ñi mil can, tsahan ra tan tsatya ra iin yavitsitsi ñuhu tan tyihi xeehe ra xuhun tsitoho ra.

19 ’Cuaha quɨvɨ yaha tan tsaa nyico tsitoho musucan. Tan quitsaha natavá cuenda ra tsihin intuhunintuhun ra naha. 20 Jihna ca ra tsa quihin uhun milxuhun can tsaa, tan nacuhva cuenda ra uhun mil casɨquɨ can, tan catyí ra: “Taa, uhun mil tsaha un tsiyu, juhun inga uhunmil ihya tsa jaha canaa yu sɨquɨtsi.” 21 Tan tsitoho ra catyí ra tsihin ra: “Vaha. Iinmusu vaha xaan cuví un. Tan javaha un tandɨhɨ tsacahan yu tsihin un. Luxu ñi xuhun tsaha yu tsi untan vaha xaan tsatyiñu un itsi. Vityin cuaha ca cuacuhva cuenda yu tsi un. Quɨhvɨ nu vaha ihya, tansɨɨ cuñi un tsihin yu.” 22 Yaha can tan tsaa musutsa quihin uvi mil xuhun can, tan catyí ra: “Taa,uvi mil ñi tsaha un tsi yu, juhun uvi mil ca ihya tsajaha canaa yu sɨquɨ tsi.” 23Tan catyí tsitoho ra tsihinra: “Vaha. Iin musu vaha xaan cuví un, tan javahaun tandɨhɨ tsa cahan yu tsihin un. Luxu ñi xuhuntsaha yu tsi un tan vaha xaan tsatyiñu un itsi. Vityincuaha ca cua cuhva cuenda yu tsi un. Quɨhvɨnuvahaihya, tan sɨɨ cuñi un tsihin yu”, catyí ra. 24Tan cuhvatsa tsaa musu tsa quihin intuhun ñi mil xuhun can,catyí ra tsihin tsitoho ra: “Taa, yuhu tsitó yu tyinxaan xaan un tan cuñí un naquihín un xuhun nu ñajahá tyiñu un, tan cuñí un naquihin un cosecha nuña tatsi un. 25 Yacan cuenda nayuhvi yu tan tsahanyu tan tyihi xeehe yu xuhun un tsitsi ñuhu. Juhunxuhun ihya tsa tsaha un tsi yu”, catyí ra. 26 Tacan

tan nacahan tsitoho ra, tan catyí ra tsihin ra: “Musuña vaha cuví un, tan musu jutsan cuví yooho. Tatuntsitó un tyin naquihín yu nu ña jaha tyiñu yu, tanquihín yu cosecha nu ña tatsi yu, 27 ¿nácaa tyin ñatsityihi un xuhun yu nu banco? Tun tsatyin tacanjavaha un, tsa cua quitsi nyico yu cuvi naquihin yuxuhun can tsihin xuhun sɨquɨ tsa jaha canaa tsi”,catyí ra. 28 Tacan tan quitsaha caahán ra tsihin ratsa yucú can naha ra: “Quihin nyaa ndo tsa iin miltsa ndahá ra, tan cuhva ndo tsi ra tsa ndahá utsimil. 29 Tyin nyɨvɨ jahá tyiñu vaha tsihin tsa iyó tsiñi, cua cuhva ca yu tsi ñi, tan cua coo cuaha tsi ñi,nda cuanda ndoo ca. Maa tyin nyɨvɨ tsa ña cuñí jahatyiñu tsihin tsa tsahá yu, nda cuanda tsa luxu tsacumí ñi, cua quihin nyaa ndɨhɨ yu. 30 Tan musu tsaña tsiñí ñuhu tsi yu ihya, tava ndo tsi ra nacuhunra nu naa ityi tsata, tan ndacan cua vacu tsaa ra,tan cahyu ña cua cuvi nuhu ra tsihin tsa nyehé ratundoho.”

Nu cahan ra Jesús tyin cua cutuñi tandɨhɨ nyɨvɨ31 ’Quɨvɨ cua quitsi nyico yuhu Rayɨɨ tsa quee nda

gloria, cua quitsi yu tsihin cuaha ángel cuenda yu.Tan cua cunyaa yu tyayu sɨɨ caá tan cua cundacañaha yu. 32 Tandɨhɨ cuii nyɨvɨ iyó nanɨɨ cahnu nuñuhu ñayɨvɨ cua nataca ñi nuu yu. Tan cua natavasɨɨn yu tsi intuhun intuhun ñi, tumaa ra jahá cuendambee tavá sɨɨn ra tsi mbee ticatyi tan tavá sɨɨn tucura tsi mbee chivo. 33 Tan cua tyaa yu tsi mbeeticatyi can tsiyo cuaha yu, tan inga mbee can cuatyaa yu tsiyo satyin yu. 34 Tacan tan yuhu tsa cuvíyu Rey cua catyi yu tsihin nyɨvɨ nyecú tsiyo cuahayu: “Naha nyooho nyɨvɨ tsa nasoco Jutu yu. Naquihin cuenda ndo nu cua cunyecu ndo nu ndacáñaha Nyoo, tyin tsa cuenda maa ndo javaha ra ihyaquɨvɨ javaha ra ñuhu ñayɨvɨ. 35 Tyin quɨvɨ tsisocoyu, nyooho tsaha ndo tsa tsatsi yu. Quɨvɨ na ityi iñi yu, tsaha ndo ndutya tsihi yu. Tan quɨvɨ tsicanuu yu cuví yu ra inga ñuu, tsaha ndo nu quixi yu.36Quɨvɨ cumañi jahma yu, tsaha ndo jahma tsinditsi yu. Quɨvɨ cuhvi yu, tsinyehe ndo nu canyií yu. Tanquɨvɨ tsinyii yu vehe caa, tsinyehe ndo nu nyií yu”.Tacan cua cahan yu tsihin ñi. 37 Tan ñi tsa vaha iñican cua ndaca tuhun ñi tsi yu, tan catyi ñi: “JutuMañi yu, ¿ama nyehe ndi tsisoco un, tan tsaha nditsa tsatsi un? ¿Ama nyehe ndi na ityi iñi un tantsaha ndi tsa tsihi un? 38 ¿Ama nyehe ndi tsi untsica nuu un cuví un ra inga ñuu tan tsaha ndi vehenu quixi un? ¿Ama cumañi jahma un, tan tsaha ndijahma tsinditsi un? 39 ¿Ama nyehe ndi cuhvi un, otsinyii un vehe caa, tan tsahan ndi tsinyehe ndi tsiun?” cua catyi ñi. 40Tan yuhu tsa cuví Rey cua catyiyu tsihin ñi: “Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tyintandɨhɨ tumañi iñi tsa javaha ndo tsi ra ndaahvi, rayañi yu, tsi yuhu javaha ndo tumañi iñi”, cua catyiyu tsihin ñi.

41 ’Tacan tan yuhu tsa cuví Rey cua cahan yu tsi-hin nyɨvɨ tsa yucú tsiyo satyin yu tyehen: “Catsiyondo nuu yu, nyooho, nyɨvɨ taahán tsi cuhun anyaya.Cuaahan ndo nu ñuhu tsa ña cua ndahvamaa. Tsinuanyaya can tyin ican cua coo nu ña vaha tan tatyi ñavaha cuenda nu. 42 Tyin tsisoco yu tan nyooho ñatsaha ndo tsa catsi yu. Na ityi iñi yu tan ña tsaha ndondutya coho yu. 43 Tsica nuu yu cuví yu iin ra ingañuu, tan ña tsaha ndo nu cusu yu. Cumañi jahma

Page 34: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 25:44 31 San Mateo 26:29yu tan ña tsaha ndo jahma cunditsi yu. Nacuhvi yu tan tsinyii yu vehe caa, maa tyin ña tsahan ndotsinyehe ndo tsi yu nu tsinyii yu”, cua catyi yu tsihinñi. 44Tacan tan cua catyi ñi tsihin yu: “JutuMañi yu,¿ama nyehe ndi tsisoco un, o na ityi iñi un, o tsicánuu un cuví un ra inga ñuu, o nduve jahma un, onacuhvi un, o tsinyii un vehe caa, tan ña jatyinyeendi tsi un?” cua catyi ñi. 45 Tan yuhu tsa cuví yuRey cua catyi yu tsihin ñi: “Tsa nditsa caahán yutsihin ndo tyin tandɨhɨ maa tsa ña javaha ndo tsihinnyɨvɨ ndaahvi ihya, ña javaha ndɨhɨ ndo tsihin yu,cuví can”, cua catyi yu tsihin ñi. 46Tacan tan ñi cancua cuhun ñi nu cayú ñuhu tsa ña cua ndahva maa.Tan nyɨvɨ vaha can cua cuhun ñi coo ñi ñayɨvɨ nyitotsa ña cua naa maa.

26Nu nducú ra mandoñi naha ra cuhva nácaa tan tɨɨn

ra naha tsi ra Jesús(Mr. 14.1-2; Lc. 22.1-2; Jn. 11.45-53)

1 Cuhva tsa ndɨhɨ cahan ra Jesús tandɨhɨ tuhuncan, tan quitsaha catyí ra tsihin ra tsicá tsihin ra:

2―Nyooho tsitó ndo tyin ndi cumañi uvi ca quɨvɨtan tahan tsi vico pascua. Tan yuhu, Rayɨɨ tsa queenda gloria, cua cuhva cuenda nyɨvɨ tsi yu na tyaa racumi tyiñu tsi yu nu cruu ―catyí ra.

3 Quɨvɨ can jutu tsa cuví ityi nuu naha ra, tanra maestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra, tan ramandoñi ñuunaha ra, ndu iin ra naha nuquehe vehetyiñu ra Caifás, ra jutu tsaahnu tsa cuví ityi nuu.4 Tan jandaa ra naha tyiñu nácaa cua jandavi ñahara naha tsi ra Jesús tan tɨɨn ra naha tsi ra tan cahñira naha tsi ra. 5 Tan catyí ra naha:

―Ña cua cahñi yo tsi ra quɨvɨ maa vico, cotonduvaa xaan nyɨvɨ ―catyí ra naha.

Nu tyosó iin ñaha ndutya tami jiñi ra Jesús(Mr. 14.3-9; Jn. 12.1-8)

6 Ra Jesús nyií ra ñuu Betania, vehe ra Simón, ratsa yɨhɨ cuehe tyaahyu. 7 Tan natuhva iin ñaha nunyaá ra Jesús, ndahá ña iin yutyi yuu vaha tsitú canyɨhɨ ndutya tami. Tan yahvi xaan nyaá ndutya tamican. Tan ra Jesús nyaá ra yuhu mesa, tan ñaha cantyoso ña ndutya can jiñi ra. 8 Tsa nyehe ra tsicátsihin ra, nduxaan ra naha tan catyí ra naha:

―¿Nacuenda jatɨvɨ ña ndutya tami can? 9 Vahaca tun tsatyin xico ña can, tan ñihi cuaha ña xuhuntsihin can. Tan cuvi jatyinyee ña tsi nyɨvɨ ndaahvitsihin xuhun can ―catyí ra naha.

10 Tan tsa tsiñi ra Jesús tsa caahán ra naha, tacantan catyí ra tsihin ra naha:

―¿Nacuenda cuñí ndo jandu uvi iñi ndo tsi ñahaihya? Tan tsa javahá ña tsihin yu, tsa vaha cuvítsi. 11Tyin nyɨvɨ ndaahvi tandɨhɨ ñi quɨvɨ cua coo ñitsihin ndo, maa tyin yuhu, ña naha ca cua cunyii yutsihin ndo. 12Tyoso ña ndutya tami sɨquɨ cuñu ñuhuyu, tyin janduvaha ña itsi tyin cua cuhun tsi tsitsiñuhu. 13 Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tyin tandɨhɨñi nu cua cahan nyɨvɨ tuhun Nyoo tanɨɨ cahnu ñuhuñayɨvɨ, cua nacatyi tuhun tucu ñi tsa javaha ñahaihya, na nducuhun iñi nyɨvɨ tsi ña ―catyí ra Jesús.

Nu xico ra Judas Iscariote tsi ra Jesús(Mr. 14.10-11; Lc. 22.3-6)

14Tacan tan iin ra tsicá tsihin ra Jesús, ra tsa nañíJudas Iscariote, tsahan ra tsicahan ra tsihin ra jututsa cuví ityi nuu naha ra. 15 Tan catyí ra tsihin ranaha:

―¿Nacaa cua tyahvi ndo tsi yu tatun cuhvacuenda yu tsi ra Jesús tsi ndo?

Tacan tan ra jutu can naha ra tsaha ra naha ocoutsi xuhun cuitsin tsi ra. 16 Tan nda quɨvɨ can tanquitsaha nducú ra Judas cuhva cua nacuhva cuendara tsi ra Jesús tsi ra jutu can naha ra.

Nu cuxiñi ra Jesús tsihin ra tsicá tsihin ra(Mr. 14.12-25; Lc. 22.7-23; Jn. 13.21-30; 1 Co. 11.23-26)

17 Quɨvɨ jihna ñi tsa quitsaha vico nu tsatsí nyɨvɨpaan tsa nduve yutsan iya yɨhɨ, ra tsicá tsihin raJesús natuhva ra naha nu nyaá ra tan quitsaha tsicátuhun ra naha tsi ra tan catyí ra naha:

―¿Numaa cuñí un tsa cujanduvaha ndi tsa cuxiñiun cuenda vico pascua ihya?

18 Tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Cuaahanndo tsitsi ñuunda vehe rayɨɨ ihya. Tan

catyi ndo tsihin ra: “Ra Maestro catyí ra tyin tsayatyin cua cúu ra, tan vehe maa un cua jacahnu ndivico pascua”, catyi ndo tsihin ra ―catyí ra Jesús.

19 Tacan tan javaha ra naha cuhva cahan ra Jesústsihin ra naha. Tan janduvaha ra naha tsa cuxiñi ranaha vico pascua can.

20 Tsa cunaaha tan tsicunyaa ra Jesús nu mesatsihin tandɨhɨ utsi uvi ra tsicá tsihin ra. 21 Tan tsitsitsa tsatsí ra naha, catyí ra Jesús tsihin ra naha:

―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin iin nyoohocua xico ndo tsi yu tsi ra xaan iñi tsi yu.

22Tan nducuihya xaan cuñí ra naha, tan quitsahatsicá tuhun tan iin tan iin ra naha tsi ra tan catyí ranaha:

―Jutu Mañi yu, ¿a ñavin yuhu cuví can?23 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Ra tsa tsatsí iin ñi coho tsihin yu, ra ican cua

xico tsi yu. 24 Yuhu, Rayɨɨ tsa quee nda gloria, cuatahan yu tumaa tsa caahán nu tutu Nyoo. Maa tyinndahvi ra ndaahvi tsa cua xico tsi yu. Vaha vihi catun tsatyin ña cacu ra ―catyí ra Jesús.

25 Tacan tan nacahan ra Judas, ra tsa xico tsi ra,tan catyí ra:

―Maestro, ¿a yuhu cuví can?Tan nacahan ra Jesús, tan catyí ra:―Juvin un.26Tsitsi tsa tsatsí ra naha, ra Jesús quihin ra paan

tan nacuhva ra tyahvi nyoo tsi Nyoo, tan tsahnusava ra, tan tsaha ra tsi ra tsicá tsihin ra, tan catyíra tsihin ra naha:

―Catsi ndo. Paan ihya cuví tumaa cuñu ñuhu yu.27 Yaha can tan quihin tucu ra vasu vinu, tan

nacuhva ra tyahvi nyoo tsi Nyoo, tan jayaha ra tsitandɨhɨ ra naha tan catyí ra:

―Coho tandɨhɨ ndo vinu ihya. 28 Tyin cuví tsitumaa nɨñɨ yu. Tan tsihin nɨñɨ yu cua cundaa tyiñutsa ndoo Nyoo tsihin ndo, tyin cua catɨ nɨñɨ yu tsacuenda tsa vaha tsi nyɨvɨ cuaha, tyin tsihin nɨñɨ yucua coo tucahnu iñi cuatyi ñi. 29 Tan catyí yu tsihinndo, tyin ña cua coho ca yu tahan vinu tsa cuvindutya uvas ihya, nda cuanda tsa coho yu vinu tsaatsihin ndo nda nu ndacá ñaha Jutu yu gloria―catyíra.

Page 35: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 26:30 32 San Mateo 26:58

Nu cahan ra Jesús tyin cua cahan ra Pedro tyin ñanacotó ra tsi ra

(Mr. 14.26-31; Lc. 22.31-34; Jn. 13.36-38)30 Tsa yaha tsa tsita ra naha iin yaa Nyoo, tan

cuahán ra naha yucu Olivo. 31 Tacan tan quitsahacaahán ra Jesús tsihin ra naha:

―Tandɨhɨ nyooho tan cua nacoo ihñi ndo tsi yuvityin tsacuaa ihya. Tyin nu tutu Nyoo catyí tsityehen: “Cua cahñi yu tsi ra jahá cuenda mbeeticatyi jana yu, tan mbee can cua natsatsa tɨ nahatɨ”, catyí tsi. 32Maa tyin tsa yaha nandoto yu, jihnaca yu cua cuhun Galilea, tsa ndi cumañi ca cuhunnyooho.

33 Tacan tan nacahan ra Pedro tan catyí ra:―Vasu ndi maa tandɨhɨ ra tan ndu uvi iñi ra naha

tsa nyicún ra naha tsi un, maa tyin yuhu ña cua nduuvi iñi yu.

34 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Tsa nditsa catyí yu tsihin un tyin juvin ñi maa

tsacuaa vityin, tsa ndi cumañi ca vacu tsitooho, uñitsaha cua cahan un tyin ña nacotó un tsi yu ―catyíra Jesús.

35 Tan ra Pedro catyí ra:―Vasu ndi maa cúu yu tsihin un, maa tyin ña cua

catyi yu tyin ña nacotó yu tsi un ―catyí ra.Tan juvin ñi tacan catyí tandɨhɨ ca ra tsicá tsihin

ra.Nu tsican tahvi ra Jesús tsi Nyoo nda Getsemaní(Mr. 14.32-42; Lc. 22.39-46)

36 Tacan tan tsaa ra Jesús tsihin ra tsicá tsihin raiin nu iyó cuaha yutun nu nañí Getsemaní, tan catyíra tsihin ra naha:

―Cunyecu ndo ihya tsitsi tsa cuahán yu ndacancua ndacan tahvi yu.

37 Tan quihin ra tsi ra Pedro tan nduvi sehe raZebedeo cuahán tsihin ra. Tan quitsi tucuiihya iñicahnu tsi ra, tan tsa tuñu cuñí ra. 38 Tacan tan catyíra tsihin ra naha:

―Cahnu xaan tucuiihya iñi nyaá añima yu, ndacuanda cuñí cahñi ña can tsi yu. Ndoo ndo ihya tancoo nyito ndo tsihin yu ―catyí ra.

39 Tacan tan cuahán ra Jesús luxu ca ityi nuu tantsicuɨñɨ tsɨtɨ ra tan tsaquin ra nuu ra nda nu ñuhu,tan tsicán tahvi ra tsi Nyoo tan catyí ra:

―Tyaa, tun tsatyin cuvi jatsiyo nyaha un tun-doho ihya sɨquɨ yu, vaha xaan. Maa tyin na ña cuvicuhva cuñí maa yu, tan na cuvi cuhva cuñí maa un―catyí ra.

40Tacan tan tsaa ra nu yucú ra tsicá tsihin ra, tannyehe ra tyin quixí ra naha. Tan catyí ra tsihin raPedro:

―¿A ña cuví coo nyito ndo tsihin yu vasu tanintuhun hora? 41 Coo nyito ndo, tan ndacan tahvindo tsi Nyoo; tacan tan ña cua javaha ndo cuhvacuñí nu ña vaha. Tsa nditsa tyin añima ndo, cuñíxaan tsi nanducu tsi tsi Nyoo, maa tyin cuñu ñuhundo cuví tsa vita cuñí ―catyí ra Jesús.

42 Tan tsa tsahan ra tsa tsinu uvi tsaha, tsicantahvi ra tyehen:

―Tyaa, tatun ña cuvi tsa jatsiyo nyaha un tun-doho ihya sɨquɨ yu, na cuvi cuhva cuñí maa un―catyí ra.

43 Tacan tan tsaa ra inga tsaha tan nyehe ra tyinquixí nyico ra tsicá tsihin ra, tyin tsicundasɨ maa

tinuu ra naha tsihin tsa cuñí xaan ra naha cusu ranaha. 44 Tacan tan nacoo ra tsi ra naha, tan cuahánra tsa tsinu uñi tsaha cua ndacan tahvi ra. Tan tsicantahvi ra tsi Nyoo juvin ñi maa tsihin tuhun tsa tsayaha cahan ra. 45Tacan tan tsaa nyico ra nu yucú ratsicá tsihin ra, tan catyí ra tsihin ra naha:

―Vityin cusu ndo tan quitatu ndo. Tyin tsa tsaacuhva tsa cua nacuhva cuenda ra can tsi Rayɨɨ tsaquee nda gloria tsi ra iyó cuatyi naha ra. 46Nduvitando, cohon ndo. Tyin tsa vatsí ra tsa xico tsi yu―catyí ra Jesús.

Nu tsaha cuenda ra Judas tsi ra Jesús tsi nu xaan iñitsi ra nahnu

(Mr. 14.43-50; Lc. 22.47-53; Jn. 18.2-11)47Ndi caahán ca ra Jesús yacan, tan tsaa ra Judas,

ra tsa cuví iin ra tsicá tsihin ra Jesús. Tan tsihin raJudas tsaa tucu cuaha xaan nyɨvɨ ndahá mityi tanyutun jacuhun ra cuví jutu tsa cuví ityi nuu naha ratan ra cuví mandoñi nyɨvɨ Israel naha ra. 48 Tan raJudas, ra tsa tsahá cuenda tsi ra Jesús, tsa yaha tsahara iin seña tsi ra can naha ra, tyin coto ra naha yóocua tɨɨn ra naha. Tyin tsa yaha cahan ra tsihin ranaha:

―Ra tsa cua tyayuhu yu, ra ican cuví ra tsa cuatɨɨn ndo.

49Tacan tan natuhva ra Judas nu nyaá ra Jesús tancatyí ra:

―Nacumi tsi un, Maestro.Tan tyayuhu ra tsi ra.50 Tacan tan nacahan ra Jesús tan catyí ra tsihin

ra:―¿Náa tyiñu vatsí un ñih?Tacan tan natuhva ra can naha ra tan tɨɨn ra naha

tsi ra Jesús.51 Tacan tan iin ra cutahán tsihin ra Jesús, tava

ra mityi tan tsahnya ra soho musu jutu tsaahnu tsacuví ityi nuu. 52 Tan catyí ra Jesús tsihin ra:

―Natyihi mityi un tsitsi vena un. Tyin tandɨhɨnyɨvɨ tsa cañí tahan tsihin mityi, juvin ñi tsihinmityi cua cúu ñi. 53 ¿A ña tsitó un tyin tatun yuhutan cuñí yu, cuví ndacan yu tsi Jutu yu, tan maa racua jaquitsi ra vityin vityin yaha ca uñi xico utsi milángel, tan jacacu ra naha tsi yu? 54Maa tyin tatuntacan javaha yu, ¿nácaa cua cundaa tsa nyaá nu tutuNyoo nu catyí tsi tyin taahán maa tsi tsa tahan yutyehen? ―catyí ra.

55 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ:―¿A vatsí tɨɨn ndo tsi yu tumaa cua tɨɨn ndo iin

ñasuhu? tyin ndahá ndo mityi tan yutun. Tandɨhɨquɨvɨ tsinyii yu jacuaha yu tsi ndo tsitsi vehe ñuhucahnu, tan ña tɨɨn ndo tsi yu. 56 Tandɨhɨ yacan cuvítyin tacan tan cundaa cuhva catyí tuhun Nyoo, tsatyaa ra cuvi ndusu yuhu Nyoo tahan tsanaha.

Tacan tan tandɨhɨ ra tsicá tsihin ra, tsinu ra naha.Tan ndoo intuhun ña maa ra.

Nu tsica tuhun ramandoñi naha ra tsi ra Jesús tatunSehe Nyoo cuví tsi ra

(Mr. 14.53-65; Lc. 22.54-55, 63-71; Jn. 18.12-14, 19-24)57 Tan ra tsa tɨɨn tsi ra Jesús, tsindaca ra naha tsi

ra nuu ra Caifás, ra jutu tsaahnu tsa cuví ityi nuu.Tan iin cahnu ñi yucú ra maestro cuenda ley veheñuhu naha ra ican tan ra mandoñi naha ra. 58 Tanra Pedro cuahán ra tsata ra naha, tan tsaa ra nda

Page 36: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 26:59 33 San Mateo 27:11nuquehe vehe ra Caifás can. Tan quɨhvɨ ra tan ndoora nyií ra tsihin vitya can naha ra, tyin cua nyehe ranácaa cua quita tuhun can.

59Ra jutu tsa cuví ityi nuunaha ra, tan ramandoñinaha ra, tan tandɨhɨ ra cumí tyiñu naha ra, nducu ranaha tsi ra cahan cuendu sɨquɨ ra Jesús. Tyin tacantan cuvi cahñi ra naha tsi ra. 60Maa tyin ña ñihi maara naha cuatyi tyaa ra naha sɨquɨ ra, vasu ndi maacuaha nyɨvɨ tsahan ñi tsicahan ñi cuendu sɨquɨ ra.Tan nu ndɨhɨ tuhun, tsaa uvi ca tsa ndaa tsa caaháncuendu. 61 Tan catyí ra naha:

―Ra ihya, catyi ra tyin cuví canɨ ra vehe ñuhucahnu Nyoo, tan tsitsi tsa uñi quɨvɨ cua janduvita ratsi inga tsaha ―catyí ra naha.

62 Tacan tan ra jutu tsa cuví ityi nuu can, nduvitara, tan catyí ra tsihin ra Jesús:

―¿A ña nacahan un nu caahán ra ihya naha ra?¿A nditsa tsa caahán ra ihya naha ra, o ña nditsa?

63Maa tyin ra Jesús ñanacahan ra. Tacan tan catyíra jutu tsaahnu tsa cuví ityi nuu tsihin ra:

―Tsihin sɨvɨ Nyoo nyitó, catyí yu tsihin un tyincatyi un tsa nditsa vaha. ¿A ra Cristo SeheNyoo cuvítsi un? ―catyí ra.

64 Tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Juvin yu cuví. Tan catyí tucu yu tsihin ndo, tyin

cua nyehe ndo tsi yuhu, Rayɨɨ tsa quee nda gloria,cunyaa yu xiin cuaha Nyoo ra iyó tandɨhɨ tunyeeiñi, tan cua nyehe ndo nu cua quitsi yu nu vico ityiandɨvɨ inga tsaha ―catyí ra.

65 Tacan tan ra jutu tsaahnu tsa cuví ityi nuu cantsahnya ra jahma ra tumaa iin seña tyin cuñí maa ratyin ña vaha tsa caahán ra Jesús, tan catyí ra tsihintandɨhɨ ca ra naha:

―Ra ihya tsicoo cuatyi ra nuu Nyoo tsihin tsacaahán ra. ¡Nyehe ndo vityin! Ña cuñí ca tsi tsanducu yo inga tsa ndaa tyin tsa tsiñi maa ndo tsaña vaha tsa cahan ra. 66 ¿Náa catyí ndo vityin?

Tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Iyó cuatyi ra, yacan taahán tsi tsa cúu ra.67Tacan tan tɨvɨ sɨɨ ra naha nuu ra tan cañi ra naha

tsi ra. Inga ra cañi ra nahanuu ra tsihin tsɨquɨ. 68Tancatyí ra naha tsihin ra:

―Tatun nditsa tyin ra Cristo cuví un, ¡nacoto yóocañi tsi un!

Nu cahan ra Pedro tyin ña nacotó ra tsi ra Jesús(Mr. 14.66-72; Lc. 22.56-62; Jn. 18.15-18, 25-27)

69 Tsitsi tsa ndi nyií ra Pedro nuquehe ityi tsatavehe can, tan iin ñaha tsa cuví musu jutu can,natuhva ña nu nyaá ra tan catyí ña tsihin ra:

―Yooho tucu tsica un tsihin ra Jesús, ra Galileacan.

70 Tan ra Pedro catyí ra nuu tandɨhɨ nyɨvɨ yucúcan:

―Ña tsica yu tsihin ra can. Ña tsitó yunáa caahánun.

71 Tacan tan cuahán ra Pedro ityi yuvehe nu cuvíyuhu cora, tan nyehe inga ña tsi ra, tan catyí ñatsihin ra yucú can:

―Juvin ñi tsica ndɨhɨ tucu ra ihya tsihin ra Jesús,ra ñuu Nazaret ―catyí ña.

72 Tan inga tsaha tyihi xeehe ra Pedro tsa nacotóra tsi ra tan catyí ra:

―Naha Nyoo tyin ña nacotó yu tsi ra can.

73 Tañi cuii ca, tan ra yucú can natuhva ra nahanu nyaá ra Pedro tan catyí ra naha tsihin ra:

―Nditsa tyin ra vaha iñi tsi ra can cuví yooho,tyin cuhva caahán ra Galilea naha ra, caahán un.

74 Tacan tan iyo xaan caahán ra tan catyí ra:―Tsitó vaha Nyoo tyin ña nacotó yu tsi ra can,

tan na cahñi maa Nyoo tsi yu tatun ña nditsa tsacaahán yu―catyí ra.

Tan juvin ñi cuhva can navacu tsitooho. 75 Tacantan nducuhun iñi ra Pedro tsa cahan ra Jesús tsihinra: “Tsa ndi cumañi ca vacu tsitooho, yooho tsa yahacahan un uñi tsaha tyin ña nacotó un tsi yu”, catyi ra Jesús, nducuhun iñi ra. Tacan tan quita ra ican,tan tsacu xaan ra tsa cuiihya cuñí ra tsa javaha ratacan.

27Nu nacuhva cuenda ra naha tsi ra Jesús tsi ra Pilato(Mr. 15.1; Lc. 23.1-2; Jn. 18.28-32)

1 Tan tsa tuvi inga quɨvɨ, tandɨhɨ ra jutu tsa cuvíityi nuu naha ra tan ra mandoñi ñuu can naha ra,ndoo ra naha tyiñu tsa cua cahñi ra naha tsi raJesús. 2 Tan nuuhñí ra jaha ra naha. Tan tsahan ranaha tsinacuhva cuenda ra naha tsi ra nuu ra PoncioPilato, ra ndacá ñaha tsa quee nda ñuu Roma.

Nu tsihi ra Judas3 Tsa nyehe ra Judas, ra tsa xico tsi ra Jesús, tyin

cua cúu ra, tan ndu uvi iñi ra tsa javaha ra, tannacuhva ra tsa oco utsi xuhun cuitsin can tsi ra jututsa cuví ityi nuu naha ra, tan tsi ra mandoñi ñuunaha ra. 4 Tan catyí ra:

―Tsicoo cuatyi yu, tyin tsaha cuenda yu tsi iin randuve cuatyi na cúu ra.

Tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―¿Nacuenda nyuhu? ¡Nyehe maa yooho!5 Tacan tan tyoso ihñi ra Judas xuhun can tsitsi

vehe ñuhu cahnu, tan quita ra cuahán ra tsityihi rayoho jucun ra tan ticaa ra tsi ra iin nu yutun, tantsihi ra.

6Ra cuví ityi nuu tsihin jutu can naha ra naquihinra naha xuhun can tan catyí ra naha:

―Ña cuví tyihi yo xuhun ihya tsitsi caja nuyɨhɨ xuhun tsa tsahá nyɨvɨ tsi Nyoo tyin xuhun tsacuyahvi ra tsa cua catɨ nɨñɨ cuví can.

7 Tacan tan ndoo ra naha tyiñu, tyin cua jata ranaha ñuhu tsa nañí “Ñuhu Ra Javahá Quɨsɨ” tsihinxuhun can. Tyin coo nu cucutsi ra naha tsi nyɨvɨinga ñuu tun tsiihí ñi ñuu can. 8Yacan cuenda nañíñuhu cannda cuanda vityin “ÑuhuCuendaTsa Tsatɨ Nɨñɨ Nyɨvɨ”. 9 Tacan cuvi tyin cundaa tsa tyaa raJeremías, ra cuvi ndusu yuhu Nyoo tahan tsanahanu catyí tsi tyehen: “Juvin ñi maa ra naha quihinnyico tsa oco utsi xuhun cuitsin, tsa jata ra naha tsira Cristo. 10 Tan tsihin can, jata ra naha ñuhu tsanañí ‘Ñuhu Ra Javahá Quɨsɨ’, tacan catyi Jutu Mañiyo tsihin yu”, catyí tsi.

Nu nyehe ra Pilato tyin nduve cuatyi ra Jesús(Mr. 15.2-5; Lc. 23.3-5; Jn. 18.33-38)

11 Tsindaca ra mandoñi can naha ra tsi ra Jesúsnuu ra ndacá ñaha, tan ra can tsica tuhun ra tsi ra,tan catyí ra:

―¿A yooho cuví rey cuenda nyɨvɨ Israel?Tan ra Jesús catyí ra tsihin ra:

Page 37: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 27:12 34 San Mateo 27:47―Juvin yu, tumaa cuhva catyí maa un.12 Tan cuhva tsa tyaa ra jutu can naha ra tan ra

mandoñi naha ra cuatyi sɨquɨ ra, ña nacahan maara. 13 Tacan tan catyí ra Pilato tsihin ra:

―¿A ña tsiñí un tandɨhɨ tsa caahán ra naha sɨquɨun?

14Maa tyin ra Jesús ña nacahan maa ra. Tan iyoxaan cuñí ra ndacá ñaha can tyin ña nacahan ra.

Nu cahan ra cumí tyiñu tyin taahán tsi cúu ra Jesús(Mr. 15.6-20; Lc. 23.13-25; Jn. 18.38―19.16)

15 Tan vico pascua tuhvá ra ndacá ñaha jañáintuhun ra yucú vehe caa. Ndáa ra tsa nacatsi maanyɨvɨ, juvin ra cua quita nuña. 16 Tan quɨvɨ can nyiíiin ra tsa nañí Barrabás vehe caa. Tan tandɨhɨ nyɨvɨtsitó tuhun ra. 17 Tan cuhva tsa ndu iin nyɨvɨ, raPilato tsica tuhun ra tsi ñi, tan catyí ra:

―¿Ndáa ra cuñí ndo tsa tava nuña yu? ¿A raBarrabás, o ra Jesús, ra tsa nañí Cristo? ―catyí ra.

18 Tyin tsitó ra tyin tsa cuenda tsa ndasɨ cuñí rajutu can naha ra nyehe ra naha tsi ra Jesús, yacancuenda tsaha cuenda ra naha tsi ra tsi ra Pilato.

19 Tsitsi tsa nyaá ra Pilato nu tyayu ra, nu jahátyiñu ra, jacuhun ñasɨɨhɨ ra tyiñu tsi ra tan catyíña: “Ña tyihi un tsi un tsihin ra vaha can. Tyincuñi nyehe yu ñumaahna tsa cuenda ra. Tan jayuhvi xaan tsi tsi yu”, catyí ña.

20 Maa tyin ra jutu can naha ra tan ra mandoñinaha ra, cuñihi ra naha natyuhú ra naha tsi nyɨvɨna ndacan ñi tsa jaña ra Pilato tsi ra Barrabás, tanna cúu ra Jesús. 21 Tacan tan ra ndacá ñaha catyí ratsihin ñi inga tsaha:

―Tsitsi tsa nduvi ra naha, ¿ndáa ra cuñí ndo tsajaña yu?

Tan nacahan ñi, tan catyí ñi:―Jaña tsi ra Barrabás.22 Tan ra Pilato tsica tuhun ra tsi ñi, tan catyí ra:―¿Tan náa cua javaha yu tsihin ra Jesús tsa nañí

Cristo ihya?Tandɨhɨ ñi nacahan ñi tan catyí ñi:―¡Tyaa tsi ra nu cruu na cúu ra!23 Tacan tan catyí ra Pilato tsihin ñi:―Tan ¿náa tsa ña vaha javaha ra?Maa tyin maa ñi cana tsaa ñi inga tsaha tan catyí

ñi:―¡Tyaa tsi ra nu cruu na cúu ra!24Tsa nyehe ra Pilato tyin ña cuvi jaha ra tsi nyɨvɨ,

tyin ñihi xaan cuvaá jahá ñi. Tacan tan tsican randutya, tan nacatya ra ndaha ra nuu nyɨvɨ can, tancatyí ra:

―Ña cua ndoo cuatyi tsa cua cúu ra vaha ihyasɨquɨ yuhu, tyin sɨquɨ nyooho cua ndoo cuatyi can.

25 Tan tandɨhɨ nyɨvɨ nacahan ñi, tan catyí ñi:―Na ndoo maa tsi sɨquɨ ndi tan sɨquɨ sehe ndi.26 Tacan tan ra Pilato jaña ra tsi ra Barrabás, tan

tava tyiñu ra na ndoho ra Jesús, tan nacuhva cuendara tsi ra tsi ra andaru naha ra na cúu ra nu cruu.

27 Tacan tan ra andaru cuenda ra Pilato, ra ndacáñaha can tsindaca ra naha tsi ra Jesús nda vehe tyiñura Pilato, tan jandu iin ra naha tsi tandɨhɨ ca andarunu nyaá ra. 28 Tacan tan tava ra naha jahma ra tanjacunditsi ra naha iin jahma cuaaha tsi ra. 29 Tantyihi ra naha iin corona tsa tsinu tsihin iñu jiñi ra.Tan tsaha ra naha iin yutun tatun na cundaha ratsihin ndaha cuaha ra. Tacan tan tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra

naha nuu ra, tan tsacu nducu ra naha tsi ra tan catyíra naha:

―¡Nacumi tsi un, yooho Rey cuenda nyɨvɨ Israel!30 Tan tɨvɨ sɨɨ ra naha tsi ra. Tan quihin ra naha

yutun tatun can tan cañi ra naha jiñi ra. 31Tsa yahatsa tsacu nducu ra naha tsi ra tan tava ra naha jahmacuaaha tsa nditsí ra, tan jacunditsi nyico ra nahajahmamaa ra tsi ra. Tacan tan cuahán ra naha tsihinra cua cahñi ra naha tsi ra nu cruu.

Nu tyaa ra naha tsi ra Jesús nu cruu(Mr. 15.21-32; Lc. 23.26-43; Jn. 19.17-27)

32 Tsa quita ra naha ican, tahan ra naha tsi iin rañuu Cirene, tsa nañí Simón. Tan jañiñi ra naha tsi rana cuiso ra cruu ra Jesús.

33 Tan tsaa ra naha iin nu nañí Gólgota, tan cuñítsi catyí “Yɨquɨ Jiñi Ndɨyɨ”. 34 Tan ican tsaha ranaha vinu nasaca tsihin ndutya uva xaan coho raJesús. Tan tsa yaha tsa tsihi ra luxu can, ña cuñíca ra coho ra. 35 Tan tsa yaha tsa tyaa ra naha tsira nu cruu, tacan tan ra andaru can quihin ra nahajahma ra tan tava cuenda ra naha tyin cua nyehe ranaha ndáa ra jaha canaa intuhun intuhun jahma ra.Tacan cuvi tyin cundaa tuhun tsa tyaa iin ra cuvi ndusu yuhuNyoo tahan tsanaha nu catyí tsi tyehen:“Tava cuenda ra naha tan tsatsa ra naha jahma yu”,catyí tsi. 36Tacan tan tsinyecu ra naha ican tyin jahacuenda ra naha tsi ra. 37Tan ityi jiñi ra tyaa ra nahaletra tsa catyí nacuenda cua cúu ra. Tan catyí tsityehen: “Ra ihya cuví ra Jesús, rey cuenda nyɨvɨ ñuuIsrael.”

38Tan tyaa tucu ra naha uvi taahan ra suhu tsihinra nu uvi taahan ca cruu. Iin ra tyaa ra naha xiincuaha ra, tan inga ra xiin satyin ra. 39 Tan nyɨvɨ tsayahá ican, caahán ñi tsi ra, tan javicó ñi jiñi ñi tsatsacú nducu ñi tsi ra. 40 Tan catyí ñi tsihin ra:

―¡Yooho tsa cahan un tyin cua canɨunveheñuhucahnu, tan tsitsi tsa uñi quɨvɨ tan cua janduvahanyico un itsi, jacacu tsi maa un vityin nu cruu juvin,tatun nditsa tyin Sehe Nyoo cuví tsi un! ―catyí ñitsihin ra.

41 Tan juvin ñi tacan tsacú nducu ra jutu tsa cuvíityi nuu naha ra tsi ra, tan ra maestro cuenda leyvehe ñuhu naha ra tan ra fariseo naha ra, tan ramandoñi ñuu naha ra. Tan natuhún tahan ra nahatan catyí ra naha:

42 ―Jacacu ra tsi inga nyɨvɨ, maa tyin ña cuvíjacacu ra tsi maa ra. Tun nditsa tyin Rey cuendanyɨvɨ Israel cuví ra, na nuu ra nu cruu can, tan cuatsinu iñi yo tsi ra. 43Nditá xaan iñi ra tsi Nyoo, vityinna jacacu Nyoo tsi ra, tatun nditsa tyin cuñí ra tsi ra.Tyin catyi ra tsihin yo tyin Sehe Nyoo cuví tsi ra.

44 Tan nda cuanda nu ñasuhu nahnu tsa nyaá nucruu xiin ra tan tsacu nducu ndɨhɨ nahnu tsi ra.

Nu tsihi ra Jesús(Mr. 15.33-41; Lc. 23.44-49; Jn. 19.28-30)

45 Tacan tan ndunaa tanɨɨ cahnu ñuhu ñayɨvɨ tsaora tan nda cuanda caa uñi tsa tseñi. 46Tan juvin ñicuhva can, ñihi xaan cana tsaa ra Jesús. Tan catyí ra:

―Elí, Elí, ¿lama sabactani? ―tan cuñí tsi catyí:Nyoo Jutu yu, Nyoo Jutu yu, ¿nacuenda nacoo ihñiun tsi yu?

47 Juhva ra yucú can naha ra, tsiñi ra naha tsacahan ra, tan catyí ra naha:

Page 38: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 27:48 35 San Mateo 28:17―Ra Elías, ra cuvi ndusu yuhu Nyoo tsanaha,

caná tsaa ra.48Tan juvin ñi cuhva can, cuahán iin ra cua quihin

ra iin yahma cuhva caá catyi, tan jatyii ra tsihin vinuiya, tan tyaa ra nu yutun, tan jatuhva ra yuhu raJesús tyin na coho ra. 49Maa tyin inga ra naha catyíra naha:

―Ña cuhva naha un can tsi ra; na nyehe jihna yotatun cua quitsi jacacu ra Elías tsi ra.

50 Inga tsaha cana tsaa ñihi ra Jesús, tacan tantsihi ra. 51 Tan juvin ñi cuhva can ndata sava jahmatsa ticaá tsitsi vehe ñuhu cahnu tyasɨNu Ii Xaan, ndacuanda ityi sɨquɨ tan nda cuanda ityi tsaha. Tan ñihixaan taan. Tan tahvi cuatyi cava nahnu. 52Tan nuñayuhuñaña. Tan cuahanyɨvɨ tsa tsinú iñi tsi Nyoo tantsihi ñi, nandoto ñi. 53Tan tsa yaha nandoto ra Jesúsquita ñi nu ñaña tan quɨhvɨ ñi tsitsi ñuu Jerusalén,tan cuaha nyɨvɨ nyehe tsi ñi. 54Tacan tan ra capitántan ra andaru tsa jahá cuenda tsi ra Jesús, nayuhvi xaan ra naha tsa taan, tan tsa nyehe ra naha inga catsa cuvi. Tan catyí ra naha:

―Nditsa nditsa cuii, tyin Sehe Nyoo cuví tsi raihya.

55 Cuaha ñiñaha tsa tsinyicun tsi ra Jesús ndaGalilea tan jatyinyee ñi tsi ra, yucú ñi nyehé ñindasava. 56 Tan juhva ñi ican cuví ñi ihya: ña Maríatsa quee Magdala, tan ña María sɨhɨ ra Jacobo tan raJosé, tan ñasɨɨhɨ ra Zebedeo.

Nu tsicutsi ra naha tsi ra Jesús(Mr. 15.42-47; Lc. 23.50-56; Jn. 19.38-42)

57 Cuhva tsa cuñí cuaa, quitsi iin ra cuca tsa nañíJosé, ra ñuu Arimatea. Tan tsinú iñi ra tsi ra Jesús.58 Tan tsahan ra tsicahan ra tsihin ra Pilato, tantsican ra cuñu ñuhu ra Jesús. Tacan tan tava tyiñura Pilato na cuhva ra andaru naha ra cuñu ñuhu raJesús tsi ra. 59Tacan tan quihin ra José cuñuñuhu ra,tan cava nuu ra iin jahma cuitsin vaha tsi ra. 60 Tantyihi ra cuñu ñuhu ra Jesús tsitsi iin ñaña tsaa tsacuví iin yavi yuu tsa tava tyiñu ra tsatya ra naha.Tan tsa yaha tsa nacasɨ ra yuhu ñaña can tsihin iinyuu cahnu, tan cuahán ra. 61 Tan ña María tsa queeMagdala, tan inga ña María, ndoo ñi yucú ñi yuhuñaña can.

Nu jahá cuenda ra andaru ñaña ra Jesús62Tan tsa inga quɨvɨ, quɨvɨ quitatú nyɨvɨ cuví can,

tan ra jutu tsa cuví ityi nuu naha ra, tan ra fariseonaha ra tsahan ra naha tsicahan ra naha tsihin raPilato. 63 Tan catyí ra naha tsihin ra:

―Yooho taa, nducuhun iñi ndi tyin ra vatya can,catyi ra tahan nyito ra tyin tsa yaha tsa uñi quɨvɨtsa cua cúu ra tan cua nandoto ra. 64 Yacan cuendatava tyiñu na jaha cuenda vaha ra andaru naha rañaña can, nda yaha tsa uñi quɨvɨ, coto cuhun ra tsicatsihin ra tsa tsacuaa, tan suhu ra naha cuñu ñuhu ra.Yaha can tan cua catyi ra naha tsihin nyɨvɨ tyin tsanandoto ra. Tatun tacan cua cuvi, yaha ca cuhva cuacuvi tan ñavin ca tsa jihna ñi ―catyí ra naha.

65 Tan ra Pilato catyí ra:―Quihin ndo andaru ihya. Cuaahan ndo, tan jaha

cuenda vaha ndo ñaña can, nácaa cunyee maa ndojaha cuenda ndo ―catyí ra.

66Tacan tan cuahán ra naha, tan jaha cuenda vahara naha ñaña can, tan tyaa ra naha iin tsa tyaa ra

naha tsata yuu tsa ndasɨ can tyin tatun nacanda yuucan coto ra naha. Tan nacoo ra naha tsi ra andarujahá cuenda ra naha ican.

28Nu nandoto ra Jesús(Mr. 16.1-8; Lc. 24.1-12; Jn. 20.1-10)

1 Tsa yaha quɨvɨ tsa quitatú nyɨvɨ, cuhva tsa cuñícunditsin, nu quitsaha tsaha vitya, tan ña María tsaquee Magdala can, tan inga ña María tsahan ñi nuñaña. 2 Tan ñihi xaan taan tyin quitsi iin ángel JutuMañi yo quee ra andɨvɨ, tan tsaa ra nu ñaña can. Tanjatsiyo ra yuu tsa ndasɨ yuhu can, tan tsicunyaa ratsata can. 3 Tan xiñu xaan ra, tumaa tsa cañí tatsa.Tan cuitsin xaan jahma ra. 4 Cuhva tsa nyehe raandaru can naha ra tsi ra, nayuhvi xaan ra naha tanquitsaha nɨhɨ ra naha, tan nda cuanda tsihi naahara naha tsihin tsa yuuhví ra naha. 5 Tacan tan catyíángel can tsihin ñiñaha can:

―Ña nayuhvi ndo. Yuhu tsitó yu tyin ra Jesús tsatsihi nu cruu nanducú ndo. 6 Yoñi ca ra nyií ihya,tyin tsa nandoto ra, tumaa catyi ra. Naha ndo tannyehe ndonu tinyii ra naha tsi ra. 7 Janumi xaanndocuhun ndo cucatyi tuhun ndo tsihin ra tsica tsihinra tyin tsa nandoto ra, tan tsa cuahán ra nda Galilea,cua cuatu ra tsi ra naha ndacan. Yacan cuví tsa catyítuhun yu tsihin ndo ―catyí ángel can tsihin ñi.

8Tacan tan numi ñi quita ñi nu ñaña can. Yuuhvíñi, tan sɨɨ xaan cuñí tucu ñi. Tan tsinú xaan ñicuahán ñi cua catyi tuhun ñi tsihin ra tsica tsihinra Jesús. 9Tan cuhva can quituvi ra Jesús nuu ñi tantsaha ra nacumi tsi ñi. Tacan tan natuhva ñi nu nyaára tan tsicuɨñɨ tsɨtɨñi nuu ra tan jacahnu ñi tsi ra, tantsicunumi nyaa ñi tsaha ra. 10 Tan catyí ra tsihin ñi:

―Ña nayuhvi ndo. Cuaahan ndo cujacoto ndotsi yañi yu tyin na cuhun ra naha nda Galilea, tanndacan cua ñihi tahan ndi ―catyí ra tsihin ñi.

Tuhun tsa nacatyi tuhun ra andaru naha ra11 Tsitsi tsa cuahán ñi can, juhva andaru tsa jaha

cuenda ican, cuahán ra naha nda ñuu, cua nacatyituhun ra naha tsa cuvi can tsihin ra jutu tsa cuvíityi nuu naha ra. 12 Tacan tan ra jutu can naha ratsahan ra naha tsicahan ra naha tsihin ra mandoñiñuu naha ra na natuhun tahan ra naha nácaa cuajavaha ra naha. Tacan tan cuaha xaan xuhun tsahara naha tsi ra andaru can naha ra. 13 Tan catyí ranaha tsihin ra naha:

―Nyooho cua cahan ndo tyin tsa tsacuaa tsitsitsa quixí ndo, tsahan ra tsica tsihin ra Jesús tanquihin ra naha cuñu ñuhu ra. 14 Tan tatun cuacoto ra ndacá ñaha tuhun ihya, cua nyehe maa ndinácaa cua cahan ndi tsihin ra, tan nyooho ña cacaiñi ndo. Nduve náa cua tahan ndo. 15 Tacan tanquihin ra andaru can xuhun can, tan cuahán ranaha cuajavahá ra naha cuhva catyi ra naha tsihinra naha. Tan nda quɨvɨ vityin tan tacan caahán nyɨvɨñuu Israel.

Nu tava tyiñu ra Jesús tsi ra tsicá tyiñu ra(Mr. 16.14-18; Lc. 24.36-49; Jn. 20.19-23)

16 Tan tacan, tandɨhɨ tsa utsi iin ra tsica tsihin ra,cuahán ra naha nda Galilea nda yucu nu catyi maara Jesús tsihin ra naha tyin cuhun ra naha. 17 Tancuhva tsa nyehe ra naha tsi ra Jesús, jacahnu ra naha

Page 39: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Mateo 28:18 36 San Mateo 28:20tsi ra, maa tyin juhva ra naha uvi ñi tsicá iñi ra naha.18 Tacan tan natuhva ra Jesús nu nyecú ra naha tancatyí ra tsihin ra naha:

―Nyoo tsaha ra tsa cundaca ñaha yuhu tandɨhɨandɨvɨ tan nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. 19 Yacan cuenda,cuaahan ndo tandɨhɨ nu iyó nyɨvɨ, tandɨhɨ ñi ñuu,tan catyi ndo tsihin ñi na cunyicun ñi tsi yu. Tanjacoondutya ndo tsi ñi tsihin sɨvɨ Jutu yo Nyoo tantsihin sɨvɨ yuhu Sehe ra, tan tsihin sɨvɨ Tatyi Ii ra.20Tan jacuaha ndo tsi ñi na tyaa yahvi ñi tandɨhɨ tsacatyi yu tyin javaha ndo. Tan coto ndo tyin yuhucunyaa yu tsihin ndo tandɨhɨ quɨvɨ nda cuanda naañayɨvɨ ―catyí ra Jesucristo tsihin ra tava tyiñu ra.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 40: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 1:1 37 Marcos 1:30

Tuhun Nyoo Tsa Tyaa ra MarcosNu caahán ra Juan, ra jacoondutya tsi nyɨvɨ, tuhun

Nyoo(Mt. 3.1-12; Lc. 3.1-9, 15-17; Jn. 1.19-28)

1Tyehen quitsaha tuhun ra Jesucristo, SeheNyoo.2Tsanaha ra Isaías, ra cuvi ndusu yuhuNyoo, tyaa ranácaa cua quitsi ra Jesucristo, Sehe Nyoo. Tan catyítsi tyehen:Cua jacuhun yu iin ra cua jacoto tsi nyɨvɨna janduvaha ñi tsi ñi tsa ndi cumañi ca cuhun un

nu yucú ñi, catyí Nyoo tsihin ra Cristo.3Cua tyaa soho yo ndusu ra nu cana tsaa ra nu tsɨquɨ,

tan catyí ra:“Nuña ndo iin ityi cuɨtɨtan natyiso vaha ndo tsi ndo tyin tsa vatsí JutuMañi

yo”, catyí tuhun tsa tyaa ra Isaías.4 Tacan cuvi; quitsi ra Juan nu tsɨquɨ, tan javaha

ra cuhva tyaa ra Isaías. Catyi ra tsihin nyɨvɨ tyehen:“Ndu uvi iñi ndo cuatyi ndo tan coondutya ndo tyintacan tan jaha Nyoo tucahnu iñi tsi ndo tsa cuendacuatyi ndo.” 5 Tan tandɨhɨ nyɨvɨ iyó ñuu tsa cayucúJudea tumaañuu Jerusalén tan inga ca ñuu tsahan ñitsityaa soho ñi tuhun caahán ra Juan. Tsa tsiñi ñi tsacaahán ra, ndu uvi iñi ñi cuhva iyó ñi tan nahma ñicuatyi ñi nu Nyoo. Tacan tan tsicoondutya ñi yutyaJordán.

6 Tan jahma ra Juan tsinu tsi tsihin ixi camellu.Tan cinturón ra cuví ñɨɨ. Tan maa ñi tica xamatsatsí ra, tan tsihí ra ndutya ñuñu tsa iyó tsitsi cuhu.7 Caahán ra tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ tan catyí ra:

―Tsa yatyin cuii quitsi ra tsa cahnu ca cuví tanñavin ca yuhu. Tan ndi ña taahán tsi tsi yu tsa ndatsiyu ñɨɨ nditsan ra, tyin cahnu ca cuví maa ra tanñavin ca yuhu. 8Yuhu jacoondutyá yu tsi ndo tsihinndutya ñi. Maa tyin maa ra cua jacoondutya ra tsindo tsihin Tatyi Ii Nyoo ―catyí ra Juan.

Nu tsicoondutya ra Jesús(Mt. 3.13-17; Lc. 3.21-22)

9 Quɨvɨ can quita ra Jesús ñuu Nazaret, tsa canyiíGalilea, tan cuahán ra nu nyií ra Juan yutya Jordántyin jacoondutya ra tsi ra. 10Tsa quita ra Jesús tsitsindutya tsa yaha tsicoondutya ra, nuña andɨvɨ tannyehe ra vatsí nuú Tatyi Ii Nyoo sɨquɨ ra tan caá tsitumaa caá iin paloma. 11Tan nacahan iin ndusu ityiandɨvɨ tan catyí tsi tsihin ra tyehen:

―Yooho cuví Sehe yu tan cuñí xaan yu tsi un. Tansɨɨ xaan cuñí yu nyehé yu tsi un ―catyí ndusu can.

Nu nducu cuhva nu ña vaha tsi ra Jesús(Mt. 4.1-11; Lc. 4.1-13)

12Tsa yaha tsa tsicoondutya ra Jesús tan tsindacaTatyi Ii Nyoo tsi ra nu tsɨquɨ. 13 Tan tsinyii ra icanuvi xico quɨvɨ nu nduve nyɨvɨ iyó, maa ñi quɨtɨ xaaniyó. Tan nducu cuhva nu ña vaha tsi ra. Yaha cantan tsaa ángel Nyoo tan jatyinyee ra naha tsi ra.

Nu quitsaha caahán ra Jesús tuhun Nyoo tsihinnyɨvɨ iyó Galilea

(Mt. 4.12-17; Lc. 4.14-15)14Tsa yaha tsa tyihi nyɨvɨ tsi ra Juan vehe caa, tan

tsinuhu ra Jesús Galilea tan caahán ra tsihin nyɨvɨnácaa ndacá ñaha Nyoo. 15 Tan catyí ra:

―Tsa tsaa quɨvɨ tsa cua cundaca ñaha Nyoo tsinyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Yacan cuenda nduuvi iñi ndo cuatyi ndo, tan tsinu iñi ndo tuhun tsajacacú Nyoo tsi nyɨvɨ ―catyí ra Jesús.

Nu cana ra Jesús cumi taahan ra tɨɨn tyaca(Mt. 4.18-22; Lc. 5.1-11)

16 Iin quɨvɨ cuahán ra Jesús tsicá ra yuhu miñi tsanañíNdutyaÑuhuGalilea. Tannyehe ra tsi ra Simóntan ra Andrés, yañi ra Simón, cañí ra naha trayara naha nu ndutya, tyin ra tɨɨn tyaca cuví ra naha.17 Tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:

―Naha ndo, quitsi nyicun ndo tsi yu, tan yuhucua jatyinyee yu tsi ndo tyin tumaa tsa tɨɨn ndotyaca ihya, tacan cua ñihi ndo nyɨvɨ cua cuvi nyɨvɨNyoo ―catyí ra Jesús tsihin ra Simón tan tsihin raAndrés.

18 Juvin ñi cuhva can tan nacoo ra naha traya can,tan cuahán ra naha cuanyicún ra naha tsi ra.

19Ña cuaha ñi tsica ra naha, tan nyehe ra Jesús tsiuvi taahan sehe ra Zebedeo, ra Jacobo tan ra Juan.Yucú ra naha tsitsi iin yutun ndoo naquicú ra nahatraya. 20Cana ra tsi nduvi taahan ra naha. Tannacoora naha tsi ra Zebedeo, jutu ra naha, tsitsi yutunndoo can tsihin ra cuví musu ra naha. Tan cuahánra naha tsihin ra Jesús.

Nu quita tatyi ña vaha tsi iin rayɨɨ(Lc. 4.31-37)

21Tsa tsaa ra Jesús ñuu Capernaum tsihin ra tsicátsihin ra, quɨhvɨ ra Jesús tsitsi vehe ñuhu quɨvɨquitatú nyɨvɨ. Tacan tan quitsaha jacuahá ra tuhunNyoo tsi nyɨvɨ. 22 Tan iyo xaan cuñí ñi tsa tsiñíñi tsa caahán ra, tyin jacuahá ra tumaa iin ra iyóvaha ndatu. Ña caahán ra cuhva caahán ra maestrocuenda ley vehe ñuhu naha ra. 23 Tan tsitsi veheñuhu can nyií iin ra yɨhɨ tatyi ña vaha. Tan cana tsaara tan catyí ra:

24―¿Nacuvi tyihí un tsi un tsihin nyuhu, yoohoJesús, ra ñuu Nazaret? ¿A vatsí un vatsí janaa un tsindi? Yuhu nacotó vaha yu tsi un, tan tsitó yu tyinSehe Ii Nyoo cuví un ―catyí ra can tsihin ra Jesúsjaha nu tatyi ña vaha can.

25 Tacan tan nduxaan ra Jesús tsi nu tan catyí ratsihin nu:

―¡Ña cahan ca un! ¡Quita tsi ra ihya! ―catyí ratsihin nu.

26 Tacan tan quitsaha nɨhɨ rayɨɨ can jaha nu. Tanñihi xaan cana tsaa ra jaha nu, tan quita nu tsi ra.27 Tandɨhɨ nyɨvɨ iyo xaan cuñí ñi tan tsicá tuhuntahan ñi tsi ñi, tan catyí ñi:

―¿Náa cuví tsa nyehé yo ihya? ¿Náa tuhun tsaajacuahá ra ihya? ¡Tyin iyó vaha tunyee iñi tsi ra, ndacuanda tatyi ña vaha tan tyaá yahvi tsi ra! ―catyíñi.

28 Tan numi ñi tsito nyɨvɨ iyó tandɨhɨ ñuu tsacayucú Galilea tuhun ra Jesús.

Nu nduvaha tyiso ra Simón Pedro(Mt. 8.14-15; Lc. 4.38-39)

29 Tsa ndɨhɨ jacuaha ra Jesús tsi nyɨvɨ tsitsi veheñuhu, quita ra cuahán ra vehe ra Simón tan raAndrés. Tan cuahán ndɨhɨ ra Jacobo tan ra Juantsihin ra. 30 Tan ña tyiso ra Simón cuuhví ña tsihincahñi canyií ña nu tsito. Tan catyí tuhun nyɨvɨ ña

Page 41: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 1:31 38 Marcos 2:16tsihin ra Jesús tyin cuuhví ña. 31 Tacan tan natuhvara Jesús yuhu tsito nu canyií ña, tɨɨn ra ndaha ña, tancañihi ra tsi ña. Juvin ñi cuhva can, quita cahñi tsiña, tan quitsaha nanducú ña tsa catsi ra naha.

Nu cuaha xaan nyɨvɨ cuuhví janduvaha ra Jesús(Mt. 8.16-17; Lc. 4.40-41)

32 Tsa tsa cuñí cuaa tsa tsa yaha tyiso ñicanyii,tandɨhɨ nyɨvɨ cuuhví tan nyɨvɨ yɨhɨ tatyi ña vahatsindaca nyɨvɨ tsi ñi nu nyií ra Jesús. 33 Tan nduiin tandɨhɨ nyɨvɨ ñuu can nu yucú ra naha. 34 Tanjanduvaha ra tsi tandɨhɨ ñi tsa yɨhɨ sɨɨn sɨɨn cuehe,tan cuaha tatyi ña vaha tava ra. Maa tyin ña tsahara tsa cahan tatyi ña vaha can, tyin tsitó nahnu yóora cuví ra.

Nu tsicá ra Jesús caahán ra tuhunNyoo tandɨhɨ ñuutsa cayucú Galilea

(Lc. 4.42-44)35 Ra Jesús nduvita ra tsa ndi naa ca inga quɨvɨ,

quita ra ñuu can tan cuahán ra iin nu taxin caácuandacán tahvi ra tsi Nyoo. 36 Tsa nyehe ra Simóntyin nduve ra, tacan tan cuahán ra tsihin tandɨhɨ cara naha cuananducú ra naha tsi ra. 37Tan tsa nañihi ra naha tsi ra, catyí ra naha tsihin ra:

―Tandɨhɨ nyɨvɨ tan nanducú ñi tsi un ―catyí ranaha.

38Maa tyin catyí ra tsihin ra naha:―Cohon ndo ñuu tsa cayucú yatyin ñi ihya, tyin

cuñí tsi cahan ndɨhɨ yu tuhun Nyoo ican, tyin yacantyiñu vatsí yu ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

39 Tan tacan tsica ra Jesús caahán ra tuhun Nyootsihin nyɨvɨ tsitsi vehe ñuhu tan iin tan iin ñuu tsacayucú Galilea. Tan tava ra tatyi ña vaha tsi nyɨvɨ.

Nu janduvaha ra Jesús tsi ra ndohó cuehe tyaahyú(Mt. 8.1-4; Lc. 5.12-16)

40 Tsa ndi cuahán ra Jesús tsicá ra tan quita iinra ndohó cuehe tyaahyú tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra nuu ra, tancatyí ra tsihin ra:

―Tun yooho tan cuñí un, cuví janduvaha un tsiyu ―catyí ra.

41 Tan cundaahvi iñi ra Jesús nyehe ra tsi ra, tantyiso ndaha ra jiñi ra, tan catyí ra tsihin ra:

―Cuñí yu janduvaha yu tsi un. Tan vityin tsanduvaha un ―catyí ra tsihin ra.

42 Tsa cahan ra Jesús tacan tsihin ra, juvin ñicuhva can tannduvaha ra. 43Tacan tan catyí ra Jesústyin tsa cuvi cunuhu ra, maa tyin cahan vaha xaanra tsihin ra na javaha ra tyehen:

44―Coto catyi tuhun un tsihin nyɨvɨ yóo jandu-vaha tsi un. Maa tyin cuaahan nu nyaá ra cuví jutu,tan janaha un tsi un tsi ra. Tan cuhva tsa catyi raMoisés tyin cuhva ndo tsa cuenda tsa nduvaha ndotun cuhvi ndo. Yacan cua cuvi tsa ndaa tsi ra jutu tantsi nyɨvɨ tyin tsa nduvaha un ―catyí ra Jesús tsihinra.

45Maa tyin ra ican cuahán ra, tan quitsaha catyítuhun ra tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ nácaa nduvaha ra.Yacan cuenda ña cuvi ca quɨhvɨnditsin ra Jesús tsitsindi intuhun maa ñuu. Tan tsicá ra ityi tsata ñuu ñinu nduve nyɨvɨ iyó, maa tyin tandɨhɨ ñi ityi tan quitanyɨvɨ, tan tsinyehe ñi tsi ra.

2Nu janduvaha ra Jesús tsi iin ra xii(Mt. 9.1-8; Lc. 5.17-26)

1 Tsa yaha juhva quɨvɨ tan cuahán ra Jesús ñuuCapernaum inga tsaha. Tan tsa tsito nyɨvɨ tyin tsaanuhu ra yuvehe ra, 2 iin yaha ñi ndu cuaha ñi yuvehera tan ña tsitahan maa ñi tsitsi vehe tan ndi yuvehe.Tan caahán ra tuhunNyoo tsihin ñi. 3Tacan tan tsaacumi taahan rayɨɨ nyisó ra naha iin ra xii. Cuñí ranaha cuhun ra naha tsihin ra nda nu nyaá ra Jesús.4Maa tyin ña cuvi yaha ra naha yuvehe tan cuhun ranaha nu nyaá ra Jesús tyin cuaha xaan nyɨvɨ nyecúyuvehe can. Yacan cuenda ndaa ra naha jiñi vehe,tan jatsiyo ra naha juhva tyiyo ndɨhɨ cuhva nu nyaáñi ra Jesús. Tacan tan januu ra naha tsi ra cuuhví cannu nyaá ra Jesús tsihin iin tsito. 5Tsa nyehe ra Jesústyin tsinú xaan iñi ra can naha ra, catyí ra tsihin racuuhví can:

―Vityin, tsa jaha yu tucahnu iñi tsi un tsa cuendatandɨhɨ cuatyi un ―catyí ra Jesús tsihin ra.

6 Tan nyecú juhva ra cuví maestro cuenda leyvehe ñuhu naha ra ican, tacan tan quitsaha tsicá iñira naha tuhun ihya: 7 “¿Nacuenda tyin caná iñi raihya caahán ra tyehen? Tan intuhun ñi maa Nyoocuví ra jahá tucahnu iñi tsi yo. Tsicoo cuatyi ra nuuNyoo tsa cuenda tsa caahán ra tacan”, cuñí ra naha,tsicá iñi ra naha. 8Maa tyin ra Jesús iin yaha ñi tuvi iñi ra cuhva tsicá iñi ra naha. Tan catyí ra tsihin ranaha:

―¿Nacuenda tsicá iñi ndo tacan? 9 ¿Náa yɨɨ cacahan yo; “Cuatyi un tsa yaha ndatsi”, o catyi yo:“Nduvita, naquihin tsito un tan caca”? 10Vaha. Cuajanaha yu tsi ndo tyin yuhu, tsa cuví yu Rayɨɨ queenda gloria, iyó ndatu tsi yu nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tsajaha yu tucahnu iñi tsi nyɨvɨ tsa cuenda cuatyi ñi―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

Tacan tan nacahan ra tsihin ra cuuhví can:11 ―Catyí yu tsihin un; nduvita, naquihin tsito

un, tan cuanuhu yuvehe un ―catyí ra Jesús tsihinra.

12Tan iin yaha ñi nduvita ra cuuhví can, naquihinra tsito ra, tan cuanuhu ra. Tan iyo xaan cuñí tandɨhɨmaa nyɨvɨ tsa nyehe can, tan quitsaha jacahnú ñi tsiNyoo, tan catyí ñi:

―Ndi iin tsaha maa tan ñaha ca nyehe yo tsehe―catyí ñi.

Nu cana ra Jesús tsi ra Leví(Mt. 9.9-13; Lc. 5.27-32)

13 Tsa yaha yacan tan cuahán ra Jesús yuhu miñiinga tsaha. Tacan tan tsaa cuaha nyɨvɨ nu nyií ra,tan quitsaha jacuahá ra tsi ñi. 14 Tsa ndɨhɨ jacuahara tsi ñi, tan cuanuhú ra. Tan tsa cuahán ra yahara nu nyaá vehe nu tyahví nyɨvɨ xuhun cuenda randacá ñaha ñuu Roma, tan ican nyaá ra Leví, sehera Alfeo, naquihín cuenda ra xuhun can. Nyehe raJesús tsi ra, tan catyí ra tsihin ra:

―Cohon tsihin yu.Tacan tan nduvita ra Leví, tan cuahán ra tsihin ra.15Yaha can tan cuahán ra Jesús cuacatsí ra yuvehe

ra Leví tsihin ra tsicá tsihin ra. Tsinyaa ra nu mesatan tsinyecu ndɨhɨ tucu ra tavá xuhun cuenda randacá ñaha tan inga ca nyɨvɨ iyó cuatyi. Tyin cuahaxaan nyɨvɨ nyicún tsi ra. 16 Maa tyin tsa nyehe

Page 42: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 2:17 39 Marcos 3:12ra cuví maestro cuenda ley vehe ñuhu tan ra cuvífariseo naha ra tyin tsatsí ra Jesús tsihin ra taváxuhun tan ra iyó cuatyi, catyí ra naha tsihin ra tsicátsihin ra:

―¿Nacuenda tyin tsatsí tan tsihí ra maestro ndotsihin ra tavá xuhun tan ra iyó cuatyi?

17Tsa tsiñi ra Jesús tsa cahan ra naha tan catyí ra:―Yuhu ña vatsí yu vatsí jatyinyee yu tsi nyɨvɨ

cuñí tyin vaha iyó ñi; vatsí yu vatsí jatyinyee yu tsinyɨvɨ tsitó tyin iyó cuatyi ñi tumaa nyɨvɨ cuuhví,tyin nyɨvɨ cuuhví tsiñí ñuhu doctor tsi ñi. Maa tyinnyɨvɨ vaha cuñí, ña tsiñí ñuhu doctor tsi ñi ―catyíra Jesús tsihin ra naha.

Nu tsica tuhun nyɨvɨ tsi ra Jesús tun taahán tsicoo nyitya ñi

(Mt. 9.14-15; Lc. 5.33-35)18 Iin tsaha tsa iyó nyitya ra tsicá tsihin ra Juan

tan ra tsicá tsihin ra fariseo naha ra, tsahan juhvanyɨvɨ nu nyií ra Jesús, tan tsica tuhun ñi tsi ra, tancatyí ñi:

―¿Nacuenda tyin tsicoó nyitya ra tsicá tsihin raJuan tan ra tsicá tsihin ra fariseo naha ra, tan ra tsicátsihin yooho ña tsicoó nyitya ra naha? ―catyí ñi.

19Nacahan ra Jesús tan catyí ra:―¿A cuví coo nyitya nyɨvɨ yucú nu iyó vico

tindaha tun ndi nyií ra cua tindaha tsihin ñi? Ñacuví coo nyitya ñi tun ndi nyií ra tsihin ñi. 20 Maatyin coo quɨvɨ ña cua cunyii ca ra tsihin ñi. Tacantan cua coo nyitya ñi ―catyí ra Jesús tsihin ñi.

Nu caahán ra Jesús tyin ña nacatsi tahan tuhuntsahnu tsa iyó nyɨvɨ tsihin tuhun tsaa tsa jacuahá ratsi ñi

(Mt. 9.16-17; Lc. 5.36-39)21 Tan catyí ra Jesús:―Ña tuhvá nyɨvɨ natyaá jahma tsaa iin jahma

tuuhu, tyin jahma tsaa can cua nandɨyɨ can tan cuanducahnu ca nu ndata jahma tuuhu can jaha can.22 Tacan tucu ñi ñɨɨ yɨhɨ vinu tun tyihí yo vinu tsaatsitsi ñɨɨ tsaahnu cua ndata ñɨɨ can, tan cua catɨ vinucan tan cua tɨvɨ can. Yacan cuenda cuñí tsi tsa tyihiyo vinu tsaa tsitsi ñɨɨ tsaa ―catyí ra Jesús.

Nu jocón ra tsicá tsihin ra Jesús yoco trigu quɨvɨquitatú nyɨvɨ

(Mt. 12.1-8; Lc. 6.1-5)23 Iin tsaha yaha ra Jesús tsitsi tsa tatsi nyɨvɨ tan

cuví tsi quɨvɨ quitatú ñi. Tan tsa yaha ra tsicá tsihinra quitsaha tuhún ra naha yoco trigu. 24 Tacan tantsa nyehe ra fariseo naha ra can quitsaha caahán ranaha tsihin ra Jesús:

―¡Nyehe tsa javahá ra tsicá tsihin un naha ra!Jahá tyiñu ra naha tan ña taahán tsi jahá tyiñu yoquɨvɨ ihya ―catyí ra naha.

25 Tan nacahan ra Jesús tsihin ra naha:―¿A ñaha ca cahvi ndo nu tutu nu tsahá cuenda

tsi tsa javaha ra David tan ra cutahán tsihin ra quɨvɨtsisoco ra naha? 26 Ra David quɨhvɨ ra tsitsi veheNyoo quɨvɨ cuvi ra Abiatar jutu tsaahnu cuví ityinuu. Tanquihin ra paan ii, tsa taahán tsi catsimaañimaa ra jutu naha ra. Maa ra tan tandɨhɨ ra cutahántsihin ra tsatsi ra naha paan can ―catyí ra Jesús.

27 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Nyoo javaha ra quɨvɨ quitatú yo tyin tacan tan

cuví quitatu cuñu ñuhu yo; tan ñavin maa yo tsinu

tsa cuenda quɨvɨ quitatú yo. 28 Yacan cuenda yuhutsa cuví yu Rayɨɨ quee nda gloria, iyó ndatu tsi yu tsacahan yu tsihin intuhun intuhun ndo náa taahán tsijavaha ndo quɨvɨ quitatú yo ―catyí ra Jesús.

3Nu nduvaha ra na ityi iin ndaha(Mt. 12.9-14; Lc. 6.6-11)

1 Tsa quɨhvɨ ra Jesús inga tsaha tsitsi vehe ñuhu,nyií iin ra na ityi iin ndaha ican. 2Tan ra cuví fariseonaha ra nducú cuhva ra naha tsi ra Jesús tan nducúra naha cuhva nyehé ra naha tun cua janduvaha ratsi ra na ityi ndaha can tyin cuví tsi quɨvɨ quitatúnyɨvɨ. Tyin tun cua janduvaha ra tsi ra can, tacantan cua cuvi tyaa ra naha cuatyi sɨquɨ ra. 3Tacan tancatyí ra Jesús tsihin ra na ityi ndaha can:

―Nduvita nyityi tan cunyaa un mahñu ihya.4Tacan tan tsica tuhun ra tsi ra tsa yucú ican naha

ra, tan catyí ra tsihin ra naha:―¿Náa taahán tsi javaha yo quɨvɨ quitatú yo? ¿A

taahán tsi javaha yo tsa vaha o tsa ña vaha? ¿Ataahán tsi janduvaha yo nyɨvɨ, o cahñi yo tsi ñi?―catyí ra Jesús.

Maa tyin ña nacahan ra naha. 5Tacan tan nanye-he xaan ra Jesús nuu ra naha, tan nducuiihya cuñíra tyin ña cuñí ra naha cutuñi iñi ra naha. Tan catyíra tsihin ra cuuhví can:

―Jandundoo ndaha un.Tacan tan jandundoo ra canndaha ra, tan iin yaha

ñi nduvaha ndaha ra. 6 Tacan tan quita ra fariseonaha ra, tan quitsaha natuhún tahan ra naha tsihinra yɨhɨ cuenda ra rey Herodes, nácaa cua cahñi ranaha tsi ra Jesús.

Nu cuaha xaan nyɨvɨ cuahán cuanyehé nu nyií raJesús yuhu miñi

7Maa tyin ra Jesús tan ra tsicá tsihin ra cuahán ranaha yuhu miñi, tan cuaha nyɨvɨ iyó Galilea cuaháncuanyicún tsi ra naha. 8 Tsa tsito nyɨvɨ tyin nahnuxaan tsa iyo javahá ra, cuaha ñi tsahan nu nyií ratyin cuñí ñi nyehe ñi tsi ra. Quee ñi ñuu tsa cayucúJudea tumaa ñuu Jerusalén tan inga ca ñuu, tan ñuutsa cayucú Idumea, tan ñuu tsa cayucú inga tsiyoyutya Jordán. Tan quee tucu juhva ñi ñuu Tiro tanñuu Sidón tan tandɨhɨ ca ñuu tsa cayucú yatyin nucayucú nduvi ñuu can. 9 Tsa nyehe ra Jesús tsaányɨvɨ, catyí ra tsihin ra tsicá tsihin ra na caquin nyaavaha ra naha iin yutun ndoo tyin tun cua ndutuvi canyɨvɨ, cuvi quɨhvɨ ra tsitsi yutun ndoo can tyin tacantan ña cua tindahñi ñi tsi ra. 10Tsa cuaha xaan nyɨvɨjanduvaha ra, yacan cuenda tsahan cuaha ca nyɨvɨcuuhví nunyií ra. Tsicá iñimaa ñi tyin tunnañí luxundaha ñi tsi ra tan cua nduvaha ñi. 11Yɨhɨ ñi cuuhvícan yɨhɨ tatyi ña vaha tsi ñi. Tan tsa natuhvá ñi tsayɨhɨ tatyi ña vaha nu nyaá ra Jesús tsicuɨñɨ tsɨtɨ ñi,tan nu tatyi ña vaha tsa yɨhɨ tsi ñi cana tsaa nu tancatyí nu tsihin ra:

―¡Yooho cuví Sehe Nyoo!12 Tan tandɨhɨ ñi cuhva tsa caahán tatyi ña vaha

yóo ra cuví ra, tyasɨ ra nu cahan nu.Nu nacatsi ra Jesús tsi utsi uvi ra caca tyiñu ra(Mt. 10.1-4; Lc. 6.12-16)

Page 43: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 3:13 40 Marcos 4:1213 Tsa yaha yacan tan ndaa ra Jesús iin yucu tan

cana ra tsi ra tsa cuñi maa ra cana ra. Tacan tancuahán ra naha nu nyií ra. 14 Tan tsitsi tsa tandɨhɨra tsa cana ra, nacatsi ra utsi uvi ra naha tyin cacara naha tsihin ra, tan caca ra naha cahan ra nahatuhun Nyoo. 15 Tan tsaha ra ndatu tsi ra naha tsajanduvaha ra naha tsi nyɨvɨ cuuhví, tan tava ra nahatatyi ña vaha yɨhɨ tsi nyɨvɨ. 16 Ihya nyecú sɨvɨ ranaha: ra Simón, tsa jacunañi tucu ra Jesús Pedro;17 tan nduvi sehe ra Zebedeo, ra Jacobo tan ra Juan.Juvin ra tsa jacunañi ra Jesús Boanerges. Tan tuhunihya cuñí tsi catyi: “ra caahán tumaa ñihi caahánsavi”. 18Tan tandɨhɨ ca ra naha nañí ra naha tyehen:Andrés; Felipe; Bartolomé; Mateo; Tomás; tan raJacobo, sehe ra Alfeo; ra Tadeo; tan inga ra nañí tucuSimón, iin ra tsa cuñí cuhun cuatyi sɨquɨ ñuu Romatsa ndacá ñaha tsi ñi; 19 tan ra Judas Iscariote, tsaxico tsi ra Jesús.

Tsa yaha yacan tan cuahán ra Jesús tsitsi iin vehetsihin ra tsicá tsihin ra.

Nu xaan iñi tsi ra Jesús catyi nahnu tyin tsihintunyee iñi nu ña vaha javahá ra tsa iyo

(Mt. 12.22-32; Lc. 11.14-23; 12.10)20Tannducuaha nyɨvɨnu yucú ra naha inga tsaha,

tan nda cuanda ña cuyatyi ca ra naha catsi ra naha.21Tsa tsito nyɨvɨ ra Jesús tyin nyií ra ican, tsahan ñitsiquihin ñi tsi ra tyin cunuhu ra tsihin ñi, tyin catyínyɨvɨ tsihin ñi tyin ndusaná iñi ra.

22 Juhva ramaestro cuenda ley vehe ñuhu naha raquee ra naha nda ñuu Jerusalén tan tsaa ra naha nunyií ra Jesús tan catyí ra naha:

―Ra ihya tavá ra tatyi ña vaha tsi nyɨvɨ tsihintunyee iñi nu Beelzebú, tsa cuví ityi nuu tsihintandɨhɨ tatyi ña vaha ―catyí ra naha.

23 Tsa tuvi iñi ra Jesús tyin tacan caahán ra naha,cana ra tsi ra naha tan tsaha ra iin cuhva tsi ra naha,tan catyí ra tsihin ra naha:

―¿A cuví tavá nu ña vaha juvin ñi maa tahan nu?Ña cuví. 24 Tyin tun ra ndacá ñaha naha ra tan cuanatahvi sava ra naha, tan cua quitsaha cañi tahan ranaha, cua cundɨhɨ tsa ndacá ñaha ra naha. 25 Tacantucu ñi tun nyɨvɨ iyó iin caa ñi iin vehe tan cañitahan ñi, cua cusɨɨn ñi tan ña cua cuvi coo vaha ñi.26 Tan tun nu ña vaha tan ndusɨɨn nu tan nduvitaiin nu sɨquɨ inga nu, ¿náa cua tahan nahnu? Cuandusɨɨn nahnu tan cua cundɨhɨ nahnu.

27 ’Yoñi cuví quɨhvɨ tsitsi vehe iin ra xaan tan suhura tsa iyó tsi ra, tun ña cuhñi jihna ra tsi ra. Maa ñicuñí tsi cuhñi jihna ra tsi ra jatsii vehe can tan cuviquɨhvɨ ra suhu ra tsa tsii ra.

28 ’Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin cuví cootucahnu iñi tsi nyɨvɨ tsa cuenda tandɨhɨ nuu cuatyijavahá ñi, tan tsa cuenda tucu tsa caahán ñi tsa ñavaha. 29Maa tyin tun cahanñi ndavahañi sɨquɨTatyiIi Nyoo, ña cua jahamaa Nyoo tucahnu iñi tsi ñi; cuacoo cuatyi ñi yoso cuahan quɨvɨ ―catyí ra Jesús.

30 Tacan cahan ra Jesús tsihin ra maestro cuendaley vehe ñuhu naha ra, tyin catyí ra naha tyin tatyiña vaha yɨhɨ tsi ra.

Nu catyí ra Jesús tyin nyɨvɨ tyaá yahvi tuhunNyoo, juvin ñi cuví yañi ra, tan sɨhɨ ra

(Mt. 12.46-50; Lc. 8.19-21)

31 Tacan tan tsaa sɨhɨ ra Jesús tan yañi ra nu nyiíra, maa tyin ndoo ñi ityi tsata vehe, tan catyi ñitsihin ra nyecú ican naha ra tyin cana ra naha tsira Jesús. 32 Tan catyí nyɨvɨ nyecú nanɨɨ canduvi xiinra Jesús tsihin ra:

―Sɨhɨ un, yañi un tan cuhva un nanducú ñi tsi unnyecú ñi tsata vehe can ―catyí ñi tsihin ra.

33Maa tyin catyí ra:―¿Yóo cuví sɨhɨ yu tan yañi yu?34Tacan tan nanyehe ra nanɨɨ canduvi nu nyaá ra,

tan catyí ra:―Nyɨvɨ nyecú ihya cuví sɨhɨ yu, yañi yu tan cuhva

yu. 35 Tyin tandɨhɨ nyɨvɨ javahá cuhva cuñí Nyoo,juvin ñi cuví yañi yu, cuhva yu tan sɨhɨ yu―catyí raJesús.

4Nu caahán ra Jesús tyin ra caahán tuhun Nyoo cuví

ra tumaa iin ra tatsí(Mt. 13.1-9; Lc. 8.4-8)

1Quitsaha jacuahá ra Jesús inga tsaha yuhu miñi.Tan cuaha xaan nyɨvɨ ndu iin nu nyií ra. Tantsa cuenda tsa cuaha xaan ñi cuvi, quɨhvɨ ra tsitsiyutun ndoo tsa canyií nu ndutya yuhumiñi can, tantsinyaa ra tsitsi can. Tan ndoo tandɨhɨ maa nyɨvɨ nunyɨtɨ. 2 Tacan tan cuaha xaan tsa jacuaha ra tsi ñitsihin cuhva. Tan tsitsi tsa jacuahá ra tsi ñi, catyí ratsihin ñi:

3―Tyaa soho ndo tsa cua cahan yu. Iin ra quita rayuvehe ra. Tan cuahán ra cua tatsi ra trigu nu ñuhura. 4 Tan cuhva tsa quɨtɨ ra tsɨtɨ trigu can, cucoyojuhva tsi yuhu ityi. Maa tyin quitsi saa tan tsatsi tɨnaha tɨ itsi. 5 Tan juhva ca tsɨtɨ can cucoyo tsi nuyuu nu ña cuaha nyahyu yɨhɨ. Tan numi ñi cana tsɨtɨcan tyin ña cuaha nyahyu yɨhɨ tyañu yuu can. 6Maatyin tsa cana ñicanyii, iin yaha ñi na ityi tsi tyin ñacunu cuahán yoho tsi. 7Tan juhva ca tsɨtɨ can cucoyotsi tyañu iñu. Quɨvɨ cana tsɨtɨ can, tsahnu tsi iin caañi tsihin iñu can. Maa tyin iñu can numi ca tsahnucan tan tsahñi can trigu can. Yacan cuenda ña tsahatrigu can tsɨtɨ. 8Maa tyin juhva ca tsɨtɨ can cucoyotsi nu ñuhu vaha. Cana tsi tan tsahnu tsi, tan cuahatsɨtɨ tsaha tsi. Tyin tsa intuhun tsɨtɨ can, tsaha tsioco utsi tsɨtɨ tsitsi yoco tsi. Tan inga tsɨtɨ can tsahatsi uñi xico, tan inga tsi tsaha tsi iin cientu ―catyíra Jesús tsihin ñi.

9 Tan catyí nyico ra tsihin ñi:―Nyooho tsa iyó soho, tyaa soho ndo tsa caahán

yu.Nu tsahá cuenda ra Jesús nacuenda jacuahá ra tsi

nyɨvɨ tsihin cuhva(Mt. 13.10-17; Lc. 8.9-10)

10Tsa yaha yacan tan ndoo maa ña ra Jesús tsihinra tsicá tsihin ra tan nyɨvɨ nyicún tsi ra. Tan tsicatuhun ñi:

―¿Náa cuñí tsi catyí tsa cahan un nañi?11 Tan catyí ra tsihin ñi:―Maa Nyoo catyí tyin jacotó yu tsi ndo tuhun

xeehe nácaa ndacá ñaha ra. Maa tyin inga ca nyɨvɨjacotó yu can tsi ñi tsihin cuhva ñi tyin ña cuñí ñicunyicun vaha ñi tsi yu. 12Tyin vasu ndi maa nyehéñi tsa javahá yu, cua cuví tsi tumaa tsa ña nditsinnyehé ñi; vasu ndi maa tsiñí ñi, ña cua cutuñí iñi ñi

Page 44: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 4:13 41 Marcos 4:41tsa caahán yu. Tan ndi ña cua nasama ñi cuhva iyóñi tan ndi ña cua jaha Nyoo tucahnu iñi tsi ñi tsacuenda cuatyi ñi ―catyí ra Jesús tsihin ñi.

Nu tsahá cuenda ra Jesús tsa cuñí tsi catyí tuhun ratatsí

(Mt. 13.18-23; Lc. 8.11-15)13 Tan catyí ndɨhɨ ra tsihin ñi:―Tun ña cutuñí iñi ndo tuhun cahan yu nañi, ndi

ña cua cutuñi iñi ndo tandɨhɨ ca tsa cua jacuaha yutsi ndo tsihin cuhva ñi. 14 Ra tatsí trigu can cuví racaahán tuhun Nyoo. 15 Yɨhɨ nyɨvɨ cuví ñi tumaa nucucoyo tsɨtɨ trigu yuhu ityi tyin tsiñí ñi tuhun Nyoo,maa tyin yaha can, tan iin yahañi naá nyico iñi ñi tsacaahán Nyoo tsihin ñi tyin quihín nyaa nu ña vahatuhun Nyoo tsa tatsi ra añima ñi. 16 Tan juhva nyɨvɨcuví ñi tumaa nu cucoyo tsɨtɨ trigu tsata yuu tyinsɨɨ xaan cuñí ñi tsiñí ñi tuhun Nyoo juhva ñi quɨvɨ.17Maa tyin ña ndoó tsi añima ñi tan ña cuví cuahnuñi tan juhva ñi quɨvɨ tsinú iñi ñi, yacan cuenda cuvíñi tumaa nu cucoyo tsɨtɨ tsata yuu tyin tsata yuu canluxu cuii ñi nyahyu yɨhɨ. Yacan cuenda ña tsahnu tsityin ña ñihi tsi nu cuhun yoho tsi. Tacan cuví nyɨvɨcan, tyin quɨvɨ vatsí tundoho sɨquɨ ñi, tan caahánnyɨvɨ tsi ñi tsa cuenda tuhunNyoo, ndu uví iñi ñi tanjandɨhɨ ñi tsa tsinú iñi ñi tsi Nyoo. 18Tan juhva nyɨvɨcuví ñi tumaa nu cucoyo tsɨtɨ tyañu iñu tyin tsiñí ñituhun Nyoo, 19 maa tyin tsicá xaan iñi ñi tundohoñayɨvɨ ihya tan ña tsicá iñi ñi tuhun Nyoo. Nyiyo iñiñi tsa cuca, tan cuñí ñi coo tandɨhɨ tsa iyó nu ñuhuñayɨvɨ ihya tsi ñi. Tan tandɨhɨ yacan jatyañú can tsiñi, tan cuví ñi tumaa cuví yutun tsa ña tsaha tsɨtɨ.20Maa tyin nyɨvɨ tsa tsiñí tuhun Nyoo tan naquihínvaha ñi itsi, tan javahá ñi tandɨhɨ tsa caahán tsi,juvin ñi cuví tumaa ñuhu vaha nu cucoyo tsɨtɨ cantyin tsɨtɨ tsa cucoyo can cana vaha tsi, tsahnu tsi,tan yɨhɨ tsi tsaha tsi oco utsi tsɨtɨ. Inga tsi tsaha tsiuñi xico tsɨtɨ, tan inga tsi tsaha tsi cientu tsɨtɨ.

Nu cahan ra Jesús tyin ña taahán tsi tyihi xeehe yoñuhu Nyoo tsa jandunditsín añima yo coto quihin nyaara itsi

(Lc. 8.16-18)21 Tan catyí tucu ra tyehen tsihin ñi:―¿A tsicán yo ñuhu tyuma tan tyihí xeehe yo can

tsitsi iin caja o xuu tsito? Ñavin. Tyin tyuma cantinyií yo can iin nu sucun tyin tacan tan janditsincan nanɨɨ tsitsi vehe. 22 Tyin nduve tsa yɨhɨ xeehetan ña cua quituvi, tan ndi tsa xeehe tan ña cua cotonyɨvɨ. Tyin tandɨhɨ maa tan cua quita nu nditsin tancoto yo can. 23 Nyooho tsa iyó soho, tyaa soho ndotsa caahán yu―catyí ra Jesús tsihin ñi.

24 Tan catyí tucu ra:―Tyaa soho vaha ndo tsa caahán yu tyin tun tyaá

yahvi ndo tuhun tsiñí ndo, cuaha ca tsa cua cuhvaNyoo tsi ndo. 25 Tyin nyɨvɨ tyaá soho tsa caahán yu,cuaha ca cua cuhva Nyoo tsi ñi. Maa tyin nyɨvɨ tsaña tyaá soho, cua quihin nyaa ra nda cuanda tsa luxutsa iyó tsi ñi tsa tsa yaha ñihi ñi.

Nu tsahá ra Jesús iin cuhva nácaa tsahnú iin tsɨtɨ26 Tan catyí tucu ra Jesús:―Tsa ndacá ñaha Nyoo tsi nyɨvɨ cuví tsi tumaa

tsɨtɨ tsa tatsí nyɨvɨ. 27 Tyin nyɨvɨ tatsí ñi maa ñitsɨtɨ can tan cuanuhú ñi yuvehe ñi. Tan tatun tsa

yaha cuaha quɨvɨ tsa tatsi ñi, tacan tan cuahán ñicuanyehé ñi inga tsaha. Tsa tsaá ñi tsa cana tsi, tsatsahnu tsi. Maa tyin ña tsitó ñi nácaa caná tsi tantsahnú tsi, 28 tyin juvin ñi maa ñuhu jacuahnú itsi.Tsa jihna ñi caná nuu tsi, yaha can tan quitá yocotsi. Tsa yaha quita yoco tsi, tacan tan tsahá tsi tsɨtɨ.29Tan tatun tsa tsitsa tsɨtɨ tsi, tacan tan jocón ñi itsityin tsa tahan maa tsi quɨvɨ coyo tsi―catyí ra Jesús.

Nu caahán ra Jesús tyin tumaa cuví tsɨtɨ mostaza,tacan cuví tsa ndacá ñaha Nyoo tsi yo

(Mt. 13.31-32; Lc. 13.18-19)30 Tan catyí tucu ra Jesús:―¿Nacaa cuví tsa ndacá ñaha Nyoo tsi nyɨvɨ? ¿A

cuví jandu inducu yo itsi tsihin náa tsihin? Cuví.31Tyin cuví tsi tumaa iin tsɨtɨmostaza tsa tatsí nyɨvɨ.Tsɨtɨ can cuví tsa nyihi ca tanñavin ca tandɨhɨ ca tsɨtɨtsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ. 32Maa tyin tsa yaha tatsi tsi,caná tsi tan ndunahnú tsi, tan cuví tsi yutun tumaanducuaya. Ndunahnú soco tun, tan cuahán saa cuaquitatu tɨ naha tɨ nuu tun.

Nu tsahá cuenda ra Jesús nacuenda jacuahá ra tsinyɨvɨ tsihin cuhva ñi

(Mt. 13.34-35)33 Tacan jacuaha ra Jesús tsi nyɨvɨ, tsihin cuaha

cuhva, ndɨhɨ cuhva cuvi cutuñí iñi ñi. 34Tan tandɨhɨtsaha tsa cahan ra tsihin ñi maa ñi maa tsihin cuhvacahan ra. Maa tyin cahan catsi ra tsihin ra tsicátsihin ra.

Nu jacutaxín ra Jesús tatyi xaan nu miñi(Mt. 8.23-27; Lc. 8.22-25)

35 Tsa tseñi juvin ñi maa quɨvɨ can, catyí ra Jesústsihin ra tsicá tsihin ra:

―Cohon ndo inga tsiyo miñi.36Tacan tan ra Jesús tan ra tsicá tsihin ra nacoo ra

naha tsi nyɨvɨ tan quɨhvɨ ra naha tsitsi yutun ndoonu nyaá maa ra Jesús, tan cuahán ra naha. Tancuanyicún tucu inga ca yutun ndoo nu yɨhɨ juhvanyɨvɨ tsi ra naha. 37 Tan quitsaha yɨhɨ tatyi xaan numiñi can, tan jacuhún tsi ndutya tsitsi yutun ndoonu yucú ra naha, tan quitsaha cuñí cutu yutun ndoocan. 38 Tan ra Jesús canyií ra quixí ra tsa yatyinxuu yutun ndoo can, tan nyanaá iin jahma jiñi ra.Jandoto ra naha tsi ra, tan catyí ra naha tsihin ra:

―¡Maestro! ¿a ña jahá un cuenda tyin cuñí nyeeyo?

39Tacan tan nduvita ra Jesús tan jacutaxin ra tatyixaan can. Tan catyí ra tsihin ndutya:

―¡Taxin ñi!Tan cutaxin tatyi can tan ndutya can. Tacan tan

taxin cuii ñi cuví. 40 Tacan tan catyí ra Jesús tsihinra tsicá tsihin ra:

―¿Nacuenda yuuhví xaan ndo? ¿A ña tsinu iñindo? ―catyí ra tsihin ra naha.

41 Maa tyin iyo xaan cuñí ra naha tsa nyehe ranaha tsa cuvi. Tan tsicá tuhun tahan ra naha tancatyí ra naha:

―¿Yóo ra cuví ra ihya? Tyin nda cuanda tatyi tanndutya tyaá yahvi tsi naha tsi tsi ra ―catyí ra naha.

Page 45: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 5:1 42 Marcos 5:385

Nu caahán ra Jesús tyin ra caahán tuhun Nyoo cuvíra tumaa iin ra tatsí Nu nduvaha iin ra Gadara tsa yɨhɨ tatyi ña vaha

(Mt. 8.28-34; Lc. 8.26-39)1Tsaa ra naha inga tsiyomiñi ndanuñuhu cuenda

Gadara. 2 Tsa quita ra Jesús tsitsi yutun ndoo, tanquita iin ra yɨhɨ tatyi ña vaha nu ndaa cumi santu,tan tsaa ra nu nyaá ra. 3 Tan nu ndaa can iyó maara can. Tsaahñí ñi tsi ra, maa tyin ña cuví maa ndootaxin ra. Ndi tsihin cadena tan ña cuví cunuhñí ra.4 Cuaha xaan tsaha tsahñi nyɨvɨ tsaha ra tan ndahara tsihin cadena, maa tyin tsaahnyá cuatyi ra can.Tan yoñimaa cuví cunyee tsi ra. 5Tan tsicá nuumaara caná tsaa ra jiñi yucu tan nu ndaa cumi santu tsatsa cuaa tan tsa tsinu cahñi. Tan jañicueehé ra tsira tsihin yuu. 6Maa tyin ndi cañi ca quita ra Jesús,tan nyehe ra can tsi ra, tan tsinú xaan ra tsahan ra,tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra nuu ra. 7 Tan cana tsaa ra tan catyíra:

―¿Nacuenda tyihí un tsi un tsihin yuhu, yoohoJesús, Sehe Nyoo, nyaá gloria? Tsihin sɨvɨ Nyoocaahán ndaahvi yu tsihin un, ña janyehe un tun-doho tsi yu.

8 Tacan catyí nu tatyi ña vaha can tsihin ra Jesústyin tsa yaha cahan ra tsihin nu tyehen:

―¡Yooho tatyi ña vaha, jaña tsi ra ihya! ―catyi ra.

9 Tan ra Jesús tsica tuhun ra tsi nu, tan catyí ra:―¿Náa nañí un?Tan catyí nu tatyi ña vaha can tsihin ra:―Yuhu nañí yu Legión, tyin cuaha xaan ndi.10 Tan caahán ndaahvi nu tsihin ra Jesús na ña

jacuhun cañi ra tsi nahnu. 11 Yatyin ñi yucu canyucú cuaha quɨnɨ tsatsí tɨ naha tɨ. 12Tacan tan catyítandɨhɨ nahnu tsihin ra Jesús:

―Jacuhun tsi ndi tsitsi quɨnɨ nyecú ican, tancuhva ndatu tsa quɨhvɨ ndi tsitsi tɨ naha tɨ ―catyínahnu.

13 Tacan tan tsaha ra Jesús ndatu tsi nahnu, tanquɨhvɨ nahnu tsitsi quɨnɨ can. Quita nahnu tsi ra cantan quitá tumaa uvi mil quɨnɨ yucú can. Tsa quɨhvɨ nahnu tsitsi tɨ naha tɨ, quitsaha tsinú tɨ naha tɨ, tanyaha tɨnaha tɨ yuhuxahva tan cucoyo tɨnaha tɨ tsitsimiñi, tan tsihi tɨ naha tɨ tsitsi ndutya.

14 Tacan tan ra jahá cuenda quɨnɨ can naha ra,nayuhvi xaan ra naha tan tsinú xaan ra naha cuahánra naha cuanuhú ra naha cuacatyí tuhun ra nahatsa cuvi can tsihin nyɨvɨ ñuu can tan inga ca nyɨvɨtsa taahán ra naha ityi cuhu. Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsacahan ra naha tsihin, tsahan ñi tsinyehe ñi tsa cuvi can. 15 Cuhva tsa tsaa ñi nu nyií ra Jesús, nayuhvi xaan ñi tsa nyehe ñi tsi ra tsa yɨhɨ tatyi ña vahacan. Nyaá taxin ra, nditsí ra jahma, tan vaha cuñíra. 16 Tan tandɨhɨ maa nyɨvɨ tsa nyehe tsa tahan racan tan tsa tahan quɨnɨ can, catyi tuhunñi can tsihininga ca nyɨvɨ. 17Tacan tan quitsaha caahán ndaahviñi tsihin ra Jesús, na ña ndoo ra nu ñuhu ñi.

18 Tsa tsa cua quɨhvɨ nyico ra Jesús tsitsi yutunndoo can, ra tsa yɨhɨ tatyi ña vaha can caahánndaahvi ra tsihin ra Jesús na cuhva ra cuhun ratsihin ra. 19 Maa tyin ña tsaha ra Jesús cuhun ratsihin ra, tan catyí ra tsihin ra:

―Cuanuhu yuvehe un nu iyó nyɨvɨ un, tan catyituhun tsihin ñi tandɨhɨ tsa javaha JutuMañi yoNyootsihin un, tan nácaa cundaahvi iñi ra tsi un.

20Tacan tan cuanuhú ra tan quitsaha catyí tuhunra tsihin nyɨvɨ iyó tandɨhɨ ñuu tsa cayucú Decápolistandɨhɨ tsa javaha ra Jesús tsihin ra. Tan iyo xaancuñí ñi.

Nu nduvaha sehe ra Jairo tan ñaha tsa tɨɨn jahmara Jesús

(Mt. 9.18-26; Lc. 8.40-56)21 Tsa tsaa ra Jesús tsihin yutun ndoo nda inga

tsiyomiñi can, tsaa cuaha nyɨvɨ nu tsaa ra. Tan ndoora yuhu miñi ican. 22 Tacan tan tsaa iin ra nyisótyiñu vehe ñuhu, nañí ra Jairo. Cuhva tsa nyehe ratsi ra Jesús, tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra nuu ra. 23 Tan caahánndaahvi ra tsihin ra tan catyí ra:

―Cohon tsihin yu yuvehe yu tan tyiso ndaha unjiñi ñaha sehe yu, na nduvaha ña tyin tsa cuñí cúucuii ña ña.

24 Tacan tan cuahán ra Jesús tsihin ra, tan cuahaxaan nyɨvɨ cuahán cuanyicún tsi ra, nda cuandacatyihí tahan ña maa ñi. 25 Tsihin nyɨvɨ can cuahánndɨhɨ iin ñaha cuuhví. Ñaha ihya tsa quitá maa utsiuvi cuiya ndohó ña cuehe tsa cuún nɨñɨ ña. 26 Tancuaha xaan tundoho nyehe ña tsihin tsa cuahadoctor. Tandɨhɨ xuhun ña janaa ña tsihin ra naha,maa tyin nduve maa náa catyi janaa ña xuhun ñatyin vihi ca nduñihi cuuhvi ña. 27Tsa tsiñi ña caahánnyɨvɨ tyin tsaa ra Jesús, natuhva ña ityi tsata ra tantɨɨn ña jahma ra. 28Tyin tsicá iñimaa ña: “Tatun tɨɨnyu vasu tan jahma ra, cua nduvaha yu”. 29 Tsa tɨɨnña jahma ra iin yaha ñi cutaxin tsa cuún nɨñɨña. Tantuvi iñi cuñu ñuhu ña tyin tsa janduvaha ra tsi ña.30 Tsa tuvi iñi ra Jesús tyin nduvaha iin nyɨvɨ tsihintunyee iñi tsa iyó tsi ra. Tacan tan nanyico coo raityi tsata ra tan tsica tuhun ra tan catyí ra:

―¿Yóo tɨɨn jahma yu?31 Tacan tan catyí ra tsicá tsihin ra:―¿Nacuenda tsicá tuhun ca un: yóo tɨɨn jahma

un? tannyehé vaha un tyin cuaha xaannyɨvɨnyicúntsi un tan tyañu xaan jahá ñi ―catyí ra naha tsihinra.

32Maa tyin ra Jesús nanyehe ra nanɨɨ ñi tyin cuñíra coto ra yóo tɨɨn jahma ra. 33 Tacan tan ñaha cantsahan ña tsicuɨñɨ tsɨtɨ ña nuu ra Jesús tyin tsitóvaha ña tyin tsa nduvaha ña. Yuuhví ña tan nɨhɨ ñatsahan ña tsicatyi tuhun ña tandɨhɨ tsa nditsa tsihinra. 34 Tan catyí ra Jesús tsihin ña:

―Nduvaha un tyin tsinú iñi un. Na cuhun vahaun, tan na ña cuhvi ca un―catyí ra Jesús tsihin ña.

35 Ndi caahán ca ra Jesús tan tsaa nyɨvɨ queeyuvehe nu cuahán ra, tan catyí ñi tsihin ra jatsiivehe can, ra nyisó tyiñu vehe ñuhu:

―Tsa tsihi ñaha luhlu sehe un. Ña cahan yuhu caun tan ña jatyañu ca un tsi ra Maestro ihya ―catyíñi tsihin ra.

36Maa tyin ra Jesús ña tyaa yahvi ra tsa caahán ñi,tan catyí ra tsihin ra nyisó tyiñu vehe ñuhu:

―Ñanayuhvi un; tsinu iñi yooho―catyí ra tsihinra.

37 Tan ña tsaha ra cuhun cuaha nyɨvɨ tsihin ra.Tan quihin ra tsi ra Pedro tan ra Jacobo tan ra Juan,yañi ra Jacobo cuahán ra naha tsihin ra. 38 Tsa tsaa

Page 46: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 5:39 43 Marcos 6:23ra naha yuvehe ra nyisó tyiñu vehe ñuhu, nyehe raJesús tyin tsacú xaannyɨvɨ tan caná tsaa ñi. 39Quɨhvɨ ra tsitsi vehe tan tsicá tuhun ra tsi ñi:

―¿Nacuvi tyin iyo xaan jacuvaá ndo, tan tsacúxaan ndo? Ñaha luhlu ihya quixí ña; ñavin tsihi ña―catyí ra tsihin ñi.

40 Maa tyin ña tsinu iñi ñi tan tsacu naaha ñinyehé ñi tsi ra. Tacan tan tava ra tsi tandɨhɨ ñinuquehe, tan quihin ra tsi jutu ñaha luhlu tsa tsihi can tan sɨhɨ ña tan ra tsa tsaa tsihin ra, tan quɨhvɨ tandɨhɨ ñi nu canyií ña. 41 Tan tɨɨn ra ndaha ña, tancatyí ra tsihin ña:

―Talita cumi―tan cuñí tsi catyí tsi tyehen: Catyíyu tsihin yooho ñaha luhlu, ¡nduvita!

42 Juvin ñi cuhva can tan nduvita ña, tan nacacaña. Utsi uvi cuiya ña. Tan tsa nyehe nyɨvɨ tsa iyo tsajavaha ra Jesús, iyo xaan cuñí ñi cuvi. 43Maa tyin raJesús ñihi tsaha cuenda ra tsi ñi tyin na ña cahan ñitsa nyehe ñi tsihin ndi intuhun maa nyɨvɨ. Tan tavatyiñu ra tsi sɨhɨ ña na cuhva ña tsa catsi ña.

6Nu tsinuhu ra Jesús ñuu Nazaret nu tsahnu ra(Mt. 13.53-58; Lc. 4.16-30)

1 Tacan tan quita ra Jesús ican, tan cuanuhu randa ñuu ra. Tan ra tsicá tsihin ra cuahán ndɨhɨ ranaha tsihin ra. 2Tan tsa tahan tsi quɨvɨquitatú nyɨvɨ,tacan tan cuahán ra naha vehe ñuhu tan quitsahajacuahá ra Jesús tsi nyɨvɨ. Tan cuaha ñi yucú tyaásoho ñi tsa caahán ra. Iyo cuñí ñi tsa tsiñí ñi tsacaahán ra, tan catyí ñi:

―¿Numaa tahan cutuhva ra ihya tandɨhɨ tsa tsitóra? ¿Yóo tsaha tsa tsiñi tuñi iñi ra? ¿Tan nácaacutuhva ra javahá ra tsa iyo? 3 Tan ra tahví yutuncuví ra. Tan sehe ña María cuví ra. Tan yañi ra cuvíra Jacobo, ra José, ra Judas, tan ra Simón, tan ñiñahacuhva ra iyó ñi nu iyó yo ihya ―catyí ñi.

Tan ña cuñi ñi tyaa yahvi ñi tsi ra. 4Maa tyin catyíra tsihin ñi:

―Tandɨhɨ ñi ityi tan jahá tandɨhɨ nyɨvɨ tsa ñayɨvɨtsi ra cuví ndusu yuhu Nyoo, maa tyin nyɨvɨ ñuu ra,tan nyɨvɨ ra, tan nyɨvɨ vehe ra ña tyaá yahvi ñi tsi ra―catyí ra Jesús.

5 Tan tyiso ndaha ra jiñi juhva nyɨvɨ cuuhví, tanjanduvaha ra tsi ñi, maa tyin ña cuvi javaha ra ingaca tsa iyo. 6 Tan iyo cuñí ra tyin ña tsinú iñi ñi tsira. Tacan tan cuahán ra cuajacuahá ra tsi nyɨvɨ iyótandɨhɨ ñi ñuu nyihi tsa cayucú yatyin ñi ñuu can.

Nu jacuhun ra Jesús tsi ra tsicá tsihin ra cucahan ranaha tuhun Nyoo

(Mt. 10.5-15; Lc. 9.1-6)7 Tsa yaha yacan tan cana ra tsi tsa utsi uvi ra

tsicá tsihin ra, tyin jacuhun ra tsi ra naha cucahanra naha tuhun Nyoo. Tacan tan quitsaha jacuhún rauvi uvi ra naha. Tan tsaha ra ndatu tsi ra naha tsatava ra naha tatyi ña vaha tsi nyɨvɨ. 8 Tan catyí ratsihin ra naha tyin ña cundaha ra naha tsa cundahara naha; ndi marali, ndi tsa catsi ra naha, tan ndixuhun. Nduve náa cundaha ra naha; maa tyin cuvícundaha ra naha yutun ñi. 9 Tan cunyaa nditsantsaha ra naha. Tan ña cundaha ra naha inga nditsijahma, na cuhun ra naha tsihin cuhva nditsi ñi maara naha. 10 Tan catyí ra tsihin ra naha:

―Cuhva tsa tsaa ndo iin ñuu, quɨhvɨ ndo iin vehe,tan ndoo ndo ican nda cuanda quita ndo ñuu can.11Tan tatun tsaa ndo iin ñuu tanñanaquihin cuendanyɨvɨ iyó ñuu can tsi ndo, tan ña cuñi ñi tyaa sohoñi tsa cua cahan ndo, quita ndo ican tan naquɨsɨ ndonyaca tsaha ndo tan yacan janaha tyin ndoo cuatyiñi sɨquɨ ñi. Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tyin quɨvɨcua tatsi tuñi Nyoo tsi nyɨvɨ, ñihi ca cua tatsi tuñira tsi ñi can tan ñavin ca nyɨvɨ ñuu Sodoma tan ñuuGomorra ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

12 Tacan tan cuahán ra naha cuacahán ra nahatuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ. Tan catyí ra naha tyin nandu uvi iñi ñi cuatyi ñi, tan na nanducu ñi tsi Nyoo.13Tan cuaha ñi nyɨvɨ tava ra naha tatyi ña vaha. Tantyihi ra naha acetye tsi nyɨvɨ cuuhví tan nduvaha ñi.

Nu tsahá cuenda tsi nácaa tsihi ra Juan, ra jacoon-dutya tsi nyɨvɨ

(Mt. 14.1-12; Lc. 9.7-9)14 Ra rey Herodes tsitó ra tsa javahá ra Jesús tyin

tandɨhɨ nyɨvɨ tan caahán ñi tsa javahá ra, tan tsicáiñi ra tyehen:

―Ra ihya cuví ra Juan, ra jacoondutya tsi nyɨvɨ, ratsa tsihi. Vityin nandoto ra. Juvin ra cuví can, yacancuenda iyó tunyee iñi tsi ra―cuñí ra Herodes, tsicáiñi ra.

15Yɨhɨ nyɨvɨ catyí ñi:―Ra Elías, ra cuvi ndusu yuhu Nyoo tahan

tsanaha, cuví ra.Tan catyí tucu inga ñi:―Ndusu yuhu Nyoo cuví ra, tumaa ra tsicoo

tahan tsanaha naha ra ―catyí ñi.16 Tsa tsiñi ra Herodes tandɨhɨ tsa caahán nyɨvɨ,

tan catyí ra:―Ra ihya cuví ra Juan tsa tava tyiñu yu tyahnya

jucun. Vityin nandoto ra ―catyí ra Herodes.17Tacan catyí ra tyin juvin ñimaa ra tava tyiñu na

tyihi ra naha tsi ra Juan vehe caa tan cuhñi ra nahatsi ra tsihin carena. Tacan javaha ra Herodes tsihinra Juan tsacatyi ñaHerodías tsa cuvi ñasɨɨhɨ ra Felipeyañi ra. Ra Herodes quihin ra tsi ña Herodías tyincuvi ña ñasɨɨhɨ ra 18 Tan tsa tacan javaha ra, catyi ra Juan tsihin ra tyin ña vaha tsa quihin ra tsi ñaHerodías tyin ñasɨɨhɨ yañi ra cuví ña.

19Yacan cuenda ndasɨ cuñí ña Herodías nyehé ñatsi ra Juan. Cuñí ña cahñi ña tsi ra, maa tyin ña cuví,20 tyin ña tsahá ra Herodes tyin tsitó ra tyin ra vahacuví ra Juan tan cuɨtɨ iyó ra nuu Nyoo, tan yuuhvíra Herodes tsi ra. Yacan cuenda jahá cuenda vahara tsi ra. Vasu ndi maa ña cutuñí iñi ra Herodestandɨhɨ tsa caahán ra Juan, maa tyin vaha cuñí ratyaá soho ra tsa caahán ra. 21Maa tyin tsa tahan tsiquɨvɨ cacu ra Herodes javaha ra iin vico. Tan cana ratsi ra cumí tyiñu naha ra, tan ra yɨhɨ ndaha andarunaha ra, tan nyɨvɨ cuca tsa iyó ityi Galilea. Quɨvɨ ihyatsican ña Herodías tsa cuñí ña tsi ra Herodes. 22Tyinñaha seheña tsahan ña tsicuañi ña yaa nu iyó vico raHerodes. Tan tahan xaan iñi raHerodes tan ra nyecúcuxiñí tsihin ra cuhva tsañí ña. Tacan tan catyí raHerodes tsihin ña:

―Ndacan tsi yu náa cuñí maa un. Náa tahan ñimaa tsi cua ndacan un tsi yu cua cuhva maa yu cantsi un. 23 Tsitó maa Nyoo tyin cua cuhva yu tsa cuandacan un. Tun ndacan un sava ñuhu tsa ndacá

Page 47: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 6:24 44 Marcos 6:56ñaha yu, cua cuhva yu can tsi un ―catyí ra tsihinña.

24 Tacan tan quita ña, cuahán ña cuandacá tuhunña tsi sɨhɨ ña tan catyí ña:

―¿Náa ndacan yu tsi ra?Tan catyí sɨhɨ ña:―Ndacan jiñi ra Juan, ra jacoondutya tsi nyɨvɨ tsi

ra ―catyí ña.25Tacan tannumiñi quɨhvɨ nyico ñaha tyuvaa can

nu nyií ra rey Herodes, tan catyí ña tsihin ra:―Cuñí yu jiñi ra Juan, ra jacoondutya tsi nyɨvɨ.

Cahnya jucun ra tan tinyii un jiñi ra nuu iin coho,cuhva un tsi yu vityin vityin ñi ―catyí ña tsihin ra.

26 Tacan tan cuiihya xaan cuñí ra rey can cuvi.Maa tyin tsa cuenda tsa cahan ra tyin cua cuhvamaara tsa cua ndacan ña, ña cuñí ra jandaví ñaha ra tsiña tyin tandɨhɨ maa nyɨvɨ yucú vico can tan tsiñi ñitsa cahan ra, yacan cuenda tsaha ra tsa tsican ña.27 Numi ñi tava tyiñu ra rey can tsi iin andaru nacuquihin ra jiñi ra Juan. 28 Tsahan andaru can tsitsivehe caa, tan tsahnya ra jucun ra Juan. Tan tsindacara jiñi ra Juan tsi ñaha tyuvaa can, nyií tsi nu iincoho. Tan nacuhva cuenda ña can tsi sɨhɨ ña.

29 Tsa tsito ra nyicún tsi ra Juan tsa cuvi, tsahanra naha tsiquihin ra naha cuñu ñuhu ra, tan tsicutsi ra naha can.

Nu jacatsi ra Jesús uhun mil rayɨɨ(Mt. 14.13-21; Lc. 9.10-17; Jn. 6.1-14)

30 Tsa yaha yacan tan ndu iin ra tsicá tyiñu raJesús tsihin ra, tan catyi tuhun ra naha tsihin ratandɨhɨ tsa javaha ra naha, tan tsa jacuaha ra nahanu tsahan ra naha tsicahan ra naha tuhun Nyootsihin nyɨvɨ. 31 Tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:

―Cohon ndo iin nu taxin caa, quitatu yo luxu.Tacan catyi ra tsihin ra naha tyin cuaha xaan

nyɨvɨ cuahán tan vatsí, tan ndi ña cuyatyi ra nahacatsi ra naha jahá ñi. 32 Tacan tan quɨhvɨ ra Jesústsihin ra naha tsitsi iin yutun ndoo tan cuahán ranaha iin nu taxin caa. 33Maa tyin cuaha xaan nyɨvɨnyehe ñi cuahán ra naha. Tan nacotó ñi tsi ra Jesús.Tacan tan cuahán ñi tsihin tsaha ñi, quita ñi tandɨhɨñi ñuu tan jihna ca ñi tsaa nu cua tsaa ra Jesús.34 Cuhva tsa tsaa ra naha, quita ra Jesús tsitsi yutunndoo tan nyehe ra tyin cuaha xaan nyɨvɨ yucú ican.Tan cundaahvi iñi ra nyehe ra tsi ñi, tyin yucú ñitumaa tsiyucú mbee tun nduve ra jahá cuenda tsi tɨnaha tɨ. Tacan tan quitsaha jacuahá ra cuaha xaantuhun vaha tsi ñi. 35 Tsa tsa cua cuiso ñicanyii, tannatuhva ra tsicá tsihin ra Jesús xiin ra tan catyí ranaha tsihin ra:

―Tsa cueñi xaan, tan nduve nyɨvɨ iyó yatyin ñiihya. 36 Vaha ca jacunuhu un tsi nyɨvɨ tyin ihyanduve tsa catsi ñi. Tan na cujata ñi paan catsi ñivehe tsa iyó tsitsi cuhu ihya tan ñuu tsa cayucúyatyin ñi ―catyí ra naha tsihin ra.

37Maa tyin nacahan ra Jesús, tan catyí ra:―Cuhva nyooho tsa catsi ñi.Tacan tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Vasundimaa jaha tyiñundi iñu yoo, ña cuañihi

ndi xuhun jata ndi paan catsi tandɨhɨ nyɨvɨ ihya.38 Tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Nyehe jihna ndo najava paan ndahá ndo

―catyí ra.

Cuhva tsa tsito ra naha najava paan ndahá ranaha, tacan tan tsicahan ra naha tsihin ra tan catyíra naha:

―Ndahá ndi uhun taahan ñi paan tan uvi taahanñi tyaca.

39Tacan tan catyí ra tsihin nyɨvɨ na cunyecu ñi nucuhu can. 40Tan tsinyecu cuenda cientu tan cuendauvi xico utsi ñi tsa iin cuhva tsinyecu ñi. 41Tacan tanquihin ra Jesús tsa uhun paan can tan nduvi tyacacan. Tan nanyehe ndaa ra ityi sɨquɨ, tan nacuhva ratyahvi nyoo tsi Nyoo, tsa yaha tan tsahnu cuatyi rapaan can, tan tsaha ra can tsi ra tsicá tsihin ra tyintsatsa ra naha can tsi nyɨvɨ. Tsa ndɨhɨ tsatsa ra nahapaan can, tan tsatsa ndɨhɨ ra naha tyaca. 42 Tsatsi tandɨhɨ ñi tan ndaha iñi ñi. 43 Tan jacutu ra nahautsi uvi tyica tsihin paan tan tyaca tsa ndoo. 44 Tanuhun mil rayɨɨ tsatsi paan can.

Nu tsicá ra Jesús nu ndutya(Mt. 14.22-27; Jn. 6.16-21)

45 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra tsicá tsihin rana yaha sava ñi ra naha nu miñi can tan cuhun cueeñi ra naha nda ñuu Betsaida tsitsi tsa ndi jacunuhura tsi nyɨvɨ yuvehe ñi. 46 Tsa yaha cuanuhu nyɨvɨ,tacan tan cuahán ra Jesús cuandacán tahvi ra tsiNyoo iin jiñi yucu. 47 Tsa tsa cuñi cuaa, yutun ndoonu cuahán ra tsicá tsihin ra Jesús tsa cuahán can ndamahñu miñi, tan maa ra ndi nyií ra yuhu miñi can.48 Tan tsa nyehe ra tyin ña cuví jacacá vaha ra nahayutun ndoo jahá tatyi, tacan tan cuahán tsihin tsahara nu ndutya nu cuahán ra naha tsa tsa cuñí tuvi,nyicún tsicá nyicún tsicá ñi ra tsi ra naha. Tan tsacua yaha tsiyo ra nu cuahán ra naha. 49Maa tyin tsanyehe ra naha tsicá ra nu ndutya, tsica iñi ra nahatyin tatyi cuví ra, tacan tan quitsaha caná tsaa ranaha 50 tyin tandɨhɨ ra naha nyehe ra naha tsi ra tannayuhvi ra naha. Maa tyin nacahan ra tan catyí ratsihin ra naha:

―¡Ña nayuhvi ndo tyin maa yu cuví!51Tacan tan quɨhvɨ ra tsitsi yutunndoonu yucú ra

naha, tan tsa yaha quɨhvɨ ra, iin yaha ñi cutaxin tatyican. Tan iyo xaan cuñí ra naha cuvi 52 tyin ñaha cacutuñi iñi ra naha tsa iyo tsa javaha ra tsihin paan,tyin ndi ndava añima ra naha.

Nu janduvaha ra Jesús nyɨvɨ cuuhví tsa iyónduhva tsa nañí Genesaret

(Mt. 14.34-36)53 Yaha sava ra naha nu miñi can tan tsaa ra

naha Genesaret inga tsiyo yuhumiñi can, tan tsahñi ra naha yutun ndoo can yatyin ñi yuhu ndutya.54 Cuhva tsa quita ñi ra naha tsitsi yutun ndoo can,tan nacoto nyɨvɨ tsi ra Jesús. 55Tacan tan tsinú xaanñi cuahán ñi cuajacotó ñi tsi nyɨvɨ iyó nanɨɨ cahnuityi can tyin tsaa ra Jesús. Tan tsaa cuaha nyɨvɨ queetandɨhɨ ñi ñuu nu nyií ra, tan yucú nyɨvɨ cuuhví nutsitó tsaa tsihin ñi. 56 Tan tandɨhɨ ñi ityi nu cuahánra tsitsi ñuu nyihi o tsitsi ñuu nahnu, o tsitsi cuhu,tsaquín nyɨvɨ nyɨvɨ cuuhví yuhu ityi. Tan caahánndaahvi ñi tsihin ra na cuhva ra tɨɨn ñi cuuhví canvasu tan yuhu jahma ra tan nduvaha ñi. Tan tandɨhɨmaa nyɨvɨ tsa tɨɨn jahma ra nduvaha ñi.

Page 48: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 7:1 45 Marcos 7:327

Tsa jatɨvɨ tsi nyɨvɨ nu Nyoo(Mt. 15.1-20)

1Tacan tan tsaa juhva ra fariseo tan juhva ramae-stro cuenda ley vehe ñuhu tsa quee ñuu Jerusalénnaha ra nu nyií ra Jesús. 2 Ra ihya naha ra nyehe ranaha tyin juhva ra tsicá tsihin ra Jesús ña nacatyara naha ndaha ra naha tan tsatsí ra naha tumaacatyí maa costumbre ra naha. Tsa cuenda yacancatyí ra naha tyin ña vaha javaha ra can naha ra.3Tyin ra fariseo naha ra javahá ra naha tumaa catyícostumbre tsii tsaahnu ra naha tacan tucuñi tandɨhɨca nyɨvɨ Israel ña cuví catsi ñi tun ña nacatyá ñindaha ñi cuaha tsaha tumaa iyó maa ñi. 4Tan tatunña nacatya ñi ndaha ñi tsa tsaá ñi quee ñi nuyahvi,ña cuvi catsi ñi. Iyó cuaha ca costumbre tsa tuhvá ñijavahá tumaa tsa nacatyá ñi vasu, jarra, tan tandɨhɨndaha tyiñu tsa tsinú tsihin caa tsa iyó tsi ñi tan ndacuanda cama ñi. 5 Tacan tan tsica tuhun ra fariseotan ra maestro cuenda ley naha ra tsi ra Jesús, tancatyí ra naha:

―¿Nacuenda tyin ña javahá ra tsicá tsihin unnaha ra cuhva nacoo tsii tsaahnu yo naha ra? Tyinña nacatyá jihna ra naha ndaha ra naha tumaa iyómaa yo tan tsatsí ra naha ―catyí ra naha tsihin ra.

6 Tan nacahan ra Jesús, tan catyí ra:―Nditsa tsa cahan ra Isaías, ra cuvi ndusu yuhu

Nyoo tuhun nyooho tsa jahá ndo tyin vaha xaan ndotan ña nditsa ndo. Tyin catyi ra tyehen:Nyɨvɨ ihya jacahnú ñi tsi yu tsihin yuhu ñi.Maa tyin ñavin tsihin tsa nɨɨ iñi añima ñi.7Yacan cuenda nduve yahvi nyaá jacahnú ñi tsi yu,tyin maa ñi maa tuhun caahán nyɨvɨ jacuahá ñi tan

ñavin tuhun yu jacuahá ñi, catyi ra Isaíastuhun ndo jaha Nyoo, catyí ra Jesús tsihin ranaha.

8 Tyin nyooho nacoo ndo cuhva caahán Nyoo, tannyicún ndo cuhva caahán nyɨvɨ ñi, tumaa tuhvá ndonacatya ndaha tyiñu ndo, tan inga ca tsa tuhvá ndojavahá. 9Nyooho tyaa tsiyo ndo tuhun caahánNyoo,tacan tan javahá ndo tuhun tsahnu tsa nacoo tsiitsaahnu ndo. 10 Tyin catyí ley Nyoo tsa tyaa raMoisés: “Tyaa yahvi ndo tsi jutu ndo tan tsi sɨhɨndo, tyin tandɨhɨ nyɨvɨ tsa cua cahan ndavaha ñi tsijutu o tsi sɨhɨ, cua cúu ñi” catyí ley Nyoo tsa tyaara Moisés. 11 Maa tyin nyooho catyí ndo tyin cuvícatyí iin nyɨvɨ tsihin jutu ñi o sɨhɨ ñi tyehen: “Ñacuvi jatyinyee yu tsi un tyin tandɨhɨ tsa iyó tsi yucuví tsi Corbán.” (Tuhun ihya cuñí tsi catyí: “Tsandɨhɨ can tsaha cuenda yu tsi Nyoo.”) 12 Tan tatuncatyí nyɨvɨ tacan, ña cuñí ca tsi jatyinyee ñi tsi jutuñi o tsi sɨhɨñi, catyí ndo. 13Yacan cuví tsa javahándovityin, tyaá tsiyo ndo tuhun caahán Nyoo, tsahantyaá yahvi ca ndo tuhun tsahnu cuhva iyó maa ndo.Tan cuaha ca tsa tacan caá javahá ndo ―catyí raJesús.

14Tacan tan cana nyico ra Jesús tsi nyɨvɨ tan catyíra tsihin ñi:

―Tyaa soho vaha tandɨhɨ ndo tsa cua cahan yu,tan nducu ndo cuhva cutuñi iñi ndo. 15 Tsa quɨhvɨ yuhu nyɨvɨ, ña cuví jatɨvɨ tsi tsi ñi. Tsa jatɨvɨ tsi ñicuví tsa quitá añima ñi. 16Nyooho tsa iyó soho, tyaasoho ndo tsa caahán yu―catyí ra Jesús tsihin ñi.

17 Tsa yaha nacoo ra Jesús tsi nyɨvɨ, tan quɨhvɨ ratsitsi vehe, tacan tan tsica tuhun ra tsicá tsihin ranáa cuñí tsi catyi tsa cahan ra. 18 Tan catyí ra tsihinra naha:

―¿A ndi nyooho tan ña cutuñi iñi ndo? ¿A ñatsitó ndo tyin tsa quɨhvɨ tsitsi yo ña cuví jatɨvɨ tsi tsiyo? 19 Tyin tsitsi yo quɨhvɨ tsi tan ñavin añima yo.Yaha can tan quitá tsi tsitsi cuñu ñuhu yo―catyí raJesús.

Tsihin tsehe janaha ra tyin tandɨhɨ nyayu tanvaha catsi yo itsi. 20 Tan catyí tucu ra:

―Tsa quitá añimanyɨvɨ, yacan jatɨvɨ tsi ñi. 21Tyintsa caquiñi tsa tsicá iñi ñi tsitsi añima ñi quitá can,tacan tan rayɨɨ cuñí ra coo inga ñaha tsi ra, o ñiñahacuñí ñi coo inga rayɨɨ tsi ñi. Yɨhɨ ra tsicoó ra tsihininga ñaha tan ña tindaha ra tsihin ña. Yɨhɨ rayɨɨtsicoó ra tsihin ra ndusɨɨhɨ. Tan yɨhɨ ñiñaha tsicoóñi tsihin ñi nduyɨɨ. Tan yɨhɨ ñi cuñi ñi cahñi ñi nyɨvɨ,22 o cuñí ñi suhu ñi. Yɨhɨ ñi cuñí ñi coo tsa tsii inganyɨvɨ tsi ñi; yɨhɨ ñi javahá ñi tsa caquiñi; yɨhɨ ñijandaví ñaha ñi; yɨhɨ ñi iyó inga viciu tsi ñi; yɨhɨ ñinyiyo iñi ñi; yɨhɨ ñi caahán ñi cuendu; yɨhɨ ñi cahnujahá ñi tsi ñi; yɨhɨ ñi soho javahá ñi. 23 Tandɨhɨ tsaña vaha ihya, quitá can tsitsi añima nyɨvɨ, tan jatɨvɨ can tsi ñi ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

Nu tsinu iñi iin ñaha inga ñuu tsi ra Jesús(Mt. 15.21-28)

24 Tsa yaha yacan tan quita ra Jesús ñuu can, tancuahán ra ñuhu nu canyií ñuu Tiro tan ñuu Sidón.Tsa tsaa ra ican, quɨhvɨ xeehe ra tsitsi iin vehe tyinña cuñí ra coto nyɨvɨnumaanyií ra. Maa tyin ña cuvi cunyii xeehe ra 25 tyin yatyi xaan tsito sɨhɨ iin ñahatyuvaa tsa yɨhɨ tatyi ña vaha nu nyií ra. Tacan tancuahán ña nu nyií ra. Tsa tsaa ña tan tsicuɨñɨ tsɨtɨña nuu ra. 26 Ñaha can, ñavin ñaha Israel cuví ña,tyin ñaha ñuu Sirofenicia cuví ña. Tsaa ña nu nyiíra Jesús tan caahán ndaahvi ña tsihin ra tyin na tavara tatyi ña vaha yɨhɨ tsi sehe ña. 27Maa tyin catyí raJesús tsihin ña:

―Ña cahan yuhu ca un; na catsi jihna nyɨvɨ Israel,ñi cuví sehe Nyoo, tyin ña vaha quihin nyaa yo paanyuhu sehe yo tan cuhva yo itsi catsi ina ―catyí raJesús tsihin ña.

28 Tan nacahan ña tan catyí ña:―Nditsa, Jutu Mañi yu, maa tyin nda cuanda ina

cuví ndatú tɨ tan tsatsí tɨ titsehe tsa cucoyó xuumesa jahá sehe tsitoho tɨ ―catyí ña tsihin ra.

29 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ña:―Vaha caahán un. Tan tsa cuenda tsa caahán

un tacan tsa yaha quita tatyi ña vaha tsi sehe un.Cuanuhu vityin ―catyí ra tsihin ña.

30 Tan cuhva tsa tsaa ña yuvehe ña, canyií taxinsehe ña nu cama, tyin tsa yaha quita tatyi ña vahatsi ña.

Nu janduvaha ra Jesús tsi ra soho tan ñɨɨhɨ31 Quita nyico ra Jesús ñuhu nu canyií ñuu Tiro,

tan yaha ra ñuu Sidón, tan cuahán ra inga ca ñuutsa cayucú Decápolis. Yaha ra ican tan tsaa ramiñi Galilea. 32 Tsa tsaa ra Jesús ican, tsahan nyɨvɨtsindaca ñi iin ra soho tsa ña cuví cahan nu nyií ra.Cahan ndaahvi ñi tsihin ra na tyiso ra ndaha ra jiñi

Page 49: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 7:33 46 Marcos 8:27ra can. 33Tacan tan quihin ra tsi ra can cuahán tsiyotsihin ra nu nduve nyɨvɨ. Tan tyaxin ra nundaha ratsitsi soho ra can, tan tɨvɨ sɨɨ ra, tan tɨɨn ra nu yaa racan. 34 Tacan tan nanyehe ndaa ra ityi andɨvɨ. Tanixta tatyi ra, tan catyí ra:

―¡Efata! ―tan tuhun ihya cuñí tsi catyí: ¡Nuña!35 Tan tsihin can nuña soho ra can, tan nduvaha

yaa ra, tan cuvi nacahan ra. 36 Tan catyí ra Jesústsihin ñi tyin ña cahan ñi can tsihin nyɨvɨ, maa tyinvasu ndi maa caahán ra tacan tsihin ñi, cuñihi ca ñicaahán ñi tsa javaha ra. 37 Iyo cuñí ñi tan catyí ñi:

―Tandɨhɨ tsa javahá ra tan vaha javahá ra itsi.Nyɨvɨ soho nacuñí ñi jahá ra tan nyɨvɨ ñɨɨhɨ nacahanñi.

8Nu tsaha ra Jesús tsa catsi cumi mil nyɨvɨ(Mt. 15.32-39)

1 Quɨvɨ can nataca cuaha nyico nyɨvɨ nu nyií raJesús. Tan nduve maa tsa catsi ñi iyó. Tacan tancana ra Jesús tsi ra tsicá tsihin ra, tan catyí ra tsihinra naha:

2 ―Ndaahvi xaan cuñí yu nyehé yu nyɨvɨ ihya,tyin tsa uñi quɨvɨ yucú ñi tsihin yo, tan nduve ca tsacatsi ñi. 3 Tyin tun jacuhun yu tsi ñi yuvehe ñi tsandi cumañi ca catsi ñi, cua cúu naaha ñi ityi cuhunñi, tyin yɨhɨ ñi cañi xaan quee ñi ―catyí ra Jesústsihin ra naha.

4Tan nacahan ra tsicá tsihin ra, tan catyí ra naha:―¿Maa tyin nácaa cuhva yo tsa catsi nyɨvɨ ihya,

tan nduve nyɨvɨ iyó ihya tan xico ñi tsa catsi yo?5Tan tsica tuhun ra Jesús tsi ra naha, tan catyí ra:―¿Najava paan ndahá ndo?Tan catyí ra naha:―Utsa taahan ñi.6Tacan tan catyí ra tsihin nyɨvɨ na cunyecu ñi nu

ñuhu. Tsa yaha cahan ra yacan, tacan tan quihinra tsa utsa paan can, tan nacuhva ra tyahvi nyootsi Nyoo tsa cuenda can. Tsahan tsahnu cuatyi racan tan tsaha ra can tsi ra tsicá tsihin ra, tyin tsatsara naha can tsi nyɨvɨ. 7 Tan ndahá tucu ra nahajuhva tyaca nyihi. Tsaha ndɨhɨ ra Jesús tyahvi nyootsi Nyoo tsa cuenda can, tacan tan tsaha ra can tsira naha tyin tsatsa ra naha tsi nyɨvɨ. 8 Tandɨhɨ ñitsatsi ñi, tan ndaha vaha iñi ñi. Tsa ndɨhɨ tsatsi ñitan jacutu ra naha utsa tyica tsihin tsa ndoo. 9 Tanquita maa cumi mil nyɨvɨ jacatsi ra. Yaha can tanjacunuhu ra tsi ñi. 10 Tsa yaha cuanuhu ñi, tacantan quɨhvɨ ra tsihin ra tsicá tsihin ra tsitsi iin yutunndoo. Tan cuahán ra naha ityi Dalmanuta.

Nu tsicán ra fariseo naha ra tsi ra Jesús tyin javahara iin tsa iyo

(Mt. 16.1-4; Lc. 12.54-56)11Tsaa ra fariseo naha ra nunyií ra Jesús, tan quit-

saha caahán yuhu tahan ra naha tsihin ra. Nducúcuhva ra naha tsi ra tun nditsa tyin Nyoo jaquitsi tsira, yacan cuenda catyí ra naha tsihin ra tyin javahara iin tsa iyo nyehe ra naha. 12 Tacan tan ra Jesúsñihi xaan ixta tatyi ra, tan catyí ra:

―¿Nacuenda tyin tsicán nyɨvɨ iyó vityin tsa iyo?Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin ña cua nyehe ndondi intuhun tsa iyo ―catyí ra tsihin ra naha.

13Tacan tan nacoo ra tsi ra naha, tan quɨhvɨ nyicora tsitsi yutun ndoo tan cuahán ra inga tsiyo miñi.

Nu catyí ra Jesús tyin tsa jacuahá ra fariseo naha racuví can tumaa yutsan iya

(Mt. 16.5-12)14Ra tsicá tsihin ra Jesús naa iñi ra naha cundaha

ra naha tsa catsi ra naha. Tan intuhunñi paanndahára naha yucú ra naha tsitsi yutun ndoo can. 15Tacantan catyí ra Jesús tsihin ra naha:

―Jaha ndo cuenda tsi ndo tsihin yutsan iya rafariseo naha ra tan ra Herodes ―catyí ra tsihin ranaha.

16 Tan ra tsicá tsihin ra quitsaha natuhún tahanra naha tan catyí ra naha:

―Caahán ra tyehen tsihin yo tyin nduve paanndahá yo catsi yo ―catyí ra naha.

17 Tsa tuvi iñi ra Jesús tsa tsicá iñi ra naha, tancatyí ra tsihin ra naha:

―¿Nacuenda tsicá xaan iñi ndo tyin nduve tsacatsi ndo ndahá ndo? ¿A ñaha ca cutuñi iñi ndo?¿A ñaha ca coto ndo? ¿Nacuenda ndi ndava xaanañima ndo? 18Nyecú tinuu ndo, tan ña nyehé ndo.Nyecú soho ndo, tan ña tsiñí ndo. ¿A ña nducuhúniñi ndo tsa javaha yu 19 quɨvɨ tsa jacatsi yu uhun milrayɨɨ tsihin uhun taahan ñi paan? ¿A ña ñuhú iñindo najava tyica jacutu ndo tsihin tsa ndoo? ―catyíra Jesús, tsica tuhun ra tsi ra tsicá tsihin ra.

Nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Utsi uvi tyica.20 Tan catyí nyico ra Jesús tsihin ra naha:―Tan quɨvɨ jacatsi yu cumi mil nyɨvɨ tsihin utsa

taahan ñi paan, ¿najava tyica jacutu ndo tsihin tsandoo?

Nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Utsa taahan tyica.21 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―¿A ñaha ca cutuñi iñi ndo? ―catyí ra tsihin ra

naha.Nu janduvaha ra Jesús iin ra cuaa nda ñuu Betsaida

22 Tsa yaha yacan tan cuahán ra Jesús tsihin ratsicá tsihin ra nda ñuu Betsaida. Tsa tsaa ra nahaican, tsindaca nyɨvɨ ñuu can iin ra cuaa nu yucú ranaha. Tan cahan ndaahvi ñi tsihin ra Jesús tyin tɨɨnra tsi ra cuaa can tan janduvaha ra tsi ra. 23 Tacantan tɨɨn ra ndaha ra cuaa can, tan quihin ra tsi racuahán tsihin ra ityi tsata ñuu. Tyaa sɨɨ ra nu ndahara tan tɨɨn ra tinuu ra can, tan tyiso ra ndaha ra socora can, tan tsica tuhun ra tsi ra tun nditsin nyehé raluxu. 24Ra cuaa can nanyehe ra tan catyí ra:

―Nyehé yu juhva nyɨvɨ, tan caá ñi tumaa caáyutun, maa tyin tsicá ñi ―catyí ra.

25Tacan tan tɨɨn nyico ra Jesús tinuu ra inga tsaha,tan nanyehe vaha ra tan nduvaha ra. Nanyehe catsivaha ra tandɨhɨ tsa iyó. 26 Tacan tan jacunuhu raJesús tsi ra yuvehe ra, tan catyí ra tsihin ra:

―Ña quɨhvɨ un tsitsi ñuu ihya tan ña nacatyituhun tsehe tsihin nyɨvɨ ―catyí ra Jesús tsihin ra.

Nu cahan ra Pedro tyin ra Jesús cuví Cristo, ra jacacútsi yo

(Mt. 16.13-20; Lc. 9.18-21)27 Yaha can tan cuahán ra Jesús tsihin ra tsicá

tsihin ra ñuu tsa cayucú yatyin ñi ñuu Cesarea tsa

Page 50: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 8:28 47 Marcos 9:16javaha ra Felipe. Tsitsi tsa cuahán ra naha, tan tsicatuhun ra Jesús tsi ra naha, tan catyí ra:

―¿Náa caahán nyɨvɨ tuhun yu? ¿Yóo ra cuví yucatyí ñi? ―catyí ra tsihin ra naha.

28Nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Yɨhɨ nyɨvɨ catyí ñi tyin ra Juan, ra jacoondutya

tsi nyɨvɨ, cuví un. Inga ñi catyí ñi tyin ra Elías. Yɨhɨ ñi catyí tucu ñi tyin inga ra cuvi ndusu yuhu Nyoocuví un ―catyí ra naha tsihin ra.

29 Tacan tan tsica tuhun ra tsi maa ra naha, tancatyí ra:

―Tan nyooho, ¿yóo ra cuví yu, cuñí ndo?Tan nacahan ra Pedro tsihin ra:―Yooho cuví ra Cristo, ra jacacú tsi nyɨvɨ.30Maa tyin cahan ra Jesús tsihin tandɨhɨ ra naha

tyin ña cahan ra naha can tsihin ndi intuhun maanyɨvɨ.

Nu cahan ra Jesús tyin cua cúu ra(Mt. 16.21-28; Lc. 9.22-27)

31 Tacan tan quitsaha jacuahá ra tyin Rayɨɨ tsaquee nda gloria cua nyehe xaan ra tundoho. Tan ñacua tsinu iñi ramandoñi naha ra tan ra jutu cuví ityinuu tsihin ra jutu naha ra tsi ra tan ndi ra maestrocuenda ley vehe ñuhu naha ra tan ña cua naquihincuenda ra naha tsi ra. Catyí ra Jesús tsihin ra nahatyin cua cahñi nyɨvɨ tsi ra maa tyin cua nandoto ratsa tsinu uñi quɨvɨ. 32 Tacan cahan catsi ra tsihinra naha. Tacan tan quihin ra Pedro tsi ra cuahántsihin ra tsata vehe tan quitsaha caahán ra tsihinra Jesús tyin ña vaha tsa cahan ra. 33 Maa tyin raJesús nanyico coo ra, tan nanyehe ra nu nyecú ingara tsicá tsihin ra. Tan quitsaha caahán ra tsihin raPedro, tan catyí ra:

―¡Cuatsiyo nuu yu ihya, cuihna! Tyin yooho ñatsicá iñi un tumaa tsicá iñi Nyoo, tyin tsicá iñi untumaa tsicá iñi nyɨvɨ―catyí ra Jesús tsihin ra Pedro.

34 Tacan tan cana ra Jesús tsi nyɨvɨ tan tsi ra tsicátsihin ra tan catyí ra:

―Tatun ndáa nyooho cuñí cunyicun tsi yu, cah-nya iñi ndo nacoo ndo tsa cuñí maa ndo javahando, tyin tacan tan cuvi javaha ndo cuhva cuñíNyoo. Tan ña cua ndu uvi iñi ndo tsa yɨhɨ ndocuenda yu, vasu ndi maa tandɨhɨ quɨvɨ nyehé ndotundoho tsa cuenda yu. Tyin yacan cuví cruu tsataahán tsi cuiso ndo tun cunyicun ndo tsi yu. 35Tyinnyooho tsa ña cuñí nyehe tundoho tan cuhva ndoñayɨvɨ ndo tsa cuenda yu, cua nyehe ndo tundohoanyaya. Maa tyin nyooho tsa cua cuhva ñayɨvɨ tsacuenda yu tan tsa cuenda tuhunNyoo, cua cacu ndo.36 Tyin nduve yahvi nyaá cua ñihi ndo tandɨhɨ tsaiyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tun ña cua cacu añima ndo.37 Tyin nduve maa náa tsihin tyahvi ndo tan cuvicacu añima ndo tan ña cunaa tsi. 38 Tyin nyɨvɨ cuanducahan nuu tsa cuenda yu tan tsa cuenda tuhuncaahán yu quɨvɨ cahan ñi tsihin nyɨvɨ caquiñi tsaña tyaá yahvi tuhun Nyoo, yuhu Rayɨɨ tsa quee ndagloria cua nducahan nuu yu nyehe yu tsi ñi quɨvɨquitsi yu tsihin ángel cuendaNyoo Jutu yu tan tsihintsa sɨɨ caá ra.

91 ’Tan tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tyin yɨhɨ

nyooho tsa yucú ihya vityin, cua nyehe ndo nácaa

ndacá ñaha Nyoo tsihin tunyee iñi ra tsa ndi cumañica cúu ndo.

Nu nyehe uñi ra tsicá tsihin ra Jesús nu nasamacuhva caá ra

(Mt. 17.1-13; Lc. 9.28-36)2 Tsa yaha iñu quɨvɨ, tacan tan quihin ra Jesús

tsi ra Pedro, ra Jacobo, tan ra Juan cuahán tsihinra iin yucu sucun. Ican nasama cuhva caá ra tannyehe ra yucú tsihin ra can. 3Xiñu xaan tan cuitsinxaan jahma ra cuvi tumaa cuitsin vico. Ndi intuhunmaa nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tan ña cuvíjanducuitsin ñi jahma tumaa cuitsin jahma ra. 4Tannyehe ra naha tyin nyaá ra Elías tan raMoisés tsihinra, natuhún ra naha tsihin ra. 5 Tacan tan catyí raPedro tsihin ra Jesús:

―Maestro, ¡vaha xaan tyin yucú ndi ihya! Cuajavaha ndi uñi taahan tyahva; iin tsa cuenda un,iin tsa cuenda ra Moisés, tan iin tsa cuenda ra Elías―catyí ra Pedro. 6 Cahan ra tacan tyin ña tsitóra náa cahan ra tyin maa ra tan ra yucú tsihin ranayuhvi xaan ra naha.

7Tacan tan nuu iin vico sɨquɨ ra naha tan tyasɨ tsitsi ra naha. Tan tsitsi vico can nacahan iin ndusutan catyí tsi:

―Ra ihya cuví Sehe yu, tan cuñí xaan yu tsi ra.Tyaa yahvi ndo tsa caahán ra ―catyí ndusu can.

8Tan cuhva tsa nanyehe ra naha, nduve ca ra Elíastan ra Moisés nyaá, intuhun ña maa ra Jesús nyaá.

9 Tan cuhva tsa vatsí nuu ra naha yucu can, catyíra Jesús tsihin ra naha tyin ña cahan naha ra nahatsa nyehe ra naha. Cuví cahan maa ra naha can ndayaha nandoto Rayɨɨ quee nda gloria, tan rayɨɨ cancuví maa ra. 10Yacan cuenda ña cahan maa ra nahatuhun can, tan natuhún tahan ra naha náa cuñí tsicatyi tuhun tsa cua nandoto ra. 11 Tacan tan tsicatuhun ra naha tsi ra Jesús tan catyí ra naha:

―¿Nacuenda tyin catyí ra cuví maestro cuendaley vehe ñuhu naha ra tyin jihna ca ra Elías taahántsi quitsi nu ñuhu ñayɨvɨ ihya inga tsaha?

12 Tan nacahan ra, tan catyí ra:―Nditsa tyin jihna ca ra Elías taahán tsi quitsi tsa

ndi cumañi ca quitsi yuhu tyin janduvaha ra tandɨhɨ.¿Tan náa catyí tuhun Nyoo cuenda yuhu Rayɨɨ queenda gloria? Catyí tsi tyin cua nyehe yu tundoho, tanña cua cuñi nyɨvɨ nyehe ñi tsi yu. 13Maa tyin yuhucatyí yu tsihin ndo tyin tsa yaha quitsi ra Elías. Tannyɨvɨ javaha ñi tsihin ra cuhva cuñi maa ñi, tumaacatyí maa tutu Nyoo tyin cua tahan ra ―catyí raJesús tsihin ra naha.

Nu janduvaha ra Jesús iin ra tyuvaa tsa yɨhɨ tatyiña vaha

(Mt. 17.14-21; Lc. 9.37-43)14 Tsa yaha yacan tan cuahán ra naha nu yucú

tandɨhɨ ca ra tsicá tsihin ra naha. Tsa tsaa ra nahaican, nyehe ra naha tyin yucú cuaha nyɨvɨ nanɨɨcanduvi. Tan yucú tucu ra maestro cuenda ley veheñuhu naha ra, tan caahán yuhu tahan ra naha tsihinra tsicá tsihin ra Jesús. 15 Tsa nyehe nyɨvɨ can tsira Jesús, iyo xaan cuñí tandɨhɨ ñi cuvi. Tacan tantsahan ñi nu nyaá ra tsicuhva ñi nacumi tsi ra.16 Tacan tan tsica tuhun ra tsi ñi tan catyí ra:

―¿Nacuenda caahányuhu tahanndo? ―catyí ra.

Page 51: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 9:17 48 Marcos 9:4317Tacan tan nacahan iin ra tsa nyaá tyañu tandɨhɨ

nyɨvɨ can, tan catyí ra:―Maestro, vatsí yu vatsí ndacá yu sehe yu tsi un

tyin yɨhɨ tatyi ña vaha tsi ra tan nduñɨɨhɨ ra jaha nu.18 Tyin tandɨhɨ ñi nu tɨɨn tatyi can tsi ra, janduvánu tsi ra, tan quita tiñuu yuhu ra, tan jacahyú ranuhu ra, tan janduyutún nu tsi ra. Tsa yaha cahanyu tsihin ra tsicá tsihin un naha ra tyin tava ra nahatatyi ña vaha can, maa tyin ña cuvi tava ra naha tsinu ―catyí ra can tsihin ra Jesús.

19Nacahan ra Jesús tan catyí ra:―¡Nyooho nyɨvɨ ña tsinú iñi tan caquiñi! ¿Ndáa

nda quɨvɨ cua cunyii yu tsihin ndo? ¿Tan najava caquɨvɨ cua cunyee iñi yu nyehe yu tsi ndo tyin ñatsinú vaha iñi ndo tsi yu? Ndaca ndo tsi ra luhlu cantsi yu ihya ―catyí ra.

20 Tacan tan tsindaca jutu ra luhlu can tsi ra tsira Jesús. Tan cuhva tsa nyehe nu tatyi ña vaha cantsi ra Jesús, janduva nu tsi ra luhlu can tan quitsahatsicó tuvi ra nu ñuhu jahá nu. Tan quita tiñuu yuhura. 21Tacan tan tsica tuhun ra Jesús tsi jutu ra luhlucan tan catyí ra:

―¿Ama quitsaha taahán ra tyehen?Tan nacahan jutu ra luhlu can, tan catyí ra:―Nda ndi luhlu xaan ra. 22Tan cuaha tsaha tyihi

tatyi ña vaha can tsi ra nu cayú ñuhu, tan nu ndutya.Cuñí nu cahñi nu tsi ra. Maa tyin tun cuví javaha unnáa javaha un tsihin ra, cundaahvi iñi tsi ndi, tanjatyinyee tsi ndi ―catyí jutu ra luhlu can tsihin raJesús.

23 Tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Tun tsinú iñi un, tandɨhɨ tan cua cuvi tyin tsa

cuenda ra tsa tsinú iñi tandɨhɨ tan cuví ―catyí raJesús.

24Tacan tan cana tsaa jutu ra tan catyí ra tsihin raJesús:

―¡Tsinú iñi yu! ¡Jatyinyee tsi yu na tsinu ca iñiyu! ―catyí ra tsihin ra.

25 Cuhva tsa nyehe ra Jesús tyin cuaha nyɨvɨ nduiin nu nyaá ra, tacan tan tava ra tatyi ña vaha can,tan catyí ra tsihin nu:

―Yooho tatyi ña vaha tsa janduñɨɨhɨ tan jasohótsi ra ihya, quita tsi ra catyí yu tsihin un. Jaña tsi ra,tan ña quɨhvɨ ca un tsi ra ―catyí ra Jesús tsihin nutatyi ña vaha can.

26Tacan tan quiñi xaan cana tsaa nu tatyi can tanjanduva nu tsi ra inga tsaha, tan quita nu tsi ra. Tanjacúu naaha nu tsi ra. Tan cuñí maa nyɨvɨ tyin tsatsihi ra. 27Maa tyin ra Jesús tɨɨn ra ndaha ra luhlucan, tan cañihi ra tsi ra, tan tsinyaa nyityi ra.

28 Tacan tan quɨhvɨ ra Jesús tsitsi iin vehe, tantsica tuhun ra tsicá tsihin ra tsi ra tan catyí ra naha:

―¿Nacuenda tyin ña cuvi tava nyuhu tatyi ñavaha can?

29 Tacan tan catyí ra Jesús:―Tsa cuenda tyin tahan tatyi ña vaha ihya ña

cuví quita nu jaha yo tun ña coonyitya yo tan ñandacan tahvi yo tsi Nyoo ―catyí ra tsihin ra naha.

Nu cahan ra Jesús inga tsaha tyin cua cahñi nyɨvɨtsi ra

(Mt. 17.22-23; Lc. 9.43-45)30 Quɨvɨ tsa quita ra Jesús ican, tan ra tsicá tsihin

ra yaha ra naha ñuhú Galilea. Tan ña cuñí ra Jesús

tsa coto nyɨvɨ iyó ican tyin nyií ra nu iyó ñi. 31 Tyinjacuahá ra tsi ra tsicá tsihin ra tan catyí ra tsihin ranaha:

―Yuhu Rayɨɨ tsa quee nda gloria cua nacuhvacuenda nyɨvɨ tsi yu tsi ra xaan iñi tsi yu. Tan cuacahñi ra naha tsi yu. Maa tyin cua nandoto yu tsatsinu uñi quɨvɨ. 32Maa tyin ra ican naha ra ña cutuñíiñi ra naha tsa caahán ra tsihin ra naha. Tan ña cuñíra naha ndaca tuhun ra naha tsi ra tyin yuuhví ranaha.

Nu janahá ra Jesús yóo ra cahnu ca cuví tsitsi tsatandɨhɨ nyɨvɨ tsa ndacá ñaha Nyoo

(Mt. 18.1-5; Lc. 9.46-48)33Tan tsa tsaa ra Jesús ñuuCapernaum tan ra tsicá

tsihin ra, tsa tsa yucú ra naha tsitsi vehe, tan tsicatuhun ra Jesús tsi ra naha tan catyí ra:

―¿Náa natuhún xaan ndo ityi vatsí yo? ―catyíra tsica tuhun ra.

34Tsa cahan ra Jesús tacan, taxin ña cuvi ra naha,tyin ityi vatsí ra naha natuhun ra naha yóo ra cahnuca cuví tsa nuu tandɨhɨ ra naha. 35Tacan tan tsinyaara Jesús tan cana ra tsi tandɨhɨ tsa utsi uvi ra tsicátsihin ra, tan catyí ra tsihin ra naha:

―Nyooho tsa cuñí cuvi ityi nuu, cuñí tsi cuví ndonda nu ndɨhɨ ña tsa nuu tandɨhɨ ndo, tan jatyinyeendo tsi tandɨhɨ nyɨvɨ ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

36 Tacan tan quihin ra iin ra luhlu tyaa ra mahñura naha. Tan tyihi jucun ndaha ra tsi ra luhlu can,tan catyí ra:

37―Nyɨvɨ naquihin iin nyɨvɨ tumaa ra luhlu ihya,yuhu naquihin cuenda ñi. Tyin naquihin cuendañi tsi ñi tsa cuenda tsa cuñí ñi tsi yu. Tan nyɨvɨnaquihin cuenda tsi yuhu, naquihin cuenda tucu ñitsi ra tsa jaquitsi tsi yu tan ñavin maa ñi maa yunaquihin cuenda ñi.

Nyɨvɨ tsa ña cuxaán tsi yo, juvin ñi icanjatyinyeé tsi yo

(Mt. 10.42; Lc. 9.49-50)38 Tacan tan catyí ra Juan tsihin ra Jesús:―Maestro, nyehe ndi iin ra tavá tatyi ña vaha tsi

nyɨvɨ tsihin sɨvɨ un. Maa tyin tyasɨ ndi nu javaha ratacan tyin ñavin tsihin yo tsicá ra ―catyí ra Juantsihin ra Jesús.

39Maa tyin catyí ra Jesús tsihin ra:―Ña casɨ ndo nu javaha nyɨvɨ tacan. Tyin ndi

intuhun ñi tsa javaha tsa iyo tsihin sɨvɨ yu tan ña cuacana iñi ñi cahan ñi ndavaha ñi tsi yu. 40 Tyin nyɨvɨtsa ña xaan iñi tsi yo, tsihin yo cutahán ñi. 41 Tannyɨvɨ tsa cua cuhva vasu tan iin yatsin ndutya cohondo tyin tsinú iñi ndo tsi yu, cua cuhva Nyoo tsa cuacuhva ra tsi ñi.

Nu tsahá cuenda ra Jesús tsi yo nácaa jaha cuendayo tsi yo tan ña javaha yo tsa ña vaha

(Mt. 18.6-9; Lc. 17.1-2)42 ’Nyɨvɨ cua natyuhu tsi iin nyɨvɨ tsa ñaha ca tsinú

vaha iñi tsi yu tyin javaha ñi tsa caquiñi, vaha cacuhñi nyɨvɨ yuu yoso vee jucun ñi tan cujanehñi ñitsi ñi tsitsi nu cunu ndutya ñuhu. 43 Tatun ndahaun javahá tsa ña vaha, casɨ nu javahá can tacan.Tatun ña cuví, cahnya can tan javita un, tyin vahaca quɨhvɨ un coo un tsihin Nyoo tsihin tsa nduve iinndaha un tan ñavin ca tsa cuhun un anyaya nu cayúñuhu tsa ña cua ndahva maa tsihin nduvi ndaha un.

Page 52: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 9:44 49 Marcos 10:2544Tyin tindacu tsa iyó ican ña cua cúu maa can, tanña cua ndahva maa ñuhu ndi iin tsaha. 45 Tatuntsaha un tan javahá tsa ña vaha, casɨ nu javahá cantacan. Tatun ña cuví, cahnya can tan javita un,tyin vaha ca cuhun un coo un tsihin Nyoo tsihin tsaintuhun ñi tsaha un tan ñavin ca tsa cuhun un tsihinnduvi tsaha un anyaya nu ña cua ndahvamaa ñuhu.46Tyin tindacu tsa iyó ican ña cua cúu maa can, tanña cua ndahva maa ñuhu ndi iin tsaha. 47Tun tinuuun javahá tsa ña vaha, casɨ nu javahá can tacan.Tatun ña cuví, tava can tan javita un tyin vaha caquɨhvɨ un nu ndacá ñaha Nyoo tsihin iin tinuu untan ñavin ca tsa jacuhun Nyoo tsi un anyaya tsihinnduvi tinuu un. 48 Tyin tindacu tsa iyó ican ña cuacúu maa can, tan ña cua ndahva maa ñuhu ndi iintsaha.

49 ’Maa tyin tandɨhɨ nyɨvɨ nyicún tsi yuhu, ñi tsanyehé tundoho tsa cuenda yu cuví tsi tumaa tsacayú ñi tsihin ñuhu, tyin tsihin yacan cua nduvahañi jaháNyoo, tumaa tuhvá nyayunduvahá tsihin ñɨɨ.50Vaha xaan ñɨɨ. Maa tyin tun ndɨhɨ tsa uhva tsi, ñajandu uhva ca tsi tan ña cuvi ca cuatyiñu nyɨvɨ itsi.Yacan cuenda nyooho, ña jandɨhɨ ndo tsa coo tuhunNyoo añima ndo tyin cuví tsi tumaa ñɨɨ. Tyin tacantan cuvi coo taxin ndo tsihin tahan ndo.

10Nu caahán ra Jesús tyin ña vaha nacoo rayɨɨ ñasɨɨhɨ

ra(Mt. 19.1-12; Lc. 16.18)

1 Quita ra Jesús ñuu Capernaum tan cuahán racuenda Judea inga tsiyo yutya Jordán. Tan ndu iincuaha nyico nyɨvɨ nu nyií ra, tacan tan quitsahajacuahá ra tsi ñi tumaa tuhvámaa ra javahá. 2Tacantan natuhva juhva ra fariseo naha ra nu nyaá raJesús, tan nducú ra naha cuhva tyaa ra naha cuatyitsi ra. Tan tsica tuhun ra naha tsi ra tatun vahanacoo rayɨɨ ñasɨɨhɨ ra. 3 Tacan tan nacahan ra Jesústan catyí ra:

―¿Náa catyi ra Moisés tyin javahá ndo?4 Tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Ra Moisés catyi ra tyin cuví canɨ ndi tutu

cuenda ley ndi, tacan tan cuvi nacoo ndi ñasɨɨhɨ ndi―catyí ra naha tsihin ra.

5 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Catyi ra Moisés tyin cuví javaha ndo tacan tsa

cuenda tsa ndava añima ndo. 6Maa tyin quɨvɨ jihnañi, quɨvɨ javaha Nyoo tandɨhɨ maa tsa iyó, catyínu tutu ra tyin javaha ra rayɨɨ tan ñaha. 7 “Yacancuenda taahán tsi nacoo rayɨɨ jutu ra tan sɨhɨ ra tanndu iin ra tsihin ñasɨɨhɨ ra. 8 Tan nduvi ñi cua cuviñi tumaa intuhun ña nyɨvɨ.” Yacan cuenda ñavinca uvi taahan ñi, tyin intuhun ña nyɨvɨ cua cuvi ñi.9 Yacan cuenda, ña cuví jasɨɨn nyɨvɨ tsa jandu iinNyoo ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

10 Yaha can tan cuanuhu ra nda yuvehe, tanquitsaha nducú tuhun nyico ra tsicá tsihin ra sɨquɨtuhun can. 11 Tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:

―Ra tsa cua nacoo ñasɨɨhɨ tan quihin ra ingañaha, cua coo cuatyi ra nu Nyoo. 12 Tacan tucu ñiñaha: Tun nacoo ña tsi yɨɨ ña tan tindaha ña tsihininga rayɨɨ, juvin ñi cua coo tucu cuatyi ña―catyí raJesús.

Nu nasoco ra Jesús tsi tsa nyihi(Mt. 19.13-15; Lc. 18.15-17)

13 Tacan tan tsindaca nyɨvɨ juhva tsa nyihi tsi raJesús tyin tyiso ra ndaha ra jiñi tsi naha tsi tannasoco ra tsi naha tsi. Maa tyin ra tsicá tsihin raquitsaha cuxaán ra naha tsi nyɨvɨ cuahán cuandacátsa nyihi. 14Maa tyin tsa nyehe ra Jesús tsa javahára naha tacan, cuxaan ra tsi ra naha, tan catyí ra:

―Cuhva ndo tsa quitsi tsa nyihi nu nyaá yu. Ñacasɨ ndo itsi naha tsi tyin nyɨvɨ ndacá ñaha Nyoocuví ñi tumaa cuví tsa nyihi tyin tsinú iñi ñi tsi Nyoo.15 Tan tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tun ña cuita iñinyɨvɨ tsi Nyoo tumaa nyitá iñi iin ra luhlu tsi jutu ra,ña cua cuvi quɨhvɨ ñi nu ndacá ñaha Nyoo―catyí raJesús tsihin ra naha.

16 Tacan tan quihin ra intuhun intuhun tsa nyihican tan tyiso ndaha ra jiñi tsi naha tsi, tan tsicantahvi ra tsi Nyoo na nasoco ra itsi naha tsi.

Nu tsaha cuenda ra Jesús tyin yɨɨ xaan nacuhvacuenda iin ra cuca tsi ra tsi Nyoo

(Mt. 19.16-30; Lc. 18.18-30)17Yaha yacan tan cuahán ra Jesús. Tan tsinú xaan

iin rayɨɨ cuahán ra cuanyicún ra tsi ra. Tsa tahan ratsi ra, tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra nuu ra, tan tsica tuhun ra tsira, tan catyí ra:

―Maestro, vaha xaan un. ¿Náa taahán tsi javahayu tan cuvi coo yu ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa?―catyí ra tsihin ra Jesús.

18 Tan catyí ra Jesús tsihin ra:―¿Nacuenda catyí un tyin ra vaha cuví yu? Tan

intuhun ñi ra vaha iyó tan ra ican cuví Nyoo. Tan tsacatyí un tyin vaha yu, nacotó un tyin Nyoo cuví yu.19Yooho tsitó un tsa catyí Nyoo tyin javaha yo: “Ñacoo inga ñaha tsi un. Ña cahñi un nyɨvɨ. Ña suhu un.Ña cahan un cuendu. Ña jandavi ñaha un tsi nyɨvɨ.Tyaa yahvi tsi jutu un tan tsi sɨhɨun”―catyí ra Jesústsihin ra.

20Nacahan ra tan catyí ra:―Maestro, tandɨhɨ tuhun ihya tan tyaá yahvi yu

itsi nda ndi luhlu yu tan nda cuanda vityin ―catyíra.

21 Tacan tan sɨɨ cuñí ra Jesús nyehé ra tsi ra. Tancatyí ra tsihin ra:

―Intuhun ña tsa cumañi javaha un. Cuaahanyuvehe un tan xico un tandɨhɨ tsa iyó tsi un, tancuhva un xuhun can tsi nyɨvɨ ndaahvi. Tacan tancoo tsa cuca tsi un nda gloria. Yaha can tan quitsiun quitsi nyicun un tsi yu vasu ndi maa nyehe untundoho tan cahñi nyɨvɨ tsi un―catyí ra Jesús tsihinra.

22Tsa tsiñi ra tyuvaa can tsa cahan ra Jesús tacan,cuiihya xaan cuñí ra cuvi, tan tsihin tucuiihya iñicuanuhu ra yuvehe ra tyin cuca xaan ra.

23 Tacan tan nanyehe ra Jesús nanɨɨ canduvi nunyaá ra, tan catyí ra tsihin ra tsicá tsihin ra:

―¡Yɨɨ xaan tan cuvi nacuhva cuenda nyɨvɨ cucatsi ñi tsi Nyoo na cundaca ñaha ra tsi ñi! ―catyí ratsihin ra naha.

24Tsa tsiñi ra tsicá tsihin ra tsa caahán ra, iyo xaancuñí ra naha cuvi. Maa tyin catyí tucu ra tsihin ranaha inga tsaha:

―¡Sehe yu, nyɨvɨ tyaá xaan jiñi tandɨhɨ tsa cuca,yɨɨ xaan tan quɨhvɨ ñi nu ndacá ñaha Nyoo! 25Yatyica cuvi yaha iin camellu xuu iin yɨquɨ tucu, tanñavin

Page 53: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 10:26 50 Marcos 10:52ca tsa quɨhvɨ iin nyɨvɨ cuca nu ndacá ñaha Nyoo―catyí ra Jesús.

26 Tsa tsiñi ra naha tuhun ihya, iyo xaan cuñí ranaha cuvi, tan quitsaha tsicá tuhun tahan ra naha,tan catyí ra naha:

―Tun tacan, ¿yóo cua cacu? ―catyí ra naha.27Tacan tan nanyehe ra Jesús tsi ra naha tan catyí

ra tsihin ra naha:―Nyɨvɨ ña cuví javaha ñi tsehe, maa tyin Nyoo

cuví javaha ra tyin tsa cuenda Nyoo nduve maa tsayɨɨ.

28 Tacan tan catyí ra Pedro tsihin ra:―Jutu Mañi yu, tandɨhɨ maa tsa iyó tsi ndi nacoo

ndi can tan nyicún ndi tsi un.29Nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin tandɨhɨ

nyooho tan tandɨhɨ inga ca nyɨvɨ tsa cua nacoo vehe,o yañi, o cuhva, o jutu, o sɨhɨ, o ñasɨɨhɨ, o sehe, oñuhu, tsa cuenda yuhu tan tsa cuenda tsa jacoto ñitsi nyɨvɨ tyin cuñí Nyoo jacacu ra tsi ñi, 30 cua ñihiñi cientu ca tsaha sɨquɨ tsa nacoo ñi nu ñuhu ñayɨvɨihya. Cua ñihi ñi vehe, cua ñihi ñi nyɨvɨ cua cuviyañi ñi, cuhva ñi, sɨhɨ ñi, sehe ñi, tan cua ñihi tucu ñiñuhu ñi, vasu ndimaa cua janyehe nyɨvɨ tundoho tsiñi. Tan nu inga ñuhu ñayɨvɨ tsaa tsa vatsí, cua ñihiñi ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa coo ñi. 31 Cuahañi nyɨvɨ cuahán ityi nuu vityin, cua cuhun ñi nda nundɨhɨña. Tannyɨvɨ cuahánnundɨhɨña vityin, cuahañi cua cuhun ityi nuu ―catyí ra Jesús.

Nu jacotó nyico ra Jesús nácaa cua cahñi nyɨvɨ tsi ra(Mt. 20.17-19; Lc. 18.31-34)

32Tsa tsa cuñí cuhun ra Jesús tan ra tsicá tsihin rañuu Jerusalén, cuahán ra Jesús ityi nuu tandɨhɨnyɨvɨtsa cuahán cuanyicún tsi ra. Iyo xaan cuñí ñi tantsihin tsa yuuhví ñi cuahán ñi. Tacan tan tava sɨɨnra tsi tsa utsi uvi ra tsicámaa tsihin ra. Tan quitsahacatyí tuhun ra tsihin ra naha tsa cua tahan ra. 33Tancatyí ra:

―Vityin tsa cua cuyatyin yo ñuu Jerusalén nucua nacuhva cuenda nyɨvɨ tsi yuhu, Rayɨɨ quee ndagloria. Cua cuhva cuenda ñi tsi yu tsi ra jutu cuvíityi nuu naha ra, tan tsi ra maestro cuenda ley veheñuhu naha ra. Ra ihya naha ra cua catyi ra naha tyintaahán tsi cúu yu tan cua nacuhva cuenda ra nahatsi yu tsi ra ñuu Roma naha ra. 34 Cua vacu nducura naha tsi yu, cua cañi ra naha tsi yu, cua tɨvɨ sɨɨ ranaha tsi yu. Tan cua cahñi ra naha tsi yu. Maa tyincua nandoto yu tsa tsinu uñi quɨvɨ ―catyí ra Jesús.

Nu tsicán ra Jacobo tan ra Juan iin tumañi iñi tsi raJesús

(Mt. 20.20-28)35 Tacan tan ra Jacobo tan ra Juan, sehe ra Zebe-

deo, natuhva ra naha nu nyaá ra Jesús, tan catyí ranaha tsihin ra:

―Maestro, jaha tumañi iñi tan javaha un tsa cuandacan ndi tsi un ―catyí ra naha.

36 Tacan tan tsica tuhun ra Jesús tsi ra naha tancatyí ra:

―¿Náa cuñí ndo javaha yu?37 Tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Cuñí ndi tsa cuhva un cunyecu ndi tsihin un nu

ndacá ñaha un, iin ndi xiin cuaha un, tan inga ndixiin satyin un―catyí ra naha tsihin ra Jesús.

38 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Nyooho ña tsitó ndo náa tsicán ndo. ¿A cuví

nyehe ndo tundoho tsa cua nyehe yuhu? ¿A cuvícúu ndo tumaa cua cúu yu? ―catyí ra tsihin ranaha.

39 Tan nacahan ra naha:―Cuví maa.Tan catyí ra Jesús―Nditsa tyin cua nyehe ndo tundoho tan cua cúu

ndo tumaa cua tahan yuhu. 40Maa tyin tsa cunyaaiin ndo xiin cuaha yu tan iin ndo xiin satyin yu,ñavin yuhu taahán tsi cuhva yacan, tyin maa Nyoocua catyi yóo cua ñihi can ―catyí ra Jesús tsihin ranaha.

41Tsa tsiñi tsa utsi ca ra tsicá tsihin ra Jesús yacan,cuxaan ra naha tsi ra Jacobo tan ra Juan. 42Maa tyincana ra Jesús tsi ra naha tan catyí ra tsihin ra naha:

―Tsa tsitó ndo tyin ra ndacá ñaha tsi nyɨvɨ iyó nuñuhu ñayɨvɨ ihya, ñihi xaan ndacá ñaha ra naha tsiñi. 43Maa tyin ñavin tacan taahán tsi javaha nyoohotyin ra tsa cuñí cuvi ra cahnu ityi nuu Nyoo, cuñí tsicuvi ra musu tandɨhɨ ndo. 44 Tan nyooho tsa cuñícuví ityi nuu, cuñí tsi cuví ndomusu tandɨhɨ ca ndo.45 Tyin yuhu, Rayɨɨ tsa quee nda gloria, ña vatsí yutyin cuñí yu jatyinyee nyɨvɨ tsi yu. Yuhu vatsí yuvatsí jatyinyee yu tsi maa ñi tan cuhva yu ñayɨvɨ yutsa cuenda ñi tumaa iin tsa tyahvi yu tan jacacu yucuaha ñi ―catyí ra Jesús.

Nu jananyehe ra Jesús tsi ra Bartimeo(Mt. 20.29-34; Lc. 18.35-43)

46 Tacan tan tsaa ra naha ñuu Jericó. Tan yaha ñira naha ñuu can. Tan cuhva tsa cua quita ra Jesúsñuu can tsihin ra tsicá tsihin ra, cuaha nyɨvɨ cuaháncua nyicun tsi ra naha. Tan ityi yaha ra naha nyaáiin ra cuaa nañí Bartimeo, sehe ra Timeo, tsicán racaridaa. 47 Tan cuhva tsa tsito ra cuaa can tyin tsacua cuyatyin yaha ra Jesús, ra ñuu Nazaret, nu nyaára, quitsaha caná tsaa ra, tan catyí ra:

―¡Jesús, tata ra David, cundaahvi iñi tsi yu!―catyí ra caná tsaa ra.

48Tacan tan quitsaha cuxaan nyɨvɨ tsi ra tan catyíñi tsihin ra na cutaxin ra, maa tyin cuñihi ca ra canátsaa ra tan catyí ra:

―¡Tata ra David, cundaahvi iñi tsi yu! ―catyí ra.49 Tacan tan tsicuɨñɨ ra Jesús tan catyí ra:―Cuaquihin ndo tsi ra.Tan tsiquihin ra naha tsi ra cuaa can tan catyí ra

naha tsihin ra:―Jandu iin iñi un. Nduvita, cohon tyin caná ra

tsi un ―catyí ra naha tsihin ra.50 Tacan tan janehñi ra jahma ndasɨ ra nda sava.

Tan cuahan ra iin yaha ñi nda nu nyaá ra Jesús.51 Tacan tan tsica tuhun ra Jesús tsi ra:

―¿Náa cuñí un javaha yu?Tan nacahan ra cuaa can tan catyí ra:―Maestro, cuñí yu janduvaha un tinuu yu na

nanyehe nyico yu ―catyí ra.52 Tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Cuanuhu. Tsa nduvaha un tyin tsinú iñi un tsi

yu.Juvin ñi cuhva can tan nanyehe ra can. Tan cueta

cuahán ra cuanyicún ra tsi ra Jesús.

Page 54: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 11:1 51 Marcos 11:3111

Nu quɨhvɨ ra Jesús ñuu Jerusalén(Mt. 21.1-11; Lc. 19.28-40; Jn. 12.12-19)

1 Tsa tsa cuñi tsaa ra Jesús tan nyɨvɨ nyicún tsi randa ñuu Jerusalén, yatyin nu canyií ñuu Betfagé tanñuu Betania, tan yatyin ñi yucu nu iyó yutun Olivo,tan catyí ra Jesús tsihin uvi ra tsicá tsihin ra:

2―Cuaahan ndo ñuu tsa canyií ityi nuu ihya. Tsatsaa ndo ican cua nañihi ndo iin urru. Quɨtɨ yococuví tɨ, nyaá tɨ nuuhñí tɨ, tan ñaha ca quɨhɨ tyayu tɨ.Ndatsi ndo tsi tɨ, tan quihin ndo tsi tɨ quitsi ndacando tsi yu. 3 Tatun cusana ndaca tuhun nyɨvɨ tsindo: “¿Nacuu ndo urru ihya?” Tacan tan catyi ndotsihin ñi: “Tsiñí ñuhu tɨ tsi Jutu Mañi yo, maa tyincua jaquitsi nyico ñi maa ra tsi tɨ”, catyi ndo tsihinñi ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

4 Tacan tan cuahán ra naha, tan tsa tsaa ra naha,nañihi ra naha urru can nuuhñí tɨ tsitsi ityi tsatayuhu iin cora. Tan ndatsi ra naha tsi tɨ. 5 Tan catyíjuhva ra yucú ican naha ra tsihin ra naha:

―¿Náa javahá ndo? ¿Nacuenda ndatsí ndo urrucan? ―catyí ra naha tsihin ra naha.

6Tacan tan nacahan ra naha tumaa cahan ra Jesústsihin ra naha. Tan tsaha ra can naha ra quihin ranaha urru can. 7 Tacan tan tsindaca ra naha urrucan tsi ra Jesús. Tyiso ra naha jahma ra naha tsata tɨ,tan tsicoso ra Jesús tsi tɨ. 8 Tan tsaquin cuaha nyɨvɨjahma ñi tsitsi ityi nu yaha ra, tan inga ñi tsahnya ñindaha yutun tan tsaquin ñi tsitsi ityi.

9 Tacan tan nyɨvɨ tsa cuahán ityi nuu ra tan ityitsata ra, quitsaha caná tsaa ñi tan catyí ñi:

―¡Cahnu xaan cuví Nyoo! ¡Na jacahnu yo tsi JutuMañi yo, ra tsa jaquitsi Nyoo! 10 ¡Na jacahnu yo tsi ravatsí cundaca ñaha tumaa tsindaca ñaha ra David,tsii tsaahnu yo! ¡Cahnu xaan cuví ra nyaá gloria!―catyí ñi.

11 Tacan tan quɨhvɨ ra Jesús tsitsi ñuu Jerusalén,tan cuahán ra vehe ñuhu cahnu. Tan tsa yaha nyehera tandɨhɨ tsa iyó nuquehe veheñuhu can, cuahán rañuu Betania tsihin tsa utsi uvi ra tsicá tsihin ra tyintsa cueñi xaan.

Nu cahan ra Jesús tsi yutun higo tsa ña tsahá tsɨtɨ(Mt. 21.18-19)

12Tsa tuvi inga quɨvɨ tsa quita ra Jesús tan ra tsicátsihin ra ñuu Betania, tsaa soco tsi ra Jesús. 13 Tsaquita ra naha ndasava nyehe ra Jesús nu nyaá iinyutun higo tsa iyó numa. Tsahan ra tsinyehe ra tuniñi tsɨtɨ tun, maa tyin nduve tsɨtɨ tun, maa ñi maandaha tun iñí, tyin ñaha ca tahan tsi quɨvɨ cuhva tuntsɨtɨ. 14Tacan tan cahan ra Jesús tsi tun, tan catyí ra:

―Ndi iin sava ca quɨvɨ ña cua quee ca tsɨtɨ catsinyɨvɨ nuu un―catyí ra tsihin tun.

Tan tsiñí ra tsicá tsihin ra tsa caahán ra.Nu jacunu ra Jesús nyɨvɨ xicó nuquehe vehe ñuhu

cahnu(Mt. 21.12-17; Lc. 19.45-48; Jn. 2.13-22)

15 Tsa tsaa ra naha ñuu Jerusalén, cuahán nyicora Jesús vehe ñuhu cahnu tan quitsaha jacunú ranyɨvɨ xicó tan jatá tsa yucú nuquehe yuvehe ñuhucan. Janduva ra mesa nu nyecú nyɨvɨ samá xuhunnyɨvɨ. Tan janduva tucu ra tyayununyecúnyɨvɨ xicópaloma. 16 Tan ña tsaha ca ra yaha sava ñi nuquehe

vehe ñuhu can tsihin ndaha tyiñu. 17 Tan quitsahajacuahá ra tsi nyɨvɨ, tan catyí ra:

―¿A ña tsitó ndo tyin nu tutu Nyoo catyí tsi tyinvehe Nyoo cua cunañi tsi tyehen: “vehe nu cuandacan tahvi nyɨvɨ queé nanɨɨ nu ñuhu ñayɨvɨ tsiNyoo”? Tan nyooho jananduvi ndo itsi vehe ñasuhu―catyí ra tsihin ñi.

18 Tsa tsiñi ra jutu cuví ityi nuu naha ra tan ramaestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra tsa caahánra, tan quitsaha nducú ra naha cuhva cahñi ra nahatsi ra tyin yuuhví ra naha nyehe ra naha tsi ra tsacuenda tsa janahá ra tsi nyɨvɨ tan yuuhví tucu ranaha tyin tsa cuaha xaan nyɨvɨ nyicún tsi ra. 19Maatyin tsa tsa cuñí cuaa, quita ra Jesús ñuu can tsihinra tsicá tsihin ra.

Nu na ityi yutun higo(Mt. 21.20-22)

20Tsa tuvi inga quɨvɨ, yaha nyico ra naha nu nyaáyutun higo tsa cahan ra Jesús. Tan nyehe ra nahatyin na ityi tun tan nda cuanda yoho tun na ityi.21 Tacan tan tsa nyehe ra Pedro yutun higo can,nducuhun iñi ra tsa javaha ra Jesús tan catyí ratsihin ra Jesús:

―¡Maestro, jihna! Tsa na ityi yutun tsa cahan un―catyí ra.

22Nacahan ra Jesús, tan catyí ra:―Tsinu iñi ndo tsi Nyoo. 23 Tyin tsa nditsa catyí

yu tsihin ndo tyin nyɨvɨ cua cahan tsihin yucu ihyatyehen: “Cuatsiyo ihya tan cuaahan tsitsi ndutyañuhu”, tan tatun tsinú iñi ñi tyin cua cundaa tsacahan ñi tan ña uvi tsicá iñi ñi, cua cundaa tsi.24Yacan cuenda catyí yu tsihin ndo tyin tandɨhɨ tsacuandacanndo tsi Nyoo tsa cuandacan tahvi ndo tsira, tun tsinú iñi ndo tyin tsa naquihin cuenda ndocan, cua naquihin ndo can. 25 Tan tsa cua ndacantahvi ndo tsi Nyoo, tun nducuhún iñi ndo tyin xaancuñí ndo tsihin nyɨvɨ, jaha ndo tucahnu iñi tsi ñi,tyin tacan tan jaha Jutu ndo, ra nyaá gloria, tucahnuiñi tsi maa ndo tsa cuenda cuatyi ndo. 26 Maa tyintun ña jaha ndo tucahnu iñi tsi nyɨvɨ, ndi Jutu ndo,ra nyaá gloria, tan ña cua jaha ra tucahnu iñi tsi maando.

Nu tsica tuhun ra cumí tyiñu vehe ñuhu naha ra tsira Jesús yóo tava tyiñu tsi ra tsa cahan ra tsihin nyɨvɨ

(Mt. 21.23-27; Lc. 20.1-8)27Tacan tan tsaa nyico ra naha ñuu Jerusalén. Tsa

nyií ra Jesús tsicá nuu ra nuquehe vehe ñuhu cahnu,natuhva ra jutu cuví ityi nuu naha ra, tan ramaestrocuenda ley vehe ñuhu naha ra, tan ramandoñi nyɨvɨIsrael naha ra nu nyaá ra. 28Tan tsica tuhun ra nahatsi ra tan catyí ra naha:

―¿Yóo tava tyiñu tsi un tsa javahá un tyehen?―catyí ra naha.

29-30 Tan nacahan ra Jesús, tan catyí ra:―Cuñí tucu yuhu ndaca tuhun yu tsa ndaca

tuhun yu tsi nyooho. ¿Yóo jaquitsi tsi ra Juan tyinjacoondutya ra tsi nyɨvɨ? ¿A Nyoo o nyɨvɨ? Tatuncatyi tuhun ndo tsihin yu yóo jaquitsi tsi ra, cuacatyi tuhun tucu yuhu tsihin nyooho yóo tava tyiñutsi yu javahá yu tyehen ―catyí ra Jesús tsihin ranaha.

31Tacan tan quitsaha caahán yuhu tahan ra naha,tan catyí ra naha:

Page 55: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 11:32 52 Marcos 12:23

―Tun catyi yo tyin Nyoo jaquitsi tsi ra Juan, cuacatyi ra tsihin yo tyehen: “Tun Nyoo jaquitsi tsi ra,¿nacuenda ña tsinu iñi ndo tsa cahan ra?” 32¿A vahatun catyi yo tyin nyɨvɨ jaquitsi tsi ra? Ña cuvi―catyíra naha, tyin yuuhví ra naha tsi nyɨvɨ, tyin tandɨhɨñi tan tsinú iñi ñi tyin ndusu yuhu Nyoo cuvi ra.

33 Tacan tan catyí ra naha tsihin ra Jesús:―Ña tsitó ndi.Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Tun ña tsitó ndo, ndi yuhu tucu, tan ña cua

catyi tuhun yu tsihin ndo yóo tava tyiñu tsi yu tsajavahá yu tyehen―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

12Nu caahán ra Jesús tuhun ra ña vaha jaha tyiñu(Mt. 21.33-46; Lc. 20.9-19)

1 Tacan tan quitsaha caahán ra Jesús tsihin ranaha tsihin cuhva ihya, tan catyí ra:

―Tsicoo iin rayɨɨ tsa tatsi yoho yucu vixi tsa nañíuva, ra ican tyasɨ ra iin cora nanɨɨ canduvi nu tatsi ra yucu vixi can. Tan javaha ra iin nu cua tava randutya uvas can. Tan javaha tucu ra iin vehe sucuntyin tacan tan cuvi jaha cuenda ra nanɨɨ cahnu nundaha tyiñu ra.

’Tsa yaha yacan tan tsaha nuu ra ñuhu can tsijuhva rayɨɨ tyin jaha tyiñu ra naha tsihin tsi. Tacantan cuahán ra inga ñuu. 2Tsa tahan tsi quɨvɨ iyó uvascan, jacuhun ra iin musu ra tyin ndacan ra juhva tsataahán tsi tsi ra tsi ra jahá tyiñu can naha ra. 3Maatyin ra ican naha ra tɨɨn ra naha tsi ra. Tan cañi ra naha tsi ra. Tan jacunuhu ra naha tsi ra tsihinndaha ndɨɨ ra. 4Tacan tan tsitoho ñuhu can jacuhunnyico ra inga musu, maa tyin cañi ra naha tsi ra cantsihin yuu, tan tahvi ra naha jiñi ra, tan cahan nyaara naha tsi ra. 5 Tsitoho ñuhu can jacuhun nyico rainga musu. Tan tsahñi ra naha tsi ra. Yaha yacantan cuaha ca ra naha jacuhun ra. Maa tyin cañi ranaha tsi juhva ra naha tan tsahñi ra naha juhva cara naha.

6 ’Tan cumañi intuhun ña ra tsa cuví jacuhun ra.Tan ra ican cuví sehe ra tsa cuñí xaan ra. Nu ndɨhɨtuhun jacuhun ra sehe ra tyin cuñí maa ra tsicáiñi ra: “Tun jacuhun yo sehe yo, cua tyaa yahvi ranaha tsi ra tyin sehe yo cuví ra”, cuñí ra. 7 Maatyin tsa nyehe ra jahá tyiñu can naha ra tsi ra sehera, natuhun tahan ra naha tan catyí ra naha: “Raihya cua naquihin cora ihya. Yacan vaha ca cahñiyo tsi ra, tan ndoomaa yo tsihin can”, catyí ra naha.8 Tacan tan tɨɨn ra naha tsi ra tan tsahñi ra naha tsira. Tan tava ra naha cuñu ñuhu ra ityi tsata cora can―catyí ra Jesús.

9 Tacan tan tsica tuhun ra Jesús tsi ra naha tancatyí ra:

―¿Náa cua javaha tsitoho ñuhu can? Cua cuhunra tan cua cahñi ra tsi ra jahá tyiñu can naha ra. Tancua cuhva nuu ra ñuhu can tsi inga ca ra naha tyinjaha tyiñu ra naha tsihin can. 10 ¿A ñaha ca cahvíndo nu tutu Nyoo nu catyí tsi tyehen?Yuu tsa javita ra javahá vehe naha ra,yacan cuví yuu tsa tsiñí ñuhu ca.11Maa Nyoo Jutu yo jaha tsa cahnu ca cuví yuu ihya.

Tan iyo xaan cuñí yo nyehé yo can, catyí tsi―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

12 Tacan tan ra jutu cuví ityi nuu naha ra, tanra maestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra, tan ramandoñi naha ra nducu ra naha cuhva tyihi ra nahatsi ra Jesús vehe caa tyin tsitó ra naha tyin tuhunmaa ra naha caahán ra tsa tsatyiñu ra cuhva can.Maa tyin ña tɨɨn ra naha tsi ra tyin yuuhví ra nahanyehe ra naha tsi nyɨvɨ. Nacoo ra naha tsi ra, tancuahán ra naha.

Nu caahán ra Jesús sɨquɨ tuhun tsa tyahví nyɨvɨxuhun tsi ra ñuuRoma tsandacáñaha tsi nyɨvɨ Israel

(Mt. 22.15-22; Lc. 20.20-26)13Tacan tan jacuhun ra naha juhva ra yɨhɨ cuenda

ra Herodes tan juhva ra fariseo naha ra nu nyií raJesús tyin nducu ra naha cuhva cahan ra Jesús iintsa ña vaha tyin tacan tan cuvi tyaa ra naha cuatyitsi ra. 14Tsa tsaa ra can naha ra tan quitsaha caahánra naha tsihin ra Jesús tan catyí ra naha:

―Maestro, tsitó ndi tyin tsa nditsa caahán un.Tan inducu ñi cuñí un nyehe un nyɨvɨ cuca tan nyɨvɨndaahvi. Tan nditsa tyin ityi Nyoo janahá un. Yacancuenda cuñí ndi ndaca tuhun ndi tsehe tsi un: ¿Avaha cuhva yo tsa tsicán ra ndacá ñaha tsi yo, ra tsanyaá nda ñuu Roma, o ña vaha? ¿A taahán tsi tyahviyo can, o ña taahán tsi? ―catyí ra naha tsihin raJesús.

15Tan tsitó ra Jesús tyin ñavin tsa vaha tsicá iñi ranaha, yacan cuenda catyí ra tsihin ra naha:

―¿Nacuvi tyin nducú cuhva ndo tsi yu? Ndacando iin xuhun tsi yu ihya, na nyehe yu ―catyí ra.

16 Tsindaca ra naha xuhun can tsi ra. Tsa nyehera can tan tsica tuhun ra tsi ra naha, tan catyí ra:

―¿Yóo nuu tan yóo sɨvɨ nyaá tsata xuhun ihya?―catyí ra tsihin ra naha.

Nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Nuu ra ndacá ñaha tan sɨvɨ ra.17 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Tun tacan, cuhva ndo tsa tsii ra ndacá ñaha tsi

ra, tan cuhva ndo tsa tsii Nyoo tsi Nyoo ―catyí raJesús tsihin ra naha.

Tan iyo xaan cuñí ra naha tsihin tsa nacahan ra.Nu cuñi ra saduceo naha ra jandavi ñaha ra naha tsi

ra Jesús(Mt. 22.23-33; Lc. 20.27-40)

18 Tacan tan cuahán juhva ra saduceo naha ranu nyií ra Jesús. Tan ra saduceo can naha ra catyíra naha tyin ña cua nandoto nyɨvɨ. Yacan cuendacahan ra naha tyehen tan catyí ra naha tsihin raJesús:

19 ―Maestro, ra Moisés tyaa ra nácaa taahán tsijavaha yo tatun iin rayɨɨ tsihi tan ndoo ñasɨɨhɨ ra tannduve sehe ña tsicoo tsihin ra. Catyí ra tyin taahántsi tindaha yañi ra tsihin ñaha can. Tyin tacan tancua coo sehe ra tsihin ña tsa cuenda ra yañi ra tsatsihi. 20 Iin tsaha iin rayɨɨ tsicoo utsa sehe yɨɨ ra.Ra tsa jihna ñi tindaha ra tsihin iin ñaha, maa tyinnduve sehe ra tsicoo tsihin ña, tan tsihi ra. 21 Tacantan tindaha ra yañi ra tsa tsinu uvi tsihin ñaha tsandoo can. Maa tyin juvin ñi ña tsicoo sehe ra tsihinña tan tsihi ra. Juvin ñi tacan tahan tucu ra tsa tsinuuñi. 22 Tandɨhɨ tsa utsa ra naha tindaha ra nahatsihin ñaha can. Tan ndi intuhun ra naha tan ñatsicoo sehe ra naha tsihin ña. Tan nu ndɨhɨ tuhun,tsihi ndɨhɨ maa ña. 23 Tan vityin, tun nditsa tsa cua

Page 56: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 12:24 53 Marcos 13:2nandoto nyɨvɨ, ¿ndáa tsa utsa taahan ra can naha racua cuvi yɨɨ ña quɨvɨ cua nandoto ñi? Tyin tandɨhɨmaa ra naha tan tindaha ra naha tsihin ña ―catyíra naha tsihin ra Jesús.

24 Tacan tan nacahan ra Jesús tan catyí ra tsihinra naha:

―Caahán soho ñi maa nyooho, tyin ña tsitó ndotsa catyí tuhun Nyoo, tan ndi ña tsitó ndo nácaatsa cahnu cuví tunyee iñi tsa iyó tsi Nyoo. 25 Quɨvɨcua nandoto nyɨvɨ, ndi ña cua tindaha ñi tan ndi ñacua tindaha sehe ñi, tyin cua cuvi ñi tumaa ángeliyó gloria. 26 Tan tuhun tsa cua nandoto nyɨvɨ, ¿añaha ca cahvi ndo nu libru tsa tyaa ra Moisés nucatyí tsi nácaa cahan Nyoo tsihin ra nu cayú yutuniñu? Tyin catyi ra tsihin ra tyehen: “Yuhu cuvíNyoo ra Abraham, ra Isaac, tan ra Jacob”, catyi Nyootsihin ra Moisés. 27 Ihya nyehé yo tyin nyito añimara can naha ra vasu ndi maa tsanaha tsihi ra nahatyin Nyoo ñavin Nyoo nyɨvɨ tsihi cuví ra, tyin Nyoocuví ra Nyoo nyɨvɨ nyito. Yacan cuenda catyí yu tyinnyooho caahán soho ñi maa ndo ―catyí ra Jesústsihin ra naha.

Ley tsa ñiñi ca tsa tsaha Nyoo(Mt. 22.34-40)

28 Ña naha ñi tan tsaa iin ra maestro cuenda leyvehe ñuhu, tan tsiñi ra tsa caahán ra Jesús tsihin rasaduceo can naha ra. Tan cuhva tsa tsito ra tyin raJesús vaha nacahan ra tsihin ra naha, tsica tuhun ratsi ra tan catyí ra:

―Tsitsi tsa tandɨhɨ ley, ¿ndáa tsa ñiñi ca cuñí tsijavaha yo? ―catyí ra.

29 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Ley tsa jihna ñi tan ñiñi ca cuñí tsi javaha yo

tsa nuu tandɨhɨ ley, cuví ley ihya: “Nyooho nyɨvɨIsrael, tyaa soho ndo: intuhun ñi maa Nyoo Jutu yoiyó. 30 Cuñi ndo tsi Jutu Mañi yo Nyoo tsihin tsa nɨɨiñi ndo, tan tsihin tsa nɨɨ iñi añima ndo, tan tsihintandɨhɨ tsa tsiñi tuñi jiñi ndo, tan tsihin tandɨhɨtunyee iñi tsa iyó tsi ndo.” Ley ihya cuví tsa ñiñica tan tsa jihna ñi taahán tsi javaha yo. 31 Tan tsatsinu uvi tsa yatyin inducu ñi caahán tsi tsihin tsajihna ñi tan catyí tsi tyehen: “Cuñi tahan ndo tsi ndotumaa cuñí ndo tsi maa ndo.” Nduve ca ley tsa ñiñica javaha yo tsa nuu nduvi tsehe ―catyí ra Jesús.

32 Tacan tan ra maestro cuenda ley can catyí ratsihin ra:

―Vaha xaan nacahan un, Maestro. Nditsa tsacaahán un. Intuhun ñi Nyoo iyó, tan nduve inga caNyoo iyó. 33 Tan tsa cuñí yo tsi Nyoo tsihin tsa nɨɨiñi yo, tan tsihin tandɨhɨ tsa tsiñi tuñi jiñi yo, tantsihin tsa nɨɨ iñi añima yo, tan tsihin tandɨhɨ tunyeeiñi iyó tsi yo, tan tsa cuñí tahan yo tsi yo tumaa cuñíyo tsi maa yo, tandɨhɨ yacan tan cahnu ca cuví cantan ñavin ca tsa jamañí yo tsi Nyoo, tsa tsahñí yoquɨtɨ tan tsahmí yo can nu altar ―catyí ra maestrocuenda ley can tsihin ra Jesús.

34 Tsa nyehe ra Jesús tyin vaha nacahan ra tsihintsa catsi jiñi ra, tan catyí ra tsihin ra:

―Luxu cuii ña tan ñihi un cuhva nácaa nacuhvacuenda un añima un tsi Nyoo na cundaca ñaha ra tsiun ―catyí ra Jesús tsihin ra.

Ndi intuhun ca maa nyɨvɨ tan ña cana ca iñi ñindaca tuhun ñi náa ndaca tuhun ñi tsi ra Jesús.

Ra Cristo Sehe Nyoo tsi ra tan juvin ñi cuví tucu ratata ra David

(Mt. 22.41-46; Lc. 20.41-44)35 Jacuahá ra Jesús tsitsi vehe ñuhu cahnu, tan

catyí ra:―¿Nacuenda tyin catyí ra maestro cuenda ley

vehe ñuhu naha ra tyin tata ra David cuví ra Cristo?36 Tan juvin ñi maa ra David catyi tuhun ra Cristotyehen:Nyoo cahan ra tsihin Jutu Mañi yu, tan catyí ra:“Cunyaa xiin cuaha yu ihya nda cuanda caquin yu

tsi ra xaan iñi tsi un naha ra tsaha un”, catyi ra David tahan tsanaha jaha Tatyi Ii Nyoo.

37 ¿Nacaa cuví cuú tucu ra Cristo tata ra David, tanjuvin ñi maa ra David catyi tyin ra Cristo cuví JutuMañi ra? ―catyí ra Jesús.

Tan cuaha nyɨvɨ yucú tyaá soho tsa caahán ra tansɨɨ xaan cuñí ñi.

Nu caahán ra Jesús tyin iyó cuaha cuatyi ra maestrocuenda ley vehe ñuhu naha ra

(Mt. 23.1-36; Lc. 11.37-54; 20.45-47)38Quitsaha jacuahá ra Jesús tan catyí ra tyehen:―Jaha ndo cuenda tsi ndo tsihin ra maestro

cuenda ley vehe ñuhu naha ra, tyin taahán xaan iñira naha cunditsí ra naha jahma nañi tan caca nuura naha nuyahvi na jaha ndo tsa ñayɨvɨ tsi ra naha,tan cuhva ndo nacumi tsi ra naha. 39 Tan nanducúra naha tyayu vaha ca cunyecu ra naha tsitsi veheñuhu. Tan tsa cua catsi ra naha nu iyó vico, nanducúra naha nu vaha ca cunyecu ra naha. 40 Tan quihínnyaá ra naha vehe ñi ndaahvi tsa tsihi yɨɨ tyin ñacuví tyahvi ñi xuhun tsa tsicán ra naha tsi ñi. Tancuñí ra naha tsa vaha cahan nyɨvɨ tuhun ra naha.Yacan cuenda naha tsicán tahvi ra naha tsi Nyoo nutuvi nyɨvɨ. Maa tyin nduve náa catyi javahá ra nahatacan tyin ñihi ca cua tatsi tuñi Nyoo tsi ra naha―catyí ra Jesús.

Tsa tsaha ñaha ndaahvi tsihi yɨɨ(Lc. 21.1-4)

41 Iin tsaha nyií ra Jesús tsitsi vehe ñuhu cahnutan nyaá ra yatyin ñi nu nyií tsatun nu tyihí nyɨvɨxuhun tsa tsahá ñi tsi Nyoo. Tan nyehé ra nu tyihínyɨvɨ xuhun tsitsi tsatun can. Tan cuaha nyɨvɨ cucatyihí ñi cuaha xaan xuhun. 42 Tsitsi tsa nyaá raican tsaa iin ñaha ndaahvi tsihi yɨɨ, tan tyihi ña uvitaahan ñi xuhun nyihi tsa caaha xaan nyaá. 43Tacantan cana ra Jesús tsi ra tsicá tsihin ra, tan catyí ratsihin ra naha:

―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin nuu Nyoocuaha ca xuhun tsaha ñaha ndaahvi ihya tan ñavinca inga nyɨvɨ. 44 Tyin tsahá ñi tsa ndoo sɨquɨ xuhunñi. Maa tyin ñaha ihya tyihi ña tandɨhɨ tsa iyó tsi ña―catyí ra Jesús.

13Nu caahán ra Jesús tyin cua tanɨ vehe ñuhu cahnu(Mt. 24.1-2; Lc. 21.5-6)

1 Cuhva tsa cua quita ra Jesús tsitsi vehe ñuhucahnu can, iin ra tsicá tsihin ra catyí ra tsihin ra:

―¡Maestro, nyehe jihna tsa sɨɨ caá yuu yɨhɨ veheihya! ¡Nyehe tsa nahnu vehe ihya! ―catyí ra tsihinra Jesús.

2Maa tyin nacahan ra Jesús, tan catyí ra tsihin ra:

Page 57: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 13:3 54 Marcos 13:35―Nditsa nahnu vehe ihya tan sɨɨ caá tsi nyehé yo

vityin. Maa tyin catyí yu tsihin un tyin coo quɨvɨnduve ca maa náa cua ndoo ihya. Ndi intuhun yuutan ña cua coso tahan tsi tsihin inga tsi, tyin tandɨhɨmaa tsi tan cua tanɨ tsi ―catyí ra Jesús.

Nu tsahá cuenda ra Jesús náa cua cuvi tsa ndicumañi ca naa ñuhu ñayɨvɨ

(Mt. 24.3-28; Lc. 21.7-24; 17.22-24)3 Tacan tan cuahán ra Jesús tsihin ra tsicá tsihin

ra yucu yutun Olivo tsa canyií inga tsiyo nu nditsinnyehé tsi vehe ñuhu cahnu. Tsa tsinyaa ra Jesúsican, ra Pedro, ra Jacobo, ra Juan, tan ra Andrés tsicatuhun xeehe ra naha tsi ra tan catyí ra naha:

4―Cuñí ndi tsa catyi tuhun un tsihin ndi ama cuacuvi tandɨhɨ tsa cahan un. ¿Nacaa tan coto ndi tatuntsa cuyatyin cundaa tandɨhɨ can? ―catyí ra naha.

5Nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Jaha ndo cuenda tsi ndo coto jandavi ñahanyɨvɨ

tsi ndo. 6 Tyin cuaha xaan nyɨvɨ cua quitsi, tan cuacuatyiñu ñi sɨvɨ yu, tan cua catyi ñi: “Yuhu cuví raCristo, ra tsa jaquitsi Nyoo.” Tan cuaha xaan nyɨvɨcua jandavi ñaha ñi.

7 ’Maa tyin tun ñihi tuhun ndo tyin iyó cuatyi tancañí tahan nyɨvɨ ityi can tan ityi ihya, ña nayuhvindo tyin tacan taahán maa tsi cuvi tsa ndi cumañica naa ñuhu ñayɨvɨ. 8 Tyin nyɨvɨ iin ñuu cua cañitahan ñi tsihin nyɨvɨ inga ñuu, tan cua coo cuatyiiin ñuu tsihin inga ñuu. Tan cuaha ñi ityi cua taanñihi, tan cua coo tama, tan cua nduvaa nyɨvɨ. Vasundi maa nyehe nyɨvɨ tundoho ihya, ña cua naa nahañuhu ñayɨvɨ tyin ndi nyaa ca cua nyehe ñi tundoho.

9 ’Maa tyin jaha ndo cuenda tsi ndo tyin cua cuhvacuenda nyɨvɨ tsi ndo tsi ra cumí tyiñu naha ra. Tancua cañi ñi tsi ndo tsitsi vehe ñuhu. Cua cuhvacuenda ñi tsi ndo tsi ra cumi tyiñu tan tsi ra cuví reytsacatyi yuhu. Tyin tacan tan cuvi cahan ndo tuhunyu nuu ra naha. 10 Tyin tsa ndi cumañi ca naa ñuhuñayɨvɨ, cuñí tsi coto tandɨhɨnyɨvɨ ingañuu tyinNyoojacacú ra tsi nyɨvɨ. 11 Tan cuhva tsa cua cundaca ñitsi ndo nuu ra cumi tyiñu naha ra, ña caca iñi ndonáa cua cahan ndo. Tyin juvin ñi maa hora can tancua cuhva Nyoo tsa cahan ndo. Tyin ñavin maa ndocua cahan; tyin maa Tatyi Ii Nyoo cua cahan. 12Yɨhɨ ra naha cua nacuhva cuenda ra naha juvin ñi maayañi ra naha tan cua ndacan ra naha tsa cúu ra cannaha ra. Yɨhɨ nyɨvɨ cua nacuhva cuenda ñi juvin ñimaa sehe ñi. Tan yɨhɨ ñi cua nacuhva cuenda ñi ndacuanda jutu ñi tan sɨhɨ ñi tyin cúu ñi. 13 Tandɨhɨnyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ndasɨ cua cuñi ñi nyeheñi tsi ndo tsacatyi yuhu. Maa tyin nyooho tsa cuacunyee iñi tsinú iñi tsi yu nda nu ndɨhɨ, cua cacundo.

14 ’Tandɨhɨ nyooho tsa cahví nu tutu Nyoo nu tyaara Daniel, ra cuvi ndusu yuhu Nyoo tsa tsicoo tahantsanaha, cutuñi iñi ndo tyin iyó tsa janducaquiñitan tsa jatɨvɨ. Quɨvɨ tsa nyehe ndo tyin tsa nyiíyacan nu ña taahán tsi cunyii can, nyooho nyɨvɨiyó Judea, quita ndo ñuu ndo tan cuhun ndo ityiyucu. 15Nyooho tsa cua cuyucu jiñi vehe quɨvɨ can,cua nuu ndo, maa tyin ña cua nuu ndo tsa quɨhvɨndo tsitsi vehe ndo tan tava ndo tsa iyó tsi ndo.16Nyooho tsa cua cuyucu tsitsi cuhu, ña cua cunuhujihna ndo cuquihin ndo jahma ndo. 17 ¡Ndahvi

ñiñaha tsa ñuhú sehe quɨvɨ can! ¡Tan ndahvi ñi iyósehe lee tsa ndi tyaxín! ¡Ndahvi ñi! 18Ndacan tahvindo tsi Nyoo na ña tahan tsi cunu ndo quɨvɨ vitsin.19Tyin tundoho tsa cua nyehe nyɨvɨ quɨvɨ can, ñahaca maa coo can ndaha tsinu maa ñuhu ñayɨvɨ ndacuanda vityin. Tan ndi ityi nuu ca tan ña cua nyehenyɨvɨ tahan tundoho can inga tsaha. 20 Tun tsatyinJutu Mañi yo tan ña jandɨhɨ ra tsa cua nyehe yotundoho quɨvɨ can, yoñi maa cua cacu. Maa tyin cuajandɨhɨ ra can tsa cuenda tsa cuñí ra tsi nyɨvɨ yɨhɨcuenda ra, nyɨvɨ nacatsi vaha maa ra.

21 ’Tatun catyi nyɨvɨ tsihin ndo: “Jihna ndo, ihyanyaá ra Cristo” o “Nyehe ndo, ican nyaá ra Cristo”,ña tsinu iñi ndo. 22 Tyin cua quitsi nyɨvɨ jandaviñaha tan cua catyi ñi tyin ra Cristo cuví ñi. Cua catyiñi tyin ndusu yuhu Nyoo cuví ñi. Maa tyin ña nditsañi. Cua javaha ñi tsa nyityi, tan tsa iyo nahnu tyincua jandavi ñaha ñi nda cuanda nyɨvɨ nacatsi maaNyoo, tatun cunyee ñi javaha ñi tacan. 23Maa tyinnyooho jaha cuenda vaha ndo tsi ndo vityin tsa tsatsitó ndo tandɨhɨ yacan tsa ndi cumañi ca tahan tsiquɨvɨ can ―catyí ra Jesús.

Nu jacoto ra Jesús nácaa cua quitsi nyico ra ingatsaha

(Mt. 24.29-35, 42-44; Lc. 21.25-36)24 Tan catyí nyico ra Jesús tyehen:―Maa tyin tsa cua yaha nyehe nyɨvɨ tundoho

quɨvɨ can, cua ndunaa ñicanyii, yoo ña cua jandun-ditsin ca tsi, 25 tan cua cucoyo tiñuu. Tan tandɨhɨ tsaiyó andɨvɨ tan cua nacanda tsi naha tsi. 26Tacan tancua nyehe ndo tsi yuhu, Rayɨɨ tsa quee nda gloria,vatsí yu nu vico tsihin tunyee iñi cahnu tan tsihintsa cahnu cuví Nyoo. 27 Tan cuaha ángel cuenda yucua jaquitsi yu tyin jandu iin ra naha nyɨvɨ nacatsi maa Nyoo. Cua quita ñi nanɨɨ cahnu nu ñuhu ñayɨvɨ,nda nu ndɨhɨ ñuhu ñayɨvɨ tan nda nu ndɨhɨ andɨvɨ.

28 ’Cutuñi iñi ndo cuhva iyó yutun tsa nañí higo:Tun tsa nduyutyá soco tun tan cana ndaha yutyatun, tsitó ndo tyin tsa cua quee tsɨtɨ tun. 29Tan juvinñi tacan, tatun tsa cuví tandɨhɨ tsa iyo tsa caahányu tuhun tsihin ndo, cua coto ndo tyin tsa cuyatyinquitsi yu; tan tsa nyanaá yu yuvehe cuví tsi. 30 Tsanditsa catyí yu tsihin ndo tyin tsa ndi cumañi ca cúunyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tan cua cuvi tandɨhɨtsa caahán yu tuhun tsihin ndo. 31 Tan coo quɨvɨcua cundɨhɨ andɨvɨ tan cua cundɨhɨñuhuñayɨvɨ, maatyin tuhun caahán yuhu, ña cua cundɨhɨmaa tsi tyintandɨhɨ tsi tan cua cundaa tsi.

32 ’Maa tyin quɨvɨ tan hora tsa cua cuvi tandɨhɨyacan, yoñi maa tsitó can, ndi maa ca ángel tan ñatsitó ra naha, ndi yuhu tsa cuví yu Sehe Nyoo tan ñatsitó yu. Intuhun ñi maa Nyoo Jutu yo tsitó ama cuajavaha ra tandɨhɨ.

33 ’Yacan cuenda coo nyito vaha ndo, tan jahacuenda ndo tsi ndo, tan ndacan tahvi ndo tsi Nyoo,tyin ña tsitó ndo náa quɨvɨ tan náa cuhva cua quitsinyico yu. 34 Tumaa iin rayɨɨ tsa cua cuhun nu cañi.Ra ican tsa ndi cumañi ca cuhun ra, tsahá cuenda ravehe ra tsi musu ra. Tan tsahá ra tyiñu tsi intuhunintuhun ra naha. Tan tava tyiñu ra tsi ra jahácuenda yuvehe na jaha cuenda vaha ra. 35 Yacancuenda nyooho coo nyito ndo tyin ña tsitó ndo náacuhva cua quitsi yu tsa cuví yu tumaa tsitoho vehecan, tyin cuvi quitsi yu tsa cua cunaaha, maa ñuu,

Page 58: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 13:36 55 Marcos 14:25o cuhva tsacú tsitooho, o tsa cua cana ñicanyii.36Yacan cuenda coonyito vaha ndo tan ña cusu ndotyin sana iñi ndo tan cua quitsi yu. 37 Tsa caahányu tsihin nyooho, caahán tucu yu tsihin tandɨhɨ canyɨvɨ: Coo nyito ndo.

14Nu nducu ra jutu cuví ityi nuu naha ra cuhva tɨɨn

ra naha tsi ra Jesús(Mt. 26.1-5; Lc. 22.1-2; Jn. 11.45-53)

1 Tsa ndi cumañi uvi quɨvɨ ca tan tahan tsi vicopascua tan vico nu tuhvá nyɨvɨ tsatsí paan tsa nduveyutsan iya yɨhɨ. Ra jutu tsa cuví ityi nuu naha ra tanra maestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra nducú ranaha cuhva tɨɨn xeehe ra naha tsi ra Jesús tan cahñira naha tsi ra. 2Maa tyin natuhun tahan ra naha tancatyí ra naha:

―Ña cua tɨɨn naha yo tsi ra quɨvɨ maa vico tyincoto nduvaa xaan nyɨvɨ ―catyí ra naha.

Nu tyihi iin ñaha ndutya tami jiñi ra Jesús(Mt. 26.6-13; Jn. 12.1-8)

3Tsandi cumañi ca tahan tsi vico can, nyií ra Jesúsñuu Betania, vehe ra Simón, ra tsa tsindoho cuehetyaahyu. Tsitsi tsa nyaá ra Jesús tsatsí ra, tsaa iinñaha ndahá ña iin yutyi tsa tsinu tsihin yuu tsa nañíalabastro. Tsitu can yɨhɨ ndutya tami tsa nañí nardo.Tanyahvi xaannyaándutya tami can. Nuña ña yuhuyutyi can tan tava ña ndutya tami can tan tyihi ñacan jiñi ra Jesús. 4 Maa tyin juhva ra tsa yucú icannaha ra nduxaan ra naha tan catyí ra naha:

―¿Nacuenda tyin jatɨvɨ ñaha ihya ndutya tamican? 5 Tun tsatyin xico ña can, cuaha xaan xuhuncua ñihi ña tsihin can, tan cuvi jatyinyee ña tsi nyɨvɨndaahvi tsihin xuhun can ―catyí ra naha.

Tan cuxaan ra naha tsi ña.6Maa tyin ra Jesús catyi ra:―¡Jaña ndo tsi ña! ¿Nacuenda cuñí ndo jandu

uvi iñi ndo tsi ña? Tan tsa vaha javahá ña tsihinyu. 7Tyin nyɨvɨ ndaahvi tandɨhɨ ñi quɨvɨ cua cuyucuñi tsihin ndo, maa tyin yuhu, ña naha ca cunyii yutsihin ndo. 8 Ñaha ihya javaha ña ndɨhɨ cuhva cuvi ñi javahá ña. Tyihi ña ndutya tami cuñu ñuhu yu,tumaa tuhvá maa yo javahá tsihin cuñu ñuhu nyɨvɨtsa ndi cumañi ca quɨhvɨ ñuhu ñi. 9 Tsa nditsa catyíyu tsihin ndo, tyin tandɨhɨ ityi nu cua cahan nyɨvɨtuhun Nyoo nanɨɨ cahnu nu ñuhu ñayɨvɨ, cua cahanñi tuhun ñaha ihya tan tsa javaha ña, tyin tacan tanña naa iñi nyɨvɨ tsi ña ―catyí ra Jesús.

Nu xico ra Judas tsi ra Jesús(Mt. 26.14-16; Lc. 22.3-6)

10 Tsa yaha yacan tan quita iin ra tsitsi tsa utsiuvi ra tsicá tsihin ra Jesús. Ra ihya cuví ra JudasIscariote. Tsahan ra tsicahan ra tsihin ra jutu cuvíityi nuu naha ra, tan jandaa ra tyiñu tsihin ra nahatyin cua cuhva cuenda ra tsi ra Jesús tsi ra naha.11Cuhva tsa tsiñi ra naha tsa caahán ra, sɨɨ xaan cuñíra naha cuvi, tan catyi ra naha tsihin ra tyin cuhvara naha xuhun tsi ra. Tacan tan quitsaha nducú raJudas cuhva cuhva cuenda ra tsi ra Jesús tsi ra naha.

Nu cuxiñi ra Jesús tsihin ra tsicá tsihin ra(Mt. 26.17-29; Lc. 22.7-23; Jn. 13.21-30; 1 Co. 11.23-26)

12 Quɨvɨ jihna ñi tsa quitsaha vico nu tsatsí nyɨvɨpaan tsa nduve yutsan iya yɨhɨ tan quɨvɨ tuhvá ñitsahñí mbee lee tan jamañí ñi tsi Nyoo, ra tsicátsihin ra Jesús tsica tuhun ra naha tsi ra, tan catyíra naha:

―¿Numaa cuñí un cuhun ndi janduvaha ndi tsacuxiñi un cuenda vico pascua ihya?

13 Tacan tan tava tyiñu ra tsi uvi taahan ra nahatan catyí ra tsihin ra naha:

―Cuaahan ndo tsitsi ñuu, tan ican cua nañihindo iin rayɨɨ yosó soco iin quɨyɨ ndutya. Tsa nyehendo tsi ra, cuanyicun ndo tsi ra. 14 Tsa tsaa ndoyuvehe nu cua quɨhvɨ ra, catyi ndo tyehen tsihintsitoho vehe can: “RaMaestro cuñí ra coto ra numaanyaá cuartu nu cua jacahnu ra vico tsihin ra tsicátsihin ra”, catyi ndo. 15Tan cua janaha ra iin cuartucahnu nu tsinu uvi pisu tsi ndo. Tsa nduvaha maatsitsi tsi jaha ra, Javaha ndo tsa cuxiñi yo tsitsi vehecan―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

16 Tacan tan cuahán ra naha. Tsa tsaa ra nahatsitsi ñuu can, nañihi ra naha tandɨhɨ maa cuhvacatyi ra Jesús tsihin ra naha. Tan javaha ra nahatsa cua cuxiñi ra naha cuenda vico pascua. 17 Tsandɨhɨ javaha ra naha tsa cua cuxiñi ra naha, tacantan cuahán nyico ra naha nu nyií ra Jesús. Tan tsacunaaha, cuahán ra Jesús, cuacuxiñí ra tsihin tsautsi uvi ra tsicá tsihin ra. 18 Tan cuhva tsa nyecú ranaha tsatsí ra naha nu mesa, tan catyí ra Jesús:

―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin iin nyoohotsa tsatsí tsihin yu cua xico tsi yu tsi ra xaan iñi tsiyu.

19 Tacan tan nducuiihya xaan cuñí ra naha, tanquitsaha tsicá tuhun tan iin tan iin ra naha tsi ra,tan catyí ra naha:

―¿A yuhu?Tacan tan tsicá tuhun tucu inga ra tan catyí ra:―¿A yuhu?20 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Ña tandɨhɨ ndo. Intuhun ñi ra tsitsi tsa utsi

uvi ndo. Tan ra ican cuví ra tsa jatyií paan iin ñitsitsi coho tsihin yu. 21 Tyin yuhu, Rayɨɨ tsa queenda gloria, cua tahan yu tumaa caahán maa nututu Nyoo tyin cua tahan yu. Maa tyin ¡ndahvi randaahvi tsa cua xico tsi yu! Vaha ca tun tsatyin ñacacu ra ―catyí ra Jesús.

22Tan tsitsi tsa tsatsí ra naha, tacan tan quihin raJesús iin paan tan nacuhva ra tyahvi nyoo tsi Nyootsa cuenda can, tan tsahnu sava ra can, tan tsaha racan tsi ra tsicá tsihin ra, tan catyí ra:

―Catsi ndo paan ihya tyin tsehe cuví tumaa cuñuñuhu yu―catyí ra tsihin ra naha.

23 Tsa yaha yacan quihin ndɨhɨ ra vasu nu yɨhɨ vinu. Tsa yaha tsaha ra tyahvi nyoo tsi Nyoo, tacantan tsaha ra can tsi ra naha. Tandɨhɨ ra naha tan tsihi ra naha vinu tsa yɨhɨ tsitsi vasu can. 24 Tan catyí ratsihin ra naha:

―Vinu ihya cuví tumaa nɨñɨ yu tyin tsihin nɨñɨ yucua ndoo Nyoo tuhun tsaa tsihin ndo tyin cua catɨnɨñɨ yu tsa cuenda tsa vaha tsi nyooho tan tsa vahatsi cuaha nyɨvɨ. 25Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyinña cua coho ca yu vinu tsa cuví ndutya yucu vixi uva,nda cuanda coho yu vinu tsaa nda nu ndacá ñahaNyoo quɨvɨ tsaa yu ndacan―catyí ra Jesús tsihin ranaha.

Page 59: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 14:26 56 Marcos 14:55Nu jacotó ra Jesús tyin cua cahan ra Pedro tyin ña

nacotó ra tsi ra(Mt. 26.30-35; Lc. 22.31-34; Jn. 13.36-38)

26Tsa ndɨhɨ tsita ra naha yaa Nyoo, tan cuahán ranaha yucu yutun Olivo. 27 Tacan tan catyí ra Jesústsihin tandɨhɨ ra naha:

―Tandɨhɨ maa ndo tan cua nacoo ihñi ndo tsiyu tsa cuaa vityin tyin catyí nu tutu Nyoo tyehen:“Tandɨhɨ mbee ticatyi jana yu cua cuhun tsiyo tɨnaha tɨ sɨɨn sɨɨn ityi tyin cua cahñi yu tsi ra jahácuenda tsi tɨ naha tɨ”, catyí tsi. 28Maa tyin tsa yahanandoto yu, jihna ca yu cua cuhun Galilea tsa ndicumañi ca cuhun nyooho ―catyí ra Jesús tsihin ranaha.

29 Tacan tan catyí ra Pedro tsihin ra:―Vasu ndi maa nacoo ihñi tandɨhɨ ra naha tsi

un, maa tyin yuhu ña cua nacoo ihñi maa yu tsi un―catyí ra tsihin ra Jesús.

30Maa tyin ra Jesús catyí ra tsihin ra:―Tsa nditsa catyí yu tsihin un, tyin tsa cuaa

vityin, tsa ndi cumañi ca vacu tsitooho tsa tsinu uvitsaha, uñi tsaha cua cahan un tyin ña nacotó un tsiyu ―catyí ra Jesús tsihin ra Pedro.

31Maa tyin jañiñi ra Pedro tan catyí ra:―Vasu ndi maa cúu yu tsihin un, maa tyin ña cua

catyi yu tyin ña nacotó yu tsi un ―catyí ra Pedro.Tan juvin ñi tacan catyí tandɨhɨ ca ra naha.Nu nyií ra Jesús Getsemaní tsicán tahvi ra tsi Nyoo(Mt. 26.36-46; Lc. 22.39-46)

32 Tacan tan tsaa ra Jesús tan ra tsicá tsihin ra iinnunañí Getsemaní. Tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:

―Ndoo ndo ihya tsitsi tsa cuahán yu ndacan cuandacan tahvi yu tsi Nyoo ―catyí ra Jesús.

33Tan quihin ra tsi ra Pedro, ra Jacobo tan ra Juancuahán tsihin ra. Tan tsaa tucuiihya iñi cahnu tsi ratan tuñu cuñí ra. 34 Tan catyí ra tsihin ra naha:

―Cuiihya xaan cuñí yu; cahñi ña maa tucuiihyaiñi ihya tsi yu, cuñí yu. Ndoo ndo ihya, tan ña cusundo ―catyí ra.

35 Tacan tan cuahán ra luxu ca ityi nuu. Tantsicuɨñɨ tsɨtɨ ra nu ñuhu tan tsaquin ra nuu ra ndanu ñuhu. Tan tsican tahvi ra tsi Nyoo tan catyí ra:

―Tun tsatyin cuvi ña cuhva un nyehe yu tun-doho tsa cua nyehe yu ―catyí ra tsican tahvi ra.

36 Tan tsa tsicán tahvi ra, catyí ra:―Jutu Mañi yu, tsa cuenda yooho nduve tsa ña

cuví javaha un. Tun yooho tan cuñí un cuví jatsiyoun tundoho ihya sɨquɨ yu. Maa tyin na cuvi maacuhva cuñí maa un, tan ñavin cuhva cuñí maa yu―catyí ra Jesús tsican tahvi ra.

37Tacan tan cuahán ra nu nacoo ra tsi uñi ra tsicátsihin ra. Tsa tsaa ra nu yucú ra naha, nyehe ra tyinquixí ra naha. Tan catyí ra tsihin ra Pedro:

―Simón, ¿a quixí un? ¿Nacuenda ña cunyee iñiun coo nyito un tsihin yu ndi intuhun hora? 38 Ñacusu ndo; ndacan tahvi ndo tsi Nyoo, tyin tacan tanña cua javaha ndo cuhva cuñí nu ña vaha. Tsa nditsatyin añima ndo cuñí xaan tsi nanducu tsi tsi Nyoo,maa tyin cuñu ñuhu ndo cuví tsa vita cuñí ―catyíra Jesús tsihin ra naha.

39 Tacan tan cuahán nyico ra inga tsaha. Tantsican tahvi ra tsi Nyoo juvin ñi tsihin tuhun tsacahan ra tsa jihna ñi. 40 Tacan tan tsaa nyico rainga tsaha, nu yucú ra naha tan nyehe ra tyin quixí

nyico ra naha, tyin tsindasɨ maa tinuu ra naha jahañumaahna. Tan ña tsitó ra naha náa nacahan ranaha tsihin ra. Ndi maa ra tan ña cahan ca ra. 41Tancuahán nyico ra. Tsa tsaa ra nu yucú ra naha tsatsinu uñi tsaha, catyí ra:

―Cusu vaha ndo vityin, tan quitatu ndo tyin tsacundaa tyiñu. Ra tsa cua cuhva cuenda tsi yu tsi raxaan iñi tsi yu naha ra tsa vatsí ra tyin tsa tahan tsihora tsa cua cuhva cuenda ra tsi yuhu, Rayɨɨ tsa queenda gloria. 42Nduvita ndo, cohon ndo tyin tsa vatsíra tsa xico tsi yu ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

Nu tsaha cuenda ra Judas tsi ra Jesús tsi nu xaan iñitsi ra nahnu

(Mt. 26.47-56; Lc. 22.47-53; Jn. 18.2-11)43 Ra jutu cuví ityi nuu naha ra, tan ra maestro

cuenda ley vehe ñuhu naha ra, tan ramandoñi nyɨvɨIsrael naha ra; cuaha xaan nyɨvɨ jacuhun ra nahatsihin ra Judas, iin ra tsicá tsihin ra Jesús, tyin tɨɨnñi tsi ra Jesús. Juhva ñi ndahá mityi tan juhva ñindahá yutun. Ndi caahán ca ra Jesús nyaá ra tan tsaara Judas tsihin nyɨvɨ cuaha can. 44Tsa ndi cumañi cacuhun ra Judas, ra tsa xico tsi ra Jesús, tsa catyi maara tsihin nyɨvɨ náa cua javaha ra tan coto ñi ndáa racuvi ra Jesús. Tan cahan ra tyehen:

―Ra tsa cua tyaa yuhu yu, ra ican cuví ra Jesús tsacua quihin ndo. Quihin ndo tsi ra tan jaha cuendavaha ndo coto cunu ra ―catyi ra nu quitsi tsi.

45Tsa tsaa ra Judas nu nyií ra Jesús natuhva ra nunyaá ra tan catyí ra tsihin ra:

―Maestro.Tan tyaa yuhu ra tsi ra. 46 Tacan tan quihin ra

naha tsi ra Jesús cuahán tsihin ra naha.47Maa tyin iin ra nyií tsihin ra Jesús, tava ra mityi

ra tan tsahnya ra sohomusu ra jutu tsaahnu cuví ityinuu. 48 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra quihin tsira:

―¿A ñasuhu cuví yuhu? tyin vatsí ndo vatsíquihin ndo tsi yu tsihin mityi tan yutun. 49 Ndɨhɨquɨvɨ tsinyii yu jacuaha yu tsi ndo tsitsi vehe ñuhucahnu, tan ña quihin ndo tsi yu. Tandɨhɨ tsehe cuvítyin tacan tan cundaa tsa catyí nu tutu Nyoo―catyíra Jesús tsihin ra naha.

50 Tacan tan tsinu tandɨhɨ ra tsicá tsihin ra, tanndoo intuhun ña maa ra jaha ra naha. 51 Maa tyinndoo intuhun ca ra tyuvaa tan cuahán ra cuanyicúnra tsi ra, ndasɨ ra tsihin iin ticatyi tan tɨɨn ndɨhɨ ranaha tsi ra. 52Maa tyin nacoo ihñi ra ticatyi can tantsinu tandɨɨ ra.

Nu tsica tuhun ra mandoñi naha ra tsi ra Jesús tunjuvin Sehe Nyoo tsi ra

(Mt. 26.57-68; Lc. 22.54-55, 63-71; Jn. 18.12-14, 19-24)53 Tacan tan tsindaca ra naha tsi ra Jesús tsi ra

jutu tsaahnu cuví ityi nuu tan ndu iin tucu tandɨhɨra jutu cuví ityi nuu naha ra tan ra cuví mandoñinyɨvɨ Israel naha ra, tan ra maestro cuenda ley veheñuhu naha ra. 54 Ra Pedro nyicún tsica nyicún tsicañi ra tsi ra naha cuahán ra. Tan tsaa ra nda nuqueheyuvehe ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu can. Tan ndoora tuñú ra ñuhu tsihin ra vitya naha ra.

55 Ra cuví jutu ityi nuu naha ra, tan tandɨhɨ cara cumí tyiñu naha ra nducú ra naha cuatyi tyaa ranaha sɨquɨ ra Jesús, tyin tacan tan cuvi cahñi ra nahatsi ra. Maa tyin ña ñihi maa ra naha cuatyi tyaa ra

Page 60: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 14:56 57 Marcos 15:14

naha tsi ra. 56 Cuaha xaan nyɨvɨ cahan cuendu sɨquɨra, maa tyin ña nacatsí tahanmaa tuhun caahán ndiintuhun ñi. 57Yɨhɨ ñi nduvita ñi tan cahan ñi maa ñimaa cuendu sɨquɨ ra, tan catyí ñi:

58 ―Nyuhu tsiñi ndi tsa cahan ra tan catyi ratyehen: “Yuhu cua canɨ yu vehe ñuhu cahnu tsajavaha nyɨvɨ. Tan cua janduvita yu inga vehe ñuhutsitsi tsa uñi quɨvɨ ñi. Maa tyin ñavin tahan veheñuhu tsa javahá nyɨvɨ” catyi ra ―catyí ñi.

59 Vasu ndi maa tacan caahán ñi, maa tyin ñanacatsi tahan maa tsa cahan ñi.

60Tacan tan nduvita ra jutu tsaahnu cuví ityi nuumahñu tandɨhɨ ra yucú ican naha ra, tan tsica tuhunra tsi ra Jesús, tan catyí ra:

―¿A ña cua nacahan un nu caahán nyɨvɨ ihya? ¿Anditsa tsa caahán ñi, o ña nditsa? ―catyí ra

61 Maa tyin ña nacahan maa ra Jesús tan nduvemaa náa cahan ra. Tacan tan ra jutu tsaahnu cuvíityi nuu tsica tuhun ra tsi ra inga tsaha, tan catyí ra:

―¿A yooho cuví ra Cristo, Sehe Nyoo ii tsa tsahátsa vaha?

62 Tan ra Jesús catyí ra tsihin ra:―Juvin. Nyooho cua nyehe ndo tsi yuhu, Rayɨɨ

tsa quee nda gloria, nyaá yu xiin cuaha Nyoo, ra iyótandɨhɨ tunyee iñi, tan cua nyehe tucu ndo nu quitsiyu nu vico ityi andɨvɨ ―catyí ra tsihin ra.

63Tacan tan tsahnya ra jutu tsaahnu cuví ityi nuujahma ra tumaa iin seña tyin ña taahán iñi ra tsacaahán ra Jesús tyin cuñí maa ra tyin ña vaha tsacaahán ra, tan catyí ra:

―Ña tsiñí ñuhu ca tsa nducu yo tsi ra cuvi tsandaa. 64 Tyin tsa tsiñi maa ndo tsa cahan ra. Tsicoocuatyi ra nuu Nyoo tsihin tuhun cahan ra. ¿Náacatyí ndo vityin? ―catyí ra.

Tacan tan nacahan tandɨhɨ ra naha tan catyí ranaha tyin taahán tsi cúu ra.

65 Tacan tan quitsaha tɨvɨ sɨɨ juhva ra naha tsi ra.Tyasɨ ra naha nuu ra, tan cañi ra naha tsi ra tsihintsɨquɨ tan catyí ra naha tsihin ra:

―¡Cahan tsihin ndi yóo cañi tsi un! ―catyí ranaha tsihin ra.

Tan cañi tucu ra vitya naha ra nuu ra.Nu cahan ra Pedro tyin ña nacotó ra tsi ra Jesús(Mt. 26.69-75; Lc. 22.56-62; Jn. 18.15-18, 25-27)

66 Tsitsi tsa ndi nyií ra Pedro nuquehe tsata vehera jutu tsaahnu cuví ityi nuu, tsaa iin ñaha cuvímusu ra jutu can. 67 Cuhva tsa nyehe ñaha can tsira Pedro nyaá ra tuñú ra ñuhu, quitsaha nyehé xaanña tsi ra, tan catyí ña tsihin ra:

―Tsica tucu yooho tsihin ra Jesús, ra ñuuNazaretcan ―catyí ña tsihin ra.

68Maa tyin ra Pedro tyihi xeehe ra, tan catyí ra:―Yuhu ña nacotó yu tsi ra can, tan ndi ña tsitó

yu náa caahán un―catyí ra tsihin ña.Tacan tan quita ra ityi yuhu cora. Tan tsacu ñi

tsitooho. 69 Tacan tan ñaha can nanyehe nyico ñanu nyaá ra inga tsaha tan catyí ña tsihin ra nyecúican naha ra:

―Ra vaha iñi tsi ra can cuví ra ihya ―catyí ña.70Maa tyin tyihi xeehe nyico ra inga tsaha. Tacan

tan ña naha ñi tan catyí ra yucú ican naha ra tsihinra Pedro:

―Nditsa tyin ra vaha iñi tsi ra can cuví yooho,tyin ra Galilea cuví un, tan caahán un tumaa caahánnyɨvɨ Galilea ―catyí ra naha tsihin ra.

71 Tacan tan iyo xaan caahán ra Pedro, tan catyíra:

―¡Tsitó vaha maa Nyoo tyin ña nacotó yu tsi ratsa caahán ndo tuhun! ¡Na cahñi maa Nyoo tsi yutun ña nditsa yu tsa caahán yu! ―catyí ra.

72 Juvin ñi cuhva can navacu tsitooho tsa tsinu uvitsaha. Tacan tan nducuhun iñi ra Pedro tsa cahanra Jesús tsihin ra: “Tsa ndi cumañi ca vacu tsitoohouvi tsaha, yooho tsa yaha cahan un uñi tsaha tyin ñanacotó un tsi yu.” Tsa nducuhun iñi ra Pedro tsehe,quitsaha ra tsacú ra.

15Nu jaqueé yuhu ra Pilato tsi ra Jesús(Mt. 27.1-2, 11-14; Lc. 23.1-5; Jn. 18.28-38)

1 Tan tsa tuvi inga quɨvɨ ndu iin ra jutu cuví ityinuu naha ra tsihin ra mandoñi naha ra tsihin ramaestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra, tan tandɨhɨca ra cumí tyiñu tsa yɨhɨ ndaha tsi nyɨvɨ Israel.Nuuhñí ñi maa ra Jesús tan tsindaca ra naha tsi ranuu ra Pilato. 2 Tan tsica tuhun ra Pilato tsi ra, tancatyí ra:

―¿A juvin un cuví rey nyɨvɨ Israel?Nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Juvin yu, tumaa caahán maa un.3 Tan cuaha xaan cuendu cahan ra cuví jutu ityi

nuu naha ra sɨquɨ ra Jesús. 4 Tacan tan tsicá tuhunnyico ra Pilato tsi ra inga tsaha, tan catyí ra:

―¿A ña cua nacahanmaa un? Nyehe, cuaha xaancuatyi tyaá ra naha sɨquɨ un―catyí ra.

5 Maa tyin ra Jesús ña nacahan maa ra. Yacancuenda ña ñihi ra Pilato náa cahan ra.

Nu tsahá ra Pilato ndatu tsa cúu ra Jesús(Mt. 27.15-31; Lc. 23.13-25; Jn. 18.38―19.16)

6 Vico pascua tuhvá ra Pilato nacoó nuña iinra yucú vehe caa. Tan tavá ra ndáa ra cuñí maanyɨvɨ tyin tava ra. 7 Quɨvɨ can nyií iin ra nañíBarrabás vehe caa, tsihin inga ca ra tsahñi nyɨvɨ nucuvaa nyɨvɨ sɨquɨ ra ndacá ñaha. 8 Tan tsahan nyɨvɨtsicahan ñi tsihin ra Pilato na jaña ra iin ra yucúvehe can tumaa tuhvámaa ra javahá. 9Tan nacahanra Pilato, tan catyí ra:

―¿A cuñí ndo tsa jaña yu tsi ra cuví Rey ndo?10 Tacan cahan ra tyin tuví iñi ra tyin tsaha

cuenda ra jutu cuví ityi nuu naha ra tsi ra Jesús tsira tsa cuenda tsa ndasɨ cuñí ra naha nyehe ra nahatsi ra tyin cuaha nyɨvɨ nyicún tsi ra. 11Maa tyin rajutu cuví ityi nuu can naha ra natyuhu ra naha tsinyɨvɨ tsa cahan ñi na tava ra Pilato tsi ra Barrabásvehe caa. 12 Tacan tan tsica tuhun ra Pilato tsi ñi,tan catyí ra:

―¿Tun tacan, náa cuñí ndo javaha yu tsihin ra tsajacunañi ndo Rey cuenda ndo? ―catyí ra tsihin ñi.

13 Tacan tan cana tsaa ñi, tan catyí ñi:―¡Tyaa tsi ra nu cruu na cúu ra! ―catyí ñi.14 Tan catyí ra Pilato tsihin ñi:―Maa tyin, ¿náa tsa ña vaha javaha ra? ―catyí

ra.Ñi ican quitsaha caná tsaa nyico ñi tan catyí ñi:―¡Tyaa tsi ra nu cruu na cúu ra! ―catyí ñi.

Page 61: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 15:15 58 Marcos 15:4715 Tacan tan tsa cuñí ra Pilato ndoo vaha ra nuu

nyɨvɨ, tava ra tsi ra Barrabás vehe caa. Tsa yaha tavara tsi ra can, tava tyiñu ra na ndoho ra Jesús. Tsayaha ndoho ra Jesús, tan tsaha cuenda ra tsi ra tsiandaru na ticaa ra naha tsi ra nu cruu.

16Tacan tan tsindaca ra andaru can naha ra tsi ranuquehe vehe tyiñu. Tan jandu iin ra naha tandɨhɨca andaru. 17 Tan jacunditsi ra naha iin jahmacuaaha tuun tsi ra. Tan javaha ra naha iin coronaiñu. Tan tyihi ra naha can jiñi ra. 18 Tsa yaha yacantan quitsaha caná tsaa ra naha tsata ra tan tsacúnducu ra naha tsi ra, tan catyí ra naha:

―¡Nacumi tsi un, yooho Rey nyɨvɨ Israel! ―catyíra naha.

19 Tan cañi ra naha jiñi ra tsihin yutun, tan tɨvɨ sɨɨ ra naha tsi ra. Tan tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra naha nuura jahá ra naha tyin jacahnú ra naha tsi ra. 20 Tsayaha tsacu nducu ra naha tsi ra, tava ra naha jahmacuaaha tuun tsa jacunditsi ra naha tsi ra. Tacan tanjacunditsi nyico ra naha jahma maa ra tsi ra. Tancuahán ra naha tsihin ra cuaticaá ra naha tsi ra nucruu.

Nu tyaa ra naha tsi ra Jesús nu cruu(Mt. 27.32-44; Lc. 23.26-43; Jn. 19.17-27)

21 Ityi cuahán ra naha tahan ra naha iin ra ñuuCirene tsa nañí Simón. Tan cuví ra jutu ra Alejandrotan ra Rufo. Ndi vatsí nuhu ra quee ra cuhu. Cuhvatsa cua yaha ra, jañiñi ra andaru naha ra tsi ra nacuiso ra cruu ra Jesús.

22 Tan tsindaca ra naha tsi ra Jesús iin nu nañíGólgota, tan cuñí tsi catyi Yɨquɨ Jiñi Ndɨyɨ. 23 Tanican jacoho ra naha vinu saca nuu tsihin numeri tsanañí mirra tsi ra. Maa tyin ra Jesús ña cuñi ra cohora can. 24 Tsa yaha tyaa ra andaru naha ra tsi ra nucruu, quihin ra naha jahma ra tan tava cuenda ranaha tyin cuñí ra naha coto ra naha yóo cua jahacanaa intuhun intuhun jahma can.

25 Tyaa ra naha tsi ra nu cruu caa ɨɨn tsa tuvi.26 Tan letra tsa tyaa ra naha jiñi cruu ra, catyí tsinacuenda cua cúu ra. Tan catyí tsi tyehen: “Ra ihyacuví Rey nyɨvɨ Israel.” 27 Tan tyaa ndɨhɨ ra naha uvitaahan ñasuhu tsihin ra. Iin iin ra naha tsa iin nucruu. Iin ra xiin cuaha ra, tan inga ra xiin satyinra. 28 Tacan cuvi tan cundaa cuhva catyí nu tutuNyoo tyehen: “Javaha nyɨvɨ tsihin ra tumaa javaháñi tsihin ra caquiñi.” 29 Tan nyɨvɨ yahá ican jacuñínyaa ñi tsi ra, tan javicó ñi jiñi ñi tsa tsacú nducu ñitsi ra, tan catyí ñi:

―¡Jaan! ¡Yooho tsa cahan tyin cua canɨ un veheñuhu cahnu, tan tsitsi tsa uñi quɨvɨ cua janduvahanyico un itsi, 30 jacacu tsi un vityin tan nuu nu cruujuvin! ―catyí ñi.

31Tan juvin ñi tacan tsacú nducu tucu ra jutu cuvíityi nuu naha ra tsi ra tan ra maestro cuenda leyvehe ñuhu naha ra, tan natuhun tahan ra naha tancatyí ra naha:

―¡Jacacu ra tsi inga ca nyɨvɨ, maa tyin ña cuvíjacacu ra tsi maa ra! 32 Tun nuu ra nu cruu vityinnyehe yo, tacan tan cua tsinu iñi yo tyin juvin racuví ra Cristo, Rey cuenda yo tsa cuví yo nyɨvɨ Israel―catyí ra naha.

Tan nda cuanda nu ñasuhu tsa ticaá nu cruunduvi tsiyo xiin ra tan tsacu nducu ndɨhɨ nahnu tsira.

Nu tsihi ra Jesús(Mt. 27.45-56; Lc. 23.44-49; Jn. 19.28-30)

33 Cuhva tsa cua tahan hora, ndunaa nanɨɨ cahnunda cuanda caa uñi tsa tseñi. 34 Tan juvin ñi cuhvacan cana tsaa ra Jesús tsihin tandɨhɨ tunyee iñi ra,tan catyí ra:

―Eloi, Eloi, ¿lama sabactani? ―tan cuñí tsi catyí:Nyoo Jutu yu, Nyoo Jutu yu, ¿nacuenda nacoo ihñiun tsi yu? ―catyí ra.

35 Juhva ra yucú ican naha ra tsiñi ra naha tsacahan ra tan catyí ra naha:

―¡Jihna ndo! Caná tsaa ra tsi ra Elías, ra cuvi ndusu yuhu Nyoo tahan tsanaha ―catyí ra naha.

36 Tacan tan tsinú xaan iin ra tsiquihin ra iinyahma tsa caá tumaa caá catyi, tan jatyii ra cantsihin vinu iya. Tan tyaa ra can iin nu yutun tanjatuhva ra yuhu ra Jesús tyin coho ra vinu can, tancatyí ra:

―Na cuatu nuu yo. Nyehe yo tun quitsi ra Elíasjanuu ra tsi ra nu cruu can ―catyí ra.

37Tacan tan ñihi xaan cana tsaa ra Jesús, tan tsihi ra. 38 Tan jahma tsa ticaá tsitsi vehe ñuhu cahnundata sava tsi, nda sɨquɨ tan nda cuanda ityi tsaha.39 Tan ra capitán tsa yɨhɨ ndaha andaru tsa nyaáyatyin ñi nu ticaá ra Jesús nyehe ra nácaa cana tsaara, tan nácaa tsihi ra, tacan tan catyí ra:

―Nditsa nditsa cuii tyin Sehe Nyoo tsi ra ihya―catyí ra.

40Tan ndasava ñi nyecú tucu juhva ñiñaha nyehéñi. Tan mahñu ñi can nyií ña María tsa quee ñuuMagdala, tan ña María sɨhɨ ra José tan ra Jacobo ratyuvaa ca. Tan nyií tucu ña Salomé. 41Ñiñaha ihyatsinyicun ñi tsi ra Jesús, tan jatyinyee ñi tsi ra quɨvɨtsica nuu ra ityi Galilea. Tan yucú cuaha tucu ñiñahainga ñuu tsa tsaa tsihin ra ñuu Jerusalén ican.

Nu tsicutsi ra naha tsi ra Jesús(Mt. 27.57-61; Lc. 23.50-56; Jn. 19.38-42)

42 Quɨvɨ tsa tuhvá nyɨvɨ janduvaha tsa catsi ñicuenda inga quɨvɨ tuhvá ñi quitatu, juvin ñi tseñican 43 tsaa ra José ra ñuu Arimatea nu nyií raPilato. Ra José can cuví ra iin ra nyisó tyiñu cahnuvehe tyiñu, tan ndatú tucu maa ra tsi ra tsa cuajaquitsi Nyoo tyin cundaca ñaha nu ñuhu ñayɨvɨ. Ñanayuhvi ra tan tsahan ra tsindacan ra cuñu ñuhu raJesús tsi ra Pilato. 44Tsa tsito ra Pilato tyin tsa yahatsihi ra Jesús, iyo xaan cuñí ra. Tacan tan cana ratsi iin capitán tan tsica tuhun ra tsi ra tun nditsatyin tsa tsihi ra Jesús. 45 Tan tsa tsito vaha ra Pilatotyin tsa yaha tsihi ra Jesús, tava tyiñu ra na cuhvara andaru naha ra cuñu ñuhu ra tsi ra José. 46Tacantan tsijata ra José iin jahma cuitsin tsa tsinu tsihinjahma vaha tsa nañí linu, tan januu ra cuñu ñuhura Jesús nu cruu. Yaha can tan cava nuu ra jahmacan cuñu ñuhu ra. Tacan tan tyihi ra cuñu ñuhu ratsitsi iin ñaña tsa nyaá nduvaha tsitsi iin cava. Tantyasɨ ra yuhu ñaña can tsihin iin yuu cahnu. 47 Tanña María, tsa quee ñuu Magdala, tan ña María, sɨhɨra José, tsahan ñi, tsinyehe ñi nu tinyii ra José cancuñu ñuhu ra Jesús.

16Nu nandoto ra Jesús(Mt. 28.1-10; Lc. 24.1-12; Jn. 20.1-10)

Page 62: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Marcos 16:1 59 Marcos 16:201 Tsa yaha quɨvɨ quitatú nyɨvɨ, ña María ñuu

Magdala, tan ña María sɨhɨ ra Jacobo, tan ña Saloméjata ñi ndutya tami tyin cuñí ñi cuhun ñi cutyihiñi can cuñu ñuhu ra Jesús. 2 Tacan tan cuahán ñinu nyaá ñaña ra tsa cunditsin cuii ñi quɨvɨ quitsahavitya. Tan tsaa ñi ican cuhva tsa cua cana cuii ñiñicanyii. 3 Tan ityi cuahán ñi natuhun tahan ñi tancatyí ñi:

―¿Yóo cua jatsiyo yuu yuhu ñaña can? ―catyíñi.

4 Maa tyin cuhva tsa tsaa ñi nyehe ñi tyin tsacatsiyo yuu cahnu tsa ndasɨ yuhu ñaña can. 5 Tancuhva tsa quɨhvɨ ñi tsitsi cava nu nyaá ñaña can,nyehe ñi nyaá iin ángel tsiyo cuaha. Tan caá ratumaa caá iin ra tyuvaa. Nditsí ra jahma cuitsin cañi.Tan nayuhvi xaan ñi. 6Maa tyin catyí ra tsihin ñi:

―Ña nayuhvi ndo. Tsitó yu tyin nanducú ndo tsira Jesús, ra ñuu Nazaret, ra tsa tsihi nu cruu. Maatyin nduve ca ra nyií ihya vityin tyin tsa nandoto ra.Nyehe ndo nu tinyii ra naha tsi ra. 7 Cuaahan ndotan jacoto ndo tsi ra Pedro tan tsi inga ca ra tsicatsihin ra Jesús. Tan catyi ndo tsihin ra naha tyintsa cuahán ra Galilea tan cua cuatu ra tsi ra nahandacan, tumaa catyi maa ra tsihin ra naha tsa ndicumañi ca cúu ra ―catyí ángel can tsihin ñi.

8 Tacan tan tsinú xaan ñi cuahán ñi, tyin nɨhɨ ñijahá tsa yuuhví ñi. Tan ña cahan maa ñi tsa cahanñi tsihin ndi intuhunmaa nyɨvɨ tyin yuuhví xaan ñi.

Nu quituvi ra Jesús nuu ñaMaría quee ñuuMagdala(Jn. 20.11-18)

9 Ra Jesús nandoto ra quɨvɨ quitsahá vitya. Tanquituvi ra jihna cuii ca nuu ña María ñuu Magdala.Juvin ña cuví ña tsa tava ra utsa tatyi ña vaha.10 Tsahan ña tsijacoto ña tsi ra tsicá tsihin ra, tyinyucú ra naha tsihin tucuiihya iñi tan tsacú ra naha.11Maa tyin cuhva tsa tsiñi ra naha tyin nyito ra Jesústan nyehe ña tsi ra, ña tsinu iñi ra naha.

Nu quituvi ra Jesús nuu uvi ra tsica tsihin ra(Lc. 24.13-35)

12 Tsa yaha yacan, tan quituvi ra Jesús nuu uvira tsa cuahán ityi cuhu naha ra. Maa tyin sɨɨncuhva caá ra nyehe ra naha. 13 Tan tsinuhu ra nahatsijacoto ra naha tsi tandɨhɨ ca ra naha. Maa tyinjuvin ñi ña tsinu iñi ra naha tsa cahan ra can nahara.

Nu tsaha ra Jesús tyiñu tsi ra tsa tsica tsihin ra(Mt. 28.16-20; Lc. 24.36-49; Jn. 20.19-23)

14Yaha yacan tan quituvi ra Jesús nuu tandɨhɨ tsautsi iin ra tsa tsica tsihin ra, tsitsi tsa nyecú ra nahanu mesa. Tan cuxaan ra tsi ra naha tsa cuenda tsaña tsinú iñi ra naha, tan tsa cuenda tucu tsa ndavaañima ra naha tan ña tsinu iñi ra naha tsa cahannyɨvɨ tsa nyehe tsi ra tsa yaha nandoto ra. 15 Tancatyí ra tsihin ra naha:

―Cuaahan ndo nanɨɨ cahnu nu ñuhu ñayɨvɨ, tancahanndo tuhunNyoo tsihin tandɨhɨnyɨvɨ, tan catyindo tsihin ñi nácaa jacacú Nyoo tsi ñi. 16 Tan nyɨvɨtsa cua tsinu iñi tan coondutya ñi, cua cacu ñi. Maatyin ñi tsa ña cua tsinu iñi cua ndoo cuatyi ñi sɨquɨñi tan cua cunaa ñi. 17 Tan tandɨhɨ tsa iyo ihya cuajavaha nyɨvɨ tsa cua tsinu iñi tsi yu: Tsihin sɨvɨ yucua tava ñi tatyi ña vaha, tan cua cahan ñi inga yuhu

tsa ña tuhvá ñi cahan. 18 Cua tɨɨn ñi coo, tan tatuncoho ñi o catsi ñi tsa yɨhɨ venenu, ña cua jacuehe cantsi ñi. Cua tyiso ndaha ñi jiñi nyɨvɨ cuuhví, tan cuanduvaha nyɨvɨ.

Nu ndaa ra Jesús andɨvɨ(Lc. 24.50-53)

19 Tsa ndɨhɨ cahan Jutu Mañi yo Jesús tsihin ranaha, tacan tan ndaa ra andɨvɨ, tan tsinyaa ra xiincuaha Nyoo. 20 Tacan tan ra tsica tsihin ra quita ranaha tan tsahan ra naha tandɨhɨ ñi ityi tsicahan ranaha tuhun Nyoo nácaa jacacú ra tsi yo. Juvin ñimaa Jutu Mañi yo jatyinyee tsi ra naha tyin tsahara tsa javaha ra naha cuaha tsa iyo. Tan tsihin yacannyehe nyɨvɨ tyin nditsa tsa caahán ra naha.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 63: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 1:1 60 Lucas 1:38

Tuhun Nyoo Tsa Tyaa Ra LucasNu quitsaha jacotó ra Lucas tuhun ra Cristo tsi ra

Teófilo1 Cuaha ñi nyɨvɨ nducu ñi cuhva tyaa ñi nuu tutu

tandɨhɨ tsa cuvi nu yucú ndi ihya. Tyaa ñi cuhva2 nacatyí tuhun nyɨvɨ tsihin yo, ñi tsa nyehe tancahan tuhun ra Jesús nda quɨvɨ jihna ñi. 3 Tan yuhutucu tsa yaha cahvi yu tan nducu tuhun vaha yutandɨhɨ tsa cuvi nda nu quitsaha. Yacan cuenda cuñíyu tyaa yu tuhun ihya tsa cuenda un, yooho Teófilo,nda nu quitsaha tan nda nu ndɨhɨ. 4 Tyin tacan tancoto un tyin nditsa tsa jacuaha nyɨvɨ tsi un.

Nu jacoto iin ángel tsi ra Zacarías ama cua cacu raJuan, ra cua jacoondutya tsi nyɨvɨ

5Quɨvɨ tsa cuví ra Herodes rey tanɨɨ cahnu cuendaJudea, tsicoo iin ra cuví jutu, nañí ra Zacarías. Tanyɨhɨ ra cuenda ra cuví jutu naha ra tsa nañí Abías.Tan ñasɨɨhɨ ra nañí ña Elisabet. Tata ra Aarón, racuvi jutu tahan tsanaha, cuví ña. 6 Tan nduve maacuatyi ñi nuu Nyoo. Tyin vaha xaan tyaá yahvi ñituhun caahán Nyoo Jutu yo. Tan yoñi maa cuví tyaacuatyi tsi ñi. 7 Tan nduve maa sehe ñi tsicoo. Tyinña Elisabet, ña cuví coo seheña. Tan tsa tsahnuxaannduvi taahan ñi.

8 Iin quɨvɨ taahán tsi tandɨhɨ ra jutu tsa cutahantsihin ra Zacarías, tsa jaha tyiñu ra naha tyiñuNyoo.9 Tan cuhva iyó maa ra cuví jutu naha ra, tava ranaha suerte, ndáa ra cua tahan tsi quɨhvɨ tsitsi veheñuhu JutuNyoo, tyin cahmi ra cutu. Quɨvɨ can tahantsi tsi ra Zacarías. 10 Tan cuaha nyɨvɨ yucú ityi tsatavehe ñuhu tsicán tahvi ñi tsi Nyoo, tsitsi tsa tsahmíra cutu can. 11 Tan tsitsi tsa ndi nyií ra ican tanquituvi iin ángel Jutu Nyoo nu nyií ra. Tan nyaányityi ángel can ityi xiin cuaha nu nyaá altar nutsahmí ra cutu. 12Tan tsa nyehe ra Zacarías tsi ángelican, iyo xaan cuñi ra. Tan nayuhvi xaan ra. 13 Tanángel ican catyí ra tsihin ra:

―Zacarías, ña nayuhvi un. Tyin Nyoo tsiñi ra tsacahan un tsihin ra. Tan cua coo iin sehe ña Elisabetñasɨɨhɨ un. Tan cua cunañi ra Juan. 14 Sɨɨ xaan cuacuñi un. Tan cuaha xaan nyɨvɨ cua cusɨɨ ndɨhɨ iñiquɨvɨ cua cacu ra. 15 Tyin sehe un, cahnu xaan cuacuvi ra nuu Nyoo Jutu yo. Ña cua coho ra vinu tanndi nyixi. Tan ñihi xaan cua quɨhɨTatyi Ii Nyoo tsi ratsa ndi cumañi ca cacu ra tan tandɨhɨ tyembu tsa cuacoo ra. 16 Tan cuaha xaan nyɨvɨ Israel cua cunyicunñi tsi Jutu yo Nyoo jaha ra. 17 Juvin ra cua cuhun ityinuu JutuMañi yo. Tan cua coo tunyee iñiNyoo tsi ra.Tan cua quɨhɨ xaan Tatyi Ii Nyoo tsi ra. Tyin cua cuvira tumaa ra Elías, ra cuvi ndusu yuhu Nyoo tahantsanaha. Tan cua cuhva cuenda ra nácaa coo vahanyɨvɨ iyó sehe tsihin sehe ñi. Tan cua janaha ra tsinyɨvɨ caquiñi, na tyaa yahvi ñi tuhun caahán Nyoo.Tacan cua janduvaha ra tsi nyɨvɨ tan cua cuatu vahañi tsi Nyoo ―catyí ángel tsihin ra Zacarías.

18 Tan tsica tuhun ra Zacarías tsi ángel can, tancatyí ra:

―¿Nacaa tan coto yu tyin nditsa tsa cua coo seheñasɨɨhɨ yu? Tyin yuhu tsa tsahnu xaan yu. Tan tacantucu ñasɨɨhɨ yu ―catyí ra.

19 Tan ángel can nacahan ra tan catyí ra:―Yuhu Gabriel nañí yu. Tan tsicá yu tyiñu Nyoo.

Maa ra tava tyiñu tsi yu tyin jacoto yu tyiñu ihya tsiun tan jacoto yu tuhunvaha ihya tsi un. 20Tanvityincua nduñɨɨhɨ un. Tyin ña tsinú iñi un tsa caahán yutsihin un. Tan ña cua cuvi cahan un nda cuanda tsayaha cacu sehe ñasɨɨhɨ un. Tan nda quɨvɨ cundaatandɨhɨ tsa cahan yu tsihin un ―catyí ángel icantsihin ra.

21Tannyɨvɨ tsa ndatú tsi ra Zacarías ityi tsata veheñuhu, iyo xaan cuñí ñi tyin cucuee xaan ra tsitsivehe ñuhu can. 22 Tan cuhva tsa quita ra Zacarías,ña cuví maa cahan ra tsihin ñi. Tan tuvi iñi ñi tyiniyó tsa nyehe ra tsitsi vehe ñuhu can. Tacan tanquitsaha caahán ra tsihin ñi tsihin ndaha ra. Tyinña cuví cahan ra.

23 Tan quɨvɨ ndɨhɨ tyiñu jahá ra Zacarías veheñuhu can, tan cuanuhu ra yuvehe ra. 24 Tsa yahaquɨvɨ can tan tsicuhun sehe ñasɨɨhɨ ra, ña Elisabet.Tan ña quita maa ña tsata vehe tsa tandɨhɨ tsa uhunyoo. Tan tsicá iñi ña: 25 “Tyehen javaha Jutu Mañiyu tsihin yu, tyin tacan tan ña cahan nyaa ca nyɨvɨtsi yu”, cuñí ña tsicá iñi ña.

Nu jacoto iin ángel tsi ña María tyin cua cacu raJesús

26Tsa quita iñu yoo tsa ñuhú sehe ña Elisabet, tanjacuhun Nyoo tsi ra ángel Gabriel ñuu Nazaret tsacanyií Galilea. 27 Tyin cahan ra tsihin iin ñaha yocotsa nañí María. Tan tsa nyaa maa tsa cua tindaha ñatsihin ra nañí José, ra cuví tata ra rey David. 28 Tanquɨhvɨ ángel icannu iyóñaMaría. Tan catyí ra tsihinña:

―Nacumi tsi un, María. Ñihí un tumañi iñi nuuNyoo. Maa ra iyó tsihin un. Tannasocó xaan ca ra tsiun tan ñavin ca tandɨhɨ ca ñaha ―catyí ángel icantsihin ña.

29 Tan tsa tsiñi ña tsa cahan ra, iyo xaan cuñí ñatsa cahan ra. Tan tsica iñi ña: “¿Nacuenda tacancaahán ra ihya nacumi tsi yo?” tsicá iñi ña.

30 Tan catyí ángel ican:―Ña nayuhvi un, María, tyin ñihí un tumañi iñi

Nyoo. 31Vityin cua cuhun sehe un. Tan cua cunañira Jesús. 32 Cahnu xaan ra cua cuvi ra. Tan SeheNyoo cahnu cua cuvi ra. Tan cua cuvi ra rey jahaNyoo Jutu yo, tumaa cuvi ra David, tsii tsaahnu ra.33 Tyin cua cundaca ñaha ra tsi nyɨvɨ Israel tandɨhɨmaa tyembu. Tan ña cua ndɨhɨ maa tsa cundacañaha ra ―catyí ángel can tsihin ña.

34 Tacan tan tsica tuhun ña María tsi ángel, tancatyí ña:

―¿Nacaa cua cuvi can? Tyin yuhu, ñaha ca cooyɨɨ yu.

35 Tan nacahan ángel tan catyí ra:―Maa Tatyi Ii Nyoo cua quitsi sɨquɨ un. Tan

tunyee iñi Nyoo, ra nyaá gloria, cua quitsi tan cuacasɨ tsi sɨquɨ un tumaa iin vico. Yacan cuenda Ra Iitsa cua cacu cua cunañi ra Sehe Nyoo. 36Tacan tucuña Elisabet ña tsatsin un cua cacu iin sehe ña vasutsa tsahnu ña. Tan catyí nyɨvɨ tyin ñaha can ña cuvícoo sehe ña. Maa tyin vityin tsa ñuhú sehe ña. Tsaiñu yoo tsa ñuhú sehe ña. 37Tyin Nyoo nduve tsa ñacuví jaha ra ―catyí ángel tsihin ña.

38 Tan catyí ña María:

Page 64: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 1:39 61 Lucas 1:80

―Yuhu cuví yu musu Jutu Mañi yo. Na javahamaa ra cuhva catyí un ―catyí ña.

Tacan tan cuahán ángel can.NucuahánñaMaría cuanyehéñanunyií ña Elisabet

39 Tan iin quɨvɨ can, numi ñi cuahán ña María iinñuu tsa canyií Judea nu maa ñi maa yucu iyó. 40Tanquɨhvɨ ña tsitsi vehe ra Zacarías. Tan nacuhva ñanacumi tsi ña Elisabet. 41Tan tsa tsiñi ña Elisabet tsacahan ña María, tan natuñu sehe ña tsitsi ña. Tanñihi nyaá Tatyi Ii Nyoo tsihin ña. 42 Tan ñihi xaannacahan ña, tan catyí ña:

―Nyoo nasocó xaan ra tsi un, María, tan ñavin catandɨhɨ ca ñiñaha. Tan nasoco ra tsi sehe un. 43 ¿Tanyóo cuví yuhu? Tyin quitsi sɨhɨ Jutu Mañi yu quitsi nyehe ña nu nyaá yu. 44Cuhva tsa tsiñi yu tsa cahanun, tan natuñu sehe yu tsitsi yu. Tyin sɨɨ xaan cuñíra. 45Tan sɨɨ xaan cuñí tucumaa añima un tyin tsinúiñi un. Tyin cua cuvi cuhva tsa cahan Nyoo tsihin un―catyí ña Elisabet.

46 Tan catyí ña María:―Jacahnú yu tsi Nyoo tsihin tandɨhɨ añima yu.47 Tan sɨɨ xaan cuñí añima yu tsihin Nyoo ra jacacú

tsi yu.48 Tyin cuví yuhu iin ñaha ndaahvi tan Nyoo nyehe

ndaahvi ra tsi yu.Tan vityin tandɨhɨ quɨvɨ cua cahan nyɨvɨ tyin cahnu

xaan tumañi iñi ñihi yu.49 Tyin Nyoo, cahnu xaan cuví ra. Tan cahnu tsa

javahá ra tsihin yu.Tan ii xaan sɨvɨ ra.50 Tan ndaahvi cuñí ra tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ tsa cua

coo tan tyaa yahvi ñi tsi ra.51 Cahnu xaan tsa javahá ra tsihin tunyee iñi tsa iyó

tsi ra.Jatsiyo ra tsi nyɨvɨ tsa cahnu xaan tsicá iñi ñi.52Quinyaa ra tunyee iñi iyó tsi nu cuví rey.Tan cua janducahnu ra tsi nyɨvɨ ndaahvi.53 Tsahá Nyoo tsa vaha tsi nyɨvɨ cuñí coto tsa vaha.Tan nyɨvɨ cuca tsa cuñí tyin nduve tsa tsiñí ñuhu tsi

ñi, tsihin ndaha ndɨɨ ñi, jacuhún ra tsi ñi.54 Jatyinyeé ra tsi nyɨvɨ Israel tsa cuví ñi musu ra.Tan ña naá iñi ra tsi ñi. Nyehé ndaahvi ra tsi ñi.55 Tumaa cuhva catyi Nyoo tsihin ra Abraham, tsii

tsaahnu yo, tan tsihin sehe ra, tacan ñijavahá maa Nyoo ―catyí ña María.

56TanñaMaría ndoo ña tsihin ña Elisabet uñi yoo.Tan tsa yaha uñi yoo can tan cuanuhu ñanda yuveheña.

Quɨvɨ cacu ra Juan, ra tsa jacoondutya tsi nyɨvɨ57 Tsa tsaa quɨvɨ tsa cacu sehe ña Elisabet, jacacu

ña iin rayɨɨ. 58 Tan nyɨvɨ vehe ña tsihin nyɨvɨ tsa iyóyatyin ñi yuvehe ña, sɨɨ xaan cuñí ñi. Tacan tucumaa ña. Tyin vaha xaan tsa javaha Nyoo tsihin ña.59 Tan tsa quita una quɨvɨ tsa cacu ra, tan tyaa ranaha tuñi Nyoo tsi ra tumaa cuhva iyó maa ñi. Tancuñí ra naha tsa cunañi ra Zacarías tumaa nañí maajutu ra. 60Maa tyin sɨhɨ ra catyí ña:

―Ña cuví. Tyin Juan cua cunañi ra.61 Tan catyí ra naha:―¿Nacuenda jacunañí un Juan tsi ra? Tan yoñi

nyɨvɨ ndo nañí tacan ―catyí ra naha.62 Tan quitsaha tsicá tuhun ra naha tsihin ndaha

ra naha tsi jutu ra. Tyin coto ra naha náa sɨvɨ cuñí ra

tsa cunañi ra. 63 Tan tsican jutu ra iin vitu, tan nuuvitu ican tyaa ra: “Juan cua cunañi ra”, tyaa ra.

Tan tandɨhɨ maa ra ican naha ra iyo xaan cuñí ranaha tsa tacan. 64 Juvin ñi maa hora can nacahan raZacarías. Tan quitsaha jacahnú ra tsi Nyoo. 65 Tantandɨhɨ maa nyɨvɨ iyó yatyin yuvehe ñi, iyo xaancuñí ñi cuvi. Tan tandɨhɨ maa nyɨvɨ tsa iyó yucuiyó Judea ican nacatyí tuhun tahan ñi tsa cuvi can.66Tan tandɨhɨmaa nyɨvɨ tsa tsito can, tsicá iñi ñi, tantsicá tuhun tahan ñi tsi ñi:

―¿Yóo ra cua cuvi ra lee ihya? ―catyí ñi.Tyin nditsa, Nyoo nasocó xaan ra tsi ra.Nu jacahnu ra Zacarías tsi Nyoo

67Ra Zacarías jutu ra Juan, ñihi nyaá Tatyi Ii Nyootsihin ra. Tan tsaha cuenda ra tsa caahán Nyootsihin ra, tan catyí ra:

68―Cahnu xaan ra cuví Jutu yo Nyoo cuenda yonyɨvɨ Israel.Tyin quitsi ra nu yucú yo, tsa cuví yo nyɨvɨ maa ra.

Tan jacacú ra tsi yo.69 Tan tsaha ra iin ra tsa cahnu xaan cuví tsi yo, ra

cua jacacu tsi yo.Tata ra David, ra tsa cuvi musu Nyoo cuvi ra.70 Tacan cua javaha ra, catyi Nyoo tahan tsanaha,

quɨvɨ cahan ra cuvi ndusu yuhu ra, tan catyi ra naha tyehen:

71 Cua jacacu Nyoo tsi yo ndaha nu xaan iñi tsi yo,tan nuu tandɨhɨ nu tsa ndasɨ cuñí nyehe tsiyo.

72 Tan cua cundaahvi iñi ra nyehe ra tsi nyɨvɨ yo tsatsicoo tahan tsanaha.

Tan cua nducuhun iñi ra tsa cahan ra tsihin ñi tahantsanaha.

73 Cahan maa Nyoo tsihin ra Abraham, tsii tsaahnuyo,

74 tan catyi ra tyin cua jacacu ra tsi yo ndaha nu xaaniñi tsi yo.

Tyin ña cua nayuhvi ca yo jacahnu yo tsi ra.75 Tan maa ra cua janaha ra cuhva coo yo.Tan vaha cua coo yo nuu ra tan coo yo maa ñi tsa

cuenda maa ra tandɨhɨ quɨvɨ tsa cua coo yoñayɨvɨ ―catyí ra Zacarías.

76 Tan catyí ra Zacarías tsihin lee can:―Sehe luhlu yu, yooho cua cuvi un ndusu yuhu

Nyoo, ra nyaá gloria.Tyin cuhun un ityi nuu JutuMañi yo. Tan cua cahan

un tuhun ra tsihin nyɨvɨ tyin tsa cuñí quitsira.

77 Tan cua jacoto un tsi nyɨvɨ tyin cua jaha Nyootucahnu iñi tsi ñi.

Tacan tan cacu añima ñi.78 Tyin Jutu yo Nyoo cuñí ra tsi yo. Tan cundaahví

xaan iñi ra tsi yo.Tan cua jaquitsi ra iin ra jatyinyee tsi yo. Tan cuvi

ra tumaa ñuhu ñicanyii.79 Tyin cua janaha ra ñuhu nditsin nu iyó nyɨvɨ nu

naa, nu ndatú tuhun tsiihí tsi ñi.Cua janaha ra ityi ra tsi yo, ityi vaha ―catyí ra

Zacarías.80 Tan ra luhlu can cua cuahnu ca ra. Ñihi xaan

tsicoo tunyee iñi tsi ra tsihin Tatyi Ii Nyoo. Tantsicoo ra iin tsɨquɨ ndɨɨ nda cuanda quɨvɨ tsa nacotonyɨvɨ Israel tsi ra.

Page 65: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 2:1 62 Lucas 2:38

2Quɨvɨ cacu ra Jesús(Mt. 1.18-25)

1 Quɨvɨ ican tsicoo iin ra ndacá ñaha, ra cuví reycahnu, nañí ra Augusto. Tava tyiñu ra tsi ra nyisótyiñu naha ra na tyaa ra naha sɨvɨ tandɨhɨ nyɨvɨ tanɨɨcahnuñuuñayɨvɨ. 2 Ihya cuvi tsa jihna ñi tsinyaa sɨvɨnyɨvɨ. Tan ra Cirenio cuví ra ra ndacá ñaha tandɨhɨñuu nu cuví Siria. 3 Tan tandɨhɨ nyɨvɨ cuanuhu ñiñuu ñi, tyin cua ndaca ñi sɨvɨ ñi. 4Yacan quee ra Joséñuu Nazaret tsa canyií Galilea. Tan cuahán ra ñuuBelén tsa canyií Judea, nu cacu ra rey David, tyintata ra David cuví ra. 5 Cuahán ra cuandacá ra sɨvɨra tsihin ña María, tan tsa nyaá maa tsa cua tindahañi. Tan ñuhú sehe ña. 6 Tan tsa ndi yucú ca ñi ñuuBelén ican tan quitsaha cuuhví tsitsi ña tyin tsa cuacacu sehe ña. 7Tan ican cacu sehe nuu ña. Tan cavanuu ña jahma tsi ra. Tan nacaquin ña tsi ra tsitsi iincanuva nu tsatsí quɨtɨ itya. Tyin ña ñihi ñi iin vehecoo ñi.

Cuhva cahan ángel tsihin ra jahá cuenda mbee8 Yatyin ñi ñuu Belén can yucú ra jahá cuenda

mbee tsa tsacuaa. 9 Tan sana iñi ra naha quituvi iin ángel Nyoo. Tan jandunditsin Jutu yo Nyoo tanɨɨcahnu nu yucú ra naha. Tan nayuhvi xaan ra naha.

10 ―Ña nayuhvi ndo ―catyí ángel can―. Tyinvatsí cahan yu iin tsa vaha xaan tsihin ndo. Sɨɨxaan cua cuñí tandɨhɨ cuii maa nyɨvɨ tsa cuenda tsi.11Vityin nda ñuu ra David cacu iin ra cua jacacu tsinyɨvɨ. Cuví ra Cristo, ra cuví Jutu Mañi yo. 12 Tantsihin cuhva ihya cua nacoto ndo tsi ra: cua nañihindo tsi ra lee ican, cavá nuu ra jahma tan canyiíra tsitsi iin canuva nu tsatsí quɨtɨ ―catyí ángel cantsihin ra jahá cuenda mbee can.

13 Tan juvin ñi cuhva ican quituvi cuaha xaanángel tsihin ángel can, tan jacahnú xaan ra naha tsiNyoo, tan catyí ra naha:14 Cahnu xaan cuví Nyoo, ra nyaá gloria.Tan nu ñuhu ñayɨvɨ, na coo tsa vaha añima nyɨvɨ tsa

ñihí tumañi iñi Nyoo, catyí ra ángel naha ra.15 Tacan tan tsa cuanuhu ángel ican nda gloria.

Tan catyí iin tan inga ra jahá cuendambee can nahara:

―Cohon ndo Belén. Cunyehe yo náa cuvi. Tyinmaa Jutu yo Nyoo jacoto tsi yo ―catyí ra naha.

16Tacan tan numi xaan cuahán ra naha, tan nañi-hi ra naha tsi ra lee can tsihin ña María tan tsihinra José. Tan canyií ra lee can tsitsi iin canuva nutsatsí quɨtɨ itya. 17 Tan cuhva tsa nyehe ra naha tsira, quitsaha natuhún ra naha tandɨhɨ tuhun cahanángel tsihin ra naha tsa cuenda lee ican tsihin ñi.18 Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsiñi tuhun caahán ra naha,iyo xaan cuñí ñi. 19 Maa tyin ña María naquihincuenda ña tuhun ican tsitsi añima ña, tan tandɨhɨtuhun ican tsicá iñi ña. 20 Tan cuanuhu ra jahácuenda mbee ican naha ra. Tan jacahnú xaan ranaha tsi Nyoo tsa cuenda tandɨhɨ tsa nyehe ra nahatan tsa tsiñi ra naha. Tyin cundaa cuhva tsa catyi ángel ican tsihin ra naha.

Nu tyaa cuenda ñi tsi ra Jesús ndahaNyoo tsitsi veheñuhu cahnu

21Tsa nduuna quɨvɨ ra Jesús, tan tyaa ñi tuñi Nyootsi ra tyin tacan catyí tuhun tsahnu maa ñi. Tan

jacunañi ñi Jesús tsi ra. Juvin ñi maa sɨvɨ tsa catyi ángel tsihin ñaMaría quɨvɨ tsa ndi cumañi ca cuhunra Jesús tsitsi ña.

22 Tan tsa yaha quɨvɨ cuhva catyí ley Nyoo tsatyaa ra Moisés tsa cuenda tsa nduvaha ña nuu Nyootsa cacu sehe ña; tacan tan cuahán ñi tsihin ra leenda ñuu Jerusalén, tyin tyaa cuenda ñi tsi ra ndahaNyoo. 23 Tacan ñi javaha ñi tyin catyí ley Nyoo tyin:“Tandɨhɨ sehe nuu ñi tsa cuví rayɨɨ, cua tyaa cuendañi tsi ra ndaha Jutu yo Nyoo”, catyí ley ican. 24 Tantsahan ñi tsijamañi ñi uvi taahan quɨtɨ, tyin tacancatyí maa ley Jutu yo Nyoo, nu catyí tsi tyehen:“Cuhva ndo uvi taahan curuu a uvi taahan paloma”,catyí ley can.

25 Tan quɨvɨ can iyó iin ra ñuu Jerusalén nañí raSimeón. Iin ra cuɨtɨ xaan cuví ra, tan jacahnú ra tsiNyoo. Ndatú ra nda cacu ra cua jacacu tsi ra tsihintandɨhɨ ca nyɨvɨ ñuu Israel ican. Tan nyaá Tatyi IiNyoo tsihin ra Simeón. 26 Tan jacoto Tatyi Ii tsi ratyin ña cúu naha ra tsa ndi cumañi ca nyehe ra tsira Cristo, ra cua jaquitsi Jutu yo Nyoo. 27 Tan TatyiIi jacuhun ra tsi ra Simeón can nda vehe ñuhu. Tanjuvin ñi cuhva can tsaa jutu ra tan sɨhɨ ra Jesús tsihinmaa ra nu cuví vehe ñuhu cahnu can, tyin javahañi cuhva catyí maa ley. 28 Tan cuhva tsa tsaa ñi nunyaá ra Simeón tan quihin ra Simeón tsi ra Jesús.Tan tyihi jucun ndaha ra tsi ra. Tacan tan quitsahajacahnú ra tsi Nyoo, tan catyí ra:29―Jutu Mañi yu, vityin tsa cundaa cuhva tsa catyi

maa un tsihin yu, tsa cuví yu musu un,cuví jaña ndaha un tsi yu vityin, tan na cúu yu tsihin

tsa vaha.30 Tyin tsa nyehe tsihin nuu yu tsi ra cua jacacu tsi

ndi.31 Tsa iyó ra ihya ityi nuu tandɨhɨ nyɨvɨ.32 Tan cua cuvi ra ñuhu tsa cua jandunditsin añima

nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví.Tan cahnu ca cua jaha ra tsi nyɨvɨ Israel, tsa cuví ndi

nyɨvɨ cuenda maa un―catyí ra Simeón.33Tan ra José tsihin sɨhɨ ra Jesús, iyo xaan cuñí ñi

tsa tsiñi ñi tsa cahan ra Simeón tsa cuenda lee ican.34 Tacan tan tsican tahvi ra Simeón tsa cuenda ñi.Tan catyí ra tsihin ña María sɨhɨ ra Jesús:

―Nyehe tsi lee ihya. Cuaha xaan nyɨvɨ Israel ñuuNyoo cua tsinu iñi tsi ra quɨvɨ coto ñi tuhun ra, tancua cacu ñi. Maa tyin cuaha ñi ña cua tsinu iñi ñitsi ra. Nyoo tsaha ra tsi ra tan cuví ra tumaa señatsa cuenda yo. 35Tacan tan coto tandɨhɨ yo náa tsicáiñi nyɨvɨ tun tsinú iñi ñi o ña tsinú iñi ñi tsi ra. Maatyin tsa cuenda yooho, María, tsehe cuví tumaa iinmityi xaan tsa cua yaha añima un―catyí ra Simeóntsihin ña.

36 Tan ican, tsitsi vehe ñuhu cahnu can, nyií tucuiin ñaha tsa cuví ndusu yuhu Nyoo. Nañí ña Ana,tan sehe ra Fanuel, iin ra cuvi tata ra Aser, cuví tsiña. Tan tsa tsahnu xaan ña. Tan nda luhlu ña tantindaha ña,maa tyin utsa cuiya ñi tsicoo ña tsihin yɨɨña tan tsihi ra. 37Tan vityin tsa cumi xico cumi cuiyaña. Tan ña quitá maa ña tsitsi vehe ñuhu cahnu can,tyin nduvi tan ñiñu jacahnú ña tsi Nyoo, tan tsicántahvi ña tan iyó nyitya ña. 38 Tan juvin ñi tsa ndinyií ca ra José tan ña María tsihin lee ican, tan tsaaña Ana nu yucú ñi. Tan quitsaha nacuhvá ña tyahvinyoo tsi Nyoo. Tan cahan ña tuhun ra Jesús tsihin

Page 66: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 2:39 63 Lucas 3:17tandɨhɨ nyɨvɨ tsa yucú ican, nyɨvɨ tsa ndatú tsa cacuñuu Jerusalén.

Nu cuanuhu ñi nda ñuu Nazaret39Tacan tan tsa yaha tsa javaha ñi tandɨhɨmaa tsa

taahán tsi javahañi cuhva catyí ley Jutu yoNyoo, tancuanuhu ñi nda ñuu Nazaret tsa canyií Galilea nucuví ñuu maa ñi. 40 Tan ra luhlu Jesús vatsí cuahnuca ra. Tan cua ndunyee ca ra, tan tsihin tsa tsiñi tuñitsi maa ra. Tan Nyoo nasocó xaan ra tsi ra.

Nu cahan ra luhlu Jesús tsihin ramaestro cuenda leyvehe ñuhu naha ra

41 Ra José tsihin sɨhɨ ra Jesús tuhvá ñi tsicá vicopascua nda ñuu Jerusalén ndɨhɨ ñi cuiya. 42 Tan tsaquita tsa utsi uvi cuiya ra Jesús, tan tsahan tandɨhɨñi nda ñuu Jerusalén, cuhva tuhun tsa iyó maa ñi.43Tan quɨvɨndɨhɨ vico, tan vatsí nuhuñi, maa tyin raluhlu Jesús ndoo ra ñuu Jerusalén can. Tan ña jahajutu ra tan sɨhɨ ra cuenda. 44 Tsicá iñi maa ñi tyinvatsí maa ra tyañu tandɨhɨ nyɨvɨ ican. Tan ndɨhɨ iinquɨvɨ tsicá ityi ñi. Tacan tan quitsaha nanducú ñi tsira tyañu nyɨvɨ nacotó tsi ñi. 45Maa tyin ña nañihí ñitsi ra. Tacan tan cuahán ñi nda ñuu Jerusalén ingatsaha cuananducú ñi tsi ra.

46 Tan tsa yaha uñi quɨvɨ tan nañihi ñi tsi ratsitsi vehe ñuhu cahnu ican. Nyaá ra tyañu ra cuvímaestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra. Tyaá sohora tuhun caahán ra naha. Tan tsicá tuhun ra tsi ranaha. 47 Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsiñí tsa caahán ra, iyoxaan cuñí ñi tsihin tsa tsiñi tuñi tsa iyó tsi ra, tantsihin tsa nacatyí tuhun ra. 48 Cuhva tsa nyehe jutura tan sɨhɨ ra tsi ra, iyo xaan cuñi ñi, tan sɨhɨ ra catyíña tsihin ra:

―Sehe luhlu yu. ¿Nacuvi tyin javaha un tyehen?Jutu un tan yuhu tuñú xaan cuñí ndi tan nanducúxaan ndi tsi un ―catyí ña.

49 Tacan tan catyí ra Jesús:―¿Nacuenda nanducúndo tsi yu? ¿Aña tsitó ndo

tyin ñiñi ca cuñí tsi nyehé yu tyiñu Jutu yu? ―catyíra.

50Maa tyin ña cutuñi iñi ñi tsa caahán ra tsihin ñi.51 Tacan tan cuanuhu ra tsihin ñi nda ñuu

Nazaret. Tan vaha javahá ra tyin tyaá yahvi ra tsiñi. Tan sɨhɨ ra naquihin vaha ña tandɨhɨ tuhun ihyatsitsi añima ña. 52Tan ra Jesús cua cuahnu ca ra tantsaá ca tsa tsiñi tuñi jiñi ra. Tan sɨɨ xaan cuñí Nyootsihin ra, tacan tucu nyɨvɨ, sɨɨ xaan cuñí ñi tsihin ra.

3Nu cahan ra Juan, ra jacoondutya tsi nyɨvɨ, tuhun

Nyoo nuu tsɨquɨ(Mt. 3.1-12; Mr. 1.1-8; Jn. 1.19-28)

1 Tsa quita tsahun cuiya tsa cuví ra Tiberio reycahnu, tan ra Poncio Pilato ndacá ñaha Judea. Tanra Herodes ndacá ñaha ra Galilea. Tan yañi ra, raFelipe ndacá ñaha ra Iturea tsihin Traconite. Tan raLisanias ndacá ñaha ra Abilinia quɨvɨ can. 2 Tan raAnás tsihin ra Caifás cuví ra naha jutu tsaahnu tsacuví ityi nuu. Quɨvɨ can cahan Nyoo tsihin ra Juansehe ra Zacarías iin nu tsɨquɨ. 3 Tan ra Juan tsicánuu ra tandɨhɨ ñuu tsa cayucú yatyin ñi yutya cahnuJordán, caahán ra tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ. Tancatyí ra tsihin ñi tyin na ndu uvi iñi ñi cuatyi ñi tancoondutya ñi. Tacan tan Nyoo cua jaha ra tucahnu

iñi cuatyi ñi, catyí ra. 4 Tumaa caahán tuhun tsanyaá nu libru tsa tyaa ra Isaías, ra cuvi ndusu yuhuNyoo tahan tsanaha. Tan catyí ra:Cua tyaa soho yo ndusu ra nu caná tsaa ra nu tsɨquɨ

tan catyí ra:“Nuña ndo iin ityi cuɨtɨ tan natyiso vaha ndo tsi ndo

tyin tsa vatsi Jutu Mañi yo.5 Tumaa tsa tahví ndo yucu tan jandutú ndo xahva

cunu,jandoó ndo ityi yacua, tan janduvahá ndo nu quiñi.6 Tacan tan tandɨhɨ nyɨvɨ cua nyehe ñi tsi ra tsa cua

jaquitsi Nyoo tyin jacacu ra tsi yo.”Tacan tan cahan ra Juan tsihin nyɨvɨ.

7 Tan tsa cuahán nyɨvɨ tsa cuñí ñi jacoondutya ratsi ñi, tan catyí ra tsihin ñi:

―¡Nyooho cuví ndo tumaa tata coo! ¿A cuñí ndotyin tsihin tsa coondutya ñi ndo tan ña cua tatsituñi ca Nyoo tsi ndo? Ña cuvi. 8 Yacan nasama ndocuhva iyó ndo, na nyehe yo tyin tsa ndu uvi iñi ndocuatyi ndo nuuNyoo. Tan ña nduyaa ndo cahan ndotyin nyɨvɨ tata ra Abraham cuví ndo. Tyin cuandatsihin yuu ihya, Nyoo cuví jananduvi ra iin nyɨvɨ raAbraham. 9 Tsa ndatú yatsa Nyoo tsi tandɨhɨ ndotyin cuví ndo tumaa yutun tsa ña tsahá tsɨtɨ vaha,cua tyahnya tun tan cua cayu tun, tacan cua javahaNyoo tsihin ndo ―catyí ra Juan.

10 Tacan tan nducu tuhun ñi tsi ra tan catyí ñi:―¿Tan nácaa javaha ndi? ―catyí ñi.11 Tacan tan nacahan ra Juan:―Ra tsa iyó uvi taahan jahma, taahán tsi cuhva

ra intuhun tsi tsi ra tsa nduve jahma. Tan ra tsa iyótsa catsi, taahán tsi cuhva ra luxu catsi ra tsa nduvetsa catsi ―catyí ra.

12Tan tsaa tucu ra tsa tavá xuhun cuenda ra ndacáñaha nda ñuu Roma, tsa cuñí ra naha coondutya ranaha. Tan nducú tuhun ra naha tsi ra Juan:

―Maestro, ¿nácaa javaha tucu nyuhu? ―catyí ranaha.

13 Tan catyí ra Juan tsihin ra naha:―Cuhva catyí ley ñi tava ndo xuhun. Tan ña

jandaa ca ndo yahvi.14 Tacan tan tsica tuhun tucu andaru naha ra tsi

ra:―Tan nyuhu tucu, ¿nácaa javaha ndi? ―catyí ra

naha.Tan nacahan ra Juan tan catyí ra:―Ña quinyaa ca ndo tsa tsii nyɨvɨ. Tan ña jayuhvi

ca ndo tsi ñi. Ña tyaa ndo cuatyi tsi ñi tatun nduvecuatyi ñi. Tan ndoo ndo vaha tsihin yahvi ndo―catyí ra Juan.

15 Tan quɨvɨ can tandɨhɨ nyɨvɨ ndatú ñi tsi raCristo. Tan tsicá iñi ñi tun juvin ra Juan cuví Cristo.16Maa tyin ra Juan catyí ra tsihin tandɨhɨ ñi:

―Tsa nditsa tyin jacoondutyá yu tsi ndo tsihinndutya. Maa tyin vatsí inga ra tsa cahnu ca cuví,tan iyó ca tunyee iñi Nyoo tsi ra tan ñavin ca yuhu.Yacan cuenda ña taahán tsi tsi yu ndi tsa cuvi yumusu ra tan ndatsi yu ñɨɨ nditsan ra. Tan ra icancua jacoondutya ra tsi ndo tsihin Tatyi Ii Nyoo, tantsihin ñuhu ihñi. 17 Tan ra ican ndahá ra pala tyincua jandava ra trigu. Cua natava sɨɨn ra trigu vahatan cua naquɨhvɨ vaha tsi jaha ra. Tan cua cahmi ratsahan tsa quita tsihin trigu can tsihin ñuhu tsa ñacua ndahva maa ―catyí ra Juan tsihin ñi.

Page 67: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 3:18 64 Lucas 4:11

18 Tan tacan cahan ra Juan tsihin nyɨvɨ can. Tannáa ndɨhɨ ca maa cuhva cahan ra tan jacoto ra tsiñi nácaa tsa cua quitsi Sehe Nyoo. 19 Tacan tucuñi nduxaan ra Juan tsi ra Herodes, ra ndacá ñahaGalilea, tsa cuenda tsa naquihin ra tsi ña Herodías,ñasɨɨhɨ ra Felipe, yañi ra, tsihin tsa cuenda náa ndɨhɨtsa ña vaha javahá ra. 20Maa tyin ña tyaa yahvi maara Herodes tuhun cahan ra Juan. Nu ndɨhɨ tuhuntinyii ra tsi ra Juan tsitsi vehe caa.

Nu jacoondutya ra Juan tsi ra Jesucristo(Mt. 3.13-17; Mr. 1.9-11)

21 Tsa ndi cumañi ca cuhun ra Juan vehe caa tanjacoondutya ra tsi tandɨhɨ nyɨvɨ. Tan jacoondutyandɨhɨ ra tsi ra Jesús. Tsa yaha tsicoondutya ra, tsicantahvi ra tsi Nyoo, tacan tan nuña andɨvɨ. 22 Tan nuuTatyi Ii Nyoo sɨquɨ ra tumaa iin paloma. Tan cahaniin ndusu ityi sɨquɨ andɨvɨ, tan catyí tsi tyehen:

―Yooho cuví Sehe yu, tan cuñí xaan yu tsi un.Tan sɨɨ xaan cuñí yu nyehé yu tsi un ―catyí ndusuican tsihin ra.

Cuhva quitsi tata ra Jesucristo(Mt. 1.1-17)

23 Tan tsa iyó maa tan oco utsi cuiya ra Jesús tanquitsaha jahá tyiñu ra tyiñu Nyoo. Tan tandɨhɨ nyɨvɨcuñí maa ñi tyin sehe ra José cuví tsi ra. Tan ra José,sehe ra Elí cuvi tsi ra. 24Tan ra Elí, sehe raMatat cuvi tsi ra. Tan ra Matat, sehe ra Leví cuvi tsi ra. Tan raLeví, sehe ra Melqui cuvi tsi ra. Tan ra Melqui, sehera Jana cuvi tsi ra. Tan ra Jana, sehe ra José cuvi tsira. 25 Tan ra José, sehe ra Matatías cuvi tsi ra. Tanra Matatías, sehe ra Amós cuvi tsi ra. Tan ra Amós,sehe ra Nahum cuvi tsi ra. Tan ra Nahum, sehe raEsli cuvi tsi ra. Tan ra Esli, sehe ra Nagai cuvi tsi ra.26Tan raNagai, sehe raMaat cuvi tsi ra. Tan raMaat,sehe ra Matatías cuvi tsi ra. Tan ra Matatías, sehe raSemei cuvi tsi ra. Tan ra Semei, sehe ra José cuvi tsira. Tan ra José, sehe ra Judá cuvi tsi ra. 27 Tan raJudá, sehe ra Joana cuvi tsi ra. Tan ra Joana, sehera Resa cuvi tsi ra. Tan ra Resa, sehe ra Zorobabelcuvi tsi ra. Tan ra Zorobabel, sehe ra Salatiel cuvi tsi ra. Tan ra Salatiel, sehe ra Neri cuvi tsi ra. 28Tanra Neri, sehe ra Melqui cuvi tsi ra. Tan ra Melqui,sehe ra Adi cuvi tsi ra. Tan ra Adi, sehe ra Cosamcuvi tsi ra. Tan ra Cosam, sehe ra Elmodam cuvi tsira. Tan ra Elmodam, sehe ra Er cuvi tsi ra. 29 Tan raEr, sehe ra Josué cuvi tsi ra. Tan ra Josué, sehe raEliezer cuvi tsi ra. Tan ra Eliezer, sehe ra Jorim cuvi tsi ra. Tan ra Jorim, sehe ra Matat cuvi tsi ra. 30 Tanra Matat, sehe ra Leví cuvi tsi ra. Tan ra Leví, sehera Simeón cuvi tsi ra. Tan ra Simeón, sehe ra Judácuvi tsi ra. Tan ra Judá, sehe ra José cuvi tsi ra. Tanra José, sehe ra Jonán cuvi tsi ra. Tan ra Jonán, sehera Eliaquim cuvi tsi ra. 31 Tan ra Eliaquim, sehe raMelea cuvi tsi ra. Tan ra Melea, sehe ra Mainán cuvi tsi ra. Tan raMainán, sehe raMatata cuvi tsi ra. Tanra Matata, sehe ra Natán cuvi tsi ra. 32Tan ra Natán,sehe ra David cuvi tsi ra. Tan ra David, sehe ra Isaícuvi tsi ra. Tan ra Isaí, sehe ra Obed cuvi tsi ra. Tanra Obed, sehe ra Booz cuvi tsi ra. Tan ra Booz, sehera Salmón cuvi tsi ra. Tan ra Salmón, sehe ra Naasóncuvi tsi ra. 33Tan ra Naasón, sehe ra Aminadab cuvi tsi ra. Tan ra Aminadab, sehe ra Aram cuvi tsi ra.Tan ra Aram, sehe ra Esrom cuvi tsi ra. Tan Esrom,

sehe ra Fares cuvi tsi ra. Tan ra Fares, sehe ra Judácuvi tsi ra. 34 Tan ra Judá, sehe ra Jacob cuvi tsi ra.Tan ra Jacob, sehe ra Isaac cuvi tsi ra. Tan ra Isaac,sehe ra Abraham cuvi tsi ra. Tan ra Abraham, sehera Taré cuvi tsi ra. Tan ra Taré, sehe ra Nacor cuvi tsira. 35 Tan ra Nacor, sehe ra Serug cuvi tsi ra. Tan raSerug, sehe ra Ragau cuvi tsi ra. Tan ra Ragau, sehera Peleg cuvi tsi ra. Tan ra Peleg, sehe ra Heber cuvi tsi ra. Tan ra Heber, sehe ra Sala cuvi tsi ra. 36Tan raSala, sehe ra Cainán cuvi tsi ra. Tan ra Cainán, sehera Arfaxad cuvi tsi ra. Tan ra Arfaxad, sehe ra Semcuvi tsi ra. Tan ra Sem, sehe raNoé cuvi tsi ra. Tan raNoé, sehe ra Lamec cuvi tsi ra. 37Tan ra Lamec, sehera Matusalén cuvi tsi ra. Tan ra Matusalén, sehe raEnoc cuvi tsi ra. Tan ra Enoc, sehe ra Jared cuvi tsira. Tan ra Jared, sehe ra Mahalaleel cuvi tsi ra. Tanra Mahalaleel, sehe ra Cainán cuvi tsi ra. 38 Tan raCainán, sehe ra Enós cuvi tsi ra. Tan ra Enós, sehe raSet cuvi tsi ra. Tan ra Set, sehe ra Adán cuvi tsi ra.Tan ra Adán, sehe Nyoo cuvi tsi ra.

4Nu nducu cuhva nu ña vaha tsi ra Jesús(Mt. 4.1-11; Mr. 1.12-13)

1 Tan ñihi nyaá Tatyi Ii Nyoo tsihin ra Jesús tsayaha tsicoondutya ra, quita ra yutya Jordán tancuanuhu ra. Tan quihin Tatyi Ii Nyoo tsi ra, tantsahan ra iin nu cuví nu tsɨquɨ 2nu tsinyii ra uvi xiconduvi. Tan ña tsatsi maa ra tandɨhɨ quɨvɨ ican. Yahacan tan quitsi tsa tsisocó ra. Tan nducú cuhva nu ñavaha tsi ra. 3 Tan catyí nu tsihin ra:

―Tatun juvin Sehe Nyoo cuví tsi un, cahan tsihinyuu ihya, na nanduvi tsi paan catsi un.

4 Tan ra Jesús nacahan ra tan catyí ra:―Tuhun Nyoo tsa nyaá nu tutu, catyí tsi tyin ña

maa ñi tsihin tsa catsi nyɨvɨ coonyito ñi, tyin coony-ito ñi tsihin tandɨhɨ tuhun caahán Nyoo ―catyí raJesús tsihin nu ña vaha.

5Tacan tan quihin nu ña vaha tsi ra Jesús, cuahánra iin jiñi yucu sucun. Tan iin yaha ñi janaha nutandɨhɨ tsa cuca nu ndacá ñaha nu ñuu ñayɨvɨ ihyatsi ra Jesús. 6 Tan catyí nu tsihin ra:

―Cuhva yu tandɨhɨ tsa nyehé un tun cuñí un tyinmaa Nyoo tsaha tsa cundaca ñaha yu tandɨhɨ can,tanndáa ra cuñí yu cuhva yu can, cuvi tsii ra. 7Tatunyooho tan cuɨñɨ tsɨtɨ un nuu yu ihya tan jacahnu untsi yu, tandɨhɨ can cua cuhva yu tsi un―catyí nu ñavaha tsihin ra.

8 Tan nacahan ra Jesús, tan catyí ra:―Jatsiyo nyaha tsi un nuu yu, cuihna. Tyin nu

tutu Nyoo catyí: “Jacahnu tsi intuhun ñi maa JutuNyoo. Tan tyiñu intuhun ñimaa ra taahán tsi javahaun.”

9 Tacan tan quihin nu ña vaha tsi ra Jesús ingatsaha. Tan cuahán nu tsihin ra nda ñuu Jerusalén.Tan jandaa nu tsi ra iin nu sucun xaan nda jiñi veheñuhu cahnu. Tan catyí nu tsihin ra:

―Tatun Sehe Nyoo cuví tsi un, ndava nu nyaá unihya nda cuanda nu ñuhu. 10 Tyin catyí tsi nu tutuNyoo tyin:Nyoo cua tava tyiñu ra tsi ángel ra tan jaha cuenda

ra naha tsi un.11Cua janahndɨ ra naha tsi un. Tan ña cua nañi tsaha

un nu yuu.

Page 68: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 4:12 65 Lucas 4:4112 Tacan tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Tan juvin ñi catyí tuhun Nyoo: “Ña nducu

cuhva xaan un tsi Nyoo un” ―catyí ra Jesús.13 Tan tsa ndɨhɨ nducu cuhva nu ña vaha tsi ra

Jesús, tacan tan nacoo nuu nu tsi ra.Nu quitsaha caahán ra Jesús tuhun Nyoo tsihin

nyɨvɨ(Mt. 4.12-17; Mr. 1.14-15)

14 Tan tsa yaha tsa nducu cuhva nu ña vaha tsira Jesús tan cuanuhu ra nda Galilea tsihin tsa tsitútunyee iñi Tatyi Ii Nyoo tsi ra. Tan tsitó nyɨvɨ tuhunra nɨɨ cahnu Galilea can. 15 Tan jacuaha ra tsi nyɨvɨnu cuví vehe ñuhu tandɨhɨ ñi ñuu. Tan tandɨhɨ ñijacahnu ñi tsi ra.

Tsa tsaa nyico ra Jesús ñuu Nazaret nu tsahnu ra(Mt. 13.53-58; Mr. 6.1-6)

16 Tacan tan tsaa nyico ra Jesús ñuu Nazaret nutsahnu ra. Tan iin quɨvɨ quitatú nyɨvɨ, quɨhvɨ ratsitsi vehe ñuhu, tumaa tsa tuhvá maa ra tsicá. Tannduvita ra cua cahvi ra tuhun Nyoo. 17 Tan tsaha ranaha iin libru tsa tyaa ra Isaías ra cuvi ndusu yuhuNyoo. Tan cuhva tsa nuña ra, nañihi ra iin nu catyítsi:18 Iyó Tatyi Ii Nyoo tsihin yu, tyin maa Nyoo tava

tyiñu tsi yucahan yu tuhun ra tsihin nyɨvɨ ndaahvi.Tan janduvaha yu tsi nyɨvɨ tsa uhvi añima.Tan maa ra tava tyiñu tsi yu tyin jacoto yu tsi nyɨvɨ

yɨhɨ ndaha nu ña vaha, tyin tsa cua quitanuña ñi tan maa ra cua jacacu tsi ñi.

Tan cua jananyehe yu tsi nyɨvɨ cuaa.Tan cua nacoo nuña yu tsi nyɨvɨ tsa iyó tundoho.19Tan jacoto yu tsi nyɨvɨ tyin tsa quita quɨvɨ tsa nyaá

Nyoo tumañi iñi tsihin ñi.20Tacan tan ndɨhɨ cahvi ra tan nacasɨ ra nuu libru

can. Tan nacuhva ra tsi iin ra tsa jatyinyeé tsihintyiñu vehe ñuhu can. Tan tsinyaa ra Jesús. Tacantan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa nyecú ican, ndoo ñi tsa nyehéñi tsi ra. 21 Tacan tan catyí ra tsihin ñi:

―Vityin quɨvɨ ihya tsa cundaa cuhva catyí tuhunNyoo tsa cahvi yu tsiñi ndo ―catyí ra Jesús tsihinñi.

22 Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa nyecú can, vaha xaancahan ñi tuhun ra. Tan iyo xaan cuñí ñi tsihintandɨhɨ tsa vaha tsa cahan ra. Tacan tan quitsahatsicá tuhun tahan ñi:

―¿A ñavin ra ihya cuví sehe ra José?23 Tan nacahan ra Jesús:―Tsa nditsa tyin tyehen tsicá iñi ndo nyehé ndo

tsi yu: “Yooho ra janduvahá tsi nyɨvɨ, janduvahajihna tsi maa un.” Tan cuñí tucu ndo catyí ndo:“Tandɨhɨ tsa javaha un ñuu Capernaum tsitó ndi,javaha ndɨhɨ tucu can ñuu maa un ihya.”

24 Tan cahan ra Jesús inga tsaha, tan catyí ra:―Tsa nditsa tyin ndi intuhun ra cuví ndusu yuhu

Nyoo, tan ña tsinú iñi nyɨvɨ ñuu ra naha tsi ra naha.25Tan tsa nditsa tyin cuaha xaan ñi ndaahvi tsa tsihi yɨɨ tsicoo Israel ihya quɨvɨ tsa tava Nyoo tyiñu tsira Elías, ra cuvi ndusu yuhu ra, tan ra ican cuvi iinra Israel ihya tsica ra cahan ra tuhun Nyoo. Tanquɨvɨ can ña cuun maa savi uñi cuiya sasava. Tantsicoo tama cahnu xaan. 26 Tan ñavin tsa cuendandi intuhun maa ñi Israel ihya tava Nyoo tyiñu tsi

ra Elías cuahán ra. Maa tyin tsahan ra jatyinyee ratsi iin ñaha ndaahvi tsihi yɨɨ tsa tsicoo ñuu Sareptatsa canyií Sidón.

27 ’Tacan tucu quɨvɨ tsica inga ra cuvi ndusu yuhuNyoo cuenda nyɨvɨ Israel, ra Eliseo. Cuaha xaanra cuuhví tsihin cuehe tyaahyú tsicoo Israel ihya,tan ndi intuhun ra naha tan ña nduvaha ra naha.Nduvaha intuhun ñi ra Naamán ra quee ñuu Siria―catyí ra Jesús.

28 Tsa yaha tsiñi ñi tandɨhɨ tuhun can, tandɨhɨnyɨvɨ tsa yucú tsitsi vehe ñuhu can xaan xaan cuñíñi cuvi. 29Tan nduvita ñi. Tan tava ñi tsi ra Jesús ndajiñi yucu sucun nda yuhu ñuu, tsa cuñi ñi janacavañi tsi ra ican. 30Maa tyin ra Jesús yaha ra tyañu ñitan cuahán ra.

Nu quita tatyi ña vaha tsa yɨhɨ tsi iin rayɨɨ(Mr. 1.21-28)

31 Tan cuahán ra Jesús ñuu Capernaum tsa canyiíGalilea. Tan jacuahá ra tsi nyɨvɨ tsitsi vehe ñuhutandɨhɨ sauru, quɨvɨ tuhvá nyɨvɨ quitatú. 32 Tan iyoxaan cuñí ñi tsihin tsa cahan ra. Tyin ñihi xaancahan ra tumaa tuhvá ra cumí tyiñu caahán. 33 Taniin quɨvɨ nyií ra Jesús vehe ñuhu tan iin ra yɨhɨ tatyiña vaha catyí ra caná tsaa ra jaha tatyi ña vaha can:

34 ―Yooho Jesús, ra ñuu Nazaret, jaña tsi ndi.¿Náa nducú un tyihí un tsi un tsihin ndi? ¿A vatsíun vatsí janaa un tsi ndi? Yuhu nacotó vaha yu tsiun. Yooho cuví Sehe Ii Nyoo.

35Tacan tan nduxaan ra Jesús tsi tatyi ña vaha tsayɨhɨ tsi ra can tan catyí ra:

―Taxin ñi coo yooho. Quita tsi ra ihya ―catyí raJesús tsihin nu.

Tacan tan nyehé ñi nyɨvɨ nduva ra can nu ñuhujaha tatyi ña vaha can, tan nduve ca náa javaha nutsi ra can. Tan quita nu cuahán nu. 36 Tandɨhɨ nyɨvɨtsa nyehe can, iyo xaan cuñí ñi tan yuuhví ñi cuvi.Tan quitsaha tsicá tuhun tahan ñi:

―¿Náa tuhun cuví tsa caahán ra ihya? Tyin ndacuanda tsihin tatyi ña vaha tan ñihi caahán ra, tanquitá tatyi ña vaha ican ―catyí ñi.

37 Tacan tan tandɨhɨ ñi ityi quita natuhun nyɨvɨtuhun ra Jesús.

Nu janduvaha ra Jesús tsi ña tyiso ra Simón Pedro(Mt. 8.14-15; Mr. 1.29-31)

38 Tacan tan quita ra Jesús tsitsi vehe ñuhu can.Tan cuahán ra vehe ra Simón. Tan nu tsaa ra can,canyií ña tyiso ra Simón cuuhví ña tan ñihi xaan yɨhɨ cahñi tsi ña. Tacan tan caahán ndaahvi ñi tsihin rana janduvaha ra tsi ña. 39 Tacan tan natuhva ra nucanyií ña tannacañi nuu ra jiñi ra tan cahan ra tsihincahñi can na quita tsi. Tacan tan quita cahñi can iinyaha ñi, tan nduvita ña can, quitsaha nanducú ñatsa catsi ra Jesús.

Nu cuaha xaan nyɨvɨ cuuhví janduvaha ra Jesús(Mt. 8.16-17; Mr. 1.32-34)

40 Tan tsa tyiso ñicanyii, tandɨhɨ nyɨvɨ tsa iyó ñicuuhví vehe ñi tsihin sɨɨn sɨɨn nuu cuehe, quitsi ndaca ñi tsi ñi can tsi ra Jesús. Tan tyiso ndaha rajiñi intuhun intuhun ñi cuuhví can tan janduvahara tsi ñi. 41Tan cuaha xaan nyɨvɨ quita tatyi ña vahatan cana tsaa nahnu, tan catyí nahnu:

―Yooho cuví Sehe Nyoo.

Page 69: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 4:42 66 Lucas 5:23Maa tyin ra Jesús nduxaan ra tsi nahnu tan ña

tsaha ra tsa cahannahnu, tyin tsitó nahnu tyin juvinra cuví Cristo.

Nu tsica ra Jesús cahan ra tuhun Nyoo tandɨhɨ ñuucayucú Galilea

(Mr. 1.35-39)42 Tsa tuvi inga quɨvɨ, tan quee ra Jesús ñuu can.

Tan cuahán ra iin nu taxin caá. Tan nyɨvɨ nanducúñi tsi ra. Tan tsaa ñi nda nu nyií ra ican. Tan cuñí ñitsa ña cuhun ca ra. 43Tacan tan catyí ra Jesús tsihinñi:

―Ndi cuñí ca tsi jacoto yu tsi nyɨvɨ tandɨhɨ ca ñuunácaa tan quɨhvɨ Nyoo añima ñi tan cundaca ñahara tsi ñi. Tyin yacan cuenda vatsí yu nu ñuhu ñayɨvɨihya.

44 Tan tacan ñi tsicá ra Jesús caahán ra tuhunNyoo vehe ñuhu tandɨhɨ ñi ñuu tsa cayucú Galilea.

5Nu tsaha ra Jesús ndatu tsa cuaha xaan tyaca ñihi

ra naha(Mt 4.18-22; Mr. 1.16-20)

1 Iin quɨvɨ nyaá ra Jesús yuhu miñi nu cuví Gene-saret. Tan tsaa cuaha xaan nyɨvɨ, tyin cuñí ñi tyaasoho ñi tuhun Nyoo. Tan tɨhɨn xaan nyií ra Jesústyañu ñi. 2 Tan nyehe ra uvi taahan yutun ndooyatyin ñi yuhu miñi ican. Yoñi yucú tsitsi yutunndoo can tyin tsa quita ra tɨɨn tyaca. Tan nacatyára naha traya. 3 Tacan tan quɨhvɨ ra Jesús tsitsi iinyutun ndoo tsa cuví tsii ra Simón. Tan catyí ra Jesústsihin ra Simón tyin na jacuhun ra can nda mahñumiñi. Tacan tan tsinyaa ra Jesús tsitsi yutun ndoocan. Tan quitsaha caahán ra tsihin nyɨvɨ. 4Cuhva tsandɨhɨ cahan ra tsihin ñi, tan catyí ra tsihin ra Simón:

―Jacuhun yutun ndoo nda nu cunu ca. Tanjacuhun traya tyin tacan tan tɨɨn ndo tyaca.

5 Tan nacahan ra Simón tan catyí ra:―Maestro, tsa jaha tyiñu xaan ndi ñiñu maa tan

ndi intuhun maa tyaca ña ñihi ndi. Maa tyin tatunmaa un catyí, cua jacuhun nyico ndi traya.

6 Cuhva tsa jacuhun nyico ra naha traya ra, tancuaha xaan tyaca ñihi ra naha. Ndɨhɨ maa traya canquitsaha tyaahnyá tsihin tsa vee tyaca can. 7 Tacantan jandaha ra naha tsi ra tsa yucú inga yutun ndootyin quitsi ra naha cutahan ra naha tsihin ra naha.Tacan tan tsaa ra can naha ra. Tan jacutu ra nahanduvi taahan yutun ndoo can tsihin tyaca. Tan cuñi nyee yutun ndoo ra naha tsihin tsa tsitú tyaca. 8Tsanyehe ra Simón Pedro tsa cuvi tacan, tan tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra nuu ra Jesús, tan catyí ra tsihin ra:

―Jatsiyo tsi un nuu yu, Jutu Mañi yu, tyin yuhura iyó cuatyi cuví yu ―catyí ra Simón.

9 Tyin ra Simón tsihin tandɨhɨ ra yucú tsihin ra,nayuhvi xaan ra naha tsa cuenda tsa cuaha xaantyaca ñihi ra naha. 10 Tacan tucu ra cutahán tsihinra Simón: ra Jacobo tan ra Juan, sehe ra Zebedeo,nayuhvi xaan ra naha. Tan ra Jesús catyí ra tsihin raSimón:

―Ña nayuhvi un, tyin vityin tan nda nu cuahánca tsi ityi nuu, tumaa tsa tɨɨn ndo tyaca ihya, tacancua ñihi un nyɨvɨ cua cuvi nyɨvɨ Nyoo, tan cua tavaun tsi ñi nu caquiñi, na quɨhvɨ ñi cuenda Nyoo―catyí ra Jesús tsihin ra Simón.

11 Tacan tan tava ra naha yutun ndoo can nda nuñuhu ityi. Tan nacoo ra naha tandɨhɨ tsa iyó tsi ranaha. Tan cuahán ra naha tsihin ra Jesús.

Nu janduvaha ra Jesús tsi iin ra ndohó cuehetyaahyú

(Mt 8.1-4; Mr. 1.40-45)12 Iin quɨvɨnyií ra Jesús iin ñuunu iyó iin ra ndohó

cuehe tyaahyú. Tan tsa nyehe ra tsi ra Jesús, tantsicuɨñɨ tsɨtɨ ra nuu ra. Tan nacañi nuu ra jiñi ra ndanu ñuhu. Tan caahán ndaahvi ra tsihin ra Jesús, tancatyí ra:

―Jutu Mañi yu, tun yooho tan cuñí un, cuvíjanduvaha un tsi yu ―catyí ra.

13 Tacan tan tyiso ndaha ra Jesús jiñi ra cuuhvícan, tan catyí ra:

―Cuñí yu janduvaha yu tsi un. Cua nduvaha unvityin ―catyí ra Jesús tsihin ra cuuhví can.

Tan iin yaha ñi nduvaha ra. 14 Tacan tan catyí raJesús tsihin ra:

―Coto catyi tuhun un tsihin nyɨvɨ. Intuhun ñitsa cua cahan yu tsihin un, cuaahan nu nyaá racuví jutu. Tan janaha tsi un tsi ra. Tan cuhva tsataahán tsi jamañi un tumaa tsa caahán ley tsa tyaa raMoisés, tan cua cuvi tsi iin tsandaa tsi ra jutu can tantsi nyɨvɨ tyin tsa nduvaha un ―catyí ra Jesús tsihinra.

15Vasu ndi maa tsa ña cuñí ra Jesús tsa coto nyɨvɨ,ñihi ca quitá tuhun ra. Tan cuaha xaan nyɨvɨ ndu iíntyin cuñí ñi tyaa sohoñi tsa caahán ra tan janduvahara tsi ñi. 16 Maa tyin ra Jesús, jatsiyó, jatsiyó ñi ratsi ra nu iyó nyɨvɨ. Tan cuahán ra nu taxin caá, cuandacan tahvi ra tsi Nyoo Jutu ra.

Nu janduvaha ra Jesús tsi iin ra xii(Mt. 9.1-8; Mr. 2.1-12)

17 Iin quɨvɨ jacuahá ra Jesús tsi nyɨvɨ. Tan yucújuhva ra fariseo, ra tyaá yahvi xaan leyNyoo tsa tyaara Moisés tsanaha. Tan yucú tucu juhva ra maestrocuenda ley vehe ñuhu ican. Quita ra naha ñuuJerusalén, tan inga ñuu nyihi tanɨɨ cahnu Galilea tanJudea. Tan iyó xaan tunyee iñi Nyoo tsi ra Jesús tsajanduvaha ra tsi nyɨvɨ cuuhví. 18 Tacan tan tsaa ranaha tan nyisó ra naha iin ra cuuhví tsihin cuehexii nu tsito. Tan cuñí ra naha quɨhvɨ ra naha tsitsivehe tan caquin ra naha tsi ra cuuhví can nu nyií raJesús. 19Maa tyin ña ñihi ra naha nu quɨhvɨ ra nahatyin tuvi xaan nyɨvɨ. Tacan tan ndaa ra naha ityi jiñivehe. Tan jatsiyo ra naha tyiyo. Tacan tan januu ranaha tsi ra cuuhví can nuu nyií ra Jesús tyañu nutuvi nyɨvɨ can. 20Tan nyehe ra Jesús tyin tsinú xaaniñi ra naha tsi ra. Tan catyí ra tsihin ra cuuhví can:

―Tsa tsicoo tucahnu iñi tsi un, tsa cuenda cuatyiun ―catyí ra Jesús tsihin ra can.

21 Tacan tan ra maestro cuenda ley vehe ñuhutsihin ra cuví fariseo, quitsaha tsicá iñi ra naha:“¿Yóo ra cuví ra ihya? Tsicoo cuatyi ra nuuNyoo tsacuenda tsa caahán ra. Tyin catyí ra tyin tsa tsicootucahnu iñi tsi ra can, tan intuhun ñimaa Nyoo cuvíjaha tucahnu iñi tsi yo”, cuñí ra naha tsicá iñi ranaha.

22Maa tyin ra Jesús tsitó ra tsa tsicá iñi ra naha.Tan catyí ra tsihin ra naha:

―¿Nacuenda tsicá iñi ndo tacan? 23 ¿Náa tsa yɨɨca catyí yo? ¿A yɨɨ catyi yo: “Cuatyi un tsa yaha

Page 70: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 5:24 67 Lucas 6:11

ndatsi”, a yɨɨ ca catyi yo tsihin iin nyɨvɨ xii: “Nduvitatan caca un”? 24 Maa tyin vityin cua janaha yu tsindo tyin yuhu Rayɨɨ tsa quee nda gloria iyó ndatu tsiyu tsa jahá yu tucahnu iñi tsi ndo ―catyí ra Jesús.

Tsa yaha cahan ra tacan, tan catyí ra tsihin racuuhví can:

―Nduvita. Naquihin tsito un tan cuanuhu yu-vehe un.

25Tannduvita ra can, tannaquihin ra tsito ra. Tancuanuhu ra yuvehe ra, juvin ñi jacahnú ra tsi Nyoo.26 Tandɨhɨ nyɨvɨ iyo xaan cuñí ñi. Tan yuuhví xaanñi. Tan jacahnú ñi tsi Nyoo, tan catyí ñi:

―Vityin nditsa nyehé yo tsa iyo xaan ―catyí ñi.Nu cana ra Jesús tsi ra Leví(Mt. 9.9-13; Mr. 2.13-17)

27 Yaha can tan quita ra Jesús vehe can. Tannanyehe ra tsi iin ra tsa tavá xuhun cuenda ra ndacáñaha iyó nda ñuu Roma. Tan nañí ra Leví. Tan nyaára nu tyahví nyɨvɨ. Tan catyí ra Jesús tsihin ra:

―Cohon tsihin yu ―catyí ra.28Tacan tan nduvita ra Leví. Tan nacoo ra tandɨhɨ

tsa iyó tsi ra. Tan cuahán ra tsihin ra Jesús.29 Tacan tan javaha ra Leví iin vico cahnu vehe

ra cuenda ra Jesús. Tan cuaha xaan ra tavá xuhuncuenda ra ndacá ñaha nyecú ra naha nu mesa. Tannyecú tucu inga nyɨvɨ. 30 Tan ra fariseo naha ratsihin ra cuví maestro cuenda ley vehe ñuhu nahara, quitsaha caahán nyaa ra naha tsi ra tsicá tsihinra Jesús:

―¿Nacuvi tsatsí ndo tan tsihí ndo tsihin ra taváxuhun naha ra tan tsihin ra iyó cuatyi naha ra?―catyí ra naha.

31 Tan ra Jesús nacahan ra, tan catyí ra:―Ña tsiñí ñuhu doctor tsi ra tsa vaha maa. Ra

cuuhví, cuví ra tsiñí ñuhu doctor. 32 Yuhu ña vatsíyu jatyinyee yu tsi nyɨvɨ tsa tsicá iñi tyin vaha ñi,vatsí yu jatyinyee yu tsi nyɨvɨ tsitó tyin iyó cuatyiñi, tan cuví nasama ñi cuhva iyó ñi ―catyí ra Jesústsihin ra naha.

Nu janaha ra Jesús tyin tatun tsa cuahán ra cua coonyitya nyɨvɨ nyicún tsi ra

(Mt. 9.14-15; Mr. 2.18-20)33 Tacan tan tsica tuhun ra naha tsi ra Jesús, tan

catyí ra naha:―Ra tsicá tsihin ra Juan tsicoó nyitya ra naha, tan

ña tsatsí ra naha tan nanducú ra naha tsi Nyoo, tantacan tucu ra cuví fariseo naha ra. Maa tyin ra tsicátsihin yooho, ndɨhɨ quɨvɨ tsatsí ra naha tan tsihí ranaha. ¿Nacuvi? ―catyí ra naha.

34 Tan nacahan ra Jesús, tan catyí ra:―¿A cuví coonyitya nyɨvɨ yucú vico tindaha jaha

ndo tatun nyií ra tsa cua tindaha tsihin ñi? Ña cuvi.[Tyin sɨɨ cuñí ñi, tan cuñí ñi catsi ñi.] 35Maa tyin cuaquita quɨvɨ tsa cua jatsiyo ra tindaha ican tsi ra nuyucú ñi. Tacan tan cua coonyitya ñi.

Nu jacuahá ra Jesús tyin ña nacatsí tahan tuhuntsahnu tsa iyó nyɨvɨ tsihin tuhun tsaa tsa jacuahá ra

(Mt. 9.16-17; Mr. 2.21-22)36 Tacan tan cahan tucu ra Jesús iin cuhva tsihin

nyɨvɨ, tan catyí ra:―Yoñi tsaahnyá iin jahma tsaa, tan naquicú ñi

tsihin jahma tuuhu. Tyin tatun javaha ñi tacan,

nandɨyɨ jahma tsaa can. Tan ña ndoo vaha tsi tsihinjahma tuuhu can.

37 Tan tacan tucu, ña cuví tyihi nyɨvɨ vinu tsaatsitsi ñɨɨ tsaahnu. Tyin cua tyahnya ñɨɨ can tsihinvinu tsaa can. Tan cua tɨvɨ vinu can tan tɨvɨ ndɨhɨtucu ñɨɨ tsaahnu can. 38 Yacan cuenda taahán tsityihi yo vinu tsaa tsitsi ñɨɨ tsaa. Tyin tacan tannduvitaahan tsi tan cua jaha cuenda tahan tsi itsi. 39 Tanyoñi tsihí vinu tsahnu, tan cuñí ñi coho ñi vinu tsaa.Tyin catyí ñi, vaha ca vinu tsahnu. [Vinu tsahnu cancuñí tsi catyí tyin cuví tsi cuhva iyó maa ñi.]

6Nu tuhun ra tsicá tsihin ra Jesús yoco itya trigu quɨvɨ

quitatú nyɨvɨ(Mt. 12.1-8; Mr. 2.23-28)

1 Iin quɨvɨ quitatú nyɨvɨ, yaha ra Jesús mahñu tsatatsi nyɨvɨ. Tan ra tsicá tsihin ra tuhún ra naha yocotrigu. Tan jocon ra naha can tsihin ndaha ra naha.Tan tsatsi ra naha tsɨtɨ can. 2 Tacan tan catyí rafariseo naha ra tsihin ra naha:

―¿Nacuenda javahá ndo iin tyiñu tsa ña taahántsi javaha yo quɨvɨ quitatú yo? 3 Tan nacahan raJesús, tan catyí ra:

―¿A ñaha ca cahvi ndo nu tsahá cuenda tsi tsajavaha ra David tan ra cutahán tsihin ra quɨvɨ tsatsisoco ra naha? 4 Quɨhvɨ ra tsitsi vehe Nyoo. Tanquihin ra paan tsa tyiso nyɨvɨ nuu altar Nyoo. Tantsatsi ra. Tan tsaha ndɨhɨ ra tsi ra tsa cutahán tsihinra. Tan maa ñi maa ra cuví jutu naha ra taahán tsicatsi paan can ―catyí ra Jesús.

5 Tacan tan catyí ra Jesús:―Rayɨɨ tsa quee nda gloria iyó ndatu tsi ra tsa

cahan ra tsihin intuhun intuhun ndo náa taahán tsijavaha ndo quɨvɨ quitatú yo ―catyí ra.

Nu janduvaha ra Jesús tsi iin ra na ityi ndaha(Mt. 12.9-14; Mr. 3.1-6)

6 Inga quɨvɨ quitatú nyɨvɨ quɨhvɨ ra Jesús tsitsivehe ñuhu. Tan quitsaha jacuahá ra tsi nyɨvɨ. Tannyehe ra tsi iin ra tsa na ityi ndaha cuaha. 7 Tan racuví maestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra tsihinra cuví fariseo naha ra, nducú cuhva ra naha tsi raJesús, tatun janduvaha ra tsi ra cuuhví ican quɨvɨquitatú nyɨvɨ, tyin tacan tan cuvi tyaa ra naha cuatyitsi ra Jesús. 8Maa tyin ra Jesús tsitó ra tsa tsicá iñira naha. Tan catyí ra tsihin ra na ityi ndaha can:

―Nduvita. Cunyaa nyityi mahñu ra naha ihya.Tacan tan ra na ityi ndaha can nduvita ra. Tan

tsinyaa nyityi ra mahñu ra naha. 9 Tacan tan catyíra Jesús tsihin ra nyecú ican naha ra:

―Cua nducu tuhun yu iin cuhva tsi ndo. ¿Náataahán tsi javaha yo quɨvɨ quitatú yo? ¿A taahántsi javaha yo tsa vaha, a tsa ña vaha? ¿A taahán tsijacacu yo tsi nyɨvɨ, o cahñi ndɨhɨ yo tsi ñi?

10 Tacan tan ra Jesús nyehé ra intuhun intuhunra naha. Yaha can tan catyí ra tsihin ra tsa na ityi ndaha can:

―Cañihi ndaha un.Tacan tan ra na ityi ndaha ican cañihi ra ndaha

ra. Tan nduvaha ndaha ra. 11Maa tyin ra yucú icannaha ra, cuxaan ra naha. Tan quitsaha tsicá tuhuntahan ra naha tsi ra naha:

Page 71: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 6:12 68 Lucas 6:42―¿Nacaa javaha yo tan cuvi casɨ yo nu caahán ra

Jesús ihya? ―catyí ra naha.Nu nacatsi ra Jesús tsa utsi uvi taahan ra cua caca

tyiñu ra(Mt. 10.1-4; Mr. 3.13-19)

12 Quɨvɨ ican ndaa ra Jesús iin yucu. Tan ñiñumaa tsican tahvi ra tsi Nyoo. 13 Tan tsa tuvi, canara tsi tandɨhɨ ra nyicún tsi ra. Tan nacatsi ra utsiuvi taahan ra naha. Tan jacunañi ra tsi ra nahaapóstol, tan cuñí tsi catyi tsi “ra tsa tava tyiñuNyoo”. 14 Tan ihya nyaá sɨvɨ tandɨhɨ tsa utsi uvi ranaha: ra Simón, ra tsa jacunañi ra Cristo “Pedro”;tan yañi ra, ra Andrés; tan ra Jacobo; ra Juan; raFelipe; ra Bartolomé; 15 ra Mateo; ra Tomás; raJacobo, sehe ra Alfeo; tan ra Simón ra nyanaá cuvíra cuenda partido tsa cuñí cuhun cuatyi sɨquɨ ñuuRoma tsa ndacá ñaha tsi ñi; 16 tan ra Judas, yañi raJacobo; tan ra Judas Iscariote, ra tsa xico tsi ra Jesús.

Nu jacuaha ra Jesús tsi nyɨvɨ cuaha(Mt. 4.23-25)

17Tacan tan nuu ra Jesús yucu ican tsihin tsa utsiuvi ra naha. Tan ndu iin nyɨvɨ tsa nyicún tsi ratsaha yucu can. Tan tsaa cuaha tucu nyɨvɨ quee ñuuJerusalén tsihin tandɨhɨ ca ñuu cayucú Judea, tsihintucu nyɨvɨ quee ityi yuhu ndutya ñuhu tsa cayucúyatyin ñi ñuu Tiro tsihin ñuu Sidón. Tan tsaa ñityin tyaa soho ñi tuhun caahán ra Jesús. Tan tandɨhɨnyɨvɨ cuuhví cuñí ñi tsa janduvaha ra tsi ñi. 18 Tantandɨhɨ nyɨvɨ tsa yɨhɨ tatyi ña vaha janduvaha ratsi ñi. 19 Tan tandɨhɨ ñi cuñí ñi tɨɨn ñi tsi ra, tyinjanduvaha ra tsi ñi tsihin tunyee iñi tsa iyó tsi ra.

Tsehe cahan ra Jesús tsihin nyɨvɨ tsa naquihinndaahvi ra

(Mt. 5.1-12)20Tacan tan nanyehe ra Jesús tsi ra tsicá tsihin ra.

Tan catyí ra tsihin ra naha:―Tandɨhɨ nyooho tsa ndaahvi, sɨɨ xaan cua cuñi

ndo, tyin taahán tsi cundaca ñaha Nyoo tsi ndo.21 ’Tandɨhɨ nyooho tsa tsisocó vityin, sɨɨ xaan cua

cuñi ndo. Tyin coo quɨvɨ ña cua cusoco ca maando. Tan tandɨhɨ nyooho tsa tsacú tsa cuiihya cuñíndo, sɨɨ xaan cua cuñi ndo tyin ña cua coo ca ndotucuiihya iñi. Tan cua vacu naaha xaan ndo tsihintsa sɨɨ cuñi ndo.

22 ’Cusɨɨ iñi ndo, quɨvɨndasɨ cuñi nyɨvɨnyehe ñi tsindo, quɨvɨ tava ñi tsi ndo nu iyó ñi, quɨvɨ nduxaanñi tsi ndo, quɨvɨ catyi ñi tyin nyɨvɨ ña vaha cuví ndotyin tsinú iñi ndo tsi maa yu tsa cuví yu Rayɨɨ queenda gloria. 23 Sɨɨ cuñi ndo quɨvɨ can tyin tacan tucujavaha nyɨvɨ ñi tahan tsanaha. Cuxaan ñi tsi ra cuvi ndusu yuhu Nyoo. Ndava ndo tsihin tsa sɨɨ cuñí ndo.Tyin cahnu xaan ndatu cua ñihi ndo nda gloria.

Tsehe cahan ra Jesús tsihin nyɨvɨ ña tsinú iñi tsi ra24 ’Maa tyin ndahvi nyooho, ñi cuca. Tyin vityin

sɨɨ xaan cuñí ndo tsihin tandɨhɨ tsa cuca ndo. Maatyin cua coo quɨvɨ maa ñi maa tundoho cua nyehendo. Tyin nduve tsa cua ñihi ndo nu nyaá Nyoo.

25 ’Tan ndahvi nyooho tsa cuñí maa ndo tyinnduve tsa cumañi tsi ndo tsa vityin, tyin coo quɨvɨcua cusoco ndo. Nyooho tsa sɨɨ cuñí vityin, ndahvinyooho, tyin coo quɨvɨ cua coo ndo tucuiihya iñi.Tan cua vacu xaan ndo. 26 Tan ndahvi nyooho tsa

vaha caahán nyɨvɨ tuhun ndo. Tyin tacan caa tucunyɨvɨ tsicoo tsanaha, vaha xaan cahan ñi tuhun ratsa cahan tsa ña nditsa tsihin ñi.

Cuñi ndo tsi nyɨvɨ xaan iñi tsi ndo(Mt. 5.38-48; 7.12)

27 ’Tandɨhɨnyooho tsa tsiñí tsa caahán yu, catyí yutsihin ndo tyin: Cuñi ndo tsi nyɨvɨ xaan iñi tsi ndo.Javaha ndo tsa vaha tsihin nyɨvɨ tsa ndasɨ cuñí nyehetsi ndo. 28Cahanndo tsa vaha tsihinnyɨvɨ tsa caahánndavaha ñi tsi ndo. Tan ndacan tahvi ndo tsi Nyootsa cuenda nyɨvɨ caahán nyaa tsi ndo. 29Tatun iin racañí iin tsiyo nuu ndo, cuhva ndɨhɨ ndo inga tsiyo,nacañi ndɨhɨ maa ra. Tatun iin ra quinyaá tsaquetanditsí ndo, cuhva ndɨhɨ ndo camiseta ndo. 30 Cuhvando náa ndɨhɨ tsicán nyɨvɨ tsi ndo. Tatun quinyaáñi náa tsa iyó tsi ndo, ña ndacan ca ndo can tsi ñi.31 Tumaa cuñí ndo tsa javaha nyɨvɨ tsa vaha tsihinndo, tacan javaha tucu maa ndo tsa vaha tsihin ñi.

32 ’Tatun cuñí ndo tsi maa ñi maa nyɨvɨ tsa cuñítsi ndo, nduve tsa vaha javahá ndo. Tyin tacan icátucu nyɨvɨ quiñi iyó. 33 Tan tatun tsihin nyɨvɨ tsavaha icá tsihin ndo, tan icá ndo tsa vaha, tan ña icándo tsa vaha tsihin inga nyɨvɨ, nduve tsa vaha icándo cuví can, tyin nyɨvɨ caquiñi, tacan icá tucu ñican. 34Tatun javahá ndo tumañi iñi tsi iin nyɨvɨ, tannyitá iñi ndo tyin cua javaha tucu ñi can tumañi iñitsi ndo, nduve tsa vaha icá ndo. Tyin nyɨvɨ caquiñi,tacan icá ñi. Tatun náa tumañi iñi javahá ñi tsi nyɨvɨvaha iñi tsi ñi, ndatú ñi tsa nacuhva tucu ñi cantumañi iñi tsi ñi. 35 Maa tyin nyooho, cuñi ndo tsinyɨvɨ xaan iñi tsi ndo. Tan javaha ndo tsa vaha tsihinñi. Tan cuhva nuu ndo náa nducú ñi. Maa tyin ñacuatu ndo náa tumañi iñi cua nacuhva ñi tsi ndo.Tacan tan cahnu xaan tsa cua ñihi ndo nuu Nyootan cua cuvi ndo sehe maa Nyoo, ra nyaá gloria.Tyin Nyoo vaha iñi ra nda cuanda tsihin nyɨvɨ tsa ñanacuhvá tyahvi nyoo tsi ra, tan tsihin nyɨvɨ caquiñi.36 Cu uhvi iñi ndo tsi nyɨvɨ, tumaa uhvi cuñí NyooJutu yo nyehé ra tsi yo.

Ña cahan nyaa yo tsi inga nyɨvɨ(Mr. 7.1-5)

37 ’Ña cahan nyaa ndo tsi nyɨvɨ, tacan tan Nyooña cua cahan nyaa ra tsi maa ndo. Ña catyi ndo tsacuhun ñi anyaya, tacan tan ña cua jacuhun Nyootsi ndo anyaya. Jaha ndo tucahnu iñi tsi nyɨvɨ. TanNyoo cua jaha ra tucahnu iñi tsi maa ndo. 38 Cuhvando tsa tsiñí ñuhu tsi nyɨvɨ. Tacan tan cua cuhvatucu maa Nyoo tsa tsiñí ñuhu tsi maa ndo. Cuahacua cuhva ra tsi ndo. Tyin tumaa cuhva cua cuhvando tsi nyɨvɨ, tacan cuhva cua cuhva Nyoo tsi ndo―catyí ra Jesús.

39Tan tsaha ra Jesús cuhva ihya tsi ñi, tan catyí ra:―Iin ra cuaaña cuví janaha ra ityi tsi inga ra cuaa.

Tyin nduvi taahan ra naha ña nyehé ra naha ityicuahán ra naha. Tan cuví canacava ra naha tsitsi iinxahva. 40 Ndi intuhun ra cutuhvá ña cua cuvi cotora tsa tsitó ra jacuahá tsi ra. Tyin ndi quitsaha cahvíra. Cua coto ra nda ndɨhɨ cahvi ra.

41 ’¿Nacaa tyin nyehé un tsahan luhlu tsa nyiítinuu yañi un, tan ña jahá un cuenda yutun cahnutsa nyií tinuu maa un? 42 Tatun tinuu maa un nyiíiin yutun cahnu, ¿nácaa cua cuvi catyi un tsihin rayañi un: “Naha, na tava yu tsahan luhlu tsa nyií

Page 72: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 6:43 69 Lucas 7:20tinuu un.”? ¡Yooho tsa jahá tyin vaha xaan un! Tavajihna yutun cahnu tsa nyií tinuumaa un. Tyin tacantan cuvi nyehe vaha un tsahan luhlu tsa cua tava untinuu yañi un.

Tsihin tsa javahá nyɨvɨ tan nacoto yo tsi ñi tatunñi vaha, a ñi ña vaha cuví ñi

(Mt. 7.17-20; 12.34-35)43 ’Iin yutun vaha tsahá tun yucu vixi, yucu vaha.

Tan iin yutun ña vaha tsahá tun yucu ña vaha.44 Tandɨhɨ yutun nacotó yo tsi tun tsihin tsɨtɨ tun.Tyin tiñata, ña cua cuhva tun mangu. Tan ndiintuhun iñu nduuhva ña cua cuhva tun uvas [tsacuví yucu vixi]. 45Tan tacan tandɨhɨnyɨvɨ vaha, vahacaahán ñi, tyin yɨhɨ tsa vaha añima ñi. Maa tyinnyɨvɨ ña vaha, maa ñi maa tsa ña vaha caahán ñityin yɨhɨ tsa caquiñi añima ñi. Tyin tsihin yuhu yocaahán yo tandɨhɨ tsa quitá tsitsi añima yo.

Cua cacu nyɨvɨ tsa tyaá yahvi tuhun caahán raJesús, tan nyɨvɨ ña tyaá yahvi tsa caahán ra, ña cuacacu ñi

(Mt. 7.24-27)46 ’¿Nacuenda catyí ndo tsihin yu, “Jutu Mañi yu,

Jutu Mañi yu”, tan ña javahá ndo tsa caahán yu?47Vityin cua catyi yu tsihin ndo yóo ndacú nyoohotsa vatsí ndo tsi maa yu, tan tyaá soho ndo tsacaahán yu, tan javahá ndo cuhva catyí yu. 48 Cuvíndo tumaa cuví iin ra tsitó janduvita vehe. Tyinjihna ca tahvi cunu xaan ra tan tahan ra yuu. Tantyaa ra tyihyo tsaha vehe can tsata yuu can. Tanquɨvɨ nduñihi cuún savi, ndutya can tsatya xaan tsitsaha vehe, maa tyin vehe can ña tanɨ maa tsi tyinvaha xaan quita tyihyo tsaha tsi. 49Maa tyin nyɨvɨtsa tsiñí tsa caahán yu tan ña javahá ñi tsa caahányu, cuví ñi tumaa iin ra javaha vehe tan ña vahajavaha ra itsi. Tyin nduve tyihyo tsaha tsi javaha ra.Tan quɨvɨ tsaa savi, tan cuñihi cuún savi, tan yahandutya cuaha tsaha vehe can. Tan vehe can, iin yahañi tanɨ tsi ―tacan catyí ra Jesús.

7Nu janduvaha ra Jesús musu iin ra capitán andaru(Mt. 8.5-13)

1 Ndɨhɨ cahan ra Jesús tsihin nyɨvɨ, tacan tancuanuhu ra inga tsaha nda ñuu Capernaum. 2 Tanñuu can iyó iin ra capitán. Tan iyó iin musu ra tsacuñí xaan ra. Tan cuuhví ra can. Tan tsa cuñí cúura. 3 Tan tsa tsitó ra capitán can tuhun ra Jesús,tacan tan tava tyiñu ra tsi juhva ra cuví ra tsahnuñuu Israel naha ra na cahan ra naha tsihin ra Jesús,tyin na quitsi ra janduvaha ra tsi musu ra. 4-5 Tacantan tsaa ra tsahnu ican naha ra nu nyií ra Jesús. Tanquitsaha caahán ndaahvi ra naha tsihin ra tan catyíra naha:

―Iyó iin ra capitán cuenda ñuu Roma. Tan vahaxaan nyɨvɨ cuví ra tsihin yo tsa cuví yo nyɨvɨ Israel.Nda cuanda javaha ña ra iin vehe ñuhu yo. Tantaahán tsi tyin jatyinyee un tsi ra. Tyin cuuhví xaanmusu ra. Tan cuñí ra tyin janduvaha un tsi ra.

6 Tacan tan cuahán ra Jesús tsihin ra naha. Maatyin tsa ndi cumañi ca tsaa ra nda vehe ra capitáncan, tan ra capitán can tava tyiñu ra tsi ra vaha iñitsi ra. Tacan tan tsaa ra naha nu nyií ra Jesús. Tancatyí ra naha tsihin ra Jesús:

―Taa, catyí ra capitán tyin ña jatyañu un tsi untsa cuhun un nda yuvehe ra. Tyin ña cahnu cuví ratan cuhun un vehe ra, catyí ra. 7 Yacan ña cana iñira quitsi ra nu nyií un. ¿A ña jaha un tumañi iñi tsira, tyin ihya cahan un iin tuhun, tan cua nduvahamusu ra, catyí ra? 8 Tyin maa ra, capitán cuví ra.Tan ndacá ñaha rey tsi ra. Tanmaa ra ndacá ñaha ratsi ra cuatyi cutahán tsihin ra. Tatun tavá tyiñu ratsi iin ra cuatyi ican, na cuhun ra, cuahán ra. Tatuncatyí ra tsihin inga ra, na quitsi ra, vatsí ra. Tatunjacuhún ra tsi inga ra, na jaha tyiñu ra, cua jahatyiñu ra. Tan tacan tucu yooho, tatun catyí un nanduvaha musu ra, tacan tan cua nduvaha ra―catyíra vaha iñi tsi ra capitán can naha ra tsihin ra Jesús.

9 Tsa tsiñi ra Jesús tsa cahan ra can naha ra, taniyo xaan cuñí ra. Tan nanyehe ra tsi nyɨvɨ tsa nyecútsihin ra, tan catyí ra:

―Nditsa nditsa tyin tsinú xaan iñi ra capitán can.Ñaha ca nañihi yu tsi ndi intuhun ra Israel tsa tsinúxaan iñi tumaa ra ican ―catyí ra Jesús.

10Tacan tan cuanuhu ra vaha iñi tsi ra capitán cannaha ra. Tan tsa tsaa ra naha nda yuvehe, tan nyehera naha tyin tsa nduvaha musu ra.

Nu janandotó ra Jesús tsi sehe iin ñaha ndaahvi tsihi yɨɨ

11 Tsa yaha yacan tan cuahán ra Jesús iin ñuutsa nañí Naín. Tan cuahán tucu ra tsicá tsihin ra.Tan cuahán ndɨhɨ tucu cuaha xaan nyɨvɨ. 12 Tacantan cuhva tsa cua tsaa ra yatyin ñuu ican, nyehe ratyin cuaha xaan nyɨvɨ quitá ñi ñuu ican. Tan nyisóra naha iin ndɨyɨ, cua cutsi ra naha sehe iin ñahandaahvi tsa tsihi yɨɨ. Tan intuhun ñi maa ra cuvísehe ña, tan tsihi ra. 13 Tan tsa nyehe ra Jesús tsiña, tan cundaahvi iñi ra nyehe ra tsi ña. Tan catyí ratsihin ña:

―Ña vacu un.14 Tsahan natuhva ra tan tɨɨn ra tsatun tsa nyií

ndɨyɨ can. Tacan tan ra nyisó tsi ndɨyɨ can naha ratsicuɨñɨ ra naha. Tan catyí ra Jesús tsihin ndɨyɨ can:

―Nduvita, yooho ra tyuvaa ―catyí ra.15 Tacan tan nduvita ndɨyɨ can. Tan nacunyaa ra.

Tacan tan quitsaha caahán ra. Tan ra Jesús nacuhvacuenda ra tsi ra tsi sɨhɨ ra. 16 Tsa nyehe ñi tsa tacannandoto ra jaha ra Jesús tan yuuhví xaan ñi, tanquitsaha jacahnú ñi tsi Nyoo. Tan catyí ñi:

―Cahnu xaan ra cuví ndusu yuhu Nyoo tsaa nuyucú yo ihya.

Tan catyí tucu ñi:―Maa Nyoo cuví ra vatsí nu iyó yo, vatsí

jatyinyee ra tsi yo ―catyí ñi.17 Tan tandɨhɨ maa nyɨvɨ tanɨɨ cahnu Judea, tsito

ñi tsa javaha ra Jesús.Nu jacuhun ra Juan uvi taahan ra tsa tsicá tsihin ra

nu nyií ra Jesús(Mt. 11.2-19)

18Tan ra tsicá tsihin ra Juannaha ra nacatyi tuhunra naha tsa javaha ra Jesús. Tacan tan cana ra Juantsi uvi taahan ra naha. 19 Tan tava tyiñu ra tsi ranaha na cuhun ra naha nu nyií ra Jesús, tan ndacatuhun ra naha tsi ra tatun juvin ra cuví Cristo, ra tsacua jaquitsi Nyoo. Tyin tatun ñavin ra Cristo cuví ra,cuatu ra naha tsi inga ra. 20Tacan tan ra tsa jacuhun

Page 73: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 7:21 70 Lucas 7:50

ra Juan, cuahán ra naha. Tan tsaa ra naha nu nyií raJesús. Tan catyí ra naha:

―Ra Juan, ra jacoondutyá, tava tyiñu ra tsi ndityin ndaca tuhun ndi tsi un tatun juvin un cuvíCristo, ra tsa cua jaquitsi Nyoo. Tyin tatun ñavin un,cuatu ndi tsi inga ra ―catyí ra naha tsihin ra Jesús.

21Tan tsa ndi yucú ra tsa jacuhun ra Juan naha ratan cuaha xaannyɨvɨ cuuhví janduvaha ra Jesús. Tantacan tucu nyɨvɨ yɨhɨ tatyi ña vaha. Tan cuaha tucunyɨvɨ cuaa nanyehe ñi jaha ra. 22 Tacan tan catyí raJesús tsihin ra tsa jacuhun ra Juan naha ra:

―Cuaahan ndo. Tan nacatyi tuhun ndo tsihin raJuan tandɨhɨ tsa nyehe ndo, tan tandɨhɨ tsa tsiñi ndo.Tan catyi ndo tsihin ra: ra cuaa nanyehe ra, ra coxonacaca ra, ra ndoho cuehe tyaahyú nduvaha ra, rasoho nacuñi ra, ndɨyɨ nandoto, tan caahán yu tuhunNyoo tsihin ñi ndaahvi nácaa cacu ñi. Tan catyi ndotsihin ra tyin 23 sɨɨ xaan cuñí ñi nyicún tsi yu tun ñandu uví iñi ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

24 Cuahán ra tsa jacuhun ra Juan naha ra, tanquitsaha caahán ra Jesús tuhun ra Juan tsihin nyɨvɨ.Tan catyí ra:

―¿Náa nyehe ndo quɨvɨ tsahan ndo nuu tsɨquɨndɨɨ ican? ¿A nyehe ndo iin ndoo tsa janduva tatyi?25 ¿A iin ra tsa nditsí jahma vaha nyehe ndo? Ñavin.Tyin tsitó ndo tyin ra nditsí jahmavaha, iyó ra tsihintsa vaha tan iyó ra vehe ra cuví rey. 26 ¿A ña nyehendo tsi iin ra cuví ndusu yuhu Nyoo? Juvin. Cahnuca cuví ra tan ñavin ca ra ndusu yuhu Nyoo. 27 Juvinñi tuhun ra Juan cuví tsa nyaá nuu tutu tsa tyaa raIsaías tahan tsanaha. Tan caahán Nyoo tuhun ratyehen:Yuhu cua jacuhun yu iin ra cua cahan tuhun yu tsa

ndi cumañi ca cuhun un.Na natyiso vaha ra ityi nu cua cuhun un.

28 ’Tan catyí yu tsihin ndo tyin tsitsi tsa tandɨhɨ ratsa cacu jaha ñiñaha, yoñi ra cuví ndusu yuhu Nyootsa cahnu ca tumaa ra Juan, ra jacoondutyá. Maatyin ra tsa ndacá ñaha Nyoo añima vasu iin ra luhlucuii ñi cuví ra, maa tyin cahnu xaan ca cuví ra tanñavin ca ra Juan.

29 ’Tandɨhɨ nyɨvɨ tan ra tavá xuhun naha ra, tsatsicoondutya jaha ra Juan, nacoto ñi tyin cuhvajavahá Nyoo, cuɨtɨ xaan tsi. 30 Maa tyin tandɨhɨ rafariseo tsihin ra maestro cuenda ley vehe ñuhu, ñacuñí ra naha tsa jacoondutya ra Juan tsi ra naha, tyinña cuñí ra naha quihin ra naha tsa tsahá Nyoo tsi ranaha ―catyí ra Jesús. 31 Tan catyí tucu ra:

―¿Náa cua jandu inducu yu tsihin nyooho, nyɨvɨiyó quɨvɨ ihya? ¿Yóo caá tumaa caá ndo? 32 Tumaara nyihi cuví nyooho. Tyin ra nyihi jasɨquɨ nuyahvi.Tan caná tsaa tahan ra naha, tan catyí ra naha: “Tɨvɨ ndi tiyoo tan ña tsañi ndo yaa. Tan tsita ndi yaacuiihya, tanña tsacu ndo”. catyí ra nyihi. [Tan tacanñi cuví nyooho tyin ndi intuhun cuhva ña taahán iñindo.] 33 Tyin ra Juan, ra jacoondutyá, quitsi ra tanña tsatsí vaha ra. Tan ña tsihi ra vinu. Tan nyoohocatyí ndo tyin tatyi ña vaha yɨhɨ tsi ra. 34 Tan quitsi tucu yuhu tan cuví yuRayɨɨ tsa quee nda gloria. [Tantsatsí yu tan tsihí yu.] Tan nyooho catyí ndo tyintsatsí xaan yu tan tsihí xaan yu vinu. Tan ña taahániñi ndo tsa cutahán yu tsihin ra iyó cuatyi naha ra,tan tsihin ra tavá xuhun naha ra. 35Maa tyin catyí

yu tsihin ndo tyin tsa tsiñi tuñi Nyoo tsahá ra tsinyɨvɨ naquihín tuhun caahán yu tan tuhun caahánra Juan. Tan maa ñi cua janaha tsi ndo tyin vaha tsatsiñi tuñi Nyoo ―catyí ra Jesús.

Nu nyií ra Jesús vehe ra Simón ra cuví fariseo36 Iin ra fariseo tsa nañí Simón jacoto ra tsi ra

Jesús tyin cuhun ra cucatsi ra nda yuvehe ra. Tantsaa ra Jesús vehe ra, tan tsicunyaa ra nu mesa.37 Tacan tan iin ñaha sɨɨ iñi ñuu ican tsito ña tyinnyií ra Jesús ican. Tan tsaa ña tsihin iin yutyi yuuxiñu tsitú tsi ndutya tami. 38 Tan tsinyaa ña yatyinñi tsaha ra. Tan quitsaha tsacú ña tyin ndu uvíiñi ña cuatyi ña. Tan cuún ndutya nuu ña. Tantsihinndutyanuuñanacatyáña tsaha ra Jesús. Yahacan tan jana ityi ña tsaha ra tsihin ixi jiñi ña. Tantyayuhu ña tsaha ra. Tacan tan tyoso ña ndutya tamiican tsata tsaha ra. 39 Tsa nyehe ra fariseo can tsatacan ica ña, tan tsicá iñi ra: “Tatun nditsa tsa Nyoojaquitsi tsi ra ihya, cua nacoto ra yóo ñaha tɨɨn tsahara, tyin ñaha ican, ñaha iyó cuatyi cuví ña.”

40Tacan tan ra Jesús catyí ra tsihin ra fariseo ican:―Yooho Simón, iyó iin tsa cua cahan yu tsihin un

―catyí ra tsihin ra.Tacan tan nacahan ra Simón, tan catyí ra:―Vaha, cahan tsihin yu, Maestro ―catyí ra.41 Tan catyí ra Jesús tyehen tsihin ra:―Uvi taahan rayɨɨ nyaá cuenda ra xuhun tsi iin

ra tsa tuhvá tsahá nuu xuhun. Tan iin ra ican nyaácuenda ra uhun cientu denario. Tan inga ra nyaácuenda ra uvi xico utsi ñi denario. 42 Tan nduvitaahan ra, ña cuví tyahvi ra naha. Tan ra tuhvá tsahánuu xuhun ican, jaha ra tucahnu iñi tsi nduvi taahanra naha. Tan vityin catyi tsihin yu, yooho Simón,¿ndáa ra cua cuñi ca tsi ra tsa tsahá nuu xuhun ican?―catyí ra Jesús.

43 Tacan tan nacahan ra Simón, tan catyí ra:―Ra tsa cuaha ca jahá ra tucahnu iñi tsi ―catyí

ra.Tacan tan catyí ra Jesús:―Nditsa tsa caahán un―catyí ra.44 Tacan tan nanyehe ra Jesús tsi ñaha ican, tan

catyí ra tsihin ra Simón:―¿A nyehé un tsi ñaha ihya? Yuhu quɨhvɨ yu

tsitsi vehe un, tan ña tsaha un ndutya tsa ndoo tsahayu tumaa cuhva tsa iyó yo. Tan ñaha ihya nacatyaña tsaha yu tsihin ndutya nuu ña. Tan jana ityi ñatsihin ixi jiñi ña. 45Yooho ña tyayuhu un ndaha yu,tumaa cuhva tsa iyó yo,maa tyinmaa ña nda cuandatsa quɨhvɨ yu ihya tan ña jandɨhɨ ña tsa tyayuhú ñatsaha yu. 46 Tan yooho ña tyihi un acetye jiñi yu,maa tyin ñaha ihya tyihi ña ndutya tami tsaha yu.47 Tan catyí yu tsihin un, yooho Simón, vasu cahnuxaan cuatyi ña, maa tyin jahá yu tucahnu iñi tsi ña.Yacan cuenda cuñí xaan ña tsi yu. Tan nyɨvɨ tsa jaháyu tucahnu iñi luxu ñi cuatyi ñi, luxu ñi cuñí ñi tsiyu ―catyí ra Jesús.

48 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ña can:―Cuatyi un tsa yaha catsiyo, tyin tsa jaha Nyoo

tucahnu iñi tsi un ―catyí ra Jesús tsihin ña.49Tacan tan ra yucú tsihin ra quitsaha tsicá iñi ra

naha: “¿Yóo ra cuví ra ihya? tyin jahá ra tucahnuiñi cuatyi nyɨvɨ.”

50 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ñaha ican:

Page 74: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 8:1 71 Lucas 8:24―Cuaahan vityin, tsa cacu un tyin tsinu iñi un tsi

yu. Cuaahan tsihin tsa vaha ―catyí ra tsihin ña.8

Ñiñaha tsa jatyinyee tsi ra Jesús1 Tsa yaha can, tan cuahán ra Jesús tsicá ra iin

iin ñuu nahnu tan iin iin ñuu nyihi. Tan caahán ratsihin nyɨvɨ. Tan jacotó ra tsi ñi tuhun vaha nácaacuñí Nyoo cundaca ñaha ra tsi ñi. Tan tsa utsi uvitaahan ra tsa tava tyiñu ra, cuahán ra naha tsihinra. 2 Tan cuahán tucu juhva ñiñaha tsa janduvahara: ñi cuhvi tan ñi yɨhɨ tatyi ña vaha. Tan tsihin ñicuahán ña María tsa quee ñuu Magdala, tan juvinña cuví ña yɨhɨ utsa tatyi ña vaha tan nduvaha ña.3 Tan cuahán tucu ña Juana, ñasɨɨhɨ ra Chuza, racumí tyiñu cuenda ra Herodes, tan ña Susana tsihintandɨhɨ ca ñiñaha tsa jatyinyeé tsi ra Jesús tsihin tsaiyó tsi ñi.

Nu caahán ra Jesús tyin tumaa iin ra tatsí tacan cuvíra caahán tuhun Nyoo

(Mt. 13.1-9; Mr. 4.1-9)4 Tan cuaha xaan nyɨvɨ quee ñi iin iin ñuu, tyin

cua nyehe ñi nu caahán ra Jesús tuhun Nyoo. Tantuvi xaan ñi nyecú, tan quitsaha caahán ra tsihin ñitsihin iin cuhva tsaha cuenda ra, tan catyí ra:

5 ―Quita iin ra vehe ra. Cuahán ra nu iyó tyiñujahá ra, tyin cua tatsi ra tsɨtɨ trigu nu ñuhu ra. Tancuhva tsa tatsí ra quɨtɨ ra tsɨtɨ can, tan cucoyo juhvayuhu ityi. Tan tsañi nyɨvɨ tsata can. Tan quitsi saatan tsatsi tɨ. 6 Tan juhva ca tsɨtɨ can cucoyo tyañuyuu. Cana tsɨtɨ ican. Maa tyin na ityi tsi tyin luxucuii ñi ñuhu yɨhɨ tsaha tsi. Tan nduve catsin. 7 Tanjuhva ca tsɨtɨ cucoyo tyañu iñu. Maa tyin quɨvɨ canatrigu iin caa ñi tsihin iñu can, iñu can tsahñi tsi trigucan. 8Maa tyin juhva ca tsɨtɨ cucoyo nu ñuhu vaha.Tan quɨvɨ tsahnu tsi, vaha xaan tsaha tsi tsɨtɨ. Tyintsa iin ñi tsɨtɨ ican, cientu tsɨtɨ quita tsihin tsi―catyíra Jesús.

Tan tsa yaha tsaha ra cuhva can, tan quitsahacaná tsaa ra tyin na tyaa soho nyɨvɨ, tan catyí ra:

―Tatun iyó soho ndo, tyaa soho ndo tuhuncaahán yu―catyí ra.

Nu jacoto ra Jesús nacuenda jacuahá ra tsi nyɨvɨtsihin cuhva caahán ra tsihin ñi

(Mt. 13.10-17; Mr. 4.10-12)9 Yaha can tan ra tsicá tsihin ra, nducu tuhun ra

naha tsi ra náa cuñí tsi catyi cuhva tsa cahan ratsihin nyɨvɨ. 10 Tacan tan catyí ra tsihin ra naha:

―Tsi nyooho jacotó Nyoo tuhun xeehe, nácaandacá ñaha ra. Maa tyin tandɨhɨ ca ñi ican, tsihincuhva ñi caahán yu tsihin ñi. Tacan tan nyehé ñitan cuví tsi tumaa tsa ña nditsin nyehé ñi, tan tsiñíñi maa tyin ña cua cutuñi iñi ñi náa tuhun cuví can.

Nu tsaha cuenda ra Jesús cuenda ra tsa tatsí(Mt. 13.18-23; Mr. 4.13-20)

11 ’Cuhva tsa tsaha yu tsi ñi, cuñí tsi catyi tsityehen: tsɨtɨ can, tuhun Nyoo cuví tsi. 12 Tan nucucoyo tsɨtɨ trigu icanyuhu ityi, nyɨvɨ tsa tsiñi tuhunNyoo cuví can. Maa tyin quitsi nu ña vaha tanquinyaa nu tuhun Nyoo tsi ñi tan coto tsinu iñi ñitan cacu ñi. 13 Tan nu cucoyo tsɨtɨ can tyañu yuu,juvin ñi nyɨvɨ tsa tsiñi tuhunNyoo cuví can. Sɨɨ xaan

naquihin vaha ñi itsi juhva ñi quɨvɨ. Maa tyin ña yɨhɨ vaha yoho ñi, juhva ñi quɨvɨ tsinu iñi ñi, tan quɨvɨ tsaquitsaha nyehé ñi tundoho, tan jandɨhɨ ñi tsa tsinúiñi ñi. 14Tan nu cucoyo tsɨtɨ tyañu iñu, juvin ñi nyɨvɨtsiñi tuhun Nyoo cuví can. Tsiñi ñi tuhun Nyoomaatyin ña nasama ñi cuhva iyó ñi. Tyin yɨhɨ ñi, tyaáca iñi ñi tuhun tundoho tan ñavin ca tuhun Nyoo.Tan inga ñi, nyiyo ca iñi ñi tsa cuca. Tan inga tucuñi sɨɨ ca cuñí ñi tsihin tsa sɨɨ caá tsa iyó nu ñuhuñayɨvɨ. Tan cuví ñi tumaa cuví yutun tsa ña tsahatsɨtɨ. 15Maa tyinnu cucoyo tsɨtɨnuñuhuvaha, yacancuví nyɨvɨ tsa tsiñi tuhun Nyoo, tan vaha añima ñityin tsinú iñi ñi tsihin tanɨɨ añima ñi. Tan vaha tyaásoho ñi tuhun Nyoo, tan ña naá maa iñi ñi tuhun ra.Tan javahá ñi tandɨhɨ tuhun caahán ra.

Nu cahan ra Jesús tyin ña cua tyihi xeehe yo ñuhutsa jandunditsín Nyoo añima yo coto quinyaa ra itsi

(Mr. 4.21-25)16 ’Ndi intuhun yo ña tyaá yo ñuhu tyuma tan

tyihí xeehe yo xuu tsito a inga nu xeehe. Tyaá yoñuhu tyuma maa tyin tsaquín nyaa yo can iin nusucun, tacan tan quɨhvɨ nyɨvɨ tsitsi vehe maa tyinnditsin. 17 Tyin nduve iin tsa nyií xeehe, tan ñacua quituvi can. Tan ndi intuhun tsa xeehe, tanña cua quita tsi nu nditsin, tan tsahan nacoto yo.18 Yacan cuenda tyaa soho ndo tuhun caahán yu.Tyin tatun tyaá yahvi ndo tuhun caahán yu, cuahaca cua janaha yu tsi ndo. Maa tyin tatun ña cua tyaasoho ndo, tacan tan cua quinyaa Nyoo nda cuandatsa luxu ñi tsa cuñí maa ndo tyin cumí ndo.

Nu tsaha cuenda ra Jesús tyin tumaa yañi ra, tantumaa sɨhɨ ra, tacan cuví nyɨvɨ tyaá yahvi tuhunNyoo

(Mt. 12.46-50; Mr. 3.31-35)19Tacan tan tsaa sɨhɨ ra Jesús tsihin yañi ra nu nyií

ra. Maa tyin ña cuvi tsaa ñi tyin tuvi xaan nyɨvɨ.20 Tacan tan jacoto nyɨvɨ nyecú ican tsi ra Jesús, tancatyí ñi:

―Sɨhɨ un tsihin ra yañi un naha ra nyecú ñi tsatavehe. Tan cuñí ñi cahan ñi tsihin un.

21 Tacan tan nacahan ra Jesús, tan catyí ra:―Tandɨhɨmaanyɨvɨ tsa tyaá soho tuhunNyoo tsa

caahán yu tan tyaá yahvi ñi itsi, juvin ñi cuví sɨhɨ yu,tan juvin ñi cuví yañi yu ―catyí ra Jesús.

Nu jacutaxin ra Jesús tatyi ñihi nu miñi(Mt. 8.23-27; Mr. 4.35-41)

22 Cuví tsi iin quɨvɨ quɨhvɨ ra Jesús tsitsi iin yutunndoo tsihin ra tsicá tsihin ra. Tan catyí ra tsihin ranaha:

―Cohon ndo inga tsiyo miñi ihya.Tacan tan cuahán ra naha tsihin yutun ndoo ican.

23 Tan tsa ndi cuahán ca ra naha mahñu miñi ican,quixí ra Jesús. Tacan tan sana iñi ra naha tan tsaatatyi ñihi xaan. Tan quitsaha tyihí tsi ndutya tsitsiyutunndoo ican. Tan cuñí nyee yutunndoo can tyincuaha xaan ndutya quɨhvɨ. 24 Tacan tan jandoto ranaha tsi ra Jesús. Tan catyí ra naha tsihin ra:

―¡Maestro! ¡Maestro! Tsa cuñí nyee yo tsitsindutya ―catyí ra naha.

Tacan tan nduvita ra Jesús. Tan caahán ra tsihintatyi can tan tsihin ndutya can, na cutaxin tsi. Tan

Page 75: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 8:25 72 Lucas 8:50cutaxin tsi. 25Tacan tan catyí ra tsihin ra tsicá tsihinra:

―[¿Nacuvi yuuhví ndo?] ¿Numaa cuahán tsatsinú iñi ndo? ―catyí ra tsihin ra naha.

Maa tyin ra ican naha ra, nayuhvi xaan ra naha.Tan iyo xaan cuñí ra naha. Tan quitsaha tsicá tuhuntahan ra naha:

―¿Yóo ra cuví ra ihya? Tyin nda cuanda tatyi tanndutya tan tyaá yahvi tsi tsa caahán ra.

Nu nduvaha iin ra yɨhɨ tatyi ña vaha nda Gadara(Mt. 8.28-34; Mr. 5.1-20)

26 Tacan tan tsaa ra naha nda Gadara tsa canyiíyuhu miñi ityi nuu Galilea tsa canyií inga tsiyo miñican. 27Tan quita ra Jesús tsitsi yutun ndoo ican. Tanican tsaa iin ra ñuu tsa canyií Gadara can tsijatahanra tsi ra. Tan tsanaha xaan yɨhɨ tatyi ña vaha tsi ra,tan ña nditsí ca maa ra jahma. Tan ña iyó ra vehe ra.Tsicá nuu ñi maa ra nu ñaña cumí santu. 28-29 Tantuhvá tatyi ña vaha ican jacunú sana nu tsi ra. Tanyacan cuenda tuhvá ñi tsaahñí ndaha ra tan tsahara tsihin cadena. Maa tyin tatyi ña vaha ican tsahátunyee iñi tsi ra tsa cahnya ra can. Tan jacunú nutsi ra. Tan tsindacá nu tsi ra iin nu nduve maa nyɨvɨiyó. Ra ican tsaa ra nu nyií ra Jesús. Tan cuhva tsanyehe ra can tsi ra Jesús, tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra nuu ra. Tancaná tsaa ra tan catyí ra:

―¿Nacuvi tyihí un tsi un tsihin yuhu, yoohoJesús, Sehe Nyoo nyaá gloria? Tsicán yu tsi un ñajanyehe un tundoho tsi yu ―catyí ra yɨhɨ tatyi ñavaha ican tsihin ra Jesús, tyin ra Jesús tava tyiñu ratsi nu tsa quita nu tsi ra ndaahvi ican.

30Tan nducu tuhun ra Jesús tsi tatyi ña vaha ican,tan catyí ra:

―¿Náa nañí un?Tan tatyi ña vaha ican jacahan nu tsi ra can, tan

catyí ra:―Nyuhu nañí ndi, Legión.Tacan catyí ra tyin cuaha xaan tatyi ña vaha yɨhɨ

tsi ra. [Cuenda mil nahnu yɨhɨ tsi ra.] 31 Tacan tancatyí nahnu tsihin ra Jesús tyin ña jacuhun ra tsinahnu tsitsi Yavi Cununu cuanyehenahnu tundohotan ña cuvi maa quita nahnu. 32 Tan tsican nahnutsi ra Jesús na cuhva ra quɨhvɨ nahnu tsitsi quɨnɨtsa yucú yuhu miñi ican tsatsí tɨ naha tɨ. Tacan tantsaha ra Jesús ndatu tsa quɨhvɨ nahnu tsitsi quɨnɨican naha tɨ. 33 Tan quita nahnu tsi ra ndaahvi can.Tan quɨhvɨ nahnu tsitsi quɨnɨ ican naha tɨ. Tacantan tsinu quɨnɨ can naha tɨ. Tan yatyin ican nyaáiin xahva cunu yuhu miñi ican. Ican cucoyo tɨ nahatɨ tsitsi miñi ican. Tan tsihi tɨ naha tɨ tsitsi ndutya.

34Tacan tan ra jahá cuenda tsi quɨnɨ ican naha ra,nayuhvi xaan ra naha. Tan tsinú ra naha cuahánra naha cua nacatyi tuhun ra naha tsa cuvi cantsihin nyɨvɨ nda ñuu. Tan tandɨhɨ ñi nyɨvɨ tsa nyehera naha, tan nacatyi tuhun ra naha tsa cuvi ican.35 Tacan tan tsahan nyɨvɨ tsinyehe ñi náa tsa cuvi,tan tsaa ñi nunyií ra Jesús. Tannañihi ñi tsi ra tsa tsayaha quita tatyi ña vaha can. Nyaá ra tsaha ra Jesús.Tan tsa ñuhú ra jahma. Tan tsa vaha cuñí jiñi ra.Tan nayuhvi xaan ñi cuvi. 36Tacan tan tandɨhɨ ñi tsanyehe tsa cuvi ican, nacatyí tuhun ñi tsihin tandɨhɨca nyɨvɨ nácaa quita tatyi ña vaha tsi ra ndaahvican, tan nduvaha ra. 37-39 Tacan tan tandɨhɨ nyɨvɨ

iyó Gadara can quitsaha caahán ñi tsihin ra Jesús nacunuhu ra ityi nu quee ra. Tyin nayuhvi xaan ñi tsajavaha ra tsihin nu tatyi ña vaha ican. Tacan tan ratsa quita nu tatyi ña vaha can nahnu, cahan ndaahvira tsihin ra Jesús, na cuhva ra cuhun ndɨhɨ ra tsihinra. Maa tyin catyí ra Jesús tsihin ra:

―Cuanuhu yuvehe un. Tan cuhva cuenda un tsinyɨvɨ vehe un náa ndɨhɨ tsa javaha Nyoo tsihin un―catyí ra.

Tacan tan ra Jesús quɨhvɨ ra tsitsi yutun ndooican. Tan cuanuhu ra tsihin ra tsicá tsihin ra. Tacantan ra ndaahvi tsa nduvaha ican, cuanuhu ra ndañuu ra. Tan ityi cuahán ra nacatyí tuhun ra tsihintandɨhɨ nyɨvɨ ñuu ican nácaa janduvaha ra Jesús tsira.

Nunduvaha ña sehe ra Jairo tanñaha tsa tɨɨn jahmara Jesús

(Mt. 9.18-26; Mr. 5.21-43)40 Quɨvɨ tsa tsaa ra Jesús inga tsaha tsa tsahan ra

inga tsiyo miñi can, cuaha xaan nyɨvɨ ndatú tsi ra.Tan sɨɨ xaan cuñí ñi tyin tsaa nyico ra. 41 Tacantan tsaa iin ra tsa nañí Jairo, ra cuví ityi nuu veheñuhu, tan tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra nuu ra Jesús. Tan quitsahacaahán ndaahvi ra tsihin ra na cuhun ra vehe ra.42Tyin iyó iin ñaha sehe ra, tan iyó utsi uvi cuiya ña.Tan tsa cuñí cúu ña jahá cuehe. Tacan tan cuahán raJesús vehe ra. Tan cuaha xaan nyɨvɨ cuahán tsihinra, tan tyañu xaan nu cuahán ra tyañu ñi. 43 Tantsihin nyɨvɨ ican cuahán iin ñaha cuuhví. Tsa iyóutsi uvi cuiya ndohó ña cuehe tsa cuún nɨñɨ ña. Tantsa ndɨhɨmaaxuhunña janaa ña tsihin doctor tanñanduvaha ña. 44Maa tyin tsaa ña nu cuahán ra Jesús,ityi tsata ra. Tan tɨɨn ña jahma ra. Tan iin yaha ñi,tan tsicuɨñɨ tsa cuún nɨñɨ ña.

45 Tacan tan catyí ra Jesús:―¿Yóo tɨɨn jahma yu?Tan tandɨhɨ ñi cuahán tsihin ra catyí ñi:―Yoñi.Tan ra Pedro tsihin ra cutahan tsihin ra, catyí ra

naha tsihin ra Jesús:―Maestro, cuaha xaan nyɨvɨ cuahán tsihin un,

tan tyañu xaan nu cuahán un. Tan juvin ñi maa ñityandahñí tsi un. Tan nducú tuhun ca un “¿Yóo tɨɨnjahma yu?” ―catyí ra naha.

46Maa tyin ra Jesús catyí ra:―Tsitó maa yu tyin iyó iin nyɨvɨ tɨɨn jahma yu,

tyin tuvi iñi yu cuahán juhva tunyee iñi tsa iyó tsiyu ―catyí ra.

47 Tacan tan ñaha can nyehé ña tyin tsa tsitóra. Tan quitsaha nɨhɨ ña tsihin tsa yuuhví ña. Tantsicuɨñɨ tsɨtɨ ña nuu ra. Tan nacatyi tuhun ña tsihinra nacuenda tɨɨn ña jahma ra, tan nácaa nduvaha ñaiin yaha ñi ican. Tan tsiñí tandɨhɨ nyɨvɨ tsa nacatyítuhun ña. 48 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ña:

―Tsa nduvaha un tyin tsinú iñi un tsi yu. Cuaa-han tsihin tsa vaha ―catyí ra.

49 Ndi caahán ca ra Jesús, tan tsaa ñi iin ra queevehe ra Jairo, ra cuví ityi nuu vehe ñuhu. Tan catyíra tsihin ra Jairo:

―Sehe un tsa yaha tsihi ña. Ña cuhva ca un tɨsɨhɨtsi ra Maestro ihya ―catyí ra.

50Maa tyin tsa tsiñi ra Jesús tsa cahan ra ican, tancatyí ra tsihin ra Jairo:

Page 76: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 8:51 73 Lucas 9:21―Ña nayuhvi un. Tsinu iñi. Tan ña sehe un cua

nduvaha ña ―catyí ra.51 Tan cuhva tsa tsaa ra Jesús vehe ra Jairo, ña

tsaha ra quɨhvɨ nyɨvɨ tsitsi vehe. Maa ñi maa raPedro tan ra Jacobo tan ra Juan tan jutu ñaha luhlucan tsihin sɨhɨña quɨhvɨ ñi tsitsi vehe nu canyií ñahaluhlu tsa tsihi can. 52Tan tandɨhɨ ñi tsacú xaan ñi tsacuenda tyin tsihi ña. Maa tyin ra Jesús catyí ra tsihinñi:

―Ña vacu ca ndo. Tyin ña tsihi ña. Quixí ña―catyí ra.

53 Maa tyin tsacú naaha ñi tsa caahán ra tacan.Tan ña tsinú iñi ñi, tyin tsitó ñi tyin tsa tsihi ña.54Tacan tan tɨɨn ra Jesús ndaha ña. Tan tsaa nacahanra tan catyí ra tsihin ña:

―Nduvita, ñaha luhlu ―catyí ra.55 Tacan tan nandoto ña. Tan iin yaha ñi nduvita

ña. Tan catyí ra Jesús:―Cuhva ndo tsa catsi ña.56Tan jutu ña tsihin sɨhɨ ña, iyo xaan cuñí ñi. Maa

tyin catyí ra Jesús tsihin ñi tyin yoñi maa tsihin cuacahan ñi tsa cuvi ican.

9Nu tava ra Jesús tyiñu tsi tsa utsi uvi taahan ra tsicá

tsihin ra tyin cahan ra naha tuhun Nyoo(Mt. 10.5-15; Mr. 6.7-13)

1 Cana ra Jesús tsa utsi uvi taahan ra tsicá tsihinra. Tan tsaha ra tunyee iñi cahnu tsi ra naha tyincuvi tava ra naha tatyi ña vaha tsi nyɨvɨ, tan cuvijanduvaha ra naha tsi nyɨvɨ cuuhví.

2 Tan tava tyiñu ra tsi ra naha na cahan ra nahanácaa ndacá ñaha Nyoo tsi nyɨvɨ. Tan tava tucura tyiñu tsi ra naha na janduvaha ra naha tsi nyɨvɨcuuhví. 3 Tan catyí ra tsihin ra naha:

―Nduve tsa cuiso ndo ityi cuhun ndo, ndi tatunña cundaha ndo. Ndimarali tan ndi tsa catsi ndo tanña cundaha ndo. Tan ndi xuhun ña cundaha ndo.Tan iin nditsi ñi jahma ñuhú ndo cuhun tsihin ndo.4Tan ndáa cuví ñi vehe tsaa ndo, ndoo ndo ican ndacuanda quita quɨvɨ tsa cuhun ndo inga ñuu. 5 Tannu ña cuñí nyɨvɨ tyaa soho ñi tsa caahán ndo, quitando ñuu ican. Tan naquɨsɨ ndo nyaca ñuhu tsahando. Tan yacan janahá tyin ndoó cuatyi ñi sɨquɨ ñi―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

6Tacan tan cuahán ra naha tandɨhɨ maa ñuu. Tancaahán ra naha tuhun Nyoo tan nácaa cuñí tsi tancacu ñi. Tan janduvaha ra naha tsi nyɨvɨ cuuhví.

Nu cuñí ra Herodes coto ra yóo ra cuví ra tsicá nuucaahán tuhun Nyoo tan janduvahá ra nyɨvɨ

(Mt. 14.1-12; Mr. 6. 14-29)7 Ra Herodes, ra cuví ra ndacá ñaha [tanɨɨ cahnu

Galilea], ñihi tuhun ra tsa javahá ra Jesús. Tan ñañihí vaha ra cuhva yóo ra cuví ra. Tyin yɨhɨ nyɨvɨcatyí ñi tyin ra Juan nandoto. 8 Tan yɨhɨ ñi catyíñi tyin ra Elías quituvi nyico. Tan yɨhɨ ñi catyí ñityin inga ra cuvi ndusu yuhuNyoo tsanaha nandoto.9Maa tyin catyí ra Herodes:

―Maa maa yu tyihi tyiñu tsa tyahnya jucun raJuan. Tun tacan, ¿yóo ra cuví ra tsa caahán xaannyɨvɨ tuhun catyí ñi tsiñí yu tyin cuaha xaan tsa iyojavahá ra? ―catyí ra.

Tan ra Herodes can nducú xaan ra cuhva nyehe ratsi ra.

Nu tsaha ra Jesús tsa catsi uhun mil rayɨɨ(Mt. 14.13-21; Mr. 6.30-44; Jn 6.1-14)

10 Tan cuhva tsa tsaa nyico ra tava tyiñu ra Jesús,tan nacatyi tuhun ra naha tsihin ra Jesús tandɨhɨmaa tsa cuvi nu tsahan ra naha. Tacan tan tava sɨɨnra Jesús tsi ra naha tan cuahán ra naha yatyin ñi iinñuu tsa nañí Betsaida. 11 Maa tyin cuhva tsa ñihi tuhunnyɨvɨ tyin cuahán ra Jesús ndacan, tan cuahánñi nda nu nyií ra. Tan naquihin cuenda ra tsi ñi.Tacan tan quitsaha caahán ra tsihin ñi nácaa ndacáñaha Nyoo tsi ñi. Tan janduvaha ra tsi nyɨvɨ cuuhví.

12Tan tsa tseñi cuii ña, tsa utsi uvi taahan ra tsicátsihin ra Jesús catyí ra naha tsihin ra:

―Cahan tsihin nyɨvɨ ihya, na cunuhu ñi na qui-tatu ñi, na nanducu ñi tsa catsi ñi ñuu tsa canyiíyatyin ñi ihya, tyin ihya nduve maa tsa catsi yo iyó―catyí ra naha.

13 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Cuhva nyooho tsa catsi ñi ―catyí ra.Tacan tan catyí ra naha:―Nduve maa tsa iyó ihya. Uhun taahan ñi paan,

tan uvi taahanñi tyaca iyó. Maa tyin ñañihi tsa catsitandɨhɨ nyɨvɨ ihya. Ndi maa cuhun ndi cujata ndi,maa tyin ña cua ñihi tsa catsi ñi tyin cuaha xaan ñi―catyí ra naha.

14 Tyin vasɨquɨ quitá maa uhun mil rayɨɨ yucúican. Tan sɨɨn maa ñiñaha tsihin sehe ñi. Tacan tanra Jesús catyí ra tsihin ra naha:

―Na cunyecu nyɨvɨ tsa uvi xico utsi taahan ñi iiniin nu cunyecu ñi.

15 Tacan tan tsicunyecu tandɨhɨ ñi jaha ra naha.16 Tan quihin ra Jesús uhun taahan paan ican tsihinuvi taahan tyaca ican. Tan nanyehe ndaa ra ityiandɨvɨ, tan nacuhva ra tyahvi nyoo tsi Nyoo tsacuenda can. Tan tsahnya sava ra paan tan tyacaican. Tan tsaha ra tsi ra tsicá tsihin ra, na tsatsara naha can tsi nyɨvɨ. 17 Tacan tan tandɨhɨ ñi tsatsi ñi, tan ndaha vaha iñi ñi. Yaha can tan ndoo catsa ñahñu, tan jacutu ra naha utsi uvi taahan tyicatsihin tsa ñahñu ican.

Nu catyi ra Pedro tyin ra Jesús cuví ra Cristo, rajacacú tsi yo

(Mt. 16.13-19; Mr. 8.27-29)18 Iin quɨvɨ quita sɨɨn ra Jesús tsihin ra tsicá tsihin

ra. Tan tsican tahvi ra tsi Nyoo. Tan nu ndɨhɨ tsicantahvi ra, tan tsica tuhun ra tsi ra tsicá tsihin ra tancatyí ra tsihin ra naha:

―¿Náa catyí nyɨvɨ tuhun yu, yóo ra cuví yu, catyíñi?

19Tannacahan ra tsicá tsihin ra, tan catyí ra naha:―Yɨhɨ ñi catyí ñi tyin ra Juan, ra jacoondutya tsi

nyɨvɨ, cuví un. Tan yɨhɨ ñi catyí ñi tyin ra Elías cuvíun. Tan yɨhɨ ñi catyí ñi tyin inga ra cuvi ndusu yuhuNyoo tahan tsanaha cuví un ―catyí ra naha.

20Tacan tan nducu tuhun ra Jesús tsi ra naha, tancatyí ra:

―Tan nyooho, ¿yóo ra cuví yuhu, cuñí maa ndo?Tan nacahan ra Pedro, tan catyí ra:―Yooho cuví ra Cristo, ra tsa quee nu nyaá Nyoo.21 Tan catyí ra Jesús tsihin ra naha tyin ña cahan

ra naha can tsihin nyɨvɨ.

Page 77: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 9:22 74 Lucas 9:48Nu jacoto ra Jesús nácaa cua cahñi nyɨvɨ tsi ra(Mt. 16.20-28; Mr. 8.30―9.1)

22 Tacan tan catyí ra tsihin ra naha inga tsaha:―Yuhu Rayɨɨ tsa quee nda gloria cuví yu. Tan

taahán tsi tyin cuaha xaan tundoho cua nyehe yu.Tan ra cuví mandoñi naha ra, tan ra cuví jutu tsacuví ityi nuu naha ra, tsihin ra maestro cuenda leynaha ra ña cua tsinu iñi ra naha tsi yu. Tan cuacahñi ra naha tsi yu. Maa tyin tsa tsinu uñi quɨvɨcua nandoto yu ―catyí ra Jesús.

23 Tacan tan catyí ra tsihin ra naha:―Nyooho tsa cuñí cunyicun tsi yu, cahnya iñi

ndo tsa cuñí maa ndo javaha ndo, tacan tan cuvijavaha ndo tsa cuñí Nyoo. Ña ndu uvi iñi ndo tsayɨhɨ ndo cuenda yu vasu tandɨhɨ quɨvɨ nyehé ndotundoho. Tyin yacan cuví tumaa cruu tsa taahántsi cuiso ndo tatun cua cunyicun ndo tsi yu. 24 Tannyooho tsa ña cuñí nyehe tundoho tan ña cuñí ndocuhva ndo ñayɨvɨ iyó ndo tsa cuenda yu, cua nyehendo tundoho anyaya. Maa tyin nyooho tsa cuacuhva ñayɨvɨ iyó ndo tsa cuenda yu, cua cacu ndo.25 Nduve yahvi nyaá cua ñihi ndo tandɨhɨ tsa iyónu ñuhu ñayɨvɨ ihya, tun ña cua cacu añima ndo.26 Tyin tatun cahan nuu ndo tsa xaan cuñí nyɨvɨnyehé ñi tsi ndo tsacatyi yuhu, tan tsacatyi tuhuncaahán yu, cua nducahan tucu nuumaa yu nyehe yutsi ndo na tsaa quɨvɨ quitsi yu inga tsaha. Tyin cuaquitsi nyico yuhu Rayɨɨ tsa quee nda gloria tsihin tsacahnu cuví yu, tan tsa cahnu cuví Nyoo Jutu yo, tanángel tsa cuenda ra. 27Tan tsa nditsa catyí yu tsihinndo tyin yɨhɨ ndo tsa nyecú ndo ihya vityin, ña cuacúu ndo nda cuanda yaha nyehe ndo nácaa cuví nundacá ñaha Nyoo.

Nu uñi taahan ra tsicá tsihin ra Jesús nyehé ra nahanácaa cuví nu ndacá ñaha Nyoo

(Mt. 17.1-8; Mr. 9.2-8)28 Una quɨvɨ yaha tsa cahan ra Jesús yacan, tan

ndaa ra iin yucu tyin cua ndacan tahvi ra tsi Nyoo.Tan cuahán ra Pedro, ra Jacobo tan ra Juan tsihinra. 29 Tan tsa ndi tsicán tahvi ca ra Jesús, tannasama cuhva caá nuu ra tan jahma ra. Sɨɨ xaancuitsin tsi tan xiñu tsi. 30 Tacan tan quituvi uvitaahan ra natuhún tsihin ra, ra Moisés tan ra Elías.31 Tan nditsin xaan nu yucú ra naha. Tan caahán ranaha cuenda tsa cua nyehe ra Jesús tundoho ñuuJerusalén tan cua cúu ra. 32 Tan vasu cuñí xaanra Pedro naha ra cusu ra naha, maa tyin ña quixi maa ra naha tyin nyehé ra naha tsa nditsin cuví nunyaá ra Jesús tsihin ra nyecú tsihin ra. 33 Cuhvatsa cuahán ra tsinyecu tsihin ra Jesús, tan catyí raPedro:

―Maestro, vaha xaan tsa yucú ndi ihya. Najavaha ndi uñi taahan tyahva, iin tsi maa un, iin tsira Moisés, tan iin tsi ra Elías ―catyí ra Pedro, maatyin ña tsitó ra tsa caahán ra.

34Tan tsa ndi caahán ca ra tan quitsi iin vico sɨquɨra naha. Tan nayuhvi xaan ra naha tsa quɨhvɨ ranaha tsitsi vico ican. 35 Tacan tan tsitsi vico icantsiñi ra naha iin ndusu tsa catyí:

―Juvin ra ihya cuví Sehe yu, tan cuñí xaan yu tsira. Tyaa soho ndo tsa caahán ra―catyí ndusu ican.

36Tan tsa yaha cahan ndusu ican, tan nanyehe ranaha tyin intuhun ña maa ra Jesús nyaá ican. Tanyoñi maa tsihin cahan ra naha tsa nyehe ra naha.

Nu janduvaha ra Jesús tsi iin ra luhlu tsa yɨhɨ tatyiña vaha

(Mt. 17.14-21; Mr. 9.14-29)37 Tan tsa inga quɨvɨ tsa nuu ra Jesús yucu ican,

cuaha xaan nyɨvɨ tsijatahan tsi ra. 38Tacan tan canatsaa iin ra cuahán tsihin nyɨvɨ cuaha tsa tsijatahantsi ra Jesús, tan catyí ra:

―Maestro, jaha tumañi iñi. Cundaahvi iñi tsisehe yu. Tyin intuhun ñimaa ra cuví sehe yu. 39Tantuhvá tatyi ña vaha quɨhvɨ tsi ra. Tan tuhvá ra canátsaa jahá nu. Tan janduvá nu tsi ra ndasava. Tanquitá tiñuu yuhu ra. Quiñi xaan taahán ra jahá nu.Tan ña cuñí maa nu tatyi ña vaha ican jaña nu tsi ra.40 Tsa cahan yu tsihin ra tsicá tsihin un na tava ranaha tsi nu tatyi ña vaha ican, maa tyin ña cuvi tavara naha tsi nu ―catyí ra.

41 Tacan tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Nyooho, nyɨvɨ ña tsinú vaha iñi. Tan caquiñi

ndo. ¿Najava taahan ca quɨvɨ cunyaa yu tsihin ndotan cunyee iñi yu nyehe yu tsi ndo nda cuandacutuhva ndo tan tsinu iñi ndo tsi yu?

Tan catyí ra tsihin ra ican:―Ndaca sehe un tsi yu.42 Tan cuhva tsa natuhva ra luhlu can nu nyaá

ra Jesús, tan janduva nu tatyi ña vaha ican tsi randasava. Maa tyin ra Jesús tava ra tsi nu tatyi ñavaha ican. Tan janduvaha ra tsi ra. Tacan tannacuhva cuenda ra tsi ra tsi jutu ra. 43 Tan tandɨhɨnyɨvɨ, iyo xaan cuñí ñi tsa cahnu tsa javaha Nyoo nuyucú ñi.

Tsitsi tsa iyo cuñí nyɨvɨ tsa javaha ra Jesús, tancatyí ra tsihin ra tsicá tsihin ra:

Nu cahan ra Jesús inga tsaha tyin cua cahñi nyɨvɨtsi ra

(Mt. 17.22-23; Mr. 9.30-32)44 ―Tyaa soho vaha ndo tuhun caahán yu. Tan

ña naa iñi ndo. Tyin Rayɨɨ tsa quee nda gloria, cuacuhva cuenda nyɨvɨ tsi ra tsi ra xaan iñi tsi ra―catyíra Jesús.

45Maa tyin ra tsicá tsihin ra ña cutuñí iñi ra nahanacuenda cahan ra tacan. Tyin Nyoo ña tsaha ra tsacutuñi iñi ra naha. Tan yuuhví ra naha nducu tuhunra naha tsi ra Jesús náa cuví tsa caahán ra.

Nu janaha ra Jesús yóo ra tsa cahnu ca cuví nundacáñaha Nyoo

(Mt. 18.1-5; Mr. 9.33-37)46 Tacan tan ra tsicá tsihin ra quitsaha caahán

yuhu tahan ra naha, ndáa ra cahnu ca cuví tsitsi tsautsi uvi taahan ra naha. 47Tan tsitó ra Jesús tsa tsicáiñi ra naha, tan quihin ra iin ra luhlu. 48Tan catyí ratsihin ra naha:

―Tatun tsihin sɨvɨ yu naquihín cuenda ndo tsi iinnyɨvɨ tsa ña cahnu jahá ñi tsi ñi tumaa ra luhlu ihya,tsi yuhu naquihín cuenda ndo cuví can. Tan tatunnaquihín cuendando tsi yu, tsimaaNyoo tsa jaquitsi tsi yu, naquihín cuenda ndo. Tyin nu yucú ndo, ratsa ña cahnu cuví, juvin ra cuví ra cahnu cuví nuuNyoo ―catyí ra Jesús.

Page 78: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 9:49 75 Lucas 10:12Nyɨvɨ tsa ña cuxaán tsi yo, juvin ñi ican

jatyinyeé tsi yo(Mr. 9.38-40)

49 Tacan tan ra Juan catyí ra tsihin ra Jesús:―Maestro, nyehe ndi tsi iin ra tavá tatyi ña vaha.

Caahán ra sɨvɨ un tan tavá ra tatyi ña vaha. Maa tyinña tsaha ca ndi javaha ra tacan. Tyin ñavin tsihin yotsicá ra ―catyí ra.

50 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Ña casɨ ndo tsi ra. Tyin ra ican, ñavin ra xaan

iñi tsi yo cuví ra, juvin ra cutahán tsihin yo cuví ra―catyí ra.

Nu cahan ra Jesús tsihin ra Juan tan tsihin ra Jacobotyin ña vaha tsa tsicá iñi ra naha

51 Tuvi iñi ra Jesús tyin tsa nyaa naa yatyin quɨvɨtsa cunuhu ra gloria. Tan jandu iin ra iñi ra, tanquihin ra ityi tan cuahán ra ñuu Jerusalén. 52 Tantava tyiñu ra na cuhun ra tsicá tsihin ra ityi nuu ca.Tan cuahán ra naha nda iin ñuu cuenda Samaria,tyin nducú ra naha nu quitatu ra Jesús. 53 Maatyin nyɨvɨ Samaria ican, ña cuñí ñi tsa ndoo randacan, tyin tuví iñi ñi tyin Jerusalén cuahán ra, tannyɨvɨ Samaria ndasɨ cuñí ñi nyehe ñi tsi nyɨvɨ ñuuJerusalén. 54 Tan tsa tsitó ra Jacobo tan ra Juan tsaña tsahá ñi Samaria ican tsa ndoo ra ican, catyí ranaha tsihin ra Jesús:

―Jutu Mañi ndi, ¿A cuñí un tsa ica yo tumaa icara Elías? Cua ndacan yo tsi Nyoo na jaquitsi ra ñuhuandɨvɨ tyin cayu ñi Samaria ican tyin ña cuñí ñi tsandoo yo ñuu ñi ―catyí ra naha.

55 Tacan tan nyehe ra Jesús nuu ra naha. Tancuxaan ra tsi ra naha tan catyí ra:

―Taxin ñi ndo. Ña vaha tsicá iñi ndo tyin ñacutuñí iñi ndo náa tyiñu vatsí yuhu. 56 Tyin Rayɨɨtsa quee nda gloria, ña vatsí ra tyin janaa ra tsi nyɨvɨ,maa tyin vatsí ra tyin jacacu ra tsi ñi ―catyí ra.

Tacan tan cuahán ra naha inga ñuu.Nyɨvɨ tsa cuñí quɨhvɨ cuenda ra Jesús(Mt. 8.19-22)

57 Tan tsitsi tsa tsicá ityi ra naha, quita iin ra, tancatyí ra tsihin ra Jesús:

―Jutu Mañi yu, cuñí yu cunyicun yu tsi un. Tancuhun yu tsihin un tandɨhɨ ñi ityi cuhun un―catyíra.

58 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra:―¿A nditsa un? Tyin ñicuii iyó vehe tɨ. Tan saa

iyó taca tɨ. Maa tyin Rayɨɨ tsa quee nda gloria ndi nucava jiñi ra tan nduve iyó ―catyí ra tsihin ra ican.

59 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin inga ra:―Cohon tsihin yu.Tacan tan nacahan ra ican, tan catyí ra:―Taa, cuatu nuu tsi yu, na cuhun jihna yu cucutsi

yu tsi jutu yu ―catyí ra.60Tacan tan ra Jesús nacahan ra tan catyí ra tsihin

ra:―Nacoo tsi nyɨvɨ ña iyó Nyoo añima na cucutsi

tahan maa ñi tsi ñi tsitsi ñuhu tun tsihi ñi. Maa tyinyooho cuaahan cahan un tuhunNyoo tsihin nyɨvɨnacuhva cuenda ñi tsi ñi tsi Nyoo na cundaca ñaha ratsi ñi ―catyí ra.

61 Tacan tan catyí inga ra tsihin ra Jesús:

―Cuñí yu cunyicun yu tsi un, tata. Maa tyincuhva na cuhun jihna yu cucahan yu tsihin nyɨvɨvehe yu ―catyí ra.

62 Tan ra Jesús catyí ra tsihin ra:―Tumaa iin ra tahví ñuhu tsihin indɨquɨ, tatun

nanyehe tsata ra, ña quita vaha yucun nu jahá tyiñura. Tan tacan cuví iin ra nyicún tsi yu, tatun cuñínyico ra tsa tsa nacoo ra, ña cuvi cuhva ra tsi racundaca ñaha Nyoo ―catyí ra Jesús tsihin ra.

10Nu tava ra Jesús tyiñu tsi uñi xico utsi taahan ra cua

cahan tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ1 Tsa yaha can tan nacatsi Jutu Mañi yo Jesús tsi

inga uñi xico utsi ca ra naha. Tan jacuhun ra tsi ranaha tandɨhɨ ñi ñuu, uvi uvi ra cuahan tsa iin nucuahán ranu cua cuhun ra Jesús. 2Tan catyí ra tsihinra naha:

―Tumaa iin itu cahnu xaan, tacan cuví tyiñu jaháyu. Maa tyin cumañi xaan musu. Yacan cuendandacan ndo tsi Nyoo na jaquitsi ca ra musu, tyinjatyinyee ra naha tsi ndo cahan ndo tuhun Nyootsihin nyɨvɨ. 3 Tan cuaahan ndo tan nyehe ndo tyincua jacuhun yu tsi ndo tumaa mbee mahñu lobo tsacuví quɨtɨ xaan. Tyin lobo tuhvá tɨ tsahñí tsi mbee.Tan tacan tucu cua cuñi nyɨvɨ cahñi ñi tsi ndo. 4Tanña cua cuiso ndo ndi marali tan ndi nu yɨhɨ xuhunndo, tan ndi inga pari nditsan ndo ña cuiso ndo.Janumi ndo. Tun taahán ndo nyɨvɨ ityi cuahán ndocuhva ndo nacumi tsi ñi tan ña cucuɨñɨ ndo natuhunndo tsihin ñi. 5 Cuhva tsa quɨhvɨ ndo tsitsi vehe iinnyɨvɨ, cahan ndo tsihin ñi. Tan catyi ndo, na cootsa vaha añima ñi. 6 Tan tacan tucu tatun iyó nyɨvɨvaha iñi vehe ican, cua ndoo tsa vaha can tsihin ñi.Maa tyin tatun yoñi ñi vaha añima, ña cua ndoo tsavaha tsihin ñi. 7 Tan ndoo ndo juvin ñi maa veheican. Tatun tsahá ñi tsa catsi ndo, catsi ndo. Tatuntsahá ñi tsa coho ndo, coho ndo itsi. Tyin ra jahátyiñu, iyó ndatu tsi ra tsa catsi ra tsa jahá canaara. Iin ñi maa vehe ican cuyucu ndo nda cuandatsa tsaa quɨvɨ tsa cuhun ndo inga ñuu. 8 Tan nutsaa ndo iin ñuu tan vaha cahan ñi tsihin ndo, catsindo tandɨhɨ tsa cuhva ñi catsi ndo. 9 Tan janduvahando tsi ñi cuuhví ñuu ican. Tan catyi ndo tsihin ñi:“Tsa nyanaá yatyin Nyoo, ra cuñí quɨhvɨ añima ndocundaca ñaha ra tsi ndo.” 10Maa tyin tatun tsaa ndoiin ñuu tan ña cuñí nyɨvɨ tyaa soho ñi tsa caahánndo, quita ndo ityi cahnu. Tan catyi ndo tsihin ñi:11 “Nda cuanda nyaca ñuhu ñuu ndo tsa iñí tsahandi, tan cua naquɨsɨ ndi. Tyin cuñí tsi catyi tyincuatyi ndo ndoó can sɨquɨ ndo. Tyin Nyoo nyanaáyatyin ra tsihin ndo tan ña tyaá soho ndo tsa caahánra nácaa cuñí tsi tsa cundaca ñaha ra tsi ndo.” Tacancatyi ndo tsihin ñi ―catyí ra Jesús tsihin ra tsa uñixico utsi can naha ra.

12 Tan catyí tucu ra tsihin ra naha:―Quɨvɨ cua tatsi tuñi Nyoo tsi nyɨvɨ, yaha ca

cuhva cua nyehe nyɨvɨ ñuu ican tundoho tan ñavinca nyɨvɨ tsicoo tahan tsanaha ñuu Sodoma, ―catyíra Jesús.

Nyɨvɨ ña tyaá soho tuhun caahán ra Jesús cuanyehe ñi tundoho

(Mt. 11.20-24)

Page 79: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 10:13 76 Lucas 10:37

13 Tan catyí ra Jesús:―¡Ndahvi nyooho, nyɨvɨ ñuu Corazin! Tan

¡ndahvi nyooho nyɨvɨ ñuu Betsaida! Tyin nyehé ndotsa iyo javahá yu, tan ña cuñí ndo nasamá ndo cuhvaiyó ndo. Maa tyin nyɨvɨ ñuu Tiro tan ñuu Sidónnduve tsa nyehe ñi. Maa tyin tun tsatyin nyehe ñitsa nyehé nyooho vityin, numi xaan cua cunditsiñi jahma tucuiihya iñi tan cunyecu ñi nu nyaa: tsandu uvi iñi ñi cuatyi ñi cuví can. 14 Yacan cuenda,nyooho nyɨvɨ ñuu Corazin tsihin ñuu Betsaida, ñihica cua tatsi tuñi Nyoo tsi ndo tan ñavin ca nyɨvɨ ñuuTiro tan nyɨvɨ ñuu Sidón can. 15 Tan nyooho nyɨvɨñuu Capernaum, cuñí maa ndo tyin cundaa ndo ndacuanda andɨvɨ. Maa tyin cua nuu ndo nda cuandanu yucú ndɨyɨ anyaya, tyin ña tyaá yahvi ndo tuhunNyoo―catyí ra Jesús.

16 Tan catyí ra tsihin tsa uñi xico utsi taahan racan naha ra:

―Nyɨvɨ tsa tyaá soho tsa caahán nyooho, tsacaahán yuhu tyaá soho ñi. Tan nyɨvɨ ña tyaá sohotsa caahán nyooho, tsa caahán yuhu ña tyaá yahviñi. Tan ñi ña tyaá yahvi tsa caahán yuhu, tsa caahánra tsa jaquitsi tsi yu, ña tyaá yahvi ñi―catyí ra Jesústsihin ra naha.

Nu tsaa nyico tsa uñi xico utsi ra tsa tsahan tsicahantuhun Nyoo

17 Ihya cuví nu tsaa nyico tsa uñi xico utsi ra tsatsahan tsicahan tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ. Tan sɨɨxaan cuñí ra naha. Tan catyí ra naha tsihin ra Jesús:

―Jutu Mañi nyuhu, nda cuanda nu tatyi ña vahatan tyaá yahvi nahnu tsa cahan ndi tsihin sɨvɨ un―catyí ra naha.

18 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Tacan tyin yuhu nyehe yu andɨvɨ nu canacava

nu ña vaha, nu nañí Satanás. Tumaa cañí iin tatsasavi, tacan canacava nu. 19 Tan maa yuhu, tsahatunyee iñi tsi ndo tyin cuví cañi tahan ndo tsihin nuña vaha. Tan cuví cuañi ndo tsata coo tan tujuhma,tan nduve tsa cua jaha tɨ naha tɨ tsi ndo. 20Maa tyinña cusɨɨ xaan iñi ndo tyin cuví tava ndo tatyi ña vahaican. Cusɨɨ ca iñi ndo tyin nyaá sɨvɨ ndo nu libruNyoo nda gloria ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

Nu jacahnú ra Jesús tsi Nyoo tsa sɨɨ cuñí ra tyinjanahá Nyoo tsa vaha tsi nyɨvɨ ndaahvi

(Mt. 11.25-27; 13.16-17)21 Tacan tan sɨɨ xaan cuñí ra Jesús jahá Tatyi Ii

Nyoo, tan catyí ra:―Jacahnú yu tsi un, Jutu yu, tyin yooho cuví ra

ndacá ñaha andɨvɨ tan nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Tyinmaa un janahá un tuhun maa un tsi nyɨvɨ ndaahviihya. Tanña janaháun tsi un tsi ra tsitó tan ranyityi.Tacan cuví tsi Jutu yu tyin tacan cuñímaa un―catyíra Jesús.

22 Tan catyí ra Jesús tsihin tandɨhɨ ra naha:―Tandɨhɨ maa tsaha Jutu yu tsi yu. Yoñi tsitó tsi

yu, intuhunñimaa Jutu yu tsitó tsi yu. Tanyoñi tsitóyóo ra cuví Sehe Nyoo, intuhun ñi maa Jutu ra tsitótsi ra. Tan yoñi tsitó yóo ra cuví Nyoo Jutu, intuhunñi Sehe ra tsitó tsi ra. Tan coto tucu nyɨvɨ tsa cuñíSehe Nyoo jacoto ra tsi ñi ―catyí ra Jesús.

23 Tacan tan nanyehe ra nu nyecú ra tsicá tsihinra. Tan caahán xeehe ra tsihin ra naha:

―Sɨɨ xaan cuñí nyooho tan nyɨvɨ tsa iyó vityintyin nyehé ndo tsa javahá yu. 24Tyin cuaha xaan reytan ra cuví ndusu yuhu Nyoo tahan tsanaha, cuñi ranaha nyehe ra naha tsa nyehé nyooho vityin. Maatyin ña nyehe ra naha. Tan cuñi ra naha tyaa sohora naha tsa tsiñí nyooho vityin. Maa tyin ña tsiñi ranaha ―catyí ra Jesús tsihin ra tsa tsicá tsihin ra.

Nu jacuaha ra Jesús tsi yo tyin taahán tsi jatyinyeeyo tsi tandɨhɨ ñi maa nyɨvɨ

25 Tacan tan tsaa iin ra maestro cuenda ley veheñuhu. Tan quitsaha tsicá tuhun ra tsi ra Jesús, tyinnducú cuhva ra tsi ra. Tan catyí ra:

―Maestro, ¿nácaa cua javaha yu tan cuhun yucoo yu ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa?

26 Tacan tan nacahan ra Jesús, tan catyí ra tsihinra:

―¿Náa catyí nu ley? ¿Nacaa catyí tsa cahvi un?27 Tacan tan nacahan ra maestro cuenda ley ican

tan catyí ra:―Catyí ley tyin cuñi yo tsi Nyoo tsihin tanɨɨ

añima yo tan tsihin tandɨhɨ cuhva tsicá iñi yo, tantsihin tandɨhɨ tunyee iñi tsa iyó tsi yo, tan tsihintandɨhɨ tsa tsiñi tuñi tsa iyó tsi yo. Tan cuñi yo tsinyɨvɨ tumaa tsa cuñí yo tsi maa yo. Tacan catyí ley―catyí ra ican.

28 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Nditsa tsa caahán un. Tacan javaha un tan coo

un ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa ―catyí ra Jesús.29Maa tyin ramaestro cuenda ley can cuñí ra cuvi

ra ra vaha nuu ra Jesús, tan catyí ra tsihin ra:―¿Tan yóo nyɨvɨ cuñi yu? ―catyí ra.30 Tacan tan nacahan ra Jesús, tan catyí ra:―Iin ra quee ñuu Jerusalén cuahán ra nda ñuu

Jericó. Tan tahan ra tsi nu ñasuhu nahnu. Tan suhunahnu tandɨhɨ maa tsa nyisó ra, nda cuanda jahmara. Tan cañi nahnu tsi ra nda cuanda tsaquin taxinña nahnu tsi ra. Tan nacoo ihñi nahnu tsi ra ican.31 Tacan tan yaha iin ra cuví jutu ityi can. Maa tyintsa nyehe ra tsi ra canyií ican, ndasava ñi yaha tsiyora. 32 Tacan tan yaha tucu iin ra yɨhɨ cuenda veheñuhu, ra cuví tata ra Leví. Maa tyin tsa nyehe ratsi ra canyií ican, juvin ñi ndasava yaha ra. 33 Tacantucu iin ra Samaria yaha ra juvin ñi ityi can. Tannyehe ra tsi ra canyií ican, tan quitsi tsa ndaahvicuñí ra nyehé ra tsi ra. 34 Tan natuhva ra nu canyiíra, tan quitsaha tyaá ra numeri tsi ra, tyihi ra acetyetsihin vinu nu uhvi can. Tan tyaa ra iin jahma vitanuuhvi can. Yaha can tan jandaa ra tsi ra tsata burrujana ra, tan quihin ra tsi ra, cuahán tsihin ra nu nyaáiin vehe. Tan jaha cuenda ra tsi ra. 35 Tan tsa ingaquɨvɨ tsa cuñí cuhun ra Samaria. Tan tava ra uvitaahan xuhun. Tan tsaha ra tsi ra jatsii vehe can.Tan catyí ra tsihin ra: “Jaha cuenda vaha tsi ra ihya.Tan cuhva tsa catsi ra. Tan jata un numeri tsi ra nanduvaha ñi ra. Tatun cuñí ca tsi xuhun, tyahvi maayu tsi un tsa quitsi nyico yu”, catyí ra. Tacan tancuahán ra ―catyí ra Jesús.

36 Nu ndɨhɨ nacatyi tuhun ra Jesús, tan nducutuhun ra tsi ra maestro can, tan catyí ra:

―Vaha. ¿Tsa uñi taahan ra naha, tan ndáa racuví ra vaha iñi tsi ra ndaahvi tsa tsinyaa ndaha nuñasuhu nahnu? ―catyí ra Jesús.

37 Tacan tan catyí ra maestro ican:

Page 80: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 10:38 77 Lucas 11:23―Ra tsa cundaahvi iñi tsi ra ―catyí ra.Tacan tan catyí ra Jesús:―Cuaahan tan ica tucu yooho tacan tsihin nyɨvɨ

tsa nyehé tundoho―catyí ra.Nu tsinyaa ra Jesús vehe ña Marta tsihin ña María

38 Tan quihin ra Jesús ityi cuahán ra. Tan tsaa raiin ñuu. Tan ican iyó iin ñaha tsa nañí Marta. Tantsaa ra veheña. Tan tsaha ña quɨhvɨ ra tsitsi veheña.39Tan ña Marta, iyó iin tahan ña nañí María. Tan ñaMaría tsicunyaa ña yatyin ñi tsaha ra Jesús, tyin tyaasoho ña tsa caahán ra. 40 Tan ña Marta cuaha xaantyiñu javahá ña. Tan tsaa ña nu nyaá ra Jesús, tancatyí ña tsihin ra:

―Yooho tata. ¿A ña tsicá iñi yooho tyin ña tahanyu nacoo ña tsi intuhun ñimaa yu tsihin tyiñu ihya?Cahan tsihin ña na jatyinyee ña tsi yu ―catyí ñatsihin ra.

41Maa tyin ra Jesús catyí ra tsihin ña:―Marta, Marta, tsicá xaan iñi un tan tuñu xaan

cuñí un tsihin tyiñu can. 42 Maa tyin iyó intuhuntsa ñiñi ca taahán tsi caca iñi yo. Tan ña María ihyanacatsi ña tyiñu vaha ca javahá ña. Tan yoñi cuvíquinyaa can tsi ña ―catyí ra Jesús tsihin ña Marta.

11Nu jacuaha ra Jesús tsi ra tsicá tsihin ra nácaa

ndacan tahvi ra naha tsi Nyoo(Mt. 6.9-15; 7.7-11)

1Cuví iin tsaha tsa tsicán tahvi ra Jesús. Tsa ndɨhɨ tsican tahvi ra, tan catyí iin ra tsicá tsihin ra:

―Janaha nácaa ndacan tahvi ndi tsi Nyoo, tumaajanaha ra Juan tsi ra tsica tsihin ra ―catyí ra.

2 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Cua cuhva yu cuhva tsi ndo nácaa. Tyehen

ndacan tahvi ndo, catyi ndo:Jutu Mañi ndi, yooho tsa nyaá un gloria. Jacahnú

xaan ndi tsi un.Na quitsi quɨvɨ tsa ndaca ñaha un nu ñuhu ñayɨvɨ

ihya.Na javaha nyɨvɨ nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tandɨhɨ cuhva

cuñí maa un, tumaa cuhva cuví nda gloria.3 Cuhva tsa catsi ndi tan yaha ndi iin iin quɨvɨ.4 Jaha tucahnu iñi tsi ndi tsa cuenda cuatyi ndi.

Tyin nyuhu jahá tucu maa ndi tucahnu iñitsi nyɨvɨ xaan iñi tsi ndi.

Ña cua cuhva un tsa nducu cuhva nu ña vaha tsi ndi.Tan jacacu tsi ndi tan ña cua cunyee nu ñavaha tsihin ndi.

Tacan ndacan tahvi ndo ―catyí ra Jesús.5 Tan catyí tucu ra:―Na catyi yo tyin iin nyooho iyó iin ra vaha iñi

tsi ndo, tan tsaa ra vehe ndo tsa tsa cuaa tan catyíra tsihin ndo: “Jaha tumañi iñi tsi, xin. Cuhva nuuuñi taahán paan tsi yu. 6 Tyin iin ra vaha iñi tsiyu ndi tsaa ra yuvehe yu. Tan cañi xaan quee ra.Tan nduve tsa cuhva yu catsi ra.” 7 Tan nyooho cuanacahan ndo tan catyi ndo tsihin ra: “Ña jatyañu untsi yu, xin. Tyin ndasɨ yuvehe yu. Tan ndi quixí yutsihin sehe yu. Tan ña cuví nduvita yu tan cuhva yutsa cuhva yu tsi un tsa vityin.” Tacan cua catyi ndotsihin ra. 8 Tan catyí yu tsihin ndo. Vasu ra vaha iñindo cuví tsi ra can, ña cua nduvita ndo tan cuhvando tsa nducú ra tsa numi ñi. Maa tyin tatun caahán

yuhu ra tsihin ndo, jandatsan ra yuvehe ndo tancaná tsaa ra tsi ndo tsa ña cua cuvi cusu ndo, tacantan cua nduvita ndo tan cuhva ndo tsa nducú ra.Tacan tan ña cua jatyañu ca ra tsi ndo. 9 Tan tacantucu nyooho tsihin Nyoo, ndacan ndo tsi ra. Tan cuacuhva ra tsi ndo. Nanducu ndo tan cua ñihi ndo.Jandatsan ndo yuvehe tan cua nuña. 10 Tyin tatunndacan ndo, cua ñihi ndo. Tatun nanducu ndo, cuanañihi ndo. Tatun cua jandatsan ndo yuvehe, cuanuña tsi.

11 ’Tacan tucu nyooho tsa iyó sehe. Tuhvá ndotsahá tsa vaha tsi sehe ndo. Ña tuhvá ndo cuhva iinyuu itsi tun tsicán tsi paan. Tan ña tuhvá ndo cuhvaiin coo itsi tun tsicán tsi tyaca. 12 Tan ña tuhvá ndocuhva tujuhma tsi sehe ndo tatun tsicán tsi ndɨvɨcatsi tsi. 13Nyooho quiñi iyó ndo, maa tyin tsitó ndonácaa cuhva ndo tsa vaha tsi sehe ndo. Tan vihi camaa Jutu Mañi yo, ra nyaá gloria, cuhva ra Tatyi Iira cunyaa añima ndo tun ndacan ndo tsi ra.

Nu xaan iñi tsi ra Jesús catyí nahnu tyin tsihintunyee iñi nu ña vaha javahá ra tsa iyo

(Mt. 12.22-30; Mr. 3.20-27)14 Ra Jesús tava ra tatyi ña vaha tsa janduñɨɨhɨ

tsi iin rayɨɨ. Tsa quita nu tatyi can tsi ra can, cuvi nacahan ra. Tacan tan iyo xaan cuñí nyɨvɨ tsa nyeheñi tsa cuvi. 15 Tan yɨhɨ ñi catyí ñi:

―Ra ihya, tavá ra tatyi ña vaha tsihin tunyee iñinu Beelzebú nu cuví ityi nuu tsihin tandɨhɨ tatyi ñavaha ―catyí ñi.

16 Tan yɨhɨ ñi cuñí ñi nducu cuhva ñi tsi ra, tantsicán ñi tsi ra Jesús na javaha ra iin tsa iyo tsa quitaandɨvɨ. 17Maa tyin ra Jesús tsitó ra tsa tsicá iñi ñi.Tan catyí ra tsihin ñi:

―Tatun ra ndacá ñaha naha ra tan natahvi ranaha, tan cañi tahan ra naha, tacan tan cundɨhɨtyiñu tsa ndacá ñaha ra naha. Tan tatun iin vehe tannatahvi nyɨvɨ tsihin tahan ñi, tacan tan cua tɨvɨ nuyucú ñi. 18Tan tacan tucu nu ña vaha, tatun natahvinahnu, cua cundɨhɨ tunyee iñi tsa iyó tsi nahnu.Caahán yu tyehen tsihin ndo, tyin catyí ndo tyintsihin tunyee iñi nu Beelzebú tavá yu tsi nu tatyiña vaha nahnu. 19 Maa tyin tun tsatyin tavá yu tsinahnu tumaa cuhva catyí ndo, ndaca tuhun ndo tsira nyecú tsihin ndo yóo tsahá tunyee iñi tsi ra nahatan tavá ra naha tsi nahnu. Maa ra naha cua cahantsa nditsa tsihin ndo tyin nyooho soho xaan tsicá iñindo. 20Maa tyin catyí yu tsihin ndo tyin yuhu taváyu tatyi ña vaha tsihin tunyee iñi Nyoo. Tan cuñítsi catyi yacan tyin nditsa tyin Nyoo, ra taahán tsicundaca ñaha tsi nyɨvɨ, tsa tsaa ra nu yucú ndo.

Nu jacuaha ra Jesús tyin ñihi ca tunyee iñi Nyoo tanñavin ca tunyee iñi nu ña vaha

21 ’Tatun iin ra tan iyó xaan tunyee iñi tsi ra tannyisó ramityi ra, tan jahá cuenda ra vehe ra, nu yɨhɨ xeehe vaha ndaha tyiñu ra tsitsi vehe ra, tsa ña cuacuvi quinyaa ñasuhu. 22Maa tyin tatun quitsi iin ratsa cuaha ca tunyee iñi iyó, tan cañí tahan ra tsihinra, tan cuví jaha canaa ra tsi ra, tacan tan quinyaa randaha tyiñu ra tan natsatsa ra tsi ra vaha iñi tsi ra.

23Nyɨvɨña jahá tyiñu tsihin yu, jatɨvɨ ñi tyiñu jaháyu. Tan tatun ña caahán ñi tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ,tyin cunyicunñi tsi yu; cuñí tsi catyi tsi tyin ña tsaháñi tsa cunyicun nyɨvɨ tsi yu.

Page 81: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 11:24 78 Lucas 11:49Nu jacuaha ra Jesús tsi yo nácaa quɨhvɨ tatyi ña

vaha tsi yo inga tsaha tatun naa iñi yo24 ’Tatun iin nu tatyi ña vaha quita nu tsi iin nyɨvɨ,

tsicá nuu nu iin ñuhu ityi, nanducú nu nu quitatunu. Maa tyin ña nañihí maa nu nu quitatu nu, tacantan tsicá iñi nu: “Cunuhu nyico yu nda vehe yu nuquee yu.” 25Tacan tan tsaa nyico nu añima nu queenu. Tan nyehé nu tyin ndɨɨ xaan tan sɨɨ xaan caá.26 Tacan tan cua quihin nu utsa taahan ca tatyi ñavaha tsa yaha ca caquiñi tan ñavin camaa nu. Tacantan iin caa ñi cua quɨhvɨ tandɨhɨ nahnu añima ñiican. Yacan cuenda yaha ca caquiñi ñi tan ñavin catsa jihna ñi ―catyí ra Jesús.

Nyɨvɨ tsa nditsa iyó vaha ñi nu ñuhu ñayɨvɨ27Tsitsi tsa ndi caahán ca ra Jesús yacan, tan cana

tsaa iin ñaha tsa nyií mahñu nyɨvɨ ican. Tan catyíña:

―¡Náa tsa sɨɨ cuñí ñaha tsa jacacu tsi un, ñaha tsajacaxin tsi un! ―catyí ña.

28Maa tyin ra Jesús catyí ra:―Sɨɨ xaan ca cuñi nyɨvɨ tsa tsiñí tuhun caahán

Nyoo tan tyaá yahvi ñi itsi ―catyí ra.Nyɨvɨ ña vaha, maa ñi maa tsa iyo cuñí ñi nyehe

ñi(Mt. 12.38-42; Mr. 8.12)

29 Tacan tan tsaa ca nyɨvɨ nu nyií ra Jesús. Tancatyí ra tsihin ñi:

―Nyɨvɨ tsa iyó vityin quiñi xaan iyó ñi. Tan nyiyoxaan iñi ñi. Cuñí ñi nyehe jihna ñi tsa iyo. Maatyin intuhun ñi tsa iyo cua nyehe ñi, yacan cuvítsa javaha Nyoo tsihin ra Jonás, ra cuvi ndusu yuhuNyoo tsanaha. Nduve inga ca tsa iyo cua nyehe ñi.30 Tumaa tsa janaha ra Jonás tsi nyɨvɨ ñuu Nínivetahan tsanaha tyin ii Nyoo, tacan tucu yuhu, Rayɨɨtsa quee nda gloria, janahá yu tsi nyɨvɨ tsa iyó vityintyin ii Nyoo. 31 Quɨvɨ cua tatsi tuñi Nyoo tsi nyɨvɨ,cua nandoto ñaha cuvi reina ityi sur tahan tsanaha,tan cua catyi ña tyin cuhun ndo anyaya tyin maa ñavasu cañi ñuuña,maa tyin quitsi ña, quitsi tyaa sohoña tsa tsiñi tuñi tsa cahan ra Salomón. Tan vityincahnu ca cuví ra nyaá tsihin ndo tan ñavin ca raSalomón. 32 Tan quɨvɨ cua cutuñi tandɨhɨ nyɨvɨ, cuanandoto nyɨvɨ tsicoo ñuu Nínive tahan tsanaha, tancua catyi ñi tyin nyooho nyɨvɨ tsa iyó vityin cuhunndo anyaya, tyin nyɨvɨNínive ican, nasama ñi cuhvaiyóñi quɨvɨ cahan ra Jonás tuhunNyoo tsihin ñi. Tanvityin cahnu ca cuví ra nyaá tsihin ndo tan ñavin cara Jonás.

Nu janaha ra Jesús tyin na jaha yo cuenda añima yona coo tsa nditsin jahá Nyoo

(Mt. 5.15; 6.22-23)33 ’Ndi intuhun ndo tan ña tuhvá ndo tyaá ñuhu

tyuma tan tyihí xeehe ndo can, a tinyií ndo cantsitsi iin caja. Tyin ñuhu can taahán tsi cunyii cannu sucun. Tyin tatun quɨhvɨ nyɨvɨ tsitsi vehe ndo,nditsin. 34 Tinuu yo, iin ñuhu nditsin cuví tsi tsacuenda cuñu ñuhu yo. Tan tacan tucu tsa nditsinNyoo, tsa cuenda añima yo. Tatun iyó tsa nditsinjahá Nyoo añima yo, vaha nyɨvɨ cuví yo. Tatunnduve tsa nditsin jahá Nyoo añima yo, tumaa iin racuaa cuví yo, ña cuví nyehe yo ityi vaha tsa cuahánnu nyaá Nyoo. 35Yacan cuenda jaha ndo cuenda tsindo, na coo tsa nditsin jahá Nyoo añima ndo, tan

ña coo tsa naa. 36 Tatun tsitú añima ndo tsihin tsanditsin jahá Nyoo, nduve ca maa tsa naa iyó tsihinndo, tyin jandunditsín tsi tanɨɨ cahnu ndo. Tumaatsa nyaá iin ñuhu tyuma jandunditsín tsi tanɨɨ cahnundo cuví can ―catyí ra Jesús.

Nu cuxaan ra Jesús tsihin ra maestro cuenda leyvehe ñuhu naha ra tan tsihin ra fariseo naha ra

(Mt. 23.1-36; Mr. 12.38-40; Lc. 20.45-47)37 Tsa ndɨhɨ cahan ra Jesús tsihin nyɨvɨ, iin ra

fariseo, catyí ra tsihin ra, na cuhun ra cucatsi rayuvehe ra. Tan tsaa ra Jesús vehe ra. Tan quɨhvɨ ratsicunyaa ra nu mesa.

38 Tacan tan ra fariseo ican iyo cuñí ra tyin ñanacatya ra Jesús ndaha ra tsa ndi cumañi ca catsi ra,tumaa cuhva iyómaa ra naha. 39Maa tyin JutuMañiyo Jesús catyí ra tsihin ra:

―Nyooho, ra cuví fariseo, tumaa tsa tsata ñi vasutan coho nacuhvá ndo. Maa tyin ityi tsitsi, quiñixaan caá can tyin ña nacatyá ndo can. Tacan cuvínyooho. Tyin cuñí nyɨvɨ tyin vaha ndo. Maa tyinxeehe ñi suhú ndo tan javahá ndo tsa ña vaha.40 Ndava xaan iñi ndo. ¿A ña tsitó ndo tyin ra tsajavaha ityi tsata ndo, juvin ñi maa ra javaha ityitsitsi ndo? 41 Taahán tsi javaha ndo tumañi iñi tsinyɨvɨ ndaahvi, tan jatyinyee ndo tsi ñi tsihin tanɨɨañima ndo. Javaha ndo tsa vaha tsihin ñi, tacan tannduvaha tucu ityi tsitsi ndo.

42 ’¡Ndahvi nyooho ra fariseo! tyin nyooho, cahvíndo ndaha menta tan ndaha lura tan náa ndɨhɨ cayucu tsa tsatsí ndo, tan tavá ndo intuhun tsi tsa iiniin utsi tan tsahá ndo tsi Nyoo, maa tyin ña tyaáyahvi ndo tsa vaha tsa cuñí Nyoo javaha yo tan tsacuñí yo tsi ra. Taahán tsi tsa cuñi vaha ca ndo tsiNyoo tan javaha ndo cuhva cuñí ra, tan ña jandɨhɨndo tsa cuhva ndo diezmo can. 43 ¡Ndahvi nyoohotsa cuví ndo fariseo! tyin cuñí ndo cunyaa ndo nutyayu vaha tsitsi vehe ñuhu. Tan cuñí ndo tsa tyaayahvi nyɨvɨ tsi ndo nuyahvi. 44 ¡Ndahvi nyooho ramaestro cuenda ley, tan nyooho ra fariseo! Vahaxaan jahá ndo tsi ndo tan ña nditsa ndo. Cuví ndotumaa iin ñaña ndɨyɨ tsa ña nditsin ca canyií. Tyintsañí nyɨvɨ tsata can tan ña tsitó ñi tyin nyií ndɨyɨtsitsi ñaña ican. Tyin nduve ca cuhva canyií nu nyiíndɨyɨ ican. Cuñí maa nyɨvɨ tyin vaha ndo, tan ñatsitó ñi tyin ña vaha añima ndo―catyí ra Jesús.

45 Tacan tan nacahan iin ra maestro cuenda leyvehe ñuhu, tan catyí ra:

―Maestro, tsa catyí un tacan, caahán nyaa ndɨhɨun tsi ndi ―catyí ra.

46 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―¡Ndahvi tucu nyooho ra maestro cuenda ley

vehe ñuhu! tyin jacuahá ca ndo ley tsa tsaha Nyootahan tsanaha. Tan ña taahán tsi. Tan yoñi ndoyócarga can, tan jañiñi ca ndo na javaha nyɨvɨ can, tanmaa ndo ndi luxu ña jatyinyeé ndo tsi ñi. 47 ¡Ndahvinyooho! tyin janduvahá vaha ndo ñaña nu ñuhúyɨquɨ ra cuvi ndusu yuhu Nyoo tsa tsahñi ra cuvi tsiitsaahnu ndo tahan tsanaha. 48 Yacan cuñí tsi catyityin ndoó ndo vaha tsa javaha tsii tsaahnu ndo nahara. Tyin tsii tsaahnu ndo tsahñi ra naha tsi ra cuvi ndusu yuhu Nyoo. Tan nyooho janduvahá ca ndoñaña ra naha. 49 Yacan cuenda catyi Nyoo tahantsanaha tsihin tsa tsiñi tuñi ra tyin cua jaquitsi ratsi ra cua cuvi ndusu yuhu ra tan ra caca tyiñu ra

Page 82: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 11:50 79 Lucas 12:27nu iyó ndo. Tan cua cahñi ndo juhva ra naha taninga ra cua jacunu ndo tsi ra naha. 50 Tan nditsatyin tacan javahá ndo. Nyoo cua tatsi tuñi ra tsindo tan tsi nyɨvɨ iyó vityin tsa cuenda tandɨhɨ racuvi ndusu yuhu ra tsa tsahñi tsii tsaahnu ndo nahara nda cuanda tsinu ñuhu ñayɨvɨ tan nda cuandavityin. 51Nda cuanda nɨñɨ ra Abel tsa tsatɨ tsa tsahñi ra Caín yañi ra tsi ra, tan nda cuanda nɨñɨ ra Zacaríastsa tsahñi nyɨvɨ tsitsi vehe ñuhu yatyin nu nyaáaltar. Yacan cuenda catyí Nyoo tyin cua tatsi tuñira tsi nyɨvɨ tsa iyó vityin tsa catyí cuatyi nyɨvɨ tsatsicoo tahan tsanaha. 52 ¡Ndahvi nyooho ra maestrocuenda ley vehe ñuhu! tyin tumaa tsa tyihí xeehendo ndaha tucu yuvehe nu quɨhvɨ nyɨvɨ ityi nu nyaáNyoo. Tan ndimaa ndo ña quɨhvɨ ndo nu nyaáNyoo.Tan ndi ña tsahá ndo tsa quɨhvɨ inga nyɨvɨ tsa cuñíquɨhvɨ ―catyí ra Jesús.

53 Ndɨhɨ cahan ra Jesús tacan. Tan ra maestrocuenda ley vehe ñuhu naha ra tsihin ra fariseo nahara, nduxaan xaan ra naha tan quitsaha nducú tuhunxaan ra naha tsi ra Jesús. 54 Tyin cuñí ra naha tsacahan ra Jesús iin tsa ña vaha, tyin tacan tan cuvityaa ra naha cuatyi tsi ra.

12Nu jacuaha ra Jesús tyin ña cuví tyihi xeehe yo

cuatyi yo1 Cuenda mil nyɨvɨ ndu iin nda cuanda catyihí

tahan ña ñi, tyin cuaha xaan ñi. Tacan tan ra Jesúscahan jihna ra tsihin ra tsicá tsihin ra:

―Jaha ndo cuenda tsi ndo tsihin ra fariseo nahara tsihin cuatyi ra tsa cuví tumaa yutsan iya. Tyinndaá paan jahá yutsan iya, tan tacan cuví cuatyi racan naha ra. Tyin jahá ra naha tyin vaha ra. Maatyin ña cuví tyihi xeehe ra naha cuatyi ra naha.2 Tyin nduve iin tsa yɨhɨ xeehe tan cuñí yo, tyin ñacua quituvi. Tan nduve tsa xeehe tan cuñí yo, tyinña cua coto nyɨvɨ. 3 Yacan cuenda, náa ndɨhɨ tsacaahán ndo nu xeehe, cua quita tsi nu nditsin. Tannáa ndɨhɨ tsa caahán ndo tsitsi vehe ndo, cua canatsaa nyɨvɨ jiñi vehe.

¿Yóo taahán tsi nayuhvi yo, a tsi nyɨvɨ a tsi Nyoo?(Mt. 10.28-31)

4 ’Tan catyí yu tsihin ndo tsa cuví ndo ra vaha iñitsi yu, tyin ña nayuhvi ndo tsi nu tsahñí cuñu ñuhuyo. Tyin yaha can tan nduve ca tsa cuví javaha nutsi yo. 5Maa tyin cua catyi yu tsihin ndo yóo taahántsi nayuhvi ndo. Nayuhvi ndo tan tyaa yahvi ndo tsiNyoo, ra cuví quinyaa tsa nyito ndo. Tan yaha yacantan cuví tyihi ra tsi ndo anyaya.

6 ’Saa, ña yahvi nyaá tɨ. Cuví jata yo uhun taahantɨ tsihin uvi ñi xuhun. Vasu ndimaa nyihi ñi tɨ, Nyooña naá iñi ra tsi ndi intuhun tɨ. 7 Tan nyooho, nyaáyahvi ca ndo nuNyoo tan ñavin ca tsa cuaha saa can,tan nda cuanda ixi jiñi ndo tan tsitó Nyoo najavataahan tsi iyó tyin tsa nacahvi ra intuhun intuhuntsi. Yacan cuenda ña nayuhvi ndo.

Na ña nayuhvi yo cahan yo tuhun ra Jesucristotsihin nyɨvɨ

(Mt. 10.32-33; 12.32; 10.19-20)8 ’Catyí yu tsihin ndo tyin tandɨhɨ nyooho tsa

janahá ndo tsi nyɨvɨ tyin tsinú iñi ndo tsi yu, tacantucu maa yu, cua cahan yu tuhun ndo nuu ángel

Nyoo nda gloria. Tyin yuhu Rayɨɨ nda gloria queeyu. 9Maa tyin nyooho tsa janahá ndo tyin ña tsinúiñi ndo tsi yu, tacan tucu maa yu, cua cahan yu nuuángel Nyoo tyin ñavin nyɨvɨ cuenda yu cuví ndo.10Tan vasu cuxaan nyɨvɨ tsi yuhu, Rayɨɨ tsa quee ndagloria, Nyoo cua jaha ra tucahnu iñi tsi ñi. Maa tyinnyɨvɨ caahán tsa ndavaha ñi sɨquɨ Tatyi Ii Nyoo ñacua coo tucahnu iñi tsi ñi cuenda yacan.

11 ’Quɨvɨ tsa cua cundaca nyɨvɨ tsi ndo tsitsi veheñuhu, nu juez, a nuu ra cumí tyiñu naha ra, ña cacaiñi ndo náa tuhun cua nacahan ndo. 12 Tyin cuhvatsa cua nacahan ndo, cua cuhva maa Tatyi Ii Nyoonáa tuhun taahán tsi cahan ndo―catyí ra Jesús.

Nu tsaha cuenda ra Jesús tyin ña taahán tsi nyiyo iñiyo tsa cuca

13 Iin ra tsa nyií tsihin nyɨvɨ cuaha tsa ndu iin nunyií ra Jesús, catyí ra tsihin ra Jesús:

―Maestro, cahan tsihin ra yañi yu na natahvi ratsa tsii jutu ndi, cuhva ra tsa taahán tsi tsi yu.

14 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra:―¿Tsaa, yóo tsaha tsi yu tsa cuví yu juez tan

natahvi yu ndaha tyiñu ndo? ―catyí ra.15 Tan yaha can tan catyí ra nuu nyɨvɨ cuaha can:―Jaha xaanndo cuenda tanñanyiyo xaan iñi ndo

tyin ña tsiñí ñuhu tsa coo cuaha ndaha tyiñu yo tancoonyito yo.

16 Tacan tan tsaha cuenda ra Jesús iin cuhva tsitandɨhɨ nyɨvɨ, tan catyí ra:

―Tsicoo iin ra cuca. Tan cuaha xaan ndaha tyiñuñihí ra nu jaha tyiñu ra. 17 Tacan tan tsicá iñi ra:“¿Nacaa javaha yu? Nduve nu quɨhɨ tandɨhɨ ndahatyiñu ihya.” 18 Tan catyí ra: “Tsa tsitó yu nácaa cuajavaha yu. Cua canɨ yu tandɨhɨ yaca nyihi yu, tancua javaha yu tsa nahnu ca, tan natyihi yu tandɨhɨndaha tyiñu can tsihin tandɨhɨ ca tsa iyó tsi yu tsitsican. 19Tacan tan cua catyi yu tsihin yu: Cuaha xaanndaha tyiñu naquihin vaha un, tan vityin cuahánmaa cuiya, quitatu, catsi vaha, coho vaha, tan cusɨɨiñi.” 20 Tan Nyoo catyí ra tsihin ra can: “Ra soho,tsacuaa vityin cua cúu un, tan tsa naquihin vaha un¿Yóo tsii cua cuví yacan?” catyí Nyoo tsihin ra can.21 Tacan cuví iin ra tsa jatacá tan tyihí vaha ra tsacuca tsi ra; maa tyin nuu Nyoo ra ndaahvi cuví ra―catyí ra Jesús.

Ña caca xaan iñi yo náa ndɨhɨ tsa tsiñí ñuhu tsi yo(Mt. 6.25-34)

22Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra tsicá tsihin ra:―Tacan ñi catyí yu tsihin ndo, ña caca xaan iñi

ndo nácaa ñihi ndo tsa catsi ndo, tan ndi jahmatsa cunditsi ndo. 23 Tyin nyaá yahvi ca ñayɨvɨ tsanyito yo tan ñavin ca tsa catsi yo. Tan nyaá yahvica cuñu ñuhu yo tan ñavin ca tsa nditsí yo. 24 Jahando cuenda saa tyin ña jahá tyiñu tɨ. Tan ndi ñatyihí vaha tɨ tsa catsi tɨ. Maa tyin tsatsí tɨ, tyin Nyootsahá ra tsa catsi tɨ. Tan nuu Nyoo nyaá yahvi canyooho tan ñavin ca saa. 25 Tan vasu ndi maa tsicáxaan iñi ndo maa tyin ña cuví jandusucun ndo luxuca tsi ndo. 26 Tatun ndi luxu can tan ña cuví jahándo, ¿nacuenda tsa tsicá xaan iñi ndo tandɨhɨ ca tsatsiñí ñuhu tsi ndo?

27 ’Jaha ndo cuenda nácaa iyó yutun ita tyin ñajahá tyiñu tun tan ndi ña taví tun yuhva. Maatyin catyí yu tsihin ndo tyin ndi ra rey Salomón

Page 83: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 12:28 80 Lucas 12:58tsihin tandɨhɨ tsa cuca ra tan ña sɨɨ caá tsa tsinditsi ra tumaa tsa jacunditsí Nyoo tsi yutun ita ican.28 Tatun tacan ñi jacunditsí Nyoo tsi yutun ita tsaiyó nu tsɨquɨ vityin, tan ityaan cua cayu tun tsitsihorno, tan nyooho cahnu ca cuví ndo nuu ra tanñavin ca yutun ita. ¿A ña cua cuhva ra tsa cunditsindo? Maa tyin maa ndo ña tsinú vaha iñi ndo tsira. 29 Ña caca xaan iñi ndo tuhun tsa catsi ndo tantsa coho ndo. 30 Tyin nyɨvɨ tsa ña tsinú iñi tsi Nyootsicá iñi ñi yacan. Maa tyin Jutu yo Nyoo tsitó ra náatsiñí ñuhu tsi ndo. 31 Vaha ca tsa nducu ndo nácaacuhva cuenda ndo tsi ndo tsi Nyoo na cundaca ñahara tsi ndo. Tan cuhva tucu ra tandɨhɨ tsa tsiñí ñuhutsi ndo.

Tsa vaha tsa iyó gloria(Mt. 6.19-21)

32 ’Ña nayuhvi nyooho, mbee jana yu. Ña cuahando maa tyin Jutu yo Nyoo cuñí ra tsi ndo. Yacancuenda cua cuhva ra quɨhvɨ ndo nu ndacá ñaha ra.33 Xico ndo tsa iyó tsi ndo. Tan jatyinyee ndo tsinyɨvɨ ndaahvi. Tatun javahá ndo tacan, jacayá ndotsa vaha nuu nyaá Nyoo. Tyin nuu nyaá Nyoo ñandɨhɨ tsa vaha. Tyin yoñi yóo jatɨvɨ can ndacan, ndinu ñasuhu, tan ndi quɨtɨ. 34 Tyin nuu iyó tsa cucando, ican cuví nu nyita iñi ndo. Tan ndacan cua coondɨhɨ añima ndo―catyí ra.

Nu jacuahá ra Jesús tsi yo nácaa cuatu yo tsi ra quɨvɨquitsi ra inga tsaha

35 ’Cuatu vaha ndo tsi yu tsihin ñuhu nditsin Nyooquɨvɨ quitsi yu inga tsaha. 36 Tan cuvi ndo tumaamusu tsa ndatú tsi tsitoho ra naha náa cuhva quitsira tsa cuahán ra iin vico tindaha. Tan ndatú ranaha, tyin tacan tan numi ñi cua nuña ra nahayuvehe cuhva tsa jandatsan tsitoho ra naha tsa tsaara. 37-38Tan sɨɨ xaan cua cuñi ra naha nyehe ra nahatsi ra cuví tsitoho ra naha. Tyin ndatú ra naha tsira nda cuanda tsa tsaa ra, vasu ñuu taxin, vasu tsanaha ca. Tan cua tyaa ra tsi ra musu ican naha rayuhu mesa tan cuhva ra tsa catsi ra naha. Tacantan sɨɨ xaan cua cuñi musu can naha ra. 39 Tan cotondo tyin tatun tsitoho vehe, tan tsitó ra náa cuhvacua quɨhvɨ ñasuhu vehe ra, cua jaha ra cuenda vehera. Tan ña cua cuhva ra quɨhvɨ nu ñasuhu ican tsitsivehe ra. 40 Tan tacan cuví tucu nyooho, cuatu ndo.Tyin yuhu, Rayɨɨ tsa quee nda gloria, sana iñi ndotan cua quitsi yu ―catyí ra Jesús.

Musu vaha tan musu ña vaha(Mt. 24.45-51)

41Tacan tan quitsaha nducú tuhun ra Pedro tsi raJesús:

―Jutu Mañi yu, ¿yóo cuenda caahan un yacan?¿A tsa cuenda maa ñi maa ndi, a tsa cuenda tandɨhɨnyɨvɨ?

42 Tacan tan nacahan ra Jesús, tan catyí ra tsihinra:

―Musu tsa tyaá soho tsa caahán tsitoho ra, juvinra cuvímusu vaha. Tyin jahá cuenda ra vehe tsitohora. Tan vaha cuhva tsahá ra tsa catsi tandɨhɨ camusuican. 43Tan sɨɨ xaan cuñí musu ican tatun cuhva tsajahá tyiñu ra, tan cua tsaa tsitoho ra. Tyin tyaá yahvira tandɨhɨ tsa taahán tsi ica ra. 44Tan catyí yu tsihinndo tyin tsa nditsa. Tyin tsitoho ra cua nacuhva ratandɨhɨ tsa cumí ra, cua quɨhɨ ndaha ra. Tyin vaha

tyaá yahvi ra tsihin tyiñu jahá ra. 45Maa tyin tatuntsicá iñi musu ican tyin naha xaan cuahán tsitohora, tan quitsaha cañí ra tsi inga musu tsa cutahántsihin ra tan ñiñaha jahá tyiñu ican, tan ña cuñí rajaha tyiñu ra. Tyiñu tsatsí ñi tan tyiñu tsiñí nyixi ñiiyó ra. 46 Tacan tan sana iñi ra cua tsaa tsitoho raquɨvɨ tsa ña ndatú ra tsi ra, tan cuhva tsa ña tsitó ra.Tacan tan ñihi xaan cua tatsi tuñi tsitoho ra tsi ra,tumaa tuhvá maa ra icá tsihin nyɨvɨ tsa ña tsiñú iñitsa caahán ra.

47 ’Tan iin musu tsa tsitó nácaa iyó tsitoho ratan ña javahá ra cuhva cuñí tsitoho ra, cuaha xaantundoho cua nyehe ra. 48 Maa tyin tatun iin musutsa ña tsitó, tan javaha ra tsa ña vaha, cua tatsi tuñitsitoho ra tsi ra, maa tyin luxu ñi. Tyin ña tsitora can, tan javaha ra. Tatun iin musu tan cuahatsa tsaha tsitoho ra tsi ra, cuaha tyiñu taahán tsinacuhva cuenda ra tsi tsitoho ra. Tan ra tsa cuahaxaan yɨhɨ ndaha can, cuaha xaan tyiñu taahán tsinacuhva cuenda ra tsi tsitoho ra.

Nu cahan ra Jesús tyin tsacatyi ra cua cañi tahannyɨvɨ tsihin nyɨvɨ ñi

(Mt. 10.34-36)49 ’Tumaa tsa jatahán yu ñuhu nu ñuhu ñayɨvɨ,

tacan cuví tyiñu vatsí yu. ¡Tan cuñí xaan yu tsanacayu catyin ña ñuhu ihya! 50 Tyin nyaá cua yahayu iin tundoho cahnu, tan cahnu xaan tundoho iyóyu nda cuanda ndɨhɨ tyiñu jahá yu. 51 Cuñí maa ndotyin tsa vatsí cuhva yu tsa taxin coo ndo nu ñuhuñayɨvɨ ihya. Maa tyin yuhu vatsí yu tyin jasɨɨn yu tsindo. 52 Tyin tsa vityin tan ityi nuu ca, uhun taahannyɨvɨ iin vehe ñi cua cusɨɨn ñi. Uñi taahan ñi cuacañi tahan tsihin uvi taahan ñi. Tan uvi taahan ñicua cañi tahan tsihin uñi taahan ñi. 53 Tan ra iyósehe, cua cañi tahan ra tsihin sehe ra. Tan ra cuvísehe can cua cañi tahan ra tsihin jutu ra. Tan ñahaiyó sehe sɨɨhɨ cua cañi tahan ña tsihin sehe sɨɨhɨ ña.Tan ña cuví sehe sɨɨhɨ can cua cañi tahan ña tsihinsɨhɨ ña. Tan ñaha cuví tyiso cua cañi tahan ña tsihintsanu ña. Tan ñaha cuví tsanu can cua cañi tahan ñatsihin tyiso ña ―catyí ra Jesús.

Nu cahan ra Jesús tsihin nyɨvɨ tyin ña nacotó ñityin tsa tsaa Sehe Nyoo nu yucú ñi

(Mt. 16.1-4; Mr. 8.11-13)54 Catyí tucu ra Jesús tsihin nyɨvɨ cuaha tsa yucú

ican:―Tatun nyehé ndo tyin tsa yɨhɨ vico, catyí ndo

tyin tsa cua cuun savi. Tan tacan tsa cuii cuví.55 Tatun tsa nyehé ndo tyin tsa yɨhɨ tatyi quee ityindutya ñuhu, catyí ndo tyin tsa cua ndu ihñi. Tanquita tsa cuii nu caahán ndo. 56 Nyooho jahá ndotsa tsitó xaan ndo, tan nacotó ndo tandɨhɨ tsa cuvíandɨvɨ, tan tandɨhɨ tsa cuví nu ñuhuñayɨvɨ ihya. Tan¿nacuenda tsa ña nacotó ndo náa tyembu iyó ndovityin?

Nducu yo cuhva nácaa coo vaha yo tsihin ra tsicáncuatyi tsaha yo coto cuhun yo anyaya

(Mt. 5.25-26)57 ’¿Nacuenda ña jahá ndo cuenda, ndáa tsa vaha

tan ndáa tsa ña vaha? 58 Tatun iin ra tsicán cuatyitsaha ndo tan cuahán ndo tsihin ra nu nyaá ra cumítyiñu, ityi cuahán ndo nducu ndo cuhva coo vahando tsihin ra tsa ndi cumañi ca tsaa ndo nu nyaá

Page 84: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 12:59 81 Lucas 13:28ra cumí tyiñu. Coto nacuhva cuenda ra tsi ndo tsijuez. Tan juez ican cua nacuhva cuenda ra tsi ndotsi ra vitya naha ra. Tan ra vitya naha ra cua tyihira naha tsi ndo tsitsi vehe caa. 59 Tatun tacan cuacuvi, catyí yu tsihin ndo tyin ña cua quita ndo ndacuanda tyahvi ndo tandɨhɨ tsa taahán tsi tyahvi ndo―catyí ra Jesús.

13Cuñí tsi tsa nasama yo cuhva iyó yo, tun ña cuñí yo

cuhun yo anyaya1Tacan tan juvin ñi quɨvɨ cannyecu juhva ra naha.

Tan quitsaha nacatyí tuhun ra naha tsihin ra Jesústsa javaha ra Pilato tsihin juhva ra Galilea naha ra.Tyin tava ra tyiñu na cahñi andaru naha ra tsi raGalilea tsa tsijamañi quɨtɨ jana ra naha tsi Nyoo. Tantacan saca nuu nɨñɨ ra ican naha ra tsihin nɨñɨ quɨtɨtsa tsijamañi ra ican naha ra. 2Tan nacahan ra Jesústan catyí ra tsihin ra naha:

―¿A tsicá iñi nyooho tyin cahnu xaan ca cuatyi raGalilea ican naha ra tan ñavin ca tandɨhɨ ca ra ñuura naha, tan yacan tsihi ra naha? 3Ñavin. Tyin tatunnyooho tan ña nasama ndo cuhva iyó ndo, tacan cuacunaa ndo. 4 Tan tsa tsahun uñi taahan ra tsihi cannaha ra tsa canacava torre Siloé ican tsata ra naha,¿a cuaha ca cuatyi ra naha tan ñavin ca inga ra tsatsicoo ñuu Jerusalén, cuñí maa ndo? 5 Ñavin. Tyintatun nyooho tan ña nasama ndo cuhva iyó ndo, cuacunaa ndo.

Nu tsaha cuenda ra Jesús iin cuhva nácaa ndatúNyoo tsa nasama yo cuhva iyó yo

6 Tacan tan tsaha cuenda ra Jesús iin cuhva ihya.Tan catyí ra:

―Iin ra iyó yutun tsa nañí higuera tsi ra. Tannyaa tun nu ñuhu ra. Tan tsahan ra tsinyehe ratatun iñi tsɨtɨ tun. Tan nyehe ra tyin nduve. 7 Tancatyí ra tsihin ra jahá cuenda tsi tun: “Tsa uñi cuiyatsa tyito ñi quitsi nyehe yu tatun iyó tsɨtɨ tun. Tannduve maa tsɨtɨ tun iñi. Cahnya tsi tun. Tyin nyaácuatu ñi maa tun nu ñuhu ihya. Tyin nduve tsɨtɨtsahá tun”, catyí ra. 8 Maa tyin ra tsa jahá cuendañuhu ican catyí ra: “Taa, ña cua cahnya naha yo tsitun vityin. Na cunyaá nuu maa tun inga cuiya ihya.Cua janduvita yu ñuhu tsaha tun tan cua tyihi yuñuhu tyaahyú. 9 Vasɨquɨ tacan tan cua cuhva tuntsɨtɨ. Maa tyin tatun ña cuhva tun tsɨtɨ, tacan tancahnya yo tsi tun”, catyí ra tsa jahá cuendañuhu can―catyí ra Jesús.

Quɨvɨ quitatú nyɨvɨ janduvaha ra Jesús tsi iinñaha tɨhɨ tsata

10 Iin quɨvɨ tsa quitatú nyɨvɨ, jacuahá ra Jesús tsinyɨvɨ tsitsi vehe ñuhu. 11 Tan ican nyaá iin ñahatsa yɨhɨ tatyi ña vaha. Tan tsa tsahun uñi cuiyacuuhví ña tsa tɨhɨ tsata ña. Tan ña cuví ndundoo ña.12Tacan tan nyehe ra Jesús tsi ña. Tan cana ra tsi ña.Tan quitsaha caahán ra tsihin ña, tan catyí ra:

―Tsa nduvaha un. Nduve ca cuehe ndohó un―catyí ra tsihin ña.

13Tacan tan tyisó ra ndaha ra jiñi ña. Tan iin yahañi tan ndundoo ña. Tacan tan quitsaha jacahnú ñatsi Nyoo. 14 Maa tyin ra cuví ityi nuu vehe ñuhu,cuxaan xaan ra tsi ra. Tyin quɨvɨ quitatú janduvahara tsi ña. Tan catyí ra tsihin nyɨvɨ nyecú ican:

―Iyó iñu taahan quɨvɨ taahán tsi jaha tyiñu yo.Tacan quɨvɨ quitsi ndo cuvi ndo numeri. Tan ñaquitsi ndo quɨvɨ quitatú yo ―catyí ra.

15 Tacan tan Jutu Mañi yo Jesús catyí ra tsihin ra:―Nyooho tsa jahá ndo tyin vaha ndo. ¿A ña

ndatsí tucu nyooho quɨtɨ jana ndo tan jacohó ndondutya tsi tɨquɨvɨquitatú yo? 16Tan tacan tucuñahaihya, tata ra Abraham cuví tsi ña. Tan tsa tsahunuñi cuiya tsa nuuhñí ña tsihin cuehe ihya jahá nu ñavaha. Tan yoñi ndatsi tsi ña. ¿A ña taahán tsi ndatsiyo tsi ña vasu ndi maa quɨvɨ quitatú yo cuví vityin?―catyí ra Jesús.

17 Tacan tan cuhva tsa cahan ra Jesús yacan,tandɨhɨmaa nu xaan iñi tsi ra nducahan nuu nahnu.Maa tyin tandɨhɨ ca maa nyɨvɨ sɨɨ xaan cuñí ñi tsihintsa cahnu tsa iyo javaha ra Jesús.

Nu cahan ra Jesús tyin tumaa iin tsɨtɨmostaza cuvítsa ndacá ñaha Nyoo tsi yo

18 Tacan tan catyí ra Jesús:―¿Náa cuví tsa ndacá ñaha Nyoo tsi yo? ¿Tan

náa tsihin jandu inducu yo itsi? 19 Tumaa iin tsɨtɨmostaza, tacan cuví tsi. Tyin iin ra tatsi ra iin tsɨtɨicannuñuhu ra, tan cana iin yutun luhlu, tan tsahnutun. Tan cuví tun iin yutun cahnu xaan. Tacan tantsaa saa naha tɨ nuu yutun ican. Tan javaha tɨ taca tɨnuu tun.

Nu cahan ra Jesús tyin tumaa yutsan iya, tacan cuvítsa ndacá ñaha Nyoo tsi yo

(Mt. 13.33)20 Tacan tan catyí ra Jesús inga tsaha:―¿Náa ca tsihin jandu inducu yu nácaa ndacá

ñaha Nyoo tsi yo? 21 Cuví tsi tumaa yutsan iya tsanasacá nuu iin ñaha tsihin uñi jahma yutyi paan.Tyin tumaa ndaá tanɨɨ yutsan paan ican jahá yutsaniya ican, tacan cuví tsa ndacá ñaha Nyoo tsi yo―catyí ra.

Yuvehe tɨhɨn tan ityi cuɨñɨ tsa cuahán nu nyaáNyoo

(Mt. 7.13-14, 21-23)22 Ityi cuahán ra Jesús ñuu Jerusalén caahán ra

tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ tandɨhɨ ñi ñuu nu yahá ra.23 Tan iin ra tsicá tuhun ra tsi ra:

―Jutu Mañi yu, ¿a cuaha maa nyɨvɨ cua cacu?―catyí ra.

Tacan tan nacahan ra Jesús, tan catyí ra:24―Nanducu ndo cuhva quɨhvɨ ndo yuvehe tɨhɨn.

Tyin tacan cuví quɨhvɨ ndo nu ndacá ñaha Nyoo.Tyin cuaha xaan ndo cuñí ndo quɨhvɨ ndo ndacan,tan ña cuvi. 25 Tyin tumaa tsitoho iin vehe, tacancuví Nyoo. Tan tsitoho vehe ican cua nacasɨ rayuvehe. Tacan tan nyooho tsa nyecú ndo ityi tsatacua jandatsan ndo yuvehe, tan cua catyi ndo: “Nuñayuvehe.” Tan ra ican cua catyi ra tsihin ndo: “Ñatsitó yu ndáa ityi quee nyooho.” 26 Tacan tannyooho cua catyi ndo: “Nyuhu tsatsi ndi tan tsihi ndi tsihin un. Maa un jacuaha un tuhun Nyoo tsindi ityi nu nyecú vehe ndi”, cua catyi ndo tsihin ra.27 Maa tyin ra ican cua nacahan ra tsihin ndo tancua catyi ra: “Tsa catyi yu tsihin ndo tyin ña tsitóyu ndáa ityi quee ndo. Catsiyo nyaha ndo nu nyaáyu tandɨhɨnyoohonyɨvɨ javahá tsa ña vaha” 28Tacantan cua vacu ndo tan catsan ña cua cuvi nuhu ndotsa cua nyehe ndo tsi ra Abraham tsihin ra Isaac

Page 85: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 13:29 82 Lucas 14:22tan ra Jacob, tan tsihin tandɨhɨ ra cuvi ndusu yuhuNyoo tsa tsicoo tahan tsanaha. Tyin nyecú ra nahanu ndacá ñaha Nyoo. Tan nyooho ndoo ndo ityitsata. 29 Tan cua quitsi nyɨvɨ ityi ndutya ñuhu, tanityi norte, tan ityi nu caná ñicanyii, tan ityi nu tyisóñicanyii. Tan cua cunyecu ñi catsi ñi tsihin Nyoonu ndacá ñaha ra. 30Tan juhva nyɨvɨ tsa cuahán ityinuu vityin, ñi can cuhun nu ndɨhɨ. Tan juhva nyɨvɨtsa cuahán nu ndɨhɨ ña, ñi can cua cuhun ityi nuu―catyí ra.

Nu cuiihya xaan cuñí ra Jesús nyehé ra tsi nyɨvɨ ñuuJerusalén

(Mt. 23.37-39)31 Juvin ñimaa quɨvɨ can tsaa juhva ra fariseo. Tan

catyí ra naha tsihin ra Jesús:―Quita ihya tyin ra Herodes cuñí ra cahñi ra tsi

un ―catyí ra naha.32 Tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Cuaahan ndo tan cahan ndo tsihin ra tsa cuví

tumaa ñicuii, tyin nda cuanda quita quɨvɨ tsa ndɨhɨtyiñu jahá yu tsa tavá yu tatyi ña vaha tsi nyɨvɨ tantsa janduvahá yu tsi nyɨvɨ cuuhví tsihin cuehe, tacantan cundɨhɨ tyiñu jahá yu. 33 Maa tyin nda cuandatahan tsi tsa ndɨhɨ maa tyiñu jahá yu, tacan tancuhun maa yu cua cúu yu nda ñuu Jerusalén. Tyinña cuví cúu iin ra cuví ndusu yuhu Nyoo ityi tsatañuu Jerusalén.

34 ¡Ndahvi nyooho nyɨvɨ Jerusalén! tyin tsahñíndo tsi ra cuví ndusu yuhu Nyoo. Tan cañí ndo yuutsi tandɨhɨ ra tsa jaquitsi Nyoo nu yucú ndo. Tanyuhu cuaha xaan tsaha cuñí yu jaha cuenda yu tsindo, tumaa jahá cuenda iin ndɨvɨ sɨɨhɨ sehe tɨ, tannaquihín vaha tɨ tsi tɨ naha tɨ tsitsi nditsin tɨ. Maatyin maa ndo ña cuñí ndo. 35Nyehe ndo vityin tyintsa nacoo yu tsi ndo. Tan catyí yu tsihin ndo tyinña cua nyehe ca ndo tsi yu nda cuanda quita quɨvɨtsa cua catyi ndo tyin cahnu xaan ra vatsí tsihin sɨvɨNyoo Jutu yo ―catyí ra Jesús.

14Nu janduvaha ra Jesús tsi iin ra cuuhví tsa iyó cuiñu

quɨvɨ quitatú nyɨvɨ1 Cuví tsi iin quɨvɨ quitatú nyɨvɨ. Tan ra Jesús

cuahán ra cua catsi ra vehe iin ra cuví ityi nuu tsihinra fariseo naha ra. Tan juhva ca ra fariseo ican ndatúra naha nyehé ra naha náa cuatyi cuví tyaa ra nahatsi ra Jesús. 2 Tacan tan yatyin ñi nuu ra Jesús nyaáiin ra cuuhví tsa iyó cuiñu. 3Tan catyí ra Jesús tsihinra maestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra tan tsihinra fariseo naha ra:

―¿A vaha janduvaha yo nyɨvɨ cuuhví quɨvɨ qui-tatú yo? ¿Náa catyí ley Nyoo? ―catyí ra.

4 Tacan tan tandɨhɨ ra naha, taxin ña tsinyecu ranaha. Tacan tan tyiso ndaha ra Jesús jiñi ra cuuhvícan. Tan janduvaha ra tsi ra. Tan catyí ra tsihin rana cunuhu ra. 5 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin rafariseo naha ra:

―Tatun nyooho tan canacava iin burru jana ndo,a inga quɨtɨ jana ndo, tsitsi xahva, ¿a ña cua tava ndotsi tɨ tsa numi ñi, vasu ndimaa quɨvɨ quitatú yo cuví?―catyí ra.

6 Tacan tan taxin ña tsinyecú ra fariseo naha ra.Tyin ña ñihi ca ra naha náa nacahan ra naha.

Nu jacuaha ra Jesús tsi yo tyin ña vaha tsa cahnujaha yo tsi yo

7 Nyehe ra Jesús tyin tandɨhɨ ra nyecú vico icannacatsi ra naha tyayu vaha ca cunyecu ra naha.Tacan tan tsaha cuenda ra tyehen tsi ra naha:

8 ―Ndáa quɨvɨ cuhun ndo vico tindaha, ña nan-ducu ndo tyayu vaha ca cunyecu ndo. Tyin cotoquitsi inga ra tsa cahnu ca cuvi tan ñavin ca maando, 9 tan coto quitsi ra tsa cana tsi ndo tan catyí ratsihin ndo: “Cuhva tyayu can tyin cunyaa ra ihya.”Tacan tan nyooho tsihin tsa cahan nuu ndo, tan cuacuhva ndo tyayu can. Tacan tan cua cunyecu ndonu ndɨhɨ ña. 10 Maa tyin catyí yu tsihin ndo, tyinndáa quɨvɨ cana ra tsi ndo, cuaahan ndo, tan ñavinnu vaha cunyecu ndo. Tyin tacan tan cua quitsimaa ra tsa cana tsi ndo tan cua cahan ra tsihin ndo:“Amigos, naha ndo, cunyecu ndo nu tyayu vahaihya.” Tan tacan cua jacahnu ca ra tsi ndo nu nyɨvɨnyecú yuhu mesa tsihin ndo. 11 Tyin ra tsa cahnujahá tsi maa ra, cua tahan ra ticanuu. Tan ra tsandaahvi jahá tsi ra, cahnu ca cua cuvi ra ―catyí raJesús.

12 Tacan tan catyí tucu ra tsihin ra cana tsi ra nuiyó vico can:

―Ndáa quɨvɨ coo vico vehe un, ña cua cana untsi ra vaha iñi tsi un, ndi tsi ra yañi un, ndi tsi racuví nyɨvɨ un, ndi tsi nyɨvɨ nyecú yuvehe un, ñi cuca.Tyin ñi ican cuví cana tucuñi tsimaa un, na coo tucuvico vehemaa ñi. Tacan tan nacahnya ñi cuenda tsatsahan ñi vico vehe un. 13Maa tyin catyi yu tsihinun tyin ndáa quɨvɨ coo vico vehe un, cana tsi nyɨvɨndaahvi, nyɨvɨ cuuhví, nyɨvɨ coxo, tan tsihin nyɨvɨcuaa. 14 Tacan tan sɨɨ cua cuñí un, tyin ñi ican ñacua cuvi natyahvi ñi tsi un. Maa tyin cua natyahviNyoo tsi un quɨvɨ cua nandoto un tsihin nyɨvɨ vaha.

Nu tsaha cuenda ra Jesús iin cuhva nácaa caná ra tsiyo na quɨhvɨ yo nu ndacá ñaha Nyoo

(Mt. 22.1-10)15 Tan tsiñi iin ra tsa nyaá yuhu mesa ican tsa

caahán ra Jesús. Tan catyí ra tsihin ra:―Sɨɨ xaan cua cuñi nyɨvɨ tsa cua catsi nu ndacá

ñaha Nyoo―catyí ra.16 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Iin ra ican jacoo ra iin vico cahnu xaan vehe

ra. Tan cana ra cuaha xaan nyɨvɨ. 17 Tacan tan tsaacuhva tsa cua cuxiñi ñi, tan jacuhún ra tsi musu rana cuquihin ra tsi ñi, tyin tsa tahan tsi cuhva cuxiñiñi. 18 Maa tyin tandɨhɨ ñi ican quitsaha caahán ñityin ña cua cuhun ñi. Tan iin ra ican catyí ra: “Ndijata yu iin ñuhu. Tan cuñí tsi cuhun yu cunyehe yuitsi. Yacan tsicán yu na jaha ra tucahnu iñi tsi yutyin ña cua cuhun yu.” 19 Tacan tan inga ra icancatyí ra: “Ndi jata ñi yu uhun taahan yunta. Tancuhun yu cunyehe yu tatun vaha tɨ naha tɨ. Yacantsicán yu tumañi iñi tsi ra na jaha ra tucahnu iñi tsiyu, tyin ña cua cuvi cuhun yu.” 20 Tacan tan ingatucu ra ican catyí ra: “Ndi tindaha cuii ñi yu, tanña cua cuvi cuhun yu”, catyí ra. 21 Tacan tan musura ican cuanuhu ra. Tan catyí tuhun ra tandɨhɨ tsacuvi ican tsihin ra tsitoho ra. Tsa tsiñi tsitoho ratsa tacan, tan cuxaan xaan ra. Tan catyí ra tsihinmusu ra: “Cuaahan vityin tandɨhɨ maa ityi. Tanquitsi ndaca un tsi nyɨvɨndaahvi, nyɨvɨ cuuhví, nyɨvɨcoxo, tan tsihin nyɨvɨ cuaa”, catyí ra. 22Tan tsa yaha

Page 86: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 14:23 83 Lucas 15:20tsaa nyico musu ican tan catyí ra tsihin ra tsitohora: “Tsa javaha yu tandɨhɨ maa tsa cahan un tsihinyu. Tan nuña ca tsitsi vehe”, catyí ra. 23 Tacan tantsitoho ra catyí ra tsihin ra: “Cuaahan cua nducu canyɨvɨ tandɨhɨ maa ityi. Tan jañiñi un tsi ñi na quitsiñi, tyin na cutu tsitsi vehe yu. 24Tyin catyí yu tsihinun tyin ndi intuhun ñi tsa cana yu tsa jihna, ña cuacatsi ñi tsihin yu”, catyí ra ―catyí ra Jesús.

Cuaha xaan tundoho nyehé yo tatun cuenda ra Jesúsyɨhɨ yo

(Mt. 10.37-38)25Cuaha xaan nyɨvɨ nyicún tsi ra Jesús. Tacan tan

nanyehe ra tsi ñi, tan catyí ra tsihin ñi:26―Tandɨhɨ nyooho tsa nyicún tsi yu, tatun cuñí

ca ndo tsi nyɨvɨ ndo tan ñavin ca tsi yuhu, ñavincuenda yu yɨhɨ ndo. Tan tatun cuñí ca ndo tsi maando tsa nuu yuhu, ñavin cuenda yu yɨhɨ ndo. 27Tyinnyooho tsa ña cuñí nyehe tundoho tsa cunyicunndo tsi yu, ña taahán tsi cuvi ndo nyɨvɨ cuenda yu,tyin tsa nyehé ndo tundoho, yacan cuví cruu tsataahán tsi cuiso ndo. 28 Tyin tun cua javaha ndoiin vehe, nacañí nuu jihna ndo jiñi ndo tan tyihituñi iñi ndo tun quita vehe cahnu can tsihin xuhuntsa nyií tsi ndo. 29 Tyin tatun quitsaha jandaá ndovehe ican, tan ña cuvi jandɨhɨ ndo tyin nduve caxuhun ndo, cua vacu nducu nyɨvɨ tsi ndo. 30 Tancua catyi ñi: “Ra ican quitsaha javahá ra vehe ra,tan ndi ña cuví jandɨhɨ ra can”, cua catyi ñi. 31 Atatun iin rey tan cuñí ra cañi tahan ra tsihin ingarey ¿a ña cunyaa jihna ra tan nyehe ra tatun ñihitsa utsi mil ñi andaru tsa cuahán tsihin ra cua cañitahan ra naha tsihin inga rey tsa vatsí tsihin ocomilandaru ican? 32 Tan tatun tsitó ra tyin ña cua cuvijaha canaa ra tsi inga rey ican, tacan tan cañi ca vatsíinga rey ican, tan cua jacuhun ra tsi musu ra tyin nacatyi tuhun ra naha tsihin inga rey ican na jandɨhɨtaxin ra itsi. 33 Tan tacan cuví nyooho. Tatun ñacahnya iñi ndo tandɨhɨ maa tsa cuñí ndo tan tandɨhɨtsa cumí ndo, ña cua cuvi cunyicun ndo tsi yu.

Nu jacuaha ra Jesús tyin tumaa ñɨɨ tsa ndɨhɨ tsauhva, tacan cuví yo tatun ndu uvi iñi yo tsa tsinú iñiyo tsi ra

(Mt. 5.13; Mr. 9.50)34 ’Vahañɨɨ tyin jacu uhvá tsi tsa catsi yo. Maa tyin

tatun ndɨhɨ tsa uhva tsi, ña vaha ca tsi. 35Nduve catyiñu cuví javaha tsi. Ndi ña cuví jatyinyee tsi tsiñuhu. Tan javitá yo itsi tyin ña vaha ca tsi. Nyoohotsa iyó soho, tyaa soho ndo tuhun caahán yu―catyíra Jesús.

15Nu jacuaha ra Jesús tyin tumaa mbee tsa cuanaá

tacan cuví yo(Mt. 18.10-14)

1Tandɨhɨ ra tavá xuhun cuenda ra ndacá ñaha ndañu Roma, tan ra iyó cuatyi naha ra, natuhva ra nahanu nyií ra Jesús, tan tyaá soho ra naha tsa caahánra. 2 Tacan tan ra fariseo naha ra tsihin ra maestrocuenda ley vehe ñuhu naha ra quitsaha caahán nyaara naha tsi ra Jesús, tan catyí ra naha:

―Ra ihya, caahán ra tsihin ra iyó cuatyi naha ra.Tan tsatsí ra tsihin ra naha ―catyí ra naha.

3 Tacan tan ra Jesús tsaha cuenda ra cuhva ihya,tan catyí ra:

4 ―Nyooho tsa iyó iin cientu mbee jana, tuncunaa intuhun tɨ, ¿a ña cua nacoo ndo tsi tandɨhɨca tɨ, tan cunanducu ndo tsi mbee tsa cunaa can ndacuanda tsa nañihi ndo tsi tɨ? 5 Tan tsa yaha nañihindo tsi tɨ, tyiso soco ndo tsi tɨ. Tan sɨɨ xaan cuacuñi ndo. 6 Tan tsa tsaa nyico ndo vehe ndo, tanndu iín ndo tsihin ra vaha iñi tsi ndo tan tsihin nyɨvɨiyó yatyin yuvehe ndo, tacan tan catyí ndo tsihin ñityin na cusɨɨ ndɨhɨ iñi ñi tsihin ndo tyin nañihi ndombee jana ndo tsa tsinaa. 7 Tan catyí yu tsihin ndo,tyin tacan tucu sɨɨ xaan ca cuñí ángel Nyoo tsa iyógloria tsacatyi intuhun ra tsa iyó cuatyi tan nasamára cuhva iyó ra, tan ñavin ca tsa cumi xico tsahuncumi taahan nyɨvɨ tsa nduve cuatyi tan ña cuñí catsi tsa nasama ñi cuhva iyó ñi.

Ñaha tsa tsinaa xuhun tan nañihi ña8 ’Tan catyí yu tsihin ndo, tyin tatun iin ñaha

tan iyó utsi taahan xuhun ña, tan cuanaá iin xuhunña, cua tyaa ña iin candili. Tan cua tɨhvɨ ña tanɨɨtsitsi vehe ña. Tan cua nanducu ña xuhun can ndacuanda tsa nañihi ña can. 9 Tan tsa yaha nañihi ña,cua cuhun ña cunanducu ña tsi ñi vaha iñi tsi ña,tsihin nyɨvɨ tsa iyó yatyin yuvehe ña, tan cua cahanña tsihin ñi: “Cusɨɨ ndɨhɨ iñi ndo tsihin yu tyin tsanañihi yu xuhun yu tsa tsinaa”, cua catyi ña. 10 Tancatyí yu tsihin ndo tyin tacan tucu sɨɨ cuñí ángelNyoo tsacatyi intuhun ra iyó cuatyi tan ndu uvi iñira cuatyi ra ―catyí ra Jesús.

Nu jacuaha ra Jesús nácaa cuñí Nyoo tsi iin ra nduuvi iñi cuatyi

11Tacan tan tsahá cuenda ra Jesús inga cuhva ihyatan catyí ra:

―Iin ra, iyó uvi taahan sehe ra. 12Tan ra tsa luhluca caahán ra tsihin jutu ra tyin na nacuhva ra tsataahán tsi tsi ra. Tacan tan jutu ra natahvi sava ra tsatsii ra tan tsaha ra tsi nduvi taahan sehe ra. 13Tanñacuaha ñi quɨvɨ tan ra luhlu ican xico ra tandɨhɨ maatsa tsaha jutu ra tsi ra. Tan jandu iin ra xuhun ra,tan quihin ra ityi, cuahán ra iin ñuu cañi xaan. Tanndacan tsicoo ra tan janaa ra tandɨhɨ maa xuhun ratsihin tusɨɨ iñi. Tan quiñi xaan icá ra tsicá nuu ra.14 Tacan tan tsaa tama ityi nu iyó ra. Tan quitsahatsisocó ra tyin tandɨhɨ xuhun ra janaa ra. 15 Tacantan tsahan ra tsinducu ra tyiñu jaha ra tsihin iin rañuu ican. Tan ra can jacuhun ra tsi ra iin nu iyóquɨnɨ jana ra, tyin jaha cuenda ra tsi tɨnaha tɨ. 16Tancuví tsi iin tsaha tsisocó xaan ra can. Tan nduvemaa tsa catsi ra iyó, ndacua cuñí ra catsi ra tsa tsatsíquɨnɨ ican naha tɨ. Tan yoñi maa tsaha tsa catsi ra.17 Tacan tan nducuhun iñi ra tsi jutu ra. Tan nacañíjiñi ra: “¿Náa tsa cuaha ra naha jahá tyiñu tsihinjutu yo? Tan nduve tsa cumañi tsi ra naha. Tan yoovityin cuñí cúu yo jahá soco. 18 Vityin cua cunuhuyo nu nyaá jutu yo. Tan cua catyi yo tsihin ra tyintsicoo cuatyi yo nuu Nyoo tan tacan tucu nuu maara. 19 Tan ña taahán ca tsi tsi yo tsa cuví yo sehe ra,tan na jaha ra tyin iin musu ña ra cuvi tsi yo” cuñíra tsicá iñi ra.

20 ’Tacan tan quihin ra ityi cuanuhu ra nda vehejutu ra. Tan cañi ca vatsí ra tan nyehe jutu ra tsira, tan cundaahvi iñi ra nyehé ra tsi sehe ra. Tan

Page 87: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 15:21 84 Lucas 16:17

tsinu xaan ra tsijatahan ra tsi ra. Tan tsinumi nyaara tsi ra. 21Tacan tan catyí ra tsihin jutu ra: “Tyatya,tsicoo cuatyi yu nuu Nyoo tan tsicoo cuatyi yu nuutucu maa un. Tan yacan ña taahán ca tsi tsi yu tsacuví yu sehe un”, catyí ra tsihin jutu ra. 22Maa tyinjutu ra tava tyiñu ra, tan catyí ra tsihin musu ra:“Tava ndo jahma vaha tan jacunditsi ndo tsi ra ihya.Tan tyihi ndo iin xehe nundaha ra. Tan tyihi ndɨhɨndo zapatu tsaha ra. 23 Tan cahñi ndo iin becerrutsa xaahan vaha ca, tyin catsi yo tsi tɨ. Tyin vityincua coo yo vico. 24 Tyin ra sehe yu ihya tsa tsihi racuñi maa yu, tsica iñi yu. Cuñí maa yu tyin ña cuanyehe ca yu tsi ra, tan tsaa nyico ra”, catyí jutu racan. Tacan tan quitsaha tsicoo ñi vico. Tan sɨɨ xaancuñí ñi tyin tsaa nuhu nyico ra.

25 ’Tacan tan inga sehe ra, ra tsa tsitsa, nyií ratsicuhu. Tan tsa cua tsaa nuhu ra nda yuvehe ra,tan tsiñi ra tyin iyó yaa. Tan tuvi iñi ra tyin tsañíñi yaa. 26 Tacan tan tsa cuyatyin ra nda yuvehe ratan cana ra tsi iin musu ra. Tan tsica tuhun ra tsi racan náa cuví xaan can. 27 Tacan tan musu can catyíra: “Ra yañi un tsaa nuhu ra. Tan yacan tava jutuun tyiñu tyin na cahñi ra naha iin becerru xaahan.Tyin vaha tsaa ra yañi un, tan nduve náa tahan ra”,catyí musu can tsihin ra. 28Tacan tan nduxaan xaancuñí ra can. Tan ña cuñí ra quɨhvɨ ra tsitsi vehe.Tan jutu ra tsahan ra tsicahan ndaahvi ra tsihin ra,tyin na quɨhvɨ ra tsitsi vehe. 29 Tacan tan nacahanra can tan catyí ra tsihin jutu ra: “¿Náa tsa cuahacuiya jahá tyiñu yu tsihin un? Tan tyaá yahvi xaanyu tsa caahán un. Maa tyin ndi intuhun mbee luhluñaha ca cuhva un tsi yu tyin coo vico jaha yu tsihinra vaha iñi tsi yu. 30 Maa tyin vityin tsaa nuhu nusehe un ihya, nu tsa janaa xuhun tsihin ñaha sɨɨ iñi.Tan tsaha un iin becerru quɨtɨ xaahan tsi nu”, catyíra tsihin jutu ra. 31 Tacan tan nacahan jutu ra tancatyí ra tsihin ra: “Sehe yu, yooho tsihin maa yunyaá un tandɨhɨ quɨvɨ. Tan tandɨhɨ tsa cumí yu, tsiiun cuví can. 32 Tan vityin taahán tsi tyin javaha yovico ihya, tan cusɨɨ iñi yo. Tyin tsaa nuhu ra yañi un,ra tsa tsihi, cuñi maa yu. Tumaa tsa nandoto nyicora cuví can, tyin tsinaa ra, tan nañihi yo tsi ra ingatsaha”, catyí ra tsihin sehe ra ―catyí ra Jesús.

16Nu jacuahá ra Jesús tsi yo nácaa javaha yo tumañi

iñi tsihin tsa iyó tsi yo1 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra tsicá tsihin ra:―Iyó iin ra, cuca xaan ra. Tan iyó iin ra yɨhɨ

ndaha tandɨhɨ tyiñu jahá ra cuca can. Tan tsahaniinmusu ra tsicatyi tuhun ra tsihin ra cuca ican, tyinra yɨhɨ ndaha tyiñu ican, janaá ra tandɨhɨ tsa iyó tsira. 2 Tacan tan cana ra cuca ican tsi ra tan catyí ratsihin ra: “Tsa cuaha xaan cuatyi javahá un quitsi nu nyaá yu. Vaha ca nacuhva cuenda un tandɨhɨtyiñu tsa javahá un tsi yu. Tyin ña cua jaha tyiñuca un tsihin yu”, catyí ra cuca can tsihin ra. 3 Tacantan ra yɨhɨ ndaha tyiñu can tsicá iñi ra: “¿Nacaa cuajavaha yu vityin? Tsitoho yu ña cuñí ca ra tsa jahatyiñu yu tsihin ra. Tan nduve tunyee iñi iyó tsi yutsa jaha tyiñu yu tsihin ñuhu. Tan cahán xaan nuuyu caya yu tsitsi ñuu. 4Maa tyin tsa tsitó yu nácaacua javaha yu, tacan tan vaha cua cuñi nyɨvɨ tsihin

yu quɨvɨ tsa nduve ca tyiñu cua jaha yu, tan vaha cuatsaa yu vehe ñi”, tsicá iñi ra can. 5Tacan tan cana ratsi intuhun intuhun ra tsa nyaá cuenda tsi tsitohora. Tan catyí ra tsihin iin ra ican: “¿Náa nyaá cuendaun tsi tsitoho yu?” catyí ra. 6 Tacan tan nacahan raican tan catyí ra: “Yuhu nyaá cuenda yu cumi millitru acetye.” Tacan tan ra yɨhɨ ndaha tyiñu icancatyí ra tsihin ra: “Quihin un inga tutu ihya. Tantyaa un uvi mil ñi. Tan javita un tutu tsaahnu ican”,catyí ra. Tacan ica ra can, tan cuahán ra. 7 Tacantan tsaa inga ra. Tan tsicá tuhun tucu ra tsi ra ican:“¿Náa nyaá cuenda un tsi tsitoho yu?” Tan nacahanra ican: “Nyaá cuenda yu iin mil arroba trigu”, catyíra. Tacan tan catyí ra yɨhɨ ndaha tyiñu ican: “Quihininga tutu, tan tyaa un una cientu ñi arroba. Tanjavita un tutu tsaahnu can”, catyí ra. 8 Tacan tantsito tsitoho ra tsa ña vaha tsa javaha ra. Tan iyoxaan cuñí ra cuca can, tyin yatyi xaan ñihi ra cuhvaica ra ―catyí ra Jesús.

Tan catyí ra tsihin ra tsicá tsihin ra:―Nyɨvɨ nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tsa ña tyaá yahvi tsi

Nyoo yatyi xaan ca jahá ñi tsi ñi tan ñavin ca nyɨvɨtsa iyó ñuhu nditsin Nyoo añima.

9 ’Tan catyí yu tsihin ndo, tyin cuatyiñu ndo tsacuca tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, tan jatyinyee ndotsi nyɨvɨ. Tan quɨvɨ tsa cua ndɨhɨ tsa cuca, cua ñihindo coo ndo nu ña cua naa maa.

10 ’Tatun tsitó ndo cuatyiñu vaha ndo tsa luxu ñitsa iyó tsi ndo, tacan tucu tatun cuaha coo tsi ndocua cuatyiñu vaha ndo itsi. Tyin tatun ña tsitó ndocuatyiñu ndo tsa luxu ñi tsa iyó tsi ndo, tacan ñacua coto tucu ndo cuatyiñu ndo tatun cuaha cootsi ndo. 11 Tan catyí yu tsihin ndo, tatun ña javahándo tsa vaha tsihin tsa iyó tsi ndo nu ñuhu ñayɨvɨihya, Nyoo ña cua cuhva ra tsa vaha tsa iyó gloria tsindo. 12 Tyin tandɨhɨ tsa iyó tsi ndo, maa Nyoo tsahanuu itsi tsi ndo. Tan tatun ña javahá ndo tumañi iñitsihin tsi, ña cua cuhva ra tsa cuvi tsii ndo.

13 ’Iin musu ña cuví coo uvi taahan tsitoho ra.Tyin musu ican cua cuñi ca ra tsi iin ra, tan ñavin catsi inga ra. Tan vaha ca cua tyaa yahvi ra tsa cahaniin ra, tan inga ra, ña cua tyaa yahvi ra tsa cahanra can. Ña cua cuvi cuñi ndo tsi Nyoo tatun cuñitucu ndo tsa cuca ―catyí ra Jesús. 14 Tan tsa tsiñi ra fariseo naha ra tandɨhɨ tsa cahan ra Jesús, tacantan quitsaha tsacú nducu ra naha tsi ra. Tyinmaa rafariseo naha ra cuñí xaan ra naha xuhun. 15 Tacantan catyí ra Jesús tsihin ra naha:

―Vaha xaan jahámaa ndo tsi ndo nuu nyɨvɨ. Maatyin tsa tsitó Nyoo tyin ña vaha añima ndo. Tandɨhɨtsa cahnu cuñí maa nyɨvɨ, Nyoo ña cuñí ra nyehe rayacan.

Ley Nyoo tsa tyaa ra Moisés, tan tsihin tsa ndacáñaha Nyoo tsi yo

16 ’Ley tsa tsaha Nyoo tsi ra Moisés tyin tyaa ra,tan tsihin tuhun tsa tyaa ra cuvi ndusu yuhu Nyootahan tsanaha, yacan cuví tsa janaha ityi tsi nyɨvɨnda cuanda quɨvɨ tsa quitsi ra Juan. Tan ra Juanquitsaha caahán ra tuhun vaha tyin tsa cuñí quitsiNyoo tyin cua cundaca ñaha ra. Tan tandɨhɨ nyɨvɨnducú xaan ñi cuhva tsa quɨhvɨ ñi nu ndacá ñaha ra.

17 ’Tan catyí yu tsihin ndo, tyin vasu cunaa andɨvɨtan nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, maa tyin tsa cuví ley Nyoo

Page 88: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 16:18 85 Lucas 17:16tsa tyaa ra Moisés, ña cua cunaa tsi tyin cua cundaatandɨhɨ tsi.

Nu jacuaha ra Jesús tyin ña vaha tsa nacoo ihñi rayɨɨñasɨɨhɨ ra

(Mt. 19.1-12; Mr. 10.1-12)18 ’Tatun iin rayɨɨ tan iyó ñasɨɨhɨ ra, tan nacoo ihñi

ra tsi ña, tan tindaha ra tsihin inga ñaha, coo cuatyira nuu Nyoo. Tan tatun tindaha inga rayɨɨ tsihinñaha tsa nacoo yɨɨ, coo tucu cuatyi ra can nuu Nyoo.

Nu jacuaha ra Jesús tsi nyɨvɨ cuenda ra cuca tsihinra Lázaro

19 ’Tsicoo iin ra cuca. Tan vaha xaan jahmatsinditsi ra. Tan tandɨhɨ quɨvɨ iyó vico jahá ra tantsatsí vaha ra. 20 Tan tsicoo tucu iin ra ndaahvi tsatsinañi Lázaro. Tan ra ihya cuaha xaan ndɨhyɨ iñí tsira. Tan nyaá ra yuvehe ra cuca ican. 21 Ra ndaahvican, cuñí ra catsi ra, vasu tsa cucoyó xuu mesa racuca can. Tan nda cuanda ina tan tsaá tɨ naha tɨnu nyaá ra, tan tsacayaá tɨ nu uhvi ra. 22 Tan iinquɨvɨ tsihi ra ndaahvi can. Tan ángel maa Nyoona quihin tsi ra tan tsindaca ra naha tsi ra nda nunyaá ra Abraham gloria. Tacan tan tsihi tucu racuca can. Tan tsicutsi ñi tsi ra. 23 Tacan tan racuca ican nyehé xaan ra tundoho nu nyií ra anyaya.Tan nanyehe ra nu cañi xaan nu nyaá ra Abrahamtsihin ra Lázaro. 24 Tacan tan cana tsaa ra cucacan tan catyí ra: “Tyatya Abraham, cundaahvi iñitsi yu. Jaquitsi tsi ra Lázaro tan na jatyii ra luxunundaha ra. Tan na jatoo ra ndutya nu yaa yu. Tyinnyehé xaan yu tundoho nu cayú ñuhu ihya”, catyíra. 25Tan ra Abraham catyí ra tsihin ra: “Nducuhuniñi tyin vaha xaan tsicoo un nu ñuhu ñayɨvɨ. Tan raLázaro, tuhun ndaahvi tsicoo ra. Tan vityin vaha iyóra ihya, tan yooho nyehé un tundoho. 26 Tan ingatucu tuhun, tyin mahñu nu yucú yo ihya cunu xaanxahva. Tan ra yucú nyehe ña cuví cuhun ra naha nunyií un. Tan ndi ra yucú nu nyií un, ña cuví quitsi ranaha nyehe”, catyí ra Abraham tsihin ra cuca can.27 Tacan tan catyí ra cuca ican: “Tyatya Abraham,jaha tumañi iñi tsi yu. Jacuhun tsi ra Lázaro ndavehe jutu yu. 28 Tyin iyó uhun taahan ca ra yañiyu naha ra. Tan cuñí yu tyin catyi tuhun ra Lázarotsihin ra naha nácaa nyií yu nyehé yu tundoho ihya,coto quitsi ndɨhɨ ra naha ihya”, catyí ra. 29 Tacantan catyí ra Abraham: “Iyó ley tsa tyaa ra Moisés.Tan iyó tuhun tsa tyaa ra cuvi ndusu yuhu Nyootahan tsanaha. Na tyaa yahvi ra yañi un naha ra,tun cuñi ra naha”, catyí ra Abraham. 30 Tacan tancatyí ra cuca ican: “Tyatya Abraham. Ña cua tyaayahvi ra naha. Maa tyin tatun yóo tsa nandoto, tancuhun cucahan tsihin ra naha, tacan tan cua tyaasoho ra naha tan cua nasama ra naha cuhva iyó ranaha”, catyí ra cuca ican. 31 Tan ra Abraham catyíra: “Tatun ña cuñí ra naha tyaa yahvi ra naha tuhuntsa tyaa ra Moisés tan tuhun tsa tyaa ra cuvi ndusuyuhuNyoo tahan tsanaha, vasu ndimaa nandoto iinnyɨvɨ tan cahan ñi tsihin ra naha ña cua tsinu iñi ranaha.”

17Nu jacuahá ra Jesús tsi yo nácaa jaha cuenda yo tsi

yo coto javaha yo tsa ña vaha(Mt. 18.6-7, 21-22; Mr. 9.42)

1 Tyehen catyí ra Jesús tsihin ra tsicá tsihin ra:―Tacan ñi iyó tsa quiñi caá tsa jatɨvɨ tsi nyɨvɨ.

Maa tyin ndahvi ra ndaahvi tsa jatɨvɨ tsi nyɨvɨ.2 Vaha taxin ca na cunuhñi iin yuu jucun ra, tanjacuhun nyɨvɨ tsi ra nu ndutya ñuhu. Coto jatɨvɨ cara tsi nyɨvɨ ndi nasama cuhva iyó.

3 ’Jaha vaha ndo cuenda tsi ndo. Tatun iin racutahán tsihin ndo tan javaha ra tsa ña vaha tsihinndo, cahan ndo tsihin ra tyin ña vaha tsa javaha ra.Tun nasama ra cuhva iyó ra, jaha ndo tucahnu iñitsi ra. 4 Tan ndi maa javaha ra tsa ña vaha tsihinndo utsa tsaha tsa iin quɨvɨ, tatun tandɨhɨ tsa utsatsaha tan catyí ra tsihin ndo tyin ndu uvi iñi ra tsajavaha ra; tandɨhɨ tsa utsa taahan tsaha can, jahando tucahnu iñi tsi ra.

Nu jacuahá ra Jesús tsi yo tyin tatun tsinú iñi yo tsira, cuví javaha yo cuaha tsa vaha

5 Tacan tan catyí ra tava tyiñu ra Jesús tsihin ra:―Cuhva tsa tsinu ca iñi ndi tsi un―catyí ra naha.6 Tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Tatun tsinú iñi ndo tsi yu vasu tumaa cuhva

iin tsɨtɨ mostaza tsa luhlu cuii ñi tsi, cua cahan ndotsihin yutun cahnu tsa nañí sicómoro tsa nyaá ihya:“Na tuhun tsi un, tan cunyaa un nda nu ndutyañuhu.” Tan cua tyaa yahvi tun tsa cua cahan ndo―catyí ra Jesús.

Nacaa taahán tsi tyaa yahvi yo tsi Nyoo7 Tan catyí ra Jesús:―Tatun iin nyooho tan iyó iinmusu ndo, tan tsaa

ra tsa tsahan ra tsicuhu tsijaha tyiñu ra, a tsijahacuenda ra quɨtɨ jana ndo, ¿a catyí ndo tsihin ra:“Cunyaa tan catsi un”? Ña tuhvá ndo cahan tacantsihin ra. 8Maa tyin tyehen tuhvá ndo caahán tsihinra: “Javaha tsa cuxiñi yu. Tan tyihi un tsa catsi yu.Tsa yaha tsa catsi yu, tacan tan catsi tucu maa un”,tacan tuhvándo caahán tsihin ra. 9Ndi ña tuhvándonacuhvá tyahvi nyoo tsi ra tyin javaha ra náa tyiñutava ndo tsi ra. 10 Tacan tucu maa ndo tsihin Nyoo.Quɨvɨ ndɨhɨ javaha ndo tandɨhɨ tsa cahan ra tsihinndo, taahán tsi catyi ndo tsihin ra: “Nyuhu nduvenáa ca tyiñu cuaha xaan javaha ndi. Tyiñu tsa tavañi un tsi ndi, yacan ñi javaha ndi. Tan ña yaha cajavaha ndi.”

Nu janduvaha ra Jesús tsi utsi taahan ra ndohócuehe tyaahyú

11 Cuahán ra Jesús ityi ñuu Jerusalén tan yaha ranu cuví xahñu Samaria tsihin Galilea. 12Tan nu tsaara iin ñuu, quita utsi taahan ra cuuhví tsihin cuehetyaahyú. Tan tsicuɨñɨ ra naha ndasava. 13 Tan canatsaa ra naha tan catyí ra naha:

―Yooho, Maestro Jesús, cundaahvi iñi tsi ndi―catyí ra naha.

14 Tan tsa nyehe ra Jesús tsi ra naha tan catyí ratsihin ra naha:

―Cuaahan ndo, cujanaha ndo tsi ndo tsi ra jututyin tsa nduvaha ndo.

Tacan tan cuahán ra naha. Tan ityi cuahán ranaha tan nduvaha ra naha. 15 Tacan tan tsa nyeheiin ra ican tyin tsa nduvaha ra, vatsí tsihin tsatanyico ra nu nyií ra Jesús. Tan quitsaha caná tsaara, jacahnú ra tsi Nyoo. 16 Tan tsa tsaa ra nu nyií raJesús, tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra, tan nacañi nuu ra jiñi ra nda

Page 89: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 17:17 86 Lucas 18:13nu ñuhu nuu ra Jesús. Tan nacuhva ra tyahvi nyootsi ra. Ra tsa nduvaha ihya, ra Samaria cuví ra.

17 Tacan tan catyí ra Jesús:―¿A ñavin utsi taahan ndo nduvaha? ¿Náa inga

ɨɨn taahan ca ra naha? 18 ¿A intuhun ñi maa ra ingañuu ihya vatsí, vatsí jacahnú tsi Nyoo? ―catyí raJesús.

19 Tacan tan catyí ra tsihin ra tsa nduvaha ican:―Nduvita, cuaahan. Nduvaha un tyin tsinú iñi

un tsi Nyoo ―catyí ra Jesús tsihin ra.Cuhva cua quitsi Nyoo cua cundaca ñaha ra nu iyó

yo ihya(Mt. 24.23-28, 36-41)

20 Tsica tuhun ra fariseo naha ra tsi ra Jesús, tancatyí ra naha:

―¿Ama cua quitsi Nyoo cua cundaca ñaha ra?Tacan tan catyí ra Jesús:―Ñavin tsa nyehé yo cuví tsa ndacá ñaha Nyoo

ihya nu ñuhu ñayɨvɨ. 21 Ña cua cuvi catyi nyɨvɨ:“Juvin ra nyií ihya, juvin ra nyií ityi ican.” TyinNyoo tsa tsaa ra mahñu ndo, tan ndacá ñaha ra tsinyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra ―catyí ra tsihin ra naha.

22Yaha yacan tan catyí ra tsihin ra tsicá tsihin ra:―Cua tsaa quɨvɨ tsa cua cuñi ndo nyehe ndo tsi

yuhu Rayɨɨ quee nda gloria. Maa tyin ña cua nyehendo tsi yu. 23 Yɨhɨ ñi cua catyi ñi tsihin ndo: “Ihyanyií ra.” Inga ñi cua catyi ñi: “Ndacan nyií ra.” Maatyin coto cuhun ndo cunyehe ndo. Tan ña cunyicunndo tsi ra can tyin ñavin yu cuvi can. 24Tyin tandɨhɨnyɨvɨ cua nyehe tsi yuhu, Rayɨɨ tsa quee nda gloria,quɨvɨ cua quitsi nyico yu inga tsaha. Tumaa tsanyehé tandɨhɨ nyɨvɨ nu cañi tatsa savi tan quituviñuhu tatsa can nɨɨ canduvi andɨvɨ, tacan cua cuviquɨvɨ cua quitsi yu inga tsaha. 25Maa tyin cua nyehejihna yu tundoho cahnu xaan. Tyin nyɨvɨ tsa iyóvityin, ndasɨ cua cuñi ñi nyehe ñi tsi yu. 26 Tumaaquɨvɨ tsa tsicoo ra Noé, tacan cua cuvi quɨvɨ cuaquitsi nyico yuhu Rayɨɨ quee nda gloria.

27 Quɨvɨ tsicoo ra Noé, tsatsí nyɨvɨ. Tsihí ñi.Tindahá ñi. Tan tsaha ñi sehe sɨɨhɨ ñi tindaha, ndacuanda quɨvɨ quɨhvɨ ra Noé tsitsi yutun ndoo tancuun savi xaan. Tan tandɨhɨ ñi can tsihi ñi jahandutya. 28Tacan tucu cuvi quɨvɨ tsicoo ra Lot. Tsatsíñi. Tsihí ñi. Jatá ñi. Xicó ñi. Tatsí ñi itu. Tan javaháñi vehe ñi. 29Tan quɨvɨ tsa quita ra Lot ñuu Sodomaican, cuun ñuhu tsihin azufre tsa quee nda andɨvɨ.Tan tsahñi ñuhu can tandɨhɨ nyɨvɨ Sodoma. 30Tacancua cuvi quɨvɨ quitsi nyico yu tsa cuví yu Rayɨɨ queenda gloria.

31 ’Tatun nyecú ndo nuquehe quɨvɨ quitsi yu, ñaquɨhvɨ ndo tsitsi vehe tan tava ndo ndaha tyiñu ndo.Tan tatun yucú ndo tsitsi cuhu, ña cunuhu ca ndoyuvehe ndo. 32Nducuhun iñi ndo tsa tahan ñasɨɨhɨra Lot. 33 Tandɨhɨ nyooho tsa cuñí tsa iyó nu ñuhuñayɨvɨ ihya, cua cunaa ndo. Tan tandɨhɨ nyooho tsaña tyaá yahvi tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, cua cacundo.

34 ’Tan catyí yu tsihin ndo tyin tsacuaa can, uvitaahan nyɨvɨ cua cava iin nu tsito. Iin ñi cuanaquihin yu. Tan inga ñi cua ndoo ñi. 35 Tan uvitaahan ñiñaha, iin caa ñi cua nyico ñi quɨvɨ can.Intuhun ña cua naquihin yu. Tan inga ña cua ndooña. 36Tan catyí yu tsihin ndo tyin uvi taahan ra cua

cuyucu tsicuhu. Intuhun ra cua naquihin yu, taninga ra cua ndoo ra ―catyí ra Jesús.

37 Tsa tsiñi ra naha tsa cahan ra Jesús tacan, tsicatuhun ra naha tsi ra:

―¿Numaa tahan cua cuvi yacan, Jutu Mañi yu?―catyí ra naha.

Tacan tan nacahan ra Jesús, tan catyí ra:―Nu canyií ndɨyɨ, ican cua nataca nditsii.

18Nu jacuaha ra Jesús tyin tumaa tsa cahan yuhu iin

ñaha tsihi yɨɨ tsihin juez, tacan taahán tsi ndacan yotsi Nyoo

1 Tsahá cuenda ra Jesús iin cuhva ihya. Tyin iinnyita ñi cuñí tsi tsa ndacan tahvi ra naha tan ñacundɨhɨ iñi ra naha. 2 Tan catyí ra:

―Iyó iin ñuu tsa nyaá iin ra cuví juez. Tan juezican ña tyaá yahvi maa ra tsi Nyoo. Tan ndi nyɨvɨtan ña tyaá yahvi ra. 3 Tan juvin ñuu ican iyó iinñaha ndaahvi tsa tsihi yɨɨ. Tan tsaahán ña tsicahánña tsihin ra can, tyin tsicán ña cuatyi tsaha iin nuxaan iñi tsi ña. 4 Tan juez ican ña tyaá yahvi nu tsacaahán ña. Ña jandaa maa nu tyiñu tsicán ña. Tantsanaha xaan tsicán ña. Tacan tan quitsaha tsicá iñinu juez can: “Vasu ndi maa ña tsinú iñi yu tsi Nyoo,tan nduve náa cuenda yu tsi nyɨvɨ, 5maa tyin ñahaihya tsahá xaan ña tɨsɨhɨ tsi yu. Tan yacan cuendavaha ca cua jacacu yu tsi ña. Tyin coto ña jaña ñatsa vatsí ña, tan cuhva ca ña tɨsɨhɨ tsi yu”, cuñí ratsicá iñi ra.

6 Tacan tan catyí Jutu Mañi yo, ra Jesús:―Tacan catyi ra juez caquiñi can. Ra juez can ra

caquiñi xaan cuví ra maa tyin jatyinyee ra tsi ñahandaahvi ican. 7 Tan vihi ca cuví Nyoo tsihin yo, ¿aña cua jatyinyee ra tsi nyɨvɨ tsa nacatsi ra tsa tsicánñi tsi ra nduvi tan ñiñu? ¿A cuatu xaan ca ra tanjatyinyee ra tsi ñi? 8 Catyí yu tsihin ndo, tyin numica cua jatyinyee ra tsi ñi. Maa tyin quɨvɨ tsa cuaquitsi nyico yu tsa cuví yu Rayɨɨ tsa quee nda gloria,tsitó Nyoo tun nañihi ca yu tsi nyɨvɨ tsa tsinú tsa cuiiiñi tsi yu ―catyí ra Jesús.

Iin cuhva cuenda ra tavá xuhun cuenda ra ndacáñaha nda ñuu Roma tan cuenda ra fariseo naha ra

9 Tacan tan tsaha cuenda ra Jesús iin cuhvacuenda ra tsa vaha xaan jahá tsi maa ra naha, tanndasɨ cuñí ra naha nyehé ra tsi inga nyɨvɨ. Tan catyíra:

10 ―Iyó uvi taahan ra cuahán vehe ñuhu cuandacan tahvi ra naha tsi Nyoo. Iin ra ican ra fariseocuví ra. Tan inga ra can ra tavá xuhun cuenda randacá ñaha nda ñuu Roma cuví ra. 11 Tan ra fariseoican nduvita nyityi ra, tan quitsaha caahán ra tsihinNyoo. Tan catyí ra: “Jutu Mañi yu, nacuhvá yutyahvi nyoo tsi un tyin yuhu ñavin tumaa inga nyɨvɨcuví yu. Tyin iyó ñi suhú ñi. Quiñi icá ñi. Tan yɨhɨ ranaha iyó ñasɨɨhɨ ra tan iyó inga ñaha ra naha. Tan ñacuví yu tumaa ra tavá xuhun ihya. 12 Tyin yuhu uvitsaha tsicoó nyitya yu tsa iin vitya. Tan tsahá yu utsitaahan xuhun tsa iin iin cientu tsa jahá canaa yu tsiun”, catyí ra can. 13 Tan ra tsa tavá xuhun can tsacañi luxu nyaá ra. Tan ña cana iñi ra nanyehe ndaara. Tan cañí ndaha ra yɨquɨ nyica ra tyin ndu uví iñira cuatyi ra. Tan catyí ra: “Jutu Mañi yu, cundaahvi

Page 90: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 18:14 87 Lucas 19:3iñi tsi yu tyin cuaha xaan cuatyi yu iyó”, catyí ra―catyí ra Jesús.

14 Tan catyí nyico ra Jesús tyehen:―Catyí yu tsihin ndo tyin Nyoo jaha ra tucahnu

iñi tsi ra tavá xuhun ican. Janaa Nyoo cuatyi ra tancuanuhu ra nda yuvehe ra. Maa tyin ra fariseo ican,nduve tucahnu iñi tsicoo tsi ra, tyin nyɨvɨ tsa cahnuxaan jahá ñi tsi ñi, ña cahnu cuví ñi jahá Nyoo, tannyɨvɨ tsa ndaahvi jahá tsi, cua jacahnu Nyoo tsi ñi―catyí ra Jesús.

Nu nasocó ra Jesús tsi tsa nyihi(Mt. 19.13-15; Mr. 10.13-16)

15 Tacan tan quitsi ndaca nyɨvɨ tsa nyihi tsi raJesús tyin tyiso ndaha ra jiñi tsi naha tsi. Maa tyincuhva tsa nanyehe ra tsicá tsihin ra tyin cuaha tsanyihi tsaá nu nyaá ra, cuxaan ra naha tan ña tsahara naha cuhun tsa nyihi can. 16 Tacan tan cana raJesús tsi ra naha, tan catyí ra tsihin ra naha:

―Jaña ndo na quitsi maa tsi naha tsi nu nyaá yu.Tan ña casɨ ndo. Tyin nyɨvɨ tsa ndacá ñaha Nyoo,cuví ñi tumaa tsa nyihi ihya. 17 Tan catyí yu tsihinndo tyin tatunñanyitá iñi ndo tsi Nyoo, tumaanyitáiñi iin tsa luhlu ihya tsi jutu tsi, ña cua cuvi quɨhvɨndo nu ndacá ñaha Nyoo.

Nu tsaha ra Jesús cuhva tyin yɨɨ xaan nacuhvacuenda iin ra cuca tsi ra tsi Nyoo

(Mt. 19.16-30; Mr. 10.17-31)18 Tacan tan iin ra tsa cuví ityi nuu cuenda vehe

ñuhu tsica tuhun ra tsi ra Jesús, tan catyí ra:―Maestro, ra vaha cuví un. ¿Nacaa cua javaha yu

tan coo yu ñayɨvɨ tsa ña cua naa maa? ―catyí ra.19 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra:―¿Nacuenda catyí un tyin ra vaha cuví yu? Tan

intuhun ñi maa Nyoo cuví ra vaha. 20Yooho tsitó untandɨhɨ tuhun tsa tsaha Nyoo tyin javaha yo: “Tsaña coo inga ñaha tsi un. Ña cahñi un nyɨvɨ. Ña suhuun. Ña cahan un cuendu sɨquɨ nyɨvɨ. Tan tyaa yahviun tsi jutu un tan sɨhɨ un” ―catyí ra Jesús.

21 Tacan tan ra ican catyí ra:―Tandɨhɨmaa yacan tan tyaá yahvi yu nda tahan

luhlu yu tan nda cuanda vityin ―catyí ra.22 Tsa tsiñi ra Jesús tsa cahan ra can, tacan tan

catyí ra tsihin ra:―Maa tyin cumañi javaha un inga tsa taahán tsi

javaha yo. Xico tandɨhɨ tsa iyó tsi un. Tan cuhvaun xuhun can tsi nyɨvɨ ndaahvi. Tan quitsi nyicunun tsi yu. Tacan tan coo tsa cuca tsi un nda gloria―catyí ra.

23Maa tyin tsa tsiñi ra tsa cahan ra Jesús, nducui-ihya xaan cuñí ra, tyin cuca xaan ra. 24Tan tsa nyehera Jesús tyin nducuiihya cuñí ra, tan catyí ra:

―Yɨɨ xaan tan cuví nacuhva cuenda nyɨvɨ cuca tsiñi na cundaca ñaha Nyoo tsi ñi. 25Yatyi xaan ca cuviyaha iin camellu xuu iin yɨquɨ tucu, tan ñavin ca tsaquɨhvɨ iin nyɨvɨ cuca nu ndacá ñaha Nyoo―catyí ra.

26 Tan nyɨvɨ tsa tsiñi tsa cahan ra catyí ñi:―Tatun tacan, ¿yóo cua cuvi cacu? ―catyí ñi.27 Tacan tan ra Jesús catyí ra:―Tandɨhɨ tsa ña cuví javahá nyɨvɨ, Nyoo cuví

javahá ra tandɨhɨ ―catyí ra.28 Tacan tan ra Pedro catyí ra:―Jutu Mañi yu, nyuhu tandɨhɨ maa tsa iyó tsi ndi

nacoo ndi, tan nyicún ndi tsi un ―catyí ra.

29 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tyin tandɨhɨ

nyooho tsa nacoo vehe, a ñasɨɨhɨ ndo, a yañi ndo,a jutu ndo, a sehe ndo tsacatyi tsa tsahá ndo tsacundaca ñaha Nyoo tsi ndo, 30 cuaha xaan tsa vahacua ñihi ndo ñuu ñayɨvɨ ihya tan inga ñayɨvɨ tsa cuacoo, cua ñihi ndo ñayɨvɨ tsa ña cua naa maa ―catyíra Jesús.

Inga tsaha jacoto ra Jesús cuhva cua cahñi nyɨvɨ tsira

(Mt. 20.17-19; Mr. 10.32-34)31 Tan cana sɨɨn ra Jesús tsi tsa utsi uvi taahan ra

tsicá tsihin ra, tan catyí ra tsihin ra naha:―Vityin cuhun yo nda ñuu Jerusalén. Tyin

ndacan cua cundaa tyiñu Rayɨɨ tsa quee nda gloria:tandɨhɨ tyiñu tsa tyaa ra cuvi ndusu yuhu Nyootahan tsanaha. 32Tyin ra xaan iñi tsi yu naha ra cuanacuhva cuenda ra naha tsi yu tsi ra inga ñuu, ra tsañavin ra ñuu Israel cuví. Tan cua vacunducu ranahatsi yu. Tan cua cahan nyaa ra naha tsi yu. Tan cuatɨvɨ sɨɨ ra naha nuu yu. 33 Tan cua cañi ra naha tsiyu, tan cua cahñi ra naha tsi yu, maa tyin tsa tsinuuñi quɨvɨ tan cua nandoto yu inga tsaha ―catyí raJesús.

34 Maa tyin ña cutuñí iñi ra tsicá tsihin ra tsacahan ra, tan ndi ña tsitó ra naha náa tuhun cahanra tsihin ra naha. Tyin ña cuví cutuñi iñi ra naha.

Nu janduvaha ra Jesús iin ra cuaa ñuu Jericó(Mt. 20.29-34; Mr. 10.46-52)

35Cuhva tsa cua tsaa ra Jesús ñuu Jericó, tan yuhuityi ican nyaá iin ra cuaa, cayá ra. 36 Tacan tan tsiñi ra cuvaa tsa yahá cuaha nyɨvɨ. Tan tsica tuhun ranáa cuendañihi xaan cuvaa. 37Tan catyí tuhunnyɨvɨtsihin ra tyin ra Jesús, ra ñuuNazaret, vatsí. 38Tacantan quitsaha caná tsaa ra tan catyí ra:

―¡Yooho Jesús, tata ra rey David! ¡Cundaahvi iñitsi yu! ―catyí ra.

39Tan ra tsa cuahán ityi nuu ican naha ra, catyí ranaha tsihin ra, nacasɨ ra yuhu ra. Maa tyin tsaa cacana tsaa ra, tan catyí ra:

―¡Yooho, tata ra rey David! ¡Cundaahvi iñi tsi yu!―catyí ra.

40Tacan tan tsicuɨñɨ ra Jesús. Tan tava tyiñu ra nacuhun ra naha cuquihin ra naha tsi ra. Tan cuhva tsatsaa ra nu nyaá ra Jesús, tan nducú tuhun ra Jesús tsira:

41―¿Náa cuñí un javaha yu tsihin un?Tacan tan ra cuaa ican nacahan ra, tan catyí ra:―Jutu Mañi yu, cuñí yu nanyehe yu ―catyí ra.42 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Nanyehe. Tsa nduvaha tinuu un tyin tsinú iñi

un tsi yu ―catyí ra.43Tan iin yaha ñi, nanyehe ra cuaa can. Tan cueta

cuahán ra nyicún ra tsi ra Jesús. Tan jacahnú ratsi Nyoo. Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa nyehe tsa cuvi can,jacahnú ndɨhɨ tucu maa ñi tsi Nyoo.

19Nu cuahán ra Jesús vehe ra Zaqueo

1 Tacan tan quɨhvɨ ra Jesús ñuu Jericó. Tan cuayaha ra tsitsi ñuu. 2Tan ñuu can iyó iin ra cuca xaan,nañí ra Zaqueo. Tan cuví ra ityi nuu tsihin ra taváxuhun cuenda ra ndacá ñaha nda ñuu Roma. 3 Ra

Page 91: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 19:4 88 Lucas 19:38ihya cuñí xaan ra nacoto ra tsi ra Jesús. Tan ña cuvínyehe ra tsi ra tyin cuaha xaan nyɨvɨ cuahan tsihinra. Tanmaa randɨquɨxaan ra. 4Tacan tan tsinú xaanra cuahán ra ityi nuu, tanndaa ra iin nuyutun cahnutsa nañí sicómoro tsa nyaá yuhu ityi nu cua yaha raJesús, tan cuví nyehe ra tsi ra Jesús. 5 Tan cuhva tsaquita ra Jesús nu nyáá yutun can, nanyehe ndaa raityi sɨquɨ tan nyehe ra tsi ra Zaqueo. Tan catyí ratsihin ra:

―Zaqueo, janumi nuu un nu yutun juvin. Tyinvityin cuñí tsi tsa cuhun yu yuvehe un ―catyí ratsihin ra.

6 Tacan tan numi xaan nuu ra Zaqueo. Tan sɨɨxaan cuñí ra. Tan quihin ra tsi ra Jesús cuahán tsihinra yuvehe ra. 7 Tan tsa nyehe nyɨvɨ tsa tacan cuvi,tandɨhɨ ñi quitsaha caahán nyaa ñi tsi ra Jesús. Tancatyí ñi tyin ndoó ra vehe iin ra iyó cuatyi. 8Tan nunyecú ra naha tsitsi vehe, ra Zaqueo tsinyaa nyityira. Tan catyí ra tsihin ra Jesús:

―Jutu Mañi yu, yuhu cua cuhva yu sava tsa iyótsi yu tsi nyɨvɨ ndaahvi. Tan tatun jandavi ñaha yutsi nyɨvɨ tan suhu yu tsa tsii ñi, vityin cua nacuhvacuenda yu cumi taahan ca tsaha tsi ñi ―catyí ratsihin ra.

9 Tacan tan catyí ra Jesús:―Vityin cacu un, tan nyɨvɨ ra Abraham cuví

tsi un. [Tyin nacuhva cuenda un tsi un tsi Nyootumaa nacuhva cuenda ra Abraham tsi ra tsi Nyoo.]10Tyin yuhu, Rayɨɨ tsa quee nda gloria, vatsí yu vatsínanducu yu tan vatsí jacacu yu tsi nyɨvɨ tsa cuanaamaa ―catyí ra Jesús.

Nu jacuaha ra Jesús tsi yo na jaha tyiñu yo tsihin tsatsaha Nyoo tsi yo

(Mt. 25.14-30)11Tan tsitsi tsa tsiñí nyɨvɨ tsa caahán ra Jesús, tan

quitsaha tsahá cuenda ra inga cuhva ihya tsi ñi. Tyintsa cuñí tsaa ra ñuu Jerusalén. Tan nyɨvɨ cuñí maañi tyin tsa cua quitsaha cundaca ñaha ra ndacan.12 Tacan tan catyí ra:

―Tsicoo iin ra cuca tan tsa cuñí cuhun ra iin ñuucañi. Tyin ndacan cua quihin cuenda ra tyiñu tsacuvi ra rey, tyin tacan tan cua quitsi nuhu nyico rañuu ra. 13 Tsa ndi cumañi ca cuhun ra, cana ra utsitaahan musu ra. Tan tsaha cuenda ra iin xuhun tsiiin iin ra naha. Tan catyí ra tsihin ra naha: “Jahatyiñu ndo tsihin xuhun ihya nda cuanda quitsi nyicoyu”, catyí ra. 14Maa tyin nyɨvɨ ñuu ra, ndasɨ cuñí ñinyehé ñi tsi ra tan ña cuñí ñi tsa cundaca ñaha ratsi ñi. Tan jacuhun ñi tsi ra cuhun cunyicun tsi ra,tyin cahan ra naha tyin ña cuñí ñi tsa cundaca ñahara tsi ñi. 15Maa tyin ra ican cuvi maa ra rey. Tacantan tsaa nyico ra nda ñuu ra. Tan quɨvɨ tsa tsaa ra,cana ra tsi musu ra, ra tsa nacoo ra xuhun tsihin.Tyin cuñí ra coto ra nácaa xuhun jaha canaa xuhunra tsa nacoo ra. 16 Tan tsaa iin ra ican. Tan catyíra: “Yooho taa, jaha canaa yu utsi taahan ca sɨquɨxuhun tsa nacoo un tsi yu”, catyí ra. 17 Tacan tancatyí ra rey can tsihin ra: “Vaha xaan. Yooho cuvímusu vaha. Tyin javaha un ndɨhɨ tyiñu tsa tava yutsi un. Tan vityin cua cundaca ñaha un utsi taahanñuu”, catyí ra rey can tsihin ra. 18 Tacan tan tsaatucu inga ra tsa tsaha ra xuhun. Tan catyí ra: “Juhunxuhun ihya. Jaha canaa yu uhun taahan ca sɨquɨxuhun tsa nacoo un tsi yu”, catyí ra. 19 Tacan tan

catyí ra rey tsihin ra: “Yooho cua cundaca ñaha unuhun taahan ñuu”, catyí ra. 20 Tacan tan tsaa tucuinga ra can. Tan catyí ra: “Juhun xuhun tsa tsahaun tsi yu. Yuhu naquihin vaha yu itsi tsitsi pañitu.21Tyin yuuhví xaan yu tsi un, tyin yooho xaan xaanun. Tyin tuhvá un naquihin tsa ñavin tsa tatsi un.Tan naquihín un ndaha tyiñu quita nu jaha tyiñuinga nyɨvɨ”, catyí ra can. 22 Tacan tan ra rey icancatyí ra tsihin ra: “Yooho musu ña vaha cuví un.Vityin juvin ñi tsihin tsa cahan un tsi yu, cua cahanyu tsi un. Tatun tsitó un tyin yuhu xaan yu, tan tsitóun tyin naquihín yu tsa ña tatsi yu, tan naquihín yundaha tyiñu inga nyɨvɨ, 23 ¿nacuvi tyin ña tsityihi unxuhun yu banco tyin tsaa yu maa tyin tsa nandaaxuhun yu?” catyí ra rey can. 24Tan catyí ra tsihin ranyecú ican: “Quinyaa ndo xuhun tsa tsaha yu tsi raihya, tan cuhva ndo tsi ra tsa jaha canaa utsi taahanca sɨquɨ tsa tsaha yu tsi ra”, catyí ra. 25 Tacan tancatyí ra naha tsihin ra rey can: “Maa tyin ra ican,tsa iyó utsi taahan tsi ra”, catyí ra naha. 26 Tacantan ra rey ican catyí ra: “Maa tyin catyí yu tsihinndo tyin ra tsa vaha ca jaha tyiñu tsihin tsa tsahayu tsi ra, cuaha ca cua cuhva yu tsi ra. Tan ra tsatsaha yu luxu ñi, tan ña cuñí ra jahá tyiñu ra tsihintsi, cua quinyaa yu tandɨhɨ can tsi ra. 27 Tan tandɨhɨnyɨvɨ xaan iñi tsi yu, ñi tsa ña cuñí tsa cundaca ñahayu tsi ñi, ndaca ndo tsi ñi nyehe, tan cahñi ndo tsi ñinuu yu ihya”, catyí ra rey can ―catyí ra Jesús.

Nu tsaa ra Jesús ñuu Jerusalén(Mt. 21.1-11; Mr. 11.1-11; Jn. 12.12-19)

28 Tsa yaha cahan ra Jesús yacan, tan jañihi racuahán ra ñuu Jerusalén. 29 Tacan tan tsa cuñí tsaara ñuu Betfagé tsihin ñuu Betania, yatyin ñi iin yucutsa nañí Olivo, [tyin maa ñi maa yutun olivo iyóican]. Tava tyiñu ra tsi uvi taahan ra tsicá tsihin ra.30 Tan catyí ra tsihin ra naha:

―Cuaahanndoñuu tsa canyií yatyin ñi ihya. Icancua nañihi ndo iin burru luhlu, quɨtɨ tsa ñaha caquɨhɨ tyayu. Nuuhñí tɨ. Ndatsi ndo tsi tɨ. Tan quitsindaca ndo tsi tɨ tsi yu. 31 Tatun yóo tsicá tuhun tsindo: “¿Nacuenda ndatsí ndo tsi tɨ?” catyi ndo tsihinñi: “Ndatsí ndi tsi tɨ tyin tsiñí ñuhu tɨ tsi ra ndacáñaha.”

32Tacan tan ra tsicá tsihin ra, cuahán ra naha. Tannañihi ra naha tsi tɨ tumaa tsa cahan maa ra tsihinra naha. 33 Tan cuhva tsa ndatsí ra naha tsi tɨ, tsaatsitoho tɨ. Tan nducu tuhun ra can naha ra tsi ranaha tan catyí ra:

―¿Nacuenda ndatsí ndo burru ihya? ―catyí ranaha. 34 Tacan tan nacahan ra can naha ra:

―Ndatsí ndi tsi tɨ tyin tsiñí ñuhu tɨ tsi ra ndacáñaha ―catyí ra naha.

35 Tacan tan quihin ra naha tsi tɨ. Tan tsindaca ranaha tsi tɨ nu nyií ra Jesús. Tan tyiso ra naha jahmara naha tsata tɨ. Tacan tan jandaa ra naha tsi ra Jesústsata tɨ. 36 Tacan tan cuahán ra Jesús. Tan cuahaxaan nyɨvɨ cuahán tsihin ra tsaquín ñi jahma ñi nuñuhu ityi nu cua yaha ra, yosó ra burru ican. 37 Tsatsa cua cuyatyin tandɨhɨnyɨvɨ tan ra Jesús nu iñi nuuyucu Olivo, quitsaha caná tsaa tandɨhɨ ñi tsinú iñi tsira tsihin tsa sɨɨ cuñí ñi. Tan jacahnú ñi tsi Nyoo tyincuaha xaan tsa iyo javaha ra nyehe ñi. 38 Tan catyíñi:

Page 92: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 19:39 89 Lucas 20:19―¡Na jacahnu yo tsi ra Rey ihya tyin vatsí ra

tsihin sɨvɨNyoo Jutu yo! ¡Tanna coo tsa taxin andɨvɨ!¡Tan na jacahnu yo tsi Nyoo! ―catyí ñi.

39Tacan tan juhva ra fariseo tsa cuahán tsihin ñi,catyí ra naha:

―Maestro, jacutaxin tsi nyɨvɨ ihya ―catyí ranaha.

40 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Tatun nyɨvɨ ihya tan cutaxin ñi, yuu cua cana

tsaa, tan cua jacahnu tsi tsi yu ―catyí ra Jesús.41 Tacan tan tsa tsaa ra Jesús yatyin ñi yuhu ñuu

Jerusalén, nanyehe ra ñuu can tan quitsaha tsacú ratsa cuiihya cuñí ra. 42 Tan catyí ra:

―Vaha xaan tun tsatyin cuvi coto ndo tan cutuñíiñi ndo nácaa ñihi ndo tsa taxin coo añima ndovityin ihya. Maa tyin xeehe xaan yɨhɨ tsa vaha can,tan ña cuví nañihi ndo can. 43 Coo quɨvɨ cua nyehendo tundoho jaha nu xaan iñi tsi ndo cua tyihi cutunahnu tsi ndo. Tandɨhɨ ityi cua quitsi nahnu. Tancañi tahan nahnu tsihin ndo. 44 Tan cua caquinnahnu tsi ndo nu ñuhu tan cua cahñi nahnu tsi ndo.Tan ndi intuhun ca yuu tsa yosó toto tan ña cuanacoo ca nahnu. Tacan cua cuvi tyin maa ndo ñacuñí ndo nacoto ndo tyin tsa vatsí Nyoo, vatsí jacacura tsi ndo.

Nu tava ra Jesús tsi nu xicó tsitsi vehe ñuhu cahnunahnu

(Mt. 21.12-17; Mr. 11.15-19; Jn. 2.13-22)45 Tacan tan quɨhvɨ ra Jesús tsitsi cora vehe ñuhu

cahnu. Tan quitsaha tavá ra tandɨhɨ nyɨvɨ xicó tannyɨvɨ jatá tsa yucú nu quehe. 46 Tan catyí ra tsihinnahnu:

―Nu tutu Nyoo catyí tyin vehe Nyoo, nu tsicántahvi yo tsi ra cuví tsi. Tan nyooho jananduvi ndoitsi vehe ñasuhu―catyi ra Jesús.

47Tan tandɨhɨ quɨvɨ tsaahán ra Jesús tsijacuaha ratsi nyɨvɨ tsitsi vehe ñuhu cahnu can. Maa tyin rajutu tsa cuví ityi nuu naha ra, tan ramaestro cuendaley vehe ñuhu naha ra, tan ra cuví mandoñi ñuuJerusalén can, nducú ra naha cuhva cahñi ra nahatsi ra. 48Maa tyin ña ñihí maa ra naha nácaa javahara naha tyin tandɨhɨ nyɨvɨ tan vaha tyaá soho ñi tsacaahán ra Jesús.

20Nu tsica tuhun ra cumi tyiñu vehe ñuhu naha ra tsi

ra Jesús yóo tava tyiñu tsi ra tsa cahan ra tsihin nyɨvɨ(Mt. 21.23-27; Mr. 11.27-33)

1 Iin quɨvɨ jacuahá ra Jesús tsi nyɨvɨ tsitsi veheñuhu cahnu, tan caahán ra nácaa jacacú Nyoo tsi ñi.Tan tsaa ra jutu tsa cuví ityi nuu naha ra tsihin ramaestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra, tan tsihintucu ra cuví mandoñi naha ra. 2 Tan catyí ra nahatsihin ra Jesús:

―Catyi tuhun tsihin ndi ¿yóo tava tyiñu tsi unjavaha un tyiñu ihya? ―catyí ra naha.

3 Tacan tan ra Jesús catyí ra tsihin ra naha:―Yuhu cuñí tucu yu nducu tuhun yu tsi ndo.

4 ¿Yóo jaquitsi tsi ra Juan tyin jacoondutya ra tsinyɨvɨ? ¿A Nyoo jaquitsi tsi ra, a nyɨvɨ?

5Tacan tan ra ican naha ra quitsaha caahán yuhutahan ra naha tan catyí ra naha:

―Tun catyí yo tyin Nyoo jaquitsi tsi ra Juan, cuacatyi ra tsihin yo nacuenda ña tsinu iñi yo tsa cahan

ra Juan. 6 Tun catyí tucu yo tyin nyɨvɨ jaquitsi tsira, tandɨhɨ nyɨvɨ cua cahñi ñi tsi yo tsihin yuu. Tyintandɨhɨ ñi, tan cuñí ñi tyin ndusu yuhu Nyoo cuvi raJuan ―catyí ra naha.

7Tacan tannacahan ra naha tsihin ra Jesús tyin ñatsitó ra naha yóo tava tyiñu tsi ra Juan jacoondutyara tsi nyɨvɨ. 8 Tacan tan ra Jesús catyí ra tsihin ranaha:

―Ndi yuhu, tan ña cua catyi tuhun yu tsihin ndoyóo tava tyiñu tsi yu tsa javaha yu tyiñu ihya.

Nu jacuaha ra Jesús tyin tumaa cuví juhva racaquiñi naha ra, tacan cuví ra tsa cua cahñi tsi ra

(Mt. 21.33-44; Mr. 12.1-11)9 Tacan tan tsaha cuenda ra Jesús iin cuhva ihya

tsi nyɨvɨ:―Iin ra, tatsi cuaha ra nu ñuhu ra yoho tsɨtɨ

yucu tsa cua cuvi vinu. Yaha can tan tsaha nuu rañuhu can tsi juhva ra jahá tyiñu. Tacan tan nahacuahán ra inga ñuu. 10Tan quɨvɨ tsa iñí tsɨtɨ nu yohocan, tacan tan jacuhun ra iin musu tyin naquihinra juhva tsɨtɨ tsa taahán tsi tsi maa ra. Maa tyincañi xaan ra jahá tyiñu ican naha ra tsi musu can.Tan nundɨɨ ra jacunuhu ra naha tsi ra. 11 Tacan tantsitoho yoho can jacuhun ra inga musu. Juvin ñicañi xaan ra can naha ra tsi ra. Tan cahan nyaa ranaha tsi ra. Tan jacunuhu ra naha tsi ra. Tan juvin ñinduve tsa tsaha ra naha cuiso ra cunuhu ra. 12Tacantan ra cuví tsitoho yoho can jacuhun nyico ra ingara. Maa tyin juvin ñi tacan javaha nyico ra nahatsihin ra can. Tan jañicueehe ra naha tsi ra. Tan tavara naha tsi ra.

13 ’Yaha can tan catyí tsitoho ñuhu ican: “¿Nacaacua javaha yu vityin? Vaha ca cua jacuhun yu seheyu, ra tsa cuñí xaan yu. Vasɨquɨ cua tyaa yahvi ranaha tsi ra, tyin sehe yu cuví tsi ra”, catyí ra. 14Maatyin tsa nyehe ra jahá tyiñu can naha ra tsi ra sehera, natuhún tahan ra naha: “Juvin ra ihya cua ndootsihin ñuhu ihya tatun cúu jutu ra. Vaha ca na cahñiyo tsi ra. Tacan tan ndoo maa yo tsihin ñuhu ihya”,catyí ra naha. 15 Tacan tan tava ra naha tsi sehetsitoho ñuhu ican ityi tsata cora, tan tsahñi ra nahatsi ra ―catyí ra Jesús.

Tacan tan catyí ra Jesús tsihin nyɨvɨ nyecú ican:―¿Náa cua javaha tsitoho ñuhu ican tsihin ra can

naha ra tyin tsahñi ra naha sehe ra? 16 Catyí yutsihin ndo tyin cua quitsi ra tan cua cahñi ra tsi rajahá tyiñu ican naha ra. Tan cua cuhva ra ñuhu icantsi inga ra naha ―catyí ra Jesús.

Tan tsa tsiñi nyɨvɨ tsa caahán ra, nayuhvi xaan ñicuvi. Tan catyí ñi:

―¡Ña cuñi Nyoo tahan yo tacan! ―catyí ñi.17 Maa tyin ra Jesús nanyehe ra nuu ñi tan catyí

ra:―Tun tacan tsicá iñi ndo ¿náa cuñí tsi catyi tsa

nyaá nu tutu Nyoo? Tyin catyí tsi tyehen:Yuu tsa ña cuñi ra javaha vehe cuatyiñu ra,yacan cuví yuu tsa tsiñí ñuhu ca.18 Yóo nyɨvɨ cua canacava tsata yuu can, cua tahnucuatyi ñi. Tan tatun maa yuu can canacava tsata ñicua taxin nyihi ñi ―catyí ra Jesús.

19 Tan ra jutu tsa cuví ityi nuu naha ra tan ramaestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra, tuvi iñi ranaha tyin tsa cahan ra Jesús tacan, tsi maa ra nahanañi can. Tan cuñí ra naha tɨɨn ra naha tsi ra tyin

Page 93: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 20:20 90 Lucas 21:3cahñi ra naha tsi ra. Maa tyin ña tsitó maa ra nahanácaa javaha ra naha, tyin nayuhvi ra naha tsi nyɨvɨ.

Nu jacuaha ra Jesús tsa cuenda tsa tyahvi nyɨvɨxuhun tsi ra ndacá ñaha ñuu Roma

(Mt. 22.15-22; Mr. 12.13-17)20 Tacan tan jacuhun ra naha tsi juhva ra nducu

cuhva tsi ra Jesús. Tan jaha ra naha tyin ra vahacuví ra naha. Tyin tacan tan coto ra naha náa tsa ñavaha cua cahan ra Jesús tan cuví tɨɨn ra naha tsi ra.Tan cuhva cuenda ra naha tsi ra tsi ra ndacá ñaha.21Yacan tsica tuhun ra naha tsi ra Jesús:

―Maestro, tsitó ndi tyin vaha tsa caahán un. Tanjacuahá un tsa vaha tsi nyɨvɨ. Tan ñavin cuhva iyóñi nyehé un maa tyin nyehé un cuhva iyó añima ñi.Tan maa ñi maa tsa nditsa tyin ityi Nyoo janahá un.22Catyi tsihin ndi ¿a vaha tsa tyahvi yo tsa tsicán randacá ñaha nda ñuu Roma tsi yo, a ña vaha? ―catyíra naha.

23Tan ra Jesús tuvi iñi ra tyin nducu cuhva ra nahatsi ra. Tan catyí ra tsihin ra naha:

―¿Nacuenda cuñí ndo nducu cuhva ndo tsi yu?24 Janaha jihna ndo iin xuhun tsi yu, na nyehe yu.¿Yóo nuu nyaá xuhun can tan yóo sɨvɨ nyaá can?―catyí ra.

Tacan tan nacahan ra naha:―Nuu ra ndacá ñaha, ra cuví rey cahnu, nyaá can

tan juvin ñi sɨvɨ ra nyaá can ―catyí ra naha.25 Tacan tan catyí ra Jesús:―Tun tacan, cuhva ndo xuhun can tsi ra ndacá

ñaha tyin tsiimaa ra cuví tsi. Tan cuhvando tsiNyootsa taahán tsi tsi ra ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

26 Tan ña cuví maa jandavi ñaha ra naha tsi raJesús tsihin tsa caahán ra tacan tsihin nyɨvɨ. Tan iyoxaan cuñí ra naha tsa nacahan ra. Tan taxin ña cuvi ra naha.

Nu cuñí ra cuví saduceo naha ra jandavi ñaha ranaha tsi ra Jesús

(Mt. 22.23-33; Mr. 12.18-27)27 Tsa yaha can tan tsaa juhva ra cuví saduceo nu

nyií ra Jesús. Maa ra naha cuví ra tsa catyí tyin ñanandoto nyɨvɨ tun tsa tsihi ñi.

28 Tacan tan catyí ra naha tsihin ra Jesús:―Maestro, jandoo raMoisés tyiñu ihya tyin tatun

iin ra tsihi tan nandoo ñasɨɨhɨ ra, tatun nduve sehera tsicoo tsihinña, taahán tsi tsa tindaha ra cuví yañira tsihin ña, tan coo sehe ra tsihin ña tsa cuenda rayañi ra. 29 Maa tyin cuñí ndi coto ndi nácaa, tyintsicoo iin ra tan tsicoo utsa sehe ra. Tan ra tsa ñihica tsicoo ñasɨɨhɨ ra, maa tyin nduve sehe ñi tsicoo,tan tsihi ra. 30 Tacan tan naquihin ra tsa tsinu uvitsi ña can. Tan nduve tucu sehe ñi tsicoo. Tan tsihi tucu ra can. 31 Tan juvin ñi tacan javaha ra tsinuuñi. Tandɨhɨ tsa utsa ra naha javaha tacan. Ndiintuhun ra tan ña tsicoo sehe ra tsihin ña. 32 Tannu ndɨhɨ tuhun tsihi ndɨhɨ maa ña. 33 Tan cuñí ndicoto ndi yóo ra cua cuvi yɨɨ ña tsitsi tsa tandɨhɨ tsautsa taahan ra naha quɨvɨ cua nandoto nyɨvɨ ―catyíra saduceo naha ra.

34 Tacan tan nacahan ra Jesús, tan catyí ra:―Ihya nu ñuhu ñayɨvɨ, rayɨɨ tan ñaha tindahá ñi.

35 Maa tyin nyɨvɨ tsa nacatsi Nyoo tyin nandoto ñitan coo ñi nu ndacá ñaha ra, ña tindaha ca ñi tanndi ña cua cuhva ca ñi sehe ñi tindaha. 36Tan nduve

tuhun tsiihí iyó ndacan tyin cua cuvi ñi tumaa ángel.Tan cua cuvi ñi sehe Nyoo tyin nandoto ñi. 37 Tantsa cuenda tuhun tsa nandotó ndɨyɨ. Tsa nditsa cuvítsi tyin yacan jacoto ra Moisés nu nacatyi tuhun ranácaa cayú taca iñu can. Tsihin can jacoto ra tsi yotyin nyɨvɨ tsiihí cua nandoto ñi. Tyin catyi ra: “Jutuyo Nyoo cuenda ra Abraham, tan cuenda ra Isaac,tan cuenda ra Jacob”, catyí ra Moisés. 38Tacan catyi ra tyin Nyoo, ñavin Nyoo cuenda nyɨvɨ tsiihí cuví ra.Nyoo cuenda nyɨvɨ nyito cuví ra. Tyin tsa cuendaNyoo tandɨhɨ yo tan nyito añima yo vasu tsa tsihi cuñu ñuhu yo ―catyí ra Jesús.

39 Tacan tan juhva ra maestro cuenda ley veheñuhu naha ra catyí ra naha:

―Vaha xaan nacahan un, Maestro ―catyí ranaha.

40 Tacan tan ña caná ca maa iñi ra naha nducutuhun ra naha náa inga ca nducu tuhun ra naha tsira.

Ra Cristo cuví ra tata ra David, tan juvin ñi cuví tucura Sehe Nyoo

(Mt. 22.41-46; Mr. 12.35-37)41 Tacan tan tsica tuhun ra Jesús tsi ra naha:―¿Nacuenda catyí yo tyin ra Cristo tata ra David

cuví tsi ra? 42-43 Tyin juvin ñi maa ra David catyí ranu libru Salmo:Caahán Nyoo Jutu yu tsihin Jutu Mañi yu, ra Cristo,

tan catyí ra tsihin ra:“Cunyaa xiin cuaha yu nda cuanda cuhva yu tsi

nu xaan iñi tsi un tyin cuhvi tsaha un tsinahnu”, catyi Nyoo tsa tsatyiñu ra yuhu raDavid tahan tsanaha.

44 ¿Nacaa tsa tata ra David cuví tucu ra Cristo, tanjuvin ñi maa ra David catyí tyin JutuMañi ra cuví tsira Cristo? ―catyí ra Jesús.

Nu cahan ra Jesús tyin cuaha xaan cuatyi ramaestrocuenda ley vehe ñuhu iyó

(Mt. 23.1-36; Mr. 12.38-40, Lc. 11.37-54)45 Tandɨhɨ nyɨvɨ tsiñi ñi tsa cahan ra Jesús tsihin

ra tsicá tsihin ra nu cahan ra tyehen:46 ―Jaha ndo cuenda tsi ndo tsihin ra maestro

cuenda ley vehe ñuhu naha ra. Tyin taahán xaan iñira naha cunditsi ra naha jahma nañi. Tan cuahanra naha nuyahvi, cuñí ra naha tsa cuhva nyɨvɨ yucúnuyahvi nacumi tsi ra naha tsihin tsa jaha ñi tsañayɨvɨ tsi ra naha. Tan nanducú ra naha tyayu vahacunyecu ra naha tsitsi vehe ñuhu, tan nu cuahán ranaha vico. 47Tan naha tsicán tahvi ra naha tsi Nyoonu tuví, tsa cuñí ra naha tsa nyehe nyɨvɨ tan catyiñi tyin vaha xaan nyɨvɨ cuví ra naha. Maa tyin juvinñi maa ra naha cuví ra quinyaá vehe ñi ndaahvi tsatsihi yɨɨ tyin ña cuví tyahvi ñi xuhun tsa tavá ra nahatsi ñi. Yacan ñihi xaan cua tatsi tuñi Nyoo tsi ra naha―catyí ra Jesús.

21Tsa jamañi iin ñaha ndaahvi tsa tsihi yɨɨ(Mr. 12.41-44)

1 Tan nyehe ra Jesús tyin cuaha xaan nyɨvɨ cucatyihí ñi xuhun tsitsi caja tsa nyií tsitsi vehe ñuhucahnu. 2 Tan nyehe tucu ra tsi iin ñaha ndaahvi tsatsihi yɨɨ. Tan tyihi ña uvi taahan ñi xuhun nyihi.3 Tan catyí ra:

Page 94: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 21:4 91 Lucas 21:38―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin nuu Nyoo

cuaha ca xuhun tyihi ñaha ndaahvi ihya tan ñavinca tandɨhɨ ñi cuca can. 4 Tyin tsa ndoo ña tyihí ñi.Tan ñaha ihya tyihi ña tandɨhɨ tsa iyó tsi ña ―catyíra.

Nu cahan ra Jesús tyin cua tanɨ vehe ñuhu cahnu(Mt. 24.1-2; Mr. 13.1-2)

5Tacan tan juhva nyɨvɨ natuhún ñi tuhun cuendavehe ñuhu cahnu ican. Tan catyí ñi tyin sɨɨ xaan caáyuu. Tan sɨɨ xaan caá tsa jamañi nyɨvɨ. Tacan tancatyí ra Jesús:

6―Coo quɨvɨ tan cua tanɨ tandɨhɨ tsa nyehé ndoihya. Tanndi intuhun ca yuu tanña cua coso ca sɨquɨinga tsi. Ndɨhɨ tsi cua canɨ nu xaan iñi tsi ndo.

Tsa cua cuvi tsa ndi cumañi ca naa ñuhu ñayɨvɨ(Mt. 24.3-28; Mr. 13.3-23)

7 Tacan tan nducú tuhun nyɨvɨ tsi ra Jesús, tancatyí ñi:

―Maestro, ¿ama cua cuvi tandɨhɨ tsa caahán unihya? ¿Nacaa tan coto ndi tatun tsa cuyatyin tsa naañuhu ñayɨvɨ? ―catyí ñi.

8 Tacan tan catyí ra Jesús:―Jaha vaha ndo cuenda, coto jandavi ñaha nyɨvɨ

tsi ndo. Tyin cuaha xaan ra cua quitsi, tan cuacuatyiñu ra naha sɨvɨ yu, tan cua catyi ra naha:“Yuhu cuví Cristo, ra tsa jaquitsi Nyoo. Tyin tsacuñí naa ñuu ñayɨvɨ”, cua catyi ra. Maa tyin ñacunyicun ndo tsi ra naha. 9Tan quɨvɨ cua ñihi tuhunndo tyin tsa iyó cuatyi tan ñihi cañí tahan nyɨvɨ, ñanayuhvi ndo. Tyin tandɨhɨ can taahán tsi cuvi tsajihna ñi. Maa tyin cumañi ca tsaa quɨvɨ tsa cua naañuhu ñayɨvɨ.

10 Tan catyí tucu ra:―Nyɨvɨ iyó iin ñuu cua cañi tahan ñi tsihin nyɨvɨ

inga ñuu. Tan cua coo cuatyi. 11 Tan ñihi xaan cuataan. Tan cua coo tama. Tan cua coo cuehe tandɨhɨñi ityi. Tan cua nyehe nyɨvɨ tsa yuuhví ityi andɨvɨ.Tan cuaha xaan tsa iyo nahnu tsa ña tuhvá nyɨvɨnyehe tan cua nyehe ñi. 12Maa tyin tsa ndi cumañica cuvi yacan, cua cuxaan iñi nyɨvɨ tsi ndo. Tan cuandacan ñi cuatyi tsaha ndo. Tyin cua cutuñi ndotan cua cuhva cuenda ñi tsi ndo tsi ra jutu. Tancua tyihi ñi tsi ndo tsitsi vehe caa. Tan cua cundacañi tsi ndo nuu rey tan nuu ra ndacá ñaha tsacatyisɨvɨ yuhu. 13 Tacan tan cuví cahan ndo tuhun yutsihin ñi. 14 Maa tyin jaha ndo cuenda tan ña cuacaca iñi ndo náa tuhun cua nacahan ndo tsihin randacá ñaha ican. 15 Tyin yuhu cua cuhva yu tuhuncua cahan ndo. Tan cua cuhva yu tsa nyityi jiñi ndonu cua cahan ndo. Ndi intuhun nu xaan iñi tsi ndotan ña cuvi jaha nahnu tsi ndo. 16 Maa tyin nyɨvɨcua cuhva cuenda ñi tsi ndo tsi nu xaan iñi tsi ndo.Nda cuanda jutu ndo tan sɨhɨ ndo, ra cuví yañi ndo,nyɨvɨ ndo, tan ra vaha iñi tsi ndo cua cuhva cuendara naha tsi ndo tsi nu xaan iñi tsi ndo. Tan yɨhɨ nyooho cua cahñi nyɨvɨ tsi ndo. 17Tandɨhɨ nyɨvɨ tanndasɨ cua cuñi ñi nyehe ñi tsi ndo tsacatyi yuhu.18Maa tyin ndi intuhun ixi jiñi ndo tan ña cua cunaa.19Tatun ña ndu uvi iñi ndo tsa nyicun ndo tsi yu, cuacacu ndo.

20 ’Quɨvɨ cua nyehe ndo tyin nɨɨ canduvi yuhu ñuuJerusalén ihya nyecú andaru, coto ndo tyin tsa cuñinaa ñuu ihya. 21Tan nyɨvɨ iyó ñuu tsa cayucú Judea,

cua cunu ñi tan cuhun xeehe ñi ityi yucu. Tan nyɨvɨiyó ñuu Jerusalén ihya, cua quita ñi. Tan nyɨvɨ iyótsitsi cuhu, ña cua quitsi nuhu ñi ñuu ihya. 22 Tyinyacan cuví quɨvɨ tsa cua tatsi tuñi Nyoo tsi nyɨvɨ ñuuihya. Tyin tsa cua cuvi tandɨhɨ cuhva catyí nu tutuNyoo. 23 Tan ndahvi ñiñaha tsa ñuhú sehe quɨvɨcan. Tan ndahvi ñi tsa iyó sehe lee tsa ndi tyaxín.Tyin cuaha xaan tundoho cua nyehe ñi tan tandɨhɨnyɨvɨ. Tyin cahnu xaan tsa uhvi cua nyehe nyɨvɨñuuJerusalén ihya cua jaha Nyoo. 24 Andaru cua cahñira naha tsi juhva nyɨvɨ tsihin mityi. Tan cua tɨɨn ranaha juhva ñi tan cundaca ra naha tsi ñi ñuu nahnu.Tan nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví, cua cuyucu ñiñuu Jerusalén ihya nda cuanda quɨvɨ tsa catyí maaNyoo.

Nacaa cua quitsi Rayɨɨ tsa quee nda gloria ingatsaha

(Mt. 24.29-35, 42-44; Mr. 13.24-37)25 ’Tacan tan cuaha tsa iyo cua nyehe nyɨvɨ nu

ñicanyii, tan nu yoo, tan nu tiñuu. Tan ihya nu ñuhuñayɨvɨ cua nayuhvi ñi tsihin tsa iyo cua nacatyinndutya ñuhu. 26 Tan cua cúu naaha ñi tsihin tsayuuhví ñi tsa tsicá iñi ñi náa ndɨhɨ tsa cua cuvi ihyanu ñuhu ñayɨvɨ. Tyin nda cuanda tsa iyó andɨvɨcua nacanda tan taan. 27 Tacan tan cua nyehe ñi tsiyuhu, Rayɨɨ tsa quee nda gloria, vatsí nuu yu tsitsivico tsihin tunyee iñiNyoo, tan tsihin tsa cahnu cuvíra. 28Tan cuhva tsa cua quitsaha yacan tan jandu iinndo iñi ndo tan cusɨɨ iñi ndo tyinnumi xaan cua cacundo ―catyí ra.

29Tacan tan tsaha cuenda ra Jesús iin cuhva ihya,tan catyí ra:

―Jaha ndo cuenda yutun higuera, tsihin tandɨhɨca yutun. 30 Tatun tsa nduyutyá numa tun tsacuyatyin cuun savi. 31Tan tacan tucu nyooho, tatuntsa nyehe ndo tyin tsa quitsaha cuví tandɨhɨ tsacahan yu tsihin ndo, coto ndo tyin tsa nyanaá quɨvɨtsa cundaca ñaha Nyoo nu ñuhu ñayɨvɨ ihya.

32 ’Maa tyin tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyinyacan cua cuvi jihna tsa ndi cumañi ca cúu nyɨvɨtsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ. 33 Coo quɨvɨ cua naa andɨvɨtan ñuhu ñayɨvɨ, maa tyin tuhun caahán yu, ña cuacundɨhɨ tsi.

34 ’Tan jaha ndo cuenda tsi ndo coto ndundavaiñi ndo tsihin tsa cua javaha ndo tsa caquiñi, a tsacoho ndo nyixi, a tsa caca xaan iñi ndo tundohoñayɨvɨ ihya. Jaha ndo cuenda coto ndundava iñindo tsihin yacan. Tan coto sana iñi ndo tan quitaquɨvɨ cua quitsi yu tan cua quitsi tundoho cua nyehendo. 35 Tyin tacan cua cuvi, tandɨhɨ nyɨvɨ iyó nuñuhu ñayɨvɨ, sana iñi ñi tan tumaa iin tsa cua nacasɨNyoo nu yucú ñi tan ña cua cuvi quita ñi. 36 Maatyin nyooho cuatu ndo. Ndacan tahvi ndo tsi Nyootandɨhɨ quɨvɨ, na jacacu ra tsi ndo. Tan ña nyehendo tandɨhɨ tundoho tsa cua coo. Ndacan tahvi ndo,tacan tan cua cuvi tsaa ndo nu nyaá yuhu, Rayɨɨ tsaquee nda gloria ―catyí ra Jesús.

37 Tan tandɨhɨ quɨvɨ jacuahá ra Jesús tsi tandɨhɨnyɨvɨ tsitsi vehe ñuhu cahnu. Tan tsa tsacuaa tsicára yucu Olivo. 38Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsaá ñi tsitsi veheñuhu cahnu ndɨhɨ tsa tuvi, tyin tyaa soho ñi tsacaahán ra.

Page 95: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 22:1 92 Lucas 22:3322

Nu cua xico ra Judas Iscariote tsi ra JesúsMt. 26.1-5, 14-16; Mr. 14.1-2, 10-11; Jn. 11.45-53)

1 Tan tsa nyanaá yatyin quɨvɨ tsa cua coo vicopascua, vico nu tuhvá nyɨvɨ tsatsí paan tsa nduveyutsan iya yɨhɨ. 2 Tan ra jutu tsa cuví ityi nuu nahara tsihin ra maestro cuenda ley vehe ñuhu naha ra,nducú xaan ra naha cuhva cahñi ra naha tsi ra Jesús.Maa tyin yuuhví ra naha tsi nyɨvɨ.

3 Tacan tan quɨhvɨ nu ña vaha tsi nu Judas Iscar-iote. Tan nu ihya cuví iin tsa utsi uvi taahan ra tsanacatsi ra Jesús. 4 Tan nu ihya, tsahan nu tsicahannu tsihin jutu tsa cuví ityi nuu tan tsihin ra yɨhɨ ndaha tsi ra jahá cuenda vehe ñuhu cahnu naha ra.Tan natuhun tahan ra naha nácaa cua cuhva cuendanu Judas tsi ra Jesús tsi ra naha. 5 Tan ra ican nahara sɨɨ xaan cuñí ra naha. Tan tyihi ra naha cuhvatyin cuhva ra naha xuhun tsi ra Judas. 6Tan ra Judasndoo ra vaha. Tan quitsaha nducú ra cuhva ama cuanacuhva cuenda ra tsi ra Jesús tsi ra can naha ra,cuhva tsa nduve nyɨvɨ yucú tsihin ra Jesús.

Nu cuxiñi ra Jesús tsihin ra tsicá tsihin ra(Mt. 26.17-29; Mr. 14.12-25; Jn. 13.21-30; I Co. 11.23-

26)7 Tan tsaa quɨvɨ tsa cuvi vico tsa tsatsí nyɨvɨ paan

tsa nduve yutsan iya yɨhɨ. Tan juvin ñi quɨvɨ icantuhvá ñi tsahñí iin mbee luhlu tsa vico pascua can.Tyin catsi ñi tsi tɨ. 8 Tan ra Jesús jacuhun ra tsi raPedro tsihin ra Juan, tan catyí ra tsihin ra naha:

―Cuaahan ndo cujanduvaha ndo mbee tsa cuacuxiñi yo cuenda vico pascua ―catyí ra.

9 Tacan tan nducú tuhun ra naha tsi ra:―¿Numaa cuñí un javaha ndi tsa cuxiñi yo?

―catyí ra naha.10 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Cuaahan ndo tsitsi ñuu. Ican cua nañihi ndo tsi

iin ra nyisó iin quɨyɨ ndutya. Cuaahan ndo tsata ratan quɨhvɨ ndo vehe nu quɨhvɨ ra. 11 Tan catyi ndotsihin tsitoho vehe can: “Ra cuví Maestro, cuñí racoto ra numaa nyaá cuartu nu cua cuxiñi ra tsihin ratsicá tsihin ra, tyin jacahnu ra vico pascua.” Tacancatyi ndo tsihin ra. 12 Tacan tan cua janaha ra iincuartu cahnu ityi sɨquɨ, nu tsinu uvi pisu tsi ndo.Tan tsa nduvahamaa tsi. Tan ndacan cua javaha ndotsa cuxiñi yo ―catyí ra tsihin ra naha. 13 Tacan tancuahán ra naha. Tan nañihi ra naha tandɨhɨ tumaatsa cahan ra Jesús. Tacan tan na ica vaha ra naha tsacuxiñi ra naha cuenda vico pascua.

14Tacan tan tsa tahan tsi cuhva tsa cuxiñi ra Jesústsihin tandɨhɨ ra tava tyiñu ra, tsinyecu ra nahayuhu mesa. 15 Tacan tan catyí ra Jesús:

―Cuñí xaan yu cuxiñi yu tsihin ndo cuenda vicopascua ihya tsa ndi cumañi ca nyehe yu tundoho tancúu yu. 16 Tan catyí yu tsihin ndo tyin ña cua catsica yu inga tsaha tsa cuenda vico ihya, nda cuandatahan tsi inga tsaha nda nundacá ñahaNyoo―catyíra.

17 Tacan tan quihin ra iin vasu vinu. Nacuhva ratyahvi nyoo tsi Nyoo. Yaha can tan catyí ra tsihin ranyecú tsihin ra:

―Quihin ndo tsehe. Tan coho ndo luxu luxu.18 Tyin catyí yu tsihin ndo tyin ña cua coho ca yu

vinu nda cuanda quitsi Nyoo tan quitsaha cundacañaha ra nu ñuhu ñayɨvɨ ihya ―catyí ra.

19Yaha can tan quihin ra paan, tan tsaha ra tyahvinyoo tsi Nyoo, tan tsahnya sava ra can. Tsahan tsahara can tsi ra naha. Tan catyí ra tsihin ra naha:

―Paan ihya cuví tumaa cuñu ñuhu yu. Tyin cuacuhva cuenda yu tsi yu tan cúu yu tsa cuenda tsavaha tsi maa ndo. Tacan cuñí tsi nducuhun iñi ndotsi yu tan cuxiñi ndo tyehen―catyí ra.

20Tan tsa yaha cuxiñi ra naha, tacan tan quihin ravasu vinu, tan catyí ra:

―Tsihin vinu ihya ndoó Nyoo tyiñu tsihin ndovityin. Tyin vinu tsa yɨhɨ tsitsi vasu ihya, tumaa nɨñɨyu cuví tsi. Tan tsa vaha tsi nyooho tan cua catɨ nɨñɨyu. Tan cua cúu yu.

21 ’Maa tyin vityin, ra tsa cua nacuhva cuenda tsiyu tsi ra xaan iñi tsi yu, iin ñi nu yosó ndaha ra tsihinndaha yu numesa ihya. 22Tyin yuhu, Rayɨɨ tsa queenda gloria, cua tahan yu tumaa tsa nyaá maa tsacua tahan yu. Maa tyin ¡ndahvi ra tsa cua nacuhvacuenda tsi yu! ―catyí ra Jesús.

23Tacan tan ra tsicá tsihin ra Jesús quitsaha nducútuhun tahan ra naha, ndáa ra cua nacuhva cuendatsi ra Jesús tsi ra xaan iñi tsi ra.

Nu cahan yuhu tahan ra tsicá tsihin ra Jesús, yóo racahnu ca cuví

24 Yaha can tan quitsaha caahán yuhu tahan ratsicá tsihin ra Jesús, ndáa ra cahnu ca cuví. 25 Tanra Jesús catyí ra:

―Tsitó nyooho tyin ra ndacá ñaha tsi nyɨvɨ iyónu ñuhu ñayɨvɨ, ñihi xaan ndacá ñaha ra naha tsi ñi.Tan cuñí ra naha tyin catyi nyɨvɨ tyin jatyinyeé ranaha tsi ñi. 26Maa tyin nyooho ña taahán tsi javahando tumaa javahá ra ican naha ra. Tyin tatun cuñíndo cuvi ndo ra cuví ityi nuu, taahán tsi janduluhlundo tsi ndo. Tan tatun cuñí ndo cundaca ñaha ndo,cuñí tsi tsa cuvi ndo musu tandɨhɨ ndo. 27 Tyin nuñuhu ñayɨvɨ ihya, ra cuví ityi nuu cuví ra tsa ña jahátyiñu. Tan nyaá ra yuhu mesa tan musu ra tsahá tsacatsi ra. Maa tyin yuhu, ra cuví ityi nuu cuví yu, tancuví yu musu ndo.

28 ’Tan nyooho cuví ndo tsa nyecú tsihin yutandɨhɨ nu nyehe yu tundoho. 29 Yacan cuenda,yuhu tsaha yu iin nu cua cundaca ñaha ndo tumaatsa tsaha Jutu yu tsa cundaca ñaha yu. 30 Tyin cuacatsi ndo tan cua coho ndo nu mesa tsihin yu ndanu ndacá ñaha yu. Tan ndacan cua cunyecu ndocundaca ñaha ndo nyɨvɨ cuví tata tsa utsi uvi sehera Israel.

Nu caahán ra Jesús tyin cua catyi ra Pedro tyin ñanacoto ra tsi ra

(Mt. 26.31-35; Mr. 14.27-31; Jn. 13.36-38)31 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra Pedro:―Nyehe vaha un, yooho Simón. Tyin nu ña vaha

tsa tsican ndatu nu tsi Nyoo tsa nducu cuhva nu tsindo tyin cuñí nu tsa ndu uvi iñi ndo tsa tsinú iñi ndotsi Nyoo. 32Maa tyin tsican tahvi xaan yu tsi ra tsacuenda un, na ña jandɨhɨ un tsa tsinú iñi un tsi yu.Tan tsa ndu uvi iñi un cuatyi un, tan natsinu vahanyico iñi un tsi yu, cua jatyinyee un tsi ra yañi unnaha ra tsa ña cua jandɨhɨ ra naha tsa tsinú iñi ranaha tsi yu ―catyí ra Jesús tsihin ra Simón.

33 Tan ra Simón catyí ra tsihin ra:

Page 96: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 22:34 93 Lucas 22:60―Jutu Mañi yu, tsa ndu iin vaha iñi yu tsa cuhun

yu tsihin un vasu vehe caa, vasu cúu yu tsihin un―catyí ra.

34 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Pedro, catyí yu tsihin un tyin vityin tsa ndi

cumañi ca vacu tsitooho, yooho cua catyi un uñitsaha tyin ña nacoto un tsi yu―catyí ra Jesús tsihinra.

Nu tsa cuñí tsaa cuhva tsa cua nacuhva cuenda raJudas tsi ra Jesús

35Tacan tan tsica tuhun ra Jesús tsi ra tsicá tsihinra tan catyí ra tsihin ra naha:

―Nducuhun iñi ndo quɨvɨ tsa jacuhun yu tsi ndotsa cahan ndo tsihin nyɨvɨ, tan nduve tsa tsindahando, ndi marali, ndi xuhun, ndi inga pari nditsanndo. ¿A cumañi tsa cumañi tsi ndo quɨvɨ can?―catyí ra Jesús.

―Nduve ―catyí ra naha.36 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Maa tyin vityin, tatun iyó marali ndo, cundaha

ndo. Tan tatun iyó xuhun ndo, cundaha ndo. Tatunnduve mityi ndo, xico ndo iin jahma ndo tan jatando mityi ndo. 37 Tyin catyí yu tsihin ndo, tyintandɨhɨ tuhun yu tsa nyaá nu tutu Nyoo cua cundaatsi, tyehen catyí tsi: “Cua tatsi tuñi nyɨvɨ tsi ra tumaatsa cuví ra iin ra caquiñi.” Tacan catyí tuhun yu nututu Nyoo. Tan tandɨhɨ tsa catyí tsi tsa cuenda yucua cundaa tsi ―catyí ra.

38 Tacan tan catyí ra tsicá tsihin ra:―Ihya nyecú uvi taahan mityi ―catyí ra naha.―Tsa iyó vaha ñi ―catyí ra Jesús.Nu tsican tahvi ra Jesús tsi Nyoo nda Getsemaní(Mt. 26.36-46; Mr. 14.32-42)

39 Tacan tan quita ra Jesús vehe nu nyií ra. Tancuahán ra yucu Olivo, cuhva tuhvámaa ra tsicá. Tanra tsicá tsihin ra cuahán ra naha nyicún ra naha tsira. 40 Tan tsa tsaa ra naha ndacan, catyí ra tsihin ranaha:

―Ndacan tahvi ndo tsi Nyoo tyin tacan tan ñacuvi jaha canaa nu ña vaha tsi ndo.

41 Tacan tan cuahán ra Jesús tsa cañi luxu ca,tumaa tsa cañi tsaá iin yuu tun cañi yo can. Tacantan tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra. Tan quitsaha caahán ra tsihinNyoo, 42 tan catyí ra:

―Tyatya Jutu yu, tun yooho tan cuñí un, jatsiyotundoho tsa cua nyehe yu ihya. Maa tyin na ña cuvicuhva cuñí maa yu. Na cuvi cuhva cuñí maa un―catyí ra Jesús.

43Tacan tan quituvi iin ángel Nyoo, tyin cuhva ratunyee iñi tsi ra Jesús. 44 Tan tsitsi tsa nyehé xaanra Jesús tundoho tsa cuiihya xaan cuñí ra, tan ñihica tsican tahvi ra tsi Nyoo. Tan cuaha xaan tyeenra quitá tan tsatɨ tsi nu ñuhu, tan caá tsi tumaa caánɨñɨ.

45 Tacan tan nduvita ra tsa ndɨhɨ cahan ra tsihinNyoo. Tan cuahán nyico ra nu yucú ra tsicá tsihinra. Tan nyehe ra tyin quixí ra naha, tsa cuenda tsacuiihya xaan cuñí ra naha, ña cunyee iñi ra nahañumaahna tan quixi ra naha.

46 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―¿Nacuenda quixí ndo? Nduvita ndo. Tan

ndacan tahvi ndo tsi Nyoo, tyin tacan tan ña cuvijaha canaa nu ña vaha tsi ndo.

Nu tsaha cuenda ra Judas tsi ra Jesús tsi nu xaan iñitsi ra

(Mt. 26.47-56; Mr. 14.43-50; Jn. 18.2-11)47 Ndi caahán ca ra Jesús yacan, tan tsaa cuaha

ra catsaa. Tan ityi nuu, vatsí nu Judas, iin ra tsicátsihin ra Jesús. Tan natuhva nu nu nyaá ra Jesús tyintyayuhu nu tsi ra. 48Tacan tan cahan ra Jesús tsihinnu:

―Yooho Judas, ¿a tsihin tsa cua tyayuhu un tsiyu, tan cua nacuhva cuenda un tsi yuhu Rayɨɨ tsaquee nda gloria tsi nu xaan iñi tsi yu nahnu? ―catyíra Jesús.

49 Tan ra nyecú tsihin ra Jesús quitsaha nducútuhun ra naha tsi ra:

―Jutu Mañi ndi ¿a vaha cahnya ndi tsi ra nahatsihin mityi? ―catyí ra naha.

50 Tacan tan iin ra can, tsahnya ra soho tsiyocuaha iin ra tsa cuví musu ra jutu tsaahnu tsa cuvíityi nuu.

51Maa tyin ra Jesús catyí ra tsihin ra:―Jaña ndo. Vaha ñi ―catyí ra.Tacan tan tɨɨn ra Jesús soho ra ican tan janduvaha

ra itsi. 52 Tan ra jutu tsa cuví ityi nuu naha ra tsihinra yɨhɨ ndaha tsi ra jahá cuenda vehe ñuhu naha ra,tan ra cuví mandoñi naha ra, juvin ra naha cuví ratsahan tsitɨɨn tsi ra Jesús. Tan catyí ra Jesús tsihin ranaha:

―¿A vatsí tɨɨn ndo tsi yu tumaa tɨɨn ndo iinñasuhu? tyin ndaha ndo mityi tan yutun. 53 Ndɨhɨquɨvɨ tsinyii yu tsitsi vehe ñuhu cahnu, tan ña tɨɨnndo tsi yu ndacan. Maa tyin vityin tsaa cuhva tsandunaa tyin nu ña vaha ndacá ñaha. Yacan cuendavatsí tɨɨn ndo tsi yu.

Nu cahan ra Pedro tyin ña nacotó ra tsi ra Jesús(Mt. 26.57-58, 69-75; Mr. 14.53-54, 66-72; Jn. 18.12-18,

25-27)54Tacan tan tɨɨn ra naha tsi ra Jesús. Tan tsindaca

ra naha tsi ra nda vehe ra jutu tsaahnu tsa cuví ityinuu. Tan ra Pedro ndasava ñi cuahán ra nyicún ra.55Tan tsa tsaa ra naha vehe ra jutu tsaahnu tsa cuvíityi nuu, jatahan ra tsa cuví musu naha ra ñuhunuquehe. Tan tsinyecu ra naha tanɨɨ canduvi nucayú ñuhu can. Tan tsinyaa ndɨhɨ ra Pedro tyañura naha. 56 Tan tsa ndunditsín tsa cayú ñuhu ican,tacan tan iin ñaha tsa cuví musu jutu can, nyehe ñatsi ra Pedro. Tan catyí ña:

―Ra ihya tsicá tucu ra tsihin ra can ―catyí ña.57Maa tyin ra Pedro catyí ra:―Yuhu ña nacotó yu tsi ra can.58 Tañi ñi tan nyehe tucu inga nyɨvɨ tsi ra Pedro,

tan catyí ñi tsihin ra:―Yooho, cuenda ra ican cuví un ―catyí ra.Tan ra Pedro catyí ra:―Ña nditsa59Tan tsa yaha iin hora, tan nyehe tucu inga ra tsi

ra Pedro tan catyí ra tsihin ra:―Tsa nditsa tyin juvin ra ihya cuví iin ra tsa tsicá

tsihin ra can. Tyin juvin ra Galilea cuví ra―catyí ra.60 Tacan tan catyí ra Pedro:―Ña tsitó yu náa caahán un―catyí ra.Tan juvin ñi cuhva can, tsitsi tsa ndi caahán ca ra

Pedro tan navacu ñi iin tsitooho.

Page 97: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 22:61 94 Lucas 23:2061Tacan tan ra Jesús nanyehe ra nuu raPedro. Tan

ra Pedro nducuhun iñi ra tsa cahan ra Jesús tsihinra: “Tsa ndi cumañi ca navacu tsitooho, yooho tsacahan un uñi tsaha tyin ña nacotó un tsi yu.”

62 Tacan tan quita ra Pedro ityi tsata vehe. Tantsacu xaan ra tsa cuiihya cuñí ra.

Nu tsacu nducu nyaa ra naha tsi ra Jesús tan cañi ranaha tsi ra

(Mt. 26.67-68; Mr. 14.65)63 Tacan tan ra jahá cuenda tsi ra Jesús, quitsaha

tsacú nducu ra naha tsi ra. Tan cañi ra naha tsi ra.64Tsahñi ra naha jahma nuu ra, tan quitsaha cañí ranaha nuu ra. Tan catyí ra naha tsihin ra:

―Nacoto yóo ra cañí tsi un―catyí ra naha tsihinra.

65 Tan cuaha xaan ca maa tsa cahan nyaa ra nahatsi ra.

Nu tsica tuhun mandoñi naha ra tsi ra Jesús tatunSehe Nyoo cuví tsi ra

(Mt. 26.59-66; Mr. 14.55-64; Jn. 18.19-24)66 Tan tsa cunditsin inga quɨvɨ, tan ndu iin ra

cuví mandoñi tsahnu ñuu can tsihin ra jutu tsa cuvíityi nuu naha ra, tan tsihin ra maestro cuenda leyvehe ñuhu naha ra. Tan quihin ra naha tsi ra Jesús,cuahán tsihin ra nda nu cua coo Junta Cahnu. Tannducu tuhun ra naha tsi ra Jesús:

67―Catyi tuhun tsihin ndi tun juvin ra Cristo cuvíun ―catyí ra naha tsihin ra.

Tan ra Jesús nacahan ra tan catyí ra:―Tatun catyi yu tsihin ndo tyin juvin yu cuví, ña

cua tsinu iñi ndo tsa cahan yu. 68 Tan tatun nducutuhun tucumaa yu tsi ndo, ña cua nacahan ndo, tanndi ña cua jaña ndo tsi yu. 69Maa tyin vityin tan ityinuu ca, Rayɨɨ tsa quee nda gloria cua cunyaa ra xiincuaha Nyoo, ra tsa iyó tandɨhɨ tunyee iñi ―catyí raJesús.

70 Tacan tan tandɨhɨ ra naha tsica tuhun ra nahatsi ra:

―Tun tacan, Sehe Nyoo cuví tsi un ―catyí ranaha.

Tacan tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Juvin, sehe Nyoo tsi yu tumaa catyí maa ndo.71 Tacan tan natuhun tahan ra naha:―Tsiñí ndo tsa caahán ra. Ña cuñí ca tsi tsandaa.

Tyin tsa tsiñi maa yo tsa cahan ra ―catyí ra naha.23

Nu nyehe ra Pilato tyin nduve cuatyi ra Jesús(Mt. 27.1-2, 11-14; Mr. 15.1-5; Jn. 18.28-38)

1Tacan tan nduvita tandɨhɨ ra naha. Tan tsindacara naha tsi ra Jesús nda nu nyaá ra Pilato, [ra ndacáñaha quee nda ñuuRoma]. 2Tacan tan quitsaha tyaára naha cuatyi tsi ra Jesús nuu ra Pilato tan catyí ranaha tsihin ra:

―Ra ihya, jatɨvɨ ra tsi nyɨvɨ tsihin tsa caahán ratsihin ñi, tyin caahán ra tyin ña vaha tsa tyahvi ndixuhun tsi ra ndacá ñaha nda ñuu Roma. Tan caahántucu ra tyin cuví ra Cristo, ra tsa jaquitsi Nyoo tyincuvi ra rey ―catyí ra naha tsihin ra Pilato.

3 Tacan tan ra Pilato tsica tuhun ra tsi ra Jesús:―¿A yooho cuví Rey cuenda nyɨvɨ Israel? ―catyí

ra.Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:

―Juvin, tumaa catyí maa un.4 Tacan tan catyí ra Pilato tsihin ra jutu tsa cuví

ityi nuu naha ra, tan tsihin nyɨvɨ:―Nduve cuatyi ra ihya ―catyí ra tsihin ñi.5Maa tyin jañihi ca ñi caahán ñi. Tan catyí nyico

ñi:―Cahnu xaan cuatyi ra. Tyin cuaha xaan tɨsɨhɨ

tsahá ra, tyin jacuahá ra tsi nyɨvɨ. Tsa jihna ñiquitsaha caahán ra tsihin nyɨvɨ iyó ñuu tsa cayucúGalilea. Tan nanɨɨ ityi vatsí ra, jacuahá ra tsi nyɨvɨ.Tan vityin tsa tsaa ra Judea ihya tan juvin ñi yacanjavahá ra ―catyí ñi.

Nu jacuhun ra Pilato tsi ra Jesús nu nyaá ra Herodes,ra cuví rey nyɨvɨ iyó Galilea

6Cuhva tsa tsiñi ra Pilato yacan, tan nducu tuhunra tatun ra Galilea cuví ra Jesús. 7 Tan catyí nyɨvɨtsihin ra tyin juvin. Tacan tan jacuhun ra Pilato tsira nda nu nyaá ra Herodes. Tyin ra Herodes cuví randacá ñaha Galilea can. Tan quɨvɨ can nyií ra ñuuJerusalén. 8 Tan cuhva tsa nyehe ra Herodes tsi raJesús, sɨɨ xaan cuñí ra. Tyin tsanaha xaan cuñí ranyehe ra tsi ra. Tyin ñihi tuhun ra tyin cuaha xaantsa iyo javahá ra. Tan cuñí xaan ra nyehe ra iin tsaiyo tsa cua javaha ra Jesús. 9 Tan cuaha xaan tsanducu tuhun ra Herodes tsi ra Jesús. Maa tyin raJesús ña nacahanmaa ra. 10 Ican nyecú ndɨhɨ tucu rajutu tsa cuví ityi nuu naha ra, tan ramaestro cuendaley vehe ñuhu naha ra. Tan tyaa xaan ra naha cuatyitsi ra Jesús. 11 Tacan tan ra Herodes tsihin andarucuenda ra, tsacu nducu ra naha tsi ra. Tan jacunditsi nuu ra naha iin jahma yahvi tan sɨɨ caá tsi ra Jesús,tumaa caá tsa tuhvá rey tsinditsí. Tacan tan jacuhunnyico ra Herodes tsi ra nda nu nyaá ra Pilato. 12Tanquɨvɨ can ra Pilato tsihin ra Herodes nduvaha iyó ranaha. Tyin nu quitsi quɨvɨ, ña cuvi nyehé tahan ranaha tsi ra naha.

Nu cutuñi ra Jesús tyin cua cúu ra(Mt. 27.15-26; Mr. 15.6-15; Jn. 18.39-19.16)

13 Tacan tan ra Pilato jandu iin ra tsi ra jutu tsacuví ityi nuu naha ra, tan ra cumí tyiñu vehe ñuhunaha ra, tan tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ. 14 Tan catyí ratsihin ñi:

―Nyooho quitsi ndaca ndo tsi ra ihya nu nyaá yu.Tan catyí ndo tyin jatɨvɨ ra tsi nyɨvɨ. Maa tyin yuhutsa jacutuñi yu tsi ra nuu ndo. Tan nduve cuatyira tumaa cuhva cahan ndo can nañihi yu. 15 Tanndi ra Herodes tan ña nañihi ra ndi intuhun cuatyira. Yacan jaquitsi nyico ra tsi ra inga tsaha nu nyaáyu. Nyehe ndo tyin nduve cuatyi ra. Tan yacan ñataahán tsi tsa cúu ra. 16Yacan cuenda cua tatsi tuñiyu tsi ra. Yaha can tan cua jaña yu tsi ra ―catyí raPilato.

17Tacan catyí ra Pilato tyin tsitsi vico ican, taahántsi tsa jaña ra iin ra yucú vehe caa, tumaa tuhvámaara icá. 18Maa tyin tandɨhɨ nyɨvɨ iin caa ñi cana tsaañi tan catyí ñi:

―Cahñi tsi ra Jesús. Tan jaña tsi ra Barrabás―catyí ñi.

19Tan ra Barrabás can nyií ra vehe caa tsa cuendatsa cañi tahan ra tsihin ra cumí tyiñu ñuu can. Taninga tuhun tyin tsahñi ra nyɨvɨ. 20Tan ra Pilato cuñíra jaña ra tsi ra Jesús. Tan quitsaha caahán ra tsihin

Page 98: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 23:21 95 Lucas 23:56nyɨvɨ can inga tsaha tyin cua jaña ra tsi ra. 21 Maatyin nyɨvɨ tsaa ca cana tsaa ñi:

―¡Tyaa tsi ra nu cruu. Na cúu ra nu cruu!22―¿Náa tsa ña vaha javaha ra ihya? Tan nyehé

yu tyin ña taahán tsi tsa cúu ra. Cua tatsi tuñi ñi yutsi ra, tan cua jaña yu tsi ra ―catyí ra Pilato.

23Maa tyin nyɨvɨ cana tsaa ca ñi, tan catyí ñi tyinnacahñi ra tsi ra Jesús nu cruu. Tanmaañi tan tsihinra jutu tsa cuví ityi nuu naha ra, ñihi ñi tsa cuñí ñityin cana tsaa xaan ñi. 24 Tacan tan javaha ra Pilatocuhva cahan ñi. 25Tan jaña ra tsi ra Barrabás, ra tsanyií vehe caa tsa cuenda tsa cañi tahan ra tsihin racumí tyiñu tan tsa cuenda tsa tsahñi ra nyɨvɨ. Tannacuhva cuenda ra Pilato tsi ra Jesús tsi ñi cuhvacuñí maa ñi.

Nu tyaa ra naha tsi ra Jesús nu cruu(Mt. 27.32-44; Mr. 15.21-32; Jn. 19.17-27)

26 Tacan tan quihin andaru tsi ra Jesús. Tancuahán ra tsihin ra naha. Tan tɨɨn tucu ra naha tsiiin ra ñuu Cirene nañí Simón. Ra ican ndi vatsí nuhura quee ra cuhu. Tan jañiñi ra naha tsi ra tsa cuisora cruu ra Jesús. Tan cuhun ra ityi tsata ra.

27Tan cuaha xaan nyɨvɨ cuahán ityi tsata ra Jesús.Tan cuaha xaan ñiñaha tsacú xaan ñi tsa cuiihyacuñí ñi tsacatyi tundoho tahan ra. 28 Maa tyin raJesús nanyehe ra nuu ñi. Tan catyí ra tsihin ñi:

―Tandɨhɨ nyooho, ñiñaha ñuu Jerusalén ihya, ñavacu ndo tsacatyi yuhu. Vacu ndo, tsacatyi maa ndotan tsacatyi sehe ndo. 29 Tyin cua quitsi quɨvɨ cuanyehe xaan ndo tundoho. Tan cua cahan nyɨvɨ tsitandɨhɨ ndo tsa cuví ndo ñaha tsa ña cuví coo sehe.Tan cua cahan ñi tsihin ndo: “Vaha xaan tyin nduvesehe ndo tsicoo tyin cuaha xaan tundoho nyehé yovityin”, cua catyi ñi tsihin ndo. 30 Tyin quɨvɨ cancua cuñi ñi nduva yucu tsata ñi tan quɨhvɨ xeehe ñi.31Tyin tatun tyehen icá nyɨvɨ tsihin iin yutun vaha,yaha ca cuhva cua ica ñi tsihin yutun ityi ―catyí raJesús tsihin ñiñaha ñuu Jerusalén can.

32 Tan quihin tucu andaru can naha ra tsi uvitaahan ra iyó cuatyi, tyin cahñi ndɨhɨ ra naha tsira naha iin caa ñi tsihin ra Jesús. 33 Tacan tan tsaara naha iin nu nañí Yɨquɨ Jiñi Ndɨyɨ. Tan ican tyaara naha tsi ra Jesús nu cruu. Tan tacan tyaa ndɨhɨtucu ra naha tsi nduvi taahan ra iyó cuatyi can nahara. Iin ra tyaa ra naha nuu cruu xiin cuaha ra Jesús.Tan inga ra can tyaa ra naha nuu cruu xiin satyin ra.34Tan cuhva tsa nyaá ra Jesús nu cruu can, tan catyíra:

―Tyatya, Jutu yu, jaha tucahnu iñi tsi ra naha.Tyin ña tsitó ra naha náa javahá ra naha tsihin yu―catyí ra.

Tacan tan andaru can naha ra tava ra naha suertetsihin jahma ra Jesús, tyin nyehe ra naha ndáa racua jaha canaa jahma can. 35 Tan nyɨvɨ nyecú ñinyehé ñi. Tan ra cumí tyiñu vehe ñuhu naha ra,tsacú nducu ra naha nyehé ra naha tsi ra Jesús. Tancatyí ra naha:

―Jacacu ra tsi inga nyɨvɨ. Na jacacu ndɨhɨ tucumaa ra tsi ra vityin, tun nditsa tsa ra Cristo, ra tsajaquitsi Nyoo, cuví ra ―catyí ra naha.

36 Tan juvin ñi cahan nyaá ra andaru can naha ratsi ra. Tan natuhva ra naha nu ticaá ra. Tan tsaha ranaha vinu iya tsihi ra. 37Tan catyí ra naha tsihin ra:

―Tatun rey cuenda nyɨvɨ Israel cuví un, jacacu tsiun ―catyí ra naha.

38 Tan jiñi cruu nu nyaá ra Jesús nyaá iin tsa tyaara Pilato tsihin sahan griego, sahan latín, tan sahanhebreo. Tyehen caahán letra can: “Juvin ra ihyacuví Rey cuenda nyɨvɨ ñuu Israel” ―catyí letra can.

39Tan iin ra tsa iyó cuatyi tsa nyaá nu cruu xiin raJesús, quitsaha caahán nyaa ra tsi ra:

―Tatun nditsa tyin ra Cristo cuví un, jacacu tsiun. Tan jacacu ndɨhɨ tsi nyuhu―catyí ra can.

40Maa tyin inga ra can catyí ra tsihin ra:―¿A ña yuuhví un tsi Nyoo? Tyin juvin ñi

tundoho tsa taahán ra ihya, tan taahán un vityin.41Maa yo nyehé yo tundoho maa tyin iyó cuatyi yo.Tan ra ihya nduve cuatyi ra iyó ―catyí ra can.

42 Tacan tan catyí ra can tsihin ra Jesús:―Yooho Jesús, nducuhun iñi tsi yu quɨvɨ cundaca

ñaha un―catyí ra.43Tacan tan ra Jesús nacahan ra tsihin ra tan catyí

ra:―Tsa nditsa caahán yu tsihin un tyin juvin ñi

vityin tan cua cunyaa un tsihin yu nda paraíso [nuyucú añima nyɨvɨ tsinú iñi tsi Nyoo]―catyí ra Jesústsihin ra.

Nu tsihi ra Jesús(Mt. 27.45-56; Mr. 15.33-41; Jn. 19.28-30)

44 Tacan tan cuhva ora quitsaha ndunaá nu ñuhuñayɨvɨ, nda cuanda caa uñi tsa tseñi. 45Tyin ndunaañicanyii. Tan jahma tsa ticaá tsitsi vehe ñuhucahnu, ndata sava tsi. 46Tacan tan cana tsaa ra Jesústan catyí ra:

―Tyatya, Jutu yu, tyaa cuenda yu añima yundaha un―catyí ra.

Tan cuhva tsa cahan ra tacan, tan tsihi ra.47Tan ra cuví capitán cuenda andaru can naha ra,

nyehe ra tandɨhɨ tsa cuvi. Tan jacahnu ra tsi Nyoo,tan catyí ra:

―Nduve tsa cuii cuatyi ra ihya tsicoo ―catyí ra.48 Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa nyecú ican, nyehe ñi tsa

cuvi. Tan cuahán ñi tan quitsaha cañí ndaha ñi yɨquɨnyica ñi. Tyin tsitó ñi tyin ña vaha tsa javaha ñitsihin ra Jesús. 49 Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa nacotó tsira Jesús, tan ñiñaha tsa tsinyicun tsi ra nda Galilea,nyecú ñi ndasava. Tan nyehe ñi tandɨhɨ tsa cuvi can.

Nu cua cutsi ra naha tsi ra Jesús(Mt. 27.57-61; Mr. 15.42-47; Jn. 19.38-42)

50 Tan iyó iin ra vaha, nañí ra José. ra ñuuArimatea tsa canyií Judea. Tan cuví ra iin ra cuví ityinuu cuenda Junta Cahnu nyɨvɨ Israel. 51 Tan ra Josécan ndatú ra quɨvɨ tsa cua cundaca ñaha Nyoo. Tanña ndoo ra vaha tsihin tsa javaha ra cutahán tsihinra, ra cuví jutu tsa cuví ityi nuu naha ra. 52Tacan tantsahan ra José can tsindacan ra cuñu ñuhu ra Jesústsi ra Pilato. 53 Tan yaha tsa januu ra José can cuñuñuhu ra Jesús nu cruu, cava nuu ra iin jahma tsi ra.Tan cuahán ra cua cutsi ra tsi ra tsitsi iin ñaña tsaatsa cuví yavi yuu tsa javaha nyɨvɨ tan ñaha ca quɨhvɨndɨyɨ tsitsi can. 54 Tan viernes cuví can, quɨvɨ tsajanduvahá nyɨvɨ tsa catsi ñi tsa sabaru, quɨvɨ quitatúñi. Tan tsa cua tahan tsi quɨvɨ can.

55 Tan tandɨhɨ ñiñaha tsa quee tsihin ra JesúsGalilea, cuahán ñi cua nyehe ñi tsitsi yavi yuu can.Tan nyehe ñi cuhva canyií cuñu ñuhu ra. 56 Tan

Page 99: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 24:1 96 Lucas 24:35cuanuhu ñi nda yuvehe ñi. Tan janduvaha ñi ndutyatami tyin cua tyihi ñi cuñu ñuhu ra Jesús. Tacan tanquitatu ñi inga quɨvɨ can tumaa catyí maa tuhun tsatsaha cuenda Nyoo tsi yo.

24Nu nandoto ra Jesús(Mt. 28.1-10; Mr. 16.1-8; Jn. 20.1-10)

1 Tsa tuvi tumingu quɨvɨ nu quitsahá vitya,cuahán ñiñaha can nu ñaña ra Jesús. Tan nyisó ñindutya tami tsa janduvaha ñi. 2 Tan cuhva tsa tsaañi, nyehe ñi tyin tsa cuatsiyo yuu tsa ndasɨ yuhuñaña can. 3Tanquɨhvɨ ñi tsitsi ñaña can,maa tyin ñanañihi ñi cuñu ñuhu Jutu Mañi yo Jesús. 4 Tan yucúñi tsihin tsa yuuhví ñi. Tanña tsitó ñi náa cua javahañi. Tan sana iñi ñi quituvi uvi taahan rayɨɨ nuu ñi.Tan xiñu xaan jahma nditsí ra naha. 5Tan tsihin tsayuuhví ñi, tan tsaquin ñi jiñi ñi nda nu ñuhu. Tacantan catyí ra can naha ra tsihin ñi:

―¿Nacuenda nanducú ndo tsi ra nyito nu yucúndɨyɨ? 6 Nduve ca ra nyií ihya, tyin tsa nandoto ra.Nducuhun iñi ndo tsa cahan ra tsihin ndo quɨvɨ tsicara Galilea. 7Catyi ra tyin taahán tsi nacuhva cuendanyɨvɨ tsi ra ndaha ra iyó cuatyi naha ra. Tyin cuví raRayɨɨ tsa quee nda gloria. Tan taahán tsi tyin cahñira can naha ra tsi ra nu cruu. Maa tyin tsa tsinuuñi quɨvɨ cua nandoto ra. Tacan catyi ra tsihin ndo―catyí ángel can naha ra tsihin ñi.

8 Tacan tan nducuhun iñi ñi tsa cahan ra Jesúsquɨvɨ can. 9 Tan cuanuhu ñi. Tan nacatyi tuhun ñitsihin tsa utsi iin ra tsa tava tyiñu ra Jesús tan tsihintandɨhɨ ca nyɨvɨ tsa tsinyicun tsi ra. 10 Tan ñiñahatsa tsicatyi tuhun tsihin ra naha cuví ñi: ña MaríaMagdalena, ñaha queeMagdala, tan ña Juana, tsihinña María sɨhɨ ra Jacobo, tan tsihin juhva ca ñiñaha.11Maa tyin ra tava tyiñu ra Jesús cuñí maa ra nahatyin caahán ñi maa ñi. Tan ña tsinú iñi ra naha tsacaahán ñi.

12Maa tyin ra Pedro nduvita ra tan tsinú xaan racuahán ra cua nyehe ra tsitsi ñaña nu tinyii ra nahara Jesús tatun nditsa. Tan nyehe ra tsitsi yavi yuucan tyin jahma tsa tsindasɨ ña ra canyií nda sava.Tacan tan cuanuhu ra yuvehe nu yucú tandɨhɨ ca ranaha. Tan iyo xaan cuñí ra tsa cuvi.

Tsa cuvi ityi cuahán ñuu Emaús(Mr. 16.12-13)

13 Juvin ñi maa quɨvɨ can, uvi taahan ra tsinyicuntsi ra Jesús cuahán ra naha ñuu Emaús, tumaa utsiiin kilómetro tsa queé yo ñuu Jerusalén. 14 Tancuahán ra naha tan natuhún tahan ra naha náandɨhɨ tsa cuvi. 15Tan tsitsi tsa natuhún ra naha, tanra Jesús tahan ra tsi ra naha ityi cuahán ra naha.16Maa tyin vasu nyehé ra naha tsi ra Jesús, maa tyinña nacotó ra naha tsi ra. Tyin tumaa iin tsa tyasɨ tsinuu ra naha, tan ña cuví nacoto ra naha tsi ra Jesús.17 Tacan tan nducu tuhun ra Jesús tsi ra naha:

―¿Náa natuhún xaan ndo? ¿Nacuenda cuiihyaxaan cuñí ndo? ―catyí ra tsihin ra naha.

18Tan iin ra tsa nañí Cleofas nacahan ra tan catyíra:

―Tandɨhɨ nyɨvɨ tsitó tsa cuvi ñuu Jerusalén. ¿Ara inga ñuu cuví yooho tyin ña tsito un tsa cuvi?―catyí ra.

19 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―¿Náa cuvi?Tan nacatyi tuhun ra naha tsihin ra:―Tuhun ra Jesús ra ñuu Nazaret. Tyin cuvi ra

iin ra cuvi ndusu yuhu Nyoo. Tan tsihin tunyee iñicahnu Nyoo javaha ra tsa cahnu tan cahan ra tsavaha nuu Nyoo tan nuu tandɨhɨ nyɨvɨ. 20 Maa tyinra jutu tsa cuví ityi nuu naha ra tan ra cumí tyiñucuenda vehe ñuhu, tsaha cuenda ra naha tsi ra tsi randacá ñaha cuenda ñuu Roma. Tan tsahñi ra nahatsi ra. Tan tsihi ra nu cruu. 21 Tan vityin tsa quitauñi quɨvɨ tsa cuvi yacan. Tan nyuhu cuñí maa ndityin juvin ra cua jacacu tsi yo tsa cuví yo nyɨvɨ Israel.22Maa tyin vityin iyo xaan cuñí ndi tsa nacatyi juhvañiñaha tsihin ndi. Tyin maa ñi tsahan ñi nu ñañara tsa tuvi. 23 Tan nduve ca cuñu ñuhu ra canyií.Tan nacatyi tuhun ndɨhɨ ñi tyin nyehe ñi uvi taahanángel. Tan catyí ángel can naha ra tsihin ñi tyin raJesús nyito ra. 24 Yaha yacan tan tsahan tucu juhvara cutahán tsihin ndi tsinyehe ra naha nu ñaña. Tannyehe ra naha tyin tsa nditsa cuví tsa cahan ñiñahacan. Maa tyin ña nyehe ra naha tsi ra Jesús ―catyíra naha tsihin ra Jesús.

25 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Luxu xaan cutuñí iñi ndo. Tan cuee xaan tan

tsinu iñi ndo tuhun tsa cahan ra cuvi ndusu yuhuNyoo tahan tsanaha. 26 ¿A ña tsitó ndo tyin taahántsi tsa nyehe jihna ra Cristo tundoho? Yaha can tantahan tsi cua ñihi ra tyiñu tsa cua cundaca ñaha ra―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

27 Tacan tan quitsaha tsahá cuenda ra nácaacuahán tuhun maa ra nu tutu Nyoo. Tan quitsahacaahán ra tuhun tsa tyaa ra Moisés tahan tsanaha.Tan yaha can tan cahan ra tuhun tandɨhɨ libru tsatyaa ra cuvi ndusu yuhu Nyoo.

28 Tan cuhva tsa tsaa ra naha nda ñuu Emaús, nucuahán ra naha, tan jahá ra Jesús tyin cañi ca cuahánra. 29 Tacan tan catyí ra naha tsihin ra na ndoo ratsihin ra naha. Tan catyí ra naha:

―Ndoo tsihin ndi tyin tsa cua cuiso ñicanyii―catyí ra naha.

Tacan tan cuahán ra Jesús tsihin ra naha. 30 Tancuhva tsa tsinyaa ra yuhu mesa tsihin ra naha,quihin ra paan. Tan tsaha ra tyahvi nyoo tsi Nyoo.Tan tsahnu sava ra, tan tsaha ra tsi ra naha. 31Tan iinyaha ñi nuña nuu ra naha tan nacoto ra naha tsi raJesús. Maa tyin ra Jesús naa ihñi ñi ra. 32 Tacan tanquitsaha natuhún tahan ra naha tan catyí ra naha:

―Yacan cuenda vaha xaan cuñí añimayo tsa vatsíra tsihin yo, tan tsahá cuenda ra tuhun Nyoo tsanyaá nu tutu Nyoo tsi yo ―catyí ra naha.

33Ña ndatu ca ra naha, tan cuanuhu ra naha ndañuu Jerusalén. Tan ñihi tahan ra naha tsihin tsa utsiiin ra tsa tava tyiñu ra Jesús, ndu iin ra naha tsihinjuhva ra nyecú tsihin ra naha. 34 Tacan tan tsa utsiiin ra can naha ra nacatyi tuhun ra naha tsihin ra tsandi tsaa can naha ra:

―Nditsa tyin Jutu Mañi yo nandoto ra. Tyin raSimón nyehe ra tsi ra ―catyí ra naha.

35 Tacan tan ra tsa ndi tsaa can nacatyí tuhunndɨhɨ ra naha nácaa natuhun ra Jesús tsihin ra nahaityi cuahán ra naha ñuu Emaús, tan nácaa nacoto ranaha tsi ra nu tsahnu sava ra paan.

Page 100: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Lucas 24:36 97 Lucas 24:53Nu quituvi ra Jesús nu yucú ra tsica tsihin ra(Mt. 28.16-20; Mr. 16.14-18; Jn. 20. 19-23)

36 Ndi natuhún ca ra naha yacan tan quituvi raJesús tyañu ra naha. Tan tsaha ra nacumi tsi ra naha,tan catyí ra:

―Na coo tsa vaha añima ndo.37 Tacan tan nayuhvi xaan ra naha. Tan cuñí ra

naha tyin tatyi ndɨyɨ cuví can. 38 Tacan tan catyí raJesús tsihin ra naha:

―¿Nacuenda yuuhví xaan ndo? ¿Tan nacuendatsicá xaan iñi ndo? 39 Nyehe ndo ndaha yu. Tannyehe ndo tsaha yu. Tyin juvin ñi maa yu cuví. Tɨɨnndo tsi yu tan coto ndo. Tyin tatyi ndɨyɨ nduve cuñuñuhu can iyó. Tan nduve yɨquɨ can tumaa tsa nyehéndo tsi yuhu―catyí ra Jesús.

40 Tan cuhva tsa cahan ra yacan, tan janaha randaha ra tsihin tsaha ra tsi ra naha. 41 Maa tyinmaa ra naha, tsa cuenda tsa iyo cuñí ra naha tan sɨɨcuñí ra naha, nda cuanda ña cuví ca tsinú vaha iñira naha. Yacan nacahan ra Jesús tsihin ra naha:

―¿A iyó tsa catsi yo? ―catyí ra.42Tacan tan tsaha ra naha luxu tyaca tyihyo tsihin

ndutya ñuñu tsi ra. 43 Tan quihin ra. Tan quitsahatsatsí ra nu nyecú ra naha. 44 Tan catyí ra tsihin ranaha:

―Tandɨhɨ tsa tahan yu, yacan cuví tsa catyi yutsihin ndo quɨvɨ can. Tan catyi yu tsihin ndo tyintacan cua cuvi, tumaa cuhva nyaá tuhun tsa tyaa raMoisés tan ra cuvi ndusu yuhu Nyoo tan tsihin tsanyaá nu libru salmo―catyí ra tsihin ra naha.

45Tacan tan tsaha cuenda ra Jesús cuhva catyí nututu Nyoo. Tan cutuñi iñi tandɨhɨ ra naha jaha ra.46 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha tyin tacannyaá nu tutu Nyoo tyin taahán tsi tsa cúu ra Cristo.Tan tsa tsinu uñi quɨvɨ cua nandoto ra. 47Tan taahántsi coto nyɨvɨ tuhun ra Cristo, tyin tatun ndu uvi iñiñi cuatyi ñi, cua coo tucahnu iñi tsi ñi. Tan jihna ñicua cahan ra naha tsihin sɨvɨ ra Cristo ñuu Jerusalén,yaha can tan tandɨhɨ ca ñuu tanɨɨ cahnu nu ñuhuñayɨvɨ.

48 Tan catyí tucu ra Jesús tsihin ra naha:―Tan nyooho cuví tsandaa tsa cuenda tandɨhɨ

tsehe. 49 Tan cua jaquitsi maa yu Tatyi Ii Nyoo sɨquɨndo tumaa tsa catyi Jutu yu tyin cuhva ra tsi ndo.Maa tyin ndoo ndo Jerusalén ihya. Tan ña quita ndonda cuanda tsa ñihi ndo tunyee iñi Nyoo tsa cuaquitsi tsi ndo ―catyí ra Jesús.

Nu cuanuhu ra Jesús gloria(Mr. 16.19-20)

50 Tacan tan ra Jesús cuahán ra tsihin tandɨhɨ ratsica tsihin ra nda ñuu Betania. Tan cañihi ra ndahara. Tan nasoco ra tsi ra naha. 51Tan tsitsi tsa nasocóra tsi ra naha, nandaa ra andɨvɨ. 52Tacan tan tandɨhɨra naha quitsaha jacahnú ra naha tsi ra. Tan sɨɨ xaancuñí ra naha, cuanuhu ra naha nda ñuu Jerusalén.53Tan tandɨhɨ quɨvɨ tsiyucu ra naha tsitsi vehe ñuhucahnu, jacahnú xaan ra naha tsi Nyoo.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 101: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 1:1 98 Juan 1:33

Tuhun Nyoo tsa Tyaa Ra JuanTuhun tsa Caahán Nyoo nanduvi tsi iin rayɨɨ, tan

rayɨɨ can cuví ra Cristo1Ndaquɨvɨ jihnañi, ndandi cumañi ca coo tandɨhɨ

tsa iyó, tan tsa iyó maa ra cuví Tuhun tsa CaahánNyoo. Nyií ra tsihin Nyoo. Tan Nyoo cuví ra. 2 Taniyó ra tsihin Nyoo nda quɨvɨ jihna ñi. 3 Tan tsihinra, javaha Nyoo tandɨhɨ cuii maa tsa iyó. Tan nduvetsa javaha Nyoo tsa intuhun ñi maa ra. 4 Ra tsacuví Tuhun tsa Caahán Nyoo iyó ñayɨvɨ nyito tsaña cua naa maa tsi ra. Tan juvin ñayɨvɨ can, cuvíñuhu tsa jandunditsín añima nyɨvɨ. 5Tan ñuhu can,jandunditsín tsi nu naa. Tan tsa naa can ña cuvíjandahva can ñuhu nditsin can.

6 Tsicoo iin ra tsa jaquitsi Nyoo, nañí ra Juan.7 Quitsi ra cuvi ra tsa ndaa. Tyin cahan ra tumañiiñi cuenda ra cuví ñuhu can, tyin tacan tan tsinu iñitandɨhɨ nyɨvɨ tsi ra. 8 Ra Juan, ñavin ñuhu can cuvíra. Iin tsa ndaa cuenda ra cuví ñuhu can cuví ra.9 Tyin ñuhu nditsa can, ndi cua quitsi tsi nu ñuhuñayɨvɨ, tan cua jandunditsín tsi añima tandɨhɨ nyɨvɨtsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya.

10 Ra cuví Tuhun tsa Caahán Nyoo quitsi ra nuñuhu ñayɨvɨ. Tan juvin ñi maa ra tsihin Jutu rajavaha ra naha ñuhu ñayɨvɨ. Maa tyin nyɨvɨ iyó nuñuhu ñayɨvɨ ihya, ña nacoto ñi tsi ra tsa ra Cristocuví ra. 11Quitsi ra nu iyó nyɨvɨ ñuu ra, nyɨvɨ Israel,tan ña naquihin vaha ñi tsi ra. 12 Maa tyin tandɨhɨnyɨvɨ tsa naquihin vaha tsi ra, tan tsinú iñi ñi tyin raCristo cuví ra, tsaha ra ndatu tsi ñi tsa cuví ñi seheNyoo. 13 Juvin ñi nacacu tsaa. Maa tyin ñavin tumaatsa cacu ñi tsa culee ñi cuenda cuñu ñuhu ñi. Tanndi ñavin tsa cuenda tsa cuñí iin rayɨɨ coo ra tsihiniin ñaha. Ñavin tsa cuenda tsa cuñí nyɨvɨ coo seheñi. Maa tyin nacacu tsaa ñi jaha maa Nyoo.

14Tan ra cuví Tuhun tsa Caahán Nyoo nanduvi raiin rayɨɨ. Tan tsicoo ra tsihin yo. Tan nyehe ndi tsacahnu cuví ra. Tan cahnu cuví ra tyin Sehe mañiJutu Nyoo cuví tsi ra. Tsitu ra tsihin tsa nditsa tantsa vaha. 15 Tan ra Juan can cahan ra tumañi iñi tsacuenda ra, tan catyí ra:

―Juvin ra ihya cuví ra tsa cahan yu tuhun quɨvɨcan, tyin ra tsa vatsí ityi tsata yu, cahnu ca cuví ratan ñavin ca maa yu. Tyin nda quɨvɨ cacu yu tan tsaiyó maa ra ―catyí ra Juan.

16 Tandɨhɨ yo naquihín yo tumañi iñi cahnu tsatsahá ra tsi yo, tyin nasocó xaan ra tsi yo. 17 RaMoisés tsaha cuenda ra ley Nyoo tsi yo. Maa tyinra Jesucristo tsahá ra tsa naquihin yo tsa vaha Nyoo.Tan caahán ra tsa nditsa tsihin yo. 18Tan nduvemaayóo nyehé tsi Nyoo. Intuhun ñi maa Sehe mañi maara tsa iyó iin caa ñi tsihin ra nyehé tsi ra. Juvin racuví ra tsa tsahá tsa coto yo tsi Jutu ra.

Nu caahán ra Juan, ra jacoondutyá, tumañi iñicuenda ra Jesucristo

(Mt. 3.11-12; Mr. 1.7-8; Lc. 3.15-17)19 Ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ Israel tsa iyó ñuu

Jerusalén, tava tyiñu ra naha tsi ra jutu naha ratsihin inga ca ra cuenda vehe ñuhu naha ra, ra cuvítata ra Leví, na cuhun ra naha nu nyií ra Juan tan

ndaca tuhun ra naha tsi ra yóo ra cuví ra. 20Tan tsicatuhun ra naha tsi ra Juan tan catyí ra tsihin ra naha:

―Yuhu ñavin ra Cristo ra tsa cua jaquitsi Nyoocuví yu ―catyí ra tan ña tyihi xeehe ra.

21Tacan tan tsica tuhun nyico ra naha tsi ra Juan:―¿Yóo ra cuví un? ¿A ra Elías, ra cuvi ndusu yuhu

Nyoo tahan tsanaha cuví un? ―catyí ra naha tsihinra.

Tan ra Juan nacahan ra:―Ñavin ra ican cuví yu.Tan cuñihi ca ra naha tsica tuhun ra naha tsi ra,

tan catyí ra naha:―Tun tacan, ¿a ra cuví ndusu yuhuNyoo tsa nyaá

tsa cua quitsi cuví un?Tan nacahan nyico ra Juan tan catyí ra:―Ñavin.22 Tan tsica tuhun nyico ra naha tsi ra Juan inga

tsaha:―¿Yóo ra cuví un? Tyin cuñí tsi catyi tuhun ndi

tsihin ra tsa tava tyiñu tsi ndi yóo ra cuví un―catyíra naha tsihin ra.

23 Tan nacahan ra Juan:―Yuhu cuví ndusu iin ra tsa cana tsaá nu tsɨquɨ,

tsa catyí: “Nuña ndo tsitsi añima ndo tyin tsa vatsíJutu Mañi yo.” Tumaa cahan ra Isaías ra cuvi ndusuyuhu Nyoo tuhun yu tahan tsanaha ―catyí ra Juantsihin ra naha.

24 Ra fariseo naha ra cuví ra tava tyiñu tsi ra cannaha ra, na ndaca tuhun ra naha tsi ra Juan. 25 Tantsica tuhun nyico ra naha tsi ra:

―Tatun ñavin ra Cristo, ra tsa cua jaquitsi Nyoocuví un, ¿nacuvi tyin jacoondutyá un tsi nyɨvɨ? tanndi ñavin ra Elías cuví un, tan ndi ñavin ra cuvíndusu yuhu Nyoo cuví un ―catyí ra naha tsihin raJuan.

26 Tan nacahan ra Juan tan catyí ra:―Yuhu jacoondutyá yu tsi nyɨvɨ tsihin ndutya.

Maa tyin mahñu ndo nyií iin ra tsa ña nacotó ndo.27 Tan cahnu ca cuví ra can tan ñavin ca yuhu. Ñacahnu cuví yuhu ndi tsa cuví yu musu ra tan cuvindatsi yu ñɨɨ nditsan ra ―catyí ra Juan.

28 Tandɨhɨ yacan cuvi nu nañí Betábara tsa canyiíinga tsiyo yutya cahnu Jordán nu tsinyii ra Juanjacoondutya ra.

Ra Jesucristo, Mbee Ticatyi Luhlu jana Nyoo29Tsa inga quɨvɨ nyehe ra Juan tsi ra Jesús cuahán

ra nu nyií ra, tacan tan catyí ra Juan:―Nyehe jihna ndo, ra ihya cuví Mbee Ticatyi

Luhlu jana Nyoo ra tsa quihín nyaa cuatyi nyɨvɨ iyónu ñuhu ñayɨvɨ ihya. 30 Tuhun ra cahan yu quɨvɨcatyi yu tsihin ndo tyin ityi tsata yu vatsí inga ra tsacahnu ca cuví tan ñavin ca maa yu, tyin tsa iyó maara tan tsicoo yu. 31Ndi yuhu tan ña nacoto yu tsi raquɨvɨ can. Maa tyin vityin vatsí yu jacoondutyá yutsihin ndutya tyin tacan tan nacoto nyɨvɨ Israel ñuuyu tsi ra ―catyí ra Juan.

32 Tan catyí nyico ra Juan:―Yuhu nyehe yu Tatyi Ii Nyoo tsa quitsi ityi

andɨvɨ tan quitsi tsi tumaa iin paloma, tan ndoo tsitsihin ra. 33 Yuhu ñaha ca nacoto yu yóo ra cuvíra quɨvɨ can. Maa tyin Nyoo, ra tsa tava tyiñu tsiyu jacoondutya yu tsi nyɨvɨ tsihin ndutya, catyi ratsihin yu: “Quɨvɨnyehe unTatyi Ii, vatsí nuú tsi sɨquɨiin rayɨɨ, tan ndoo tsi tsihin ra, juvin ra can cuví ra

Page 102: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 1:34 99 Juan 2:10

tsa cua jacoondutya tsi nyɨvɨ tsihin Tatyi Ii yu”, catyi Nyoo tsihin yu. 34Yuhu tsa yaha nyehe yu tsi ra. Tancuví yu tsa ndaa tyin juvin ra cuví SeheNyoo―catyíra Juan.

Ra tsa quitsaha nyicún jihna tsi ra Jesús35 Tsa inga quɨvɨ nyií nyico ra Juan nu nyií ra tan

yucú ndɨhɨ uvi taahan ra tsicá tsihin ra. 36Tan nyehera naha, yahá ra Jesús, tan catyí ra Juan:

―Nyehe jihna ndo, ra ican cuví Mbee TicatyiLuhlu jana Nyoo ―catyí ra.

37 Tsa tsiñi nduvi taahan ra nyicún tsi ra Juan tsacahan ra, tacan tan cuahan ra naha cuanyicun ranaha tsi ra Jesús. 38 Tacan tan nanyehe ra Jesús ityitsata ra, tan nyehe ra tyin nyicún ra naha tsi ra, tancatyí ra:

―¿Náa nanducú ndo?Tacan tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Maestro, ¿numaa iyó un?39 Tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Cohon ndo tsihin yu, tan nyehe ndo ―catyí ra

tsihin ra naha.Tacan tan cuahán ra naha tsihin ra. Tan nyehe ra

naha nu iyó ra. Tan ican yucu ra naha tan cuaa, tyintsaa ra naha ndacan tumaa caa cumi tsa tseñi.

40 Iin ra tsa tsiñi tsa cahan ra Juan tan tsinyicunra tsi ra Jesús ra ican cuví ra Andrés, yañi ra SimónPedro. 41Tan ra Andrés numi xaan tsinanducu ra tsiyañi ra, ra Simón Pedro, tan catyí ra tsihin ra:

―Nañihi ndi tsi ra tsa cuví Mesías ―catyí ra.Tan tuhun Mesías can cuñí tsi catyí, ra Cristo, o

cuñí tucu tsi catyí, ra tsa nacatsi vaha Nyoo tyinquitsi ra cuvi ra rey tsa cuenda yo.

42Tacan tan quihin ra Andrés tsi ra Simón yañi racuahán tsihin ra nu nyií ra Jesús. Tsa nyehe ra Jesústsi ra Simón, tan catyí ra tsihin ra:

―Yooho Simón, sehe ra Jonás cuví tsi un. Maatyin cua cunañi un Cefas ―catyí ra tsihin ra.

Tan Cefas cuví tsi yuhu griego, tan cuñí tsi catyítsi “Pedro”, tan tsa nduvi sɨvɨ can, cuñí tsi catyí tsi“cava”, [tumaa iin yuu cahnu].

Nu cana ra Jesús tsi ra Felipe tan ra Natanael43 Tsa inga quɨvɨ tyaa ra Jesús cuhva tsa cuhun ra

Galilea. Tacan tan nañihi ra tsi ra Felipe. Tan catyíra tsihin ra:

―Naha quitsi nyicun un tsi yu ―catyí ra.44Ra Felipe ihya, ra ñuu Betsaida cuví ra. Tan ican

iyó tucu ra Andrés tan ra Pedro. 45Tacan tan tsahanra Felipe tsinanducu ra tsi ra Natanael. Tan catyí ratsihin ra:

―Nyehe ndi tsi ra tsa tyaa ra Moisés tuhun nulibru ley Nyoo, ra tsa cahan tucu ra cuvi ndusu yuhuNyoo tuhun tahan tsanaha. Tan nañí ra Jesús. Sehera José ra ñuu Nazaret cuví tsi ra ―catyí ra Felipetsihin ra Natanael.

46 Tan catyi ra Natanael:―¿Acuví quita tsa vahañuuNazaret can? ―catyí

ra tsihin ra Felipe.Tan nacahan ra Felipe tan catyí ra:―Naha tan nyehe un―catyí ra.47 Tacan tan tsa cua cuyatyin ra Natanael nu nyií

ra Jesús. Tan nanyehe ra Jesús tyin vatsí ra, tanquitsaha catyí ra:

―¡Jihna ndo! Ihya vatsí iin ra tsa nditsa nditsatyin ra ñuu Israel cuví ra, tyin ña tuhvá ra jandavíñaha ―catyí ra Jesús.

48 Tacan tan tsica tuhun ra Natanael tsi ra:―¿Nacaa tsa tsitó un tsi yuhu?Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Yuhu tsa nyehe maa yu tsi un tsa ndi cumañi

ca cana ra Felipe tsi un, tsa ndi nyií un tsaha yutunhigo can ―catyí ra Jesús tsihin ra.

49 Tacan tan quitsaha catyí ra Natanael:―Jutu Mañi yu, yooho cuví Sehe Nyoo. Tan juvin

un cuví rey cuenda nyuhu tsa cuví yo nyɨvɨ Israel.50 Tan catyí ra Jesús tsihin ra Natanael:―¿A tsinú iñi un tsi yu tsa cuenda tyin catyí

yu tyin nyehe yu tsi un tsaha yutun higo? Maatyin nahnu ca tsa cua nyehe un tan ñavin ca yacan―catyí ra tsihin ra.

51 Tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin nyooho cua

nyehe ndo cua nuña andɨvɨ tan cuaha xaan ángelNyoo cua ndaa, tan cua nuu ra naha sɨquɨ yuhu Rayɨɨtsa quee nda gloria ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

2Nu iyó vico tindaha ñuu Caná iin ñuu tsa canyií

Galilea1 Tsa yaha uñi quɨvɨ tan tsicoo iin vico tindaha

ñuu Caná tsa canyií Galilea. Tan ican nyií sɨhɨ raJesús. 2Tan nyɨvɨ javaha vico can cana ndɨhɨ ñi tsi raJesús tan tsihin tandɨhɨ ra tsicá tsihin ra tyin cuhunra naha. 3 Tacan tan cuahán ra naha. Tan tsitsitsa yucú ra naha nu iyó vico can, tan ndɨhɨ vinu ñijavaha vico can. Tacan tan catyí sɨhɨ ra Jesús tsihinra:

―Nduve ca vinu ñi ―catyí ña.4 Tan catyí ra Jesús tsihin ña:―¿Náa tsa ndɨhɨ iñi yo yacan, Miyan? Tyin ñaha

ca tsaa hora yu ―catyí ra tsihin ña.5Maa tyin sɨhɨ ra cahan ña tsihin ra tsa tyihí mesa

nu iyó vico can naha ra:―Javaha nyooho tandɨhɨ tsa cua cahan ra tsihin

ndo ―catyí ña tsihin ra naha.6 Tan nyecú iñu quɨsɨ yuu nahnu tsa yɨhɨ ndutya

tsa tuhvá ra Israel naha ra tsatyiñú nu nacatyá xaanra naha ndaha ra naha cuhva tsa iyó maa ra naha.Tan intuhun intuhun quɨsɨ can tsitahan uvi xicoutsi, a uñi xico utsi, litru ndutya tsitsi can. 7 Tacantan catyí ra Jesús tsihin ra tsa tyihí mesa can nahara:

―Jacutu ndo quɨsɨ ihya tsihin ndutya ―catyí ratsihin ra naha.

Tacan tan tsitu cuii quɨsɨ can jaha ra naha. 8Tacantan catyí ra Jesús tsihin ra naha:

―Vityin tava ndo juhva tan cundaca ndo tsi racuví ityi nuu cuenda vico ihya―catyí ra Jesús tsihinra naha.

Tan tacan ica ra naha. 9 Ra cuví ityi nuu cuendavico can tsihi ra naha ndutya tsa nanduvi vinu. Maatyin ña tsitó ra naha nu maa quee can. Maa ñi maara tsa tyihí mesa can naha ra tsitó, tyin maa ra nahatava ndutya can. Tacan tan ra cuví ityi nuu cuendavico can cana ra tsi ra tsa tandaha can. 10 Tan catyíra tsihin ra:

Page 103: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 2:11 100 Juan 3:17―Tandɨhɨ nyɨvɨ, jihna ca vinu vaha tuhvá ñi tava.

Yaha can tan tatun tsa tsihi xaan nyɨvɨ, tacan tantava ñi vinu ndaahvi. Maa tyin yooho tsicumi vahaun vinu vaha. Tan nda vityin tava un can ―catyí ratsihin ra.

11 Tsa javaha ra Jesús ñuu Caná tsa canyii Galilea,yacan cuví tsa iyo tsa jihna ñi javaha ra tan janahara tsa cahnu cuví ra tsi nyɨvɨ. Tan ra tsicá tsihin ratsinu iñi ra naha tsi ra tyin ra ican cuví ra tsa jaquitsi Nyoo.

12 Tsa yaha yacan tan cuahán ra ñuu Capernaumtsihin sɨhɨ ra tan tsihin yañi ra. Tan cuahan ndɨhɨ ratsicá tsihin ra. Tan ican tsiyucu ñi juhva quɨvɨ.

Nu jacunu ra Jesús tsi nyɨvɨ xicó nuquehe yuveheñuhu cahnu

(Mt. 21.12-13; Mr. 11.15-18; Lc. 19.45-46)13 Tsa cua tahan tsi quɨvɨ vico pascua tsa jacahnú

nyɨvɨ Israel. Yacan cuenda cuahán ra Jesús ñuuJerusalén. 14Tsa tsaa ra ñuu can, quɨhvɨ ra nuquehevehe ñuhu cahnu, tan nyehe ra yucú cuaha nyɨvɨxicó ñi nuquehe can. Yɨhɨ ñi xicó ñi indɨquɨ, mbeeticatyi, tan paloma. Tan yucú ndɨhɨ tucu nyɨvɨnasamá xuhun. 15 Tsa nyehe ra Jesús tandɨhɨ yacan,tacan tan javaha ra iin yoho. Tan tsihin yoho canjacunu ra tsi tandɨhɨ nyɨvɨ nuquehe vehe ñuhu iincahnu ñi tsihin mbee tan tsihin indɨquɨ jana ñi. Tanñi nasamá xuhun can, jatucuatyi ra xuhun ñi nuñuhu tan janduva ra mesa ñi. 16 Tan catyí ra tsihinñi xicó paloma:

―¡Tava ndo paloma can ihya! ¡Ña javaha ndovehe Jutu yu tumaa iin nuyahvi! ―catyí ra tsihinñi.

17 Tacan tan ra tsicá tsihin ra, nducuhun iñi ranaha tsa catyí nu tutu Nyoo tyehen: “Cuiñu xaan yuvehe un”, catyí tsi, nducuhun iñi ra naha.

18 Tacan tan ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ Israelquitsaha tsicá tuhun ra naha tsi ra Jesús:

―¿Náa seña javaha un nyehe ndi tan janaha untyin nditsa tsa tsaha Nyoo ndatu tsi un tsa javahaun yacan? ―catyí ra naha tsihin ra.

19 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Canɨndo vehe ñuhu ihya, tan tsitsi tsa uñi quɨvɨ

ñi tan cua janduvita nyico yu itsi inga tsaha ―catyíra tsihin ra naha.

20 Tacan tan quitsaha catyí ra nyecú ican naha ratsihin ra:

―Uvi xico iñu cuiya jaha tyiñu ra naha tan tsinuvehe ñuhu ihya. ¡Tan yooho catyí un tyin tsitsi tsauñi quɨvɨ ñi tan cua janduvita un itsi inga tsaha!―catyí ra naha tsihin ra.

21Maa tyin ñavin tuhun vehe ñuhu can cahan raJesús, tyin cahan ra tuhun cuñu ñuhu ra. 22 Yacancuenda tandɨhɨ ra tsicá tsihin ra nducuhun iñi ranaha yacan quɨvɨ nandoto ra. Tan cutuñi iñi ranaha tyin tuhun tsa nyaá nuu tutu Nyoo caahán tsicuenda ra Jesús. Tan tsinu iñi ra naha tsa cahan raJesús tan tsa nyaá nu tutu Nyoo.

Ra Jesús tsitó ra tsa iyó añima nyɨvɨ23 Tsitsi tsa ndi nyií ra Jesús ñuu Jerusalén, quɨvɨ

iyó vico pascua, cuaha xaan nyɨvɨ quitsaha tsinú iñitsa caahán ra tsa cuenda tsa cuaha tsa iyo javaha ra.24Maa tyin ra Jesús ña nɨɨ cuñí ra nyehé ra tsi tandɨhɨñi tyin tsitó ra cuhva tsicá iñi ñi. 25Ña tsiñiñuhu tsa

nacatyi tuhun yo tsihin ra nácaa iyó nyɨvɨ, tyin tsatsitó maa ra náa iyó tsitsi añima yo.

3Nu jacuaha ra Jesús tsi ra Nicodemo

1Tsicoo iin ra cuví fariseo tsa nañí Nicodemo. Tancuví ra iin ra cuví ityi nuu tsihin ra Israel naha ra.2 Ra Nicodemo ihya, tsahan ra nu nyií ra Jesús iintsacuaa. Tan catyí ra tsihin ra:

―Maestro, tsitó ndi tyin Nyoo tava tyiñu tsi untsa quitsi un jacuaha un tsi ndi. Tyin yoñi nyɨvɨ tancuví javaha ñi tsa iyo tsa javahá un, tatun nduveNyoo iyó tsihin ñi ―catyí ra tsihin ra Jesús.

3 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Tsa nditsa catyí yu tsihin un tyin tatun ña cua

nacacu tsaa nyɨvɨ inga tsaha, ña cua cuvi nyehe ñinu ndacá ñaha Nyoo ―catyí ra.

4 Tacan tan tsica tuhun ra Nicodemo tsi ra Jesústan catyí ra tsihin ra:

―¿Nacaa cuví cacu iin rayɨɨ inga tsaha tatun tsatsahnu ra? ¿A cuví quɨhvɨ nyico ra tsitsi sɨhɨ ra tannacacu tsaa ra inga tsaha? ―catyí ra.

5Nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Tsa nditsa catyí yu tsihin un tyin ñavin tsihin

tsa cacu nyɨvɨ tsihin cuñu ñuhu ñi tan cuví quɨhvɨñi nu ndacá ñaha Nyoo. Maa tyin ñiñi xaan cuñítsi nacacu tsaa ñi tsihin Tatyi Ii Nyoo. 6 Tyin nyɨvɨcacu tsihin cuñu ñuhu, cuñu ñuhu ñi cuví ñi. Tannyɨvɨ nacacu tsaa tsihin Tatyi Ii Nyoo, Tatyi Ii Nyooiyó añima ñi. 7Ña cu iyo iñi un tsa caahán yu tsehetsihin un tyin tandɨhɨ nyɨvɨ cuñí tsi nacacu tsaa ñi.8 Tumaa tsa yɨhɨ tatyi tandɨhɨ ñi ityi tan tsiñí uncucayú vatsí tsi, maa tyin ña tsitó un numaa ityiquee tsi, tan ndáa ityi cuahán tsi; tacan cuví tandɨhɨnyɨvɨ nacacu tsaa tsihin Tatyi Ii Nyoo ―catyí raJesús tsihin ra.

9Tacan tan nducu tuhun nyico ra Nicodemo tsi rainga tsaha tan catyí ra:

―¿Nacuenda caahán un tacan? ―catyí ra tsihinra.

10Nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Yooho tsa cuví un maestro cuenda nyɨvɨ Israel,

taahán tsi coto un tsehe. 11Tsa nditsa catyí yu tsihinun tyin caahán ndi tsa tsitó ndi tan cuví ndi tsa ndaatsa cuenda tsa nyehe ndi. Maa tyin nyooho ña tsinúiñi ndo tsa caahán ndi tsihin ndo. 12 Tatun ña tsinúiñi ndo tsa caahán yu tuhun nu ñuhu ñayɨvɨ ihyatsihin ndo, ¿nácaa cua tsinu iñi ndo tatun cua cahanyu tuhun gloria tsihin ndo?

13 ’Yoñi tsahan gloria tsinyehe nácaa iyó. Intuhunñi maa yuhu Rayɨɨ tsa quee nda gloria nyehé yunácaa iyó gloria, tyin ndacan quee yu. 14 Tumaa tsaticaa ra Moisés iin coo tsa tsinu tsihin caa nu yutuniin nu tsɨquɨ, tacan cua ticaa nyɨvɨ tsi yuhu Rayɨɨ tsaquee nda gloria nuu cruu. 15Tacan tan tandɨhɨ nyɨvɨtsa tsinú iñi tsi yu, ña cua cunaa ñi. Tan cua coo ñiñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa.

Nyoo cuñí xaan ra tsi tandɨhɨ nyɨvɨ16 ’Nyoo cuñí xaan ra tsi tandɨhɨ nyɨvɨ iyó nu ñuhu

ñayɨvɨ. Yacan cuenda tsaha ra tsa cúu Sehe mañi ranu cruu tsa cuenda ñi. Tyin tacan tan tandɨhɨ ñi tsatsinú iñi tsi Sehe ra, ña cunaa ñi, tan coo ñi ñayɨvɨnyito tsa ña cua naamaa. 17Tyin Nyoo jaquitsi ra tsi

Page 104: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 3:18 101 Juan 4:17Sehe ra nu ñuhu ñayɨvɨ tyin jacacu ra tsi nyɨvɨ, tanña jaquitsi ra tsi ra tsa jacunaa ra tsi ñi.

18 ’Yacan cuenda nyɨvɨ tsa tsinú iñi tsi yu tsa cuvíyu Sehe Nyoo ña cua cunaa ñi, maa tyin nyɨvɨ tsa ñatsinú iñi tsi yu, tsa cunaa ñi tyin ña tsinú iñi ñi tsiyu tsa cuví yu Sehe mañi Nyoo. 19Nyɨvɨ ña tsinú iñi,tsa cunaa ñi. Tyin quɨvɨ quitsi yu jandunditsin yunu ñuhu ñayɨvɨ, ña naquihin cuenda ñi tsi yu tyintaahán xaan ca maa iñi maa ñi iyó ñi nu naa tyinmaa ñi tsa ña vaha javahá ñi. 20Tandɨhɨ nyɨvɨ javahátsa ña vaha, ña taahán iñi ñi coo ñi nu nditsin, tyinña cuñí ñi tsa quituvi tsa ña vaha javahá ñi. 21Maatyinnyɨvɨ taahán iñi tsa nditsa, naquitá ñi nunditsintyin tacan tan nyehe nyɨvɨ tyin javahá ñi cuhva cuñíNyoo tyin nyaá ra tsihin ñi ―catyí ra Jesús.

Nu caahán ra Juan, ra jacoondutyá tsi nyɨvɨ, tuhunra Jesús inga tsaha

22 Tsa yaha yacan, ra Jesús tan ra tsicá tsihin racuahán ra naha nu cuví Judea. Tan ndoo ra nahaican juhva quɨvɨ, tyin jacoondutyá ra naha tsi nyɨvɨ.23Tacan tucu ra Juan nyií ra jacoondutyá ra tsi nyɨvɨnu cuví Enón yatyin ñi nu cuví Salim, tyin ican ñuhúcuaha ndutya. Tan tsaá nyɨvɨ tan tsicoondutyá ñi.24 Yacan javaha ra Juan tsa ndi cumañi ca quɨhvɨ ravehe caa.

25Tacan tan quitsaha caahán yuhu tahan juhva ratsicá tsihin ra Juan tsihin inga ca ra naha tsa cuendatsa janduvaha nyɨvɨ tsi ñi nuu Nyoo. 26 Tacan tancuahán ra naha nu nyií ra Juan. Tan catyí ra nahatsihin ra:

―Maestro, ra tsa tsinyii tsihin un inga tsiyo yutyacahnu Jordán, ra tsa cahan un tuhun tsihin ndi,vityin jacoondutyá ndɨhɨ ra tsi nyɨvɨ tan tandɨhɨnyɨvɨ nyicún tsi ra ―catyí ra naha tsihin ra.

27 Tacan tan catyí ra Juan tsihin ra naha:―Ndi intuhun yo tan nduve náa cuví javaha yo,

tun tsatyin ña tsahá Nyoo tunyee iñi ra tsi yo.28 Nyooho tsa tsitó maa ndo tyin ñavin yuhu cuvíra Cristo tyin tsiñi maa ndo tsa cahan yu quɨvɨ catyi catsi yu tyin ra jaquitsi Nyoo ityi nuu ra Cristo cuvíyu. 29Tyin nu iyó vico tandaha, ra tsa nyaá xiin ñahayoco can, juvin ra cuví ra cua tindaha tsihin ña. Tanra vaha iñi tsi ra nyií ra ican. Tan cusɨɨ iñi ra tsiñí ratsa caahán ra tsa cua tindaha. Tan tacan tucu yuhu,sɨɨ cuñí yu tyin naquihín nyɨvɨ tuhun caahán ra Jesústan nyicún ñi tsi ra. 30Maa ra cuví ra cahnu ca cuvi.Tan yuhu cua nduluhlu yu nuu ra tyin tacan taahánmaa tsi.

Ra quee nda gloria tan quitsi ra nu ñuhu ñayɨvɨ31 ’Ra tsa quee nda gloria, cahnu ca cuví ra tan

ñavin ca tandɨhɨ nyɨvɨ. Tyin nyɨvɨ iyó nu ñuhuñayɨvɨ ihya, cuenda nu ñuhu ñayɨvɨ cuví ñi. Tancaahán ñi tuhun tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ. Maa tyinra tsa quee nda gloria, cahnu cuví ra. 32 Tan caahánra tsa nyehé ra tan tsa tsiñí ra, maa tyin yoñi tsinúiñi tsa caahán ra. 33 Tatun yoo tan tsinú iñi yo tsacaahán ra, cua cuví yo tsa ndaa tyin Nyoo ña vatyara. 34 Tyin ra tsa jaquitsi Nyoo, tuhun Nyoo caahánra tyin Nyoo ña tyihi cuhva ra Tatyi Ii ra tan tsahara itsi tsi ra. Tsaha ra nanɨɨ Tatyi Ii ra tsi ra. 35NyooJutu yo cuñí ra tsi Sehe ra. Tan nacuhva cuenda ratandɨhɨ maa tsi ra. 36 Nyɨvɨ tsa tsinú iñi tsa caahánSehe Nyoo, iyó ñi ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa.

Maa tyin nyɨvɨ tsa ña cuñí tsinu iñi tsi ra, ña cua cooñi ñayɨvɨ nyito. Tan cua tatsi tuñi Nyoo tsi ñi.

4Nu natuhun ra Jesús tsihin iin ñaha Samaria

1Tsa tsito ra cuví fariseo naha ra tyin cuaha xaanca nyɨvɨ nyicún tsi ra Jesús tan ñavin ca ra Juan. Tancuaha xaan ñi tsicoondutya. 2Maa tyin ñavin maara Jesús jacoondutyá tsi ñi, tyin ra tsicá tsihin rajacoondutyá tsi ñi. 3 Tan quɨvɨ tsa tsito ra Jesús tyintsito ra naha yacan, quee ra Judea can tan cuanuhura nda nu cuví Galilea.

4Tsa cuahán ra, yaha ra nu cuví Samaria tyin cuñítsi yaha ra ican. 5Tacan tan tsaa ra iin ñuu tsa canyiíSamaria tsa nañí Sicar yatyin ñi nu cuví ñuhu raJacob nu tsaha ra tsi ra José sehe ra. 6 Ican nyaá iinsoco pila tsa catyí nyɨvɨ tyin tsii ra Jacob cuví. Tsaquita ra Jesús nu nyaá soco can tan tsinyaa ra yuhusoco can tyin tatu xaan ra tyin cañi xaan ityi tsica ratanmaa hora cuví. 7-8Ra tsicá tsihin ra, yoñi ra nahanyecú tsihin ra tyin cuahán ra naha tsitsi ñuu, cuajata ra naha tsa catsi ra naha. Juvin ñi cuhva can tantsaa iin ñaha Samaria tyin cua tava ña ndutya tsitsisoco can. Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ña:

―Cuhva luxundutya coho yu―catyí ra tsihin ña.9 Tacan tan ñaha Samaria can catyí ña tsihin ra:―Yooho tsa cuví un iin ra ñuu Israel, ¿nacuvi tyin

tsicán un ndutya coho un tsi yuhu tsa cuví yu ñahaSamaria? ―catyí ña.

(Tacan catyi ña tyin nyɨvɨ Israel ña vaha iyó ñitsihin nyɨvɨ Samaria.) 10Tacan tan nacahan ra Jesústan catyí ra:

―Tun tsatyin tsitó un tsa tsahá Nyoo, tan tsitóun yóo ra cuví ra tsicán ndutya tsi un, maa un cuandacan ndutya tsi yu. Tan cua cuhva yu ndutyanyito tsi un ―catyí ra tsihin ña.

11 Tacan tan catyí ña tsihin ra:―Tatta, cunu xaan soco ihya. ¿Nacaa tava tucu

unndutya cuhva un tsi yu? tan ndi nduve náa ndahaun ¿Nu maa cua quihin un ndutya nyito can cuhvaun coho yu? 12Ra Jacob tsii tsahnu yo, nacoo ra socoihya tsi ndi. Juvin ihya tsihi maa ra ndutya tan tsihintandɨhɨ sehe ra. Tan juvin ñi ihya tsihi tucu quɨtɨjana ra naha. ¿A cahnu ca ra cuví yooho tan ñavinca ra can? ―catyí ña tsihin ra.

13 Tacan tan nacahan ra Jesús tan catyí ra tsihinña:

―Tandɨhɨ nyɨvɨ tsihí ndutya ihya, cua na ityinyico iñi ñi. 14Maa tyin nyɨvɨ tsihí ndutya tsa tsaháyuhu, ña cua na ityi ca iñi ñi. Tyin ndutya tsa tsaháyuhu cua cana tsi tsitsi añima ñi tumaa caná ndutyaiin ndohyo, tyin iin ndohyo ña tuhvá tsi ndoco. Tantacan cua coo ñi ñayɨvɨ nyito ―catyí ra tsihin ña.

15 Tacan tan quitsaha caahán ña tsihin ra:―Yooho tatta, cuhva ndutya can coho yu na ña

na ityi ca iñi yu, tan ndi ña quitsi ca yu quitsi tavayu ndutya tsitsi soco ihya ―catyí ña tsihin ra.

16 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ña:―Cuaahan cua quihin yɨɨ un tan quitsi ndo

―catyí ra tsihin ña.17 Tan nacahan ña tan catyí ña:―Nduve yɨɨ yu iyó.Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ña:

Page 105: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 4:18 102 Juan 4:53―Nditsa tsa caahán un, tyin nduve yɨɨ un iyó.

18 Tyin tsa uhun yɨɨ un tsicoo, tan ra cumí tsi unvityin ñavin yɨɨ un tsi ra. ―catyí ra tsihin ña.

19 Tsa tsiñi ña tsa cahan ra tacan, quitsaha catyíña tsihin ra:

―Yooho tatta, tuví iñi yu tyin ra cuví ndusuyuhu Nyoo cuví un. 20 Tsii tsahnu ndi, ra ñuu ihyanaha ra, jacahnu ra naha tsi Nyoo yucu ihya. Maatyin nyooho tsa cuví nyɨvɨ Israel catyí ndo tyin ndaJerusalén taahán tsi jacahnu yo tsi Nyoo ―catyí ñatsihin ra.

21 Tacan tan nacahan ra Jesús tan catyí ra tsihinña:

―Tsinu iñi tsa caahán yu tsihin un. Tyin vatsíhora tsa cua jacahnu ndo tsi Jutu yo Nyoo. Maa tyinña tsiñiñuhu ca tsa quitsi ndo yucu ihya, a cuhunndonda Jerusalén. 22Nyoohonyɨvɨ Samaria, ña tsitóndo yóo jacahnú ndo. Maa tyin nyuhu tsitó ndiyóo jacahnú ndi. Tan tsitó ndi tyin cua jacacu iinra Israel tsi nyɨvɨ jaha Nyoo. 23 Maa tyin cua tsaahora, tan hora can iyó yo vityin tyin nyɨvɨ tsa nditsajacahnú tsi Nyoo Jutu yo, cua jacahnu ñi tsi ra tsihinañima ñi tan tsihin tsa nditsa. Tumaa jaquihín ityimaa Tatyi Ii Nyoo tsi ñi. Tyin Nyoo Jutu yo tacancuñí ra javaha ñi tsa jacahnú tsi ra. 24 Tyin NyooTatyi Ii cuví ra. Tan nyɨvɨ jacahnú tsi ra cuñí tsijacahnú ñi tsi ra tsihin tsa nditsa tumaa jaquihín ityimaa Tatyi Ii tsi ñi ―catyí ra tsihin ña.

25 Tan nacahan ña tan catyí ña tsihin ra:―Yuhu tsitó yu tyin cua quitsi ra cuví Mesías, ra

Cristo, ra cuví rey tsi yo. Tan quɨvɨ quitsi ra, maa racua nacatyi tuhun tandɨhɨ tsihin yo―catyí ña tsihinra.

26 Tacan tan nacahan ra Jesús tan catyí ra tsihinña:

―Ra tsa caahán un tuhun can, juvin ra caahántsihin un―catyí ra tsihin ña.

27 Tacan tan tsaa nyico ra tsicá tsihin ra, tan iyoxaan cuñí ra naha tyin natuhún ra Jesús tsihin iinñaha. Maa tyin ndi intuhun ra naha tan ña canáiñi ra naha ndaca tuhun ra naha náa cuñí ra, ondaca tuhun ra naha tsi ra nacuenda natuhún ratsihin ñaha can. 28 Tacan tan nacoo ña quɨyɨ ña tancuanuhu ña nda ñuu. Tan catyí ña tsihin nyɨvɨ:

29―Cohon ndo cunyehe ndo tsi iin ra tsa cahantandɨhɨ cuhva iyó yu. ¿A ñavin ra Cristo tsa cuajaquitsi Nyoo cuví ra? ―catyí ña tsihin ñi.

30Tacan tan quita nyɨvɨñuu can tan cuahánñi cuanyehe ñi nu nyií ra Jesús. 31 Tan tsa ndi cumañi catsaa ñi nu nyií ra, ra tsicá tsihin ra, jañiñí ra naha tsira na catsi ra luxu. Tan catyí ra naha tsihin ra:

―Maestro, catsi luxu ―catyí ra naha.32Maa tyin catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Yuhu iyó iin tsa tsatsí yu tan nyooho ña tsitó

ndo náa cuví can ―catyí ra tsihin ra naha.33 Tacan tan ra tsicá tsihin ra, quitsaha natuhún

tahan ra naha, tan catyí ra naha:―¿A iyó yóo quitsi quitsi ndaca tsa catsi ra?

―catyí ra naha.34Maa tyin ra Jesús catyí ra tsihin ra naha:―Tsa tsatsí yuhu juvin tsi cuví tsa javahá yu

cuhva cuñí ra tsa jaquitsi tsi yu, tan javahá yu tyiñutsaha ra tsi yu. 35 Nyooho catyí ndo: “Ndi cumañicumi yoo ca tan tahan tsi naquihin vaha yo tsa tatsi

yo.” Maa tyin yuhu catyí yu tsihin ndo: Nyehe ndotyin tsa ndɨhɨ tsa tatsi ndo cuaan tan tsa nyecú vahatsi tsa cua naquihin vaha yo itsi. 36 Ra tsa naquihínvaha can ñihí ra yahvi ra. Tan tsa naquihín vahara, cuví tsi nyɨvɨ tsa cua coo ñayɨvɨ nyito tsa ña cuanaa maa. Tacan tan ra tsa tatsi tan ra tsa naquihíncusɨɨ iñi ra naha. 37 Tan iyó iin cuhva tuhvá nyɨvɨcaahán tan catyí ñi tyin sɨɨn nyɨvɨ tatsí tan sɨɨn nyɨvɨnaquihín vaha. Tan nditsa yacan. 38 Yuhu jacuhunyu tsi ndo tyin cua cahnu ndo nɨñɨ tsa iyó nu ñajaha tyiñu ndo, nu jaha tyiñu inga ra. Tan nyoohocucahnu ndo tan cua naquihin vaha ndo nɨñɨ can―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

39Tan cuaha xaan nyɨvɨ ñuu Samaria can quitsahatsinú iñi ñi tsi ra Jesús tsa cuenda tsa cahan ñahacan, tyin catyí ña: “Cahan ra tsihin yu tandɨhɨ cuhvaiyó yu”, catyí ña. 40Cuhva tsa tsaa ñi nu nyií ra Jesús,tan cahan ndaahvi ñi tsihin ra na ndoo ra tsihin ñi.Tan ndoo ra tsihin ñi uvi quɨvɨ. 41 Tan cuaha canyɨvɨ quitsaha tsinú iñi ñi tsa tsiñi ñi tsa caahán ra.42 Tacan tan quitsaha catyí ñi tsihin ñaha can:

―Vityin tsinú iñi ndi, maa tyin ñavin tsa cuendatsa cahan un tsihin ndi, tyin tsiñi maa ndi tsihinsoho ndi tsa caahán ra, tan tsitó vaha ndi tyin juvinra cuví ra Cristo ra jacacú tsi nyɨvɨ iyó nu ñuhuñayɨvɨ ihya ―catyí ñi.

Nu janduvaha ra Jesús sehe iin ra cumí tyiñu43 Tsa yaha uvi quɨvɨ tan quee ra Jesús nu cuví

Samaria tan cuahán ra ityi nu cuví Galilea, nu cacura. 44Vasu ndi maa juvin ñi maa ra cahan tyin iin racuví ndusu yuhu Nyoo, nyɨvɨ ñuu ra ña jahá ñi tsañayɨvɨ tsi ra. 45 Tacan tan tsa tsaa ra Galilea, nyɨvɨiyó ican, vaha caahánñi tsihin ra, tyin tsahan ñi vicoJerusalén, tan nyehe ñi tsa vaha tsa javaha ra.

46Tacan tan cuanuhu nyico ra Jesús nda ñuu Canátsa canyií Galilea nu nanduvi ndutya vinu jaha ra.Tan iyó iin ra nyisó tyiñu cahnu nuu rey. Ra ican iyóiin sehe ra tsa cuuhví nda ñuu Capernaum. 47Quɨvɨtsa tsito ra can tyin tsa tsaa nyico ra Jesús ndaGalilea tsa tsahan ra nda Judea, tsahan ra tsinyehe ratsi ra Jesús. Tan tsican ra tumañi iñi tsi ra na cuhunra vehe ra tan janduvaha ra tsi sehe ra, tyin tsa cuñícúu cuii ña sehe ra. 48Tacan tan catyí ra Jesús tsihinra:

―Nyooho ña cua tsinu iñi ndo tatun ña nyehejihna ndo tsa iyo ―catyí ra tsihin ra.

49Maa tyin ra can catyí ra tsihin ra Jesús:―Yooho taa, cohon ñi tsihin yu tsa ndi cumañi ca

cúu sehe yu ―catyí ra tsihin ra Jesús.50 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Cuanuhu yuvehe un. Sehe un nyito ra, tsa

nduvaha ra ―catyí ra tsihin ra.Tacan tan ra can tsinu iñi ra tsa cahan ra Jesús tan

cuanuhu ra. 51 Tsa tsa cuyatyin ra yuvehe ra, quitamusu ra tan caahán ra naha tsihin ra:

―¡Taa, sehe un nyito ra; tsa nduvaha ra!52 Tacan tan quitsaha tsica tuhun ra tsi ra naha

náa hora quitsaha vaha cuñí ra. Tan catyí ra nahatsihin ra:

―Icu cuhva caa iin tsa yaha hora quita cahñi tsira ―catyí ra naha.

53 Tacan tan tsito ra can, tyin hora can cahan raJesús tsihin ra, “Cuanuhu tyin sehe un nyito ra, tsa

Page 106: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 4:54 103 Juan 5:34nduvaha ra.” Tan maa ra can tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ raquitsaha tsinú iñi ñi tsi ra Jesús.

54 Yacan cuví tsa iyo tsa tsinu uvi javaha ra Jesústsa tsaa nyico ra Galilea tsa yaha tsahan ra Judea.

5Nu janduvaha ra Jesús iin ra cuuhví

1 Tsa yaha can tan cuahán ra Jesús ñuu Jerusaléninga tsaha tyin nyɨvɨ ñuu Israel jacahnú ñi iin vico.2 Tan yuhu cora cahnu ñuu can iyó iin yuvehe tsanañí Yuvehe Cuenda Mbee Ticatyi. Tan yatyin ñinyaá iin vehe cahnu. Tan tsitsi vehe can ñuhúndutya. Tan tsa tsihin yuhu hebreo nañí vehe canBetesda. Tan iyó uhun corredor. 3 Tan ican yucúcuaha nyɨvɨ cuuhví: ñi cuaa, ñi coxo, tan ñi ndohócuehe xii. Ndatú ñi náa hora nacanda ndutya can.4 Tyin nda naha nda naha ñi tan nuú iin ángel tanjacandá ra ndutya can. Tan nyɨvɨ tsa quɨhvɨ jihnatsa yaha ñi nacandándutya can, nduvaháñi vasundimaa cuehe cahnu ndohó ñi. 5 Tan ican canyií iin racuuhví tan tsa iyó oco tsahun uñi cuiya cuuhví ra.6 Tsa nyehe ra Jesús tsi ra ican canyií ra, tuvi iñi ratyin tsa cuaha xaan cuiya cuuhví ra. Tan tsica tuhunra tsi ra ndaahvi can, tan catyí ra:

―¿A cuñí un nduvaha un?7 Tan ra cuuhví can nacahan ra tan catyí ra:―Tata, yoñi maa tyihí tsi yu tsitsi ndutya ihya

tatun tsa nacandá tsi. Tyin tahán ñi tsaha tsa cuñíyu quɨhvɨ yu, inga nyɨvɨ quɨhvɨ jihna ―catyí racuuhví can tsihin ra Jesús.

8 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Nduvita, naquihin yuvi un tan caca un ―catyí

ra tsihin ra.9 Juvin ñi hora can tan nduvaha ra, naquihin ra

yuvi ra, tan nacaca ra. Maa tyin quɨvɨ quitatú nyɨvɨcuví quɨvɨ can. 10Yacan ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨIsrael catyí ra naha tsihin ra tsa nduvaha can:

―Quɨvɨ quitatú yo cuví vityin, yacan cuenda ñataahán tsi cuiso un yuvi un ―catyí ra naha tsihinra.

11Tan ra tsa nduvaha can nacahan ra tan catyí ra:―Ra tsa janduvaha tsi yu, catyi ra tsihin yu:

“Naquihin yuvi un tan caca un”, catyí ra tsihin yu.12 Tacan tan quitsaha tsicá tuhun ra naha tsi ra,

tan catyí ra naha:―¿Yóo ra cahan tsihin un tyin naquihin un yuvi

un tan caca un? ―catyí ra naha.13 Maa tyin ra tsa nduvaha can ña tsitó ra yóo

janduvaha tsi ra. Tyin cuaha xaan nyɨvɨ nyecú ican,tan ra Jesús nduve ca ra nyaá tyin tsa cuahán ra.14Yaha can tan nañihi ra Jesús tsi ra tsa nduvaha cantsitsi vehe ñuhu cahnu, tan catyí ra tsihin ra:

―Jihna, vityin tsa nduvaha un, ña javaha ca untsa ña vaha, tyin coto quitsi inga tundoho cahnu casɨquɨ un―catyí ra tsihin ra.

15 Tacan tan tsahan ra tsicahan ra tsihin ra Israelnaha ra tyin ra Jesús cuví ra janduvaha tsi ra.16Tsa cuenda tsa janduvaha ra Jesús tsi ra can quɨvɨquitatú nyɨvɨ, xaan xaan cuñí ra Israel naha ra nyehera naha tsi ra. Tan cuñí ra naha cahñi ra naha tsi ra.17Maa tyin ra Jesús catyí ra tsihin ra naha:

―Maa Jutu yu, nda vityin tan jahá tyiñu ra. Tanjahá tyiñu tucu yuhu―catyí ra.

18Tan tsa cuenda tsa cahan ra yacan, xaan ca cuñíra Israel can naha ra. Tan ñihi ca cuñí ra naha cahñira naha tsi ra tyin cuñí maa ra naha tyin ña jahára Jesús tsa cahnu cuví quɨvɨ quitatú nyɨvɨ, tan ingatucu tuhun, iin ñi cuví ra tsihin Nyoo jahá ra tsi ratyin catyí ra tyin jutu ra cuví tsi Nyoo.

Sehe Nyoo iyó xaan ndatu tsi ra cundaca ñaha ra19 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Tsa nditsa caahán yu tsihin ndo tyin yuhu,

Sehe Nyoo cuví tsi yu, tan nduve tsa javahá yu tsamaa ñi maa yu. Tyin javahá yu tsa nyehé yu javaháJutu yu. Tandɨhɨ tsa javahá Jutu yu tan javahá tucumaa yu. 20 Tyin cuñí xaan ra tsi yu, tyin Sehe racuví tsi yu, tsa cuenda yacan janahá ra tandɨhɨ tsajavahá ra tsi yu. Tan nahnu ca tsa cua janaha ratsi yu, tan nyooho iyo cua cuñi ndo nyehe ndo can.21 Tumaa janandotó Nyoo Jutu yu ndɨyɨ, tan tsahára ñayɨvɨ coo ñi, tacan tucu yuhu tsa cuví yu Sehera, tsahá yu ñayɨvɨ coo nyɨvɨ cuñí maa yu cuhva yu.22 Tacan Nyoo Jutu yu, ña jandaa ca ra cuatyi ndiintuhun nyɨvɨ tyin tsa tsaha ra ndatu tsi yuhu tsacuví yu Sehe ra tyin jandaa yu cuatyi nyɨvɨ. 23Tacanicá Nyoo Jutu yu tsa cuñí ra jacahnu nyɨvɨ tsi Sehera tumaa tsa jacahnú maa ñi tsi maa ra. Nyɨvɨ tsa ñajacahnú tsi yuhu tsa cuví yu Sehe Nyoo, ndi Jutu yutan ña jacahnú ñi. Tyin maa ra jaquitsi tsi yu.

24 ’Tan tsa nditsa caahán yu tyin nyɨvɨ tyaá sohotsa caahán yu tan tsinú iñi ñi tsi ra tsa jaquitsi tsi yu,iyó ñi ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa. Tan ña cuacuhun ca ñi anyaya tsa catyi cuatyi ñi tyin tsa jacacuNyoo tsi ñi tan ña yɨhɨ ndaha ca tuhun tsiihí tsi ñi,tan tsaha ra ñayɨvɨnyito iyó ñi. 25Nyɨvɨ; tumaa ndɨyɨcuví ñi. Tan tsa nditsa caahán yu tsihin ndo tyinvatsí quɨvɨ cua cuñi ñi ndusu Sehe Nyoo. Tan nyɨvɨtsa cua tyaa yahvi tsa caahán ra, cua coo ñi ñayɨvɨnyito tsa ña cua naa maa. Tan vityin cuví quɨvɨ tsacaahán yu tuhun. 26Tyin Nyoo Jutu yu iyó ra ñayɨvɨnyito tsa ña cua naa maa. Tan tsaha ra ndatu can tsiyuhu tsa cuví yu Sehe ra tyin cuhva yu ñayɨvɨ cancoo nyɨvɨ. 27 Tan tsaha tucu Nyoo ndatu tsi yu tsajandaa yu cuatyi nyɨvɨ, tyin Rayɨɨ quee nda gloriacuví yu. 28 Ña iyo cuñi ndo tsa caahán yu tyehen,tyin cua tsaa quɨvɨ tsa cuñi ndɨyɨ yucú tsitsi ñañandusu Sehe Nyoo. 29 Tan cua quita ñi tsitsi ñaña ñi.Tacan tan nyɨvɨ tsa javaha tsa vaha cua nandoto ñityin coo ñi ñayɨvɨ nyitó. Maa tyin nyɨvɨ tsa javahatsa ña vaha cua nandoto ñi tyin cuhun ñi anyaya nucua tatsi tuñi Nyoo tsi ñi.

Nu janahá tsi tyin ra Jesús iyó ndatu tsi ra tsa cuhvara ñayɨvɨ nyito coo nyɨvɨ

30 ’Yuhu ña cuví javaha yu tsa javahá yu tsaintuhun ñi maa yu. Yuhu jandaá yu cuatyi nyɨvɨtumaa cuhva tava tyiñu maa Jutu yu tsi yu. Tancuhva jandaa yu cuatyi, vaha tsi, tyin ña javahá yucuhva cuñí maa yu, tyin javahá yu cuhva caahánmaa Jutu yu, ra tsa jaquitsi tsi yu. 31Tan tatun juvinñi maa yu cuví tsa ndaa tsa cuenda yu, nduve yahvinyaá tsa ndaa can. 32 Maa tyin iyó inga ra cuví tsandaa cuenda yu. Tan yuhu tsitó yu tyin tsa caahánra cuenda yu, yacan cuví tsa ndaa tan tsa nditsa.33 Nyooho tava tyiñu ndo na ndaca tuhun ra nahatsi ra Juan. Tan tuhun tsa cahan ra, tsa nditsa cuvítsi. 34Maa tyin yuhu ña tsiñiñuhu tsa cuví rayɨɨ tsa

Page 107: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 5:35 104 Juan 6:25ndaa tsa cuenda yu. Maa tyin caahán yu tuhun tsacahan ra Juan tsihin ndo tsa cuenda tsa vaha tsi maando, tyin tacan tan tsinu iñi ndo tsi yu tan cacu ndo.35 Ra Juan cuvi ra tumaa iin lámpara tsa cayú tanjandunditsín tsi. Tan nyooho juhva ñi quɨvɨ cusɨɨ iñindo tsihin ñuhu nditsin can. 36 Maa tyin yuhu iyóiin tsa ndaa vaha ca tsi yu tan ñavin ca tsa caahanra Juan. Tyin tandɨhɨ tsa javahá yuhu, maa Jutu yucatyí tsihin yu na javaha yu can. Tan yacan cuvítsa ndaa tsa nyehé ndo tyin nditsa tyin maa Jutu yujaquitsi tsi yu. 37 Tacan tucu Jutu yu, ra tsa jaquitsi tsi yu, cuví ra tsa ndaa tsa cuenda yu. Nyooho ñahaca cuñi ndo ndusu ra, tan ndi ñaha ca nyehe ndotsi ra. 38 Tan ña ndoó tuhun ra tsa caahán yu tsihinndo tsitsi añima ndo tyin ña tsinú iñi ndo tyin Nyoojaquitsi tsi yu. 39 Nyooho tsihin cuenda xaan cahvíndo nu tutu Nyoo, tyin cuñí maa ndo tyin nuu tsicua ñihi ndo ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa coondo. Maa tyin tutu Nyoo can, tuhun yuhu caahántsi. 40 Tan nyooho ña cuñí ndo quitsi ndo nu nyaáyu tan cuhva yu ñayɨvɨ nyito coo ndo.

41 ’Yuhu ña nducú yu tsa jacahnu nyɨvɨ tsi yu.42Tyin yuhu tsitó yu tsi ndo tan tsitó yu tyin ña cuñíndo tsi Nyoo. 43 Yuhu vatsí yu cuenda Jutu yu tannyooho ña naquihín ndo tsa caahán yu. Maa tyintatun inga ra cua quitsí tsa cuenda maa ra, ra icancua tsinu iñi ndo. 44 Nyooho ña cuví tsinu iñi ndotsi yu tyin cuñí ndo nduvaha ndo nuu nyɨvɨ tahanndo. Tan ña nducú ndo nduvaha ndo nuu Nyoo, tanintuhun ñi maa ra cuví Nyoo tsa iyó. 45 Ña caca iñindo tyin cua ndacan yu cuatyi tsaha ndo nuu Jutuyu. Nyooho cuñímaa ndo tyin ley tsa tyaa ra Moiséscua cundaca tsi ndo gloria. Maa tyin ra Moisés cuvíra tsicán cuatyi tsaha ndo tyin ña jacuví ndo ley tsatyaa ra. 46 Tyin tun tsatyin nditsa tsa tsinú iñi ndotsa cahan ra Moisés, tacan cua tsinu ndɨhɨ iñi ndotsa caahán yuhu. Tyin tuhun yuhu cuví tsa tyaa ra.47Maa tyin tatun ña tsinú iñi ndo tuhun tsa tyaa ra,¿nácaa cua tsinu iñi ndo tsa caahán yuhu? ―catyíra Jesús tsihin ra cuví ityi nuu tsihin ra Israel nahara.

6Nu jacatsi ra Jesús uhun mil rayɨɨ(Mt. 14.13-21; Mr. 6.30-44; Lc. 9.10-17)

1 Tsa yaha yacan, tan cuahán ra Jesús inga tsiyomiñi cahnu tsa nañí Ndutya Ñuhu Galilea. Tan juvinñi nañí tucu tsi Miñi Tiberias. 2 Cuaha xaan nyɨvɨcuahán nyicun tsi ra tyin nyehé ñi tsa iyo tsa javahára tyin janduvahá ra tsi nyɨvɨ cuuhví. 3Tacan tan raJesús ndaa ra iin yucu tan tsinyaa ra ican tsihin ratsicá tsihin ra. 4Tan tsa cuyatyin cuii tahan tsi quɨvɨvico pascua tsa jacahnú nyɨvɨ Israel. 5 Tan nyehe raJesús tyin cuaha xaan nyɨvɨ nyicún tsi ra, tacan tanquitsaha caahán ra tsihin ra Felipe:

―¿Numaa cua jata yo tsa catsi nyɨvɨ cuaha ihya?―catyí ra tsihin ra.

6 Caahán ñi maa ra tsihin ra Felipe tyin nducúcuhva ra tsi ra náa cua cahan ra, tyin tsa tsitó maara Jesús náa cua javaha ra. 7 Tacan tan nacahan raFelipe tan catyi ra:

―Xuhun tsa quihin yo tsa jaha tyiñu yo tsa uvicientu quɨvɨ, ndi ña cua cutahan can jata yo luxu tsacatsi nyɨvɨ ihya ―catyí ra Felipe.

8 Tan inga ra tsa nyicún tsi ra Jesús, ra Andrés,yañi ra Simón Pedro, catyí ra tsihin ra Jesús:

9―Ihya nyií iin ra luhlu ndaha uhun taahan paancebada tan uvi taahan tyaca. Maa tyin ndi nduvenáa cuví yacan tyin cuaha xaan nyɨvɨ ihya ―catyíra Andrés.

10 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Cahan ndo tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ na cunyecu ñi

―catyí ra.Tan cuaha xaan itya ican tan tsinyecu ñi, uhun

mil rayɨɨ, [tan sɨɨn maa ñi ñaha tsihin tsa nyihi].11 Tacan tan quihin ra Jesús paan can tan tsa yahatsaha ra tyahvi nyoo tsi Nyoo, tan tsaha ra can tsira tsicá tsihin ra. Tan ra can naha ra, tsaha ra nahacan tsi tandɨhɨ nyɨvɨ tsa nyecú can. Juvin ñi tacanica nyico ra tsihin tyaca can. Tan tsatsi ndaha iñi ñi.12Tan cuhva tsa ndaha iñi ñi, ra Jesús catyí ra tsihinra tsicá tsihin ra:

―Naquihin vaha ndo tsa ñahñu tsa ndoo tyintacan tan ña tɨvɨ tsi ―catyí ra tsihin ra naha.

13Naquihin vaha ra naha can, tan jacutu ra nahautsi uvi tyica tsihin tsa ñahñu tsa ndoo tsa uhuntaahan paan can. 14 Tacan tan tsa yaha nyehe nyɨvɨcan tsa iyo tsa javaha ra Jesús, tan catyí ñi:

―Nditsa tsa cuii tyin ndusu yuhu Nyoo cuví raihya, juvin ra nyaá tsa quitsi maa nu ñuhu ñayɨvɨihya ―catyí ñi.

15 Maa tyin tsa tuvi iñi ra Jesús tyin cuñí ñi tsaquihin ñi tsi ra tsihin tsa ñiñi tyin cuvi ra rey cuendañi, tacan tan cuahán nyico ra jiñi yucu nu sucun catyin cunyii intuhun ñi maa ra.

Nu tsicá ra Jesús nu ndutya(Mt. 14.22-27; Mr. 6.45-52)

16 Tsa cunaaha, nuu ra tsicá tsihin ra Jesús yuhumiñi can. 17 Tan quɨhvɨ ra naha tsitsi yutun ndootyin cua yaha sava ra naha mahñu miñi can tan cuatsaa ra naha ñuu Capernaum. Tsa cunaaha tan raJesús ñaha ca maa tsaa ra. 18 Tacan tan tsaa tatyiñihi. Tan iyo nduvita ndutya miñi can. 19 Tsa tsayaha ra naha uhun a iñu kilómetro tsihin yutunndoo can tan nyehe ra naha vatsí ra Jesús tsicá ra nundutya. Tsa nyehe ra naha tyin tsa cua cuyatyin ranu cuahán yutun ndoo can, nayuhvi xaan ra naha.20Maa tyin catyí ra Jesús tsihin ra naha:

―¡Maa yu cuví, ña nayuhvi ndo!21 Tacan tan tsaha ra naha quɨhvɨ ra Jesús tsitsi

yutun ndoo can. Tan iin yaha ñi tsaa ra naha yuhumiñi nu cuahán ra naha.

Nu nanducú nyɨvɨ tsi ra Jesús22Tsa tuvi inga quɨvɨ tan tsito nyɨvɨ tsa ndoo inga

tsiyomiñi can tyin ra tsicá tsihin ra Jesús tsa cuahánra naha tsihin iin yutun ndoo tsa iyó ican. Intuhunñi maa can iyó. Tan tsito ñi tyin ña cuahán ra Jesústsihin ra naha. 23 Maa tyin tsaa taahan ca yutunndoo tsa quee ñuu Tiberias yatyin ñi nu nacuhvaJutu Mañi yo tyahvi nyoo tsi Nyoo tan tsatsi nyɨvɨpaan. 24 Tacan tan tsa nyehe nyɨvɨ tyin nduve raJesús tan ndi ra tsicá tsihin ra, quɨhvɨ ñi tsitsi yutunndoo tsa tsaa tan cuahán ñi nda ñuu Capernaum cuananducu ñi tsi ra.

Ra Jesús cuví paan tsa tsahá ñayɨvɨ nyito coo yo25 Tsa tsaa ñi inga tsiyo miñi can, nañihi ñi tsi ra

Jesús. Tan tsica tuhun ñi tsi ra:

Page 108: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 6:26 105 Juan 6:63―Maestro, ¿náa cuhva tsaa un ihya? ―catyí ñi

tsihin ra.26Maa tyin catyí ra Jesús tsihin ñi:―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin nyooho

nanducúndo tsi yumaa tyin ñavin cuenda tsa nyehendo tsa iyo tsa javaha yu. Nanducú ndo tsi yu tyintsatsi ndo tan ndaha iñi ndo. 27 Ña jaha tyiñu ndocuenda tunyee iñi tsa tsatsí ndo tsa cuandɨhɨñimaa,jaha tyiñu ndo cuenda tunyee iñi tsa catsi ndo tsa ñacua ndɨhɨ tan tsahá tsi ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naamaa coo ndo. Yacan cuví tsa catsi ndo tsa cua cuhvayuhu tsi ndo tyin Nyoo Jutu yu tava tyiñu ra tsi yutyin yuhu cuví Rayɨɨ tsa quee nda gloria ―catyí raJesús.

28Tacan tanquitsaha tsicá tuhunñi tsi ra tan catyíñi:

―¿Náa taahán tsi javaha ndi tan cuví javaha ndicuhva cuñí Nyoo? ―catyí ñi.

29 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ñi:―Tsa cuñí Nyoo javaha ndo, cuví tsa tsinu iñi ndo

tsa caahán yuhu, ra tsa jaquitsi ra ―catyí ra Jesústsihin ñi.

30 Tan tsica tuhun nyico ñi tsi ra, tan catyí ñi:―¿Náa tsa iyo javaha un nyehe ndi tan tsinu iñi

ndi tsa caahán un? 31 Tsii tsahnu ndi tsatsi ñi manánu tsɨquɨ, tumaa tsa caahán tuhun Nyoo tyehen:“Andɨvɨ quee paan tsatsi nyɨvɨ jaha Nyoo” ―catyíñi tsihin ra Jesús.

32 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Tsa nditsa caahán yu tsihin ndo. Ñavin ra

Moisés tsaha paan tsa quee andɨvɨ tsatsi ñi, tyinmaaNyoo Jutu yu cuví ra tsahá paan nditsa tsa queeandɨvɨ. 33 Tyin paan tsa tsahá Nyoo, yacan cuví ratsa quee andɨvɨ. Tan juvin ra cuví ra tsahá ñayɨvɨnyito coo nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ―catyí ra Jesús.

34 Tacan tan quitsaha catyí ñi tsihin ra:―Taa, cuhva paan can catsi ndi tandɨhɨ ñi quɨvɨ

―catyí ñi.35 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra tsihin ñi:―Yuhu cuví paan tsa tsahá tsa coo nyito añima

ndo. Nyɨvɨ nyicún tsi yu ña cua cusoco ca ñi, tan ñitsinú iñi tsa caahán yu ña cua na ityi iñi ñi. 36Maatyin tumaa tsa caahán yu tsihin ndo, nyehé vahando tsi yu, maa tyin ña cuñí ndo tsinu iñi ndo tyinjuvin yu cuví ra tsa cuví jatyinyee tsi ndo 37Tandɨhɨnyɨvɨ tsa tsaha Nyoo Jutu yu tsi yu, nyicún ñi tsiyu, tan ñi tsa nyicún tsi yu, naquihín vaha yu tsi ñi.38 Tyin yuhu tsa quee andɨvɨ; vatsí yu vatsí javaháyu cuhva cuñí ra tsa jaquitsi tsi yu. Ña vatsí yu vatsíjavaha yu cuhva cuñí ñimaa yu. 39Tan cuhva cuñí ratsa jaquitsi tsi yu, yacan cuví tsehe: tsa ña cunaa ndiintuhun nyɨvɨ tsa tsahá ra tsi yu, tan janandoto yutsi ñi nu cua cundɨhɨ quɨvɨ. 40 Jutu yu, ra tsa jaquitsi tsi yu, cuñí ra tyin tandɨhɨ nyɨvɨ tsa cutuñi iñi tyinSehe Nyoo cuví tsi yu, tan tsinu iñi ñi tsa caahányu, cua coo ñi ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa. Tanjuvin ñi yu cua janandoto tsi ñi nu cua cundɨhɨ quɨvɨ―catyí ra Jesús tsihin ñi.

41 Tsa cuenda tsa cahan ra Jesús yacan, tan quit-saha caahán nyaa nyɨvɨ Israel tsi ra tyin catyí ra:“Yuhu cuví paan tsa quee andɨvɨ”, catyí ra. 42Tacantan quitsaha catyí ñi:

―¿A ñavin ra Jesús sehe ra José cuví ra ihya? Yootsitó vaha yo tsi jutu ra tan tsi sɨhɨ ra. ¿Nacaa tsacatyí ra tyin andɨvɨ quee ra? ―catyí ñi.

43 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ñi:―Jandɨhɨ ndo tsa caahán nyaa ndo. 44 Yoñi maa

nyɨvɨ cuví quitsi quitsi nyicún tsi yu tatun ñavinJutu yu, ra tsa jaquitsi tsi yu, caná tsi ñi. Tan cuajanandoto yu tsi ñi nu cua cundɨhɨ quɨvɨ. 45Nu librutsa tyaa ra cuví ndusu yuhu Nyoo caahán tsi tyehen:“Nyoo cua jacuaha ra tsi tandɨhɨ nyɨvɨ” catyí tsi.Yacan cuenda nyɨvɨ tsa tyaá soho tuhun tsa caahánNyoo Jutu yu tan cutuhvá ñi tsa caahán ra, juvin ñinyicún tsi yu.

46 ’Ñavin tsa tyin nyehe ñi tsi Nyoo Jutu yu, tyinyoñi nyehe tsi ra. Intuhun ñi maa yu nyehé tsi ra.Tan juvin yu cuví ra tsa quee nu nyaá ra. 47 Tsanditsa catyí yu tsihin ndo tyin nyɨvɨ tsa tsinú iñi tsacaahán yu tsa iyó ñi ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naamaa.48 Yuhu cuví paan tsa tsahá tsa coo nyito añima ñi.49Tsii tsaahnundo tsatsi ñimaná nu tsɨquɨ, maa tyinjuvin ñi tsihi ñi. 50 Maa tyin yuhu, tuhun paan tsaquee andɨvɨ caahán yu tsihin ndo, tyin nyɨvɨ tsa cuacatsi paan can, ña cua cúu ñi. 51 Juvin ñi maa yucuví paan nyito tsa quee andɨvɨ. Nyɨvɨ tsa cua catsipaan ihya ña cua cundɨhɨ tsa coo ñi, tyin paan tsacua cuhva yu, yacan cuví cuñu ñuhu yu. Tan cuacuhva yu ñayɨvɨ tsa iyó yu tsa cuenda tandɨhɨ nyɨvɨiyó nu ñuhu ñayɨvɨ ―catyí ra Jesús tsihin ñi.

52 Tacan tan nyɨvɨ Israel can quitsaha natuhúntahan ñi tan catyí ñi:

―¿Nacaa cua cuhva ra tsa catsi yo cuñu ñuhu ra?53 Tan catyí ra Jesús:―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tyin yuhu cuví

Rayɨɨ tsa quee nda gloria, tan tatun nyooho tan ñacua catsi ndo cuñu ñuhu yu, tan ña coho ndo nɨñɨyu, ña cuvi coo ndo ñayɨvɨ nyitó. 54Nyɨvɨ tsatsí cuñuñuhu yu tan tsihí ñi nɨñɨ yu, iyó ñi ñayɨvɨ nyito tsaña cua naamaa. Tan yuhu cua janandoto yu tsi ñi nucua cundɨhɨ quɨvɨ. 55 Tyin cuñu ñuhu yu yacan cuvípaan tsa nditsa tsa taahán tsi catsi ñi, tan nɨñɨ yucuví vinu tsa nditsa tsa taahán tsi coho ñi. 56Nyɨvɨtsatsí cuñu ñuhu yu tan tsihí ñi nɨñɨ yu, iin ñi cuví ñitsihin yu. Tan iin ñi cuví yu tsihin ñi. 57 Jutu yu, ratsa jaquitsi tsi yu, Nyoo nyito cuví ra. Tan yuhu iyóyu tsihin tunyee iñi ra. Tan juvin ñi tacan tucu nyɨvɨtsatsí cuñu ñuhu yu, cua coo ñi tsihin tunyee iñi tsaiyó tsi yu. 58Tuhun paan tsa quee andɨvɨ caahán yu.Paan ihya ñavin tumaa maná tsa tsatsi tsii tsaahnuyo cuví tsi, tyin juvin ñi tsihi ñi. Nyɨvɨ tsatsí paantsa cuví cuñu ñuhu yu, ña cua cundɨhɨ maa tsa cooñi ―catyí ra Jesús.

59 Juvin yacan jacuaha ra Jesús nu ndu iin nyɨvɨtsitsi vehe ñuhu ñuu Capernaum.

60Cuaha xaan nyɨvɨ nyicún tsi ra Jesús. Tan cuhvatsa tsiñi ñi yacan catyí ñi:

―Tuhun tsa caahán ra ihya, yɨɨ xaan naquihinvaha yo itsi. Yoñi maa cua tsinu iñi tsa caahán ra―catyí ñi.

61 Tacan tan tuvi iñi ra Jesús tyin ña cuñí ñinaquihin ñi tsa caahán ra. Tan tsica tuhun ra tsi ñi:

―¿A ndasɨ cuñí ndo tsa caahán yu ihya? 62 Tan¿náa cua javaha ndo tatun nyehe ndo tsi yuhu Rayɨɨtsa quee nda gloria nandaa nyico yu inga tsaha ityinu quee yu? 63Tatyi Ii Nyoo tsahá ñayɨvɨ nyito. Tan

Page 109: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 6:64 106 Juan 7:28cuñu ñuhu, ña jatyinyeé tsi tsa coo yo ñayɨvɨ can.Tan tsa caahán yuhu tsihin ndo, Tatyi Ii Nyoo cuvítsi tan tsahá tsi tsa coo nyitó añima ndo. 64Maa tyinyɨhɨ ndo ña tsinú iñi ndo tsi yu ―catyí ra Jesús.

Tyin nda quɨvɨ jihna tan tsa tsitó maa ra yóo ñacua tsinú iñi tsi ra tan yóo cua xico tsi ra. 65 Tancatyí ra:

―Yacan cuenda catyí yu tsihin ndo tyin yoñinyɨvɨ cuví quitsi nyicun tsi yu tatun ñavinmaaNyooJutu yu caná tsi ñi ―catyí ra Jesús.

66Nda quɨvɨ can, tan cuaha xaan nyɨvɨ nyicún tsira Jesús nacoo ñi tsi ra. Tan ña tsicá ca ñi tsihin ra.67 Tacan tan tsica tuhun ra Jesús tsi tsa utsi uvi ratsicá tsihin ra, tan catyí ra:

―¿A cuñí ndɨhɨ tucu nyooho cuhun ndo? ―catyíra tsihin ra naha.

68Maa tyin nacahan ra Simón Pedro tan catyí ra:―Jutu Mañi yu, ¿yóo cunyicun ndi? Tan intuhun

ñi maa un caahán tuhun ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naamaa. 69Nyuhu tsinú iñi ndi, tan tsitó ndi tyin yoohocuví ra Cristo Sehe Nyoo nyito.

70 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―¿A ñavin yuhu nacatsi tsi tandɨhɨ tsa utsi uvi

ndo? Tan intuhun ndo yɨhɨ nu ña vaha ―catyí ra.71Tuhun tsa caahán ra Jesús ihya, tuhun ra Judas

Iscariote sehe ra Simón cuví can. Tyin ra Judas cuvíra cua cuhva cuenda tsi ra Jesús tsi nu xaan iñi tsira, vasu iin ra tsa utsi uvi can cuví ra.

7Nu ña tsinú iñi yañi ra Jesús tsi ra

1Tsa yaha yacan, tan nyií ra Jesús tsicá nuu ra nucuví Galilea. Ña cuñí ra cuhun ra nu cuví Judea tyinra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ Israel can naha ra cuñíra naha cahñi ra naha tsi ra. 2Tan tsa cuyatyin quɨvɨvico tsa jacahnú nyɨvɨ Israel ndɨhɨ ñi cuiya. Tan nañítsi VicoTyahva. 3Yacan cuenda catyí ra yañi ra Jesústsihin ra:

―Ña ndoo un ihya. Cuaahan Judea tyin nyɨvɨnyicún tsi un tsa iyó ndacan nyehe ñi tyiñu javaháun. 4 Tyin tatun cuñí yo tsa coto nyɨvɨ tsi yo, ñajavahá xeehe yo tsa javahá yo. Tan yooho tatunnditsa tsa javahá un, javaha can nuu tandɨhɨ nyɨvɨ―catyí tandɨhɨ yañi ra.

5Tacan catyí ra naha tyin ndi tsa cuví ra naha yañira tan ña tsinú iñi ra naha tsi ra. 6Tacan tan catyí raJesús tsihin ra naha:

―Ñaha ca tsaa hora tsa cuhun yuhu. Maa tyinnyooho ndáa quɨvɨ ñi cuví cuhun ndo. 7 Tyin vahacuñí nyɨvɨ nyehé ñi tsi ndo, maa tyin yuhu ndasɨcuñí ñi nyehé ñi tsi yu tsa cuenda tyin caahán catsiyu tsihin ñi tyin ña vaha tsa javahá ñi. 8 Cuaahannyooho vico can. Yuhu ña cuhun yu tyin ñaha catsaa hora tsa taahán tsi cuhun yu―catyí ra.

9Yaha can tan ndoo ra nu cuví Galilea.Nu nyií ra Jesús nu iyó vico Tyahva

10 Tsa yaha cuahán yañi ra Jesús vico can, tsahancuahán ndɨhɨ ra, maa tyin cuahán xeehe ñi ra. 11Tanra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ Israel nanducú ra nahatsi ra nu iyó vico can, tannducú tuhun tahan ranahatsi ra naha:

―¿Numaa nyií ra can? ―catyí ra naha.

12 Tan caahán nyɨvɨ yucú vico can tuhun ra. Yɨhɨ ñi catyí ñi: “Iin ra vaha cuví ra.” Tan inga ñi catyíñi: “Ña vaha ra, jandaví ñaha ra tsi nyɨvɨ”, catyí ñi.

13 Maa tyin yoñi caahán nditsin tuhun ra tsacuenda tsa yuuhví ñi tsi ra cuví ityi nuu can nahara.

14 Tsa cusava iyó vico tan tsaa ra Jesús tsitsi veheñuhu cahnu tan quitsaha jacuaha ra tsi nyɨvɨ. 15Tanra cuví ityi nuu can iyó cuñí ra naha tan quitsahanatuhun tahan ra naha:

―¿Nacaa tyin tsitó ra ihya tan ña cahvi ra?―catyí ra naha.

16 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Tuhun tsa jacuahá yu, ñavin tsa cuendamaa yu

cuví tsi, maa tyin cuenda ra tsa jaquitsi tsi yu cuvítsi. 17 Tatun yɨhɨ nyooho tsa cuñí javaha cuhva cuñíNyoo, cua coto ndo tyin cuendaNyoo jacuahá yu tanñavin tsa cuendamaa yu. 18Nyɨvɨ tsa caahán cuendamaa ñi, caahán ñi tyin cuñí ñi tsa jacahnu nyɨvɨ tsiñi. Maa tyin ra nducú tsa jacahnu nyɨvɨ tsi Nyoo, ratsa jaquitsi tsi ra, ra ican caahán tsa nditsa. Tan ñajandaví ñaha ra.

19 ’¿A ña nditsa tyin ra Moisés tsaha ra ley tsindo? Maa tyin ndi intuhun nyooho tan ña tyaáyahvi ndo ley can. ¿Nacuenda cuñí ndo cahñi ndotsi yu? ―catyí ra.

20 Tan nacahan nyɨvɨ tan catyí ñi tsihin ra:―Tatyi ña vaha yɨhɨ tsi yooho. Yoñi cuñí cahñi tsi

un ―catyí ñi tsihin ra.21 Tan catyí ra Jesús:―Tsacatyi tsa javaha yu tsa iyo quɨvɨ quitatu yo,

yacan ndasɨ cuñí ndo nyehé ndo tsi yu. 22Maa tyinra Moisés catyí ra tsihin ndo tyin coo ndo tsihintsa cunyaa tuñi Nyoo tsi sehe yɨɨ ndo. Vasu ñavinra quitsaha tsihin tuhun can, maa tyin nyɨvɨ cuvínyɨvɨ ra ityi tsata, jihna ca ñi javaha tacan. Yacancuenda javahá ndo can vasu taahán tsi quɨvɨ quitatuyo. 23 Tan vityin, vaha tatun tsa cuenda tsa ña cuñíndo cumañi ndo ley ra Moisés tan javahá ndo tuhuncan vasu quɨvɨ quitatú yo cuví. Maa tyin tatun tacanjavahá ndo, ¿nacuenda tyin cuxaan ndo tsi yu tsajanduvaha yu tsi ra can quɨvɨ quitatú yo? 24Ña tyaando cuatyi sɨquɨ nyɨvɨ tatun ña tsitó vaha ndo náajavahá ñi. Cuatu ndo nda nyehe vaha ndo, tacan tancoto ndo nácaa tatsi tuñi ndo tsi ñi tsihin tsa ndaatan tsihin tsa nditsa.

Nu cahan ra Jesús tuhun maa ra25 Tacan tan juhva nyɨvɨ iyó Jerusalén, quitsaha

tsicá tuhun ñi:―¿A ñavin ra ihya nanducú xaan ra naha tyin

cua cahñi ra naha tsi ra? 26 Caahán nditsin ra tsihinnyɨvɨ. Tan yoñi caahánnáa caahán tsihin ra. Vasɨquɨtsinúndɨhɨmaa iñi ra cuví ityi nuunaha ra tyin juvinra ihya cuví ra Cristo ra cuví rey tsa jaquitsi Nyoo.27Yoo tsitó vaha yo nu quee ra ihya, tan quɨvɨ quitsira Cristo yoñi maa cua coto numaa ityi cua quee ra―catyí ñi.

28Ra Jesús nyií ra tsitsi vehe ñuhu jacuahá ra, tantsitó ra tsa natuhún nyɨvɨ, yacan cuenda ñihi cahanra tan catyí ra:

―¡Nyooho cuñí maa ndo tyin nacotó ndo tsi yutan tsitó ndo numaa quee yu! Maa tyin yuhu ñavatsí yu cuenda maa yu. Yuhu vatsí yu cuenda ra

Page 110: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 7:29 107 Juan 8:7tsa jaquitsi tsi yu, ra tsa cuví tsa nditsa. Nyoohoña nacotó ndo tsi ra. 29 Yuhu nacotó yu tsi ra tyincuenda ra vatsí yu, tan maa ra jaquitsi tsi yu―catyíra Jesús.

30Tacan tan cuñí ra naha tyihi ra naha tsi ra tsitsivehe caa. Maa tyin ndi intuhun ra naha tan ña canáiñi ra naha tɨɨn ra naha tsi ra tsa cuenda tyin ñahaca tahan tsi quɨvɨ tsa taahán maa tsi tɨɨn ra naha tsira. 31Maa tyin cuaha xaan nyɨvɨ tsinu iñi tsi ra. Tancatyí ñi:

―Ra ihya cuví ra Cristo. ¿A cuaha ca tsa iyo cuajavaha inga ra tatun quitsi ra tan ñavin ca ra ihya?―catyi ñi.

Nu jacuhun ra cuví fariseo naha ra tsi ra vitya tyintɨɨn ra naha tsi ra Jesús

32 Tsa tsiñi ra fariseo naha ra tsa caahán nyɨvɨtuhun ra Jesús, maa ra naha tan ra cuví ityi nuutsihin ra jutu naha ra, jacuhun ra naha vitya cuendavehe ñuhu, na tɨɨn ra naha tsi ra Jesús. 33 Tacan tancatyí ra Jesús:

―Juhva cuii ña quɨvɨ cua cunyaa yu tsihin ndo.Yaha can tan cuacunuhu yu nu nyaá ra tsa jaquitsi tsi yu. 34Nyooho cua nanducu ndo tsi yu. Maa tyinña cua nañihi ndo tsi yu. Tyin ña cua cuvi cuhunndo nu cua cunyaa yu ―catyí ra Jesús.

35 Tacan tan quitsaha natuhún tahan ra cuví ityinuu tsihin nyɨvɨ Israel naha ra:

―¿Numaa cua cuhun ra ihya tsa ña cua nañihi yotsi ra? ¿A cuhun ra nu iyó ra Israel ñuu Grecia nahara tyin jacuaha ra tsi nyɨvɨ iyó Grecia can? 36 ¿Náacuñí tsi catyi tsa caahán ra tsihin yo? Tyin catyi ra:“Cua nanducu ndo tsi yu maa tyin ña cua nañihi cando tsi yu tyin ña cua cuvi cuhun ndo nu cua cunyaayu” ―tacan caahán yuhu tahan ra naha tuhun raJesús.

Nyɨvɨ tsinú iñi tsi Nyoo cua coo Tatyi Ii ra añimañi

37Quɨvɨndɨhɨ tsicoo vico, yacan cuví quɨvɨ tsa ñiñica. Tan quɨvɨ can nduvita ra Jesús tan ñihi caahán ratan catyí ra:

―Tatun ndáa nyooho na ityi iñi ndo, naha ndotan tsinu iñi ndo tsa caahán yu. 38 Tyin nyɨvɨ tsatsinú iñi tsa caahán yu, cua cunu ndutya nyito tsitsiañima ñi tumaa tsinú ndutya iin yutya, tumaa catyímaa nu tutu Nyoo ―catyí ra Jesús.

39 Maa tyin tsihin yacan cuñí ra catyi ra tyin ñitsinú iñi tsi ra cua ñihi ñi Tatyi Ii Nyoo, tyin quɨvɨcan ñaha ca quitsi Tatyi Ii Nyoo tyin ra Jesús, ñahaca cunuhu ra nda gloria nu cua jacahnu Jutu ra tsira.

Nu natahvi sava nyɨvɨ tsa cuenda ra Jesús40 Juhva nyɨvɨ tsa tsiñi yacan, catyí ñi:―Nditsa tsa cuii tyin ra ihya cuví ndusu yuhu

Nyoo tsa nyaá tsa cua quitsi ―catyí ñi.41 Tan inga ñi catyí ñi:―Ra ican cuví ra Cristo ra tsa jaquitsi Nyoo

―catyí ñi.Maa tyin inga nyɨvɨ catyí ñi:―¿Nacaa tyin ra Galilea cua cuvi ra Cristo?

42Tyin nu tutu Nyoo catyí tsi tyin ra Cristo cua cuvira nyɨvɨ tata ra rey David, tan ra ñuu Belén tsa canyiínu cuví Galilea cua cuvi ra, tumaa ra David ―catyíñi.

43 Tacan tan nyɨvɨ can natahvi sava ñi tsa cuendara Jesús. 44 Yɨhɨ ñi cuñí ñi quihin ñi tsi ra tan tyihiñi tsi ra tsitsi vehe caa. Maa tyin yoñi tɨɨn tsi ra.

Ra cuví ityi nuu vehe ñuhu naha ra ña tsinú iñi ranaha tsi ra Jesús

45Tacan tan ra vitya tsa iyó vehe ñuhu cahnu can,cuanuhu ra naha nu yucú ra fariseo naha ra tsihin racuví ityi nuu tsihin ra jutu naha ra. Tan tsica tuhunra naha tsi ra vitya can naha ra tan catyí ra naha:

―¿Nacuenda ña quihin ndo tsi ra?46 Tan catyí ra vitya can naha ra:―¡Ndi intuhun tsaha tan yoñi tuhva caahán tu-

maa caahán ra can! ―catyí ra naha.47Tacan tan catyí ra fariseo naha ra tsihin ra vitya

can naha ra:―¿A jandavi ñaha ndɨhɨ ra can tsi nyooho?

48Nyehe ndo tyin ndi intuhun ra cuví ityi nuu tsihinndi, tan ra cuví fariseo naha ra, tan ña tsinú iñi ranaha tsi ra can. 49 Maa ñi maa nyɨvɨ ña tsitó leynyicún tsi ra. Tan ña vaha ñi nuu Nyoo ―catyí ranaha.

50 Tacan tan ra Nicodemo, ra tsa tsahan nu nyiíra Jesús tsa tsacuaa, cuví ndɨhɨ tucu ra fariseo, tancatyí ra tsihin ra naha:

51―Catyí ley tyin ña cuví tatsi tuñi yo tsi iin nyɨvɨtatun ñaha ca cuñi jihna yo tsa caahán ra, tan cotoyo náa javaha ra ―catyí ra tsihin ra naha.

52 Tacan tan nacahan ra naha tan catyí ra nahatsihin ra:

―¿A juvin ñi ra Galilea cuví ndɨhɨ tucu yooho?Cahvi nu tutu Nyoo tan nyehe un, tyin ndi intuhunra cuví ndusu yuhu Nyoo tan ña nyaá tsi tsa quitsira nda Galilea ―catyí ra naha.

Ñaha tsa quituvi tsihin rayɨɨ tsa ñavin yɨɨ ña cuví53 Tacan tan cuanuhu intuhun intuhun ra naha

nda yuvehe ra naha.8

1 Maa tyin ra Jesús cuahán ra yucu Olivo. 2 Tsacunditsin inga quɨvɨ, cuahán nyico ra Jesús ingatsaha vehe ñuhu cahnu. Tan tandɨhɨ nyɨvɨ natuhvañi nu nyií ra. Tan tsinyaa ra tan quitsaha caahán ratsihin ñi. 3Tacan tan ra jacuahá ley vehe ñuhu tan racuví fariseo naha ra tsaa ra naha tsihin iin ñaha iyóyɨɨ tyin tɨɨn ra naha tsi ña nu tsicoo cuatyi ña tsihininga rayɨɨ. Tan tyaa ra naha tsi ña mahñu nyɨvɨ tsanyecú can. 4 Tan quitsaha catyí ra naha tsihin raJesús:

―Maestro, tɨɨn ndi tsi ñaha ihya nu tsicoo cuatyiña tsihin inga rayɨɨ. 5 Tyin ley tsa tyaa ra Moiséscatyí tsi tyin ñiñaha tsa javahá tacan taahán tsicahñi yo tsi ñi tsihin yuu. Tan yooho, ¿nácaa catyiun? ―catyí ra naha tsihin ra.

6Caahán ra naha yacan tsihin ra Jesús tsa cuendatsa nducú cuhva ra naha tsi ra tan tyaa ra nahacuatyi sɨquɨ ra. Tacan tan tsinyaa tyayɨɨ ra Jesúsnu ñuhu tan quitsaha tyaá ra letra nu ñuhú tsihinnundaha ra. 7Maa tyin nducú tuhun ca ra naha tsira, tacan tan nduvita nyityi ra tan catyí ra tsihin ranaha:

―Nyooho tsa nduve cuatyi jihna ca ndo quihinyuu tan cañi ndo tsi ña ―catyí ra tsihin ra naha.

Page 111: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 8:8 108 Juan 8:37

8 Tan tsinyaa tyayɨɨ nyico ra tan quitsaha jañihíca ra tyaá ra letra nu ñuhu. 9 Tsa tsiñi ra naha tsacaahán ra tacan, tuvi iñi ra naha tyin iyó tucu cuatyimaa ra naha. Tan quitsaha quitá intuhun intuhunra naha, jihna ca ra tsahnu naha ra quita. Cuhvatsa ndɨhɨ ra naha quita cuahán tan ndoo intuhun ñamaa ra Jesús tsihin ñaha can mahñu nu nyecú nyɨvɨcan. 10 Tacan tan nduvita nyityi ra Jesús tan nyehera tyin tsa cuahán ra naha tanndoo intuhunñañahacan. Tacan tan catyí ra tsihin ña:

―¿Numaa cuahán ra tsa tyaa cuatyi sɨquɨunnahara vityin? ¿Yoñi, ndi intuhun ca ra tsa catyí tyintaahán tsi cúu un? ―catyí ra tsihin ña.

11 Tan nacahan ña tan catyí ña:―Ndi intuhun ra, Tatta.Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ña:―Ndi yuhu tan ña catyí yu tyin taahán tsi cúu un.

Cuaahan vityin. Tan ña javaha ca un cuatyi ―catyíra tsihin ña.

Ra Jesús cuví tsa nditsin tsa jandunditsin añimanyɨvɨ

12Tacan tan cahan nyico ra Jesús tsihin nyɨvɨ ingatsaha, tan catyí ra tsihin ñi:

―Yuhu cuví ra tsa jandunditsín añima nyɨvɨ iyónu ñuhu ñayɨvɨ. Yóo nyɨvɨ tsa nyicún tsi yu, cua cooñi iin ñayɨvɨ nyito nu nditsin. Tan ña cua caca nuuñi nu naa ―catyí ra Jesús tsihin ñi.

13 Tacan tan ra cuví fariseo naha ra catyí ra nahatsihin ra:

―Yooho, caahán un tumañi iñi tsa cuenda maaun. Yacan cuenda nduve yahvi nyaá can ―catyí ranaha tsihin ra.

14Nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Vasu juvin ñi maa yu caahán tumañi iñi tsa

cuenda yu, maa tyin tsa caahán yu iyó yahvi tsi tyinyuhu tsitó yu numaa ityi quee yu tan numaa ityi cuacuhun yu. Maa tyin nyooho ña tsitó ndo numaa ityiquee yu tan numaa ityi cua cuhun yu. 15 Nyoohoyatyi xaan caahán ndo tsa caa nyɨvɨ. Maa tyin yuhu,ña caahán yu tsa caa ñi. 16 Tyin tatun cahan yutsa caa nyɨvɨ, tsa nditsa cua cahan yu. Tyin ñavinintuhun ñi maa yu nyehé tsa iyó añima ñi, tyin Jutuyu ra tsa jaquitsi tsi yu, ra icannyehé iin caa ñi tsihinyu. 17Nu ley nyooho nyaá tyin tatun uvi ra tsahá tsandaa, cuñí tsi tsinú iñi yo tsa caahán ra naha. 18Tanvityin vaha tyin juvin ñi maa yu cuví tsa ndaa tsacuenda maa yu. Tan Jutu yu, ra tsa jaquitsi tsi yu,cuví inga tsa ndaa ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

19 Tacan tan tsica tuhun ra naha tsi ra:―¿Numaa nyií jutu un?Tan catyí ra Jesús:―Nyooho ña tsitó ndo tsi yuhu. Tan ndi Jutu yu

tan ña tsitó ndo. Tun tsatyin tsitó ndo tsi yu, cotondɨhɨ ndo tsi Jutu yu ―catyí ra.

20 Tuhun ihya cahan ra Jesús tsitsi tsa jacuahá ratsitsi vehe ñuhu cahnu, nu nyií caja nu tyihí nyɨvɨxuhun. Maa tyin yoñi tyihi tsi ra vehe caa, tyin ñahaca tahan tsi quɨvɨ tsa taahán tsi cuhun ra.

“Nu cuhun yuhu ña cua cuvi cuhun ndo”, catyí raCristo

21Tacan tan quitsaha caahán nyico ra Jesús tsihinra Israel naha ra tan catyí ra:

―Yuhu cua cuhun yu, tan cua nanducu ndo tsiyu, maa tyin cua cúu ndo tan cua ndoo cuatyi ndosɨquɨ ndo. Tyin nu cua cuhun yuhu, nyooho ña cuacuvi cuhun ndo―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

22 Tacan tan catyí ra Israel naha ra:―¿A cua cahñi maa ra tsi ra? tyin catyí ra tyin ña

cua cuvi cuhun yo nu cuahán ra ―catyí ra naha.23 Tacan tan catyí ra Jesús:―Nyooho ra cuenda nu ñuhu ihya cuví ndo. Maa

tyin yuhu nda ityi sɨquɨ quee yu. Nyooho cuendañuhu ñayɨvɨ ihya cuví ndo. Maa tyin yuhu ñavincuenda nu ñuhu ñayɨvɨ ihya cuví yu. 24 Yacancuenda catyí yu tsihin ndo tyin cua cúu ndo tan cuandoo cuatyi ndo sɨquɨ ndo. Tyin tatun ña tsinú iñindo tsa yuhu cuví ra jatsiyó cuatyi ndo, cua ndoocuatyi ndo sɨquɨ ndo quɨvɨ cúu ndo ―catyí ra Jesústsihin ra naha.

25 Tacan tan quitsaha tsicá tuhun ra naha tsi ra,tan catyí ra naha:

―¿Yóo ra cuví yooho?Nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Tsa yaha cahan yu tsihin ndo nda quɨvɨ jihna.

26Cuaha xaan ca tsa ndi cumañi cahan yu tsihin ndo,tan ndi cumañi cahan yu cuhva iyó ndo. Maa tyintsa caahán yu tsihin nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ, cuvítsi tsa tsiñi yu tsa caahán ra tsa jaquitsi tsi yu. Tanmaa ra caahán tsa nditsa ―catyí ra Jesús.

27Maa tyin ra Israel naha ra ña cutuñi iñi ra nahatatun tuhun Nyoo Jutu yo cahan ra tsihin ra naha.28Yacan cuenda catyi ra tsihin ra naha:

―Cua tyaa ndo tsi yuhu, ra cuví Rayɨɨ tsa queenda gloria, nu cruu. Tacan tan cua coto ndo tyinyuhu cuví yu tsa caahán yu tyin cuví yu, tan cuacoto ndo tyin tyiñu jahá yu ñavin tsa cuenda maayu javahá yu can,maa tyin caahán yu tsa janahá Jutuyu tsi yu. 29 Tyin Jutu yu, ra tsa jaquitsi tsi yu, nyiíra tsihin yu. Tan ña nacoó ra tsi yu tsa maa ñi maayu. Tyin yuhu javahá yu maa ñi maa cuhva cuñí ra―catyí ra Jesús.

30 Tsa cahan ra Jesús yacan, cuaha xaan ra nahaquitsaha tsinú iñi tsi ra.

Nyɨvɨ cuví sehe Nyoo tan nyɨvɨ javahá tsacaquiñi

31 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin nyɨvɨ Israel, tsaquitsaha tsinú iñi tsi ra:

―Tatun nyooho tan jañihi ca ndo tyaa yahvi ndocuhva jacuahá yu tsi ndo, cua tsaa ndo cuvi ndonyɨvɨ tsa nditsa yɨhɨ cuenda yu. 32 Tan cua coto ndotsa nditsa. Tan tsa nditsa can cua tava nuña tsi ndo―catyí ra.

33 Tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Nyuhu nyɨvɨ tata ra Abraham cuví ndi. Ndi iin

tsaha tan ñaha ca cuvi ndi musu nyɨvɨ. ¿Nacaa tsacatyí yooho tyin quita nuña ndi? ―catyí ra nahatsihin ra.

34 Tan catyí ra Jesús:―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin tandɨhɨ nyɨvɨ

javahá tsa caquiñi, musu cuenda tsa caquiñi cuví ñi.35 Iin musu ña ndoo cuii ra vehe tsitoho ra. Maa tyinra cuví sehe tsitoho vehe can, ndoo cuii ra vehe jutura. 36 Yacan cuenda tatun yuhu tsa cuví yu SeheNyoo tan jacacu yu tsi ndo, tsa nditsa cuii tyin ñacua cundaca ñaha ca tsa ña vaha tsi ndo. 37Tsa tsitóyu tyin tata ra Abraham cuví ndo. Maa tyin yɨhɨ ndo

Page 112: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 8:38 109 Juan 9:10cuñí ndo cahñi ndo tsi yu, tyin ñanaquihín vahandotsa caahán yu. 38Yuhu caahán yu tsa janaha Jutu yutsi yu. Tan nyooho javahá ndo tsa caahán ra cuvíjutu ndo tsihin ndo ―catyí ra tsihin ra naha.

39 Tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Jutu ndi cuví tsi ra Abraham―catyí ra naha.Maa tyin ra Jesús catyí ra tsihin ra naha:―Tun tsatyin nditsa tsa tata ra Abraham cuví

tsi ndo, cua javaha ndo tsa javaha ra. 40 Maa tyinnyooho, vasu caahán yu tsihin ndo tsa nditsa tsajanaha Nyoo tsi yu, nyooho cuñí ndo cahñi ndo tsiyu. ¡Ra Abraham ña javaha ra tacan! 41 Nyoohojavahá ndo tumaa javahá jutu ndo ―catyí ra tsihinra naha.

Tacan tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Nyuhu ñavin sehe ndaahvi tsi ndi. Iyó intuhun

jutu ndi tan ra ican cuví Nyoo ―catyí ra naha.42 Tacan tan catyí ra Jesús:―Tun tsatyin nditsa tyin Nyoo cuví jutu ndo, cua

cuñi ndo tsi yu. Tyin yuhu quee yu nu nyaá ra tantsaa yu ihya. Ña vatsí yu cuenda maa yu, tyin maaNyoo jaquitsi tsi yu. 43 ¿Nacuenda ña cutuñí iñi ndotsa caahán yu tsihin ndo? Tsa cuenda tyin ña cuñíndo tyaa soho ndo tsa caahán yu. 44 Cuihna cuvíjutu ndo. Tan sehe nu tsi ndo. Tan cuñí ndo javahando cuhva cuñí nu. Tan nu ña vaha can cuví nutsahñí nyɨvɨ nda quɨvɨ jihna. Tan ña javahá nu tsanditsa. Ndi iin tsaha ña caahán nu tsa nditsa. Maañi maa tsa jandavi ñaha nu tsi nyɨvɨ tyin cuñí nutsa coo ñi cuhva iyó nu tyin vatya xaan nu. Tanjutu nyɨvɨ vatya cuví nu. 45 Tan yuhu caahán yu tsanditsa, maa tyin nyooho ña tsinú iñi ndo tsa caahányu. 46 ¿Ndáa nyooho tan cuví janaha ndo tyin iyócuatyi yu? Ndi intuhun ndo. Tan tsa tacan caahányu tsa nditsa, ¿nácaa tsa ña tsinú iñi ndo tsi yu?47Nyɨvɨ cuenda Nyoo tyaá soho ñi tuhun caahán ra.Maa tyin nyooho ñavin nyɨvɨ cuenda Nyoo cuví ndo,yacan cuenda ña cuñí ndo tyaa soho ndo tsa caahányu―catyí ra Jesús.

Ra Cristo, tsa iyó maa ra nda ndi cumañi ca coo raAbraham,

48 Tacan tan catyí ra Israel naha ra tsihin ra:―¿Añanditsa tyin yooho rañuu Samaria cuví un,

tan yɨhɨ tatyi ña vaha tsi un? ―catyí ra naha tsihinra.

49 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Nduve tatyi ña vaha yɨhɨ tsi yuhu. Tsi Jutu yu

jacahnú yu. Tan nyooho caahán ndo ndavaha ñi tsiyu. 50 Yuhu ña nducú yu tsa jacahnu nyɨvɨ tsi yu,maa tyin iyó iin ra nanducú tsa jacahnu ñi tsi yu.Tan maa ra cua jandaa cuatyi ndo tatun ña jacahnúndo tsi yu. 51 Tsa nditsa catyí yu tyin nyɨvɨ tsa tyaáyahvi tsa caahán yu ña cua tsaa tuhun tsiihí añimañi ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

52 Tacan tan nacahan ra Israel can naha ra tancatyí ra naha:

―Vityin tsitó vaha ndi tyin yɨhɨ tatyi ña vaha tsiun. Tyin ra Abraham tan tandɨhɨ ca ra cuví ndusuyuhu Nyoo tsihi ra naha. Tan yooho catyí un tyinnyɨvɨ tyaá yahvi tsa caahán un ña cua cúu ñi. 53 ¿Acahnu ca ra cuví yooho tan ñavin ca ra Abrahamjutu yo? Maa ra tsihi ra tan tacan tucu ra cuví

ndusu yuhu Nyoo. ¿Yóo ra cuví yooho cuñí maa un?―catyí ra naha tsihin ra.

54 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Tatun juvin ñi maa yu jacahnú tsi yu, nduve

yahvi nyaá yacan. Maa tyin ra jacahnú tsi yu, juvinra cuví Jutu yu. Tan juvin ra cuví ra tsa caahánnyooho tuhun tyin Nyoo ndo cuví tsi ra. 55Maa tyinña nacotó ndo tsi ra. Tan yuhu, nacotó yu tsi ra. Tuntsatyin catyí yu tyin ña nacotó yu tsi ra, cuví yu iinra vatya tumaa nyooho. Maa tyin yuhu nditsa tsanacotó yu tsi ra, tan tyaá yahvi yu tsa caahán ra.56 Ra Abraham tsii tsaahnu yo sɨɨ xaan cuñi ra tyincua nyehe ra quɨvɨ cua quitsi yuhu nu ñuhu ñayɨvɨ.Nyehe ra quitsi yu tan sɨɨ xaan cuñi ra ―catyí raJesús tsihin ra naha.

57 Tacan tan catyí ra Israel can naha ra tsihin raJesús:

―Ndi ñaha ca quita uvi xico utsi cuiya un, ¡tancatyí un tyin nyehe un tsi ra Abraham!

58 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin nda ndi

cumañi ca coo ra Abraham tan tsa iyó maa yuhu―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

59 Tacan tan quihin ra naha yuu tyin cua cañi ranaha tsi ra Jesús. Maa tyin iin yaha ñi quɨhvɨ xeehera tan yaha ramahñu ra naha tan quita ra tsitsi veheñuhu can cuahán ra.

9Nu janduvaha ra Jesús tsi iin ra cuaa nda cacu ra

1 Cuhva tsa yaha ra Jesús iin nu yaha ra, nyehe ratsi iin ra cuaa nda cacu ra. 2Tan quitsaha tsicá tuhunra tsicá tsihin ra tsi ra:

―Maestro, ¿nacuvi tyin cuaa ra ihya cacu ra? ¿Atsa cuenda cuatyi jutu ra tan sɨhɨ ra, o tsa cuendacuatyi maa ra? ―catyí ra naha tsihin ra.

3 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Ñavin tsa cuenda cuatyi maa ra, tan ndi ñavin

tsa cuenda cuatyi jutu ra tan sɨhɨ ra. Cuaa maa ratyin tacan tan cuví janaha Nyoo tunyee iñi ra tsinyɨvɨ tsa cuenda ra can. 4Tsa tsinu cahñi, cuñí tsi tsajavaha yu tyiñu ra tsa jaquitsi tsi yu. Tyin tsa yatyincuii cua cuaa tan ña cua cuvi ca jaha tyiñu yo. 5 Tsandi nyií yu nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, ñuhu jandunditsín[cuenda nyɨvɨ iyó] nu ñuhu ñayɨvɨ ihya cuví yu.

6 Tsa yaha tsa cahan ra Jesús tacan, tan tɨvɨ sɨɨ ranu ñuhu. Tan jatyii ra luxu nyahyu tsihin sɨɨ ra tantyaa ra tinuu ra cuaa can. 7Tacan tan catyí ra tsihinra cuaa can:

―Cuaahan cua nacatya nuu un nda tanque Siloé.―Sɨvɨ can cuñí tsi catyí: “Jacuhun Yu Tsi Un.”

Tacan tan ra cuaa can tsahan ra tsinacatya ra nuura. Tan cuhva tsa tsaa nyico ra, tsa nyehé ra. 8Tacantan nyɨvɨ iyó yatyin yuvehe ra, tan nyɨvɨ tsa nyehetsi ra tsa ndi cuaá ra catyí ñi:

―¿A ñavin ra ihya cuví ra tuhvá tsinyaá tsicánxuhun? ―catyí ñi.

9 Tan yɨhɨ ñi catyí:―Juvin ra.Inga ñi catyí ñi:―Ñavin ra cuví can, maa tyin tacan caá ra.Maa tyin maa ra catyí ra:―Juvin yu cuví ―catyí ra.10 Tacan tan quitsaha tsicá tuhun ñi tsi ra:

Page 113: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 9:11 110 Juan 9:40―¿Tan nácaa tyin cuví nyehé un vityin? ―catyí

ñi.11 Tan catyí ra:―Ra tsa nañí Jesús, ra ican jatyii nyahyu tan tyaa

ra tinuu yu tan catyí ra tsihin yu: “Cuaahan cuanacatya nuu un nda tanque Siloé.” Tacan tan tsahanyu. Tan tsa yaha nacatya yu nuu yu tan nanyehe yu―catyí ra tsihin ñi.

12 Tacan tan quitsaha tsicá tuhun ñi tsi ra:―¿Tan numaa nyií ra can vityin?Tan catyí ra tsihin ñi:―Ña tsitó yu ―catyí ra.Nu janahma ra cuví fariseo naha ra tsi ra cuaa tsa

nduvaha13 Tacan tan tsindaca ñi tsi ra tsa nduvaha can

nuu ra cuví fariseo naha ra. 14 Tyin quɨvɨ tsa jatyii ra Jesús nyahyu tan janduvaha ra tsi ra can, cuví tsiquɨvɨ quitatú nyɨvɨ. 15 Yacan cuenda ra cuví fariseonaha ra tsica tuhun nyico ra naha tsi ra nácaa tyinnyehé ra. Tan catyí ra tsihin ra naha:

―Tyaa ra nyahyu tinuu yu, tan nacatya nuu yutan vityin nditsin nyehé yu―catyí ra tsihin ra naha.

16 Tacan tan catyí juhva ra fariseo naha ra:―Ra tsa javaha yacan ñavin cuenda Nyoo cuví

ra, tyin ña tyaá yahvi ra quɨvɨ quitatú yo ―catyí ranaha.

Maa tyin catyí inga ra naha―¿Nacaa tsa cuví javaha ra tsa iyo ihya tatun ra

iyó cuatyi cuví ra? ―catyí ra naha.Tan sɨɨn sɨɨn tsa caahán ra naha. Tan natahvi sava

ra naha. 17 Tan tsica tuhun nyico ra naha tsi randuvaha can inga tsaha, tan catyí ra naha tsihin ra:

―¿Tan yooho, náa catyí un tuhun ra tsa janduva-ha tinuu un? ―catyí ra naha.

Tan nacahan ra tan catyí ra:―Yuhu catyí yu tyin ra cuví ndusu yuhu Nyoo

cuví ra ―catyí ra.18Maa tyin ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ Israel ña

cuñí ra naha tsinu iñi ra naha tsa cuaa ra can tannanyehe ra. Nda cuanda cana ra naha tsi jutu ra tantsi sɨhɨ ra. 19Tan tsica tuhun ra naha tsi ñi, tan catyíra naha:

―¿A ra ihya cuví sehe ndo tsa catyí ndo tyin cuaára cacu ra? ¿Nacaa tsa cuví nyehé ra vityin? ―catyíra naha.

20Nacahan jutu ra tan sɨhɨ ra tan catyí ñi:―Tsitó ndi tyin ra ihya cuví sehe ndi. Tan cuaa ra

quɨvɨ cacu ra. 21Maa tyin ña tsitó ndi nácaa tsa cuvínyehé ra vityin. Tan ndi ña tsitó ndi yóo janduvahatinuu ra. Ndaca tuhun maa ndo tsi ra. Tsa iyó tucumaa cuiya ra. Tan cuví nacatyi tuhun maa ra tsihinndo ―catyí ñi tsihin ra naha.

22 Jutu ra tan sɨhɨ ra caahán ñi tacan tsa cuendatyin yuuhví ñi tsi ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ Israelnaha ra, tyin tsa natuhun tahan ra naha tyin cuatava cuii ra naha tsi nyɨvɨ vehe ñuhu, tun cahanñi tyin ra Jesús cuví ra Cristo, ra tsa jaquitsi Nyoo.23Yacan cuenda catyi ñi: “Ndaca tuhun ndo tsi maara. Ra tsa ñihi cuví ra.”

24Tacan tan cana nyico ra naha tsi ra tsa nduvahacan inga tsaha. Tan catyí ra naha tsihin ra:

―Nda nuu Nyoo cahan tsa nditsa tsihin ndi. Tyinnyuhu tsitó ndi tyin ra ican, ra iyó cuatyi cuví ra―catyí ra naha.

25Tacan tan nacahan ra tsa nduvaha can tan catyíra:

―Yuhu ña tsitó yu tatun ra iyó cuatyi cuví ra, añavin. Intuhun ñi tsa tsitó yu tyin yuhu ra cuaa cuvíyu, maa tyin vityin nditsin nyehé yu ―catyí ra.

26 Tan tsica tuhun nyico ra naha tsi ra inga tsahatan catyí ra naha:

―¿Náa ica ra tsihin un? ¿Nacaa ica ra tannanyehe un? ―catyí ra naha tsihin ra.

27 Tan catyí ra:―Tsa cahan yu tsihin ndo, tan ña tyaá yahvi ndo

tsi yu. ¿Náa cuenda cuñí ndo tsa cahan yu ingatsaha? ¿A cuñí ndɨhɨ ndo cunyicun ndo tsi ra can?

28 Tacan tan nduxaan ra naha tsi ra, tan catyí ranaha:

―Yooho tsa yɨhɨ un cuenda ra, maa tyin nyuhucuenda ra Moisés ra tsa tsicoo tsa naha yɨhɨ ndi.29Nyuhu tsitó ndi tyin Nyoo cahan tsihin ra Moiséstahan tsa naha. Maa tyin ra can, ndi ña tsitó ndinumaa quee ra ―catyí ra naha.

30Tacan tan nacahan ra tsa nduvaha can tan catyíra:

―¡Naa tsa iyo cahnu cuví tsehe! Nyooho ña tsitóndo numaa quee ra, tan jananyehe ra tsi yu. 31Tsitóvaha yo tyin Nyoo ña tyaá soho ra nu caahán ra iyócuatyi. Maa tyin ra jacahnú tsi ra tan icá ra cuhvacuñí ra, tyaá soho Nyoo tsa caahán ra. 32 Ndi iintsaha tan ñaha ca cuñi yo tatun iyó iin ra jananyehetsi iin ra cuaá nda cacu ra. 33Tun tsatyin ra ihya tanñavin cuenda Nyoo vatsí ra, nduve tsa cuví javaha ra―catyí ra tsihin ra naha.

34 Tacan tan catyí ra naha tsihin ra:―Yooho ra iyó cuatyi cuví un nda cacu un. ¿Tan

cuñí un jacuaha un tsi nyuhu? ―catyí ra naha.Tan tava cuii ra naha tsi ra vehe ñuhu.Nyɨvɨ tsa nduve tuhun Nyoo iyó añima tumaa

tsa cuaa ñi35 Tsitó ra Jesús tyin tava ra naha tsi ra tsa

janduvaha ra veheñuhu. Tan tsa ñihi tahan ra tsihinra tan catyí ra tsihin ra:

―¿A tsinú iñi yooho tsa caahánRayɨɨ tsa queendagloria? ―catyí ra tsihin ra.

36 Tan nacahan ra tan catyí ra:―Catyi tuhun tsihin yu, taa, yóo ra cuví ra tyin

tsinú iñi yu tsi ra ―catyí ra tsihin ra.37 Tan catyí ra Jesús:―Tsa nyehe un tsi ra. Tan juvin ra natuhún tsihin

un―catyí ra tsihin ra.38 Tacan tan tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra tsaha ra Jesús tan

catyí ra tsihin ra:―Tsinú iñi yu tsi un, Jutu Mañi yu ―catyí ra

tsihin ra Jesús.39 Tan catyí ra Jesús:―Yuhu vatsí yu tyin catyi tuhun yu tsa iyó añima

nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Tyin nyɨvɨ cuaa, ñiña tsitó tuhun Nyoo cua nanyehe ñi tyin coo tuhunNyoo añima ñi. Tan nyɨvɨ cuñí tyin nditsin nyehe ñi,catyí ñi tyin tsitó ñi tuhun Nyoo, coto ñi tyin cuaañi tyin ña tsinú iñi ñi tsi yu ―catyí ra Jesús.

40 Tacan tan juhva ra fariseo tsa nyecú tsihin raJesús tsiñi ra naha tsa caahán ra, tan catyí ra nahatsihin ra:

―¿A cuaa ndɨhɨ tucu nyuhu? ―catyí ra naha.

Page 114: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 9:41 111 Juan 10:3641 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Tun tsatyin cuaa ndo cua coto ndo tyin tsiñí

ñuhu tuhunNyoo tsi ndo, tan ña cua coo cuatyi ndo.Maa tyin catyí ndo tyin nyehé ndo tan tsitó ndo,yacan cuenda ndoó cuatyi ndo sɨquɨ ndo ―catyí ratsihin ra naha.

10Mbee ticatyi jana Nyoo cuví nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra,

tan tsitó ñi tsi ra tsa jaquitsi Nyoo tyin jahá cuendara tsi ñi

1 ’Caahán nyico ra Jesús tan catyí ra:―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tatun iin ra cua

quɨhvɨ tsitsi cora mbee ticatyi, tan ñavin yuhu coraquɨhvɨ ra, ra ican cuví ñasuhu. 2 Maa tyin ra tsaquɨhvɨ ityi yuhu cora, ra jahá cuenda mbee can cuvíra. 3 Ra nyií yuhu cora can nuña ra tyin quɨhvɨ rajahá cuendambee can. Tanmbee can nacotó tɨ nahatɨ ndusu ra. Intuhun intuhun tɨ tan iyó sɨvɨ tɨ jahára, caná ra tsi tɨ tan tavá ra tsi tɨ ityi tsata cora. 4Tsayaha tava ra tsi tɨ, tan cuahán ra ityi nuu tan nyicúntɨ naha tɨ tsi ra, tyin nacotó tɨ ndusu ra. 5Maa tyintatun nyɨvɨ tsa ña nacotó tɨ ndusu, tsinú tɨ nuu ñitan ña cuahán tɨ cuanyicún tɨ tsi ñi.

6 Tyehen cahan ra Jesús tsihin nyɨvɨ. Maa tyinmaa ñi ña cutuñí iñi ñi náa tuhun caahán ra tsacaahán ra tacan.

Ra Jesús cuví ra jahá cuenda vaha mbee ticatyi7 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin nyɨvɨ inga tsaha:―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, yuhu cuví tumaa

iin yuhu coranuquɨhvɨ nyɨvɨyɨhɨ cuendayu tan cuvíñi tumaambee ticatyi jana yu. 8Tandɨhɨ ra tsa quitsi tsa ndi cumañi quitsi yu, ra suhu cuví ra naha. Maatyin mbee jana yu ña tyaa yahvi tɨ naha tɨ tsa cahanra naha. 9 Yuhu cuví yuvehe gloria. Nyɨvɨ tsa cuaquɨhvɨ yuvehe can, cua cacu ñi tan ña cua cuhun cañi anyaya. Tan cuví ñi tumaa mbee tsa quɨhvɨ tanquitá tsitsi cora can. Tan ñihí tɨ cuhu tsatsí tɨ.

10 ’Iin ra ñasuhu, vatsí ra, vatsí suhu ra, vatsí cahñira, vatsí jatɨvɨ ra. Maa tyin yuhu vatsí yu tyin coovaha ndo ñayɨvɨ nyitó tsa ña cua naa maa. 11 Yuhucuví ra vaha jahá cuendambee. Tyin ra jahá cuendambee tsahá ra ñayɨvɨ ra tsa cuendambee can. 12Maatyin ra cuví musu, tatun nyehé ra vatsí lobo tsa cuvíquɨtɨ xaan, nacoó ra mbee jana tsitoho ra. Tan tsinúra. Tyin ñavin jana maa ra cuví tsi tɨ naha tɨ. Tacantan cua tɨɨn quɨtɨ xaan can tsi mbee can. Tan jacunutɨ tsi mbee can ityi can tan ityi ihya. 13 Musu cantsinú ra tyin jahá tyiñu ra tsa cuenda xuhun ñi. Tanña jahá cuenda vaha ra tsi mbee can, tyin ñavin janara cuví tsi tɨ naha tɨ.

14 ’Yuhu cuví ra jahá cuenda vaha mbee jana yu.Tan nacotó yu tsi tɨ naha tɨ. Tan nacotó tucu maatɨ naha tɨ tsi yu, 15 tumaa tsa nacotó Jutu yu tsi yu,tan yuhu nacotó yu tsi ra. Yuhu tsahá yu ñayɨvɨ yucuenda mbee jana yu. 16 Iyó tucu inga mbee janayu tsa ña yɨhɨ tsitsi cora ihya. Cuñí tsi tsa cuhun yucunaquihin yu tsi tɨ naha tɨ. Tan cua tyaa yahvi tɨ tsiyu. Tan iin ñi nu cua quɨhɨ tandɨhɨ tɨ. Tan cua coointuhun ñi ra cua jaha cuenda tsi tɨ naha tɨ.

17 ’Jutu yu cuñí ra tsi yu tyin tsahá yu ñayɨvɨ yutsacatyi nyɨvɨ. Maa tyin yaha can, tan cua nacuhvanyico ra ñayɨvɨ yu. 18 Yoñi cuvi quihin nyaá ñayɨvɨ

yu, tyin tsa iyó iñi maa yu tan tsahá yu can. Iyóndatu tsi yu tsa cuhva yu ñayɨvɨ yu tan cúu yu,tan iyó tucu ndatu tsi yu tsa naquihin nyico yu caninga tsaha. Yacan cuví tyiñu tsa tyaa Jutu yu tsi yu―catyí ra Jesús.

19 Tsa tsiñi nyico ra tsa cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨIsrael naha ra tsa caahán ra Jesús tacan, natahvi savanyico ra naha inga tsaha. 20Tan cuaha xaan ra nahacatyí:

―¿Nacuenda tyaá yahvi ndo tsi ra can? Tan tatyiña vaha yɨhɨ tsi ra, sana jiñi ra ―catyí ra naha.

21 Tan inga tucu ra naha catyí:―Yoñi nyɨvɨ yɨhɨ tatyi ña vaha tan cuví cahan ñi

tacan. ¿A cuví jananyehe tatyi ña vaha can tsi iin racuaa? ―catyí ra naha.

Nu ña cuñí ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ Israel tyaayahvi ra naha tsi ra Jesús

22 Yoo vitsin cuví tan nyɨvɨ iyó ñuu Jerusalénjacahnú ñi vico tsa cuenda nu natsinú cuiya nunacuhva cuenda ñi vehe ñuhu cahnu. 23Tan ra Jesústsicá nuu ra vehe ñuhu can ityi nu nañi corredor raSalomón. 24 Tan tsinu nduvi ra cuví ityi nuu tsihinnyɨvɨ Israel naha ra tsi ra Jesús. Tan quitsaha tsicátuhun ra naha tsi ra:

―¿Ama cua cahan catsi un tsihin ndi tatun juvinun cuví ra Cristo ra tsa jaquitsi Nyoo? Cahan catsitsihin ndi vityin ihya ―catyí ra naha.

25 Tan catyí ra Jesús:―Tsa yaha cahan yu tsihin ndo, tan ña tsinu iñi

ndo tsa cahan yu. Tyiñu javahá yunuu Jutu yu yacancuví tsa ndaa tsa cuenda yu. 26Maa tyin nyooho ñatsinú iñi ndo tsi yu tyin ñavin mbee jana yu cuví tsindo. Tumaa cuhva tsa cahan jihna yu tsihin ndo.27Mbee jana yu nacotó tɨ naha tɨ ndusu yu, tan yuhunacotó yu tsi tɨ naha tɨ. Tan nyicún tɨ tsi yu. 28Yuhutsahá yu ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa coo tɨ. Tanña cua cunaa tɨ. Tan ndi yoñi cuví quihin nyaa tsitɨ naha tɨ tsitsi ndaha yu. 29Maa Jutu yu tsaha tsi tɨnaha tɨ tsi yu. Tan cahnu ca cuvímaa ra tan ñavin catandɨhɨ nyɨvɨ. Tan yoñi cuví quihin nyaa tsi tɨ tsitsindaha ra. 30 Yuhu tan Nyoo Jutu yu, iin ñi cuví ndi―catyí ra Jesús.

31Tacan tan ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ Israel canquihin nyico ra naha yuu tyin cañi ra naha tsi ra.32 Tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:

―Cuaha xaan tsa vaha javaha yu nuu ndo tsihintunyee iñi Jutu yu. ¿Tan ndáa tsa ña taahán iñi ndotyin cua cañi ndo tsi yu tsihin yuu? ―catyí ra Jesústsihin ra naha.

33Tan catyí ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ Israel cannaha ra:

―Ñavin tsa cuenda tsa vaha javaha un cua cañindi tsi un tsihin yuu, cua cañi ndi tsi un tsa cuendatyin tsicoo cuatyi un nuu Nyoo tsihin tsa caahán un.Tyin iin rayɨɨ ñi cuví un, tan jahá un tumaa tsa Nyoocuví un ―catyí ra naha tsihin ra.

34 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:―Nu tutu Nyoo nyaá tyin Nyoo catyí ra: “Nyooho

nyoo cuví ndo”, catyí Nyoo. 35 Tsitó yo tyin tsacaahán tuhun Nyoo, ña cua cuvi catyi yo tyin ñanditsa. TanNyoo jacunañí ra nyoo tsi nyɨvɨnaquihíntsa caahán ra. 36 Tatun maa Nyoo nacatsi tsi yuhutan jaquitsi ra tsi yu nu ñuhu ñayɨvɨ ihya ¿nácaa tsa

Page 115: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 10:37 112 Juan 11:34catyí nyooho tyin iyó cuatyi yu nuuNyoo tsa caahányu tyin Sehe Nyoo cuví tsi yu? 37Tatun ña javahá yutsa javahá Jutu yu, ña tsinu iñi ndo tsi yu. 38 Maatyin tatun javahá yu, vasu ña cua tsinu iñi ndo tsiyu,maa tyin tsinu iñi ndo tyiñu javahá yu. Tacan tancoto catsi ndo tyin Nyoo Jutu yu iin ñi cuví ra tsihinyu. Tan iin ñi cuví yu tsihin Nyoo Jutu yu―catyí raJesús.

39 Inga nyico tsaha cuñi ra naha tyihi ra naha tsira vehe caa, maa tyin ra Jesús cuahán ñi ra.

40Tacan tan cuanuhu ra ityi nu caná ñicanyii ingatsiyo yutya cahnu Jordán nu jacoondutya ra Juantsa jihna, tan ndoo ra ican. 41 Cuaha nyɨvɨ tsahantsinyehe tsi ra, tan catyí ñi:

―Nditsa, vasu ndi intuhun tsa iyo ña javaha raJuan, maa tyin tandɨhɨ tsa cahan ra cuenda ra ihyatan nditsa ―catyí ñi.

42 Tan cuaha xaan nyɨvɨ tsa iyó ityi can tsinu iñitsa caahán ra Jesús.

11Nu tsihi ra Lázaro

1Ñuu Betania tsicoo iin ra cuuhvi tsa nañí Lázaro.Tan ñuu can iyó ña María tsihin ña Marta tahanña. 2Ña María, cuhva ra Lázaro, juvin ña cuví ñahatsa tyoso ndutya tami tsaha Jutu Mañi yo, tan janaityi ña tsaha ra tsihin ixi jiñi ña. 3 Tacan tan nduvitaahan ñi, ña María tan ña tahan ña, jacoto ñi tsi raJesús tan catyí ñi:

―Ra vaha iñi tsi un, cuuhví xaan ra.4 Tsa tsiñi ra Jesús yacan tan catyí ra:―Cuehe can ña cua cahñi can tsi ra. Cuuhví ra

tyin quɨvɨ nduvaha ra cua nyehe nyɨvɨ tyin cahnuxaan cuví Nyoo tan tacan tucu Sehe ra ―catyí raJesús.

5 Cuñí xaan ra Jesús tsi ña Marta tan ña tahan ña,tan ra Lázaro cuhva ñi. 6Maa tyin quɨvɨ tsa tsiñi ratyin cuuhví ra Lázaro, ndoo ra uvi quɨvɨ ca nu nyiíra. 7 Tacan tan catyí ra tsihin ra tsicá tsihin ra:

―Cohon nyico ndo inga tsaha nda Judea ―catyíra.

8 Tacan tan ra tsicá tsihin ra catyí ra naha tsihinra:

―Maestro, ñaha ca ndunaha tsa cuñi ra cuví ityinuu tsihin nyɨvɨ Israel naha ra cahñi ra naha tsi untsihin yuu. Tan vityin, cuñí nyico un cuhun un ingatsaha ¿Nacuenda?

9 Tan catyí ra Jesús:―¿A ñavin utsi uvi hora iyó tsa iin quɨvɨ? Tyin

tatun tsinu cahñi tsicá nuu iin ra, ña cua nduvara tyin nditsin nyehé ra ñuhu tsa jandunditsín nuñuhu ñayɨvɨ ihya. 10 Maa tyin tatun tsacuaa tsicánuu ra, cuvi nduva ihñi ra tyin nduve ñuhu Nyoojandunditsín nu cuahan ra.

11 Tacan tan quitsaha catyí nyico ra Jesús:―Ra vaha iñi tsi yo, ra Lázaro, quixí ra. Maa tyin

cuhun yu jandoto yu tsi ra―catyí ra tsihin ra naha.12 Tacan tan catyí nyico ra tsicá tsihin ra:―Taa, tatun quixí ra, cuñí tsi catyí can tyin cua

nduvaha ra ―catyí ra naha.13Maa tyin ra Jesús cuñí ra catyi ra tyin ra Lázaro

tsa tsihi ra. Tan ra tsicá tsihin ra, cuñí maa ra nahatyin nditsa tsa quixí ra. 14 Tacan tan cahan catsi raJesús tsihin ra naha:

―Ra Lázaro tsa tsihi ra. 15 Tan cusɨɨ iñi yu tyinyoñi yu nyií ndacan. Tyin tacan vaha ca tsa cuendanyooho na tsinu iñi ndo tsa caahán yu. Cohon ndocunyehe yo tsi ra ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

16 Tacan tan ra Tomás, tsa jacunañi ra naha“tɨnɨhɨ”, catyí ra tsihin inga ra tsicá tsihin ra Jesús:

―Cohon ndɨhɨ yo tyin cúu yo iin caa ñi tsihin ra―catyí ra.

Ra Jesús cuví ra janandotó tsi yo tan tsahá ra ñayɨvɨnyito coo yo

17Tsa tsaa ra Jesús Betania, ñihi tuhun ra tyin tsacumi quɨvɨ nyií ra Lázaro tsitsi ñuhú. 18Ñuu Betaniacan canyií tsi yatyin ñi nu canyií ñuu Jerusalén,tumaa iin cuhva tsa uvi kilómetro sasava. 19 Tancuaha ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ Israel cuahan cuanyehe nu nyií ña Marta tan ña María cua jatyinyeera naha tsi ñi tyin tsihi cuhva ñi. 20 Tan ñihi tuhunña Marta tyin tsa cua tsaa ra Jesús. Tan cuahán ñacua jatahan ña tsi ra. Maa tyin ña María ndoo ñayuvehe. 21 Tan catyí ña Marta tsihin ra Jesús:

―Jutu mañí yu, tun tsatyin ihya nyii maa un,ña cua cúu cuhva yu. 22 Maa tyin yuhu tsitó yutyin Nyoo cua javaha ra tandɨhɨ tsa ndacan un tsi ra―catyí ña tsihin ra.

23 Tan catyí ra Jesús tsihin ña:―Cuhva un cua nandoto ra.24 Tan catyí ña Marta:―Nditsa, tsitó yu tyin cua nandoto ra quɨvɨ nan-

doto ndɨyɨ nu cua cundɨhɨ quɨvɨ ―catyí ña.25 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ña:―Yuhu cuví ra janandotó ndɨyɨ. Tan tsahá yu tsa

coo nyitó nyɨvɨ. Nyɨvɨ tsinú iñi tsa caahán yu, vasutsa tsihi ñi maa tyin coo nyico ñi. 26 Tan tandɨhɨ ñinyitó tan tsinú iñi ñi tsi yu, ña cua cúu ñi. ¿A tsinúiñi un tsa caahán yu ihya? ―catyí ra tsihin ña.

27 Tan catyí ña:―Tsinú iñi yu, Jutu Mañi yu, tyin yooho cuví ra

Cristo Sehe Nyoo, ra tsa nyaá tsa quitsi nu ñuhuñayɨvɨ ihya ―catyí ña.

Nu tsacu ra Jesús nu ñaña ra Lázaro28 Tsa yaha tsa cahan ña Marta tacan, tan tsahan

ña tsiquihin ña tsi ña María tahan ña, tan xeehe ñicahan ña tsihin ña:

―Tsa tsaa Ra Maestro ihya. Tan caná ra tsi un―catyí ña.

29Tsa tsiñi ña María tsa caahán ña, numi xaan ñanduvita ña, tan cuahán ña nu nyií ra Jesús. 30 Tanñaha ca quɨhvɨ ra Jesús tsitsi ñuu hora can, ndi nyiíra nu nañihi ña Marta tsi ra. 31 Tan nda yuveheña María, yucú ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ Israeljatyinyeé ra naha tsi ñi. Tan nyehe ra naha tyinnumi quita ña. Tan cuñí maa ra naha tyin cuahánña nu ñaña cua vacu ña. Tan cuahán ndɨhɨ ra nahatsata ña.

32 Tan cuhva tsa tsaa ña María nu nyií ra Jesústsicuɨñɨ tsɨtɨ ña tsaha ra, tan catyí ña:

―Jutu Mañi yu, tun tsatyin nyií un ihya, ña tsihi ra cuhva yu ―catyí ña.

33Tsa nyehe ra Jesús tyin tsacú ñaMaría tan tsacúra Israel tsa cuahan tsihin ña, nducuiihya xaan cuñíra. 34 Tan tsica tuhun ra tsi ñi:

―¿Nu maa tinyii ndo tsi ra? ―catyí ra.Tan catyí ñi:

Page 116: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 11:35 113 Juan 12:8―Jutu Mañi yu, cohon tan nyehe un ―catyí ñi

tsihin ra.35 Tan tsacu ra Jesús.36 Tacan tan catyí ra Israel can naha ra:―Nyehe ndo tyin yaha xaan cuñi ra tsi ra―catyí

ra naha.37Maa tyin catyí juhva ra naha:―Ra ihya jananyehe ra tsi ra cuaa. ¿Nacuvi tyin

ña cuví ica ra iin cuhva tan ña cúu ra Lázaro ihya?―catyí ra naha.

Nu janandoto ra Jesús tsi ra Lázaro38Nducuiihya xaan cuñí nyico ra Jesús inga tsaha

tan natuhva ra nu ñaña can. Tyin tsitsi yavi yuucuví can. Tan ndasɨ iin yuu yuhu can. 39 Tan catyíra Jesús:

―Jatsiyo ndo yuu can ―catyí ra.Tan ña Marta, cuhva ndɨyɨ can, catyí ña:―Maa tyin tsa caná xico iñi, Jutu Mañi yu, tyin

tsa cumi quɨvɨ tsa nyií ra ican ―catyí ña.40Maa tyin catyí ra Jesús tsihin ña:―¿A ña caahán yu tsihin un tyin tatun tsinú iñi

un, cua nyehe un tsa cahnu cuví Nyoo? ―catyí ratsihin ña.

41Tacan tan jatsiyo ra naha yuu can. Tan nanyehendaa ra Jesús ityi andɨvɨ, tan catyí ra:

―Tyatya, Jutu Mañi yu, tyahvi nyoo tsi un tyintsiñi un tsa caahán yu. 42Yuhu tsitó yu tyin maa ñimaa tsiñí un tsa caahán yu. Maa tyin tyehen caahányu tsa cuenda tsa vaha tsi nyɨvɨ nyecú ihya, na tsinuiñi ñi tyin maa un jaquitsi tsi yu ―catyí ra Jesústsihin Nyoo.

43 Tsa yaha tsa cahan ra tacan, cana tsaa ra, tancatyí ra:

―¡Lázaro, quita nu nyií un juvin!44Tan quita ra tsa tsihi can, cavá nuu iin jahma tsi

ra, tan nuuhñi ndaha ra tan tsaha ra tsihin jahma.Tan nuuhñí nuu ra tsihin iin jahma tumaa javahányɨvɨ Israel tsihin ndɨyɨ. Tan catyí ra Jesús tsihinnyɨvɨ nyecú ican:

―Ndatsi ndo tsi ra. Tan jaña ndo tsi ra na cuhunra ―catyí ra Jesús tsihin ñi.

Nu nducú cahñi ra naha tsi ra Jesús(Mt. 26.1-5; Mr. 14.1-2; Lc. 22.1-2)

45 Tan cuaha xaan ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨIsrael tsa tsahan tsihin ña María quitsaha tsinú iñira naha tsa nyehe ra naha tsa javaha ra Jesús. 46Maatyin juhva ra naha tsahan ra naha tsijacoto ra nahatsi ra fariseo naha ra tsa javaha ra Jesús. 47Tacan tanra fariseo can naha ra tan ra cuví ityi nuu tsihin rajutu naha ra jatitahan ra naha tsi ra tuhvá ndu iínnaha ra tan catyí ra naha:

―¿Nacaa cua javaha yo? Tyin cuaha xaan tsa iyojavahá ra can. 48 Tatun cuhva yo tsa javaha ca ratacan, tandɨhɨ nyɨvɨ tan cua tsinu iñi ñi tsi ra. Tanra cumí tyiñu nda ñuu Roma cua quitsi ra naha tancua canɨ ra naha vehe ñuhu yo tan ñuu yo―catyí ranaha.

49 Maa tyin ra Caifás ra tsahnu tsa cuví ityi nuutsihin ra jutu naha ra cuiya can, cahan ra tan catyíra tsihin ra naha:

―Nyooho nduve maa náa tsitó ndo. 50 Ndi ñacutuñí iñi ndo tyin vaha ca tsa cúu intuhun ñi rayɨɨ

tsa cuenda tandɨhɨ nyɨvɨ ñuu, tan ñavin ca tsa cúutandɨhɨ yo ―catyí ra Caifás.

51Ra Caifás can ñavin tsa cuñí maa ra tan caahánra, tyin ra cuví ityi nuu tsihin tandɨhɨ jutu cuví racuiya can, yacan cuendamaa Nyoo jacahan tsi ra nucatyi ra tyin ra Jesús cua cúu ra tsa cuenda tandɨhɨnyɨvɨ ñuu Israel. 52Tan ñavin tsa cuendamaa ñimaanyɨvɨ can, maa tyin cua jandu iin ra tsi tandɨhɨ nyɨvɨcuví sehe Nyoo tsa iyó tandɨhɨ ca ñuu. 53 Tacan tannda quɨvɨ can tan ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ Israelcan naha ra, nducú ra naha cuhva cahñi ra naha tsira Jesús.

54Yacan cuendaña tsicá nuunditsin ca ra Jesús nuiyónyɨvɨ Israel. Quee ra Judea can. Tan cuahán ra iinñuu tsa nañí Efraín tsa canyií yatyin ñi nu tsɨquɨ, nucuví ñuhu ityi. Tan ndoó ra ican tsihin ra tsicá tsihinra.

55 Ña cuaha ca quɨvɨ tan tahan tsi vico cuendanyɨvɨ Israel, vico tsa nañí pascua. Tan cuahaxaan nyɨvɨ quee ñi ñuu ñi tan cuahán ñi nda ñuuJerusalén cua javaha ñi tsa tuhvá maa ñi javahá tsajanduvahá ñi tsi ñi nuu Nyoo tsa ndi cumañi catahan tsi quɨvɨ vico can. 56 Nanducú ñi tsi ra Jesús.Tan cuhva tsa nyecú ñi tsitsi vehe ñuhu cahnu cantan tsicá tuhun tahan ñi, tan catyí ñi:

―¿Nacaa cuñí nyooho? ¿A cua quitsi ra can vicoihya, o ña cua quitsi ra? ―catyí ñi.

57 Tan ra cuví fariseo tan ra cuví ityi nuu tsihinjutu, catyí ra naha tyin tatun ndáa nyɨvɨ tsitó nu nyiíra Jesús, na catyi tuhun ñi. Tyin cuquihin ra naha tsira tyin cunyii ra vehe caa.

12Nu tyosó ña María ndutya tami tsaha ra Jesús(Mt. 26.6-13; Mr. 14.3-9)

1 Cumañi iñu quɨvɨ ca tsa tahan tsi vico pascua,tan tsaa ra Jesús ñuu Betania nu iyó ra Lázaro, ratsa janandoto ra. 2 Ican javaha ñi tsa cuxiñi ra Jesús.Ña Marta tyihi ña coho nu mesa. Tan tsinyaa raJesús nu mesa. Tan nyaá ndɨhɨ tucu ra Lázaro tsihinra. 3 Tacan tan quihin ña María tumaa sava litrundutya tami tsa tsinu tsihin maa ñi maa yucu tsanañí nardo, iin tsa yahvi xaan nyaá. Tan tyiso ñandutya tami can tsaha ra Jesús. Yaha can tan janaityi ña tsaha ra tsihin ixi jiñi ña. Nanɨɨ cahnu maatsitsi vehe can tsitu xico ndutya tami can. 4Tan icannyií tucu ra Judas Iscariote, sehe ra Simón. Cuví raiin ra tsicá tsihin ra Jesús. Tan juvin ñimaa ra cuví ratsa cua xico tsi ra Jesús tsi nu xaan iñi tsi ra nahnu.Tan quitsaha catyí ra Judas can tsihin ñi can:

5 ―¿Nacuenda ña xico ndo ndutya tami ihya tsinyɨvɨ, tan cuhva ñi cuenda mil tsi ndo tsa cuendacan, (uñi cientu denario) tan jatyinyee ndo tsi nyɨvɨndaahvi? ―catyí ra.

6 Caahán ra Judas yacan tyin ra ñasuhu cuvíra, ñavin tsa cundaahví iñi ra nyehé ra tsi nyɨvɨndaahvi. Tyinmaa ra yɨhɨ ndaha yɨtɨnnu yɨhɨ xuhunra naha, tan tuhvá ra suhu tsa tyihí ra naha tsitsiyɨtɨn can. 7 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra:

―Jaña tsi ña, tyin ñaha ihya javaha ña tyehentsa cuenda tsa cua quɨhvɨ cuñu ñuhu yu tsitsi ñuhu.8 Nyɨvɨ ndaahvi tacan ñi nyecú maa ñi tsihin ndo,maa tyin yuhu ña cua cunyaa ca yu tsihin ndo tacan―catyí ra Jesús tsihin ra Judas.

Page 117: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 12:9 114 Juan 12:40Nu nducú cahñi ndɨhɨ ra Israel naha ra tsi ra

Lázaro9 Cuaha xaan nyɨvɨ Israel ñihi tuhun ñi tyin ra

Jesús nyií ra Betania, tan tsahan ñi ican. Ñavinintuhun ñi ra Jesús cuñí ñi nyehe ñi tyin cuñí ndɨhɨtucu ñi nyehe ñi tsi ra Lázaro, ra tsa janandotora Jesús. 10 Tacan tan ra cuví ityi nuu tsihin jutunatuhun tahan ra naha tyin cua cahñi ndɨhɨ ra nahatsi ra Lázaro. 11 Tyin tsa cuenda ra tan cuaha xaannyɨvɨ Israel quitá tsiyo ñi tan quitsaha tsinú iñi ñi tsira Jesús.

Nu quɨhvɨ ra Jesús ñuu Jerusalén(Mt. 21.1-11; Mr. 11.1-11; Lc. 19.28-40)

12Cuaha xaan nyɨvɨ tsaa ñi ñuu Jerusalén tsa cuvívico pascua. Tan tsa inga quɨvɨ tsito ñi tyin ra Jesúscua tsaa ra ñuu can. 13 Tacan tan tsahnya ñi ndahandicaha tan cuahán ñi cua jatahan ñi tsi ra Jesús.Tan caná tsaa ñi, tan catyí ñi:

―¡Cahnu xaan cuví Nyoo! ¡Nasoco xaan Nyoo tsira vatsí ihya tsihin tunyee iñi Nyoo! ¡Nasoco xaanNyoo tsi Rey cuenda yo nyɨvɨ Israel! ―catyí ñi, canátsaa ñi.

14 Tan ñihi ra Jesús iin burru tan tsicoso ra tsi tɨtumaa catyí maa nu tutu Nyoo tyehen:15Ña nayuhvi ndo nyɨvɨ ñuu SiónNyehe ndo, vatsí Rey ndo.Yosó ra iin burru ―catyí tsi nu tutu Nyoo.

16 Quɨvɨ can ra tsicá tsihin ra Jesús, ña cutuñí iñira naha tsa nyaá nu tutu Nyoo. Maa tyin tsa yahacuanuhu ra Jesús nda gloria, nducuhun iñi ra nahatyin tandɨhɨ yacan nyaá can nu tutu Nyoo tyin tacancua tahan ra. Tan tacan tsa cuii tahan ra.

17 Nyɨvɨ tsa nyehe quɨvɨ tsa cana ra Jesús tsi raLázaro tsitsi ñaña, quɨvɨ janandoto ra tsi ra, nacatyítuhun ñi tsa nyehe ñi. 18 Yacan cuenda cuaha xaannyɨvɨ tsijatahan tsi ra Jesús, tyin tsito ñi tsa iyo tsajavaha ra. 19 Tacan tan ra cuví fariseo catyí ra nahanatuhun tahan ra naha:

―Tsa nyehé maa ndo tyin nduve maa náa cuvíjavahá yo, tyin tandɨhɨ nyɨvɨ tan cuahán ñi cuany-icún ñi tsi ra ―catyí ra naha.

Nu nanducú juhva ra tsa quee Grecia tsi ra Jesús20 Yucú tucu juhva ra Grecia mahñu nyɨvɨ tsa

tsahan tsijacahnu vico ñuu Jerusalén. 21 Tacan tannatuhva ra Grecia can naha ra nu nyaá ra Felipe,ra quee ñuu Betsaida tsa canyií Galilea, tan cahanndaahvi ra naha tsihin ra tan catyí ra naha:

―Taa, cuñí ndi cahan ndi tsihin ra Jesús ―catyíra naha.

22 Tan tsahan ra Felipe tsicahan ra tsihin ra An-drés. Tan tsahan nduvi ra naha tsicatyi tuhun ranaha tsihin ra Jesús tyin ra Grecia can cuñí ra nahacahan ra naha tsihin ra. 23Tan nacahan ra Jesús, tancatyí ra:

―Vityin tsa tsaa hora tsa cunuhu nyico yu ndanu quee yu, tan cua jacahnu jutu yu tsi yu, tsa cuvíyu Rayɨɨ tsa quee nda gloria. 24 Tsa nditsa catyí yutsihin ndo tyin tatun iin tsɨtɨ tan ña cua quɨhvɨ tsiñuhu tan ña tyahyu tsi, intuhun ñi tsɨtɨ cua cuvi tsi.Maa tyin tatun tyahyu tsi, ndutsaa tsi inga tsahatan cua coo cuaha ca tsɨtɨ tsi. 25 Nyɨvɨ tsa cuñíxaan ñayɨvɨ iyó ñi, cua cunaa ñi. Maa tyin nyɨvɨña cuñí ñayɨvɨ iyó ñi nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, cua ñihi

ñi ñayɨvɨ nyitó tsa ña cua naa maa coo ñi. 26 Ndáanyooho nyɨvɨ cuñí javaha tyiñu nuu yu, naha ndoquitsi nyicun ndo tsi yu. Tan nu cunyaa yu, cunyaandɨhɨ nyooho tsa jahá tyiñu tyiñu yu. Tyin nyɨvɨjahá tyiñu tyiñu yu, cua jacahnu jutu yu tsi ñi.

Nu caahán ra Jesús nácaa cua cúu ra27 ’Vityin tsicá xaan iñi yu. Tan ¿náa cua cahan

yu? ¿A catyí yu tsihin Jutu yu na jatsiyo ra tundohotsa nyaá cua nyehe yu? Ña cua cahan yu tacantyin tsa cuenda yacan vatsí yu nu ñuhu ñayɨvɨ ihya.28Vaha ca cahan yu tsihin Jutu yu tan catyi yu: “JutuMañi yu, jacahnu sɨvɨ un” ―catyí ra Jesús.

Tacan tan cahan iin ndusu ityi andɨvɨ tan catyí tsityehen:

―Tsa yaha jacahnu yu sɨvɨ yu, tan cua jacahnunyico yu inga tsaha ―catyí ndusu can.

29 Tan nyɨvɨ nyecú ican, tsiñi ñi ndusu can, tancatyí ñi tyin savi cahan. Tan inga ñi catyí tyin iinángel cahan tsihin ra.

30 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ñi:―Ñavin tsa cuenda tsa vaha tsi yuhu cahan ndusu

can, tyin tsa cuenda tsa vaha tsi maa ndo cuví can.31Vityin cuví cuhva tsa cua tatsi tuñi Nyoo tsi nyɨvɨiyó nu ñuhu ñayɨvɨ. Tan vityin cuví cuhva cua tavacuii Nyoo tsi nu ndacá ñaha nu ñuhu ñayɨvɨ ihya.32Tan cuhva tsa cua ticaa nyɨvɨ tsi yu nu cruu, yacancuví cuhva cua ixta yu tandɨhɨ nyɨvɨ cuhun ñi tsihinyu ―catyí ra Jesús.

33 Caahán ra tacan tsa cuenda tsa cuñí ra cutuñiiñi ñi tyin tacan cua cúu ra. 34 Tan nacahan nyɨvɨtan catyí ñi tsihin ra:

―Tuhvá ndi tsiñí cahví ra naha nu libru ley yotyin ra cuví Cristo cua coo nyitó ra tan ña cua cúumaa ra. ¿Nacaa tsa catyí yooho tyin cua ticaa nyɨvɨtsi Rayɨɨ quee nda gloria nu cruu? Tan ¿yóo racuví Rayɨɨ tsa quee nda gloria tsa caahán un tuhun?―catyí ñi, tsicá tuhun ñi tsi ra.

35 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ñi:―Ñuhu tsa jandunditsín nu nyecú ndo, juhva ña

quɨvɨ iyó tsi. Caca ndo ityi nu nditsin tsitsi tsa ndiiyó tsa nditsin. Coto sana iñi ndo tan ndunaa. Tyinnyɨvɨ tsicá nu naa ña tsitó ñi nu maa cuahán ñi.36 Tsinu iñi ndo tsi yuhu ra cuví ñuhu nditsin, tsitsitsa ndi nyií yu tsihin ndo. Tacan tan cuví ndo nyɨvɨiyó nu nditsin.

Tsa yaha cahan ra Jesús tacan tan jatsiyo ñi ra tsira nuu ñi.

Nu caahán tsi náa cuenda ña tsinú iñi ra cuví ityinuu tsihin nyɨvɨ Israel naha ra tsi ra Jesús

37Vasu ndi maa cuaha xaan tsa iyo javahá ra Jesúsnuu nyɨvɨmaa tyin ña tsinúmaa iñi ñi tsa caahán ra.38 Tyin taahán tsi tsa cuvi tumaa tsa cahan ra Isaíasra cuvi ndusu yuhu Nyoo, nu cahan ra tyehen:Jutu Mañi yu, yoñi cuñí tsinu iñi tsa caahán ndi.Yoñi cutuñí iñi tunyee iñi tsa iyó tsi un, Jutu Mañi

yu, catyi ra Isaías tahan tsanaha.39 Tsa cuenda tsa nyaá nu tutu, yacan cuenda ña

cuví tsinu iñi ñi tyin juvinñi tyaa nyico tucu ra Isaíastyehen:40Nyoo jacuaa ra tsi ñi. Tan jandundava ra añima ñi,tan ña cua nyehe ñi tsihin tinuu ñi,tan ña cua cutuñi iñi ñi tsihin añima ñi,

Page 118: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 12:41 115 Juan 13:26tan ndi ña cua nacuhva cuenda ñi tsi ñi tsi ra tan

janduvaha ra tsi ñi.41Ra Isaías cahan ra tyehen tyin nyehe ra tsa cahnucuví Jutu Mañi yo Jesús, tan cahan ra tuhun ra.

42 Cuaha xaan nyɨvɨ Israel tsinú iñi tsi ra Jesús.Tan nda cuanda juhva ra cuví ityi nuu naha ra. Maatyin ña jandunditsin ra naha tsi ra naha nuu nyɨvɨtyin yuuhví ra naha tsi ra cuví fariseo naha ra. Cototava cuii ra can naha ra tsi ra naha vehe ñuhu.43 Tyin cuñí ra naha nduvaha ra naha nuu nyɨvɨ tanñavin nuu Nyoo.

Tuhun cahan ra Jesús cua tatsi tuñi tsi nyɨvɨ44Ñihi caahán ra Jesús, tan catyí ra:―Nyɨvɨ tsa tsinú iñi tsi yu, ñavin tsi maa ñi maa

yu tsinú iñi ñi, tyin tsinú ndɨhɨ iñi ñi tsi ra tsajaquitsi tsi yu. 45 Tan nyɨvɨ tsa nyehé tsi yu, nyehéndɨhɨ ñi tsi ra tsa jaquitsi tsi yu. 46Yuhu cuví tumaañuhu nditsin tan vatsí yu jandunditsín yu nu ñuhuñayɨvɨ ihya, tyin nyɨvɨ tsinú iñi tsi yu ña cua ndooñi nu naa. 47 Maa tyin tatun yɨhɨ ndo tsiñí ndo tsacaahán yu, tan ña javahá ndo tsa caahán yu, ñavinyuhu tatsi tuñi tsi ndo. Tyin ña vatsí yu nu ñuhuñayɨvɨ ihya tyin tatsi tuñi yu tsi nyɨvɨ. Vatsí yu tyinvatsí jacacú yu tsi ñi. 48 Nyɨvɨ tsa ña cuñí naquihinvaha tsa caahán yu tan ña cuñí ñi javaha ñi tumaacuhva cuñí yu, iyó tsa cua tatsi tuñi tsi ñi. Tuhun tsacaahán yu, yacan cua tatsi tuñi tsi ñi nu cua cundɨhɨquɨvɨ. 49 Tyin ñavin cuenda maa yu caahán yu. Jutuyu, ra tsa jaquitsi tsi yu, tsaha ra tyiñu tsi yu caahánra náa cua cahan yu tan náa cua jacuaha yu. 50 Tantsitó yu tyin tyiñu tsa tsaha ra, tsahá tsi ñayɨvɨ nyitótsa ña cua naamaa coo nyɨvɨ. Yacan cuenda, tandɨhɨtsa caahányu, caahányu cuhva catyímaa Jutu yu tsacahan yu.

13Nu nacatyá ra Jesús tsaha ra tsicá tsihin ra

1 Tsa ndi cumañi ca iin quɨvɨ tan tahan tsi vicopascua, tsa tsitó maa ra Jesús tyin tsa cua tsaa horatsa cua quita ra nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tan cunuhu ranu nyaá Jutu ra. Tacan ñi maa cuñí xaan ra tsi nyɨvɨcuenda ra tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Tan vityincua janaha ra tsi ñi tyin cuñí xaan ra tsi ñi tyin cuacúu ra tsa cuenda ñi.

2 Tan cuxiñi ra Jesús tsihin ra tsicá tsihin ra. Tanquɨhvɨ nu ña vaha añima ra Judas Iscariote sehe raSimón tan natyuhu nu tsi ra na xico ra tsi ra Jesústan cuhva cuenda ra tsi ra Jesús tsi nu xaan iñi tsi ra.3Maa tyin ra Jesús tsitó ra tyin tsaha Jutu ra tandɨhɨtyiñu tsi ra tyin quɨhɨ ndaha ra. Tan tsitó ra tyin nunyaá Nyoo quee ra tan juvin ñi ndacan cua cunuhunyico ra. Tan nyaá ra Jesús cuxiñí ra. 4 Tacan tannduvita ra tan tava ra jahma tsa nditsí ra ityi tsata,tan tsahñi ra iin toalla tsitsi ra. 5 Tacan tan tyihi ra ndutya tsitsi iin tsicoho tan quitsaha nacatyá ratsaha ra tsicá tsihin ra. Tan jana ityi ra tsaha ra nahatsihin toalla can.

6Tan tsa cua nacatya ra tsaha ra Simón Pedro tancatyí ra Simón tsihin ra:

―Jutu Mañi yu, ¿a yooho cua nacatya tsaha yu?7 Tacan tan catyí ra Jesús:―Vityin ña cutuñí iñi un tsa javahá yu, maa tyin

cutuñi iñi maa un nu cuahán ca tsi quɨvɨ.

8Maa tyin ra Pedro catyí ra tsihin ra:―Ndi iin tsaha tan ña cua cuhva yu nacatya un

tsaha yu.Tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Tatun ña cua nacatya yu tsaha un, ñavin ca

cuenda yu cua cuvi un.9 Tacan tan catyí ra Pedro tsihin ra Jesús:―Tun tacan, Jutu Mañi yu, ñavin tsaha ñi yu

nacatya un. Nacatya nda cuanda ndaha yu tan jiñiyu ―catyí ra.

10Maa tyin catyí ra Jesús tsihin ra:―Nyɨvɨ tsa ndi tsityi, ña cuñí tsi tsa ndoo nanɨɨ

cahnu cuñu ñuhu ñi. Tsaha ña ñi cuñí tsi ndoo, tyintsa ndoo maa nanɨɨ ñi. Nyooho tsa ndoo maa ndo,vasu ña tandɨhɨ ndo ndoo ―catyí ra Jesús.

11 Cahan ra tsa ña tandɨhɨ ra naha ndoo tyin tsitóra yóo cua xico tsi ra tsi nu xaan iñi tsi ra nahnu.

12 Tsa yaha nacatya ra Jesús tsaha ra tsicá tsihinra, tan tsinditsi nyico ra jahma ra, tan tsinyaa nyicora inga tsaha nu mesa tan catyí ra tsihin ra naha:

―¿A cutuñí iñi nyooho tsa javaha yu tsihin ndo?13 Nyooho caahán ndo tsihin yu, “Maestro tan JutuMañí yu”, tan nditsa tyin yacan cuví yu. 14Yuhu tsacuví yu Ra Jacuahá tan Jutu Mañi ndo, nacatya yutsaha ndo, tan tacan cuñí tsi tsa nacatya tahan maando tsaha ndo. 15 Yuhu tsaha yu iin cuhva tsi ndotyin javaha ndo tumaa cuhva javaha maa yu. 16 Tsanditsa catyí yu tsihin ndo tyin ndi iin musu tan ñacahnu ca cuví ra tan ñavin ca tsitoho ra. Tan ndiiin ra tsa cuahán tyiñu, tan ña cahnu ca cuví ra tanñavin ca ra tsa tava tyiñu tsi ra. 17 Tatun cutuñí iñindo yacan, tan javahá ndo can, sɨɨ xaan cua coo ndo.

18 ’Ñavin tsa cuenda tandɨhɨ ndo caahán yu. Yuhutsitó maa yu yóo nacatsi yu. Maa tyin cuñí tsi tsacuvi tumaa caahán tuhun Nyoo tyehen: “Ra tsatsatsi paan tsihin yu, juvin ra cua xico ñaha tsi yu tsinu xaan iñi tsi yu”, catyí tsi nu tutu Nyoo. 19Caahányu tyehen tsihin ndo tsa ndi cumañi ca cuvi can tyinquɨvɨ cua cuvi yacan, cua tsinu iñi ndo tyin yuhucuví ra tsa iyó nda ndi cumañi ca coo tandɨhɨ tsa iyó.20Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo tyin nyɨvɨ naquihinvaha tsi nyɨvɨ tsa jacuhún yu tsi ñi, maa yu naquihinvaha ñi cuví can. Tan nyɨvɨ tsa naquihín vaha tsiyuhu, naquihín vaha ndɨhɨ ñi tsi ra tsa jaquitsi tsiyu ―catyí ra Jesús.

Nu jacotó ra Jesús tyin cua xico ra Judas tsi ra tsi nuxaan iñi tsi ra nahnu

(Mt. 26.20-25; Mr. 14.17-21; Lc. 22.21-23)21Tsa yaha tsa cahan ra Jesús yacan, tan quitsaha

nducuiihyá xaan cuñi añima ra, tan catyí catsi ra:―Tsa nditsa catyí yu tsihin ndo, tyin iin nyooho

cua xico ndo tsi yu tsi nu xaan iñi tsi yu ―catyí raJesús.

22 Tacan tan ra tsicá tsihin ra, quitsaha nyehénuu tahan ra naha, tan ña tsitó ra naha yóo tuhuncaahán ra Jesús. 23 Iin ra tsicá tsihin ra Jesús nyanaára tsi ra nu nyaá ra cuxiñí ra. Tan ra ican cuví ra tsacuñí xaan ra Jesús. 24 Tan ra Simón Pedro javaha raseña tsi ra can, na ndaca tuhun ra yoó tuhun caahánra Jesús. 25 Tacan tan ra ican tsinyaá naa ca ra tsi raJesús, tan tsica tuhun ra tsi ra:

―Jutu Mañi yu, ¿yoó ra cuví ra tsa caahán untuhun?

26 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:

Page 119: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 13:27 116 Juan 14:21―Cua jatyii yu luxu paan, tan ra tsa cua cuhva yu

itsi, ra ican cuví ra ―catyí ra.Tacan tan quihin ra luxu paan tan jatyii ra, tan

tsaha ra tsi ra Judas Iscariote, sehe ra Simón. 27 Tsaquihin ra Judas paan can tan quɨhvɨ nu ña vahaañima ra. Tacan tan ra Jesús catyí ra tsihin ra:

―Tsa tsicá iñi un javaha un, janumi javaha can―catyí ra Jesús tsihin ra Judas.

28Maa tyin ndi intuhun ra tsa nyecú numesa can,ña cutuñí iñi ra nahanacuenda cahan ra tacan tsihinra can. 29 Ra Judas cuví ra yɨhɨ ndaha yɨtɨn nu yɨhɨ xuhun, yacan cuenda yɨhɨ ra naha cuñi maa ra nahatyin cuñí ra Jesús tsa cujata ra tsa tsiñí ñuhu tsi ranaha tsa cuenda vico can, a cuhva ra juhva xuhuncan tsi nyɨvɨ ndaahvi, cuñi maa ra naha. 30Tsa yahaquihin ra Judas paan can, tacan tan quita ra. Tantsacuaa cuví can.

Tyiñu tsaa tsa tava ra Jesús tsi yo: tsa cuñi tahan yotsi yo

31Tsa yaha tsa cuahán ra Judas, tan catyí ra Jesús:―Vityin cua nyehe nyɨvɨ tsa cahnu cuví yuhu

Rayɨɨ tsa quee nda gloria. Tan cua nyehe ñi tsacahnu cuví Nyoo tsa cuenda yu. 32 Tatun Rayɨɨ tsaqueenda gloria jacahnú ra tsi Nyoo, tacan tucuNyoocua jacahnu ra tsi ra. Tsa tsaa quɨvɨ cua jacahnu ratsi ra. 33 Sehe yu, ña naha ca cua cunyii yu tsihinndo. Nyooho cua nanducu ndo tsi yu, maa tyintumaa tsa cahan yu tsihin ra cuví ityi nuu tsihinyo nyɨvɨ Israel can naha ra, caahán yu tsihin ndovityin, tyin ña cua cuvi cuhun ndo nu cua cuhun yu.34 Tsahá yu iin tyiñu tsaa tsi ndo: Cuñi tahan ndotsi ndo. Tumaa tsa cuñí maa yu tsi ndo, tacan cuñítsi tsa cuñí tahan ndo tsi ndo. 35 Tatun cuñí tahanndo tsi ndo, tandɨhɨ nyɨvɨ tan cua coto ñi tyin nyɨvɨnyicún tsi yu cuví ndo.

Nu caahán ra Jesús tyin ra Pedro cua cahan ra tyinña nacotó ra tsi ra

(Mt. 26.31-35; Mr. 14.27-31; Lc. 22.31-34)36 Ra Simón Pedro tsica tuhun ra tsi ra Jesús tan

catyí ra:―Jutu Mañi yu, ¿nu maa cua cuhun un? ―catyí

ra.Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Nu cuhun yuhu, ña cua cuvi cunyicún un tsi

yu vityin. Maa tyin nu cuahán ca tsi quɨvɨ, tancunyicun un tsi yu ―catyí ra Jesús.

37 Tacan tan catyí ra Pedro tsihin ra:―Jutu Mañi yu, ¿nácaa tsa ña cua cuvi cunyicun

yu tsi un vityin? Tan tsa iyó vaha iñi yu tsa cuhvayu ñayɨvɨ yu tsa cuenda un―catyí ra.

38 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―¿Anditsa tsa cuhva unñayɨvɨ un tsa cuenda yu?

Tsa nditsa catyí yu tsihin un, tyin tsa ndi cumañi cavacu tsaa tsitooho, yooho cua cahan un uñi tsahatyin ña nacotó un tsi yu ―catyí ra Jesús tsihin raPedro.

14Ra Jesús cuví ityi cuhun yo nu nyaá Nyoo Jutu yo

1 Tan catyí ra Jesús:―Ña caca xaan iñi ndo. Tsinu iñi ndo tsi Nyoo,

tan tsinu ndɨhɨ iñi ndo tsi yu. 2Vehe Jutu yu cuahaxaan nu coo ndo iyó. Tun tsatyin ñavin tacan, tsa

naha catyi tuhun yu tsihin ndo. Tan cua cuhun yucua janduvaha yu iin nu coo ndo. 3 Tsa yaha tsacuhun yu janduvaha yu nu coo ndo, tan cua quitsinyico yu inga tsaha, quitsi naquihin yu tsi ndo tyincuyucu ndo nu cua cunyaa yu. 4 Nyooho tsa tsitómaa ndo nu maa cuhun yu, tan tsa tsitó ndo ityi.

5 Tan catyí ra Tomás tsihin ra:―Jutu Mañi yu, ña tsitó ndi nu maa cua cuhun

un. Tan ¿nácaa coto ndi ityi? ―catyí ra.6 Tan catyí ra Jesús:―Yuhu cuví ityi tsa cuahán gloria. Tan yuhu cuví

tsa nditsa. Tan juvin ñi yuhu cuví ra tsahá ñayɨvɨcoo ndo. Tan tsa cuenda yuhu ñi, tan cuvi tsaa ndonu nyaá Jutu yu. 7 Tan tsa nacotó ndo tsi yu, tantsa cuenda yacan nacotó ndɨhɨ ndo tsi Jutu yu. Ndavityin tannu cuahán ca tsi ityi nuu, cua nacoto ndɨhɨndo tsi ra, tyin tsa nyehé ndo tsi ra ―catyí ra Jesús.

8 Tacan tan catyí ra Felipe tsihin ra:―Jutu Mañi yu, cuhva jihna nyehe ndi tsi Nyoo

Jutu yo, tan tsihin yacan ñi tan ndoo ndi vaha.9 Tan nacahan ra Jesús, tan catyí ra:―Yooho Felipe, tsa naha xaan nyií yu tsihin ndo,

tan ¿nácaa tsa caahán un tsa ña nacotó un tsi yu?Nyɨvɨ tsa nyehé tsi yu, nyehé ndɨhɨ ñi tsi Nyoo Jutuyu. Tan ¿nácaa tsa caahán un tsihin yu: “Cuhvajihna nyehe ndi tsi Nyoo Jutu yo”? 10 ¿A ña tsinúiñi un tyin iin ñi cuví yu tsihin Nyoo Jutu yu? Tanmaa ra iin ñi cuví ra tsihin yu. Tsa caahán yu tsihinndo, ñavin yuhu caahán yacan. Jutu yu tsa iyó tsihinyu, maa ra javahá tyiñu ra tsihin yu. 11 Tsinu iñindo tsi yu tyin iin ñi ra cuví yu tsihin Nyoo Jutuyu. Tan Nyoo Jutu yu iin ñi cuví ra tsihin yu. Tatunña tsinú iñi ndo yacan, cuví tsinu iñi ndo tsi yu tsacuenda tyiñu Nyoo Jutu yu tsa javahá yu. 12 Tsanditsa caahán yu tsihin ndo tyin nyɨvɨ tsinú iñi tsiyu, cua javaha ndɨhɨ ñi tsa javahá yu. Tan cahnu catsa cua javaha ñi, tyin yuhu cuhun yu nu nyaá NyooJutu yu. 13 Tan tandɨhɨ tsa cua ndacan ndo tsi jutuyu tsihin sɨvɨ yu, cua ñihi ndo can tyin tacan tanjacahnu cuaha ca nyɨvɨ tsi Nyoo Jutu yu tsa cuendayuhu tsa cuví yu Sehe ra. 14Yuhu cua javaha yu náandɨhɨ tsa ndacan ndo tsa cuenda yu.

Nu caahán ra Jesús tyin cuhva ra Tatyi Ii ra tsi yo15 ’Tatun cuñí ndo tsi yu, tyaa yahvi ndo tsa

caahán yu. 16-17 Tan ndacan tahvi maa yu tsi NyooJutu yu na jaquitsi ra iin ra cua cuhva tunyee iñi tsindo. Tan ra ican cuví Tatyi Ii Nyoo, ra tsa caahántsa nditsa. Tan iin nyita ñi maa cua cunyaa ra tsihinndo. Maa tyin nyɨvɨ tsa taahán ca iñi tsa iyó nu ñuhuñayɨvɨ ihya, ña cua cuvi naquihin ñi Tatyi Ii Nyootyin ña nyehe ñi tsi ra. Tan ndi ña tsitó ñi tsi ra.Maa tyin nyooho tsitó ndo tsi ra tyin nyaá ra tsihinndo tan tacan ñi cua ndoo ra tsihin ndo. 18 Ña cuanacoo cuii yu tsi ndo. Cua quitsi nyico yu nu yucúndo. 19 Juhva cuii ña quɨvɨ, tannyɨvɨ cuendanuñuhuñayɨvɨ ña cua nyehe ca ñi tsi yu. Maa tyin nyoohocua nyehe ndo tsi yu. Tyin yuhu nyito yu, yacancuenda nyooho cua coo ndɨhɨ ndo. 20 Quɨvɨ can cuacoto ndo tyin yuhu iin ñi cuví yu tsihin Jutu yu. Tannyooho iin ñi cuví ndo tsihin yu. Tan yuhu iin ñicuví yu tsihin ndo. 21Nyɨvɨ tsa tyaá yahvi tsa caahányu, tan javahá ñi cuhva caahán yu, ñi ican cuví ñi tsacuñí tsi yu. Tan ñi tsa cuñí tsi yu, Jutu yu cua cuñi

Page 120: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 14:22 117 Juan 15:26ra tsi ñi. Tan cuñí ndɨhɨ tucu maa yu tsi ñi tan cuajanaha yu tsi ñi yóo ra cuví yu ―catyí ra Jesús.

22Tan catyí ra Judas, ñavin ra Judas Iscariote, ingara.

―Jutu Mañi yu, ¿nácaa tsa nyuhu ñi cua janahaun tsi un, tan ñavin tsi tandɨhɨ nyɨvɨ iyó nu ñuhuñayɨvɨ?

23Nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Nyɨvɨ cuñí tsi yu, javahá ñi tsa caahán yu. Tan

Jutu yu cuñi ra tsi ñi. Tan quitsi ndi nu yucú ñi tancoo ndi tsihin ñi. 24 Nyɨvɨ ña cuñí tsi yu, ña javaháñi tsa caahán yu. Tan tuhun tsa caahán yu tsa tyaásoho ndo, ñavin tuhun maa yu cuví tsi, tyin tuhuncaahán Jutu yu, ra tsa jaquitsi tsi yu, cuví tsi.

25 ’Caahán yu tandɨhɨ tuhun ihya tsihin ndo tsitsitsa ndi nyií yu tsihin ndo. 26Maa tyin nu cuahán catsi ityi nuu cua jaquitsi Jutu yu Tatyi Ii ra tsihin sɨvɨyu. Tan cua jatyinyee ra ican tsi ndo, tan cua cuhvara tunyee iñi tsi ndo, tan cua janaha ra tandɨhɨ tsindo. Tan cua janducuhun iñi ra tsi ndo tsa tsa yahacahan yu tsihin ndo.

27 ’Jandoó yu iin tsa taxin coo añima ndo, tumaatsa taxin cuñí añima maa yu. Yacan tsahá yu tsindo. Ñavin tumaa tsa taxin tsa ñihí ndo nu ñuhuñayɨvɨ ihya. Ña caca xaan iñi ndo tan ña nayuhvindo. 28 Tsiñi ndo tsa cahan yu nu catyi yu tyin cuacuhunyu tan cua quitsi nyico yunuyucúndo. Tatuncuñí ndo tsi yu, cua cusɨɨ iñi ndo tyin catyí yu tyincuahan yu nu nyaá Jutu yu. Tyin cahnu ca cuví Jutuyu tan ñavin ca maa yu. 29 Caahán yu tyehen tsihinndo tsa ndi cumañi ca cuhun yu, tyin quɨvɨ cuhunyu, cua tsinu iñi ndo tsi yu.

30 ’Ña cuaha ca cua cahan yu tsihin ndo. Tyin vatsínu ndacá ñaha nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Maa tyin ñandacá ñaha nu tsi yu. 31 Tyin tacan tan coto nyɨvɨiyó nu ñuhu ñayɨvɨ, tyin yuhu cuñí yu tsi Nyoo Jutuyu, tan javahá yu tyiñu tava ra tsi yu.

’Nduvita ndo, tan cohon ndo, na cua tsiyo yo ihya.15

Nu cahan ra Jesucristo tyin cuví ra tumaa yoho tsacuví uvas

1 ’Yuhu cuví yoho tsa cuví uvas tsa nditsa. [Tsacuví uvas cuví tsi tumaa yoho nditsaahan ndɨvɨ maatyin yucu vixi cuví tsi.] Tan Jutu yu cuví ra jahácuenda yoho can. 2 Tsaahnyá ra soco tsa ña tsahátsɨtɨ. Tan nacahnya ra nuu yoho yucu tsa tsahá tsɨtɨ,tan janduvahá ra can, tyin tacan tan cuhva cuahaca tsi tsɨtɨ. 3 Tsa yaha janduvaha Jutu yu tsi nyoohotsihin tsa jacuahá yu tsi ndo. 4 Jañihi ca ndo ndu iinndo tsihin yu, tumaa tsa iin ñi cuví yu tsihin ndo.Tumaa iin soco yoho can ña cuvi cuhva tsi tsɨtɨ tsamaa ñi maa tsi, tun ña nyanaá tsi tsata yoho cahnucan, tacan nyooho, ña cua cuvi javaha ndo tsa vahatatun ña iin ñi cuvi ndo tsihin yu.

5 ’Yuhu cuví yoho cahnu. Tan nyooho cuví socoyoho can. Nyɨvɨ tsa nyanaá tsi yu, tan nyanaá yu tsiñi, cuaha tsa vaha javahá ñi. Tyin nduve náa cuvíjavaha ñi tatun ña nyanaá ñi tsi yu. 6 Nyɨvɨ tsa ñanyanaá tsi yu, cua javita Jutu yu tsi ñi, tumaa javitáyo soco yutun tsa ña tsahá tsɨtɨ. Na ityi can tanjatacá yo can, tsahan tsahmí yo.

7 ’Tatun tacan ñi nyanaá maa ndo tsi yu, tan ñanaa iñi ndo tsa jacuahá yu tsi ndo, tacan tan cuví

ndacan ndo náa cuñí maa ndo tsi yu, tan yuhu cuacuhva yu tsa cua ndacan ndo. 8Tatun cuaha tsa vahajavahá ndo, jacahnú xaan ndo tsi Jutu yu cuví can.Tan tsihin yacan janahá ndo tyin cuví ndo nyɨvɨ tsanditsa nyicún tsi yu. 9 Yuhu cuñí yu tsi ndo, tumaatsa cuñí Jutu yu tsi yu. Ña naa iñi ndo cuhva cuñíyu tsi ndo. 10 Tatun tyaá yahvi ndo tsa caahán yu,ña cua naa iñi ndo tyin cuñi yu tsi ndo. Tumaa tsajavahá maa yu, tyaá yahvi yu tsa caahán Jutu yu. Ñanaa iñi yu tsa cuñí xaan ra tsi yu.

11 ’Caahán yu tyehen tsihin ndo tyin na cusɨɨ iñindo tsihin yu. Tan cusɨɨ ca iñi ndo. 12 Tuhun tsacaahán yu tsihin ndo, yacan cuví tsehe: cuñi tahanndo tsi ndo, tumaa tsa cuñí maa yu tsi ndo. 13Tatunyaha xaan cuñí tahan yo tsi yo, cana maa iñi yocuhva yo ñayɨvɨ iyó yo tsa cuenda inga yo. 14Nyoohocuví ra vaha iñi tsi yu tatun javahá ndo tsa caahányu tsihin ndo. 15Ña caahán ca yu tyin musu yu cuvítsi ndo, tyin iin musu ña tsitó ra náa javahá tsitohora. Caahán yu tyin ra vaha iñi tsi yu cuví ndo, tyintandɨhɨ tsa caahán Jutu yu tsihin yu tan jacotó yuitsi tsi ndo. 16 Ñavin nyooho nacatsi tsi yuhu tyinmaa yu nacatsi tsi ndo. Tan tavá tyiñu yu tsi ndotsa cuhun ndo tan jaha tyiñu ndo. Tan tyiñu jahándo cua quita vaha tsi, tumaa iin itu tsa vaha xaancuvaha. Tan cuaha xaan nɨñɨ cua coo, tan ña cuatɨvɨ maa tsi. Tacan tan cua cuhva Jutu yu tandɨhɨ tsandacan ndo tsi ra tsihin sɨvɨ yu. 17 Tyehen caahányu tsihin ndo: Cuñi tahan ndo tsi ndo.

Nyɨvɨ taahán iñi tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ, ndasɨcuñí ñi nyehé ñi tsi ra Jesús tan tsi nyɨvɨ nyicún tsira

18 ’Tatun ndasɨ cuñí nyɨvɨ taahán iñi tsa iyó nuñuhu ñayɨvɨ ihya nyehe ñi tsi ndo, coto ndo tyinjihna ca maa yu ndasɨ cuñí ñi nyehe ñi. 19 Tuntsatyin nyɨvɨ cuenda nu ñuhu ñayɨvɨ ihya cuví ndo,cua cuñi nyɨvɨ tsi ndo tumaa tsa cuñí tahan maa ñitsi ñi. Maa tyin nyooho tsa nacatsi yu tsi ndomahñuñi. Yacan cuenda ndasɨ cuñí ñi nyehe ñi tsi ndo,tyin ñavin ca nyɨvɨ cuenda nu ñuhu ñayɨvɨ ihya cuvíndo. 20 Nducuhun iñi ndo tsa cahan yu tsihin ndo,tyin ndi iin musu tan ña cahnu ca cuví ra tan ñavinca tsitoho ra. Tatun tyaá yahvi nyɨvɨ tsa caahán yutsihin ñi, tacan cua tyaa yahvi ndɨhɨ ñi tsa jacuahándo tsi ñi. Tan tatun ndasɨ icá ñi tsihin yu, ndasɨcua ica ndɨhɨ ñi tsihin ndo. 21 Tandɨhɨ yacan cua icañi tsihin ndo tsa catyi yuhu, tyin ña nacotó ñi tsi ratsa jaquitsi tsi yu.

22 ’Tun tsatyin ña quitsi yu cahan yu tsihin ñi,nduve cuatyi ñi. Maa tyin vityin nduve náa sɨquɨcua tyaa ñi cuatyi ñi, tyin tsa yaha cahan yu tsihinñi. 23 Nyɨvɨ tsa ndasɨ cuñí nyehé tsi yu, ndasɨ cuñíndɨhɨ ñi nyehé ñi tsi Jutu yu. 24Nduve cuatyi ñi, tuntsatyin ña javahá yu tsa ña cuví javaha inga nyɨvɨ.Maa tyin tsa nyehe ñi tandɨhɨ yacan. Vasu ndi maatsa nyehe ñi can maa tyin ndasɨ cuñí ñi nyehé ñi tsiyu, tan tsi Jutu yu. 25Maa tyin tandɨhɨ yacan cuvi,tyin cuñí tsi cundaa tumaa cuhva caahán nu tutuley tsa jacuahá ñi tsa caahán tyehen: “Nduve vihináa tsaha, tan ndasɨ cuñi ñi nyehe ñi tsi yu”, catyítsi.

26 ’Maa tyin cua quitsi Tatyi Ii, ra tsa caahán tsanditsa. Ra ican cuví ra tsa cua cuhva tunyee iñi

Page 121: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 15:27 118 Juan 16:33tsi ndo. Quɨvɨ cua tsaa yu nu nyaá Jutu yu tan cuajaquitsi ndi Tatyi Ii nu yucú ndo. Tan cua cahan ratumañi iñi tsa cuenda yu. 27 Tan nyooho tucu cuacahan ndo tumañi iñi tsa cuenda yu, tyin yucú ndotsihin yu nda quɨvɨ quitsaha jahá tyiñu yu.

161 ’Caahán yu tyehen tsihin ndo tyin tacan tan ña

jandɨhɨ ndo tsa tsinú iñi ndo tsi yu. 2 Cua tava cuiinyɨvɨ tsi ndo vehe ñuhu. Tan coo quɨvɨ cua cahñiñi tsi ndo, tan cua cuñi ñi tyin tyiñu Nyoo javahá ñi.3Tacan cua ica ñi tyin ña nacoto ñi tsi Jutu yu tannditsi maa yu. 4 Caahán yu tsehe tsihin ndo tyin quɨvɨtsa cua cuvi tumaa cuhva caahán yu tsihin ndo, cuanducuhun iñi ndo tyin tsa yaha cahan yu tuhun ihyatsihin ndo.

’Ña cahan yu tyehen tsihin ndo nda jihna tyin ndinyií maa yu tsihin ndo.

Tyiñu jahá Tatyi Ii Nyoo5 Maa tyin vityin cua cuhun yu tyin cunyaa yu

tsihin ra tsa jaquitsi tsi yu. Ndi intuhun ndo tanña tsicá tuhun ndo tsi yu nu maa cua cuhun yu.6Tyin tsa nducuiihya cuñi ndo tsa caahán yu tyehentsihin ndo. 7 Caahán yu tsa nditsa tsihin ndo tyinvaha ca tsa cuhun yu cuenda tsa vaha tsi maa ndo.Tyin tatun ña cuhun yu, ña cua quitsi Tatyi Ii tsa cuacuhva tunyee iñi tsi ndo. Maa tyin tatun cuhun yu,cua jaquitsi yu tsi ra. 8Tan quɨvɨ quitsi ra, cua jacotora tsi nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tyin iyó cuatyiñi. Tan cua janaha ra ityi vaha tsi ñi, cuhva coo vahañi. Tan cua jacoto ra tsi ñi tyin cua cutuñi ñi nuuNyoo. 9Cua jacoto ra tsi ñi tyin iyó cuatyi ñi tyin ñatsinú iñi ñi tsi yu. 10 Cua jacoto ra tsi ñi tyin iyó ityivaha, cuhva coo vaha ñi tyin yuhu cua cuhun yu nunyaá Jutu yu tan ña cua nyehe ca ndo tsi yu. 11 Tancua coto ñi tyin cua jandaa Nyoo cuatyi ñi tyin tsayaha cundaa cuatyi nu cuví cuihna, nu ndacá ñahanu ñuhu ñayɨvɨ ihya.

12 ’Tan cuaha ca tsa nyaá cahan yu tsihin ndo,maatyin ña cua cutuñi iñi ndo can vityin. 13Quɨvɨ quitsiTatyi Ii tsa caahán tsa nditsa, maa ra cua janahatandɨhɨ tsa nditsa tsi ndo. Tyin ñavin cuenda maara cua cahan ra, tyin cua cahan ra tandɨhɨ tsa tsiñíra. Tan cua jacoto ra náa cua cuvi nu cuahán ca tsiityi nuu. 14 Cua jacahnu ra tsi yu, tyin cua naquihinra tuhun yu tan cua janaha ra can tsi ndo. 15Tandɨhɨtsa iyó tsi Jutu yu, tsii maa yu cuví ndɨhɨ can. Yacancuenda caahán yu tyin Tatyi Ii cua naquihin ratuhun yu, tan cua janaha ra tsi nyooho.

Ra tsicá tsihin ra Jesús cuiihyá xaan cuñí ra naha,maa tyin nu cuahán ca tsi quɨvɨ cua cusɨɨ iñi ra naha,catyí ra Jesús

16 ’Ña naha cuii ca tan ña cua nyehe ca ndo tsi yu,maa tyin yaha can tan cua nyehe nyico ndo tsi yu,tyin yuhu cua cuhun yu nu nyaá Jutu yu ―catyí raJesús.

17 Tacan tan juhva ra tsicá tsihin ra, tsicá tuhuntahan ra naha tan catyí ra naha:

―¿Náa cuñi tsi cahan yacan? Catyí ra tsihin yotyin ña naha cuii ca tan ña cua nyehe ca yo tsi ra,tan yaha can tan cua nyehe nyico yo tsi ra inga tsahatyin cua cuhun ra nu nyaá Jutu ra. 18 ¿Náa cuñí tsi

catyi tsa “ña naha cuii ca” can? Ña cutuñí iñi yo náatuhun caahán ra ―catyí ra naha.

19 Tan tuvi iñi ra Jesús tyin cuñí ra naha ndacatuhun ra naha tsi ra, tan catyí ra:

―Yuhu cahan yu tsihin ndo tyin ña naha cuii catan ña cua nyehe ca ndo tsi yu, maa tyin yaha cantan cua nyehe nyico ndo tsi yu. ¿A yacan cuví tsatsicá tuhun tahan ndo tsi ndo? 20Tsa nditsa caahányu tsihin ndo tyin nyooho cua nducuiihya iñi ndotan cua vacu ndo, maa tyin nyɨvɨ cuenda nu ñuhuñayɨvɨ cua cusɨɨ iñi ñi. Vasu cuiihya cuñí ndo vityin,tucuiihya iñi can cua nanduvi tsi tsa sɨɨ. 21 Cuhvatsa cua cacu sehe iin ñaha, nyehé ña tundoho. Maatyin tsa yaha cacu lee can, ndi ña ñuhu ca iñi ña tsauhvi can tsa cuenda tsa sɨɨ cuñí ña tyin cacu iin leesehe ña. 22 Tacan tucu nyooho vityin, cuiihya xaancuñí ndo. Maa tyin cua nyehe nyico yu tsi ndo ingatsaha. Tacan tan cua cusɨɨ nyico iñi añima ndo. Tanyoñi cuví quihin nyaa tsa sɨɨ can tsi ndo.

23 ’Quɨvɨ can nduve ca tsa cua ndaca tuhun ndo tsiyu. Tsa nditsa caahán yu tsihin ndo tyin Nyoo Jutuyu cua cuhva ra tandɨhɨ tsa ndacan ndo tsi ra tsihinsɨvɨ yu. 24 Nda vityin tan ñaha ca ndacan ndo tsandacan ndo tsihin sɨvɨ yu. Ndacan ndo tan cua ñihindo tan cusɨɨ xaan iñi ndo.

Ra Jesucristo cuví jaha canaa ra tsa ña vaha iyó nuñuhu ñayɨvɨ

25 ’Maa ñi maa tsihin tsa jandu inducú yu tuhunjacuahá yu tsi ndo. Maa tyin nu cuahán ca tsi, ñavinca tsihin cuhva can cua jacuaha yu tsi ndo, maa tyincua catyi tuhun catsi yu tuhun Jutu yu tsihin ndo.26Quɨvɨ can tsihin sɨvɨ yu cua ndacan ndo tsa ndacanndo tsi ra. Tan ña tsiñí ñuhu ca tsa cahan ndaahviyu tsihin Jutu yu tsa cuenda ndo. 27 Tyin maa NyooJutu yu cuñí ra tsi ndo. Cuñí ra tsi ndo tyin nyoohocuñí ndo tsi yu, tan tsinú iñi ndo tyin nu nyaá Nyooquee yu. 28 Nu nyaá Jutu yu quee yu tyin quitsi yunu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Maa tyin vityin cua nacoo yuñuhu ñayɨvɨ ihya tyin cua cunuhu nyico yu nu nyaára ―catyí ra Jesús.

29 Tacan tan catyí ra tsicá tsihin ra:―Vityin nditsa, caahán catsi un tsihin ndi. Ñavin

ca tsihin cuhva caahánun tsihin ndi. 30Vityin nyehéndi tyin tsitó un tandɨhɨ cuii maa, tan ña tsiñí ñuhuca tsa ndaca tuhun ndi tsi un tan coto un tsa tsicá iñindi. Yacan cuenda tsinú iñi ndi tyin nu nyaá Nyooquee un ―catyí ra naha tsihin ra Jesús.

31 Tan catyí ra Jesús:―Tan vityin ¿a tsinú iñi ndo tsi yu? 32Maa tyin

caahán yu tsihin ndo tyin tsa vatsí hora. Tan vityincuví hora tsa cua cuhun ndo sɨɨn sɨɨn ityi. Tan cuanacoo ndo tsi yu. Maa tyin ñavin intuhun ñi yu cuandoo, tyin Jutu yu nyaá ra tsihin yu. 33 Caahán yutandɨhɨ tsehe tsihin ndo na coo tsa taxin añima ndotsa cuenda tsa iin ñi cuví ndo tsihin yu. Nu ñuhuñayɨvɨ ihya cua nyehe ndo tundoho,maa tyin janyeendo iñi ndo, tyin yuhu tsa jaha canaa yu tsa ña vahatsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya.

17Nu tsicán tahvi ra Jesús tsi Nyoo tsa cuenda ra tsicá

tsihin ra

Page 122: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 17:1 119 Juan 18:71Tsa yaha cahan ra Jesús yacan, nanyehe ndaa ra

ityi andɨvɨ tan catyí ra:―Jutu Mañi yu, tsa tsaa hora vityin. Jacahnu tsi

yu tsa cuví yu sehe un, tyin tacan tan jacahnu tucumaa yu tsi un. 2 Tyin tava tyiñu un tsi yu tsa quɨhɨndahayu tandɨhɨnyɨvɨ, tan cuhva yuñayɨvɨnyitó tsaña cua naa maa tsi tandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsaha un tsi yu.3Tatun nacotó ñi tsi un tyin intuhun ñi maa un cuvíNyoo tsa nditsa, tan nacotó ñi tsi yuhu ra Jesucristora tsa jaquitsi un, tacan tan cuví coo ñi ñayɨvɨ nyitótsa ña cua naa maa.

4 ’Tsa jacahnu yu tsi un nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tantyiñu tsa tava tyiñu un tsi yu tsa ndɨhɨ tsi javaha yu.5Tan vityin, Jutu Mañi yu, cua quitsi nuhu nyico yunu nyaá un, tan cuñí yu tyin nacuhva un tsa cahnucuví yu tsihin un tsi yu, tumaa tsa tsicoo maa tsi yunda ndi cumañi ca tsinu ñuhu ñayɨvɨ.

6 ’Tandɨhɨ ra tsa tsaha un tsi yu naha ra, ra tsanatava vaha un mahñu nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨihya, jacoto yu tsi ra naha yóo ra cuví yooho. Tsiimaa un cuví tsi ra naha tan tsaha un tsi ra naha tsiyu. Tan tyaá yahvi ra naha tsa caahán un. 7 Vityintsitó ra naha tyin tandɨhɨ tsa tsaha un tsi yu, nu nyaáun quee tsi. 8Tyin catyi tuhun yu tsihin ra naha tsacahan un tsihin yu, tan naquihin vaha ra naha itsi.Tan tsitó ra naha tyin nditsa tsa quee yu nu nyaá un,tan tsinú iñi ra naha tyin maa un jaquitsi tsi yu.

9 ’Yuhu tsicán tahvi yu tsi un tsa cuenda ra naha.Ña tsicán tahvi yu tsa cuenda tandɨhɨnyɨvɨ, maa tyintsicán tahvi yu tsa cuenda ra tsa tsaha un tsi yu nahara, tyin tsi maa un cuví ra naha. 10Tandɨhɨ nyɨvɨ tsacuví tsii un, tsahá tucu un tsi ñi tsi yu. Tan maa ñijanahá tsa cahnu cuví yu.

11 ’Yuhu ña cua ndoo ca yu nu ñuhu ñayɨvɨ ihya,maa tyin maa ra naha cua ndoo ra naha nu ñuhuñayɨvɨ ihya. Tan yuhu cua cunyaa nyico yu tsihinun. Jaha cuenda tsi ra tsa tsaha un tsi yu tsihintunyee iñi tsa iyó tsi maa un, Jutu Mañi yu. Tanna iin ñi cuvi ra naha, tumaa tsa iin ñi cuví maayo. 12 Quɨvɨ tsinyii yu nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tsihin ranaha, jaha cuenda yu tsi ra tsa tsaha un tsi yu nahara tsihin tunyee iñi tsa iyó tsi un. Tan jaha cuenda yutsi ra naha. Tan ndi intuhun ra naha tan ña tsinaa ranaha. Maa tyin ra tsa tsa nyaámaa tsa cunaa, ra icanñi cuví ra cuanaa tan quita cuhva tumaa tsa catyí nututu maa un.

13 ’Vityin tsa cua quitsí yu nu nyaá un, maa tyintsitsi tsa ndi nyií yu nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, caahányu tsehe, tyin na cusɨɨ iñi ra naha tumaa tsa sɨɨ cuñímaa yu. 14Yuhu cahan yu tsihin ra naha tsa caahánun,maa tyin nyɨvɨ cuendanuñuhuñayɨvɨndasɨ cuñíñi nyehe ñi tsi ra nyicún tsi yo naha ra, tsa cuendatyin ñavin ra cuenda nu ñuhu ñayɨvɨ cuví ra naha.Tumaa yuhu, ñavin ra cuenda nu ñuhu ñayɨvɨ cuvíyu. 15 Ña tsicán yu tsi un tsa tava un tsi ra nyicúntsi yo naha ra nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, maa tyin jahacuenda tsi ra naha coto náa jaha nu ña vaha tsira naha. 16 Tumaa yuhu ñavin ra cuenda nu ñuhuñayɨvɨ cuví yu, tacan tucu ra ihya naha ra, ñavin racuenda nu ñuhu ñayɨvɨ cuví ra naha. 17 Jacu ii tsira naha tsihin tsa nditsa, na javaha ra naha maa ñimaa cuhva cuñí maa un. Tyin tsa caahán un, yacancuví tsa nditsa. 18 Tumaa tsa jaquitsi un tsi yuhu nuyucú nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ, tacan cua jacuhun

ndɨhɨ tucu yuhu tsi ra tsa nyicún tsi yo, nacahan ranaha tuhun yo tsihin nyɨvɨ tsa ñaha ca coto tuhunyo. 19 Tan tsa cuenda tsa vaha tsi maa ra naha, jacuii maa yu tsi yu tyin tacan tan cuví jacu ii tucu maara naha tsi ra naha tsihin tsa nditsa.

20 ’Ñavin tsa cuenda ra ihya ñi naha ra tsicán tahviyu tsi un. Tsicán tahvi ndɨhɨ tucu yu tsi un tsacuenda nyɨvɨ tsa cua tsinu iñi tsi yu, tsa cuenda tsacua cahan ra ihya naha ra ityi nuu ca. 21 Tsicán yutsi un na iin ñi cuvi ñi tsihin inga ñi. Tan na iin ñicuvi ñi tsihin yo, Jutu Mañi yu. Tumaa yooho nyaáun tsihin yu tan yuhu nyaá yu tsihin un, na iin ñicuví ñi tsihin yo, tyin tacan tan tandɨhɨ nyɨvɨ iyó nuñuhu ñayɨvɨ cua tsinu iñi ñi tyin maa un jaquitsi tsiyu. 22Yuhu tsaha yu tsa cahnu cuví un tsi ñi nyicúntsi yo. Juvin ñimaa tsa cahnu cuví un tsa tsaha un tsiyu tyin tsihin yacan na iin ñi cuví ñi, tumaa yoohotsihin yuhu, iin ñi cuví yo. 23Yuhu nyií yu tsihin ñi.Tan yooho nyaá un tsihin yu tyin tacan tan iin ñanyɨvɨ cua cuvi ñi. Tan coto tandɨhɨnyɨvɨ iyó nu ñuhuñayɨvɨ tyin maa un jaquitsi tsi yu, tan cuñí xaan untsi ñi nyicún tsi yo, tumaa tsa cuñí maa un tsi yu.

24 ’Jutu Mañi yu, maa un tsaha tsi ñi tsi yu. Tancuñí yu tsa cunyaa ñi tsihin yu nu cua cunyaa yu,tan na nyehe ñi tsa cahnu cuví tsa tsaha un tsi yu,tyin cuñí un tsi yu nda ndi cumañi ca tsinu ñuhuñayɨvɨ. 25 Jutu Mañi yu, ra vaha cuví un, tan nyɨvɨcuenda nu ñuhu ñayɨvɨ ña tsitó ñi tsi un, maa tyinyuhu tsitó yu tsi un. Tan ra nyicún tsi yo ihya tsitóra naha tyin maa un jaquitsi tsi yu. 26 Tsa cahan yutsihin ra naha yóo ra cuví un, tan cua cahan nyicotucu yu inga tsaha, tyin tumaa cuhva cuñí un tsi yu,tacan cua cuñi tahan ra naha tsi ra naha. Tan yuhucunyaa yu añima ra naha.

18Nu cua tyihi ra Israel naha ra tsi ra Jesús vehe caa(Mt. 26.47-56; Mr. 14.43-50; Lc. 22.47-53)

1 Tsa yaha tsa cahan ra Jesús yacan, tacan tancuahán ra tsihin ra tsicá tsihin ra inga tsiyo yutyaCedrón. Tan ican iyó iin cora yutun tata. Tan icanquɨhvɨ ra Jesús tsihin ra tsicá tsihin ra. 2 Tan raJudas, ra tsa xico tsi ra, tsitó ra nu cuahán ra Jesústyin ican tuhvá ra Jesús tsaahán tsihin ra tsicá tsihinra. 3 Tan ican tsaa ra Judas tsihin andaru cuaha tancuaha ra vitya cuenda vehe ñuhu tsa jacuhun ra cuvíityi nuu tsihin jutu naha ra tan ra cuví fariseo nahara. Tsaa ra naha ican, nyisó ra naha mityi, tan nyisóranaha lámpara tanñuhu yɨtɨ. 4Tan ra Jesús tsa tsitómaa ra tandɨhɨ tsa cua tahan ra. Quita ra tan tsicatuhun ra tsi ra naha:

―¿Yóo nanducú ndo? ―catyí ra.5 Tan catyí ra naha tsihin ra:―Ra Jesús ra ñuu Nazaret.Tan catyí ra Jesús:―Yuhu cuví ―catyí ra.Tan ra Judas, ra tsa xico tsi ra Jesús tsi nu xaan iñi

tsi ra nahnu, nyií ndɨhɨ ra tsihin ra naha. 6Cuhva tsacahan ra Jesús: “Yuhu cuví”, tandɨhɨ ra naha nacacatsata ra naha tan nduva ra naha nu ñuhu. 7 Tacantan tsica tuhun nyico ra Jesús tsi ra naha inga tsaha,tan catyí ra:

―¿Yóo nanducú ndo?Tan catyí ra naha:

Page 123: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 18:8 120 Juan 18:34―Ra Jesús ra ñuu Nazaret.8 Tan catyí ra Jesús:―Tsa cahan yu tsihin ndo tyin yuhu cuví. Tatun

yuhu nanducú ndo, jaña ndo tsi ra tsicá tsihin yunaha ra na cunuhun ra naha ―catyí ra Jesús tsihinra naha.

9 Yacan cahan ra Jesús tyin na cundaa tsa cahanra nda ityi tsata ca nu catyi ra: “Ra tsa tsaha Jutu yutsi yu, ndi intuhun ra naha tan ña tsinaá ra naha.”10 Tacan tan tava ra Simón Pedro mityi tsa ndahára tan tsahnya ra soho cuaha iin ra tsa nañí Malco.Ra ican cuví musu ra jutu tsaahnu tsa cuví ityi nuutsihin ra jutu naha ra. 11Maa tyin ra Jesús catyí ratsihin ra Pedro:

―Natyihi mityi un tsitsi vena un. Tatun NyooJutu yu tan cuñí ra tsa nyehe yu tundoho, taahántsi tsa nyehe yu can ―catyí ra Jesús tsihin ra.

Nu tsindaca ra naha tsi ra Jesús nuu ra cuví ityi nuutsihin jutu naha ra

(Mt. 26.57-58; Mr. 14.53-54; Lc. 22.54)12 Tacan tan andaru can tsihin capitán ra naha,

tan vitya cuenda vehe ñuhu naha ra, tɨɨn ra nahatsi ra Jesús, tan tsahñi ra naha tsi ra, 13 tacan tantsindaca ra naha tsi ra yuvehe ra Anás, tyin ra Anáscan tyiso ra Caifás cuví tsi ra. Tan cuiya can ra Caifáscan cuví ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu tsihin jutu.14 Ra Caifás can cuví ra tsa cahan tsihin ra cuví ityinuu tsihin nyɨvɨ Israel naha ra tyin vaha ca tsa cúuintuhun ñi rayɨɨ tsa cuenda tandɨhɨ nyɨvɨ ñuu.

Nu caahán ra Pedro tyin ña nacotó ra tsi ra Jesús(Mt. 26.69-70; Mr. 14.66-68; Lc. 22.55-57)

15 Ra Simón Pedro tan inga ra tsa tsica tsihinra Jesús, nyicún ra naha tsi ra Jesús nu cuahán ranuquehe yuvehe ra Anás, ra jutu tsaahnu cuvi ityinuu tsihin jutu. Tan nacotó ra jutu can tsi ingara can. Yacan cuenda quɨhvɨ ra can tsihin ra Jesúsnuquehe ra jutu can. 16Maa tyin ra Pedro ndoo raityi tsata vehe. Yacan cuenda quita ra tsa nacotó rajutu can, tan cahan ra tsihin ñaha tsa nyaá yuvehecan. Tan jayaha ra tsi ra Pedro ityi tsitsi nuquehecan. 17 Tacan tan ñaha tsa nyaá yuvehe can tsicatuhun ña tsi ra Pedro, tan catyí ña:

―¿A ñavin yooho cuví iin ra tsica tsihin ra can?Tan catyí ra Pedro:―Ñavin. Ñavin yu cuví ―catyí ra tsihin ña.18Tacan tan ra cuví musu tan ra vitya naha ra tsa

yucú ican, jatahan ra naha ñuhu tyin vitsin xaan.Tan nyecú nyityi ra naha tuñu ra naha ñuhu. Tannyií ndɨhɨ tucu ra Pedro tuñu ra ñuhu tsihin ra nahaican.

Nu janahma ra jutu tsaahnu tsi ra Jesús(Mt. 26.59-66; Mr. 14.55-64; Lc. 22.66-71)

19 Tacan tan ra jutu tsaahnu can quitsaha tsicátuhun ra tsi ra Jesús yoo ra cuví ra tsicá tsihin ra, tannáa jacuahá ra tsi nyɨvɨ. 20 Tan catyí ra Jesús tsihinra:

―Yuhu nuu tandɨhɨ nyɨvɨ cahan yu. Tan jacuahayu tsi ñi tsitsi vehe ñuhu ñuu tan ñuu tan tsitsivehe ñuhu cahnu ñuu ihya nu tuhvá tandɨhɨ nyɨvɨIsrael ndu iin. Tan nduve nu cahan xeehe yu.21 ¿Nacuenda tsicá tuhun un tsi yuhu? Vaha candaca tuhun un tsi nyɨvɨ tsa tsiñi tsa cahan yu, tan

maa ñi cua catyi tuhun náa cahan yu tsihin ñi tyinmaa ñi tsitó náa cahan yu ―catyí ra Jesús tsihin ra.

22 Cuhva tsa caahán ra Jesús yacan, tan iin vityavehe ñuhu tsa yucu ican, cañi ra iin tsiyo nuu raJesús tan catyí ra:

―¿A tacan taahán tsi nacahan un nu caahán rajutu tsaahnu cuví ityi nuu? ―catyí ra tsihin ra Jesús.

23 Tan catyí ra Jesús:―Tatun cahan yu iin tsa ña vaha, cahan tsihin

yu nda tsa ña vaha cahan yu. Maa tyin tatun cahanyu tsa vaha, ¿nacuvi tyin cañi un tsi yu? ―catyí raJesús tsihin ra can.

24 Yaha can tan nuuhñi ra Jesús, tan jacuhun raAnás tsi ra nu nyaá ra Caifás, ra jutu tsaahnu cuvíityi nuu tsihin jutu [cuiya can].

Nu caahán nyico ra Pedro inga tsaha tyin ña nacotóra tsi ra Jesús

(Mt. 26.71-75; Mr. 14.66-72; Lc. 22.58-62)25 Tan nyaá nyityi ra Pedro tuñu ra ñuhu. Tan

catyí ra naha tsihin ra:―¿A ñavin yooho cuví iin ra tsicá tsihin ra can?

―catyí ra naha tsihin ra.Tan ra Pedro tyihi xeehe ra, tan catyí ra:―Ñavin. Ñavin yu cuví ―catyí ra.26 Tacan tan iin ra cuví musu ra jutu tsaahnu

cuví ityi nuu tsihin jutu, iin ra tsa cuví nyɨvɨ ra tsatsahnya ra Pedro soho, quitsaha tsicá tuhun ra tsi ratan catyí ra:

―¿Atu ñavin un cuví tsa nyehe yu tsihin ra cantsitsi cora yutun tata can? ―catyí ra tsihin ra Pedro.

27Tan tyihi xeehe nyico ra Pedro inga tsaha. Juvinñi cuhva can tan navacu ñi iin tsitooho.

Nu cutuñi ra Jesús nuu ra Pilato(Mt. 27.1-2, 11-14; Mr. 15.1-5; Lc. 23.1-5)

28 Yaha can tan quita ra naha tsihin ra Jesúsyuvehe ra Caifás tan tsindaca ra naha tsi ra vehetyiñu ra ndacá ñaha. Tsa cua cunditsin tan ra Israelña quɨhvɨ ra naha tsitsi vehe tyiñu can tyin ñavinvehe nyɨvɨ Israel cuví can. Tyin ica tsa quɨhvɨ ñiIsrael vehe ndavaha ñi tyin coto ña cua cuvi cuxiñiñi quɨvɨ vico pascua. 29Yacan cuenda quita ra Pilatotyin cahan ra tsihin ra naha, tan catyi ra:

―¿Náa cuatyi tyaá ndo sɨquɨ ra ihya? ―catyí raPilato tsihin ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ Israel nahara.

30Tan nacahan ra Israel naha ra tan catyí ra naha:―Tun tsatyin ñavin iin ra iyó cuatyi cuví ra, ña

cua cuhva cuenda ndi tsi ra tsi un ―catyí ra nahatsihin ra Pilato.

31 Tacan tan catyí ra Pilato tsihin ra naha:―Quihin ndo tsi ra, tan tatsi tuñi ndo tsi ra tumaa

catyí maa ley ndo.Tan nacahan ra Israel can naha ra tan catyí ra

naha:―Maa tyin nyuhu nyɨvɨ Israel nduve ndatu iyó tsi

ndi tsa cahñi ndi tsi nyɨvɨ ―catyí ra naha.32 Tacan cundaa tsa cahan ra Jesús nácaa cua cúu

ra. 33Yaha can tan quɨhvɨ nyico ra Pilato tsitsi vehetyiñu can inga tsaha. Tan cana ra tsi ra Jesús tantsica tuhun ra tsi ra:

―¿A yooho cuví rey cuenda nyɨvɨ Israel? ―catyíra tsihin ra.

34 Tan catyí ra Jesús:

Page 124: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 18:35 121 Juan 19:18―¿A tsa cuñí ñi maa un tsicá tuhun un tsehe tsi

yu o iyó inga nyɨvɨ natyuhu tsi un cuhva cahan untsihin yu? ―catyí ra Jesús tsihin ra Pilato.

35 Tan catyí ra Pilato:―Ñavin ra ñuu Israel cuví yuhu. Juvin ñi maa ra

ñuu maa un naha ra tan ra cuví ityi nuu tsihin jutuñuu maa un cuví ra tsaha cuenda tsi un tsi yu. ¿Náajavaha un? ―catyí ra tsihin ra Jesús.

36 Tacan tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Nundacá ñaha yuñavin cuendanuñuhuñayɨvɨ

ihya cuví tsi. Tun tsatyin ndacá ñaha yu nu ñuhuñayɨvɨ ihya, ra nyicún tsi yu cañi tahan ra naha tyintacan tan yoñi cua cuhva cuenda tsi yu ndaha raIsrael naha ra. Maa tyin nu ndacá ñaha yu, ñavincuenda ihya cuví tsi ―catyí ra Jesús tsihin ra Pilato.

37 Tacan tan catyí ra Pilato tsihin ra:―¿Tun tacan, rey cuví maa un? ―catyí ra Pilato

tsihin ra Jesús.Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Rey cuví yu tumaa tsa caahán maa un. Yacan

cuenda cacu yu tan vatsí yu nu ñuhu ñayɨvɨ ihya,tyin cahan yu tsa nditsa. Tandɨhɨ nyɨvɨ tsa tyaáyahvi tsa nditsa, tyaá soho ñi tsa caahán yu ―catyíra Jesús.

38 Tan catyí ra Pilato tsihin ra:―¿Tan náa cuví tsa nditsa? ―catyí ra.Tsa yaha tsa tsica tuhun ra Pilato yacan, quita ra

tsicahan nyico ra tsihin ra Israel naha ra inga tsahatan catyí ra:

―Yuhu ña nañihi maa yu ndi intuhun cuatyi raihya.

Nu cua cahñi ra naha tsi ra Jesús(Mt. 27.15-31; Mr. 15.6-20; Lc. 23.13-25)

39Maa tyin nyooho iyó ndo tuhun tsa tsicán ndona tava yu tsi iin ra nyií vehe caa tsa iyó vico pascuaihya. ¿A cuñí ndo tava yu tsi ra tsa cuví rey cuendando tsa cuví ndonyɨvɨ Israel? ―catyí ra Pilato tsihinra naha.

40 Tacan tan quitsaha caná tsaa tandɨhɨ ra nahatan catyí ra naha:

―¡Ña tava un tsi ra can! ¡Tava tsi ra Barrabás!―catyí ra naha.

Tan ra Barrabás can cuví ra iin ñasuhu.19

1 Tacan tan quihin ra Pilato tsi ra Jesús tan tavatyiñu ra na cañi andaru tsi ra. 2 Tan andaru canjavaha ra naha iin corona iñu tan tyihi ra naha jiñi raJesús. Tan jacunditsi ra naha iin jahma tunduuhvatsi ra, tahan tsa tuhvá ra cuví rey tsinditsí. 3 Tacantan natuhva ra naha nu nyáá ra tan caahán nyaa ranaha tsi ra, tan catyí ra naha:

―¡Nacumi tsi un yooho Rey cuenda nyɨvɨ Israel!―catyí ra naha, tan cañí ra naha nuu ra.

4 Tacan tan quita nyico ra Pilato inga tsaha tancatyí ra tsihin ra naha:

―Nyehe ndo tyin cua tava yu tsi ra ityi nuu ndotyin nyehe ndo tyin ndi iin cuatyi ra ña nañihí yu―catyí ra Pilato tsihin ra naha.

5 Tan quita ra Jesús yɨhɨ corona iñu jiñi ra, tannditsí ra jahma tunduuhva can. Tacan tan catyí raPilato tsihin ra naha:

―¡Ma ra nyaá ihya! ―catyí ra tsihin ra naha.

6 Cuhva tsa nanyehé ra cuví ityi nuu tsihin jutunaha ra tan ra vitya naha ra tsi ra, quitsaha caná tsaara naha tan catyí ra naha:

―¡Tyaa tsi ra nu cruu na cúu ra! ―catyí ra naha.Maa tyin catyí ra Pilato tsihin ra naha:―Quihin ndo tsi ra tan cahñi maa ndo tsi ra nu

cruu tyin yuhu ndi intuhun cuatyi ra tan ña nañihíyu.

7Maa tyin nacahan ra Israel can naha ra tan catyíra naha:

―Iyó iin ley tsi ndi, tan cuhva catyí ley ndi, cuñítsi tsa cúu ra tyin jahá ra tsa Sehe Nyoo cuví tsi ra―catyí ra naha.

8Tsa tsiñi ra Pilato yacan, tan nayuhvi xaan ca ra.9Tan quɨhvɨ nyico ra inga tsaha tsitsi vehe tyiñu, tantsica tuhun ra tsi ra Jesús:

―¿Nu maa quee yooho? ―catyí ra tsihin ra.Maa tyin ra Jesús ña nacahan maa ra.10 Tacan tan catyí ra Pilato tsihin ra:―¿Nacuenda ña caahán un tsa caahán yu? ¿A ña

tsitó un tyin ra cumí tyiñu cuví yu tan iyó ndatu tsiyu tsa tyaa yu tsi un nu cruu, tan iyó tucu ndatu tsiyu tsa tava nuña yu tsi un? ―catyí ra Pilato tsihinra Jesús.

11 Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Tun tsatyin ña tsaha Nyoo tyiñu can tsi un,

nduve ndatu cua coo tsi un tsa tatsi tuñi un tsi yu.Yacan cuenda, ra tsa quitsi ndaca tsi yu ndaha un,cahnu ca cuatyi ra can naha ra iyó tan ñavin cayooho―catyí ra Jesús tsihin ra Pilato.

12 Tsa ndɨhɨ cahan ra Jesús yacan, tan quitsahanducú ra Pilato cuhva jaña ra tsi ra, maa tyin raIsrael caná tsaa ra naha tsata ra, tan catyí ra naha:

―¡Tatun jaña un tsi ra, ñavin amigo ra César,ra cuví rey cahnu, cuví tsi un! Tyin tandɨhɨ ra tsacaahán tyin rey cuví ra naha, ra xaan iñi tsi reycahnu cuví ra naha ―catyí ra naha.

13Tacan tan tsa tsiñi ra Pilato yacan, tava tyiñu rana quita ra Jesús ityi tsata vehe. Tan tsinyaa ra Pilatonu nañí Gabata nu tuhvá ra jandaá cuatyi nyɨvɨ. Tantsihin yuhu hebreo cuñí tsi catyí: “Nu canyií yuu”.14 Tan cuví tsi iin quɨvɨ tsa ndi cumañi ca coo vicopascua, cuhva tsa cua tahan hora. Tacan tan catyíra Pilato tsihin ra Israel can naha ra:

―¡Ihya nyaá rey ndo!15Maa tyin cana tsaa ra Israel naha ra tan catyí ra

naha:―¡Na cúu ra! ¡Na cúu ra! ¡Tyaa tsi ra nu cruu!

―catyí ra naha.Tan catyí ra Pilato tsihin ra naha:―¿A tyaa yu tsi ra cuví rey ndo nu cruu?Maa tyin ra cuví ityi nuu tsihin jutu catyí ra naha:―Yoñi ca rey iyó. Intuhun ñi maa ra César, ra

cuví rey cahnu―catyí ra naha.16Tacan tan tsaha cuenda ra Pilato tsi ra Jesús tsi

ra naha na tyaa ra naha tsi ra nu cruu. Tan quihinandaru tsi ra, cuahán ra tsihin ra naha.

Nu tsihi ra Jesucristo nu cruu(Mt. 27.32-44; Mr. 15.21-32; Lc. 23.26-43)

17 Tan nyisó ra Jesús cruu ra, cuahán ra iin nunañí: “Yɨquɨ Jiñi Ndɨyɨ”. Tan tsihin yuhu hebreonañí tsi Gólgota. 18 Ndacan tyaa ra naha tsi ra nucruu tsihin nduyu. Tan tyaa ra naha uvi taahan cara naha xiin ra. Ticaa ra naha iin ra nu cruu tsa nyaá

Page 125: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 19:19 122 Juan 20:5tsiyo cuaha ra. Tan inga ra tyaa ra naha tsiyo satyinra. Tan ticaa ra naha tsi ra Jesús mahñu. 19 Tantava tyiñu ra Pilato na cunyaa letra jiñi cruu can.Tan catyí tsi tyehen: “Ra Jesús ra ñuu Nazaret, Reycuenda nyɨvɨ ñuu Israel.” 20 Tan cuaha nyɨvɨ Israelcahvi ñi tsa caahán can, tyin yatyin ñi ñuuñi cuví nutsaquinyaa ra naha cruu ra Jesús. Tan nyaá letra cantsihin yuhu hebreo, tan yuhu griego, tsihin yuhulatín. 21 Yacan cuenda ra cuví ityi nuu tsihin jutucahan ra naha tsihin ra Pilato:

―Ña tyaa un: “Rey cuendanyɨvɨñuu Israel”, vahaca tyaa un: “Ra ihya catyí ra tyin rey cuenda nyɨvɨñuu Israel cuví ra” ―catyí ra naha.

22Maa tyin catyí ra Pilato:―Tsa tsa yaha tyaa yu, nandoo maa tsi tacan

―catyí ra tsihin ra naha.23 Tsa yaha tyaa ra andaru can naha ra tsi ra

Jesús nu cruu, naquihin ra naha jahma ra. Tsa cumitaahan ra naha quihin luxu luxu jahma ra. Tan ndoojahma ra tsa quicu cañi ñi tsa tsindasɨ ra. 24 Tanandaru can natuhún tahan ra naha:

―Ña cua cahnya yo itsi. Jasɨquɨ suuhva jihna yona nyehe yo yóo cua jaha canaa jahma can ―catyíra naha.

Tacan cuvi tumaa caahán nu tutu Nyoo nu catyítsi tyehen: “Tsatsa tahan ra naha luxu luxu jahmayu tan jasɨquɨ suuhva ra naha tsihin tsi, nyehe ranaha yóo ra jaha canaa itsi.” Tan yacan cuvi tsajavaha ra andaru can naha ra.

25 Tan nyáá sɨhɨ ra Jesús yatyin ñi nu nyaá cruura. Tan nyáá tucu tahan ña, tan ña María ñasɨɨhɨra Cleofas, tan ña María quee ñuu Magdala. 26 Tannanyehe ra Jesús tsi sɨhɨ ra, nyáá ña yatyin ñi. Tannanyehe tucu ra tsi ra tsa tsica tsihin ra, ra tsa cuñíxaan ra. Tan catyí ra tsihin sɨhɨ ra:

―Miya, va ra sehe un nyáá tsihin un juvin―catyíra.

27 Tacan tan catyí ra tsihin ra tsa cuñí xaan ra:―Tsaa, va sɨhɨ un nyáá tsihin un juvin ―catyí ra

tsihin ra.Nda quɨvɨ can tan quihin ra tsi ña, cuahan tsihin

ra yuvehe ra. Tan jaha cuenda ra tsi ña.Nu tsihi ra Jesús(Mt. 27.45-56; Mr. 15.33-41; Lc. 23.44-49)

28Tsa yaha yacan, tsa nyehe ra Jesús tyin tsa ndɨhɨ tyiñu jaha ra. Tacan tan catyí ra:

―Na ityi iñi yu ―catyí ra.Tan tsihin yacan cundaa tsa nyaá nu tutuNyoo nu

caahán tsi nácaa cua cúu ra.29 Tan ican nyaá iin quɨyɨ nu yɨhɨ vinu iya. Tacan

tan jatyii ra naha tsa cuví yahma tumaa caa catyitsihin vinu iya can. Tan tyaa ra naha yacan nu iinyutun hisopo. Tan jandaa ra naha tan tyanaa ranaha can yuhu ra. 30Tsihi ra Jesús vinu can tan catyíra:

―Tsa iyó vaha tandɨhɨ vityin ―catyí ra.Tacan tan nacañi nuu ra jiñi ra tan tsihi ra.Nu tutsi ra andaru yoco xaan yɨquɨ naha ra Jesús

31 Tsa ndi cumañi intuhun ña quɨvɨ tan tahan tsiquɨvɨ vico cahnu pascua, tan ra cuví ityi nuu tsihinnyɨvɨ Israel ña cuñí ra naha tsa ndoo cuñu ñuhu ratsa tsihi can naha ra nu cruu quɨvɨquitatú, tyin quɨvɨquitatú, quɨvɨ ii cuví tsi tsa cuenda ra naha. Yacan

cuenda tsican ra naha tumañi iñi tsi ra Pilato na tavatyiñu ra na cahnu andaru sɨhɨn ra tsa ticaa nu cruucan naha ra, tyin tacan tan numi ñi cúu ra naha,tan jatsiyo ra naha cuñu ñuhu ra naha. 32Tacan tancuahán andaru nu nyecú cruu can. Tan tsahnu ranaha sɨhɨn iin ra ticaá iin tsiyo xiin ra Jesús. Tantsahnu nyico ra naha sɨhɨn inga ra tsa ticaa ingatsiyo xiin ra. 33Maa tyin cuhva tsa natuhva ra nahanu ticaá ra Jesús, nyehe ra naha tyin tsa tsihi maara. Yacan cuenda ña tsahnu ca ra naha sɨhɨn ra.

34Maa tyin iin andaru can tutsi ra yoco xaan yɨquɨnaha ra Jesús. Tan quita nɨñɨ tan ndutya. 35 Ra tsanacatyí tuhun yacan, ra tsa nyehe vaha cuví ra. Tantsa nditsa caahán ra, tyinmaa ra tsitó tyin tsa nditsacaahán ra, tacan tan tsinu ndɨhɨ tucu iñi nyooho.36 Tacan cuvi tyin tacan tan cundaa tsa catyí tuhunNyoo nu catyí tsi: “Ndi intuhun yɨquɨ ra tan ñatahnu.” 37 Tan iyó inga nyico nu catyí tsi nu tutuNyoo tyehen: “Cua nyehe nyɨvɨ tsi ra tsa tutsi ranaha yoco xaan.”

Nu quɨhvɨ ñuhu ra Jesús(Mt. 27.57-61; Mr. 15.42-47; Lc. 23.50-56)

38 Tsa yaha yacan, ra José ra ñuu Arimatea tsicanndatu ra tsi ra Pilato na cuhva ra tsa naquihin racuñu ñuhu ra Jesús. Tan ra José can cuví ra iin rayɨhɨ cuenda ra Jesús vasu tsa xeehe ñi tsa cuendatsa yuuhví ra tsi ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ Israel.Tacan tan tsaha ra Pilato ndatu tsi ra, tan tsahan raJosé tsinaquihin ra cuñu ñuhu ra Jesús. 39 Tsahanndɨhɨ tucu ra Nicodemo, ra tsa tsahan tsicahantsihin ra Jesús tsa tsa cuaa. Tsaa ra tsihin ndutyatami. Tan iin ndutya tami tsa nañímirra nasaca nuutsihin inga tsa nañí áloe. Tan quita tsi tumaa ocoutsi kilu tsa tandɨhɨ tsi. 40 Tacan tan ra José tsihinra Nicodemo quihin ra naha cuñu ñuhu ra Jesús tancava nuu ra naha tsi ra tsihin jahma cuɨñɨ tsa tyihi ra naha ndutya tami can, tumaa iyómaa nyɨvɨ Israeltun cua cutsi ñi ndɨyɨ tsitsi ñuhu. 41Yatyin nu tsahñi ra naha tsi ra Jesús nu cruu iyó iin cora yutun tata.Tan tsitsi cora can nyaá iin ñaña tsaa nu ñaha cacuyucu ndi intuhun ndɨyɨ. 42 Ican ñi tinyii ra nahacuñu ñuhu ra Jesús tyin yatyin ñi nyaá ñaña can tantsa cua tahan tsi quɨvɨ quitatú nyɨvɨ Israel.

20Nu nandoto ra Jesús(Mt. 28.1-10; Mr. 16.1-8; Lc. 24.1-12)

1Tsa naa ca tsa cuvi tumingu, ña María quee ñuuMagdala tsahan ña nu ñaña ra Jesús. Tan nyehe ñatyin nduve ca yuu ndasɨ yuhu ñaña can. 2Tacan tantsinú xaan ña cuahán ña nu nyií ra Simón Pedro taninga ra tsica tsihin ra Jesús, ra tsa cuñí xaan ra Jesús.Tan catyí ña tsihin ra naha:

―Quihin nyɨvɨ cuñu ñuhu Jutu Mañi yo tsitsiñaña, tan ña tsitó yo nu maa tsindaca ñi itsi ―catyíña María tsihin ra Pedro tan tsihin inga ra can.

3 Tacan tan ra Pedro tan inga ra can cuahán ranaha nu ñaña. 4 Tan cuahán nduvi taahan ra nahaiin caa ñi, tsinú ra naha. Maa tyin ñihi ca tsinú ingara can tan ñavin ca ra Pedro, jihna ca ra can tsaanu ñaña. 5 Quitsaha nyehé ihñi ra tsitsi ñaña, tannyehe ra jahma cuɨñɨ tsa cava nuu cuñu ñuhu raJesús, canyií can. Maa tyin ña quɨhvɨ ra tsitsi ñaña.

Page 126: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 20:6 123 Juan 21:36 Yaha can tan tsaa ndɨhɨ ra Simón Pedro tsata ra,tan ra ican quɨhvɨ ra tsitsi ñaña can. Juvin ñi nyehendɨhɨ ra can jahma can canyií tsi. 7 Tan juvin ñinyehe ndɨhɨ ra tyin jahma tsa tsindasɨ jiñi ra Jesús,ña iin ñi nu canyií can tsihin inga jahma can, yɨhɨ tahnu can tan cayucú sɨɨn can. 8 Tacan tan quɨhvɨ ndɨhɨ inga ra tsica tsihin ra Jesús can, ra tsa tsaa tsajihna nu ñaña can. Tan nyehe ra tsa cuvi can, tantsinu iñi ra. 9 Tyin tsa jihna, ña cutuñí iñi ra nahatsa caahán nu tutu Nyoo, tyin ra Jesús cuñí tsi tsanandoto ra tsa yaha cúu ra. 10Tacan tan cuanuhu ratsica tsihin ra Jesús nda yuvehe ra naha.

Nu quituvi ra Jesús nuu ñaMaría quee ñuuMagdala(Mr. 16.9-11)

11Maa tyin tsa tsaa nyico ña María, ndoo ña nyaáña tsacú xaan ña ityi tsata ñaña can. Tan tsitsi tsatsacú ña, nyehé ihñi ña tsitsi ñaña can. 12Tan nyeheña uvi taahan ángel nditsí ra naha jahma cuitsin,nyecú ra naha nu tsicava cuñu ñuhu ra Jesús. Iinra nyaá ityi nu tsicava jiñi ra, tan inga ra nyaá ityinu tsicava tsaha ra. 13 Tan tsica tuhun ra ángel cannaha ra tsi ña tan catyí ra naha:

―¿Nacuvi tsacú xaan un?Tan catyí ña:―Tsacú maa yu tyin quihin nyɨvɨ tsi Jutu Mañi

yu, tan ña tsitó yu nu maa tinyií ñi tsi ra ―catyí ñatsihin ángel can.

14Ndi caahán ca ña yacan, tan nanyico coo ña tannyehe ña tsi ra Jesús ican. Maa tyin ña tsitó ña tatunra Jesús cuví ra. 15Tacan tan tsica tuhun ra Jesús tsiña:

―¿Nacuenda tsacú un? ¿Yóo nanducú un?―catyí ra tsihin ña.

Cuñí maa ña tyin ra jahá cuenda cora yutun tatacan cuví ra. Tan catyí ña:

―Tatta, tatun yooho quihin tsi ra Jesús, cahantsihin yu numaa tsindaca un tsi ra, tyin cunaquihinyu tsi ra ―catyí ña tsihin ra.

16 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ña:―¡María! ―catyí ra tsihin ña.Tannanyeheña tan cahan ña tsihin ra tsihin yuhu

hebreo, tan catyí ña:―¡Raboni! ―Tan cuñí tsi catyí can: “Maestro”.17 Tan catyí ra Jesús tsihin ña:―Ña tɨɨn un tsi yu, tyin ñaha ca cuhun yu nu

nyaá Jutu yu. Maa tyin cuaahan tan cahan un tsihintandɨhɨ yañi yu tyin cuahan yu nu nyaá Jutu yu,tan juvin ñi Jutu ndɨhɨ ndo cuví tsi ra. Cuahan yunu nyaá Nyoo yu, tan juvin ñi Nyoo ndo cuví tsi ra―catyí ra Jesús tsihin ña.

18 Tacan tan tsahan ña María ñuu Magdala cantsijacoto ña tsi ra tsica tsihin ra Jesús tyin nyehe ñatsi ra tan cahan ra yacan tsihin ña.

Nu quituvi ra Jesús nuu ra tsica tsihin ra(Mt. 28.16-20; Mr. 16.14-18; Lc. 24.36-49)

19 Juvinñimaa quɨvɨ cannuquitsaha vitya, tsa cuacuaa tan ndu iin ra tsica tsihin ra Jesús. Tan ndasɨvaha yuvehe nu yucú ra naha tsa cuenda tsa yuuhvíra naha tsi ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ Israel. Tan raJesús quituvi ra tan tsinyaa nyityi ramahñu ra naha.Tan tsaha ra nacumi tsi ra naha, tan catyí ra:

―Na coo tsa taxin añima ndo―catyí ra.

20Tsa yaha tsa cahan ra yacan tan janaha ra ndahara tan xiin ra tsi ra naha. Tan ra ican naha ra sɨɨxaan cuñí ra naha tsa nyehe ra naha tsi Jutu Mañiyo. 21 Tan catyí nyico ra Jesús inga tsaha tsihin ranaha:

―Na coo tsa taxin añima ndo. Tumaa tsa tavaJutu yu tyiñu tsi yu, tacan tavá nyico tucu yuhutyiñu tsi nyooho―catyí ra tsihin ra naha.

22 Tacan tan tɨvɨ ra tsi ra naha tan catyí ra tsihinra naha:

―Naquihin ndo Tatyi Ii Nyoo. 23 Nyɨvɨ tsa jahándo tucahnu iñi, iyó tucahnu iñi tsi ñi. Tan nyɨvɨ tsaña jahá ndo tucahnu iñi, nduve tucahnu iñi iyó tsiñi ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

Nu nyehe ra Tomás tsi JutuMañi yo tsa yaha nando-to ra

24Maa tyin ra Tomás, iin rq tsica tsihin ra Jesús,ra tsa catyí ñi: “ra tɨnɨhɨ”, yoñi ra nyií tsihin ra nahatsa tsahan ra Jesús. 25Yaha can tan nacatyi tuhun ratsica tsihin ra Jesús tsihin ra:

―Nyehe ndi tsi Jutu Mañi yo ―catyí ra nahatsihin ra.

Maa tyin ra Tomás catyí ra:―Tun ña nyehe yu ndaha ra nu caahví nu quɨhvɨ

nduyu, tan ña cuaxin yu nundaha yu nu yɨhɨ nduyucan, tan ña cuaxin yu ndaha yu yɨquɨ naha ra, ña cuatsinu iñi yu ―catyí ra Tomás.

26 Tsa yaha una quɨvɨ yucú nyico ra tsica tsihinra Jesús tsitsi iin vehe. Tan nyií ra Tomás tsihin ranaha. Tacan tan vasu ndi maa ndasɨ vaha yuvehe,maa tyin ra Jesús quɨhvɨ ra tan tsinyaa nyityi ramahñu ra naha. Tan tsaha ra nacumi tsi ra naha tancatyí ra:

―Na coo tsa taxin añima ndo.27 Tacan tan quitsaha catyí ra tsihin ra Tomás:―Cuaxin nundaha un nu caahví ndaha yu ihya.

Tan cuaxin ndaha un yɨquɨ naha yu. Tan ña cuviun ra ndava iñi. Tsinu iñi ―catyí ra Jesús tsihin raTomás.

28 Tacan tan nacahan ra Tomás tan catyí ra:―¡JutuMañi yu! ¡Tan Nyoo yu! ―catyí ra Tomás.29 Tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Yooho Tomás, vityin tsinú iñi un tyin nyehé un

tsi yu. Sɨɨ ca cuñí nyɨvɨ tsa nduve tsa nyehe tan tsinúiñi ñi ―catyí ra Jesús tsihin ra Tomás.

Nu jacoto ra Juan nacuenda tsinu libru ihya30 Cuaha ca tsa iyo javaha ra Jesús nuu ra tsica

tsihin ra, maa tyin ña tandɨhɨ tsi nyaá nu libru ihya.31 Tsinyaa tsa nyaá tyin tacan tan tsinu iñi ndo tyinra Jesús cuví ra Cristo, ra cuví Sehe Nyoo, tan coondo ñayɨvɨ nyitó tsa ña cua naa maa.

21Nu quituvi ra Jesús nuu utsa taahan ra tsica tsihin

ra1 Tsa yaha can tan quituvi ra Jesús nuu ra tsica

tsihin ra inga tsaha. Tyehen quituvi ra yatyin ñiyuhu miñi Tiberias: 2 Iin ñi nu yucú ra Simón Pedrotan ra Tomás tsa nañí: “ra tɨnɨhɨ”, tan ra Natanael,ra ñuu Caná nu cuví Galilea. Tan yucú ndɨhɨ sehe raZebedeo naha ra tan uvi taahan ca ra tsica tsihin raJesús. 3 Tan catyí ra Simón Pedro tsihin ra naha:

―Cuahan yu cua tɨɨn yu tyaca ―catyí ra.

Page 127: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Juan 21:4 124 Juan 21:25Tan catyí ra naha tsihin ra:―Cuhun ndɨhɨ ndi tsihin un―catyí ra naha.Cuahán ra naha tan quɨhvɨ ra naha tsitsi iin yutun

ndoo, maa tyin tsacuaa can ndi intuhun maa tyacaña ñihi ra naha. 4 Tsa cuñi cunditsin tan quituvi ra Jesús nu nyɨtɨ yuhu miñi can. Maa tyin ra tsicatsihin ra, ña nacoto ra naha tsi ra. 5 Tacan tan catyíra tsihin ra naha:

―Nyooho ra cuatyi, ¿a ñaha ca ñihi ndo tyaca?Tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Ñaha ca ñihi ndi.6 Tacan tan nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Cuaxin ndo traya ndo tsiyo cuaha yutun ndoo

juvin, tan cua ñihi ndo tyaca ―catyí ra Jesús tsihinra naha.

Tacan ica ra naha. Yaha can tan ndacua ña cuvi ca tava ra naha traya can nu ndutya, tsa cuenda tsacuaha tyaca yɨhɨ tsitsi can. 7 Tan ra tsa cuñí xaan raJesús catyí ra tsihin ra Pedro:

―¡Jutu Mañi yo cuví ra! ―catyí ra tsihin raPedro.

Tsa tsiñi ra Simón Pedro tyin Jutu Mañi yo cuvíra, tsinditsi ra jahma ra, tyin tava ra can tsa cua tɨɨnra tyaca, tan quɨhvɨ ra cuahán ra tsitsi ndutya can.8Tan inga ra tsa tsica tsihin ra Jesús tsaa ra naha ndayuhumiñi can tsihin yutun ndoo, ixtá ra naha trayacan tyin tsitu cuii can tsihin tyaca, tyin yatyin ñiyuhumiñi can yucu ra naha tumaa iin cientu metruñi. 9 Tsa nuu ra naha nu ñuhu, nyehe ra naha iinnu cayú tuun ñuhu. Tan canyií iin tyaca tsihin paannuu tuun ñuhu can. 10 Tan catyí ra Jesús tsihin ranaha:

―Ndaca ndo taahan tyaca tsa ndi tɨɨn ndo―catyíra Jesús tsihin ra naha.

11 Tan ndaa ra Simón Pedro nu yutun ndoo tanquitsaha ixtá caa ra traya tyin tsitu cuii can yɨhɨ tyaca nahnu. Cientu uvi xico utsi uñi tɨ yɨhɨ tsitsican. Tan vasu cuaha xaan tɨ, maa tyin ña tanɨ trayacan. 12 Tacan tan catyí ra Jesús tsihin ra naha:

―Naha ndo tyin curumusa ndo ―catyí ra Jesústsihin ra naha.

Tan ndi intuhun ra tsica tsihin ra, ña cana iñi ranaha ndaca tuhun ra naha yóo ra cuví ra tyin tsitó ranaha tyin JutuMañi yo cuví ra. 13Tacan tan natuhvara Jesús tan quihin ra paan can, tan tsaha ra tsi ranaha. Tan juvin ñi tacan ica ra tsihin tyaca.

14 Yacan cuví nu tsinu uñi tsaha quituvi ra Jesúsnuu ra tsica tsihin ra tsa yaha nandoto ra.

Nu caahán ra Jesús tsihin ra Simón Pedro15Tsa yaha tsa curumusa ra Jesús, tan tsica tuhun

ra tsi ra Simón Pedro:―Simón, sehe ra Jonás, ¿a cuñí ca un tsi yu tan

ñavin ca ra ihya naha ra?Nacahan ra Pedro tan catyí ra:―Tacan Jutu Mañi yu, maa un tsitó tyin cuñí yu

tsi un ―catyí ra Pedro.Tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Cuhva tsa catsi mbee nyihi jana yu ―catyí ra

Jesús tsihin ra Pedro.16 Tsica tuhun nyico ra Jesús tsi ra inga tsaha:―Simón sehe ra Jonás, ¿a cuñí un tsi yu? ―catyí

ra Jesús tsihin ra.Nacahan ra Pedro tan catyí ra:

―Jutu Mañi yu, maa un tsitó tyin cuñí yu tsi un―catyí ra Pedro tsihin ra.

Tan catyí ra tsihin ra:―Jaha cuenda mbee jana yu ―catyí ra Jesús

tsihin ra.17 Tan tsinu uñi tsaha tsica tuhun nyico ra tsi ra:―Simón, sehe ra Jonás, ¿a cuñí un tsi yu? ―catyí

ra Jesús tsihin ra.Cuhva tsa tsica tuhun ra tsi ra tsa tsinu uñi tsaha

tatun cuñí ra tsi ra, ra Pedro nducuiihya xaan cuñíra, tan catyí ra tsihin ra:

―Jutu Mañi yu, maa un tsitó nácaa añima yu tanmaa un tsitó tyin cuñí yu tsi un ―catyí ra.

Tan catyí ra Jesús tsihin ra:―Jaha cuendambee jana yu. 18Tsa nditsa caahán

yu tsihin un tyin tsa ndi tyuvaa un tsinditsi maaun jahma un tan cuahán maa un nu cuñí un cuhunun. Maa tyin tatun tsa tsahnu un, cua janacaa unndaha un tan inga ra cua jacunditsi jahma un tsi un.Tan cua cundaca ra tsi un nu ña cuñí un cuhun un―catyí ra Jesús tsihin ra Pedro.

19Tsa cahan ra Jesús yacan, cuñí ra cahan ra nácaacua cúu ra Pedro tan cua jacahnu ra tsi Nyoo tacan.Yaha can tan catyí ra Jesús tsihin ra Pedro:

―¡Naha quitsi nyicun un tsi yu! ―catyí ra tsihinra.

Nu caahán ra Juan tuhun maa ra20Tacan tannatsico coo ra Pedro tannyehe ra tyin

nyicún inga ra tsa tsica tsihin ra Jesús tsi ra naha,ra tsa cuñí xaan ra Jesús. Juvin ra tsinyanaa tsi raJesús tsa cuxiñi ra quɨvɨ can. Tan tsica tuhun ra tsira tan catyí ra: “Jutu Mañi yu, ¿yóo ra cua xico tsiun?” catyi ra, tsica tuhun ra quɨvɨ tsa ndi cumañi cacúu ra Jesús. 21Cuhva tsa nyehe ra Pedro tsi ra, tsicatuhun ra tsi ra Jesús:

―Jutu Mañi yu, tan ra ihya, ¿náa cua tahan ra?―catyí ra tsihin ra.

22Nacahan ra Jesús tan catyí ra:―Tatun cuñí maa yu tsa coo ra nda cuanda quitsi

yu inga tsaha, ¿náa cuenda yooho? Cohon yoohotsihin yu ―catyi ra Jesús tsihin ra Pedro.

23Tacan tan iin yaha ñi tsinu tuhun ihya nu nyecúyañi yo tyin ra ican, ña cua cúu ra. Maa tyin ña catyi ra Jesús tsa ña cua cúu ra can. Tyin catyí ra: “Tatuncuñí yuhu tsa coo randa cuandaquitsi yu inga tsaha,¿náa cuenda yooho?”

24 Yuhu cuví ra can, ra tsa cahan ra Jesús tuhun.Tan nyehe yu tandɨhɨ cuii maa tsa cuvi tan tyaa yunu libru ihya. Yuhu tsitó yu tyin tandɨhɨ tsa tyaa yu,tsa nditsa caahán tsi.

25 Iyó cuaha ca tsa javaha ra Jesús. Tun tsatyintsicunyaa tandɨhɨ can nu libru, tsicá iñi yu tyin ndiña cua cutahan can nanɨɨ cahnu nu ñuhu ñayɨvɨ.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 128: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 1:1 125 Los Hechos 2:5

Tyiñu Tsa Javaha Ra Apóstol: RaTsa Tava Tyiñu Ra JesucristoNu catyí ra Jesús tyin cua quitsi Tatyi Ii Nyoo

1 Yooho Teófilo, quɨvɨ tsa jacuhun yu tutu tsajihna ñi can tsi un, tyaa yu tandɨhɨ tsa quitsahajavahá ra Jesús tan tandɨhɨ tsa jacuaha ra nda quɨvɨjihnañi, 2 tanndaquɨvɨnandaa ra andɨvɨ. Tan tsa ndicumañi ca nandaa ra andɨvɨ, nacatsi ra tsi ra apóstolcuenda ra. Tan tsihin tunyee iñi Tatyi Ii Nyoo tavatyiñu ra tsi ra naha tyin caca ra naha tyiñu ra. 3Tancuaha xaan tundoho nyehe ra Jesús tan tsihi ra. Tantsa yaha tsa tsihi ra, nandoto ra tan quituvi ra nuyucú ra tsa tava tyiñu ra. Tan tsitsi tsa uvi xico quɨvɨ,cuaha xaan tsaha quituvi ra nu yucú ra naha, tyin nacoto ra naha tyin nditsa tsa nyito ra. Tan cahan raJesús tsihin ra naha nácaa ndacá ñaha Nyoo tsi yo.

4 Tsa ndi nyií ra Jesús tsihin ra naha, tan catyí ratsihin ra naha:

―Ña cua quita ndo Jerusalén ihya, nda cuandanaquihin ndo tsa catyi Jutu yu tyin cuhva ra tsi ndo,tumaa tsa cahan yu tsihin ndo quɨvɨ can. 5 Nditsatyin tsihin ndutya jacoondutya ra Juan tsi nyɨvɨ.Maa tyin nyooho ña cuaha ca quɨvɨ tan coondutyando tsihin Tatyi Ii Nyoo ―catyí ra Jesús tsihin ranaha.

Nu nandaa ra Jesús andɨvɨ6Tsa ndu iin ra tava tyiñu ra Jesús, tan tsica tuhun

ra naha tsi ra tan catyí ra naha:―Jutu Mañi yu, ¿a vityin ñi cua jacacu un tsi ñuu

Israel ihya tsa ña cua cundaca ñaha ca ra ñuu Romatsi yo? ―catyí ra naha.

7Tan nacahan ra Jesús tan catyí ra tsihin ra naha:―Ña taahán tsi coto nyooho ndáa quɨvɨ cua cuvi

tsa cua javaha Nyoo Jutu yo. Intuhun ñi maa ra cuacahan ama cua cuvi tsi. 8 Tyin quɨvɨ tsa cua quitsiTatyi Ii Nyoo sɨquɨ ndo cua naquihin ndo tunyeeiñi ra, tan cua quita ndo tan cua cahan ndo tuhunyu ñuu Jerusalén ihya tan tandɨhɨ ñuu tsa cayucúJudea tan Samaria, tan nda cuanda nanɨɨ cahnuñuhu ñayɨvɨ ―catyí ra Jesús tsihin ra naha.

9 Tan tsa yaha tsa cahan ra Jesús tuhun ihya, tantsitsi tsa nyehé ra naha tsi ra, nandaa ra andɨvɨ,tan quɨhvɨ ra tsitsi vico. Tacan tan ña nyehe ca ranaha tsi ra. 10 Tan cuhva tsa nyehé ndaá ra nahaandɨvɨ, quituvi uvi taahan ángel Nyoo tsa nditsíjahma cuitsin yatyin ñi nu nyecú ra naha. 11 Tancatyí ángel can naha ra tsihin ra tava tyiñu ra Jesús:

―Nyooho ra Galilea, ¿nacuenda nyehé ndaa xaanndo andɨvɨ? Ra Jesús tsa nyehe ndo nandaa ihya,juvin ra cua quitsi inga tsaha, tan tyehen cua nyehenyico ndo tsi ra ―catyí ángel tsihin ra naha.

Nu nacatsi ra tava tyiñu ra Jesús tsi ra Matías tyinjaha tyiñu ra tyiñu tsa javaha ra Judas

12Tacan tan quita ra tava tyiñu ra Jesús nu tsiyucura naha yucu nu iyó yutun olivo. Tan cuanuhu ranaha ñuu Jerusalén. Tan yatyin ñi canyií ñuu can,tumaa sava hora ñi tan tsaa yo. Tyin sava hora ñicuví caca nyɨvɨ quɨvɨ quitatú ñi, tyin tacan catyímaa ley tsa tyaa ra Moisés. 13 Tsa tsaa ra naha ñuuJerusalén can, ndaa ra naha nu tsinu uvi pisu vehe

nu iyó ra naha. Tan ra tsa yucú can, cuví ra ihyanaha ra: ra Pedro, ra Jacobo, ra Juan, ra Andrés, raFelipe, ra Tomás, ra Bartolomé, ra Mateo, ra Jacobosehe ra Alfeo, tan ra Simón ra tsa cuñí tsa nasama randacá ñaha, tan tsihin ra Judas yañi ra Jacobo. 14Tantandɨhɨ ra ican naha ra ndu iín ra naha tandɨhɨ quɨvɨtan tsicán tahvi ra naha tsi Nyoo. Tan yucú ndɨhɨtucu yañi ra Jesús tsihin ra naha, tan tsihin ñaMaríasɨhɨ ra, tan cuaha ca maa ñiñaha.

15Tan tsa tandɨhɨ nyɨvɨ tsa ndu iín quɨvɨ can quitámaa cientu oco ñi. Tacan tan nduvita ra Pedro. Tancatyí ra tsihin ñi:

16―Nyooho yañi, tsa nyaá tucu maa tsa tahan raJesús cuhva ihya tan vityin tsa cundaa tsa cahan raDavid jaha Tatyi Ii Nyoo nu catyi ra tyin ra Judascua cuhva cuenda ra tsi ra Jesús tsi ra xaan iñi tsira. 17 Tan ra Judas cuví ra iin ra tsa tsinyii tsihin yo.Tan iin caa ñi jaha tyiñu ra tsihin yo. 18 Maa tyintsahan ra, tan jata ra ñuhu tsihin xuhun tsa ñihi ratsa xico ra tsi ra Jesús. Yaha can tan canacava ratsihin jiñi ra, tan ndata tsitsi ra tan quita tandɨhɨtsɨtɨ ra. 19Tan quɨvɨ tsa tsito nyɨvɨ iyó Jerusalén ihyatsa tsihi ra, jacunañi ñi ñuhu can Acéldama. Tantsa tsihin yuhu maa ñi cuñí tsi catyí Ñuhu cuendatsa Tsatɨ Nɨñɨ Nyɨvɨ. 20 Tyin nu libru Salmo catyí tsicuenda ra Judas tyehen:Na ndoo maa vehe ra.Tan ña coo nyɨvɨ tsitsi vehe can.Tan catyí tucu tsi:Inga ra cua jaha tyiñu tyiñu tsa javaha ra.

21-22 ’Tan vityin yucú ra tsa cutahan tsihin yoquɨvɨ tsinyii Jutu Mañi yo Jesucristo tsihin yo; ndaquɨvɨ jacoondutya ra Juan tsi ra, tan nda quɨvɨnandaa ra cuahán ra andɨvɨ. Tan vityin ñiñi cuñítsi tsi inga ra cuvi tsandaa tsihin yo tsa cuenda tsanandoto ra Cristo ―catyí ra Pedro.

23 Tacan tan cana ra naha tsi uvi taahan ra naha.Cana ra naha tsi ra José tsa nañí Barsabás, tan juvinñi nañí tucu ra Justo; tan cana tucu ra naha tsi raMatías. 24Tan tsican tahvi ra naha tsi Nyoo tan catyíra naha tyehen:

―Jutu Mañi yu, yooho tsitó un tsa tsicá iñi nditsihin añima ndi. Janaha tsi ndi tsitsi tsa uvi taahanra ihya naha ra, ndáa ra tsa nacatsi maa un, 25 tyincuiso ra tyiñu tsa jacunaa ra Judas tsa cuenda cuatyira, tan cuahán ra nu taahánmaa tsi cuhun ra―catyíra naha, tsican tahvi ra naha tsi Nyoo.

26 Tacan tan tava cuenda ra naha ndáa ra cuatahan tsi cuiso tyiñu can. Tan tahan tsi tsi raMatías.Ra ican cuví ra tahan tsi cutahan tsihin tsa utsi iinra tsa tava tyiñu ra Jesús.

2Nu nuu Tatyi Ii Nyoo

1 Tsaa quɨvɨ vico Pentecostés, tan ndu iin tandɨhɨnyɨvɨ tsa tsinú iñi tsi ra Jesús. 2 Tan sana iñi ñi tantsiñi ñi cucayu ityi andɨvɨ. Tumaa cucayu tsa vatsítatyi xaan. Tan iyo xaan cuví tsitsi vehe nu yucúñi. 3 Tacan tan quituvi tumaa iin ñuhu tan tsaa tsisɨquɨ intuhun intuhun ñi. 4 Tan tandɨhɨ ñi tsitu ñitsihin Tatyi Ii Nyoo. Tan quitsaha caahán ñi ingayuhu cuhva tsa jacahan maa Tatyi Ii Nyoo tsi ñi.

5 Tan quɨvɨ can cuaha xaan ra ñuu Israel tsaara naha ñuu Jersualén. Ra vaha tsicá tsihin Nyoo

Page 129: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 2:6 126 Los Hechos 2:37cuví ra naha. Quee ra naha tandɨhɨ ñuu tsa cayucúnu ñuhu ñayɨvɨ. 6 Tan tsa tsiñi ra can naha ra tsaiyo xaan cuví nu yucú nyɨvɨ cuenda ra Cristo, tancuahán ra naha tan ndu iin ra naha tsihin ñi. Tan ñatsitó ra naha náa tsa caca iñi ra naha, tyin intuhunintuhun ra naha tsiñí ra yuhu ra naha tsa caahánñi jahá Tatyi Ii Nyoo. 7 Iyo xaan cuñí ra naha tanquitsaha natuhún tahan ra naha tan catyí ra naha:

―¿A ñavin nyɨvɨ ñuhu Galilea cuví tandɨhɨ ñitsa caahán ihya? 8 ¿Nacuenda tyin tsiñí yo caahánñi cuhva caahán intuhun intuhun yo? 9 Ihyayucú yo tsa cuví yo nyɨvɨ quee Partia, Media,Elam, Mesopotamia, Judea, Capadocia, Ponto, Asia,10 Frigia, Panfilia, Egipto, tan nyɨvɨ quee ityi nuu caCirene ityi Africa. Tan yucú tucu yo tsa cuví yo nyɨvɨñuu Roma tan iyó yo ñuu ihya. Tan juhva yo cuvíyo nyɨvɨ Israel nda quɨvɨ cacu yo. Tan inga yo cuvíyo nyɨvɨ nanduvi cuenda nyɨvɨ Israel tan nyicún yoley tsa tyaa ra Moisés. 11 Iyó tucu yo tsa cuví yonyɨvɨ quee Creta tan Arabia. Maa tyin tandɨhɨ yo tantsiñí yo tyin tsihin yuhu tsa caahán maa yo caahánñi. Tan nacatyí tuhun ñi tsa cahnu tsa javahá Nyoo―catyí ra naha.

12Tandɨhɨ ra naha, iyo xaan cuñí ra naha, tan tsicátuhun tahan ra naha tan catyí ra naha:

―¿Náa cuñí tsi catyi tandɨhɨ tsa cuví ihya?―catyí ra naha.

13Maa tyin inga ra jacuñí nyaa ra naha tsi ñi, tancatyí ra naha tyin tsiñí ñi.

Nu caahán ra Pedro tsihin nyɨvɨ14Tacan tan nduvita ra Pedro tsihin tsa utsi iin ca

ra tava tyiñu ra Jesús. Tan ñihi cahan ra tan catyí ra:―Nyooho yañi, tsa cuví ndo ra ñuu Israel, tan

tandɨhɨ nyooho tsa iyó ñuu Jerusalén ihya. Cuñí tsitsa coto ndo tuhun ihya. Tan tyaa soho vaha ndotsa cua cahan yu tsihin ndo. 15 Tyin cuñí maa ndotyin tsiñí ndi. Maa tyin ñavin nyixi tsihi ndi, tyin ñatuhvá nyɨvɨ coho nyixi hora ihya, tyin ndi jatyaan.16 Maa tyin tsa cuví ihya cuví tsa cahan ra Joel, racuvi ndusu yuhu Nyoo tahan tsanaha. Tyin catyi ra:17Nu cua ndɨhɨ quɨvɨ, catyí Nyoo,cua jaquitsi yu Tatyi Ii yu sɨquɨ tandɨhɨ nyɨvɨ.Tan cua cahan sehe ndo tsa cuenda yu.Tan ra cuatyi tan ñi cuatyi cua janaha yu tsa iyo tsi

ñi.Tan nyɨvɨ tsahnu cua nyehe ñi ñumaahna jaha yu.18 Cua jacuhun yu Tatyi Ii yu sɨquɨ ñi tsa jaha tyiñu

tsa cuenda yu.Tan cua cahan ñi tsa cuenda yu, catyí Nyoo.19 Tan catyi ra tyin cua janaha ra tsa iyo cua nyehe

nyɨvɨ ityi andɨvɨ.Tan ityi nu ñuhu ñayɨvɨ cua javaha ra tsa iyo, seña

nɨñɨ, seña ñuhu, tan vico yuhma.20 Tan ñicanyii cua ndunaa tsi.Tan yoo cua nducuaaha tsi tumaa cuaaha nɨñɨ.Tandɨhɨ tuhun caahán ra ihya cua cuvi tsi tsa ndi

cumañi ca tahan tsi quɨvɨquitsi JutuMañi yo.Tan quɨvɨ cua quitsi ra, iyo xaan cua cuvi.21 Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsicán tahvi tsi ra cua cacu

ñi, catyi ra Joel jaha Nyoo.22 Tsa yaha nacatyi tuhun ra Pedro yacan, tacan

tan catyí ra tsihin ra naha:―Nyooho ra Israel, tyaa soho ndo tsa cua cahan

yu ihya. Ra Jesús, ra ñuu Nazaret, maa Nyoo nacatsi

tsi ra, tan tsa janaha Nyoo tsi yo tyin nditsa tsanacatsi ra tsi ra, tsaha ra tunyee iñi tsi ra tan cuahaxaan tsa iyo tan tsa nyityi tan seña javaha ra. Tan tsatsitómaando tandɨhɨ tsa caahányu ihya. 23Maa tyinquɨvɨ nacuhva cuenda ndo tsi ra, javaha ndo tumaacuhva tyaa maa Nyoo cuhva nda quɨvɨ jihna ñi. Tyintsaha cuenda ndo tsi ra tsi ra caquiñi. Tan ticaara naha tsi ra nu cruu. Tsahñi ra naha tsi ra jahando. 24 Maa tyin Nyoo janandoto ra tsi ra. Jacacura tsi ra tyin ña cuvi cundaca ñaha tuhun tsiihi tsira. 25 Tyin ra David cahan ra tuhun cahan ra Cristotahan tsanaha, tan catyí ra:Tacan ñi nyehé yu tsi Nyoo Jutu yu ityi nuu yu.Maa ra nyaá ra ityi xiin cuaha yu tan nduve náa cuví

jayuhvi tsi yu.26Yacan cuenda sɨɨ xaan cuñí yu. Tan jacahnú yu tsi

Nyoo tsihin tsa sɨɨ cuñí yu.Tan cuñu ñuhu yu cua quitatu tsi tyin tsitó yu tyin

cua nandoto yu inga tsaha.27 Tyin yooho, Nyoo Jutu yu, ña cua nacoo ihñi un

añima yu nu yucú añima nyɨvɨ tsa tsihi,tan ndi ña cua cuhva un tsa tyahyu cuñu ñuhu yu.Tyin sehe ii maa un cuví tsi yu.28 Tan janaha un tsi yu ityi nu coo yu ñayɨvɨ ña cua

naa maa.Tan cua jacutu un tsi yu tsihin tusɨɨ iñi tyin maa un

nyaá tsihin yu, catyí ra David cahan ra tsacahan ra Cristo tahan tsanaha.

29 ’Nyooho yañi, tsitó vaha yo tyin ra David tsiitsaahnu yo tsihi ra tan quɨhvɨ ra tsitsi ñuhu. Tanñaña ra ndi nyaá tsi ihya vityin. 30Maa tyin ra Davidcuvi ra iin ndusu yuhu Nyoo. Tan tsitó ra tyin Nyoocatyi ra tyin juvin ñi tata maa ra cua cuvi ra Cristo.Tan ra Cristo, cuví ra cua cundaca ñaha tumaa tsatsindaca ñaha ra David. 31 Tan ra David tumaa tsatyin nyehe ra tsa cua cuvi nu cuahán ca tsi ityi nuu.Tan cahan ra tuhun tsa cahan ra Cristo. Tan catyi ra tyin ña cua ndoo añima ra nu yucú añima nyɨvɨtsa tsihi. Tan ndi ña cua tyahyu cuñu ñuhu ra, catyi ra. 32 Tan ra Jesús can janandoto Nyoo tsi ra. Tantandɨhɨ maa ndi cuví ndi tsandaa tsa cuenda tsanandoto ra. 33 Jutu Nyoo jacahnu ra tsi ra Jesús, tantsihin ndaha cuaha ra cañihi ra tsi ra nda gloria. Tanra Jesús naquihin cuenda ra Tatyi Ii tsa catyi Jutuyo Nyoo tahan tsanaha tyin cuhva ra tsi yo. Tanyacan cuví tsa tsaha ra tsi ndi vityin. Juvin tsi cuvítsa nyehé ndo tan tsiñí ndo. 34 Tyin ñavin ra Davidnandaa ityi andɨvɨ. Maa tyin maa ra David cahan ratuhun ra Jesús, tan catyí ra:Jutu Mañi yo Nyoo catyí ra tsihin Jutu Mañi yu ra

Cristo: “Cunyaa xiin cuaha yu35 tsitsi tsa cua caquin yu tsi ra xaan iñi tsi un tsaha

un”, catyi ra David jaha Nyoo.36 Tacan cahan ra Pedro tsihin ra naha, tan catyí

tucu ra:―Nyooho tan tandɨhɨ ca nyɨvɨ Israel, coto vaha

ndo tyin tuhun ra Jesús, yacan cuví tsa caahán yutsihin ndo ihya. Ticaa ndo tsi ra nu cruu. Maa tyincuví ra JutuMañi yo, tan cuví tucu ra Cristo ra ndacáñaha tsi yo jaha Nyoo ―catyí ra Pedro.

37 Cuhva tsa tsiñi ra naha tsa cahan ra Pedrotuhun ihya, cuiihya xaan cuñí ra naha cuvi. Tantsica tuhun ra naha tsi ra Pedro tan tsi tandɨhɨ cara tava tyiñu ra Jesús, tan catyí ra naha:

Page 130: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 2:38 127 Los Hechos 3:22

―Yañi, ¿nácaa javaha ndi vityin? ―catyí ra nahatsihin ra tava tyiñu ra Jesús.

38 Tacan tan catyí ra Pedro tsihin ra naha:―Intuhun intuhun ndo ndu uvi iñi ndo cuatyi

ndo tan nasama ndo cuhva iyó ndo. Tan coondutyando tsihin sɨvɨ ra Jesucristo. Tan cua jaha ra tucahnuiñi cuatyi ndo. Tacan tan cua cuhva Nyoo Tatyi Iira tsi ndo. 39 Tyin tahan tsanaha catyi Nyoo tyincuhva ra Tatyi Ii ra tsi yo, tan tsi sehe yo, tan tsi nyɨvɨtsa cañi iyó. Tyin tandɨhɨ nyɨvɨ tsa cua nacana JutuNyoo cua cuhva ra Tatyi Ii ra tsi ñi ―catyí ra Pedro.

40 Tsihin tuhun ihya tan tsihin inga ca tuhun, raPedro tsaha cuenda ra tsi ra naha tan catyí ra tsihinra naha:

―Nducu ndo cuhva na jacacu Nyoo tsi ndo, cotocunaa ndo tsihin nyɨvɨ caquiñi iyó nu ñuhu ñayɨvɨihya ―catyí ra tsihin ra naha.

41Tacan tan tandɨhɨ ra tsa tyaa yahvi tuhun cahanra Pedro tsicoondutya ra naha. Tan quitá tumaa uñimil nyɨvɨ tsa tandɨhɨ ñi, tan ndu iin ñi tsihin nyɨvɨyɨhɨ cuenda ra Jesucristo. 42 Tan tandɨhɨ quɨvɨ nduiín tandɨhɨ ñi, tan nɨɨ iñi ñi tyaá soho ñi tsa jacuahátandɨhɨ ra tava tyiñu ra Jesucristo tsi ñi. Tan iin ñicuví ñi tsihin tahan ñi, tan tsicán tahvi ñi tan tsatsíñi paan tan tsihí ñi vinu tyin tacan tan ña cua naaiñi ñi tyin tsihi ra Cristo tsa cuenda cuatyi ñi.

Cuhva iyó nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Jutu Mañi yo Jesu-cristo quɨvɨ can

43 Tan cuaha tsa iyo javaha tandɨhɨ ra tsa tavatyiñu ra Jesucristo jaha Nyoo. Tan tandɨhɨ ñi iyocuñí ñi. 44 Tandɨhɨ ñi yɨhɨ cuenda ra Cristo iin caañi iyó ñi tsihin tsa iyó tsi ñi. 45Xicó ñi tsa iyó tsi ñi.Tan tsatsá ñi xuhun ñi tsi nyɨvɨ tahan ñi cuhva tsatsiñí ñuhu tsi intuhun intuhun ñi. 46 Tandɨhɨ quɨvɨtanndu iínñi nda veheñuhu cahnu. Tannda yuveheñi iin caa ñi tsatsí ñi paan tan tsihí ñi vinu. Tan sɨɨcuñí ñi tsatsí ñi tyin iin ñi cuví ñi. 47Tan jacahnú ñitsi Nyoo. Tan vaha caahán tandɨhɨ nyɨvɨ tuhun ñi.Tan iin tan iin quɨvɨ tan nducuahá ca nyɨvɨ quɨhvɨ cuenda Jutu Mañi yo Jesús tyin jacacú ra tsi ñi.

3Nu nduvaha iin ra coxo

1 Iin quɨvɨ cuahán ra Pedro tsihin ra Juan veheñuhu cahnu. Cuví tsi cuhva caa uñi tsa tseñi, cuhvatsa tuhvá nyɨvɨ Israel cuahán cuandacán tahvi tsiNyoo. 2Tan iin ra ndaahvi, coxo ra nda quɨvɨ cacu ra,nyaá ra yuhu cora vehe ñuhu cahnu can tandɨhɨmaaquɨvɨ. Tyin tsindacá ñi tsi ra na ndacan ra xuhun tsinyɨvɨ quɨhvɨ yuhu cora can, tan nañí tsi Yuhu CoraSɨɨ Caá. 3 Tacan tan nyehe ra coxo can tsi ra Pedrotsihin ra Juan tsa cua quɨhvɨ ra naha yuhu cora can.Tan tsican ra xuhun tsi ra naha. 4Tannyehe ra Pedrotan ra Juan tsi ra. Tan ra Pedro catyí ra tsihin ra:

―Nyehe tsi ndi ―catyí ra.5Tacan tanquitsaha nyehé ra coxo can tsi ra naha.

Cuñí maa ra tyin iyó tsa cua cuhva ra naha tsi ra.6Maa tyin ra Pedro catyí ra tsihin ra:

―Nduve xuhun cuitsin tan xuhun cuaan iyó tsiyu, tan cuhva yu tsi un. Maa tyin tsa iyó tsi yu cuacuhva yu tsi un. Tsihin sɨvɨ ra Jesucristo ra ñuuNazaret, nduvita tan caca―catyí ra Pedro tsihin ra.

7 Tacan tan tɨɨn ra Pedro ndaha cuaha ra tancañihi ra tsi ra. Tan juvin ñi cuhva can nacoo tunyeeiñi nduvi taahan tsaha ra tan jucun tsaha ra. 8Tacantan ra coxo can ndava ra, tan nduvita ra tsinyaanyityi ra. Tan quitsaha tsicá ra. Tan quɨhvɨ ra tsihinra naha tsitsi cora vehe ñuhu can, tsicá ra, tan ndavára, jacahnú ra tsi Nyoo. 9 Tandɨhɨ nyɨvɨ nyehe ñi tsira tyin tsicá ra tan jacahnú ra tsi Nyoo. 10 Tan iyoxaan cuñí ñi tan yuuhví ñi tsa cuenda tsa nduvahara can. Tyin nacotó ñi tsi ra. Tyin juvin ra cuví ra tsatuhvá tsinyaá Yuhu Cora Sɨɨ Caá can tsicán ra xuhuntsi nyɨvɨ.

Nu caahán ra Pedro tuhun ra Cristo tsihin nyɨvɨ nucuví corredor cuenda ra Salomón

11 Ra coxo tsa nduvaha can, ña jañá maa ra tsi raPedro tan ra Juan. Tan tandɨhɨ nyɨvɨ iyo cuñí ñi,tan tsinú xaan ñi tsaa ñi nu cuví corredor cuendara Salomón tyin cua nyehe ñi tsi ra coxo can tyin tsanduvaha ra. 12 Tsa nyehe ra Pedro yacan, tan catyíra tsihin nyɨvɨ can:

―Nyooho ra Israel, ¿nacuenda iyo xaan cuñíndo? Tan ¿nacuenda nyehé xaan ndo tsi nyuhu?¿A cuñí maa ndo tyin tsihin tunyee iñi maa ndi,a tsa cuenda tsa catsi iyó ndi nuu Nyoo, tan cuvi janduvaha ndi tsi ra coxo ihya? 13Ñavin maa nyuhujanduvaha tsi ra. Nyoo ra cuví Nyoo tsii tsaahnu yo,ra Abraham, ra Isaac tan ra Jacob, ra ican jacahnutsi Sehe ra tan tsaha ra tunyee iñi tsi ra, ra tsa tsahacuenda ndo tsi ra Pilato, ra cumí tyiñu. Tan ra Pilatocuñi ra jaña ra tsi ra. Maa tyin nyooho ña tsahando. 14 Tahan tsi tsa ndacan ndo tsa jaña ra tsi ravaha, tan ra ii can, maa tyin nyooho tsican ndo tsajaña ra tsi iin ra tsahñí ndɨyɨ. 15 Tan nyooho tsahñi ndo tsi ra tsa tsahá ñayɨvɨ nyito coo yo tsihin Nyoo.Maa tyin Nyoo Jutu yo janandoto ra tsi ra. Tan ñandoo ra nu yucú añima nyɨvɨ tsa tsihi. Tan nyuhucuví ndi tsandaa tsa cuenda tsa nandoto ra. 16 Tanjuvin ra Jesús cuví ra tsa tsaha tunyee iñi tsi ra coxoihya tan nduvaha tsaha ra, tyin tsinú iñi ndi tyiniyó tunyee iñi tsi ra Jesús. Yacan cuenda nduvahatsaha ra ihya, tannacotó vahando tsi ra. Tan tandɨhɨnyooho nyehe ndo tyin nduvaha ra tsa cuenda tsatsinú iñi ndi.

17 ’Tsitó yu, ―catyí ra Pedro― tyin quɨvɨ tsatsahñi ndo tsi ra Jesús, ña tsitó ndo tyin ña vahatsa javahá ndo. Tan tacan tucu ra cuví ityi nuutsihin ndo, ña tsitó ra naha. 18 Maa tyin tacanjacuvi ndo tan cundaa tsa cahan ra cuvi ndusu yuhuNyoo tahan tsanaha, tyin catyí ra naha tyin ra Cristocua nyehe ra tundoho. 19 Yacan cuenda ndu uviiñi ndo cuatyi ndo, tan nacuhva cuenda ndo añimando tsi Nyoo, na ndatsi cuatyi ndo. Tacan tan sɨɨxaan cua cuñi añima ndo jaha tunyee iñi Jutu Mañiyo. 20 Tacan tan cua jaquitsi ra tsi ra Jesús ra cuvíCristo, na quitsi ra inga tsaha. Tyin nda quɨvɨ jihnañi tyaa Nyoo cuhva tyin quitsi ra tsa cuenda yo.21 Taahán tsi tsa ndoó ra Jesucristo gloria tsa vityinnda cuanda quɨvɨ cua jandutsaa Nyoo tandɨhɨ maatsa iyó. Tumaa cuhva catyi ra cuví ndusu yuhuNyootahan tsanaha. 22 Tyin tacan catyi ra Moisés tsihintsii tsaahnu yo: “Cua jaquitsi Jutu yo Nyoo tsi ra tsacua cahan tuhun ra. Tan juvin ñi nyɨvɨ yo cua cuvira. Tan cua cahan ra tuhun Nyoo tsihin ndo tumaacaahán yuhu. Tyaa yahvi ndo tandɨhɨ tsa cua cahan

Page 131: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 3:23 128 Los Hechos 4:27ra tsihin ndo. 23 Tyin tandɨhɨ nyɨvɨ tsa ña cua tyaasoho tsa cua cahan ra, cua cunaa ñi, tyin ña cuacutahan ñi tsihin nyɨvɨ tsa nacatsi Nyoo”, catyi raMoisés.

24 ’Tan tacan tucu tandɨhɨ ra cuví ndusu yuhuNyoo nda quɨvɨ tsicoo ra Samuel tan nda cuandavityin, jacoto ra naha tsa cuví vityin. 25 Tandɨhɨtsa catyí Nyoo tyin cuhva ra tsi yo, cahan ra cuvíndusu yuhu Nyoo tahan tsanaha. Tandɨhɨ can tsiimaa ndo cuví can. Tan tyiñu tsa ndoo Nyoo tsihinra Abraham tsii tsaahnu yo, juvin ñi tsa cuendamaando cuví yacan. Tyin catyi Nyoo tsihin ra Abraham:“Tandɨhɨ nyɨvɨ tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ cua nasoco yutsi ñi tsa cuenda nyɨvɨ tata un.” 26Tan yacan cuendaquɨvɨ janandoto Nyoo tsi Sehe ra, jihna ca nu yucúndo jacuhun ra tsi ra, tyin nasoco ra tsi ndo, tanintuhun intuhun ndo nacoo ndo tsa caquiñi iyó ndo―catyí ra Pedro tsihin ñi.

4Nu tɨɨn ra cuví ityi nuu vehe ñuhu cahnu naha

ra tsi ra Pedro tan ra Juan1Ndi caahán ca ra Pedro tan ra Juan tsihin nyɨvɨ,

tan tsaa ra cuví jutu naha ra tsihin ra cuví ityi nuutsihin ra jahá cuenda vehe ñuhu, tan tsihin ra cuvísaduceo naha ra. 2 Nduxaan xaan ra naha tyin raPedro tan ra Juan jacuahá ra naha tsi nyɨvɨ tan catyíra naha tyin nditsa tsa cua nandoto nyɨvɨ tsa tsatsihi, tyin ra Jesús nandoto ra. 3 Tacan tan tɨɨn ranaha tsi nduvi taahan ra tava tyiñu ra Jesús cannahara. Tan tyihi ra naha tsi ra naha vehe caa. Tanndoo ra naha nda cuanda inga quɨvɨ tyin tsa cueñicuví cuhva can. 4Maa tyin cuaha ñi tsa tsiñi tuhuncaahán ra Pedro quitsaha tsinú iñi ñi. Tan ndu iin ñitsihin nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Jesús. Tan tsa tandɨhɨ ñiquitá maa uhun mil cuví tsa maa ñi maa rayɨɨ nahara.

5 Tsa tuvi inga quɨvɨ, nda ñuu Jerusalén ndu iintandɨhɨ ra cumí tyiñu cuenda nyɨvɨ Israel, tan tsihinra tsahnu, tan tsihin ra cuví maestro cuenda leytsa tyaa ra Moisés. 6 Tan nyií tucu ra Anás ra jututsaahnu cuví ityi nuu. Tan nyií tucu ra Caifás, tan raJuan, tan ra Alejandro. Tan yucú ndɨhɨ tucu tandɨhɨrayɨɨ tsa cuví nyɨvɨ ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu.7 Tacan tan tava tyiñu ra naha na cuquihin ra nahatsi ra Pedro tan ra Juan. Tan tsindaca ra naha tsi ranaha nda mahñu nu yucú ra naha. Tan tsica tuhunra naha tsi ra naha, tan catyí ra naha:

―¿Yóo tsaha ndatu tsi ndo tsa janduvaha ndo tsira can? ¿Yóo tsaha tunyee iñi tsi ndo tsa javaha ndotyehen? ―catyí ra naha tsihin ra Pedro tan ra Juan.

8 Tan ra Pedro tsitú ra tsihin Tatyi Ii Nyoo. Tannacahan ra tsihin ra naha:

―Nyooho ra ndacá ñaha Israel ñuu yo ihya, tannyooho ra tsahnu. 9 Vityin tsicá tuhun ndo tsindi tsa cuenda tsa vaha tsa cuvi tsi ra coxo ihya,tyin cuñí ndo coto ndo nácaa nduvaha ra. 10 Yacancuenda cua catyi tuhun ndi tsihin ndo na cototandɨhɨ nyɨvɨ Israel. Tyin ra ihya nyaá ra nuutandɨhɨ ndo, tyin nduvaha ra tsihin tunyee iñi tsi raJesucristo, ra ñuu Nazaret, ra tsa tsaha cuenda ndona cúu ranu cruu. Maa tyinNyoo janandoto ra tsi ra.11Tan juvin ra Jesús cuví yuu tsa tsiñí ñuhu ca tsa ñacuñí ra javahá vehe cuatyiñu ra, tumaa cuhva catyí

nuu tutu Nyoo. Tan nyooho cuví ra javahá vehe tanña cuñí ndo yuu tsa tsiñí ñuhu ca can. 12 Yoñi ingara cuví jacacú tsi yo. Tyin intuhun ñi maa ra tsahaNyoo tyin jacacu ra tsi yo ―catyí ra Pedro tsihin racan naha ra.

13 Tan ra cumí tyiñu can naha ra iyo xaan cuñí ranaha tsiñí ra naha tsa caahán ra Pedro tan ra Juantyin nɨɨ xaan iñi ra naha caahán ra naha, tan ñavinra cahvi scuela cuví ra naha. Tacan tan nacoto ranaha tsi ra naha tyin ra ican naha ra cuví ra tsa tsicatsihin ra Jesús quɨvɨ can. 14 Tan ra tsa nduvaha can,nyaá nyityi ra tsihin ra naha. Yacan cuenda ña cuvícahan ra cumi tyiñu can naha ra tsa ndavaha ñi sɨquɨra Pedro tan ra Juan. 15Tacan tan catyi ra cumi tyiñunaha ra tsihin ra naha:

―Quita nduñi taahan nyooho tsata vehe.Tan quita ra naha. Tan ndoo ra cumi tyiñu can

naha ra natuhún tahan ra naha. 16Tan catyí ra naha:―¿Náa javaha yo tsihin ra ihya naha ra? Tyin

tandɨhɨmaanyɨvɨ Jerusalén tsitó ñi tsa iyo tsa javahara naha. Tan ña cua cuvi catyi yo tyin ña nditsa.17Maa tyin ña cuñí yo tsa cuaha ca nyɨvɨ coto tuhunihya, yacan cuenda vaha ca tsa casɨ yo tsi ra naha,tan cahan yo tsihin ra naha na ña cahan ca ra nahatuhun ra Jesús tsihin nyɨvɨ ―catyí ra cumi tyiñunaha ra.

18 Tacan tan cana ra cumí tyiñu tsi ra Pedro tanra Juan. Tan catyi ra naha tsihin ra naha tyin ndiluxu ca maa tan ña cahan ca ra naha tuhun ra Jesús.Tan na ña jacuaha ca ra naha tsi nyɨvɨ. 19Maa tyin raPedro tan ra Juan nacahan ra naha tan catyí ra naha:

―Tyihi tuñi ndo iñi ndo tan nyehe ndo tatunvaha ca tsa tyaa yahvi ndi tsi maa ndo o vaha ca tsatyaa yahvi ndi tsi Nyoo. 20 Tyin nyuhu ña cuví tsajandɨhɨ ndi tsa nacatyí tuhun ndi tsa nyehe ndi tantsa tsiñi ndi ―catyí ra naha.

21 Tacan tan tyasɨ nyico ra cumi tyiñu naha ra tsira Pedro tan ra Juan. Tan jaña ra naha tsi ra nahatyin ña ñihi ra naha nácaa tatsi tuñi ra naha tsi ranaha. Tyin tandɨhɨ nyɨvɨ tan jacahnú ñi tsi Nyoo tsacuenda tsa cuvi can. 22 Tyin rayɨɨ tsa nduvaha can,tsa yaha uvi xico cuiya ra, tan tacan cuiya tahan ratundoho tan nduvaha ra jaha Nyoo.

Nu tsican nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo tunyee iñiNyoo

23 Tan tsa quita ra Pedro tan ra Juan, cuahán ranahanu yucúnyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Jesús. Tannacatyítuhun ra naha tandɨhɨ tsa cahan ra tsahnu naha ratan ra jutu tsa cuví ityi nuu naha ra tsihin ra naha.24 Cuhva tsa tsiñi tandɨhɨ ñi, tan iin caa ñi quitsahatsicán tahvi ñi tsi Nyoo. Tan catyí ñi:

―Jutu Mañi yu, yooho javaha un andɨvɨ tan ñuhuñayɨvɨ. Javaha un ndutya ñuhu. Tan tandɨhɨ ca tsaiyó, maa un javaha. 25 Tan yooho tsihin Tatyi Ii unjacahan un tsi ra David tahan tsanaha. Tan catyí ra:¿Nacuenda tsa nduxaán nyɨvɨ ña tsitó tsi Nyoo?¿Nacuenda tsicá iñi ñi tuhun tsa nduve yahvi nyaá?26Rey naha ra tan tsihin ra tsa ndacá ñaha nu ñuhu

ñayɨvɨ ihya nduvita ra nahasɨquɨ un, Jutu Mañi yu, tan sɨquɨ ra Cristo, ra nyisó

tyiñu maa un, catyi ra David.27 ’Jutu Mañi yu, nditsa tyin ra Herodes, tan ra

Poncio Pilato ndu iin ra naha ñuu Jerusalén ihya

Page 132: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 4:28 129 Los Hechos 5:22tsihin ra ñuu Roma naha ra tan tsihin ra ñuu Israelnaha ra tyin cahñi ra naha tsi ra Jesús Sehe ii un, tsanacatsi vaha maa un. 28 Tan tacan javaha ra naha,tumaa cuhva tsa catyi maa un tahan tsanaha tyincua cuvi. 29 Tan vityin, Jutu Mañi yu, nyehe tyincuñí ra naha casɨ ra naha tsi ndi. Tan cuhva tsa nɨɨcoo iñi ndi tyin tyiñu maa un javahá ndi, Jutu Mañiyu. Tan na ña nayuhvi ndi cahan ndi tuhun maaun. 30Tan tsihin tunyee iñi maa un tan cua nduvahanyɨvɨ cuuhví, tan cua nyehe ndi seña tan tsa iyotsa cuenda tunyee iñi ra Jesús Sehe ii un ―catyí ñi,tsicán tahvi ñi tsi Nyoo.

31Tan cuhva tsa ndɨhɨ tsican tahvi ñi tsi Nyoo tantaan nu yucú ñi. Tan tandɨhɨñi tsitu ñi tsihin Tatyi IiNyoo tan cahan ñi tuhun Nyoo tsihin tsa ña yuuhvíñi.

Nduve tsa cumañi tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo32 Tandɨhɨ ñi tsa tsinú iñi, iin ñi cuví ñi, tan iin

ñi cuhva tsicá iñi ñi. Ndi intuhun ñi tan ña catyí ñityin tsa tsii maa ñi cuví tsa iyó tsi ñi, tyin tsii tandɨhɨñi cuví can. 33 Tan tsihin tunyee iñi cahnu, caahánra tava tyiñu ra Jesús tuhun tsa nandoto Jutu Mañiyo Jesús. Tan Nyoo nasocó xaan ra tsi tandɨhɨ ranaha. 34 Tan ndi intuhun ñi tan nduve tsa cumañítsi ñi tyin tandɨhɨ ñi tsa iyó vehe o ñuhu ñi, xicóñi can. Tan cua ndaca ñi xuhun can 35 tsi ra tavatyiñu ra Jesús. Tan maa ra naha natsatsá xuhun cantsi intuhun intuhun nyɨvɨ cuhva tsa tsiñí ñuhu tsiñi. 36 Tacan javaha iin ra tsa nañi José. Ra ican cuvíra tata ra Leví. Tan cacu ra ñuhu Chipre tsa canyiímahñu ndutya ñuhu. Tan ra tava tyiñu ra Jesúsjacunañi ra naha tsi ra Bernabé. Tan sɨvɨ can cuñítsi catyí: ra jandu iín iñi nyɨvɨ. 37 Tan ra Bernabécan xico ra ñuhu ra. Tan tsaha ra xuhun can tsi ratava tyiñu ra Jesús.

5Cuatyi ra Ananías tsihin ña Safira

1Maa tyin iin ra tsa nañí Ananías tsihin ña Safira,ñasɨɨhɨ ra, xico ñi iin ñuhu. 2Tan tyihi xeeheñi juhvaxuhun. Tacan tan ra Ananías tsindaca ra xuhun tsandoo ña tsi ra tava tyiñu ra Jesús. Tan catyí ra tyintandɨhɨ xuhun tsa cuyahvi ñuhu cuví can. 3 Tacantan catyí ra Pedro tsihin ra:

―Yooho Ananías, ¿nacuenda tsa tsaha un tsaquɨhvɨ nu ña vaha añima un? Tyin cuñí un jandaviñaha un tsi Tatyi Ii Nyoo, tan catyí un tyin tandɨhɨxuhun tsa cuyahvi ñuhu can cuví tsehe, tan ñanditsa un tyin ndoo juhva xuhun can tsi un. 4 Tsiiun cuvi ñuhu can, tan tsii un cuví xuhun tsa ñihi uncuenda ñuhu can. ¿Nacuenda tsa cuñí un jandaviñahaun tsi Nyoo tan catyí un tyin tandɨhɨxuhun cantsaha un? Maa tyin ñavin tsi nyuhu jandaví ñaha un,tyin tsi maa Nyoo jandaví ñaha un ―catyí ra Pedrotsihin ra Ananías.

5 Tsa tsiñi ra Ananías tuhun tsa cahan ra Pedro,nduva ra tan tsihi ra. Tan tsa tsito nyɨvɨ tuhunihya tan nayuhvi xaan ñi. 6 Tacan tan tsaa ra cuatyinaha ra tan cava nuu ra naha jahma cuñu ñuhu raAnanías. Tan tsahan ra naha tsindaca ra naha tsi ranu ndaa cumi santu. 7Yaha uñi hora tan tsaa ñasɨɨhɨra Ananías tan quɨhvɨ ña nu yucú ra tava tyiñu ra

Jesús, tyin ña tsitó ña tsa cuvi. 8 Tan quitsaha tsicátuhun ra Pedro tsi ña tan catyí ra tsihin ña:

―¿A tyehenñi cuví xuhun tsa cuyahvi ñuhundo?―catyí ra Pedro tsihin ña.

Tacan tan nacahan ña tan catyí ña tsihin ra:―Tacan ñi cuví xuhun tsa cuyahvi tsi ―catyí ña

tsihin ra.9 Tacan tan catyí ra Pedro tsihin ña:―¿Nacuenda tsa natuhun tahanndo tan cuñí ndo

jandavi ñaha ndo tsi Tatyi Ii Jutu Mañi yo Nyoo?Ican vatsí ra tsa tsahan tsindaca tsi yɨɨ un nu ndaacumi santu. Tan vityin cua cundaca ndɨhɨ ra nahatsi un ―catyí ra Pedro tsihin ña Safira.

10 Tan juvin ñi cuhva can tan nduva ña tsaha raPedro, tan cueta tsihi ña. Tan quɨhvɨ ra cuatyi cannaha ra, tan nyehe ra naha tyin canyií ña tsihi ña.Tan cañihi ra naha tsi ña, tan tsindaca ra naha tsi ñanu ndaa cumi sandu. Tan tinyii ra naha tsi ña xiinyɨɨ ña. 11Tan tandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo, tantandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsito tuhun can, nayuhvi xaan ñi.

Cuaha xaan tsa iyo tan seña javaha ra tava tyiñu raJesús

12 Cuaha seña tan tsa iyo javaha ra tava tyiñu raJesús nu yucú nyɨvɨ. Tan tandɨhɨ ñi yɨhɨ cuendara Cristo ndu iín ñi nu cuví corredor cuenda raSalomón. 13 Tan nyɨvɨ tsa inga cuenda ña caná iñiñi cutahan ñi tsihin ñi yɨhɨ cuenda ra Cristo. Maatyin nyɨvɨ can vaha caahán ñi sɨquɨ ñi yɨhɨ cuendara Cristo. 14 Tan cuaha xaan nyɨvɨ quitsaha tsinúiñi tsi Jutu Mañi yo Jesús, tahan ñi rayɨɨ tan ñaha.15Tan nda cuanda tavá ñi tsi nyɨvɨ cuuhví ityi cahnu,tsaquín ñi tsi ñi nu tsito. Tyin tatun cua yaha raPedro tan yaha tixahñu ra sɨquɨ ñi cua nduvaha ñi.16 Tacan tucu nyɨvɨ iyó yatyin ñi ñuu Jerusalén can,cuandacá ñi tsi nyɨvɨ cuuhví tan nyɨvɨ tsa yɨhɨ tatyiña vaha. Tan nduvaha tandɨhɨ ñi.

Nu nyehé ra Pedro tan ra Juan tundoho17Tacan tan ra jutu tsaahnu tsa cuví ityi nuu, tan

ra yɨhɨ cuenda ra cuví saduceo naha ra, ndasɨ cuñíra naha nyehé ra naha tsi ra tava tyiñu ra Jesús tsacuenda tsa vaha tsa javahá ra naha tsihin tunyee iñitsa tsaha Nyoo tsi ra naha. 18 Tacan tan tɨɨn ra nahatsi ra naha. Tan tyihi ra naha tsi ra naha vehe caa.19Maa tyin tsa cuaa can quitsi iin ángel tsa jaquitsi Jutu Mañi yo, tan nuña ra yuvehe caa can. Tan tavara tsi ra naha. Tan catyí ra tsihin ra naha:

20 ―Cuaahan ndo tan cunyacu nyityi ndo veheñuhu cahnu. Tan nacatyi tuhun ndo tsihin nyɨvɨnácaa coo ñi ñayɨvɨ nyito tsa iyó ndo ―catyí ángelcan tsihin ra naha.

21 Tsa tsiñi ra naha tsa cahan ra ángel can, tancuahán ra naha. Tan tsa tuvi inga quɨvɨ can nañihi nyɨvɨ tsi ra naha vehe ñuhu cahnu. Tan quitsahajacuahá ra naha tsi ñi.

Tan tsitsi tsa jacuahá ra naha tsi ñi, tan ndu iin rajutu tsaahnu tsa cuví ityi nuu tan ra tsa yucú tsihinra. Tan cana ra naha tsi ra cumi tyiñu cuenda nyɨvɨIsrael tyin coo ra naha junta. Tacan tan tava tyiñura naha na cuquihin ra naha tsi ra tava tyiñu ra Jesúsnu yucú ra naha vehe caa can. 22Maa tyin cuhva tsatsaa ra vitya naha ra tsitsi vehe caa can, ña nañihi ranaha tsi ra naha. Tan cuanuhu ra naha cua nacatyi

Page 133: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 5:23 130 Los Hechos 6:7tuhun ra naha tsihin ra jutu tsaahnu tsa cuví ityinuu. 23 Tan catyí ra naha tsihin ra:

―Ndasɨ yuvehe caa can tan tsaa ndi. Tan andaru,yucú ra naha yuvehe jahá cuenda ra naha. Maa tyincuhva tsa nuña ndi yuvehe can, yoñi maa nañihi ndi―catyí ra naha tsihin ra jutu tsaahnu tsa cuví ityinuu.

24 Tacan tan ra jutu tsaahnu tsa cuví ityi nuu cantsihin ra yɨhɨ ndaha tsi tandɨhɨ ra tsa jahá cuendavehe ñuhu can tan tsihin ra jutu tsa cuví ityi nuunaha ra, tsiñi ra naha tsa cahan ra vitya naha ratsihin ra naha tan iyo xaan cuñí ra naha. Tannatuhun tahan ra naha nácaa javaha ra naha tancundɨhɨ tuhun can. 25Tacan tan tsaa iin ra tan catyíra:

―Ra tsa tyihi ndo vehe caa can naha ra, yucú ranaha vehe ñuhu jacuahá ra naha tsi nyɨvɨ―catyí ra.

26Tacan tan ra yɨhɨ ndaha tsi ra jahá cuenda veheñuhu can, tsahan ra tsihin ra vitya naha ra, tantsiquihin ra naha tsi ra tava tyiñu ra Jesús tsihintsa vii ñi tan ña cañi ra naha tsi ra naha, tyinyuuhví ra naha tsi nyɨvɨ coto cañi ñi yuu tsi ra naha.27 Tsindaca ra naha tsi ra tava tyiñu ra Jesús nuu racumi tyiñu vehe ñuhu cahnu. Tan ra jutu tsaahnutsa cuví ityi nuu catyí ra tsihin ra tava tyiñu ra Jesús:

28 ―Nyuhu tsa cahan vaha xaan ndi tsihin ndotyin ña cahan ca ndo tuhun ra Jesús. Maa tyinnyooho ña tyaa soho ndo tsa cahan ndi. Tan tsandɨhɨ maa tsitsi ñuu Jerusalén jacotó ndo tuhun ra.Tan cuñí ndo tyaa ndo cuatyi can sɨquɨ ndi tyin tsihi ra ―catyí ra jutu tsaahnu tsa cuví ityi nuu tsihin ranaha.

29 Tacan tan nacahan ra Pedro tan inga ra tavatyiñu ra Jesús, tan catyí ra naha:

―Taahán tsi tyaa yahvi jihna ndi tsi Nyoo tanñavin ca tsi nyooho. 30 Nyoo cuenda tsii tsaahnuyo juvin ra janandoto tsi ra Jesús, ra tsa ticaa ndonu cruu tan tsahñi ndo. 31 Tan ra Jesús cuví ra tsajacahnu xaan Nyoo, tan tyaa ra tsi ra xiin cuaha ra,tyin cua cundaca ñaha ra tandɨhɨ maa. Tan intuhunñi maa ra cuví ra jacacú tsi yo. Tyin tacan tsahára cuhva tsi yo tsa cuví yo nyɨvɨ Israel na ndu uviiñi yo cuatyi yo tan jaha ra tucahnu iñi cuatyi yo.32 Tan nyuhu cuví ndi tsandaa tsa cuenda tandɨhɨyacan. Tan tacan cuví tucu Tatyi Ii Nyoo tsa tsahaNyoo cunyaa añima nyɨvɨ tyaá yahvi tsi ra ―catyíra Pedro tsihin ra naha.

33 Tan tsa tsiñi ra naha tsa cahan ra Pedro, ndux-aan xaan ra naha. Tan cuñi ra naha cahñi ra naha tsira naha. 34Maa tyin tsihin ra cumi tyiñu can nahara nyií iin ra cuví fariseo tsa nañí Gamaliel. Tan cuvíra maestro cuenda ley Nyoo tsa tyaa ra Moisés. Tannyɨvɨ tyaá yahvi xaan ñi tsi ra. Tan ra Gamaliel can,nduvita nyityi ra. Tan caahán ra na quita ra tavatyiñu ra Jesús tañi ñi. Tacan tan quita ra naha. 35Tanquitsaha caahán ra Gamaliel can tsihin tandɨhɨ ca racumí tyiñu naha ra, tan catyí ra:

―Yoo, ra tsa ndacá ñaha tsi nyɨvɨ Israel, jaha yocuenda tsi yo tsihin tsa cua javaha yo tsi ra icannaha ra. 36 Nducuhun iñi ndo tyin tsa iyó juhvaquɨvɨ nduvita iin ra tsa tsinañi Teudas. Tan catyi ra tyin cuví ra iin ra vaha. Tan quita maa tumaacumi cientu rayɨɨ tsinyicun tsi ra. Maa tyin yaha can

tsahñi nyɨvɨ tsi ra. Tan tandɨhɨ ra tsa tsinyicun tsi racuanuhu ra naha ñuu ra naha. Tan tsindɨhɨ tuhuncan. 37Yaha can tan nu cuahán ca tsi ityi nuu, quɨvɨnacahvi ra gobiernu tsi nyɨvɨ, tan nduvita ra Judasra ityi Galilea. Tan cuaha xaan nyɨvɨ tsinyicun tucutsi ra can. Maa tyin juvin ñi tsahñi nyɨvɨ tsi ra. Tantandɨhɨ ñi tsa tsinyicun tsi ra cuanuhu ñi ñuu ñi.38 Yacan cuenda jaña yo tsi ra ihya naha ra. Tan ñacua tyihi yo tsi yo tsihin ra naha tyin tatun tuhun iinrayɨɨ ñi cuví tsa jacuahá ra naha, cua cundɨhɨ tuhuncan. 39Maa tyin tatun nditsa tyin tuhun Nyoo cuvítsa jacuahá ra naha, ña cua cuvi casɨ yo. Jaha yocuenda tsi yo tyin ña vaha cañí tahan yo tsihin Nyoo―catyí ra Gamaliel tsihin ra naha.

40 Tandɨhɨ ra naha ndoo ra naha vaha tsa ña cuacahñi ra naha tsi ra naha. Tacan tan cana ra naha tsira tava tyiñu ra Jesús. Tan catyí ra cumí tyiñu nahara tsihin ra vitya naha ra na cañi ra naha tsi ra naha.Tan tyasɨ ra naha nu cahan ra naha tuhun ra Jesús.Tacan tan jaña ra naha tsi ra naha. 41 Tan quita ranaha nuu ra cumí tyiñu. Tan sɨɨ xaan cuñí ra nahatyin tsaha Nyoo ndatu tyin nyehé ra naha tundohotsa cuenda ra Jesús. 42 Tan ña jandɨhɨ ra naha tsacaahán ra naha. Tan tandɨhɨ quɨvɨ jacuahá ra nahatuhun ra Jesucristo vehe ñuhu tan vehe nyɨvɨ.

6Nunacatsí nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Jesús utsa taahan

ra naha tyin jaha cuenda ra naha náa tsa tsiñi ñuhutsi ñi

1 Tan nu cuahán ca tsi quɨvɨ cuaha xaan nyɨvɨyɨhɨ cuenda ra Cristo cuvi. Tacan tan nyɨvɨ tsacaahán yuhu griego quitsaha caahán ñi sɨquɨ nyɨvɨtsa caahán yuhu hebreo tan catyí ñi tyin cuhva tsatsatsá ra naha tsa catsi ñi tandɨhɨ quɨvɨ ña jahávaha ra naha cuenda tsi ñi ndaahvi grecia tsa tsihi yɨɨ. 2 Tacan tan tandɨhɨ tsa utsi uvi taahan ra tavatyiñu ra Jesús jandu iin ra naha tsi tandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo. Tan catyí ra naha tsihin nyɨvɨ can:

―Ña vaha tsa jandɨhɨ ndi tsa caahán ndi tuhunNyoo tan tsa tsatsá ndi tsa catsi ndo. 3Yacan cuenda,nyooho yañi, nanducu ndo utsa taahan ra nu yucúyo ihya, ra vaha iyó tsihin Nyoo, ra tsa iyó tsatsiñituñi iñi, ra tsitú tsihin Tatyi Ii Nyoo. Tan cuhvayo tyiñu ihya tsi ra naha. 4Tan nyuhu cua jañihi ndindacan tahvi ndi tsi Nyoo, tan cua jacuaha ca ndituhun Nyoo―catyí ra naha.

5Tandɨhɨ ñi tan ndoo ñi vaha. Tan nacatsi ñi tsi raEsteban. Tyin tsinú xaan iñi ra tsi Nyoo. Tan tsitúra tsihin Tatyi Ii Nyoo. Tan nacatsi tucu ñi tsi raFelipe, tan ra Prócoro, tan ra Nicanor, tan ra Timón,tan ra Parmenas, tan ra Nicolás tsa cuví ra iin rañuu Antioquía, tan nanduvi ra iin ra Israel. 6 Tacantan tsindaca ñi tsi ra naha nu nyecú ra tava tyiñu raJesús. Tan tyiso ndaha ra naha jiñi intuhun intuhunra naha tan tsican tahvi ra naha tsi Nyoo tsa cuendara can naha ra.

7 Tan tsityá ca tuhun Nyoo. Tan nducuaha ca ñiyɨhɨ cuenda ra Cristo ñuu Jerusalén. Tan cuaha xaanra cuví jutu cuenda nyɨvɨ Israel natsinu ndɨhɨ iñi ranaha tuhun ra Cristo.

Nu tyihi ra naha tsi ra Esteban vehe caa

Page 134: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 6:8 131 Los Hechos 7:238 Ra Esteban cuví ra iin ra tsa tsitú tsihin tunyee

iñi Nyoo. Tan vaha xaan nyɨvɨ cuví ra tyin tsitúañima ra tsihin tsa vaha tsi Nyoo. Tan cuaha xaantsa iyo tan seña javahá ra nu yucú nyɨvɨ. 9Tacan tanjuhva ra tsa tsicá vehe ñuhuñuu Israel tsa nañí VeheÑuhu Cuenda Nyɨvɨ Ndoó Nuña cutahan ra nahatsihin juhva ra ñuu Cirene naha ra, tan cutahanndɨhɨ juhva ra ñuu Alejandría naha ra, tan ra ityiCilicia naha ra, tan ra ityi Asia naha ra. Tan quitsahacaahán yuhu tahan ra naha tsihin ra Esteban. 10Maatyin ña cuvi jaha canaa ra naha tsi ra, tyin ra Estebancaahán ra tsihin tsa tsiñituñi jiñi ra tsa tsaha TatyiIi Nyoo tsi ra. 11 Tacan tan tyahvi ra can naha ra tsijuhva ra na cahan ra naha cuendu sɨquɨ ra Estebantan catyi ra naha tyin ra Esteban caahán ra ndavahañi sɨquɨ ra Moisés, tan sɨquɨ Nyoo. 12 Yacan cuendatandɨhɨ nyɨvɨ can quitsaha cuvaá ñi tan tsihin ratsahnunaha ra tan ra cuvímaestro cuenda leyNyoo.Tacan tan tɨɨn ra naha tsi ra Esteban. Tan tsahan ranaha tsindaca ra naha tsi ra nu ndu iín ra cumí tyiñucuenda vehe ñuhu nyɨvɨ Israel. 13Tan nducu ra nahatsi ra cahan cuendu sɨquɨ ra Esteban. Tan maa ranaha catyí ra naha tyehen:

―Ra Esteban ihya, ña jandɨhɨ ra tsa caahán randavaha ñi sɨquɨ vehe ñuhu yo tan sɨquɨ ley Nyoo tsatyaa ra Moisés. 14Tan tsiñi ndi tsa caahán ra tyin raJesús, ra Nazaret can, cua canɨ ra vehe ñuhu cahnuihya. Tan cua nasama ra cuhva iyó yo tsa jacuaha raMoisés tsi yo ―catyí ra tsa caahán cuendu sɨquɨ raEsteban.

15 Tacan tan ra cumí tyiñu naha ra tan ra nyecúicannyehe ra naha tsi ra Esteban tyin tumaa caá nuuiin ángel, tacan caá nuu ra.

7Nu caahán ra Esteban tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ

nducú cahñi tsi ra1 Tacan tan ra jutu tsaahnu tsa cuví ityi nuu tsica

tuhun ra tsi ra Esteban, tan catyí ra:―¿A nditsa tsa caahán ra ihya naha ra sɨquɨ un?2 Tacan tan nacahan ra Esteban tan catyí ra:―Nyooho yañi, tan nyooho ra tsahnu, tyaa soho

ndo tuhun tsa cua cahan yu. Jutu yo Nyoo, ra cahnuca, quituvi ra nuu tsii tsaahnu yo, ra Abraham, quɨvɨnyií ra ityi Mesopotamia tsa ndi cumañi ca cuhunra coo ra nda ñuu Harán. 3 Tan catyi ra tsihin ra:“Nacoo ñuu un, tan tsi tandɨhɨ nyɨvɨ un. Tan cuhuncun inga ñuu tsa cua janaha yu tsi un” catyi Nyootsihin ra Abraham. 4Tacan tan ra Abraham quita ranu iyó nyɨvɨ Caldea ityi Mesopotamia, tan cuahánra nda ñuu Harán. Tan ndacan cuví nu tsihi jutu ra.Yaha can jaquitsi Nyoo tsi ra ñuhu nu iyó yo ihyavityin. 5Maa tyinnduveñuhu tsahaNyoo tsi ra quɨvɨcan. Ndi luxu maa nu cuañi ra tan ña tsaha Nyoo.Maa tyin catyi ra tsihin ra Abraham tyin cua cuhvara. Tan tsa cua cúu ra tan Nyoo cua cuhva ra ñuhutsi sehe ra. Tacan cahan Nyoo tsihin ra Abraham,vasu tsa ñaha ca coo sehe ra quɨvɨ can. 6 Tan ingatucu tuhun cahan Nyoo tsihin ra tyin nyɨvɨ tata racua coo ñi inga ñuu. Tan cua cuvi ñi musu nyɨvɨ ñuucan. Tanmaanyɨvɨñuu can cua quɨhɨndaha ñi tsi ñi.Tan cua nyehe ñi tundoho cumi cientu cuiya. 7Maatyin cahan tucu Nyoo tsihin ra tyehen: “Nyɨvɨ tataun cua nyehe ñi tundoho jaha nyɨvɨ ñuu can. Yacan

cuenda yuhu cua tatsi tuñi yu tsi nyɨvɨ ñuu can. Tantsa cua yaha yacan tan cua quita nyɨvɨ cuvi tata unñuu can tan cua quitsi ñi ihya. Tan cua jacahnu ñitsi yu” catyi Nyoo tsihin ra Abraham.

8 ’Tacan natuhun Nyoo tsihin ra. Tan ndoo ratuhun tsihin ra. Tan Nyoo tsaha ra iin cuhva tsa cuajavaha ñi coto naa iñi ñi tsa cahan ra. Tsaha cuendara tyin tandɨhɨ ñi sehe yɨɨ ñi tsa cua coo tan cuñí tsicunyaa tuñi ra itsi naha tsi. Tan tsa yaha una quɨvɨtsa cacu ra Isaac, sehe ra Abraham, tacan javaha ratsi ra. Tan juvin ñi tacan javaha ndɨhɨ tucu ra Isaactsi ra Jacob, sehe ra. Tan ra Jacob tucu tsihin utsi uvitaahan sehe ra, tyaa ra tuñi can tsi intuhun intuhunsehe yɨɨ ra. Tan ra ican naha ra cuví tsii tsaahnu yo.

9 ’Tan tsa utsi iin taahan ca sehe ra Jacob ndasɨcuñi ra naha nyehe ra naha tsi ra José yañi ra naha,tsa cuenda tyin cuñi ca jutu ra naha tsi ra can. Yacancuenda xico ra naha tsi ra José na cuvi ra iin musunda Egipto. Maa tyin ra José, ña nacoo Nyoo tsi ra.10 Tan jacacu ra tsi ra nu nyehé ra tundoho. Tantsaha ra tsa nyityi jiñi ra tsi ra José. Tan tsaha ra tsavaha coo ra nuu ra Faraón, ra cuvi rey Egipto. Tanrey can tsaha ra tsa cuví ra José ra cumí tyiñu ñuutsa cayucú Egipto can. Tan tsindaca ñaha ndɨhɨ tucura vehe maa rey.

11 ’Tacan tan tsicoo tama nanɨɨ cahnu ityi Egiptotan ityi Canaán. Tan nyehe xaan nyɨvɨ tundoho. Tantandɨhɨ tsii tsaahnu yo ña ñihi ra naha tsa catsi ranaha. 12 Maa tyin quɨvɨ tsito ra Jacob tyin iyó tsacatsi ra naha nda Egipto, tan jacuhun ra tsi sehe rana cunducu ra naha tsa catsi ra naha. Tan tsahan ranaha iin tsaha. 13 Tan tsa tsinu uvi tsaha tsa tsahanra naha, ra José jacoto ra tsi ra naha tyin yañi ra nahacuví tsi ra. Tacan tan tsito ra Faraón yóo tata cuví raJosé. 14Tacan tan tava tyiñu ra José na quitsi ra Jacobjutu ra, tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ ra. Tan cuvi ñi uñi xicotsahun taahan nyɨvɨ. 15 Tan tacan cuvi tsa cuahánra Jacob cua coo ra ñuhu Egipto can. Yaha can tantsihi ra ndacan. Tan tsihi ndɨhɨ tucu tandɨhɨ sehera, ra cuví tsii tsaahnu yo naha ra. 16 Tacan tan tsaaquɨvɨ tsa tsindaca ñi yɨquɨ ra Jacob tan yɨquɨ sehe randa Siquem. Tan ican quɨhvɨ yɨquɨ tandɨhɨ ra nahatsitsi ñuhu nu jata ra Abraham iin ñaña tsi sehe raHamor tahan tsanaha.

17 ’Maa tyin tsa ndi cumañi ca quita nyɨvɨ Egipto,nyɨvɨ ra Abraham tsa iyó Egipto can cuaha xaan ñicuvi. Tan tsa nyanaa yatyin quɨvɨ tsa cua cuhvaNyoo ñuhu tsi ñi tumaa tsa cahan catsi ra tsihin raAbraham. 18 Tacan tan quitsaha ndacá ñaha iin reytsa ña nacoto tsi ra José. 19 Rey can jandavi ñaha ranyɨvɨ yo. Tan janyehe xaan ra tundoho tsi ñi, tanjañiñi ra tsi ñi na nacoo ñi tsi sehe ñi tsa ndi cacútyin na cúu tsi. 20 Tan juvin ñi quɨvɨ can cacu raMoisés. Tan tahan xaan iñi Nyoo tsi ra. Tan uñi yoojacuahnu sɨhɨ ra tsi ra nda yuvehe ña. 21 Yaha canña cuví ca tyihi xeehe sɨhɨ ra tsi ra. Tan nacoo ña tsira tsitsi iin tyica yuhu yutya. Tacan tan sehe sɨɨhɨra rey Egipto can nañihi ña tsi ra. Tan naquihin ñatsi ra. Tan jacuahnu ña tsi ra, tumaa tsa sehe maaña cuvi tsi ra. 22 Yacan cutuhva ra Moisés tandɨhɨtsa tsitó ñi Egipto. Tan vaha xaan cahan ra tan vahajavaha ra jaha tunyee iñi tsa tsaha Nyoo tsi ra.

23 ’Tan tsa quita uvi xico cuiya ra Moisés cuñi racuhun ra cunyehe ra nu iyó nyɨvɨ Israel, nyɨvɨ ra.

Page 135: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 7:24 132 Los Hechos 7:5424 Tacan tan iin quɨvɨ nyehe ra nu cañí iin ra Egiptocan tsi iin ra Israel. Tacan tan tsahñi ra Moisés tsira Egipto can tyin cañí xaan ra tsi ra Israel, ra ñuura. 25 Cuñí maa ra Moisés can tyin nyɨvɨ Israel cancutuñí iñi ñi tyin Nyoo jaquitsi tsi ra tyin jacacu ratsi ñi. Maa tyin ña tuvi iñi ñi tsa tacan cua cuvi.26 Tacan tan tsa inga quɨvɨ can nyehe ra Moisés tsiuvi taahan ra Israel, cañí tahan ra naha. Tan raMoisés, cuñí ra tsa ña cañi tahan ca ra naha, tanquitsaha catyí ra: “Ña vaha tsa cañí un tsi ra yañiun” catyí ra tsihin ra naha. 27 Tacan tan ra tsa cañítsi inga ra can tindahñi ra tsi ra Moisés, tan catyíra tsihin ra: “¿Yóo tava tyiñu tsi un tyin cundacañaha un tan cuvi un juez tsa cuenda ndi? 28 ¿A cuñíun cahñi un tsi yu tumaa tsa tsahñi un tsi ra Egiptoicu?” catyí ra tsihin ra Moisés. 29 Cuhva tsa tsiñi raMoisés tsa cahan ra can, tsinu ra. Tan cuahán ra ndañuu Madián. Ndacan ñihi ra ñasɨɨhɨ ra. Tan ndacantsicoo uvi taahan sehe ra.

30 ’Yaha uvi xico cuiya. Tacan tan iin quɨvɨ tsicánuu ra Moisés nu tsɨquɨ yatyin yucu tsa nañí Sinaí.Tan nyehe ra cayú iin yutun iñu. Tacan tan quituvi iin ángel tsitsi ñuhu tsa cayú can. 31 Iyo xaan cuñi ra Moisés tsa nyehé ra yacan. Tan natuhva ra nucayú iñu can tyin nyehe vaha ra, tan tsiñi ra ndusuJutu Mañi yo. Tan catyí ndusu can tyehen: 32 “Yuhucuví Nyoo cuenda tsii tsaahnu un, Nyoo cuenda raAbraham, tan ra Isaac, tan ra Jacob” catyi ndusu cantsihin ra. Tacan tan raMoisés quitsaha nɨhɨ ra tsihintsa yuuhví ra. Tan ña cana iñi ra nanyehe ra. 33 Tanquitsaha catyí tucu Jutu Mañi yo tsihin ra: “Tavanditsan tsaha un tyin ñuhu nu tsañí un, ñuhu ii cuvítsi. 34 Yuhu nyehé yu tandɨhɨ tundoho tsa nyehényɨvɨ cuenda yuñuhuEgipto can. Tan tsiñí yundusuñi tsa tsacú tsaa ñi. Yacan vatsí nuú yu tyin jacacuyu tsi ñi. Naha, tyin jacuhun yu tsi un nda Egipto”catyi Nyoo tsihin ra Moisés.

35 ’Quɨvɨ can ña cuñi nyɨvɨ Israel tsi ra Moisés tsacundaca ñaha ra tsi ñi, tan catyi ñi tsihin ra: “¿Yóotava tyiñu tsi un tyin cundaca ñaha un tan cuvi unjuez tsa cuenda ndi?”, catyi ñi tsihin ra. Vasu ñacuñi ñi tsa cundaca ñaha ra tsi ñi, maa tyin Nyootava tyiñu ra tsi ra tyin cuvi ra nuu tsihin ñi, tanjacacu ra tsi ñi. Tyin tacan catyi ángel tsa quituvi nuu ra nu iñu tsa cayú can. 36 Tan ra Moisés cantava tsi nyɨvɨ Israel ñuhuEgipto can tsihin tsa javahara tsa iyo tan seña ñuu can, tan nu yaha ñi nda nuNdutya Ñuhu Cuaaha, tan nu tsica nuu ñi nu tsɨquɨtsitsi tsa uvi xico cuiya.

37 ’Tan juvin ñi maa ra Moisés can cuví ra tsacahan tsihin nyɨvɨ Israel tan catyi ra tyehen: “Nyoocua jaquitsi ra tsi iin ra cuví ndusu yuhu ra tumaajaquitsi ra tsi maa yu. Tan cua cuvi ra iin ra Israeltumaa maa yo. Tan taahán tsi tyaa yahvi yo tsi ra”catyi ra Moisés. 38Tan maa ra Moisés can cuahán ratsihin nyɨvɨ tsii tsaahnu yo nu tsica nuu ñi nu tsɨquɨcan. Tan ra ican cuví ra tsa cahan ángel tsihin ndayucu Sinaí. Tan ra ican naquihin cuenda ra tuhunNyoo nácaa coo nyɨvɨ, tan tyaa ra tuhun can nu tututyin tacan tan coto yo.

39 ’Maa tyin nyɨvɨ tsii tsaahnu yo ña tyaa yahviñi tsi ra. Tava tsiyo ñi tsi ra. Tan cuñi ñi cunuhuñi nda Egipto. 40 Yacan cuenda cuhva tsa nyií raMoisés yucu Sinaí, tan cahan nyɨvɨ tsihin ra Aarón

tan catyi ñi: “Javaha taahan nyoo cuhun ityi nuundi. Tyin ña tsitó yo náa tahan ra Moisés, ra tsatava tsi yo Egipto” catyi ñi. 41Tacan tan javaha ñi iinindɨquɨ xuhun cuaan. Tan tsahñi ñi quɨtɨ tyin cuhvacuenda ñi tsi tsitoho can. Tan sɨɨ xaan cuñi ñi tsicooñi vico cuenda tsitoho tsa javaha ñi tsihin ndaha ñi.42 Tacan tan Nyoo jatsiyo ra tsi ñi. Tan jaña ndahara tsi ñi tyin cua jacahnu ñi ñicanyii, tan yoo, tantandɨhɨ tiñuu tsa iyó ityi andɨvɨ. Tyin tyehen tyaa racuvi ndusu yuhu Nyoo nu libru tahan tsanaha:Nyooho nyɨvɨ Israel, ¿A tsahñi ndo quɨtɨ tyin cuhva

cuenda ndo tsi maa yu tsitsi tsa uvi xicocuiya tsa tsica nuu ndo nu tsɨquɨ? Ñavin.

43 Tyin jacahnu ndo tsi nyoo tsa nañí Moloc,tan jacahnu ndɨhɨ tucu ndo tsi nyoo tsa nañí Renfán

tsa caá tumaa caá iin tiñuu tsa iyó andɨvɨ.Juvin ñi maa ndo javaha tsitoho can, tan jacahnú

tucu ndo.Yacan cuenda yuhu cua tava yu tsi ndo ñuu ndo, tan

cua jacuhun yu tsi ndo iin nu cañi ca ityi nuuñuu Babilonia, catyi Nyoo tsihin ñi.

44 ’Nu tsica nuu tsii tsaahnu yo nu tsɨquɨ can,tsicumi ra naha iin vehe ñuhu tsa tsinu tsihin ñɨɨquɨtɨ. Tan tsitsi vehe can tsicumi ra naha tabla yuutsa nyaá ley Nyoo nuu. Tan ra Moisés tava tyiñura na javaha ñi vehe ñuhu can ityi tsata, tumaacuhva janaha maa Nyoo tsi ra. 45 Yaha can tan raJosué cuvi ra ityi nuu tsihin ñi. Tacan tan quihinñi vehe ñuhu can tan vatsí ñi tsihin tsi nu iyó yoihya vityin. Tyin Nyoo tava ra tsi nyɨvɨ tsicoo ñuhuihya tan nacuhva cuenda ra ñuhu ihya tsi ñi Israel,nyɨvɨ yo. Tan tsatyiñu ñi vehe ñuhu can nda cuandaquɨvɨ tsicoo ra rey David. 46 Tan ra rey David ñihi ra tumañi iñi nuu Nyoo. Tan cuñi ra javaha ra iinvehe vaha nu coo Nyoo. Juvin ñi Nyoo jacahnu raJacob tahan tsanaha. 47Maa tyin ra Salomón javahara vehe Nyoo. 48Vasu ña iyó Nyoo tsitsi vehe ñuhutsa javahá nyɨvɨ. Tumaa cahan ra cuvi ndusu yuhuNyoo tahan tsanaha tyehen:49Andɨvɨ cuví tyayu nu nyaá yu ndacá ñaha yu.Tan ñuhu ñayɨvɨ, yacan cuví nu tsañí tsaha yu.Tatun javaha nyooho iin vehe ¿a cuñí maa ndo tyin

coo yu tsitsi can?¿Tan maa nda cua na ica vaha ndo tyin quitatu yu,

cuñí maa ndo?50¿Aña tsitó ndo tyinmaayu javaha andɨvɨ tanñuhu

ñayɨvɨ? catyi ra cuví ndusu yuhu Nyoo jahaNyoo.

51 ’Maa tyin nyooho―catyí ra Esteban― tacan ñituhvá maa ndo jandavá ndo iñi ndo. Tan ña cuñíndo naquihin ndo tuhun caahán Nyoo. Tacan ñi ñatyaá yahvi ndo tsi Tatyi Ii Nyoo. Inducu ñi caá ndotsihin tsii tsaahnu yo. 52 Tsii tsaahnu yo cuxaan ranaha tan tsahñi ra naha tsi tandɨhɨ ra cuvi ndusuyuhu Nyoo tahan tsanaha. Tan ra ican naha ra catyi tyin cua quitsi iin ra vaha. Tan tsa quitsi ra vityin,nyooho xico ñaha ndo tsi ra tsi ra xaan iñi tsi ra,tan tsahñi ndo tsi ra. 53 Nyooho naquihin cuendando ley Nyoo tsa tsaha ángel tsi ndo, maa tyin ñacuñí ndo tyaa yahvi ndo tsa caahán ley can ―catyíra Esteban.

Nu tsihi ra Esteban54 Tsa tsiñi ra cumí tyiñu vehe ñuhu cahnu naha

ra tuhun ihya, xaan xaan cuñi ra naha, ndacua

Page 136: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 7:55 133 Los Hechos 8:27jacahyu nuhu ra naha nyehé ra naha tsi ra Esteban.55 Maa tyin ra Esteban tsitú ra tsihin Tatyi Ii Nyootan nanyehe ra ityi andɨvɨ. Tan nyehe ra tsa cahnucuví Nyoo. Tan nyehe tucu ra tsi ra Jesús nyaá nyityira xiin cuaha Nyoo. 56 Tacan tan catyí ra Esteban:

―¡Jihna ndo! Nyehé yu andɨvɨ tan ticohó tsi. Tannyehé yu tsi ra Jesús, Rayɨɨ tsa quee nda gloria, nyaányityi ra xiin cuaha Nyoo ―catyí ra Esteban.

57 Maa tyin ra can naha ra tyasɨ ra naha soho ranaha, tsa ña cua tyaa soho ra naha tsa caahán raEsteban. Tacan tan iin vaa ñi cana tsaa ra naha. Tantandɨhɨ ra naha cuahán ra naha sɨquɨ ra Esteban.58 Tacan tan tava ra naha tsi ra yuhu ñuu. Tantsahñi ra naha tsi ra tsihin yuu. Tan ra tsa javahátsa ña vaha can naha ra, nacoo ra naha jahma tsanyaá tsata ra naha tyin jaha cuenda iin ra tyuvaatsa nañí Saulo. 59 Tan tsitsi tsa cañí ra naha yuutsi ra Esteban, quitsaha tsicán tahvi ra Esteban tsiNyoo, tyin tuví iñi ra tyin tsa cua cúu ra. Tan catyíra tyehen:

―Jutu Mañi yu Jesús, naquihin añima yu ―catyíra.

60Yaha can, tan tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra, tan tsaa cana tsaara tan catyí ra:

―Jutu Mañi yu, ña tɨɨn cuenda un cuatyi tsajavahá ra naha ―catyí ra.

Tsa yaha cahan ra tacan, tan tsihi ra.8

Nu tsinyaa ndaha ra Saulo tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda raCristo

1Tan ra Saulo ña tsinú iñi ra tsi ra Jesús, tan ndoora vaha tsa tsahñi ra naha tsi ra Esteban.

Tan juvin ñi quɨvɨ can quitsaha nducú xaan nyɨvɨtsi ñi yɨhɨ cuenda ra Cristo ñuu Jerusalén tyin cahñiñi tsi ñi. Tan tandɨhɨ ñi yɨhɨ cuenda ra Cristo tsinuñi, cuahán ñi cua coo ñi tandɨhɨ ñuu tsa cayucúSamaria, tan tandɨhɨ ñuu tsa cayucú Judea. Maa tyinra tava tyiñu ra Jesús ña quita ra naha. Ndoo ra nahaJerusalén. 2 Tan juhva ra tsa nyicún vaha tsi Nyooñuu Jerusalén can, tsahan ra naha tsicutsi ra nahacuñu ñuhu ra Esteban nda nu ndaa cumi santu. Tantsacu xaan ra naha tsa cuenda tsa tsihi ra. 3 Tanra Saulo can quitsaha nyaá ndaha ra tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo. Tan tsahan ra tan iin tan iin veheñi. Tan ixta caa ra tsi ñi, tan tsaha cuenda ra tsi ñityin cuhun ñi vehe caa, tahan ñi rayɨɨ tan ñaha.

Nu caahán ra Felipe tuhun ra Cristo nu cuví Samaria4 Tan tandɨhɨ ñi tsa quita ñuu Jerusalén can,

caahán ñi tuhun Nyoo nácaa jacacú ra Cristo tsi yo,tandɨhɨ ñi ityi nu cuahán ñi. 5 Iin ra tsa nañí Felipetsaa ra iin ñuu canyií Samaria. Tan quitsaha caahánra tuhun ra Cristo tsihin nyɨvɨ iyó ican. 6Tan tandɨhɨñi nɨɨ cuñí ñi tan tyaá soho ñi tsa caahán ra. Tyinnyehé ñi tsa iyo tsa javahá ra. 7 Tyin cuaha xaannyɨvɨ tsa yɨhɨ tatyi ña vaha tan nduvahá ñi; tatyi ñavaha tsa yɨhɨ tsi ñi, quita nahnu tan cana tsaa nahnucuahán nahnu. Tan cuaha xaan nyɨvɨ coxo tan nyɨvɨtsa ña cuví canda tan ña cuví caca, nduvahá ñi.8Yacan cuenda nyɨvɨ ñuu can, sɨɨ xaan cuñí ñi.

9 Tan Samaria can iyó iin ra tasɨ nañí Simón.Tuhvá ra jandaví ñaha tsi nyɨvɨ. Catyí ra tyin cahnu

xaan cuví ra. 10 Tandɨhɨ maa nyɨvɨ, ñi cuca tan ñindaahvi, tyaá soho ñi tsa caahán ra. Tan catyí ñi:

―Nditsa nditsa, tyin tunyee iñi Nyoo iyó tsihin raihya ―catyí ñi.

11 Tyaá yahvi xaan ñi tsa caahán ra tyin tsa nahaxaan jandaví ñaha ra tsi ñi tsihin tsa tasɨ. 12 Tacantan quitsi ra Felipe. Tan jacoto ra tsi ñi nácaandacá ñaha Nyoo, tan nácaa cuhva tsa cahnu cuvíra Jesucristo. Tacan tan quitsaha tsinú iñi ñi tsi raCristo, rayɨɨ tan ñaha. Tan tsicoondutya ñi. 13 Ndacuanda ra Simón can, tan natsinu iñi ra tsi ra Cristo,tan tsicoondutya ra. Tan quitsaha tsicá nuu ra tsihinra Felipe. Tan iyo xaan cuñí ra nyehé ra tsa iyo tanseña tsa javahá ra Felipe.

14 Tacan tan ra tava tyiñu ra Jesús tsa iyó ñuuJerusalén can ñihi tuhun ra naha tyin tsinú iñi nyɨvɨSamaria tuhun Nyoo. Tacan tan jacuhun ra naha tsira Pedro tan ra Juan nda Samaria. 15 Tan tsa tsaara naha, quitsaha tsicán tahvi ra naha tsi Nyoo tsacuenda nyɨvɨ tsa yɨhɨ cuenda ra Cristo nda Samariacan tyin na naquihin ñi Tatyi Ii Nyoo. 16 Tyin ñican, ñaha ca nuu Tatyi Ii Nyoo sɨquɨ ñi. Maa tsatsicoondutya ñi ñi tsihin sɨvɨ Jutu Mañi yo Jesús.17Tacan tan ra Pedro tan ra Juan tyiso ndaha ra nahajiñi ñi, tan naquihin ñi Tatyi Ii Nyoo. 18Tan ra Simóncan nyehé ra nu tyisó ndaha ra tava tyiñu ra Jesúsjiñi ñi, tan naquihín ñi Tatyi Ii Nyoo. 19Tan quitsahacaahán ra Simón tan catyí ra:

―¿Najava xuhun cuñí ndo tan cuhva ndo tunyeeiñi tsi yu, cuvi tyiso ndaha yu jiñi nyɨvɨ, tannaquihinñi Tatyi Ii Nyoo? ―catyí ra Simón tsihin ra naha.

20 Tacan tan nacahan ra Pedro tan catyí ra:―Jaha cuenda coto cunaa un tsihin xuhun cun.

¿Nacuenda tsicá iñi un tyin cuví jata yo ndatu tsatsahá Nyoo tsi yo? Ña cuví. 21 Yooho, ña taahántsi tyihi un tsi un tsihin tyiñu ihya. Tyin añima unña vaha nuu Nyoo. 22 Ndu uvi iñi cuhva tsicá iñiun, tyin cahnu xaan tsa caquiñi tsicá iñi un. Tanndacan tahvi tsi Nyoo na jaha ra tucahnu iñi tsi untsa cuenda tsa tsicá iñi un tsitsi añima un. 23 Tyinnyehé yu tyin tsitsi añima un iyó cuaha tsa caquiñitan nyiyo iñi un. Tan tsa caquiñi can ña tsahá cotoun tsa vaha ―catyí ra Pedro tsihin ra Simón.

24 Tacan tan nacahan ra Simón tan catyí ra:―Ndacan tahvi maa ndo tsi Jutu Mañi yo tsa

cuenda yu, na ña quitsi tandɨhɨ tsa caahán un tsihinyu sɨquɨ yu ―catyí ra Simón tsihin ra Pedro.

25 Tsa yaha can tan ra tava tyiñu ra Jesús tsahacuenda ra naha tandɨhɨ tsa nyehe ra naha tsa javahara Cristo nu tsica ra nu ñuhu ñayɨvɨ. Tan cahan ranaha tuhun Nyoo. Tacan tan cuanuhu ra naha ndañuu Jerusalén. Tan tandɨhɨ ñuu tsa cayucú Samarianu yaha ra naha jacoto ra naha nácaa javahá yo tancacu yo.

Nu caahán ra Felipe tuhun Nyoo tsihin iin ra ñuuEtiopía

26Tsa yaha yacan tan cahan iin ángel Nyoo tsihinra Felipe, tan catyí ra:

―Nduvita tan cuhun cun ityi sur, ityi queé ndaJerusalén tan cuahán nda Gaza ―catyí ángel cantsihin ra.

Yacan cuví ityi tsa yahá nu tsɨquɨ. 27 Tacan tan raFelipe nduvita ra tan cuahán ra. Tan ityi cuahán ra

Page 137: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 8:28 134 Los Hechos 9:12ñihi tahan ra tsihin iin ra ñuu Etiopía. Tan cuví racan eunuco [tyin ña cuví coo ñasɨɨhɨ ra]. Tan cuvíra iin ra cumí tyiñu cahnu ñuu Etiopía, tyin yɨhɨ ndaha ra xuhun ña Candace, ñaha tsa cuví reina ñuuEtiopía can. Tan tsahan ra Etiopía can tsijacahnu ratsi Nyoo nda ñuu Jerusalén. 28 Tan ityi cuanuhú randa ñuu ra nyaá ra sɨquɨ carreta ra. Tan cahví ranu libru tsa tyaa ra Isaías, ra cuví ndusu yuhu Nyootahan tsanaha. 29 Tacan tan Tatyi Ii Nyoo cahantsihin ra Felipe:

―Natuhva nu carreta can.30Tan cuhva tsa natuhva ra Felipe nu carreta can,

tsiñi ra tyin cahví ra Etiopía can nu libru tsa tyaa raIsaías. Tan tsica tuhun ra Felipe tsi ra tan catyí ra:

―¿A cutuñí iñi un tsa caahán tsi? ―catyí ra.31 Tacan tan nacahan ra Etiopía can tan catyí ra:―¿Nacaa cutuñi iñi yu tan yoñi jacuahá tsi yu?

―catyí ra tsihin ra Felipe.Tan tsican ra tsi ra Felipe na ndaa ra tan cunyaa

ra tsihin ra.32 Tan nu cuahán cahví ra, catyí tsi tyehen:

Tsahñi ra naha tsi ra tumaa tuhvá ra naha tsahñímbee ticatyi.

Tyin tumaa ña tsacú mbee tatun cua xatya ra nahaixi tɨ, tan tumaa tsa ña tsacú tɨ tun cua cahñira naha tsi tɨ,

tacan cuví ra can tyin nyehe ra tundoho tan nduvenáa cahan ra.

33 Janduluhlu ra tsi ra nuu ra naha tan yoñi cuñíjavaha iin tsa vaha tsihin ra.

Tan tsa cuenda nyɨvɨ cuví tata ra, yoñi caahán tsacuenda ñi.

Tyin ña tsicoo sehe ra tan tsihi ra.Tacan catyí tsi nu tutu tsa cahví ra can.

34 Tacan tan ra Etiopía quitsaha tsicá tuhun ra tsira Felipe, tan catyí ra:

―Jaha tumañi iñi tsi yu, tan catyi tuhun un luxutsihin yu, ¿yóo tuhun caahán ra ndusu yuhu Nyooihya? ¿A tuhun maa ra, o yóo tuhun caahán ra?―catyí ra tsihin ra Felipe.

35 Tacan tan ra Felipe quitsaha caahán ra sɨquɨtuhun tsa tsa yaha cahvi ra can, tan tsaha cuendara tsi ra tyin tuhun ra Jesús caahán ra ndusu yuhuNyoo can. Tan tsaha cuenda ra tyin ra Jesús cuví rajacacú tsi yo. 36 Tacan tan tsa cua yaha ra naha nuyɨhɨ ndutya. Tan ra Etiopía can quitsaha caahán ratsihin ra Felipe tan catyí ra:

―Ihya yɨhɨ ndutya. ¿A ña cuvi coondutya yuihya? ―catyí ra.

37 Tacan tan nacahan ra Felipe tsihin ra Etiopía,tan catyí ra:

―Tatun tsinú iñi un tsihin tsa nɨɨ añima un, cuvícoondutya un―catyí ra tsihin ra.

Tacan tan nacahan ra can, tan catyí ra:―Tsinú iñi yu tyin Sehe Nyoo cuví tsi ra Jesu-

cristo ―catyí ra.38 Tacan tan ra can caahán ra tsihin musu ra na

jacuɨñɨ ra carreta can. Tan nduvi taahan ra nahanuu ra naha. Tan quɨhvɨ ra naha tsitsi ndutya. Tacantan jacoondutya ra Felipe tsi ra Etiopía. 39Tan cuhvatsa quita ra naha tsitsi ndutya can, tan Tatyi Ii JutuMañi yo naquihin ra tsi ra Felipe. Tan ra Etiopía canña nyehe ra numaa ityi cuahán ra Felipe. Maa tyin

sɨɨ xaan cuñí ra, cuanuhú ra. 40 Tan ra Felipe tsaa rañuu Azoto. Tan cuahán ra tan iin tan iin ñuu, tancaahán ra tuhun ra Cristo tsihin nyɨvɨ nda cuandatsa tsaa ra ñuu Cesarea.

9Nu natsinu iñi ra Saulo tsi ra Cristo(Hechos 22.6-16; 26.12-18)

1 Tan tsicá ra Felipe caahán ra tuhun ra Cristotsihin nyɨvɨ, tan ra Saulo ña jandɨhɨ maa ra tsa nducúcahñi ra tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Jutu Mañi yo. Tantsahan ra nu nyaá ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu,2 tsindacan ra iin tutu tsi ra jutu, tyin nacuhva randatu tsa cuhun ra vehe ñuhuñuuDamasco, tan tɨɨnra tsi ñi nyicún tsi ra Cristo, tan quitsi ndaca ra tsiñi vehe caa ñuu Jerusalén, tahan ñi rayɨɨ tan ñaha.Ñihi ra Saulo tutu can tan cuahán ra. 3 Tan tsa cuatsaa ra ñuuDamasco, sana iñi ra, tan quitsi ñuhu ityiandɨvɨ, jandunditsin tsi tanɨɨ cahnu maa nu cuahánra. 4Tacan tan ra Saulo nduva ra nu ñuhu. Tan tsiñi ra iin ndusu tsa catyí tyehen:

―Saulo, Saulo, ¿nacuvi tyin nyaá ndaha un tsiyu? ―catyí ndusu can tsihin ra.

5 Tacan tan nacahan ra Saulo:―¿Yóo cuví yooho, taa? ―catyí ra, tsicá tuhun

ra.Tacan tan nacahan ndusu can tsihin ra, tan catyí

tsi:―Yuhu cuví ra Jesús, ra tsa nyaá ndaha un. Juvin

ñi tsi maa un jañicueehé un, tumaa jañicueehéindɨquɨ tsi tɨ tsa tsañí ihñi tɨ nu tsa tutsi ra naha tsitɨ ―catyí ra Jesús tsihin ra.

6 Tacan tan quitsaha nɨhɨ ra Saulo tsihin tsayuuhví ra. Tan catyí ra:

―Jutu Mañi yu, ¿náa cuñí un tyin javaha yu?―catyí ra.

Tacan tan Jutu Mañi yo nacahan ra tsihin ra tancatyí ra:

―Nduvita tan cuhun un tsitsi ñuu Damasco. Tanican cua cahan iin ra tsa cua cahan tsihin un náataahán tsi javaha un―catyí ra Jesús tsihin ra Saulo.

7 Tan ra tsa cuahán tsihin ra Saulo, nayuhvi xaanra naha. Tan ña ñihi ra naha náa tuhun cahan ranaha tyin tsiñi ra naha ndusu can maa tyin yoñinyehe ra naha. 8 Tacan tan ra Saulo nduvita ra. Tantsa nuña ra tinuu ra, ña cuvi maa nanyehé ra tyincuaa ra jaha Nyoo. Yacan cuenda, ra tsa cuahántsihin ra tɨɨn ra naha ndaha ra tan tsindaca ra nahatsi ra ñuu Damasco. 9 Ican tsinyii ra uñi quɨvɨ. Tanña cuví maa nanyehé ra. Tan ña tsatsi ra, tan nduvemaa náa tsihi ra.

10 Ñuu Damasco can iyó iin ra tsinú iñi tsi Nyoo,nañí ra Ananías. Tan nyehe ra iin tsa nyehe ra nucahan Jutu Mañi yo tsihin ra tan catyí ra:

―¡Ananías! ―catyí Jutu Mañi yo tsihin ra.Tacan tan nacahan ra Ananías, tan catyí ra:―Ihya nyaá yu, Jutu Mañi yu―catyí ra tsihin ra.11 Tacan tan Jutu Mañi yo catyí ra:―Nduvita, tan cuhun cun ityi cahnu tsa nañí

Ndooñi. Tannanducuunvehe ra tsa nañí Judas. Tanndaca tuhun un nu maa tahan iyó ra tsa nañí Saulo,ra ñuu Tarso. Tyin tsicán tahvi ra tsi yu. 12 Tannyehe ra iin tsa nyehe ra, tan nyehe ra tsi yooho,

Page 138: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 9:13 135 Los Hechos 9:39Ananías, tyin tsaa un nu nyaá ra, tan tyiso ndaha unjiñi ra tyin tacan tan nanyehe ra inga tsaha ―catyíJutu Mañi yo tsihin ra Ananías.

13 Tacan tan nacahan ra Ananías tan catyí ra:―JutuMañi yu, cuaha xaan nyɨvɨ caahánñi tsihin

yu tyin nyɨvɨ yɨhɨ cuenda un ñuu Jerusalén cuahaxaan tsa ña vaha javaha ra Saulo can tsihin ñi. 14Tanvityin vatsí ra ihya tyin tsaha ra jutu tsaahnu tsacuví ityi nuu ndatu tsi ra tsa tyihi ra tsi nyɨvɨ tsicántahvi tsi un vehe caa ―catyí ra Ananías tsihin JutuMañi yo.

15Maa tyin JutuMañi yo catyí ra tsihin raAnanías:―Cuaahan tyin yuhu tsa nacatsi vaha yu tsi ra

Saulo can, tyin cua cahan ra tuhun yu tsihin nyɨvɨinga ñuu, tan tsihin rey nyɨvɨ can, tan juvin ñi cahanndɨhɨ ra tuhun yu tsihin nyɨvɨ Israel. 16 Yuhu cuajacuaha yu tsi ra nácaa tsa cuaha tundoho cua nyehera tsa cuenda yu ―catyí Jutu Mañi yo tsihin raAnanías.

17 Tacan tan cuahán ra Ananías vehe nu nyií raSaulo. Tsaa ra yuvehe can tan quɨhvɨ ra tsitsi vehe.Tan tyiso ndaha ra jiñi ra Saulo, tan catyí ra tsihinra:

―Yañi Saulo, Jutu Mañi yo ra Jesús, ra tsa quituvi nuu un ityi vatsí un, ra ican jaquitsi tsi yu tyinnanyehe un inga tsaha. Tan cua jacutu ra tsi untsihin Tatyi Ii ra ―catyí ra Ananías tsihin ra Saulo.

18 Tan juvin ñi cuhva can tan coyo tsa caá tumaacaa yaa tyaca tsa tyasɨ tinuu ra Saulo. Tacan tan cuvi nanyehe ra. Yaha can tan tsicoondutya ra. 19 Yahacan tan nacatsi ra, tan ndunyee cuñu ñuhu ra ingatsaha. Tan ndoo ra juhva quɨvɨ tsihin nyɨvɨ tsa yɨhɨ cuenda ra Cristo ñuu Damasco.

Nu quitsaha caahán ra Saulo tuhun ra Cristo tsihinnyɨvɨ ñuu Damasco

20 Tacan tan numi ñi quitsaha caahán ra Saulotuhun ra Cristo tsihin nyɨvɨ tandɨhɨ vehe ñuhu nyɨvɨIsrael ñuu Damasco. Tan catyí ra tyin ra Jesús, SeheNyoo cuví tsi ra. 21 Tandɨhɨ maa nyɨvɨ tsa tsiñí tsacaahán ra, iyo xaan cuñí ñi. Tan natuhún tahan ñitan catyí ñi:

―¿A ñavin ra ihya cuví ra tsa tsinyaa ndaha tsinyɨvɨ tsicán tahvi sɨvɨ ra Jesús ityi ñuu Jerusalén? ¿Añavin juvin ra cuví ra tsa vatsí tɨɨn tsi nyɨvɨ iyó ihyatyin cuhva cuenda ra tsi ñi tsi ra jutu tsa cuví ityinuu naha ra? ―catyí ñi.

22 Maa tyin ra Saulo ñihi ca caahán ra tuhun raCristo tsihin tsa nɨɨ iñi ra. Tan janahá ra tsi nyɨvɨIsrael tsa iyó ñuu Damasco tyin ra Jesús cuví raCristo, tan Sehe Nyoo cuví tsi ra. Tan ñi Israel ñañihi ñi nácaa nacahan ñi tsihin ra.

Nu tsinu xeehe ra Saulo nuu ra Israel naha ra23 Tsa yaha juhva quɨvɨ, tan ra Israel tsa ña tsinú

iñi tsi ra Cristo natuhun tahan ra naha tyin cuacahñi ra naha tsi ra Saulo. 24Ñiñu tan nduvi ndatúra naha tsi ra yuvehe cahnu ñuu can. Maa tyin raSaulo tsito ra tuhun can. 25Tacan tan nyɨvɨ tsa tsinúiñi tsi ra Cristo ñuu can tyihi ñi tsi ra tsitsi iin tyicacahnu. Tan tsacuaa januu ñi tsi ra ityi ventana iinvehe tsa nyaá yuhu cora ñuu can. Tacan tan tsinu racuahán ra.

Nu nyií ra Saulo ñuu Jerusalén

26 Quɨvɨ tsa tsaa ra Saulo ñuu Jerusalén, cuñí randu iin ra tsihin nyɨvɨ tsa yɨhɨ cuenda ra Cristo. Maatyin tandɨhɨ maa ñi tan yuuhví ñi nyehé ñi tsi ra.Tyinña tsinú iñi ñi tsa yɨhɨ ra cuenda ra Jesús. 27Maatyin iin ra tsa nañí Bernabé, quihin ra tsi ra. Tantsaha cuenda ra tsi ra tsi ra tava tyiñu ra Jesús. Tannacatyi tuhun ra tsihin ranahanácaanyehe ra Saulotsi Jutu Mañi yo ra Cristo ityi ñuu Damasco; tannacatyi tuhun ra nácaa cahan Jutu Mañi yo tsihinra. Tan nácaa cahan ra tuhun ra Cristo tsihin tsa ñayuuhví ra nda ñuu Damasco. 28 Tacan tan ndoo raSaulo ñuu Jerusalén tsihin nyɨvɨ tsa yɨhɨ cuenda raCristo. 29 Tan caahán ra tuhun Jutu Mañi yo tsihintsa ña yuuhví ra. Tan natuhún xaan ra tuhun raCristo tsihin ra Israel tsa caahán yuhu griego. Maatyin ra cannaha randucú cahñi ra naha tsi ra. 30Maatyin tsito ra hermano can naha ra tyin tacan tsicá iñira can naha ra. Yacan cuenda tsindaca ra hermanonaha ra tsi ra Saulo nda ñuu Cesarea. Tacan tanjacuhun ra naha tsi ra nda Tarso, ñuu ra.

31 Tacan tan nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo tsa iyótandɨhɨ ñuu tsa cayucú Judea, tan Galilea, tanSamaria, sɨɨ xaan cuñí ñi tyin ña cuxaán ca nyɨvɨ tsiñi. Tan ndunyee ca iñi ñi tsihin tunyee iñi tsi Nyootyin tyaá yahvi vaha ñi cuhva cahan ra, tyin yuuhvíñi coto ña cua javaha ñi cuhva cuñí ra. Iyó ñi tsihintsa jatyinyeé Tatyi Ii Nyoo tsi ñi. Tan nducuahá cañi tan iin tan iin quɨvɨ.

Nu nduvaha ra Eneas32 Tacan cuvi tan ra Pedro tuhvá ra cuahán cua

nyehe nácaa yucú ra hermano naha ra tan iin taniin ñuu. Tan tsahan tucu ra tsinyehe ra nu iyó nyɨvɨyɨhɨ cuenda ra Jesucristo ñuu Lida. 33 Ican nañihi ra tsi iin ra cuuhví, nañi ra Eneas. Tan tsa una cuiyacanyií ra tan ña cuvimaa nacandá ra tyin naxii cuñuñuhu ra. 34 Tan ra Pedro catyí ra tsihin ra:

―Yooho Eneas, ra Jesucristo janduvaha ra tsi un.Nduvita tan natuvi yuvi un ―catyí ra tsihin ra.

Tan juvin ñi cuhva can tan nduvita ra Eneas.35 Tan nyehe tandɨhɨ nyɨvɨ ñuu Lida can tyin tsanduvaha ra. Tan nyehe tucu nyɨvɨ ñuu Sarón. Tacantan ñi can, natsinu iñi ñi tsi JutuMañi yo. Tan nacooñi tuhun tsahnu tsa tsinu iñi ñi nda ndi cumañi cacoto ñi tuhun ra Cristo.

Nu nandoto ña Dorcas36 Quɨvɨ can tsicoo iin ñaha tsinú iñi tsi ra Cristo

ñuu Jope. Tan nañí ña Tabita, tan tsihin yuhugriego, nañí ñaDorcas. Tan tuhvá ña javahá tsa vahatsihin nyɨvɨ, jatyinyeé ña tsi nyɨvɨ ndaahvi. 37 Tanquɨvɨ can ña Dorcas quihin cuehe tsi ña tan tsihi ña.Tan tsa yaha jacutyi ñi tsi ña, tsicaquin ñi tsi ña tsitsicuartu nu tsinu uvi pisu. 38Yatyin ñi canyií ñuu Jopetsihin ñuu Lida, nu nyií ra Pedro. Tan nyɨvɨ tsa yɨhɨ cuenda ra Cristo ñuu Jope can tsito ñi tyin nyií raPedro ñuu Lida. Tacan tan jacuhun ñi tsi uvi taahanra na cucana ra naha tsi ra Pedro tyin na cuhun rañuu Jope tsa numi ñi. Tan tsaa ra naha nu nyií ra tancatyí ra naha tsihin ra:

―Janumi ñi tan cuhun un tsihin ndi nda ñuu Jope―catyí ra naha tsihin ra.

39 Tacan tan ra Pedro nduvita ra tan cuahán ratsihin ra naha. Tan cuhva tsa tsaa ra naha, tsindaca

Page 139: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 9:40 136 Los Hechos 10:28ra naha tsi ra nda cuartu nu canyií ndɨyɨ can. Tantandɨhɨ maa ñiñaha tsa tsihi yɨɨ natuhva ñi tsata ra,tan tsacú tsaa ñi. Tan janahá ñi jahma tsa quicu ñaDorcas tsa tsicoo ña. 40 Tacan tan ra Pedro tava ratsi tandɨhɨ nyɨvɨ cuartu can. Tan tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra tanquitsaha tsicán tahvi ra tsi Nyoo. Tacan tannanyehera tsi ñaha tsa tsihi can canyií ña. Tan quitsaha catyíra tsihin ña:

―Hermana Tabita, nduvita ―catyí ra tsihin ña.Tacan tan nanyehe ña. Tan tsa nyehe ña tsi ra

Pedro, tsinyaa ña. 41 Tacan tan ra Pedro tɨɨn randaha ña tan janduvita ra tsi ña. Tacan tan canara tsi ra hermano naha ra, tan tsihin ñiñaha tsatsihi yɨɨ. Tan nacuhva cuenda ra tsi ña tsi ñi tyintsa nandoto ña. 42 Yaha can tan tandɨhɨ maa nyɨvɨñuu Jope tsito ñi tyin nandoto ña can. Tan cuahaxaan ñi natsinu iñi tsi Jutu Mañi yo. 43 Tan ra Pedrondoo ra juhva quɨvɨ ñuu can, nyií ra yuvehe iin ratsa janduvitá ñɨɨ quɨtɨ, nañí ra Simón.

10Ra Pedro tsihin ra Cornelio

1 Ñuu Cesarea iyó iin ra tsa nañí Cornelio. Tancuví ra ra yɨhɨ ndaha iin cientu andaru. Tan tsatandɨhɨ andaru tsa yɨhɨ ndaha ra can nañí tsi Ital-iano. 2 Tan ra Cornelio can yuuhví ra tsi Nyoo. Maara tan tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ ra vaha xaan jacahnú ñitsi Nyoo. Tan inga tucu tuhun, cuaha xaan xuhuntsahá ra tsi nyɨvɨ ndaahvi ñuu Israel, tan tandɨhɨquɨvɨ tsicán tahvi ra tsi Nyoo. 3 Tan iin quɨvɨ cuhvacaa uñi tsa tseñi, nyehe ra iin tsa nyehe ra. Tan icancuví nu catsi xaan nyehe ra iin ángel tsa jacuhunNyoo nu nyií ra, tan catyí tsi tsihin ra:

―¡Yooho Cornelio! ―catyí ángel can tsihin ra.4Tacan tan nanyehe ra Cornelio tsi ángel can. Tan

nayuhvi xaan ra. Tan quitsaha tsicá tuhun ra tancatyí ra:

―¿Náa tsa cuví ihya, taa? ―catyí ra tsihin ángelcan.

Tacan tan ángel can quitsaha caahán ra tsihin ra:―Nyoo tsiñi ra tsa caahán un tan tsa tsicán un tsi

ra. Tan taahán iñi ra tyin jatyinyeé xaan un tsi nyɨvɨndaahvi. 5 Tan vityin cuñí tsi tsa tava tyiñu un nacuquihin tyiñu tsi iin ra tsa nañí Simón Pedro ndañuu Jope. 6 Ra ican cua cahan tsihin un náa taahántsi javaha un. Iyó ra vehe ra tsa nañí tucu Simón,cuví ra ra janduvitá ñɨɨ quɨtɨ. Tan iyó vehe ra yuhundutya ñuhu ―catyí ángel can tsihin ra Cornelio,tan cuahán ángel can.

7 Tsa yaha cuahán ángel can, ra Cornelio cana ratsi uvi taahanmusu ra, tan tsihin iin andaru tsa jahácuenda tsi ra. Tan yɨhɨ andaru can cuenda Nyoo.8Tandɨhɨ maa tsa cahan ángel can tsihin ra Corneliotan nacatyi tuhun ra tsihin nduñi taahan ra cannaha ra. Tan jacuhun ra tsi ra naha ñuu Jope.

9 Tuvi inga quɨvɨ tan cuahán ra can naha ra. Tantsa ndi cumañi ca tsaa ra nahañuu Jope, tan ra Pedrondaa ra jiñi vehe tyin cua ndacan tahvi ra tsi Nyoo,tan tsa cua tahan hora cuví cuhva can. 10 Tan tsaasoco tsi ra tan tsisocó xaan ra. Maa tyin tsitsi tsatsinú tsa catsi ra, quitsaha nyehé ra iin tsa janaháNyoo tsi ra. 11 Tan nyehe ra tyin ticohó andɨvɨ. Tannyehe ra andɨvɨ tyin vatsí nuú iin jahma cahnu xaan

ityi nu ñuhu. Tan tandɨhɨ tsa cumí tutun tsi nuuhñinuuhñi ñi. 12 Tan tsitsi jahma can yɨhɨ tandɨhɨ maanuu quɨtɨ tsa cumi taahan tsaha, tan tandɨhɨ nuucoo, tan saa. 13 Tacan tan tsiñi ra iin ndusu tsacaahán tsihin ra:

―Pedro, nduvita tan cahñi quɨtɨ ihya, tan catsi un―catyí ndusu can tsihin ra.

14Maa tyin ra Pedro nacahan ra tan catyí ra:―Ña cua catsi yu, Jutu Mañi yu. Yuhu ña tuhvá

yu catsi quɨtɨ tsa catyí ley tyin ña vaha catsi ndi―catyí ra Pedro.

15 Tacan tan quitsaha caahán nyico ndusu cantsihin ra inga tsaha:

―Ña catyi un tyin ña catsi un tsa tsa janduvahayu ―catyí ndusu can tsihin ra.

16 Uñi taahan tsaha nyehe ra yacan jaha Nyoo.Tacan tan jahma cahnu can nandaa nyico can ityiandɨvɨ. 17 Tan tsitsi tsa tsicá iñi ra Pedro náa cuñítsi catyi tsa nyehe ra can, tsaa musu tsa jacuhun raCornelio naha ra. Tan tsica tuhun ra naha numaatahan iyó vehe ra nañí Simón. 18Tan tsa tsaa ra nahaityi yuvehe tsica tuhun ra naha tatun ican iyó iin ratsa nañí Simón Pedro. 19 Tan ra Pedro tsicá xaan iñira náa cuñí tsi catyi tsa nyehe ra. Tacan tan Tatyi IiNyoo quitsaha caahán tsihin ra, tan catyí tsi:

―Nyehe Pedro, uñi taahan ra vatsí nanducú tsiun. 20Nduvita tan cuhun cun tsihin ra naha, tan ñacaca iñi un tyin maa yu jaquitsi tsi ra ihya naha ra―catyí Tatyi Ii Nyoo tsihin ra Pedro.

21 Tacan tan ra Pedro nuu ra nu yucú ra tsajacuhun ra Cornelio, tan catyí ra tsihin ra naha:

―Yuhu cuví ra tsa nanducú ndo. ¿Náa tyiñu vatsíndo?

22 Tacan tan nacahan musu ra Cornelio tan catyíra naha:

―Ra Cornelio, ra yɨhɨ ndaha tsi ndi, ra icanjaquitsi tsi ndi. Vaha xaan nyɨvɨ cuví ra. Tan tyaáyahvi xaan ra tsi Nyoo. Tan tandɨhɨ maa ra ñuuIsrael tsa iyó ityi Judea ihya cuñí ra naha tsi ra tsacuenda tsa vaha nyɨvɨ cuví ra. Tan iin ángel Nyoocahan tsihin ra tyin na cana ra tsi un, tyin cuhun unyuvehe ra tyin tacan tan tyaa soho ra tuhun tsa cuacahan un tsihin ra ―catyí musu ra Cornelio tsihinra Pedro.

23 Tacan tan tsaha ra Pedro quɨhvɨ ra naha tsitsivehe. Tan ndoo ra naha tsihin ra tsacuaa can. Tantsa tuvi inga quɨvɨ tan cuahán ra tsihin ra naha. Tancuahán juhva ra hermano tsa iyó ñuu Jope can tsihinra naha.

24Tsa inga quɨvɨ tsaa ra naha nda ñuu Cesarea nundatú ra Cornelio tsi ra naha tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ ra,tan tsihin tandɨhɨ ra vaha iñi tsi ra. 25Cuhva tsa tsaara Pedro yuvehe ra Cornelio, quita ra Cornelio tancaahán ra tsihin ra. Tan tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra nuu ra Pedrotan quitsaha jacahnú ra tsi ra. 26Maa tyin ra Pedrocañihi ra tsi ra, tan catyí ra tsihin ra:

―Nduvita tyin tahan ñi cuví yooho cuví tucuyuhu; ñavin Nyoo cuví yu ―catyí ra tsihin ra.

27 Tan tsitsi tsa caahán ra Pedro tsihin ra, tanquɨhvɨ ra tsitsi vehe tan nanyehe ra tyin cuaha xaannyɨvɨ ndu iín tsitsi vehe can. 28 Tacan tan catyí raPedro tsihin ñi:

―Nyooho tsitó ndo tyin ley nyuhu tsa cuví ndinyɨvɨ Israel, catyí tsi tyin ña taahán tsi tsa ndu iin

Page 140: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 10:29 137 Los Hechos 11:14ndi tsihin nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. Tan nditsitsi vehe ñi ña cuví quɨhvɨ ndi. Maa tyin Nyoojanaha ra tsi yu, tan catyi ra: “Yooho, ña catyi untsihin nyɨvɨ tyin ndi intuhun ñi tan ña vaha ñi” catyíNyoo tsihin yu. 29 Yacan cuenda quɨvɨ tsa cana ndotsi yu, numi ñi vatsí yu. Tan vityin cuñí yu coto yunacuenda cana ndo tsi yu ―catyí ra Pedro.

30 Tacan tan nacahan ra Cornelio, tan catyí ra:―Tsa iyó cumi quɨvɨ vityin, tumaa cuhva ihya tsa

nyaá yu yuvehe tan ña tsatsi yu tan tsicán tahviyu tsi Nyoo tsa tseñi. Tan quituvi iin rayɨɨ nuuyu. Nditsí ra jahma xiñu. 31 Tan catyí ra tsihin yu:“Yooho Cornelio, Nyoo tsiñí ra tsa tsicán tahvi un tsira. Tan nducuhun iñi ra tsa javahá un tyin jatyinyeéxaan un tsi nyɨvɨ ndaahvi. 32Tava tyiñu tsi musu unna cuhun ra naha nda ñuu Jope cuquihin ra naha tsira Simón Pedro na quitsi ra ihya. Nyií ra yuvehe ratsa nañí Simón, iin ra tsa janduvitá ñɨɨ quɨtɨ. Tanvehe ra can nyaá tsi yatyin ñi yuhu ndutya ñuhu.Tan na quitsi ra Simón Pedro tan cahan ra tsihinun” catyi ángel can tsihin yu. 33 Tacan tan numi ñitava tyiñu yu tyin na cuquihin tyiñu tsi un. Tan vahatyin vatsí un. Tan vityin tandɨhɨ yo ndu iín yo nuuNyoo. Tan cuñí ndi tyaa soho ndi tandɨhɨ tsa catyi Jutu Mañi yo tsihin un tyin cuhva cuenda un tsi ndi―catyí ra Cornelio tsihin ra Pedro.

Nu caahán ra Pedro tuhun ra Cristo yuvehe raCornelio

34 Tacan tan quitsaha caahán ra Pedro tan catyíra:

―Vityin cutuñí iñi yu tyin Nyoo cuñí ra tsitandɨhɨ nyɨvɨ, tahan ñi nyɨvɨ Israel, tan nyɨvɨ tsañavin nyɨvɨ Israel cuví. Ña tavá tsiyo ra tsi ndiintuhun maa yo. 35 Tyin naquihín ra tsi yo tatuntyaá yahvi yo tsi ra, tan javahá yo tsa vaha. 36Nyoocahan ra tsihin nyuhu tsa cuví ndi tata ra Israel,tan jacoto ra tyin cuví coo vaha yo tsihin ra tsacuenda ra Jesucristo. Tan maa ra ndacá ñaha tsitandɨhɨ maa yo. 37 Nyooho tsitó vaha ndo tandɨhɨtsa cuvi ñuu nyɨvɨ Israel ñuu yu, nácaa quitsaha tsinu cuví Galilea tsa yaha tsa cahan ra Juan tuhunNyoo tsihin nyɨvɨ, tan jacoondutya ra tsi ñi. 38 Tsitóndo nácaa tsaha Nyoo tunyee iñi Tatyi Ii ra tsi raJesús, ra ñuuNazaret. Tan tsica ra javaha ra tsa vaha,janduvaha ra tsi tandɨhɨ nyɨvɨ tsa nyehé tundohojahá nu ña vaha. Tyehen javaha ra Jesús tyin Nyoonyaá ra tsihin ra. 39 Nyuhu cuví ndi tsandaa tsacuenda tandɨhɨ tsa javaha ra Jesús ñuu Jerusaléntsihin tandɨhɨ ca ñuu tsa cayucú Judea. Yaha can tanticaa ra naha tsi ra nu cruu tan tsahñi ra naha tsira. 40 Maa tyin tsa tsinu uñi quɨvɨ janandoto Nyootsi ra. Tan quituvi ra nuu ndi. 41 Ña quituvi ra nuutandɨhɨ nyɨvɨ. Maa tyin quituvi ra nuu nyuhu tyinnacatsi ra tsi ndi nda tsanaha tyin cuvi ndi tsandaacuenda ra. Nyuhu tsatsi ndi tan tsihi ndi tsihin ratsa yaha tsa nandoto ra. 42 Tan tava tyiñu ra tsi ndityin cahan ndi tuhun ra tsihin nyɨvɨ. Tan cuví nditsandaa tyin Nyoo tava tyiñu ra tsi ra Jesús tyin cuvira juez tsi nyɨvɨ tsa nyito tan nyɨvɨ tsa tsihi. 43 Tantacan tucu nda tsanaha, cahan tandɨhɨ ra cuví ndusuyuhu Nyoo tuhun ra Jesús. Tan catyí ra naha tyintandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsinú iñi tsi ra Jesús, cua jaha Nyootucahnu iñi cuatyi ñi tsa cuenda maa ra.

Nu naquihín nyɨvɨ Tatyi Ii Nyoo tan ñavin nyɨvɨIsrael cuví ñi

44 Ndi caahán ca ra Pedro tan nuu Tatyi Ii Nyoosɨquɨ tandɨhɨ ñi tsa tyaá soho tsa caahán ra. 45Tan raIsrael tsa yɨhɨ cuenda ra Jesús tsa tsaa tsihin ra Pedroiyo xaan cuñí ra naha tyin tsaha ndɨhɨ tucu NyooTatyi Ii ra tsi nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. 46Tyintsiñí ra naha caahán ñi inga yuhu tan jacahnú ñi tsiNyoo. 47 Tacan tan quitsaha caahán ra Pedro tsihinra tsa tsaa tsihin ra:

―Ña cuvi casɨ yo nu coondutya nyɨvɨ ihya. Tyintsa naquihin ñi Tatyi Ii Nyoo tumaa tsa naquihintucu maa yo ―catyí ra tsihin ra naha.

48 Tacan tan tava tyiñu ra Pedro tsi ñi tsa ndiñihí Tatyi Ii Nyoo na coondutya ñi tsihin sɨvɨ raJesucristo. Tacan tan caahán ndaahvi ñi tsihin raPedro na ndoo ra taahan quɨvɨ tsihin ñi.

11Nu nacatyí tuhun ra Pedro tsihin ra yɨhɨ ndaha

vehe ñuhu ñuu Jerusalén nácaa nducuahá tuhun raJesucristo inga ñuu

1 Ra tava tyiñu ra Jesús tan inga ra yɨhɨ cuendara Jesús tsa iyó Judea, ñihi tuhun ra naha tyin ndacuandanyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví tannaquihínñi tuhun Nyoo. 2 Tacan tan tsaa nyico ra Pedro ñuuJerusalén. Tan ra tsa catyí tyin tsiñí ñuhu tsa cunyaatuñi Nyoo tsi tandɨhɨ rayɨɨ, xaan xaan cuñí ra nahanyehé ra naha tsi ra Pedro. 3Tan catyí ra naha tsihinra:

―¿Nacuenda tsahan un yuvehe nyɨvɨ tsa ñavinnyɨvɨ Israel cuví tan tsatsi un tsihin ñi? ―catyí ranaha.

4 Tacan tan ra Pedro nacatyí tuhun ra nda nuquitsaha tandɨhɨ tsa cuvi tsi ra, tan catyí ra:

5 ―Yuhu nyií yu ñuu Jope. Tan tsa tsicán tahviyu tsi Nyoo tan nyehe yu iin tsa janaha Nyoo tsi yutyin iin jahma cahnu quee ityi andɨvɨ. Tan tandɨhɨtsa cumi tutun tsi nuuhñi nuuhñi ñi tan vatsí nuú tsiityi nu ñuhu nu nyií yu. 6Tan nyehe vaha yu tsa yɨhɨ tsitsi jahma can. Tan nyehe yu quɨtɨ tsa cumi tsaha,quɨtɨ cuuhu, coo, tan saa. 7 Tan tsiñi yu iin ndusutsa caahán tsihin yu: “Nduvita Pedro. Cahñi quɨtɨihya tan catsi un” catyi ndusu can tsihin yu. 8 Tannacahan yu tan catyi yu tyehen: “Jutu Mañi yu, ñacatsi yu, tyin ña tuhvá yu catsi quɨtɨ tsa catyí ley tyinña vaha catsi ndi.” 9 Tacan tan ndusu can nacahantsi tsihin yu inga tsaha, tan catyí tsi: “Ña vaha tsacahan un tyin ña catsi un tsa tsa yaha janduvaha yu”catyi ndusu can tsihin yu. 10 Uñi tsaha cuvi yacan.Yaha can tan nandaa nyico tandɨhɨ quɨtɨ can tsihinjahma can ityi andɨvɨ. 11 Tan juvin ñi cuhva cantsaa uñi taahan ra naha yuvehe nu nyií yu, quee ranaha ñuu Cesarea tan nanducú ra naha tsi yu. 12TanTatyi Ii Nyoo cahan tsihin yu na cuhun yu tsihinra naha. Tan catyi ra tsihin yu tyin ña caca iñi yutsa ñavin ra ñuu Israel cuví ra naha. Yacan cuahányu. Tan cuahán ndɨhɨ iñu taahan ra yañi yo ihyanaha ra tsihin yu. Tan tsa tsaa ndi nda ñuu Cesarea,quɨhvɨ ndi tsitsi vehe iin ra tsa nañí Cornelio. 13Tannacatyi tuhun ra can tsihin ndi nácaa nyehe ra tsi iinángel tsitsi vehe ra. Nyaá nyityi ángel can tan catyi ra tsihin ra tyin na jacuhun ra musu ra ñuu Jopena cucana ra naha tsi yu. 14 Tyin yuhu cua cuhva

Page 141: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 11:15 138 Los Hechos 12:11cuenda yu tsi ra nácaa cuvi cacu ra tsihin tandɨhɨnyɨvɨ ra, catyí ángel can tsihin ra, catyí ra tsihinndi. 15 Tan javaha ra can tumaa cuhva catyi ángelcan tsihin ra. Tan tsa tsaa yu yuvehe ra quitsahacaahán yu tsihin nyɨvɨ tsa ndu iin yuvehe ra. Tanquitsi Tatyi Ii Nyoo sɨquɨñi tumaa tsa nuu tsi sɨquɨ yotsa jihna ñi. 16 Tacan tan nducuhun iñi yu tsa catyi JutuMañi yo quɨvɨ can. Tan catyí ra tyehen: “Nditsatyin ra Juan jacoondutya ra tsi nyɨvɨ tsihin ndutya.Maa tyin nyooho cua coondutya ndo tsihin Tatyi IiNyoo”, catyi ra. 17Nyoo tsaha ndɨhɨ tucu ra Tatyi Iira tsi ñi can tumaa tsa tsaha ra Tatyi Ii ra tsi yo quɨvɨtsa natsinu iñi yo tsi JutuMañi yo Jesucristo. Tan tsatacan ¿yóo ra cuví yuhu tan casɨ yu tsa javahá Nyoo?―catyí ra Pedro tsihin ra hermano can naha ra.

18 Tacan tan tsa tsiñi ra ñuu Jerusalén tuhun can,ña cahan ca ra naha. Tan jacahnú ra naha tsi Nyoo,tan catyí ra naha:

―Tun tacan cuvi, cuñí tsi catyi tyin Nyoo tsahándɨhɨ tucu ra ndatu tsi nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israelcuví tyin na ndu uvi iñi ñi cuatyi ñi, tan coo ñi ñayɨvɨnyito tsa ña cua naa maa ―catyí ra naha.

Nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo ñuu Antioquía19Quɨvɨ tsa tsahñi ra naha tsi ra Esteban, quitsaha

nyaá ndaha ra naha tsi inga ca nyɨvɨ yɨhɨ cuendara Cristo. Tan yɨhɨ ñi tsinu ñi tan cuahán ñi ityiFenicia. Tan yɨhɨ ñi cuahán ñi iin ñuhu tsa nañíChipre tsa canyií mahñu ndutya ñuhu. Tan yɨhɨ ñitsaa ñi ñuu Antioquía. Tan tandɨhɨ ñi caahán ñituhun ra Cristo tsihin nyɨvɨ, maa tyin iin ñi maatsihin nyɨvɨ Israel. 20 Tan tsihin ñi tsa cuahán can,yɨhɨ nyɨvɨñuhuChipre, tan yɨhɨ tucu juhvanyɨvɨñuuCirene. Tan tsa tsaa ñi ñuu Antioquía, tan quitsahacaahán ñi can tuhun ra Cristo tsihin nyɨvɨ tsa ñavinnyɨvɨ Israel cuví. Tan jacoto ñi tuhunvaha JutuMañiyo ra Jesús. 21Tan tunyee iñi Jutu Mañi yo iyó tsihinñi. Tan yacan cuenda cuaha nyɨvɨ nacoo ñi tuhuntsahnu. Tan quitsaha tsinú iñi ñi tsi Jutu Mañi yo.22 Tacan tan tsaa tuhun can nda ñuu Jerusalén. Tannyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo jacuhun ñi tsi ra Bernabéna cuhun ra nda ñuu Antioquía. 23 Tan tsa tsaa raBernabéAntioquía can, nyehe ra nácaa nasocóNyootsi ñi. Tan sɨɨ xaan cuñí ra. Tan catyí ra tsihin ñina cunyicun ñi tsi Jutu Mañi yo tsihin tsa nɨɨ iñi ñi.24 Tacan javaha ra Bernabé tyin cuví ra iin ra vaha.Tsitú ra tsihin Tatyi Ii Nyoo, tan tsinú xaan iñi ratsi Nyoo. Yacan cuenda cuaha xaan nyɨvɨ quɨhvɨ cuenda Jutu Mañi yo. 25 Tsa yaha can tan cuahán raBernabé cua nanducu ra tsi ra Saulo nda ñuu Tarso.Tan tsa nañihi ra tsi ra, tsindaca ra tsi ra nda ñuuAntioquía. 26 Tan tsiyucu ra naha tsihin nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo ñuu can iin cuiya tan cuaha xaannyɨvɨ jacuaha ra naha tuhun Nyoo. Tan juvin ñi ñuuAntioquía can cuví nu quitsaha catyí nyɨvɨ tyin nyɨvɨCristiano cuví ñi, o ñi yɨhɨ cuenda ra Cristo.

27 Tan quɨvɨ can tsaa taahan ra cuví ndusu yuhuNyoo. Quee ra naha ñuu Jerusalén tan tsaa ra nahañuu Antioquía. 28 Tan iin ra can nañí ra Agabotsicunyaa nyityi ra tyañu nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristotan cahan ra tsa tsaha Tatyi Ii Nyoo tsi ra. Tancatyí ra tyin cua quitsi iin tama nɨɨ cahnu nu ñuhuñayɨvɨ. Tan tacan cuvi quɨvɨ tsa cuvi ra Claudio rey

cahnu. 29 Tacan tan nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo ndañuu Antioquía natuhun tahan ñi tyin cua cuhva ñinácaa iyó iñi intuhun intuhun ñi, tyin cua jatyinyeeñi tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo tsa iyó ñuu tsacayucú Judea. 30 Tacan javaha ñi tan jacuhun ñijuhva xuhun tsi ra tsa cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo nda ñuu Jerusalén. Tan ra Bernabétsihin ra Saulo tsindaca ra naha xuhun can.

12Nu tsihi ra Jacobo tan nu quɨhvɨ ra Pedro vehe caa

1 Tan quɨvɨ can quitsaha nyaá ndaha ra cuví reyHerodes tsi juhva nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo. 2 Tantava tyiñu ra tyin na cahñi ra naha tsi ra Jacobo, yañira Juan, tsihin mityi. 3 Tan nyehe ra Herodes tyintahan xaan iñi nyɨvɨ Israel tsa javaha ra tacan, tantava tyiñu ra tyin tɨɨn ndɨhɨ ra naha tsi ra Pedro. Tancuví tsi quɨvɨ vico pascua nu tuhvá nyɨvɨ tsatsí paantsa nduve yutsan iya yɨhɨ. 4Tsa yaha tsa tɨɨn ra nahatsi ra Pedro, tyihi ra naha tsi ra vehe caa. Tan cumitaahan andaru jahá cuenda tsi ra tsa iin cuhva. Tantahan iñu hora tan nasamá ra naha, quɨhvɨ tucu ingacumi taahan andaru. Tan tyaa raHerodes cuhva tyincua cuhva cuenda ra tsi ra Pedro tsi nyɨvɨ tsa yahavico Pascua. 5Tan tacan nyií ra Pedro vehe caa. Tanandaru can jahá cuenda vaha xaan ra naha tsi ra.Maa tyin tsitsi tsa nyií ra ican, nyɨvɨ yɨhɨ cuenda raCristo iyó nyitya ñi tan tsicán tahvi xaan ñi tsi Nyootsa cuenda ra tsihin tsa nɨɨ iñi ñi.

Nu jacacu Nyoo tsi ra Pedro vehe caa6 Tan tyaa ra Herodes cuhva tyin inga quɨvɨ can

cua tava ra tsi ra Pedro nuu nyɨvɨ. Tan juvin ñitsacuaa can, tan ra Pedro quixí xaan ra tyañu uviandaru can. Nuuhñi ra tsihin uvi cadena. Tan yucúuvi taahan ca andaru jahá cuenda nda yuvehe. 7Tansana iñi ra tan quituvi iin ángel tsa jacuhun JutuMañi yo. Tan ndunditsin tsitsi vehe caa can. Tanángel can tɨɨn ra xiin ra Pedro, jandoto ra tsi ra. Tancatyí ra tsihin ra:

―Janumi. Nduvita ―catyi ángel can tsihin ra.Tacan tan ndatsi cadena tsa nuuhñi ndaha ra.

8 Tan ángel can catyí ra tsihin ra:―Nacuhñi vaha tsitsi un tan tyihi nditsan un

tsaha un―catyí ángel can tsihin ra.Tacan javaha ra Pedro. Tan catyí ángel tsihin ra:―Quihin jahma un cunditsi un tan quitsi nyicun

un tsi yu ―catyí ángel can tsihin ra.9 Tan ra Pedro cuahán ra cuanyicún ra tsi ángel

can. Maa tyin ña tsitó ra tatun tsa nditsa o tsa ñanditsa cuví can, tan cuñí maa ra tyin iyó iin tsajanaha Nyoo tsi ra. 10Maa tyin cuahán ra tsata ángelcan tan yaha ra naha iin nu jahá cuenda ra andaru.Tacan tan yaha tucu ra naha inga nu jahá cuenda ranaha. Yaha can tacan tan tsaa ra naha yuvehe caacahnu nu quitá nyɨvɨ. Tan yuvehe can nuña maa tsi.Tan quita ra naha. Tan tsa yaha yaha ra naha iinityi, tan nacoo ángel can tsi ra. 11 Tacan tan nacotora Pedro tyin nditsa, tan quitsaha tsicá iñi ra:

―Vityin tsitó yu tyin tsa nditsa cuví tsi. Maa JutuMañi yu jaquitsi iin ángel tyin jacacu ra tsi yu ndahara Herodes tan ndaha ra ñuu Israel naha ra ―cuñíra Pedro.

Page 142: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 12:12 139 Los Hechos 13:1512 Tsicá iñi ra yacan ityi cuahán ra, tan tsaa ra

yuvehe ña María sɨhɨ ra Juan Marcos. Tan cuahaxaan nyɨvɨ yucú ican tsicán tahvi ñi tsi Nyoo. 13Tantsa cañi ndaha ra Pedro yuvehe nuquehe, tan quitaiin ñaha tyuvaa tsa nañí Rode, tsinyehe ña yóo cañíndaha yuvehe can. 14 Maa tyin cuhva tsa tsiñi ñandusu ra Pedro, sɨɨ xaan cuñí ña, tan naa iñi ña nuñaña yuvehe can, tyin tsinú ña cuahán ña cua cahanña tsihin nyɨvɨ tsa yucú tsitsi vehe can. Tan catyí ñatyin ra Pedro nyaá ra yuvehe. 15 Tacan tan quitsahacatyí ñi tsihin ña:

―Iñi yooho ña vaha cuñí ―catyí ñi tsihin ña.Tan catyí ña tyin nditsa tsa caahán ña. Maa tyin

ñi can catyí ñi tyin ñavin ra Pedro cuví ra, iin ángelcuenda ra cuví, catyí ñi tsihin ña.

16Tan ra Pedro jañihí ca ra cañí ndaha ra yuvehe.Tan cuhva tsa nuña ñi yuvehe tan nyehe ñi tsi ra,iyo xaan cuñi ñi tan nayuhvi ñi. 17Maa tyin javahara seña tsihin ndaha ra na cutaxin ñi. Tan nacatyi tuhun ra tsihin ñi nácaa tava JutuMañi yo tsi ra vehecaa. Tan catyí ra tsihin ñi:

―Cahan ndo tuhun ihya tsihin ra Jacobo tantsihin inga ra yañi yo naha ra ―catyí ra Pedro.

Tan quita ra tan cuahán ra.18 Cuhva tsa cunditsin, iyo xaan cuñí ra andaru

tsa jahá cuenda tsitsi vehe caa can naha ra, tyin ñatsitó ra naha nácaa quita ra Pedro. 19Tacan tan tavatyiñu ra Herodes na cunanducu ra naha tsi ra, tanña nañihi ra naha tsi ra. Tacan tan tava tyiñu ra tsira naha na cahñi ra naha tsi ra jahá cuenda vehe caacan naha ra. Yaha can tan quita ra Herodes Judeacan tan cuahán ra cua coo ra ñuu Cesarea.

Nu tsihi ra Herodes20Tan ra Herodes cuxaán xaan ra tsihin nyɨvɨ ñuu

Tiro tan nyɨvɨ ñuu Sidón. Maa tyin cuñí ñi tsa coovaha ñi tsihin ra tyin ñuu tsa ndacá ñaha ra, icanqueé tsa tsatsí ñi. Tacan tan ndu iin ñi tan cuahánñi cua cutahan ñi tsihin iin ra tsa nañí Blasto. Raican cahnu tyiñu jahá ra, tyin jahá cuenda ra tsi raHerodes. Tan tsicán ñi tsa na coo vaha ñi tsihin raHerodes. 21 Tacan tan catyí ra Herodes tyin cuhunñi nu nyaá ra iin quɨvɨ. Tan tsaa quɨvɨ can tantsicunditsi ra jahma sɨɨ caá ra tsa jahá tyiñu ra. Tantsicunyaa ra nu tyayu ra. Tan cahan ra tsihin ñi.22 Tacan tan quitsaha caná tsaa ñi, tan catyí ñi:

―Ra tsa caahán ihya ñavin rayɨɨ cuví ra, tyinNyoo cuví ra ―catyí ñi.

23 Tan juvin ñi cuhva can tan tɨɨn cuehe tsi raHerodes jaha ángel Jutu Mañi yo tyin tsaha ra tsacatyi nyɨvɨ tyin Nyoo cuví ra. Tan quɨhvɨ tindacu tsira, tan tsihi ra.

24 Maa tyin tuhun Nyoo nducuaha ca tsi. Tanjañihi ca nyɨvɨ caahán ñi tuhun Nyoo tandɨhɨ ñiityi. 25 Quɨvɨ tsa ndɨhɨ tyiñu jahá ra Bernabé tsihinra Saulo nda ñuu Jerusalén, cuanuhu ra naha ñuuAntioquía. Tan cuahán ndɨhɨ tucu ra Juan Marcostsihin ra naha.

13Nu quitsaha tsicá ra Saulo tan ra Bernabé tyiñu

Nyoo1 Tsihin nyɨvɨ tsa yɨhɨ cuenda ra Cristo ñuu An-

tioquía yɨhɨ ra tsa cuví ndusu yuhu Nyoo. Tan yucú

tucu ra tsa jacuahá tuhun Nyoo tsi nyɨvɨ. Tan raican naha ra cuví ra ihya naha ra: Ra Bernabé, raSimón Tuun, ra Lucio ra ñuu Cirene, ra Manaén tsatsahnu iin nducu ñi tsihin ra Herodes tsa cuví reyityi Galilea, tan ra Saulo. 2Tan iin quɨvɨ yucú tandɨhɨra naha tan jacahnú ranaha tsi JutuMañi yo. Tan iyónyitya ra naha. Tacan tan cahan Tatyi Ii Nyoo tsihinra naha:

―Tava sɨɨn ndo tsi ra Bernabé tsihin ra Saulo tsacuenda tyiñu tsa caná yu tsi ra naha ―catyí Tatyi IiNyoo can tsihin ra naha.

3 Tacan tan tsa ndɨhɨ tsicoo nyitya ra naha, tantyiso ndaha ra naha jiñi ra Bernabé tsihin ra Saulo,tan tsican tahvi ra naha tsi Nyoo tsa cuenda ra naha.Tan cahan tsihin tahan ra naha, tsahan cuahán ranaha.

Nu caahán ra tava tyiñu ra Jesús tuhun Nyoo ñuhuChipre

4 Yaha can tan jacuhun Tatyi Ii Nyoo tsi ra Bern-abé tan tsihin ra Saulo ñuu Seleucia. Tacan tancuahán ra naha. Tan ican quɨhvɨ ra naha tsitsi iinyutun ndoo tan cuahán ra naha nda ñuhu Chipretsa canyií mahñu ndutya ñuhu. 5 Tacan tan tsaa ranaha ñuu Salamina tsa canyií yuhu ndutya ñuhu.Tan quitsaha caahán ra naha tuhunNyoo vehe ñuhura Israel. Cuahán tucu ra Juan tsihin ra naha tyincua jatyinyee ra tsi ra naha. 6 Tacan tan cuahán ranaha caahán ra naha tuhun Nyoo tan iin tan iin ñuutsa cayucú Chipre can nda cuanda tsa tsaa ra nahañuu tsa nañí Pafos. Tan ican nañihi ra naha tsi iin rañuu Israel tsa nañí Barjesús. Tan tsitó ra tuhun tasɨ.Cuví ra iin ra jandaví ñaha tyin catyí ra tyin cuendaNyoo caahán ra. 7 Tan ra tasɨ can nyaá ra tsihin racumí tyiñu Sergio Paulo. Tan ra Sergio cuví ra iin racatsi iñi. Tan cana ra tsi ra Bernabé tsihin ra Saulo,tyin cuñí ra tyaa soho ra tuhun Nyoo tsa caahán racan naha ra. 8 Tan ra tasɨ can nañí tucu ra Elimas,tan tyasɨ xaan ra nu tsinu iñi ra cumí tyiñu can tsira Cristo. 9 Tacan tan ra Saulo tsa nañí tucu Pablo,tsitú ra tsihin Tatyi Ii Nyoo. Tan ñihi xaan nanyehera tsi ra Elimas can. 10 Tan catyí ra tsihin ra:

―Yooho ra jandaví ñaha, ra vatya. Sehe cuihnacuví tsi un. Tan cuñí un jatɨvɨ un tandɨhɨ tsa vaha.Tan tacan ñi tyasɨ un ityi vaha Jutu Mañi yo. 11 Tanvityin Jutu Mañi yo cua tatsi tuñi ra tsi un, tyin cuacuaa un. Tan ña cua cuvi nyehe un ñuhu ñicanyiijuhva quɨvɨ ―catyí ra Pablo tsihin ra Elimas.

Tacan tan juvin ñi cuhva can cuaa ra. Tan ndoora nu naa. Tan nducu ra iin ra tɨɨn ndaha ra tyin ñanditsin nyehé ra. 12Tsa nyehe ra cumí tyiñu can tsacuvi tsi ra Elimas, tan natsinu iñi ra tsi ra Jesucristo.Tyin iyo cuñí ra nyehé ra tsa javahá Jutu Mañi yo.

Nu cuahán ra Pablo tan ra Bernabé nda ñuu Antio-quía tsa canyií Pisidia

13 Ra Pablo tan ra vaha iñi tsi ra quɨhvɨ ra nahatsitsi iin yutun ndoo ñuu Pafos. Tan cuahán ra nahanda ñuu Perge tsa canyií Panfilia. Maa tyin ra JuanMarcos nacoo ihñi ra tsi ra naha tan cuanuhu ra ndañuu Jerusalén. 14 Yaha can tan quee ra naha Pergecan, tan cuahán ra naha ñuu Antioquía tsa canyiíPisidia. Ican quɨhvɨ ra naha tsitsi vehe ñuhu nyɨvɨIsrael tan cuví tsi iin quɨvɨ quitatú ñi. Tan tsinyecura naha. 15 Tacan tan quitsaha cahví nyɨvɨ nu libru

Page 143: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 13:16 140 Los Hechos 13:46ley Nyoo tsa tyaa ra Moisés. Tan cahví tucu ñi librutsa tyaa ra cuví ndusu yuhu Nyoo tahan tsanaha.Yaha can tan ra cuví ityi nu vehe ñuhu naha ra catyíra naha tsihin ra hermano tsa nyecú ican, tyin tatuncuñí ra naha cahan ra naha tsihin nyɨvɨ, cuví cahanra naha. 16Tacan tan nduvita ra Pablo tan javaha raiin seña tsihin ndaha ra tyin na cutaxin ñi. Tan catyíra:

―Tyaa soho nyooho, ra ñuu Israel, tan nyoohonyɨvɨ tsa tyaá yahvi tsi Nyoo. 17Nyoo cuenda yo, tsacuví yo nyɨvɨ Israel, nacatsi vaha ra tsi tsii tsaahnuyo. Tan quɨvɨ tsa iyó ca ra naha Egipto, javaha raiin ñuu cahnu tsi ra naha. Vasu ñavin nyɨvɨ ñuu cancuví ra naha, maa tyin janducuaha ra tsi ra naha.Yaha can tan tava ra tsi ra naha ityi can tsihin tunyeeiñi tsa iyó tsi ra. 18 Tan cunyee iñi Nyoo tandɨhɨcuhva tsicoo ra naha nu tsica nuu ra naha nu tsɨquɨtsitsi tsa uvi xico cuiya. 19 Tan janaa ra utsa taahanñuu nahnu tsa cayucú nɨɨ cahnu Canaán, tyin tsahara ñuhu can tsi tsii tsaahnu yo. 20 Yaha can tanquitsaha ndacá ñaha juez tsi nyɨvɨ can jaha Nyoo.Tumaa cumi cientu sasava cuiya tsindaca ñaha jueztsi ñi, nda cuanda quɨvɨ tsindaca ñaha ra Samuelra cuví ndusu yuhu Nyoo tsi ñi. 21 Tacan tan maañi tsican ñi iin rey tsa cundaca ñaha tsi ñi. TanNyoo tsaha ra tsi ra Saúl, sehe ra Cis tsi ñi, tyincundaca ñaha ra tsi ñi. Tan ra Saúl cuví ra tata raBenjamín. Tan uvi xico cuiya tsindaca ñaha ra tsiñi. 22 Yaha can tan Nyoo tava ra tsi ra Saúl tsa cuvíra rey. Tan tsaha ra tyiñu can tsi ra David. Tancatyí ra: “Nyehé yu tyin ra David, sehe ra Isaí, cuvíra iin rayɨɨ tsa taahán iñi yu cuhva iyó. Tan cuajavaha ra tandɨhɨ tsa cuñí yu” catyi Nyoo tuhun raDavid. 23 Tan iin ra tsa cuví tata ra David can, juvinra cuví ra Jesús. Tan maa Nyoo jaquitsi tsi ra tyinjacacu ra tsi yo tsa cuví yo nyɨvɨ Israel, tumaa catyi ra tsihin tsii tsaahnu yo tahan tsanaha. 24 Tan ndicumañi ca quitsi ra Jesús, ra Juan, ra jacoondutya tsinyɨvɨ, cahan ra tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ Israel. Tan catyíra tsihin ñi tyin cuñí tsi tsa ndu uvi iñi ñi cuatyi ñi,tan coondutya ñi. 25 Tan tsa cua ndɨhɨ tyiñu jahá raJuan tan catyí ra: “¿A cuñí maa ndo tyin yuhu cuvíra cahnu xaan tsa ndatú ndo? Ñavin yuhu cuví racahnu can. Tyin tsata tsa yaha yuhu tan vatsí ingara. Tan ndi nditsan tsa nyaá tsaha ra, nduve yahvinyaá yu tan tava yu itsi. Tyin cahnu xaan ra cuvíra”, catyi ra Juan.

26 Tan caahán ca ra Pablo tan catyí ra:―Yañi, nyooho nyɨvɨ tata ra Abraham tan tandɨhɨ

inga ndo tsa tyaá yahvi tsi Nyoo. Tsa cuenda nyoohocuví tuhun ihya tyin jacuahá Nyoo tsi yo nácaa cacuyo. 27Nyɨvɨ ñuu Jerusalén tan ra cuví ityi nuu tsihinñi ña tsitó ñi tyin ra Jesús jacacú ra tsi yo. Tan ndiña cutuñí iñi ñi tuhun tsa tyaa ra cuví ndusu yuhuNyoo tahan tsanaha, vasu jacuahá xaanñi tuhun cantandɨhɨ quɨvɨ tsa quitatu ñi, maa tyin ña cutuñí iñiñi. Tan quɨvɨ tsahñi ñi tsi ra Jesús cuvi tsi tumaacuhva catyi ra cuví ndusu yuhu Nyoo. 28 Tyin vasunduve cuatyi ra Jesús nañihi ñi, maa tyin tsican ñitsi ra Pilato na tyihi ra tyiñu tyin cahñi ra nahatsi ra Jesús. 29 Tan tsa yaha janyehe ñi tundoho tsira tumaa catyí maa tuhun ra nu libru, tan tsihi ra.Tacan tan januu ñi tsi ra nu cruu. Tan tsicutsi ñi tsira. 30Maa tyin Nyoo janandoto ra tsi ra inga tsaha.

31 Tan tsitsi tsa cuaha quɨvɨ tan quituvi ra nuu ratsa cuahán tsihin ra quɨvɨ quita ra ityi Galilea, tantsaa ra Jerusalén. Tan ra ican naha ra cuví ra tsacaahán tuhun ra tsihin nyɨvɨ vityin. 32 Tan yacancuendanyuhu caahánndi tuhun vaha tsa catyi Nyootsihin tsii tsaahnu yo tyin cuhva ra tsi yo. 33 Tyintsa cuenda tsa vaha tsi maa yo tsa cuví yo nyɨvɨ tatañi, javaha maa Nyoo tsa catyi ra. Tyin janandoto ratsi ra Jesús tumaa cuhva nyaá nu tsinu uvi salmonu catyi ra tyehen: “Sehe yu cuví tsi un, tan yuhutsahá yu ñayɨvɨ coo un vityin” catyi Nyoo tsihin ra.34 Nyoo tyaa ra cuhva tyin janandoto ra tsi ra, tyintacan tan ña cua tyahyu cuñu ñuhu ra. Tyin catyínu tutu Nyoo: “Tsi nyooho cua cuhva yu tsa vahatsa cahan yu tsihin ra David tyin cua cuhva yu tsindo.” 35 Yacan cuenda catyí tucu nu inga salmotyehen. “Ña cua cuhva un tsa tyahyu cuñu ñuhuSehe ii un” catyí tsi. 36 Ra David jaha tyiñu ra tsacuenda nyɨvɨ tsa tsicoo quɨvɨ tsicoo ra, tandɨhɨ tsacatyi Nyoo tsihin ra tyin javaha ra, javaha ra. Yahacan tan tsihi ra tan tsicutsi ñi tsi ra tumaa tsicutsi ñi tsi jutu ra. Tan tyahyu cuñu ñuhu ra. 37 Maatyin ra tsa janandoto Nyoo, ña tyahyu cuñu ñuhu ra.38 Yañi, cuñí tsi tsa coto ndo tyin tsa cuenda cuatyiyo tan quitsi ra Jesús tan tsihi ra tyin jahá ra tucahnuiñi cuatyi yo. 39 Tan tsa cuenda ra Jesús jahá Nyootucahnu iñi tsi tandɨhɨ ñi tsa tsinú iñi tsi ra, tyin leyNyoo tsa tyaa ra Moisés ña cuví janduvaha tsi tsi yonuu Nyoo. 40 Jaha ndo cuenda coto ndoo tsa tyaa racuví ndusu yuhu Nyoo sɨquɨ ndo. Tyin catyí ra nahatyehen:41Nyehe nyooho, ra tsa tsacú nducu, taahán tsi tsa

nayuhvi ndo tan taahán tsi cunaa ndo.Tyin yuhu cuví Nyoo, tan javahá yu iin tsa cahnu

quɨvɨ tsa iyó ndo vityin.Maa tyin ña cua tsinu iñi ndo tandɨhɨ tsa javahá

yuhu vasu nacatyi tuhun nyɨvɨ tsihin ndo,catyí Nyoo.

42 Ndɨhɨ cahan ra Pablo tan quita ra tsata veheñuhu can tsihin ra vaha iñi tsi ra. Tacan tan nyɨvɨtsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví quitsaha catyí ñi tsihinra, tyin na cahan nyico ra tuhun can tsihin ñi ingavitya quɨvɨ tsa quitatú ñi. 43 Cuhva tsa ndɨhɨ ndu iinñi, cuaha xaan nyɨvɨ Israel tan nyɨvɨ tsa yɨhɨ cuendañi Israel, tsinyicun ñi tsi ra Pablo tan tsi ra Bernabé.Tan catyí ra naha tsihin ñi tyin na cuhun ca ñi ityinuu tsihin Nyoo. Tan na naquihin vaha ñi tumañiiñi tsa tsahá Nyoo tsi ñi.

44Tsa inga vitya quɨvɨ quitatú ñi, ndu iin nyico ñi.Tan tsa yatyin tandɨhɨ ña maa nyɨvɨ ñuu can ndu iintsihin ñi tan tyaá soho ñi tuhun Nyoo. 45Maa tyincuhva tsa nyehe ra Israel naha ra, cuxaán ra nahatyin nyehé ra naha tyin cuaha nyɨvɨ nyicún tsi rahermano can naha ra. Tan quitsaha caahán ra nahatsi ra Pablo, tan cahan ra naha ndavaha ñi sɨquɨ ra.46Maa tyin ra Pablo tan tsihin ra Bernabé ña yuuhvímaa ra naha tan quitsaha caahán ñihi ra naha tsihinra Israel can naha ra. Tan catyí ra naha:

―Cuñí tsi tsa cahan jihna ndi tuhun Nyoo tsihinnyooho tsa cuví ndo nyɨvɨ Israel. Maa tyin ña cuñíndo naquihin ndo tsa caahán ndi. Tan nyooho ñacuñí ndo tsa coo ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maatsi ndo. Yacan cuenda cua cuhun ndi cucahan ndi

Page 144: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 13:47 141 Los Hechos 14:23tsihin nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. 47Tyin tacancatyi Jutu Mañi yo tsihin ndi tan catyí ra tyehen:Tyaa yu tsi un tumaa iin ñuhu tsa jandunditsín nu

iyó nyɨvɨ nanɨɨ cahnu nu ñuhu ñayɨvɨ.Tyin tacan tan cua jacuaha un tsi ñi nácaa jacacu yu

tsi ñi, catyí Nyoo.48 Tsa tsiñi ra tsa ñavin ra Israel cuví naha ra, sɨɨ

xaan cuñí ra naha. Tan quitsaha catyí ra naha tyintuhun Nyoo vaha xaan tsi. Tan natsinu iñi tandɨhɨnyɨvɨ tsa nacatsi maa Nyoo, tyin coo ñi ñayɨvɨ nyitotsa ña cua naamaa. 49Tacan tan nducuaha ca tuhunNyoo tandɨhɨ ityi ñuu can. 50 Maa tyin ra Israelcahan ra naha tsihin juhva ñaha cuca tsa nyicúnley Nyoo tsa tyaa ra Moisés. Catyí ra naha tsihinñi tyin ña vaha tuhun caahán ra Pablo. Tan caahántucu ra naha tsihin ra cumí tyiñu ñuu can. Tan icancuví nu quitsaha nyaá ndaha nyɨvɨ tsi ra Pablo tanra Bernabé, nda cuanda tsa tava ñi tsi ra naha ñuucan. 51 Tacan tan naquɨsɨ ra naha nyaca tsaha ranaha tumaa iin seña tyin ndoo cuatyi nyɨvɨ can sɨquɨmaa ñi. Tan cuahán ra naha ñuu Iconio. 52Maa tyinñi yɨhɨ cuenda ra Cristo ñuu Antioquía can sɨɨ xaancuñí ñi. Tan tsitú ñi tsihin Tatyi Ii Nyoo.

14Nu nyií ra Pablo tan ra Bernabé ñuu Iconio

1 Ra Pablo tan ra Bernabé yucú ra naha ñuuIconio. Tan quɨhvɨ ra naha tsitsi vehe ñuhu nyɨvɨIsrael. Tan vaha xaan cahan ra naha tuhun Nyootsihin nyɨvɨ can. Tan cuaha xaan ñi natsinu iñi ñi tsira Cristo, nyɨvɨ Israel tan nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israelcuví. 2Maa tyin ra Israel tsa ña tsinú iñi tsi ra Cristonatyuhu ra naha tsi nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuvítyin na caca ña vaha iñi ñi nyeheñi tsi ra yɨhɨ cuendara Cristo. 3 Yacan cuenda ra Pablo tan ra Bernabéndoo ra naha ican cuaha quɨvɨ. Tan tsihin tsa nɨɨ iñira naha caahán ra naha tuhun ra Cristo, tyin tsinúxaan iñi ra naha tsi Jutu Mañi yo. Tan Jutu Mañi yojatyinyee ra tsi ra naha tsa caahán ra naha tuhunra, nácaa tsa cuñí ra tsi yo. Tan tsaha Jutu Mañi yotunyee iñi tsi ra naha tyin javaha ra naha seña tantsa iyo na coto nyɨvɨ tyin nditsa tsa caahán ra naha.4Maa tyin nyɨvɨ ñuu ña iin tsicá iñi ñi, tyin juhva ñiyɨhɨ cuenda ra Israel naha ra, tan juhva ñi nyicún tsira tava tyiñu ra Jesús. 5Tacan tan ra Israel tan ra tsañavin ra Israel cuví, natuhun tahan ra naha tsihinra cumí tyiñu, tyin cua cahan ra naha ndavaha ñisɨquɨ ra tava tyiñu ra Jesús, tan cua cañi ra naha yuutsi ra naha. 6Maa tyin ra Pablo tan ra Bernabé ñihi tuhun ra naha tyin tacan cua javaha ra can naha ratsi ra naha, tan cuahán ra naha nda ñuu Listra, tannda ñuu Derbe ityi Licaonia. Tan tsica nuu ra nahaityi ñuu can. 7 Tan cahan nyico tucu ra naha tuhunNyoo nácaa jacacú ra tsi yo.

Nu cañi nyɨvɨ yuu tsi ra Pablo nda ñuu Listra8 Nda Listra iyó iin rayɨɨ tsa coxo tyin nda quɨvɨ

cacu ra tan ña cuví caca ra, tyin pehe nduvi taahantsaha ra. 9 Tan ra pehe tsaha can tyaá soho ra tsacaahán ra Pablo. Tan ra Pablo, tuvi iñi ra tyin tsinúiñi ra can tyin cuví nduvaha ra. 10Tacan tan ra Pablocaahán ra tsihin tsa ñihi ndusu ra, tan catyí ra:

―Nduvita tan cunyaa nyityi un ―catyí ra Pablotsihin ra.

Tan ra ican, intuhun ñi ndava ra, tan tsinyaanyityi ra. Tan quitsaha tsicá ra. 11 Tsa nyehé nyɨvɨtyin javaha ra Pablo tacan, quitsaha caná tsaa ñitsihin yuhu Licaonia, tan catyí ñi:

―Ra tsa tsaa nu yucú yo ihya, nyoo cuví ra naha,maa tyin tumaa caá rayɨɨ, caá ra naha ―catyí ñi.

12 Tan catyí ñi tyin ra Bernabé cuví ra nyootsa nañí Júpiter, tan ra Pablo cuví nyoo tsa nañíMercurio, tyin ra ican cuví ra tsa caahán. 13 Taniyó iin ra cuví jutu tsa jahá cuenda vehe ñuhu tsanyaá yuhu ñuu ñi can nu jacahnú nyɨvɨ tsitohoJúpiter. Tan quitsi ndaca ra indɨquɨ tan ita tyin maara tan nyɨvɨ cuñí ñi jacahnu ñi tsi ra Pablo tsihinra Bernabé. Tan cua cahñi ñi indɨquɨ can tyin cuacuhva cuenda ñi tsi ra naha, tyin cuñí ñi tyin nyoocuví ra naha. 14Maa tyin cuhva tsa tuvi iñi ra nahatsa tsicá iñi ñi, quitsaha tsaahnyá ra naha jahma ranaha. Tan javaha ra naha tacan tumaa iin seña tyinña ndoó ra naha vaha. Tan quɨhvɨ ra naha tyañu nutuvi nyɨvɨ, tan cana tsaa ranaha, 15Tan catyí ra naha:

―Nyooho tata, ¿nácaa tsa javahá ndo tyehen?Nyuhu juvin ñi rayɨɨ ñuu ñayɨvɨ ihya cuví ndi.Tumaa cuví nyooho cuví tucu nyuhu. Tan vatsícahan ndi tsihin ndo tyin na jaña ndo tsa javahándo tyehen tyin ña tsiñí ñuhu yacan tsi ndo, tanna cunyicun ndo tsi Nyoo nyito. Juvin ra tsa javahaandɨvɨ tan ñuhu ñayɨvɨ. Tan javaha ra ndutya ñuhutan tandɨhɨ maa tsa iyó tsitsi ndutya ñuhu can.16 Tan tahan tsanaha nda cuanda vityin, Nyoo jañandaha ra tsi nyɨvɨ na javaha maa ñi cuhva cuñí ñi,17 vasu tandɨhɨ quɨvɨ jacuahá ra tsi ñi tyin ra vahacuví ra tan javahá ra tsa vaha. Maa ra jacuún ra savinu yucú yo. Tsahá ra tsa coo vaha tsa tatsí yo quɨvɨtaahán tsi. Tan tsahá ra tsa catsi yo. Tan tsahá ra tsacusɨɨ cuñí yo ―catyí ra naha tsihin nyɨvɨ can.

18Maa tyin vasu catyí ra naha tacan, yɨɨ xaan tantyasɨ ra naha tsa cahñi ñi indɨquɨ can, tyin cuñí ñijacahnu ñi tsi ra naha tsihin can.

19 Tacan tan tsaa juhva ra Israel, ra tsa ña tsinúiñi tsi ra Cristo, ra ñuu Antioquía, tan ra ñuu Iconio.Tan natyuhu ra naha tsi nyɨvɨ, na cañi ñi yuu tsi raPablo. Tan tacan javaha ñi, tan cuñí maa ñi tyin tsatsihi ra. Tacan tan ixta caa ñi tsi ra tan tsindaca ñi tsira nda yuhu ñuu. 20Maa tyin ndu iin ra yɨhɨ cuendara Cristo nu canyií ra Pablo. Tan nduvita nyico ra.Tan quɨhvɨ nyico ra inga tsaha tsitsi ñuu can. Tantsa inga quɨvɨ can cuahán ra ñuu tsa nañí Derbe tancuahán ra Bernabé tsihin ra.

21 Tan cahan tucu ra naha tuhun Nyoo nda ñuuDerbe nácaa jacacú Nyoo tsi yo. Tan cuaha nyɨvɨnacuhva ñi tsi ñi tsi Nyoo. Yaha can tan cuanuhura naha ityi quitsi ra naha. Tan yaha nyico ra nahañuu Listra tan ñuu Iconio inga tsaha, tan tsaa nyicora naha nda ñuu Antioquía. 22 Tan tandɨhɨ ñuu canjandu iin ra naha iñi nyɨvɨ tsa yɨhɨ cuenda ra Cristo.Tan catyí ra naha tsihin ñi na cuhun ñi ityi nuu catsihin tsa tsinú iñi ñi tsi Nyoo. Tan catyí tucu ranaha tsihin ñi tyin tatun cuñí yo tsa cundaca ñahaNyoo tsi yo, cuñí tsi tsa nyehe yo tundoho. 23 Tannatyiso ra naha tsi ra cua cuvi ityi nuu tsihin nyɨvɨtsa yɨhɨ cuenda ra Cristo tan iin tan iin vehe ñuhu.Tan tsicoo nyitya ra naha tan tsican tahvi ra naha tsiNyoo tsa cuenda ra tsa cua cuvi ityi nuu tsihin nyɨvɨvehe ñuhu can naha ra. Yaha can tan catyí ra Pablo

Page 145: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 14:24 142 Los Hechos 15:21naha ra tsihin ra cuví ityi nuu vehe ñuhu can nahara:

―Tsinu iñi ndo tsi Jutu Mañi yo. Tyin maa ra cuajaha cuenda tsi ndo ―catyí ra Pablo naha ra tsihinra naha.

Nu cuanuhu nyico ra Pablo tan ra Bernabé ñuuAntioquía ityi Siria

24 Yaha can tan yaha ra Pablo tsihin ra Bernabéñuu tsa cayucú Pisidia, tan tsaa ra naha nda cuandaPanfilia. 25 Cahan ra naha tuhun Nyoo ñuu Perge.Yaha can tan tsahan ra naha ñuu Atalia. 26 Icanquɨhvɨ ra naha tsitsi iin yutun ndoo tan cuanuhu ranaha nda ñuu Antioquía. Ican cuví ñuu nu natyisoñi tsi ra naha tyin cua javaha ra naha tyiñu Nyoo,tan vityin tsa tsaa nuhu ra naha. 27Tsa tsaa nyico ranaha ñuu Antioquía jandu iin ra naha tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo. Tan nacatyi tuhun ra naha tsihinñi tandɨhɨ tsa javaha Nyoo tsihin ra naha, tan nácaanuña JutuMañi yo ityi tyin tsinú tucu iñi ñi tsa ñavinnyɨvɨ Israel cuví. 28Tan naha xaan ndoo ra Pablo tanra Bernabé tsihin ñi yɨhɨ cuenda ra Cristo ñuu can.

15Nu jandaa ra tava tyiñu ra Jesús tyiñu nda ñuu

Jerusalén1 Ndi nyií ca ra Pablo tan ra Bernabé ñuu An-

tioquía, tan tsaa taahan ra naha quee ra naha ndaJudea. Tan quitsaha jacuahá ra naha tsi ra yɨhɨ cuenda ra Cristo. Tan catyí ra naha tyin cuñí tsitsa cunyaa tuñi Nyoo tsi ra naha, tumaa cuhva catyi ra Moisés, tyin tacan tan cua cacu ra naha. 2-3 Tanñihi xaan cahan yuhu tahan ra Pablo tan ra Bernabétsihin ra can naha ra tsa cuenda yacan. Tacan tannatyiso ra hermano Antioquía can naha ra tsi raPablo tan ra Bernabé tsihin taahan ca ra naha tyincuhun ra naha ñuu Jerusalén, cujandaa ra tyiñu cantsihin ra tava tyiñu ra Jesús tan tsihin ra cuví ityinuu tsihin nyɨvɨ vehe ñuhu ñuu Jerusalén can nahara. Tacan tan cuahán ra naha. Tan ityi cuahán ranaha, yaha ra naha ityi Fenicia tan Samaria. Tannacatyí tuhun ra naha tsihin nyɨvɨ yɨhɨ cuenda raCristo nácaa jañá nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuvítuhun tsahnu tsa tsinu iñi ñi, tyin nacuhvá cuendañi tsi ñi tsi Nyoo. Tan tandɨhɨ ra hermano sɨɨ xaancuñí ra naha tsa tsito ra naha yacan.

4Quɨvɨ tsaa ra Pablo tan ra Bernabé ñuu Jerusalén,cuahán ra naha nu ndu iín nyɨvɨ yɨhɨ cuenda raCristo. Tan tandɨhɨ ñi tan ra cuví ityi nuu tsihinñi, tan tsihin ra tava tyiñu ra Jesús, tsaha ñi yahara naha tyin nacatyi tuhun ra naha tsa javaha Nyootsihin ra naha. 5Maa tyin juhva ra fariseo tsa tsinúiñi tsi ra Cristo, nduvita ra naha tan catyí ra naha:

―Tandɨhɨ ra tsa ñavin ra Israel cuví tan tsinú iñira naha tsi ra Jesús, cuñí tsi tsa cunyaa tuñi Nyoo tsira naha. Tan cuñí tucu tsi tsa javaha ra naha cuhvacatyí ley Nyoo tsa tyaa ra Moisés ―catyí ra naha.

6 Tacan tan ndu iin ra cuví ityi nuu tsihin ñi yɨhɨ cuenda ra Cristo tan ra tava tyiñu ra Jesús tyinnatuhun tahan ra naha tuhun can. 7 Tsa yaha tsacahan yuhu xaan ra naha, tan nduvita ra Pedro, tancatyí ra:

―Yañi, tsitó ndo tyin tsitsi tsa tandɨhɨ yo, nacatsi Nyoo tsi yuhu ra ndaahvi quɨvɨ can, tyin cahan yu

tuhun ra tsa jacacú tsi yo tsihin nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨIsrael cuví, tan na tsinu iñi ñi tsi Jutu Mañi yo. 8TanNyoo, ra tsitó añima tandɨhɨ nyɨvɨ, janaha ra tsi yotyin cuñí ra tsi ñi ican. Yacan cuenda tsaha ra TatyiIi ra tsi ñi, tumaa tsa naquihin tucu maa yo Tatyi Iira tahan tsanaha. 9Nyoo inducu ñi cuñí ra tsi nyɨvɨ.Yacan cuenda ña tyaá tsiyo ra tsi ñi ican tan ndi tsiyoo. Janduvahá ra tsi ñi tsa cuenda tsa tsinú iñi ñitsi ra tumaa maa yo. 10 Vityin ¿nacuenda ña tsinúiñi ndo tsa javaha Nyoo tsihin ñi can? Tyin ña vahatsa tyisó yo leyNyoo tsa tyaa raMoisés sɨquɨñi. Tyinndi maa tsii tsaahnu yo tan ndi maa yo tan ña cuvi naquihin vaha yo ley can. 11 Ñavin tacan cacú yo.Yoo tsitó yo tyin cacú yo tsihin tumañi iñi tsa javaháJutuMañi yo ra Jesús tsihin yo. Tan tacan tucuñi can―catyí ra Pedro tsihin tandɨhɨ ra can naha ra.

12 Tacan tan taxin ñi cuvi tandɨhɨ ra naha. Tantyaa soho ra naha tsa caahán ra Bernabé tan raPablo. Tyin nacatyi tuhun ra naha seña tan tsa iyotsa javaha Nyoo nu cahan ra naha tuhun ra nu yucúnyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. 13 Tsa ndɨhɨ cahanra naha, quitsaha caahán ra Jacobo, tan catyí ra:

―Nyooho yañi, tyaa soho ndo tsa cua cahan yutsihin ndo. 14Tsa catyi tuhun ra Simón Pedro tsihinyo nácaa quitsaha tsahá Nyoo tumañi iñi tsi ñi tsañavin nyɨvɨ Israel cuví. Tyin nacatsi tucu ra tsijuhva ñi tyin cuví ñi nyɨvɨ cuenda ra. 15 Tan nduiin tuhun ihya tsihin tuhun tsa cahan ra cuví ndusuyuhu Nyoo tahan tsanaha, tumaa cuhva nyaá maanu tutu Nyoo nu catyí ra:16 Yaha tandɨhɨ tuhun ihya tan cua quitsi nyico yu

nu yucú ndo.Quɨvɨ tsa tsicoo ra David, vaha xaan jacahnu nyɨvɨ

tsi yu.Maa tyin yaha can jandɨhɨ nyɨvɨ tsa jacahnú ñi tsi yu.Maa tyin cua quitsi nyico yu inga tsaha tan cua

cañihi yu vehe ñuhu ra David.Tyin cua jacahnu nyico nyɨvɨ tsi yu.17Tyin tacan tan cuví nanducu tandɨhɨ inga ca nyɨvɨ

tsi yu,tandɨhɨ ñi tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví tan tsinú iñi tsi

yu.18 Tacan catyi Jutu Mañi yo, tan jacuaha ra tuhun

ihya tsi nyɨvɨ tsicoo tahan tsanaha tan tsihinnyɨvɨ tsa iyó vityin.

19 ’Yacan cuenda catyí yu tyin ña vaha tsa jatyañuyo tsi nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví, ñi tsa nacootuhun tsahnu ñi tan quɨhvɨ ñi cuenda ra Cristo. Ñavaha catyi yo tyin cuñí tsi tsa tyaa yahvi ñi leytsahnu yo. 20Vahañimaa tsihin tsa jacuhunyo cartatsi ñi. Tan catyi yo tsihin ñi tyin ña cua catsi ñi cuñutsa tsaha cuenda nyɨvɨ tsi tsitoho. Tan ña cuvi coorayɨɨ tsihin ñaha tun ña tindaha ra. Tan ndi ñiñahaña cuví coo ñi tsihin rayɨɨ tun ña tindaha ñi. Rayɨɨtsa iyó ñasɨɨhɨ ña cuví coo ra tsihin inga ñaha, tacantucu ñiñaha tsa iyó yɨɨ, ña cuví coo ñi tsihin ingarayɨɨ. Tan catyi tucu yo tsihin ñi quɨhvɨ cuenda raCristo tan ñavin nyɨvɨ Israel cuví ñi tyin ña cua catsiñi cuñu quɨtɨ tsa tsihi tsa cava ñi jucun tatun ña tsatɨ nɨñɨ tɨ. Tan ña cua catsi ñi nɨñɨ quɨtɨ. 21 Tyin ndatyembu tsahnu tan nda cuanda vityin iyó maa rajacuahá ley Nyoo tsa tyaa ra Moisés vehe ñuhu nyɨvɨIsrael. Tan jacuahá ra naha tuhun can tan iin tan iin

Page 146: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 15:22 143 Los Hechos 16:10ñuu, tan tahan tahan una quɨvɨ, quɨvɨ tsa quitatú ñi―catyí ra Jacobo tsihin ra naha.

22 Tacan tan ra tava tyiñu ra Jesús tan ra cuvíityi nuu tsihin ñi vehe ñuhu tsihin tandɨhɨ ñi yɨhɨ cuenda ra Cristo, nacatsi ñi tsi taahan ra naha. Tanyaha can tan jacuhun ñi tsi ra naha tyin cuhun ranaha ñuu Antioquía tsihin ra Pablo tan ra Bernabé.Tan ra tsa natyiso ñi cuví ra: Judas tsa nañí Barsabás,tan ra Silas. Ra ican cuví iin ra tsa nyisó tyiñuvehe ñuhu nda ñuu Jerusalén. 23 Tan tsihin ra nahajacuhun ñi iin carta. Tan catyí carta can tyehen:

“Nyuhu ra tava tyiñu ra Jesús, tan tsihin ra cuvíityi nuu tsihin ñi vehe ñuhu tan tsihin ra yañi ndocuenda ra Cristo, tandɨhɨ ndi tsahá ndi nacumi tsinyooho tsa ñavin ra Israel cuví ndo. Tyin yañindi cuví tsi ndo vasu ñavin nyɨvɨ Israel cuví ndo.Tandɨhɨ nyooho tsa iyó ndo ñuu Antioquía, tannyooho nyɨvɨ Siria, tan tsihin nyooho nyɨvɨ Cilicia,jaquitsí ndi carta ihya tsi tandɨhɨ ñi ndo. 24Tsitó ndityin quita taahan ra ityi nu yucú ndi ihya. Tan vatsíra naha nu yucú ndo. Maa tyin ña catyi nyuhu tyinquitsi ra naha jatyañu ra naha tsi ndo. Tan nasamára naha cuhva tsicá iñi ndo tyin catyí ra naha tyincuñí tsi tsa cunyaa tuñi Nyoo tsi ndo, tan naquihinvaha ndo ley Nyoo tsa tyaa ra Moisés. Maa tyinñavin nyuhu cahan tsihin ra naha tyin quitsi cahanra naha yacan tsihin ndo. 25 Yacan cuenda ndu iinndi tan ndoo ndi tuhun cuenda tyiñu can tan tsicáiñi ndi tyin vaha tsa jaquitsi ndi tsi ra hermano ihyanaha ra tsihin ra Pablo tan ra Bernabé nu yucú ndo.26Nduvi taahan ra ihya nyehé xaan ra naha tundohotsa cuenda Jutu Mañi yo. Tan vasu cuñí nyɨvɨ cahñiñi tsi ra naha, maa tyin ña jandɨhɨ ra naha tsa jacotóra naha tuhun Jutu Mañi yo ra Jesucristo. 27 Yacancuenda jaquitsí ndi tsi ra Judas tan ra Silas. Tanmaara naha cua cahan ra naha tsihin yuhu ra naha tsihinndo, tyin cua cuhva cuenda ra naha tandɨhɨ tsa tyaandi nu tutu ihya. 28 Tyin ndi Tatyi Ii Nyoo tan ndinyuhu ña cuñí ndi tyiso ndi tundoho sɨquɨ ndo. Maatyin ñiñi ca cuñí tsi tsa naquihin vaha ndo tuhunihya: 29Ña cua catsi ndo cuñu tsa tsaha cuenda nyɨvɨtsi tsitoho. Tan ña cua catsi ndo nɨñɨ quɨtɨ, ndi cuñuquɨtɨ tsa tsihi tsa cava ñi jucun tan ña tsatɨ nɨñɨ tɨ.Ña caca nuu ndo tsihin ñaha. Tan nyooho ñiñahaña caca nuu ndo tsihin rayɨɨ. Tatun na quihin vahando tuhun ihya, vaha xaan cua coo ndo. Tan Nyoona ndoo ra tsihin ndo” catyí ra naha nu carta can.

30 Tan cuahán ra tsa jacuhun ra naha, tan tsaara naha ñuu Antioquía. Tan jandu iin ra naha tsitandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo tan nacuhvacuenda ra naha carta can. 31 Tsa cahvi ñi carta can,sɨɨ xaan cuñí ñi tyin vaha xaan caahán tsi. 32 Tan raJudas tsihin ra Silas cuví tucu ra naha ndusu yuhuNyoo. Tan jandu iin ra naha iñi nyɨvɨ can tsihintsa cahan ra naha. 33 Tan tsa yaha tsiyucu ra nahajuhva quɨvɨ tan cuanuhu nyico ra naha nda nu yucúnyɨvɨ tsa jacuhun tsi ra naha. Tan tandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo ñuu Antioquía can catyí ñi tyin nacuhun vaha ra naha. 34Maa tyin ra Silas catyi ra tyincua ndoo ra. 35 Tan ra Pablo tsihin ra Bernabé ndootucu ra naha ñuu Antioquía can. Tan maa ra nahatsihin inga ca ra jañihi ca ra naha cahan ra nahatuhun Jutu Mañi yo tsihin nyɨvɨ can tan jacuahá ra

naha tsi ñi.Nu tsinu uvi tsaha cuahán ra Pablo tuhun Nyoo, tan

nu quita tsiyo ra nuu ra Bernabé36 Tan tsa yaha juhva quɨvɨ, tan cahan ra Pablo

tsihin ra Bernabé:―Cohon inga tsaha cunyehe yo nu yucú nyɨvɨ

yɨhɨ cuenda Jutu Mañi yo ra Cristo tandɨhɨ ñuu nucahan yo tuhun ra, tyin nyehe yo nácaa yucú ñi―catyí ra Pablo tsihin ra.

37 Tan ra Bernabé cuñí ra tsa cuhun nyico raJuan Marcos tsihin ra naha. 38 Maa tyin ra Pabloña taahán iñi ra tsa cuhun ra Juan tsihin ra naha,tyin nacoo ihñi ra tsi ra naha nda Panfilia quɨvɨ tsatsahan ra tsihin ra naha. Tan ña tsahan ca ra tsijahatyiñu ra tsihin ra naha. 39 Tan cahan yuhu tahan ranaha, tan ndusɨɨn ra naha. Ra Bernabé cuahán ratsihin ra Juan Marcos. Tan quɨhvɨ ra naha tsitsi iinyutun ndoo tan cuahán ra naha ñuhu Chipre. 40Tanra Pablo nacatsi ra tsi ra Silas. Tan tsa yaha tsicantahvi ra hermano naha ra tsi Nyoo tsa cuenda ranaha tyin na jatyinyee Nyoo tsi ra naha, tacan tancuahán ra naha. 41Tan yaha ra naha ñuu tsa cayucúSiria tan Cilicia, tan jandu iín ra naha iñi nyɨvɨ tsayɨhɨ cuenda ra Cristo tan iin tan iin ñuu.

16Nu cuahán ra Timoteo tsihin ra Pablo tan ra Silas

1 Ra Pablo tsihin ra Silas tsaa ra naha ñuu Derbe,tan ñuu Listra. Tan ican nañihi ra naha tsi iin rayɨhɨ cuenda ra Cristo. Nañí ra Timoteo. Tan sɨhɨ racuví ña iin ñaha Israel. Tan yɨhɨ ndɨhɨ ña cuenda raCristo. Maa tyin jutu ra, ra Grecia cuví ra. 2 Tan raTimoteo vaha xaan tsicá ra tuhun Nyoo, catyí nyɨvɨyɨhɨ cuenda ra Cristo ñuu Listra tan ñuu Iconio.3 Tan ra Pablo cuñí ra tsa cuhun ra Timoteo tsihinra. Tan tyaa ra naha tuñi Nyoo tsi ra Timoteo jahara Pablo. Tyin coto ndasɨ cuñi nyɨvɨ Israel nyehe ñitsi ra. Tyin tandɨhɨ ñi tsitó ñi tyin jutu ra cuví ra raGrecia. 4 Tacan tan cuahán ra naha tan iin tan iinñuu. Tan caahán ra naha tsihin nyɨvɨ yɨhɨ cuenda raCristo tsahá cuenda ra naha tuhun tsa tsaha ra tavatyiñu ra Jesús tan tsihin ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨvehe ñuhu Jerusalén tsi ra naha. 5 Tacan tan nduiin iñi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo tan ñihi ca tsinúiñi ñi tsi ra Cristo. Tan iin tan iin quɨvɨ tan cuahánnducuahá ca ñi.

Nu janaha Nyoo iin tsa janaha ra tsi ra Pablo cuendaiin ra Macedonia

6Ña tsaha Tatyi Ii Nyoo tsa cahan ra naha tuhunNyoo ñuu tsa cayucú Asia. Yacan cuenda yaha savara naha ñuhu cuenda Frigia tanGalacia. 7Tan tsaa ranaha Misia. Tan cuñí ra naha cuhun ra naha Bitinia,maa tyin Tatyi Ii ra Jesucristo ña tsaha cuhun ranaha. 8 Tacan tan nda sava ñi yaha ra naha ñuutsa cayucú Misia tan cuahán ra naha ñuu Troas tsacanyií yuhu ndutya ñuhu. 9 Tan yucú ra naha ñuuTroas can, tan iin tsacuaa nyehe ra Pablo iin tsanyehe ra. Nyehe ra tsi iin rayɨɨ tsa iyó iin ñuu tsacanyií Macedonia. Nyaá nyityi ra nuu ra tan caahánndaahvi ra tsihin ra, tan catyí ra: “Naha ihya, tyinjatyinyee un tsi ndi” catyí ra. 10 Tan tsa nyehe raPablo can, yuhu ra Lucas tsihin ra Pablo tan inga ra

Page 147: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 16:11 144 Los Hechos 16:39janduvaha ndi tsi ndi tan cuahánndi ndaMacedoniacan. Tyin tsitó vaha ndi tyin Nyoo cana ra tsi ndi,tyin cahan ndi tuhun ra nácaa jacacú ra tsi yo tsihinnyɨvɨ ityi can.

Nu nyií ra Pablo tsihin ra Silas ñuu Filipos11 Quɨhvɨ ndi iin yutun ndoo ñuu Troas. Tan

cuahán ndoo ityi ñi ndi nda Samotracia, iin ñuhuluhlu tsa canyií mahñu ndutya ñuhu. Tan tsa ingaquɨvɨ tsaa ndi ñuu Neápolis. 12Tan ican quee ndi tancuahán ndi ñuu Filipos tsa cuví iin ñuu cuenda nyɨvɨRoma. Tan cuví tsi iin ñuu cahnu ca tsa nuu tandɨhɨñuu tsa cayucú Macedonia. Tan ican tsiyucu nditaahan quɨvɨ. 13 Iin quɨvɨ tsa quitatú nyɨvɨ, tan quitandi ityi tsata ñuu, yatyin iin yutya nu tuhvá nyɨvɨtsicán tahvi tsi Nyoo. Tsinyecu ndi, tacan tan cahanndi tuhun Nyoo tsihin ñiñaha tsa ndu iin ican. 14 Iinñaha nañí ña Lidia. Tan ñuu ña cuví Tiatira. Tantuhvá ña xicó jahma vaha, tsa tunduuhva. Yacancuví tyiñu jahá ña. Tan jacahnú ña tsi Nyoo tumaajacahnú nyɨvɨ Israel. Tan tsiñí ña tsa caahán raPablo. Tan Nyoo nuña ra añima ña na tyaa yahvi ñatsa caahán ra. 15 Tan tsicoondutya ña tsihin nyɨvɨña. Tan yaha can tan cahan ndaahvi ña tsihin ndi,tan catyí ña:

―Tatun nyehé ndo tyin nditsa tsa tsinú iñi yutsi Jutu Mañi yo, cohon ndo, ndoo ndo yuvehe yu―catyí ña tsihin ndi.

Tan jañiñi xaan ña tsi ndi na ndoo ndi yuvehe ña.16Tan cuvi iin tsaha tsa cuahánndi nu tsicán tahvi

ndi. Tan tsitsi tsa cuahán ndi, tahan ndi tsi iin ñahatyuvaa tsa yɨhɨ tatyi ña vaha tsi. Yacan cuenda cuvínacoto ña náa ndɨhɨ tsa cua cuvi ityi nuu. Tan iyó racuví tsitoho ña. Tan cuaha xaan xuhun jahá canaaña tsa cuenda ra naha, tyin cuví nacotó ña. 17 Tanñaha tyuvaa can quitsaha nyicún ña tsi ndi, nyuhutsihin ra Pablo. Tan cana tsaa ña tan catyí ña:

―Rayɨɨ ihya ra jahá tyiñu tyiñu Nyoo cahnu, cuvíra naha. Tan caahán ra naha tuhun nácaa cuví cacuyo ―catyí ña.

18 Cuaha quɨvɨ javaha ñaha tyuvaa can tacan.Tacan tan ra Pablo ña cunyee ca iñi ra, tan nanyicocoo ra tan catyí ra tsihin tatyi ña vaha tsa yɨhɨ tsi ña:

―Tsihin sɨvɨ ra Jesucristo, catyí yu tsihin un tyinquita un tsi ñaha tyuvaa ihya ―catyí ra.

Tan nu tatyi ña vaha can quita nu tsi ña juvin ñicuhva can.

19 Maa tyin tsa nyehe ra cuví tsitoho ña tyin ñacua cuvi ca jaha canaa ra naha xuhun tsihin ña, tɨɨnra naha tsi ra Pablo tsihin ra Silas tan tsindaca ranaha tsi ra naha nda vehe tyiñu. 20 Tan tsican ranaha cuatyi tsaha ra naha nuu ra cumí tyiñu nahara. Tan catyí ra naha:

―Ra Israel ihya cuaha xaan tsa caahán ra nahatsihin nyɨvɨ ñuu yo tan jatɨvɨ ra naha ñuu yo. 21Tyinjacuahá ra naha iin cuhva tsa ña cuví coo yo, ndi ñacuví javahá yo tyin nyɨvɨ cuenda ñuu Roma cuví yo―catyí ra naha.

22 Tacan tan nduxaan nyɨvɨ tsi ra Pablo tan raSilas. Tan ra cumí tyiñu can tsahnya ra naha jahmara Pablo naha ra tan tava tyiñu ra cumí tyiñu na cañira vitya tsi ra Pablo naha ra tsihin yutun. 23Tsa yahatsa cañi xaan ra naha tsi ra Pablo tan ra Silas, tantsindaca ra vitya can tsi ra naha vehe caa. Tan tava

tyiñu ra vitya tsi ra jaha cuenda tsi ra naha na jahavaha ra cuenda tsi ra naha. 24 Quihin ra cua jahacuenda can tyiñu tan tyihi ra tsi ra naha nda tsitsicuii vehe caa. Tan tyihi vaha ra tsaha ra naha tyañuvitu. 25 Yaha can tan maa ñuu ra Pablo tan ra Silasquitsaha tsicán tahvi ra naha tsi Nyoo. Tan quitsahatsitá xaan ra naha cantu Nyoo. Tan ra yucú vehe caacan naha ra tyaá soho ra naha. 26 Tan saná iñi ranaha tan quitsi tsa taán ñihi xaan. Tan naquɨsɨ tsitsaha vehe caa can, tan juvin ñi cuhva can tan nuñatandɨhɨ yuvehe, tanndatsi cadena tsa yɨhɨ tsi tandɨhɨra tsa yucú vehe caa can naha ra. 27Tan tsa ndoto ratsa jahá cuenda vehe caa can, nyehe ra tyin ticohótandɨhɨ maa yuvehe can. Tacan tan tava ra mityi ratyin cua cahñi ra tsi ra. Tyin tsica iñi maa ra tyintandɨhɨ ra tsa yucú vehe caa can quita. 28Maa tyinra Pablo cana tsaa ra tsi ra, tan catyí ra:

―Ña cahñi un tsi un, tyin tandɨhɨ ndi tan yucúndi ihya ―catyí ra tsihin ra.

29Tacan tan ra jahá cuenda vehe caa can tsican rañuhu. Tan tsinu ra quɨhvɨ ra nu yucú ra naha. Tannɨhɨ ra tsihin tsa yuuhví ra. Tan tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra nuura Pablo tan ra Silas. 30Numi xaan tava ra tsi ra nahanu yucú ra naha ican. Tan tsicá tuhun ra tsi ra nahatan catyí ra:

―Nyooho tata, ¿nácaa javaha yu tan cacu yu?―catyí ra tsihin ra naha.

31Tan ra Pablo tsihin ra Silas nacahan ra naha tancatyí ra naha:

―Tsinu iñi tsi Jutu Mañi yo ra Jesucristo tan cacuun, maa un tan tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ un ―catyí ranaha tsihin ra jahá cuenda vehe caa can.

32Tan cahan ra naha tuhun JutuMañi yo tsihin ratan tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ tsa yucú yuvehe ra. 33 Tanjuvin ñi maa tsacuaa can ra jahá cuenda vehe caacan nacatya ra nu uhvi nu cañi ra vitya tsi ra naha.Yaha can tan juvin ñi tsacuaa can tsicoondutya ratsihin tandɨhɨ nyɨvɨ ra. 34 Tacan tan tsindaca ra tsira naha nda vehe ra. Tan tsaha ra tsa catsi ra naha.Tan maa ra tsihin nyɨvɨ ra sɨɨ xaan cuñí ñi tyin tsinúiñi ñi tsi Nyoo. Tacan tan cuanuhu ra Pablo tsihin raSilas nda vehe caa can coto cuxaan ra cumí tyiñu tsira jahá cuenda vehe caa can.

35Tsa tuvi inga quɨvɨ tan tava tyiñu ra cumí tyiñutsi ra vitya na cunyehe ra naha nu nyií ra jahácuenda vehe caa can, tan catyí ra naha tyin na jañara tsi ra Pablo tsihin ra Silas. 36 Tacan tan ra jahácuenda vehe caa can catyí ra tsihin ra Pablo:

―Tsaa tyiñu tsi yu jaha ra cumí tyiñu, tsa jañayu tsi ndo. Yacan cuenda vityin tsa cuví quita ndo―catyí ra tsihin ra naha.

37Maa tyin ra Pablo catyí ra:―Nyuhu tsa cuví ndi ra cuenda ñuu Roma cañi

ra naha tsi ndi nu tuvi nyɨvɨ. Tan ndi ña tatsi tuñira naha tsi ndi tumaa cuhva taahán tsi. Tan tyihi ra naha tsi ndi vehe caa. Tan vityin cuñí ra nahatava xeehe ra naha tsi ndi. Maa tyin ña cuñí ndi. Naquitsi tavamaa ranaha tsi ndi―catyí ra Pablo tsihinra jahá cuenda vehe caa can.

38 Tan ra vitya nacatyi tuhun ra tsihin ra cumítyiñu naha ra. Tan ra ican naha ra nayuhvi xaanra naha tsa tsito ra naha tyin ra cuenda ñuu Romacuví ra Pablo. 39 Tan tsahan ra cumí tyiñu naha ratsindacan ra naha tucahnu iñi nuu ra Pablo tan ra

Page 148: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 16:40 145 Los Hechos 17:26Silas. Tacan tan ra cumí tyiñu tava ra naha tsi raPablo naha ra tan caahán ndaahvi ra naha tsihinra Pablo naha ra na quita ra naha ñuu can. 40 Tantsa quita ra naha vehe caa can, tsahan ra naha veheña Lidia. Tan yaha can tan tsinyehe ra naha tsi rahermano naha ra tan jandu iin ra naha iñi ra nahatan cuahán ra naha.

17Nu quitsaha caahán yuhu tahan nyɨvɨ ñuu

Tesalónica1Nu cuahán ra Pablo tsihin ra Silas, yaha ra naha

ñuu Anfípolis, tan ñuu Apolonia. Yaha can tan tsaara naha ñuu Tesalónica nu nyaá iin vehe ñuhu nyɨvɨIsrael. 2 Tan tsahan ra Pablo vehe ñuhu can, tumaacuhva tuhvá maa ra tsaahán tan iin tan iin ñuu. Tancahan ra tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ tsicá vehe ñuhucan uñi taahan quɨvɨ quitatú ñi. 3 Tan cahvi ra nulibru Nyoo tan tsaha cuenda ra tuhun ra Cristo tsi ñinu catyí tsi tyin cua nyehe ra tundoho tan cua cúura. Yaha can tan cua nandoto ra. Tan catyí ra tsihinñi:

―Ra Jesús tsa caahán yu tuhun tsihin ndo juvinra cuví ra Cristo.

4Tan juhva nyɨvɨ Israel can tsinu iñi ñi tsa caahánra. Tan ndu iin ñi tsihin ra naha. Tan cuaha xaannyɨvɨ Grecia tsa tuhvá jacahnú tsi Nyoo tan natsinundɨhɨ iñi ñi. Tan cuaha ñiñaha cuca tsa iyó ñuu cannatsinu ndɨhɨ iñi ñi tsa caahán ra tuhun ra Cristo.5Maa tyin ra ñuu Israel tsa ña tsinú iñi, ndasɨ cuñíra naha nyehé ra naha tyin cuaha xaan nyɨvɨ nyicúntsi ra Pablo. Tan jandu iin ra naha tsi taahan racaquiñi tsa tsicá nuu jutsan ñi maa. Tan quitsahacaahán yuhu tahan nyɨvɨ ñuu can jaha ra naha. Tanquɨhvɨ ra caquiñi can vehe ra Jasón, tyin nanducúra naha tsi ra Pablo tan ra Silas, tyin cuñí ra nahatsa quita ra Pablo naha ra. Tyin ra caquiñi can cuñíra naha nacuhva cuenda ra naha tsi ra Pablo nahara tsi nyɨvɨ. 6Maa tyin tsa ña nañihi ra naha tsi raPablo tan ra Silas ican, quihin ra naha tsi ra Jasón.Tan ixta caa ra naha tsi ra. Tan quihin ndɨhɨ ra nahatsi taahan ca ra hermano tan cuahán ra naha nuu racumí tyiñu ñuu can. Tan cana tsaa ra caquiñi cannaha ra tan catyí ra naha:

―Ra ihya naha ra cuví ra tsicá nuu jasaná iñitandɨhɨ nyɨvɨ nanɨɨ cahnu ñuhu ñayɨvɨ. Tan vityintsaa ndɨhɨ tucu ra naha ihya. 7Tan ra Jasón can tsahara yuvehe ra na cuyucu ra naha. Tan tandɨhɨ maa ranaha tan ña tyaá yahvi ra naha tsi ra cuví rey cahnunda ñuu Roma. Tyin catyí ra naha tyin iyó inga reytsa nañí Jesús ―catyí ra naha.

8 Tsa tsiñi nyɨvɨ tan ra cumí tyiñu tsa caahán racaquiñi can naha ra quitsaha caahán yuhu tahan ñi.9 Maa tyin ra Jasón tan inga ra naha tsaha ra nahaxuhun tan jaña ra cumí tyiñu tsi ra naha.

Nu cuahán ra Pablo tsihin ra Silas ñuu Berea10 Tan juvin ñi tsacuaa can jacuhun ra hermano

naha ra tsi ra Pablo tsihin ra Silas ñuu Berea. Tantsa tsaa ra naha, tsahan ra naha vehe ñuhu nyɨvɨIsrael. 11Tan nyɨvɨ Israel tsa iyó ñuu Berea can vahaca nyɨvɨ cuví ñi tan ñavin ca nyɨvɨ ñuu Tesalónicatyin tsihin tsa nɨɨ iñi ñi tan naquihin ñi tuhun Nyoo.Tan tandɨhɨ quɨvɨ nanducú ñi nuu tutu Nyoo, nyehéñi tatun nditsa tsa caahán ra Pablo. 12Yacan cuenda

cuaha xaan ñi natsinu iñi ñi tsi ra Cristo tsihin tucunyɨvɨ Grecia tahan ñi ñiñaha cuca tan rayɨɨ naha ra.13Maa tyin tsa tsito ra Israel tsa iyó ñuu Tesalónicatyin ra Pablo nyií ra Berea caahán ra tuhun Nyoo,tan cuahán ra naha tan natyuhu ra naha tsi nyɨvɨBerea can. 14Maa tyin ra hermano numi ñi jacuhunra naha tsi ra Pablo nda ityi yuhu ndutya ñuhu. Maatyin ra Silas tsihin ra Timoteo ndoo ra naha ñuuBerea. 15 Tan ra tsa cuahán tsihin ra Pablo tsindacara naha tsi ra nda ñuu Atenas. Tacan tan cuanuhu ranaha nda Berea cua nacatyi tuhun ra naha tsihin raSilas tan ra Timoteo tyiñu tsa cahan ra Pablo tsihinra naha, tyin na janumi ra naha tan cuhun ra nahanu nyií ra.

Nu nyií ra Pablo ñuu Atenas16 Tsitsi tsa ndatú ra Pablo tsi ra Silas tan ra

Timoteo ñuu Atenas can, ndasɨ cuñí añima ra tsanyehé ra tyin cuaha xaan tsitoho iyó ñuu can.17Yacan cuenda cahan ra tsihin ra Israel naha ra, tantsihin inga ra tsa tuhvá jacahnú tsi Nyoo tsitsi veheñuhu can. Tan tandɨhɨ quɨvɨ caahán ra tsihin nyɨvɨtsa cuahán nuyahvi. 18Tan ñihi tahan ra tsihin nyɨvɨtsa cahví tuhun tsa jacuahá nyɨvɨ tsa nañí epicúreo.Tan ñihi tahan tucu ra tsihin nyɨvɨ tsa cahví tuhuntsa jacuahá nyɨvɨ tsa nañí estoico. Tan cahan ñitsihin ra. Tan yɨhɨ ra catyí ra naha:

―Ra tsa caahán xaan ihya, ¿náa cua cahan ratsihin yo? ―catyí ra naha.

Tan inga ra naha catyí ra naha:―Inga nyoo caahán ra ihya tuhun ―catyí ra

naha.Tacan cahan ra naha tyin ra Pablo caahán ra

tuhun ra Jesús, tan caahán tucu ra tuhun tsa cuanandoto nyɨvɨ tatun cua cúu ñi. 19 Tacan tan tsin-daca ra naha tsi ra Pablo iin nu nañí Areópago, nutuhvá ra cumí tyiñu naha ra ndu iín. Tan catyí ranaha tsihin ra:

―Cuñí ndi coto ndi tuhun tsaa tsa jacuahá un.20 Tyin jacotó un tuhun tsa ña tsitó ndi. Tan cuñítucu ndi coto ndi náa cuñí tsi catyí tandɨhɨ tuhunihya ―catyí ra naha tsihin ra.

21Tyin tandɨhɨ nyɨvɨAtenas tan nyɨvɨ inga ñuu tsaiyó ican taahán xaan iñi ñi tyaa soho ñi tan nacatyituhun ñi náa ndɨhɨ tuhun tsaa.

22 Tacan tan ra Pablo nduvita nyityi ra tyañu nuyucú ra naha nu cuví Areópago, tan catyí ra:

―Nyooho ra ñuu Atenas, yuhu nyehé yu tyincuaha xaan nyoo jacahnú ndo. 23 Tyin tsahan yutsinyehe yu nu tuhvá ndo ndu iín. Tan nyehe yuiin altar nu nyaá letra tsa catyí tyehen: “Tsehecuví cuenda Nyoo tsa ña nacotó yo” catyí letra can.Nyooho jacahnú ndo tsi Nyoo tsa ña nacotó ndo.Juvin Nyoo can cuví tsa caahán yu tuhun tsihin ndo.24Nyoo tsa javaha ñuhu ñayɨvɨ tan tandɨhɨ tsa iyó nuñuhu ñayɨvɨ ihya, tsii maa ra cuví andɨvɨ tan ñuhuñayɨvɨ. Tan ña iyó ra tsitsi vehe ñuhu tsa javahányɨvɨ. 25Tan ña nyitá iñi ra tsa jatyinyeé nyɨvɨ tsi ra.Tyin maa ra tsaha ñayɨvɨ coo tandɨhɨ yo. Tan tsahára tatyi tsa ixtá tatyi yo. Tanmaa ra tsahá tandɨhɨ tsatsiñí ñuhu tsi yo. 26 Javaha Nyoo tsi intuhun rayɨɨ.Tan tsa yaha can tsicoo cuaha nyɨvɨ tata ra. Tanmaara naha cuví tsii tsaahnu tandɨhɨ yo. Yacan cuendaintuhun ñi nɨñɨ nyisó tandɨhɨ yo. Tan tsaha Nyoo tsa

Page 149: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 17:27 146 Los Hechos 18:21coo yo nanɨɨ cahnu ñuhu ñayɨvɨ. Tsa ndi cumañi cacoo yo tan catyí ra náa cuiya coo intuhun intuhunyo nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Tan catyí tucu ra maa ndacua coo intuhun intuhun yo. 27Tacan javaha ra tyinna quitsaha nanducu yo tsi ra. Tumaa iin ra cuaananducú tsihin ndaha ra tsa nanducú ra, tacan cuananducu yo tsi ra tan cua nañihi yo tsi ra tyaa racuhva. Vasu ndi maa ña cañi nyaá ra tsihin intuhunintuhun yo. 28 Tyin iyó yo tan candá yo jahá maara. Tumaa catyí tucu iin ra ñuu ndo, tyin catyí ra:“Tata Nyoo cuví tsi yo” catyí ra. 29 Tatun tata Nyoocuví tsi yo, ña taahán tsi caca iñi yo tyin Nyoo cuvíra iin tsitoho tsa tsinu tsihin xuhun cuaan, a xuhuncuitsin, a tsihin yuu vaha. Tan ndi ñavin Nyoo tsatsinu tsihin tsa tsiñituñi iñi nyɨvɨ cuví ra. 30 Tahantsanaha Nyoo ña cuxaan ra tsi nyɨvɨ tsa tsicá iñitacan tyin ña tsitó ñi náa tsa javahá ñi. Maa tyinvityin catyí ra tsihin nyɨvɨ tandɨhɨ ñi ityi tyin na nduuvi iñi ñi cuatyi ñi tan na nasama ñi cuhva iyó ñi.31 Tyin tsa tyaa ra cuhva tyin cua coo iin quɨvɨ tsacua tatsi tuñi ra tsi nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ. Tantsa cua tsaa quɨvɨ can, ra tsa nacatsi vaha maa racua tatsi tuñi tsi ñi jaha ra. Tan tsa janaha ra tsi yotyin nditsa tsa ra ihya cua tatsi tuñi tsi nyɨvɨ, tyinjanandoto ra tsi ra can nu tsihi ra ―catyí ra Pablo.

32Tsa tsiñi nyɨvɨ tuhun tsa nandotó nyɨvɨ tsa tsihi,yɨhɨ ñi tsacú nducu ñi, tan yɨhɨ tucu nyɨvɨ catyí ñi:

―Quitsi un inga tsaha tan cahan un tuhun ihyatsihin ndi ―catyí ñi.

33 Tacan tan cuahán ra Pablo. 34Maa tyin yɨhɨ ñindu iin ñi tsihin ra, tan natsinu iñi ñi tsi ra Cristo.Tan iin ra tsa natsinu iñi, nañí ra Dionisio, tan cuvíra iin ra cumí tyiñu tsa tuhvá ndu iín nda Areópagocan. Tan iin ñaha tsa nañí Dámaris natsinu ndɨhɨtucu iñi ña, tan tsihin inga ca ñi.

18Nu nyií ra Pablo ñuu Corinto

1 Yaha can tan quita ra Pablo ñuu Atenas tancuahán ra ñuu Corinto. 2Tan ican nañihi ra tsi iin raIsrael tsa nañí Aquila. Tan ñuu Ponto cacu ra. Tanmaa ra tsihin ñasɨɨhɨ ra, ña Priscila, quita ñi Italianu tsicoo ñi, tyin ra Claudio, ra cuví rey cahnu ñuhucan, tava ra tsi tandɨhɨ nyɨvɨ Israel. Catyí ra tyin naquita ñi ñuu Roma can. Tan ra Pablo cuahán ra nuiyó ñi ñuu Corinto. 3Tan iin ñi tyiñu javahá ra tsihinñi. Javahá ñi vehe jahma. Tan ndoo ra tsihin ñi tyinjahá tyiñu ra iin caa ñi tsihin ñi. 4 Tan quɨvɨ quitatúnyɨvɨ Israel tahan iin vitya, ra Pablo cuahán ra veheñuhu ñi. Tan natuhún tahan ra tsihin nyɨvɨ Israeltan tsihin nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. Tyinnducú ra cuhva tsa tsinu iñi ñi tsi ra Jesucristo.

5Tan quɨvɨ tsaa ra Silas tan ra Timoteo tsa quee ranahaMacedonia, ra Pablo nacoo ra tyiñu jahá ra tanintuhun ña tyiñu tsa caahán ra tuhun Nyoo jahá ra.Tan caahán catsi ra tsihin nyɨvɨ Israel tyin ra Cristo,tsa ndatú xaanñi, juvin ra cuví ra Jesús. 6Maa tyinñiican xaan cuñi ñi. Tan quitsaha caahán ñi ndavahañi sɨquɨ Jutu Mañi yo. Tacan tan ra Pablo naquɨsɨ ra jahma ra tumaa iin seña tyin cua ndoo cuatyi ñisɨquɨ ñi. Tan catyí ra tsihin ñi:

―Cuatyi maa ndo cuví tatun cuhun ndo anyaya.Ñavin ca cuatyi yuhu tyin tsa cahan yu tsihin ndotan maa ndo ña tsiñu iñi. Vityin tan ityi nuu ca cua

cuhun yu cahan yu tuhun ihya tsihin nyɨvɨ tsa ñavinnyɨvɨ Israel cuví ―catyí ra tsihin ñi.

7Tan quita ra vehe ñuhu can. Tan cuahán ra vehera tsa nañí Justo, iin ra tsa jacahnú tsi Nyoo. Tanyatyin ñi vehe ñuhu cannyaá vehe ra. 8Tan iin ra tsanañí Crispo, ra cuví ityi nu vehe ñuhu can, natsinuiñi ra tsi Jutu Mañi yo tan tacan tucu tandɨhɨ nyɨvɨra. Tan cuaha ca nyɨvɨ iyó ñuu Corinto can, tsa yahatsa tsiñi ñi tsa caahán ra Pablo, natsinu iñi ñi tsi raJesús, tan tsicoondutya ñi. 9 Tacan tan iin tsacuaanyehe ra Pablo iin tsa janaha Nyoo tsi ra. Tan cahanJutu Mañi yo tsihin ra, tan catyí ra:

―Ña nayuhvi un. Jañihi ca cahan un tuhun yutan ña jandɨhɨ un tsa cahan un. 10 Tyin yuhu nyaáyu tsihin un, tan yoñi cuví javahá tsa caquiñi tsi un.Tyin cuaha xaan nyɨvɨ yu iyó ñuu ihya tan nyaá cuajacacu yu tsi ñi ―catyí Jutu Mañi yo tsihin ra Pablo.

11Yacan cuenda ra Pablo ndoo ra iin cuiya sasavañuu Corinto can, jacuahá ra tuhun Nyoo tsi nyɨvɨ.

12Maa tyin quɨvɨ tsa ndacá ñaha ra Galión tsi nyɨvɨñuu tsa cayucú Acaya, ndu iin ra Israel naha ra sɨquɨra Pablo. Tan tsican ra naha cuatyi tsaha ra nuu raGalión. 13 Tan catyí ra naha tsihin ra Galión can:

―Ra ihya natyuhú ra tsi nyɨvɨ na jacahnu ñi tsiNyoo iin cuhva tsa ñavin cuhva catyí ley ―catyí ranaha.

14 Tacan tan cuhva tsa cua nacahan ra Pablo, tannacahan ñi ra Galión, tan catyí ra tsihin ra Israel cannaha ra:

―Nyooho ra Israel, cuví jandaa yu cuatyi ra tatuncuatyi cahnu o cuatyi ndɨyɨ cuví. 15Maa tyin maa ñimaa tuhun caahán cuví tuhun ihya. Tan yuhu ñacuñí yu jandaa yu tyiñu ihya, tan inga tucu tuhuntyin cuenda ley maa ndo cuví. Nyehe maa ndo.Jandaa maa ndo tyiñu tyin yuhu ña cuñí yu cuviyu juez tsa cuenda tuhun ihya―catyí ra Galión cantsihin ra naha.

16 Tan tava ra tsi ra Israel naha ra nu cuví vehetyiñu ra. 17 Tacan tan tandɨhɨ ra Grecia tɨɨn ra nahatsi ra Sóstenes, ra cuví ityi nu veheñuhunyɨvɨ Israel.Tan cañi ra naha tsi ra juvin ñi maa nuu ra Galión,ra yɨhɨ ndaha tsi nyɨvɨ Acaya. Tan ra Galión can ñacahan maa ra.

Nu cuanuhú ra Pablo ñuu Antioquía tan cuahán ratsa tsinu uñi tsaha cua cahan ra tuhun Nyoo

18 Tan ra Pablo ndoo ra ñuu Corinto can cuahaquɨvɨ. Yaha can tan catyi ra tsihin ra hermano nahara tyin tsa cua cuhun ra. Tan cuahán ra Aquila tanña Priscila tsihin ra. Tacan tan tsaa ñi ñuu Cencrea.Tan ra Pablo xatya ndɨɨ ra jiñi ra tumaa iin seña tyintsa yaha javaha ra tsa catyi ra tyin cua javaha ra nuuNyoo. Tacan tan quɨhvɨ ñi tsitsi iin yutun ndoo tsacuahán nda Siria. 19Tan tsa tsaa yutun ndoo can ndañuu Éfeso, quita ñi. Tan ra Aquila tsihin ña Priscilandoo ñi ican. Tan ra Pablo cuahán ra vehe ñuhunyɨvɨ Israel, tan cahan ra tsihin nyɨvɨ tsa ndu iínican. 20Tan cahan ndaahvi ñi tsihin ra tyin na ndoora taahan ca quɨvɨ tsihin ñi. Maa tyin ña cuñí ra.21Tan catyí ra tsihin ñi tyin tsa cuahán ra, tan catyítucu ra tyehen:

―Cuñí tsi tsa cuhun yu ñuu Jerusalén tyin jac-ahnu yu vico tsa vatsí tahan. Maa tyin tatun Nyoo

Page 150: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 18:22 147 Los Hechos 19:22cuñí, cua quitsi yu inga tsaha nu yucú ndo ―catyíra tsihin ñi.

Tacan tan cuahán ra, quɨhvɨ ra tsitsi iin yutunndoo tsa cuahán nda Siria. 22Quɨvɨ tsa tsaa nyico rañuu Cesarea cuenda Siria, tsahan ra ñuu Jerusaléntsicuhva ra nacumi tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristotsa iyó ican. Yaha can tan cuahán nyico ra ñuuAntioquía. 23 Tan tsa yaha tsinyii ra juhva quɨvɨican, quee ra tan cuahán nyico ra tan iin tan iin ñuutsa cayucú Galacia tan Frigia. Tan jandu iin ra iñitandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo.

Nu caahán ra Apolos tuhun Nyoo ñuu Éfeso24 Quɨvɨ can tsaa iin ra Israel ñuu Éfeso. Nañí ra

Apolos, tan ñuu ra cuví Alejandría. Tan vaha xaancaahán ra tuhun Nyoo. Tan tsitó xaan ra tuhunNyoo tuhun tsahnu tsa nyaá nu libru. 25 Tan vahaxaan cutuhva ra tuhun Jutu Mañi yo. Tan caahánra tsihin tsa nɨɨ iñi ra. Tan catsi xaan jacuahá ratuhun ra Jesús. Vasu cuhva tsa jacoondutya ra Juanñi tsitó ra. 26 Tan quitsaha caahán ra tsitsi veheñuhu tsihin tsa nɨɨ iñi ra. Tan cuhva tsa tsiñi raAquila tan ña Priscila, tava sɨɨn ñi tsi ra tan tsahacuenda vaha ca ñi tuhun Nyoo tsi ra. 27 Tacan tanquitsaha cuñí ra Apolos cuhun ra ityi Acaya. Tanra hermano jatyinyee ra naha tsi ra. Tan jacuhunra naha iin carta tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo ityican, tan catyí ra naha tsihin ñi tyin na vaha cahanñi tsihin ra Apolos nu cua tsaa ra. Tacan tan cuahánra. Tan cuhva tsa tsaa ra Acaya can, jatyinyee xaanra tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo, ñi tsa natsinu iñitsa cuenda tumañi iñi tsa javaha Nyoo tsi ñi. 28Tyinnu tuvi nyɨvɨ ñihi xaan cahan yuhu ra Apolos tsihinra Israel naha ra tyin cuhva tsinú iñi nyɨvɨ Israel, ñanditsa. Tan jacuaha ra tsa catyí nu tutu Nyoo tyin raCristo, ra tsa ndatú xaan ñi, juvin ra cuví ra Jesús.

19Nu cuahán nyico ra Pablo ñuu Éfeso

1 Tsitsi tsa nyií ra Apolos ñuu Corinto, ra Pabloyaha ra ityi yucu tan tsaa ra nda ñuu Éfeso. Tan icannañihi ra tsi taahan ra yɨhɨ cuenda ra Cristo. 2 Tantsica tuhun ra tsi ra naha:

―¿A naquihin ndo Tatyi Ii Nyoo quɨvɨ tsa natsinuiñi ndo? ―catyí ra Pablo tsihin ra naha.

Tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Ndi luxu ña tsitó ndi tsa iyó Tatyi Ii Nyoo.3 Tacan tan ra Pablo tsica tuhun ra tsi ra naha:―¿Nacaa tsicoondutya ndo? ―catyí ra.Tan nacahan ra naha tan catyí ra naha:―Cuhva tsa jacoondutya ra Juan, tacan tsicoon-

dutya ndi ―catyí ra naha.4 Tacan tan catyí ra Pablo tsihin ra naha:―Ra Juan jacoondutya ra tsi nyɨvɨ tsa ndu uvi iñi

cuatyi. Maa tyin catyí tucu ra tsihin ñi tyin cuñí tsitsa tsinu iñi ñi tsi ra tsa cua quitsi. Tan ra ican cuvíra Cristo Jesús ―catyí ra Pablo tsihin ra naha.

5 Tsa tsiñi ra naha tsa cahan ra Pablo tuhun ihya,tacan tan tsicoondutya ra naha inga tsaha tsihin sɨvɨJutuMañi yo Jesús. 6Tan tsa tyiso ndaha ra Pablo jiñira naha, tacan tan naquihin ra naha Tatyi Ii Nyoo.Tan quitsaha caahán ra naha inga yuhu. Tan tsahácuenda ra naha tuhun tsa tsaha Tatyi Ii Nyoo tsi ra

naha tsi nyɨvɨ. 7 Tan tsa tandɨhɨ ra naha quita maautsi uvi taahan ra naha.

8 Tan tsitsi tsa uñi yoo tsicá ra Pablo vehe ñuhunyɨvɨ Israel ñuu Éfeso, tan caahán ra tuhun ra Cristotsihin tsa nɨɨ iñi ra. Tan jacuaha ra tsi ñi na nacuhvañi tsi ñi tsi Nyoona cundaca ñaha ra tsi ñi. 9Maa tyinyɨhɨ ñi jandava ñi añima ñi, tan ña cuñí ñi tsinu iñiñi. Tan caahán ñi ndavaha ñi sɨquɨ tuhun ra Cristonuu nyɨvɨ, tan catyí ñi tyin ña vaha ityi ra Jesús.Tacan tan ra Pablo catsiyo nyaha ra nu yucú ñi. Tantsindaca ra tsi ñi tsinú iñi tsi ra Cristo nda iin escuelara tsa nañí Tiranno. Tan ican caahán ra tuhun raCristo tsihin nyɨvɨ tandɨhɨ quɨvɨ. 10 Tan tacan ñitsicá ra tsitsi tsa uvi cuiya. Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa iyóñuu tsa cayucú Asia, tsiñi ñi tuhun Jutu Mañi yo raJesús, tahan ñi nyɨvɨ Israel tan nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨIsrael cuví. 11Tan nahnu tsa iyo javaha ra Pablo jahaNyoo. 12Tyin nda cuanda jahma tsa tɨɨn ra Pablo tantsindacá ñi tsi nyɨvɨ tan quitá cuehe tsi ñi, tan quitándɨhɨ tucu tatyi ña vaha tsi ñi.

13 Tan iyó juhva ra Israel tsa tsicá nuu tan iin taniin ñuu tavá ra naha tatyi ña vaha tsi nyɨvɨ. Tan cuñíra naha cuatyiñu ra naha sɨvɨ Jutu Mañi yo Jesús,tyin cua tava ra naha tsi nu tatyi ña vaha. Tan catyíra naha tsihin nu tatyi ña vaha can nahnu:

―Tsihin sɨvɨ ra Jesús tsa caahán ra Pablo tuhun,catyí ndi tsihin ndo tyin quita ndo ―catyí ra naha.

14 Tacan javaha tsa utsa taahan sehe iin ra Israeltsa nañí Esceva. Tan ra Esceva can cuví ra iin ra cuvíityi nuu tsihin ra jutu. 15 Tan tsa cahan ra can nahara tsihin nu tatyi ña vaha, nacahan nu tsihin ra nahatan catyí nu:

―Tsitó yu tsi ra Jesús. Tan tsitó yu yóo ra cuvíra Pablo. Tan ¿yóo ra cuví tucu nyooho? ―catyí nutatyi ña vaha can tsihin sehe ra Esceva naha ra.

16Tacan tan ra tsa yɨhɨ tatyi ña vaha can ndava rasɨquɨ ra can naha ra. Tan tsihin tsa cuaha tunyeeiñi nu tatyi ña vaha can tan cuvi cunyee ra tɨɨntahan ra tsihin tandɨhɨ ra can naha ra. Tan tsahnyacuatyi ra jahma ra naha. Tan jañicueehe ra tsi ranaha. Tan jacuhun tandɨɨ ra tsi ra naha jaha nu tatyican. 17 Tacan tan tandɨhɨ nyɨvɨ Éfeso, tahan ñi nyɨvɨIsrael, tan nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví, tsito ñituhun can. Tan yuuhví xaan ñi cuví. Tan jacahnú ñisɨvɨ Jutu Mañi yo Jesús.

18 Tan cuaha xaan nyɨvɨ tsa natsinu iñi tsi raJesús cuahán ñi cuanahmá ñi cuatyi ñi nuu ra tannuu nyɨvɨ, tandɨhɨ maa tsa ña vaha tsa ica ñi tahantsanaha. 19 Tan cuaha ñi tsa cahvi tuhun tasɨ,tsindaca ñi libru ñi. Tan tsahmi ñi libru can nuutandɨhɨ nyɨvɨ. Tan tava cuenda ñi nácaa yahvi librucan. Tan yahvi tsa tandɨhɨ libru can quita tsi uvi xicoutsi mil xuhun cuitsin. 20 Tan tacan ñi tan cuahánnducuahá ca nyɨvɨ tsa yɨhɨ cuenda JutuMañi yo. Tantacan nyehé nyɨvɨ tyin cahnu xaan tunyee iñi iyó tsira.

21Tan tsa yaha tuhun ihya, ra Pablo tyaa ra cuhvatsa cuhun ra ñuu tsa cayucú Macedonia tan Acaya.Yaha can tan cua cunuhu ra nda ñuu Jerusalén, tyaára cuhva. Tan catyí ra tyin yaha can tan cuñi tsi tsacuhun ra nda ñuu Roma. 22 Tacan tan jacuhun ratsi uvi taahan ra jatyinyeé tsi ra nda Macedonia, raTimoteo tan ra Erasto. Maa tyin tsitsi tsa cuahán ra

Page 151: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 19:23 148 Los Hechos 20:10can naha ra, ndoo maa ra Pablo juhva ca quɨvɨ Asiacan.

Nu quitsaha cuvaá nyɨvɨ Éfeso23Tan juvin ñi quɨvɨ can quitsaha cuvaá nyɨvɨ ñuu

Éfeso tsa cuenda tuhun Nyoo, 24 tyin iin ra tsa nañíDemetrio natyuhu ra tsi ñi. Tyin maa ra tuhvá rajahá tyiñu tsihin xuhun cuitsin. Javahá ra tsa cuvívehe ñuhu nyihi tsitoho Diana tsihin xuhun cuitsincan. Tan cuaha xuhun jahá canaa ra tan tsihin rajatyinyeé tsi ra. 25Tan cana ra Demetrio can tsi ra tsajahá tyiñu tsihin ra. Tan cana tucu ra tsi ra tsa jahátyiñu iin ñi tyiñu can naha ra. Tan catyí ra tsihin ranaha:

―Nyooho tata, tsitó ndo tyin tsihin tyiñu ihyatan iyó vaha xaan yo. 26Maa tyin nyooho nyehé ndotan tsiñí ndo nácaa javahá nu Pablo can ñuu yo ihya,tan tandɨhɨ ñuu tsa cayucú Asia ihya. Tyin catyí nutyin tsitoho tsa javahá yo tan tsa javahá inga ca nyɨvɨñavin Nyoo cuví can. Tan cuaha xaan nyɨvɨ tsinú iñitsa caahán nu. 27 Tan ña vaha tsa javahá nu tyin ñacua cuyahvi ca tsitoho tsa javahá yo. Tan inga tucutuhun, ña cua jacahnu ca nyɨvɨ tsi nyoo Diana tanña cua jacahnu ñi vehe ñuhu ña, tan ña vaha tacan,tyin ñaha can cahnu xaan cuví ña. Tan tandɨhɨ nyɨvɨnɨɨ cahnu Asia tsihin nyɨvɨ nanɨɨ cahnu ñuhu ñayɨvɨjacahnú ñi tsi ña. Tan nu cuahán ca tsi quɨvɨ ña cuajacahnu ca ñi tsi ña tatun tsinú iñi ñi tsa caahán nuPablo ―catyí ra Demetrio.

28 Tan cuhva tsa tsiñi ra naha tsa cahan ra, xaanxaan cuñí ra naha. Tan quitsaha caná tsaa ra nahatan catyí ra naha:

―Cahnu xaan cuví ña Diana tsa cuví ña nyoocuenda yo tsa cuví yo nyɨvɨ Éfeso ihya ―catyí ranaha.

29Tan cuvaa tandɨhɨ nyɨvɨ ñuu can. Tan tɨɨn ñi tsira Gayo, tan tsihin ra Aristarco, uvi taahan ra tsaquee Macedonia tan tsicá ra naha tsihin ra Pablo.Tan tandɨhɨ ñi can ixta caa ñi tsi ra naha nda cuandanu tuhvá ñi ndu iín. 30 Tan ra Pablo cuñí ra quɨhvɨra nu yucú ñi tyin cahan ra tsihin ñi. Maa tyin rahermano ña tsaha ra naha tsa cuhun ra. 31Tan tacantucu taahan ra cumí tyiñu cuenda Asia. Ra vaha iñitsi ra Pablo cuví ra naha, tan tava tyiñu ra naha tsira tyin ña taahán tsi tyihi ra tsi ra ican. 32 Tan nundu iin nyɨvɨ ican, juhva ñi caná tsaa iin tuhun, taninga ñi caná tsaa inga tuhun, tyin cuvaá ñi. Tancuaha xaan ñi ndi ña tsitó ñi nacuenda yucú ñi ican.33 Tacan tan nyɨvɨ Israel tava tyiñu ñi tsi iin ra tsanañí Alejandro na yaha ra ityi nuu. Tan juhva ñi tsayucú ican, tsaha cuenda ñi tsi ra nácaa cua cahanra. Tacan tan javaha ra seña tsihin ndaha ra tyin nacutaxin ñi tyin cuñí ra cahan ra tyin nduve cuatyinyɨvɨ Israel. 34Maa tyin cuhva tsa tsito nyɨvɨ tyin raIsrael cuví ra, tandɨhɨ maa ñi cana tsaa ñi. Tan tsitsitsa uvi hora caná tsaa ñi, tan catyí ñi:

―Cahnu xaan cuví ña Diana, tsa cuví ña nyoocuenda yo tsa cuví yo nyɨvɨ Éfeso ―catyí ñi, canátsaa ñi.

35 Tacan tan ra secretario ñuu can cuví jacutaxinra nyɨvɨ, tan caahán ra tsihin ñi, tan catyí ra:

―Nyooho nyɨvɨ ñuu Éfeso ihya, tandɨhɨ nyɨvɨtsitó ñi tyin nyaá tsi sɨquɨ yo tsa jahá cuenda yo veheñuhu ña Diana, tyin cahnu xaan cuví ña. Tan jahácuenda yo tsitoho ña tsa quee andɨvɨ tan nacava nu

ñuhu ihya. 36 Tan yoñi cuví catyí tyin ña nditsa.Taxin ñi ndo, tan ña ica ndo tatun ña tsitó ndo náatsa cua javaha ndo. 37 Tyin ra tsa tsindaca ndo ihyanduve náa tsa suhu ra naha vehe ñuhu yo. Tanndi ña caahán ra naha ndavaha ñi sɨquɨ nyoo yo.38 Tatun ra Demetrio tan ra tsa jahá tyiñu tsihinra, tsicán ra naha cuatyi tsaha iin ra, na cuhun ranaha nu nyaá ra juez. Cuví ndacan ra naha cuatyinuu ra can, tan maa ra cuví jandaa ra cuatyi can.39Tan tatun inga tuhun tsicánndo, cuñí tsi tsa ndacando can tsi ra cumí tyiñu, tumaa cuhva catyí ley.40Tyin tatun coto randacáñaha tan cana ra tsi yo tsacuenda tsa cuvi ihya, tan ña cua ñihi yo tuhun cahanyo tatun ndaca tuhun ra tsi yo nacuenda cuvaá yo―catyí ra cuví secretario can.

41Tan tsa yaha cahan ra, tacan tan catyí ra tyin nacunuhu ñi nda yuvehe ñi.

20Nu yahá ra Pablo Macedonia tan cuahán nyico ra

nda Grecia1 Tsa yaha tsa cuvaa nyɨvɨ ñuu Éfeso can, cana

ra Pablo tsi tandɨhɨ nyɨvɨ tsa yɨhɨ cuenda ra Cristo,tyin cahan ra juhva tsihin ñi tan cuhva ra tunyeeiñi tsi ñi, tyin tsa tsaa quɨvɨ tsa cua cuhun ra ingañuu. Tan cahan ra tsihin ñi. Tacan tan cuahánra Macedonia. 2 Tan tsahan ra tandɨhɨ ityi can tantsihin tuhun caahán ra jandu iín ra iñi tandɨhɨ nyɨvɨyɨhɨ cuenda ra Cristo tsa iyó ityi can. Tacan tantsaa ra ityi Grecia. 3 Tan ican ndoo ra uñi yoo. Tantsa nyaá tsa cua quihin ra yutun ndoo tan cuhun raSiria, tan tsito ra tyin nducú nyɨvɨ Israel tsi ra tyincua cahñi ñi tsi ra. Yacan cuenda tyaa iñi ra tsa cuacuhun ra tsihin tsaha ra ityi nu ñuhu, tan cua yahanyico ra inga tsaha ityi Macedonia. 4 Tan cuahán raSópater, ra ñuu Berea tsihin ra. Tan cuahán ndɨhɨra Aristarco tan ra Segundo. Tan uvi taahan ra ihya,Tesalónica cuví ñuu ra. Tan cuahán ndɨhɨ ra Gayo,ra ñuu Derbe, tan ra Timoteo, tan uvi taahan raquee Asia, ra Tíquico tan ra Trófimo. 5 Ra hermanoihya yaha ra naha ityi nuu tan ndatú ra naha tsindi nda ñuu Troas. 6 Tan nyuhu ndatu ndi nda tsayaha vico pascua nu tuhvá nyɨvɨ Israel tsatsí paantsa nduve yutsan iya yɨhɨ. Tacan tan quee ndi ñuuFilipos tsihin yutun ndoo. Tan nu tsinu uhun quɨvɨtan titahan ndi tsihin ra tsa cuahán ityi nuu nda ñuuTroas naha ra. Tan ican ndoo ndi utsa quɨvɨ.

Nu caahán ra Pablo tuhun Nyoo ñuu Troas7Tan tsa cuví tumingu can ndu iin ndi tsihin nyɨvɨ

yɨhɨ cuenda ra Cristo ñuu Troas can. Tan quɨvɨ cancua catsi ndi paan tan coho ndi vinu tyin nducuhuniñi ndi tyin tsihi ra Cristo tsa cuenda cuatyi yo.Tan ra Pablo caahán ra tsihin ñi, tan tahan ñuu,tyin tsa nyaá tsa cuhun ndi inga quɨvɨ can. 8 Yucúndi iin cuartu nu tsinu uñi pisu. Tan nditsin xaannu yucú ndi tsitsi vehe can tyin cuaha xaan ñuhucandili cayú. 9 Tan iin ra tyuvaa tsa nañí Euticonyaá ra ventana tyaá soho ra, maa tyin ña cunyeeiñi ra ñumaahna, tyin ra Pablo, naha xaan caahán ra.Quixí ra Eutico, tan ña tsito ra canacava ra. Quee randa nu tsinu uñi pisu tan canacava ra nda nu ñuhu.Tan cañihi ra hermano naha ra tsi ra, maa tyin tsatsihi ra. 10 Tacan tan ra Pablo nuu ra tan tsaa ra nu

Page 152: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 20:11 149 Los Hechos 21:4canyií ra tyuvaa can. Tan tyihi jucun ndaha ra tsi ratyuvaa can, tan catyí ra tsihin tandɨhɨ ra hermanonaha ra:

―Ña nayuhvi ndo, tyin ra ihya nyito ra ―catyíra.

11 Tacan tan ndaa nyico ra Pablo tan tsatsi ndipaan tan tsihi ndi vinu. Tan ra Pablo caahán camaa ra tuhun Nyoo nda cuanda cunditsin. Tsahancuahán ra. 12 Tan ra tyuvaa can nandoto ra tancuanuhu ra nda yuvehe ra. Tan sɨɨ xaan cuñí ñi cuvi.

Nu quita ra Pablo ñuu Troas tan cuahán ra nda ñuuMileto

13Nyuhu yaha ndi ityi nuu tan cuahán ndi tsihinyutun ndoo nda ñuu Asón. Tyin ican cua ñihi tahanndi tsihin ra Pablo, tyin tacan jandaa maa ndi tyiñutsihin ra, tyin maa ra cuñí ra cuhun ra ityi nu ñuhutsihin tsaha ra. 14Tan tsa ñihi tahan nyico ndi tsihinra nda ñuu Asón, quɨhvɨ ra tsitsi yutun ndoo tsihinndi tan cuahán ndi nda ñuu Mitilene. 15 Tsa quitandi ñuu can tacan tan yaha ndi ityi nuu iin ñuhuluhlu tsa nañí Quío, canyií tsi mahñu ndutya ñuhu.Tan tsa inga quɨvɨ can tsaa ndi inga ñuhu luhlu tsanañí Samos. Yaha ndi ican tan tsaa ndi ñuu Trogilionu quitatu ndi. Tan tsa inga quɨvɨ tsaa ndi nda ñuuMileto. 16 Tacan cuvi tyin ra Pablo ña cuñi ra tsacunyii naha ra ityi Asia. Tan ña cuñí ra cuhun ra ñuuÉfeso tyin numi ñi cuñí ra tsaa ra ñuu Jerusalén, tyintatun cuhva tsi cuhva, ican nyii ra tan cua coo vicoPentecostés.

Nu caahán ra Pablo tsihin ra ñuu Éfeso naha ra tyincua cuhun ra tan ña cua quitsi ca ra

17 Tan tsa yucú ndi ñuu Mileto, cana ra Pablo tsira cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo ñuuÉfeso. 18 Tan tsa tsaa ra naha, tan caahán ra Pablotsihin ra naha tan catyí ra:

―Maa ndo tsitó ndo nácaa cuhva tsicá yu ndaquɨvɨ jihna ñi tsa tsaa nuu yu Asia ihya. 19 Tandɨhɨquɨvɨ tsa tsinyii yu tsihin ndo tan tyiñu Jutu Mañiyo jahá yu tsihin tsa nducú yu cuhva tsa ña cahnuxaan ñi cuví yu, vasu cuaha tundoho tan tucuiihyaiñi nyehe yu. Tan cuaha tundoho quitsi sɨquɨ yu jahanyɨvɨ Israel. 20Maa tyin ña jandɨhɨ yu tsa caahán yutuhun Nyoo tsihin ndo. Tyin yacan cuví tandɨhɨ tsatsiñí ñuhu tsi ndo tan coo vaha ndo tsihin Nyoo. Tanjacuahá yu tuhun Nyoo tsi ndo nu ndu iín ndo tannda yuvehe ndo. 21 Tan jacuahá yu tuhun ihya tsinyɨvɨ Israel tan tsi nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví,na nasama ñi cuhva iyó ñi nuu Nyoo tan na tsinu iñiñi tsi Jutu Mañi yo, ra Jesucristo. 22 Tan vityin cuacuhun yu nda ñuu Jerusalén tyin maa Tatyi Ii Nyoocatyí. Tan ña tsitó yu náa cua cuvi tsi yu ndacan.23 Maa tyin intuhun ñi tsa tsitó yu tyin tandɨhɨ ñinu cuahán yu, Tatyi Ii Nyoo caahán tsihin yu tyinndatú vehe caa tsi yu, tan cuaha tundoho cua nyeheyu. 24 Maa tyin ndi intuhun yacan tan ña tsicá iñiyu. Tan ndi ñayɨvɨ yu nduve yahvi nyaá can tsacuenda yu, tyin tacan tan tsihin tsa sɨɨ cuñí yu tancuví jañihi ca yu jaha tyiñu yu tsa cuenda Jutu Mañiyo Jesús, tumaa tava tyiñu ra tsi yu. Tan jañihi ca yujacuaha yu tuhun vaha nácaa cuñí maa Nyoo tsi yo.

25 ’Tan vityin tsitó vaha yu tyin tandɨhɨ nyoohotsa cahan yu tuhunNyoo tsihin ndo, ña cua nyehe cando tsi yu. 26Yacan cuenda cuñí yu cahan yu tsihin

ndo vityin tyin nduve ca cuatyi yuhu tsa cuendandi intuhun ndo. 27 Tyin ñiñi cuñí yu tan cahan yutandɨhɨ tuhun Nyoo tsihin ndo tan nduve náa tsatyihi xeehe yu. 28Yacan cuenda jaha cuenda ndo tsindo. Tan jaha cuendandɨhɨndo tsi tandɨhɨnyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo. Tyin maa Tatyi Ii Nyoo tava tyiñu tsindo na jaha cuenda ndo tsi nyɨvɨ tsicá vehe ñuhuJutu Mañi yo. Maa ra jata ra tsi ñi tsihin nɨñɨ ra.29 Tan tsitó yu tyin quɨvɨ cuhun yu, cua quitsi ingara naha. Tan cua cuñi ra naha jatɨvɨ ra naha tsinyɨvɨ yɨhɨ cuenda Jutu Mañi yo. Tumaa lobo xaantsa tsahñí tsi mbee, tacan cua quitsi ra can naha ra.30 Tan juvin ñi nu yucú ndo, cua nduvita taahan ra.Tan cua jacuaha ra naha tsi ndo tuhun tsa ña nditsatyin cunyicun ndo tsi ra naha. 31Yacan cuenda jahavaha ndo cuenda. Nducuhun iñi ndo tyin tsitsi tsauñi cuiya ña jandɨhɨ yu tsa caahán yu tuhun Nyootsihin ndo. Tyin ñiñu tan nduvi caahán yu tsihinintuhun intuhun ndo, tan tsihin tsa cuiihya cuñí yu,coto nacoo ihñi ndo tuhun Nyoo.

32 ’Tan vityin nyooho yañi, tyaá yu tsi ndo ndahaNyoo. Naquihin vaha ndo tandɨhɨ tuhun caahán ratsihin yo. Tyin jacotó ra tsi yo tyin cuñí xaan ra tsiyo. Tan tuhun ra jandunyeé xaan tsi iñi yo tan tsahátsi tsa cuví yo nyɨvɨ vaha tsihin tandɨhɨ inga nyɨvɨtsa nacuhva cuenda tsi ñi tsi ra. 33 Yuhu ña nyiyóiñi yu tsa iyó tsi ndi intuhun ndo. Ndi xuhun ndo,ndi jahma ndo. 34 Nyooho tsitó vaha ndo tyin jahatyiñu xaan yu tsihin ndaha yu tan ñihi yu tsa tsiñíñuhu tsi yu tsihin ra tsicá tsihin yu naha ra. 35Tacanñi janahá yu tsi ndo tyin cuñí tsi tsa jaha tyiñu ndotan jatyinyee ndo tsi nyɨvɨ iyó náa tsa tsiñí ñuhu tsiñi. Tan nducuhun iñi ndo tsa caahán Jutu Mañi yoJesús, nu catyi ra tyehen: “Sɨɨ ca cuñí nyɨvɨ tsa tsahá,tan ñavin ca nyɨvɨ tsa ñihí ndaahvi” catyi Jutu Mañiyo.

36Tsa yaha tsa cahan ra Pablo tuhun ihya, tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra. Tan tsican tahvi ra tsihin tandɨhɨ ra naha.37 Tan tandɨhɨ ra naha nducuiihya xaan iñi ra nahatan tsacu xaan ra naha. Tan tsinumi nyaa ra nahatsi ra. 38 Tyin ra Pablo catyi ra tyin cua cuhun rainga ñuu tan ña cua cuhun ca ra nu yucú ra naha.Tacan tan tsindaca ra naha tsi ra nda nu quɨhvɨ ratsitsi yutun ndoo.

21Nu cuahán ra Pablo ñuu Jerusalén

1 Tacan tan nacoo ndi tsi ra hermano naha ra tanquɨhvɨ ndi tsitsi yutun ndoo. Tan cuahán ndi ndooityi ñi nda Cos, iin ñuhu luhlu tsa canyií mahñundutya ñuhu. Tan tsa inga quɨvɨ tsaa ndi nda Rodastsa cuví inga ñuhu luhlu ñi. Tacan tan cuahán ndinda ñuu Pátara. 2 Tan ñuu Pátara, nyehe ndi ingayutun ndoo tsa cuahán nda Fenicia. Tan quɨhvɨ ndi tsitsi can, tacan tan cuahán ndi. 3 Tan ityi nucuahán ndi, nyehe ndi nu canyií ñuhu Chipre ityindaha satyin yo. Tan yaha ñi ndi cuahán ndi ityinuu ca, nda ityi Siria. Tan tsaa ndi nda ñuu Tirotyin ican cua tava ra naha ndaha tyiñu tsa yɨhɨ tsitsiyutun ndoo can. 4 Tan tsa nañihi ndi tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo ñuu can, ndoo ndi tsihin ñi utsa quɨvɨ.Tan catyí ñi tsihin ra Pablo tyin ña taahán tsi tsacuhun ra ñuu Jerusalén tyin tacan cahan Tatyi Ii

Page 153: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 21:5 150 Los Hechos 21:33Nyoo tsihin ñi. 5Maa tyin tsa quita utsa quɨvɨ can,quita ndi ñuu can. Tan nu cua quita ndi tandɨhɨ rahermano naha ra tsihin ñasɨɨhɨ ra naha tan tsihinsehe ra naha tsindaca ñi tsi ndi nda cuenda yuhuñuu. Tan nu nyɨtɨ yuhu ndutya ñuhu can tsicuɨñɨ tsɨtɨ ndi, tan tsican tahvi ndi tsi Nyoo. 6 Tacan tantsinumi nyaa tahan ndi tsi ndi. Tsahan quɨhvɨ nditsitsi yutun ndoo. Tan ra hermano can naha racuanuhu ra naha yuvehe ra naha.

7 Tan tsa quee ndi ñuu Tiro, cuahán ndi nda ñuuTolemaida. Tan ican tsaha ndi nacumi tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo. Tan ndoo ndi tsihin ñi iin quɨvɨ.8 Tan tsa inga quɨvɨ quita ndi cuahán ndi nda ñuuCesarea. Tan ican tsahan ndi vehe ra Felipe, ra tsajacotó xaan tsi nyɨvɨ nácaa jacacú Nyoo tsi yo. Cuvíra iin ra nyisó tyiñu vehe ñuhu tsitsi tsa utsa taahanra naha. Tan ndoo ndi yuvehe ra. 9 Ra Felipe, iyócumi taahan ñi cuatyi sehe ra tsa ñaha ca tandaha.Tan ndusu yuhu Nyoo cuví ñi. 10 Tan tsa cuaha ñiquɨvɨ tsa yucú ndi ican, tan tsaa iin ndusu yuhunyootsa queenda Judea. Nañí raAgabo. 11Quitsi nyehe ranu yucú ndi. Tan quihin ra cinturón ra Pablo, tsáhñi ra tsaha ra tan ndaha ra, tan catyí ra:

―Tatyi Ii Nyoo catyi tsihin yu tyin tyehen cuacunuhñi tsitoho cinturón ihya nda ñuu Jerusalén.Tan cua cuhva cuenda nyɨvɨ Israel tsi ra tsi ra ingañuu naha ra ―catyí ra Agabo.

12 Tsa tsiñi ndi tsa caahán ra, nyuhu tan ra ñuuCesarea naha ra caahán ndaahvi ndi tsihin ra Pablona ña cuhun ra ñuu Jerusalén. 13Maa tyin ra Pablocatyí ra:

―¿Nacuenda tsacú ndo tan janducuiihyá ndo iñiyu? Yuhu nduve cuenda yu. Ndi maa tsa cuacunuhñi yu, ndi maa cahñi ra naha tsi yu, maatyin cuhun yu tyiñu tsa cuenda Jutu Mañi yo Jesús―catyí ra tsihin ndi.

14 Tan tsa nyehe ndi tyin ña cuvi tsa jaha ndi tsira, jaña ndi. Tan catyí ndi:

―Na cuvi maa cuhva cuñí Jutu Mañi yo.15 Tsa yaha yacan na ica vaha ndi tsi ndi tan

cuahánndi nda ñuu Jerusalén. 16Tan cuahán taahanra ñuu Cesarea ra yɨhɨ cuenda ra Cristo, tsihinndi. Tan cuahán tucu iin ra ñuhu Chipre. Nañíra Mnasón. Cuaha xaan cuiya tsinú iñi ra tsi raCristo. Tan tsindaca ra tsi ndi yuvehe ra tsa iyó ñuuJerusalén tyin cuyucu ndi.

Nu cua nyehe ra Pablo nu nyií ra Jacobo17Tsa tsaa ndi ñuu Jerusalén, nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra

Cristo sɨɨ xaan cuñí ñi caahán ñi tsihin ndi. 18 Taninga quɨvɨ can cuahán ndi tsihin ra Pablo cua nyehendi nu nyií ra Jacobo. Tan ican yucú tucu tandɨhɨra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ vehe ñuhu. 19 Tsahara Pablo nacumi tsi ra naha. Yaha can tan nacatyi tuhun ra tandɨhɨ nácaa tsatyiñu Nyoo tsi ra nucahan ra tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨIsrael cuví. 20 Tsa tsiñi ra naha tuhun ihya, jacahnura naha tsi Nyoo, tan catyí ra naha tsihin ra Pablo:

―Vaha yañi, nyehé un tyin cuaha xaan nyɨvɨIsrael tsinú iñi tsi ra Cristo. Tan tandɨhɨ ñi catyíñi tyin taahán tsi tsa javaha yo cuhva catyí ley tsatyaa ra Moisés. 21 Tan ñihi tuhun ñi tyin yoohojacuahá un tsi tandɨhɨ nyɨvɨ Israel tsa iyó inga ñuutyin na ña cuita ca iñi ñi ley tsa jacuaha ra Moisés,

tan catyí tucu un tsihin ñi tyin ña cuñí ca tsi tsacunyaa tuñi Nyoo tsi sehe yɨɨ ñi, tan ndi ña cuajavaha ca ñi tuhun tsahnu cuhva tsa iyó maa yotahan tsanaha. 22 ¿Nacaa javaha yo vityin? Tyinnyɨvɨ cua ñihi tuhun ñi tyin tsaa un ihya. 23 Vahataxin ca tsa javaha un tsa cua cahan ndi tsihin un.Ihya iyó cumi taahan rayɨɨ tsa nyaá javaha tsa catyi ra tsihin Nyoo tyin cua javaha ra naha. 24 Cuaahantsihin ra naha na nduvaha un nuu Nyoo tsihin ranaha. Tan tyahvi un tsa taahán tsi tyahvi ra naha.Tacan tan maa ra naha cua xatya ndɨɨ ra naha jiñi ranaha cuhva catyí ley. Tan tsa javaha un tacan, tancoto tandɨhɨ nyɨvɨ tyin ña nditsa tsa caahán ñi sɨquɨun, tyin cua nyehe ñi tyin ña nacoo un ley tsa tyaara Moisés. 25 Tan tsa cuenda nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨIsrael cuví, tan tsinu iñi ñi tsi ra Cristo, tsa jacuhunndi tutu tsi ñi, tan catyi ndi tsihin ñi tyin ña taahántsi caca xaan iñi ñi tsa cuenda ley can. Catyí ndi tyinña cua catsi ñi cuñu tsa jamañi nyɨvɨ tsi tsitoho. Ndiña cua catsi ñi nɨñɨ quɨtɨ, tan ndi cuñu quɨtɨ tsa cavañi jucun tan ña tsatɨ nɨñɨ tɨ. Tan ndi intuhun ra nahatan ña caca nuu ra naha tsihin ñaha tan ndi ñiñahatanña cacanuuñi tsihin rayɨɨ―catyí ra tsahnuveheñuhu can naha ra tsihin ra Pablo.

Nu quitsaha caahán yuhu tahan nyɨvɨ Israel sɨquɨra Pablo

26 Tacan tan tsa tuvi inga quɨvɨ tan cuahán raPablo tsihin tandɨhɨ tsa cumi taahan ra can naha ra.Tan janduvaha ra tsi ra nuu Nyoo iin caa ñi tsihinra can naha ra. Tacan tan quɨhvɨ ra tsitsi vehe ñuhucahnu tyin jacoto ra cuví jutu ama cundɨhɨ tsa utsaquɨvɨ tsa nduvaha tsa cumi taahan ra can naha ra,tan cua jamañi ra tsa jamañi ra nuu Nyoo. 27 Tacantan tsa cuñí ndɨhɨ tsa utsa quɨvɨ can, tan taahan raIsrael tsa quee nda Asia nyehe ra naha tsi ra Pablotsitsi vehe ñuhu. Tan cuvaa xaan tandɨhɨ nyɨvɨ jahara naha, tan tɨɨn ra naha tsi ra Pablo. 28Tan caná tsaara naha tan catyí ra naha:

―Nyooho nyɨvɨ Israel, jatyinyee ndo tsi ndi. Ju-vin ra ihya cuví ra tsa tsicá nuu tandɨhɨ ñi ityi. Tanjacuahá ra tsi tandɨhɨ nyɨvɨ. Catyí ra tyin ña vahacuhva iyó yo. Tan catyí ra tyin ña vaha ley tsa tyaa raMoisés, tan ña vaha vehe ñuhu ihya. Tan inga tucutuhun tyin tyihi ra tsi juhva ra Grecia naha ra tsitsivehe ñuhu yo tan ihya nu ii cuví tsi tan vatsí jatɨvɨ ra naha ―catyí ra naha caná tsaa ra naha.

29Tacan catyi ra naha tyin nda nu quitsi tsi nyehera naha tsi ra Pablo tsitsi ñuu, tsicá nuu ra tsihin iinra ñuu Éfeso tsa nañí Trófimo. Tan cuñímaa ra nahatyin ra Pablo tsindaca tsi ra tsitsi vehe ñuhu. 30 Tantandɨhɨ nyɨvɨ ñuu quitsaha cuvaá ñi. Tan tsinú xaanñi tsaa ñi. Tacan tan tɨɨn ñi tsi ra Pablo. Tan ixta caañi tsi ra cua ndaca ñi ityi tsata vehe ñuhu, tan numiñi nacasɨ ñi yuvehe ñuhu can. 31 Tsa cuñí cahñi ñitsi ra, tan ñihi tuhun ra comandante cuenda andarutyin tandɨhɨ nyɨvɨ ñuu Jerusalén iyo xaan caahányuhu tahan ñi. 32 Tacan tan ra comandante canjandu iin ra tsi ra capitán naha ra tan tsihin andarunaha ra. Tan tsinú ra naha cuahán ra naha nu yucúnyɨvɨ. Cuhva tsa nyehe ñi tsi ra comandante cantsihin andaru can naha ra, jaña ñi tsa cañí ñi tsira Pablo. 33 Tacan tan natuhva ra comandante cannu nyií ra Pablo. Tan tava tyiñu ra tsi andaru naha

Page 154: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 21:34 151 Los Hechos 22:21ra tyin na tɨɨn ra naha tsi ra, tan na cuhñi ra nahatsi ra tsihin uvi taahan cadena. Yaha can tan tsicatuhun ra comandante can tsi ra yóo ra cuví ra, tannáa javaha ra. 34Maa tyin nyɨvɨ sɨɨn sɨɨn tuhun canátsaa ñi. Tan ra comandante can ña cutuñí maa iñira tsa cuenda tsatyin ñihi xaan cuvaá jahá ñi. Tantava tyiñu ra tsi andaru tyin cundaca ra naha tsi raPablo nda vehe nu yucú andaru. 35Cuhva tsa tsaa ranaha nu cuayɨ vehe can, tan quitsaha nducañá nyɨvɨtan ña cuví ca caca ra Pablo jahá ñi. Yacan cuendatyiso soco andaru can naha ra tsi ra. 36 Tyin tandɨhɨñi nyicún ñi tsi ra naha, tan caná tsaa ñi tan catyí ñi:

―¡Na cúu ra! ―catyí ñi.

Nu juvin ñi maa ra Pablo jacacú tsi ra nuu nyɨvɨ37 Cuhva tsa cua tyihi ra naha tsi ra Pablo tsitsi

vehe can, tan quitsaha caahán ra tsihin ra coman-dante:

―¿A cuhva un tsa cahan yu tsihin un? ―catyí ratsihin ra.

Tan ra comandante can catyí ra tsihin ra:―¿A cuví caahán un yuhu griego? 38 Tun tacan

caa, ñavin yooho cuví ra ñuu Egipto tsa quitsi quɨvɨcan tan jacañi tahan ra tsi nyɨvɨ sɨquɨ ra ndacá ñahatan tava ra cumimil ra tsahñí ndɨyɨ tsindaca ra tsi ranaha ityi ñuhu ityi―catyí ra comandante can tsihinra Pablo.

39 Tacan tan ra Pablo catyí ra tsihin ra:―Yuhu ra Israel cuví yu tan cacu yu ñuu Tarso

tsa cuví iin ñuu cahnu ityi Cilicia. Maa tyin jahatumañi iñi cuhva un ndatu cahan yu luxu tsihinnyɨvɨ ―catyí ra Pablo tsihin ra comandante.

40 Tacan tan tsa tsaha ra comandante can ndatutsi ra, nduvita nyityi ra nu cuayɨ can tan javaha raiin seña tyin na cutaxin ñi. Tan tsa cutaxin nyɨvɨquitsaha caahán ra tsihin yuhu hebreo, tan catyí ra:

221―Nyooho tata, tan nyooho yañi, tyaa soho ndo

tsa cua cahan yu tsihin ndo tyin cuñí yu tsa coto ndotyin yuhunduve cuatyi yu iyó―catyí ra Pablo tsihinnyɨvɨ can.

2 Tsa tsiñi ñi tsa caahán ra tsihin ñi tsihin yuhuhebreo, taxin cuii ña tsinyacu ñi. Tan ra Pablo catyíra:

3 ―Yuhu ra Israel cuví yu tumaa maa ndo. Tancacu yu ñuu Tarso tsa canyií Cilicia. Maa tyinJerusalén ihya tsahnu yu. Tan ra Gamaliel jacuahara tsi yu nácaa tyaa yahvi yu ley tsii tsaahnu yo. Tantacan ñi nducú yu cuhva javahá yu tyiñu nuu Nyootsihin tsa nɨɨ iñi yu, tumaa tsa javahá ndo vityinihya. 4Yuhu, nu quitsi tsi tsinyaa ndaha yu tsi nyɨvɨyɨhɨ cuenda ra Cristo. Tan tsindaca yu tsi ñi tsa cúuñi. Tan cuaha ñi rayɨɨ tan ñaha tɨɨn yu tsa cuhunñi tsitsi vehe caa. 5Ra jutu tsaahnu tsa cuví ityi nuutsihin ra cuvímandoñi naha ra, cuví ra naha tsandaatyin ra ican naha ra tsaha tutu tsi yu tyin cuví tɨɨn yutsi ra yañi yo, ra yɨhɨ cuenda ra Cristo ñuu Damasco.Tsahan yu ican tsinanducu yu tsi nyɨvɨ tsinú iñi tsira Cristo, tyin cua cunuhñi ñi tsihin cadena, tan cuaquitsi ndaca yu tsi ñi nda ñuu Jerusalén ihya tyintatsi tuñi ra tsahnu naha ra tsi ñi.

Nu nacatyí tuhun ra Pablo nácaa natsinu iñi ra tsira Cristo

(Hechos 9.1-19; 26.12-18)6 ’Maa tyin cuhva tsa cuahán yu ityi tsa cua tsaa

yu ñuu Damasco, maa ora cuví tsi. Tan sana iñi yutan ndunditsin tanɨɨ cahnu nu cuahán yu jaha iinñuhu tsa quitsi ityi andɨvɨ. 7 Tacan tan nduva yu nuñuhu. Yaha can tan tsiñi yu iin ndusu tsa caahántsihin yu tan catyí tsi: “Saulo, Saulo, ¿nacuendanyaá ndaha un tsi yu?” catyi ndusu can tsihin yu.8Tacan tan tsica tuhun yu tsi ra tan catyí yu: “¿Yóoyooho cuví un, taa?” Tan catyí ra tsihin yu: “Yuhucuví ra Jesús, ra ñuu Nazaret, ra tsa nyaá ndaha un”catyí ra. 9 Tandɨhɨ ra tsa cuahán tsihin yu nyehera naha ñuhu can, tan nayuhvi xaan ra naha. Maatyin ña tsiñi ra naha ndusu tsa cahan tsihin yu.10 Tacan tan quitsaha caahán yu tsihin ra tan catyíyu: “Jutu Mañi yu, ¿náa taahán tsi javaha yu?” Tancatyí ra tsihin yu: “Nduvita tan cuhun un nda ñuuDamasco. Tan ican cua cahan iin ra tsihin un tandɨhɨtsa taahán tsi javaha un” catyí Jutu Mañi yo tsihinyu. 11 Tan cuaa yu jaha ñuhu can, yacan cuendara tsa cuahán tsihin yu tɨɨn ra naha ndaha yu tancuahán ndi nda ñuu Damasco.

12 ’Tan ican iyó iin ra tsa nañí Ananías. Tanjacahnú xaan ra tsi Nyoo cuhva catyí ley tsa tyaa raMoisés. Tan tandɨhɨnyɨvɨ Israel tsa iyóñuuDamascocatyí ñi tyin vaha xaan iñi ra. 13 Tsahan ra cantsinyehe ra tsi yu. Tan cuhva tsa tsaa ra, catyí ratsihin yu: “Yañi Saulo, nanyehe inga tsaha” catyí ratsihin yu. Tan juvin ñi cuhva can tan nanyehe yu.Tan cuvi nyehe yu tsi ra. 14 Tan catyí ra tsihin yu:“Nyoo cuenda jutu yo nacatsi ra tsi un nda tsanaha,tyin coto un cuhva cuñí ra, tan nyehe un tsi raJesucristo tyin ra vaha cuví ra, tan cuñi un ndusura. 15Tyin yooho cua cahan un tuhun ra nuu tandɨhɨnyɨvɨ. Cua nacatyi tuhun un tsa nyehe un tan tsatsiñi un. 16 Tan vityin, ña cuatu ca un. Nduvita tancoondutya un. Tan ndacan tahvi un tsi Jutu Mañiyo tyin na jaha ra tucahnu iñi cuatyi un” catyi raAnanías tsihin yu ―catyí ra Pablo tsihin ñi.

Nu nacatyí tuhun ra Pablo nácaa tsaha Nyoo tyiñutsi ra tyin cuhun ra inga ñuu cucahan ra tuhun ra Cristo

17 ’Yaha can tan vatsí nuhu yu ñuu Jerusalén ihyatan cuhva tsa tsaa yu, tsahan yu vehe ñuhu cahnutsindacan tahvi yu tsi Jutu Mañi yo. Tan janaha raiin tsa nyehe yu. 18 Nyehe yu tsi ra. Tan catyí ratsihin yu: “Janumi. Quita ñi ñuu Jerusalén ihya tyinña cua tsinu iñi nyɨvɨ tuhun yu tsa cahan un” catyíra tsihin yu. 19 Tacan tan quitsaha caahán yu tsihinra tan catyí yu: “Jutu Mañi yu, maa ñi tsitó ñi tyinyuhu tsahan yu tandɨhɨ vehe ñuhu. Tan tɨɨn yu tsiñi tsa tsinú iñi tsi un, tan tyihi yu tsi ñi vehe caa tancañi yu tsi ñi. 20 Tan quɨvɨ tsa tsihi ra Esteban ra tsacahan cuenda un, yuhu nyií ndɨhɨ yu ican. Tan ndooyu vaha tsa tsahñi ra naha tsi ra. Tan jaha cuendayu jahma ra can naha ra” catyi yu tsihin Jutu Mañiyo. 21 Tacan tan catyí ra tsihin yu: “Cuaahan, tyinmaa yu jacuhún tsi un. Cañi xaan cua cuhun un tyincua cuhun un nda nu iyó nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israelcuví” catyi Jutu Mañi yo tsihin yu.

Nu nyaá ra Pablo ndaha ra comandante cuenda ñuuRoma

Page 155: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 22:22 152 Los Hechos 23:1622Tyaa soho ñi yacan ña tan quitsaha caná tsaa ñi

tan catyí ñi:―¡Cahñi ndo tsi ra! Tyin ña taahán ca tsi tsa coo

ra ñayɨvɨ ―catyí ñi.23Tan caná tsaa ca ñi. Tan javicó ñi jahma ñi. Tan

javitá ñi nyahyu nu tatyi tsa cuenda tsa xaan xaancuñí ñi. 24Yacan cuenda ra comandante can catyí ratsihin ra andaru cannaha ra tyin na cundaca ra nahatsi ra Pablo tsitsi vehe can. Tan catyí ra tyin na cañira naha tsi ra, tyin tacan tan cua cahan ra tsa nditsanacuenda tsa caná tsaa nyɨvɨ tsata ra. 25 Maa tyintsa yaha tsahñi ra naha tsi ra tan cua cañi ra nahatsi ra, tacan tan ra Pablo cahan ra tsihin ra capitántsa nyaá nyityi ican tan catyí ra:

―¿A iyó ndatu tsi nyooho tsa cañi ndo tsi yu?Tan yuhu ra cuenda ñuu Roma cuví yu tan inga tucutuhun, ñaha ca jaquee yuhu ra juez tsi yu, tan cuñíndo cañi ndo tsi yu ―catyí ra Pablo tsihin ra.

26Tsa tsiñi ra capitán tsa caahán ra Pablo, tsahanra tsijacoto ra tsi ra cuví comandante. Tan catyí ratsihin ra:

―Jaha cuenda tsi un tsihin tsa javahá un. Tyin racan, ra ñuu Roma cuví ra ―catyí ra tsihin ra.

27Tacan tan ra comandante can cuahán ra nu nyiíra Pablo. Tan tsicá tuhun ra tsi ra tatun nditsa tyinra ñuu Roma cuví ra. Tan ra Pablo catyí ra:

―Juvin.28 Tacan tan catyí ra comandante can tsihin ra:―Yuhu cuaha xaan xuhun tyahvi yu tan cuvi cuu

yu iin ra ñuu Roma.Tan ra Pablo catyí ra:―Tan yuhu ra ñuu Roma cuví yu tsa cuenda jutu

yu ―catyí ra.29 Tacan tan andaru tsa cua cañi tsi ra jatsiyo

nyaha ra naha tsi ra naha nu nyií ra Pablo. Tan ndacuanda ra comandante tan nayuhvi ra tsa cuendatsa tsahñi ra tsi ra tsihin cadena. Tyin tsa javahá ratsa tacan tsihin iin ra ñuu Roma cuatyi cuví can.

Nu tsahan ra Pablo nu ndu iín ra ñuu Israel naha ra30 Tan tsa tuvi inga quɨvɨ can tan ra comandante

can cuñí ra coto ra náa cuatyi tyaá nyɨvɨ Israel tsira Pablo. Tan jaña ra tsi ra Pablo. Tan tava tyiñu rana ndu iin tandɨhɨ ra jutu tsa cuví ityi nuu naha ra,tan tsihin tandɨhɨ ra cumí tyiñu cuenda nyɨvɨ Israel.Tacan tan tava tyiñu ra na quita ra Pablo vehe caatan cuhun ra nu iyó junta can.

231 Tan ra Pablo nyehe ra tsi tandɨhɨ ra tsa ndu iin

can naha ra, tan catyí ra tsihin ra naha:―Nyooho yañi, tandɨhɨ quɨvɨ nda cuanda vityin

nducú yu cuhva javaha yu cuhva cuñí Nyoo. Yacancuenda vaha cuñí yu ―catyí ra Pablo.

2 Tacan tan ra Ananías, ra jutu tsaahnu tsa yɨhɨ ndaha tsi inga ca ra naha, tava tyiñu ra tsi ra nyecúyatyin ñi nu nyaá ra Pablo, na cañi ndaha ra nahayuhu ra. 3 Tan ra Pablo nacahan ra tan catyí ra:

―¡Jihna ca tsi maa un cua cañi Nyoo, tyin jaháxaan un tyin ra vaha cuví un nyaá un juvin! ¿Acutuñí yunuuun tumaa cuhva catyí ley? ¿Nacuendatsa tava tyiñu un na cañi ra naha tsi yu? Tan ñavintacan catyí ley ―catyí ra Pablo.

4 Tacan tan ra nyecú ican catyí ra naha tsihin ra:

―Ña vaha tsa caahán un tacan tsihin ra jututsaahnu tyin cahnu cuví ra nuu Nyoo ―catyí ranaha tsihin ra Pablo.

5 Tacan tan ra Pablo catyí ra:―Yañi, ña tsitó yu tatun ra ihya cuví ra jutu

tsaahnu. Tyin catyí tuhun Nyoo tyin ña cahan nyaayo tsi ra yɨhɨ ndaha ñuu yo ―catyí ra.

6 Tacan tan tuvi iñi ra Pablo tyin juhva ra cuendajunta cannaha ra, yɨhɨ ra cuenda ityi ra cuví saduceonaha ra. Tan juhva ra naha yɨhɨ cuenda ra cuvífariseo naha ra. Tacan tan cahan ra tsihin tsa ñihindusu ra tan catyí ra:

―Nyooho yañi, yuhu ra fariseo cuví yu tumaajutu yu. Tan tatsí tuñí ndo tsi yu tsatyin tsinú iñiyu tyin nyɨvɨ tsa tsihi nandoto ñi ―catyí ra Pablo.

7Cuhva tsa cahan ra tuhun ihya, ra tsa cuví fariseonaha ra tan ra saduceo naha ra, quitsaha caahányuhu tahan ra naha tan natahvi sava ra naha. 8Tyinra saduceo catyí ra naha tyin ña cua nandoto nyɨvɨtsa tsihi. Tan catyí ra naha tyin nduve ángel tan ndinduve tatyi ña vaha iyó. Maa tyin ra fariseo nahara tsinú iñi ra naha tandɨhɨ tuhun ihya. 9Tandɨhɨ ranaha quitsaha caná tsaa ra naha. Tan nduvita juhvara cuví maestro cuenda ley tsa tyaa ra Moisés tsacutahán tsihin ra fariseo naha ra, tan catyí ra naha:

―Nyehe ndo, nduve tsa ña vaha javahá ra ihya,tyin tatun ángel cahan tsihin ra, jaha yo cuenda tyinña vaha cahan yo sɨquɨ Nyoo―catyí ra naha.

10 Tsa tsiñi tandɨhɨ ra naha yacan, quitsaha ndu-vaá nyico ra naha. Nda cua nayuhvi ra comandantecan coto cahnya cuatyi ra naha tsi ra Pablo. Yacancuenda tava tyiñu ra na tava andaru tsi ra Pablo nuyucú ra naha, tan cundaca nyico ra naha tsi ra ndatsitsi vehe andaru. 11 Tan tsacuaa can quituvi JutuMañi yo nuu ra Pablo tan catyí ra tsihin ra:

―Jandu iin iñi un, Pablo. Tyin tumaa caahán untuhun yu ñuu Jerusalén ihya, tacan cua cahan tucuun nda ñuu Roma ―catyí Jutu Mañi yo tsihin raPablo.

Nu ndoo ra Israel naha ra tyiñu tyin cua cahñi ranaha tsi ra Pablo

12Tsa inga quɨvɨ, juhva ra Israel natuhun tahan ranaha tan ndoo ra naha tyiñu. Tan catyí ra naha tyinña cua catsi ra naha, tan ndi ña cua coho ra naha ndacuanda cahñi ra naha tsi ra Pablo. Tan ndáa ra tsaña cua javaha tacan, na janaa Nyoo tsi ra naha, catyíra naha. 13Yaha uvi xico ra naha ndoo ra naha tyiñuihya. 14 Tsahan ra naha nu yucú ra jutu tsa cuví ityinuunaha ra tan tsihin ra cuvímandoñi cuenda nyɨvɨIsrael naha ra. Tan catyí ra naha tsihin ra naha:

―Nyuhu natuhun tahan ndi tan cahan ndi tsihinNyoo tyin ña cua catsi ndi tan ndi ña cua coho nditsitsi tsa ña cua cahñi ndi tsi ra Pablo. Tan na janaaNyoo tsi ndi tatun ña cua javaha ndi tumaa cuhvacatyi ndi. 15 Tan vityin nyooho jacoto ndo tsi racomandante. Catyi ndo tsihin ra na quitsi ndacara tsi ra Pablo nuu ndo ityaan. Catyi ndo tyin cuajandaa vaha ndo tyiñu, tan nyuhu cua cuatu xeehendi tsi ra tan tsa cua yaha ra, tsitsi tsa ndi cumañica tsaa ra ihya, cua cahñi ndi tsi ra ―catyí ra nahatsihin ra jutu naha ra.

16 Maa tyin sehe cuhva ra Pablo tsiñi ra tsanatuhún tahan ra naha. Tan tsahan ra vehe andaru

Page 156: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 23:17 153 Los Hechos 24:12nu nyií ra Pablo tsicatyi tuhun ra tsihin ra. 17Tacantan ra Pablo cana ra tsi iin ra capitán. Tan catyí ratsihin ra:

―Cuandaca tsi ra luhlu ihya nuu ra comandantetyin iyó tsa cuñí ra cahan ra tsihin ra ―catyí raPablo tsihin ra capitán.

18 Tacan tan tsindaca ra capitán can tsi ra luhlucan nuu ra comandante. Tan catyí ra tsihin ra:

―Ra Pablo tsa nyií vehe caa cana ra tsi yu tancatyí ra tsihin yu tyin quitsi ndaca yu tsi ra luhluihya tyin cuñí ra cahan ra tsihin un.

19Tacan tan ra comandante tɨɨn ra ndaha ra luhlucan tan tava sɨɨn ra tsi ra tan catyí ra tsihin ra:

―¿Náa cuñí un cahan un tsihin yu?20 Tan ra luhlu can catyí ra tsihin ra:―Ra Israel ndoo ra naha tyiñu tyin cua cahan ra

naha tsihin un na cundaca un tsi ra Pablo nu nduiin ra naha ityaan, tan cuñi maa un tyin cua jandaara naha tyiñu tsa cuenda ra Pablo. 21 Maa tyin ñacua tsinu iñi un tsa cahan ra naha tyin yaha uvi xicora naha cua cuatu xeehe tsi ra nu cua yaha ra. Tancahan ra naha tsihinNyoo tyin tsitsi tsa ña cua cahñira naha tsi ra Pablo, ña cua catsi ra naha tan ña cuacoho ra naha. Tan tatun ña cuvi cahñi ra naha tsira, vaha taxín ca na cúu tandɨhɨ maa ra naha, catyíra naha. Tan vityin ndatú ra naha nácaa cua cahanun―catyí ra luhlu can.

22 Tacan tan catyí ra comandante tsihin ra luhlucan tyin na ña cahan ra tuhun tsa natuhun ra tsihinra tsihin nyɨvɨ. Yaha can tan jacunuhu ra tsi ra luhlucan.

Nu cacu ra Pablo ndaha ra Israel naha ra tan cuahánra nuu ra ndacá ñaha tsa nañí Félix

23Tacan tan ra comandante cana ra tsi uvi taaháncapitán, tan catyí ra tsihin ra naha:

―Janduvaha ndo tsi ndo tyin cuhun ndo ñuuCesarea cuhva caa ɨɨn tsa tsacuaa. Cua cuhun uvicientu andaru tsihin tsaha ra naha, tan uñi xico utsira naha tsihin cuayu, tan uvi cientu ra naha cuacuiso lanza. 24 Janduvaha ndo cuayu coso ra Pablo.Tan jaha cuenda vaha ndo tsi ra ityi cuhun ndo natsaa vaha ra nu nyaá ra Félix, ra ndacá ñaha―catyíra comandante tsihin ra capitán can naha ra.

25-26Tacan tan javaha ra iin carta cundaha ra nahanacuhva ra naha tsi ra Félix. Tan tuhun tsa tyaa ranu carta, cuví tuhun ihya:

“Yuhu ra Claudio Lisias jaquitsí yu carta ihya tsiun, tyin vaha xaan nyɨvɨ cuví un. Ihya vatsí nacumitsi un.

27 ’Ra Pablo ihya, tɨɨn ra Israel naha ra tsi ra. Tancuñí ra naha cahñi ra naha tsi ra. Maa tyin cuhva tsatsito yu tyin ra ñuu Roma cuví ra, tsahan yu tsihinandaru tan jacacu yu tsi ra. 28 Tan cuñí yu coto yunáa cuatyi tyaá nyɨvɨ tsi ra, tsindaca yu tsi ra nu iyójunta tandɨhɨ ra cuví mandoñi nyɨvɨ Israel. 29 Tannyehe yu tyin xaan xaan cuñí nyɨvɨ Israel nyehé ñitsi ra tyin ña tyaá yahvi ra ley tsa iyó ñi. Maa tyintsa cuenda ley yoo, nduve cuatyi ra tan cahñi yo tsira. Tan ndi ña taahán tsi tsa tyihi yo tsi ra vehe caa.30Maa tyin ñihi tuhun yu tyin ra Israel nducú cahñira naha tsi ra, yacan cuenda jaquitsí yu tsi ra nuuyooho. Tan catyí tucu yu tsihin ra tsa xicó ñaha tsira, na quitsi ndɨhɨ ra naha nu nyaá un na cahan ra

naha cuatyi ra nuu maa un”, catyí ra Claudio tsihinra Félix nu carta tsa javaha ra.

31 Tacan tan quihin ra naha tsi ra Pablo tumaacuhva catyí ra Claudio tsihin ra naha, tan juvinñi tsacuaa can tsindaca ra naha tsi ra nda ñuuAntípatris. 32-33 Tsa inga quɨvɨ, ra tsa cuahán tsihintsaha, sava ityi ñi tsahan ra naha, tan tsaa nuhu randa vehe nu yucú ra naha. Tan ra tsa yosó cuayu cannaha ra cuahán ra can naha ra tsihin ra Pablo ndañuu Cesarea. Tan cuhva tsa tsaa ra naha, nacuhva ranaha carta can tsi ra Félix, tan tsaha cuenda ndɨhɨra naha tsi ra Pablo tsi ra. 34 Tsa yaha tsa cahvi raFélix carta can, quitsaha tsicá tuhun ra tsi ra Pablonu maa cuví ñuu ra. Tan tsa tsito ra tyin ra Ciliciacuví ra. 35 Tan catyí ra tsihin ra:

―Na quitsi jihna ra tsa xicó ñaha tsi un. Tacantan cua jandaa yu cuatyi un ―catyí ra tsihin ra.

Tacan tan tava tyiñu ra na jaha cuenda andarunaha ra tsi ra nda vehe tyiñu tsa javaha ra Herodestahan tsanaha.

24Nu cutuñí ra Pablo nuu ra Félix

1Yaha uhun quɨvɨ tan ra Ananías, ra jutu tsaahnutsa yɨhɨ ndaha inga ca ra jutu, tsaa ra ñuu Cesareacan tsihin taahan ra cuví mandoñi naha ra, tantsihin iin ra tsa nañí Tértulo. Ra tsa caahán ndaahvitsaha nyɨvɨ cuví ra. Tsaa ra can naha ra nuu raFélix tyin cua ndacan ra naha cuatyi tsaha ra Pablo.2 Tacan tan tava tyiñu ra Félix na quitsi ndacaandaru tsi ra Pablo. Tacan tan quitsaha tsicán raTértulo cuatyi tsaha ra. Tan catyí ra tsihin ra Félix:

―Tyahvi nyoo tsi un, tata. Tyin taxin ñi iyó ñuundi, tan vaha iyó ndi tyin yɨhɨ ndaha vaha un nyɨvɨñuu ndi. 3Nacuhvá xaan ndi tyahvi nyoo tsi yoohotata Félix, tyin vaha xaan iñi un. 4 Tan ña cuñí yujatyañu yu tsi un tsihin tsa cuaha tuhun cua cahanyu, yacan cuenda tsicán yu tumañi iñi tsi un nacuhva un ndatu cahan ndi luxu. 5 Tyin tsitó ndityin rayɨɨ ihya ñavin ra vaha cuví ra. Tandɨhɨ ñi ityijacuvaá ra tsi nyɨvɨ Israel. Tan juvin ra cuví ityi nuutsihin nyɨvɨ tsa nyicún tsi ra Jesús ra ñuu Nazaret.6 Tan cuñí ra javaha ra tsa ndavaha ñi tsitsi veheñuhu cahnu. Tan yacan cuenda tɨɨn ndi tsi ra, tyintatsi tuñi ndi tsi ra tumaa cuhva catyi ley maa ndi.7 Maa tyin ra Licias, ra cuví comandante ñihi xaantyasɨ ra tan quihin nyaa ra tsi ra tsi ndi. 8 Tan catyíra tyin tun cuñí ndi ndacan ndi cuatyi tsaha ra, cuñítsi tsa cahan jihna ndi tsihin un. Yacan nyehe maaun vityin. Janahma un tsi ra tan coto un tyin nditsatsa caahán ndi ―catyí ra Tértulo.

9 Tacan tan ra Israel tsa yucú ican, catyí ra nahatyin tandɨhɨ maa tsa caahán ra Tértulo tan nditsa.10 Tacan tan ra Félix janaha ndaha ra nu nyaá raPablo tyin nacahan ra. Tan ra Pablo quitsaha caahánra tan catyí ra:

―Sɨɨ xaan cuñí yu tyin nuumaa un cua cutuñi yuvityin tyin tsitó yu tyin tsa cuaha xaan cuiya ndacáñaha un tsi nyɨvɨ iyó ñuu ihya. 11 Tatun cua nducutuhun un, cua coto un tyin tsa iyó ñi utsi uvi quɨvɨtsa tsahan yu ñuu Jerusalén tsijacahnu yu tsi Nyoo.12 Tan ña cahan yuhu tahan yu tsihin ndi intuhunnyɨvɨ. Tan ndi ña jacuvaa yu tsi ñi tsitsi vehe ñuhucahnu. Nduve maa náa javaha yu tandɨhɨ ca vehe

Page 157: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 24:13 154 Los Hechos 25:12ñuhu, tan ndi inga ca ityi tsitsi ñuu. 13 Tan cuatyitsa tyaá ra ihya naha ra sɨquɨ yu, ña nditsa. Tyintandɨhɨ maa tsa caahán ra tan ñavin tsa nditsa cuvítsi. 14Maa tyin tsa cua catyi yu tsihin un cuví tsehe:tyin yuhu jacahnú yu tsi Nyoo. Juvin ra tsa jacahnutsii tsaahnu yu. Tan jacahnú yu tsi ra tumaa cuhvajacuahá ra Jesucristo. Tan ra ihya naha ra catyí ranaha tyin ña nditsa. Maa tyin yuhu tsitó yu tyin tsanditsa cuví tsi. Tyin tandɨhɨ tsa nyaá nu libru leytsa tyaa ra Moisés, tan tsinú iñi yu. Tan tandɨhɨ tsatyaa ra cuvi ndusu yuhuNyoo tan tsinú iñi yu. 15Tantsinú iñi yu tumaa tsa tsinú iñi ra ihya naha ra tyinnyɨvɨ tsa tsihi cua nandoto ñi inga tsaha, tahan ñinyɨvɨ vaha tan nyɨvɨ caquiñi. 16 Tan yacan tacan ñinducú yu cuhva tsa javaha yu tsa vahanuuNyoo, tannuu nyɨvɨ.

17 ’Tan tsa yaha juhva cuiya tsa tsica yu tandɨhɨñi ityi, tsahan tsaa nuhu yu nda Israel ñuu yutyin nacuhva cuenda yu xuhun tsa tsaha nyɨvɨ tsiyu tsi nyɨvɨ ndaahvi tsa yɨhɨ cuenda ra Cristo ñuuJerusalén. Tan iyó tucu tsa cua jamañi yu tsi Nyoo.18 Yacan javahá yu tsitsi vehe ñuhu cahnu. Tan tsayaha tsa janduvaha yu tsi yu tumaa catyí ley ndi,tan juhva ra Israel ra tsa quee ityi Asia, nyehe ranaha tsi yu ndacan. Maa tyin nduve nyɨvɨ cuahayucú, tan nduve náa javaha ñi. 19 Tan ra tsa nyehetsi yu ndacan naha ra, taahán tsi tsa quitsi maa ranaha cahan ra naha náa cuví tsa javaha yu o náacuatyi tyaá ra naha sɨquɨ yu. 20 Tatun ña tacan, nacatyi tuhun ra tsa nyecú ihya naha ra tatun náa iincuatyi yu nañihi ra naha quɨvɨ janahma ra cuví ityinuu tsihin nyɨvɨ Israel naha ra tsi yu. 21 ¿A ñavincuenda tsatyin cahan yu iin tuhun tsihin ra tsa yucújunta can? Tan catyí yu: “¿A tatsí tuñi ndo tsi yu tsacuenda tyin tsinú iñi yu tsa nandoto nyɨvɨ tsa tsihi?”―catyí ra Pablo.

22 Tan tsa tsiñi ra Félix tsa cahan ra tacan, tancatyí ra tsihin ra tsa nyecú can:

―Ña cua jandaa naha yu tyiñu ndo vityin. Ndahañi nda quitsi ra comandante Lisias tan cua jandaa yutuhun ihya ―catyí ra.

Cahan ra tacan tyin tsitó ra nácaa cuahán tuhunnyɨvɨ nyicún tsi ra Cristo.

23 Tacan tan tava tyiñu ra Félix tsi ra capitán natinyii nyico ra tsi ra Pablo vehe caa. Maa tyin ñañihi xaan cua jaha cuenda ra tsi ra. Tan na cuhvara ndatu na cuhun ra vaha iñi tsi ra nu nyií ra, tancahan ra naha tsihin ra.

24Tsa yaha juhva quɨvɨ tan tsaa nyico ra Félix ingatsaha tsihin ña Drusila ñasɨɨhɨ ra. Tan ñaha Israelcuví ña. Tan tava tyiñu ra na quitsi ra Pablo tyincuñí ñi tyaa soho ñi nácaa tuhun tsa tsinú iñi ratsi ra Jesucristo. 25 Tan ra Pablo quitsaha caahánra tuhun nácaa taahán tsi javaha yo tsa vaha cuhvacuñí Nyoo, tan ña cuví javaha yo tsa ña vaha tsa cuñícuñu ñuhu yo. Tan coo quɨvɨ cua tatsi tuñi Nyoo tsitandɨhɨnyɨvɨ. Tan ra Félix nayuhvi xaan ra, tan catyíra tsihin ra:

―Cuaahan vityin. Tan na nuña jihna yu, tan canamaa yu tsi un inga tsaha ―catyí ra tsihin ra.

26Tan ra Félix cuñímaa ra tyin ra Pablo cua cuhvara xuhun tsi ra, tyin tacan tan tava ra tsi ra vehecaa. Yacan cuenda cuaha tsaha caná ra tsi ra, tyinnatuhun ra tsihin ra. 27Tan tsa yaha uvi cuiya, tacan

tan nacoso tyiñu tsi ra Porcio Festo tyin cundacañaha ra. Tyin tsa quita ra Félix. Tan ra Félix ña cuñíra tsa cahan nyɨvɨ Israel tsi ra, yacan cuenda nacoora tsi ra Pablo vehe caa.

25Nu jandaá ra Festo cuatyi ra Pablo

1 Tan tsa quɨhvɨ ra Festo tsa cua jaha tyiñu ra,tacan tan tsa tsinu uñi quɨvɨ quita ra ñuu Cesareacan tan cuahán ra nda ñuu Jerusalén. 2 Tan tsa tsaara ñuu Jerusalén, tacan tan tsaa ra jutu tsa cuví ityinuu, tan ra cumí tyiñu tsa yɨhɨ ndaha tsi nyɨvɨ Israel.Tan tsican ra naha cuatyi tsaha ra Pablo. 3Tan tsicanra naha tumañi iñi cahnu tsi ra Festo. Tan catyí ranaha tyin na tava tyiñu ra Festo na quitsi nyico raPablo nda ñuu Jerusalén. Tyin ra ican naha ra cuatava tyiñu ra naha na cucahñi ra naha tsi ra Pabloityi cua quitsi ra. 4Maa tyin ra Festo nacahan ra, tancatyí ra:

―Ra Pablo nyií ra vehe caa nda ñuu Cesarea.Tan yuhu tyaá yu cuhva tsa yatyi ñi cua cunuhunyico yu. 5 Yacan cuenda, nyooho tsa cuví ndo racumí tyiñu ñuu ihya, cuví cuhun ndo tsihin yu, tanndacan ndo cuatyi tsaha ra tatun iyó tsa ña vahajavaha ra ―catyí ra Festo tsihin ra naha.

6 Tacan tan ra Festo ndoo ra ñuu Jerusalén unaquɨvɨ o utsi quɨvɨ ñi tan cuanuhu nyico ra nda ñuuCesarea. Tan tsa inga quɨvɨ tsaa ra tsitsi vehe tyiñura tan tsinyaa ra tsa cua tatsi tuñi ra tsi ra iyó cuatyinaha ra. Tacan tan tava tyiñu ra na quitsi ra Pablo.7Cuhva tsa quɨhvɨ ra Pablo, nu yucú ra nahanatuhvara Israel tsa quee nda ñuu Jerusalén, tan quitsahatyaá ra naha cuatyi cahnu sɨquɨ ra. Maa tyin nduvetsandaa tava ra naha. 8Tacan tan cahan ra Pablo tancatyí ra:

―Yuhu ndi intuhun cuatyi ñaha ca javaha yu, ndisɨquɨ ley nyɨvɨ Israel, ndi sɨquɨ vehe ñuhu cahnu ñuuJerusalén, ndi sɨquɨ ra cuví rey cahnu tsa nyaá ñuuRoma―catyí ra.

9 Maa tyin ra Festo cuñí ra coo vaha ra tsihin raIsrael naha ra, yacan cuenda tsica tuhun ra tsi raPablo:

―¿A cuñí un cuhun un ñuu Jerusalén tyin jandaayu tyiñu un ndacan? ―catyí ra tsihin ra.

10 Tan ra Pablo nacahan ra tan catyí ra:―Tsa nyaá yu nu maa un. Tan maa un cuví ra

cumí tyiñu cuenda rey cahnu tsa nyaá ñuu Roma.Ihya cuví nu taahán tsi tsa cutuñi yu tyin ra ñuuRoma cuví yu. Tan tsitó vaha un tyin nduve náajavaha yu tsi nyɨvɨ Israel. 11 Tun tsatyin javaha yuiin cuatyi cahnu tsa taahán tsi cúu yu, ña cua nducuyu cuhva cacu yu. Maa tyin ña nditsa maa tuhun tsacaahán ra ihya naha ra. Ndi nyooho tan ndi intuhunnyɨvɨ nduve ndatu tsi ndo tsa nacuhva cuenda ndotsi yu tsi ra ihya naha ra. Tan yacan tsicán yu tsi untyin na tatsi tuñi ra cuví rey cahnu tsi yu ―catyí raPablo tsihin ra Festo.

12 Tacan tan ra Festo, tsa yaha tsa natuhun tahanra tsihin ra jatyinyeé tsi ra tsihin tyiñu, tan catyí ratsihin ra Pablo:

―Tsicán un tsa cutuñi un nuu rey cahnu. Vaha.Cua cuhun un nuu maa ra ―catyí ra tsihin ra.

Page 158: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 25:13 155 Los Hechos 26:14Nu nacatyí tuhun ra Festo tuhun ra Pablo tsihin ra

Agripa13 Tsa yaha juhva quɨvɨ, tan cuahán ra Agripa,

ra cuví rey cuenda nyɨvɨ Israel nda ñuu Cesarea.Cuahán ra tsihin ña Berenice nu nyií ra Festo tyincua cuhva ñi nacumi tsi ra. 14Tan ndoo ñi ican juhvaquɨvɨ, tan ra Festo catyí tuhun ra tsihin ra cuví reycan tuhun ra Pablo. Tan catyí ra:

―Ra Félix nacoo ra tsi iin ra vehe caa ihya. 15Tantsa tsahan yu ñuu Jerusalén, ra jutu tsa cuví ityinuu, tan ra cuvímandoñi nyɨvɨ Israel, tsican ra nahacuatyi tsaha ra can nuu yu tyin na cuhva yu ndatutsa cúu ra. 16 Tan yuhu catyi yu tsihin tandɨhɨ ranaha tyin ña tuhvá ra cumí tyiñu cuenda ñuu Romacahñi tsi ndi intuhun nyɨvɨ tatun ñaha ca natuhuntahan ñi tsihin ra tsa tsicán cuatyi tsaha ñi, tannducu ñi cuhva jacacu ñi tsi ñi. 17Yacan cuenda, tsaquitsi ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ Israel can naha raihya, ña ndatu yu. Tan juvin ñi inga quɨvɨ can tantsahan yu vehe tyiñu. Tan tsa yaha tsicunyaa yu tancana yu tsi ra can. 18 Maa tyin ra tyaá cuatyi sɨquɨra, nduve náa tuhun ñiñi cahan ra naha. Tsa cuñímaa yu tyin cahnu cuatyi cua tyaa ra naha sɨquɨ ra.19Maa tyin tuhun tsa cahan ra naha cuví tsa cuendacuhva iyó maa ra naha cuhva tsinú iñi ra naha. Tancahan ra naha tuhun ra tsa nañí Jesús. Tan catyí ranaha tyin tsa tsihi ra. Maa tyin ra Pablo catyí ra tyinnyito ra. 20 Tan tsa ña ñihi yu nácaa tatsi tuñi yu tsira tsa cuenda tuhun can, tsica tuhun yu tsi ra tancatyí yu tsihin ra tatun cuñí ra cuhun ra cutuñi randa ñuu Jerusalén. 21 Maa tyin catyi ra tyin vahaca tatun cutuñi ra nuu ra Augusto nda ñuu Roma.Yacan cuenda tava tyiñu yu na cunyii ra juhva caquɨvɨ tsitsi vehe caa, nda cuanda cuvi jacuhun yu tsira nuu ra Augusto ―catyí ra Festo tsihin ra Agripa.

22 Tacan tan ra Agripa catyí ra tsihin ra Festo:―Cuñí tucu yuhu tyaa soho yu tsa caahán ra can

―catyí ra.Tan ra Festo catyí ra tsihin ra:―Tyaan cua tyaa soho un tsa caahán ra ―catyí

ra tsihin ra.23 Tsa inga quɨvɨ can tan tsaa ra Agripa tsihin ña

Berenice. Iyo xaan caá ñi quɨhvɨ ñi tsitsi vehe, tyinrey cuví ñi. Tan quɨhvɨ ndɨhɨ tucu ra comandantetan ra cumí tyiñu ñuu can naha ra. Tacan tan raFesto tava tyiñu ra na cuquihin ra naha tsi ra Pablo.24 Tacan tan quitsaha catyí ra Festo:

―Yooho Rey Agripa, tan nyooho tata, tsa yucúndo ihya. Nyehe ndo tsi ra ihya. Tandɨhɨ ra Israelñuu Jerusalén tan ñuu Cesarea caahán ra naha tyiniyó cuatyi ra. Tan ña jandɨhɨ ra naha tsa catyí ranaha tsihin yu tyin taahán tsi cúu ra. 25 Maa tyintsa cuenda yuhu, nduve cuatyi ra tsa taahán tsi cúura. Tan juvin ñi maa ra tsicán tsa cutuñi ra nuura Augusto. Yacan cuenda cua jacuhun yu tsi randacan. 26Maa tyin nduve náa cuatyi ra nañihi yu,yacan cuenda ña ñihi yu tuhun tyaa yu nu cartatsa cua jacuhun yu tsi ra ndacá ñaha tsi yo. Yacancuenda tava yu tsi ra nuu ndo, tan nuu yooho ReyAgripa, tyin tacan tan ndaca tuhun un tsi ra tan cotoyu náa taahán tsi jacoto yu tsi ra rey cahnu. 27 Tyinña vaha tsa jacuhún yu tsi ra tatun nduve náa tuhuncaahán yu náa cuatyi javaha ra.

26Nu quitsaha caahán ra Pablo nuu ra rey Agripa

1 Tacan tan ra Agripa catyí ra tsihin ra Pablo:―Cuví cahan un vityin ―catyí ra tsihin ra.Tan ra Pablo jandaa ra ndaha ra tan catyí ra

tyehen:2―Sɨɨ xaan cuñí yu tyin cuví cahan yunuu yooho,

rey Agripa, tan cuví catyi yu tsihin un nácaa tandɨhɨcuatyi tsa tyaá ra Israel naha ra sɨquɨ yu. 3 Tyinyooho tsitó un tandɨhɨ tuhun tsa iyó yo tsa cuví yonyɨvɨ Israel. Tan tsitó un tuhun tuhvá yo caahányuhu tahan. Yacan cuenda tsicán yu tsi un tyin tyaasoho vaha un tsa cua cahan yu.

Nu catyí tuhun ra Pablo tsihin ra Agripa nácaañayɨvɨ tsicoo ra tsa ndi cumañi ca quɨhvɨ ra cuendara Cristo

4 ’Tandɨhɨ nyɨvɨ Israel tsitó ñi nácaa tsicoo yu ndañuu yu quɨvɨ tsa ndi luhlu yu. Tan tsitó tucu ñinácaa tsicoo yu nda ñuu Jerusalén. 5 Cuaha xaancuiya nacotó ñi tsi yu. Tatun cua cuhva cuenda ñicua catyi ñi tyin fariseo cuví yu nda ndi luhlu yu.Tan ra fariseo cuví ra tsa vaha xaan tyaá yahvi leytsahnu yo tan ñavin ca tandɨhɨ nyɨvɨ. 6 Tan vityincuñí nyɨvɨ Israel tatsi tuñi ñi tsi yu tsa cuenda tyintsinú iñi yu tsa cua janandotoNyoo tsi nyɨvɨ tsa tsihi,tumaa catyi ra tsihin tsii tsaahnu yo naha ra tahantsanaha. 7 Tandɨhɨ nyɨvɨ tsa cuví tata tsa utsi uvitaahan sehe ra Israel ndatú tucu ñi nyehe ñi nu cuajanandotoNyoo tsi nyɨvɨ tsa tsihi. Tan yacan cuendaña jandɨhɨ ñi tsa javahá ñi tyiñu nuu Nyoo. Nduvitan ñiñu jacahnú ñi tsi ra. Tan tsa cuenda tuhunihya, tyaá ra Israel naha ra cuatyi sɨquɨ yu vityin,yooho reyAgripa. 8¿Aña tsinú iñi nyooho tyinNyoocua janandoto ra tsi nyɨvɨ tsa tsa tsihi?

Nu tsaha cuenda ra Pablo tsi ra Agripa cuhvatsinyaa ndaha ra tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo

9 ’Tahan tsanaha juvin ñi maa yu tsica iñi yu tyinvaha tsa tatsi tuñi yu tsi nyɨvɨ tsinú iñi tsi ra Jesús,ra ñuu Nazaret. 10 Tan tacan javaha yu nda ñuuJerusalén tsihin ndatu tsa tsaha ra jutu tsa cuví ityinuu naha ra. Tan cuaha nyɨvɨ tsa tsinú iñi tsi raCristo tyihi yu vehe caa. Tan tatun tsahñí ra naha tsiñi, vaha xaan cuñí yu. 11 Tan cuaha xaan tundohonyehe ñi jaha yu. Tan nducu yu cuhva jañiñi yutsi ñi na jaña ñi tuhun tsa tsinú iñi ñi tsi ra Jesús.Tacan javaha yu tandɨhɨmaa vehe ñuhu nyɨvɨ Israel.Javaha yu tacan tsa cuenda tsa xaan cuñí yu nyehéyu tsi ñi. Tan tandɨhɨ inga ñuu tsahan yu tsinyaandaha yu tsi ñi.

Nu nacatyí tuhun nyico ra Pablo nácaa nanduvi ra,ra yɨhɨ cuenda ra Cristo

(Hechos 9.1-19; 22.6-16)12 ’Tan tsa cuenda yacan cuahán yu nda ñuu

Damasco quɨvɨ can tyin tsaha ra jutu tsa cuví ityinuu naha ra ndatu tsi yu. 13 Maa tyin ityi cuahányu cuhva ora cuví tsi, yooho Rey. Tan quitsi ñuhuityi sɨquɨ. Tan jandunditsin tsi nu cuahán yu tsihintandɨhɨ ra tsa cuahán tsihin yu. Maa tyin yaha canditsin tsi tan ñavin ca ñuhu ñicanyii. 14 Tacan tantandɨhɨ ndi nduva ndi nu ñuhu. Tan tsiñi yu iinndusu tsa caahán tsihin yu, tsihin yuhu yo, tan catyítsi tsihin yu: “Saulo, Saulo, ¿nacuenda nyaá ndaha

Page 159: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 26:15 156 Los Hechos 27:10un tsi yu? Tumaa iin quɨtɨ tsañí nyaa tɨ tsata tsa xaantsa jaquihín ityi ra tsi tɨ, tacan javahá un tyin juvinñi tsi maa un jañicueehé un”, catyí ndusu can tsihinyu. 15Tacan tan catyí yu: “¿Yóo yooho cuví un taa?”Tan Jutu Mañi yo catyí ra tsihin yu: “Yuhu cuví raJesús, juvin ra tsa nyaá ndaha un. 16Nduvita nyityi.Tyin quituvi yu nuu un ihya tyin tacan tan cua jahatyiñu un nuu yu, tan cua cuvi un tsandaa tsa cuendatsa nyehé un ihya tan tsa cuenda tsa cua nyehe unityi nuu ca. 17Yacan cuenda vityin jacuhún yu tsi unnu iyó nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví tan juvin ñimaa yu cua jacacu yu tsi un ndaha ra Israel naha ra,tan ndaha nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. 18 Tanyacan jacuhún yu tsi un tyin nuña un nuu ñi, tan ñacaca ca ñi nu naa, tyin cua caca ñi nu nditsin. Tancua quita ñi ndaha nu ña vaha. Tyin cua tsinu iñiñi tsi yu tan yuhu cua jaha yu tucahnu iñi cuatyi ñi.Tan cua naquihin ndɨhɨ tucu ñi tsa vaha tsa tsaháNyoo tsi nyɨvɨ tsa nacuhvá cuenda tsi ñi tsi yu”, catyíJutu Mañi yo tsihin yu.

19 ’Yacan cuenda yooho rey Agripa, javahá yu tsacatyi Jutu Mañi yo ra Jesucristo tsihin yu nu janahara tsi ra tsi yu. 20 Tacan tan tsa jihna ñi quitsahacaahán yu tuhun ra nda ñuu Damasco. Yaha can tancahan yu tsihin nyɨvɨ ñuu Jerusalén tan tandɨhɨ cañuu tsa cayucú Judea. Tan caahán ndɨhɨ yu tsihinnyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. Tan catyí yu tsihinñi tyin na ndu uvi iñi ñi cuatyi ñi, tan na tyaa yahviñi tsi Nyoo na javaha ñi tsa vaha tumaa javahá nyɨvɨtsa tsinú iñi tsi ra Cristo. 21 Tan tsa cuenda tuhunihya tɨɨn ra Israel naha ra tsi yu tsitsi vehe ñuhucahnu. Tan cuñi ra naha cahñi ra naha tsi yu. 22Maatyin maa Nyoo jatyinyeé xaan ra tsi yu. Tan iyó cayu nda vityin. Tan caahán yu tuhun Nyoo tsihintandɨhɨ nyɨvɨ, ñi ndaahvi tan ñi cuca. Tan ña caahányu inga tuhun, tyin tsa catyi ra Moisés tan ra cuvi ndusu yuhu Nyoo tyin cua cuvi nu cuahán ca tsi,yacan caahán yu. 23 Tyin catyi ra naha tyin taahántsi tsa cua nyehe ra Cristo tundoho. Tan tsa yahatsa cúu ra, cua nandoto ra. Tan jihna ca ra can cuanandoto. Tan cua jandunditsin ra añima nyɨvɨ tyincua jacoto ra nácaa cua cacu ñi, tahan ñi nyɨvɨ Israeltan nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví―catyí ra Pablo.

Nu nducú ra Pablo cuhva tsa tsinu iñi ra rey Agripatsi ra Cristo

24 Cuhva tsa catyi ra Pablo tuhun ihya, ra Festocana tsaa ra, tan catyí ra:

―¡Jiñi yooho ña vaha cuñí, Pablo!, tsa cuenda tsacuaha xaan cahví un tan ndusaná iñi un ―catyí raFesto tsihin ra.

25Maa tyin ra Pablo catyí ra tsihin ra:―Ñavin iñi yu ña vaha cuñí, yooho tata Festo.

Tyin tsa caahán yu, maa ñi tsa nditsa tan tsa vahacuví tsi. 26 Ihya nyaá ra rey Agripa. Tan tsitóvaha ra tuhun ihya. Yacan cuenda ña yɨɨ caahán yutuhun yu tsihin ndo. Tyin tsitó yu tyin tsitó tucumaa ra tuhun ihya, tyin ñavin tuhun xeehe cuví tsi.27Yooho rey Agripa, ¿a tsinú iñi un tuhun tsa tyaa racuví ndusu yuhuNyoo tahan tsanaha? Yuhu tsitó yutyin tsinú iñi un ―catyí ra Pablo tsihin ra Agripa.

28 Tacan tan ra Agripa catyí ra tsihin ra:―¿A cuñí yooho tsa natsinu iñi yu tsa caahán un

tan quɨhvɨ yu cuenda ra Jesús? ―catyí ra rey Agripatsihin ra Pablo.

29 Tacan tan ra Pablo catyí ra:―Na cuhva Nyoo tsa tsinu iñi un, a vityin a ndi

cucuee ca. Maa tyin ñavin yooho ñi, tyin na tsinundɨhɨ tucu iñi tandɨhɨ nyɨvɨ tsa yucú tyaá soho tsacaahán yu ihya. Intuhun ñi tsa ña cuñí yu, tsa quɨhɨcadena ndaha ndo tumaa maa yu vityin ―catyí raPablo.

30Tsa yaha tsa cahan ra Pablo tuhun ihya, nduvitarey tan ra ndacá ñaha tan ña Berenice, tan tandɨhɨra yucú ican naha ra. 31 Tan tsa yaha quita ñi, tanquitsaha natuhún tahan ñi:

―Nduve cuatyi ra ihya tsa ñihi xaan. Ña taahántsi cúu ra. Tan ndi ña taahán tsi cunyií ca ra vehecaa ―catyí ñi.

32 Tan ra Agripa catyí ra tsihin ra Festo:―Cuví jaña yo tsi ra, tun tsatyin ña tsican ra tsa

cutuñi ra nuu ra cuví rey cahnu―catyí ra.

27Nu jacuhun ra Festo tsi ra Pablo nda ñuu Roma

1 Quɨvɨ tsa tyaa ra Festo tan ra Agripa cuhva tyinjacuhun ra naha tsi ndi nda ñuu Roma tsa canyiíItalia, nacuhva cuenda ra naha tsi ra Pablo tan tsijuhva ra tsa iyó cuatyi naha ra tsi iin ra capitán tsanañí Julio. Yɨhɨ ra batallón andaru, tsa nañí CuendaRa Augusto. 2 Tan cuahán ndɨhɨ tucu ra Aristarcotsihin ndi. Ra tsa quee ñuu Tesalónica tsa canyií ityiMacedonia cuví ra. Tacan tan quɨhvɨ ndi tsitsi iinyutun ndoo tsa quee ñuu Adramitio tyin tsa yatyincuii cuhun nyico tsi ñuu tsa cayucú Asia yatyin ñiyuhu ndutya ñuhu. 3 Tsa inga quɨvɨ tsaa ndi puertoSidón. Tan ra Julio vaha nyɨvɨ cuví ra tsihin ra Pablo.Tan tsaha ra tsa cuhun ra Pablo nu iyó ra vaha iñi tsira ñuu can tan jatyinyee ra naha tsi ra. 4 Yaha cantanquita ndi ñuu Sidón tan jandaa ra naha jahma tsanyisó yutun ndoo can tan tsihin tsa tandahñi tatyijahma can tan cuahán ndi. Tan ñihi xaan yɨhɨ tatyiityi nu cuahán ndi. Yacan cuenda yaha tsiyo ndi ityixiin cuaha ñuhu Chipre, tyin ña ñihi xaan yɨhɨ tatyiityi can. 5 Tacan tan yaha sava ndi nu ndutya ñuhuityi nuu Cilicia tan Panfilia, tan tsaa ndi iin ñuu tsanañí Mira tsa canyií Licia. Tan quita ndi tsitsi yutunndoo can.

6 Tan ican nañihi ra capitán cuenda andaru ingayutun ndoo tsa quee nda ñuu Alejandría tan cuacuhun tsi nda Italia. Tan catyí ra capitán can naquɨhvɨ ndi tsitsi yutun ndoo can tyin tsa cua cuhunndi nda nu cuahán ndi. 7 Cuaha quɨvɨ tsica ndi tyincuee ñi cuahán ndi. Tsihin tundoho tan tsaa ndiyatyin ñi ñuu Gnido. Tan tsa cuenda tsa ñihi xaanyɨhɨ tatyi tsa vatsí ityi tyisó ñicanyii, ña tsaha tsi tsacuhun ca ndi ityi nuu, tan yaha ndi yatyin ñi ñuuSalmón tsa canyií ñuhu Creta. Tan navico ndi ityiyuhu ñuhu Creta. 8Nducu ndi cuhva tsa cuhun ndiyuhundutya ñuhu,maa tyin tsihin tundoho tan tsaandi nu nañí Buenos Puertos yatyin ñi ñuu Lasea.

9 Tsa cuaha xaan quɨvɨ yaha tyin cuee xaan tsicándi tsa cuenda tatyi tan ica xaan nanduvi tsa yahandi nu ndutya ñuhu. Tyin tsa yaha quɨvɨ vico nu iyónyitya nyɨvɨ Israel. Tan tsa cua cuyatyin yoo vitsin.Yacan cuenda ra Pablo tsaha cuenda ra tsi ra jacacáyutun ndoo can naha ra, 10 tan catyí ra:

Page 160: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 27:11 157 Los Hechos 27:41―Tandɨhɨ nyooho ra yucú ihya, tyaa soho ndo

tuhun tsa cua cahan yu. Nyehé yu tyin ica xaancuhva cuahán yo. Tan tuví iñi yu tyin cua cunaayutun ndoo tsihin tandɨhɨ tsa nyisó tsi, tan ndacuanda maa yo cuví cunaa yo. Vaha ca tatun ndooyo ihya ―catyí ra tsihin ra naha.

11 Maa tyin ra capitán cuenda andaru can tyaayahvi ca ra tsi ra jacacá yutun ndoo tan ra cuvítsitoho yutun ndoo tan ñavin ca tsi ra Pablo. 12 Ñacuví yaha ndi yoo vitsin ican tyin ñihi xaan tuhvátatyi yɨhɨ, tan ica xaan cuenda yutun ndoo. Yacancuenda catyí tandɨhɨ ra naha:

―Vaha ca tsa quita yo ihya tan nducu yo cuhvacuhun yo nda ñuu Fenice tsa canyií juvin ñi ñuhuCreta ihya. Yacan cuví iin nu vaha cunyaa yutunndoo tyin ña ñihi xaan yɨhɨ tatyi tyin ñuu can canyiítsi tsiyo cana ñicanyii ―catyí ra naha.

Nu ñihi xaan yɨhɨ tatyi nu ndutya ñuhu13 Tacan tan quitsaha yɨhɨ luxu tatyi tsa quitsi

ityi sur. Tan cuñí maa ra naha tyin vaha xaan tyinñavin tatyi ñihi cuví tsi. Tyin tacan tan cuví cuhunndi tsihin yutun ndoo yatyin ñi yuhu ñuhu Cretacan. 14Ña cuaha ñi tsica ndi tan quitsaha yɨhɨ tatyixaan tsa quitsi ityi norte. Tan tandahá tsi yutunndoo inga ityi. 15 Tan ña cuví ca cuhun ndi ityinuu ca tsa cuenda tatyi can. Tan jaña ndaha ndi nacuhun maa yutun ndoo tsihin tatyi ndáa ityi cuñímaa tsi. 16 Tan yaha ndi ityi tsata iin ñuhu luhlutsa nañí Clauda tyin ña ñihi xaan yɨhɨ tatyi ityi can.Tan tsihin tundoho naquihin ndi yutun ndoo luhlutsa ixtá caa yutun ndoo, tan natyihi ndi tsa luhlucan ityi tsitsi yutun ndoo cahnu coto nyee tsi tsitsindutya. 17 Tan tsa yaha natyihi ra naha yutun ndooluhlu can, tacan tan sutya ra naha xuu yutun ndoocahnu tan tsahñi ra naha yutun ndoo can tsihintaahan yoho tyin coo tunyee iñi itsi. Tan yuuhví ranaha coto tahan ra naha nu yaxin ndutya tan vicunyutun ndoo can tsitsi nyɨtɨ vita iyó yuhu ndutyañuhu nu nañí tsi Sirte. Yacan cuenda januu ra nahajahma yutun ndoo can tan tsaha ra naha tsa cuhuntsi cuhva tandahá tatyi. 18Tan tsa inga quɨvɨ juvin ñiñihi xaan yɨhɨ tatyi. Yacan cuenda quitsaha tyihí ranaha carga tsa yɨhɨ tsitsi yutunndoo cannuundutyañuhu. 19 Tan tsa tsinu uñi quɨvɨ quihin ndi ndahatyiñu yutun ndoo can tan tyihi ndi nu ndutya ñuhu.20 Tan cuaha quɨvɨ ña nyehe ndi ñicanyii tan nditiñuu. Tan ñihi xaan tandahá tatyi tsi ndi. Yacancuenda ña tyaa ca ndi cuhva tsa cua cacu ndi.

21 Cuaha quɨvɨ yaha tan ña tsatsí ndi. Tacan tancatyí ra Pablo tsihin tandɨhɨ ra naha:

―Nyehe ndo, vaha ca tun tsatyin tyaa yahvi ndotuhun tsa cahan yu quɨvɨ can, tan ndoo yo ñuhuCreta. Tan vityin cuaha xaan tundoho nyehé yotan cuaha xaan ndaha tyiñu jacunaá yo. 22 Tan cuacunaa ndɨhɨ yutun ndoo ihya, maa tyin ña caca iñindo tyin ndi intuhun yo tan ña cua cúu yo. 23 TyinNyoo cuví ra yɨhɨ ndaha tsi yu, tan jahatyiñú yutyiñu ra, juvin ra janaha ra iin tsa janaha tsi yu cuñi.Tan quituvi iin ángel nuu yu. 24 Tan catyí ángel cantsihin yu: “Ña nayuhvi un, Pablo. Tyin cuñí tsi tsacahan un tuhun Nyoo nuu ra rey cahnu Augustonda ñuu Roma. Tan tsa cuenda un cua jacacu Nyoo

tandɨhɨ ra yucú tsihin un tsitsi yutun ndoo”, catyíángel can tsihin yu. 25 Yacan cuenda nyooho tsayucú tsitsi yutun ndoo ihya jandu iin ndo iñi ndo.Tyin yuhu tsinú iñi yu tsi Nyoo. Tan tsitó vaha yutyin cua cuvi tumaa cuhva catyi ángel can tsihin yu.26Vasu cua nyee yutun ndoo ihya, maa tyin cua tsaayo iin ñuhu luhlu―catyí ra Pablo tsihin tandɨhɨ ndi.

27 Tan tsa ndɨhɨ tsahun quɨvɨ tsa tsica ityi ndi.Iin tsacuaa yucú ndi nu ndutya ñuhu Adria. Tantsata can tsata ihya tandahá tatyi yutun ndoo ndinu ndutya ñuhu. Tan maa ñuu cuví cuhva can tantuvi iñi ra jacacá yutun ndoo can naha ra tyin cuatsaa ndi iin ñuhu. 28 Tacan tan tyihi cuhva ra nahacuhva cunu yɨhɨ ndutya. Tan nyehe ra naha tyinoco tsahun iin taahan metru iyó. Cuahán ndi luxuca ityi nuu ca. Tan tyihi cuhva ra naha inga tsaha.Tan iyó oco utsa metru. 29 Tan yuuhví ra naha cotonañi yutun ndoo can tsata yuu. Yacan cuenda januura naha cumi taahan caa vee tsa iyó cantsu nuu ityitsata yutun ndoo tyin na ña cuhun ca tsi ityi nuu.Tan tsa cuñí ra naha tsa cunditsin. 30 Tan ra jacacáyutun ndoo can naha ra tyaa ra naha cuhva cunuxeehe ra naha. Tan yacan cuenda quitsaha januú ranaha yutunndoo luhlu cannundutya ityi nuuyutunndoo can. Tan jahá ñi maa ra naha tyin inga caa cuajanuu ra naha. 31Maa tyin ra Pablo jacoto ra tsi racapitán tan tsi andaru tan catyí ra:

―Tatun ña cua ndoo ra can naha ra tsitsi yutunndoo, nyooho ña cua cuvi cacu ndo―catyí ra tsihinra naha.

32 Tacan tan andaru tsahnya ra naha yoho yutunndoo luhlu can. Tan jacanacava ra naha can nundutya. 33 Tan tsa naa ca ra Pablo catyí ra tsihintandɨhɨ ra naha:

―Tsa iyó utsi cumi quɨvɨ tsa ña tsatsí ndo tan ñaquixí ndo. 34 Catyí yu tsihin ndo, catsi ndo vityin.Ñiñi xaan cuñí tsi tsa catsi yo tyin tacan tanndunyeecuñu ñuhu yo. Tyin cua cacu yo tan ndi intuhun ixijiñi yo tan ña cua cunaa.

35 Tan tsa catyi ra Pablo tuhun ihya, quihin raiin paan tan nacuhva ra tyahvi nyoo tsi Nyoo nuutandɨhɨ ra naha. Tacan tan tahvi ra tan quitsahatsatsí ra. 36 Tacan tan tandɨhɨ ra naha ndu iin caiñi ra naha tan tsatsi ndɨhɨ ra naha. 37 Tan tsatandɨhɨ ndi tsa yucú ndi tsitsi yutun ndoo can, quitauvi cientu uñi xico tsahun iin ndi. 38 Cuhva tsandɨhɨ tsatsi ra naha cuhva cuñí ra naha tan jacuhunra naha yɨtɨn tsa yɨhɨ trigu nu ndutya ñuhu nanduyama ca yutun ndoo tyin tacan tan cua nandaatsi nu ndutya tan cua tsaa tsi yatyin ñi yuhu ndutya.

Nu nyee yutun ndoo39Yaha can tan cunditsin. Tan nyehe ra tsa jacacá

yutun ndoo iin ñuhu, maa tyin ña nacotó ra nahanu maa cuví can. Nyehe ra naha iin nu iyó nyɨtɨ.Tan tyaa ra naha cuhva nyehe ra naha tatun cuvíjacuhun ra naha yutun ndoo ican. 40 Tsahnya ranaha yoho tsa nuuhñí caa vee can. Tan nacoo ranaha can tsitsi ndutya ñuhu. Tan jandutaya ra nahavitu tsa janavicó yutun ndoo. Tacan tan jandaa ranaha jahma tsa tuhvá ticaá ityi nuu tsi. Tan quitsahaquihín tatyi jahma can, tan jacuhún tsi yutun ndoonda nu iyó nyɨtɨ can. 41 Tan tsaa tsi nu tatahánndutya. Tan nyee jiñi tsi tsitsi nyɨtɨ. Tan ña cuví

Page 161: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 27:42 158 Los Hechos 28:26ca tava ra naha itsi. Tan ityi xuu tsi quitsaha tahvícuatyi can tsa cuenda tsa ñihi xaan cañí ndutyañuhu can. 42Tacan tan andaru cuñí ra naha cahñi ranaha tsi ra cuahán cua cutuñi naha ra tyin coto cunura naha. 43Maa tyin capitán andaru cuñí ra jacacura tsi ra Pablo. Yacan cuenda ña tsaha ra tsa cahñira naha tsi ra can naha ra. Tan catyi ra tyin ndáara tsitó sutya, na cuhun cuee ñi ra naha nu ndutyatan quita ra naha nda ñuhu ityi. 44 Tan tandɨhɨ cara tsa ña cuví sutya, na cuhun ra naha nu vitu tsanyisó yutun ndoo, tan juhva ra naha na cuhun ranaha tsihin vitu tsa tahvi cuatyi jaha ndutya ñuhu.Tan tacan cacu tandɨhɨ ndi tan quita ndi ñuhu ityi.

28Nu nyií ra Pablo ñuhu Malta

1 Cuhva tsa tsa yaha cacu ndi tan catyí nyɨvɨ iyóñuhu can tyin nu yucú ndi can nañí tsi Malta, oMelita. 2 Tan vaha xaan natuhún ñi tsihin ndi. Tanjatahan ñi ñuhu tyin cuún savi tan vitsin xaan. Tancatyí ñi tsihin tandɨhɨ ndi, na natuhva ndi yuhuñuhu can tyin quita tsa vitsin tsi ndi. 3 Tacan tanra Pablo naquihin ra juhva nducu ityi. Tan tsitsi tsatyihí ra can nu ñuhu, quita iin coo tsitsi nducu can,tsa cuenda tsa ihñi. Tan tsatsi yɨhɨ tɨ ndaha ra, tanticaá tsico tɨ ndaha ra. 4Cuhva tsa nyehe nyɨvɨ ñuhucan tyin ticaá coo can ndaha ra, quitsaha natuhúntahan ñi tan catyí ñi:

―Ra ihya nyɨvɨ tsahñi ra, tun cuvi, tyin vasu cacura nu ndutya ñuhu, maa tyin Nyoo ña tsahá ca ra tsacoo ra tsa cuenda cuatyi ra ―catyí ñi.

5 Maa tyin ra Pablo naquɨsɨ ra tsi coo can, tancanacava tɨ nu ñuhu, tan nduve náa tahan ra.6 Tandɨhɨ ñi ndatú ñi náa cuhva ndaa nu tyaa tɨ, anáa cuhva cua cúu ra. Maa tyin tsa yaha ndatu xaanñi, tan nyehe ñi tyin nduvemaa náa tahan ra. Tacantan nasama ñi cuhva tsicá iñi ñi, tan quitsaha catyíñi:

―Ra ihya cuví iin nyoo ―catyí ñi.7 Yatyin ñi can canyií ñuhu ra yɨhɨ ndaha ñuhu

can. Tan nañí ra Publio. Tan vaha xaan caahán ratsihin ndi. Tan vaha xaan tyanuú ra tsi ndi, tsa uñiquɨvɨ tsa yucú ndi vehe ra. 8 Tan jutu ra ñihi xaancuuhví ra tsihin cahñi tan tsa tsiyó ra. Tan tsahanra Pablo tsinyehe ra nu canyií ra. Tan tsican tahvira tsa cuenda ra, tan tyiso ndaha ra jiñi ra. Tacantan nduvaha ra. 9Yaha can tan quitsaha tsaá cuahanyɨvɨ cuuhví tsa iyó ñuu can. Tan nduvaha ndɨhɨ ñi.10 Tan tandɨhɨ ñi vaha xaan tyanuu ñi tsi ndi. Tanquɨvɨ quɨhvɨ ndi tsitsi iin yutun ndoo tsa cua cuhunndi, tsaha ñi tandɨhɨ tsa cua cutyiñu ndi ityi cuhunndi.

Nu tsaa ra Pablo ñuu Roma11 Uñi yoo tsiyucú ndi ñuhu Malta can. Tacan

tan quɨhvɨ ndi tsitsi iin yutun ndoo tsa quee ndañuu Alejandría tsa canyií nu cuví Egipto. Tan ndootsi Malta nda yaha yoo vitsin. Tan jiñi yutun ndoocan nyecú tsa caá tumaa caá nyoo Cástor tan nyooPólux. 12 Tan tsaa ndi ñuu Siracusa. Tan ican ndoondi uñi quɨvɨ. 13 Tacan tan quita ndi tan cuahánndi ityi yuhu ndutya ñuhu nda cuanda tsaa ndi ñuuRegio. Tan tsa inga quɨvɨ can ñihi xaan yɨhɨ tatyitsa quitsi ityi sur tan tsica ndi uvi quɨvɨ tan tsaa

ndi ñuu Puteoli. 14 Ican ñihi tahan ndi tsihin juhvara hermano naha ra. Tan catyí ra naha tsihin ndityin ndoo ndi iin vitya tsihin ra naha. Yaha can tancuahán ndi nda ñuu Roma. 15 Tan nyɨvɨ yɨhɨ cuendara Cristo ñuu Roma can ñihi tuhun ñi tyin cua tsaandi. Tan tsahan ñi tsijatahan ñi tsi ndi ityi. Juhva ñindatu tsi ndiNuyahví Apio. Tan ingañi ñihi tahanñitsihin ndi nda nu nañí Tres Tabernas. Tan tsa nyehera Pablo tsi ñi, nacuhva ra tyahvi nyoo tsi Nyoo. Tanndu iin ca iñi ra. 16Cuhva tsa tsaa ndi ñuu Roma can,ra capitán can nacuhva cuenda ra tsi ra iyó cuatyican naha ra tsi ra yɨhɨ ndaha vehe caa. Tan tsaha racan tsa coo sɨɨn ra Pablo. Tan jahá cuenda intuhunñi andaru tsi ra.

Nu caahán ra Pablo tuhun Nyoo ñuu Roma17 Tsa yaha uñi quɨvɨ tsa tsaa ndi ican, tacan tan

tava ra Pablo tyiñu na quitsi ra cuví ityi nuu tsihinnyɨvɨ Israel tsa iyó ñuuRoma cannaha ra. Tan cuhvatsa ndu iin ra naha, quitsaha catyí ra tsihin ra naha:

―Nyooho yañi, vasu nduve náa javaha yu tsinyɨvɨ Israel tahan yo, tan ndi nduve náa javaha yusɨquɨ tuhun tsahnu cuhva iyó yo, maa tyin tsahacuenda ra Israel naha ra tsi yu tsi ra ñuu Roma nahara. Tan tsinyii yu vehe caa ñuu Jerusalén ndaha rañuuRomanaha ra. 18Tan tsa jaquee yuhu ra naha tsiyu, cuñi ra naha jaña ra naha tsi yu. Tyin ña taahántsi cúu yu tyin nduve cuatyi javaha yu. 19Maa tyinra Israel tsa iyó nda ñuu Jerusalén naha ra nduxaanxaan ra naha tan yacan cuenda tsican yu tsa cutuñiyu nuu ra cuví rey cahnu. Vasu nduve cuatyi cuatyaa maa yu sɨquɨ ra naha. 20Yacan cuenda caná yutsi nyooho tyin nacoto yu tsi ndo, tan catyi tuhunyu tsihin ndo tyin nuuhñí yu tsihin cadena vityintsa cuenda tsa tsinú iñi yu tsi ra tsa ndatú xaan yotsa cuví yo nyɨvɨ Israel ―catyí ra Pablo.

21Tacan tan catyí ra Israel naha ra tsihin ra Pablo:―Ña tsitó ndi tuhun yooho. Tan yoñi jacoto tsi

ndi, ndi tsihin carta, tan ndi ra ñuu yo tsa quee ndaJudea ña cahan ra naha tuhun yooho, tan nduvenáa cahan ra naha sɨquɨ un. 22 Maa tyin cuñí ndityaa soho ndi tuhun tsicá iñi un. Tyin tsitó ndi tyintandɨhɨñi ityi tan caahán nyɨvɨ sɨquɨ tuhun tsaa ihya―catyí ra Israel naha ra tsihin ra Pablo.

23 Tacan tan natuhun tahan ra naha ndaa quɨvɨcua cuhun ra naha inga tsaha. Tsa tsaa quɨvɨ can,tsaa cuaha nyɨvɨ nu iyó ra Pablo. Tan quitsahacaahán ra nda tsa tuvi tan nda cuanda tsacuaa nácaandacá ñaha Nyoo. Tan tsihin ley Nyoo tsa tyaa raMoisés tan tuhun tsa tyaa ra cuví ndusu yuhu Nyootahan tsanaha, jacuahá ra tsi ñi tyin ra Jesús cuví ratsa jacacú tsi yo. Tan tacan javaha ra Pablo tyin cuñíra tsa tsinu iñi ñi tsi ra Jesús. 24Yɨhɨ ñi tsinú iñi ñi tsacaahán ra. Tan inga ñi ña tsinú iñi ñi. 25 Tan ña iintsicá iñi ñi, sɨɨn sɨɨn tuhun caahán ñi. Tan quitsahatsinuhú ñi. Tan ra Pablo catyí ra tsihin ñi:

―Nditsa tsa cahan Tatyi Ii Nyoo tsihin ra Isaías racuvi ndusu yuhu ra tahan tsanaha, tyin na cahan ratsihin tsii tsaahnu yo. Tan catyí ra:

26Cuaahan tan cahan un tyehen tsihin nyɨvɨ ihya:Nyooho cua cuñi ndo tuhun Nyoo, maa tyin ña cua

cutuñi iñi ndo.Cua nyehe ndo tsihin tinuu ndo tsa cua javahaNyoo,

maa tyin ña cua nacoto ndo tsa nyehe ndo.

Page 162: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Los Hechos 28:27 159 Los Hechos 28:3127 Tyin añima ñi tsa ndundava xaan tsi.Tsiñí ñi, maa tyin ña tyaá yahvi ñi.Tan ndasɨ tinuu ñi, tyin tacan tan ña cua cuvi nyehe

ñi.Tan ña cua cuñi ñi tsihin soho ñi.Tan ña cua cutuñi iñi ñi tsihin añima ñi.Yacan cuenda ña cuñí ñi quɨhvɨ ñi tsitsi ndaha yu na

janduvaha yu tsi ñi.Tacan catyi ra Isaías jaha Tatyi Ii Nyoo tahan

tsanaha.28 ’Coto vaha nyooho tyin vityin tan ityi nuu ca

cuhun yu cua jacoto yu tsi nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨIsrael cuví tyin jacacú Nyoo tsi ñi. Tan maa ñi cuatyaa soho ñi ―catyí ra Pablo tsihin ñi.

29 Cuhva tsa catyi ra Pablo tyehen, ra Israelcuahán ra naha juvin ñi caahán yuhu tahan ra nahatsa cuenda tuhun tsa cahan ra Pablo tsihin ra naha.

30Uvi cuiya ndoo ra Pablo vehe nu nyií ra cuendayoo ñuu Roma can. Tan vaha caahán ra tsihintandɨhɨ nyɨvɨ cuahán vehe ra. 31Tan tsihin tsa nɨɨ iñira tan caahán ra tuhun nácaa ndacá ñaha Nyoo tsiyo. Tan jacuahá ra tuhun JutuMañi yo ra Jesucristo.Tan yoñi tyasɨ nu caahán ra.

Page 163: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Romanos 1:1 160 Romanos 1:32

Carta Tsa Jacuhun Ra Pablo TsiNyɨvɨ Yɨhɨ Cuenda Nyoo Ñuu Roma

Nu quitsaha tyaá ra Pablo carta1 Yuhu ra Pablo cuví yu iin ra jahá tyiñu tyiñu ra

Jesucristo. Cana Nyoo tsi yu, tan nacatsi ra tsi yutyin caca yu jacoto yu tuhun tsa jacacú ra tsi yo tsinyɨvɨ. 2Tan tuhun ihya cuví tsa cahan Nyoo tsihin racuvi ndusu yuhu ra tahan tsanaha tyin tyaa ra nahanu tutu ra. 3 Juvin tuhun ihya caahán tyin JutuMañiyo Jesucristo, Sehe Nyoo, quitsi ra nu ñuhu ñayɨvɨtan nanduvi ra tumaa maa yo. Tan cuvi ra tata rarey David. 4 Tan Nyoo jacoto ra tsi yo tsihin Tatyi Iira tyin Sehe ra cuví tsi ra tsa cuenda tsa janandoto ratsi ra tsihin tunyee iñi tsa iyó tsi ra. 5Tan tsa cuendara Jesucristo tsaha Nyoo tumañi iñi tsi ndi tsa cacandi tyiñu ra, tyin na tsinu iñi nyɨvɨ iyó nanɨɨ cahnunuñuhuñayɨvɨ tsi ra tan na tyaa yahvi ñi tsi ra. 6Tanjuhva ñi ican cuví tucu nyooho tyin tsa nacatsi raJesucristo tsi ndo tyin cuvi ndo nyɨvɨ cuenda ra.

7 Jaquitsí yu carta ihya tsi tandɨhɨ nyooho tsa iyóñuu Roma. Nyoo cuñí xaan ra tsi ndo tan cana ratsi ndo tyin cuví ndo nyɨvɨ ra tan jacahnu ndo tsi ra.Naquihin ndo tsa vaha tan na coo tsa taxin añimando jahá Jutu yo Nyoo tan Jutu Mañi yo Jesucristo.

Nu catyí ra Pablo tyin cuñí ra cuhun ra ñuu Roma8Tsa jihna ñi, tsahá yu tyahvi nyoo tsi Nyoo tsihin

sɨvɨ ra Jesucristo tsa cuenda tandɨhɨ nyooho tyintandɨhɨ ñi ityi caahán nyɨvɨ tyin tsinú xaan iñi ndotsi ra Jesucristo. 9 Jahá tyiñu yu tyiñuNyoo tsihin tsanɨɨ iñi añima yu. Tan caahán yu tsihin nyɨvɨ nácaajacacú Sehe ra tsi yo. Tsandaa cuví maa Nyoo tyintsa tsicán tahvi yu tsi ra, tsicán tahvi yu tsa cuendando. 10 Tan tsicán yu tsi ra na cuvi cuhva cuñí ra,tan quitsi yu nu yucú ndo, tyin tsanaha xaan cuñíyu quitsi yu. 11 Tyin cuñí yu jatyinyee yu tsi ndo,tan naquihin ndo tsa vaha tsa tsahá ra tsi yo tancunyicun ñihi ca ndo tsi ra. 12 Tsa cuñí yu cahan yutsihin ndo cuví tuhun ihya: tsa jandu iin tahan yoiñi yo tsihin tsa tsinú iñi yo tsi ra.

13 Yañi, cuñi yu tsa coto ndo tyin cuaha xaantsaha cuñí yu quitsi yu quitsi nyehe yu nu yucú ndo,maa tyin nda cuanda vityin tan ñaha ca cuhva tsicuhva tsi yu. Cuñí yu quitsi yu ñuu ndo tyin cuñíyu cahan ca yu tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ tyin tacantan nducuaha ca ñi tsinu iñi tsi ra, tumaa javahayu tsihin nyɨvɨ inga ca ñuu. 14 Tyin tsa ñiñi cuñítsi cahan yu tuhun tsa jacacú ra Cristo tsi yo tsihinnyɨvɨ Grecia tan nyɨvɨ inga ñuu; tahan ñi nyɨvɨ tsatsitó xaan tan nyɨvɨ soho. 15 Yacan cuenda, cuñí yucahan yu tuhun ra Cristo tsihin nyooho tsa iyó ndoRoma ihya.

Tuhun Nyoo iyó xaan tunyee iñi itsi16 Yuhu ña cahán nuu yu caahán yu tuhun ra

Cristo, tyin tunyee iñi Nyoo cuví tsi tan jacacú tsitsi tandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsinú iñi tsi ra Cristo. Tsa jihnañi maa ñi maa tsihin nyɨvɨ Israel cahan ndi tuhunra Cristo, maa tyin vityin caahán ndɨhɨ tucu nditsihin nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. 17Tyin tuhunNyoo ihya, janahá tsi tsi yo nácaa janduvahá Nyootsi yo. Tan juvin ñi tsahá cuenda tucu tsi tsi yo, tyin

janduvahá ra tsi yo tsa cuenda tsa tsinú iñi yo tsira tan ñavin náa inga ca cuenda. Catyí nu tutu ra:“Nyɨvɨ tsa janduvahá Nyoo añima, iyó ñi ñayɨvɨ tsaatsihin tsa tsinú iñi ñi tsi ra.”

Tandɨhɨ nyɨvɨ tan iyó cuatyi ñi18 Nyehé yo tyin Nyoo, ra nyaá gloria, tatsí tuñi

ra tsi nyɨvɨ ña vaha tsa javahá tsa caquiñi, tyin tsacaquiñi tsa javahá ñi tyasɨ can nu tsinu iñi inga canyɨvɨ tsa nditsa. 19 Tsitó ñi tsa iyó Nyoo tyin juvinñi maa ra janahá can tsi ñi. 20Ña cuví catyi yo tyinnduve Nyoo iyó tyin vasu ndi maa ña nyehé yo tsira, maa tyin cuví coto yo tsa iyó ra tsihin tsa nyehéyo tandɨhɨ tsa javaha ra. Tsanaha javaha ra ñuhuñayɨvɨ tan yacan janahá tsi yo tyin iyó Nyoo tan iyótunyee iñi tsi ra. Nyɨvɨ tsa ña cuñí coto tsi Nyoo ñacua coo tucahnu iñi tsi ñi. 21 Vasu ndi maa tsitó ñitsa iyó Nyoo tsihin tsa nyehé ñi tandɨhɨ tsa javahara, ña cuñí ñi jacahnu ñi tsi ra tumaa taahánmaa tsijacahnu yo tsi ra. Ña tsahá ñi tyahvi nyoo tsi Nyootyin maa ñi maa tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ tyaá jiñi ñi.Tan tsa cuenda yacan ndusoho ñi. 22 Vasu ndi maacatyí ñi tyin tsitó xaan ñi, maa tyin ña nditsa tyinnduve náa tsitó ñi. 23Ña jacahnú ñi tsi Nyoo nyito,ra vaha tsa ña cua cúu; maa tyin jacahnú ñi tsitohotsa caá tumaa caá nyɨvɨ tuhvá tsiihí, tan nda cuandatsitoho tsa caá tumaa caá saa, tan coo, tan quɨtɨ iyócumi tsaha.

24 Yacan cuenda nacoo Nyoo tsi ñi nu tsa caquiñitsa javahá ñi. Tan javahá ndɨhɨ tucu ñi tsa caquiñitsihin cuñu ñuhu iin ñi tan inga ñi tan cuví canticanuu. 25 Ña cuñí ñi tsinú iñi ñi tuhun Nyoo tsanditsa, maa tyin tsinú iñi ñi tsa ña nditsa. Tyaáyahvi ñi tsa javaha Nyoo tan jacahnú ñi can, tan ñajacahnú ñi tsi maa ra. Tan intuhun ñi maa ra cuñítsi jacahnu yo tacan ñi maa. Na cuvi tsi tacan.

26Yacan cuenda jaña ndaha Nyoo tsi ñi na javahañi tsa tsahá ticanuu tsi ñi. Tyin nda cuanda ñiñahatan tsicoó ñi tsihin ñi nduyɨɨ, tan ña vaha tacan.27Tan juvin ñi tacan javahá tucu rayɨɨ, nacoó ra nahatsa iyó ra naha tsihin ñasɨɨhɨ ra naha, tan iyó ra nahatsihin ra ndusɨɨhɨ naha ra tan tsahá ra naha ticanuutsi yañi ra naha. Tan tsa cuenda can tatsí tuñi Nyootsi ra naha tan tɨvɨ ra naha tsa cuenda tsa caquiñi tsajavahá ra naha.

28 Tan tsa cuenda tsa ña cuñí ca ra can naha ratan ñi ican naha ñi nacoto ñi tsi Nyoo, nacoo ra tsiñi naha ñi na caca iñi ñi tsa cuñí maa ñi. 29 Tyintandɨhɨ nuu tsa ña vaha javahá ñi. Ñiñaha tsicooñi tsihin rayɨɨ tan ña tindaha ñi. Rayɨɨ tsicoo ranaha tsihin ñaha tan ña tindaha ra naha. Maa ñi tsacaquiñi javahá ñi. Cuñi ñi coo cuaha ndaha tyiñu ñi.Javahá ñi tsa ndavaha ñi. Nyiyo iñi ñi tsa iyó tsi inganyɨvɨ. Tsahñí ñi nyɨvɨ. Cañí tahan ñi tsihin nyɨvɨ ñi.Jandaví ñaha ñi. Quiñi iyó ñi tan caahán ñi cuendu.30 Caahán ñi ndavaha ñi sɨquɨ inga nyɨvɨ. Ndasɨ cuñíñi nyehe ñi tsi Nyoo. Caahán nyaa ñi tsi nyɨvɨ. Tancahnu jahá ñi tsi ñi tan yaa xaan ñi. Janducuahá cañi tsa caquiñi. Ña tyaá yahvi ñi tsi jutu ñi, tan nditsi sɨhɨ ñi. 31 Ña cuñí ñi cutuñi iñi ñi. Ña javahá ñitsa catyi ñi tyin cua javaha ñi. Ña cuñí maa ñi tsi ndiintuhun nyɨvɨ. Ña tsitó ñi jahá ñi tucahnu iñi tan ñacundaahví iñi ñi nyehe ñi tsi nyɨvɨ. 32 Tsitó vaha ñityin Nyoo ña cuñí ra tsa javahá ñi tacan. Tan tsitó

Page 164: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Romanos 2:1 161 Romanos 3:6tucu ñi tyin nyɨvɨ tsa javahá tsa caquiñi can, taahántsi cúu ñi. Maa tyin ña jandɨhɨ ñi tsa javahá ñi can,tan tatun inga nyɨvɨ javahá tacan, sɨɨ xaan cuñí ñi.

2Tatsí tuñi Nyoo tsi nyɨvɨmaa tyin tsihin tsa nditsa

1 Nyooho tsa nyehé cuatyi tsa javahá inga nyɨvɨ,iyó cuatyi ndo tyin jacutuñí ndo tsi ñi tsa cuendacuatyi javahá ñi. Yoñi jaha ndáa nyooho cuví ndo.Tyin tsa jacutuñí ndo tsi ñi, juvin ñi tsi maa ndojacunaá ndo. Tyin ndamaando tan javahándɨhɨndocuatyi tsa javahá ñi. 2 Tsitó yo tyin Nyoo tatsi tuñira tsi nyɨvɨ tsa javahá tacan, maa tyin tsihin tsa ndaatan tsa nditsa cua tatsi tuñi ra. 3Nyooho tsa jacutuñítsi nyɨvɨ tan javahá ndo juvin ñi tsa javahá ñi, cuatatsi tuñi Nyoo tsi ndo. 4 ¿Nacuenda ña taahán iñindo tsa vaha iñi Nyoo? Tan cunyeé xaan iñi ra nyehera tsi yo tsa cuenda tsa cuñí ra tsa nasamando cuhvaiyó ndo. 5Maa tyin nyooho jandavá xaan ndo añimando. Tan ña cuñí ndo nasama ndo cuhva iyó ndo.Tan tsa javaha ndo tacan, Nyoo cuxaán ra tan ñihi cacua tatsi tuñi ra tsi ndo tsa cuenda canquɨvɨ cua tatsituñi ra tsi nyɨvɨ tsihin tsa ndaa tan tsa nditsa. 6 Tancua tyahvi ra tsi intuhun intuhun yo nácaa taahánmaa tsi tsi yo tsa cuenda tsa javaha yo. 7 Nyoo cuacuhva ra ñayɨvɨ tsa ña cua naa maa coo nyɨvɨ tsajavahá tsa vaha tan nducú ñi tsa cahnu cuví ra tannducú ñi jacahnu ñi tsi ra, tan cuñí ñi coo cuii ñitsihin ra. Cua ñihi ñi tandɨhɨ yacan tyin nanducú ñican. 8Maa tyin cuaha ca tsa uhvi cua janyehe ra tsinyɨvɨ tsa javahá tsa cuñí maa ñi, ñi tsa ña tyaá yahvituhunnditsa, tan javaháñi tsa ña vaha. 9Cuahaxaantundoho tan tsa uhvi cua nyehe tandɨhɨ nyɨvɨ tsajavahá tsa ña vaha. Tsa jihna ñi cua tatsi tuñi ra tsinyɨvɨ Israel, nyɨvɨ cuenda ra. Tan tsa tsinu uvi cuatatsi tuñi ndɨhɨ ra tsi nyɨvɨ tsa ñavin ñi Israel cuví.10 Maa tyin tandɨhɨ nyɨvɨ tsa javahá tsa vaha, cuacuhva Nyoo tsa cahnu cuví ra tsi ñi. Cua jacahnu ratsi ñi tan cua cuhva ra tsa taxin coo añima ñi. Jihnaca nyɨvɨ Israel cua ñihi tandɨhɨ tsa caahán ra tuhun.Tan tsa tsinu uvi, ñi tsa ñavin ñi Israel cuví, cua ñihindɨhɨ ñi tandɨhɨ can.

11 Tyin Nyoo inducu ñi cuñí ra nyehé ra tsi iinyo tan tsi inga yo. Ña tavá tsiyo ra ndi intuhunyo. 12 Tyin nyɨvɨ tsa ñavin ñi Israel cuví, ñi tsa ñatsitó ley Nyoo tsa tyaa ra Moisés, tan javahá ñi tsaña vaha, cua cunaa ñi, maa tyin ñavin tsa cuendatsa ña tyaá yahvi ñi ley can. Tan nyɨvɨ Israel tsatsitó ley can, tan javahá ñi tsa ña vaha, cua tatsi tuñiNyoo tsi ñi tumaa catyímaa ley can. 13Tyin nyɨvɨ tsajavahá cuhva catyí ley Nyoo, ñi ican cuví nyɨvɨ vahanuu ra. Maa tyin nyɨvɨ tsa tsitó ñi maa ley tan ñajavahá ñi tsa catyí ley can, ña cua cacu ñi. 14 Nyɨvɨtsa ñavin ñi Israel cuví ña tsitó ñi ley, maa tyin tuntacan ñi javaha maa ñi tsa catyí ley, juvin ñi maañi cuví ley ñi. 15 Tyin tsihin cuhva iyó ñi, janahá ñityin iyó ley Nyoo tsitsi añima ñi. Tsa tsiñi tuñi tsaiyó tsi ñi cuví tsandaa tsa cuenda ñi, tyin tuví iñi ñitatun vaha o ña vaha javahá ñi. 16 Tacan cua cuviquɨvɨ cua jacutuñi ra Jesucristo cuatyi tandɨhɨ nyɨvɨjaha Nyoo. Cua cutuñi tandɨhɨ maa nyɨvɨ tsa javahaxeehe cuhva tsicá iñi ñi. Tumaa catyí tuhun Nyootsa caahán yu tsihin ndo.

Nyɨvɨ Israel nyicún ñi ley Nyoo tsa tyaa raMoisés

17 Maa tyin nyooho nyɨvɨ Israel cuví ndo, catyíndo. Tan nyitá iñi ndo ley Nyoo tsa tyaa ra Moisés.Tan nduyaá ñi maa ndo tyin catyí ndo tyin nyɨvɨNyoo cuví ndo. 18Tan tsitó ndo cuhva cuñí Nyoo tanley can janahá tsi tsi ndo tsa nacatsí ndo tsa vaha.19 Tan cuñí tucu ndo tyin vaha jaquihín ityi ndo tsinyɨvɨ cuaa, ñi tsa ña tsitó ley. Jandunditsín ndo nuyucú nyɨvɨ nu naa, cuñí maa ndo. 20 Tan cuñí tucundo tyin tsitó ndo tandɨhɨ ley Nyoo tan jaquihín ityindo tsi nyɨvɨ tsa ña tsitó, ñi tsa ñaha ca caca vahatsihin Nyoo. 21 Tatun tsitó ndo jacuahá ndo tsi inganyɨvɨ, ¿nacuenda ña jacuahá ndo tsi maa ndo? Catyíndo tyin ña vaha suhu yo, ¿nacuenda tyin suhúndo?22 Juvin ñi catyí ndo tyin ña vaha coo inga ñaha tsiiin rayɨɨ, o inga rayɨɨ tsi iin ñaha, ¿nacuenda tyinmaa ndo javahá ndo tacan? Ndasɨ cuñí ndo nyehendo tsitoho, ¿nacuenda tyin suhú ndo ndaha tyiñutsa iyó tsitsi vehe ñuhu can? 23 Nduyaa ndo tsihintsa tsitó ndo ley Nyoo, tan tsahá ndo ticanuu tsira tyin ña tyaá yahvi ndo ley ra. 24 Yacan cuendacatyí tuhun Nyoo tyehen: “Nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨIsrael cuví, caahán ñi ndavaha ñi sɨquɨNyoo tsacatyinyooho.”.

25Nditsa tyin circuncición tsa cuví tuñi Nyoo, tsajanahá tyin cuví yo nyɨvɨ ra, cuví jatyinyee tsi tsindo. Jatyinyeé tsi tsi ndo tun tyaá yahvi ndo leyNyoo tsa tyaa ra Moisés. Tun ña tyaá yahvi ndotsa catyí ley can, nduve náa catyí nyisó ndo tuñican. 26Maa tyin rayɨɨ tsa nduve tuñi Nyoo nyisó, tanjavahá ra cuhva catyí ley can, cua naquihin Nyoo tsira tumaa tsatyin nyisó ra tuñi can. 27Ra tsa ña nyisótuñi can, tan tyaá yahvi ra ley Nyoo, cua jacutuñira tsi nyooho tsa tsitó ley tan ña tyaá yahvi ndo tsacatyí tsi, vasu ndi maa nyisó ndo tuñi Nyoo. 28Vasundi maa cuví ndo nyɨvɨ Israel tan nyisó ndo tuñi ra,ña cuvi cuvi ndo nyɨvɨ Nyoo tun nduve ley ra iyóañima ndo. 29Tyin nyɨvɨ iyó ley Nyoo añima, ñi icancuví nyɨvɨ Nyoo. Tyin maa Tatyi Ii Nyoo tyaa tuñira añima ñi, tan ñavin cuñu ñuhu ñi. Tatyi Ii Nyoojavaha can, ñavin ley tsa tyaa ra Moisés. Nyɨvɨ ihyacua cuvi nyɨvɨ vaha nuu Nyoo, tan ñavin nuu nyɨvɨ.

31 ¿Nacaa jatyinyeé tsa cuví yo nyɨvɨ Israel tsi yo?

¿O nácaa jatyinyeé tuñi Nyoo tsi yo? 2 Cuaha cuhvajatyinyeé tsi tsi yo. Iin cuhva jatyinyeé tsi tsi yo tyinNyoo tsaha ra ley maa ra tsi yo tsa cuví yo nyɨvɨIsrael. 3 ¿Náa cua cuvi? ¿A cua jandɨhɨ Nyoo tsajavaha ra tsa catyi ra tyin javaha ra tun juhva yootan ña tsinú iñi yo tsi ra? 4 ¡Ña cua jandɨhɨ ra! Nacutuñi iñi yo tyin Nyoo ña vatya ra. Vasu ndi maatandɨhɨ nyɨvɨ vatya ñi, ra ican javahá ra tandɨhɨ tsacaahán ra. Tyin catyí nu tutu ra tyehen:Jutu Mañi yu, cua nyehe nyɨvɨ tyin ña vatya un.Tan cua coto ñi tyin nditsa tsa caahán un.

5 Tsa caquiñi tsa javahá tandɨhɨ yoo, tsa iyó nuñuhu ñayɨvɨ ihya, janahá tyin Nyoo vaha ra. [Tumaaiin jahma nyahyu tan iin jahma cuitsin; tsa nyahyuiin jahma can janahá tyin inga tsi ña nyahyu tsi.Tacan cuví yo tsihin Nyoo.] Tun tacan ¿a cua catyiyo tumaa catyí nyɨvɨ tyin ña vaha tsa tatsi tuñi Nyootsi yo tyin janahá yo tyin vaha ra? 6 Nyɨvɨ catyí ñi

Page 165: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Romanos 3:7 162 Romanos 4:11tyin ña vaha tatsi tuñi Nyoo tsi yo. Maa tyin ñanditsa ñi tyin Nyoo iyó ndatu tsi ra tsa tatsi tuñi ratsi tandɨhɨ yo.

7Tatun javahá nyɨvɨ tsa ña vaha tan yacan janahátyin Nyoo vaha ra, ¿a taahán tsi tatsi tuñi ra tsi ñi?Catyí ñi tyin ña taahán tsi, maa tyin ña nditsa. 8Tuntsatyin nditsa tsa caahán ñi can, vaha ca javaha yomaa ñi maa tsa caquiñi tacan tan nyehe nyɨvɨ tyinNyoo vaha ra. Yɨhɨ ñi catyí ñi tyin tacan jacuahá ndi.Tan ñi tsa caahán tyehen cua tatsi tuñi Nyoo tsi ñitsacatyi tsa caahán ñi cuendu sɨquɨ ndi.

Tandɨhɨ yo tan iyó cuatyi yo9Tan nácaa ¿a vaha ca yoo tsa cuví yo nyɨvɨ Israel

tanñavin ca inganyɨvɨ? Ña vaha ca yo. Tyin tsa yahajanaha yu tsi ndo tyin tandɨhɨ yo tan iyó cuatyi yo.An cuví yo nyɨvɨ Israel, o ña cuví yo nyɨvɨ Israel, maatyin ndacá ñaha cuatyi tsi yo. 10Tacan catyí nu tutuNyoo, nu catyí tsi tyehen:Ndi intuhun nyɨvɨ vaha nduve iyó.11Nduve nyɨvɨ cuñí cutuñi iñi tuhun Nyoo.Yoñi cuñí nanducu tsi ra.12 Tandɨhɨ ñi nacoo ñi tsi Nyoo, tan tandɨhɨ ñi tan

cuanaa ñi.Ndi intuhun ñi tan ña javahá ñi tsa vaha.13 Jucun ñi cuví tsi tumaa iin ñaña ndɨyɨ tsa ticohó.Tan tsihin yaa ñi caahán ñi cuendu.Yɨhɨ venenu coo yuhu ñi tyin caahán ñi tsi tahan ñi.14Maa ñi tsa ndvaha ñi caahán ñi.15Yatyi xaan tsahñí ñi tsi tahan ñi.16 Janyehé ñi tundoho tan tucuiihya iñi tsi nyɨvɨ

tsihin cuhva iyó ñi.17Tan ña tsitó ñi nácaa coo taxin ñi tsihin Nyoo, tan

ndi tsihin nyɨvɨ.18Ndi ña tsicá iñi ñi tatun coo iin quɨvɨ cua tatsi tuñi

Nyoo tsi ñi, catyí tuhun Nyoo nu tutu ra.19 Tsitó yo tyin tandɨhɨ tsa caahán ley Nyoo tsa

tyaa ra Moisés, cuví tsi tsa cuenda nyɨvɨ tsa yɨhɨ ndaha ley can, tyin tacan tan ña cuvi catyi ñi tyinnduve cuatyi ñi iyó. Maa tyin coto tandɨhɨ nyɨvɨ iyónu ñuhu ñayɨvɨ tyin cua tatsi tuñi Nyoo tsi ñi tsacuenda cuatyi ñi. 20 Ley can ña cuví janduvaha tsitsi ndi intuhun yo nuu Nyoo. Iyó tsi tyin tacan tancoto yo tyin iyó cuatyi yo.

Tsa cuenda tsa tsinú iñi yo tsi Nyoo tan nduvaha yonuu ra

21 Maa tyin vityin Nyoo janahá ra tsi yo nácaajanduvahá ra tsi yo nuu ra. Tan janahá ra tsi yo tyinñavin tsa cuenda ley tan nduvahá yo. Ley ihya tanra cuvi ndusu yuhu Nyoo janahá nácaa coo vaha yotsihin Nyoo. 22Tyin tsa cuenda tsa tsinú iñi yo tsi raJesucristo tan naquihín Nyoo tsi yo tumaa tsatyinvaha yo. Tan ña nacatsí ra tsi yo an cuví yo nyɨvɨIsrael o ñavin. 23 Tandɨhɨ yo tan iyó cuatyi yo, tantsa cuenda yacan ña cuvi quɨhvɨ yo nu ndacá ñahaNyoo. 24 Maa tyin tsahá maa ra tsa vaha ra tsi yo,tan yacan jahá tsa naquihin cuenda ra tsi yo tumaatsatyin vaha yo, tyin tsa yaha tyahvi ra Cristo Jesústsa cuenda cuatyi yo. Tan yacan cuenda ña tsicán cara yahvi tsi yo. 25 Nyoo jaquitsi ra tsi ra Cristo tyincúu ra nu cruu tan catɨ ra nɨñɨ ra tsa cuenda cuatyiyo. Tan vityin jaha Nyoo tucahnu iñi tsi yo tatuntsinú iñi yo tsi ra Cristo. Tacan cuvi, tyinnyehenyɨvɨtyin Nyoo javahá ra tsa vaha. Tahan tsanaha, Nyoo

ña tɨɨn cuenda ra cuatyi nyɨvɨ tsa cuenda tyin cuaquitsi ra Cristo tan janaa ra cuatyi ñi. 26 Tan tacancuvi tyin vityin nyehé nyɨvɨ tyin Nyoo tacan ñi maavaha ra, tan naquihin ra tsi tandɨhɨ yo tsa tsinú iñitsi ra Jesús tumaa tsatyin vaha yo.

27 ¿A cuví nduyaa yo vityin? Ña cuvi. ¿Nacuenda?Tsa cuenda tyin ña cuví catyi yo tyin javahá yotandɨhɨ tsa catyí ley tan yacan cuenda vaha yo nuuNyoo. Tyin nduvahá yo nuu ra tsa cuenda tsa tsinúiñi yo tsi ra. 28Tsa tsitó yo vityin tyin Nyoo naquihíncuenda ra tsi yo tumaa tsatyin vaha yo tsa cuendatsa tsinú iñi yo tsi ra Cristo, tan ñavin tsa cuenda tsajavahá yo tsa catyí ley o ña javahá yo itsi.

29 ¿A Nyoo cuenda nyɨvɨ Israel ñi cuví Nyoo? ¿Añavin juvin ñi cuví tucu ra Nyoo nyɨvɨ tsa ñavin ñiIsrael cuví? Juvin ñi cuví tucu raNyooñi can. 30Tyinintuhun ñi maa ra iyó. Tan naquihín cuenda ra tsiyo tumaa tsatyin vaha yo tsa cuenda tsa tsinú iñiyo tsi ra, a iyó tuñi ra cuñu ñuhu yo tumaa tsa iyótsi tsi nyɨvɨ Israel, o nduve. 31 Tatun tacan, ¿a cuñítsi catyi tyin nduve ca yahvi nyaá ley tsahnu can?¡Ñavin tsa nduve yahvi nyaá tsi! Cahnu cuví tsi, tanvityin tsihin tunyee iñi maa ra Cristo janahá yo tyinnditsa tsa cahnu cuví tsi.

4Cuhva tsicoo ra Abraham janahá tsi tsi yo nácaa

nduvahá yo nuu Nyoo1 ¿Náa catyí yo tsa cuenda ra Abraham, tsii

tsaahnu yo? ¿Nacuenda naquihín cuenda Nyoo tsira tumaa tsatyin vaha ra? 2 Tun tsatyin naquihincuenda Nyoo tsi ra tsa cuenda tsa javaha ra tsavaha, cuví nduyaa ra tsihin can, maa tyin ñavin nuuNyoo. 3 ¿Náa catyí nu tutu Nyoo? Catyí tsi tyinra Abraham tsinu iñi ra tsi Nyoo, tan tsa cuendayacan, Nyoo naquihin ra tsi ra tumaa tsatyin vahara. 4 Vaha, vityin cua cuhva yu iin cuhva tsi ndo:Ra jahá tyiñu, quihín ra yahvi tsa cuenda tyiñu jahára tan ña tuhvá nyɨvɨ cuhva maa xuhun tsi ra tunña jahá tyiñu ra. 5Maa tyin iin ra tsa ña jahá tyiñutan ñihi ra tsa ñihi ra, ñihi ndaahvi ra itsi cuvícan. Tacan cuví nyɨvɨ iyó cuatyi tsa ña nducú cacutsihin tsa javahá ñi cuhva catyí ley, tan tsinú iñi ñityin Nyoo naquihín cuenda ra tsi yo tumaa tsatyinvaha yo tun tsinú iñi yo tsi ra. 6 Ra David cahan rasɨquɨ tsa sɨɨ cuví tsi nyɨvɨ tsa naquihín cuenda Nyootumaa tsatyin vaha ñi tan ña tɨɨn cuenda ra cuatyitsa javaha ñi. 7 Tyehen catyí ra David:Sɨɨ xaan cuví tsi nyɨvɨ tsa jaha Nyoo tucahnu iñi tsitan ña jaha ra cuenda cuatyi ñi.8 Sɨɨ xaan cuví tsi ñi tsa ña tɨɨn cuenda Nyoo cuatyi.

9 ¿A cuñí maa ndo tyin tsa cuenda nyɨvɨ nyisótuñi Nyoo ñi cuví tusɨɨ iñi ihya, o cuví tucu tsi tsacuenda nyɨvɨ ña nyisó tuñi can? Tsa yaha catyi yotyin Nyoo jaha ra tyin vaha ra Abraham tsa cuendatsa tsinu iñi ra tsi ra. 10 ¿Ama javaha Nyoo yacantsihin ra Abraham? ¿A tsa ndi cumañi ca cunyaatuñi can tsi ra, o tsa tsa yaha? Ñavin tsa tsa yaha,tyin tsa ndi cumañi ca. 11Yaha tsa naquihin Nyoo tsira Abraham tumaa tsatyin vaha ra, tacan tan tsinyaatuñi can tsi ra tumaa iin seña tyin tsa yaha nduvahara nuuNyoo tsa cuenda tsa tsinu iñi ra tsi ra. Tan tsacuenda yacan cuví ra Abraham tumaa jutu tandɨhɨyoo tsa tsinú iñi tsi Nyoo vasu ndi maa ña nyisó yo

Page 166: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Romanos 4:12 163 Romanos 5:15tuñi Nyoo. Tan yacan cuenda Nyoo jahá ra tyin vahayo. 12Nditsa tyin ra Abraham cuví tucu ra jutu nyɨvɨIsrael, tandɨhɨ ñi tsa nyisó tuñi Nyoo tan tsinú tucuiñi ñi tsi Nyoo tumaa tsa tsinu iñi maa ra Abraham,tsii tsahnu yo, quɨvɨ tsa ñaha ca cunyaa tuñi can tsira.

Tsihin tsa tsinú iñi yo ñihí yo tsa tsahá Nyoo tsi yo13Nyoo catyi ra tsihin ra Abraham tan tsihin tata

ra tyin cua cuhva ra tsa cua cundaca ñaha ñi ñuhuñayɨvɨ tsihin ra. Maa tyin tsa cahan Nyoo can tsihinra, ñavin tsa cuenda tyin javahá ra tsa catyí ley, maatyin tsa cuenda tyin tsinú iñi ra tsi Nyoo, tan Nyoonaquihin ra tsi ra tumaa tsatyin vaha ra. 14 Tuntsatyin maa ñi maa nyɨvɨ tsa javahá cuhva catyí ley,cua ñihi tsa cua cuhva Nyoo, nduve náa catyí tsinúiñi yo tsi ra, tan nduve yahvi nyaá tsa catyi ra tyincuhva ra tsa cua cuhva ra tsi yo tun tsinú iñi yo tsira. 15Tyin ley can janahá tsi tyin taahán tsi tatsi tuñiNyoo tsi yo tatun ña javahá yo cuhva catyí tsi. Maatyin tun tsatyin nduve ley iyó, ña cua coo cuatyi yo.

16Yacan cuenda ñihí yo tsa catyi Nyoo tyin cuhvara tsi yo tsa cuenda tsa tsinú iñi yo tsi ra, tyin tacantan cuví tsi tumañi iñi tsa tsahá ra tsi tandɨhɨ yoo tsacuví tata ra Abraham. Ñavin maa ñi nyɨvɨ tsinú iñitsi Nyoo tan tyaá yahvi ley tsa tyaa ra Moisés cuañihi tsa cua cuhva Nyoo, tyin cua ñihi ndɨhɨ tucunyɨvɨ tsa ña nyitá iñi ley, tatun tsinú iñi ñi tsi ratumaa tsa tsinu iñi ra Abraham. Ra ihya cuví jututandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsinú iñi tsi Nyoo. 17 Tyin catyí ranu tutu ra tyehen: “Yooho cua cuvi tumaa jutu nyɨvɨcuaha tsa cua coo nu ñuhu ñayɨvɨ”, catyi ra tsihin raAbraham. Tan tsa catyi ra tacan, cuñí tsi catyi tyincuví yo tata ra Abraham nuu Nyoo. Tsinu iñi ra tsiNyoo, tyin Nyoo janandotó ra ndɨyɨ tan caahán ratuhun tsa ñaha ca coo tumaa tsatyin tsa iyó tsi.

18 Ra Abraham tsa tsahnu xaan ra quɨvɨ tsa catyi Nyoo tyin cua coo sehe ñasɨɨhɨ ra, tan tsitó ra tyinña cuví ca coo sehe ñi. Maa tyin tsinu iñi ra tan ñihi ra tsa cahan Nyoo tsihin ra. Tan cuví ra jutu nyɨvɨcuaha, tumaa cahan maa Nyoo tsihin ra: “Tyehencua nducuaha nyɨvɨ tata un”. 19 Vasu ndi maa tsayatyin ña iin cientu cuiya ra Abraham, ña jandɨhɨ ratsa tsinú iñi ra. Tahan ñi maa ra tan ña Sara ñasɨɨhɨra, ña cuvi ca coo sehe ñi, tyin tsa cuyatyin cuii cúuñi tyin tsahnu xaan ñi. 20 Maa tyin ña ndu uvi iñira tsa cua ñihi ra tsa catyi Nyoo tyin cuhva ra tsi ra.Tsinu iñi ra tsihin tsa nɨɨ iñi añima ra. Tan ña jandɨhɨ ra tsa nyitá iñi ra tsi Nyoo. Tan jacahnú ra tsi Nyoo,21 tsa cuenda tyin tsitó vaha ra tyin Nyoo iyó tunyeeiñi tsi ra tsa javaha ra tsa catyi ra tsihin ra. 22Yacancuenda Nyoo naquihin ra tsi ra tsa cuenda tsa tsinuiñi ra tsi ra.

23 Tuhun tsa nyaá nu tutu Nyoo tsa catyí tyinnaquihin Nyoo tsi ra Abraham tsa cuenda tsa tsinuiñi ra tsi ra, ñavin tsa cuenda ra Abraham ñi cuvítsi, 24 tyin tsinyaa tucu tsi tsa cuenda yoo. Tyinnaquihín Nyoo tsi yo tsa cuenda tsa tsinú iñi yo tsira, tyin juvin ra janandoto tsi ra Jesús, Jutu Mañi yo.25 Ra Jesús quitsi ra quitsi cúu ra tsa cuenda cuatyiyo, tan nandoto ra tyin tacan tan cuvi nduvaha yonuu Nyoo.

5Tsa cua ñihi yo tsa cuenda tsa nacoo vaha yo tsihin

Nyoo1 Tsa yaha nduvaha yo nuu Nyoo tsa cuenda tsa

tsinú iñi yo tsi ra. Tan vityin iyó vaha yo tsihin rajaha Jutu Mañi yo Jesucristo. 2 Tyin tsa cuenda raCristo ñihí yo tsa vaha Nyoo tyin tsinú iñi yo tsi ra.Tan iin cuñí yo tyin tsa naquihin yo can. Tan sɨɨ cuñíyo tyin cua cuhva ra tsa cahnu cuvi yo tan javahayo tsa cuñí maa ra tyin javaha yo. 3 Tan ñavin tsacuenda yacan ñi taahán tsi cusɨɨ iñi yo, tyin taahántucu tsi cusɨɨ iñi yo tun nyehé yo tundoho. Tyin tsitóyo tyin tun cunyee iñi yo nyehé yo tundoho, tacancua cunyee iñi yo cuatu yo nda cuanda ñihi yo tsacua cuhva Nyoo tsi yo. 4 Tatun cunyeé iñi yo yaháyo tandɨhɨ tundoho, sɨɨ cuñí Nyoo tsihin yo. Tan tsacuenda yacan tsitó vaha yo tyin cua quita vaha yonuu ra. 5 Tatun tsitó yo tyin cua quita vaha yo nuura, ña taahán tsi nducahan nuu yo nyehé yo tsi ra,tyin Tatyi Ii ra tsa tsaha ra coo añima yo janahá tsitsi yo tyin cuñí xaan ra tsi yo.

6 Tsanaha yoo ña ñihi yo cuhva jacacu maa yo tsiyo. Tacan tan quɨvɨ tahan maa tsi quitsi ra Cristo,quitsi cúu ra tsa cuenda cuatyi yo. 7 Tsitó yo tyinndi intuhun yo tan ña cana iñi yo cúu yo tsa cuendainga nyɨvɨ, vasu ndi maa vaha ñi. Maa tyin tun vahaxaan iñi nyɨvɨ can vasɨquɨ cahnya iñi iin yo cúu yotsa cuenda ñi. 8 Maa tyin Nyoo jaquitsi ra tsi raCristo, tan yacan janahá tsi yo tyin cuñí xaan ra tsiyo. Quitsi ra quitsi cúu ra tsa cuenda yo vasu ndimaa iyó xaan cuatyi yo. 9Tan tsa cuenda tsa tsihi raCristo, nacoo vaha yo tsihin Nyoo. Tan vityin tsitóvaha yo tyin cua cacu yo tan ña cua cuhun yo anyayaquɨvɨ cua tatsi tuñi Nyoo tsi nyɨvɨ ña tsinú iñi tsira. 10 Tahan tsanaha xaan iñi yo tsi Nyoo, maa tyinvityin iyó vaha yo tsihin ra tsa cuenda tsa tsihi raCristo, Sehe ra. Yacan cuenda tsa nyitá vaha iñi yotyin cua jacacu ra tsi yo tsa cuenda tsa iyó yo ñayɨvɨSehe ra, tyin tsa iyó vaha yo tsihin ra. 11 Tan ñavinyacan ñi, taahán tucu tsi cusɨɨ iñi yo tsihin Nyoo tyintsa cuenda Jutu Mañi yo Jesucristo tan nduvaha iyóyo tsihin ra.

Ra Adán tan ra Cristo12 Tsanaha intuhun ñi rayɨɨ tsicoo cuatyi, tan tsa

cuenda intuhun ñi ra can tsaa cuatyi nanɨɨ ñuhuñayɨvɨ tan tsicoo tuhun tsiihí. Tan tuhun tsiihí cannacuña can tyin tandɨhɨ nyɨvɨ tan tsicoo cuatyi ñi.13 Tsanaha tsa ndi cumañi ca cuhva Nyoo ley ra tsira Moisés tan tsa iyó maa cuatyi nyɨvɨ, maa tyin ñatɨɨn cuenda Nyoo cuatyi ñi tsa cuenda tyin nduveley iyó. 14Maa tyin nda cuanda quɨvɨ tsicoo ra Adántannda cuandaquɨvɨ tsicoo raMoisés, tsindaca ñahatuhun tsiihí tsi tandɨhɨ nyɨvɨ tyin iyó cuatyi tandɨhɨñi, vasu ndi maa ña javahá ñi tumaa javaha ra Adántsa ña tyaa yahvi ra tsa cahan Nyoo tsihin ra. RaAdán quitsi ra tsihin cuatyi, maa tyin ra Cristo quitsi ra jacacu ra tsi yo.

15Maa tyin cuatyi ra Adán ña cuví jandu inducuyo can tsihin tsa tsahá Nyoo tsi yo. Tyin tsa cuendacuatyi intuhun ra can, tan tsihi cuaha nyɨvɨ. Tacantucu vityin, Nyoo jacacú ra tsi yo tsa cuenda intuhunrayɨɨ, ra Jesucristo. Tan cahnu ca cuví tsa tsahaNyoo tsi yo, tan tsa vaha tsi tandɨhɨ nyɨvɨ cuví tsi.

Page 167: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Romanos 5:16 164 Romanos 7:2-316Cuatyi ra Adán ña cuví jandu inducu yo can tsihintsa jacacú Nyoo tsi yo. Tyin tsa cuenda intuhun ñicuatyi can, Nyoo tatsí tuñi ra tsi tandɨhɨ nyɨvɨ. Maatyin vityinNyoo ña cuñí ra yahvi tan jacacú ra tsi yo.Naquihin ra tsi yo tumaa tsatyin vaha yo, vasu ndimaa cuaha cuatyi yo tsicoo. 17Nditsa tyin quitsahandacá ñaha tuhun tsiihí tsi tandɨhɨ nyɨvɨ jaha cuatyitsa javaha ra can, maa tyin vityin ña cuví ca quɨhɨndaha can tsi ñi tsa tsa nduvaha nuu Nyoo, ñi tsa iinnyita ñi naquihín tsa vaha ra. Ñi ican iyó ñi ñayɨvɨtsaa tan yɨhɨ ndaha ñi tsi ñi tan tsi nu ña vaha jaháintuhun rayɨɨ, ra Jesucristo.

18Nyoo tatsí tuñi ra tsi tandɨhɨ nyɨvɨ iyó nu ñuhuñayɨvɨ tsa cuenda cuatyi ra Adán. Maa tyin vityintsahá ra tsa coo vaha yo tsihin ra tan coo yo ñayɨvɨnyito tsa cuenda tsa vaha tsa javaha ra Jesucristo.19Cuñí tsi catyí tyehen: Tsa cuenda tsa ña tyaa yahviiin rayɨɨ tsa cahan Nyoo, cuaha xaan nyɨvɨ tsicoocuatyi. Ra ican cuvi ra Adán. Tan vityin cuaha xaannyɨvɨ cua nduvaha nuu Nyoo tsa cuenda tsa tyaayahvi inga ra tsa cahan Nyoo. Tan ra ican cuví raCristo.

20 Nyoo tsaha ra ley tsi ra Moisés tyin tacan tancoto nyɨvɨ tyin iyó cuatyi ñi. Tan vasu ndi maanducuahá ca cuatyi tsa cuenda ley can, tsa vahaNyoo nducuahá tucu tsi tyin cahnu ca tucahnu iñiiyó tsi ra tsihin yo. 21Tahan tsanaha, cuatyi yo quitsi ndaca tuhun tsiihí, tan yacan yɨhɨ ndaha tsi yo. Maatyin vityin tsa vaha Nyoo jahá tsa iyó vaha yo tsihinra tan yɨhɨ ndaha tsi tsi yo. Tan tsa tacan yɨhɨ ndahatsi tsi yo, tsaháNyoo ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naamaacoo yo tsa cuenda Jutu Mañi yo Jesucristo.

6Ña cua javaha ca yo tsa caquiñi tyin cua javaha yo

cuhva catyí ra Cristo1 ¿Náa cua javaha yo vityin? ¿A cua javaha ca

yo cuatyi tyin tacan tan janaha Nyoo tyin iyó xaantucahnu iñi tsi ra tsihin yo? 2 Ña vaha. Tyin yootsa tsa ndu uvi iñi cuatyi tumaa tsa tsihi cuatyiyo cuví can. Tan yacan cuenda, ña cuví ca javahayo tsa caquiñi vityin. 3 ¿A ña tsitó ndo tyin tsatsicoondutyá yo janahá tsi tyin ndu iin yo tsihin raCristo Jesús? Yacan cuñí tsi catyi tyin tsa yaha tsihi yo tsihin ra. 4 Tsa quɨhvɨ yo tsitsi ndutya tsa tsicoóndutya yo cuví tsi tumaa tsa tsihi yo tan quɨhvɨ ñuhu yo tsihin ra Cristo tsa tsihi ra. Tan tumaa tsanandoto ra Cristo jaha Nyoo tsihin tunyee iñi ra,tacan nandotó tucu yo tsa quitá yo tsitsi ndutya tsatsicoondutyá yo. Tan vityin iyó yo ñayɨvɨ tsaa tsihinra.

5Tumaa tsa tsihi ra Cristo, tacan tsihi tucu cuatyiyo, tyin tacan tan ña javahá ca yo tsa caquiñi. Tantumaa tsa tsihi yo tsihin ra, tacan cua nandoto tucuyo tumaa nandoto ra. 6 Tan tsitó yo tyin tandɨhɨcuhva tsicoo yo tahan tsanaha, tsa yaha tsihi cannu cruu tsihin ra Cristo, tyin tacan tan ña cundacañaha ca cuñu ñuhu cuatyi yo tsi yo, tan ña javaha cayo cuatyi. 7 Tyin nyɨvɨ tsa tsa yaha tsihi, ña cuví cajavaha ñi tsa caquiñi. 8Tan yoo tsa tsa tsihi tsihin raCristo, nyitá iñi yo tyin cua coo yo tsihin ra. 9 Tsitóyo tyin ra Cristo nandoto ra tsa yaha tsihi ra, tanvityin ña cúu ca ra tyin nduve ca tunyee iñi iyó tsi

tuhun tsiihí tsa cahñi can tsi ra. 10Ra Cristo iin tsahañi tsihi ra, tan tsihi ra tsa cuenda cuatyi yo, tan ñacua cúu ca ra. Vityin iyó ra, tan iyó ra tsa cuendamaa Nyoo. 11 Tan tacan tucu nyooho, ña javaha cando tsa caquiñi. Ña naa iñi ndo tyin tsa yaha tsihi ndo tan tsa tsindɨhɨ cuatyi ndo. Tan coo ndo cuhvacuñí Nyoo tsihin tsa iin ñi cuví ndo tsihin ra CristoJesús Jutu Mañi yo.

12 Yacan cuenda ña cuhva ca ndo tsa jaha canaacuñu ñuhu cuatyi ndo tsi ndo. Ña cuhva ndo ndatutsa jañiñi cuñu ñuhu ndo tsi ndo tan javaha ndotsa ña vaha tsa cuñí tsi. 13 Ña cuhva ndo ndatu tsicuñu ñuhu ndo tsa javaha ndo tsa caquiñi. Nacuhvacuenda ndo tsi ndo tsi Nyoo, tyin tsa yaha tsihi yotan nandoto yo. Cuhva cuenda ndo cuñu ñuhu ndotsi Nyoo tyin tacan tan javaha ndo tsa vaha. 14 Tyinnduve ca tunyee iñi iyó tsi cuñu ñuhu cuatyi yo tsacundaca ñaha can tsi yo. Tyin ñavin ca ley tsa tyaara Moisés yɨhɨ ndaha tsi yo; tyin vityin tsa vaha tsatsahá Nyoo tsi yo, yacan yɨhɨ ndaha tsi yo.

Musu tsa javahá tsa vaha15 ¿Náa cua javaha yo vityin? ¿A cua javaha ca yo

cuatyi tsa cuenda tsa iyó yo tsihin tsa vaha Nyoo tantsa cuenda tyin ña ndacá ñaha ca ley tsi yo? Ñavin.16 Nyooho tsitó vaha ndo tyin iin musu, taahán tsijavaha ra tsa caahán tsitoho ra. Tan tacan cuví yomusu tsa tuhvá yo tyaá yahvi. Tun tyaá yahvi yotsa caquiñi, musu tsa caquiñi can cuvi yo, tan cuacunaa yo jahá tsa caquiñi can tyin tyaá yahvi yotsi can. Maa tyin tun tyaá yahvi yo tsi Nyoo, cuacuvi yo nyɨvɨ vaha nuu ra. 17 Tyahvi nyoo tsi Nyoo,tyin vasu ndi maa nu quitsi tsi cuvi ndo musu tsacaquiñi maa tyin vityin tyaá yahvi ndo tuhun Nyootsa cutuhva ndo tsihin tsa nɨɨ iñi añima ndo. 18 Tsayaha ndatsi cuatyi ndo, tan vityin ña ndacá ñaha cacan tsi ndo, tyin vityin ndacá ñaha tsa vaha Nyootsi ndo. 19 (Caahán yu tsihin ndo cuhva tsa ña yɨɨ ñicutuñi iñi ndo tyin nyooho ñaha ca cutuñí vaha iñindo tuhunNyoo.) Tumaa tsa tsaha cuenda ndo cuñuñuhu ndo tsi tsa caquiñi tahan tsanaha tan javahando tsa ña vaha; tacan tucu vityin cuhva cuendando cuñu ñuhu ndo tsi Nyoo tyin tacan tan coo ndoñayɨvɨ cuɨtɨ, tan javaha ndomaa ñimaa tsa vaha nuura.

20 Quɨvɨ tsiquɨhɨ ndaha cuñu ñuhu cuatyi ndo tsindo, musu can cuvi ndo, tan ña yɨhɨ ndaha tsa vahaNyoo tsi ndo. 21Maa tyin nduve náa ñihi ndo tsihincan, tan vityin cahán nuu ndo tsa cuenda tsa javahando tsanaha, tyin maa ñi tuhun tsiihí tsahá can.22 Maa tyin vityin ña ndacá ñaha ca cuatyi tsi ndotyin tsa tsaha cuenda ndo tsi ndo tsi Nyoo. Tan vahaxaan tyin maa ñi tsa cuñí Nyoo javahá ndo. Tannu cua ndɨhɨ tuhun cua coo cuii ndo tsihin Nyoo.23Nyɨvɨ tsa javahá tsa caquiñi, cua cúu ñi. Maa tyinNyoo tsahá maa ra ñayɨvɨ tsa ña cua naa maa coo yotsa cuenda tsa iin ñi cuví yo tsihin ra Cristo Jesús,Jutu Mañi yo.

7Ley tsahnu ña ndacá ñaha ca tsi tsi nyɨvɨ yɨhɨ

cuenda ra Cristo1 Yañi, nyooho tsa tsitó ley, tsitó ndo tyin tsitsi

tsa ndi nyito nyɨvɨ yɨhɨ ndaha ley tsi ñi. 2-3 Tumaa

Page 168: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Romanos 7:4 165 Romanos 8:9iin ñaha tsa iyó yɨɨ, catyí ley tyin coo ña tsihin yɨɨ ñanda cuanda cúu ra. Maa tyin juvin ñi catyí tucu leytun cúu yɨɨ ña tan nandoo ndaahvi ña, ña cua quɨhɨndaha ca ley can tsi ña. Tan cuvi tindaha ña tsihininga rayɨɨ tan ña cua coo cuatyi ña. Maa tyin tsitsitsa ndi iyó yɨɨ ña, ña cuvi coo ña tsihin inga rayɨɨ,tyin tun cua javaha ña tacan, cua coo cuatyi ña nuuNyoo.

4 Tan tacan tucu nyooho yañi. Tsanaha ley Nyootsa tyaa ra Moisés yɨhɨ ndaha tsi tsi ndo tumaa yɨhɨ ndaha iin rayɨɨ tsi ñasɨɨhɨ ra. Maa tyin vityin tsayaha tsihi ndo tan ña ndacá ñaha ca ley can tsindo. Tyin vityin ndacá ñaha inga rayɨɨ tsi ndo tanjuvin ra cuví ra Cristo, ra tsa nandoto jaha Nyoo.Tyehen cuvi tsehe tyin tacan tan cuatyiñu Nyoo tsiyo. 5Tahan tsanaha tsicoo yo cuhva cuñí cuñu ñuhuyo tan ley tsahnu tsa tyaa ra Moisés catyí tsi tyinña vaha javaha yo tsa caquiñi. Tan tsa caahán tsitacan, yoo quitsaha cuñí ca yo javaha yo tsa caquiñitsa cuñí cuñu ñuhu yo. Tan yacan tsaha tuhun tsiihítsi yo. 6Maa tyin vityin ña ndacá ñaha ca ley tsahnucan tsi yo, tyin tsa yaha tsihi cuñu ñuhu cuatyi yotsihin ra Cristo. Tan vityin tsa iyó yo ñayɨvɨ nyitotsa tsahá Tatyi Ii Nyoo tsi yo, na jaha tyiñu yo tyiñuNyoo tan ña javaha ca yo tumaa javaha yo quɨvɨ yɨhɨ ndaha ley tsahnu tsi yo.

Ley Nyoo janahá tyin iyó cuatyi yo7 ¿Náa cua catyi yo? ¿A catyi yo tyin ña vaha ley

can? Ñavin tsa ña vaha tsi. Vaha tsi. Tyin tun tsa ñatsaha Nyoo ley can, ña cua coto yu náa cuví cuatyi.Tan ndi ña cua coto yu tyin ña vaha nyiyo iñi yu tsatsii inga nyɨvɨ, tun tsatyin ña catyí ley can tyin ñavaha nyiyo iñi yo. 8 Tun tsatyin nduve ley can iyó,ña cua coto yu náa cuví cuatyi, tan ña cua cuñi yujavaha yu tsa ña vaha. Maa tyin quɨvɨ tsa tsito yuley Nyoo, quɨvɨ can quitsaha tsicá iñi yu javahá yutsa ña vaha. Nu nduve ley iyó, ña tsitó nyɨvɨ náa cuvítsa ña vaha. 9Quɨvɨ tsa ña tsitó yu náa cuñí tsi catyíley Nyoo tsa tyaa raMoisés, nyito yu. Maa tyin quɨvɨcutuñi iñi yu tsa caahán ley can, cutuñi iñi yu tyinnuu Nyoo tsa tsihi yu jaha cuatyi yu. 10Catyí ley cantyin tatun tyaá yahvi nyɨvɨ itsi, cua coo cuii ñi ñayɨvɨnyito. Maa tyin yuhu tsihi yu nuu Nyoo jaha ley cantyin ña tyaa yahvi yu itsi. Tyin catyí tsi tyin nyɨvɨtsa ña tyaá yahvi itsi, taahán tsi cunaa ñi nuu Nyoo.11 Cuatyi yu tsatyiñu can ley can, tan jandavi ñahacan tsi yu, tyin catyí ley tyin tatun ña tyaa yahvi yoitsi, taahán tsi cunaa yo nuu Nyoo.

12 Ley can ii xaan tsi tyin tuhun tsaha maa Nyoocuví tsi, tan tandɨhɨ tsa catyí ra tyin javaha yo, vahatsi, tan cuɨtɨ xaan tsi. 13 Tan ñavin ley vaha ihyajacunaa tsi yu. Tyin tsa ña vaha tsa javaha yu, yacanjacunaa tsi yu. Yacan cuenda cunaa yu nuu Nyootyin ley vaha can janaha tsi yu tyin cuatyi cuví tsajavaha yu tsa ña vaha. Tacan tucu vityin ley canjanahá tsi tsi yo tyin yaha xaan ña vaha cuvi cuatyijavahá yo.

Nu tsahá cuenda ra Pablo tsi yo cuhva iyó yo tun ñatsahá yo cundaca ñaha ra Jesucristo tsi yo

14Tan tsitó yo tyinmaaTatyi Ii Nyoo tsaha ley can,yacan cuenda vaha tsi. Maa tyin yuhu iyó cuatyi yutyin ra ñayɨvɨ cuví yu. Javahá yu tsa caquiñi tyinmaa cuatyi can ndacá ñaha tsi yu. 15Ña cutuñí iñi yu

náa taahán yu, tyin tsa vaha tsa cuñí yu javaha yu,ña javahá yu can. Maa tyin javahá yu tsa ña vaha tsaña cuñí yu javaha yu. 16Tan tsa javahá yu tsa ña cuñíyu javaha yu, tsihin yacan nacotó yu tyin ley Nyoovaha tsi. 17 Yacan cuñí tsi catyi tyin ñavin maa yujavahá tsa ña vaha, tyin cuatyi tsa iyó tsi yu, yacanjavahá tsa ña vaha. 18Yuhu tsitó yu tyin cuñu ñuhuyu nduve tsa vaha iyó. Vasu ndi maa cuñí yu javahayu tsa vaha, ña cuví javaha yu can. 19 Ña javahá yutsa vaha tsa cuñí yu javaha yu, jañihí ca yu javahayu tsa ña vaha tsa ña cuñí yu javaha yu. 20Tan tatunjavahá yu tsa ña cuñí yu javaha yu, ñavin ca maa yujavahá can, tyin cuatyi tsa yɨhɨ ndaha tsi yu, yacanjavahá can.

21 Nacotó yu tsa taahán yu: tun cuñí yu javahayu tsa vaha, yatyi xaan ca javahá yu tsa ña vaha.22 Tsitsi añima yu taahán xaan iñi yu ley Nyoo.23Maa tyin iyó inga ley tan yacan yɨhɨ ndaha cuñuñuhu yu tsihin añima yu. Ña tsahá can tsa javaháyu tsa taahán iñi añima yu. Tan ñihi yɨhɨ ndaha cantsi yu tumaa yɨhɨ ndaha ra vitya tsi iin ra nyií vehecaa. 24 ¡Ndahvi yuhu ra ndaahvi! ¿Yóo cua jacacu tsiyu ndaha tsa ña vahá tsa cuñí cuñu ñuhu yu tan ñacuhun yu anyaya? 25 Tsahá yu tyahvi nyoo tsi Nyootsa cuenda ra Jesucristo tyin intuhun ñi maa ra cuvíjacacu tsi yu. Vityin cutuñí iñi yu tyin cuñí tsi tyaayahvi yu ley Nyoo. Maa tyin tun ña tyaa yahvi yu tsira Jesucristo, tandɨhɨ tsa ña vaha tsa cuñí cuñu ñuhuyu javaha yu, yacan cua quɨhɨ ndaha tsi yu.

8Tatyi Ii Nyoo jatyinyeé tsi tsi yo tan cuví coo yo

ñayɨvɨ tsaa1Maa tyin vityin, Nyoo ña tatsi tuñi ca ra tsi nyɨvɨ

tsa iín ñi cuví tsihin ra Cristo Jesús, ñi tsa ña iyóca cuhva cuñí cuñu ñuhu ñi tyin iyó ñi cuhva cuñíTatyi Ii ra. 2Tacan tucu yoo, ña ndacá ñaha ca cuatyitan tuhun tsiihi tsi yo tyin vityin ndacá ñaha TatyiIi Nyoo tsi yo. Tan juvin tsi tsahá ñayɨvɨ tsaa coo yotsa cuenda tsa iin ñi cuví yo tsihin ra Cristo Jesús.3 Nyoo javaha ra tsa ña cuvi javaha ley tsa tyaa raMoisés. Ley tsa tyaa ra Moisés ña cunyeé tsi jandɨhɨtsi cuhva iyónyɨvɨ. Yacan cuendaNyoo jaquitsi ra tsiSehe ra. Cuvi ra tumaa rayɨɨ ñuu ñayɨvɨ tan tyahvi ra tsa cuenda cuatyi yo tyin tacan tan cundɨhɨ tsajavahá yo cuhva cuñí cuñu ñuhu yo. 4 Javaha ratyehen tyin tacan tan cuví javaha yo cuhva catyí leytan ñavin cuhva cuñí cuñu ñuhu yo tyin vityin iyóyo cuhva cuñí Tatyi Ii Nyoo.

5 Nyɨvɨ tsa iyó cuhva cuñí cuñu ñuhu, maa ñicuhva cuñí cuñu ñuhu ñi tsicá iñi ñi, maa tyin nyɨvɨtsa iyó cuhva cuñí Tatyi Ii Nyoo tsicá iñi ñi cuhvacuñí Tatyi Ii Nyoo. 6Nyɨvɨ tsa tsicá iñimaañimaa tsacuñí cuñu ñuhu ñi, cua cunaa ñi. Maa tyin yoo tsatsicá iñi cuhva cuñí Tatyi Ii ra, cua coo yoñayɨvɨ tsaa,tan cua coo tsa taxin añima yo. 7Nyɨvɨ tsa tsicá iñicuhva cuñí cuñu ñuhu ñi, ñi xaan iñi tsi Nyoo cuvíñi can, tyin ña cuñí ñi javahá ñi cuhva catyí ley ratan ndi ña cuví javaha ñi can. 8 Yacan cuenda nyɨvɨtsa nducú tsa cuñí cuñu ñuhu ñi, ña cuví javaha ñicuhva taahán iñi Nyoo.

9Maa tyin nyooho ña iyó ca ndo cuhva cuñí cuñuñuhu ndo, tyin iin ñi cuví ndo tsihin Tatyi Ii Nyoo,

Page 169: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Romanos 8:10 166 Romanos 9:3tun nditsa tsa iyó Tatyi Ii Nyoo añima ndo. Nyɨvɨtsa nduve Tatyi Ii ra Cristo iyó añima, ñavin nyɨvɨcuenda ra Cristo cuví ñi. 10Maa tyin tun iyó ra Cristoañima ndo, nyitó añima ndo tyin janduvaha Nyootsi ndo nuu ra. Maa tyin cuñu ñuhu ndo tumaa tsatsihi tsi jaha cuatyi. 11Nyoo janandoto ra tsi ra Jesústsa yaha tsihi ra. Tan tacan tucu nyooho, tatun iyóTatyi Ii ra añima ndo, cua janandoto ra cuñu ñuhundo tsihin Tatyi Ii ra tsa iyó añima ndo.

12 Tan tacan yañi, nyaá javaha yo tsa javaha yo,maa tyin ñavin tsa javaha yo cuhva cuñí cuñu ñuhuyo. 13Tyin tatun maa ñi maa cuhva cuñí cuñu ñuhundo iyó ndo, cua cunaa ndo nuu Nyoo. Maa tyintatun tsihin Tatyi Ii Nyoo tan cuahán jandɨhɨ ndo tsajavahá ndo tsa caquiñi tsa cuñí cuñu ñuhu ndo, cuacoo nyito ndo.

14 Tyin tandɨhɨ yoo tsa javahá cuhva jaquihín ityiTatyi Ii Nyoo, sehe Nyoo cuví tsi yo. 15 Nyooho ñanaquihin cuenda ndo Tatyi Ii Nyoo tsa cundaca ñahatsi ndo tan cuvi ndo tumaa musu. Tyin naquihinndo Tatyi Ii Nyoo tsa tsahá tsa cuvi ndo sehe Nyoo.Tan juvin ñi Tatyi Ii Nyoo tsahá tsa cahan yo tyehentsihin Nyoo: “Tyatya”. Yacan cuenda ña taahán tsinayuhvi ndo. 16 Tan Tatyi Ii ra tsa naquihin yo nduiin tsi tsihin tsa nyito yo tan jacotó tsi naha tsi tsi yotyin cuví yo sehe Nyoo. 17 Tan tsa cuenda tsa cuvíyo sehe ra, iyó ndatu tsi yo tsa naquihín yo tsa vahatsa catyi Nyoo tyin cuhva ra tsi yo iin caa ñi tsihinra Cristo. Tyin tun nyehé yo tundoho tumaa tsanyehe ra Cristo tundoho, quɨvɨ cua tahan tsi, Nyoocua jacahnu ra tsi yo iin caa ñi tsihin ra Cristo.

18Tsitó yu tyin tundoho tsa nyehé yo vityin, luhlucuii ñi cuví tsi tan ña cuví jandu inducu yo itsi tsihintsa sɨɨ caá tsa cua nyehe yo quɨvɨ tahan tsi. 19Nyoocua janaha ra tandɨhɨ sehe ra tsi tandɨhɨ tsa javahara tyin ndatu tsi tan cuñí tsi naha tsi nyehe tsi nahatsi tsi nyɨvɨ cuví sehe ra. 20Tandɨhɨ tsa javaha ra, tsaiyó nu ñuhu ñayɨvɨ tan andɨvɨ, tsa tɨvɨ tsi. Vasu ñacuñi tsi tɨvɨ tsi, maa tyin Nyoo tsaha ra tsa tɨvɨ tsitsa cuenda cuatyi tsa javaha nyɨvɨ. Maa tyin catyi ra tyin coo quɨvɨ cua ndutsaa nyico tsi. 21 Tandɨhɨtsa javaha Nyoo tan cua ndutsaa tsi inga tsaha, cuaquita nuña tsi tan ña cua tɨvɨ ca tsi, tyin cua nasamaNyoo cuhva caá tsi vityin. Tan sɨɨ xaan cua cuñí tsiiin caa ñi tsihin tandɨhɨ sehe Nyoo tyin ña cua tɨvɨca tsi. 22 Tsitó yo tyin tandɨhɨ tsa javaha Nyoo tannyehé xaan tsi tundoho tumaa tsa nyehé ñaha ñuhúsehe tundoho tun cua cacu sehe ña. 23 Tacan tucuyoó tsa naquihin cuenda Tatyi Ii tsa tsaha jihna ñiNyoo tsi yo, nyehé ndɨhɨ yo tundoho, maa tyin tsacuenda tsa cuñí yo tsa tahan ñi tsi quɨvɨ tsa nasamaNyoo cuhva iyó cuñu ñuhu yo tan nyehe tandɨhɨ tsajavaha ra tyin cuví yo sehe ra. 24Vasu ndi maa ñahaca ñihi yo tandɨhɨ canmaa tyin tsitó yo tyin cua ñihiyo can tyin tsinú iñi yo. Tyin juvin ñi tsihin tsa tsinúiñi yo tan cacú yo. Tatun tsa nyehé yo tsa ndatú yo,nduve yahvi nyaá cuatu ca yo can tyin tsa iyó maacan tsi yo. 25Maa tyin ndita iñi yo tsa cua ñihi yo tsaña nyehe yo, cuñí tsi tsa cunyee iñi yo cuatu yo can.

26 Tan juvin ñi tacan jatyinyeé Tatyi Ii Nyoo tsiyo tun nduve tunyee iñi iyó tsi yo tan ña tsitó yonácaa ndacan tahvi yo tsi Nyoo cuhva taahán maatsi. Tatyi Ii tsa iyó añima yo tsicán tahvi tsi tsiNyoo tsa cuenda yo tsihin tuhun tsa ña cutuñí iñi

yo. 27 Tsitó maa Nyoo náa iyó añima yo, tan tsitóra náa tsicán Tatyi Ii ra, tsa cuenda yoo tsa cuví yonyɨvɨ ra tyin tsicán tsi cuhva cuñí maa ra ndacan yotsi ra.

Tsa cuenda ra Cristo tan cuví jaha canaa yo sɨquɨtundoho

28 Tsitó yo tyin tandɨhɨ tundoho tsa nyehé nyɨvɨtsa cuñí tsi Nyoo jatyinyeé can tsi ñi, tyin maa Nyoocuví ra nacatsi tsi ñi, tumaa cuhva tyaa maa racuhva. 29 Tyin nda quɨvɨ jihna ñi, tan tsa tsitó Nyooyóo nyɨvɨ cua cunyicun tsi ra. Tan tyaa ra cuhvatyin cuvi ñi sehe ra tan coo ñi cuhva cuñí ra. Maatyin ra Jesucristo cuví ra cua cuvi ra tsitsa tsa nuutandɨhɨ ca yañi ra. Tan yañi ra cuví ñi yɨhɨ tuhunNyoo. 30Tan ñi tsa tyaa Nyoo cuhva tyin cuvi ñi sehera, cana ra tsi ñi. Tanñi tsa cana ra, naquihin cuendara tsi ñi tumaa tsatyin vaha ñi. Tan ñi tsa naquihincuenda ra tsaha ra tsa cahnu cuvi ñi tsihin ra.

31 Yacan cuenda, ¿náa cua catyi yo? Tatun Nyootan nyaá ra tumañi iñi tsihin yo, ¿yóo cuví jahacanaa tsi yo? Yoñi. 32 Nyoo ña catyi ra tsa ña cuacuhva cuenda ra Sehe ra, tyin tsaha cuenda ra tsira tyin cúu ra tsa cuenda tandɨhɨ yo. Tun tacantsaha ra Sehe ra tsa cuenda yo, ¿a ña cua cuhva ratandɨhɨ ca tsa tsiñí ñuhu tsi yo? Cuhva ra. 33 ¿Yóocuví xico ñaha tsi yo tsa cuví yo nyɨvɨ nacatsi Nyoo?Yoñi. TyinNyoo tsa naquihin cuenda ra tsi yo tumaatsatyin vaha yo. 34 ¿Yóo cuví catyi tyin cuhun yoanyaya? Yoñi. Tyin ra Cristo tsa tsihi ra tsa cuendacuatyi yo, tan nandoto ra tan vityin nyaá ra xiincuaha Nyoo, tan tsicán tahvi ra tsi Nyoo tsa cuendayo. 35 Nduve náa cuví quihin nyaa tsa cuñí xaanra Cristo tsi yo. ¿A cuví quihin nyaa tundoho itsi,a tɨsɨhɨ, a tsa caahán nyɨvɨ tsi yo tsa cuenda tuhunNyoo, a tama, a tun nduve jahma yo, a tsa yuuhví, atuhun tsiihí? Ndi intuhun tsehe tan ña cuvi quihinnyaa can tsa cuñí ra Cristo tsi yo. 36 Tumaa catyí nututu Nyoo tyehen:Jutu Mañi yu, tandɨhɨ ñi quɨvɨ tan cuñí nyɨvɨ cahñi

ñi tsi ndi tsa cuenda un.Tumaa javahá ñi tsihin mbee tsa cua cahñi ñi, tacan

javahá ñi tsihin ndi, catyí tsi.37 Vasu ndi maa cuaha tundoho yahá yo, maa tyintandɨhɨ ñi tsaha tsa nyehé yo tundoho tan jahácanaa yo, tyin ra tsa cuñí xaan tsi yo jatyinyeé tsiyo. 38 Yacan cuenda tsitó vaha yo tyin nduve maanáa cuví quihin nyaa tsa cuñí xaan Nyoo tsi yo. Ndituhun tsiihí, ndi ñayɨvɨ iyó yo, ndi ángel, ndi tatyiña vaha, ndi tsa cuví vityin, ndi tsa cua cuvi ityi nuuca, ndi intuhun can tan ña cuvi jandusɨɨn can tsi yotsihin Nyoo. 39Ndi tsa iyó nu sucun, ndi tsa iyó nucunu, ndi inga tsa javaha Nyoo, ña cuví jandusɨɨncan tsi yo tsihin Nyoo, ra tsa cuñí xaan tsi yo tsacuenda ra Cristo Jesús Jutu Mañi yo.

9Nyoo nacatsi ra tsi nyɨvɨ Israel

1 Yuhu tsinú iñi yu tsi ra Cristo tan caahán yutsa nditsa. Ña jandaví ñaha yu, tyin maa Tatyi IiNyoo jaquihín ityi tsa tsicá iñi yu. Yacan cuendatsitó vaha yu tyin tsa nditsa caahán yu tun catyí yu2 cuiihya xaan cuñí yu tan uhvi xaan cuñí añima yu3 tsa cuenda nyɨvɨ ñuu yu, ñi Israel. Cuñí xaan yu

Page 170: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Romanos 9:4 167 Romanos 10:4tsi ñi. Tan nda cuanda cuhva yu tsa cunaa añima yutan cuhun tsi nu uhvi nu nduve ra Cristo tun tsatyincuví cacu ñi tsihin can. 4 Tata ra Israel cuví ñi. TanNyoo naquihin cuenda ra tsi ñi tumaa tsa sehe ra tsiñi. Tan janaha ra tsa cahnu cuví ra tsi ñi, tyin tsinyaara tsihin ñi. Tan ndoo ra tuhun tsihin ñi, tan tsahara ley ra tsi ra Moisés na cuhva ra tsi ñi. Tan janahara tsi ñi nácaa cuñí ra tsa jacahnu ñi tsi ra. Tan catyi ra tsihin ñi nácaa cua javaha ra tsa vaha tsihin ñi nucuahán ca tsi. 5 Tata tsii tsaahnu yo cuví tsi ñi, tantacan tucu ra Cristo cuenda cuñu ñuhu ra. Ra icancuví Nyoo. Tan juvin ra ndacá ñaha tandɨhɨ tsa iyó.¡Na jacahnu yo tsi ra tacan ñi maa! ¡Tan na cuvi tsitacan ñi!

6 ¿A catyí yu tyin ña javaha Nyoo tumaa cuhvacatyi ra tsihin nyɨvɨ Israel tahan tsanaha? Ñavin.Cuñí tsi coto yo tyin ña tandɨhɨ nyɨvɨ Israel tan cuvíñi nyɨvɨ Israel tsa nditsa. 7Tan tacan tucu ña tandɨhɨtata ra Abraham tan cuví ñi tata ra tsa nditsa. Tyintsa cahan Nyoo tsihin ra, cahan tsi tuhun intuhunñi sehe ra. Tyin catyi Nyoo tsihin ra tyehen: “Tsacuenda ra Isaac sehe un tan cua coo nyɨvɨ tata un.”8 Tsehe janahá tsi yo tyin ñavin tsa cuenda tsa cuvíñi nyɨvɨ tata ra Israel tan cuví ñi nyɨvɨ Nyoo. Tyinnyɨvɨ tsa tsinú iñi tsa cahan Nyoo tyin cua javahara, ñi ican cuví sehe ra. Tumaa ra Abraham, tyin raAbraham tsinu iñi ra tsa cahan Nyoo tsihin ra 9 Tantyehen cahan Nyoo tsihin ra: “Tyembu vityin ingacuiya, cua quitsi nyico yu nu yucú ndo tan ña Saratsa iyó iin sehe ña tacan”, catyi Nyoo tsihin ra.

10 Tan ñavin yacan ñi. Tyin cahan ndɨhɨ tucura tuhun ra Esaú tan ra Jacob, sehe ña Rebeca, iinñi jutu ra naha, ra cuvi tsii tsaahnu yo, ra Isaac.11-12Maa tyin tsa ndi cumañi ca cacu ra naha tan tsandi ñaha ca javaha ra naha tsa vaha, tan tsa ña vaha,catyi Nyoo tsihin ña Rebeca tyin ra Esaú, sehe nuuña, cua cuvi ra musu ra tsa tsinu uvi. Javaha Nyootacan tyin nacatsí ra tsi nyɨvɨ tsa cuñímaa ra nacatsira, tanñavin tsa cuenda tsa javaháñi. 13Tumaa catyíra nu tutu ra tyehen: “Cuñi ca yu tsi ra Jacob, tanñavin ca ra Esaú.”

14 ¿Tun tacan náa cua catyi yo? ¿A catyi yo tyinña vaha tsa javahá Nyoo? ¡Ña cuvi! 15 Tyin catyi ratsihin ra Moisés: “Cua cundaahvi iñi yu yóo nyɨvɨcuñí maa yu cundaahvi iñi yu.” 16 Tacan javahá ra;cundaahví iñi ra tsi nyɨvɨ tsa cuñí maa ra cundaahvíiñi ra. Tan ña cundaahví iñi ra tsi ñi tsa cuendatsa javahá ñi tan ndi ñavin tsa cuenda tsa nducúñi cuhva. Tyin maa ra cuví ra cundaahvi iñi yóocuñí maa ra. 17 Tumaa catyí nu tutu ra, nu caahánra tyehen tsihin ra rey ñuhu Egipto: “Tsaha yu tsacuví un rey tyin tacan tan coto un tyin iyó tunyeeiñi tsi yu. Tan nacoto tucu tandɨhɨ nyɨvɨ yóo racuví yuhu”, catyí Nyoo. 18 Tan tsihin tsehe tsitó yotyin Nyoo cundaahví iñi ra tsi nyɨvɨ cuñí maa ra.Tan jandundavá tucu ra añima nyɨvɨ cuñí maa rajandundavá ra añima.

19 Tan vasɨquɨ yooho cua catyi un: “Yoñi cuvíjavaha tsa cuñí maa ñi javaha ñi tun ña tsaha Nyootyin javaha ñi can.” ¿Nacuenda tyin tyaa Nyoocuatyi sɨquɨ ñi? 20Maa tyin ña vaha tun tsicá iñi untacan. Tyin yoñi cuví catyi tyin ña vaha tsa javaháNyoo. ¿Yóo ra cuví yooho tannacahanunnu caahánNyoo? ¿A cuví catyi iin quɨsɨ tsihin ra javaha itsi:

“Ña taahán iñi yu cuhva javaha un tsi yu”? Ña cuví.21Tyin nyɨvɨ tsa javahá ndaha tyiñu, iyó ndatu tsi ñitsa javaha ñi náa cuñí maa ñi tsihin ñuhu quɨsɨ can.Tan iin ñi ñuhu quɨsɨ can tsatyiñú ñi juvin ñi tsihincan javaha ñi quɨsɨ vaha tan quɨsɨ peehe.

22Ña cuví catyi yo tyin ña vaha Nyoo tsa cuendatsa tsatyiñú ra tsi nyɨvɨ tsa cua cuhun anyaya tancunyeé iñi ra nyehé ra tsi ñi, tyin tsihin ñi canjanahá ra tunyee iñi tsa iyó tsi ra tan janahá ratyin cua tatsi tuñi ra tsi nyɨvɨ caquiñi. 23 Javahá ratacan tyin tacan tan coto yoo tsa cuví yo nyɨvɨ tsacundaahvi iñi ra tyin nda tsanaha tan tsa nacatsi maa ra tsi yo tyin cuhva ra tsa cahnu cuví ra tsi yo.24 Yacan cuenda nacatsi ra tsi yo. Tan yɨhɨ yo cuvíyo nyɨvɨ Israel, tan nyɨvɨ tsa ñavin ñi Israel cuví.25 Tumaa catyí Nyoo nu tutu tsa tyaa ra Oseas:Nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ ñuu yu cuví cua catyi yu tyin

nyɨvɨ yu cuví ñi.Ñi tsa ña cuñi yu, cua cuñi yu tsi ñi, catyí Nyoo.

26Tannu catyi Nyoo: “Nyoohoñavin nyɨvɨ yu cuvíndo.” Juvin ñi ican cua catyi ra tsihin ñi: “Yuhucuví Nyoo nyito, tan nyooho cuví sehe yu.” 27Maatyin ra Isaías catyí ra tyehen tsa cuenda nyɨvɨ Israel:“Vasu ndi maa cuaha xaan nyɨvɨ tata ra Israel cuacoo, tumaa tsa cuaha nyɨtɨ iyó yuhu ndutya ñuhu,juhva ñi ñi cua cacu. 28Tan tsa yatyin cuii cua jandaaJutu Mañi yo tandɨhɨ tsa cahan ra tan cua tatsi tuñira tsi tandɨhɨ nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ.” 29 Tumaacatyi tucu ra Isaías tahan tsanaha:Tun tsatyin Jutu Mañi yo, ra ndacá ñaha tandɨhɨ tsa

iyó andɨvɨ, tan ña jacacu ra tsi juhva yo, tsanaa tandɨhɨ yo,

Tumaa naa nyɨvɨ ñuu Sodoma tan ñuu Gomorratahan tsanaha.

Nyɨvɨ Israel ña ñihí ñi cuhva nduvaha ñi nuuNyoo,

30¿Náa cua catyi yo? Nyɨvɨ tsa ñavin ñi Israel cuví,ña nducu ñi cuhva coo vaha ñi tsihin Nyoo, maatyin Nyoo naquihin cuenda ra tsi ñi tumaa tsatyinvaha ñi tsa cuenda tsa tsinú iñi ñi tsi ra. 31 Tannyɨvɨ Israel tsa nducú coo vaha tsihin Nyoo tsihintsa javahá ñi cuhva catyí ley, ña cuví coo vaha ñitsihin ra. 32 ¿Nacuenda? Tsa cuenda tyin cuñí ñinduvaha ñi nuu Nyoo tsihin tsa javahá ñi, tan ñavintsihin tsa tsinú iñi ñi tsi ra. Yacan cuenda tumaa tsacatyihi tsaha ñi yuu tan nduva ñi cuví can. 33 Yuucan caahán Nyoo tuhun nu tutu ra tan catyí ra:Tsaquin nyaa yu iin yuu nda ñuu Sión, tan janduvá

tsi tsi nyɨvɨ.Tan yuu can cuví ra Jesucristo.Tan nyɨvɨ tsa tsinú iñi tsi ra tsa cuví yuu can, ña cua

nduva ñi, catyí Nyoo nu tutu ra.10

1Yañi, tsihin tsa nɨɨ iñi añima yu tan tsicán tahviyu tsa cuenda nyɨvɨ Israel tyin cuñí yu tsa cacu ñi.2 Tsandaa cuví yu tyin cuñí ñi jacahnú ñi tsi Nyoo,maa tyin ña ñihí ñi cuhva javahá ñi can. 3 Tyin ñatsitó ñi tyin juvin ñi maa Nyoo cuví ra janduvahá tsinyɨvɨ nuu ra, tan tsa cuenda tsa ña tsitó ñi yacan,nducú ñi cuhva janduvaha ñi tsi ñi. Tan ña tsahácuenda ñi tsi ñi tsi ra na janduvaha maa ra tsi ñi.4Tyin ra Cristo tsa quitsi ra tan javaha ra tandɨhɨ tsacatyí ley, tyin tacan tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa cua tsinu

Page 171: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Romanos 10:5 168 Romanos 11:13iñi tsi ra, naquihin cuenda Nyoo tsi ñi tumaa tsatyinvaha ñi.

5 Catyí ra Moisés tyin cuví nduvaha nyɨvɨ nuuNyoo, tatun tyaá yahvi ñi tandɨhɨ tsa catyí ley, tyintyaa ra tyehen: “Nyɨvɨ tsa tyaá yahvi tandɨhɨ tsacatyí ley, cua coo ñi ñayɨvɨ tsa ña cua naa maa.”6 Maa tyin tsa cuenda tsa nduvahá yo nuu Nyootsihin tsa tsinú iñi yo tsi ra Cristo, catyí tutu ratyehen: “Ña catyi un: ¿Yóo cundaa andɨvɨ? tyintun cahan un tacan cuñí tsi catyi tyin januu un tsira Cristo nda nu ñuhu ñayɨvɨ tan jacacu ra tsi yo.”Ña cahan un tacan tyin ra Cristo tsa yaha quitsi ra.7 Tan ndi ña catyi un: “Cuñí tsi tsa nuu iin ra ndanu yucú ndɨyɨ tsitsi ñuhú tan janandoto ra tsi raCristo”. Ña cahan un tacan, tyin ra Cristo tsa yahanandoto ra. 8Ña catyi un tacan tyin tyehen catyí nututu Nyoo: “Tuhun Nyoo yatyin iyó tsi tsihin ndo,iyó tsi yuhu ndo tan tsitsi añima ndo.” Tuhun ihyataahán tsi tsinu iñi ndo tyin juvin ñi tsi jacuahá tucunyuhu. 9Tatun catyi un tsihin yuhu un tyin ra Jesúscuví Jutu Mañi yo, tan tsinu iñi un tsihin añima untyin Nyoo janandoto tsi ra tsa yaha tsihi ra, cua cacuun. 10 Tyin tsihin añima yo cuñí tsi tsinu iñi yo tsira Cristo tan cuvi nduvaha yo nuu Nyoo, tan tsihinyuhu yo cuñí tsi catyi yo tyin tsinú iñi yo, tyin tacantan cacu yo. 11 Tuhun Nyoo catyí tsi tyehen: “Ndiintuhun nyɨvɨ tsa tsinú iñi tsi ra tan ña cua tahan ñiticanuu.” 12 Tyin Nyoo inducu ñi cuñí ra nyehé ratsi nyɨvɨ Israel tan nyɨvɨ inga ñuu. Tyin intuhun ñimaa ra ndacá ñaha tsi tandɨhɨ yo. Tan nasocó ra tsitandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsicán tahvi tsi ra. 13 Tyin tyehencatyí tuhun Nyoo: “Tandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsicán tahvi tsiJutu Mañi yo cua cacu ñi.” 14 Maa tyin ¿nácaa cuandacan tahvi ñi tsi ra tatun ñaha ca tsinu iñi ñi tsira? Tan ¿nácaa cua tsinu iñi ñi tsi ra tatun ñaha cacuñi ñi tuhun ra? Tan ¿nácaa cua cuñi ñi tuhun ratatun yoñi cahan tuhun ra tsihin ñi? 15 Tan ¿nácaacuhun nyɨvɨ cahan ñi nácaa coo taxin nyɨvɨ, tatunyoñi jacuhun tsi ñi? Tumaa catyí nu tutu Nyoo: “Sɨɨxaan cuví nu tsaa ñi caahán tuhun vaha.” 16 Maatyin ña tandɨhɨ nyɨvɨ tan tyaá yahvi ñi tuhun tsajacacúNyoo tsi yo. Tumaa catyi ra Isaías: “JutuMañiyu, yoñi cuñí tsinu iñi tuhun caahán ndi”, catyi ra.17Yacan cuenda cuñí tsi tsa tyaa soho jihna yo tuhunra Cristo, tacan tan tsinu iñi yo tsi ra.

18 Maa tyin tsicá tucu iñi yu: ¿A ña tsiñi nyɨvɨIsrael tuhun Nyoo? ¡Tsiñi ñi! Tumaa catyí nu tutuNyoo:Jutu Mañi yu, nyɨvɨ tsa jacotó tuhun un tsa jacoto ñi

tuhun un nanɨɨ cahnu nu ñuhu ñayɨvɨ,tan ña nacoo ihñi ñi ndi intuhun ñuu luhlu, catyí tsi

nu tutu Nyoo.19 Tan tsicá nyico tucu iñi yu: ¿A ña cutuñí iñi nyɨvɨIsrael tyin cua cacu nyɨvɨ tsa ñavin ñi Israel cuví?¡Cutuñí iñi ñi! Tyin tsa jihna ñi ra Moisés tyaa ratuhun cahan Nyoo tsihin ñi Israel nu tutu tyehen:Nyooho, ndasɨ cua cuñi ndo tyin cua cuhva yu tsa

vaha tsi nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ ñuu yu cuví.Tan cua cúu ndo tɨsɨhɨ nyehé ndo tsi ñi, catyi Nyoo.20 Tan ra Isaías cana iñi ra cahan ra:“Nyɨvɨ tsa ña nanducu tsi Nyoo, nañihi ñi tsi ra.Tan janaha ra tsi ra tsi ñi tsa ña tsica tuhun tuhun

ra.”

21Tan tyaa tucu ra Isaías tuhun cahan Nyoo tsihin ñiIsrael tyehen: “Tandɨhɨ ñi quɨvɨ cana yu tsi nyɨvɨ yu,na nacuhva cuenda ñi tsi ñi tsi yu, maa tyin ña tyaayahvi ñi. Tan jandava xaan ñi iñi ñi”, catyí Nyoo.

11Nyɨvɨ Israel tsa ñihí cuhva cacu

1 ¿A ña cuñí ca Nyoo tsi nyɨvɨ Israel? Ñavin tsaña cuñí ca ra tsi ñi, tyin juvin ñi ra Israel cuví tucuyuhu. Tyin tata ra Abraham tan tata ra Benjamíncuví yu. 2 Tahan tsanaha nacatsi Nyoo tsi ñi Israeltyin cuvi ñi nyɨvɨ ra. Tan vityin ñavin tsa jatsiyócuii ra tsi ñi. ¿A ña ñuhú iñi ndo tyin catyí nu tutuNyoo tyin ra Elías, ra cuvi ndusu yuhuNyoo, catyi ratyin ña vaha nyɨvɨ Israel tan tsicán tahvi ra tsi Nyootyehen? 3 “Jutu Mañi yu, nyɨvɨ Israel tsahñi ñi tsira cuví ndusu yuhu maa un naha ra, tan tsanɨ ñi nujacahnú nyɨvɨ tsi un. Tan intuhun ña maa yu ndoo,tan cuñí ndɨhɨ ñi cahñi ñi tsi yu”, catyí ra. 4Maa tyinnacahan Nyoo tan catyí ra tsihin ra Elías: “Ñavinmaañimaaunndoo. Tyin utsamil ca nyɨvɨnaquihinvaha yu, ñi tsa ña jacahnú maa tsitoho Baal”, catyíNyoo tsihin ra. 5 Tan juvin ñi tacan vityin, ndoojuhva nyɨvɨ jacahnú tsi Nyoo. Tan tsa cuenda tsavaha Nyoo nacatsi ra tsi ñi tyin jaha ra tucahnu iñitsi ñi. 6 Tan ña jahá ra tucahnu iñi tsi yo tsa cuendatsa javahá yo tsa vaha. Tyin tun tsatyin jahá Nyootucahnu iñi tsi yo tsa cuenda tsa javahá yo tsa vaha,cuñí tsi catyi tyin ña jacacú ra tsi yo tsihin tsa vahara.

7 Tan ¿nácaa? Nyɨvɨ Israel nducu ñi cuhva ndu-vaha ñi nuu Nyoo, maa tyin ña ñihi ñi cuhva. Juhvañi ñihi ñi cuhva. Tan ñi tsa ñihi cuhva can cuví ñitsa nacatsi maa Nyoo. Tan ñi tsa ña ñihi cuhva cacu,ndundava añima ñi. 8 Tumaa catyí nu tutu Nyootyehen: “Nyoo tsaha ra tsa ña cutuñi iñi ñi. Tan vasundi maa iyó tinuu ñi, ña tsahá ra tsa nyehé ñi. Iyósoho ñi, maa tyin ña cutuñí iñi ñi tsa tsiñí ñi. Tacaniyó ñi nda cuanda vityin.” 9 Tan juvin ñi catyi tucura David tyehen:Javahá ñi vico tan cusɨɨ iñi ñi, maa tyin yacan cua

jatɨvɨ tsi ñi.Tan cua tatsi tuñi Nyoo tsi ñi tyin cuví can tumaa iin

trampa tsa cuenda ñi.10 Tan cua cuaa ñi na ña nyehe ca ñi tsa nditsa.Tan nacoso tsa vee sɨquɨ ñi, catyí ra David tuhun

nyɨvɨ Israel tsa ña tsinú iñi tsi Nyoo.Nacaa nduvahá nyɨvɨ tsa ñavin ñi Israel cuví nuu

Nyoo11Tan vityin tsicá tuhun yu: ¿A tsa cuenda tsa ña

tyaa yahvi nyɨvɨ Israel tsa cahan Nyoo, tan ndoó cuiiñi tsa ña cua cacu ñi? Ñavin tsa ndoo cuii ñi. Ndoonuu ñi maa ñi, tyin jacacú jihna Nyoo tsi nyɨvɨ tsañavin ñi Israel cuví. Tyin tacan tan tsa cua nyeheñi yacan, ndasɨ cuñi ñi tan natsinu ndɨhɨ iñi ñi tsiNyoo. 12 Tatun cuaha nyɨvɨ tsa ñavin ñi Israel cuvítan natsinu iñi ñi tsi Nyoo tsa cuenda cuatyi tsajavaha ñi Israel, cuaha ca ñi cua natsinu iñi quɨvɨ tsacua cuvi nyico tandɨhɨ nyɨvɨ Israel nyɨvɨ Nyoo.

13Cuñí yu cahan yu juhva tsihin nyooho tsa ñavinñi Israel cuví. Ra Jesús tava tyiñu ra tsi yu tsa quitsiyu nu iyó ndo. Tan tsitó yu tyin cuñí tsi tsa javahayu tyiñu ihya tyin cahnu xaan cuví tsi. Cahnu jahá

Page 172: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Romanos 11:14 169 Romanos 12:8yu itsi 14 tan caahán yu tuhun Nyoo tsihin ndo tyinna nyehe nyɨvɨ ñuu yu, ñi Israel, nácaa tsinú iñi ndotsi Nyoo, tyin vasɨquɨ tacan tan natsinu ndɨhɨ iñi ñitan cacu ñi. 15 Tyin tun tsa cuenda tsa ña natɨɨncuenda Nyoo tsi nyɨvɨ Israel tan nduvaha iyó nyɨvɨinga ñuu tsihin Nyoo, quɨvɨ cua naquihin cuenda ratsi ñi cua cuvi tsi tumaa tsa cua nandoto ñi, tyincuaha ca ñi cua tsinu iñi tan ñavin ca tsa jihna ñi.16 Iin cuhva tatun vaha quitá paan tsa javaha yo tsajihna ñi tsihin yutsan paan, vaha tandɨhɨ ca yutsancan. Tan tatun iin yoho yutun tan vaha tun, vahatandɨhɨ ca soco tun. Tacan tucu nyɨvɨ Israel nyaáyahvi ñi nuu Nyoo tyin tsii tsaahnu ñi yɨhɨ ra nahacuenda ra.

17Tan nyɨvɨ Israel cuví ñi tumaa soco yutun olivo.Tan nyooho cuví ndo tumaa soco yutun olivo cuuhu.Tumaa tuhvá nyɨvɨ tsaahnya iin soco yutun tannatyaá ñi inga soco yutun, tacan javaha Nyoo tyinjatsiyo ra tsi nyɨvɨ Israel tan tyaa ra tsi nyoohotsa cuví ndo nyɨvɨ inga ñuu. Tacan cuvi tan tsaando cuvi ndo nyɨvɨ cuenda Nyoo tan naquihín ndotandɨhɨ tsa vaha tsa iyó tsi ra. 18Maa tyin na ña cuñindo tyin vaha ca ndo tan ñavin ca ñi Israel tsa cuvísoco yutun olivo vaha. Tatun tsicá iñi ndo tacannducuhun iñi ndo tyin ñavin maa ndo nyisó yohoyutun can, tyin yoho yutun can nyisó tsi ndo.

19 Vasɨquɨ cua catyí ndo: “Juvin, maa tyin Nyootsahnya ra soco yutun can tan natyaa ra tsi nyuhu.”20Nditsa. Maa tyin jatsiyo nuu ñi ra tsi nyɨvɨ Israeltsa cuenda tsa ña tsinu iñi ñi tsi ra. Tan tyacura tsi nyooho tsa cuenda tsa tsinú iñi ndo tsi ra.Yacan jaha ndo cuenda tsa ña nduyaa ndo tsihincan. 21 Tyin tatun ña jaha Nyoo tucahnu iñi tsi ñitsa cuví soco vaha can, ndi nyooho tan ña cua jahara tucahnu iñi tatun ña tsinú vaha iñi ndo tsi ra.22Nyehe ndo tyin vaha xaan iñi Nyoo, maa tyin xaantucu ra tsihin nyɨvɨ tsa ña naquihín cuenda tumañiiñi tsa tsahá ra tsi ñi. Vaha iñi ra tsihin nyoohoyacan tyaa yahvi ndo tsa vaha tsa tsahá ra tsi yo.Tyin tatun ña tyaá yahvi ndo itsi, cua jatsiyo nyicora tsi ndo tsaha yutun olivo ra. 23Tyin tatun natsinunyico iñi nyɨvɨ Israel inga tsaha, cua cunyaa nyico ñitsaha yutun olivo nu coyo ñi. Tyin Nyoo iyó tunyeeiñi tsi ra tsa natyaa tahan nyico ra tsi ñi inga tsaha.24Nyooho tsa ñavin Israel cuví, cuví ndo tumaa socoyutun olivo cuuhu, maa tyin Nyoo naquihin ra tsindo tan tyaa tahan ra tsi ndo tsihin yutun olivo vahatsa cumí ra. Tacan cua javaha ra quɨvɨ cua cuñi ra iinyaha ñi cua tyaa tahan nyico ra soco yutun vaha nutsinyaa jihna maa tsi.

Nyɨvɨ Israel cua cacu nda nu ndɨhɨ25 Yañi, cuñí yu tsa coto ndo iin tsa xeehe tsa

javaháNyoo, tyin tacan tan ña caca iñi ndo tyin tsitóxaan ndo. Cuaha xaan nyɨvɨ Israel ndundava añimañi, nda cuanda cacu tandɨhɨ nyɨvɨ inga ñuu tsa nyaatyin cacu. 26Tsa yaha cua cacu ñi, tacan tan cua cacutandɨhɨ nyɨvɨ Israel tyin catyí nu tutu Nyoo tyehen:Ra tsa jacacú tsi nyɨvɨ, nda Sión cua quee ra.Tan cua quihin nyaa ra cuatyi nyɨvɨ ra Jacob.27 Tuhun ihya cuví tsa cua ndoo yu tsihin ñiquɨvɨ cua quihin nyaa yu cuatyi ñi, catyí Nyoo nu

tutu ra.28Cuxaán xaannyɨvɨ Israel tsihinNyoo tsa cuenda

tuhun vaha ra Cristo tsa cacú yo. Tyin tacan tan cuví

tsinu iñi nyooho. Tahan tsanaha nacatsi Nyoo tsi raAbraham, tan ra Isaac, tan ra Jacob tyin tsinu iñi ranaha tsi ra. Tan cuñí ndɨhɨ ra tsi nyɨvɨ Israel tyintata ra naha cuví tsi ñi. 29 Tyin tsa tsa tsaha Nyoo,ña quihin nyaa nyico ra can. Tyin yoo tsa cuví nyɨvɨNyoo, ña tuhvá ra cahan tyin ñavin nyɨvɨ ra cuví yo.30 Tsanaha nyooho ña tyaa yahvi ndo tsi Nyoo. Maatyin vityin tyaá yahvi ndo tsi ra tan cundaahví iñi ranyehé ra tsi ndo tsa cuenda tsa ña tyaá yahvi nyɨvɨIsrael tsi ra. 31Nyɨvɨ Israel ña tyaá yahvi ñi tsi Nyoovityin tumaa tsa ña tyaa yahvi nyooho tsi ra tahantsanaha. Maa tyin cua cundaahvi iñi ra nyehe ra tsiñi tumaa tsa cundaahví iñi ra nyehé ra tsi nyooho.32Yɨhɨ tsaha tandɨhɨnyɨvɨ tannacoóñi tsa tyaá yahviñi tsi Nyoo. Tsahá ra ndatu tsi ñi tsa javahá ñi tacan,tyin tacan tan iin caa ñi cua cuvi cundaahvi iñi ra tsitandɨhɨ yo.

33 ¡Cahnu xaan cuví tsa cuca tan tsa tsitó Nyoo tantsa tsiñí tuñi tsa iyó tsi ra! Yooña cuví nacatyi tuhunyo cuhva tsicá iñi ra, tan ndi iin sava quɨvɨ ña cuacutuñi iñi yo tandɨhɨ cuhva javahá ra. 34 ¿Yóo cutuñíiñi cuhva tsicá iñi Jutu Mañi yo? ¿O yóo jacuahá tsira? Yoñi. 35 Tyin yoñi cuví cuhva jihna iin tsa vahatsi ra, tan tsa cuenda can tan cuita iñi ñi tyin cuanaquihin ñi yahvi cuenda can. 36 Tyin tandɨhɨ maatsa iyó, maa Nyoo javaha itsi, tan iyó tsi tsa cuendara. ¡Na jacahnu yo tsi Nyoo tacan ñi maa! Tan nacuvi tsi tacan.

12Na javaha yo cuhva cuñí Nyoo tsihin ñayɨvɨ iyó yo

1 Yacan cuenda yañi, tsitó ndo tyin cundaahvíxaan iñi Nyoo nyehé ra tsi yo, tan tsa cuenda yacancaahán ndaahvi yu tsihin ndo. Cuhva cuenda ndocuñu ñuhu ndo tsi Nyoo, tan cuví tsi iin tsa nyito tsajamañi ndo, tyin tsa javahá yo tacan janahá tsi tyinnditsa tsa jacahnúyo tsi ra. Yacan cuví tsa taahán iñira. 2Ña coo ca ndo cuhva iyó nyɨvɨ ñuu ñayɨvɨ ihya.Cuhva ndo tsa nasama Nyoo cuhva tsicá iñi ndo, tancuhva iyó ndo, tyin tacan tan coto ndo javaha ndotsa taahán iñi maa ra: náa ndɨhɨ tsa vaha tan tsacuɨtɨ.

3Nyoo, tsa cuenda tsa vaha iñi ra, tan tava tyiñura tsi yu tyin cuvi yu iin ra caca tyiñu ra Jesucristo.Yacan cuenda catyí yu tsihin tandɨhɨ nyooho tyinndi intuhun ndo tan ña caca iñi ndo tyin vaha xaanndo. Maa tyin caca iñi ndo nácaa iyó ndo tan náacuví tsa vaha tsa tsaha Nyoo tsi ndo iin caa ñi tsihintsa tsinú iñi ndo tsi ra. 4 Tumaa soho yo tan tinuuyo iin ñi cuví tsi tsihin tandɨhɨ ca tahan tsi tsa iyóiin cuñu ñuhu. Tan tsa intuhun intuhun tsi sɨɨn sɨɨntyiñu javahá tsi. 5 Tacan tucu yoo, cuaha xaan yomaa tyin iin ñi cuñu ñuhu cuví yo tyin iin ñi cuvíyo tsihin ra Cristo. Tan tsa tacan, iin ñi cuví tucu yotsihin inga tahan yo tyin iin ñi cuñu ñuhu cuví yo.

6 Sɨɨn sɨɨn ndatu tsahá Nyoo tsi tsa intuhun in-tuhun yo, tsahá ra tsi yo ndáa tsa cuñí maa ra cuhvara tsi yo, tan na cuatyiñu yo itsi. Tatun tsahá ra tsacuvi yo ndusu yuhu ra, na tsinu iñi yo tyin tyiñu cantsaha ra tsi yo, tan na javaha yo itsi. 7Tatun tsahá randatu tsi iin yo tsa jatyinyee yo tsi nyɨvɨ, na javahayo itsi tsihin tsa nɨɨ iñi añima yo. Tatun tsi inga yotsahá ra tsa jacuahá yo tsi nyɨvɨ, na jacuaha yo tsiñi tsihin tsa nɨɨ iñi yo. 8 Tatun tsahá ra tsi inga yo

Page 173: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Romanos 12:9 170 Romanos 14:1tsa cuví jandu iin yo iñi nyɨvɨ, na jandu iin yo iñiñi tsihin tsa nɨɨ iñi añima yo. Tatun inga yo ñihítsa jatyinyeé yo tsi nyɨvɨ tsihin xuhun, na jatyinyeeyo tsi ñi, maa tyin ña cuita iñi yo tyin natyahvi ñitsi yo. Tatun inga yo ñihí tsa jaquihín ityi yo tsinyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo tsihin yo, na jaha yo cuendacuhva jaquihin ityi yo tsi ñi. Tatun inga yo ñihítsa jatyinyeé yo tsi nyɨvɨ tsa iyó tsa tsiñí ñuhu, najatyinyee yo tsi ñi tsihin tsa sɨɨ cuñí yo.

Náa taahán tsi javaha nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo9 Cuñi tahan ndo tsi ndo tsihin tsa nɨɨ iñi añima

ndo. Ndasɨ cuñi ndo nyehé ndo tsa ña vaha. Tancuanyicun ndo tsa vaha. 10Cuñí tsi tsa cuñi tahan yotsi yo tumaa tsa cuñí yo tsi nyɨvɨ yo. Tan tyaa yahvitahan ndo tsi ndo tan jaha tahan ndo tsa ñayɨvɨ tsindo.

11Nducu ndo tunyee iñi tsa iyó tsi Nyoo. Ña utsanjaha ndo tsi ndo. Tan jaha tyiñu ndo tyiñu JutuMañiyo tsihin tsa nɨɨ iñi añima ndo.

12 Coo ndo ñayɨvɨ ihya tsihin tsa sɨɨ, tyin tsitóndo tyin cua coo ndo tsihin Nyoo nu cuahán ca tsi.Janyee ndo iñi ndo nyehé ndo tundoho. Tan ndacantahvi ndo tsi Nyoo iin nyita ñi.

13 Cuhva ndo tsa tsiñí ñuhu tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuendaNyoo tsihin ndo. Vaha tyanuu ndo tsi nyɨvɨ tsaávehe ndo.

14 Tatun caahán nyɨvɨ ndavaha ñi tsi ndo, vahacahan ndo tsihin ñi, tan ña cahan ndasɨ ndo tsi ñi.Ndacan tahvi ndo tsi Nyoo tsa cuenda ñi, na nasocora tsi ñi.

15 Sɨɨ cuñi ndo tsihin nyɨvɨ sɨɨ cuñí. Vacu ndotsihin nyɨvɨ tsa tsacú jahá tucuiihya iñi.

16Ña cañi tahan ndo. Iin ñi cuvi ndo tsihin tahanndo. Ña cahnu jaha ndo tsi ndo; jandundaahvi ndotsi ndo tumaa iyónyɨvɨndaahvi; ña jaha ndo tsa tsitóxaan ndo.

17 Ña javaha ndo tsa ña vaha tsihin nyɨvɨ tsajavahá tsa ña vaha tsihin ndo. Jañiñi ndo tsindo tan javaha ndo tsa vaha tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ.18 Nducu ndo cuhva coo taxin ndo tsihin tandɨhɨnyɨvɨ. 19 Yañi, cuñí yu tsi ndo. Tatun javahá nyɨvɨtsa ña vaha tsihinndo, ña tatsi tuñi ndo tsi ñi; natyaacuenda ndo tsi ñi ndahaNyoo na tatsi tuñimaa ra tsiñi. Tyin nu tutu ra catyí tsi tyehen: “Yuhu taahántsi tatsi tuñi tsi nyɨvɨ tan tyahvi tsi ñi”, catyí JutuMañi yo. 20 Tan juvin ñi catyí tucu ra: “Tatun nyɨvɨxaan iñi tsi ndo tan tsisocó ñi, cuhva ndo tsa catsiñi, tan tatun na ityi iñi ñi, cuhva ndo ndutya cohoñi. Tyin tsa javaha ndo tacan, cuaaha tacan ña nuuñi cua cuví, tyin cua nducahan nuu ñi.” 21Ña cuhvando tsa cundaca ñaha tsa ña vaha tsi ndo, maa tyinjandu iin ndo iñi añima ndo. Javaha ndo tsa vahatan casɨ ndo nu vatsí tsa ña vaha tsihin can.

131Tandɨhɨnyɨvɨ cuñí tsi tsa tyaa yahvi ñi tsi ra cumi

tyiñu cuenda ra ndacá ñaha naha ra. Tyin tandɨhɨmaa ra cumí tyiñu tan Nyoo tsaha tyiñu can tsi ranaha. Ra cumí tyiñu tsa iyó, maa Nyoo tsaha tsi ranaha tsa cuví ra naha tyiñu. 2 Yacan cuenda, nyɨvɨtsa ña tyaá yahvi tsi ra naha, cuñí tsi catyi tyin ñatyaá yahvi ñi tsa caahán Nyoo. Ñi tsa javahá tacan,tsicoo cuatyi ñi tsa cuenda can, tan cua cutuñi ñi.

3Tyin ra ndacá ñaha naha ra, ña nyisó tyiñu ra nahatsa jayuhvi ra naha tsi nyɨvɨ tsa javahá tsa vaha.Nyisó tyiñu ra naha tsa tatsi tuñi ra naha tsi nyɨvɨtsa javahá tsa ña vaha. Tun ña cuñí un tsa jayuhvi racumi tyiñu naha ra tsi un, coo vaha, tyin tacan tancua nyehe ra naha tyin vaha iyó un tan vaha nyɨvɨcuví un. 4Tyin ra cumí tyiñu naha ra iyó ra naha tsajavahá ra naha tyiñu Nyoo tsa cuenda tsa vaha tsimaa yo. Maa tyin tatun ña catsi iyó un, yacan nditsacuvi nayuhvi un tsi ra naha. Tyin ñavin nyecú taxinñi maa ra naha vehe tyiñu. Nyecú ra naha tsa tatsituñi ra naha tsi nyɨvɨ javahá tsa ña vaha, tyin tyiñucan tyaa Nyoo tsi ra naha. 5Yacan cuenda ñiñi cuñítsi tsa tyaa yahvi ndo tsi ra cumí tyiñunaha ra, ñavinñi tsa cuenda tsa cuví tatsi tuñi ra naha tsi ndo, maatyin tsa cuenda tyin tsitó ndo tyin tacan taahán tsijavaha ndo. 6 Tan inga tuhun tsa cuenda can tyahvíndo xuhun tsa tavá ra cumí tyiñu naha ra tsa cuendatsa janduvahá ra naha ñuu ndo. Jahá tyiñu ra nahatyiñu Nyoo, tyin yacan tyiñu nyecú ra naha.

7 Cuhva ndo tsa taahán tsi tsi intuhun intuhunnyɨvɨ. Tyahvi ndo náa taahán tsi tyahvi ndo tsacuenda tsa vaha tsi ñuu ndo. Tyaa yahvi ndo tsinyɨvɨ tsa taahán tsi tyaa yahvi ndo. Jaha ndo tsañayɨvɨ tsi nyɨvɨ tsa taahán tsi jaha ndo tsa ñayɨvɨ tsi.8Ña cunyaa cuenda ndo tsi ndi intuhun nyɨvɨ. Maatyin cuñi tahan ndo tsi ndo, tyin tsa cuñí tahan yotsi yo, javahá yo tandɨhɨ tsa catyí ley Nyoo tsa tyaara Moisés tyin javaha yo. 9 Catyí ley Nyoo tyehen:“Tun iyó ñasɨɨhɨ ndo o yɨɨ ndo ña coo inga ñaha orayɨɨ tsi ndo. Ña cahñi ndo. Ña suhu ndo. Ña cahanndo cuendu sɨquɨ ndi intuhun nyɨvɨ. Ña nyiyo iñindo tsa tsii inga nyɨvɨ.” Tandɨhɨ tsehe tan inga ca leyjavahá ndo itsi tatun cuñí ndo tsi tahan ndo tumaatsa cuñí ndo tsi maa ndo. 10Tatun cuñí ndo tsi tahanndo, ña javaha ndo tsa ña vaha tsihin ñi. Tsihin tsacuñí tahan yo tsi yo, javahá yo tandɨhɨ tsa catyí leyNyoo tsa tyaa ra Moisés.

11Tsihin tuhun ihya jaha ndo cuenda tsi ndo quɨvɨiyó ndo vityin. Tyin tsa tahan tsi cuhva tsa taahántsi ndoto yo. Tyin vityin tsa yatyin cuii ca cuacunuhu añima yo nu nyaá Nyoo tan ñavin ca quɨvɨtsa quɨhvɨ yo tuhun ra. 12 Tsa yaha tsa tsacuaa, tantsa cua tuvi. Yacan cuenda cuñí tsi jandɨhɨ ndo tsajavahá ndo tsa javahá nyɨvɨ iyó nu naa. Tan jahatyiñu ndo tsihin tsa vaha tsa tsaha Nyoo tsi ndo;javahando cuhva javahányɨvɨ iyó nunditsin. 13Cuñítsi cuɨtɨ coo yo tyin nu nditsin Nyoo iyó yo. Tan ñacoho ndo nyixi, ña javaha ndo vico tan coho ndonyixi. Nyooho rayɨɨ, ña caca nuu ndo tsihin ñaha.Tan nyooho ñaha ña caca nuu ndo tsihin rayɨɨ. Ñacoo viciu tsi ndo. Tan ña ndasɨ cuñi ndo nyehe ndotsi nyɨvɨ. Tan ña nyiyo iñi ndo tsa iyó tsi ñi. 14Maatyin coo ndo tsihin Jutu Mañi yo Jesucristo, tumaatsinditsí yo jahma tacan na cunditsi yo tsi ra. Tanña caca iñi ndo javaha ndo cuhva cuñí cuñu ñuhundo.

14Na ña cahan nyaa yo tsi nyɨvɨ

1 Tatun iin nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo tan luxu ñitsinú iñi ñi tsi ra, ña vaha tsa ña naquihin cuendando tsi ñi. Naquihin cuenda ndo tsi ñi, maa tyin ñacahan ndo tsa luxu tuhun Nyoo tsa ña cutuñí vaha

Page 174: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Romanos 14:2 171 Romanos 15:9iñi yo tsihin ñi coto ndu uvi iñi ñi. 2Cua cuhva yu iincuhva tsi ndo: Tsa cuenda juhva nyɨvɨ cuví catsimaañi tandɨhɨmaa nuu tsa iyó. Tan tsa cuenda tucu ingañi, maa ñi maa yucu cuví catsi ñi, cuñí ñi. Ñi ihyacuví ñi tsa ña ñihi vaha nyaá tsihin Nyoo. 3Maa tyinñi tsa tsatsí tandɨhɨ can, taahán tsi naquihin cuendañi tsi ñi tsa tsatsí yucu ñi. Tan ñi tsa tsatsí yucu, naña cahannyaa ñi tsi inga ñi can. TyinNyoonaquihíncuenda ra tsi ñi can. 4Tan ¿yóo nyɨvɨ cuví yooho tancahan nyaa un tsi musu inga ra? Tyin tun vaha o ñavaha javahá ñi, nyehe maa tsitoho ñi tsihin ñi. Tanvaha cua quita ñi tyin Jutu Mañi yo, iyó tunyee iñitsi ra tan cua jatyinyee ra tsi ñi na quita vaha ñi.

5 Inga tucu cuhva: Yɨhɨ nyɨvɨ jacahnú ñi iin quɨvɨtan ñavin ca inga quɨvɨ. Tan tsa cuenda inga nyɨvɨnduve quɨvɨ cahnu cuví tan quɨvɨ ña cahnu cuví.Inducu ñi quɨvɨ cuñí ñi, yacan cuenda intuhunintuhun maa yo tan cuñí tsi tyihi tuñi vaha iñi yo.6 Ñi tsa naquihín vaha quɨvɨ, naquihín vaha ñi cantsa cuenda tsa jacahnú ñi tsi Jutu Mañi yo. Ñi tsaña naquihín vaha can, juvin ñi jacahnú tucu ñi tsiNyoo tyin ña naquihín vaha ñi can. Tan ñi tsa tsatsítandɨhɨ can, juvin ñi tsatsí tucu ñi tsa cuenda tsajacahnú ñi tsi Jutu Mañi yo, tan nacuhvá ñi tyahvinyoo tsi ra tyin tsaha ra tsa catsi ñi. Tan ñi tsa ñatsatsí tandɨhɨ, ña tsatsí ñi tsa cuenda tsa jacahnú ñitsi Jutu Mañi yo tan juvin ñi nacuhvá tucu ñi cantyahvi nyoo tsi ra.

7 Tyin ndi intuhun yo tan ña iyó yo tsihin tunyeeiñi maa yo. Tan ndi ñavin tsa cuenda maa yo tsiihíyo. 8Tyin tatun iyó yo, iyó yo tsa jaha tyiñu yo tyiñuNyoo. Tan tatun tsiihí yo, tsiihí yo tsa cuenda JutuMañi yo tan naquihín ra añima yo. Yacan cuendatsii maa Jutu Mañi yo cuví tsi yo vasu ndi maa nyitoyo o tsiihí yo. 9 Tyin ra Cristo tsihi ra tan nandotora tyin cundaca ñaha ra tsi nyɨvɨ nyito tan nyɨvɨ ñanyito.

10Maa tyin yooho, ¿nacuenda nyehé nyaa un tsira yañi un? ¿O nacuenda ña naquihin cuenda un tsira?, tan tsitó vaha un tyin tandɨhɨ yo tan cua tahantsi quɨvɨ cuhva cuenda yo tsi yo nuu ra Cristo tyintatsi tuñi ra tsi yo. 11 Tumaa tsa catyí Nyoo nu tutura tyehen:Yuhu nditsa tsa nyito yu. Tan tumaa tsa nditsa tsa

nyito yu, tacan nditsa tsa cuñí tsi cuɨñɨ tsɨtɨtandɨhɨ nyɨvɨ nuu yu.

Tandɨhɨ ñi tan cua nacoto ñi tsi yu tsa cuví yu Nyoo.Tan nuu tandɨhɨ nyɨvɨ cua jacahnu ñi tsi yu, catyí

Nyoo.12 Yacan cuenda intuhun intuhun yo tan cuanacuhva cuenda yo tyiñu javaha yo tsi Nyoo.

Ña janacava ndo tsi yañi ndo nu cuatyi13Yacan cuenda, ña taahán tsi cahan nyaa ca ndo

tsi nyɨvɨ. Maa tyin nducu ndo cuhva tsa ña janacavando tsi ñi nu cuatyi coto jandɨhɨ ñi tsa tsinú iñi ñi tsira Cristo. 14Yuhu tsitó yu tyin cuvi catsi yo tandɨhɨtyin tsinú vaha iñi yu tsi JutuMañi yo Jesucristo, tanmaa ra jacuahá tsi yu. Maa tyin ñi tsa tsicá iñi tyinña cuví catsi ñi tandɨhɨ, tsa cuenda maa ñi ña cuvícatsi ñi can. 15Maa tyin tatun tsa cuenda tsa tsatsíndo tan ndasɨ cuñí yañi yo, ña nditsa tsa cuñí ndotsi ra. Ña cuhva ndo tsa tɨvɨ yañi yo tsihin tsa tsatsíndo tyin ra Cristo tsihi ra tsa cuenda ra. 16Ña cuhva

ndo tsa cahan nyɨvɨ ndavaha ñi sɨquɨ tsa tsaha Nyoondatu tyin catsi yo. 17Tatun ndacá ñaha Nyoo tsi yoña ñiñi xaan náa tsatsí yo o náa tsihí yo. Tsa ñiñi cacuví tsa vaha iyó yo nuu ra, tan tsihin tsa sɨɨ cuñí yo,tan taxin iyó añima yo jahá Tatyi Ii ra. 18Nyɨvɨ jahátyiñu tyiñu ra Cristo tacan, sɨɨ cuñí Nyoo nyehé ratsi ñi, tan tacan tucu nyɨvɨ sɨɨ cuñí ñi nyehé ñi tsi ñi.

19 Yacan cuenda cuñí tsi jañiñi yo tsi yo tan coovaha yo tsihin nyɨvɨ. Tyin tacan tan cuví jatyinyeetahan yo tsi yo na cuahnu ca yo tsihin tuhun Nyoo.20Ndi intuhun ndo tan ña jatɨvɨ ndo tyiñu jahá Nyootsitsi añima inga nyɨvɨ tsihin tsa tsatsí ndo. Nditsatyin tandɨhɨ tsa tsatsí yo tan vaha tsi. Maa tyin ñavaha tsa catsi yo iin tsa tsatsí yo tatun tsihin canjanacava yo tsi nyɨvɨ nu cuatyi. 21 Yacan cuenda,vaha tsa ña catsi yo cuñu, ndi ña coho yo vinu tatunndasɨ cuñi yañi yonyehe ra tyin javahá yo can. Nañajanacava yo tsi ra yañi yo nu cuatyi. Na ña casɨ yo nutsinú iñi ra tsi Nyoo tsihin iin tsa javahá yo. 22Cuhvatsa tsinú iñi yo tsa cuenda tandɨhɨ yacan ña cahanyo tuhun can tsihin inga nyɨvɨ. Na coto intuhun ñimaa yo can tsihin Nyoo. Sɨɨ xaan cuñí yo tatun ñauvi tsicá iñi yo javahá yo tsa tsahá Nyoo ndatu tyinjavahá yo. 23Maa tyin nyɨvɨ tsa tsatsí náa tsatsí, tanuvi tsicá iñi ñi, tsicoo cuatyi ñi tyin ña tsinú vahaiñi ñi tyin cuví catsi ñi can. Tan tandɨhɨ tsa javaháyo tsihin tsa ña tsiñú iñi yo tyin tsahá Nyoo ndatujavaha yo can, cuatyi cuví.

15Na javaha yo tsa taahán iñi nyɨvɨ yɨhɨ tuhun Nyoo

tsihin yo, tan ñavin tsa taahán iñi ñi maa yo1 Yoo tsa vaha cuanyicún tsi Nyoo, cuñí tsi tsa

jatyinyee yo tsi nyɨvɨ tsa ñaha ca tsinú vaha iñi tsira. Jatyinyee yo tsi ñi na tsinu ca iñi ñi. Tan naña nducu yo maa ñi maa tsa taahán iñi maa yo.2 Intuhun intuhun yo cuñí tsi tsa javaha yo cuhvataahán iñi inga nyɨvɨ tatun cuví tsi tsa vaha cuendañi, tyin tacan tan cuví cuahnu ca ñi tsihin tuhunNyoo. 3 Tyin ndi ra Cristo tan ña javaha ra cuhvataahán iñi maa ra, maa tyin tahan ra tumaa catyínu tutu Nyoo tyehen: “Tandɨhɨ tsa ndavaha ñi tsacahan nyɨvɨ sɨquɨ Nyoo, sɨquɨ ra Cristo ndoo can”,catyí tsi. 4 Tyin tandɨhɨ tsa tsinyaa nu tutu Nyootahan tsanaha, tsinyaa tsi tsa cuenda tsa cutuhva yoitsi. Tan juvin tsi jatyinyee tsi yo tsa cunyee iñi yocuatu yo tsa cua cuhva Nyoo tsi yo. Tyin tun cahviyo itsi jandu iin tsi iñi yo. 5Tan juvin ñimaa ra tsahátsa cunyeé iñi yo cuatu yo, tan tsahá ra tsa vahacuñí añima yo. Na jatyinyee ca ra tsi yo coo vaha yotan iin ñi cuvi yo tumaa taahán iñi ra Cristo Jesús.6Tacan tan tandɨhɨ yo iin caa ñi jacahnu yo tsi NyooJutu ra Jesucristo Jutu Mañi yo.

Nyɨvɨ tsa ñavin ñi Israel cuví, cua coto ñi tuhunNyoo

7 Yacan cuenda naquihin cuenda tahan ndo tsindo, tumaa naquihín cuenda ra Cristo tsi yo, tyintun javaha yo tacan, jacahnu yo tsi Nyoo. 8Tan catyíyu tsihin ndo: ra Cristo quitsi ra quitsi jatyinyee ratsi nyuhu tsa cuví nyɨvɨ Israel, tyin tacan catyi Nyootsihin tsii tsaahnu ndi tyin cua javaha ra. Tan tacanjanaha ra Cristo tyin tandɨhɨ tsa catyi Nyoo tyin cuajavaha ra, javahá ra itsi. 9Quitsi ra Cristo tyin tacan

Page 175: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Romanos 15:10 172 Romanos 16:10tan jacahnu tucu nyɨvɨ tsa ñavin ñi Israel cuví tsiNyoo, tsa cuenda tsa cundaahví iñí ra nyehe ra tsiñi, tumaa catyí nu tutu ra tyehen:Yacan cuenda cua jacahnu yu tsi un tan cua nyehe

tandɨhɨ nyɨvɨ tsa ñavin ñi Israel cuví.Cua jacahnu yu tsi un tan cata yu yaa tsa cuenda un,

catyí tsi.10 Tan inga tucu nu catyí tsi tyehen:Nyooho tsa ñavin ñi Israel cuví, sɨɨ cuñi ndo tsihin

ñi Israel, nyɨvɨ Nyoo.11 Tan inga tucu nu catyí tsi tyehen:Jacahnundo tsi JutuMañi yo, nyoohonyɨvɨ tsa ñavin

ñi Israel cuví.Cata tandɨhɨ ndo yaa tan jacahnu ndo tsi ra.12Ra Isaías tyaa tucu ra nu tutu Nyoo tyehen:Cua cacu iin ra tsa cuvi tata ra Isaí.Cua quitsi ra cua cundaca ñaha ra tsi nyɨvɨ tsa ñavin

ñi Israel cuví.Tan cua cuita iñi ñi tyin cua jacacu ra tsi ñi.

13 Juvin ñi maa Nyoo tsahá tunyee iñi tsi yo tantsitó yo tyin cua cuhva ra tsa cuhva ra tsi yo. Najacutu ra tsi ndo tsihin tusɨɨ iñi ra. Tan na coo taxinañima ndo tsa cuenda tsa tsinú iñi ndo tsi ra, tyintacan tan tsihin tunyee iñi Tatyi Ii ra tan cuita vahaiñi ndo tyin cua ñihi ndo tsa cua cuhva ra tsi ndo.

14 Yañi, tsitó vaha yu tyin nyooho vaha iñi ndotan cutuñí vaha iñi ndo, tan tsitó vaha ndo cuhvacuhva cuenda tahan ndo tsi ndo. 15 Maa tyin nucarta ihya ñihi xaan caahán yu sɨquɨ juhva tsa tyaayu tyin tacan tan ña naa iñi ndo can. Tyehen javaháyu tsa cuenda tyin Nyoo tsaha ra tsa vaha ra tsi yu16 tsa jaha tyiñu yu tyiñu ra Jesucristo nu iyó nyɨvɨtsa ñavin ñi Israel cuví. Tan tyiñu tsa javahá yu cuvítsa caahán yu tuhun Nyoo nácaa jacacú ra tsi nyɨvɨ.Tyehen javahá yu tyin tacan tan cuví cuhva cuendayu tsi ñi tsi Nyoo tan cuvi ñi iin ofrenda tsa taahániñi ra, tyin tsa nduvaha ñi nuu ra jaha Tatyi Ii ra.

17Yuhu tsa tsinú iñi yu tsi ra Cristo Jesús, sɨɨ cuñíyu jahá tyiñu yu tyiñu Nyoo tyin tsitó yu tyin tyiñuvaha javahá yu. 18 Yuhu ña caná iñi yu cahan yutsa ña javaha ra Cristo tsihin yu. Maa tyin tsahácuenda yu tsi ndo tyin nyɨvɨ tsa ñavin ñi Israel cuví,tsinú iñi ñi tsi Nyoo tyin Nyoo tsatyiñu ra tsi yutan vityin tyaá yahvi ñi tsi ra tsa cuenda tsa tsinúiñi ñi tuhun cahan yu tan nyehe ñi tsa javaha yu19 tsihin tunyee iñi seña tan tsa iyo tsa javaha yu jahaTatyi Ii Nyoo. Tsihin tandɨhɨ yacan cunyee cahanyu tuhun ra Cristo tan nácaa jacacú ra tsi yo tsihinnyɨvɨ. Quitsaha yu nda Jerusalén tan inga ca ñuunda cuanda tsaa yu ñuu tsa cayucú Ilírico. 20 Tacannducú yu cuhva caahán yu tsa jacacú ra Cristo tsi yonu ñaha ca coto nyɨvɨ tuhun ra, tyin ña cuñí yu jahatyiñu yu nu tsa yaha cahan inga ra tuhun ra Cristo.21 Tumaa catyí nu tutu Nyoo tyehen:Nu nduvemaa tuhun Nyoo iyó, cua tsaa tuhun Nyootan cua cutuñi iñi nyɨvɨ iyó can itsi, catyí tsi.

Nu tyaá ra Pablo cuhva tyin cuhun ra ñuu Roma22Yacan cuenda ña cuvi quitsi yu quitsi nyehe yu

nu yucú ndo, vasu ndi maa cuaha xaan tsaha cuñi yu quitsi yu. 23Maa tyin vityin tsa ndɨhɨ jaha tyiñuyu ityi ñuu ihya. Tan tsa cuaha xaan cuiya cuñíyu quitsi yu nu yucú ndo tan ndoo yu juhva quɨvɨtsihin ndo. 24Nyehe jihna yo tatun cuvi yaha yu nuyucú ndo quɨvɨ cua cuhun yu España. Tsa yaha tsa

cunyii yu juhvaquɨvɨ tsihinndo, nyehe yo tatun cuvijatyinyee ndo tsi yu tan tsaa yu nu cuhun yu. 25Maatyin vityin cuahán yu ñuu Jerusalén tan nyisó yuofrenda tsa cuenda nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo tsaiyó ndacan. 26Tyin nyɨvɨ tsicá vehe ñuhu tsa iyó ityiMacedonia tan ityi Acaya natuhun tahan ñi tan tavañi juhva xuhun jacuhun ñi tsi nyɨvɨ ndaahvi tsa iyóJerusalén, ñi yɨhɨ cuenda ra Cristo. 27Tyehen cuñi ñijavaha ñi. Tan nditsa tyin taahán tsi javaha ñi tacan.Tyin nyɨvɨ Israel, ñi tsinú iñi tsi ra Cristo, tsaha ñituhun ra Cristo tsi ñi. Yacan cuenda taahán tucutsi tsi maa ñi tsa jatyinyee ñi tsi ñi Israel tsihin tsaiyó tsi ñi. 28Yacan cuenda, tatun tsa yaha jandaa yutyiñu ihya, tan tsa yaha nacuhva cuenda yu xuhunihya tsi nyɨvɨ Jerusalén, tacan tan cuhun yu ndaEspaña tan cua yaha yu nu yucú ndo. 29 Tsitó vahayu tyin quɨvɨ cua quitsi yu nu yucú ndo, cuaha tsavaha cua cuhva Nyoo tsi yu tyin nacuhva cuenda yutsi ndo.

30Yañi, Tatyi Ii Nyoo tsaha tsa cuñí ndo tsi yu tantsi ra Jesucristo, yacan cuenda caahán ndaahvi yutsihin ndo ndacan tahvi ndo tsi Nyoo tsa cuenda yutan tsa cuenda tyiñu jahá yu. 31Ndacan tahvi ndo tsacuenda yu, na jacacu Nyoo tsi yu ndaha nyɨvɨ Judeatsa ña tsinú iñi tsi ra Cristo. Tan ndacan tahvi ndotsa cuendanyɨvɨyɨhɨ cuenda raCristo ñuu Jerusalén,na tɨɨn cuenda vaha ñi ofrenda tsa ndahá yu. 32 Tanndacan tahvi ndo na cuvi cuhva cuñi Nyoo tan cuviquitsi yu quitsi nyehe yu nu yucú ndo tsihin tsa sɨɨcuñí yu tan cuví quitatu vaha yu. 33 Tan Nyoo, ratsahá tsa taxin coo añima yo, na cunyaa ra tsihintandɨhɨ ndo. Tan na cuvi tsi tacan.

16Nu tsaha ra Pablo nacumi tsi nyɨvɨ vaha iñi tsi ra

1 Jacotó yu tsi ndo tyin ña hermana Febe jatyinyeéxaan ña tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo ñuu Cencrea.2 Naquihin vaha ndo tsi ña tumaa naquihín JutuMañi yo tsi yo, tumaa taahán tsi javaha ñi yɨhɨ cuenda Nyoo. Jatyinyee ndo tsi ña tsihin tandɨhɨtsa tsiñí ñuhu tsi ña, tyin maa ña cuaha xaan nyɨvɨjatyinyeé ña, tan nda cuanda maa yu.

3 Cuhva ndo nacumi tsi ña Priscila tan tsi raAquila, ñi tsa cutahan tsihin yu nu jahá tyiñu yucuenda ra Cristo Jesús. 4 Tsahnya iñi ñi ñayɨvɨ ñiquɨvɨ jacacu ñi tsi yu. Yacan cuenda tsahá yu tyahvinyoo tsi ñi. Tan ñavin yuhu ñi, tyin tandɨhɨ tucunyɨvɨ tsa ñavin ñi Israel cuví, ñi tsa yɨhɨ cuendaNyoo, tsahá ñi tyahvi nyoo tsi ñi. 5 Cuhva tucu ndonacumi tsi ñi yɨhɨ cuenda Nyoo tsa ndú iin veheña Priscila tan ra Aquila. Vatsí tucu nacumi tsi raEpeneto, yañi yu. Juvin ra cuví ra tsa tsinu jihna iñitsi ra Cristo ityi Acaya. 6 Cuhva ndo nacumi tsi ñaMaría. Jahá tyiñu xaan ña nu yucú ndo. 7Cuhva ndonacumi tsi nyɨvɨ ñuu yu, ra Andrónico tan ra Junias,ra yañi yu tsa tsiyucu tsihin yu vehe caa. Cahnutyiñu jahá tyiñú ra naha cuenda Jutu Mañi yo tsihintandɨhɨ ca ra jahá tyiñu cuenda Nyoo. Tan jihna cara naha natsinu iñi tsi ra Cristo tan ñavin ca yuhu.

8 Cuhva ndo nacumi tsi ra Amplias ra vaha iñi tsiyu cuenda Jutu Mañi yo. 9 Cuhva ndo nacumi tsira Urbano, ra yañi yo cuenda tyiñu ra Cristo Jesús,tan tacan tucu ra Estaquis, ra yañi yu. 10 Cuhva

Page 176: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Romanos 16:11 173 Romanos 16:27ndo nacumi tsi ra Apeles. Nyehé yo tyin nditsa tsatsinú iñi ra tsi ra Cristo. Tan tsahá tucu yu nacumitsi nyɨvɨ ra Aristóbulo. 11 Cuhva ndo nacumi tsi raHerodión ñuu yu tan tsi nyɨvɨ ra Narciso, ñi tsa tsinúiñi tsi Jutu Mañi yo. 12 Vatsí nacumi tsi ña Trifenatan tsi ña Trifosa, ñi tsa jahá tyiñu tyiñu Jutu Mañiyo. Tan ña hermana Pérsida, ñaha tsa jahá tyiñuxaan tyiñu Jutu Mañi yo. 13 Cuhva ndo nacumi tsira Rufo, iin ra cahnu cuví nuu Nyoo. Tsinú vaha iñira tsi JutuMañi yo. Tan vatsí tucu nacumi tsi sɨhɨ ra,ña tsa cuví tumaa sɨhɨ yu. 14Cuhva ndo nacumi tsi raAsíncrito, tsi ra Flegonte tan tsi ra Hermas, tan tsi raPatrobas, tan tsi ra Hermes, tan tsi ra hermano tsayucú tsihin ra naha. 15Cuhva tucu ndo nacumi tsi raFilólogo tan tsi ña Julia tan tsi ra Nereo tsihin cuhvara, tan tsi ra Olimpas tan tsi tandɨhɨ ñi yɨhɨ cuendaNyoo tsa yucú tsihin ñi.

16Cuhva tahan ndo nacumi tsi ndo. Tandɨhɨ nyɨvɨyɨhɨ cuenda ra Cristo tsa iyó ityi ihya jaquitsi ñinacumi tsi ndo.

17 Yañi, caahán ndaahvi yu tsihin ndo, jaha ndocuenda tsi ndo tsihin ñi cuñí jasɨɨn tsi ndo, tannducú ñi cuhva tsa nduva ndo tsihin tuhun Nyoo,tyin ñavin tacan cutuhva ndo tuhun ra Cristo. Ñacutahan ndo tsihin ñi can. 18Tyin ñi can ñavin tyiñuJutu Mañi yo Jesucristo jahá tyiñu ñi, maa ñi cuhvacuñí maa ñi javahá ñi. Tan jandahví ñaha ñi añimanyɨvɨ ndaahvi tsihin tsa vita caahán ñi. 19 Tandɨhɨnyɨvɨ tsitó ñi tyin tyaá yahvi ndo tsi Nyoo. Yacancuenda sɨɨ xaan cuñí yu tsihin ndo, tan cuñí yu tsayatyi javaha ndo tsa vaha. Maa tyin ña yatyi javahando tsa ña vaha. 20 Nyoo ra iyó tandɨhɨ tsa taxinañima, na cuhva ra tsa jaha canaa ndo tsi nu ña vahatsa yatyi, tan na cuhva ra tsa cuañi ndo sɨquɨ nu. Nanasoco Jutu Mañi yo Jesucristo tsi ndo.

21 Ra Timoteo ra cutahán tsihin yu nu jahá tyiñundi tyiñuNyoo, jaquitsí ra nacumi tsi ndo. Tan tacantucu ra Lucio, tan ra Jasón, tan ra Sosípater; tandɨhɨra ñuu yu can jaquitsí ra naha nacumi tsi ndo.

22 Yuhu ra Tercio javahá yu tutu ihya tsa cuendara Pablo, juvin ñi jaquitsí tucu yu nacumi tsi ndotyin iin caa ñi yɨhɨ yo cuenda Jutu Mañi yo.

23 Jaquitsí tucu ra Gayo nacumi tsi ndo. Vehe raiyó yu. Juvin ñi ihya ndú iin tandɨhɨ ñi yɨhɨ cuendaNyoo. Ra Erasto ra cuví tesorero ñuu ihya, jaquitsíra nacumi tsi ndo, tan yañi yo ra Cuartu tucu.

24Na ndoo Jutu Mañi yo Jesucristo tsihin tandɨhɨndo. Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Nu ndɨhɨ caahán ra Pablo tan jacahnú ra tsiNyoo

25 Tan vityin na jacahnu yo tsi Nyoo, tyin maa racuví ra cua cuhva tsa ndu iin iñi añima ndo, tyintacan tan ña jandɨhɨ ndo tsa tsinú iñi ndo tuhun ratsa jacacú tsi yo. Tsehe cuví tuhun caahán yu tantuhun tsa jacuahá yu tsa cuenda ra Jesucristo. Iin ñicuví tsi tsihin tuhun tsa ñuhu xeehe tahan tsanahanda ndi cumañi ca tsinu ñuhu ñayɨvɨ. 26 Maa tyinvityin jacuahá Nyoo tsi yo tsa cuenda tutu tsa nacoora cuví ndusu yuhu ra, ra tsaha cuenda tuhun ratahan tsanaha. Catyí Nyoo, ra tsa ña cua cundɨhɨmaa, tyin vityin taahán tsi coto tandɨhɨ nyɨvɨ tyintacan tan tsinu iñi ñi tsi ra tan tyaa yahvi ñi tsacaahán ra. 27 Intuhun ñi maa Nyoo iyó, tan iyó xaan

tsa tsiñi tuñi tsi ra. Tan na ña jandɨhɨ yo tsa jacahnúyo tsi ra tsa cuenda ra Jesucristo.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 177: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Corintios 1:1 174 I Corintios 2:1

Carta Tsa Jihna Ñi Jacuhun RaPablo Tsi Nyɨvɨ Yɨhɨ Cuenda Nyoo Ñuu

Corinto

Nu tyaá ra Pablo iin carta tsa cuenda nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo ñuu Corinto

1 Yuhu ra Pablo, cana Nyoo tsi yu tyin caca yutyiñu ra Jesucristo. Yuhu tsihin ra Sóstenes, ra yañiyo, 2 jaquitsí ndi carta ihya tsi ndo tsa yucú ndo veheñuhu cuenda Nyoo ñuu Corinto. Nyɨvɨ Nyoo cuvíndo vityin, tyin tsa ndu iin ndo tsihin ra Cristo Jesús.Nyoo cana ra tsi ndo tyin nanduvi ndo nyɨvɨ vahacuenda ra, tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ tsa jacahnú tsi JutuMañi yo Jesucristo tandɨhɨ ñi ityi. Tyin cuví ra Nyoocuenda ñi tan cuenda tucu maa yo. 3Naquihin ndotsa vaha tan tsa taxin tsahá Nyoo Jutu yo tan JutuMañi yo Jesucristo coo añima ndo.

Nacaa nasocó Nyoo tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra4 Tandɨhɨ ñi quɨvɨ tsahá yu tyahvi nyoo tsi Nyoo

tsa cuenda ndo, tyin ñihí ndo tsa vaha Nyoo tsacuenda tsa ndu iin ndo tsihin ra Cristo Jesús. 5 Tantsa iin ñi cuví ndo tsihin ra Cristo, Nyoo tsahá ratunyee iñi tsi ndo tsa cahan ndo tuhun ra. Tan tsahándɨhɨ tucu ra tsa coto xaan ndo. 6Tan tandɨhɨ tuhunra Cristo tsa cahan ndi tsihin ndo tsa ndunditsin tsityin tsa nasama ndo cuhva iyó ndo. 7 Tan yacancuenda nduve tsa cumañí tsi ndo tyin iyó tandɨhɨtsa vaha Nyoo tsi ndo jahá ra tsitsi tsa ndatú ndoquɨvɨ quitsi Jutu Mañi yo Jesucristo. 8Nyoo cua jahacuenda ra tsi ndo nda cuanda naa ñuhu ñayɨvɨ tyintacan tan yoñi cuví tyaa cuatyi tsi ndo quɨvɨ cuaquitsi Jutu Mañi yo Jesucristo. 9Nyoo tacan ñi maajavahá ra cuhva catyí ra. Tan maa ra cuví ra canatsi ndo tyin ndu iin ndo tsihin Sehe ra, ra Jesucristo,Jutu Mañi yo.

Nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Jutu Mañi yo, ña vaha quitasɨɨn ñi

10 Yañi, tsicán yu tsi ndo tsihin sɨvɨ Jutu Mañiyo Jesucristo, na iin ñi cuvi ndo tan ña cusɨɨn ndo.Tan iin ñi cuhva caca iñi ndo, tan iin ñi tuhunquɨhɨ iñi ndo. 11 Caahán yu tacan tsihin ndo, yañi,tyin catyí nyɨvɨ ra Cloé tsihin yu tyin iyó tɨsɨhɨ nuyucú ndo. 12 Tyin nyooho sɨɨn sɨɨn cuhva caahánndo. Yɨhɨ ndo catyí ndo: “Cuenda ra Pablo yɨhɨ yu”; inga ndo: “Cuenda ra Apolos”; inga tucu ndo:“Cuenda ra Pedro”; tan inga tucu ndo catyí ndo:“Cuenda ra Cristo yɨhɨ yu.” 13 ¿A cuñí ra Cristo tsaquita sɨɨn yo? ¿A maa yu tsihi nu cruu tsa cuendando? ¿A tsicoondutya ndo tsihin sɨvɨ yu? Ñavin.14 Tyahví nyoo tsi Nyoo tyin ra Crispo tan ra Gayoñi jacoondutya yu tan ña jacoondutya yu tsi ndiintuhun ca nyooho, 15 yacan ña cuvi cahan ndo tyintsicoondutya ndo tsihin sɨvɨ yu. 16Aan, jacoondutyatucu yu tsi nyɨvɨ ra Estéfanas, maa tyin ña nducuhúniñi yu tun jacoondutya yu tsi inga ndo. 17 Tyin raCristo ña tava tyiñu ra tsi yu tsa jacoondutya yu.Tava tyiñu ra tsi yu tsa cahan yu nácaa jacacú ra tsiyo. Tan ñavin tsihin tsa tsiñi tuñi tsa iyó nu ñuhuñayɨvɨ ihya caahán yu, tyin coto catyi nyɨvɨ tyin

nduve yahvi nyaá tsa tsihi ra Cristo cuenda cuatyiyo.

Vaha ca tsa tsiñi tuñiNyoo tan ñavin ca tsa tsiñi tuñinyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ

18 Nyɨvɨ tsa cua cuhun anyaya tsiñí ñi tuhun tsatsihi ra Cristo nu cruu, tan ña tsinú iñi ñi tsi ra,yacan cuenda cuñí maa ñi tyin nduve yahvi nyaá tsatsihi ra. Tan tsa cuenda yoo tsa cua cacu, tunyee iñiNyoo cuví tsa tsihi ra. 19Tyin tacan catyí maa tuhunNyoo:Cua janaa yu tsa nyityi jiñi ra tsitó xaan.Tan ña cua cahan yu tsa caahán ra, catyí Nyoo.

20 Nduve yahvi nyaá ra tsa tsitó xaan, tan ramaestro, tan ra caahán náa ndɨhɨ tuhun tsa iyó nuñuhu ñayɨvɨ ihya. Tyin tsa tsiñi tuñi tsa iyó nu ñuhuñayɨvɨ ihya, tuhun nduve yahvi nyaá nanduvi canjaha Nyoo. 21Nyoo tsihin tsa tsiñi tuñi tsa iyó tsi ratyaa ra cuhva tyin ña cuvi nacoto nyɨvɨ tsi ra tsihintsa tsiñi tuñi tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Maa tyintyaa tucu ra cuhva tsa jacacu ra tsi nyɨvɨ tsa tsinúiñi tuhun ra vasu ndi maa inga ca nyɨvɨ cuñí ñi tyinnduve yahvi nyaá tsi.

22Nyɨvɨ Israel cuñí ñi nyehe ñi tsa iyo. Tan nyɨvɨGrecia maa ñi maa tsa tsiñi tuñi tsa iyó nu ñuhuñayɨvɨ ihya nanducú ñi. 23 Maa tyin nyuhu jacotóndi tuhun ra Cristo, ra tsa tsihi nu cruu. Tan tsa tsiñínyɨvɨ Israel tuhun ra ndasɨ xaan cuñí ñi. Tan ñi tsañavin ñi Israel cuví, cuñí ñi tyin nduve yahvi nyaátsi. 24 Maa tyin tsa cuenda nyɨvɨ tsa nacatsi Nyoo,cuví ñi nyɨvɨ Israel, a nyɨvɨ Grecia, ñi ican cutuñí iñityin ra Cristo iyó tandɨhɨ tunyee iñi Nyoo tsi ra, tantsahá ra tsa cutuñí iñi ñi tsa tsiñi tuñi Nyoo. 25Vasundi maa inga nyɨvɨ cuñí tyin nduve yahvi nyaá tsatsiñi tuñi Nyoo, maa tyin nyaá yahvi ca tsi tan ñavinca tsa tsiñi tuñi tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Tancuñí tucu ñi tyin ña ñihi tunyee iñi Nyoo. Maa tyinñihi ca tsi tan ñavin ca tunyee iñi tsa iyó nu ñuhuñayɨvɨ ihya. 26 Yañi, cuñí tsi tsa cutuñi iñi ndo tyinNyoo nacatsi ra tsi ndo vasu ndi maa ña cuaha ndocuví nyɨvɨ tsitó, tan nyɨvɨ cahnu cuví o nyɨvɨ ndacáñaha nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. 27Nacatsí ra tsi nyɨvɨ tsacatyí nyɨvɨ tyin soho xaan ñi, tyin cuhva ra ticanuutsi nyɨvɨ tsitó xaan. Tan nacatsí ra tsi nyɨvɨ nduvetunyee iñi iyó tsi tyin cuhva ra ticanuu tsi nyɨvɨ cuñítyin iyó xaan tunyee iñi tsi ñi. 28 Tan nacatsí ra tsinyɨvɨ ndaahvi tsa cuñí nyɨvɨ tyin ña tsiñí ñuhu ñi,tan nyɨvɨ tsa ña cuñí nyɨvɨ nyehe ñi, tan janduluhlúra tsi nyɨvɨ jahá tyin cahnu cuví ñi. 29 Javahá ra tacantyin tacan tan yoñi cuvi nduyaa nuu ra. 30Tan juvinñi maa ra jandu iin tsi yo tsihin ra Cristo Jesús. Tantsahá ra Cristo tsa tsiñi tuñi tsi yo, tan tsa cuendatsa jata ra tsi yo tsihin nɨñɨ ra, quihin nyaa ra tsi yondaha nu ña vaha tan cacu yo tan nduvaha yo jahára tan jacu ií ra tsi yo. 31 Yacan cuenda na javahayo cuhva catyí tuhun Nyoo nu catyí tsi tyehen: “Ñacuví nduyaa yo tsihin tsa javahá maa yo, maa tyintatun cua nduyaa yo, na nduyaa yo tsihin tsa javaháNyoo tsihin yo.”

2Tuhun ra Cristo, ra tsihi nu cruu

1Maa tyin yañi, quɨvɨ tsa quitsi yu cahan yu tuhunNyoo tsihin ndo, ña cahan yu tuhun tsa tsiñi tuñi

Page 178: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Corintios 2:2 175 I Corintios 3:20tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tumaa caahán ra tsitóxaan naha ra. 2Tyinmaa ñimaa tuhun ra Jesucristo,nácaa tsihi ra nu cruu tsa cuenda cuatyi yo tyaa iñiyu tan cahan yu tsihin ndo. 3 Tan tsa tsaa yu nuyucú ndo ñihi nɨhɨ yu jahá tsa yuuhví yu. 4 Tan tsacahan yu tsihin ndo, ña cahan yu tsihin tuhun sɨɨ caatumaa caahán ra tsitó xaan naha ra. Maa tyin tsihintunyee iñi Tatyi Ii Nyoo cahan yu tsihin ndo. 5 Tyintacan tan tsinu iñi ndo tsi Nyoo tsa cuenda tunyeeiñi maa ra, tan ñavin tsa cuenda tsa tsiñi tuñi tsa iyónu ñuhu ñayɨvɨ ihya.

Juvin ñi maa Tatyi Ii Nyoo tsahá tsa nacoto yo tsiNyoo

6Maa tyin nditsa caahán ndi tuhun tsa tsiñi tuñitsihin nyɨvɨ tsa ñihi nyaá tsihin tuhun Nyoo. Maatyin ñavin tsa tsiñi tuñi tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya,tan ndi ñavin tsa tsiñi tuñi ra ndacá ñaha naha ratsa cua cundɨhɨ ñimaa, tyin caahán ndi tsa tsiñi tuñiNyoo 7 tsa tsicumi xeehe ra tsa ndi cumañi ca javahara ñuhu ñayɨvɨ ihya. Tyaa ra cuhva tsa jacacu ra tsiyo tan cunyecu cuii yo tsihin ra nda gloria. 8 Tanndi intuhun ra ndacá ñaha nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tanña cutuñi iñi ra naha can. Tun tsatyin cutuñi iñi ranaha can, ña cua tyaa ra naha tsi Jutu Mañi yo, randacáñahagloria, nu cruu. 9Maa tyin cuvi tsi tumaacatyí maa tuhun Nyoo:Yoñi nyehe tan yoñi tsiñi tan tsica iñi tuhun vahatsa javaha Nyoo tsa cuenda nyɨvɨ cuñí tsi ra, catyí tsi.10Maa tyin Nyoo tsahá ra Tatyi Ii ra tsi yo tan jacotóTatyi Ii ra tuhun ihya tsi yo, tan juvin ra jacotótandɨhɨ ca tuhun xeehe tsa tsicá iñi Nyoo tsi yo.

11 Intuhun intuhun yo tsitó yo nácaa tsicá iñi yo,maa tyin inga nyɨvɨ ña tsitó ñi tsa tsicá iñi yo. Tantacan tucu intuhun ñi Tatyi Ii Nyoo tsitó ra tsa tsicáiñi maa Nyoo. 12 Yoo ñavin tsa tsiñi tuñi tsa iyó nuñuhu ñayɨvɨ naquihin yo, tyin naquihin yo Tatyi IiNyoo, tan juvin ra jacotó tandɨhɨ tsa ñihí yo jaháNyoo. 13 Tan tsa caahán ndi tsihin ndo ihya, tuhuntsa jacuahá maa Tatyi Ii Nyoo tsi ndi cuví. Ñavintsa cutuhva maa ndi tsihin tsa tsiñi tuñi jiñi ndi.Nacatyí tuhun ndi tsa jacuahá Tatyi Ii Nyoo tsi nditsi nyɨvɨ tsa yɨhɨ Tatyi Ii Nyoo.

14 Maa tyin nyɨvɨ tsa nduve Tatyi Ii Nyoo iyótsihin, ña naquihin vaha ñi tan ndi ña cutuñí iñi ñitsa jacuahá Tatyi Ii Nyoo tsi ñi. Tan cuñí maa ñi tyinnduve yahvi nyaá tsi, tyin nduve Tatyi Ii Nyoo iyótsihin ñi. 15 Maa tyin nyɨvɨ yɨhɨ Tatyi Ii Nyoo cuvícutuñi iñi ñi. Tan tsitó ñi tatun vaha a ña vaha náaiin tuhun. Maa tyin ña cuvi catyi inga nyɨvɨ tatunvaha a ña vaha tsa iyó añima ñi. 16Tyin tuhun Nyoocatyí tsi: “Yoñi tsitó tsa tsicá iñi Jutu Mañi yo Nyoo.Yoñi cuví jacuahá tsi ra”, catyí tuhun Nyoo. Maatyin yoó tsitó yo tsa tsicá iñi ra tyin iyó tsa tsiñi tuñira Cristo tsi yo.

3Ña taahán tsi cunyicun yo tsi iin ra yɨhɨ tuhun

Nyoo tsihin yo, na cunyicun yo tsi Nyoo1 Yañi, quɨvɨ tsa quitsi yu nu yucú ndo ña cuvi

cahan yu tsihin ndo tumaa caahán yu tsihin nyɨvɨjaquihín ityi Tatyi Ii Nyoo. Cahan yu tsihin ndotumaa caahán yu tsihin nyɨvɨ ña tsitó tsi Nyoo, tyinndi lee xaan ndo tsihin ra Cristo. 2 Cahan yu tsihin

ndo tsihin tuhun tsa ña yɨɨ ñi cutuñi iñi ndo. Tumaatsahá yo letsi coho lee tsa ñaha ca cuvi catsi nyayu,tacan javaha yu tsihin ndo, tyin nyoohoñaha ca cuvicutuñi vaha iñi ndo. ¡Tan ndi vityin tan ña cutuñí iñindo! 3 Tyin ndi tsicá ca iñi ndo tsa cuñí cuñu ñuhundo. Nyiyó iñi ndo, tan iyó tɨsɨhɨ nu yucú ndo, tanndusɨɨn ndo. Ndi tsicá iñi ndo tuhun tsicá iñi nyɨvɨcuenda nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, tan javahá ndo tumaacuñí cuñu ñuhu ndo. 4 Tyin yɨhɨ ndo catyí ndo:“Cuenda ra Pablo yɨhɨ yu.” Tan inga ndo catyí ndo:“Cuenda ra Apolos yɨhɨ yu.” Yacan cuñí tsi catyí tyinjavahá ndo tumaa javahá nyɨvɨ iyó ityi tsata.

5 Tyin ¿yóo ra cuví yuhu, ra Pablo? Tan ¿yóo racuví ra Apolos? tyin cañí tahan ndo tsaha ndi. ¿Añavin musu Nyoo ñi cuví ndi? Juvin. Tan cahan ndituhun Nyoo tsihin ndo tan natsinu iñi ndo tsi JutuMañi yo. Tyin tan iin tan iin ndi javahá ndi tyiñutsa catyi maa Nyoo tyin javaha ndi. 6 Yuhu tatsi tuhun Nyoo añima ndo, tan ra Apolos tyosó. Maatyin Nyoo jacuahnu ra tuhun ra añima ndo. 7 Tanyacan cuenda ndi ra tsa tatsí tan ndi ra tsa tyosó,nduve ra cuví ra. Maa tyin Nyoo cuví ra tandɨhɨ tyinmaa ra jacuahnú tuhun ra añima yo. 8 Ra tsa tatsítan ra tsa tyosó, iin ñi ra cuví ra naha. Tan Nyoo cuatyahvi tsi intuhun intuhun ra naha cuhva tyiñu jahára naha. 9 Tan nyuhu, cuví ndi musu tan jahá tyiñundi tyiñu Nyoo. Tan nyooho cuví ndo tumaa ñuhunu jahá tyiñu Nyoo.

Cuví tucu ndo tumaa iin vehe tsa javahá Nyoo.10 Tsaha Nyoo tsa vaha tsi yu tyin yuhu cuví yutumaa iin ra cuví ityi nuu tsa samá vehe. Tyintsaquin yu cuhva vehe can tan tyihi yu tsaha tsitsitsi ñuhu. Tan inga ra tsa cua sama ityi sɨquɨcuví ra jacuahá, tan cuñí tsi jahá ra cuenda nácaajacuahá ra tuhun Nyoo. 11Tan yoñi cuví caquin ingacuhva tyin tsa canyií cuhva can. Tan yacan cuvíra Jesucristo. 12 Tan sɨquɨ cuhva can cuví sama rajacuahá tsihin xuhun cuaan, tsihin xuhun cuitsin,tsihin yuu vaha. Tan cuví tucu javaha ra vehe tsihinyutun, tsihin vitsin, a tsihin tiyama. 13 Maa tyinquɨvɨ nacuhva cuenda ra jacuahá tsa cuví tumaa rasamá can tyiñu can tsi ra Cristo, cua yaha tyiñu cannu ñuhu. Tan ñuhu can cua nducu cuhva tsi tyiñujavaha ra naha. 14 Tan vehe tsa ña cua cayu, cuandoo tsi. Tan ra tsa javaha vehe can cua naquihinra yahvi tsa taahán tsi tsi ra. 15Maa tyin tun ndɨhɨtyiñu javaha ra naha cayu, nduve náa cua ñihi ranaha. Vasu cua cacu maa ra naha tumaa cacu iin ratsa cuñi cayu tan tsinu ra nu cayú ñuhu.

16 ¿A ña tsitó ndo tyin vehe ñuhu Nyoo cuví ndo,tan iyó Tatyi Ii Nyoo tsitsi añima ndo? 17 Tatun iinnyɨvɨ jatɨvɨ vehe ñuhu ra, cua janaa ra tsi ñi, tyinvehe ñuhu ra, ii tsi. Tan vehe ñuhu can, cuví maayo.

18 Ndi intuhun ndo tan ña jandavi ñaha ndo tsindo. Tyin tatun cuñí ndo tyin tsitó xaan ndo tsihintsa tsiñi tuñi tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, cuñi tsitsa jandusoho ndo tsi ndo tumaa ra tsa ña tsitó maa.Tacan tanNyoo cua cuhva ca ra tsa tsiñi tuñi vaha tsindo. 19Tyin tsa tsiñi tuñi tsa iyó nuñuhuñayɨvɨ ihyanduve yahvi nyaá can nu Nyoo. Tyin catyí tuhunNyoo: “Janacavá ra tsi ra tsitó, juvin ñi maa nu tsanyityi javaha ra.” 20 Tan catyí tucu tsi: “Jutu Mañi

Page 179: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Corintios 3:21 176 I Corintios 5:8yo tsitó ra tyin tsa tsicá iñi ra tsitó, nduve yahvinyaá can.” 21Yacan cuenda ndi intuhun ndo tan ñataahán tsi cu iyo iñi ndo nyehe ndo tsi iin ra jacuahátsi ndo tyin maa Nyoo tsaha tsi ra naha tsa jacuaháranaha tuhunvaha tsi ndo tan tsaha ndɨhɨ ra tandɨhɨtsa iyó tsi ndo. 22Yuhu ra Pablo, ra Apolos, ra Pedro,maa Nyoo tsaha tsi ndi tsa cahan ndi tuhun ra tsihinndo. Tan ñuhu ñayɨvɨ ihya, tan ñayɨvɨ iyó yo, tantuhun tsiihí, tan tsa cuví vityin, tan tsa cua cuvi nucuahán ca tsi, tandɨhɨmaa tuhun ihya tsaha Nyoo tsindo. 23 Tan inga tucu tuhun tyin cuví ndo tsa tsii raCristo, tan ra Cristo, tsii Nyoo cuví ra.

4Ña jacahnu yo tsi yo tan ndi tsi yañi yo

1 Yacan cuenda ña taahán tsi nyehe ndo tsi nditumaa nyehé ndo tsi ra Cristo, tyin musu ñi ra cuvíndi. Tyin tava tyiñu Nyoo tsi ndi tsa jacuaha ndituhun xeehe ra. 2 Tan ra tsa tava tyiñu Nyoo cuñítsi tsa tyaá yahvi ra tandɨhɨ tsa caahán ra tsihin ra.3Yacan ña ndɨhɨ iñi yu tsa caahán ndo tsi yu, o tatuncutuñi yu nuu ra cumí tyiñu. Tyin ndi maa yu tanña caná iñi yu cahan yu tun vaha yu o ña vaha yu.4Vasu ndi maa tuví iñi yu tyin nduve cuatyi yu, maatyin ña cuñí tsi catyi tyin nduve cuatyi yu nuuNyoo.Tyin maa Jutu Mañi yo cua catyi tun iyó cuatyi yu onduve. 5 Yacan cuenda, ña cahan ndo tsi yu. Cuatundo nda tahan maa tsi quitsi ra Cristo, tyin maara cua tava tsa yɨhɨ xeehe nu naa nu nditsin, tancua jaquituvi ra tsa iyó añima intuhun intuhun yo.Tacan tan cua jacahnu Nyoo tsi intuhun intuhun yocuhva tsa taahán tsi.

6 Yañi, caahán yu tuhun ihya tsihin ndo tsacuenda tsa vaha tsi maa ndo. Nyehe ndo cuhva iyóyu, tan cuhva iyó ra Apolos tyin ña cahnu jahá nditsi ndi. Tan tacan tucu maa ndo, nducu ndo cuhvajavaha ndo tumaa catyí tuhunNyoo, tan ña cuñi ndotsi intuhun ñi nyɨvɨ. Inducu ñi cuñi ndo tsi tandɨhɨnyɨvɨ. 7Ndi intuhun ndo tan ña cahnu ca ra cuví ndotan ñavin ca inga ndo, tyin tsa iyó tsi ndo maa ñimaa tsa tsahá Nyoo cuví. Yacan cuenda ña taahántsi tsa jacahnú ndo tsi ndo, tyin maa Nyoo tsaha cantsi ndo.

8 Tan cuñí ndo tyin tsa tsitó maa ndo tandɨhɨtuhunNyoo, yacan nduve ca tsa cumañí tsi ndo. Tancuñí tucu ndo tyin cuví ndo rey, tan ña tsiñí ñuhu canyuhu tsi ndo. Vaha xaan tun tsatyin nditsa tsa cuvíndo rey, tyin tacan tan rey cuví tucu nyuhu. 9Nyuhutsa cuví ndi ra tsicá tyiñu ra Cristo, tumaa tsa nacooNyoo tsi ndi nda tsata ca, tan cuví ndi tumaa nyɨvɨtsa taahán tsi cúu. Tan cuaha xaan nyɨvɨ tan ángelnyehé tsa taahán ndi. 10 Nyɨvɨ tsicá iñi maa ñi tyintsa cuenda ra Cristo tan ndusoho ndi. Tan nyoohoiyo xaan cuñí ndo tsa caahán ñi tyin tsitó xaan ndotuhun ra Cristo. Nyuhu nduve maa tunyee iñi iyótsi ndi tan nyooho iyo xaan cuñí ndo tyin iyó tunyeeiñi tsi ndo. Tun ndasɨ cuñí nyɨvɨ nyehé ñi tsi nyuhu,jaha xaan ca ñi tsa ñayɨvɨ tsi nyooho. 11Nda cuandavityin nyehé ndi tundoho; tsisocó ndi, tan na ityi iñindi, cumañí jahmandi, nduve vehendi iyó, tannyɨvɨjacuu ñi tsa uhvi tsi ndi. 12 Tan tsitatú ndi tsa jahátyiñundi tsihinndahandi. Caahánnyɨvɨ tsi ndi,maatyin nacahán ndi tsihin tsa vaha nu caahán ñi tsindi. Nyaá ndaha ñi tsi ndi, maa tyin cunyeé iñi ndi.

13Caahánñi ndavaha ñi tsi ndi, maa tyin ña nduxaanndi, tan vii vii ñi tsahá cuenda ndi tsi ñi. Cuví nditsahan tsa ña tsiñí ñuhu ca jahá ñi nda cuanda vityinihya.

14 Tyaá yu tuhun ihya tsa cuenda ndo, maa tyinñavin tsa cuñí yu cuhva yu ticanuu tsi ndo. Tyintsahá cuenda vaha yu tsi ndo tsa cuenda tsa cuñí yutsi ndo tyin cuví ndo tumaa sehe yu. 15Vasu ndimaautsi mil ra jacuahá tuhun ra Cristo tsi ndo, maa tyinintuhun ñi jutu ndo iyó. Tan yuhu cuví jutu ndo tyinjuvin yu cahan tuhun ra Cristo Jesús tsihin ndo ndajihna ñi tan natsinu iñi ndo tsi ra. 16Tan tsa cuendatsehe tsicán yu tsi ndo tsa javaha ndo tumaa javahámaa yu.

17 Yacan cuenda jaquitsí yu tsi ra Timoteo, seheyu cuenda Jutu Mañi yo, nu yucú ndo. Nɨɨ xaan iñira nyicún ra tsi Nyoo, tan cuñí xaan yu tsi ra. Maara cua janducuhun iñi tsi ndo cuhva iyó yu tsihin raCristo tan cuhva jacuahá yu tandɨhɨ ñi vehe ñuhunu cuahán yu. 18 Yɨhɨ ndo cahnu jahá ndo tsi ndotyin cuñí maa ndo tyin ña cua quitsi ca yu nu yucúndo. 19Maa tyin tun Jutu Mañi yo tan cuñí ra, yatyicua quitsi nyehe yu nu yucú ndo. Tacan tan cuanyehe yu tatun nditsa tsa iyó tunyee iñi Nyoo tsi ratsa cahnu xaan jahá tsi naha ra, o tatun caahán ñimaa ra naha. 20Tyin tun nditsa tsa tsahá ra naha tsacundaca ñaha Nyoo tsi ra naha, ña cua cahan ñi ranaha. Maa tyin cua tuvi iñi yo tyin nditsa iyó tunyeeiñi Nyoo tsi ra naha. 21 ¿Náa cuñí ndo javaha yu tsaquitsi yu? ¿A cuñí ndo tsa cuxaan yu tsi ndo, o cuñíndo tsa cahan vii yu tsihin ndo?

5Nu tava tyiñu ra Pablo tyin cutuñi iin ra tsicoo tsihin

sɨhɨ quiin1 Ñihi tuhun yu tyin iin ra nyií tsihin ndo iyó ra

tsihin sɨhɨ quiin ra. Tan yacan cuví cuatyi cahnuxaan, tyin ndi nyɨvɨ iyó ityi tsata tan ña javahá ñitacan tyin tsitó ñi tyin ña vaha. 2Taahán tsi cuiihyácuñí ndo tsa cuenda cuatyi can tan ña nduyaa ndo.Tava ndo tsi ra tsa javahá tacan nu yucú ndo. Tanña cutahan ca ra tsihin ndo. 3-4Vasu nduve yu nyiítsihin ndo, maa tyin tumaa tsa nyií ñi yu tsihin ndotyin ñuhú iñi yu tsi ndo, tan tsihin sɨvɨ Jutu Mañi yoJesucristo jandaa yu tyiñu ra tsa javaha cuatyi can.Yacan cuñí tsi tsa ndu iin ndo. Tan jaha ndo tuhuntyin nyií yu tsihin ndo. Tan cunyaa tunyee iñi JutuMañi yo Jesús tsihin ndo. 5 Tacan tan cuhva ndo tsajavaha nu ña vaha tsa cuñi maa nu tsihin cuñu ñuhura tsa javahá tsa caquiñi ihya, tyin vasɨquɨ tacan tancua jandɨhɨ ra tsa javahá ra can. Tacan tan quɨvɨquitsi Jutu Mañi yo Jesucristo cacu añima ra.

6 Ña vaha tsa jacahnu xaan ndo tsi ndo tyin ñajahá ndo cuenda tsa javahá ra yucú vehe ñuhu ndo.¿A ña tsitó ndo tyin vasu luxu ñi yutsan iya, jandaátsi tandɨhɨ yutsan paan? Tan tacan ñi cuñí yocuví tucu yacan. 7 Tava ndo yutsan iya tsahnu tsajatɨvɨ tsi ndo. Tacan tan cuvi ndo tumaa paan tsatuhvá nyɨvɨ javahá vico pascua, tyin paan can nduveyutsan iya yɨhɨ tsihin tsi. Tsa nditsa tyin tacantaahán tsi cuvi tucu nyooho tyin maa ra Cristo cuvímbee ticatyi luhlu tsa tsihi tsa cuenda cuatyi yo.8 Yacan cuenda taahán tsi catsi coo yo tyin tsihi ra

Page 180: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Corintios 5:9 177 I Corintios 7:5Cristo tsa cuenda yo. Tan jandoó yo tsa caquiñi tsajavaha yo ityi tsata tsa cuví tumaa yutsan iya tsahnu.Tan cahan yo maa ñi maa tsa nditsa tsihin tsa nɨɨiñi yo tyin cuví tsi tumaa paan tsa nduve yutsan iyayɨhɨ.

9Nu inga carta tsa jaquitsi yu tsi ndo, catyi yu tyinña taahán tsi cunyanaa ndo tsi ra tsicá nuu tsihinñaha. 10Tan tsa caahán yu tyehen tsihin ndo, ñavintsa cunu ndo nu nyɨvɨ tsa iyó ityi tsata, ñi tsa iyótsihin rayɨɨ a ñaha, ñi tsa nyiyó iñi, ñi suhú, tan ñijacahnú tsitoho, tyin tun cunu ndo nu iyó ñi ihya,cuñí tsi tsa quita ndɨhɨ ndo nu ñuhu ñayɨvɨ ihya.11Maa tyin tsa cuñí yu catyí yu tsihin ndo ña cunyaanaa ndo tsi nyɨvɨ tsa catyí: “Hermano cuví yu”, tantsicá nuu ra tsihin ñaha, o ñaha tsicá nuu ña tsihinrayɨɨ, o nyiyó iñi ñi, o jacahnú ñi tsitoho, o caahánñi cuendu, o tsihí ñi nyixi, o suhú ñi. Ñi tsa javaháiin tsa ña vaha ihya, ndi ña cunyecu ndo catsi ndotsihin ñi. 12-13Tyin yoo ña taahán tsi tatsi tuñi yo tsinyɨvɨ ña tsitó tsi Nyoo. Nyoo cuví ra cua tatsi tuñitsi ñi can. Maa tyin nyooho cuñí tsi tatsi tuñi ndotsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo. Yacan cuenda tavá ndotsi ra iyó cuatyi nu yucú ndo.

6Ña cua ndacan yo cuatyi tsaha iin yañi yo cuenda

Nyoo nuu ra cumí tyiñu1¿Nacuenda tyin tsicán ndo cuatyi tsaha yañi ndo

nuu ra cumí tyiñu tsa ña yɨhɨ cuenda Nyoo tsihinndo, tan ña jacoto ndo tsi ra yɨhɨ cuenda Nyoo, tannyehe maa ra naha ndáa ra iyó cuatyi? 2 ¿A ña tsitóndo tyin juvin ñi maa yo cua jandaa cuatyi tandɨhɨnyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya nu cuahán ca tsi? Tantatun maa yo cua jandaa cuatyi can, ¿nacuvi tyin ñacuví jandaa ndo cuatyi nyihi ihya? 3 ¿A ña tsitó ndotyin cua jandaa yo cuatyi nda cuanda ángel? Tuntacan, ¿a yɨɨ jandaa yo cuatyi nyihi tsa iyó nu ñuhuñayɨvɨ? ¡Ña yɨɨ jandaa yo can! 4Yacan cuenda tatuniyó tɨsɨhɨ nu yucú ndo, ¿nacuenda tyin cuahán ndonuu ra cumí tyiñu tsa ña yɨhɨ tuhun Nyoo? 5Caahányu tyehen tsihin ndo na nducahan nuu ndo. ¿Anduve cuii vasu intuhun ra jandaa cuatyi yañi ndonu yucú ndo? 6 Tyin cuahán ndo cua ndacan ndocuatyi tsaha yañi ndo cuenda Nyoo nuu iin ra cumítyiñu tsa ña tsinú iñi tsi Nyoo.

7 Ña vaha tsa iyó tɨsɨhɨ nu yucú ndo. Vaha taxinca cunyee iñi ndo tatun javaha nyɨvɨ tsa ña vaha tsindo. Tan jaña ndo na suhumaa ñi tsa tsii ndo. 8 ¡Maatyin nyooho javahá ndo tsa ña vaha tan suhú ndonda cuanda tsa tsii yañi ndo!

9-10 ¿A ña tsitó ndo tyin nyɨvɨ quiñi iyó ña cuaquɨhvɨ ñi nu ndacá ñaha Nyoo? Ña jandavi ñahando tsi ndo. Ña cua quɨhvɨ ra tsa tsicá nuu tsihinñaha o ñaha tsa tsicá nuu tsihin rayɨɨ, ndi ñi jacahnútsitoho, ndi ra iyó ñasɨɨhɨ tan iyó inga ñaha tsi ra,tacan tucu ñiñaha tsa iyó yɨɨ tan iyó inga rayɨɨ tsiñi, ndi ra ndusɨɨhɨ, ndi ñi nduyɨɨ, ndi ñi suhú, ndi ñinyiyó iñi, ndi ñi caahán cuendu, ndi ñi tuhva tsihínyixi, tan ndi ñi tsit; o jandaví ñaha. Tandɨhɨ maanyɨvɨ ihya ña cua ñihi ñi nu ndacá ñaha Nyoo cuhunñi. 11 Tyin tacan javaha juhva nyooho. Maa tyin tsandatsi cuatyi ndo tan ndu ii ndo tan nduvaha ndo

nuu Nyoo jaha Jutu Mañi yo Jesucristo tan Tatyi IiNyoo.

Cuñu ñuhu yo cuví vehe ñuhu Nyoo12 Catyí tsi tyin nuña maa javaha yo tandɨhɨ náa

cuñí maa yo. Tan nditsa tucu maa, maa tyin ñatandɨhɨ tan vaha. Cuví javaha yo náa cuñí maa yo,maa tyin cuñí tsi jaha yo cuenda tun vaha a ña vaha,tan ña cuhva yo tsa cundaca ñaha can tsi yo. 13Catyínyɨvɨ tyin Nyoo javahá ra tsa tsatsí yo tsa cuendatsitsi yo. Tan javaha ra tsitsi yo tsa cuenda tsa tsatsíyo. Tan nditsa. Maa tyin Nyoo cua janaa ra nduvitsehe quɨvɨ cua naa ñayɨvɨ. Tan tsa cuenda cuñuñuhu yo ña nditsa tsa javaha ra itsi tyin coo yo tsihinñaha a tsihin rayɨɨ, tyin cuenda Jutu Mañi yo cuvícuñu ñuhu yo. Tanmaa JutuMañi yo cuví ra cuendacuñu ñuhu yo. 14 Tan Nyoo cua janandoto ra tsi yotsihin tunyee iñi ra tumaa tsa janandoto ra tsi raCristo Jesús.

15 ¿A ña tsitó ndo tyin tandɨhɨ yoo tsa yɨhɨ cuendara Cristo cuví yo intuhun ña cuñu ñuhu tsihin ra tanluxu luxu cuñu ñuhu ra cuví tsa intuhun intuhunyo? ¿A cuvi quihin yu luxu cuñu ñuhu ra Cristotan jatɨvɨ yu tsihin iin ñaha tsicá nuu? Ña taahántsi javaha yu tacan. 16 ¿A ña tsitó ndo tyin tun iinrayɨɨ tan iyó ra tsihin iin ñaha tsicá nuu intuhun ñacuñu ñuhu nanduvi ra tsihin ña? Tyin nu tutu Nyoocatyí tsi tyehen: “Tsa nduvi ñi, iin ña nyɨvɨ cuví ñi.”17Maa tyin tatun iin nyɨvɨ tan nacuhva ñi añima ñitsi Jutu Mañi yo, iin ñi cuvi ñi tsihin ra tyin quɨhvɨTatyi Ii ra añima ñi.

18 Jandɨhɨndo tsa iyó ndo tsihin ñaha a tsihin rayɨɨtun ñavin ñasɨɨhɨ ndo a ñavin yɨɨ ndo cuví. Tyintandɨhɨ inga nu cuatyi tsa javahá nyɨvɨ ña jatɨvɨ cancuñu ñuhu ñi. Maa tyin tsa tsicá nuu ñi tsihin ñahaa tsihin rayɨɨ, jatɨvɨ can cuñu ñuhu ñi. 19 ¿A ña tsitóndo tyin cuñu ñuhu yo cuví vehe ñuhu Tatyi Ii tsatsaha Nyoo, tyin coo tsihin yo? Ñavin maa yo ndacáñaha tsi yo; Nyoo cuví ra ndacá ñaha tsi yo. 20 TyinNyoo yahvi xaan jata ra tsi yo. Yacan cuenda taahántsi jacahnú yo tsi ra tsihin cuñu ñuhu yo, tan tacantucu ñi tsihin tsa tsiñi tuñi iñi yo tyin nduvi taahantuhun ihya tsii maa Nyoo cuví.

7Nu tsahá cuenda ra Pablo nácaa taahán tsi coo nyɨvɨ

tindahá1 Tan vityin cua cahan yu tsa tsica tuhun ndo tsi

yu nu carta tsa jaquitsi ndo tsi yu. Nditsa tyin vahatsa ña tindaha yo. 2 Maa tyin cuaha xaan ra nahatsicá nuu ra naha tsihin ñaha, o ñiñaha tsicá nuu ñitsihin rayɨɨ. Yacan cuenda cuñí tsi tsa coo ñasɨɨhɨ tsaintuhun intuhun ra naha, tacan tucu ñiñaha taahántsi coo yɨɨ tsa intuhun intuhun ñi. 3Na javaha rayɨɨcuhva taahán tsi tsihin ñasɨɨhɨ ra. Tan tacan tucumaa ñaha, na javaha ña cuhva taahán tsi tsihin yɨɨña. 4Ñiñaha ña cuvi cundaca ñaha ñi maa ña cuñuñuhu ña, tyin tsii yɨɨ ña cuví cuñu ñuhu ña. Tacantucu maa yɨɨ ña, ña cuvi cundaca ñaha ñi maa racuñu ñuhu ra tyin tsii ñasɨɨhɨ ra cuví cuñu ñuhu ra.5Ña vaha tun ña cuhva iin ndo tsi ndo tsi inga ndo.Tatun cuñí ndo coo ndo oración, vaha ca natuhuntahan jihna ndo tyin ña cua coo tsihin tahan ndoquɨvɨ tsa cua nanducu ndo tsi Nyoo. Yaha can tan

Page 181: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Corintios 7:6 178 I Corintios 7:40coo tsihin tahan nyico ndo tyin coto nducu rayɨɨinga ñaha o ñaha nducu ña inga rayɨɨ tan javaha ndotsa ña vaha jaha nu ña vaha.

6 Tsa caahán yu tyehen tsihin ndo ñavin tsacaahán yu tyin tindaha ndo. Ña jañiñí yu tsi ndo tsatindaha ndo. Maa tyin cuví tindaha ndo tatun cuñíndo. 7 Tsa cuenda yuhu, vaha ca coo ndo tumaa iyómaa yu. Maa tyin sɨɨn sɨɨn tunyee iñi tsahá Nyoo tsitsa intuhun intuhun yo. Yɨhɨ yo tsahá ra tunyee iñitsa ña coo ñasɨɨhɨ yo. Tan yɨhɨ yo tsahá ra tunyee iñitsa coo ñasɨɨhɨ yo.

8 Tsahá cuenda yu tuhun ihya tsi tandɨhɨ nyoohotsa ñaha ca tindaha tan nyooho ñi tsihi yɨɨ tyin vahaca cuvi tsi ndo tun ña tindaha ndo tumaa maa yu.9Maa tyin tatun ña cunyee iñi ndo coo tacan ñi ndo,vaha ca tsa tindaha ndo tan ñavin ca tsa ndoo ndotsihin tsa cuñi ndo tindaha ndo.

10Maa tyin caahán yu tsehe tsihin nyooho ñiñahatsa tsa tindaha: ña nacoo ndo yɨɨ ndo tyin tuhuncaahán yu ihya, ñavin tsa cuñímaa yu cuví, tyinmaaJutuMañi yo tsaha itsi tyin cuhva cuenda yu tsi ndo.11Maa tyin tatun iin ñaha tan nacoo ña yɨɨ ña, cuñítsi tsa ndoo ña cunyaa ña tsa ña cua tindaha ca ña, ocunuhu nyico ña tsihin yɨɨ ña. Tan tacan tucu rayɨɨ,ña taahán tsi nacoo ra ñasɨɨhɨ ra.

12 Tan cuñí yu cahan yu inga tuhun ihya tsihininga ndo, maa tyin ñavin Nyoo tsaha itsi. Tatuniin ra hermano tan ña tsinú iñi ñasɨɨhɨ ra tsi Nyoo,maa tyin ndoó ña vaha tsa cunyaa ña tsihin ra,nduve ndatu tsa nacoo ra tsi ña. 13 Tan tatun iin ñahermana, tan ña tsinú iñi yɨɨ ña tsi Nyoo, ndoó ravaha tsa cunyaa ra tsihin ña, nduve ndatu tsa nacooña tsi ra. 14 Tyin tsa yaha nasoco Nyoo tsi rayɨɨ tsaña tsinú iñi can tsa cuenda tsa iin ñi cuví ra tsihinñaha tsa tsinú iñi. Tan tsa yaha nasoco tucu Nyootsi ñaha tsa ña tsinú iñi tsi Nyoo tsa cuenda tsa iin ñicuví ña tsihin ra tsinú iñi. Yacan cuenda sehe ñi ñacuvi tsi naha tsi tumaa cuví sehe nyɨvɨ tsa ña tsinúiñi tsi Nyoo, tyin tsa nasoco ndɨhɨ Nyoo itsi naha tsi.15 Maa tyin tatun rayɨɨ an ñaha tsa ña tsinú iñi tsiNyoo, tan cuñí ñi nacoo ñi tsi tahan ñi tsa tsinú iñitsi Nyoo, na nacoo maa ñi. Tacan tan ra hermano aña hermana ndoo nuña ñi. Tyin maa Nyoo cuñí tsacoo vaha yo tsihin tsa nduve tɨsɨhɨ. 16 Tyin ña tsitóiin ñaha tatun cacu yɨɨ ña. Tan ndi rayɨɨ ña tsitó ratatun cacu ñasɨɨhɨ ra.

17 Tan catyí yu tsihin ndo coo ndo tsihin ndatutsa tsaha Jutu Mañi yo tsi ndo tan cuhva iyó ndoquɨvɨ cana ra tsi ndo. Tan tsehe cuví tsa jacuaháyu tandɨhɨ vehe ñuhu tan iin tan iin ñuu. 18 Tatuntsa yaha tsinyaa tuñi Nyoo cuñu ñuhu ndo tan canaNyoo tsi ndo ña caca iñi ndo tsa cuenda yacan. Maatyin tunña tyaa ñi tuñi can tsi ndo, tan cana Nyoo tsindo, nduve cuenda; ña javaha ca ndo can. 19Ña ñiñixaan tsa coo tuñi can tsi yo, o tsa ña coo tsi. Tyin tsañiñi ca, cuví tsa tyaá yahvi yo tuhun caahán Nyoo.20 Tan intuhun intuhun ndo taahán tsi jahá tyiñundo juvin ñi tyiñu tsa tuhvá ndo javahá quɨvɨ tsacana Nyoo tsi ndo. 21Tyin tatunmusu cuví ndo quɨvɨtsa cana Nyoo tsi ndo, ña caca iñi ndo. Maa tyintatun tsahá tsi cuhva tsa ndoó nuña ndo, nducu ndocuhva. 22 Iin ra tsa cuví musu tan quɨhvɨ ra cuendaJutuMañi yo iyó nuña ra nuu ra vityin. Tan iin ra tsaiyó nuña tan quɨhvɨ ra cuenda Jutu Mañi yo, vityin

cuví ra musu tsa cuenda ra. 23Nyoo yahvi xaan jatara tsi yo, yacan cuenda ña taahán tsi cuhva yo tsacundaca ñaha ra ñuu ñayɨvɨ naha ra tsi yo. 24 Tancatyí yu tsihin ndo, yañi, jaha tyiñu ndo tyiñu tsatuhvá ndo javahá quɨvɨ cana Nyoo tsi ndo.

25Tan tsa cuenda nyɨvɨ tsa ñaha ca tindaha, nduvetuhun tsaha Jutu Mañi yo tsi yu tsa cuenda ñi. Maatyin cua cahan yu cuhva tsa tsicá iñi maa yu tsihinñi. Tan cuví cuita iñi ñi tuhun caahán yu tyin Nyootsaha ra tucahnu iñi tsi yu tan maa ra yɨhɨ ndaha tsiyu. 26 Tsa cuenda yuhu, vaha ca ña tindaha ñi can,tyin vityin cuaha xaan tundoho ñayɨvɨ iyó. 27 Maatyin tatun tsa iyó ñasɨɨhɨ ndo, ña nducu ndo cuhvatsa nacoo ndo tsi ñi. O tatun nduve ñasɨɨhɨ ndo iyó,vaha ca ña tindaha ndo. 28Maa tyin tatun tindahando, ñavin cuatyi cuví. Tan tacan tucu tun tindahaiin ñaha yoco juvin ñi ñavin cuatyi cuví. Maa tyinnyɨvɨ tsa tindaha cuaha xaan tundoho cua nyehe ñiñayɨvɨ ihya. Tan yacan cuenda catyí yu tsihin ndotyin vaha ca tsa ña tindaha ndo. Tyin ña cuñí yu tsanyehé ndo tundoho.

29 Yañi, cuñí yu cahan yu tuhun ihya tsihin ndo:Juhva cuii ña quɨvɨ iyó yo. Yacan vityin tan ityinuu tandɨhɨ ra tsa iyó ñasɨɨhɨ cuñí tsi tsa jaha tyiñura naha tyiñu Nyoo tumaa tsa nduve ñi ñasɨɨhɨ ranaha iyó. 30 Tan nyooho tsa iyó tucuiihya iñi, ñatyaa yahvi ndo tucuiihya iñi can. Tan nyooho tsasɨɨ cuñi, ña tyaa yahvi ndo tusɨɨ iñi can. Tan nyoohotsa jata ndaha tyiñu taahán tsi coo ndo tumaa tsanduve ndaha tyiñu ndo. 31 Tan nyooho tsa iyó vahanu ñuhu ñayɨvɨ ihya, coo ndo tumaa tsa nduve ñi tsaiyó tsi ndo, tyin tsa cua ndɨhɨ ñuhu ñayɨvɨ ihya.

32Cuñí yu tyin nyooho ña caca xaan iñi ndo tuhuntsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya; iin ñi maa tuhun Nyoocaca iñi ndo. Iin ra yoco tsa ñaha ca tindaha tsicáiñi ra nácaa javaha ra cuhva cuñí maa Jutu Mañiyo. 33 Maa tyin tatun tsa tindaha ra, tsicá iñi ranácaa coo vaha ra nu ñuhu ñayɨvɨ ihya cuhva taahániñi ñasɨɨhɨ ra. 34 Tan tacan tucu ñiñaha, sɨɨn sɨɨncuhva iyó ñi, tyin ñaha tsa ñaha ca tindaha, maa ñituhun JutuMañi yo tsicá iñi ña. Tan nducú ña cuhvajacahnu ña tsi Nyoo tsihin cuñu ñuhu ña, tan tsihintsa nɨɨ iñi añima ña. Maa tyin ñaha tsa iyó yɨɨ, maañi cuhva coo vaha ña tsihin yɨɨ ña nducú ña.

35 Caahán yu tuhun ihya tsihin ndo tsa cuendatsa vaha tsi maa ndo, ñavin tsa jañiñí yu tsi ndo.Maa tyin coo ndo iin ñayɨvɨ cuɨtɨ tsihin tsa nduve tsajatyañú tsi ndo. Tan javaha ndo iin ñi tyiñu Nyoo.

36 Maa tyin ndáa nyooho tsicá iñi tyin vaha tsatindaha sehe ndo tyin tsa cua yaha cuiya tsi; vahamaa, na tindaha maa tsi tun cuñí tsi; ñavin cuatyicuví can. 37Maa tyin ndáa nyooho tsicá iñi tyin ñacua tindaha sehe ndo, tan tacan tucu tsicá iñi maatsi, vaha maa. 38 Ñi tsa cuñí tindaha sehe ñi, vahajavahá ñi. Tan ñi tsa ña cuñí tindaha sehe ñi, vahaca javahá ñi.

39 Maa tyin ley Nyoo catyí tsi na cundacá ñaharayɨɨ tsi ñasɨɨhɨ ra tsitsi tsa ndi iyó ra. Tatun tsa tsihi ra, tacan tan cuví ndoo nuña ña tan tindaha ña yóotsihin cuñí maa ña. Maa tyin tun cua tindaha ña, natindaha ña tsihin ra yɨhɨ tuhun Nyoo. 40 Maa tyinsɨɨ xaan ca cua cuvi tsi ña tun ña tindaha ña ingatsaha. Tsehe cuví tsa tsicá iñi maa yu. Tan cuñí yu

Page 182: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Corintios 8:1 179 I Corintios 9:20tyin maa Tatyi Ii Nyoo, tsaha tuhun ihya tsi yu, tantsahá cuenda yu tsi ndo.

8Nu jacuahá ra Pablo tyin ña vaha janacava yo tsi

nyɨvɨ nu cuatyi1 Tan vityin cua cahan yu tsihin ndo cuenda

nyayu tsa jamañí nyɨvɨ nu tsitoho. Tandɨhɨ yo tancuñí yo tyin tsitó yo tun vaha o ña vaha catsi yonyayu can. Tan tsa cuenda tsa tsitó xaanyo, iyo xaancuñí yo tan nduyaá yo tsihin can. Tan ndi nduve nujatyinyee can tsi yo. Maa tyin tsa cuñí tahan yo tsiyo jacuahnú tsi tsi yo tsihin Nyoo. 2Ra tsa cuñí tyintsitó xaan ra, nduve náa tsitó ra. 3 Maa tyin Nyootsitó ra ndáa nyɨvɨ cuñí tsi ra tsihin tsa nɨɨ iñi añimañi.

4 Tan vityin tsa cuenda tsa catsi yo nyayu tsa iyóvico tsitoho: tsa tsitó vaha yo tyin tsitoho nduvemaa yahvi nyaá can, tyin intuhun ñi maa Nyoo iyó.5 Vasu ndi maa juhva nyɨvɨ catyí ñi tyin iyó cuahanyoo tsa ndacá ñaha nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tan andɨvɨ,6maa tyin tsa cuenda yoo, intuhun ñi Nyoo Jutu yoiyó. Tan juvin ra javaha tandɨhɨ cuiimaa tsa iyó. Tanyoo iyó yo tsa cuenda ra. Tan iyó tucu intuhun ñiJutu Mañi yo Jesucristo. Tan maa ra javaha tandɨhɨmaa tsa iyó, nda cuanda tsi maa yo.

7Maa tyin yɨhɨ juhva ñi yɨhɨ cuenda Nyoo ña tsitóñi tyin intuhun ñi Nyoo iyó. Tyin ndi tsicá iñi ñi tyinnyito tsitoho can. Tan cuñí ñi tyin nyayu, tsa jamañi nyɨvɨ tsi tsitoho can, ica tsi. Tan cuñí ñi tyin tuncatsi ñi nyayu can cua coo cuatyi ñi nu Nyoo. 8Maatyin Nyoo nduve cuenda ra tatun catsi yo, a ña catsiyo. Ñavin tsa tsatsí yo can tan ña vaha ca yo nuura, tan ñavin tsa cuenda tsa ña tsatsí yo tan vaha cayo. 9Maa tyin nyooho tsa tsitó tyin nduve cuatyi tsacatsi yo nyayu tsa jamañi nyɨvɨnuu tsitoho, jaha ndocuenda coto janacava ndo tsi ñi tsa ndi quɨhvɨ tuhunNyoo nu cuatyi, tyin ñi ican tsicá iñi ñi tyin tun catsiñi tsa jamañi nyɨvɨ nu tsitoho, cua coo cuatyi ñi nuuNyoo. 10 Tyin tatun yooho tsa tsitó un tuhun ihya,tan cunyaa un catsi un tsa iyó vehe tsitoho, tan iin rayañi yo tsa ndi quɨhvɨ cuendaNyoo tannyehe ra tyintsatsí un tsa jamañi nyɨvɨ nu tsitoho, cua cuñí ndɨhɨra catsi ra. 11 Tan cua tɨvɨ añima ra tyin cuñí maara tyin tsicoo cuatyi ra. Tan ra ican tsihi ra Cristotsa cuenda ra. Tan yooho tsa tsitó un, sɨquɨ un cuacuhun cuatyi can. 12 Tyin tun janacava yo tsi yañiyo tsa ndi quɨhvɨ cuenda Nyoo, tsicoo cuatyi yo nuura Cristo. 13 Yacan cuenda tatun janacava yu tsi iinyañi yo nuu cuatyi tsihin tsa tsatsí yu nyayu, vaha catsa ña cua catsi ca yu nyayu ndi sava ca quɨvɨ, tyinña cuñí yu tsa janacava yu tsi yañi yo nuu cuatyi.

9Tsa taahán tsi javahá iin ra tava tyiñu ra Jesucristo

1Nditsa tsa cuví yu iin ra tava tyiñu ra Jesucristo.Tan yoñi nyɨvɨ ndacá ñaha tsi yu tyin nyehe yu tsira Jesús Jutu Mañi yo. Tan juvin ñi maa ndo cuvítsandaa tsa cuenda tyiñu javahá yu, tyin tsinú iñindo tuhun ra tsa jacoto yu tsi ndo. 2Vasu yɨhɨ nyɨvɨña tsinú iñi ñi tyin ra Jesucristo tava tyiñu tsi yu,maa tyin nyooho taahán tsi tsinu iñi ndo, tyin juvin

yu cahan tuhun ra tsihin ndo tan natsinu iñi ndo tsira. Yacan cuenda juvin ndo cuví tsandaa.

3 Tyehen cuví tsa cua cahan yu tsihin nyɨvɨ tsacaahán nyaa tsi yu. 4 Iyó ndatu tsa quihín yu tandɨhɨtsa tsahá ñi catsi yu tan tsa tsahá ñi coho yu. 5 Taniyó tucu ndatu tsa tindaha yu tsihin iin ñaha yɨhɨ cuenda ra Cristo tumaa javaha yañi ra Jesús, tanra Pedro, tan tandɨhɨ ca ra tava tyiñu ra Jesucristo.6 ¿O tsicá iñi ndo tyin yuhu ñi tan ra Bernabé ñitaahán tsi jaha tyiñu ndi tsihin ndaha ndi tan jatandi tsa tsiñí ñuhu tsi ndi? ¿A ña taahán tsi nacoo ndityiñu can tan cahan ndi maa ñi tuhun Nyoo? 7 Ratsa cuví andaru iyó yahví ra naha. Tan ra tsa tatsíyava nducuaa tsatsí ra tucuaa tsa queé nu nducuaara. Tan ra tsa jahá cuenda indɨquɨ tsihí ra letsi tɨ.8 Tan ña cuñi ndo tyin tuhun ihya tsa tsiñi tuñi jiñimaa yu cuví, tyin nu ley Nyoo tsa tyaa ra Moiséscatyí tsi tyehen: 9 “Ra tsa tatsí trigu ña taahán tsityihi ra yoho yuhu indɨquɨ tsa janduvahá trigu can,tyin taahánmaa tsi catsi tɨ juhva trigu nu jahá tyiñutɨ.” Nditsa tyin Nyoo ña cahan ra tyehen tsa cuendaindɨquɨ ñi. 10Maa tyin na cutuñi iñi yo tyin tumaara tahví ñuhu tan ra tatsí, nyita iñi ra naha tyin cuanaquihin ra naha tsa cua quee nuu tsa tatsi ra naha.11Tan tacan cuví tucunyuhu, quitsi cahanndi tuhunNyoo tsihin ndo, tumaa tsa quitsi tatsi ndi tsɨtɨ tsitsiañima ndo cuvi can. Tan taahán tsi tsa jatyinyeéndo tsi ndi tsa cuenda tsa jacotó ndi tuhun Nyoo tsindo. 12 Tatun jatyinyeé ndo tsi inga ra tsa ña quitsi tyihi tuhun Nyoo nu yucú ndo, taahán tsi tsa cuahaca jatyinyee ndo tsi nyuhu, tyin nyuhu tyihi tuhunNyoo nu yucú ndo.

Maa tyin ña caahán ndi, tan cunyeé iñi nditandɨhɨ. Ña tsicán ndi tsa tsiñí ñuhu tsi ndi tsi ndotyin coto jandɨhɨ ndo tsa tyaa yahvi ndo tuhun raCristo tsa jacuahá ndi. 13Tsitó ndo tyin ra jahá tyiñuvehe ñuhu nyɨvɨ Israel, iyó ra naha tsihin tsa iyóvehe ñuhu can. Tyin taahán tsi tavá sɨɨn ra nahajuhva cuñu quɨtɨ tyin catsi ra naha. Tan tandɨhɨ cacuñu can cua cahmi ra naha tumaa catyi maa Nyootsihin ra naha. 14 Tan juvin ñi tacan caahán JutuMañi yo, tyin taahán tsi jatyinyee ñi yɨhɨ cuendaNyoo tsi ra caahán tuhun Nyoo tsihin ñi. 15Maa tyinyuhu, ndi iin tsaha tan ñaha ca ndacan yu tsa taahántsi tsi yu. Tan ndi ña tyaá yu tuhun ihya tyin cuñí yutsa cuhva ndo tsa cuhva ndo tsi yu. Vaha taxin canacúumaa yu jaha soco tan ñavin ca tsa ndɨhɨ tsa sɨɨcuñí yu caahán yu tuhun ra Cristo tsihin ndo vasundi maa nduve náa jatyinyeé ndo tsi yu.

16 Ña cuví nduyaa yu tsihin tsa caahán yu tuhunNyoo tyin maa ra Cristo tava tyiñu tsi yu tsa cahanyu tuhun ra. Maa tyin ndahvi yu tun ña cahan yutuhun Nyoo ihya. 17 Yacan cuenda tatun cahan yutsihin tsa nɨɨ iñi yu, cua ñihi yu yahvi yu. Vasu ñacuñí yu cahan yu, tsa ñiñi cuñí tsi cahan yu, tyintyiñu tsaha maa Nyoo tsi yu cuví tsi. 18 Tan tsa sɨɨcuñí yu caahán yu tuhun ra Cristo yacan cuví yahviyu. Tan ña tsicán yu tsa taahán tsi tsi yu tsa cuendatsa caahán yu tuhun ra.

19Vasu ñavin musu cuví yu, maa tyin nanduvi yumusu tandɨhɨ nyɨvɨ tyin tacan tan cuví jaha canaayu cuaha ca nyɨvɨ cuenda ra Cristo. 20 Tatun nyií yunu yucú ra Israel naha ra, nanduví yu tumaa maa ranaha tyin ra can naha ra iyó ra naha cuhva catyí ley

Page 183: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Corintios 9:21 180 I Corintios 10:30Nyoo tsa tyaa ra Moisés. Tan tsa cuñí yu jaha canaayu tsi ra naha cuenda ra Cristo, javahá yu tsa catyíley vasu ndi maa ña ñiñi tsa javaha yu tan cacu yu.21Maa tyin tatun cuñí yu jaha canaa yu tsi nyɨvɨ tsaña nyitá iñi ley ra Moisés, javahá yu tumaa javaháñi, tyin tacan tan cuví jaha canaa yu tsi ñi. Tantsa javahá yu cuhva javahá ñi, ña cuñí tsi catyí tyinña tyaá yahvi yu ley Nyoo tyin tyaá yahvi yu ley raCristo. 22 Tatun nyií yu tsihin ra tsa ñaha ca coovaha tunyee iñi Nyoo tsihin, nanduví yu tumaa maara naha, tyin tacan tan cuví cahan yu tuhun Nyootsihin ra naha, tan ndunyee ca iñi ra naha tsihintunyee iñi Nyoo. Nanduví yu tumaa iyó intuhunintuhun nyɨvɨ, tyin tacan tan tyaa soho ñi tuhunNyoo tsa caahán yu tsihin ñi tan cacu ñi. 23 Javaháyu tacan tyin tacan tan cacu nyɨvɨ tan nasoco ndɨhɨtucu maa Nyoo tsi yu.

24 Tsitó ndo tyin tatun cua cunu suuhva nyɨvɨ,tandɨhɨ ñi tsinú, maa tyin intuhun ñi ñi jaha canaa.Tacan tucu maa yo, cuñí tsi tsa ñihi cunyicun yo tsiNyoo tyin tacan tan cuví jaha canaa yo tsa vaha catsa tsahá ra tsi yo. 25Tandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsinú suuhva,nacoó ñi tandɨhɨ tsa jatyañú tsi ñi tyin cuñí ñi jahácanaa ñi. Tan nyɨvɨ can cua jaha canaa ñi intuhuncorona ndaha yutun tsa iin yaha ñi na ityí. Maa tyinyoo nducú yo cuhva jaha canaa yo tsa ña cua tɨvɨmaa. 26 Tsa cuenda yuhu ña tsinú soho ñi yu, tanndi ña cañí tahan soho ñi yu. 27Maa tyin ñihi ndacáñaha yu tsi cuñu ñuhu yu. Tan jañiñí yu tyaá yahviyu tsi Nyoo, coto juvin ñi maa yu tsa yaha jacuahayu tsi inga nyɨvɨ, tan ndoo yu.

10Nu jacuahá ra Pablo tyin ña vaha jacahnú yo tsitoho

1-2Yañi, ña cuñí yu tsa naa iñi ndo tsa cuvi tsi tsiitsaahnu yo tahan tsanaha. Nyoo jacuhun ra iin vicoityi nuu ñi. Tan yaha sava ñi nu ndutya ñuhu iin caañi tsihin ra Moisés, ra cuvi ityi nuu tsihin ñi. Tantsa tacan, tumaa tsa tsicoondutya ñi tsihin vico tantsihin ndutya ñuhu tan ndu iin ñi tsihin ra Moisés.3 Tan Nyoo tsaha ra iin ñi tsa tsatsi tandɨhɨ ñi. 4 Tantsihi ñi ndutya tsa quita tsata cava tsa cuahán tsihinñi tan cava can cuví ra Cristo, tan tandɨhɨ ñi iin ñindutya can tsihi ñi. 5 Maa tyin vasu cuaha tsa iyojavaha Nyoo nyehe ñi, cuaha ñi ña tyaa yahvi ñituhun cahan ra tsihin ñi. Tan tsihi ñi nu tsɨquɨ can.

6Tandɨhɨ tuhun ihya tsahá tsi iin cuhva tsi yo tyintacan tan ña cuñi yo javaha yo tsa caquiñi tumaatsa javaha ñi can. 7 Yacan cuenda ña jacahnu ndotsitoho, tumaa javaha juhva ñi can, tyin catyí nututu Nyoo tyehen: “Tsinyecu ñi, tsatsi ñi, tan tsihi ñi. Yaha can tan nduvita ñi, tsahan quitsaha tsañíñi [jacahnú ñi indɨquɨ xuhun cuaan tsa javaha ñi].”8 Ña coo ndo tsihin iin ñaha tun ñavin ñasɨɨhɨ ndocuví. Tacan tucu ñiñaha ña taahán tsi coo ñi tsihinrayɨɨ tumaa javaha nyɨvɨ can. Tan tsihi oco uñimil ñitsa iin quɨvɨ. 9 JutuMañi yo vita xaan iñi ra, maa tyinña taahán tsi nducú cuhva yo tsi ra tumaa javahajuhvañi can. Tan tsihi ñi tsa caan coo tsi ñi. 10Tanñacahan ndo ndavaha ñi sɨquɨ Nyoo, tumaa tsa cahanjuhva ñi can. Tan jaquitsi ra ángel ra tsahñi tsi ñi.

11 Tandɨhɨ yacan tahan tsii tsaahnu yo tsa tsicootahan tsanaha. Tan tsinyaa tsi nu libru Nyoo tyintacan tan yoo tsa iyó yo nu cua ndɨhɨ ñuu ñayɨvɨ

ihya vityin coto yo tyin ña taahán tsi javaha yotandɨhɨ tsa javaha ñi can. 12 Tan nyooho tsa cuñítyin vaha cuahán ndo tsihin Nyoo, jaha ndo cuendacoto nduva ndo [jaha nu ña vaha]. 13 Tundoho tsanyehé ndo, cuñí maa ndo tyin intuhun ñi maa ndonyehé can. Maa tyin inducu ñi nyehé tandɨhɨ canyɨvɨ. Cuita iñi ndo tsi Nyoo, tyin ña tuhvá ra cuhvatsa nyehé ndo tundoho tsa ña cuví cunyee iñi ndo.Tyin tun nyehé ndo tundoho, nducú ra cuhva tsaquita ndo tsitsi tundoho can tan cunyee iñi ndo.

14 Yacan cuenda yañi, ña jacahnu ndo tsitoho.15 Caahán yu tsihin ndo tumaa caahán yu tsihin ratsa cutuñí iñi. Yacan cuenda jaha ndo cuenda tsacaahán yu tsihin ndo tan nyehe ndo tun nditsa a ñanditsa tsa caahán yu. 16 Quɨvɨ tsa nducuhún iñi yotyin tsihi ra Cristo nu cruu, tsihí yo vinu tan tsatsí yopaan. Tan vinu can cuñí tsi catyi tyin iin ñi cuví yotsihin ra Cristo tsa cuendanɨñɨ ra. Tanpaan can cuñítsi catyi tyin iin ñi cuví yo tsihin ra tsa cuenda cuñuñuhu ra. 17 Tyin vasu cuaha yo, maa tyin tandɨhɨyo tan tsatsí yo intuhun ñi paan. Tan yacan cuendacuví yo intuhun ñi cuñu ñuhu tsa cuenda ra.

18 Tyihi tuñi iñi ndo cuhva iyó nyɨvɨ Israel. Tsatsíñi quɨtɨ tsa jamañí ñi nuu Nyoo, tan tsihin yacanjanaháñi tyin iin ñi cuví ñi tsihin ra. 19Ñavin caahányu tyin iyó yahvi nyaá tsitoho tsa jacahnú nyɨvɨ tsaña tsitó tsi Nyoo. Nduve yahvi nyaá yacan, tan ndicuñu tsa jamañí ñi nuu can. 20 Tsa caahán yu cuví:Tun jamañi nyɨvɨ tsa ña tsitó tsi Nyoo tsa jamañí ñi,nuu tatyi ña vaha jamañi ñi can tan ñavin nuuNyoo.Tan ña taahán tsi tsa iin ñi cuví ndo tsihin tatyi ñavaha. 21 Tyin ña cuvi coho yo copa Nyoo tan juvinñi cuhva can tan coho tucu yo copa nu ña vaha. Tanña cuvi catsi yo numesaNyoo tan juvin ñi cuhva cancatsi yo numesa nu ña vaha. 22Ña cuhva yo tɨsɨhɨ tsiJutu Mañi yo tyin maa ra iyó ca tunyee iñi tsi ra tanñavin ca maa yo.

Tun cua javaha yo náa javaha yo, na javaha yo tsacuenda tsa vaha tsi inga ca nyɨvɨ

23 Nditsa tsa caahán nyɨvɨ: “Cuví javaha yo náacuñí maa yo.” maa tyin ña tandɨhɨ can tan jacuahnúcan tsi yo tsihin Nyoo tan ndi ña cuví can tsa vahatsi yo. 24Ña cuví caca iñi yo tsa cuenda maa ñi maayo, tyin cuñí tucu tsi tsa caca iñi yo tsa cuenda ingaca nyɨvɨ tan nducu yo tsa vaha tsi ñi.

25 Catsi nyooho tandɨhɨ cuñu tsa cuyahví nunuyahvi. Tan ña nducu tuhun ndo náa cuñu cuvícan tyin tacan tan ña cua jatyañu tsa tsicá iñi ndotsi ndo. 26 Tyin ñuhu ñayɨvɨ tan tandɨhɨ tsa iyó nuutsi, tsii maa Nyoo cuví.

27 Tan tatun iin nyɨvɨ tsa ña tsinú iñi tsi Nyoo,tan cana ñi tsi ndo tsa cucatsi ndo yuvehe ñi, tuncuñí ndo cuhun ndo, vaha maa cuhun ndo, catsinyooho tandɨhɨ tsa cua cuhva ñi catsi ndo. Tanña nducu tuhun ndo tun jamañi ñi cuñu can nuutsitoho. 28-29 Maa tyin tatun ndáa nyɨvɨ caahántyehen tsihin ndo: “Nyayu ihya, nyayu tsa jamañi nyɨvɨ nuu tsitoho cuví tsi”; ña catsi ndo tyin cotonduva ñi tsa caahán tacan tsihin ndo tan ndoo tsatuñu cuñi ñi jaha can.

Maa tyin yɨhɨ ndo cua catyi ndo: “¿Nacuenda cuñítsi tsa jahá yu cuenda tsi yu tsa catyi tsa tsicá iñi ingaca nyɨvɨ? 30¿Tan nacuenda ña cuví catsi yu can?, tan

Page 184: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Corintios 10:31 181 I Corintios 11:34maa ñi tsahá yu tyahvi nyoo tsi Nyoo tan tsatsí yu”,catyí ndo. 31Vahamaa, tun tsatsí ndo, tan tsihí ndo,o javahá ndo inga ca tsa javahá ndo; javaha nyoohomaa tyin cuhva taahán iñi Nyoo. 32 Tan ña javahando tsa cuví janduva tsi inga ca nyɨvɨ, ndi ñi Israel,tan ndi ñi tsa ñavin ñi Israel cuví, tan ndi ñi yɨhɨ cuenda Nyoo. 33 Tumaa yuhu, ña nducú yu tsa vahatsimaa yu. Maa tyin nducú yu tsa vaha tsi inga nyɨvɨtan nácaa cuví cacu añima ñi.

111 Nyehe ndo tumaa javahá yu cuhva javahá ra

Cristo, tacan taahán tucu tsi javaha nyooho cuhvajavahá yuhu.

Nacaa taahán tsi javaha ñiñaha nu iyó culto2Yañi, sɨɨ xaan cuñí yu tyin tacan ñi nducuhún iñi

ndo tsi yu. Tan tyaá yahvi ndo tsa jacuahá yu tsi ndo.3 Maa tyin cuñí yu tsa coto ndo tyin ra Cristo cuvíjiñi tsihin intuhun intuhun rayɨɨ tyin juvin ra cuvíityi nuu tsihin ra, tan rayɨɨ cuví jiñi tsihin ñasɨɨhɨra, tumaa cuví Nyoo jiñi tsihin ra Cristo. 4 Tatuniin rayɨɨ tyasɨ ra jiñi ra tan tsicán tahvi ra o tsahácuenda ra tuhun tsa tsahá Nyoo tsi ra, tsahá raticanuu tsi ra Cristo tyin juvin ra cuví jiñi tsihinra. 5 Maa tyin tun iin ñaha tan ña tyasɨ ña jiñi ñatsa tsicán tahvi ña, o tsa tsahá cuenda ña tuhun tsatsahá Nyoo tsi ña, tumaa tsa xatya ndɨɨ jiñi ña cuvícan. Tan tsahá ña ticanuu tsi yɨɨ ña tyin juvin ra cuvíjiñi tsihin ña. 6Tatun iin ñaha tan ña tyasɨ ña jiñi ña,vaha taxin ca xatya ña tandɨhɨ ixi jiñi ña. Maa tyintun cahán nuu ña tsa xatya jiñi ña, nacasɨ ña jiñi ña.7Ña taahán tsi tsa casɨ rayɨɨ jiñi ra. Tyin cuhva caáNyoo caá ra, tyin ndacá ñaha ra tsi ñasɨɨhɨ ra, tumaatsa ndacá ñaha maa Nyoo tsi ra. Maa tyin iin ñahajacahnu ña tsi yɨɨ ña tsihin tsa tsahá ña tsa cundacañaha ra tsi ña. 8 Tyin quɨvɨ javaha Nyoo tsi rayɨɨ, ñajavaha ra tsi ra tsihin yɨquɨ naha ñaha. Tyin tsihinyɨquɨ naha rayɨɨ javaha ra tsi ña. 9Tan tsacatyi rayɨɨ,tan tsinu ñaha, tan ñavin tsacatyi ñaha tan tsinurayɨɨ. 10 Yacan cuenda ñiñaha cuñí tsi tsa cundasɨjiñi ñi. Tyin cuñi tsi catyi tyin ndacá ñaha yɨɨ ñi tsiñi. Tan cuví tsi tsa vaha tsi ra ángel naha ra. 11Maatyin tyaa Nyoo cuhva tyin tsiñí ñuhu rayɨɨ tsi ñaha.Tan tsiñí ñuhu ñaha tsi rayɨɨ. 12 Nditsa tyin ñahatsinu ña tsihin yɨquɨ naha rayɨɨ jaha Nyoo. Maa tyinnda cuanda quɨvɨ can tan quitsaha tsahá Nyoo tsacoo sehe yɨɨ ña. Tan nda cuanda vityin juvin ñi maaNyoo tsahá tsa coo nduvi taahan ñi, rayɨɨ tan ñaha.

13 Tyihi tuñi jihna iñi ndo tsa cuenda tuhun ihya.¿A vaha tsa ña ndasɨ jiñi ñaha tan tsicán tahvi ña tsiNyoo tsitsi vehe ñuhu? 14Tsitó yo tyin ticanuu cuvítsi tsa cuenda rayɨɨ tatun nañí jiñi ra. 15 Maa tyinñiñaha, vaha tsa nañí jiñi ñi tyin Nyoo tsahá ra tsandunañí tsi tan casɨ tsi jiñi ñi. 16Maa tyin tatun yóocuñí cañi tahan tsa catyi tuhun ihya, cuñí tsi cotondo tyin ndi nyuhu tan ndi vehe ñuhu Nyoo, nduveinga ca tuhun iyó.

Nu caahán ra Pablo tsihin nyɨvɨ Corinto tyin ñavaha cuhva tsatsí ñi Santa Cena

17 Yañi, inga tuhun cua cahan yu tsihin ndo tyinña sɨɨ cuñí yu tsihin ndo; tyin tsa javahá ndo nundu iín ndo, ña tsahá tsi tsa vaha tsi ndo, tan jatɨvɨ tsi tsi ndo. 18 Tyin catyí nyɨvɨ tsihin yu tyin cuhva

tsa ndu iín ndo tsa cua coo ndo culto, tan natahvísava ndo. Tan tsicá tucu iñi yu tyin vasɨquɨ nditsatsa caahán ñi. 19 ¡Vasɨquɨ cuñí maa ndo tyin tsihintsa natahví sava ndo tan quituvi ndáa nyooho tsinúvaha iñi tsi Nyoo! 20Maa tyin tatun tacanñi iyó tɨsɨhɨnu yucú ndo, ñavin Santa Cena cuví can. 21 Tyincuhva tsa cua catsi ndo, tsatsí ñi ndo tsa ndahá ndo.Tan ña ndatú ndo nda cuanda ndu iín tandɨhɨ nyɨvɨ.Tan yɨhɨ ndo cuaha tsatsí ndo, tan nda cuanda tsiñíndo tsihin vinu. Tan yɨhɨ nyɨvɨ ña ñihí ñi tsa catsiñi jahá ndo. 22 ¿A nduve yuvehe ndo catsi ndo tancoho ndo? Tyin tsa javahá ndo tacan, ndasɨ cuñí ndonyehé ndo vehe ñuhu Nyoo cuví can. Tan tsahá ndoticanuu tsi nyɨvɨnduve tsa iyó tsi. ¿A taahán tsi catyiyu tsihin ndo tyin vaha cuhva javahá ndo, cuñi maando? Ña taahán tsi, tyin ña vaha tsa javahá ndo.

Ra Pablo tsahá cuenda ra tsi ñi, nácaa taahán tsi cooñi Santa Cena

(Mt. 26.26-29; Mr. 14.22-25; Lc. 22.14-20)23 Tyin Jutu Mañi yo jacuaha tuhun ihya tsi yu.

Tan juvin yacan tsa yaha jacuaha yu tsi ndo. Tyintsacuaa tsa ndi cumañi ca nacuhva cuenda ra Judastsi Jutu Mañi yo tsi nu xaan iñi tsi ra, quihin ra iinpaan. 24 Tan tsa yaha nacuhva ra tyahvi nyoo tsiNyoo tan tsahnu ra paan can. Tan catyí ra: “Catsindo paan ihya tyin cuví tsi tumaa cuñu ñuhu yu tyintsa cuenda ndo tan cua cúu yu. Javaha ndo tyehentan nducuhun iñi ndo tsi yu”, catyí ra Jesús. 25 Tantsa yaha tsa cuxiñi ra naha tan quihin ra Jesús vasuvinu tan catyi ra: “Tsihin vinu ihya ndoóNyoo tyiñutsihin ndo vityin, tyin vinu tsa yɨhɨ tsitsi vasu ihya,nɨñɨ yu cuví. Tahan ñi tsaha tsa cua coho ndo, cohondo tsa cuenda tsa nducuhun iñi ndo tsi yu”, catyi ra Jesús tsacuaa can. 26 Tan tahan ñi tsa ndu iín yotan tsatsí yo paan tan tsihí yo vinu jacotó yo tsi nyɨvɨtyin tsacatyi cuatyi yo tsihi Jutu Mañi yo. Tan tacanjacotó yo tsi nyɨvɨ nda cuanda quɨvɨ quitsi nyico ra.

Ra Pablo tsahá cuenda ra tsi yo nácaa taahán tsi cooyo Santa Cena

27Tatun tsatsí yo paan tan tsihí yo vinu cuhva tsaña taahán iñi Nyoo, tsicoó cuatyi yo. Tyin ña tyaáyahvi yo tsa tsihi ra Cristo nu cruu tan tsa tsatɨ nɨñɨra. 28 Yacan cuenda cuñí tsi jaha yo cuenda tatunvaha cuahán yo tsihin Nyoo tsa ndi cumañi ca catsiyo paan tan coho yo vinu. 29 Tyin Nyoo tatsí tuñi ratsi yo tun tsatsí yo tan tsihí yo tan ña tsicá iñi yo tsacuenda tsa tsihi ra Cristo. 30 Tan tsa cuenda yacancuaha xaan ndo cuuhví ndo tan nduve tunyee iñi iyótsi ndo, tan juhva nyɨvɨ tahan ndo tsa yaha tsihi ñi.31Maa tyin tatun jaha vaha ndo cuenda tsi ndo, JutuMañi yo ña cua tatsi tuñi ra tsi ndo. 32Maa tyin tatuntatsí tuñi Jutu Mañi yo tsi yo tacan, javahá ra tacantyin tacan tan ña cunaa yo tsihin nyɨvɨ iyó cuendanu ñuhu ñayɨvɨ ihya.

33 Tan tacan nyooho yañi, tatun cua ndu iin ndotsa cua catsi ndo Santa Cena, cuatu tahan ndo tsindo tan catsi ndo tan coho ndo iin caa ñi. 34Maa tyintatun ndáa nyooho tsisocó ndo, catsi jihna ndo ndayuvehe ndo tyin tacan tan ña cua tatsi tuñi Nyoo tsindo.

Nda quɨvɨ tsa quitsi nyehe yu nu yucú ndo tanjandaa yu inga ca tuhun.

Page 185: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Corintios 12:1 182 I Corintios 13:312

Ndatu tsa tsahá Tatyi Ii Nyoo tsi yo1Yañi, cuñí yu tsa coto ndo náa ndɨhɨ ndatu tsahá

Tatyi Ii Nyoo tsi tsa intuhun intuhun yo.2 Tsitó ndo tyin quɨvɨ tsa ñaha ca nacoto ndo tsi

Nyoo, tsaha ndo tsa cundaca ñaha tsitoho tsa ñacuví cahan tsi ndo. 3Yacan cuenda cuñí yu tsa cotondo tyin ra tsa caahán tyin ña vaha ra Jesús, ñavinTatyi Ii Nyoo jacahán tsi ra. Maa tyin ra tsa jacahánTatyi Ii Nyoo catyí ra tyin ra Cristo cuví Jutu Mañiyo.

4 Sɨɨn sɨɨn ndatu naquihín intuhun intuhun yo,maa tyin iin ñi Tatyi Ii Nyoo tsahá itsi yo. 5 Sɨɨnsɨɨn cuhva jahá tyiñu yo maa tyin tyiñu intuhun ñimaa Jutu Mañi yo javahá yo. 6 Sɨɨn sɨɨn tyiñu javahátsa intuhun intuhun yo. Maa tyin intuhun ñi maaNyoo cuví ra jatyinyeé tsi tandɨhɨ yo tan javahá yocan. 7 Tan tsahá ra tunyee iñi Tatyi Ii ra tsi intuhunintuhun yo tyin tacan tan jatyinyee yo tsi tandɨhɨca nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra. 8 Tsi juhva yo tsahá Tatyi IiNyoo tsa cahan yo tsihin tsa tsiñi tuñi tsa iyó tsi ra.Tan tsi inga yo tsahá ra tsa nacoto yo tsa ña tsitó yo.9 Tan tsi inga yo tsahá ra tsa tsinú xaan iñi yo tsi ra.Tan juvin ñi maa Tatyi Ii ra tsahá tunyee iñi tsi ingayo tsa janduvaha yo tsi nyɨvɨ cuuhví. 10 Tan tsi ingayo tsahá ra tunyee iñi tsa cuví javaha yo tsa iyo. Taninga yo tsahá ra tsa cahan yo tuhun tsa tsaha ra tsiyo tyin jacoto yo tsi inga ca nyɨvɨ. Tan tsi inga yotsahá ra tsa cuví nacoto yo tun Tatyi Ii Nyoo a tatyiña vaha caahán. Tan tsi inga yo tsahá ra tunyee iñitsa cuví cahan yo inga yuhu tsa ña tsitó yo. Tan tsiinga yo tsahá ra tunyee iñi tsa cuví nacoto yo tannacatyí tuhun yo náa caahán tsa caahán inga nyɨvɨ.11 Tan tandɨhɨ yacan tsahá intuhun ñi maa Tatyi IiNyoo. Maa tyin sɨɨn sɨɨn tsa tsahá ra tsi tsa intuhunintuhun yo, nácaa cuñí maa ra.

Tandɨhɨ yo tan cuví yo intuhun ñi cuñu ñuhutsihin ra Cristo

12 Tumaa cuñu ñuhu yo iyó jiñi tsi, iyó ndahatsi, iyó tsaha tsi, maa tyin tandɨhɨ tsi tan cuví tsiintuhun ñi cuñu ñuhu. Tan tacan cuví tucu maayo tsihin ra Jesucristo; vasu cuaha xaan yo, maatyin intuhun ña cuñu ñuhu ra cuví yo. 13 Tan tacantucu tandɨhɨ yo, a cuví yo nyɨvɨ Israel, a ñi Grecia,a ñi iyó tsitoho, a ñi nduve tsitoho, maa tyin tsatsicoondutya yo tan nanduvi yo intuhun ña cuñuñuhu ra Cristo tyin tsaha ra intuhun ñi maa TatyiIi ra coo tsihin tandɨhɨ yo.

14 Tyin cuñu ñuhu yo ña cuvi cuvi tsi intuhun ñimaa tinuu tyin cuñí tsi tsa cunyecu tandɨhɨ ca tsacutahan tsihin tsi tan cuvi tsi cuñu ñuhu nɨɨ. 15 Tuntsatyin cuví cahan tsaha yo tan catyí tsi: “Yuhunduve yahvi nyaá yu tyin ñavin ndaha cuví yu.”Ñavin tsa cua cahan tsi tacan tan ña cua cutahanca tsi tsihin cuñu ñuhu can. 16 O tun tsatyin cuvícahan soho yo tan catyí tsi: “Yuhu nduve yahvinyaá yu tyin ñavin tinuu cuví yu.” Ñavin tsa cuacahan tsi tacan tan ña cutahan ca tsi tsihin cuñuñuhu can. 17 Tun tsatyin nanɨɨ cuñu ñuhu yo cuvítsi tinuu tan nduve soho yo, ¿nácaa cua cuñi yo? Otun tsatyin nanɨɨ cuñu ñuhu yo cuví tsi soho, ¿nácaacua tahñi yo? 18 Maa tyin Nyoo tyaa ra tan iin taniin can nu cuñí maa ra. 19 Tatun nduve tsa intuhun

intuhun tsa cutahán tsihin cuñu ñuhu can, ñavincuñu ñuhu cuví can. 20 Maa tyin tsa ndu iín soho,tinuu, jiñi, ndaha, tan tandɨhɨ camaa, tacan tan cuvítsi intuhun cuñu ñuhu.

21 Tinuu yo ña cuví catyi tsi tsihin ndaha yo: “Ñatsiñí ñuhu yooho tsi yu.” Tan ndi jiñi yo tan ñacuví catyi tsi tsihin tsaha yo: “Ña tsiñí ñuhu yoohotsi yu.” 22 Ña vaha tsa cahan tsi tacan tyin vasuiin tsa lihli tsa cuñí maa yo tyin ña tsiñí ñuhu tsiyo, yacan cuví tsa tsiñí ñuhu ca. 23 Tan nu cuñíyo tyin ña sɨɨ caá, tyasɨ yo. Tan nu ña taahán tsinyehé nyɨvɨ, yacan tyasɨ vaha ca yo. 24 Tan nu sɨɨcaá, ña tyasɨ yo. Tacan javaha Nyoo cuñu ñuhuyo, tyin tacan tan jacahnú ca yo nu cuñí maa yotyin ña sɨɨ caa. 25 Tan tsa intuhun intuhun tsa iyócuñu ñuhu yo, jahá cuenda tahan maa tsi itsi, yacancuenda ña cuví cusɨɨn tsi. 26 Tatun luxu cuñu ñuhuyo nyehé tundoho, nyehé ndɨhɨ tanɨɨ ca cuñu ñuhuyo tundoho. Tan tatun sɨɨ cuñí luxu tsi, sɨɨ cuñí tanɨɨtsi.

27 Tan maa yo cuví yo cuñu ñuhu ra Cristo. Tanluxu luxu cuñuñuhu ra cuví tsa intuhun intuhunyo.28 Tan Nyoo natyisó ra tsi intuhun intuhun yo veheñuhu tyin tacan tan jatyinyee tahan yo tsi yo. Tsajihna ñi natyisó ra tsi ra caca tyiñu ra. Tsa tsinu uvi,natyisó ra tsi ra cuví ndusu yuhu ra. Tan tsa tsinuuñi, natyisó ra tsi ra jacuaha. Yaha can, tan natyisóra tsi ra tsa javaha tsa iyo, tan natyisó tucu ra tsi ratsa janduvaha nyɨvɨ cuuhví, tan ra tsa jatyinyee tsinyɨvɨ, tan ra jaha cuenda vehe ñuhu, tan ra caaháninga yuhu tsa ña tsitó ra. 29Ña tandɨhɨ yo tan tsicáyo tyiñu ra Cristo. Ña tandɨhɨ yo tan cuví yo ndusuyuhu ra. Ña tandɨhɨ yo tan cuví yo ra jacuahá. Ñatandɨhɨ yo tan javahá yo tsa iyo. 30 Ña tandɨhɨ yotan tsahá Nyoo tunyee iñi tsa janduvahá yo tsi nyɨvɨcuuhví. Ña tandɨhɨ yo tan caahán yo inga yuhu tsaña tsitó yo. Ña tandɨhɨ yo tan cuví nacotó yo tannacatyí tuhun yo náa cuñí tsi catyí tsa caahán inganyɨvɨ. 31Nducu ndo cuhva naquihin ndo tsa vaha catsa tsahá Nyoo. Maa tyin cua janaha yu iin cuhvavaha ca tsi ndo.

13Nu janahá ra Pablo nácaa taahán tsi cuñi yo tsi nyɨvɨ

1 Tatun yuhu tan cuvi cahan yu cuaha ñi yuhutsa caahán nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, tan cuvícahan tucu yu yuhu tsa caahán ángel, maa tyintatun ña cuñí yu tsi Nyoo tan ndi tsi nyɨvɨ, cuví yutumaa tyombo tsa nañí ñi maa o iin caa tsa tsacúndaxin ñi maa. 2Tatun cuví cuhva cuenda yu tuhuncaahán Nyoo, tan cuví coto yu tandɨhɨ tuhun xeehe,tan tsitó yu tandɨhɨ tuhun, maa tyin tatun ña cuñítucu yu tsi Nyoo tan ndi tsi nyɨvɨ, nduve náa catyíjavaha yu tandɨhɨ yacan. Tatun tsinú xaan iñi yutsi Nyoo nda cuanda cuví cahan yu tsihin yucu nacuhun tsi inga ityi, tan cua cuhun tsi, maa tyin tatunña cuñi yu tsi Nyoo tan ndi tsi nyɨvɨ, nduve náa racuví yu. 3O tatun cuhva yu tandɨhɨ tsa iyó tsi yu tsinyɨvɨ ndaahvi, tan cuhva yu nda cuanda ñayɨvɨ yutyin cucayu cuñu ñuhu yu, maa tyin tatun ña cuñiyu tsi Nyoo tanndi tsi nyɨvɨ, nduvenáa cua jatyinyeecan tsi yu.

Page 186: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Corintios 13:4 183 I Corintios 14:244 Tatun nditsa tsa cuñí yo tsi Nyoo tan tsi nyɨvɨ,

ña tyixin yo, vaha iñi yo; ña nyiyó iñi yo tsa tsahára tsi inga ñi, ña cahnu jahá yo tsi yo, tan ña yaa yo.5 Tatun nditsa tsa cuñí yo tsi Nyoo tan tsi nyɨvɨ, ñasɨquɨ iñi yo, tan ña nducú yomaa ñi tsa vaha tsi maayo, ña cuxaán yo, tan ña ndoó tɨsɨhɨ tsitsi añima yo.6 Tatun nditsa tsa cuñí yo tsi Nyoo tan tsi nyɨvɨ, ñasɨɨ cuñí yo náa ndɨhɨ tsa ña vaha javahá ñi, maa tyincusɨɨ iñi yo tsihin tsa vaha tan tsa nditsa. 7 Tatunnditsa tsa cuñí yo tsi Nyoo tan tsi nyɨvɨ, cunyeé iñiyo nyehe yo tundoho jahá ñi, tan tsinú iñi yo tyincua javaha ñi tsa vaha tan ndatú yo tsa nasama ñicuhva iyó ñi, tan ña cundɨhɨ iñi yo.

8Tsa cuñí yo tsi Nyoo tan tsi nyɨvɨ ña cua cundɨhɨmaa tsi, maa tyin coo quɨvɨ tsa ña cua cuhva cuendaca yo tsa caahán Nyoo, tan ña cua cahan ca yo ingayuhu, tan tsa tsitó yo vityin ña tsiñi ñuhu ca can tsiyo. 9 Nyoo tsahá ra tsa coto yo luxu ñi vityin tantsahá tucu ra luxu ñi tsa cuhva cuenda yo tsi nyɨvɨ,10maa tyin quɨvɨ quitsi nyico ra Cristo, cua cundɨhɨtsa tsitó yo luxu ñi tyin cua coto yo tandɨhɨ maa.

11 Quɨvɨ tsa luhlu yu caahán yu tumaa caahán ranyihi tan tsicá iñi yu tumaa tsicá iñi ra nyihi, maatyin quɨvɨ tsahnu yu nacoo yu tsa yu cuhva javahá ranyihi. 12 Tan tacan tucu vityin tsitó yo tuhun Nyootumaa tsa nyehé yo nu inu tun tsa ndɨhɨ tsi yaa. Maatyin quɨvɨ cua quitsi ra Cristo, cua coto yo tandɨhɨmaa. Luxu ñi tsitó yu vityin, maa tyin quɨvɨ quitsinyico ra, tandɨhɨ cuii maa tan cua coto yu, tumaanacotó maa ra tsi yu vityin. 13 Iyó uñi taahan tsa ñacua ndɨhɨ maa: tsa tsinú iñi yo tsi Nyoo, tsa tsitó yotyin nditsa tsa cua ñihi yo tandɨhɨ tsa cahan Nyootyin cuhva ra tsi yo, tan tsa cuñí yo tsi Nyoo tantsi nyɨvɨ. Tan tsitsi tsa nduñi taahan tsehe, tsa tsiñíñuhu ca cuví tsa cuñí yo tsi Nyoo tan tsi nyɨvɨ.

14Nu jacuahá ra Pablo nácaa cahan yo inga yuhu tsa

ña tsitó yo1 Jañihi ca ndo cuñí ndo tsi Nyoo tan tsi nyɨvɨ.

Tan nducu ndo cuhva naquihin ndo ndatu tsa tsaháTatyi Ii Nyoo tsi yo. Nducu jihna ndo tsa cuhvacuenda ndo tuhun Nyoo tsi nyɨvɨ. 2Tyin tun caahányo inga yuhu tsa ña tsitó yo, tsihin Nyoo caahányo, tan ñavin tsihin nyɨvɨ. Tyin ndi intuhun ñi tanña cutuñí iñi ñi, tyin tuhun xeehe caahán yo jaháTatyi Ii Nyoo. 3Maa tyin tun tsahá cuenda yo tuhunNyoo tsi nyɨvɨ, cutuñí iñi ñi tan ñihi ca tsahnú ñitsihin tuhun Nyoo. Tan ndu iín ca iñi ñi jahá yo tanndunyeé ca iñi ñi. 4 Tatun caahán yo inga yuhu tsaña tsitó yo, maa ñi maa yo tsahnú tsihin can. Maatyin tun tsahá cuenda yo tuhun caahán Nyoo tsihinyo tsihin nyɨvɨ, tandɨhɨ ñi tsahnú.

5 Yuhu cuñí yu tsa cahan tandɨhɨ ndo inga yuhutsa ña tsitó ndo. Maa tyin vaha xaan ca tun cuvicuhva cuenda ndo tsa caahán Nyoo, tyin jatyinyeéca yacan tsi ñi yucú vehe ñuhu tan ñavin ca tsacahan yo inga yuhu. Maa tyin tatun iin ndo cuvínacoto ndo nácaa caahán inga ndo tsihin ingayuhu, nacatyi tuhun ndo tsihin ñi. Tacan tan cuvíjatyinyee tsi tsi tandɨhɨ ñi. 6 Yacan cuenda yañi,tatun yuhu tan tsaa yu nu yucú ndo, tan cahan yuinga yuhu, ña cua jatyinyee tsi tsi ndo. Maa tyin tuncahan yu tsa janaha Nyoo tsi yu, o tsa jacoto ra tsi

yu, o tsa tsaha ra tyin cuhva cuenda yu tsi ndo, o tsajacuaha yu tsi ndo, cua jatyinyee tsi tsi tandɨhɨ ndo.

7 Tatun tɨvɨ yo cutu, o javacú yo guitarra, tan ñaquitá vaha ndusu can jahá yo, ña cua coto yo náa yaajavacú yo. 8Tan tatun nu iyó cuatyi tan ña vaha tɨvɨra cutu, yoñi cua coto náa cuhva cua cañi tahan ranaha. 9 Tan tacan tucu yoo, tatun caahán yo ingayuhu tsa ña cutuñí iñi nyɨvɨ, ña cua coto ñi náacaahán yo. Tan cua catyi ñi tyin jiñi yo ña vaha cuñí,yacan caahán maa yo. 10 Cuaha xaan yuhu caahánnyɨvɨ nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Tan intuhun intuhunnuu yuhu tan iyó iyó ñi tsa cuñí tsi catyí. 11 Maatyin tun ña cutuñí iñi yu yuhu tsa caahán inga nyɨvɨtsihin yu, ña cuvi natuhun yu tsihin ñi. Tan ndi maañi ña cuvi natuhun ñi tsihin yu. Cuví ñi tumaa nyɨvɨinga ñuu tsa cuenda yu. 12Yacan cuenda nyooho tsacuñí xaan naquihin ndatu tsa tsahá Tatyi Ii Nyoo,nducu ndo cuhva naquihin ndo tunyee iñi tsa cuvijatyinyee vaha ca tsi nyɨvɨ yucú vehe ñuhu.

13 Tacan tucu nyooho tsa caahán inga yuhu, nda-can ndo tsi Nyoo na cuhva ra ndatu tsa nacatyituhun ndo tsihin nyɨvɨ náa cuñí tsi catyi. 14 Tyintatun tsicán tahvi yu tsi Nyoo tsihin iin yuhu tsa ñacutuñi iñi yu, añima yu tsicán tahvi tsi Nyoo, maatyin tsa tsiñi tuñi jiñi yu ña cutuñí iñi tsi. 15 Yacancuenda cuñí tsi tsa ndacan tahvi yu tsi Nyoo tsihininga yuhu. Tan ndacan tahvi tucu yu tsi ra tsihinyuhu tsa cutuñí iñi yu. Tan cuñí tsi tsa cata yu yaatsihin yuhu tsa ña cutuñí iñi yu. Tan cata ndɨhɨ tucuyu yaa tsihin yuhu tsa cutuñí iñi yu. 16 Tyin tatunjacahnú un tsi Nyoo tsihin maa ñi maa yuhu tsatsahá Tatyi Ii Nyoo tsi un, ña cua cutuñi iñi nyɨvɨ tsaña tsitó náa cuví yacan. Tan ña cua cuvi jacahnu ñitsi Nyoo tsihin un. 17Vasu ndi maa vaha tsa caahánun, cuhva tsa nacuhvá un tyahvi nyoo tsi Nyoo, maatyin ña jatyinyeé tsi tsi inga nyɨvɨ tyin ña cutuñí iñiñi tsa caahán un. 18 Tan yuhu nacuhvá yu tyahvinyoo tsi Nyoo tyin cuaha ca tsaha caahán yu ingayuhu tan ñavin ca tandɨhɨ nyooho. 19Maa tyin vahaca cuñi yu cahan yu vasu uhun taahanñi tuhun tsitsivehe ñuhu tan ñavin ca tsa cahan yu utsi mil tuhuntsihin inga yuhu, tyin vasu cuaha tuhun cua cahanyu tsihin ndo ña cua jatyinyee can tsi ndo tyin ñacutuñi iñi ndo.

20Tsahnu caca iñi ndo, yañi. Tan ña lee xaan cacaiñi ndo. Maa tyin tatun javaha ndo náa javaha ndo,javaha ndo tumaa javahá lee tyin lee ña javahá tsi tsacaquiñi. 21 Catyí Nyoo nu libru ley ra tyehen: “Cuacahan yu tsihin nyɨvɨ ihya tsihin yuhu nyɨvɨ ingañuu tan tsihin inga yuhu tsa ña tsitó ñi. Maa tyinvasu ndi maa tsa cua javaha yu tacan, ña cua tyaayahvi maa ñi tsi yu”, catyí Jutu Mañi yo. 22 Yacancuenda tsa caahán yo inga yuhu cuví tsi tumaa iinseña tsa cuenda nyɨvɨ tsa ña tsinú iñi tsi ra Cristo.Maa tyin tsa tsahá cuenda yo tsa caahán Nyoo, cuvítsi cuenda nyɨvɨ tsa tsinú iñi tsi ra. 23 Tyin tatuntandɨhɨ ndo caahán ndo inga yuhu nu ndu iin ndo,tan quɨhvɨ iin nyɨvɨ tsa ña yɨhɨ cuenda Nyoo, o ñi tsaña cutuñí iñi tuhun Nyoo, cua catyi ñi tyin jiñi ndoña vaha cuñí. 24 Maa tyin tatun tandɨhɨ ndo tsahácuenda ndo tsa caahán Nyoo tan quɨhvɨ iin nyɨvɨ tsaña yɨhɨ cuenda Nyoo, a ñi tsa ña cutuñí iñi tuhunNyoo, cua coto ñi tyin iyó cuatyi ñi tsa cuenda tsa

Page 187: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Corintios 14:25 184 I Corintios 15:22cutuñí iñi ñi tsa caahán ndo. 25 Tan tandɨhɨ tsa iyótsitsi añima ñi cua nacoto ñi, tan cua cuɨñɨ tsɨtɨ ñijacahnu ñi tsi Nyoo. Tan cua catyi ñi tyin nditsanditsa cuii tsa nyaá Nyoo tsihin ndo.

Nacaa javahá yo culto iin cuhva vaha26 Yacan cuenda yañi, tatun cua ndu iin ndo, tan

tsaha Nyoo tsa tsaha ra tsi tsa intuhun intuhun ndo,cuhva cuenda ndo itsi; a tsaha ra tsa cata ndo yaa, otsa jacuaha ndo, o náa tsa janaha ra tsi ndo, o jacotora tsi ndo, o cua cahan ndo inga yuhu, o nacatyituhun ndo naa cuñí tsi catyí inga yuhu can. Maatyin tandɨhɨ yacan taahán tsi cuvi tsi iin tsa tsahátunyee iñi maa Nyoo tsi tandɨhɨ ndo tsa yɨhɨ ndocuenda ra. 27 Tatun cua cahan ndo inga yuhu nundu iín ndo, cuñí tsi tsa cahan uvi ndo a uñi ñi ndo,maa tyin intuhun intuhun ñi ndo cahan; ña cahantandɨhɨ ndo juvin ñi cuhva tsa caahán inga ndo. Taninga tucu tuhun cuñí tsi tsa nacatyí tuhun inga ndotsa caahán ndo. 28 Maa tyin tun yoñi cuví nacatyituhun tsa caahán ndo, vaha taxin ca, ña cahan ndotsihin inga yuhu nu ndu iín ndo. Cahan ndo tsihinNyoo tsihin inga yuhu tun cuñí ndo, maa tyin ndɨhɨcuhva tsiñi ñi maa ndo. 29 Tacan tucu tatun tsahácuenda yo tsa caahán Nyoo. Cahan uvi ndo, a uñi ñindo. Tan tandɨhɨ ca ndo jaha ndo cuenda tun vahatsa caahán yañi ndo. 30Maa tyin tatun jacoto Nyoonáa inga ca tuhun tsi inga nyɨvɨ tsa yucú tsiñi tuhuncaahán ndo, tacan tan ra tsa nyaá caahán can, cuñítsi jandɨhɨ ra tsa caahán ra tan cahan inga ñi. 31Tantacan tandɨhɨ nyooho tsa naquihín tuhun tsa tsaháNyoo cuví nacatyi tuhun intuhun intuhun ndo, tyintacan tan cutuhva tandɨhɨ nyooho tsa ndu iín veheñuhu tan ndu iin ca iñi ndo. 32 Nyooho tsa tsahácuenda tsa caahán Nyoo, cuví cuatu nuu ndo ndacuanda ndɨhɨ cahan inga nyɨvɨ, 33 tyin Nyoo ña cuñíra tsa tavi tahan ña cahan ndo, tyin maa ra catsi iyóra.

Quihin ndo cuhva iyó inga ca vehe ñuhu nu nduiín nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo, 34 tyin ñiñaha taxinñi nyecú ñi tsitsi vehe ñuhu tyin tyaá yahvi ñi tsiyɨɨ ñi tumaa catyí ley Nyoo. Tan tacan taahán tucutsi javaha nyooho. 35 Tatun náa cuñí ñi coto ñi, nandaca tuhun ñi tsi yɨɨ ñi nda yuvehe ñi, tyin ña vahatsa cahan ñiñaha nu ndu iín ndo.

36 Tatun sɨɨn cuhva tsicá iñi ndo, cuñí tsi ndu-cuhún iñi ndo tyin ñavin nu yucú ndo quitsahatuhun Nyoo. Tan ñavin nyooho ñi naquihín tuhunNyoo. 37 Tatun ndáa nyooho cuñí tyin ndusu yuhuNyoo cuví ndo, o cuñí ndo tyin Tatyi Ii Nyoo jaquihínityi tsi ndo, tun nditsa tsa cuví ndo yacan, cuanacoto ndo tyin tsa caahán yu tsihin ndo ihya, tsatsaha maa Jutu Mañi yo tyin cuhva cuenda yu tsindo cuví. 38 Maa tyin tatun ña cuñí ndo naquihínndo tuhun ihya, ndi nyuhu tan ña cua naquihin ndituhun caahán nyooho.

39Tan tacan, yañi, nducundo cuhva cuhva cuendando tuhun Nyoo tsi nyɨvɨ. Tan ña casɨ ndo nu cahannyɨvɨ inga yuhu. 40 Maa tyin javaha ndo tandɨhɨtsihin tsa vii tan tsa catsi.

15Nacaa nandoto ra Cristo

1Vityin yañi, cuñí yu tsa nducuhun iñi ndo tuhunra Cristo, tsa jacacú tsi yo, tsa cahan yu tsihin ndoquɨvɨ can. Tan naquihin ndo itsi tan nɨɨ iñi añimando tsinú iñi ndo. 2 Tan juvin tsa cuenda tuhun raCristo cacú añima ndo tun ndi tsinú iñi ndo cuhvajacuaha yu tsi ndo. Maa tyin tun ña tsinú ca iñindo cuhva jacuahá yu tsi ndo, nduve yahvi nyaá tsanatsinu iñi ndo tsi ra Cristo.

3Tsa jihna ñi jacoto yu tuhun tsa jacuaha ra Cristotsi yu tsi ndo. Tan catyi yu tyin tsihi ra tsacatyicuatyi yo, tumaa catyí nu libru Nyoo tyin cua cuvi.4 Tan quɨhvɨ cuñu ñuhu ra tsitsi ñuhu. Maa tyintsinu uñi quɨvɨ nandoto ra tumaa catyí nu libruNyoo. 5Tan tsa yaha tan quituvi ra nuu ra Pedro tanquituvi ndɨhɨ ra nuu tandɨhɨ ra tsicá tyiñu ra. 6Yahacan tan quituvi ra nuu yaha ca uhun cientu nyɨvɨyɨhɨ cuenda ra. Tan juhva ñi can tsa tsihi ñi, maatyin ndi iyó cuaha ca ñi nda cuanda vityin. 7 Yahacan tan quituvi ra nuu ra Jacobo. Tacan tan quituvi ndɨhɨ ra nuu tandɨhɨ ra tsicá tyiñu ra.

8 Tan nu ndɨhɨ ña quituvi ndɨhɨ ra nuu yuhu, tsacuví yu tumaa iin lee tsa cacu yutya. 9 Tyin tsa nuutandɨhɨ ca ra tsicá tyiñu ra Cristo nduve yahvi nyaáyuhu. Tan ndi ña taahán tsi tsa cuví yu ra tsicá tyiñura tyin tsinyaa ndaha xaan yu tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuendara. 10 Maa tyin Nyoo vaha iñi ra tsihin yu. Yacancuenda tsaha ra ndatu tsa cuvi yu ra tsicá tyiñura tan ña cuatu tsaha ra tyiñu tsi yu, tyin cuahaca tyiñu javahá yu tsihin tsi tan ñavin ca tandɨhɨra naha. Maa tyin ñavin tsihin tunyee iñi maa yujavahá yu can tyinmaa tunyee iñi Nyoo tsa iyó tsihinyu javahá can. 11Maa tyin nduve cuenda tun yuhu,a inga ra caahán tsihin ndo, tyin tuhun caahán nditsihin ndo, yacan cuví tuhun tsa tsinú iñi ndo.

Nu jacuahá ra Pablo tyin nditsa tsa cua nandotondɨyɨ

12Tsa caahánndi tsihin ndo yacan cuví tsa nando-to ra Cristo tsa yaha tsihi ra tan ¿Nacuenda yɨhɨ ndocatyí ndo tyin ña nandoto ndɨyɨ? 13 Tyin tatun ñacua nandoto ndɨyɨ, ndi ra Cristo tan ña nandoto raquɨvɨ can. 14Tun tsatyin ñanandoto ra Cristo, nduveyahvi nyaá tsa caahán ndi tsihin ndo. Tan ndi nduveyahvi nyaá tsa tsinú iñi ndo tsi ra. 15Tan tun tsatyinña nditsa tsa janandoto Nyoo tsi ra Cristo, cuví ndiiin ra vatya tyin catyí ndi tyin janandoto Nyoo tsira. Tan tatun ña nditsa tsa nandoto ndɨyɨ, ña nditsatsa janandoto Nyoo tsi ra Cristo. 16 Tyin tun ñacua nandoto ndɨyɨ, ndi ra Cristo tan ña nandoto ra.17 Tan tatun ña nandoto ra Cristo, ndi iyó cuatyindo, tan nduve yahvi nyaá tsinú iñi ndo tsa jaha ratucahnu iñi cuatyi ndo. 18Tan ndi nyɨvɨ tsa tsihi tsayɨhɨ cuenda ra ña cacu ñi tun ña nditsa tsa nandotora. 19 O tun nu ñuhu ñayɨvɨ ihya ñi jatyinyeé ra tsiyo, tan ña cua quitsi ra inga tsaha, nduve yahvi nyaátsinú iñi yo tan cuví yo nyɨvɨ soho ca tsa nuu tandɨhɨca nyɨvɨ.

20Maa tyin tsitó vaha yo tyin nditsa tsa nandotora Cristo. Tan juvin ra cuví ra tsa nandoto jihna catsitsi tsa tandɨhɨ ca ndɨyɨ tsa cua nandoto. 21 Tyintsacatyi cuatyi ra Adán tan tsicoo tuhun tsiihí. Tanyacan tsiihí nyɨvɨ nda cuenda vityin. Maa tyin tsacuenda tsa nandoto ra Cristo cua nandoto tandɨhɨnyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra. 22 Tyin tumaa tsa tandɨhɨ

Page 188: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Corintios 15:23 185 I Corintios 15:58yo tsiihí tyin cuví yo tata ra Adán, tacan tucu cuanandoto tandɨhɨ yo tan coo yo ñayɨvɨ nyito tyin cuvíyo nyɨvɨ ra Cristo. 23Maa tyin cua nandoto yo quɨvɨtaahán tsi tsi yo. Jihna ca ra Cristo nandoto. Tanquɨvɨ quitsi ra inga tsaha cua nandoto ñi yɨhɨ cuendara. 24 Yaha can tan cua naa ñuhu ñayɨvɨ ihya tanña cua cundaca ñaha ca ra cumí tyiñu naha ra, tanndi nu tatyi ña vaha nahnu ña cua cundaca ñaha canahnu. Tyin ra Cristo cua quihin nyaa ra tunyee iñitsa iyó tsi tandɨhɨ nahnu, tan cua nacuhva cuenda racan tsi Nyoo Jutu ra. 25 Tyin ra Cristo cua cundacañaha ra nda cuanda quɨvɨ cuhva Nyoo tsa cuvi jahacanaa ra tsi tandɨhɨ nu xaan iñi tsi ra nahnu. 26 Tannu tsa cua janaa ra nu ndɨhɨ ña, nu ican cuví tuhuntsiihí. 27 Tyin tsa tsaha Nyoo tsa quɨhɨ ndaha ratandɨhɨ maa tsa iyó. Maa tyin nu catyí tyin tandɨhɨnacuhva cuenda Nyoo tsi ra Cristo, ña cuñí tsi catyityin quɨhɨ ndaha ndɨhɨ ra tsi maa Nyoo tyin maaNyoo cuví ra tsaha tsa quɨhɨ ndaha ra tandɨhɨ maatsa iyó. 28Maa tyin quɨvɨ jaha canaa ra Cristo tandɨhɨcan, tacan tan maa ra, tsa cuví ra Sehe Nyoo, cuanacuhva cuenda nyico ra tandɨhɨ tsa tsaha Nyoo tsira. Tyin tacan tan cundaca ñaha Nyoo tandɨhɨ maatsa iyó.

29 Tun tsatyin ña nandoto ndɨyɨ, ¿nacuenda tyinjuhva nyɨvɨ tsicoondutyá ñi tsa cuenda ndɨyɨ? ¿Tannacuenda javahá ñi tyehen tun ña tsinú iñi ñi tyincoo quɨvɨ cua nandoto ndɨyɨ?

30 Tan tacan tucu maa ndi, tun ña cua nandotondi, ¿nacuenda tyin ndoó ndi vaha tsa nyehé nditundoho ndɨhɨ quɨvɨ ñi? 31 Tandɨhɨ ñi quɨvɨ nducúnyɨvɨ tsi yu cahñi ñi, tan tsa nditsa cuví tsi, yañi,tumaa tsa nditsa tsa sɨɨ cuñí yu tsihin ndo, tsacuenda tsa tsinú iñi ndo tsi Jutu Mañi yo Jesucristo.32 Nduve náa catyí tsa nyehe yu tundoho tsa cuñi cahñi nyɨvɨ tsi yu ñuu Éfeso tun ña cua nandoto yo.Tatun tacan, nditsa maa tsa caahán nyɨvɨ: “Catsi yo,coho yo tyin tyaan isa cua cúu yo”, catyí ñi tsa ñatsitó.

33 Tan catyí tucu ñi tyin: “Tun cutahán yo tsihinnyɨvɨ caquiñi jatɨvɨ ñi cuhva vaha iyó yo.” Tan tsehecuví tsa nditsa. Yacan jaha ndo cuenda tsi ndo tanña cuhva ndo tsa jandavi ñaha nyɨvɨ tsi ndo. 34 Jahando cuenda cuhva iyó ndo, tan ña javaha ca ndo tsacaquiñi. Tyin tsihin tsa javahá ndo tan nacotó yutyin ña tsitó ndo tsi Nyoo. Caahán yu tyehen tsihinndo na nducahan nuu ndo.

Nu jacuahá ra Pablo nácaa cua janandoto Nyoo tsiyo quɨvɨ quitsi nyico ra Cristo

35 Maa tyin yɨhɨ ndo cua ndaca tuhun ndo:“¿Nacaa cua nandoto ndɨyɨ? ¿Nacaa cuñu ñuhu ñicua cuvi?” 36 ¿Nacaa tsa soho xaan ndo? ¿A ñatsitó ndo tyin tatun tatsi yo iin tsɨtɨ, cuñí tsi tsatyahyu jihna tsi? Tacan tan cana nuu tsi. 37 Tyintsa tatsí yo nuñi, ñavin tsa cuví maa tsi itu tan tatsíyo. Tyin nuñi cuví tsi tatsí yo tan tacan ñi cuñítucu yo tsihin náa inga ca tsɨtɨ. 38 Nyoo javahá ranácaa cuñí maa ra tsihin tsa intuhun intuhun tsɨtɨcan, yacan cuenda tsa cana tsi cuví tsi tsa taahánmaa tsi cuvi tsi. Tan ña cuvi nanduvi tsi inga catsɨtɨ. 39 Tan tacan tandɨhɨ cuñu ñuhu, ña inducucaá tsi, tyin cuñu ñuhu nyɨvɨ, sɨɨn caá tsi, tan cuñuñuhu quɨtɨ nahnu, sɨɨn caá tucu can, tan cuñu ñuhu

saa, sɨɨn caá tucu yacan, tan tyaca sɨɨn caá tucu can.40 Tan tacan tucu tsa iyó andɨvɨ, sɨɨn caá tsi. Tansɨɨn caá tucu tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Sɨɨ xaancaá tsa iyó nda andɨvɨ, tan sɨɨn tyaquɨ tucu tsa iyónu ñuhu ñayɨvɨ ihya. 41 Tsa nditsin ñicanyii, tan tsanditsin yoo ña inducu tsi. Tan ña inducu tsi tsihintsa nditsin tiñuu. Tan tsa nditsin tiñuu ña inducutsi tsihin inga nyico tiñuu. 42 Tan tacan tucu tuhuntsa cua nandoto ndɨyɨ. Tuhvá yo tsicutsí cuñu ñuhutan tyaahyú tsi. Maa tyin tsa cua nandoto yo ña cuacúu ca yo. 43 Cuñu ñuhu tsa iyó tsi yo vityin nduvetunyee iñi iyó tsi can, nacuhví can, tan tsiihí can.Maa tyin cua nandoto iin tsa sɨɨ caá tan iyó ca tunyeeiñi tan ña cua cúu ca can. 44 Tsa tsiihí yo tsicutsíyo cuñu ñuhu tsa naquihin yo nu ñuhu ñayɨvɨ ihya.Maa tyin tsa cua nandoto yo cua cuhva Nyoo ingacuñu ñuhu tsi yo. Iyó cuñu ñuhu cuenda nu ñuhuñayɨvɨ. Tan iyó tucu cuñu ñuhu cuenda gloria.

45 Catyí tutu Nyoo tyin ra Adán ra tsa tsicoo tsajihna ñi, tsaha Nyoo ñayɨvɨ coo ra. Tan ra Cristocuví ra tumaa ra Adán maa tyin ñavin cuñu ñuhutsahá ra tsi yo tyin tsahá ra ñayɨvɨ nyito coo yo, tyinjuvin ra cuví Tatyi Ii. 46 Tsa jihna ñi taahán tsi cooyo tsihin cuñu ñuhu cuatyi yo, yaha can tan coo yocuenda Tatyi Ii Nyoo. 47 Rayɨɨ tsa tsinu tsa jihna ñi,tsihin nyaca ñuhu tsinu ra. Tan cuví ra cuenda ñuhuñayɨvɨ. Maa tyin ra Cristo cuví ra tumaa rayɨɨ tsatsinu uvi tan cuví ra cuenda gloria. 48Tandɨhɨ yo iyócuñu ñuhu yo tumaa tsicoo cuñu ñuhu ra Adán tsatsinu tsihin nyaca ñuhu. Maa tyin tsa cua nandotoyo cuñu ñuhu yo cua nanduvi tsi tumaa cuñu ñuhura Cristo ra iyó nda andɨvɨ. 49 Tumaa ndacu yo tsirayɨɨ, ra tsa tsinu tsihin nyaca ñuhu, tacan tucu cuandacu yo tsi ra Cristo ra iyó nda gloria.

50Tan cuñí yu cahanyu tsihin ndo, yañi, tyin cuñuñuhu yo ña cuví quɨhvɨ tsi nu ndacá ñaha Nyoo, tyiniin tsa yatyi tɨvɨ ña cuví quɨhvɨ can nu yɨhɨ tsa ñatuhvá tɨvɨ. 51 Tan cuñí tucu yu tsa coto ndo iin tsaxeehe tsa yoñimaa tsitó. Ña tandɨhɨ yo cua cúu,maatyin tandɨhɨ yo tan cua nasama cuhva caá yo. 52Tannu cua ndɨhɨ tɨvɨ ángel trompeta, cua nandoto ndɨyɨiin yaha cuii ñi tumaa tsa ndaahvá tinuu yo. Tyincua tɨvɨ ra trompeta tan cua nandoto nyɨvɨ tsihi tsaña cua cúu ca maa. Tan Nyoo cua nasama ra cuhvacaá yo tun ndi iyó ca yo. 53 Tyin cuñí tsi tsa nasamaNyoo cuñu ñuhu yo tsihin iin tsa ña cua naa maa.54 Tan quɨvɨ cua nasama cuñu ñuhu yo tan cua ñihiyo iin tsa ña cua tɨvɨ maa, cua cundaa tsa caahántuhun Nyoo nu catyí tsi tyehen:“Nyoo jaha canaa ra tsi tuhun tsiihí.”55Yooho, Tuhun Tsiihí, ¿náa tunyee iñi tsa tsicoo tsi

un tyin cahñi un tsi ndi?¿Náa jaha canaa un, yooho Tuhun Tsiihí?56Tyin cuatyi yo tsahá can tsa cahñi tuhun tsiihí tsiyo, tyin ley tsahnu tsahá tunyee iñi tsi can. 57Maatyin tyahví nyoo tsi Nyoo, yañi, tyin jaquitsi ra tsiJutu Mañi yo Jesucristo tan tsahá ra tunyee iñi tsiyo tsa jaha canaa yo tsi nu tuhun tsiihí can.

58 Yacan cuenda yañi, cunyaa naa vaha ndo tsiNyoo tsihin tsa nɨɨ iñi añima ndo. Tan jañihi ca ndojaha tyiñu ndo tyiñu Jutu Mañi yo. Tyin tun jahátyiñu yo tyiñu Jutu Mañi yo, ña jahá tyiñu cuatu yo.

Page 189: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Corintios 16:1 186 I Corintios 16:2416

Nu tsahá cuenda ra Pablo tsi nyɨvɨ nácaa taahántsi jatyinyee ñi tsi inga ñi yɨhɨ cuenda Nyoo

1 Tan tuhun tsa jatyinyeé ndo xuhun tsi nyɨvɨndaahvi, ñi yɨhɨ cuenda Nyoo, javaha ndo tumaatsaha cuenda yu tsi nyɨvɨ tsicá vehe ñuhu ñuu tsacayucú Galacia. 2 Jandu iin ndo xuhun tsa taahán tsicuhva ndo tsi ñi tahan tahan una quɨvɨ nácaa tsahámaa Nyoo tsi ndo. Tan ña cuatu ndo nda tsaa yu.3Tannacatsi ndo ndáa ra cuñímaa ndo tyin cundacaxuhun can. Tan tsa tsaa yu, cua javaha yu iin cartatyin cundaha ndɨhɨ ra naha tan jacuhun yu tsi ranaha tyin cundaca ra naha can tsi ñi tsicá vehe ñuhuJerusalén. 4 Tan tatun tahan tucu tsi tsa cuhun yu,cuhun ra naha tsihin yu.

Nu caahán ra Pablo ndáa ndɨhɨ nu cua cahan ratuhun ra Cristo

5 Tsa cua quitsi yu nu yucú ndo ñuu Corinto, cuayaha yu ityi Macedonia. 6 Tatun cuhva tsi cuhvacua ndoo yu tsihin ndo nda cuanda yaha yoo vitsin,tacan tan cuví jatyinyeé ndo luxu tsi yu tan cuhunyu inga ñuu. 7 Ña iin yaha ñi cua yaha yu nu yucúndo tyin cuñí yu ndoo yu juhva quɨvɨ tsihin ndotatun Jutu Mañi yo tan cuñí ra. 8 Maa tyin cuacunyii yu ñuu Éfeso ihya nda cuanda yaha quɨvɨvico Pentecostés tsa jacahnú nyɨvɨ Israel. Tacan tancua quitsi yu nu yucú ndo. 9 Cua ndoo yu juhvaquɨvɨ ihya tyin tsahá xaan tsi cuhva caahányu tuhunNyoo tsihin nyɨvɨ vasu ndi maa cuaha ñi ña taahániñi ñi tuhun ra.

10 Tatun tsaa ra Timoteo nu yucú ndo, na cunyiira tsihin ndo. Tan vaha tyanuu ndo tsi ra tyin juvinñi tyiñu Jutu Mañi yo jahá tyiñu ra tumaa maa yu.11Tan vaha cuñi ndo nyehé ndo tsi ra. Tan jatyinyeendo tsi ra na quitsi ra nu nyií yu tyin ndatú yu tsi ratsihin inga ca ra yañi yo naha ra.

12 Tan ra Apolos yañi yo, cahan ndaahvi xaan yutsihin ra na quitsi ra nu yucú ndo tsihin inga ca rayañi yo naha ra. Maa tyin ña cuñi ra quitsi ra. Catyíra tyin quitsi maa ra nda cuhva tsi cuhva tsi ra.

Nu tsahá ra Pablo nacumi tsi tandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo ñuu Corinto

13 Jañihi ca ndo tsinú iñi ndo tsi Nyoo. Tanjandu iin ca ndo iñi ndo, tan na coo ca tunyee iñiNyoo tsi ndo. 14 Tandɨhɨ tsa javahá ndo, javaha ndotsa cuenda tsa cuñí ndo tsi Nyoo tan tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra.

15 Yañi, tsitó ndo tyin jihna ca nyɨvɨ ra Estéfanasnatsinu iñi tsi ra Cristo ityi Acaya nu yucú ndo. Tanvityin javahá ñi tyiñu nuu ra hermano. 16 Tan cuñíyu tsa jaha ndo tsa ñayɨvɨ tsi nyɨvɨ tsa iyó tumaa iyónyɨvɨ ra Estéfanas, tan tsi tandɨhɨ ca ñi tsa jatyinyeétan jahá tyiñu cuenda Nyoo. 17 Tan sɨɨ xaan cuñí yutyin quitsi ra Estéfanas, ra Fortunato, tan ra Acaico.Tan jatyinyeé ra naha tsi yu tyin nyooho ña cuvíquitsi ndo tyin cañi xaan ñuu ndo. 18Maa tyin maara naha quitsi ra naha. Tan jandunyee ca ra nahaiñi yu tsihin tuhun Nyoo, tumaa tsa jandunyeé tucura naha iñi nyooho. Tan vaha cuñi ndo nyehé ndotyiñu jahá ra naha tyin iin ñi tsi maa Nyoo nyicúnra naha.

19Tan vatsí nacumi tsi ndo jahá tandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo ñuu tsa cayucú Asia ihya. Tan vatsítucu nacumi tsi ndo jahá ra Aquila tan ña Priscila,tan ñi yɨhɨ cuenda Nyoo tsa ndu iín yuvehe ñi.20 Vatsí nacumi tsi ndo jahá tandɨhɨ ra yañi yo, tancuhva ndo nacumi tsi tsa intuhun intuhun ndo nuyucú ndo juvin.

21 Tan yuhu ra Pablo tsahá yu nacumi tsi ndo tantyaa yu itsi tsihin ndaha yu.

22 Tatun ndáa nyɨvɨ ña cuñí tsi Jutu Mañi yoJesucristo, na cuhun ñi anyaya. Maa tyin yuhu catyíyu: ¡Jutu Mañi yu, naha!

23 Tan na nasoco Jutu Mañi yo Jesucristo tsitandɨhɨ ndo. 24 Tan catyí yu tsihin ndo tyin yuhucuñí yu tsi tandɨhɨ ndo tsa cuenda ra Cristo Jesús.

Tan na cuví tsi tacan ñi.

Page 190: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

II Corintios 1:1 187 II Corintios 2:4

Carta Tsinu Uvi Tsa Jacuhun RaPablo Tsi Nyɨvɨ Yɨhɨ Cuenda Nyoo Ñuu

Corinto

Nu tyaá ra Pablo iin carta cuendanyɨvɨ yɨhɨ cuendaNyoo ñuu Corinto

1Yuhu ra Pablo, cuví yu iin ra tava tyiñu ra CristoJesús tyin maa Nyoo nacatsi tsi yu. Yuhu tan raTimoteo, yañi yo, jaquitsí ndi carta ihya tsi ndo tsacuví ndo nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo tsa iyó ñuu Corintotsa canyii Acaya, tan tsi tandɨhɨ ca nyɨvɨ yɨhɨ cuendaNyoo tsa iyó inga ñuu tsa cayucú nanɨɨ cahnu Acaya.2Naquihin ndo tsa vaha tan tsa taxin tsa tsahá NyooJutu yo tan Jutu Mañi yo Jesucristo coo añima ndo.

Nu nyehé xaan ra Pablo tundoho nu tsicá ra caahánra tuhun ra Cristo

3 Na jacahnu yo tsi Nyoo Jutu ra Jesucristo JutuMañi yo. Tyin juvin ra cuví Nyoo Jutu yo. Tancundaahví xaan iñi ra nyehé ra tsi yo. Tan jandusɨɨ ra iñi yo tandɨhɨ ñi tsaha. 4 Nyuhu nyehé xaan nditundoho maa tyin maa ra jandusɨɨ iñi ndi. Tyintacan tan cuvi jandusɨɨ ndi iñi nyɨvɨ nyehé tundohotumaa jandusɨɨ maa ra iñi ndi. 5Tyin nyehé ndi tun-doho tsa cuenda ra Cristo, tan juvin ñi tsa cuenda rajandusɨɨ Nyoo iñi ndi. 6 Yacan cuenda tatun nyehéndi tundoho tsa cuenda tsa jacoto ndi tuhun raCristo tsi ndo, nyehé ndi tundoho tsa cuenda tsavaha tsi ndo tyin tacan tan jandusɨɨ Nyoo iñi ndo,tan jacacu ra tsi ndo. Tatun jandunyeé Nyoo iñindi, javahá ra tacan tyin tacan tan ndunyeé tucuiñi nyooho tan jacacú ra tsi ndo tan cuví cunyee iñindo nyehé ndo tahan tundoho nyehé ndi. 7 Tyintsitó vaha ndi tyin jandusɨɨ ra iñi ndo tyin nyehé ndotundoho tsa cuenda ra Cristo tumaa tsa nyehé tucunyuhu tundoho.

8 Yañi, cuñí ndi tsa coto ndo tyin cuaha xaantundoho nyehe ndi tsa tsiyucu ndi ñuhu Asia. Ñihixaan nducu cuhva nu ña vaha tsi ndi tan tsica iñindi tyin ña cua cunyee maa iñi ndi cuyucu ndi ican.Tan cuñi maa ndi tyin cua cúu ndi tsa ndi cumañica quita ndi ican. 9 Tsa nyehe ndi tyin tsa cuñí cúundi tan ña cuví jacacu ndi tsi ndi tsihin tunyee iñimaa ndi. Tacan tan cutuñi iñi ndi tyin cuñí tsi tsacuita ca iñi ndi tsi Nyoo, ra janandotó ndɨyɨ, tan ñacuita iñi ndi tsi maa ndi. 10Nyoo jacacu tsi ndi quɨvɨcan, tan juvin ra jacacú tsi ndi nda cuanda vityin.Tan tsitó ndi tyin tacan ñi maa cua jacacu ra tsi ndi,11 tun nyooho tan ña jandɨhɨ ndo tsa jatyinyeé ndotsi ndi tsihin tsa tsicán tahvi ndo tsi ra tsa cuendandi. Tyin tatun cuaha nyɨvɨ tsicán tahvi tsa cuendandi, tsa cua ñihi tuhun ñi tyin tsahá xaan Nyoo tsavaha tsi ndi, cuaha ñi tan cua cuhva ñi tyahvi nyootsi Nyoo.

Nu caahán ra Pablo nacuenda ña tsahan ra ñuuCorinto

12 Iyó iin tuhun tsa tsahá tsa sɨɨ xaan cuñí ndi tantuhun ihya cuví tsa cuɨtɨ iyó ndi, tan ndaa iyó nditsihin tandɨhɨ nyooho, tan tsihin tucu inga ca nyɨvɨ.Maa tyin ñavin tsihin tsa tsiñi tuñi maa ndi iyó nditacan, iyó ndi tacan tsa cuenda tyinmaa Nyoo tsahá

tsa vaha tsa iyó tsi ra tsi ndi. 13-14 Nu tutu tsa tsayaha jaquitsi ndi tsi ndo, tyaa ndi maa ñi maa tuhuntsa cuví cahvi ndo tan cuví cutuñi iñi ndo. Vityintsa tsa cutuñí iñi ndo juhva. Tan cuñí ndi tsa cutuñivaha ca iñi ndo tandɨhɨ tuhun can tyin tacan tansɨɨ cua cuñi ndo tsihin ndi quɨvɨ quitsi Jutu Mañiyo Jesucristo. Tan sɨɨ cua cuñi tucu nyuhu tsihinnyooho.

15-16 Tsa cuenda tsa tsitó vaha yu tyin tacan cuacuvi: tyaa yu cuhva tyin tsa cua cuhun yu Macedo-nia tan cua yaha jihna yu nu yucú ndo. Tan quitsinyico yu nu yucú ndo tsa yaha cuhun yuMacedoniatyin tacan tan cuví cusɨɨ iñi ndo. Tan tsicá tucu iñiyu tyin yaha can tan cuvi jatyinyee ca ndo tsi yutan cuhun yu Judea. Tyehen tyaa yu cuhva javahayu, maa tyin ña cuvi. 17 ¿A cuñí maa ndo tyin ñatyaa yu cuhva quitsi yu nu yucú ndo? Ñavin. Tyinyuhu ña javahá yu tumaa javahá nyɨvɨ tuhvá jandavíñaha. Catyí ñi tyin vaha, maa tyin tsitsi añima ñicatyí ñi tyin ña vaha. Caahán ñi nduvi tuhun cantsa iin ñi cuhva. 18 Tsitó maa Nyoo tyin nditsa tsacaahán yu tsa ña tuhvá yu javaha tumaa javahá ñican; ñavin jandaví ñaha yu. 19 Tyin ra Silvano, raTimoteo tan yuhu,maa ñi tuhun ra Cristo seheNyoocaahán ndi. Ra Cristo ña caahán ra tumaa tuhványɨvɨ can caahán; maa ñi maa tsa nditsa caahán ra.20Tan tsa cuenda ra ñihí yo tandɨhɨ tsa vaha tsa catyi Nyoo tyin cuhva ra tsi yo. Yacan cuenda tsa jacahnúyo tsi Nyoo, catyí yo tyehen: “Na cuvi tsi tacan”.Tyin tsitó yo tyin tsahá ra tsa vaha tsi yo tsa cuendara Cristo. 21Nyoo cuví ra tsahá tunyee iñi tsi nyuhutsa cuenda ra Cristo, tan tsahá ndɨhɨ tucu ra tunyeeiñi tsi nyooho. Nacatsi ra tsi yo, 22 tan tsaha ra TatyiIi ra coo añima yo, tan cuví tsi tumaa iin tuñi tsa tyaara tsi yo tan janahá tsi tsi yo tyin cua ñihi yo tsa cuacuhva ra tsi yo.

23Ñaha ca maa quitsi nyico yu nu yucú ndo, tyinña cuñí yu janducuiihya yu iñi ndo. Tsitó maa Nyootyin nditsa tsa caahán yu. Tan tatun ña nditsa yu, nanyehemaaNyoo náa cuñí ra tsihin yu. 24Caahán nditandɨhɨ tuhun ihya tsihin ndo tsa cuenda tsa cuñíndi jatyinyee tahan yo tsi yo tan coo ca tusɨɨ iñi Nyootsi ndo. Ña cuñí ndi quɨhɨ ndaha ndi tsi ndo tyinnyooho tsa tsinú vaha maa iñi ndo tsi Nyoo.

21Yacan cuenda ña cuñí yu quitsi yu tyin tacan tan

ña cuhva ca yu tucuiihya iñi tsi ndo. 2 Tyin tatunyuhu tan janducuiihyá yu iñi ndo, yoñi cua jandusɨɨiñi tsi maa yu. Tyin nyooho ña cuvi ca jandusɨɨ ndoiñi yu tun tsa yaha janducuiihya yu iñi ndo. 3Yacancuenda carta ñi jaquitsi yu tsi ndo. Ña cuñi yu quitsiyu tyin ña cuñi yu janducuiihya ndo iñi yu tsihincuhva iyó ndo. Tyin taahán tsi jandusɨɨ ndo iñi yu.Tyin tatun sɨɨ cuñí yuhu, tsitó yu tyin tandɨhɨ yo tansɨɨ cuñí yo. 4 Quɨvɨ tsa tyaa yu carta can tsa cuendando, tsica xaan iñi yu. Cuiihya xaan cuñi yu tan ndacuanda tsacu yu. Jaquitsi yu carta can tsi ndo maatyin ñavin tsa cuenda tsa janducuiihya yu iñi ndo.Jaquitsi yu can tsa cuenda tsa cuñí yu tsa coto ndotyin cuñí xaan yu tsi ndo.

Nu tsahá cuenda ra Pablo tsi nyɨvɨ nácaa taahántsi jaha ñi tucahnu iñi

Page 191: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

II Corintios 2:5 188 II Corintios 4:25 Ra tsa tsaha tucuiihya iñi, ñavin yuhu ñi jandu-

cuiihya ra iñi. Tyin janducuiihya tucu ra luxu iñinyooho. Caahán yu tyehen tyin tacan tan ña cuñindo tyin ña cuvi coo tucahnu iñi tsi ra javaha tacan.6 Tsa iyó vaha ñi. Ña cahan ca ndo tsi ra can. Ñatatsi tuñi ca ndo tsi ra. 7Vityin taahán tsi jaha ndotucahnu iñi tsi ra tan naquihin ndaahvi ndo tsi ra,tyin tacan tan ña cuiihya xaan ca cuñi ra. 8 Yacancuenda cuñí yu tsa cahan ndo tsihin ra tan janahando tsi ra tyin ndi cuñí ndo tsi ra. 9 Jaquitsi yu cartacan tsi ndo quɨvɨ can tyin cuñí yu coto yu tatun cuatyaa yahvi ndo tsa tsahá cuenda yu tsi ndo. 10 Tanvityin nyɨvɨ tsa jahá nyooho tucahnu iñi, jahá tucuyuhu tucahnu iñi tsi ñi. Tatun iyó ñi tsa taahán tsijaha yo tucahnu iñi, jahá yu tucahnu iñi tsi ñi tsacuenda tsa vaha tsi maa ndo. Tacan javahá yu nuura Cristo. 11Tyin tacan tan ña cuvi jaha canaa nu ñavaha tsi yo. Tyin tsitó vaha yo nácaa cuñí nu jandaviñaha nu tsi yo.

Ra Pablo ña ndoo ra ñuu Troas tyin ña nañihi ra tsira Tito

12Quɨvɨ tsaa yu ñuu Troas tsa cua cahan yu tuhuntsa jacacú ra Cristo tsi yo, tsaha xaan tsi cuhva tsiyu tsa jahá tyiñu yu tyiñu Jutu Mañi yo. 13Maa tyintuñu xaan cuñí yu, tyin ña nañihi yu tsi ra Tito, yañiyo. Yacan cuenda vatsí yu ityi Macedonia ihya tanña ndoo yu ndacan cahan yu tsihin nyɨvɨ.

Nu caahán ra Pablo tuhun ra Cristo tsihin tsa nɨɨ iñiañima ra

14Maa tyin tyahvi nyoo tsi Nyoo tyin tacan ñi jahácanaa yo tsihin tunyee iñi ra Cristo Jesús tan tsahára tsa caahán ndi tuhun ra tsihin nyɨvɨ. Tan tuhunra tsa caahán ndi, cuví tsi tumaa iin xico tami tsacaná tandɨhɨ ñi ityi nu cuahán ndi. 15 Tyin nyuhucuví ndi tumaa xico tami ra Cristo tsa cuenda Nyoo.Tan tandɨhɨ ñi ityi cuahán ndi tan ñihí nyɨvɨ xicotami can, tahan ñi nyɨvɨ tsa cua cacu tan ñi tsa ñacua cacu. 16 Maa tyin tsa cuenda nyɨvɨ tsa ña cuacacu, ndasɨ caná tsi, tan cuñí maa ñi tyin tuhun tsajacotó ndi tsi ñi caná tsi tumaa caná xico ndɨyɨ. Tyinjacotó ndi náa cua tahan ñi tyin ña tsinú iñi ñi tsira Cristo. Maa tyin tsa cuenda nyɨvɨ tsa cua cacú,tami xaan tsi, tyin jacotó ndi nácaa cua coo ñi ñayɨvɨtsa ña cua naa maa. Maa tyin ¿yóo cuví jaha tyiñutyiñu ihya? 17 Nyuhu ña javahá ndi tumaa javahára tsicá nuu cuaha naha ra. Ra ican naha ra cuñí ranaha xuhun. Maa tyin ña taahán tsi xico yo tuhunra Cristo. Nyuhu caahán ndi tuhun ra tsihin tsa nɨɨiñi añima ndi tyin iin ñi cuví ndi tsihin ra tan maaNyoo tava tyiñu tsi ndi tsa cahan ndi tyin cuenda raCristo yɨhɨ ndi.

3Tuhun tsaa tsa ndoo ra Cristo tsihin yo

1Tsa caahán ndi tuhun ihya, ¿a cuñímaa ndo tyincaahán ndi tacan tsa cuñí ndi nduyaa ndi? Ñavin.¿A cuñí tsi cuhva ndi iin carta tsa catyí tyin vahanyɨvɨ cuví ndi? ¿O cuñí tsi ndacan ndi carta tsi ndotumaa javahá juhva nyɨvɨ? 2 Ña cuñí tsi. Tyin tsatyaa Nyoo tsi ndo añima ndi, tanmaa ndo cuví cartatsa cuenda ndi. Yacan cuenda ña tsiñí ñuhu ca cartatsi ndi. Tyin tsihin tsa nyehé nyɨvɨ nácaa nasamaNyoo cuhva iyó ndo, tan tsitó ñi tyin maa ñi maa

tsa vaha jacuaha ndi tsi ndo. 3 Tan catsi nyehé ñityin cuví ndo carta tsa tyaa ra Cristo tsa cuenda ñi,tan nyuhu nacuhva cuenda ndi carta can tsi ñi. Tanña tyaa ra Cristo itsi tsihin tyinta maa tyin tyaa raitsi tsitsi añima ndo tsihin Tatyi Ii Nyoo nyito. Tanñavin nu yuu tsinyaa tsi.

4Caahán ndi tyehen tyin tsitó vaha ndi tyin Nyoocua cuhva ra tsa quita vaha tyiñu javahá ndi, tyinjatyinyeé ra Cristo tsi ndi. 5Ña cana iñi ndi caca iñindi tyin javahá ndi náa javahá ndi tsihin tunyee iñimaa ndi. Tyin tsitó ndi tyin tandɨhɨ tsa javahá nditan maa Nyoo javahá can. 6 Tan tsahá ra tunyee iñitsi ndi tsa cahan ndi tuhun ra Cristo, tan tuhun ihyacuví tuhun tsaa tsa tsahá ñayɨvɨ tsaa coo yo tyin iyóTatyi Ii ra añima yo. Ley tsa tsaha Nyoo tsi raMoisésña tsaha tsi ñayɨvɨ tsaa coo yo tyin janaha ñi tsi tsiyo tyin iyó cuatyi yo tan taahán tsi cúu yo.

7 Ley tsahnu can tsinyaa nu yuu tsihin letra, tancahnu xaan cuví tsi. Yacan cuenda tsa tsaa raMoiséstsihin tsi nu yucú nyɨvɨ Israel, nayuhvi xaan ñinyehe ñi nuu ra tyin xiñu xaan nuu ra cuvi. Maatyin tsindɨhɨ tsa xiñu can. Tatun tacan cuvi quɨvɨquitsi ley tsa tsahá tuhun tsiihí, 8 ¡yaha ca cahnucuví tuhun tsa ndoó Nyoo tsihin yo tsa tsahá Tatyi Iira tsi yo! 9 Tatun cahnu cuví ley tsahnu tsa jacuhúntsi yo anyaya, yaha ca cahnu cuví tuhun tsaa tsandoo Nyoo tsihin yo tyin janduvahá tsi tsi yo nuura. 10 Nditsa tyin cahnu cuví ley tsahnu can. Maatyin vityin tsitó yo tyin yaha ca cahnu cuví tuhunra Cristo tsa jacacú tsi yo nuu Nyoo. 11 Tyin tatuncahnu cuví tsa tsicoo juhva ñi tyembu, yaha cacahnu cuví tsa ña cua cundɨhɨ maa.

12 Tsitó vaha ndi tyin ña cua cundɨhɨ tsi. Yacancuenda caahán ndi tsihin tsa nɨɨ iñi añima ndi. Ñacahan nuu ndi tan ña yuuhví ndi caahán ndi. 13Tanña javahá ndi tumaa javaha ra Moisés. Tyin raMoisés tyasɨ ra nuu ra tsihin jahma, tyin tacan tanña nyehe nyɨvɨ Israel nu cua naa tsa xiñu nuu ra.14 Quɨvɨ can ña cutuñi iñi ñi. Nda cuanda vityintan ña cutuñí iñi ñi. Tyin tatun cahví ñi ley tsahnuña cutuñi iñi ñi itsi tyin ndasɨ tsa tsiñi tuñi jiñi ñitumaa tsindasɨ nuu ra Moisés quɨvɨ can. Yoñi maacuví jatsiyo yacan tyin intuhun ñimaa ra Cristo cuvíjatsiyo can. 15Nda cuanda vityin tan ña cutuñi iñi ñiley tsa tyaa raMoisés tun cahví ñi itsi. Tyin ndasɨ tsatsiñi tuñi iñi ñi. 16Maa tyin tatun nacuhva cuendañi tsi ñi tsi Jutu Mañi yo, maa ra cua nuña tsa tsiñituñi iñi ñi. 17Tyin Jutu Mañi yo, Tatyi Ii cuví ra. Tantatun iyó Tatyi Ii JutuMañi yo añima yo, tsitó yo tyinña yɨhɨ ndaha ca ley tsahnu tsi yo. 18 Yacan cuendatandɨhɨ yo tan ña ndasɨ ca nuu yo. Tan vityin cuví yotumaa inu, tyin cuví nyehe nyɨvɨ tsa cahnu cuví JutuMañi yo jahá yo. Tan cuahán nduvahá ca yo jaháTatyi Ii ra.

41 Nyoo nyehe ndaahvi ra tsi ndi, tan tava tyiñu

ra tsi ndi tsa cahan ndi tuhun ra tsihin nyɨvɨ yacancuenda ña ndu uvi iñi ndi. 2 Tandɨhɨ tsa javahá ndi,ña tuhvá ndi javahá xeehe itsi, tan ndi ña javaha nditsa tsahá ticanuu. Ña tsicá nuu ndi jandaví ñaha nditsi nyɨvɨ. Maa ñi maa tuhun Nyoo jacuahá ndi. Ñasacá nuu ndi tuhun Nyoo tsihin inga ca tuhun. Tancaahán ndaahvi ndi tsihin tandɨhɨ ñi nyɨvɨ, na jaha

Page 192: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

II Corintios 4:3 189 II Corintios 5:14vaha ñi cuenda tyin tandɨhɨ tsa caahán ndi, tan ndamaa nuu Nyoo javahá ndi, tanmaa ñi maa tsa nditsacuví tsi. 3 Nyuhu ña tyihí xeehe ndi tuhun Nyoo.Maa tyin yɨhɨ xeehe tsi tsa cuenda nyɨvɨ ndasɨ tsatsiñi tuñi iñi, ñi tsa cua cunaa. 4 Nu ña vaha, nundacá ñaha tsi nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, juvinnu tyasɨ tsa tsiñi tuñi iñi ñi, tyin tacan tan ña tsinuiñi ñi tsi Nyoo, tan ña nyehe ñi tsa nditsin ra, tanña cutuñi iñi ñi nácaa jacacú ra Cristo tsi yo, ra iinñi cuví tsihin Nyoo. 5Ñavin tuhun maa ndi caahánndi. Tyin tuhun ra Jesucristo caahánndi tsihin nyɨvɨtyin juvin ra cuví Jutu Mañi yo. Tan nyuhu musuñi ndo cuví ndi tyin cuñí ndi tsi ra. 6 Nyoo catyi tyin ndunditsin nu naa quɨvɨ tsinu ñuhu ñayɨvɨ. Tanjuvin ñi ra jandunditsín tsitsi añima yo tsihin ñuhura tyin tacan tan tsihin tsa nditsin can cuví coto yotsa cahnu cuví ra tsa nduxiñú nuu ra Cristo.

Iyó yo ñayɨvɨ tsaa tsihin tsa tsinú iñi yo tsi Nyoo7Tsa cuca Nyoo, tsa cuví tunyee iñi cahnu ra, yɨhɨ

tsi tsitsi cuñu ñuhu yo tan nasamá tsi cuhva iyóyo tyin cuví yo tumaa quɨsɨ ñuhu tan naquihín yoitsi. Juvin tsi janahá tsi nyɨvɨ tyin maa Nyoo tsahátunyee iñi ra tsi yo tan ñavin tunyee iñi maa yocuví tsi. 8 Yacan cuenda vasu ndi maa nyehé xaanndi tundoho tandɨhɨ ñi nu cuahán ndi, ña ndu uvíiñi ndi. Yɨhɨ tsaha ña tsitó ndi nácaa quita ndi nutundoho nyehé ndi, maa tyin nyitá iñi ndi tyin cuaquita vaha ndi. 9 Vasu ndi maa nyaá ndaha nyɨvɨtsi ndi, maa tyin ña nacoo ihñi Nyoo tsi ndi, tacanñi iyó maa ra tsihin ndi. Nduvá ihñi ndi jahá nyɨvɨ,maa tyin ña tsiihí ndi. 10 Tandɨhɨ ñi nu cuahán nditan nyicún tuhun tsiihí tsi ndi tsa cuenda tsa caahánndi tuhun ra Jesús. Tyin tacan tan nyehe nyɨvɨ tyiniyó ndi ñayɨvɨ ra. 11 Tsitsi tsa ndi iyó ndi nu ñuhuñayɨvɨ ihya tandɨhɨ ñi quɨvɨ tan ndatú ndi tuhuntsiihí tyin tandɨhɨ ñi quɨvɨ tan nducú nyɨvɨ cahñi ñitsi ndi tsa cuenda ra Cristo. Tan tsihin tsa taahánndi janahá tyin iyó ñayɨvɨ ra añima ndi. 12 Yacancuenda nyuhu tandɨhɨ ñi tsaha nyicún tuhun tsiihítsi ndi tyin caahán ndi tuhun ra Cristo tsihin nyɨvɨ.Maa tyin nyooho, iyó ndoñayɨvɨ ra Cristo tsa cuendatuhun ra tsa cahan ndi tsihin ndo.

13 Tsinú iñi ndi tsi Nyoo tumaa tsinu iñi ra Davidtsi ra. Tumaa catyi ra nu libru Salmos: “Tsinú iñi yutsi Nyoo, yacan cuenda caahán yu tuhun ra”. Tacantucu nyuhu; tsinú iñi ndi tsi Nyoo, yacan cuendacaahán ndi tuhun ra. 14 Tyin tsitó ndi tyin Nyoo, rajanandoto tsi JutuMañi yo Jesucristo, cua janandotondɨhɨ ra tsi ndi. Tan cua ndu iin ndo tsihin ndi,tsahan cua cundaca ra tsi yo iin caa ñi nda gloria.15 Tandɨhɨ tuhun ihya cuví tsa cuenda tsa vaha tsinyooho tan tsa vaha tsi cuaha ca nyɨvɨ. Tyin tuncuaha ndo naquihin tsa vaha Nyoo, cuaha xaan ndocua nacuhva tyahvi nyoo tsi ra, tan cua jacahnu ndotsi ra.

16Yacan cuenda ña ndu uví maa iñi ndi, vasu ndimaa cuahán ndutsahnú cuñu ñuhu ndi, tyin ñayɨvɨtsaa tsa iyó ndi ndutsaá tsi tan iin tan iin quɨvɨ.17 Tundoho tsa nyehé ndi nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, tsayahá ñi maa cuví tsi. Tan tsahá tsi tsa coo cuii nditsihin Nyoo nda gloria. 18 Yacan cuenda ña tyaáiñi ndi tsa cuví nyehe yo. Tyin nyitá iñi ndi tsa ñacuví nyehé yo. Tyin tsa cuví nyehé yo juhva cuii ñi

tyembu tsicoó can. Maa tyin tsa ña cuví nyehé yo,ña cua cundɨhɨ maa tsa iyó tsi.

51Tsitó yo tyin quɨvɨ cúu yo, cua tyahyu cuñuñuhu

yo. Tyin cuví tsi tumaa iin vehe tsa tañi ñi tsicoó.Maa tyin Nyoo cumí vaha ra inga cuñu ñuhu tsa ñacua cundɨhɨ maa tsa cuenda intuhun intuhun yo.Tan ican cua cuyucu añima yo. Iyó can nda gloriatan ñavin ra ñuhu ñayɨvɨ ihya javaha can. 2 Nditsatyin tsitsi tsa ndi iyó yo tsitsi cuñu ñuhu yo, caahányuhu yo tyin tsa cuñí yo cuhun yo coo yo tsitsi cuñuñuhu vaha tsa cua cuhva Nyoo tsi yo. 3Cuhun añimayo tsitsi tsa tsahá Nyoo. Tan cua cunditsi yo itsitumaanditsí yo jahma tyin tacan tanña cua cutandɨɨañima yo. 4 Tsitsi tsa iyó yo tsitsi cuñu ñuhu yotsa cuví tumaa vehe, ndaahvi cuñí yo. Maa tyin ñandaahvi cuñí yo tsa cuenda tsa cuñí yo quita añimayo tsitsi cuñu ñuhu yo tan cutandɨɨ tsi. Ndaahvi cuñíyo tsa cuenda tsa cuñí yo coo añima yo tsitsi tsa ñacua cundɨhɨ maa, tyin tacan tan coo cuii yo. Tancua cundɨhɨ tsa tañi ñi tsicoo jaha tsa ña cua cundɨhɨmaa. 5Tan Nyoo tyaa ra cuhva tyin tacan cua javahara tsihin yo. Tan tsahá jihna ñi ra Tatyi Ii ra tsi yotyin tacan tan cuita iñi yo tyin cua cuhva ra tandɨhɨca tsa cua cuhva ra tsi yo.

6Yacan cuenda nyitá iñi ndi tsi Nyoo tsihin tsa nɨɨiñi añima ndi tsa nducuhún iñi ndi tyin tsitsi tsa iyóyo tsitsi cuñu ñuhu yo, ña iyó yatyin yo nu iyó JutuMañi yo nda gloria. 7Vasu ndi maa ña cuví nyehe yotsi ra, maa tyin iyó yo nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tsihin tsatsinú iñi yo tsi ra. 8Nyitá iñi ndi tsi ra tan cuñí ndiquita ndi tsitsi cuñu ñuhu ihya tan cuhun ndi coondi tsihin JutuMañi yo. 9Yacan cuenda tsitsi tsa ndiiyó ndi tsihin cuñu ñuhu ihya, jañihí ca ndi nducúndi cuhva javahá ndi tsa taahán iñi JutuMañi yo tantacan ñi maa vasu nduve ca ndi tyin tsa cuahán nditsihin Jutu Mañi yo nda gloria. 10 Tyin tandɨhɨ yotan cua cuhun yo nu nyaá ra Cristo nu cua jacutuñira tsi yo. Tan cua nacuhva cuenda intuhun intuhunyo nácaa tsa vaha a tsa ña vaha tsa javaha yo quɨvɨtsicoo yo tsitsi cuñu ñuhu yo cuenda nu ñuhu ñayɨvɨihya.

Nu tsahá cuenda ra Pablo nácaa cuví coo vaha yotsihin Nyoo

11 Tsitó ndi tyin Jutu Mañi yo cua tatsi tuñi ra tsindi tatun ña cua javaha ndi tsa caahán ra. Yacancuenda nducú ndi cuhva cahan ndi tsihin nyɨvɨ nanacuhva cuenda ñi tsi ñi tsi Nyoo. Tan Nyoo tsitóvaha ra tyin tacan javahá ndi, tan cuñí ndi tsa cototucu nyooho. 12 Caahán ndi tyehen, maa tyin ñavintsa cuñí ndi nduyaa ndi tyin caahán ndi tsa cuendatsa cuñí ndi tsa nducuhun iñi ndo tyin caahán nditsa nditsa, tan cusɨɨ ca iñi ndo tan ñihi ndo cuhvacahan ndo tsihin inga ca ra tsa nduyaá naha ra.Catyí ra naha tyin vaha iyó ra naha tsihin Nyoo, maatyin tsitsi añima ra naha maa ñi tsa ña nditsa iyó.13 Tatun caahán ndi tuhun Nyoo, catyí juhva nyɨvɨtyin jiñi ndi sana. Nditsa, sana iñi ndi maa tyin tsacuenda Nyoo, tyin tuhun maa ra caahán ndi. Tantatun vaha cuñí ndi, tsa cuenda nyooho vaha cuñíndi. 14 Tan tsitó ndi tyin intuhun ñi ra Cristo tsihi tsa cuenda tandɨhɨ nyɨvɨ ñuu ñayɨvɨ. Tacan tan tsihi tandɨhɨ yo. [Tsa tsihi yo cuñí tsi catyi tyin nacoó yo

Page 193: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

II Corintios 5:15 190 II Corintios 7:3tsa javahá yo cuhva cuñí maa yo.] Tan tsa tyehentsitó yo tsa tsihi ra Cristo tsa cuenda tsa cuñí xaanra tsi yo, jañiñí tsi tsi yo tsa cahan yo tuhun ra tsihinnyɨvɨ. 15Ra Cristo tsihi ra tsa cuenda tandɨhɨ yo tyintacan tan coo yo cuhva cuñí maa ra tan ñavin cuhvacuñí maa yo tyin tsihi ra tan nandoto ra tsa cuendatandɨhɨ yo. 16 Vityin tan ityi nuu, ña caca ca iñi yonyehe yo cuhva iyó nyɨvɨ tumaa tsicá iñi nyɨvɨ ñatsitó tsi Nyoo. Tsicoo quɨvɨ tacan tsica iñi yo nyeheyo tsi ra Cristo cuñi yo tyin ra ñuhu ñayɨvɨ ñi cuví ra.Maa tyin vityin ña tsicá ca iñi yo tacan. 17Tyin quɨvɨnacuhva cuenda yo tsi yo tsi ra Cristo, jandutsaa raañima yo. Tan nanduvi yo nyɨvɨ tsaa jaha ra. Tantandɨhɨ tuhun tsa tsica iñi yo nu quitsi ca tsi, ña tsicáca iñi yo can vityin ihya tyin tsaha ra tsa tsiñi tuñitsaa tsi yo.

18Maa Nyoo javaha tandɨhɨ yacan tyin vityin iyóvaha yo tsihin ra jaha ra tsa cuenda ra Cristo Jesús.Tsaha cuenda ra tsi yo tyin cuñí tsi jacoto yo tsi nyɨvɨnácaa javahañi tan cuví coo vahañi tsihin ra. 19Tyinmaa ra tsa yaha nduvaha iyó ra tsihin ñi tsa cuendatsa tsihi ra Cristo tsa cuenda cuatyi ñi. Nyoo jahára tyin nduve ca cuatyi ñi nuu ra. Tan tava tyiñura tsi yo tsa jacoto yo tuhun ihya tsi ñi. 20 Yacancuenda cuví ndi ra tava tyiñu ra Cristo. Tan caahánndaahvi Nyoo tsihin ndo tsihin yuhu ndi. Yacancuenda caahán ndahvi ndi tsihin ndo tsihin sɨvɨ raCristo, na nduvaha coo ndo tsihin Nyoo. 21Ra Cristoña javaha ra ndi intuhun cuatyi. Maa tyin Nyoojaquitsi ra tsi ra nu ñuhu ñayɨvɨ ihya; quitsi cúu ratsa cuenda tandɨhɨ cuatyi yo. Tyin tacan tan cuvíjacacu ra tsi yo, tan tsa cuenda ra Cristo, nduvahayo jahá tsa vaha Nyoo.

61Yañi, iin caa ñi jahá tyiñu yo tyiñu Nyoo. Yacan

cuenda caahán ndaahvi xaan ndi tsihin ndo tyincuatyiñu ndo tandɨhɨ tsa vaha tsa tsahá ra tsi in-tuhun intuhun ndo. 2 Tyin catyí Nyoo nu tutu ratyehen:Quɨvɨ tahan tsi tsa jacacu yu tsi un, tsiñi yu tsa cahan

untan jatyinyee yu tsi un, catyí Nyoo.Jaha ndo cuenda tyin vityin cuví quɨvɨ taahán tsi.Tan vityin cuví quɨvɨ jacacú Nyoo tsi yo.

3 Nducú xaan ndi cuhva tsa ña javaha ndi náajavaha ndi tyin tacan tan ña cahan nyaa nyɨvɨ tyiñuNyoo tsa javahá ndi. 4 Tan cuñí ndi tsa nyehéñi tyin nditsa tsa musu Nyoo cuví ndi. Yacancuenda cunyeé iñi ndi náa ndɨhɨ tsa taahán ndi, náatundoho, tan náa tɨsɨhɨ. 5Vasu ndimaa cañí nyɨvɨ tsindi, tyihí ñi tsi ndi vehe caa, tsacú nducu ñi tsi ndi,maa tyin cunyeé xaan iñi ndi. Tan ñihi xaan jahátyiñu ndi nda cuanda tsicoó nyito ndi, tan tsisocóndi. 6 Janahá tucu ndi tyin nditsa tsa musu Nyoocuví ndi tsihin tsa catsi iyó ndi, tsihin tsa tsitó nditsa nditsa tan tsihin tsa cunyeé xaan iñi ndi nyehéndi tandɨhɨmaa nuu tundoho tan ña tsiihí ndi tɨsɨhɨ.Vaha iñi ndi, tan cuñí xaan ndi tsi nyɨvɨ tyin iyóTatyi Ii Nyoo añima ndi. 7 Caahán ndi maa ñi maatuhun Nyoo tsa nditsa. Iyó tunyee iñi ra tsihin ndi.Tan tsatyiñú ndi tandɨhɨ tsa vaha tsa tsahá ra tsi ndi,tyin tacan tan cuví jaha canaa ndi tsi nu ña vaha.8Yɨhɨ quɨvɨ vaha cuñí nyɨvɨ nyehé ñi tsi ndi, tan iyó

tucu quɨvɨ ndasɨ cuñí ñi nyehé ñi tsi ndi. Iyó tsahavaha caahán ñi tuhun ndi, inga tucu tsaha caahánñi ndavaha ñi sɨquɨ ndi. Yɨhɨ tsaha catyí ñi tyincuendu caahán ndi tan inga tucu tsaha catyí ñi tyintsa nditsa caahán ndi. 9 Iyó tsaha jahá ñi tyin ñanacotó ñi tsi ndi, tan yɨhɨ tsaha jacahnú tucu ñi tsindi. Iyó quɨvɨ tsa yatyin ña cúu ndi, maa tyin ñatsiihí ndi tan ndi iyó ca ndi. Iyó quɨvɨ tatsí tuñi nyɨvɨtsi ndi, maa tyin ña tsahñí tucu ñi tsi ndi. 10Vasu ndimaa cuiihya cuñí ndi iyó tsaha, maa tyin ña tsindɨhɨ tsa sɨɨ cuñí ndi. Iyó tsaha ndaahvi ndi, maa tyincuaha nyɨvɨ janducucá ndi tsihin tuhun Nyoo. Vasunduve náa iyó tsi ndi, maa tyin tandɨhɨ maa tsa iyótan tsii maa ndi cuví.

11 Nyooho nyɨvɨ ñuu Corinto; caahán catsi nditsihin ndo tsihin tsa nɨɨ iñi añima ndi tyin nditsatsa cuñí xaan ndi tsi ndo. 12 Nyuhu, ña ndasɨ cuñindi nyehe ndi tsi ndo. Maa ndo cuví ndo ndasɨcuñí nyehe tsi ndi. 13 Caahán ndaahvi yu tsihin ndotumaa caahán ndaahvi iin ra tsihin sehe ra; nuñando añima ndo, tumaa tsa javaha maa yu tsihin ndo.Tan ña ndasɨ ca cuñi ndo nyehe ndo tsi ndi, tyinmaandi ña ndasɨ cuñí ndi nyehé ndi tsi ndo.

Vehe Nyoo nyito cuví yo tyin iyó ra añima yo14Ña ndu iin ndo tsihin nyɨvɨ ña tsinú iñi tsi Nyoo

tyin ña nacatsí tahan añima ndo tsihin añima ñi.Tyin tsa vaha ña cuví ndu iin tsi tsihin tsa ña vaha.Tan ndi tsa nditsin tan ña cuví ndu iin tsi tsihin tsanaa. 15Tyin ra Cristo ña ndu iín ra tsihin nu ña vaha.Tan tacan tucu yoo tsa tsinú iñi tsi ra, ña cuví nduiin yo tsihin nyɨvɨ ña tsinú iñi tsi ra. Tyin tun nduiin yo tsihin ñi ña cua nacatsi tahan coo yo tsihinñi. 16 Tyin ndi vehe Nyoo tan ña cuví nacatsi tahantsi tsihin tsitoho. Yacan ndi ña jacahnu ndo tsitohotyin vehe Nyoo nyito cuví yo, tumaa catyi maa ratuhun yo tahan tsanaha:Cua coo yu añima ñi, tan cua cuhun yu tsihin ñi nu

cuhun ñi.Maa yu cua cuvi Nyoo ñi,tan maa ñi cua cuvi nyɨvɨ yu, catyi ra.17Yacan cuenda catyí ra:Quita ndo mahñu nyɨvɨ ña tsinú iñi tsi yu.Ña cutahan ndo tsihin ñi.Ña javaha ndo tsa ña vaha.Tacan tan naquihin yu tsi ndo.18 Tan cuvi yu jutu ndo.Tan cuvi ndo sehe yu,catyí Jutu Mañi yo, ra iyó tandɨhɨ tunyee iñi tsi.

71 Yañi, yacan cuví tsa tsahá Nyoo tsi yo, yacan

cuenda cuñí tsi nducu yo cuhva nduvaha vaha ca yo.Tan ña javaha ca yo tsa caquiñi tan ña caca ca iñi yotsa ña vaha. Cuɨtɨ coo yo tyin tyaá yahvi yo tsi Nyoo.

Nu nacatyí tuhun ra Pablo nácaa nasama cuhva iyónyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo ñuu Corinto

2 Yañi, caahán ndaahvi yu tsihin ndo, vaha cuñindo nyehe ndo tsi ndi tyin nduve maa náa javahandi tsi ndi intuhun ndo. Tan ndi ña jatɨvɨ ndi tsindi intuhun ndo. Tan ña jandavi ñaha ndi tsi ndiintuhun ndo. 3 Tsa caahán yu tyehen tsihin ndoñavin tsa caahán yu tsi ndo cuví. Tyin tsa yaha catyi yu tsihin ndondanuquitsi ca tsi, tyin nditsa tsa cuñí

Page 194: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

II Corintios 7:4 191 II Corintios 8:12yu tsi ndo. Tyin iin caa ñi iyó yo tsihin Nyoo. Tatuniyó yo, iin ñi cuví yo tsihin ra; o tatun cúu yo, iinñi cua cuvi tucu yo tsihin ra. 4 Tsitó vaha yu tyincua javaha ndo tsa vaha, yacan cuenda sɨɨ xaan cuñíyu nyehé yu tsi ndo. Vasu ndi maa nyehé xaan nditundoho, maa tyin ndu iin ca iñi añima ndi. Tan sɨɨxaan ca cuñí ndi.

5Nda quɨvɨ tsaa ndi Macedonia ihya, tan ñaha camaa quitatu ndi. Tyin cuaha xaan tɨsɨhɨ tan tundohonyehé ndi tandɨhɨ ñi ityi cuahán ndi. Cañi tahannyɨvɨ tsihin ndi. Tan tsicá xaan iñi ndi tyin ña tsitóndi tun cua quita vaha tyiñu jahá ndi. 6 Maa tyinNyoo, tacan ñi maa jandu iín ra iñi yo tun cuiihyacuñi yo. Tan jandu iin xaan ra iñi ndi quɨvɨ tsaa raTito nu yucú ndi ihya. 7 Tan ñavin tsa cuenda tsatsaa ñi ra, maa tyin sɨɨ cuñí tucu ndi tsa cuenda tsajandu iin xaan ndo iñi ra. Nacatyi tuhun ra tsihinndi tyin cuñí xaan ndo nyehe ndo tsi ndi. Tan catyítucu ra tyin tsacú xaan ndo tsa cuenda tsa cuiihyacuñí ndo. Tan ñuhú xaan iñi ndo tsi yu. Tsa tsito yuyacan, sɨɨ xaan ca cuñí yu cuvi.

8 Quɨvɨ can tsica xaan iñi yu tyin tsaha yu tucui-ihya iñi tsi ndo tsihin carta tsa jaquitsi yu tsi ndo.Tan ndu uvi iñi yu tsa jaquitsi yu carta can tsi ndo.Maa tyin juhva ñi quɨvɨ nducuiihya iñi ndo. Tanvityin ña tsicá ca iñi yu tsa cuenda tucuiihya iñi tsatsaha yu tsi ndo. 9Tan vityin sɨɨ xaan cuñí yu. Ñavintsa cuenda tsa tsicoo ndo tucuiihya iñi, tsa cuendatsa ndu uvi iñi ndo cuatyi ndo jaha tucuiihya iñican. Tan cunyee xaan iñi ndo nyehe ndo tucuiihyaiñi cuhva taahán maa iñi Nyoo. Yacan cuenda vahajavaha ndi tsa tsaha ndi tucuiihya iñi tsi ndo. 10Tyintun cunyee iñi yo nyehe yo tucuiihya iñi cuhva cuñímaa Nyoo, cua nasama cuhva iyó yo tacan tan cuacacu yo. Yacan cuenda na sɨɨ cuñi yo tun nyehé yotucuiihya iñi cuhva cuñí maa Nyoo. Tyin tucuiihyaiñi tsa iyó tsi nyɨvɨ tsa ña tsitó tsi Nyoo maa ñianyaya ñihí ñi tsihin can. 11Nyooho cunyee iñi ndonyehendo tucuiihya iñi tumaa cuhva taahán iñimaaNyoo. Tan vityin, nyehe ndo tyin cuaha xaan tsavaha ñihí ndo tsa cuenda tucuiihya iñi can. Jandaavaha ndo cuatyi ra can. Cuxaan ndo tsi ra. Tannayuhvi tucu ndo tsi Nyoo. Tsaha cuenda vaha ndonácaa cuahán tyiñu can. Yaha can tan nda cuandacuñi ndo nyehe ndo tsi yu. Tan tatsi tuñi ndo tsira can. Tan tsa cuenda tsa javaha ndo tumaa cuñímaa Nyoo, cuñí tsi catyí tyin nduve cuatyi ndo tsacuenda yacan. 12 Yacan cuenda quɨvɨ jaquitsi yucarta can tsi ndo ña jaquitsi yu itsi tsa cuenda tsatsicá xaan iñi yu cuenda ra tsa javaha cuatyi can.Tan ndi ñavin tsa cuenda ra tsa tahan ticanuu can.Maa tyin tsa cuenda maa ndo, tyin cuñi yu tsa cotondo nácaa ñuhú iñi ndo tsi ndi nuu Nyoo tan nácaacuñí ndo jatyinyeé ndo tsi ndi. 13 Yacan cuendanduvaha cuñí añima ndi. Tan sɨɨ xaan cuñí ndi tyintsitó ndi tyin cuñí ndo tsi ndi.

Tsa nyehe ndi tyin sɨɨ xaan cuñí ra Tito, ndusɨɨ caiñi ndi tyin tsaha xaan ndo tunyee iñi tsi ra. Tanvaha xaan naquihin cuenda ndo tsi ra. 14 Catyi yutsihin ra Tito tsa ndi cumañi ca quitsi ra nu yucúndo tyin cua tyaa soho vaha ndo tuhun tsa jaquitsi yu tsihin ra. Tan vityin sɨɨ cuñí yu tyin cundaa tsacahan yu tsihin ra. Tyinmaa ñimaa tsa nditsa tuhváyu caahán. Tan tacan tucu ndunditsa tsa cahan yu

tsihin ra. 15Cuñí xaan ra tsi ndo tsa nducuhún iñi ratyin javaha ndo tandɨhɨ cuii maa tsa cahan ra tsihinndo. Tan tsa tsaa ra nu yucú ndo, ndaahvi jaha ndotsi ndo nuu ra. Tan vaha xaan cahan ndo tsihin ra.Tan vaha xaan tyaa yahvi ndo tsi ra. 16 Tan sɨɨ xaancuñí yu tyin tsitó yu tyin tacan ñi javahá ndo tsavaha.

8Na jatyinyeé yo tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo tsihin

tsa nɨɨ iñi añima yo1 Vityin yañi, cuñí ndi nacatyi tuhun ndi tsihin

ndo nácaa jatyinyeé xaan Nyoo tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuendara, ñi iyó ñuu tsa cayucúMacedonia ihya. 2Vasu ndimaa cuaha xaan tundoho nyehé ñi, maa tyin sɨɨ cuñíñi tsihin Nyoo. Ndaahvi xaan ñi, maa tyin cuaha tsaiyó tsi ñi tsahá ñi, tumaa tsatyin cuca ñi. 3 Tan cuvíyu tsandaa tyin nyehé yu tyin tsaha ñi cuaha tsaiyó tsi ñi tsihin tsa nɨɨ iñi ñi tan nda cuanda yahaca tsahá ñi. 4 Caahán ndaahvi xaan ñi tsihin ndina cuhva ndi ndatu tsa jatyinyee ndɨhɨ ñi tsi nyɨvɨyɨhɨ cuenda Nyoo tsa iyó ñuu Jerusalén. 5 Cuaha cajavaha ñi tan ñavin ca tsa tsica iñi maa ndi. Tyintsa jihna ñi, nacuhva cuenda ñi tsi ñi tsi Nyoo tsihintsa nɨɨ iñi añima ñi. Tacan tan nacuhva cuendatucu ñi tsi ñi tsi nyuhu tsa quɨhɨ ndaha ndi tsi ñitumaa cuñí maa Nyoo. 6 Tsa nyehe yu tyin tacanjavahá nyɨvɨ Macedonia, tacan tan catyí yu tsihinra Tito tyin na quitsi ra nu yucú ndo tan janumi ratsi ndo jacatsi tahan ndo xuhun tsa quitsaha tavándo jaha ra. 7 Tyin nyooho vaha xaan javahá ndotandɨhɨ tyiñu. Tsinú xaan iñi ndo tsi Nyoo. Vahaxaan caahán ndo tuhun ra. Vaha cutuñí iñi ndo. Tantsihin tsa nɨɨ iñi añima ndo javahá ndo tyiñu ra. Tancuñí xaanndo tsi ndi. Tan juvinñi tacan taahán tucutsi jatyinyeé ndo tsi nyɨvɨ ndaahvi, tsa yɨhɨ cuendaNyoo.

8 Ña jañiñí yu tsi ndo tsa javaha ndo tsa caahányu. Caahán yu tyehen tsihin ndo tsa cuenda tsa cuñíyu tsa nyehe ndo tsa vaha javahá nyɨvɨ yɨhɨ cuendaNyoo Macedonia. Tyin tacan tan javaha ndɨhɨ ndotsa vaha tumaa javahá maa ñi. Tan tsihin yacan cuajanaha ndo tyin nditsa tsa vaha xaan iñi ndo. 9Tyintsa tsitó maa ndo nácaa tsa vaha iñi Jutu Mañi yoJesucristo tsihin yo. Maa ra cuca xaan ra, maa tyinquitsi ra nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tan jandundaahvi ratsi ra tsa cuenda tsa cuñí ra tsi yo tyin tacan tan cuvíjanducuca ra tsi yo.

10 Yuhu cuñí yu tsa vaha tsa cuenda ndo, yacancuenda cua cahan yu tsihin ndo tsa tsicá iñi yu tsacuenda tuhun ihya. Nyooho cuví nyɨvɨ tsa quitsahajandu iín jihna xuhun cuyava. Ñavin nyɨvɨ tavatyiñu tsi ndo javaha ndo tacan. Javahá ndo tacantyin tacan tsicá iñi maa ndo. 11Yacan vityin cuñí yutsa jañihi ca ndo javaha ndo tumaa javahá maa ndonda nu quitsaha nda cuanda nacatsi tahan xuhuncan jaha ndo. Cuhva nyooho nácaa iyó maa tsindo. 12 Tyin tatun iin nyɨvɨ tan cuñi ñi cuhva ñitandɨhɨ cuhva iyó tsi ñi tan cuhva ñi can tsihin tsanɨɨ iñi añima ñi, Nyoo cua naquihín cuenda ra tsacua cuhva ñi tyin Nyoo ña jañiñí ra tsi yo cuhva yotun nduve náa iyó tsi yo.

Page 195: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

II Corintios 8:13 192 II Corintios 9:1513 Caahán yu tyehen tsihin ndo, maa tyin ñavin

tsa cuenda tsa cuñí yu tsa jatyinyee ndo tsi nyɨvɨtan ndoo ndaahvi ndo tan ñi ican coo tsa coo tsiñi. 14 Tyin vityin tsa iyó luxu tsi ndo, taahán tsijatyinyee ndo tsi nyɨvɨ ndaahvi tsihin can. Tyintacan tan inducu ñi coo tandɨhɨ yo. Tan inga tsaha,maa ñi cua jatyinyee tucu tsi maa ndo tun cumañitsa cumañi tsi ndo. Tyehen taahán tsi jatyinyeétahan yo tsi yo tsihin tsa iyó tsi yo tyin tacan tanña nyehe ndi intuhun yo tundoho. 15 Tumaa catyínu tutu Nyoo tyehen: “Ra tsa cuaha xaan tsa iyó tsi,ña jatɨvɨ ra itsi. Tan ra tsa iyó luxu ñi tsa iyó tsi, ñacumañí tsa cumañi tsi ra”, catyí tsi nu tutu Nyoo.

Nu tyaá ra Tito naha ra cuhva cuhun ra naha ñuuCorinto

16Tyahvi nyoo tsi Nyoo tyin tsaha ra tsa vaha iyóañima ra Tito tan tsicá iñi ra tuhun ndo tumaa tsicáiñi maa yu tuhun ndo. 17Tsa cahan yu tsihin ra tyinquitsi ra nu yucú ndo, ndoo ra tyiñu tsa quitsi ra,tyin tuñu cuñí tucumaa rañuhú iñi ra tsi ndo. Yacancuenda vityin vatsí ra nu yucú ndo tsihin tsa iyó iñimaa ra.

18 Jaquitsí ndi tsi iin ra yañi yo iin caa ñi tsihinra Tito. Vaha xaan tsinú iñi ra tsi Nyoo, tan tacancaahán tucu tandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo. 19 Taninga tucu tuhun tyin nacatsi vaha nyɨvɨ yɨhɨ cuendaNyoo tsi ra yañi yo ihya tyin cuhun ndɨhɨ ra tsihinndi cundaca ndi xuhun tsi nyɨvɨ ndaahvi iyó ñuuJerusalén. Cuñí xaan ndi jacahnú ndi tsi Jutu Mañiyo tsihin tsa javahá ndi tyiñu ihya. Tan tacan tucucuñi xaan ndi jatyinyee ndi tsi tandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo. 20 Tsihin cuenda xaan javahá ndityiñu ihya, tyin tacan tan ña cahan nyɨvɨ tsi ndi tsacuenda tsa tavá ndi xuhun cuenda nyɨvɨ ndaahvi.21 Tacan ñi nducú xaan ndi cuhva javahá ndi tyiñu.Tatun cua javaha ndi náa iin tsa cua javaha ndi,javahá ndi can tsihin tsa catsi iyó ndi ityi nuu JutuMañi yo tan ñavin ityi nuu Jutu Mañi yo ñi tyin ityinuu tucu nyɨvɨ.

22 Tan juvin ñi jaquitsí tucu ndi inga ra yañi yotsihin ra Tito naha ra tyin nyehé ndi tyin nɨɨ xaaniñi ra. Tan cuaha ñi tsaha janahá ra tyin cuñí xaanra tsi Jutu Mañi yo. Tan vityin tsa tsa tsitó ra tuhunndo, sɨɨ cuñí ra tyin tsitó ra tyin cua javaha ndo tsavaha nuu Nyoo. 23 Tatun yóo tsicá tuhun tuhun raTito, catyi ndo tsihin ñi tyin ra vaha iñi tsi yu cuvíra, tan jahá tyiñu ra tsihin yu, tan jatyinyeé ra tsindo tsihin tuhun Nyoo. Tatun tsicá tuhun tucu ñituhun inga uvi ca ra yañi yo ihya naha ra, catyi ndotyehen tsihin ñi:

―Maa nyɨvɨ yɨhɨ cuendaNyoo jaquitsi tsi ra naha.Tan vaha xaan jahá tyiñu ra naha tyiñu ra Cristo―catyi ndo.

24Yacan cuenda janaha ndo tsi ra ihya naha ra nutuvi tyin nditsa tsa cuñí ndo tsi ra naha. Tyin tacantan coto tandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo tyin nditsatsa caahán yu tyin vaha javahá ndo.

9Nu tsahá cuenda ra Pablo nácaa taahán tsi jatyinyee

yo tsi nyɨvɨ ndaahvi yɨhɨ cuenda Nyoo

1 Tan cuenda xuhun tsa jandu iín ndo tsa cuendanyɨvɨ ndaahvi yɨhɨ cuenda Nyoo, ña ñiñi xaan cuñítsi cahan yu tuhun can tsihin ndo. 2 Tyin tsitó yutyin cuñí xaan ndo javaha ndo tsa vaha. Yacancuenda sɨɨ cuñí yu nacatyí tuhun yu tuhun ndotsihin nyɨvɨ iyó Macedonia, tyin nyooho tsa iyó ñuuCorinto tsa canyií Acaya, nda cuyava tan quitsahacuñí ndo jatyinyeé ndo tsi nyɨvɨ ndaahvi. Tan tsacuenda yacan cuaha xaan nyɨvɨ yɨhɨ cuenda NyooMacedonia ndu iín ca iñi ñi tan cuñí ndɨhɨ tucu maañi jatyinyeé ñi tsi nyɨvɨndaahvi. 3Vasundimaa tsitóyu tyin vaha tsicá iñi ndo, maa tyin jaquitsí yu tsi rayañi yo ihya naha ra nu yucú ndo, tyin jatyinyee ranaha tsi ndo tan janumi ndo jandu iin ndo xuhun,tumaa tsa caahán yu tuhunndo tyin cuñí ndo javahando tsa vaha. Tyin tacan tan ña cua catyi nyɨvɨMacedonia tyin ña nditsa yu tsa caahán yu. 4 Tyincoto cusana quitsi iin ra Macedonia tsihin yu, tannyehe ra tyin nduve xuhun jandu iin ndo. Tan tahanyu ticanuu tsa cuenda tsa nduve náa javaha ndo.Tan vihi camaa ndo. Tyin tsa yaha catyi yu tyin cuñíxaan ndo jatyinyee ndo tsi nyɨvɨ ndaahvi. 5 Yacancuenda tsicá iñi yu tyin vaha ca tsa quitsi jihna rayañi yo ihya naha ra nu yucú ndo tyin tacan tanjatyinyee ra naha tsi ndo tsa jandu iín ndo xuhuntsa tyihi ndo cuhva tyin cuhva ndo. Tyin tacan tanquɨvɨ quitsi yu tandɨhɨ tsi tan tsa iyó vaha tsi. Tyintsa cacú iñi maa ndo tan javahá ndo cuhva can, tanñavin nyuhu jañiñí tsi ndo.

6 Nducuhun iñi ndo tuhun tsa catyí tyehen: Ratsa tatsí luxu ñi, luxu ñi tsɨtɨ naquihín ra. Maa tyinra tsa tatsí cuaha, cuaha tsɨtɨ naquihín ra. 7 Tanintuhun intuhun yo cuñí tsi cuhva yo cuhva iyó iñimaa yo. Ñavin uvi caca iñi yo tan cuhva yo o cuhvayo tsa cuenda tyin jañiñí nyɨvɨ tsi yo. TyinNyoo cuñíra tsi nyɨvɨ tsahá tsihin tsa sɨɨ cuñí ñi. 8 Nyoo cuvícuhva ra tandɨhɨ nuu tsa vaha tsi ndo, tyin tacan tanña cumañi náa cumañi tsi ndo. Tan cuvi jatyinyeetucu maa ndo tsi inga ca nyɨvɨ. 9Tumaa catyí tuhunNyoo tyehen:Iin ra vaha tsahá ra, tsihin tsa nɨɨ iñi ra, tsa iyó tsi ra

tsi nyɨvɨ ndaahvi.Tan tumañi iñi tsa javahá ra, ña tsinaá tsi nuu Nyoo,

catyí tsi.10Nyoo, ra tsahá tsɨtɨ tatsí yo, tsahá tucu ra tandɨhɨtsa tsatsí yo. Tan cua cuhva tucu ra cuaha ca tsɨtɨtsa tatsi ndo tan vaha cua cuvaha tsi jaha ra. Tan tsatacan tsahá ndo cua jatyinyee ca ra tsi ndo javahando tsa vaha tsihin nyɨvɨ. 11 Tan coo ca tandɨhɨ nuutsa cuca tsi ndo, tyin tacan tan cuvi jatyinyee ca ndotsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo tsihin yo. Tanmaa ñi, cuanacuhva ñi tyahvi nyoo tsi Nyoo tsa cuenda xuhuntsa jacuhun ndo tsi ñi. 12 Tyin tsa jatyinyeé yo tsinyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo tsihin tsa tsahá yo tsa tsiñíñuhu tsi ñi, tsahá tucu yo tsa nacuhvañi tyahvi nyootsi Nyoo. 13Tan cua jacahnu ñi tsi Nyoo. Tyin tsihintsa jatyinyeé ndo tsi ñi, nyehé ñi tyin nditsa tsa tyaáyahvi ndo tuhun ra Cristo. Tan juvin ñi cua jacahnuñi tsi Nyoo tsa cuenda tsa jatyinyeé xaanndo tsimaañi tan tsi tandɨhɨ ca nyɨvɨ. 14 Cua ndacan tahvi ñitsi Nyoo tsa cuenda ndo. Tan cua cuñi xaan ñi tsindo tsa cuenda tsa vaha tsa tsahá ndo tsi ñi jaháNyoo. 15Tyahvi nyoo tsi Nyoo tyin tsahá ra tsa vaha

Page 196: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

II Corintios 10:1 193 II Corintios 11:9xaan tsi yo, tan nda cuanda ña ñihí yo cuhva nacatyítuhun yo itsi.

10Ra Pablo iyó ndatu tsi ra tsa jaha cuenda ra tsi nyɨvɨ

tsa jacoto ra tuhun Nyoo1Yuhu raPablo tsihin tsa vaha iñi ra Cristo caahán

ndaahvi yu tsihin ndo, tyin yɨhɨ ndo catyí ndo tyintun tsahá cuenda yu tsi ndo tsihin carta, ñihi xaancaahán yu tsihin ndo, maa tyin tun nyií yu tsihinndo, ndaahvi xaan jahá yu tsi yu, catyí ndo. 2Vaha.Maa tyin jaha ndo cuenda tan ña jañiñi ndo tsi yutsa cuxaan yu tsi ndo quɨvɨ quitsi yu nu yucú ndotyin tsitó yu tyin cuñí tsi tsa cuxaan ñihi yu tsi juhvando. Tyin yɨhɨ ndo catyí ndo tyin javahá yu tumaajavahá ra ña yɨhɨ cuenda ra Jesucristo. 3Nditsa tyinra ñuu ñayɨvɨ cuví ndi. Maa tyin ña cañí tahan nditumaa cañí tahan nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya.4 Tyin tsa xaan tsa tsatyiñú ndi tsa cañí tahan ndi,ñavin tsa xaan tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya cuví tsi.Tyin maa tunyee iñi maa Nyoo cuví tsi, tyin cuvíjaha canaa ndi sɨquɨ tandɨhɨ ca tunyee iñi tsihin tsitan nda cuanda tunyee iñi tsa iyó tsi tatyi ña vaha.5Tan tacan cuví jaha canaa ndi tsi tandɨhɨ tsa caahánndasɨ nyɨvɨ sɨquɨ tuhun Nyoo, tan tandɨhɨ tsa ñavaha tsa tyasɨ nu tyaa yahvi nyɨvɨ tuhun Nyoo. Tantsahá ndi tsa cundaca ñaha ra Cristo tandɨhɨ cuhvatsicá iñi ndi tyin tacan tan tyaá yahvi ca ndi tsi ra.6Quɨvɨ cutuhva tandɨhɨ nyooho tsa iyó Corinto tyaayahvi vaha ndo tsi ra Cristo, tatun ndoo inga ndo tsaña cuñi tyaa yahvi tsi ra, tyaá ndi cuhva tsa tatsi tuñindi tsi ndo.

7 Nyooho jahá ndo cuenda cuhva iyó nyɨvɨ. Tanña jahá ndo cuenda nácaa iyó añima ñi. Tatun tsitóvaha ndo tyin cuenda ra Cristo yɨhɨ ndo, taahán tsicoto ndɨhɨ tucu ndo tyin cuenda ra yɨhɨ tucu nyuhu.8Ña cahán nuu yu caahán yu tsa tsaha Nyoo ndatutsi yu tsa quɨhɨ ndaha yu tsi ndo, vasu ndi maa yahacaahán yu juhva tyin tsitó yu tyin tsa vaha tsi maando cuví, tan ña javahá yu can tsa cuenda tsa cuñíyu jatɨvɨ yu tsi ndo. 9 Ña cuñí yu tsa catyí ndo tyinjayuhví yu tsi ndo tsihin tsa caahán yu nu carta tsajaquitsí yu tsi ndo. 10 Tyin yɨhɨ ndo catyí ndo tyinnu carta tsa jaquitsí yu tsi ndo ñihi xaan caahán yutsihin ndo. Maa tyin tatun maa yu tsaá nu yucúndo, nduve yahvi nyaá yu, catyí ndo. Tan catyí tucundo tyin nduve yahvi nyaá tuhun caahán yu. 11Maatyin nyooho tsa caahán tacan cuñí tsi coto ndo tyintumaa caahán yu nu carta, tacan cua javaha tucu yutsa tsaa yu nu yucú ndo.

12 Nditsa ña caná iñi ndi jandu inducu ndi tsindi tsihin ra nduyaá naha ra. Tyin ra can naha rajuvin ñi maa ra naha catyí tyin vaha ra naha. Tantsa caahán ra naha tacan, nduve yahvi nyaá caahánra naha can tyin javahá ra naha cuhva javahá inganyɨvɨ tan ñavin cuhva cuñí Nyoo. Tan cuñí ra nahatyin vaha tsa jandu inducú ra naha tsi ra naha tsihininga nyɨvɨ. 13 Nyuhu ña cua nduyaa ndi tsihin tsaña taahán tsi tsi ndi. Nyoo cuví ra janahá náa tyiñutaahán tsi javahá yo. Tan maa ra jaquitsi tsi ndi ñuuCorinto nu yucú ndo. 14Tun tsatyin ña jihna ca maandi cahan tuhun Nyoo tsihin ndo, ña taahán tsi jahácuenda ndi tsi ndo. Maa tyin taahán tsi jahá cuenda

ndi tsi ndo tyin jihna ca maa ndi tsindaca tuhun raCristo nu yucú ndo. 15Nyuhu ña nduyaá ndi tsihintyiñu javaha inga ca ra naha. Ña catyí ndi tyin tyiñumaa ndi cuví tsi. Maa tyin nyitá iñi ndi tyin cuanatsinu vaha ca iñi ndo tsi Nyoo. Tan tatun tsa tsinúvaha ca iñi ndo, tacan tan cua cuvi jacuaha cuahaca ndi tuhun ra Cristo tsi ndo, maa tyin tandɨhɨ ñitsaha tsa cua jacuaha ndi tsi ndo maa ñi tsa caahánNyoo cua cahan ndi. 16 Tan tsicá iñi ndi cuhun ndicucahan ndi tuhun ra Cristo nu ña tsitó nyɨvɨ tuhunra. Tyin tacan tan ña cua catyi nyɨvɨ tyin nduyaá nditsihin tyiñu javahá inga ra naha.

17Nyooho tsa cuñí nduyaa, nduyaa ndo tsihin tsajavahá Jutu Mañi yo tan ñavin tsihin tsa javahá maando. 18 Tyin ra tsa catyí tyin vaha ra, ña quitá vahara nuu Nyoo. Maa tyin ra tsa catyí Nyoo tyin vaha,ra ican cua quita vaha nuu Nyoo.

11Nu tsahá cuenda ra Pablo tsi nyɨvɨ ñuu Corinto na

jaha cuenda ñi tsi ñi na ña jandaví ñaha ra vatyanaha ra tsi ñi

1Vaha xaan tun ña cundɨhɨ iñi ndo tyaa soho ndotsa cua cahan yu tsa tsicá iñi maa yu tsihin ndo. Ñacundɨhɨ iñi ndo tsihin yu vasu ndi maa tuhun maayu cuví tsi. 2 Yuhu cuiñú xaan yu tsi ndo. Tan maaNyoo tsahá tsa cuiñu yu tsi ndo, tyin juvin yu cahantuhun ra Cristo tsihin ndo nda jihna. Tan cuñí yutsa cuñi ndo tsi intuhun ñi maa ra tumaa cuñí iinñaha yoco tsi ra tsa cua cuvi yɨɨ ña. Tyin iin ñahayoco cuñí ña tsi intuhun ñi maa ra tsa cua cuvi yɨɨña. 3Maa tyin tsicá xaan iñi yu tsa cuenda ndo, cototahan ndo tumaa tahan ña Eva. Tyin ña Eva jandavi ñaha nu coo tsi ña tsihin maña nu. Tan yuhu ñacuñí yu tsa jandaví ñaha nyɨvɨ tsi ndo tan nasamando cuhva tsicá iñi ndo tuhun ra Cristo, tan jandɨhɨndo tsa jacahnú ndo tsi intuhun ñi maa ra. 4 Tyinnyooho yatyi xaan nasamá ndo cuhva tsinú iñi ndotuhun ra Jesús tun sɨɨn cuhva caahán nyɨvɨ tuhun ra.Tyin ñavin tuhun ra Jesús tsa jacoto ndi tsi ndo cuvícan. Tan taahán xaan iñi ndo caca iñi ndo tuhuntsa ña nacatsí tahan tsihin tuhun Tatyi Ii Nyoo tsanaquihin ndo nda jihna. Yatyi xaan natsinú iñi ndotuhun caahán nyɨvɨ tan ñavin tuhun, tsa jacacú raCristo tsi yo, tsa cahan ndi tsihin ndo. 5Ra tsa catyí,“Nyuhu cuví ndi ra vaha caahán tuhun ra Cristo”,tsicá iñi yu tyin ña cahnu ca cuví ra can naha ratan ñavin ca maa yu. Tan nyooho nyicún ndo tsi ranaha. 6Vasu ndi maa ña ñihí vaha yu cuhva caahányu, maa tyin cutuñí vaha iñi yu tuhun Nyoo. Tanyacan cuví tsa jacuahá ndi tsi ndo tsihin tandɨhɨcuhva javahá ndi.

7 ¿O cuñí maa ndo tyin ña vaha javaha yu tsa ñaquihin yu yahvi quɨvɨ cahan yu tuhun tsa jacacúNyoo tsi yo tsihin ndo? Tacan javaha yu tyin tacantan ña cahnu xaan jaha ndo tsi yu tan nducahnumaa ndo nuu Nyoo. 8 Nyɨvɨ tsa tsicá tuhun Nyoovehe ñuhu inga ñuu jatyinyee tsi yu tsihin xuhun.Tan xuhun tsa tsaha ñi tsi yu tsatyiñu yu can quɨvɨquitsi yu quitsi cahan yu tuhun ra Cristo tsihin ndo.9 Vasu ndi maa yɨhɨ tsaha cumañi tsa cumañi tsiyu tsa tsinyii yu tsihin ndo, maa tyin ña tsaha yutundoho tsi ndi intuhun maa ndo. Tyin ra yañi yotsa quee ndaMacedonia, juvin ra naha tsaha tandɨhɨ

Page 197: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

II Corintios 11:10 194 II Corintios 12:6

tsa cumañi tsi yu. Tacan jaha cuenda yu tsi yu tyinña cuñi yu cuhva yu tundoho tsi ndo. Tan tumaatsa javahá yu nda vityin tacan ñi maa cua javaha yu.10 Tumaa tsa nditsa yu tyin nacotó vaha yu tuhunnditsa ra Cristo, tacan nditsa yu tsa ña cua ndacanyu xuhun, ndi tsi nyooho tan ndi tsi inga nyɨvɨ iyónanɨɨ Acaya. 11 ¿Nacuenda caahán yu tyehen cuñímaa ndo? ¿A tsa cuenda tsa ña cuñí yu tsi ndo?Ñavin. Tyin nda maa Nyoo tan tsitó ra tyin cuñíxaan yu tsi ndo.

12Ña cua jandɨhɨ yu javahá yu tsa tuhvá yu javahá.Tyin tacan tan ña coo ndatu cahan ra tsicá nuu nahara tyin javahá ra naha tumaa javahá ndi tyin ñanditsa maa ra naha tsa caahán ra naha. 13 Catyí ranaha tyin ra tsicá tyiñu ra Cristo cuví ra naha, maatyin ña nditsa ra naha. Tyin jandaví ñaha ra nahatan jahá ra naha tyin ra tsicá tyiñu ra Cristo cuví ranaha. 14Tan tsa javahá ra ican naha ra ñavin tsa iyocuñí yo cuví can. Tyin nda maa nu ña vaha tan jahánu tyin ángel Nyoo tsa xiñu xaan cuví nu. 15 Yacancuenda ña iyo cuñí yo tun ra nyicún tsi nu tan jahára naha tyin javahá ra naha tsa vaha. Coo quɨvɨ cuatatsi tuñi Nyoo tsi ra naha tsa cuenda tsa ña vaha tsajavahá ra naha.

Tundoho tsa nyehé ra Pablo nu tsicá ra caahán ratuhun Nyoo

16 Inga tsaha caahán yu tsihin ndo: Ndi intuhunndo tan ña caca iñi ndo tyin sana iñi yu tsa caahányu tyehen. Maa tyin tun tacan tsicá iñi ndo, cuhvando cahan yu tsihin ndo tumaa caahán ra sana iñi.Tyin tacan tan cuví nduyaa ndɨhɨ tucu yuhu luxu.17Caahán yu tumaa caahán ra sana iñi tyin tacan tancuvi nduyaa yu. Ñavinmaa JutuMañi yo catyí tsihinyu tsa javahá yu tyehen. 18Cuaha xaan ra naha catyíra naha tyin cahnu cuví ra naha tan nduyaá ra nahatsihin tsa iyónuñuhuñayɨvɨ ihya. Yacan cuenda cuajacahnu ndɨhɨ tucu yuhu tsi yu. 19Nyooho catyí ndotyin tsitó xaan ndo. Tun nditsa ndo, ¿nacuenda tyinyatyi xaan tyaá soho ndo tsa caahán ra sana iñi cannaha ra? 20 Tan cunyeé xaan iñi ndo nyehé ndo tsira naha tan cuaha tsa javahá ra naha tsi ndo. Jañiñíra naha tsi ndo tsa cuví ndo musu ra naha. Suhúra naha tsa tsii ndo. Ndacá ñaha ra naha tsi ndo.Ndasɨ cuñí ra naha nyehé ra naha tsi ndo. Tan ndacuanda cañí ndaha ra naha nuu ndo. 21 ¿A taahántsi nducahan nuu ndi tsa ña javaha ndi tacan tsihinndo?

Tatun inga ra can naha ra tan ña cahán nuu ranaha caahán ra naha tuhun maa ra naha tsihin ndo,tacan tucu yuhu ña cua nducahan nuu yu cahan yutuhun maa yu tsihin ndo vasu ndi maa cahan ndotyin sana iñi yu. 22 Catyí ra can naha ra tyin nyɨvɨHebreo cuví ra naha; tacan tucu yuhu, ra Hebreocuví yu. Ra ican naha cuví ra naha nyɨvɨ Israel;juvin ra Israel cuví tucu yuhu. Cuví ra naha tata raAbraham; tata ra Abraham cuví tucu yuhu. 23 Tantatun ra can naha ra tan jahá tyiñu ra naha tyiñura Cristo, yaha ca jahá tyiñu yuhu tyiñu ra Cristo.Tsa caahán yu tyehen caahán yu tumaa caahán rasana iñi, maa tyin nditsa tsa ñihi ca jahá tyiñu yutan ñavin ca ra can naha ra. Tan cuaha ca tsaha cañi nyɨvɨ tsi yu tsihin yoho tan ñavin ca ra can naha ra.Cuaha ca tsaha tsinyii yu vehe caa. Tan cuaha tsahacuñi cúu yu, maa tyin ña tsihi yu. 24 Uhun tsaha

cañi ra Israel naha ra tsi yu tsihin yoho. Tan tsa iintsaha cañí ra naha tsi yu, cañí ra naha oco tsahuncumi tsaha tsata yu. 25Uñi tsaha cañi ra naha tsi yutsihin yutun. Iin tsaha cañi ra naha tsi yu tsihin yuu.Tan uñi tsaha nyee yutun ndoo tsa cuahán yu tsihin.Tan tsa uñi tsaha tsa nyee yutun ndoo tsitsi ndutya,iin tsaha ndoo yu nu ndutya ñuhu iin quɨvɨ tan iintsa cuaa. 26 Tandɨhɨ ñi tsaha tsa cuahán yu tyiñura Cristo tan yahá yu tundoho. Cuaha ñi tsaha cuñi tañi yu. Cuaha tsa tahan yu. Quita ñasuhu nuu yuityi cuahán yu. Nda cuanda ra ñuu yu, ra Israel nahara, tan jayuhvi ra naha tsi yu. Tan juvin ñi tacanjavaha nyɨvɨ inga ñuu tsihin yu. Cuaha tsa tahanyu tsitsi ñuu, nu tsɨquɨ, nu ndutya ñuhu. Cuahatsa tahan yu jaha ra catyí tyin yañi yo cuví tsi ranaha tan ña nditsa ra naha. 27 Ñihi jahá tyiñu yutan tsitatú yu. Cuaha xaan tsaha tsicoo nyito yu.Tsisoco yu tan ña ñihi yu ndutya coho yu. Cuahatsaha tsicoo nyitya yu. Cuaha tsaha yaha yu tsavitsin tan cumañi jahma tsi yu.

28Ñavin tuhun ihya ñi tyin cuaha inga ca tuhun.Tsicá tucu iñi yu tuhun tandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuendaNyoo, nyooho tan nyɨvɨ inga ñuu tucu. 29 Tyin tuniin ndo tan vita cuñí ndo, tacan vita cuñí tucu yuhu.Tatun javahá iin ndo tsa ña vaha jahá nyɨvɨ, cahánnuu yu tan xaan cuñí yu. 30Tatun cuñí tsi nduyaa yutan coto ndo tyin nditsa tsa cuví yu musu Nyoo, cuanduyaa yu tsihin tuhun yu tsa janahá tyin ña cuvíjavahá yu náa javaha yu tsihin tunyee iñi maa yu.31 Nyoo, Jutu ra Jesucristo Jutu Mañi yo, ra taahántsi jacahnú yo tacan ñi maa, tsitó ra tyin tsa nditsacaahán yu tan ñavin jandaví ñaha yu. 32Quɨvɨ tsinyii yu ñuu Damasco ra cumí tyiñu tsa jahá tyiñu tyiñura rey Aretas, tyacu ra andaru yuhu cora ñuu can,tyin jaha cuenda ra naha coto quita yu tan tɨɨn ranaha tsi yu tan cundaca ra naha tsi yu vehe caa.33 Maa tyin nyɨvɨ iyó vehe tsa cacu tsihin cora canjanuu ñi tsi yu ityi ventana tsihin iin tyica cahnu.Tacan jacacu Nyoo tsi yu ndaha ra cumí tyiñu ñuucan.

12Tsa nyehe ra Pablo nda nu tsinu uñi gloria jaha Nyoo

1Nduve náa ñihí yo tsihin tsa cahan yo tuhunmaayo, maa tyin cua nacatyi tuhun yu tsihin ndo tsajanaha Jutu Mañi yo tsi yu tan tsa nyehe yu jaha ra.2 Nacotó yu iin ra yɨhɨ cuenda ra Cristo tsa tsahanandɨvɨ. Tsa iyó utsi cumi cuiya tsa quihin Nyoo tsira tsahan ra nda nu tsinu uñi andɨvɨ. Maa tyin ñatsitó yu tatun tsahan ra tsihin cuñu ñuhu ra o ñavin.Intuhun ñi maa Nyoo cuví ra tsitó. 3-4 Tsitó yu tyintsindaca Nyoo tsi ra nda paraiso nu iyónyɨvɨ tsihi tsatsinu iñi tsi Nyoo. Maa tyin ña tsitó yu tatun tsahanra tsihin cuñu ñuhu ra o ñavin. Intuhun ñi maaNyoo cuví ra tsitó. Nu tsahan ra can tsiñi ra tuhuntsa ña cuví nacatyi tuhun yo, tan ndi ña ñihí ndatunyɨvɨ tsa nacatyí tuhun ñi tuhun can. 5Cuví nduyaayu tsihin tsa janaha Nyoo tsi yu quɨvɨ can. Maa tyinña nduyaá yu tsihin tsa javahá yu tyin nduyaá yumaa ñi maa tsihin tsa nduve tunyee iñi maa yu iyótsi yu. 6 Tatun cua cahan yu tuhun maa yu, ñavintsa soho cua cuvi can. Tyin tun cua cahan yu canmaa ñi maa tsa nditsa cua cahan yu. Maa tyin ñacuñí yu cahan yu can coto cahnu xaan jaha nyɨvɨ

Page 198: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

II Corintios 12:7 195 II Corintios 13:8tsi yu. Vaha ca nanyehe maa ñi cuhva iyó yu tancuhva jacuahá yu, tacan tan coto ñi tatun vaha yu oña vaha yu.

7Nyoo ña cuñí ra tsa nduyaa yu tsihin tsa janahara tsi yu. Yacan cuenda tsaha ra tsa nyehé xaan yutundoho jahá nu ña vaha. Tan uhvi xaan yu tumaauhvi nu tyisó iñu cuñu ñuhu yo. Tyin tacan tan ñacuvi nduyaa yu tsihin tsa janaha Nyoo tsi yu. 8 Tantsican yu uñi tsaha tsi Jutu Mañi yo na quihin nyaara tundoho can sɨquɨ yu. 9Maa tyin catyí Jutu Mañiyo tyehen tsihin yu: “Yuhu cuñí xaan yu tsi un, tanyacan ñi cuví tsa tsiñí ñuhu tsi un. Tyin nyɨvɨ tsanduve tunyee iñi maa ñi iyó tsihin ñi, nyaá tunyeeiñimaa yu tsihin ñi”, catyí ra. Yacan cuenda sɨɨ xaancuñí yu tyin nyaá tunyee iñi ra Cristo tsihin yu tyinnduve tunyee iñi maa yu iyó tsihin yu. 10 Yacancuenda sɨɨ xaan cuñí yu tsa nduve tunyee iñi maayu iyó tsi yu. Vasu ndi maa caahán nyɨvɨ tsi yu, tannyaá ndaha ñi tsi yu, vasu ndi maa nduve tsa iyó tsiyu, vasu ndi maa cuaha tsa cuví tsi yu, maa tyin sɨɨxaan cuñí yu tsa nyehé yu tundoho tsa cuenda raCristo. Tyin tsa nduve tunyee iñi maa yu iyó tsi yu,nyaá tunyee iñi Nyoo tsihin yu.

Tsicá iñi ra Pablo tuhun nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyooñuu Corinto

11Tsa caahán yu tuhunmaa yu nanduvi yu tumaara sana iñi. Maa tyin maa ndo cuñí tsa cahan yutacan tyin ña jahá ca ndo tsa ñayɨvɨ tsi yu. Maa ndotaahán tsi vaha cahan tuhun yu, vasu ndi maa ñacahnu xaan cuví yu. Tatun yuhu tan ña cahnu cuvíyu, vihi ca ra tsa catyí tyin tyiñu ra Cristo tsicá ranaha, tan ña nditsa ra naha. Cuñí maa ra naha tyinvaha xaan ca ra naha tan ñavin ca inga ra tsicá tyiñuNyoo. 12Yuhu cunyee xaan iñi yu nyehe yu tandɨhɨtundohoquɨvɨ tsinyii yu jaha tyiñu yu tyiñuNyoonuyucú ndo. Cuaha xaan tsa iyo javaha yu jaha Nyootyin tacan tan coto ndo tyin nditsa tsa cuví yu ratava tyiñu ra. 13 ¿A vaha ca tyaá nuu yu tsi inganyɨvɨ tsa iyó inga ñuu tan ñavin ca nyooho? Ñavin.Inducu ñi tyaá nuu yu tsi tandɨhɨ ndo. Intuhun ñitsa ña javaha yu tsihin ndo tsa tsinyii yu tsihin ndocuvi tsa ña tsican yu xuhun cuita catsi yu tsi ndo. Ñataahán tsi ndacan yu tucahnu iñi tsi ndo tyin tsitóndo tyin vaha javaha yu.

14Vityin tsa iyó vaha tandɨhɨ tsa tsii yu, tsa quitsiyu nu yucú ndo tsa tsinu uñi tsaha. Ña cua cuhva yutundoho tsi ndo tyin ña cua quitsi yu quitsi nducuyu tsa iyó tsi ndo tyin maa yu cua jatyinyee tsi ndo.Tyin iin ra iyó sehe, ñavin sehe ra tsahá tsa tsiñíñuhu tsi ra. Tyin maa ra taahán tsi cuhva tsa tsiñíñuhu tsi sehe ra. Tan tacan yuhu. 15 Sɨɨ xaan cuñíyu cua janaa yu tsa iyó tsi yu tsa cuenda tsa vaha tsindo. Tan nda cuanda cuhva yu ñayɨvɨ yu tsa cuendando. Tan tsicá tucu iñi yu tyin tun jañihí ca yu cuñíyu tsi ndo, nyooho ña cuñí vaha ndo tsi yu.

16 Tandɨhɨ ndo tan tsitó ndo tyin ña tsaha yutundoho tsi ndo. Tan vasu ndi maa tsitó ndo yacan,vatu ñi tyin catyí juhva ndo tyin jandavi ñaha yutsi ndo tan ña jaha ndo cuenda. 17 ¿O cuñí maa ndotyin cahan yu cuendu tsihin ra jaquitsi yu nu yucúndo tan jandavi ñaha ra naha tsi ndo jaha yu? 18 ¿Ajandavi ñaha ra Tito tan inga ra naha tsi ndo quɨvɨquitsi ra naha nu yucú ndo jaha yu? Ña jandavi ñaha

ra naha tsi ndo tyin nyuhu ña tuhvá ndi jandavíñaha. ¿A ña tsitó ndo tyin ra Tito tan yuhu inducuñi javahá ndi, tan iin ñi Tatyi Ii Nyoo iyó tsi nduvindi?.

19 Vasɨquɨ tsicá iñi maa ndo tyin tandɨhɨ tsacaahán ndi, tan caahán ndi can tsa cuñí ndi tsa vahacahan ndo tuhun ndi, maa tyin ñavin tacan tsicá iñindi. Tyin tandɨhɨ tsa caahán ndi tan tsa vaha tsi maando cuví can tyin tacan tan cunyicun vaha ca ndo tsiNyoo. Nda nuu Nyoo tan tsihin tunyee iñi ra Cristocaahán ndi tyin nditsa tsa cuñí xaan ndi tsi ndo.20 Tsicá iñi yu coto ña cua tahan iñi yu cuhva yucúndo quɨvɨ tsaa yu. Tan ndimaa ndo tan ña cua tahaniñi ndo cuhva cua cahan yu tsihin ndo. Yuuhví yucoto coo tɨsɨhɨ, tan nyiyo iñi ndo tsa iyó tsi inga ndo,tan cuxaan tahan ndo tsi ndo, tan nducu ndo maañi maa tsa vaha tsi maa ndo, tan cahan ndo cuendu,tan cahan nyaa tahan ndo tsi ndo, tan nduyaa ndo.Tan yuuhví tucu yu coto tsaa yu nu yucú ndo tanña cuɨtɨ ña ndaa yucú ndo. 21 Tan yuuhví yu quitsiyu nu yucú ndo, tyin coto cuhva Nyoo tsa tahan yuticanuu tsa cuenda ndo. Tan tsicá tucu iñi yu tyincoto vacu yu jaha ndo. Tyin yɨhɨ ndo ña jandɨhɨ ndotsa javahá ndo tsa ña vaha tsa quitsaha javahá ndonu quitsi ca tsi tyin rayɨɨ ndi tsicá nuu ra tsihin ñahatan ñaha ndi tsicá nuu ña tsihin rayɨɨ tan náa ndɨhɨca maa tsa ña vaha.

13Nu tsahá cuenda ra Pablo tsi nyɨvɨ Corinto, na jaha

vaha ñi cuenda tsi ñi tatun vaha cuahán ñi tsihinNyoo

1 Tsinu uñi tsaha cuví tsi tsa cua quitsi yu ihya.Nda tacan tan cuvi cundaa tyiñu ñi tsa javahá tsaña vaha. Maa tyin cuñí tsi uvi o uñi taahan ra cuacuvi tsandaa. 2 Tyin quɨvɨ quitsi yu nu yucú ndo,catyi yu tsihin nyɨvɨ javahá tsa ña vaha, tyin jandɨhɨñi tsa javaha ñi tsa ña vaha. Tan vityin catyí tucuyu inga tsaha tsihin ñi, tan tsihin tandɨhɨ ndo, tyintun cua quitsi yu inga tsaha nu yucú ndo, tan ndijavahá ca ndo tsa ña vaha, ña cua cundaahvi iñi yunyehe yu tsi ndo. 3 Tacan tan cua coto ndo tsa cuñíxaan ndo coto ndo: Tyin nditsa nditsa tsa caahánra Cristo tsihin yuhu yu. Tyin ra Cristo cuví ra iinra iyó tunyee iñi tsi tan iyó ra añima ndo. Tyin iyóxaan tunyee iñi ra tsi ndo. 4 Nditsa tyin tsihi ra nucruu tumaa iin ra nduve tunyee iñi iyó tsi. Maa tyinnandoto ra, tan vityin iyó ra tsihin tunyee iñi Nyoo.Tan tacan tucu nyuhu; vasu ndi maa nduve tunyeeiñi maa ndi iyó tsi ndi, maa tyin iin ñi cuví ndi tsihinra Cristo. Tan iyó ndi tsihin tunyee iñi maa Nyootyin tacan tan cuvi jatyinyee ndi tsi nyooho.

5Nducu cuhva ndo tsi ndo tun iin iñi ndo tsinú iñindo tsi ra Cristo. ¿A ña tsitó ndo tyin iyó ra Cristoañima ndo tun nditsa tsa tsinú iñi ndo tsi ra? 6Maatyin cuñí yu tsa coto ndo tyin nyuhu ña vatya ndi.7Tan tsicán tahvi xaan ndi tsi Nyoo tsa cuenda ndo,tyin tacan tan ña javaha ndo tsa ña vaha. Ña caahánndi tyehen tyin cuñí ndi catyi nyɨvɨ tyin vaha ndi.Caahán ndi tyehen tyin cuñí ndi tsa javaha ndomaañi maa tsa vaha. Nduve cuenda ndi tun catyí nyɨvɨtyin vaha ndi o ña vaha ndi. 8Tyin nyaá tsi sɨquɨ nditsa javaha ndi tsa vaha. Ña cuví tyihi xeehe ndi tsanditsa. Intuhun ñi tsa cuví javaha ndi, yacan cuví

Page 199: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

II Corintios 13:9 196 II Corintios 13:14tsa jacuaha ndi tsa nditsa. 9 Yacan cuenda sɨɨ cuñíndi tsa nduve tunyee iñi iyó tsi ndi, tan nyee cuñínyooho tsihin tunyee iñi Nyoo. Tan tacan ñi tsicántahvi ndi tsi Nyoo tsa cuenda ndo na cunyicun vahaca ndo tsi ra nda cuanda ña cumañi ca tsa cumañi tsindo. 10 Jaquitsí yu carta ihya tsi ndo tsa ndi cumañica quitsi yu nu yucú ndo tyin janduvaha ndo tsi ndo.Tyin tacan tan ña cua cuñi tsi cuxaan yu tsi ndoquɨvɨ tsaa yu nu yucú ndo. Tyin nditsa tsa tsahaNyoo ndatu tsi yu tsa quɨhɨ ndaha yu tsi ndo. Maatyin ña tsaha ra ndatu can tsi yu tsa janducuiiyandɨhɨ ca yu iñi ndo. Ñihi yu ndatu can tsa cuendatsa jatyinyee yu tsi ndo.

11 Yañi, nu ndɨhɨ caahán yu ihya, catyí yu tsihinndo, nducu ndo cuhva ña cumañi tsa cumañi tsi ndonuu Nyoo. Sɨɨ cuñi ndo. Jandu iin ndo iñi ndo. Coomañi tahan ndo. Tan Nyoo, ra cuñí xaan tsi ndo tantsahá tsa taxin coo añima yo, na cunyaa ra tsihinndo. 12Cuhva tahan ndo nacumi tsi ndo tsihin tsa sɨɨcuñí ndo nyehé ndo tsi ndo. 13 Tan jaquitsí tandɨhɨnyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo ñuu ihya nacumi tsi ndo.

14Naquihin ndo tsa vaha coo añima ndo jaha JutuMañi yo Jesucristo. Tan na coto ndo tyin Nyoo cuñíxaan ra tsi ndo. Tan nacoto tucu ndo tyin iyó TatyiIi ra tsihin ndo.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 200: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Gálatas 1:1 197 Gálatas 2:8

Carta Tsa Jacuhun Ra Pablo TsiNyɨvɨ Yɨhɨ Cuenda Nyoo Ñuu Cayucú Galacia

Nu tyaá ra Pablo iin carta tsa cuenda nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo ñuu cayucú Galacia

1 Yuhu ra Pablo cuví yu iin ra tsa tava tyiñu raJesucristo. Ñavin nyɨvɨ jaquitsi tsi yu tyin maa raJesucristo tan maa Nyoo Jutu yo jaquitsi tsi yu tantsaha ra tyiñu ihya tsi yu. Tan juvin ra cuví ra tsajanandoto tsi ra Cristo tsa yaha tsihi ra. 2 Yuhu tantsihin tandɨhɨ ra yañi yo tsa yucú tsihin yu, tyaándi carta ihya tsa cuenda nyooho nyɨvɨ yɨhɨ cuendaNyoo tandɨhɨ vehe ñuhu iyó ñuu cayucú Galacia.3Naquihin ndo tsa vaha tan tsa taxin tsa tsahá NyooJutu yo tan Jutu Mañi yo Jesucristo tsi yo coo añimando. 4 Maa ra Jesucristo nacuhva cuenda ra tsi ranu cruu tsacatyi cuatyi yo Tan javaha ra tacan tyinmaaNyoo Jutu yo tsa cahan tsihin ra. Tyin tacan tanjacacú ra tsi yo nu yucú yo tsihin nyɨvɨ caquiñi iyónu ñuhu ñayɨvɨ ihya. 5Yacan cuenda na jacahnu yotsi maa Nyoo tacan ñi maa. Tan na cuvi tsi tacan.

Nduve ca inga cuhva cuví cacu yo6 Iyo xaan cuñí yu tyin nyooho numi xaan nacoo

ndo tsi Nyoo. Juvin ra nacana tsi ndo tyin coo vahando tsihin ra tsa cuenda tsa javaha ra Cristo tsacuenda yo. Tan vityin sɨɨn tuhun tsinú iñi ndo. Cuñímaa ndo tyin cua jacacu yacan tsi ndo. 7 Maa tyinnduve ca inga cuhva cuví cacu yo. Vasu ndi maayɨhɨ ra naha jatyañu ra naha tsi ndo. Tan cuñí ranaha jatɨvɨ ra naha tuhun Nyoo tsa jacacú ra Cristotsi yo. 8 Tun iyó yóo caahán tuhun ra Cristo tsihinndo tan ña nacatsí tahan can tsihin tuhun tsa cahanndi tsihin ndo, na cuhun ñi anyaya. Yoñi jaha, vasumaa ndi cuví, o iin ángel quee andɨvɨ cuví. 9Tsa yahacahan yu tuhun ihya tsihin ndo, maa tyin cuñí yucahan nyico yu itsi tsihin ndo inga tsaha. Tatun yóonyɨvɨ caahán tuhun Nyoo tsihin ndo tan sɨɨn cuhvacaahán ñi, na jacuhun Nyoo tsi ñi anyaya.

10 Ña caahán yu tacan tsihin ndo tsa cuenda tsacuñí yu tsa vaha cahan nyɨvɨ tuhun yu. Tyin yuhunducú yu tsa coo vaha yu nuu Nyoo. Tyin tun cuñíyu cuví yu nyɨvɨ vaha nuu nyɨvɨ, ñavin ra jahá tyiñutyiñu ra Cristo cuví yu.

Nacaa quitsaha tsicá ra Pablo tyiñu Nyoo11 Cuñí yu tsa coto ndo yañi, tyin tuhun ra Cristo

tsa caahán yu tsihin ndo, ñavin tuhun nyɨvɨ cuví tsi.12Ñavin nyɨvɨ tsaha tuhun ihya tsi yu. Tyin juvin ñimaa ra Cristo jacotó itsi tsi yu.

13 Nyooho tsiñi ndo nácaa javaha yu quɨvɨ can.Tan tsitó ndo tyin tsinyaa ndaha xaan yu tsi nyɨvɨyɨhɨ cuenda Nyoo quɨvɨ tsa tsinyii yu cuenda ñiIsrael ñuu yu. Tan nducu yu cuhva jandu uvi yu iñiñi tsinú iñi tsi ra Cristo. 14Tan tsicoo yu cuhva iyó ñiIsrael, tan yuhu cuvi ra cuahán ityi nuu ca tan ñavinca juhva ra yɨhɨ tahan tsihin yu tsa iin ñi cuiya ndi.Tyin yuhu cuñi xaan ca yu javaha yu cuhva javahatsii tsaahnu ndi. 15Maa tyin tsa ndi cumañi ca cacuyu tan Nyoo tsa nacatsi maa ra tsi yu tyin cuñí xaanra tsi yu. Tan nda tsa tsaa maa quɨvɨ tsa tyaa racuhva, tannacana ra tsi yu. 16Tacan tan janaha ra tsi

Sehe ra tsi yu tannacoto yu tsi ra, tyin tacan tan cuvicahan yu tuhun ra nácaa jacacú ra tsi yo tsihin nyɨvɨtsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. Tan quɨvɨ can ña nducuyu nyɨvɨ jacuaha tsi yu nácaa taahán tsi javaha yu.17Tan ndi ña tsahan yu ñuu Jerusalén nu yucú ra tsatava tyiñu jihna ra Cristo tsa ñaha ca tava tyiñu ra tsiyu. Maa tyin numi ñi tsahan yu nda Arabia. Tacantan cuanuhu nyico yu inga tsaha nda ñuu Damasco.

18Tsa yaha uñi cuiya tan tsahan yu nda Jerusalén,tan nacoto yu tsi ra Pedro. Tan ndoo yu tsihin ratsahun quɨvɨ. 19Maa tyin ña nyehe yu tsi inga ra tsatava tyiñu ra Cristo. Intuhun ñi ra Jacobo yañi JutuMañi yo, nyehe yu. 20Tan nda nuu Nyoo tan caahányu tsihin ndo tyin tuhun tsa tyaá yu nu tutu ihya,tsa nditsa cuví tsi.

21Tsa yaha tsa tsahan yuñuu Jerusalén tan tsahanyunda Siria tanndaCilicia. 22Tan ra yañi yo tsa yucúvehe ñuhu ra Cristo tsa iyó ñuu tsa cayucú Judea, ñanacotó ra naha tsi yu. 23Maa tyin ñihí tuhun ra nahatsa caahán nyɨvɨ tuhun yu, tyin catyí ñi: “Ra tsatsinyaa ndaha tsi yo quɨvɨ can, vityin caahán ndɨhɨra tsihin nyɨvɨ na tsinu iñi ñi tsi ra Cristo. Tan quɨvɨcan cuñi ra jatɨvɨ ra tuhun ra Cristo”, catyí ñi, ñihítuhun ra naha. 24 Tan jacahnu ra naha tsi Nyoo tsacuenda tsa javaha Nyoo tsihin yu.

2Ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ vehe ñuhu ñuu

Jerusalén, ndoó ra naha vaha cuhva jahá tyiñu raPablo

1 Tsa yaha utsi cumi cuiya, tan tsahan yu ñuuJerusalén inga tsaha tsihin ra Bernabé. Tan tsahanndɨhɨ tucu ra Tito tsihin ndi. 2 Tsahan yu ndacantyin maa Nyoo janaha tsi yu tyin taahán tsi tsacuhun yu. Tan ndacan quita sɨɨn yu tsihin ra cuvíityi nuu tsihin nyɨvɨ vehe ñuhu naha ra. Tan tsahacuenda yu tsi ra naha nácaa tuhvá yu caahán tuhunra Cristo tsihin nyɨvɨ tsa ñavin ñi Israel cuví. Tyintacan tan coto yu tun ndoo ra naha vaha tsihincuhva jacuahá yu. Tyin tun ña ndoo ra naha vaha,cuatu xaan jahá tyiñu yu. 3Maa tyin ndoo ra nahavaha. Tan ña jañiñi ra naha tsa cunyaa tuñi Nyootsi ra Tito, tan ñavin ra Israel cuví ra. 4Nditsa tyinjuhva ra naha cuñi ra naha tsa cunyaa tuñi can tsira Tito. Tan ra ican naha ra quɨhvɨ xeehe ra naha nuyucú ndi, tan jaha ra naha tyin yɨhɨ ra naha cuendara Cristo, maa tyin ña nditsa tyin ra tsacú nducucuhva iyó nuña yo jaha ra Cristo cuví ra naha. Tancuñí ra naha tyin taahán tsi tsa cundaca ñaha leytsahnu tsi yo. 5Maa tyin ndi luxu tan ña tsaha nditsa cundaca ñaha ra can naha ra tsi ndi. Tyin ña cuñíndi tsa jaña ndo tuhun nditsa tsa jacacú ra Cristo tsiyo.

6Maa tyin ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ vehe ñuhu,nduve tuhun tsaa tsaha ra naha tsi yu. Tan vasucahnu tyiñu nyisó ra can naha ra, maa tyin tsacuenda yuhu, yoñi jaha. Tyin ña cahnu cuví yo nuuNyoo vasu ndi maa tsa cahnu tyiñu nyisó yo. 7 Racuví ityi nuu vehe ñuhu naha ra, nduve inga tuhuntsaha cuenda ra naha tsi yu tyin nacoto ra naha tyinmaa Nyoo jaquitsi tsi yu tyin cahan yu tuhun raCristo tsihin nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. Tumaatsa jaquitsi ra tsi ra Pedro tyin cahan ra tsihin nyɨvɨIsrael. 8 Tyin juvin ñi maa Nyoo tava tyiñu tsi ra

Page 201: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Gálatas 2:9 198 Gálatas 3:14Pedro tyin cahan ra tuhun ra Cristo tsihin nyɨvɨIsrael. Tan tava tyiñu tucu ra tsi yuhu tyin cahanyu tuhun ra tsihin nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví.

9Yacan cuenda ra cuví ityi nuu naha ra, ra Jacobo,ra Pedro tan ra Juan, nacotó ra naha tyin Nyoo tsahára tunyee iñi tsi yu tsa cahan yu tuhun ra Cristotsihin nyɨvɨ. Tan tsaha ra naha ndaha ra naha tɨɨnndi, tsihin ra Bernabé tyin ndoo ra naha vaha tsacahan ndi tuhun ra Cristo tsihin nyɨvɨ tsa ñavinnyɨvɨ Israel cuví, tanmaa ranaha cahan tucu ranahatsihin nyɨvɨ Israel. 10 Tan cahan ra naha iin tuhuntsihin ndi, na nducuhun iñi ndi tsi nyɨvɨ ndaahvi tanna jatyinyee ndi tsi ñi. Tan yacan cuví tsa nducúxaan yu cuhva javahá yu tandɨhɨ ñi quɨvɨ.

Nu nduxaan ra Pablo tsi ra Pedro tyin ña vaha tsajavahá ra

11Maa tyin quɨvɨ tsahan ra Pedro ñuu Antioquía,nuu nuu ra tan cuxaan yu tsi ra tyin ña vaha tsajavahá ra. 12 Tyin tsa jihna ñi vaha javaha ra tyintsatsi ra tsihin ñi tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. Maatyin tsa tsaa juhva ra Israel naha ra tsa jaquitsi raJacobo, tacan tan quitsaha jatsiyó ra tsi ra tan ñacuñí ca ra catsi ra tsihin ñi ican. Javaha ra tacan tyinyuuhví ra coto cuxaan ra tsa tsaa can naha ra tsi ratyin ndi nyitá iñi ra can naha ra tuñi Nyoo. 13Tacantan inga ra Israel tsa yɨhɨ cuenda ra Cristo, ndu iinra naha tsihin ra Pedro. Tan javaha ndɨhɨ ra nahatsa ña vaha can. Tyin javaha ra naha tumaa javahara Pedro vasu tsitó ra naha tyin ña vaha can. Tannda cuanda ra Bernabé tan ndu iin ra tsihin ra naha.14 Tan nyehe yu tyin ña vaha javahá ra naha. Ñavintumaa cuhva catyí tuhun ra Cristo. Yacan cuendacahan yu tsihin ra Pedro nuu tandɨhɨ ra yucú ican:“Yooho cuví un iin ra Israel. Tan iyó un tumaa iyónyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. ¿Nacaa tsa cuñí unjañiñi un tsi nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví na cooñi cuhva iyó ñi Israel? [Tanndimaa un tan ña javaháun tacan]”, catyi yu tsihin ra.

15Maa yo nda ndi cacu yo tan cuví yo ra ñuu Israelña javahá xaan yo cuatyi tumaa javahá ñi tsa ñavinnyɨvɨ Israel cuví. 16 Maa tyin tsitó yo tyin ña cuvijanduvaha yo tsi yo nuu Nyoo tsihin tsa nducú yocuhva tyaa yahvi yo ley tsahnu tsa tyaa ra Moisés.Tan nduvahá yo nuu Nyoo tsa cuenda tsa tsinú ñi iñiyo tsi ra Jesucristo. Yacan cuenda tsinú iñi yo tsi ra,tyin tacan tan coo vaha yo tsihin ra, tan ñavin tsacuenda tsa nducú yo cuhva tyaa yahvi yo tsa catyíley can. Tyin ndi intuhun yo tan ña nduvahá yonuuNyoo tsihin tsa nducú yo cuhva javaha yo cuhvacatyí ley tsahnu can.

17Maa tyin vityin tatun nducú yo cuhva nduvahayo nuu Nyoo tsa cuenda ra Cristo, cuñí tsi catyi tyinnacoto yo tyin iyó tucu cuatyi yo tumaa iyó cuatyiñi tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. Tatun tacan, ¿a cuñítsi catyi tyin iyó cuatyi yo jahá maa ra Cristo tyinnacoto yo tyin iyó cuatyi yo? Ñavin tacan. 18 Maatyin tun cua cuita nyico iñi yo ley tsa tsa yaha nacooyo, yacan nditsa cua coo cuatyi yo. 19 Tyin ley canjanahá tsi tsi yu tyin taahán tsi cúu yu tsa catyicuatyi yu, tan yacan cuenda ña nducu ca yu cuhvacacu yu tsihin ley can, tyin tacan tan cuvi coo yu tsacuenda Nyoo. 20 Yuhu, tumaa tsa iin caa ñi tsihi yunuu cruu tsihin ra Cristo. Tan ñavin ca maa yu iyó,

tyin ra Cristo iyó añima yu vityin. Tan cuhva iyó yuvityin, iyó yu tsihin tsa tsinú iñi yu tsi ra tsa cuvíra Sehe Nyoo. Tyin maa ra cuñí ra tsi yu, tan tsihi ra tsacatyi cuatyi yu. 21Ña cuñí yuhu tyaa tsiyo yutunyee iñi tsa tsaha Nyoo tsi yo. Tyin tun tsatyincuví cacu yo jaha ley tsahnu, nduve nacatyi tsihi raCristo.

3Naquihín yo Tatyi Ii Nyoo tsa cuenda tsa tsinú iñi yo

tsi ra Cristo1 ¡Náa tsa soho iyó nyooho, nyɨvɨ Galacia! ¿Yóo

tsa jatɨvɨ tsi ndo tan ña tyaa yahvi ca ndo tsa nditsa?Catsi xaan tsaha cuenda ndi tuhun ra Jesucristo tsindo. Tan cutuñi vaha iñi ndo nacuenda tsihi ra nucruu. 2 Intuhun ñi tsa cuñí yu nducu tuhun yu tsindo. ¿A naquihin ndo Tatyi Ii Nyoo tsa cuenda tsajavahá ndo tsa catyí ley ra Moisés, a tsa cuenda tsatsiñi ndo tuhun ra Cristo tan tsinú iñi ndo tsi ra?3 ¿Nacaa tsa soho xaan iyó ndo vityin? Tan quɨvɨjihna ñi vaha xaan tyaa yahvi ndo tsi Nyoo tsihintunyee iñi Tatyi Ii ra. Tan vityin, ¿nácaa cuñí ndocoo ndo tsihin tunyee iñi maa ndo? 4 ¿A tsa cuatu ñinyehe ndo nácaa jatyinyee Tatyi Ii Nyoo tsi ndo nunyehe ndo tundoho? Ñavin tsa cuatu ñi cuví yacan,cuñí yuhu. 5 ¿Nacaa tsahá Nyoo Tatyi Ii ra tsi ndo,tan javahá ra tsa iyo nyehé ndo? Ñavin tsa cuendatsa nducú ndo cuhva javaha ndo tsa catyí ley tanjavahá ra yacan tsihin ndo; javahá ra yacan tyin tsiñíndo tuhun ra Cristo tan tsinú iñi ndo tsa caahán ra.

6 Ra Abraham, tsinu iñi ra tsa cahan Nyoo tsihinra, yacan cuendaNyoo naquihin tsi ra tumaa tsatyinvaha ra. 7 Yacan cuenda taahán tsi coto ndo tyinnyɨvɨ tsa nditsa cuví tata ra Abraham, juvin ñi cuvíñi tsa tsinú iñi tsi Nyoo. 8 Tan tsanaha ndoo tuhunNyoo nu tutu. Tan catyí tsi tyin nu cuahán catsi quɨvɨ, cua janduvaha Nyoo tsi nyɨvɨ tsa ñavinnyɨvɨ Israel cuví tsa cuenda tsa tsinú iñi ñi tsira. Yacan cuenda catyi Nyoo tsihin ra Abrahamtsanaha: “Tandɨhɨ maa nyɨvɨ cua nasoco yu tsi ñi tsacuenda un”, catyi Nyoo tsihin ra. 9Yacan cuenda ñitsa tsinú iñi tsi ra Cristo, Nyoo nasocó ra tsi ñi iincaa ñi tsihin ra Abraham, tyin tsinu iñi tucu maa ra.

10 Nyɨvɨ tsa nyitá iñi ley tsa tyaa ra Moisés, cuatatsi tuñi Nyoo tsi ñi. Tyin tuhun Nyoo catyí tsi.“Tandɨhɨ nyɨvɨ tsa ña tyaá yahvi tandɨhɨ ley tsa nyaánu libru ley Nyoo, cua tatsi tuñi Nyoo tsi ñi.” 11 Tannditsa tyin yoñi nduvahá jaha Nyoo tsa cuenda tsanyitá iñi ñi ley can. Tyin tuhun Nyoo catyí tsi: “Ratsa nduvaha nuu Nyoo tsa cuenda tsa tsinú iñi ra,juvin ra cua coo ñayɨvɨ tsa ña cua naa maa”, catyítuhun Nyoo. 12 Tan ley ra Moisés ña catyí tsi tuntaahán tsi tsinu iñi yo. Tyin catyí ley can: “Nyɨvɨjavahá tsa catyí ley ihya, coo ñi ñayɨvɨ nyito tsacuenda can”, catyí tsi.

13 Ley can catyí tyin taahán tsi cúu yo tsa cuendacuatyi yo, tan ña ndacá ñaha ca tsi tsi yo tyin raCristo tsa tava nuña ra tsi yo. Tan maa ra naquihintandɨhɨ cuatyi yo. Tyin catyí tuhun Nyoo: “Tandɨhɨmaa ra tsa ticaá nu yutun, tatsí tuñi Nyoo tsi ra.”14 Tacan cuvi tyin tsa cuenda ra Cristo Jesús tannasocó Nyoo tsi nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví,tumaa catyi ra tsihin ra Abraham tyin cua nasocora tsi ra. Tan tsa cuenda tsa tsinú iñi yo tsi Nyoo,

Page 202: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Gálatas 3:15 199 Gálatas 4:19naquihín yo Tatyi Ii tsa catyi Nyoo tyin cuhva ra tsiyo.

Ley tsahnu janahá tsi tsi yo tyin iyó cuatyi yo, maatyin ña jacacú tsi tsi yo

15Yañi, cua cahan yu iin cuhva tsihin ndo, cuhvaiyó yo nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Tatun iin ra tan catyí ratyin cua cuhva ra tsa cuhva ra tsi inga ra, tan tatuntsa yaha tyihi ra firma ra, yoñi ca cuví quihin nyaacan. Tan yoñi ca cuví natyiso juhva ca sɨquɨ can.16TanNyoo catyi ra tyin cua cuhva ra tsa cuhva ra tsira Abraham tan tsi inga ra tsa cuví tata ra. Ña catyítsi nu tutu Nyoo tun cuhva ra tsi tandɨhɨ ra cuví tatara, tyin intuhun ñi ra cua cuhva ra. Tan juvin ra cancuví ra Cristo. 17 Tsa caahán yu, cuví tsehe: Nyoonatuhun tahan ra tsihin ra Abraham. Tan ndoo vahara tuhun tsihin ra. Tacan tan yaha cumi cientu ocoutsi cuiya tan tsaa ley tsa tyaa ra Moisés. Maa tyinña cuvi canɨ ley can tuhun tsa ndoo Nyoo tsihin raAbraham. Tan ña cuvi casɨ tsi nu naquihín yo tsacatyi Nyoo tyin cuhva ra tsi yo. 18 Tun tsatyin tsacuenda ley ra Moisés tan naquihín yo tsa taahán tsitsi yo, cuatu xaan ndoo Nyoo tuhun tsihin yo. Maatyin tsitó yo tyin ñihi ra Abraham tsa ñihi ra tyintsaha Nyoo tsa catyi ra tyin cuhva ra tsi ra.

19 Tatun tacan, ¿nacuenda vaha ley ra Moisés?Tsa jihna ñi Nyoo catyi ra tyin cuhva ra tsa vahatsi ra Abraham. Yaha can tan tsaha ra ley can tsira Moisés tan janahá tsi tyin iyó cuatyi yo. Tanángel Nyoo tsaha cuenda ley can tsi ra Moisés. Tanra Moisés tsaha cuenda can tsi nyɨvɨ. Tan ndoo tsinda cuanda quɨvɨ tsa quitsi ra Cristo, ra cuví tatara Abraham. Juvin ra cuví ra tsa catyi Nyoo tyincua cuhva tsa vaha tsi yo. 20 Tan juvin ñi maa Nyoocahan tsihin ra Abraham quɨvɨ can. Tan ña tsiñíñuhu tsa nducu sɨɨn ra iin ra nacatyi tuhun tsihinra Abraham.

21 ¿A cuñí tsi catyi tyin ley tsa tyaa ra Moisés ñanacatsí tahan tsi tsihin tsa catyi Nyoo tyin cuhva ratsi yo? Ñavin. Tun tsatyin cuvi coo yo ñayɨvɨ nyitojaha ley can, cuvi nduvaha yo nuu Nyoo tsa cuendatsi. Maa tyin ña cuvi. 22 Tyin catyí nu tutu Nyootyin iyó cuatyi tandɨhɨ nyɨvɨ. Tyin tacan tan nyɨvɨtsa tsinú iñi tsi ra Jesucristo cuví ñihi ñi ñayɨvɨ nyitotsa catyi Nyoo tyin cuhva ra tsi yo.

23 Tsa ndi cumañi ca tsinú iñi yo tsi ra Cristo, leycan yɨhɨ ndaha tsi yo tumaa tsa tsinyii yo vehe caa.Tacan cuvi nda cuanda janaha Nyoo tsi yo nácaa tantsinu iñi yo tsi ra. 24 Tan ley can cuví tsi tumaa iinnyɨvɨ jahá cuenda tsa nyihi. Tyin jaha cuenda tsi tsiyo nda cuanda quɨvɨ quitsi ra Cristo. Tan cuvi tsinuiñi yo tsi ra tan nduvaha yo nuu Nyoo. 25 Tan vityintsa tsaa quɨvɨ tsa tsinú iñi yo tsi ra Cristo, yacancuenda ña jahá cuenda ca ley can tsi yo.

26Tyin tandɨhɨ yo cuví yo sehe Nyoo tyin tsinú iñiyo tsi ra Cristo Jesús. 27Tan tandɨhɨ yo tsicoondutyayo tan ndu iin yo tsihin ra Cristo, tan nanduvi yotumaa maa ra. 28 Ña ñiñi xaan ca tsa cuví yo nyɨvɨIsrael, a cuví yo nyɨvɨ Grecia; a cuví yo musu, añavin musu cuví yo; a cuví yo rayɨɨ, a ñaha. Yoñica caahán tuhun yacan, tyin tsa iin ñi cuví yo tsihinra Cristo, intuhun ña nyɨvɨ cuví yo tsihin ra. 29 Tantatun cuenda ra Cristo yɨhɨ ndo, nditsa tsa tata ra

Abraham cuví ndo. Tan ñihí ndo tsa catyi Nyootsihin ra Abraham tyin cuhva ra tsi ra.

41 Cua cahan yu iin cuhva tsihin ndo. Tatun iin

ra luhlu tan tsihi jutu ra, tan nacoo jutu ra tandɨhɨtsa cuca ra tsi ra, ra luhlu can cua cutyiñu ra cannda cuahnu ra. Tan tsitsi tsa ndi cumañi ca cuahnura, cuví ra tumaa iin musu ñi. Vasu tsii maa racuví tandɨhɨ tsa cuca jutu ra. 2 Iyó ra jahá cuendatsi ra nda cuanda tsaa cuiya ra tsa catyi jutu ratyin cua naquihin ra ndaha tyiñu tsa nacoo ra tsira. 3 Tan tacan cuvi maa yo. Tsa ndi cumañi caquitsi ra Cristo, cuvi yo musu cuhva iyó nyɨvɨ iyó nuñuhu ñayɨvɨ ihya. 4 Maa tyin quɨvɨ tahan tsi, Nyoojaquitsi ra tsi Sehe ra. Tan jacacu iin ñaha tsi ra. Tantsindaca ñaha ley tsahnuNyoo tsi ra. 5 Jaquitsi Nyootsi ra tyin jacacu ra tsi yo tsa ña quɨhɨ ndaha ca leytsi yo. Tyin tacan tan naquihín cuenda Nyoo tsi yotumaa sehe ra.

6 Tan tsa cuenda tsa nanduvi yo sehe ra, Nyoojaquitsí ra Tatyi Ii ra Cristo cunyaa añima yo. Tan tsacuenda Tatyi Ii ra caná tsaa yo tsi Nyoo tan catyí yo:“Tyatya”. 7 Yacan cuenda sehe Nyoo cuví yo tan ñacuví ca yo tumaa iin musu. Tan tsa cuenda tsa cuvíyo sehe Nyoo, tsahá ra tsa cuca ra tsi yo tsa cuendara Cristo.

Tsicá iñi ra Pablo tsa cuenda nyɨvɨ yɨhɨ cuendaNyoo

8 Tan quɨvɨ tsa ñaha ca nacoto ndo tsi Nyoo, cuvi ndo musu tsitoho tsa ñavin Nyoo cuví. 9 Maa tyinvityin tsa nacotó ndo tsi Nyoo. Vaha ca catyi yu,maa Nyoo nacotó ra tsi ndo. ¿Nacaa tsa cuñí ndoquihin nyico ndo tuhun ndaahvi tsa nduve tunyeeiñi iyó tsi, tan cuvi nyico ndo musu? 10Nyooho ndijacahnú ca ndo quɨvɨ vico, quɨvɨ nduyutyá yoo, tanvico tandɨhɨ ñi cuiya. 11Yuuhví xaan yu coto iin tsacuatu ñi cuví tyiñu jaha yu tsihin ndo.

12 Yañi, caahán ndaahvi yu tsihin ndo coo ndotumaa iyó maa yu. Tyin yuhu ña yɨhɨ ndaha ca leytsahnu tsi yu. Tumaa tsa ña yɨhɨ ndaha ley tsahnutsi maa ndo. Tan tsa tacan iyó yu, ña cuñí yu tsacaca iñi ndo tyin jatɨvɨ ndo tsi yu. 13 Tan tsa tsitóndo tyin quɨvɨ quitsi jihna yu ñuu ndo iyó iin cuehetsi yu, yacan cuenda ndoo yu juhva quɨvɨ tsihin ndo,tan cahan yu tuhun ra Cristo tsihin ndo. 14 Tanvasu ndi maa tsa cuuhví yu tsihin cuehe can vahanaquihin cuenda ndo tsi yu tan ña tyaa tsiyo ndotsi yu. Naquihin cuenda ndo tsi yu tumaa tun cuvíyu iin ángel tan tumaa tun ra Cristo cuví yu. 15 Tanvityin ¿numaa cuahán tsa sɨɨ xaan cuñi ndo tsihinyu quɨvɨ can? Tyin yuhu cuví yu tsandaa tyin quɨvɨcan, nda cuanda cuñi ndo tava ndo tinuu ndo tancuhva ndo tsi yu, tun tsatyin cuvi nduvaha yu tsihinyacan. 16 Tan vityin, ¿a nanduvi yu ra xaan iñi tsindo tsa cuenda tsa caahán yu tsa nditsa tsihin ndo?Ñavin.

17 Nyɨvɨ can, cuñí xaan ñi tsi ndo catyí ñi. Maatyin ña nditsa ñi. Caahán ñi tacan tyin cuñí ñi tsacunyicun ndo tsi ñi tan ña tsinu ca iñi ndo tuhuncaahán yu. 18 Vaha tsa cuñi yo tsi nyɨvɨ, maa tyincuñi yo tsi ñi tsihin tsa vaha, tanña cuñi yo tsi ñi tañiñi cuhva tsa tyin nyií ñi yu tsihin ndo. 19 Nyoohora cuatyi sehe yu, nyehé nyico yu tundoho tan tsa

Page 203: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Gálatas 4:20 200 Gálatas 5:18uhvi tsa catyi ndo. Tumaa nyehé iin ñaha tundohotun cua cacu sehe ña. Tacan nyehé yu tundoho.Tan ndi nyaá ca cua nyehe yu tundoho nda cuandacuahnu ndo tsihin tunyee iñi maa ra Cristo. 20Vahaxaan tun tsatyin cuvi cunyii yu tsihin ndo vityinihya. Tyin tacan tan cuvi nasama yu cuhva cahanyu tsihin ndo. Tyin vityin ña tsitó yu náa caca iñi yutsa cuenda ndo.

Na coo yo tsa cuenda Nyoo tan ñavin tsa cuenda leytsahnu

21 ¿A ñaha ca cahvi ndo tsa caahán ley tsa tsahaNyoo tsi ra Moisés? tyin cuñí ndo cundaca ñahacan tsi ndo, catyi tuhun ndo tsihin yu tun ñaha cacahvi ndo can. 22 Catyí tsi tyin ra Abraham tsicoouvi taahan sehe ra. Tsicoo iin sehe ra tsihin ña Agartsa cuvi musu ñasɨɨhɨ ra. Tan tsicoo inga sehe ratsihin ña Sara ñasɨɨhɨ vaha maa ra. 23 Cacu seheñaha tsa cuvi musu can tumaa cacú tandɨhɨ ca maalee. Maa tyin sehe ñasɨɨhɨ ra Abrahamcacu ra tumaacatyi maa Nyoo tsihin ra tyin cua cuvi. 24Tan tuhuncan iyó tsa cuñí tsi catyi tsi tsihin yo. Nduvi taahanñi ñaha can cuví ñi tumaa nduvi taahan tuhun tsandoo Nyoo tuhun tsihin yo. Intuhun tuhun can cuvícuenda yucu Sinaí. Tan nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ley cancuví ñi tumaañaAgar, tyin iinmusuñi cuvi ña tsihinsehe ña. 25 Tumaa ña Agar, tan tumaa yucu Sinaítsa canyií Arabia, tacan cuví ñuu Jerusalén nda quɨvɨvityin. Tyin nyɨvɨ ñuu can yɨhɨ ndaha ley tsahnu tsiñi. Tan cuví ñi tumaa musu ley can. 26Maa tyin ndagloria iyó inga Jerusalén, tsa cuví ñuu yoo. Tan ñuucan iyó nuña tsi. Yacan cuenda yoo iyó nuña yo tyinñuu can cuví tumaa sɨhɨ yo. 27Tan catyi tuhun Nyootyehen:Cusɨɨ iñi yooho, ñaha tsa ña cuví coo sehe. Yooho tsa

nduve sehe iyó.Cana tsaa tsihin tsa sɨɨ cuñí un, tyin ña tsito un tsa

uhvi cacu sehe un.Cusɨɨ iñi tyin cua cuhva cuaha ca yu sehe untan ñavin ca ñaha iyó yɨɨ, catyí tuhun Nyoo.

28 Yañi, yoo cuví yo tumaa ra Isaac, sehe raAbraham tyin cacu ra cuhva catyi maa Nyoo tsihinjutu ra. 29 Ra sehe ñaha tsa cuvi musu can, xaan iñira tsi ra Isaac sehe ñasɨɨhɨ ra Abraham. Tacan cuvítucu vityin ihya. Ra tsa cuñí tyin javaha yo tsa catyíley, xaan iñi ra naha tsi yo tsa cuví yo nyɨvɨ cacutsaa tsihin Tatyi Ii Nyoo. 30 Tan ¿náa catyí tuhunNyoo? Catyí tsi: “Tava tsiyo tsi ñaha tsa cuví musucan tsihin sehe ña, tyin ña cuvi naquihin sehe ñatsa taahán tsi tsi sehe ñaha tsa ñavin musu cuví”,catyí tuhun Nyoo. 31Yacan cuenda, yañi, ña cuvi yotumaa cuvi sehe ñaha tsa cuvi musu can. Tyin cuvíyo tumaa cuví sehe ñasɨɨhɨ ra Abraham, tyin ñavinmusu cuví yo. [Tan Nyoo naquihín cuenda ra tsi yotyin tsinú iñi yo tsi ra tan ñavin tsa cuenda tsa tyaáyahvi yo ley tsahnu.]

5Na tyaa yahvi yo tuhun ra Cristo tan ña cuhva yo

cundaca ñaha ley tsahnu tsi yo1 Ra Cristo tsa yaha jacacu ra tsi yo ndaha ley

tsahnu can. Yacan cuenda jaha ndo cuenda tsi ndo,coto nanduvi ndo musu inga tsaha.

2 Tyaa soho ndo, yuhu ra Pablo caahán tsihinndo. Tatun cuhva ndo tsa cunyaa tuñi Nyoo tsi ndotan cuñi ndo tyin cua jacacu yacan tsi ndo, ña cuacuvi jatyinyee ra Cristo tsi ndo. 3 Cuñí yu cahanyu tsihin ndo inga tsaha tuhun ihya: Tandɨhɨ ra tsacuñí cacu tsihin tsa cunyaa tuñi Nyoo tsi ra naha,cuñí tsi javaha ra naha tandɨhɨ maa tsa catyí ley raMoisés. 4 Tandɨhɨ nyooho tsa nducú nduvaha nuuNyoo tsihin tsa javaha ndo cuhva catyí ley can, tsaquita tsiyo ndo nuu ra Cristo. Tan jaña ndaha ndotsa vaha tsa tsaháNyoo tsi ndo. 5Maa tyin yoo tsihintsa jatyinyeéTatyi Ii Nyoo tsi yo tan tsinú iñi yo tsi raCristo, tan nyitá iñi yo nduvahá yo nuu Nyoo. 6Tyintatun iin ñi cuví yo tsihin ra Cristo Jesús, yoñi jahatun nyaá tuñi Nyoo tsi yo, o nduve. Tyin cahnu cacuví tsa tsinú iñi yo tsi ra Cristo. Tan tsihin tsa tsinúiñi yo cuvi coo yo, tan cuñí tahan ca yo tsi yo.

7 Nyooho vaha xaan cuahán ndo quɨvɨ can. ¿Tanvityin yóo jandu uvi iñi ndo? Tan ña tyaá yahvi cando tsa nditsa. 8 Tuhun tsa janahá ñi can, ñavintuhun Nyoo, ra tsa cana tsi yo, cuví can. 9 Tyintumaa ndaá yutsan paan jahá luxu ñi yutsan iya,tacan cuví iin nyɨvɨ caquiñi, cuaha ca nyɨvɨ cuvijatɨvɨ ñi. 10Nyoo cua tatsi tuñi ra tsi nyɨvɨ jandu uviiñi ndo. Nduve cuenda ra yóo ñi cuví ñi. Maa tyinyuhu tsitó vaha yu tyin Jutu Mañi yo cua jatyinyeera tsi ndo tan ña cua tyaa iñi ndo inga cuhva tsa ñajanaha yu tsi ndo.

11 Tan tsa cuenda yuhu, yañi, tun tsatyin catyíyu tyin ra tsinú iñi tsi ra Cristo cuñí tsi tsa cunyaatuñi Nyoo tsi ra, ra Israel can naha ra ña cua cunyaandaha ra naha tsi yu. Tan ña ndasɨ cua cuñi ra nahatsa caahán yu tuhun ra Cristo, ra tsa tsihi nu cruutsacatyi cuatyi yo. 12Maa tyin ra tsa cuñí jandu uviiñi tsi ndo, vaha taxin ca na quita tsiyo ra naha nuyucu ndo, tyin tacan tan ña cua cuvi ca jandu uvi iñira naha tsi ndo.

13Nyooho, yañi, cana Nyoo tsi ndo tsa ña cundacañaha ca ley tsi ndo. Tan ñavin tsa cuenda tsa iyónuña ndo tan cuví javaha ndo náa ndɨhɨ tsa cuñícuñu ñuhu ndo. Maa tyin taahán tsi tsa jatyinyeetahan ndo tsi ndo tsa cuenda tsa cuñí tahan ndo tsindo. 14 Tyin iyó iin ley Nyoo, tan catyí tsi: “Cuñitahan ndo tsi ndo tumaa cuñí ndo tsi maa ndo”,catyí tsi. Tan tatun nditsa tsa cuñí tahan yo tsi yo,tsa javahá ndɨhɨ yo tandɨhɨ ca tsa caahán ley tsahnu.15 Jaha ndo cuenda tyin tatun caahán nyaa tahanndo tsi ndo tan ndasɨ cuñí ndo nyehe tahan ndo tsindo, cua tɨvɨ nu yucú ndo.

Cuhva cuñí cuñu ñuhu yo tan cuhva iyó yo tsihinTatyi Ii Nyoo

16 Tsa cuñí yu cahan yu tsihin ndo cuví tuhunihya: Coo ndo tsihin tunyee iñi Tatyi Ii Nyoo. Tacantan ña cua javaha ca ndo tsa ña vaha tsa cuñí cuñuñuhu ndo. 17Tyin tsa javahá yo tsa ña vaha tsa cuñícuñu ñuhu yo, ñavin cuhva cuñí Tatyi Ii Nyoo javaháyo. Tyin Tatyi Ii Nyoo cuñí tsi tsa javahá yo tsa vaha.Tan cuñu ñuhu yo ña cuñí tsi javahá tsi cuhva cuñíTatyi Ii Nyoo. Tsa cuñí Tatyi Ii Nyoo cañí tahancan tsihin tsa cuñí cuñu ñuhu yo. Yacan cuenda yɨɨjavaha yo tsa cuñí yo javaha yo. 18 Maa tyin tatuntsahá yo tsi yo tsa jaquihin ityi Tatyi Ii Nyoo tsi yo,ña cua cundaca ñaha ca ley tsahnu tsi yo.

Page 204: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Gálatas 5:19 201 Gálatas 6:1819 Ña yɨɨ nacoto yo tsi nyɨvɨ javahá cuhva cuñí

cuñu ñuhu ñi. Yɨhɨ rayɨɨ, iyó ñasɨɨhɨ ra naha tan iyóinga ñaha tsi ra naha. Tan yɨhɨ ñiñaha iyó yɨɨ ñi taniyó inga rayɨɨ tsi ñi. Tan yɨhɨ rayɨɨ quixí ra tsihinñaha tan ña cuñí ra tindaha ra tsihin ña, tan juvinñi tacan javaha juhva ñiñaha. 20 Yɨhɨ ñi jacahnú ñitsitoho. Yɨhɨ ñi tasɨ ñi. Yɨhɨ ñi ndasɨ cuñí ñi nyeheñi nyɨvɨ. Yɨhɨ ñi cañí tahan ñi. Yɨhɨ ñi cuiñu ñi. Tanyɨhɨ ñi iin yaha ñi cuxaan ñi. Yɨhɨ ñi tsicá iñi ñi maañi tsa vaha tsi maa ñi. Tan yɨhɨ ñi natahví sava ñi nuyucú ñi tyin cañí tahan ñi. Tan tacan tan quita sɨɨnñi. 21 Tan yɨhɨ ñi nyiyó iñi ñi tsa iyó tsi inga nyɨvɨ.Tan yɨhɨ ñi tsahñí tahanñi. Tan yɨhɨ ñi tuhva ñi tsiñi.Tan yɨhɨ ñi cuaha xaan tsatsí ñi. Tan javahá ñi cuahaca tsa javahá ñi. Tan caahán yu tsihin ndo tumaatsa cahan yu tsihin ndo quɨvɨ can. Tyin tandɨhɨ ñitsa javahá yacan, ña cua cuvi naquihin cuenda ñi nundacá ñaha Nyoo.

22Maa tyin tsa tsahá Tatyi Ii Nyoo tsi yo, cuví tsacuñí yo tsi Nyoo tan tsi nyɨvɨ, tsa sɨɨ cuñí yo, tsa taxincuñí añima yo, tsa nyee xaan iñi yo, tsa vaha iñi yo,tsa vaha nyɨvɨ cuví yo, tsa ña cundɨhɨ iñi yo javaháyo tsa vaha tsihin nyɨvɨ, tsa tsinú iñi yo tsi ra Cristo.23 Tan inga tsa tsahá Tatyi Ii Nyoo tsi yo, yacan cuvítsa ndaahvi jahá yo tsi yo, tsa ña javahá yo cuhvacuñí cuñu ñuhu yo. Tatun javahá yo tandɨhɨ tsa vahaihya, ndi intuhun ley tan ña cua cuvi catyi tsi tyiniyó cuatyi yo. 24 Tan yoo tsa yɨhɨ cuenda ra CristoJesús, tsa yaha jandɨhɨ yo tuhun tsa javaha yo tsa ñavaha tsa cuñí cuñu ñuhu yo. 25 Tan tumaa tsa iyóyo ñayɨvɨ nyito tsa cuenda Tatyi Ii Nyoo, tacan cuñíndɨhɨ tucu tsi tsa tyaá yahvi yo tsa janahá ra tsi yo.

26Na ña cahnu jaha yo tsi yo. Tan ña jacañi tahanyo tsi nyɨvɨ. Tan na ña nyiyo iñi yo tsa tsii inga nyɨvɨ.

6Taahán tsi jatyinyee tahan yo tsi yo

1 Yañi, tatun nyehé ndo javahá iin ra yañi yocuatyi, nyooho tsa ñihi nyaá Tatyi Ii Nyoo tsihin,jatyinyee ndo tsi ra na nduvaha ra inga tsaha. Maatyin cuñí tsi cahan vii ndo tsihin ra tsihin tsa vita iñindo. Tan cuñí tsi jahá xaan ndo cuenda tsi ndo cotonducu cuhva ndɨhɨnuña vaha tsi ndo. 2Na jatyinyeetahan yo tsi yo náa tundoho taahán yo. Tyin tatunjavahá yo tacan, cuñí tsi catyi tyin tyaá yahvi yo tsira Cristo.

3Tatun ndáa yo cuñímaa yo tyin cahnu nyɨvɨ cuvíyo, tan nduve náa cuví yo, juvin ñi tsimaa yo jandavíñaha yo. 4 Na jaha jihna yo cuenda tatun vaha tsajavahá yo. Tacan tan coto yo tatun vaha javahá yotan cusɨɨ iñi yo. Tan ña taahán tsi nyehe yo náajavahá inga nyɨvɨ. 5 Tyin intuhun intuhun maa yotan taahán tsi cunyee iñi yo cuiso yo tsa taahán tsitsi yo.

6 Tan cuñí tsi tsa jatyinyeé ndo tsi ra jacuahátuhun Nyoo tsi ndo. Cuhva ndo náa tsiñí ñuhu tsira.

7 Tan ña jandavi ñaha ndo tsi juvin ñi maa ndo.Tyin Nyoo yoñi cuví vacu nducu tsi ra. Tyin tandɨhɨtsa tatsí nyɨvɨ, yacan cua naquihin ñi. Tyin tatunjavahá ñi tsa vaha, tsa vaha cua naquihin ñi. 8Tacantucu tatun iin nyɨvɨ tan javahá ñi tsa ña vaha tsa cuñí

cuñu ñuhu ñi, juvin ñi maa tsa javahá ñi cua jatɨvɨtsi ñi. Maa tyin tatun javahá ñi cuhva cuñí Tatyi IiNyoo, Tatyi Ii Nyoo cua cuhvañayɨvɨnyito tsa ña cuanaa maa coo ñi. 9 Yacan cuenda janyee ndo iñi ndojavaha ndo tsa vaha. Tyin tatun ña jandɨhɨ yo tsajavahá yo tacan, cua naquihin yo tsa vaha na tahantsi quɨvɨ. 10 Yacan cuenda tandɨhɨ ñi tsaha tsa cuvijavaha yo tsa vaha, na javaha yo itsi tsihin tandɨhɨ ñinyɨvɨ. Tan tsa jihna ñi taahán tsi javaha yo tsa vahatsihin nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo.

Sɨɨ xaan cuñí ra Pablo tyin nyehé ra tundoho tsacuenda ra Cristo

11Nyehe ndo tsa nahnu letra tyaá yu tsihin ndahayu nu tutu ihya vityin. 12 Ra tsa jañiñí tsi ndo tsacunyaa tuñi Nyoo tsi ndo, tacan javahá ra naha tyincuñí ra naha na catyi nyɨvɨ tyin vaha xaan ra naha.Tan ña cuñí ra naha nyehe ra naha tundoho tsacuenda ra Cristo, ra tsa tsihi nu cruu tsa cuenda yo.13 Tyin ndi maa ra tsa nyisó tuñi Nyoo tan ña tyaáyahvi ra naha tandɨhɨ tsa caahán ley. Cuñí ra nahatsa cunyaa tuñi Nyoo tsi nyooho. Tyin tacan tancuví jacahnu ra naha tsimaa ra naha tyin javahá ndocuhva caahán ra naha. 14Maa tyin yuhu ña cuñí yucu iyo iñi yu tsi yu tsa cuenda náa ndɨhɨ tuhun. Maatyin cu iyo iñi yu tyin tsihi Jutu Mañi yo Jesucristonu cruu tsa cuenda yu. Tan maa ra ndacá ñaha tsiyu, tan ña cuñí ca yu tsa iyó ñuu ñayɨvɨ ihya tyin ñandaca ñaha ca yacan tsi yu. 15 Tyin tatun nyicún yotsi ra Cristo Jesús, ña ñiñi xaan ca tsa cunyaa o tsaña cunyaa tuñi Nyoo tsi yo. Tyin tsa ñiñi ca cuví, tsananduví yo iin nyɨvɨ tsaa tsa cuenda ra. 16 Tandɨhɨnyooho tsa iyó tacan, naquihin ndo tsa taxin cooañima ndo. Tan na cundaahvi iñi Nyoo nyehe ra tsitandɨhɨ ndo, tyin nditsa tsa cuví ndo nyɨvɨ cuendara.

17 Vityin tan nu cuahán tsi ityi nuu, ndi intuhunndo tan ña cua cuhva ca ndo tɨsɨhɨ tsi yu. Tyintandɨhɨ paa tsa nyecú cuñu ñuhu yu, cuñí tsi catyitsi tyin nditsa tsa cuví yu iin ra tsicá tyiñu JutuMañiyo Jesús.

18 Yañi, na nasoco Jutu Mañi yo Jesucristo tsitandɨhɨ ndo.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 205: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Efesios 1:1 202 Efesios 2:10

Carta Tsa Jacuhun Ra Pablo TsiNyɨvɨ Yɨhɨ Cuenda Nyoo Ñuu Éfeso

Nu quitsaha javahá ra Pablo carta1 Yuhu ra Pablo cuví yu iin ra tsicá tyiñu ra

Jesucristo tyin tacan cuñí maa Nyoo. Nyooho nyɨvɨñuu Éfeso tsa yɨhɨ cuenda Nyoo tan tsinú iñi ndotsi ra Cristo Jesús, jaquitsí yu carta ihya tsi ndo.2Naquihin ndo tsa vaha tan tsa taxin tsa tsahá NyooJutu yo tan Jutu Mañi yo Jesucristo coo añima ndo.

Tsa iin ñi cuví yo tsihin ra Cristo, Nyoo nasocó xaanra tsi yo

3 Na jacahnu yo tsi Nyoo, jutu ra Jesucristo JutuMañi yo. Tyin nasocó xaan ra tsi yo tsihin tandɨhɨnuu tsa vaha tsa iyó gloria tsa cuenda tsa iin ñi cuvíyo tsihin ra Cristo. 4 Tsa ndi cumañi ca javaha rañuhu ñayɨvɨ tan nacatsi ra tsi yo tyin ndu iin yotsihin ra Cristo. Tyin tacan tan cuɨtɨ coo yo nuu ratan ña coo ca cuatyi yo. 5 Tsa cuenda tsa cuñí ratsi yo, tyaa ra cuhva tahan tsanaha tyin nanduvi yosehe ra tsa cuenda ra Jesucristo. Tacan javaha ratyin tacan cacu iñi maa ra. 6 Yacan cuenda taahántsi jacahnu xaan yo tsi ra, tyin tsahá ra tsa vaha tsaiyó tsi ra tsi yo nu jandu iin ra tsi yo tsihin Sehera, ra tsa cuñí xaan ra. 7 Nyoo cuñí xaan ra tsi yo.Tan yacan cuenda tyahvi ra tsihin nɨñɨ Sehe ra tsacuenda cuatyi yo. Tan jahá ra tucahnu iñi tsi yo. Tantavá nuña ra tsi yo. 8 Tan tsa janahá ra tsi yo tyincuñí xaan ra tsi yo, tsahá ra tsa nyityi ra tan tsa tsiñituñi ra coo tsi yo. 9Tan tsahá ra tsa nacotó yo tuhuntsa tyihi ra cuhva tahan tsanaha tyin javaha ra tsihinra Cristo. Tan tandɨhɨ tuhun can tsicumi xeehe ratan ña jacoto ra can tsi nyɨvɨ tahan tsanaha. 10Maatyin tsa cua tahan tsi quɨvɨ cundaa tuhun tsa tyihi ra cuhva, cua jandu iin ra tandɨhɨ tsa iyó nu ñuhuñayɨvɨ ihya tan andɨvɨ, tan cua nacuhva cuenda ratandɨhɨ can tsi ra Cristo tyin quɨhɨ ndaha ra.

11Tan tsa cuenda tsa iin ñi cuví yo tsihin ra Cristo,ñihí ndɨhɨ yo tsa ñihí ra, tyin maa Nyoo cuñí tacan.Yacan cuenda nacatsi ra tsi yo, tyin tacan tyihi racuhva tyin javaha ra tyin maa ra javahá tandɨhɨcuhva nyehé ra tyin vaha. 12 Javaha ra tyehen tyinnyuhu tsa natsinu jihna iñi tsi ra Cristo jacahnu nditsi Nyoo tsa cuenda tsa cahnu cuví ra. 13 Tan tacantucu nyooho natsinu iñi ndo tsi ra Cristo, tan nduiin ndo tsihin ra quɨvɨ tsa tsiñi ndo tuhun Nyoo tsacuví tsa nditsa, tan nácaa jacacú ra tsi yo. Tan tsahara Tatyi Ii ra coo añima ndo, tumaa catyi ra tyin cuajavaha ra tan yacan cuñí tsi catyi tyin cuví ndo nyɨvɨyɨhɨ cuenda ra. 14Nyoo jihna ca Tatyi Ii ra tsaha ratsi yo tyin tacan tan cuita iñi yo tandɨhɨ ca tsa cuacuhva ra tsi yo quɨvɨ jandu iin ra tandɨhɨnyɨvɨ tsa cuacacu. Tyin tacan tan jacahnu yo tsi ra, tyin cahnuxaan cuví ra.

Nu tsicán ra Pablo tsi Nyoo na cuhva ra tsa tsiñi tuñitsi nyɨvɨ tsa tsinú iñi

15-16 Yacan cuenda, tsa ñihi tuhun yu tyin tsinúvaha iñi ndo tsi Jutu Mañi yo ra Jesucristo, tandɨhɨñi tsaha tsa tsicán tahvi yu tsi ra tan tsahá yu tyahvinyoo tsi ra tsa cuenda ndo tan tsa cuenda tyin cuñí

tahan xaan ndo tsi ndo tsa yɨhɨ ndo tuhun Nyoo.17Tsicán yu tsi Nyoo Jutu ra Jesucristo, ra cuví NyooJutu yo tsa cahnu ca cuví, tyin na cuhva ra tsa cutuñiiñi ndo tsa janahá ra tsi yo tsihin Tatyi Ii ra, tacantan nacoto vaha ca ndo tsi ra. 18Tan tsicán yu tsi ra,na cuhva ra tsa cutuñi vaha iñi ndo, tyin tacan tancoto ndo nacuenda cana ra tsi ndo, tan náa cuví tsacua cuhva ra tsi ndo ityi nuu ca tyin tsa cua cuhvara tsi nyɨvɨ cuenda ra, sɨɨ xaan caá can tan cuca xaancan. 19Tan cahnu xaan cuví tunyee iñi tsa iyó tsi ra,tan ña cuví cutuñi iñi yo nácaa tsa cahnu cuví can.Tan yacan cuví tsa jahá tyiñu tsihin yoo tsa tsinú iñitsi ra. Tan juvin ñi maa tsihin tunyee iñi cahnu can20 janandoto Nyoo tsi ra Cristo. Tan tyaa ra tsi ra xiincuaha ra nda gloria. 21 Tan yacan cuví nu jacahnuxaan ca Nyoo tsi ra Cristo tan ñavin ca tandɨhɨ cara ndacá ñaha nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tan nda andɨvɨ.Tyin yoñi yóo ra cahnu ca cuví ñuu ñayɨvɨ ihya tanndi ñayɨvɨ tsa cua coo, tyin intuhun ñi maa ra Cristocuví ra cahnu ca cuví. 22Tan tandɨhɨ cuii maa tsa iyótsaha Nyoo tyin cundaca ñaha ra Cristo. Tan tsahaNyoo tsa cuvi ra jiñi tsihin nyɨvɨ tsa yɨhɨ cuenda ra.23Tyin yoo, tsa yɨhɨ yo cuenda ra, cuví yo cuñu ñuhura. Tan maa ra tsihin yo cuví tsi intuhun ña cuñuñuhu. Tan juvin maa ra jandunɨɨ ra tandɨhɨ tsa iyó.

2Jacacú Nyoo tsi yo tsa cuenda tsa cuñí ra tsi yo

1 Nyoo tsaha ra ñayɨvɨ nyito coo ndo quɨvɨ nduiin ndo tsihin ra Cristo. Maa tyin tsa ndi cumañi catsinu iñi ndo tsi ra Cristo ña nyito añima ndo tyinndi iyó cuaha cuatyi ndo. 2Tan quɨvɨ can ndi javahándo cuhva javahá nyɨvɨ ña tsitó tsi Nyoo. Ndi tyaáyahvi ndo tsi nu ña vaha tsa ndacá ñaha tsi nu tatyiña vaha tsa natyuhú tsi nyɨvɨ tsa ña tyaá yahvi tsiNyoo. 3 Tan juvin ñi tacan tsicoo tucu yo quɨvɨ can,tyin javahá yo tsa ña vaha tsa cuñí cuñu ñuhu yotan cuhva tsicá iñi yo. Tan tsa cuenda tsa javaháyo tacan, taahán tsi tatsi tuñi Nyoo tsi yo iin caa ñitsihin tandɨhɨ ca nyɨvɨ tsa javahá tsa ña vaha. 4Maatyin Nyoo cundaahvi xaan iñi ra nyehe ra tsi yo tsacuenda tsa cuñí xaan ra tsi yo. 5 Tan vasu tsa tsihi añima yo jaha cuatyi yo, Nyoo janandoto ra añimayo tan tsaha ra ñayɨvɨ nyito coo yo nu jandu iin ratsi yo tsihin ra Cristo. Tan cacu yo jaha tsa cuñíxaan Nyoo tsi yo. 6 Tan tsa janandoto ra tsi yo iincaa ñi tsihin ra Cristo Jesús tyaa ra tsi yo tsihin randa gloria. 7Tan javaha Nyoo tyehen tyin tacan tannu cuahán ca tsi ityi nuu cua coto tandɨhɨ ca tsa cuacoo tyin vaha xaan iñi ra tsihin yo tan cahnu xaantumañi iñi tsaha ra tsi yo tsa cuenda ra Cristo Jesús.8 Tyin tsa cuenda tsa vaha tsa tsahá Nyoo tsi yo tancacú yo. Tan ñihi yo tumañi iñi ihya jaha tsa tsinúiñi yo tsi ra Cristo. Tan ñavin tsihin tsa javahá yo tanñihi yo can, tyin maa Nyoo tsaha can tsi yo. 9Ñavintsihin tsa javahá yo tsa vaha tan cuví cacu yo. Yacancuenda ndi intuhun yo tan ña taahán tsi cu iyo iñiyo tyin cacu yo tsihin tsa javaha yo tsa vaha. 10Nyoojanduvaha ra añima yo tsihin tsa ndu iin yo tsihin raCristo Jesús. Tacan javaha ra tyin tacan tan javahayo tsa vaha, tyin nda tsanaha tan tyaa ra cuhva tyincoo yo tacan.

Page 206: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Efesios 2:11 203 Efesios 3:21Cuví yo nyɨvɨ Israel, a cuví yo nyɨvɨ inga ñuu,

maa tyin tsa cuenda ra Cristo iin ñi nyɨvɨ cuvítandɨhɨ yo

11 Catyí ra Israel naha ra tyin ña vaha nyooho tsañavin nyɨvɨ Israel cuví, tyin ña tsinyaa tuñi Nyoocuñu ñuhu ndo tumaa maa ra naha. Cuñí maa ranaha tyin vaha ra naha nuu Nyoo tan nyooho ñavaha ndo. 12 Tan nducuhun tucu iñi ndo tyin nuquitsi tsi tahan tsanaha, nduve ra Cristo iyó añimando. Tan ndi ña iin ñi cuví ndo tsihin nyɨvɨ Israel.Tan ña tsitó ndo tuhun tsa ndoo Nyoo tsihin raAbraham tan tsihin nyɨvɨ tata ra. Tyin iyó soho ñimaa ndo quɨvɨ can, tan nduve Nyoo nyaá tsihin ndo.Yacan cuenda nduve náa cua ñihi ndo. 13 Tyin ndiluxu tuhun Nyoo tan ña tsitó ndo tahan tsanaha,maa tyin vityin ndu iin ndo tsihin ra Cristo Jesústyin quitsi ra tsatɨ ra nɨñɨ ra tsa cuenda ndo. 14Tyinjuvin ra Cristo tsaha tsa taxin coo yo tan jandu iin ratsi nyooho tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví tsihin nyuhutsa cuví nyɨvɨ Israel. Vityin iin ña nyɨvɨ cuví yo, tyinjandɨhɨ ra tsa xaan cuñí yo nyehé tahan yo tsi yo.15 Tan tsa quitsi ra Cristo tsihi ra nu cruu, tsindɨhɨ tuhun tsahnu tsa iyó ndi tsa tyasɨ nu ndu iin nditsihin ndo, tan jandu iin ra tsi ndo tsihin ndi. Tanvityin iin ña nyɨvɨ cuví yo nuu ra, tan iyó yo tsihintsa taxin. 16 Tan tsihin tsa tsihi ra nu cruu tsindɨhɨ tsa ña caahán tsihin tahan yo, tan nacoo vaha yotsihin Nyoo jaha ra, iin ña nyɨvɨ cuví yo vityin.

17 Ra Cristo quitsi ra cahan ra tyin cuvi coo vahayo tsihin Nyoo tan tsihin tahan yo: Cahan ra tsihinndi tsa cuví ndi nyɨvɨ Israel tsa tsa tsitó maa tuhunNyoo tan tsihin nyooho tsa ña tsitó ndi luxu maatuhun Nyoo tahan tsanaha. 18 Tan tsa cuenda tsaquitsi ra Cristo tsihi ra nu cruu, nduyatyin nyecú yotsihin Nyoo Jutu yo. Tyin iin ñi Tatyi Ii ra iyó añimayo: a cuví yo nyɨvɨ Israel, o ñavin nyɨvɨ Israel cuvíyo. 19Yacan cuenda nyooho ñavin ca nyɨvɨ inga ñuucuví ndo, tyin iin ña nyɨvɨ cuví ndo tsihin nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo. Tan cuví ndo nyɨvɨmaa ra. 20Tan cuvíndo tumaa iin vehe. Tan nyecú ndo nu sama ra tavatyiñu ra Cristo tan ra ndusu yuhu Nyoo. Tan yuu tsanyecú ndo tsata, yacan cuví ra Cristo Jesús. 21 Tantsata yuu tsa cuví ra Cristo, sɨɨ xaan cua quita vehetsa ndi cuahán tsinú, tyin tandɨhɨ maa yo cuví namavehe tsa ndi tsinú can. Tan tsa cua quita tsi, cua cuvitsi iin vehe ñuhu ii tan cua ndu iin tsi tsihin Jutu yoNyoo. 22 Tan tacan tucu nyooho ndu iín ndo tsihintandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo jahá Tatyi Ii ra,tyin tacan tan cua cuvi ndo vehe nu coo Nyoo.

3Nyoo tava tyiñu tsi ra Pablo tyin cahan ra tuhun ra

Cristo tsihin nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví1 Yacan cuenda yuhu ra Pablo nyií yu vehe caa

ihya tyin jacotó yu tuhun ra Cristo Jesús tsi nyoohotsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví. 2Taahán tsi coto ndo tyincahnu xaan tunyee iñi tsahá ra tsi yu tsa cuenda tsavaha tsi ndo, tyin jacotó yu tuhun ra tsi ndo. 3 TanNyoo janaha ra tuhun xeehe tsa tsicumi ra tsi yu,tan tyaá yu juhva tuhun can nu carta ihya tyin cotondo. 4 Tan tsa cua cahvi ndo tuhun tsa tyaa yu ihyacua coto ndo nácaa tsaha Nyoo tyin cutuñi iñi yutuhun ra Cristo tsa tsicumi xeehe ra. 5Tyin nu quitsi

tsi tahan tsanaha, ña janaha Nyoo tuhun xeehe cantsi nyɨvɨ, tumaa tsa janahá Tatyi Ii ra tuhun can tsira tava tyiñu ra Jesucristo tan ra cuví ndusu yuhuNyoo. 6 Tan tuhun xeehe can, cuñí tsi catyi tyehen:Nyɨvɨ tsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví cua ñihi ndɨhɨ ñitsa cua ñihi nyɨvɨ Israel tyin iin ña cuñu ñuhu cuvíyo vityin tsa cuenda tsa jacacu ra Cristo tsi yo. Tancua ñihi yo tsa catyi Nyoo tyin cuhva ra tsi yo tyinnatsinu iñi yo tsi maa ra Cristo Jesús.

7Nyoo tsaha ra tsa vaha tsi yu tan jatyinyeé ra tsiyu tyin tacan tan jacoto yu tuhun vaha ihya tsi nyɨvɨ.8 Yuhu luhlu xaan ra cuví yu tan ñavin ca tandɨhɨnyɨvɨ tsa yɨhɨ cuenda Nyoo. Maa tyin Nyoo tsaha ratumañi iñi cahnu ihya tsi yu tyin cahan yu tuhunra Cristo tsihin nyɨvɨ tsa ñavin ñi Israel cuví. Tyinna coto ñi tsa cuca tsa cua cuhva ra Cristo tsi ñi.9Tava tyiñuNyoo tsi yu na jacoto yu tsi tandɨhɨnyɨvɨnácaa tyaa ra cuhva tsa cua javaha ra tsa ndi cumañica javaha ra tandɨhɨ tsa iyó, tyin tsanaha ña jacotora tuhun tsa tsicumi xeehe ra tsi nyɨvɨ. 10 Tacancuvi tan vityin tandɨhɨ ra ndacá ñaha nda andɨvɨ cuanyehe tsa vaha tsa javahá Nyoo tsihin yo tsa cuvíyo nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra. Tan cua coto ra naha tyiniyó xaan tsa tsiñi tuñi tsi Nyoo. 11 Tandɨhɨ tuhunihyanacatsí tahan tsi tsihin tsa tyaaNyoo cuhva tyinjavaha ra tsihin Jutu Mañi yo Jesucristo tsa cuendatsa vaha tsi yo. 12 Tan tsa cuenda tsa tsinú iñi yo tsira Cristo, tsaha Nyoo ndatu tsi yo tsa cunyanaa cayo tsi ra. Yacan cuenda ña yuuhví yo natuhvá yo nunyaá ra. 13Tan tsa cuenda tsa tsaha ra ndatu can tsiyo caahán ndaahvi yu tsihin ndo na ña ndu uvi iñindo tsa nyehé yu tundoho tsa cuenda ndo. Tyin tsatyehen nyehé yu tundoho tsa cuenda ndo, tsa vahatsi maa ndo cuví can.

Tsicán tahvi ra Pablo tyin na nacoto vaha ca nyɨvɨtsi ra Cristo

14 Tan tsa cuenda tsa nducuhun iñi yu tumañiiñi tsa javaha Nyoo, Jutu ra Jesucristo Jutu Mañi yotsihin yo, tsicuɨñɨ tsɨtɨ yu nuu ra. 15 Tyin juvin racuví Jutu tandɨhɨ nyɨvɨ: ñi tsa cuahán andɨvɨ, tan ñitsa yucú nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. 16Tan tsicán yu tsi rana jandunyee xaan ra iñi ndo tsihin Tatyi Ii ra tsaiyó añima ndo. 17 Tan na coo ra Cristo añima ndotsihin tsa tsinú iñi ndo tsi ra. Tacan tan cua cuñixaan ndo tsi tandɨhɨ nyɨvɨ, tyin nyanaá vaha ndo tsiNyoo. 18 Tacan tan cua cutuñi vaha iñi ndo tsihintandɨhɨ ñi yɨhɨ cuenda ra nácaa tsa cahnu xaan tsacuñí ra Cristo tsi yo. Tan ndi ña cua ñihi ndo cuhvanacatyi tuhun ndo tsihin nyɨvɨ nácaa tsa cuñí ra tsindo. 19 Tsicán yu tsi Nyoo na coto ndo nácaa tsacahnu xaan tsa cuñí ra tsi ndo. Nyoo nyaá maa ratsihin ndo.

20 Tan vityin na jacahnu yo tsi Nyoo, ra tsa iyóxaan tunyee iñi tsi. Tan cuaha xaan ca tsa cuvíjavaha ra tan ñavin ca cuhva tsa tsicán yo tsi ra, acuhva tsa tsicá iñi yo. Tyin juvin ñi tsihin tunyee iñimaa ra tsa tsahá ra tsi yo, javahá ra tandɨhɨ. 21 Yootsa cuví yo nyɨvɨ tsinú iñi tsi Nyoo, na jacahnu yotsi ra tacan ñi maa, tsa cuenda tsa javaha ra CristoJesús. Tan na cuvi tsi tacan.

Page 207: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Efesios 4:1 204 Efesios 5:44

Iin ñi cuví tandɨhɨ yo tsa yɨhɨ yo cuenda ra Cristojahá Tatyi Ii Nyoo

1 Yacan cuenda yuhu, tsa nyií yu vehe caa tsacuenda Jutu Mañi yo, caahán ndaahvi yu tsihin ndona catsi coo ndo tumaa cuhva taahán tsi coo nyɨvɨtsa nacana Nyoo. Tyin nacana ra tsi ndo na cuvi ndonyɨvɨ ra. 2 Yacan cuenda jandundaahvi ndo tsi ndonuu nyɨvɨ, tan vita cuhun iñi ndo. Tan ña cutyixinndo tsihin ñi, tan ña cundɨhɨ iñi ndo nyehé ndo tsiñi tyin tacan tan coto ñi tyin cuñí ndo tsi ñi. 3 Tyintsa taxin tsa tsahá Nyoo coo añima yo jandu iín tsitsi yo tan yacan cuenda nducu vaha ndo cuhva taniin ñi cuvi ndo tsihin tsa jatyinyee Tatyi Ii Nyoo tsindo. 4 Tandɨhɨ yoo tsa tsinú iñi tsi ra Cristo Jesúscuví yo intuhun ña cuñu ñuhu tsa cuenda ra. Tantandɨhɨ yo intuhun ñi Tatyi Ii Nyoo iyó tsihin yo, tancatyi Nyoo tsihin tandɨhɨ yo tyin nditsa tsa cua ñihiyo ñayɨvɨ nyito coo yo. 5 Iyó intuhun ñi JutuMañi yondacá ñaha tsi yo. Tan intuhunñi tsimaa ra tsinú iñiyo. Tan intuhun ñi tsa cuenda maa ra tsicoondutyayo. 6 Iyó intuhun ñi Nyoo tan maa ra cuví ra Jututandɨhɨ yo. Tan ndacá ñaha ra tsi tandɨhɨ yo, tan iyóra añima tandɨhɨ yo, tan tsatyiñú ra tsi tandɨhɨ yo,tan jahá tyiñu yo tyiñu ra.

7Tan tsahá raCristo ndatu tsi tsa intuhun intuhunyo cuhva cuñí maa ra. 8 Yacan cuenda catyí tsi nututu Nyoo tuhun ra Cristo tyehen:Cunyee ra jaha canaa ra tsi nu xaan iñi tsi ra, tan

quihin nyaa ra tsi nyɨvɨ tsa yɨhɨ ndaha nu tannandaa ra andɨvɨ tsihin ñi.

Tan tsaha ra ndatu tsi yo tsa jaha tyiñu yo tyiñu ra,catyí tsi.

9 ¿Tan náa cuñí tsi catyi tsa “nandaa ra”? Cuñítsi catyi tyin nuu jihna ra nu ñuhu ñayɨvɨ. 10 Ra tsanuu can, juvin ñi ra cuví ra tsa nandaa nda gloria.Tyin tacan tan jandunɨɨ ra tandɨhɨ maa tan cunyaara tsihin yo tandɨhɨ ñi ityi. 11 Tan juvin ñi maa raCristo tsaha ndatu tsi yo. Tsi juhva yo tava tyiñu ratsi yo tsa caca yo tyiñu ra. Tan tsi inga yo tsaha ratsa cuví yo ndusu yuhu ra. Tan tsi inga yo tsaha ratyin jacoto yo tsi nyɨvɨ nácaa jacacú ra tsi yo. Tantsi inga yo tsaha ra tsa jaha cuenda yo tsi ñi yɨhɨ cuenda ra, tan tsi inga yo tsaha ra tsa cuví jacuahayo tuhun ra tsi ñi. 12 Tacan tsaha Nyoo ndatu cantsi yo tyin jatyinyee tahan yo tsi yo tan tsi inga canyɨvɨ tyin tacan tan cuahnu ca yo tsihin ra Cristo.13 Nda cuanda ndu iin tandɨhɨ yo jaha tsa tsinú iñiyo tsi Sehe Nyoo. Tan nacoto vaha yo tsi ra. Tancutsa vaha yo nda cuanda tsaa yo cuvi yo tumaa cuvímaa ra Cristo. 14 Tacan tan ña cua cuvi ca yo tumaatsa nyihi. Tyin tsa nyihi yatyi xaan tsinú iñi tsi náaluxu tsa ñihí tuhun tsi. Tannaña cuvi yoo tacan tyincoto jandavi ñaha nyɨvɨ tsi yo. 15 Maa tyin tyehencua javaha yo: cua cuñi yo tsi nyɨvɨ tan cua cahan yotsa nditsa tsihin ñi. Tan ndunyee ca añima yo tsihintandɨhɨ tsa vaha tsa iyó tsi Nyoo. Tan cuahnu yo tancuvi yo tumaa maa ra Cristo, ra cuví ityi nuu tsihinyo. 16Tan tsa cuenda ra Cristo tandɨhɨ yo tsa cuví yocuñu ñuhu ra, iin ñi cuvi yo. Tumaa yɨhɨ tahan iincuñu ñuhu, tan tsa iin tsa iin nu yɨhɨ tahan tsi vahajahá tyiñu tsi. Tan tacan jatyinyeé tsi tsi nanɨɨ cuñuñuhu can, na coo vaha tsi tan cuahnu tsi. Tan tacan

tucu yoo, tsahnú yo tsihin tsa cuñí tahan yo tsi yotan jatyinyeé tahan yo tsi yo.

Tsahá ra Cristo ñayɨvɨ nyito coo yo17 Tuhun ihya cuví tsa tsahá cuenda yu tsi ndo,

catyí Jutu Mañi yo. Ña coo ca ndo tumaa iyó nyɨvɨñanacotó tsi Nyoo. Tyinmaañimaa tsa ña jatyinyeétsi ñi tsicá iñi ñi. 18 Tan ña cutuñí iñi ñi, tyin ñavinñayɨvɨ Nyoo iyó ñi. Tyin ña tsitó ñi, tsa cuenda tsandava añima ñi. 19Ña cahán ca nuu ñi javahá ñi tsaña vaha. Tannacuhva cuendañi tsi ñi tsi tsa caquiñi.Maa ñi tsa ña vaha cuñí ñi javaha ñi. 20-21 Maatyin tatun nditsa tsa tsiñi ndo tuhun ra Cristo, cuanducuhun iñi ndo tyin ñavin tacan taahán tsi coondo. Tyin tsiñi ndo tan cutuhva ndo tsa nditsa cuvítuhun maa ra Cristo. 22Yacan cuenda ña coo ca ndocuhva tsicoo ndo quɨvɨ can, tan ña javaha ca ndotsa caquiñi tsa cuñí cuñu ñuhu ndo, tyin tsanaha,jandavi ñaha xaan can tsi ndo. 23 Nacuhva cuendando tsi ndo tsi Nyoo na nasama ra cuhva tsicá iñindo. 24 Tan coo ndo ñayɨvɨ nyito tyin vityin nyɨvɨtsaa cuví ndo jaha Nyoo. Tan javaha ndo maa ñi tsavaha na nyehe nyɨvɨ tyin iyó ndo ñayɨvɨ nyito tyincatsi tan cuɨtɨ iyó ndo.

25 Yacan cuenda ña cahan ca ndo cuendu. Cahanndo maa ñi tsa nditsa tsihin nyɨvɨ tyin iin ña cuñuñuhu cuví tsa tandɨhɨ yo.

26Tatun cuxaan ndo, jaha ndo cuenda coto javahando tsa ña vaha. Juhva ñi cuhva cuxaan ndo. Tan ñaquɨhɨ tɨsɨhɨ tsi ndo nduvi. 27Tan ña cuhva ndo ndatutsi nu ña vaha tsa nducu cuhva nu tsi ndo.

28 Ra tsa tuhva suhu quɨvɨ can, na ña suhu ca ravityin. Na jaha tyiñu ra tsihin ndaha ra. Tacan tancoo tsa tsii ra, tan cuvi jatyinyee ra tsi nyɨvɨ tsa iyótsa tsiñí ñuhu tsi ñi.

29Ña cahan ndo tsa ndavaha ñi. Cahan ndo, maañi tsa vaha tsa cua jatyinyee tsi nyɨvɨ tsa tsiñí tsacaahán ndo. 30 Tan ña cuhva ndo tucuiihya iñi tsiTatyi Ii Nyoo tyin Tatyi Ii ra cuví tuñi tsa tyaa raañima yo nda cuanda ndɨhɨ jacacu ra tsi yo quɨvɨ cuaquitsi ra.

31Ña cuhun iñi ndo tɨsɨhɨ. Tanña cuxaanndo. Tanña cuvi ndo nyɨvɨ tyixin. Tan ña cahan nyaa ndo tsinyɨvɨ, tan ndi ña cahan ndo tsa ndavaha ñi. 32Maatyin cuvi ndo nyɨvɨ vaha, tan cundaahvi iñi ndo tsinyɨvɨ. Tan jaha ndo tucahnu iñi tsi ñi, tumaa jahaNyoo tucahnu iñi tsi maa ndo tsa cuenda ra Cristo.

5Nacaa taahán tsi coo nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo

1Nducu ndo cuhva coo ndo tumaa iyó maa Nyoo,tyin sehe ra cuví tsi yo, tan cuñí xaan ra tsi yo. 2Cuñiyo tsi nyɨvɨ tumaa tsa cuñí maa ra Cristo tsi yo tanquitsi ra tsihi ra nu cruu tsa cuenda yo. Tumaajamañí ra cuví jutu mbee ticatyi luhlu nuu Nyoo,tacan jamañi ra Cristo tsi ra tsa cuenda yo. Tan sɨɨxaan cuñí Nyoo tsihin ra tsa cuenda tsa javaha ratacan.

3 Vityin tsa cuví yo nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo, ñataahán tsi javahá ndo tsa caquiñi tsihin cuñu ñuhundo, tan ndi ña cuñi ndo coo cuaha ndaha tyiñi ndo.Tan ña taahán tsi caca iñi ndo ndi intuhun tuhunihya. 4Ña cahan ndo tuhun tsa tsahá ticanuu tsi yo.Tan ndi ña cahan ndo tsa nduve yahvi nyaá. Tyin ña

Page 208: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Efesios 5:5 205 Efesios 6:9taahán tsi cahan yo tacan. Vaha ca cuhva ndo tyahvinyoo tsi Nyoo. 5Tyin tsa tsitó ndo tyin tandɨhɨ nyɨvɨtsa javahá tsa caquiñi, ña cua quɨhvɨ ñi nu ndacáñaha ra Cristo tsihin Nyoo. Ra tsa iyó tsihin ñahatan ñavin ñasɨɨhɨ ra cuví ña, a ñaha iyó tsihin rayɨɨtan ñavin yɨɨ ña cuví ra, tan nyɨvɨ tsa cuñí xaan coocuaha ndaha tyiñu, ña cua quɨhvɨ ñi nu ndacá ñahaNyoo tyin tumaa tsa jacahnú ñi tsitoho cuví can,tyin maa ñi yacan tsicá iñi ñi tan ña jacahnú ñi tsimaa Nyoo. 6Ña cuhva ndo tsa jandavi ñaha nyɨvɨ tsindo tsihin tuhun tsa nduve yahvi nyaá tsa caahánñi tyin tsa cuenda tandɨhɨ tsa ña vaha can cua tatsituñi Nyoo tsi nyɨvɨ tsa ña tyaá yahvi tsi ra. 7 Yacancuenda ña cutahan ndo tsihin ñi.

8Nyooho tsicoo ndo nu naa quɨvɨ can. Tan vityinña taahán ca tsi coo ndo nu naa tyin Jutu Mañi yotsa tava ra tsi ndo nu nditsin. Yacan cuenda taahántsi javaha ndo tumaa cuñí maa Nyoo. 9 Tyin Nyoojandunditsin ra añima yo tan janduvaha ra añimayo, yacan cuenda javaha ndo tsa vaha tan cahan ndomaa ñi maa tsa nditsa. 10 Jañiñi ndo cutuhva ndocuhva taahán iñi Jutu Mañi yo. 11 Ña javaha ndocuhva javahá nyɨvɨ iyó nu naa. Tyin nduve náa tsavaha ñihí ñi tsihin can. Vaha ca jacoto ndo tsi ñi tyinña vaha tsa javahá ñi. 12Tyin cahán nuu yo cahan yotsa javahá xeehe ñi. 13Maa tyin quɨvɨ quita tsa yɨhɨ xeehe nu nditsin, tacan tan catsi xaan cua nyehe yo.Tyin tsa nditsin Nyoo cua tava tsi tandɨhɨ tsa yɨhɨ xeehe. 14Yacan cuenda iyó nu catyí tsi:Ndoto yooho tsa quixí un, nduvita mahñu nu yucú

ndɨyɨ.Tan ra Cristo cua jandunditsin ra ñuhu nu cuahán

un, catyí tsi.15 Yacan cuenda jaha ndo cuenda cuhva iyó ndo.

Tan ña coo ndo tumaa iyó ra soho. Coo ndo tumaaiyó ra tsitó. 16 Tan nducu ndo cuhva cahan ndotuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ tandɨhɨ ñi cuhva tsa nuñando, cahan ndo tyin vityin maa ñi maa tsa caquiñijavahá ñi. 17Yacan cuenda ña soho coo ndo. Nducundo cuhva cutuñi iñi ndo cuhva cuñí maa Jutu Mañiyo. 18 Ña coho ndo nyixi tan cuvi ndo ra tsiñi tyincuví jatɨvɨ yacan tsi ndo. Maa tyin cuhva ndo tsindo cundaca ñaha Tatyi Ii Nyoo. 19Cahan ndo tsihintahan ndo maa ñi tsa vaha, tan jacahnu ndo tsiNyoo. Cata ndo salmo cuenda ra; cata ndo yaa Nyoo;cata ndo tsa tsahá Tatyi Ii tsi ndo; jacahnu ndo tsiJutu Mañi yo tsihin tandɨhɨ añima ndo. 20 Tacanñi nacuhva ndo tyahvi nyoo tsi Nyoo Jutu yo tsacuenda tandɨhɨ maa, a sɨɨ cuñí ndo, o nyehé ndotundoho. Nacuhva ndo tyahvi nyoo tsi ra tsihinndatu tsa tsaha Jutu Mañi yo Jesucristo tsi yo.

Nacaa taahán tsi coo yo tsihin nyɨvɨ yo21 Tyaa yahvi tahan ndo tsi ndo, tyin tun javahá

ndo tacan, tsihin yacan janahá ndo tyin tyaá yahvindo tsi Nyoo

22Nyooho tsa iyó yɨɨ, tyaa yahvi ndo tsa caahán yɨɨndo tumaa tsa tyaá yahvi ndo tsa caahán Jutu Mañiyo. 23Tyin rayɨɨ cuví ityi nuu tsihin ñasɨɨhɨ ra, tumaacuví ra Cristo ityi nuu tsihin nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra.Juvin ñi maa ra jacacú tsi yo tsa cuví yo cuñu ñuhura. 24 Yacan cuenda tumaa tsa cuví ra Cristo ityinuu tsihin nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra, tacan taahán tsi tyaáyahvi ñaha tsi yɨɨ ña.

25 Tan nyooho rayɨɨ, cuñi tsi tsa cuñí ndo tsiñasɨɨhɨ ndo tumaa cuñí ra Cristo tsi yo tsa yɨhɨ yocuenda ra, tan tsaha ra ñayɨvɨ ra tsa cuenda yo.26 Tacan javaha ra tan jandundɨɨ ra añima yo tsihintuhun caahán ra tsa cuví tumaa ndutya, tan nacatyara tsi yo quɨvɨ tsa natsinu iñi yo tsi ra. 27 Ndooañima yo tumaa ndoó iin jahma, ña nyayu ca tsi,ña tɨyɨ ca tsi. Tyin ra Cristo jandundɨɨ ra tsi yo tsacuví yo nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra. Tyin tacan tan cuvínacuhva cuenda ra tsi yo tsi Nyoo, tyin vaha yo, tannduve ca cuatyi yo. 28 Tacan taahán tsi cuñi rayɨɨtsi ñasɨɨhɨ ra, tumaa tsa cuñí ra cuñu ñuhu maa ra.Tyin tatun cuñí ra tsi ñasɨɨhɨ ra, cuñí ra tsi maa ra.29 Tyin ndi intuhun yo tan ña cuví tsa ña cuñí yocuñu ñuhu yo, tyin jacatsí yo tan jacunditsí yo cuñuñuhu yo. Tan ra Cristo juvin ñi tacan javahá ra tsihinnyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra. 30 Tyin cuñu ñuhu ra cuví yo.Tan intuhun intuhun yo cuví yo juhva cuñu ñuhura tan yɨquɨ ra. 31 Catyí tuhun Nyoo: “Rayɨɨ taahántsi nacoo ra tsi jutu ra tan tsi sɨhɨ ra, tan ndu iin ratsihinñasɨɨhɨ ra. Tan intuhunña cuñuñuhu cua cuvitsa nduvi ñi.” 32Xeehe xaan tan cahnu xaan tuhunihya, tan catyí yu tyin cuñí tsi catyi tyin ra Cristondu iín ra tsihin nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra tumaa ndu iíniin rayɨɨ tsihin ñasɨɨhɨ ra. 33 Tan inga tucu tuhun,cuñí tsi catyi tyin intuhun intuhun ndo taahán tsitsa cuñi ndo ñasɨɨhɨ ndo, tumaa cuñí ndo tsi maando. Tan nyooho ñiñaha, tyaa yahvi ndo tsi yɨɨ ndo.

61Nyooho tsa nyihi, tyaa soho ndo tsa caahán jutu

ndo tan sɨhɨ ndo. Tyin tacan taahán tsi javaha ndo.2-3 Tyin nu tutu Nyoo catyí tsi tyehen: “Jaha tsañayɨvɨ tsi jutu un tan sɨhɨ un”, tan tuhun ihya cuvítsa jihna ñi catyí Nyoo tyin javaha yo tan cua ñihi yotsa cua cuhva ra tsi yo. Tyin tyaa ra cuhva tyin tunjavaha yo tacan, sɨɨ xaan cua coo yo tan cuaha xaanquɨvɨ cua coo yo nu ñuhu ñayɨvɨ ihya.

4 Tan nyooho tsa iyó sehe, ña javaha ndo tsa ñavaha tsi sehe ndo tan cuxaan iñi tsi tsi ndo. Maatyin jacuaha ndo tuhun Nyoo itsi naha tsi, tan nacutuhva tsi tyaa yahvi tsi tsi ndo tan tsi Nyoo.

5Tan nyooho tsa cuví musu, tyaa yahvi ndo tsi rayɨhɨ ndaha tsi ndo nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Jaha ndo tsañayɨvɨ tsi ra naha tsihin tsa nɨɨ iñi añima ndo. Tannducu ndo cuhva tyaa yahvi ndo tsi ra naha tumaatyaá yahvi ndo tsi ra Cristo.

6 Jaha tyiñu vaha ndo. Ñavin tsa nyehé ñi tsitohondo tan vaha jaha tyiñu ndo tan catyi tsitoho ndotyin vaha xaan ndo. Jaha tyiñu vaha nyooho tumaatsatyin tyiñu ra Cristo javahá ndo. Tacan tan cuajavaha ndo cuhva cuñí Nyoo tsihin tsa nɨɨ iñi añimando. 7 Jaha tyiñu ndo tsihin tsa sɨɨ cuñí ndo tumaatun jahá tyiñu ndo cuenda Jutu Mañi yo tan ñavintsa cuenda nyɨvɨ. 8 Tyin tsitó ndo tyin Jutu Mañiyo cua tyahvi ra tsi intuhun intuhun ndo tun javahándo tsa vaha, vasu ndi maa musu cuví ndo o ñavinmusu cuví ndo.

9 Tan nyooho tsa iyó musu, javaha ndo tsa vahatsihin musu ndo. Tan ña jayuhvi ndo tsi ñi. Tyintsitó ndo tyin nuu JutuMañi yo iin ñi cuví ndo tsihinmusu ndo, tyin ña sɨɨn caá iin nyɨvɨ tan inga ñi nuura.

Page 209: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Efesios 6:10 206 Efesios 6:24Tunyee iñi tsa tsahá Nyoo tsi yo tsa yɨhɨ yo cuenda

ra10 Tan vityin coo ndo tsihin tunyee iñi tsa tsahá

Jutu Mañi yo tsi ndo tyin iin ñi cuví ndo tsihin ra.Tyin cahnu xaan tunyee iñi iyó tsi ra. 11 Jaha cuendavaha ndo tsi ndo tsihin tunyee iñi tsa tsahá Nyootsi ndo tumaa jahá cuenda iin andaru tsi ra. Tacantaahán tsi jaha cuenda ndo tsi ndo tyin tacan tanña jandavi ñaha nu ña vaha tsi ndo tyin nu icannyityi xaan nu. 12 Yacan jaha vaha ndo cuenda tsindo tsihin tunyee iñi Nyoo tyin cañí tahan yo, maatyin ñavin tsihin ra ñuu ñayɨvɨ, tyin cañí tahan yotsihin nu ña vaha tsa ña cuví nyehe yo. Tan nuican yɨhɨ ndaha tsi nyɨvɨ caquiñi. 13 Yacan cuendajaha cuenda vaha ndo tsi ndo tsihin tandɨhɨ tsajatyinyee Nyoo tsi yo. Tyin tacan tan cunyee iñindo quɨvɨ nducu cuhva nu ña vaha tsi ndo. Tan ñacua nduva ndo jaha nu. 14 Ñihi cunyaa ndo tsihintuhun Nyoo tumaa nyaá listu vaha iin andaru tuntsa yɨhɨ cinturón tsitsi ra. Tan caca vaha ndo ityitsa nditsa cuví ityi Nyoo tyin yacan cuví tsa tyasɨ yɨquɨ nyica ndo tumaa iin andaru iyó tsa tyasɨ yɨquɨnyica ra tan nduve náa taahán ra. 15 Tacan tucunyooho janduvaha ndo tsi ndo tumaa tsa janduvahára andaru tsi ra tan tyihí ra zapatu tsaha ra tun tsacua cuhun ra cuatyi. Tacan taahán tsi janduvahando tsi ndo tsa cua cahan ndo tuhun Nyoo tsihinnyɨvɨ. 16 Tan casɨ vaha ndo tsi ndo tumaa tyasɨ raandaru tsi ra tsihin iin caa tan ña nañi ndaha nduvatsa cayú tsi ra. Tacan taahán tsi cunyecu ñihi ndotsihin tsa tsinú iñi ndo, tan ña cuhva ndo tsa jahacanaa nu ña vaha tsi ndo. 17 Ra andaru iyó iin caandasɨ jiñi ra tan jacacú can tsi ra, tacan cuví tsajacacu Nyoo tsi yo. Cuatyiñu vaha ndo tuhun Nyootyin yacan cuví tumaa mityi tsahá Tatyi Ii Nyoo tsindo. 18 Tan ña jandɨhɨ ndo tsa tsicán tahvi ndo tsiNyoo tan tsa caahán ndaahvi ndo tsihin ra tumaajaquihín ityi maa Tatyi Ii ra tsi ndo. Yacan cuendaña ndu uvi iñi ndo tan coo nyito vaha ndo, ndacantahvi ndɨhɨ ndo tsi Nyoo tsa cuenda tandɨhɨ nyɨvɨyɨhɨ cuenda ra. 19 Tan ndacan tahvi ndo tsi ra tsacuenda yu, na ñihi ca yu tuhun cahan yu, tan naña nayuhvi yu jacoto yu tuhun ra Cristo tsi nyɨvɨ.Tyin tsanaha yɨhɨ xeehe tuhun ihya tan vityin cuanacoto ñi itsi. 20Tan tsa cuenda tsa jacotó yu tuhunra Cristo, nyií yu vehe caa ihya vityin. Ndacan tahvindo tsa cuenda yu, na ña nayuhví yu, tan cahan yucuhva taahán maa tsi cahan yu.

Nu jacuhún ra Pablo tsi ra Tíquico nu yucú nyɨvɨyɨhɨ cuenda ra Cristo

21 Tan ra Tíquico, ra yañi yo, cua nacatyi tuhunra tandɨhɨ tuhun yu tsihin ndo. Nɨɨ xaan iñi ra jahátyiñu ra cuenda Jutu Mañi yo, tan cuñí xaan yo tsira. 22 Jaquitsí yu tsi ra nu yucú ndo tyin jacoto ratsi ndo nácaa iyó ndi ihya, tyin tacan tan ndu iin iñindo.

23 Na cuhva Nyoo Jutu yo tan Jutu Mañi yo Jesu-cristo tsa taxin coo añima tandɨhɨ ra yañi yo nahara tan na tsinu ca iñi ra naha tsi ra tan na cuñira naha tsi nyɨvɨ. 24 Tan na nasoco xaan Nyoo tsitandɨhɨ nyooho tsa cuñí tsi Jutu Mañi yo Jesucristo.Ña jandɨhɨ ndo tsa cuñí ndo tsi ra.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 210: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Filipenses 1:1 207 Filipenses 1:30

Carta Tsa Jacuhun Ra Pablo TsiNyɨvɨ Yɨhɨ Cuenda Nyoo Ñuu Filipos,

Nyií ra Pablo vehe caa, tan javaha ra iin carta tanjacuhun ra tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo ñuu Filipos

1 Yuhu ra Pablo tan ra Timoteo, cuví ndi musura Jesucristo. Tan javahá ndi carta ihya tsa cuendatandɨhɨ ndo tsa yucú ndo ñuu Filipos tan cuví ndonyɨvɨ cuenda Nyoo tan iin ñi cuvi ndo tsihin raCristo. Tan yacan jaquitsí ndi carta ihya tsi tandɨhɨndo tsihin ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ vehe ñuhunaha ra, tan tsihin ra jahá tyiñu vehe ñuhu naha ra.2Naquihin ndo tsa vaha tan tsa taxin tsa tsahá NyooJutu yo tan Jutu Mañi yo Jesucristo coo añima.

Nu tsicán tahvi ra Pablo tsa cuenda ñi yɨhɨ cuendaNyoo ñuu Filipos

3 Tandɨhɨ ñi tsaha tsa nducuhún iñi yu tsi ndo,nacuhvá xaan yu tyahvi nyoo tsi Nyoo tsa cuendando. 4 Tan tandɨhɨ tsa tsicán tahvi yu tsi Nyoo tantsicán tahvi yu tsa cuenda tandɨhɨ ndo tsihin tsa sɨɨcuñí añima yu. 5 Tyin nda quɨvɨ jihna tsa tsiñi ndotuhun ra Cristo tan nda vityin tan ña jandɨhɨ ndo tsajatyinyeé ndo tsi yu. Tyin iin caa ñi jacotó yo tuhunra Jesucristo tsi nyɨvɨ. 6 Tsitó vaha yu tyin tumaatsa quitsaha javahá Nyoo tsa vaha tsitsi añima ndo,tacan cua javaha ca ra nda cuanda quɨvɨ quitsi raJesucristo inga tsaha. 7 Taahán tsi tsa caca iñi yutacan tsa cuenda ndo, tyin cuñí xaan yu tsi ndo.Tyin iin caa ñi nasocó Nyoo tsi yo. Vasu ndi maatsa nyií yu vehe caa ihya, tan vasu ndimaa cuhun yunuu ra cumí tyiñu naha ra, maa tyin jacotó yu tuhunNyoo tsi ra yucú vehe caa ihya naha ra, tan tsihinra cumí tyiñu naha ra, na coto ra naha tyin nditsatuhun ra Cristo. 8Nyoo tsitó ra tyin cuñí xaan yu tsitandɨhɨ nyooho tumaa tsa cuñí maa ra Jesucristo tsindo. 9 Tan tsicán tahvi xaan yu tsi Nyoo na cuñi cando tsi ra tan na cundahvi ca iñi ndo tsi nyɨvɨ. Tannacoo ca tsa nyityi Nyoo tsi ndo, tan cutuñi ca iñindo, 10 tyin tacan tan cuvi ñihi ndo tsa vaha tsi Nyoo.Tan ña cua coo ca cuatyi ndo tan cuvi coo vaha ndotsihin tuhun Nyoo nda cuanda quɨvɨ quitsi ra Cristo.11 Maa ra cua jatyinyee tsi ndo. Tan tacan ñi cuajavaha ndomaa ñimaa tsa vaha, tan tsa ndaa. Tacantan cua jacahnu nyɨvɨ tsi Nyoo tyin cahnu xaan racuví ra.

Maa ñi maa tyiñu Nyoo javahá ra Pablo tyin iyó raCristo añima ra

12Yañi, cuñí yu tsa coto ndo tyin tandɨhɨ tundohotaahán yu, jatyinyeé xaan tsi tyin nducuaha ca nyɨvɨtsinú iñi tuhun Nyoo. 13 Tan tandɨhɨ andaru tsa iyóvehe ra cuví rey tan tandɨhɨ nyɨvɨ iyó ihya tsitó ñityin nyií yu vehe caa tsa cuenda tsa nyicún yu tsira Cristo. 14 Tan cuaha xaan ra yañi yo cuenda JutuMañi yo naá tsa yuuhví ra naha tsa nyehé ra nahatyin jatyinyeéNyoo tsi yununyií yu vehe caa. Yacancuenda jañihí ca ra naha caahán ra naha tuhunNyootsihin nyɨvɨ.

15 Tan nditsa tyin yɨhɨ ra naha, caahán ra nahatuhun ra Cristo tsa cuenda tyin cuñí ra cunyicunnyɨvɨ tsi maa ra naha. Tan yɨhɨ tucu ra naha caahán

ra naha tuhun ra Cristo tsihin nyɨvɨ maa tyin tsihintsa nɨɨ iñi ra naha. 16-17 Yɨhɨ ra caahán ra tuhunra Cristo, tyin tsitó ra naha tyin maa Jutu Mañi yojaquitsi tsi yu ihya. Tyin cahan yu tuhun ra tanjacotó yu tsi nyɨvɨ tyin nditsa tsa jacacú ra tsi yo.Tan tsa cuenda tsa cuñí ra naha tsi ra Cristo, yacancaahán ra naha tuhun ra. Maa tyin inga ra can nahara ñavin tsa nɨɨ iñi ra naha tan caahán ra naha tuhunra Cristo, tyin cuñí ra naha na cunyicun cuaha nyɨvɨtsi ra naha tan cuñí ra naha vacu nducu ra naha tsiyu nu nyií yu vehe caa ihya. 18Tan ña ndɨhɨ iñi yuhutatun juhva ra naha caahán ra naha tuhun ra Cristotsihin tsa ña nɨɨ iñi ra naha. Maa tyin yuhu sɨɨ xaancuñí yu tyin tuhun ra Cristo caahán tandɨhɨ ra naha,cuví ñi tsa nɨɨ iñi ra naha caahán ra naha o ñavin.

Tan ndusɨɨ ca cuñí yu 19 tyin tsitó yu tyin maaNyoo cua jacacu tsi yu. Tyin tsicán tahvi xaan ndotsi ra tsa cuenda yu, tan inga tuhun tyin jatyinyeéxaan Tatyi Ii ra Cristo tsi yu. 20 Tsitó vaha yu tyinNyoo cua jatyinyee ra tsi yu tan ña cua nducahannuu yu, tan ña cua nayuhvi yu cahan yu tuhun raCristo tsihin tsa nɨɨ iñi yu. Tan ña ndɨhɨ iñi yu, ancoo ca yu ñayɨvɨ, o cúu yu, maa tyin cuñí yu cahanyu tuhun ra, tahan ñi cuhva tsa tuhvá yu caahán, nanyehe nyɨvɨ cuhva iyó yu tan coto ñi tyin ra Cristocahnu xaan ra cuví ra. 21 Tyin tsa cuenda yuhuñayɨvɨ tsa iyó yu vityin, ñayɨvɨ ra Cristo cuví. Maatyin tatun cúu yu, cua ñihi yu tsa sɨɨ caa tsa iyógloria. 22Tan tatun coo ca yu, vaha xaan. Tyin tacantan cuví jañihi ca yu jahá tyiñu yu tyiñu Jutu Mañiyo. Tan cua cuvi tsi tsa vaha tsa cuenda ra. Yacancuenda ña tsitó yu nda ityi cuhun yu, a cúu yu, acuhun yu cucahan ca yu tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ,ña tsitó yu. 23 Yɨɨ xaan cuñí yu tan quihin yu ndáaityi cuhun yu tyin tsa cuñí yu cuhun yu cunyaa yutsihin ra Cristo. Tyin vaha ca yacan. 24 Maa tyintsa cuenda nyooho, vaha ca tsa ña cúu naha yu tyintacan tan cuví cunyaa yu tsihin ndo tan coto ca ndotuhun Nyoo. 25Yacan cuenda tsitó yu tyin cua ndooyu juhva ca quɨvɨ ihya. Tyin cuñí tsi tsa jatyinyeé cayu tsi ndo tan cuvi cuhun ndo ityi nuu ca tan cusɨɨ caiñi ndo tsihin tsa tsinú iñi ndo tsi Nyoo. 26Tacan tancua nyehe ndo tsi yu inga tsaha, tan sɨɨ xaan ca cuacuñi ndo tsa cuenda yu tyin iin caa ñi iyó yo tsihinra Cristo.

27 Cuñí tsi tsa coo yo cuhva taahán tsi coo nyɨvɨyɨhɨ cuenda ra Cristo. Vasu nyaá yu tsihin ndo, acañi nyií yu, maa tyin cuñí yu coto yu tuhun ndotyin nyooho vaha cuahán ndo tsihin Nyoo. Tan iincaañi jahá tyiñu tandɨhɨndo tyin tacan tan cua tsinuiñi nyɨvɨ tuhun ra Cristo. 28Maa tyin nyɨvɨ xaan iñitsi ndo, cuaha xaan tsa cua jacuu ñi tsi ndomaa tyinña nayuhvi ndo. Tyin tsa tacan, catsi xaan janahátsi tyin cunaa ñi can. Tan janaha tucu tsi tyin tsacacu nyooho jaha Nyoo. 29 Tyin tsahá ra ndatu tsatsinú iñi tandɨhɨ yo tsi ra Cristo, tan tacan tucu tsaháNyoo ndatu tsa nyehé yo tundoho tsa cuendamaa raCristo. 30 Iin caa ñi nyehé yo tundoho tan jacotó yotuhun ra Cristo. Tan tsa tsitó ndo nácaa nyehe yutundoho, tan vityin tsitó tucu ndo tyin ña jandɨhɨyu tsa caahán yu tuhun Nyoo.

2Cuca xaan ra Cristo, maa tyin quitsi cúu ra tumaa

Page 211: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Filipenses 2:1 208 Filipenses 3:4iin ra ndaahvi

1Nditsa tyin ra Cristo jandu iín xaan ra iñi yo tsaiin ñi cuví yo tsihin ra. Tan vaha cuñí yo tsa cuendatsa cuñí ra tsi yo. Tan nditsa tucu tyin iyó Tatyi IiNyoo tsihin yo. Tan nditsa tucu tsa ndaahvi cuñí yonyehé yo tsi nyɨvɨ tahan yo. Tatun nditsa tandɨhɨyacan, 2 cuhva ndo tsa cusɨɨ ca iñi yu tsihin tsa vahaiyó ndo. Tan cuñi tahan ndo tsi ndo tumaa tsa cuñíra Cristo tsi yo. Tan iin ñi cuhva caca iñi ndo. Tan iinñi tsa vaha javaha ndo. 3 Ña javaha ndo maa ñi tsajatyinyee tsi maa ndo, javaha ndo tsa vaha tsi inganyɨvɨ. Tan náa javaha ndo, ña cahnu jaha ndo tsindo. Ndaahvi jaha yo tsi yo. Tan intuhun intuhunyona jaha yo tyin vaha ca inga nyɨvɨ tan ñavin ca maayo. 4Tan intuhun intuhun yo caca iñi yo tsa cuendatsa vaha tsi inga nyɨvɨ, tan ñavin tsa cua jatyinyeetsi maa ñi maa yo.

5 Caca iñi yo tumaa tsicá iñi maa ra Cristo Jesús.6 Tyin nu quitsi tsi tsanaha tsa ndi cumañi ca quitsira nu ñuhu ñayɨvɨ, cuví ra tahan ñi maa cuví Nyoo.Maa tyin ña tsica iñi ra tsa nacoo ra yacan. 7Tan tyaatsiyo ra tandɨhɨ tunyee iñi ra tan tandɨhɨ tsa cuca ra.Tan quitsi ra nanduvi ra iin nyɨvɨ ndaahvi nu ñuhuñayɨvɨ ihya quɨvɨ tsa cacu ra. 8 Tan tsa nanduvi raiin rayɨɨ, tan ndaahvi jaha ra tsi ra tan tyaa yahvivaha ra tsi Nyoo nda cuanda tsaha ra tsa cahñi nyɨvɨtsi ra nu cruu. Tumaa iin ra caquiñi, tacan jaha ñitsi ra, tan tahan ra ticanuu tyin tsahñi ñi tsi ra nucruu. 9 Yacan cuenda Nyoo jacahnú xaan ra tsi ra.Tan tsahá Nyoo iin sɨvɨ tsi ra, iin sɨvɨ tsa cahnu xaanca cuví tan ñavin ca tandɨhɨ sɨvɨ. 10 Tyin tatun tsiñiyo sɨvɨ ra Jesucristo, tandɨhɨ yo tan cua cuɨñɨ tsɨtɨ yo.Tan tandɨhɨ tucu tsa iyó andɨvɨ, tan tsa iyó nu ñuhuñayɨvɨ, tan tsitsi ñuhú, tandɨhɨ yacan cua jacahnu tsira. 11Tyin tandɨhɨ tsa iyó, cua nacoto tan cua cahantyin ra Jesucristo cuví ra ndacá ñaha tsi tandɨhɨmaatsa iyó. Tacan tan cua nyehe tsi tyin cahnu xaan cacuví maa Nyoo Jutu yo.

Nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo cuví ñi tumaa iin ñuhutsa jandunditsín nu ñuhu ñayɨvɨ ihya

12 Yacan cuenda, yañi tsa cuñí xaan yu, tumaatsa tyaa yahvi ndo tsi yu quɨvɨ tsa tsinyii yu tsihinndo, tacan ñi taahán tsi tyaa yahvi ndo tsi yu vasundi maa tsa cañi nyií yu vityin. Nducu ndo cuhvana nyehe nyɨvɨ tyin nditsa tsa jacacú Nyoo tsi yo.Tan jaha vaha ndo cuenda cuhva coo ndo tsihin ra.13 Tyin maa Nyoo tyihi tsa vaha añima ndo. Tanjatyinyeé ra tsi ndo tyin tacan tan cuví tyaa yahvica ndo tsa caahán ra tan javahá ndo cuhva cuñí ra.

14 Tatun cua javaha ndo náa tsa cua javaha ndo,nducu jihna ndo cuhva tsa ña cahan yuhu tahanndo. Tan ña cañi tahan ndo. 15 Tacan tan ñacua coo cuatyi ndo. Taahán tsi cuvi ndo nyɨvɨcuɨtɨ iyó, taahán tsi cuvi ndo nyɨvɨ nduve cuatyi,tumaa tsa taahán tsi coo nyɨvɨ cuenda Nyoo tyañunyɨvɨ caquiñi ihya. Cuñí tsi tsa cuví ndo tumaa iinñuhu tsa jandunditsín nu naa nu ñuhu ñayɨvɨ ihya.16Cahanyo tuhunNyoo tsihin nyɨvɨ tyin yacan tsaháñayɨvɨ nyito tsa iyó yo. Javaha ndo tacan, tan quɨvɨcua quitsi ra Cristo, yuhu nɨɨ vaha cua cuñi yu tsacuenda ndo, tyin ña jacoto cuatu yu tuhun Nyoo tsindo. 17 Tan vasu cahñi nyɨvɨ tsi yu tsa catyi tuhunNyoo, maa tyin cua cuvi tsi iin tsa cua jamañi yu tsi

Nyoo tan tsihin tsa tsinú iñi ndo tsi ra. Tan iin caañi cusɨɨ iñi yo tsihin ra. 18 Tan yacan cuenda taahántsi tsa cusɨɨ iñi ndo tsihin yu.

Nu jacuhun ra Pablo tsi ra Timoteo tan ra Epafroditoñuu Filipos

19 Tatun Jutu Mañi yo tan cuñí ra, cua jaquitsi yutsi ra Timoteo naquitsi nyehe ra nu yucú ndo. Tanquɨvɨ tsaa ra inga tsaha nu nyií yu sɨɨ xaan cua cuñiyu. Tyin cua nacatyi tuhun ra tsihin yu nácaa yucúndo. 20 Tyin intuhun ñi ra tsicá iñi tumaa tsa tsicáiñi yu tsa cuenda ndo. Tan yoñi inga ra tsa tsicá iñitacan. 21 Tyin tandɨhɨ ca ra naha, maa ñi maa tsacuenda tsi maa ra naha nanducú ra naha. Tan ñananducú ra naha cuhva cuñí ra Cristo Jesús. 22Maatyin tsitó ndo tyin ra Timoteo, vaha cuahán ra tsihinNyoo, tan tsa cuenda yuhu, cuví ra tumaa sehe yu.Tan jatyinyeé xaan ra tsi yu tsa caahán ndi tuhun raCristo tsihin nyɨvɨ. 23Tan nyaá tsa cua jaquitsi yu tsira nu yucú ndo. Maa tyin nda coto jihna yu nácaacua cahan ra cumí tyiñu, tatun ña naha ca cunyii yuihya. 24Tyin tsitó vaha yu tyin JutuMañi yo numi ñicua cuhva ra tsa quitsi nyehe yu nu yucú ndo.

25 Tan ra Epafrodito, yañi yo tsa jaquitsi ndo tsajatyinyee tsi yu tsihin tyiñu tsa javahá yu, iin caañi cuví ndi andaru ra Cristo tsihin ra. Tan vityincua jaquitsi nuhu yu tsi ra inga tsaha nu yucú ndo.26Cuñí xaan ra quitsi nuhu ra nu yucú ndo, tyin tsicáxaan iñi ra tsa tsito ndo tyin nacuhvi ra. 27 Nditsañihi xaan nacuhvi ra tan tsa cua cúu maa ra cuví.Maa tyin Nyoo cundahvi iñi tsi ra, tan tsii tucu yuhutyin na ña nducuiihya xaan ca iñi yu. 28 Yacancuenda, yuhu cuñí xaan yu tsa quitsi nuhu ra nuyucú ndo. Tyin tacan tan sɨɨ xaan cua cuñi ndo tsacua nyehe ndo tsi ra inga tsaha. Tan yuhu ña cuacoo ca yu tucuiihya iñi, tyin cua nyehe ndo tyin raEpafrodito iyó vaha ra. 29 Yacan cuenda, naquihinndo tsi ra tsihin tsa sɨɨ cuñí ndo, tyin yañi yo tsacuenda maa Jutu Mañi yo cuví tsi ra. Tan tacan ñitaahán tucu tsi tsa jaha ndo tsa ñayɨvɨ tsi ra yañi yonaha ra tsa iyó tumaa cuhva iyó ra. 30Tyin tsa yatyinmaa cúu ra tsa cuenda tsa javahá ra tyiñu ra Cristo.Tyin vasu ndi maa cuuhví xaan ra, maa tyin ña cuñíra jandɨhɨ ra tsa jatyinyeé ra tsi yu. Tyin maa ndoña cuví quitsi ndo tan jatyinyee ndo tsi yu tyin cañixaan yucú ndo.

3Nu janahá ra Pablo nácaa nduvaha yo nuu Nyoo

1Tan vityin yañi, cusɨɨ iñi ndo tsihin JutuMañi yo.Tsa cuenda yuhu nduve tɨsɨhɨ cuví tsi tsa cua tyaayu inga tsaha tuhun ihya tsi ndo. Tyin tsa vaha tsimaa ndo cuví tsi. 2 Jaha ndo cuenda tsi ndo tsihinra icá tumaa icá ina, ra caquiñi naha ra. Javahá ranaha tsa ña vaha. Tyin catyí ra naha tyin cuñí tsicunyaa tuñi Nyoo tsi yo, tacan tan cacu yo. 3 Maatyin yoo nyisó yo tuñi tsa nditsa tyin maa Nyoo tyaatuñi ra tsitsi añima yo quɨvɨ nacuhva cuenda yo tsiyo tsi ra. Tan jacahnú yo tsi ra tsihin Tatyi Ii ra tsaiyó añima yo. Tan cusɨɨ iñi yo tyin cuenda maa raCristo Jesús yɨhɨ yo. Tan ña nyitá iñi yo tyin cacuyo tsihin náa cunyaa cuñu ñuhu yo. 4 Tun tsatyinnditsa tsa cuví cacu yo tsihin tsa javahá yo yacan,jihna ca yuhu tsa yaha cacu tan ñavin ca tandɨhɨ

Page 212: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Filipenses 3:5 209 Filipenses 4:11ra tsa javaha yacan vityin. 5 Tyin una quɨvɨ yu tantsinyaa tuñi Nyoo tsi yu. Tyin tata ra Israel cuvíyu. Tan tata ra Benjamín sehe ra Israel cuví ndɨhɨyu. Juvin ñi tata nyɨvɨ caahán yuhu hebreo cuví yu.Yacan cuenda nditsa tyin hebreo cuví yu. Tan ingatucu tuhun, tyaa yahvi xaan yu ley tsahnu quɨvɨ can,tyin ra fariseo cuvi yu. 6 Tan tsa cuenda tsa cuñi yutyaa yahvi yu ley, tan tsinyaa ndaha xaan yu tsi ñiyɨhɨ cuenda ra Cristo. Tan tyaa yahvi yu tandɨhɨmaaley tsahnu, tyin nducu xaan yu cuhva tyaa yahvi yutsa caahán ley can. 7Maa tyin tandɨhɨ tsa cuñi maayu tyin cahnu xaan cuví quɨvɨ can, vityin nduve cayahvi nyaá yacan tsa cuenda yu. Tyin vityin maa raCristo cuví ra tsa nyitá iñi yu. 8Tan inga tucu tuhun,tandɨhɨ tsa javaha yu, tsitó maa yu tyin nduve cayahvi nyaá yacan tyin tsa nacoto yu tsi ra CristoJesús, Jutu Mañi yu. Tyin yacan cuví tsa cuca xaanca. Tan tsa cuenda ra Cristo tandɨhɨ tsa javaha yuquɨvɨ quitsi tsi ityi tsata, cuví tsi iin tsa cuatu ñavityin. Yacan cuenda tyaa tsiyo yu tandɨhɨ can. Tyincuñí yu coto vaha ca yu tsi ra Cristo. 9 Tan cuñí yundu iin ca yu tsihin ra. Tsinú iñi yu tyin jacacú ra tsiyu, yacan cuenda nduvaha iyó yu nuu Nyoo. Ñavintsa cuenda tsa tyaá yahvi yu ley Nyoo tan vaha iyóyu, maa tyin tsa cuenda tyin tsinú iñi yu tsa caahánra, tyin jacacú ra tsi yo tan vaha iyó yu nuu ra.Tan tsa cuenda tsa tsinú iñi yo, ra Cristo naquihíncuenda ra tsi yo. 10Tsa coto vaha ca yu tsi ra Cristo,yacan cuví tsa cuñí yu. Tyin Nyoo janandoto ra tsira Cristo tsihin tunyee iñi ra. Tan cuñí yu tyin cooca tunyee iñi can tsi yu. Tan cuñí yu cunyeé iñiyu tundoho tsa taahán tsi nyehé yu tsa cuenda ra.Tan cuñí yu nacuhva cuenda yu tsi yu tumaamaa raCristo nacuhva cuenda ra tsi ra tan tsihi ra. 11 Tyinnducú xaan yu cuhva nandoto yu tsa yaha cúu yu.

Nacaa cunyicun ñihi ca yo tsi Nyoo12Ña catyí yu tyin nduve ca tsa cumañí tsi yu, tan

vaha xaan yu. Maa tyin cuahán yu ityi nuu ca. Tyincuñí yunaquihin yu tsa cahan ra Cristo tyin cuhva ratsi yu. Tyin jihna ca maa ra cahan tsihin yu. 13Yañi,ña catyí yu tsihin ndo tyin tsa ñihi yu tandɨhɨ tsavaha can. Maa tyin iyó intuhun ñi tsa javahá yu;nacoó yu ityi tsata tandɨhɨ tsa javaha yu, tan jañiñíyu cuhun yu ityi nuu ca. 14Tyin tacan tan tsaá yu nunyaá tsa taahán tsi tsi yu. Tyin caná Nyoo tsi yo ndagloria. Tyin naquihin yo tsa catyi ra tsihin yo tyincuhva ra tsi yo tsa cuenda tsa iin caa ñi iyó yo tsihinra Cristo Jesús.

15 Tacan taahán tsi caca iñi tandɨhɨ nyɨvɨ tsa ñihinyaá tsihin Nyoo. Maa tyin tatun ñavin tacan tsicáiñi ndáa nyooho, Nyoo cua cuhva ra tsa cutuñí iñindo. 16 Maa tyin iyó iin tsa cuñí tsi tsa tyaa yahvivaha yo, tuhun tsa tsa yaha jacoto Nyoo tsi yo.

17Yañi, javaha ndo cuhva iyó yu tan cuhva caahányu. Tan nyehe vaha ndo cuhva iyó nyɨvɨ iyó cuhvajanahá ndi tsi tandɨhɨ nyɨvɨ. 18 Tyin cuaha xaantsaha caahán yu tsihin ndo, tan vityin cua cahanyu inga tsaha tsihin tsa cuiihya cuñí yu tyin cuahaxaan ranaha janahá ranaha tsihin cuhva iyó ranahatyin ra xaan iñi tsi ra Cristo cuví ra naha tyin tumaatsa ña cahnu cuví tsa tsihi ra Cristo nu cruu jahá ranaha. 19 Maa tyin quɨvɨ quitsi ra Cristo inga tsaha,ra ican naha ra cua cuhun anyaya. Tyin javahá ra

naha cuhva cuñí cuñuñuhu ra naha. Tan cahnu jahára naha tsi ra naha tsihin tsa taahán tsi coo ticanuutsi ra naha. Tan nyitá iñi ra naha maa ñi maa tsaiyó ñuu ñayɨvɨ ihya. 20Maa tyin yoo nda gloria cuvínu iyó ñuu yo. Tan ndatú yo quɨvɨ quitsi nyico JutuMañi yo Jesucristo, ra jacacú tsi yo. 21Tan cua quihinra cuñu ñuhundaahvi yo, tan cua jananduvi ra tsi yotumaa cuñu ñuhu maa ra. Tan cua javaha ra tacantsihin tunyee iñi tsa iyó tsi ra. Tan juvin ñi tsihintunyee iñi can ndacá ñaha ra tandɨhɨ tsa iyó.

4Tacan ñi maa na cusɨɨ iñi yo tsihin Jutu Mañi yo

1 Yañi, cuñí yu tsi ndo. Tan cuñí xaan yu nyeheyu tsi ndo. Sɨɨ xaan cuñí yu tsihin ndo. Tan tsitó yutyin ña cahan cuatu yu tuhun Nyoo tsihin ndo. Tyinnɨɨ xaan iñi ndo nyicún ndo tsi ra. Tan jañihi ca ndocunyicun ndo tsi ra.

2 Tan vityin tsicán yu tsi ña Evodia, tan ña Sín-tique, na ña cahan yuhu tahan ñi, tan coo vaha ñicuhva cuñí Jutu Mañi yo. 3 Tan yooho, yañi, tsa iincaa ñi jahá tyiñu tsihin yu, cuñí yu tyin jatyinyeeun tsi ñi cuhva yo ihya. Tyin juvin ñi jatyinyeexaan tsi yu nu cahan yu tuhunNyoo, maa tyin ñavinintuhunñi yu jatyinyee ñi, tyin jatyinyee ndɨhɨñi tsira Clemente tan tsi tandɨhɨ ca ra tsa cutahán tsihinndi. Tan sɨvɨ tandɨhɨ ñi tsa nyaá nuu tutu Nyoo ndagloria.

4Cusɨɨ iñi ndo tsihin JutuMañi yo tandɨhɨ ñi quɨvɨ.Tan caahán yu tsihin ndo inga tsaha, cusɨɨ iñi ndotsihin ra. 5 Coo vaha ndo tyin tacan tan nyehetandɨhɨ nyɨvɨ tyin nditsa tyin nyɨvɨ vaha cuví ndo.Tan nducuhun iñi ndo tyin tsa yatyin cua quitsi JutuMañi yo.

6 Tan ña caca iñi ndo náa taahán ndo. Iin nyitañi ndacan tahvi ndo tsi Nyoo náa ndɨhɨ tundoho tsaiyó ndo. Tan ndacan ndo tsi ra nacuhva ra tandɨhɨtsa tsiñí ñuhu tsi ndo. Tacan tan ña nacoo ndo tsatsahá ndo tyahvi nyoo tsi ra. 7 Tan Nyoo cua cuhvara tsa taxin coo añima ndo. Tan cahnu xaan tsa vahacuví yacan. Tan yoñi cuví cutuñi iñi nácaa tsa cahnutsi. Tan tsa taxin iyó tsi Nyoo cua jaha cuenda añimando tan tsihin tsa tsiñi tuñi jiñi ndo, tyin iin caa ñiiyó ndo tsihin ra Cristo Jesús.

Na caca iñi yo maa ñi maa tsa vaha8Nu cua ndɨhɨ tuhun, yañi, caca iñi ndomaa ñi tsa

nditsa, maa ñi tsa ndaa, tsa cuɨtɨ iyó, tan tsa ndooiyó. Ña caca iñi ndo tsa caquiñi. Caca iñi ndo tsa sɨɨcaa, maa ñi tsa vaha, tan maa ñi cuhva cuvi jacahnundo tsi Nyoo.

9 Javaha ndo tsa jacuaha yu tsi ndo. Tuhun tsacahan yu tsiñi ndo, tan tsa javaha yu nyehe ndo,yacan taahán tsi javaha ndo. Tan Nyoo ra tsahá tsataxin coo añima yo, cua cunyaa ra tsihin ndo.

Nu jatyinyeé nyɨvɨ ñuu Filipos tsi ra Pablo tsihintsa iyó tsi ñi

10 Sɨɨ xaan cuñí yu. Tan jacahnú yu tsi Jutu Mañiyo tsa cuenda tsa jatyinyee xaan ndo tsi yu ingatsaha. Tan tsitó yu tyin ndɨhɨ ñi tsaha tan cuñí ndojatyinyee ndo tsi yu. Maa tyin tsicoo juhva quɨvɨ ñatsaha tsi cuhva tsa jatyinyee ndo tsi yu. 11Ñavin tyiniyó tsa tsiñí ñuhu tsi yu tan caahán yu tsihin ndo,tyin yuhu tsa cutuhva maa yu tsa cusɨɨ iñi yu tsihin

Page 213: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Filipenses 4:12 210 Filipenses 4:23náa tsa iyó tsi yu. 12Tyin yuhu tsa tsitómaa yunácaacoo ndaahvi yu tan nácaa coo cuca yu. Tyin tsa caanmaa yu tun iyó tsa catsi yu a nduve, tyin tun ndooca tsa catsi yu, quɨvɨ tsa iyó, o nduve tsa catsi yu,ndoómaa yu vaha. 13Tandɨhɨ tan cuví jaha yu tsihintunyee iñi tsa tsahá ra Cristo tsi yu. 14 Tan nyoohoyañi, vaha xaan tsa javaha ndo tyin jatyinyee ndo tsiyu quɨvɨ tsa tsicoo yu tundoho.

15 Tsa tsitó nyooho nyɨvɨ Filipos nácaa cuvi quɨvɨquitsaha caahán yu tuhun Nyoo tsihin ndo. Tacantan quee yu Macedonia nu iyó ndo tan cuahán yucua jacoto yu tuhun Nyoo inga ñuu. Tan nyoohocuvi nyɨvɨ tsa jatyinyee tsi yu tsihin xuhun, tyinvaha xaan cuñí ndo tsa cahan yu tuhun Nyoo tsihinndo. 16 Tan tsitsi tsa nyií yu ñuu Tesalónica, ñavinintuhun ñi tsaha jatyinyee ndo tsi yu. 17 Ñavin tsatsicá iñi yu tsa jatyinyee ndo tsi yu, tyin tsa cuñí yutsa jatyinyee ndo tsihin tyiñu Nyoo, tacan tan cuahaca cua nasoco Nyoo tsi ndo. 18Tan vityin, nduve tsacumañí tsi yu. Nda cua ndoó ca tsa jaquitsi ndo tsiyu tsihin ra Epafrodito. Tan tsa tsaha ndo can cuvítsi tumaa xico tami, xico vaha tsa tsaá nuu Nyoo.Yacan cuví tsa taahán iñi ra. 19 Tan Nyoo cua cuhvara tandɨhɨ tsa tsiñí ñuhu tsi ndo. Tan tandɨhɨ tsacuca tsa iyó tsi ra Cristo nda gloria tandɨhɨ yacan tancua cuhva ra tsi ndo. 20Na jacahnu yo tsi Nyoo Jutuyo tacan ñi maa. Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Nu jacuhún ra Pablo nacumi tsi nyɨvɨ ñuu Filipos21 Tsahá yu nacumi tsi tandɨhɨ ndo tsa yɨhɨ ndo

cuenda ra Cristo ñuu Filipo. Tan jaquitsí tucu ra yañiyo tsa yucú tsihin yu ihya nacumi tsi ndo. 22 Tannyɨvɨ cuenda Nyoo tsa yucú vehe ra ndacá ñaha ñuuRoma ihya, tan tandɨhɨ ca nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyooñuu ihya jaquitsí ñi nacumi tsi ndo.

23 Na nasoco maa Jutu Mañi yo Jesucristo tsitandɨhɨ ndo.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 214: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Colosenses 1:1-2 211 Colosenses 2:2

Carta Tsa Jacuhun Ra Pablo TsiNyɨvɨ Yɨhɨ Cuenda Nyoo Ñuu Colosas

Nu quitsaha javahá ra Pablo carta1-2 Yuhu ra Pablo cuví yu iin ra tava tyiñu ra

Jesucristo, tyin tacan cuñí maa Nyoo tyin caca yutyiñu ra. Yuhu tan ra Timoteo, yañi yo, jaquitsí ndicarta ihya tsi nyooho nyɨvɨ ñuu Colosas tsa iin iñiyɨhɨ cuenda Nyoo tan cuenda ra Cristo. Naquihinndo tsa vaha tan tsa taxin tsa tsahá Nyoo Jutu yo tanJutu Mañi yo Jesucristo coo añima ndo.

Nu tsicán tahvi ra Pablo tsa cuenda nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo

3 Tandɨhɨ ñi tsaha tsa tsicán tahvi ndi tsa cuendando, tan nacuhvá ndi tyahvi nyoo tsi Nyoo Jutu raJesucristo Jutu Mañi yo tsa cuenda ndo. 4 Tyin ñihítuhun ndi tyin tsinú xaan iñi ndo tsi ra Cristo Jesús,tan cuñí xaan ndo tsi tandɨhɨ nyɨvɨ tsa yɨhɨ cuendaNyoo. 5 Tacan javahá ndo tyin tsitó vaha ndo tyincua coo ndo tsihin Nyoo nda gloria. Nda quɨvɨ tsiñi ndo tuhun Nyoo tsa nditsa tyin jacacú ra Cristo tsindo tan quitsaha nyitá iñi ndo tsi Nyoo. 6 Tan juvinñi maa tuhun ra Cristo tsa cahan ra Epafras tsihinndo, yacan nacutyá tandɨhɨ ñi ityi, tumaa tsa tsityátucu tsi nu iyó ndo ihya. Tan cuaha nyɨvɨ nacuhvácuenda ñi tsi ñi tsi Nyoo, tumaa nacuhva cuendamaa ndo tsi ndo. Tyin quɨvɨ tsa tsiñi ndo tuhun raCristo tsito ndo tyin nditsa tsa cuñí Nyoo tsi ndo.7 Yacan janaha ra Epafras tsi ndo, tyin iin ñi tyiñuNyoo jahá tyiñundi tsihin ra. Tan juvin ra cuvímusuvaha ra Cristo tsa cuenda ndo. 8 Tan juvin ra catyítuhun tsihin ndi tyin cuñí xaan ndo tsi nyɨvɨ tahanndo, tyin maa Tatyi Ii Nyoo tsahá tsa vaha can cooañima ndo.

9 Yacan cuenda nda quɨvɨ tsa ñihi tuhun ndi tyintacan javahá ndo, ña jandɨhɨ ndi tsa tsicán tahvi nditsi Nyoo tsa cuenda ndo. Tan tsicán ndi tsi Nyoo nacuhva ra tsa tsiñi tuñi tsa iyó tsi ra tsi ndo, tan nacutuñi iñi ndo jahá Tatyi Ii ra tan coto vaha ndo náandɨhɨ tsa cuñí ra tyin javahá ndo. 10 Tacan tan cuvícoo ndo tumaa taahánmaa tsi coo nyɨvɨ yɨhɨ cuendaJutuMañi yo. Tan javahando tumaa cuñímaa ra, tanjavaha ndo tandɨhɨ nuu tsa vaha tan nacoto vaha cando tsi ra. 11Tan tsicán tucundi tsi ra na jatyinyee cara tsi ndo tsihin tunyee iñi cahnu tsa iyó tsi ra tan ñacundɨhɨ iñi ndo tsa yaha ndo tandɨhɨ tundoho, tanna cusɨɨ iñi ndo. 12 Tan na cuhva ndo tyahvi nyootsi Nyoo Jutu yo, tyin maa ra tsa janduvaha ra tsi yotyin tacan tan cuvi ñihi yo tsa cua ñihi nyɨvɨ tsicánu nditsin, tan cuñí tsi catyi nyɨvɨ tsa cuɨtɨ iyó nuura. 13 Tyin Nyoo tava ra tsi yo nu naa tan nacuhvacuenda ra tsi yo tsi Sehe ra tsa cuñí xaan ra tyincundaca ñaha ra tsi yo. 14 Tan jata ra tsi yo tsihinnɨñɨ Sehe ra tan jaha ra tucahnu iñi tsi yo.

Tsa cuenda tsa tsihi ra Cristo nu cruu tsacatyi cuatyiyo tan nduvaha iyó yo tsihin Nyoo

15 Nyoo ña nyehé yo tsi ra. Maa tyin nanduvi ra nyɨvɨ tan cuví nacoto yo tsi ra. Tan juvin racuví ra Cristo Sehe Nyoo. Nda ndi cumañi ca tsinuñuhu ñayɨvɨ tan tsa iyó maa ra Cristo. 16 Tan maa

ra javaha tandɨhɨ tsa iyó andɨvɨ tan nu ñuhu ñayɨvɨjaha Nyoo. Javaha ra tsa cuví nyehe yo tan tsa ñacuví nyehe yo. Javaha ra tandɨhɨ tatyi vaha tan tatyiña vaha tsa ndacá ñaha andɨvɨ tan nu ñuhu ñayɨvɨihya. Tan tandɨhɨ yacan javaha ra tyin cuatyiñu racuhva cuñí ra. 17 Tan tsa iyó maa ra tsa ndi cumañica coo tandɨhɨmaa tsa iyó. Tan tandɨhɨ tsi jahá tyiñuvaha tsi jahá ra. 18Tan yoo tsa yɨhɨ cuenda ra Cristocuví yo cuñu ñuhu ra, tan maa ra cuví jiñi tsihin yo,tan tsahá ra tsa coo nyito yo. Tan juvin ra cuví tsanandoto tsa jihna ca, tyin tacan tan quɨhɨ ndaha ratandɨhɨ tsa iyó. 19TyinNyoo cuñi ra tsa cuvi ra Cristotumaa cuví maa ra. 20 Tan tsaha ra tsi ra Cristo tsacúu ra nu cruu tyin tacan tan cuvi coo vaha tandɨhɨtsa iyó tsihin ra, tahan ñi tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ tanandɨvɨ.

21-22 Tahan tsanaha javaha ndo tsa ña vaha tanxaan cuñi ndo nyehe ndo tsi Nyoo. Maa tyin Nyoojaquitsi ra tsi ra Cristo, Sehe ra tan tsaha cuenda racuñu ñuhu ra tan tsihi ra nu cruu. Tan janacoo vahara tsi ndo tsihin Nyoo, tan cua nacuhva cuenda ratsi ndo tsi ra tsihin tsa nduve ca cuatyi ndo tan cuɨtɨvaha cua coo ndo nuu ra. 23 Yacan cuenda jañihi cando tsinú iñi ndo. Tan cuita iñi ndo tyin cua tsaando nu nyaá Nyoo tun ña jandɨhɨ ndo tsa tsinú iñindo tuhun ra Cristo tsa tsiñi ndo tyin cua jacacu ratsi ndo. Tuhun ihya cuví tsa caahán ra naha tanɨɨcahnu ñuhu ñayɨvɨ. Tan yuhu ra Pablo jatyinyeé yucaahán yu tuhun ihya tsihin nyɨvɨ.

Nu catyí ra Pablo tyin nyaá sɨquɨ ra tsa janahá ratuhun ra Cristo tsi tandɨhɨ nyɨvɨ tsicá vehe ñuhu

24 Vityin sɨɨ cuñí yu tsa cuenda tsa nyehé yutundoho tsihin cuñu ñuhu yu tsa cuenda ndo. Tyintaahán tsi tsa nyehé yu tundoho tsa cuenda nyɨvɨyɨhɨ cuenda ra Cristo tyin maa ra cuaha xaan tun-doho nyehe ra tsa cuenda yo tsa cuví yo cuñu ñuhura. Tacan tan cua jaquita ndɨhɨ yu tundoho tsanyehe ra. 25Yuhu cuví iin ra caahán tuhun ra Cristotyin tacan jatyinyeé yu tsi tandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuendara. Tyin maa ra Nyoo catyí tsa cahan yu tandɨhɨtuhun ra tsa cuenda tsa vaha tsi ndo. 26 Jacuahá yutuhun tsa tsicumi xeeheNyoo tahan tsanaha, tsa ndicumañi ca javaha ra ñuhu ñayɨvɨ. Tan vityin tsahára tsa nacoto nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra itsi. 27Tan nyoohotsa ñavin nyɨvɨ Israel cuví cuñí ndɨhɨ ra jacoto ratuhun xeehe can tsi ndo. Tan tuhun xeehe can cuvítsehe: ra Cristo iyó ra añima nyooho ñi yɨhɨ cuendara. Tan tsa cuendamaa ra cua ñihi ndo gloria nu cuacoo ndo tsihin Nyoo.

28 Tuhun maa ra Cristo caahán ndi. Tan tsahácuenda ndi tuhun ihya tsi tandɨhɨnyɨvɨ. Tan jacuahándi tsi tandɨhɨ ñi na cutuñi iñi ñi, tan cutsa vaha ñityin iin ñi cuví ñi tsihin ra Cristo. 29 Tan tsa cuendatsa cuñí yu tsa cuahnu vaha ñi ñihi xaan jahá tyiñuyu tsihin tunyee iñi ra Cristo tsa tsahá ra tsi yu.

21 Tan cuñí yu tsa coto ndo tyin tsicá iñi yu tsa

cuenda ndo. Tan tsicán tahvi xaan yu tsi Nyootsa cuenda tandɨhɨ ndo tan tsa cuenda nyɨvɨ ñuuLaodicea, tan tsa cuenda tandɨhɨ nyɨvɨ tsa ñaha canyehe tsi yu. 2 Tsicán yu tsi ra na jandu iin ra iñiañima ndo, tan jandu iin ra tsi ndo tsihin tsa cuñí

Page 215: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Colosenses 2:3 212 Colosenses 3:11tahan ndo tsi ndo. Tan na cuhva ra tsa cutuñi vahaiñi ndo nacuenda jaquitsi ra tsi ra Cristo, tyin tacantan cua nacoto vaha ca ndo tsi ra. Tyin juvin tuhunra Cristo cuví tsa tsicumi xeeheNyoo tahan tsanaha,tan vityin jacotó ra itsi tsi yo. 3 Tyin tsi intuhun ñimaa ra Cristo iyó tsa tsiñi tuñi tan tsahá ra itsi tsiyo na cutuñi iñi yo tsi Nyoo. 4 Caahán yu tyehentsihin ndo tyin tacan tan ña jandavi ñaha nyɨvɨ tsindo tsihin tuhun tsa sɨɨ natuhún ñi. 5Vasu nduve yunyií tsihin ndo, maa tyin ñuhú xaan iñi yu tsi ndo.Tan sɨɨ xaan cuñí yu tsa nducuhún iñi yu cuhva iyónu yucú ndo tyin vaha xaan icá ndo. Tan tsinú vahaxaan iñi ndo tsi ra Cristo.

6Yacan cuenda tumaa natsinu iñi ndo tsi ra Cristoquɨvɨ nañihi ndo tsi ra, tacan cuñí tsi coo ndo tsihinra. 7 Tan cunyaa naa vaha ndo tsi ra, na cuhva ratunyee iñi ra tsi ndo. Tan ndu iin ca iñi ndo jahátsa tsinú iñi ndo tsi ra, tumaa cutuhva ndo. Tan iinnyita ñi nacuhvá ndo tyahvi nyoo tsi Nyoo.

Ñayɨvɨ nyito tsa tsahá ra Cristo tsi yo8 Jaha ndo cuenda tsi ndo coto jandavi ñaha nyɨvɨ

tsa caahán tsa ña nditsa tsi ndo. Tyin ñi ican ñanacoto ñi tsi ra Cristo. Tyin maa ñi cuhva iyó nyɨvɨtsitó ñi tan tsiñú iñi ñi cuhva tsicá iñi nyɨvɨ.

9 Yacan ña tsinu iñi ndo tsa caahán ñi tyin raCristo juvin ra cuví Nyoo tan cuví tucu ra nyɨvɨ.10 Tan tsitu ndo tsihin Nyoo tyin iin ñi cuví ndotsihin ra Cristo. Tan maa ra ndacá ñaha tandɨhɨtsa ndacá ñaha nu ñuhu ñayɨvɨ tan tandɨhɨ tatyitsa ña nyehé yo. 11 Tan tsa iin ñi cuví ndo tsihinra Cristo, nda quɨvɨ natsinu iñi ndo tsi ra, tannanduvi ndo nyɨvɨ ra. Maa tyin ña nanduvi ndonyɨvɨ ra tsa cuenda tsa tsinyaa tuñi ra cuñu ñuhundo, tyin jacacu ra tsi ndo ndaha tsa caquiñi tsajavahá ndo jahá cuñu ñuhu ndo. Tsehe cuví tuñitsa tyaa ra Cristo tsi ndo: 12Quɨvɨ tsicoondutya ndotsitsi ndutya, tumaa tsa tsihi ndo tsihin ra Cristotan quɨhvɨ ndo tsitsi ñuhu cuví can. Tacan tannandoto tucu ndo tsihin ra tyin tsinú iñi ndo tyinNyoo janandoto tsi ra tsihin tunyee iñi ra. 13 Tahantsanaha cuvi ndo tumaa nyɨvɨ tsihi jaha cuatyi ndo,tyin nduveNyoo nyaá añima ndo tan ña tsinyaa tuñiNyoo cuñu ñuhu ndo. Maa tyin vityin Nyoo jaha ratucahnu iñi tandɨhɨ cuatyi ndo. Tan tsaha ra tsa coondo ñayɨvɨ nyito tsihin ra Cristo. 14 Tyin ley tsahnujaquituvi tsi cuatyi yo. Tan catyí tsi tyin taahán tsicuhun yo anyaya tyin ña tyaá yahvi yo itsi. Maa tyinra Cristo tsihi ra nu cruu jaha Nyoo tan tsindɨhɨ tsacuhun yo anyaya. 15 Tan tsa tsihi ra nu cruu jahacanaa ra tsi nu ña vaha tan tandɨhɨ ca tatyi ña vahatsa ndacá ñaha. Tacan tan tsindaca ra tsi nu nuutandɨhɨ nyɨvɨ tan nuu ángel tyin na nyehe ñi tyincahnu ca cuví maa ra, yacan cuenda jaha canaa ra.

Na nanducú yo tsa vaha tsa tsahá Nyoo16 Yacan cuenda ña taahán tsi tyaa nyɨvɨ cuatyi

tsi ndo tsa cuenda tsa tsatsí ndo a tsa cuenda tsatsihí ndo, o tsa cuenda tsa ña naquihín vaha ndo iinquɨvɨ vico tsa jacahnú nyɨvɨ Israel; cuví ñi quɨvɨ tsanduyutyá yoo, o quɨvɨ quitatú ñi. 17 Tandɨhɨ tseheña jacacú can tsi yo tyin cuví can tumaa tixahñu tsacua quitsi ra Cristo. Tan vityin tsa yaha quitsi ra,tan juvin ra jacacú tsi yo. 18 Ña cuhva ndo tsa casɨnyɨvɨ nu naquihin ndo tsa tsahá Nyoo tsi ndo. Tyin

ndaahvi jahá ñi tsi ñi nu Nyoo, maa tyin ña nditsañi. Jacahnú ñi tsi ángel, tan catyí ñi tyin cuaha tsavaha janahá Nyoo tsi ñi tan ña nditsa, tyin tsa tsicáiñi ñi maa ñi nduyaá ñi tsihin can. 19Ñi ican ñavinra Cristo nyicún ñi. Maa tyin yoo tsa nyicún tsi racuví yo cuñu ñuhu ra, tan maa ra cuví jiñi tsihin yo.Tan jandu iin ra tsi tandɨhɨ yo. Tan jacuahnú ra tsiyo tsihin tunyee iñi ra tumaa cuhva cuñí maa Nyoo.

20 Tumaa tsa tsihi cuñu ñuhu cuatyi ndo tsihinra Cristo cuví can. Tan ña ndacá ñaha ca tuhunñuhu ñayɨvɨ ihya tsi ndo. ¿Nacuenda tyin iyó ca ndotumaa iyó nyɨvɨ tsa ña nacotó tsi Nyoo? Tan tyaáyahvi ndo tsa caahán ñi tsa javahá tuhun tsahnu.21Tyin catyí ñi tsihin ndo tyehen: “Ña tɨɨn un tsehetsihin ndaha un, ña catsi un tsehe, coto ña cacu un”,catyí ñi tsihin ndo. 22Maa tyin ña taahán tsi casɨ ñinu javahá ndo yacan tyin tsa jacuahá ñi, maa ñi tsatsicá iñi nyɨvɨ cuví can. Tyin tsa tsatsí yo tsa iin yahañi cuví can, tan ña cuví jatɨvɨ can tsi ndo nuu Nyoo.23 Ñi tsa javahá tandɨhɨ can tsicá iñi ñi tyin tacanvaha jacahnú ñi tsi Nyoo. Tan nditsa tyin tumaatsa vaha javahá ñi tyin jandundaahví ñi tsi ñi tanjanyehé ñi tundoho cuñu ñuhu ñi. Maa tyin nduvenáa catyí javahá ñi tacan, tyin ña cuví quinyaa cantsa caquiñi tsa tsicá iñi ñi.

31 Tsaha Nyoo ñayɨvɨ nyito coo yo tyin nandoto ra

Cristo, tan vityinnyaá ra xiin cuahaNyoonda gloria.Yacan cuenda nanducu ndo tsa vaha tsa tsahá ra tsiyo. 2 Caca iñi ndo yacan, tan ña caca xaan iñi ndotuhun tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. 3 Tyin vityin ñajavahá ca ndo tsa javaha ndo tahan tsanaha, tyintsa tsihi ndo iin caa ñi tsihin ra Cristo cuví can.Tan vityin iyó ndo iin caa ñi tsihin ra tsihin Nyoo.4 Tan quɨvɨ cua quitsi nyico ra Cristo, ra tsa tsahañayɨvɨ nyito tsa iyó yo, tacan tan cua nyehe nyɨvɨtyin maa ra cahnu ca cuví ra. Tan cua nyehe tucu ñitsi nyooho iin caa ñi tsihin ra.

Nacaa tsicoo yo nu quitsi tsi ityi tsata tan nácaa cuñítsi coo yo tsihin Nyoo vityin

5 Yacan cuenda jandɨhɨ ndo tandɨhɨ tsa ña vahatan tsa caquiñi tsa cuñí cuñu ñuhu ndo. Tan ñacusu ndo tsihin iin ñaha tun ñaha ca tindaha ndo,tahan ñi rayɨɨ tan ñaha. Tan ña cuñi ndo coo cuahandaha tyiñu ndo tyin tun tsicá iñi ndo yacan, tsitohojacahnú ndo tan tyaá tsiyo ndo tsi Nyoo cuví can.Tyin tacan javahá nyɨvɨ tsa ña yɨhɨ tuhun Nyoo, maatyin nyooho ña taahán tsi javaha ndo tacan. 6 Tsacuenda tandɨhɨ tsa caquiñi ihya cuxaán xaan Nyootsi nyɨvɨ tsa ña tyaá yahvi tsa caahán ra. Tan cuatatsi tuñi ra tsi ñi. 7 Tan juvin ñi tacan javaha tucumaa yo quɨvɨ tsa ña nacotó yo tsi Nyoo. 8Maa tyinvityin ña javaha ca ndo tandɨhɨ tsa ña vaha can: ñacuxaan ca ndo. Ña xaan cuñi ndo nyehe ndo tsinyɨvɨ tahan ndo, tan ña jacuñi nyaa ndo tsi ñi, tan ñacahan ndo cuendu sɨquɨ ñi. Tan ña cahan ca ndo tsandavaha ñi. 9 Ña cahan tahan ca ndo cuendu sɨquɨiin ndo tan inga ndo. Tyin tsa nacoo ndo tandɨhɨ tsaña vaha tsa javaha ndo tahan tsanaha. 10Tyin vityintsa nanduvi yo nyɨvɨ tsaa tan iyó yo ñayɨvɨ nyito.Tan ndutsaá ca yo tumaa caá Nyoo, ra javaha tsi yo,nda cuanda coto vaha ca yo tsi ra. 11Ña ñiñi tsa cuvíyo nyɨvɨ Israel, o nyɨvɨ Grecia, o nyɨvɨ inga ñuu. Tan

Page 216: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Colosenses 3:12 213 Colosenses 4:18ña ñiñi tatun tyaá ñi tuñi Nyoo tsi yo, o ña tyaá ñi; acuví yo iin nyɨvɨ catsi iñi, o cuví yo iin ñi soho; a iyótsitoho yo, o yoñi ndacá ñaha tsi yo, ña ñiñi xaan catuhun can. Ñiñi ca tsa iin ñi cuví tandɨhɨ yo tsihinra Cristo, tyin maa ra cuví tandɨhɨ tan iyó ra tsihintandɨhɨ yo.

12 Nyoo cuñí ra tsi yo tan nacatsi vaha ra tsi yotyin cuví yo nyɨvɨ ra. Yacan cuenda coo ndo ñayɨvɨnyito tumaa taahán tsi coo nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra;cundaahvi iñi ndo nyehé ndo tsi nyɨvɨ tahan ndo;cuvi ndo nyɨvɨ vaha tan ndaahvi jaha ndo tsi ndonuu Nyoo; ndumasu ndo; cunyee iñi ndo nyehe ndotandɨhɨ tɨsɨhɨ tan tundoho tsihin tsa sɨɨ cuñí ndo.13 Ña cundɨhɨ iñi ndo tsihin nyɨvɨ tahan ndo. Jahando tucahnu iñi tsi ñi tatun náa javaha ñi tsi ndo.Tumaa ra Cristo jaha ra tucahnu iñi tsi maa ndo,tacan cuñí tsi javahá tucu maa ndo tsihin nyɨvɨ.14Tyin tsa cuñí tahan yo tsi yo, yacan cuví tsa ñiñi cacuñí tsi. Tyin yacan cuví tsa jandu iín tsi yo. 15 Tancuhva ndo tsa cundaca ñaha tsa taxin Nyoo añimando, tan na jaquihin ityi tsi tsi ndo. Tyin tsa cuendayacan, cana Nyoo tsi ndo tan jandu iin ra tsi ndotsihin ra Cristo. Tan cuhvando tyahvi nyoo tsi Nyoo.

16 Tan na cutu añima ndo tsihin tuhun ra Cristo,tan jacuaha tahan ndo tuhun ra tsi ndo. Tan janduiin tahan ndo iñi ndo tsihin tandɨhɨ tsa tsiñi tuñi tsatsaha Nyoo tsi ndo. Cata ndo yaa tan salmo. Tancata ndo yaa tsa tsahá Tatyi Ii Nyoo tsi ndo tsihin tsanɨɨ iñi añima ndo. Tan tacan ñi nacuhva ndo tyahvinyoo tsi Nyoo. 17 Tatun náa tyiñu cua javaha ndo, onáa cua cahan ndo, javaha ndo can tsihin sɨvɨ JutuMañi yo Jesús. Tan juvin ñi cuhva can nacuhva ndotyahvi nyoo tsi Nyoo tsa cuenda maa ra Cristo.

Nu tsahá cuenda ra Pablo nácaa nducú yo cuhva coovaha yo tsihin nyɨvɨ

18Nyooho tsa iyó yɨɨ cuhva ndo tsa cundaca ñahayɨɨ ndo tsi ndo. Tacan taahán tsi coo ndo, tyin yɨhɨ ndo cuenda Jutu Mañi yo. 19 Tan nyooho rayɨɨ, cuñindo tsi ñasɨɨhɨ ndo. Tan ña cundɨhɨ iñi ndo nyehéndo tsi ñi. 20Nyooho tsa nyihi tyaa yahvi ndo tsi jutundo tan tsi sɨhɨ ndo, tyin sɨɨ xaan cuñí Jutu Mañi yotun javahá ndo tacan. 21 Nyooho tsa cuví ndo jututan sɨhɨ, ña yaha xaan jacuxaan ndo tsi sehe ndo,tyin coto nducuiihya xaan iñi tsi. 22 Tan nyooho tsacuví musu, tyaa yahvi ndo tsi ra yɨhɨ ndaha tsi ndo.Ñavin tsa nyehé ñi ra tsi ndo tan tyaa yahvi ndo tsira naha, tan catyi ra naha tyin vaha xaan ndo. Tyaayahvi nyooho tsi ra naha tsihin tsa nɨɨ iñi añimando vasu ña nyehé ra naha, tyin Nyoo nyehé ra.23Tandɨhɨ ñi tyiñu javahá ndo, javaha ndo can tsihintsa sɨɨ cuñí ndo tumaa tsa jahá tyiñu ndo cuendaJutu Mañi yo tan ñavin cuenda nyɨvɨ. 24 Tyin tsitóndo tyinmaa JutuMañi yo ra Cristo cua cuhva ra tsataahán tsi tsi ndo tyin maa ra cuví ra yɨhɨ ndaha tsindo tsa nditsa. 25 Tan tatun javahá ndo tsa ña vaha,Nyoo cua tatsi tuñi ra tsi ndo tsa cuenda tsa ña vahatsa javahá ndo, tyin ña sɨɨn caá iin yo tan inga yo nuuNyoo, tyin tandɨhɨ yo tan inducu ñi caá yo.

41 Nyooho tsa iyó musu, cuñí tsi cuví ndo nyɨvɨ

vaha tsihin musu ndo. Nducuhun iñi ndo tyin iyó

ra yɨhɨ ndaha tucu tsi maa ndo nda gloria. Tan maara nyehé ra tsi ndo.

2 Ndacan tahvi ndo tsihin tsa nɨɨ iñi ndo. Coonyito ndo tan nacuhva ndo tyahvi nyoo tsi Nyoo tsacuenda tandɨhɨ maa. 3Ndacan tahvi ndo tsa cuendandi, tyin na nuña Jutu Mañi yo añima nyɨvɨ tan tyaasoho ñi tuhun xeehe ra Cristo tsa caahán ndi tsihinñi. Tsacatyi tuhun ihya nyií yu vehe caa. 4 Ndacantahvi ndo tsa cuenda yu na cuvi jacuaha yu tsi nyɨvɨcuhva cuvi cutuñi vaha iñi ñi tuhun ra Cristo, tumaataahán maa tsi javahá yu.

5Cuɨtɨ coo ndo tsihinnyɨvɨ tsa ña yɨhɨ tuhunNyoo,tyin tacan tan cuvi cahan ndo tuhun Nyoo tsihin ñi.6 Tan maa ñi tuhun vaha cahan ndo tsihin ñi. Tantaahán tsi coto ndo nácaa cua nacahan ndo tatunnducu tuhun ñi náa nducu tuhun ñi tsi ndo.

Nu tsahá ra Pablo nacumi tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuendaNyoo ñuu Colosas

7 Ra Tíquico, ra yañi yo, ra jahá tyiñu tyiñu JutuMañi yo tsihin yu, cua nacatyi tuhun ra tsihin ndonácaa iyó yu. 8 Yacan cuenda jaquitsí yu tsi ra nuyucú ndo na jandu iin ra iñi ndo tan catyi tuhunra tsihin ndo nácaa yucú ndi. 9 Tan vatsí ndɨhɨ raOnésimo, ra ñuu ndo, tsihin ra. Vaha xaan tsinú iñira tsi ra Cristo, tan cuñí xaan yo tsi ra. Cua catyituhun maa ra naha tsihin ndo tandɨhɨ tsa cuví nunyií yu ihya.

10 Ra Aristarco, ra nyií tsihin yu vehe caa ihya,jaquitsí ra nacumi tsi ndo. Tan ra Marcos, tsatsin raBernabé, jaquitsí ra nacumi tsi ndo. Tan tsa jacotoyu tsi ndo tyin tun tsaa raMarcos nu yucú ndo, vahacahan ndo tsihin ra. 11 Vatsí tucu nacumi tsi ndojahá ra Jesús, ra tsa nañí tucu Justo. Tan tsitsi tsatandɨhɨ ra Israel tsa yɨhɨ cuenda Nyoo, uñi taahanñi ra ihya naha ra jahá tyiñu tyiñu Nyoo tsihin yu.Tan jandu iín xaan ra naha iñi yu. 12 Vatsí tucunacumi tsi ndo jahá ra Epafras, ra ñuu ndo. Musura Cristo cuví ra. Ña jandɨhɨ ra tsa tsicán tahvi ratsi Nyoo tsa cuenda ndo na caca vaha ndo tsihinNyoo. Tan coto vaha ca ndo nácaa taahán tsi javahando tandɨhɨ cuhva cuñí ra. 13 Yuhu cuví tsandaatyin ra Epafras tsicán tahvi xaan ra tsa cuenda ndo,tan tsa cuenda nyɨvɨ tsa yucú ñuu Laodicea tan ñuuHierápolis. 14 Vatsí tucu nacumi tsi ndo jahá raLucas, ra tsa cuví doctor tsa cuñí xaan yo, tan raDemas tucu.

15 Cuhva ndo nacumi tsi ra yañi yo naha ra tantsi ñi cuhva yo naha ñi tsa yucú ñuu Laodicea.Tan cuhva ndɨhɨ ndo nacumi tsi ña Ninfas tan tsitandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo tsa ndu iín yuveheña. 16Tatun ndɨhɨ cahvi ndo carta ihya, tan jacuhunndo itsi tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo nda ñuu Laodiceana cahvi ndɨhɨ ñi itsi. Tan na cuhva ñi carta tsajacuhun yu tsi ñi, cahvi ndo. 17 Cahan ndo tsihin raArquipo tan catyi ndo: “Javaha vaha tyiñu tsa tsahaJutu Mañi yo tsi un tyin javaha un.”

18Yuhu ra Pablo tyaá yu nacumi ihya tsi ndo. Naña naa iñi ndo tyin nyií yu vehe caa tsa cuenda raCristo. Tan na nasoco Nyoo tsi ndo.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 217: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Tesalonicenses 1:1 214 I Tesalonicenses 2:16

Carta Tsa Jihna Ñi Jacuhun RaPablo Tsi Nyɨvɨ Yɨhɨ Cuenda Nyoo Ñuu

Tesalónica

Nu tyaa ra Pablo tan ra cutahán tsihin ra iin cartacuenda nyɨvɨ yɨhɨ tuhun Nyoo

1Yuhu ra Pablo ra Silvano tan ra Timoteo, jaquitsíndi carta ihya tsi ndo tsa cuví ndo nyɨvɨ yɨhɨ cuendaNyoo ñuu Tesalónica. Tyin iin caa ñi iyó ndo tsihinNyoo Jutu yo tan tsihin Jutu Mañi yo Jesucristo.Naquihin ndo tsa vaha tan tsa taxin tsa tsahá ranaha coo añima ndo.

Vaha xaan tsinú iñi nyɨvɨ Tesalónica tsi Nyoo2 Tandɨhɨ ñi quɨvɨ tsahá ndi tyahvi nyoo tsi Nyoo

tsa cuenda tandɨhɨ ndo. Tan iin nyita ñi tsicán tahvindi tsi ra tsa cuenda ndo. 3 Tan nducuhún iñi ndituhunndo nuuNyoo Jutu yo tyin nɨɨ iñi ndo tsinú iñindo tsi ra tan jahá tyiñu ndo tyiñu ra. Tan iin nyitañi jahá tyiñu ndo tsa cuenda tsa cuñí ndo tsi ra. Tantsihin tsa nɨɨ iñi ndo ndatú ndo tsa ñihi ndo tsa cuacuhva Jutu Mañi yo Jesucristo tsi ndo. 4 Tyin tsitóndi tyin Nyoo cuñí xaan ra tsi ndo, nyooho yañi, tanmaa ra nacatsi vaha tsi ndo. 5 Tyin quɨvɨ cahan ndituhunNyoo, nácaa jacacú ra tsi yo, tsihin ndo, cahanndi tuhun tsihin tunyee iñi Tatyi Ii Nyoo, tan tsitóvaha ndi tyin tuhun nditsa cuví tsi. Tan ñavin tuhuncaahán ñi cuví tsi. Tan nyehe ndo nácaa tsicoo ndiquɨvɨ tsiyucu ndi tsihin ndo. Tsicoo ndi tacan tsacuenda tsa vaha tsi maa ndo.

6 Tan quitsaha iyó ndo cuhva iyó ndi, tan cuhvaiyó Jutu Mañi yo. Tyin naquihin cuenda ndo tuhunNyoo, vasu cuaha tundoho nyehe ndo tsa cuenda tsi.Maa tyin sɨɨ xaan cuñí ndo tyin maa Tatyi Ii tsahácan tsi ndo. 7 Tan tsa tacan iyó ndo, jatyinyeé xaanndo tsi tandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo tanɨɨ cahnuMacedonia tan tanɨɨ cahnu Acaya ihya, tyin nyehéñi cuhva iyó ndo tsihin Nyoo. 8 Ñavin Macedoniatan Acaya ñi, maa tyin tandɨhɨ ñi ityi nu tsiñí nyɨvɨtuhun ndo tsitó ñi tuhun Jutu Mañi yo tan tsitó ñityin tsinú xaan iñi ndo tsi Nyoo. Tan yacan cuendanda cuanda ña ñiñi ca cuñí tsi cahan ndi tuhunNyootsihin ñi. 9Tyin juvin ñi maa ñi nacatyí tuhun tsihinndi nácaa tsa vaha xaan naquihin cuenda ndo tsindi. Nacatyí tuhun ndɨhɨ tucu ñi tsihin ndi nácaajandɨhɨ ndo tsa jacahnú ndo tsitoho tan quitsahajahá tyiñu ndo tyiñu Nyoo nyito. 10 Tan nacatyítuhun tucu ñi nácaa ndatú ndo quɨvɨ quitsi ra JesúsSehe Nyoo inga tsaha tsa cua quee ra andɨvɨ. Raican cuví ra tsa janandoto Nyoo. Tan maa ra cuvíra jacacú tsi yo tsa ña tatsi tuñi ca Nyoo tsi yo quɨvɨcua tatsi tuñi ra tsi nyɨvɨ.

2Tyiñu jahá ra Pablo ñuu Tesalónica

1 Nyooho yañi, tsitó ndo tyin ñavin tsa cuatuquitsi ndi cahan ndi tuhun Nyoo ñuu ndo. 2 Tyintsitó ndo nácaa nyehe ndi tundoho jaha nyɨvɨ ñuuFilipo tsa ndi cumañi ca tsaa ndi ñuu ndo. Tan vasunyehe xaan ndi tundoho ñuu can, maa tyin quɨvɨtsaa ndi ñuu ndo cahan ndi tuhun Nyoo tsihin ndo

tsihin tsa ña yuuhví ndi. Tan vasu xaan xaan cuñi nyɨvɨ ñuu ndo, maa tyin jatyinyee xaan Nyoo tsi nditan nɨɨ iñi ndi jacoto ndi tsi ndo cuhva jacacú ra tsiyo. 3 Tyin tuhun tsa tsaha cuenda ndi tsi ndo maañi maa tsa nditsa cuví tsi. Tan nduve tsa caquiñitsica iñi ndi. Tan ndi ñavin tsa cuñí ndi jandavi ñahandi tsi ndo. 4 Nduve tsa ña vaha cahan ndi, tyinNyoo nyehé ra tsi ndi, tan maa ra tava tyiñu tsi nditsa jacoto ndi tsi ndo nácaa jacacú ra tsi yo. Tantacan caahán ndi tumaa tava tyiñu maa ra tsi ndi.Tyin ña cuñí ndi tsa vaha cahan nyɨvɨ tuhun ndi,maa tyin cuñí ndi tsa vaha cahan Nyoo tuhun ndi,tyin maa ra nyehé ra cuhva iyó yo. 5 Tan tsitó ndotyin ndi iin tsaha tan ña cahan ndi tsihin tuhun tsatyaquɨ xaan tsa cuñí ndi jandavi ñaha ndi tsi ndo.Tan ndi ñavin tsa cuñi ndi jaha canaa ndi xuhun tancahan ndi tuhun Nyoo tsihin ndo. Maa Nyoo cuvítsandaa tyin nditsa tsa caahán ndi ihya. 6 Tan ndiiin tsaha ña nducu ndi cuhva jacahnu nyɨvɨ tsi ndi,ndi nyooho, ndi inga ñi. Nditsa, iyó ndatu tsi ndi tsajacahnu ndo tsi ndi tyin maa ra Cristo tava tyiñu tsindi, maa tyin ña cuñí ndi tsa javaha ndo tacan tsihinndi. 7 Tan vita cahan ndi tsihin ndo. Tumaa iinñaha iyó sehe jahá cuenda vaha ña sehe ña. Tacancuñí ndi jatyinyee ndi tsi ndo. 8 Cuñí xaan ndi tsindo, tan yacan cuenda ñavin tuhunNyoo ñi cuñí ndicuhva ndi tsi ndo, tyin cuñí ndi cuhva tucu ndi ndacuandañayɨvɨ iyó ndi tsa cuenda tsa cuñí ndi tsi ndo.9 Nyooho yañi, nducuhún iñi ndo nácaa jaha tyiñundi tan tsatsi ndi quɨvɨ tsiyucu ndi tsihin ndo. Jahátyiñu ndi tsinu cahñi tan tsacuaa tyin ña cuñí ndijatyañu ndi tsi ndo tsitsi tsa caahán ndi tuhun Nyootsihin ndo.

10 Tan nyooho cuví ndo tsandaa, tan tacan tucuNyoo, tyin maa ñi tsa vaha tan tsa ndaa javaha ndiquɨvɨ tsiyucu ndi tsihin ndo tsa cuví ndo nyɨvɨ tsinúiñi tsi ra Cristo. Maa tyin maa ñi maa cuhva cuñíNyoo javaha ndi, tan yacan cuenda ña cuví cahanndo tsi ndi. 11 Tan tsitó tucu ndo nácaa jandu iinndi iñi intuhun intuhun ndo tsihin tuhun tsa tsahacuenda ndi tsi ndo. Tsaha ndi tunyee iñi tsi ndotumaa iin rayɨɨ tsa iyó sehe tsahá ra tunyee iñi tsisehe ra. 12 Tan catyi ndi tsihin ndo, catsi coo ndotumaa taahán tsi coo nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo. Tyinmaa Nyoo cana tsi ndo tyin coo ndo nu ndacá ñahara, tan nyehe ndo tsa cahnu cuví ra.

13Yacan cuenda iin nyita ñi tsahá ndi tyahvi nyootsi Nyoo, tyin quɨvɨ tsiñi ndo tuhun ra tsa cahanndi tsihin ndo, naquihin cuenda ndo tuhun can tyinnacoto ndo tyin tuhunNyoo cuví tsi tanñavin tuhunra ñayɨvɨ cuví tsi. Tan nditsa tsa tuhun Nyoo cuvítsi, tyin quitsaha tsinú iñi ndo tsi Nyoo tan nasamacuhva iyó ndo. 14Yaha can tan nyehe tucu maa ndotundoho jaha nyɨvɨ ñuu ndo. Tumaa tsa nyehe nyɨvɨyɨhɨ cuenda ra Cristo Jesús ñuu tsa cayucú Judea.Tacan nyehe ñi can tundoho jaha nyɨvɨ Israel. 15Tanñi Israel can tsahñi ñi tsi Jutu Mañi yo Jesús tumaatsahñi ñi tsi ra cuvi ndusu yuhuNyoo tahan tsanaha.Ñi Israel can tsinyaa ndaha ñi tsi ndi. Ñavin cuhvacuñí Nyoo iyó ñi. Tan xaan iñi ñi tsi tandɨhɨ maanyɨvɨ. 16Tatun cuñí ndi cahan ndi tuhunNyoo tsihinnyɨvɨ tsa ñavin ñi Israel cuví na jacacu Nyoo tsi ñi,ña tsahá ñi Israel can cahan ndi. Tan tsa cuenda tsa

Page 218: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Tesalonicenses 2:17 215 I Tesalonicenses 4:15tyasɨ ñi nu caahán ndi, nducuaha ca cuatyi ñi. Tanvityin nu ndɨhɨ tuhun tatsí tuñi xaan Nyoo tsi ñi.

Nu cahan ra Pablo tyin cuñí ra cunyehe ra nu yucúnyɨvɨ Tesalónica inga tsaha

17 Nyooho yañi, tsa yaha tsa quita ndi ñuu ndojuhva quɨvɨ, vasu ndi maa ña nyehé ndi tsi ndo, maatyin ñuhú xaan iñi ndi tsi ndo. Tan tsihin tsa nɨɨ iñindi cuñi ndi cunyehe ndi nu yucú ndo inga tsaha.18Tan nducu ndi cuhva quitsi ndi, maa tyin ña cuvi.Yuhu ra Pablo, cuaha xaan tsaha nducu yu cuhvaquitsi ndi, maa tyin tandɨhɨ ñi tsaha tsa cuñi ndiquitsi ndi, ña tsaha nu ña vaha. 19 Maa tyin ¿náandatú ndi? Tan ¿yóo cuenda cusɨɨ iñi ndi, tan vahacuñí ndi? ¿A ñavin tsa cuenda maa ndo cua cusɨɨxaan iñi ndi nuu JutuMañi yo Jesucristo quɨvɨ quitsira inga tsaha? 20 Tyin tsa cuenda tsa vaha cuahánndo tsihin Nyoo tan nyehé yo tyin ña cuatu jahatyiñu ndi. Tan sɨɨ xaan cuñí ndi tsa cuenda yacan.

31 Tan ña cunyee ca iñi ndi tsa cuñí ndi coto ndi

nácaa cuahán tsinú iñi ndo tsi Nyoo. Tan tyaa ndicuhva tsa ndoo intuhun ñimaa yu ñuu Atenas. 2Tanjaquitsi yu tsi ra Timoteo yañi yo, na quitsi nyehe ranu yucú ndo. Ra ican cuvímusu Nyoo tyin inducu ñijahá tyiñu ra tsihin ndi caahán ra tuhun Nyoo nácaajacacú ra Cristo tsi yo. Jaquitsi ndi tsi ra nu yucú ndona jandu iin ca ra iñi ndo tan cuhva ca ra tunyee iñitsi ndo na tsinú ca iñi ndo tsi Nyoo. 3 Tyin tacantan ndi intuhun ndo tan ña ndu uvi iñi ndo tsihintsa nyehé ndo tundoho. Tyin nyooho tsitó ndo tyinnyaá tsa nyehe yo tundoho. 4 Tyin nda ndi yucú camaa ndi tsihin ndo, tan cahan ndi tsihin ndo tyinnyaá cua nyehe yo tundoho. Tan tsitó vahamaa ndotyin tacan cuvi. 5 Ña cunyee ca iñi yu tsa cuñí yucoto yu nácaa yucú ndo. Yacan cuenda jaquitsi yutsi ra Timoteo na nyehe ra tun vaha tsinú iñi ndo tsiNyoo. Tyin yuuhví yu coto jandavi ñaha nu ña vahatsi ndo tan javaha nyico ndo tsa ña vaha. Tun tacancua cuvi, tsa cuatu ñi jaha tyiñu ndi nu yucú ndo.

6 Maa tyin vityin tsa tsaa nuhu ra Timoteo tsaquitsi ra nu yucú ndo. Tan nacatyi tuhun ra tsihinndi tyin nɨɨ xaan iñi ndo tsinú iñi ndo tsi Nyoo. Tancuñí tahan xaan ndo tsi ndo. Tan catyí ra tyin ñuhúxaan iñi ndo tsi ndi tan cuñí xaan ndo nyehe ndo tsindi; tumaa tsa cuñí tucu maa ndi nyehe ndi tsi ndo.7 Yacan cuenda, nyooho yañi, vasu ndi maa cuahatsa taahán ndi tan cuaha tundoho nyehé ndi, maatyin vaha xaan cuñí ndi tsa tsito ndi tyin nyoohovaha tsinú iñi ndo tsi Nyoo tan ña nacoó ndo tsira. 8 Tyin tumaa tsa ndutsaa ñayɨvɨ iyó ndi cuñíndi tsa tsito ndi tyin nyooho vaha tsinú iñi ndo tsiNyoo. 9 Ndi ña ñihí ca ndi cuhva cuhva ndi tyahvinyoo tsi Nyoo tsa cuenda ndo. Tyin sɨɨ xaan cuñí ndinuu Nyoo tsa cuenda tyin vaha cuahán ndo tsihinra. 10Tsicán tahvi xaan ndi tsi Nyoo tsinu cahñi tantsacuaa, tyin cuñí xaan ndi quitsi nyehe ndi tsi ndo.Tacan tan cuvi jandu iin vaha ndi iñi ndo tan tsinúvaha ca iñi ndo tsi ra, tan ña cumañi ca tsa cumañitsi ndo tsihin cuhva tsinú iñi ndo tsi ra.

11 Tan vityin ndatú ndi tunyee iñi Nyoo Jutuyo tan Jutu Mañi yo Jesucristo, maa ra naha cuajatyinyee tan cuvi quitsi ndi nu yucú ndo. 12 Tanna jatyinyee ca Jutu Mañi yo Jesucristo tsi ndo na

cuahnu ca ndo tsihin tuhun ra, tyin tacan tan cuñitahan ca ndo tsi ndo tan cuñi tucu ndo tsi tandɨhɨ canyɨvɨ tumaa tsa cuñí maa ndi tsi ndo. 13 Tyin tacantan cuɨtɨ coondo tsihin ra tyin tsa yaha janduvaha raañima ndo. Tan ña cua coo ca cuatyi ndo nuu NyooJutu yo quɨvɨ quitsi Jutu Mañi yo Jesucristo tsihintandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra.

4Nacaa taahán iñi Nyoo coo yo

1 Vityin nyooho yañi, tsihin sɨvɨ ra Jesús caahánndaahví xaan ndi tsihin ndo tan tsicán ndi tsi ndotsa ña jandɨhɨ ndo tsa iyó ndo tumaa tsa janaha nditsi ndo. Jañihi ca ndonducundo cuhva coo vahandonuu Nyoo tumaa taahán iñi maa ra.

2 Tyin nyooho tsa tsitó maa ndo nácaa tava tyiñundi tsi ndo tumaa tava tyiñumaa Jutu Mañi yo Jesústsi ndi. 3Tyin tsa taahán iñi ra javaha yo yacan cuvítsa cuita iñi yo tsi intuhun ñi maa ra, tan nducu yocuhva nduvaha añima yo nuu ra. Tan nyooho, rayɨɨ,ña coo ndo tsihin ñaha tun ñavin ñasɨɨhɨ ndo cuvíña, tan ñiñaha na ña coo ñi tsihin rayɨɨ tun ñavinyɨɨ ñi cuvi ra. 4 Tan nyooho yañi, intuhun intuhunndo cuñí tsi coto ndo nácaa coo vaha ndo tsihinñasɨɨhɨ ndo. Iin ñi maa ña cuñi ndo tan jaha ndotsa ñayɨvɨ tsi ña tan ña nducu ndo inga ñaha. 5 Ñacaca caquiñi iñi ndo nyehe ndo tsi ñasɨɨhɨ ndo, ñajavaha ndo tumaa javahá nyɨvɨ ña yɨhɨ tuhun Nyoo.6Ndi intuhun ndo tan ña jandavi ñaha ndo tsi ingaca rayɨɨ tan coo ndo tsihin ñasɨɨhɨ ra naha. Tyintun javaha ndo tacan, ñihi xaan cua tatsi tuñi JutuMañi yo tsi ndo, tumaa tsa cahan ndi tsihin ndo.7Tyin Nyoo cana ra tsi yo tsa coo yo cuhva cuñí maara, tan ña javaha yo tsa caquiñi. 8 Yacan cuendanyɨvɨ ña cuñí tyaa soho tuhun caahán ndi, ñavintuhun caahán ndi ña naquihin ñi, tyin ña naquihinñi tuhun caahán Nyoo ra tsa tsahá Tatyi Ii ra tsi yo.9 Maa tyin tuhun tsa cuñí tahan yo tsi yo ña tsiñíñuhu tsa tyaa yu itsi nu carta ihya. Tyin tsa janahamaa Nyoo tsi yo nácaa taahán tsi cuñi tahan yo tsiyo. 10 Tan nyooho tsa tsitó maa ndo tuhun can tyincuñí ndo tsi tandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ tuhun Nyoo tsa iyóMacedonia nu iyó ndo. Maa tyin caahán ndaahvi yutsihin ndo, yañi, tyin na jañihi ca ndo cuñi tahanndo tsi ndo tsa intuhun intuhun quɨvɨ. 11 Nducundo cuhva coo taxin ndo. Tan ña tyihi ndo tsi ndonu ña taahán tsi quɨhvɨ ndo. Jaha tyiñu ndo iin ñityiñu maa ndo. Tan jaha tyiñu ndo tsihin ndahando tumaa cahan ndi tsihin ndo quɨvɨ can. 12 Tacanjavaha ndo tyin tacan tan nyɨvɨ ña nacotó tsi Nyoocua jaha ñi tsa ñayɨvɨ tsi ndo. Tan ña cua cumañi tsacumañi tsi ndo.

Nacaa cua cuvi quɨvɨ quitsi Jutu Mañi yo Jesúsinga tsaha

13 Nyooho yañi, cuñí ndi tsa coto ndo nácaataahán nyɨvɨ tsa tsa tsihi, tyin tacan tan ña ndu-cuiihya iñi ndo tumaa cuiihya cuñí nyɨvɨ ña cuanandoto tsa ña cua coo tsihin Nyoo. 14 Tumaa tsatsinú iñi yo tyin tsihi ra Jesús tan nandoto ra, tacantsinú tucu iñi yo tyinNyoo cua janandoto ra tsi nyɨvɨtsinú iñi tsi ra tun tsa tsihi ñi.

15Yacan cuenda catyí ndi tsihin ndo tumaa jacua-ha Jutu Mañi yo tsi ndi, tyin yoo tsa nyito nda quɨvɨ

Page 219: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Tesalonicenses 4:16 216 I Tesalonicenses 5:28quitsi ra, ña jihna ca yo cua cuhun tan nacoo yotsi nyɨvɨ tsa tsihi. 16 Tyin juvin ñi maa Jutu Mañiyo cua nuu, tan cua cana tsaa ra tyin maa ra ndacáñaha. Tan cua cana tsaa ra cuví ityi nuu tsihin ángel.Tan cua navacu trompeta Nyoo. Tacan tan nyɨvɨ tsatsinú iñi tsi ra Cristo tan tsihi ñi, jihna ca ñi cuanandoto. 17Yaha can tan yoo tsa ndi nyito cua ndaayo iin caa ñi tsihin ñi nu vico, nu cua ñihi tahanyo tsihin Jutu Mañi yo. Tacan tan cua coo cuii yotsihin ra. 18 Yacan cuenda jandu iin tahan ndo iñindo tsihin tuhun ihya.

51 Nyooho yañi, ña ñiñi cuñí tsi jacoto yu tsi ndo

ama cua cuvi tandɨhɨ tsa tsa yaha cahan yu tuhuntsihin ndo. 2Tyin tsa tsitó maa ndo tyin ña cua cotoyonáa cuhva, náa quɨvɨ cuaquitsi JutuMañi yo. Tyinsana iñi yo cua quitsi ra tumaa sana iñi yo quɨhvɨ ñasuhu yuvehe yo tsa tsacuaa tacan cua cuvi. 3Tyinquɨvɨ tsa catyí nyɨvɨ tyin taxin ñi caa, tan nduvemaatsa yuuhví ñi, tacan tan sana iñi ñi tan cua quitsitundoho sɨquɨ ñi. Tumaa iin ñaha ñuhú sehe, sanaiñi ña tan quitsahá cuuhví tsitsi ña. Tan tacan cuatahan nyɨvɨ quɨvɨ quitsi Jutu Mañi yo, tyin ña cuacuvi ca cunu xeehe ñi. 4Maa tyin nyooho yañi, quɨvɨquitsi Jutu Mañi yo ña cua tahan ndo tumaa taahánnyɨvɨ, tun sana iñi ñi tan quɨhvɨ ñasuhu yuvehe ñityin nyooho ñavin ca nu naa iyó ndo. 5Tyin tandɨhɨyo tsitó yo nácaa taahán tsi coo yo tyin jandunditsínNyoo añima yo, tan ña iyó ca yo nu naa tumaa iyónyɨvɨ ña nacotó tsi Nyoo. 6 Yacan cuenda catsi coondo coonyito ndo tan ña cusu ndo tumaa iyó nyɨvɨña nacotó tsi Nyoo, tyin ñi ican ña tyaá yahvi ñi tsacua quitsi JutuMañi yo inga tsaha. 7Tyinnyɨvɨquixí,quixí ñi tsacuaa, tan nyɨvɨ tuhva tsihí nyixi, tsiñí ñitsacuaa. 8 Maa tyin yoo tsa cuví yo nyɨvɨ iyó tsinucahñi, na catsi coo yo. Tumaa iyó iin andaru tyiniin andaru jahá cuenda ra tsi ra tsihin iin caa tsayɨhɨ yɨquɨ nyica ra, tacan taahán tsi jaha yo cuendatsi yo tsihin tsa tsinú iñi yo tsi Nyoo, tan tsihin tsacuñí yo tsi tandɨhɨ nyɨvɨ. Tan na jaha tucu yo cuendatsi yo tumaa jahá cuenda andaru jiñi ra tsihin iincaa, tacan taahán tsi cuita iñi yo tyin cua cacu yo.9TyinNyoo ña nacatsi ra tsi yo tsa tatsi tuñi ra tsi yo,nacatsi ra tsi yo tyin jacacu Jutu Mañi yo Jesucristotsi yo jaha ra. 10Tyin ra Jesucristo tsihi ra tsa cuendayo tyin tacan tan coo yo iin caañi tsihin ra. Yoñi jahavasu tsa tsihi yo, a nyito yo, maa tyin tandɨhɨ yo cuacoo yo iin caa ñi tsihin ra. 11Yacan cuenda jandu iinndo iñi nyɨvɨ yɨhɨ tuhun Nyoo tsihin ndo tan cuhvatahan ndo tunyee iñi tsi ndo, tumaa javahá ndo ndavityin.

Nu tsaha cuenda ra Pablo tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuendaNyoo

12 Nyooho yañi, caahán ndaahvi xaan ndi tsihinndo, jaha ndo tsa ñayɨvɨ tsi ra jahá tyiñu, ra cuvíityi nuu nu yucú ndo. Tan tsahá cuenda ra nahacuhva coo ndo tyin tyiñu Jutu Mañi yo javahá ranaha. 13 Cuñí tsi tsa jaha xaan ndo tsa ñayɨvɨ tsi ranaha. Tan cuñi ndo tsi ra naha. Tyin tyiñu JutuMañiyo javahá ra naha. Tan ña cañi tahan ndo.

14Tavá tucu ndi tyiñu tsi ndo yañi, jacahan ndo tsinyɨvɨ ña cuñí jaha tyiñu. Tan jandu iin ndo iñi nyɨvɨ

tsa ndu uvi xaan iñi. Tan jatyinyee ndo tsi nyɨvɨ ñañihi vaha cuahan tsihin Nyoo, ñi tsa ñaha ca tsinuvaha iñi tsi ra. Tan ña cundɨhɨ iñi ndo tsihin nyɨvɨ.

15 Jaha ndo cuenda coto javaha ndo tsa ndavahañi tsihin nyɨvɨ javahá tsa ña vaha tsihin ndo. Nducundo cuhva javaha ndo tsa vaha tsihin nyɨvɨ yɨhɨ tuhun Nyoo tsihin ndo tan tsihin tandɨhɨ ca nyɨvɨ.

16 Cusɨɨ iñi ndo tandɨhɨ ñi quɨvɨ. 17 Tan ña jandɨhɨndo tsa tsicán tahvi ndo tsi Nyoo. 18 Cuhva ndotyahvi nyoo tsi Nyoo vasu ndi maa nyehé ndo tun-doho. Tyin tacan cuñí maa Nyoo javaha yo tsa cuvíyo nyɨvɨ tsinú iñi tsi ra Cristo Jesús.

19Ñandahva ndo ñuhu Tatyi Ii Nyoo tsa iyó añimando. 20Ña vacu nducu ndo tsa caahán ra cuví ndusuyuhu Nyoo. 21 Nyehe jihna ndo tun tandɨhɨ tsacaahán ra tan vaha tsi tumaa tsa taahán tsi nyehendo tandɨhɨ inga ca tuhun. Tan naquihin ndo tsavaha. 22Ña tyihi ndo tsi ndo nu iyó tsa ña vaha.

23Tan maa Nyoo, ra tsahá tsa taxin coo añima yo,na janduvaha ca ra tsi ndo tan cuhva cuenda vahaca ndo tsi ndo tsi ra. Tan na jaha cuenda ra añimando tan tsihin tsa tsiñi tuñi iñi ndo tan tsihin tsatsicá iñi ndo tan tsihin cuñu ñuhu ndo tyin tacantan ña coo ca cuatyi ndo quɨvɨ quitsi Jutu Mañi yoJesucristo inga tsaha. 24Ra tsa cana tsi yo, cuví cuitaiñi yo tsi ra, tyin maa ra cua javaha tandɨhɨ maa tsacaahán yu ihya.

Nu ndɨhɨ cahan ra Pablo tan tsaha ra nacumi tsinyɨvɨ

25Yañi, ndacan tahvi ndo tsa cuenda ndi.26 Tan cuhva ndo nacumi tsi tandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ

cuenda Nyoo.27 Tavá tyiñu yu tsi ndo tsihin sɨvɨ Jutu Mañi yo

na cahvi ndo carta ihya nuu tandɨhɨ nyɨvɨ tsa yɨhɨ cuenda Nyoo.

28Tanmaa JutuMañi yo Jesucristo nasoco tsi ndo.Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 220: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

II Tesalonicenses 1:1 217 II Tesalonicenses 2:16

Carta Tsinú Uvi Tsa Jacuhun RaPablo Tsi Nyɨvɨ Yɨhɨ Cuenda Nyoo Ñuu

Tesalónica

Nu tyaa ra Pablo, tan ra cutahán tsihin ra, tsatsinu uvi carta tsa cuenda nyɨvɨ yɨhɨ tuhun Nyoo ñuuTesalónica

1Yuhu ra Pablo, ra Silvano tan ra Timoteo jaquitsíndi carta ihya tsi ndo tsa cuví ndo nyɨvɨ yɨhɨ cuendaNyoo ñuu Tesalónica. Tyin iin caa ñi iyó ndo tsihinNyoo Jutu yo tan JutuMañi yo Jesucristo. 2Naquihinndo tsa vaha tan tsa taxin tsa tsahá Nyoo Jutu yo tanJutu Mañi yo Jesucristo coo añima ndo.

Nu cahan ra Pablo nácaa cua tatsi tuñi Nyoo tsinyɨvɨ iyó cuatyi quɨvɨ quitsi ra Cristo

3 Nyooho yañi, cuñí tsi tsa nacuhva ndi tyahvinyoo tsi Nyoo tsa cuenda ndo tandɨhɨ ñi quɨvɨ, tyintacan taahán maa tsi javahá ndi tyin ñihi xaancuahán tsinú iñi ndo tsi Nyoo tsa iin iin quɨvɨ, tancuñí xaan ndo tsi nyɨvɨ yɨhɨ tuhun Nyoo tsihin ndo.4 Yacan cuenda sɨɨ xaan cuñí ndi caahán ndi tuhunndo tsihin nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo inga ca veheñuhu. Tyin nyooho cunyee xaan iñi ndo nyicún ndotsi Nyoo tan vaha xaan tsinú iñi ndo tsi ra vasu ndimaa nyehé xaan ndo tundoho jahá nyɨvɨ. 5 Tandɨhɨyacan janahá tyin Nyoo cuɨtɨ xaan jacutuñí ra tyincua catyi ra tyin taahán maa tsi cuhun nyooho tsanyehé xaan tundoho nu ndacá ñaha ra tyin tsacuenda ra nyehé xaan ndo tundoho.

6Tan tsa cuenda maa Nyoo, taahán tsi janyehe ratundoho tsi nyɨvɨ tsa janyehé xaan tundoho tsi ndo.7 Tan nyooho tsa nyehé xaan tundoho jahá nyɨvɨ,cua cuhva ra quitatu ndo iin caa ñi tsihin ndi quɨvɨcua quitsi nyico Jutu Mañi yo Jesucristo tsa quee raandɨvɨ tsihin ñuhu tan tsihin ángel tsa iyó tunyeeiñi maa ra. 8Tyin tatsi tuñi ra tsi nyɨvɨ tsa ña nacotótsi Nyoo, ñi tsa ña tyaá yahvi tuhun tsa jacacú ra tsiyo. 9Ñi ican cua janyehe Nyoo tundoho tan ña cuacundɨhɨ maa tsa nyehe ñi tundoho, ña cua nyehe ñitsi Jutu Mañi yo Jesucristo tan ña cua nyehe ñi tsacahnu cuví ra tsihin tunyee iñi tsa iyó tsi ra 10 quɨvɨcua quitsi ra. Tyin quɨvɨ can nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra, ñitsinú iñi tsi ra, cua jacahnu ñi tsi ra. Tan iyo xaancua cuñi ñi nyehe ñi tsi ra. Tan tyañu nyɨvɨ can,cua cuyucu tucu nyooho tyin tsinu iñi ndo tuhun tsacahan ndi tsihin ndo.

11 Yacan cuenda tsicán tahvi ndi tsi Nyoo tsacuenda ndo tandɨhɨ ñi quɨvɨ, na jatyinyee ra tsi ndo.Tacan tan catyi ra tyin taahán tsi tsi ndo tsa cuvíndo nyɨvɨ cana maa ra. Tan tsicán tahvi tucu ndi tsira na jatyinyee ra tsi ndo tan cuvi javaha ndo tsavaha tsa cuñí ndo javaha ndo. Tan na quita vahatandɨhɨ tyiñu ra tsa javahá ndo tsihin tunyee iñitsahá ra tsi ndo tyin tsinú iñi ndo tsi ra. 12 Tacantan cua jacahnu nyɨvɨ sɨvɨ Jutu Mañi yo Jesucristo,tyin nyehé ñi cuhva iyó ndo. Tan cua jacahnu tucumaa ra tsi ndo nuu nyɨvɨ tsa cuenda tumañi iñi tsatsahá ra tsi yo jahá Nyoo.

2Ra tsa nduve ley Nyoo iyó añima

1Nyooho yañi, vityin cuñí yu cahan yu tsihin ndotsa cuenda quɨvɨ quitsi nyico JutuMañi yo Jesucristotan ndu iin yo tsihin ra. Caahán ndaahvi xaan nditsihin ndo, 2ña numi xaan sama ndo cuhva tsicá iñindo. Tan ña nayuhvi ndo tatun quita tuhun jahatatyi ña vaha tyin tsa tahan tsi quɨvɨ quitsi JutuMañiyo; vasu ndimaa nyɨvɨ caahán can, a jaquitsí ñi cartatsi ndo tan catyi ñi tyin yuhu jaquitsi carta can tsindo. Ña tsinu iñi ndo tandɨhɨ yacan. 3Ndi iin tsahatan ña cuhva ndo jandavi ñaha nyɨvɨ tsi ndo. Tyintsa ndi cumañi ca tahan tsi quɨvɨ quitsi JutuMañi yo,cuaha xaan nyɨvɨ, xaan cua cuñi ñi nyehe ñi tuhunNyoo, tan cua quituvi rayɨɨ tsa nduve ley Nyoo iyóañima, ra tsa nyaá maa cuhun anyaya. 4 Ra icancuví ra xaan iñi tsi Nyoo. Cua cañi tahan ra tsihintandɨhɨ tsa nyisó sɨvɨ Nyoo; tan cua cañi tahan ratsihin tandɨhɨ tsa jacahnú tsi Nyoo. Tan nda cuandatsitsi vehe ñuhu cahnu Nyoo tan cua cunyaa ra tancua cundaca ñaha ra, cua jaha ra tyin Nyoo cuví ra.

5 ¿A ña nducuhún iñi ndo tyin nda ndi nyií cayu tsihin ndo tan cahan yu tuhun ihya tsihin ndo?6Maa tyin nyooho tsitó ndo náa tsa tyasɨ tan ñahaca quituvi ra. Nda tahan maa tsi quituvi ra tan cuaquituvi ra. 7 Vityin tsa iyó tatyi tsa ña tsahá tyaáyahvi nyɨvɨ tsi Nyoo,maa tyinndi nyií xeehenu, tyiniyó iin ra tsa ña tsahá quituvi nu. Maa tyin quɨvɨcua quita ra tan cundɨhɨ tsa tyasɨ ra, tacan tan cuaquituvi nu. 8 Tacan tan cua quituvi ra tsa nduve leyNyoo iyó añima, maa tyin Jutu Mañi yo Jesús cuacahñi ra tsi ra tsihin tuhun quitá yuhu ra tan cuajanaa ra tsi ra tsihin tsa xiñu tsa cahnu cuví ra quɨvɨquitsi ra inga tsaha. 9Ra ña vaha can, nu ña vaha cuajaquitsi tsi ra. Tan cua cuhva nu tandɨhɨ tsa nyityinu, coo tsi ra, tan tsihin seña tan tsa iyo cua javahara cua jandavi ñaha ra tsi nyɨvɨ. 10 Cua cuatyiñu ratandɨhɨ nuu tsa ña vaha tan tsihin yacan cua jandaviñaha ra tsi nyɨvɨ tsa ña cua cacu. Tyin ñi can ñacuñí ñi naquihin cuenda ñi tuhun Nyoo tsa nditsatan cacu ñi. 11 Tan yacan cuenda cua cuhva Nyoondatu tsa jandavi ñaha tatyi ña vaha can tsi ñi. Tancua tsinu iñi ñi tsa ña nditsa. 12 Tacan tan cua tatsituñi ra tsi tandɨhɨñi tyinña cuñí ñi tsinu iñi ñi tuhunnditsa. Tyin taahán ca iñi ñi javahá ñi tsa ña vaha.

Nu cahan ra Pablo tuhun nyɨvɨ tsa nacatsi Nyootyin cacu ñi

13Maa tyin tandɨhɨ quɨvɨ cuñí tsi cuhva ndi tyahvinyoo tsi Nyoo tsa cuenda nyooho yañi. Tyin cuñíxaan Jutu Mañi yo tsi ndo. Tan nacatsi ra tsi ndonda jihna, [nda ndi cumañi ca tsinu ñuhu ñayɨvɨ],tyin tsihin tsa janduvahá Tatyi Ii ra añima ndo tantsihin tsa tsinú iñi ndo tuhun nditsa cuvi cacu ndo.14 Yacan cuenda cana Nyoo tsi ndo quɨvɨ tsa cahanndi tuhun ra tsihin ndo tyin tacan tan ñihi ndo tsacahnu cuví Jutu Mañi yo Jesucristo coo tsi ndo.

15 Yacan cuenda nyooho yañi, jandu iin ndo iñindo. Tan ña naa iñi ndo tandɨhɨ tsa tsaha cuenda nditsi ndo tan jacuaha ndi tsi ndo nda ndi yucú ca maandi tsihin ndo. Tan ña naa iñi ndo tandɨhɨ tuhuntsa tyaa ndi nu carta tsa jaquitsi ndi tsi ndo. 16 JutuMañi yo Jesucristo tan Nyoo Jutu yo, juvin ra cuñítsi yo; tan tsahá ra tunyee iñi tsi yo tandɨhɨ tyembu,

Page 221: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

II Tesalonicenses 2:17 218 II Tesalonicenses 3:18tan tsahá ra naha tsa cuita iñi yo coo yo tsihin ra.Tandɨhɨ yacan tsahá ra tsi yo quɨvɨ tsaha ra tsa vahatsa iyó tsi ra tsi yo. 17Na cuhva ra tsa sɨɨ cuñi añimando. Tan jandu iin ra iñi ndo, tacan tan cua cahanndo tan javaha ndo tandɨhɨ tsa vaha.

3Nu tsicán ra Pablo na ndacan tahvi nyɨvɨ tsi Nyoo

tsa cuenda ra naha1 Tan inga tuhun, nyooho yañi, ndacan tahvi ndo

tsa cuenda ndi tyin tacan tan numi ñi cua tsaa tuhunJutu Mañi yo tandɨhɨ ñi ityi. Tan na tyaa yahvinyɨvɨ tuhun ra tan naquihin cuenda ñi itsi tumaatsa naquihin cuenda maa ndo itsi. 2 Ndacan tahvitucu ndo na jacacuNyoo tsi ndi ndaha nyɨvɨña vaha.Tyin ña tandɨhɨ ñi tan tsinú iñi ñi tsi Jutu Mañi yo.3 Maa tyin Jutu Mañi yo javahá ra tsa catyí ra tyinjavaha ra. Tan maa ra cua jandu iin iñi ndo, tan cuajaha cuenda ra tsi ndo tyin tacan tan ña tɨɨn nu ñavaha tsi ndo. 4 Tan nditá xaan iñi ndi tsi Jutu Mañiyo tyin tsitó ndi tyin jatyinyeé ra tsi ndo tan javahándo tsa catyi ndi tyin javaha ndo. Tan tsitó tucu ndityin ña cua jandɨhɨ ndo tsa javaha ndo tacan. 5 Tanna jatyinyee ca Jutu Mañi yo tsi ndo tan cuñi ca ndotsi nyɨvɨ tumaa tsa cuñí maa Nyoo tsi yo tsihin ñi,tan cunyee ca iñi ndo nyehé ndo tundoho, tumaatsa cunyee iñi maa ra Cristo nyehe ra tundoho.

Taahán tsi tsa jaha tyiñu yo6 Tan vityin nyooho yañi caahán ndi tsihin ndo

tsihin sɨvɨ Jutu Mañi yo Jesucristo, ña cunyaa naando tsi ra yañi yo tsa ña cuñí jaha tyiñu, tan ña cuñíra coo ra tumaa jacuaha ndi tsi ndo. 7Tyin tsitó maando nácaa taahán tsi coo ndo tumaa tsicoo maa nditsa tsiyucu ndi tsihin ndo. Tyin nyuhu ña tsica nuuutsan ndi tyin jaha tyiñu ndi. 8Tan tandɨhɨ tsa tsatsi ndi, maa ñi maa tyahvi ndi tsi ndo. Tyin jaha tyiñundi tsinu cahñi tan tsacuaa tyin ña cuñi ndi tsa cosotundoho can sɨquɨ ndi intuhun ndo. 9Vasu ndi maaiyó ndatu tsi ndi tsa ndacan ndi tsa jatyinyee ndotsi ndi, maa tyin nyuhu jaha tyiñu ndi tyin cuñí ndijanaha ndi nácaa taahán tsi coo ndo. 10 Tyin quɨvɨtsiyucu ndi tsihin ndo, cahan ndi tsihin ndo tyinnyɨvɨña cuñí jaha tyiñu, na ña catsi ñi. 11Caahánndiyacan tyin ñihí tuhun ndi tyin yɨhɨ ndo tsicá nuu ñimaando tan tyihí ndo tsi ndonuña taahán tsi quɨhvɨndo tan ña jahá tyiñu ndo. 12Nyooho tsa iyó tacan,tavá tyiñu ndi tsi ndo tsihin ndusu yuhu Jutu Mañiyo Jesucristo, jaha tyiñu ndo, tan coo tsa catsi ndo.

13Nyooho yañi, ña cundɨhɨ iñi ndo javaha ndo tsavaha. 14 Tatun iyó iin ra ña cuñí tyaa yahvi tuhuncaahán ndi nu carta ihya, jaha ndo cuenda ndáa racuví ra, tan ña cunyanaa ndo tsi ra na nducahannuu ra. 15Maa tyin ña cuxaan iñi ndo tsi ra. Cuhvacuenda ndo tsi ra tyin yañi yo tsi ra.

Nu ndɨhɨ cahan ra Pablo16 Jutu Mañi yo ra iyó tsa vaha tsi, juvin ñi maa ra

cuhva tsa vaha coo añima ndo tandɨhɨ ñi quɨvɨ tantandɨhɨ ñi tsaha vasu ndi maa nyehé ndo tundoho.Tan Nyoo ndoo tsihin tandɨhɨ ndo. 17Yuhu ra Pablotyaá yu nacumi tsi ndo nu tutu ihya tsihin ndaha yu,tan tsihin letra yu. Tyehen tyihí yu firma yu tandɨhɨcarta yu. Tan tyehen tyaá yu. 18 Tan na nasoco JutuMañi yo Jesucristo tsi tandɨhɨ ndo.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 222: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Timoteo 1:1 219 I Timoteo 2:7

Carta Tsa Jihna Ñi Tsa Jacuhun RaPablo Tsi Ra Timoteo

Nu tyaa ra Pablo iin carta tsa cuenda ra Timoteo1 Yuhu ra Pablo cuví yu iin ra tava tyiñu ra

Jesucristo, tyin Nyoo catyí tyin caca yu tyiñu ra.Maa ra cuví ra tsa jacacú tsi yo. Tan ra Cristo cuví ratsa nyitá iñi yo. 2 Tyaá yu carta ihya tsa cuenda un,yooho Timoteo, tyin sehe yu cuví tsi un tsa cuendatsa natsinu iñi un tuhun ra Cristo tsa jacoto yu tsiun. Naquihin tsa vaha tan tsa taxin tsa tsahá NyooJutu yo tan Jutu Mañi yo Jesucristo coo añima un.Tan na nyehe ndaahvi ra tsi un.

Nu tsaha cuenda ra Pablo tyin jaha cuenda yo tsi yotan ña cunyicun yo tsa ña nditsa

3Quɨvɨ quita yu ñuu Éfeso tan vatsi yu Macedonianu nyií yu ihya, tava tyiñu yu tsi un tsa ndoo unñuu Éfeso tyin cahan un tsihin nyɨvɨ jacuahá ingaca tuhun. Catyi yu tsihin un tyin catyi un tsihin ñina ña jacuaha ñi tsa ña nditsa. Tan vityin juvin ñitacan caahánnyico yu tsihin un. 4Cahan tsihin ñi naña tyaa iñi ñi cuendu, na ña tyaa iñi ñi tuhun nyɨvɨtsicoo tahan tsanaha. Tyin tun, maa ñi yacan tyaáiñi ñi maa cua cahan yuhu tahan ñi ñi. Tan ña cuajatyinyeé can tsi ñi tan quita vaha tyiñu tsa tsaháNyoo tsi ñi. Tyin tyiñu can tsihin tsa tsinu iñi yo tancuvi quita vaha tsi.

5 Tatun javahá yo tsa tava tyiñu Nyoo tsi yo tyinjavaha yo, cua cuñi tahan yo tsi yo, tsihin tsa nɨɨ iñiañima yo tsa janduvaha Nyoo. Cua cuñi yo tsi ñitsihin tsa vaha caca iñi yo tan tsihin tsa nditsa tsinúiñi yo tsi Nyoo. 6Maa tyin yɨhɨ nyɨvɨ nacoo ihñi ñiyacan, tan tsinaa ñi jahá tsa caahán yuhu tahan ñi.7 Cuñí ñi cuvi ñi maestro cuenda ley tsahnu, maatyin ndi maa ñi tan ña cutuñi iñi ñi tuhun caahánñi tan nɨɨ xaan iñi ñi jacuahá ñi tuhun can.

8 Tsitó yo tyin ley can, vaha tsi, maa tyin cuñí tsicuatyiñu vaha yo itsi tumaa taahán maa tsi. 9 Cuñítsi coto yo tyin ndi intuhun ley tan ña iyó tsi tsacuenda nyɨvɨ vaha. Tyin ley can iyó tsi tsa cuendanyɨvɨ javahá tsa ña vaha, ñi ña tyaá soho tsa caahánNyoo, nyɨvɨ iyó cuatyi, nyɨvɨ caquiñi, nyɨvɨ ña tyaáyahvi tsi Nyoo. Iyó tucu tsi tsa cuenda nyɨvɨ tsahñítsi jutu ñi, tsi sɨhɨ ñi, tan tsa cuenda tandɨhɨ nyɨvɨtsahñí nyɨvɨ. 10 Iyó ley can tsa cuenda nyɨvɨ iyótsihin rayɨɨ a ñaha tan ñavin yɨɨ ña a ñasɨɨhɨ ra cuví.Iyó tsi tsa cuenda ra ndusɨɨhɨ, tan tsa cuenda nyɨvɨtyihí xeehe nyɨvɨ tan xicó ñi, tan iyó tsi tsa cuendanyɨvɨ vatya, tan iyó tsi tsa cuenda nyɨvɨ tsa catyí:“Naha Nyoo”, tan ña nditsa tsa caahán ñi. Tan juvinñi iyó tucu ley can tsa cuenda nyɨvɨ caahán ndavahañi sɨquɨ tuhun Nyoo tsa cutuhva yo. 11 Tuhun Nyooihya, iin ñi cuví tsi tsihin tuhun cahnu xaan tsajacacú ra Jesús tsi yo. Nyoo tava tyiñu ra tsi yu tsajacuaha yu tuhun ihya tsi nyɨvɨ. Tan intuhun ñi maara taahán tsi jacahnú yo.

Tsahá ra Pablo tyahvi nyoo tsi Nyoo tyin nyehéndaahvi ra tsi ra

12 Tsahá xaan yu tyahvi nyoo tsi Jutu Mañi yoJesucristo tyin tsaha ra tunyee iñi tsi yu, tan nyehera tsi yu tan tsitó ra tyin tsinú vaha iñi yu tsi ra, tan

tsa cuenda yacan tava tyiñu ra tsi yu tsa jaha tyiñuyu tyiñu ra. 13 Tacan javaha ra tsihin yu, vasu ndimaa nu quitsi tsi quɨvɨ, yuhu cahan nyaa xaan yu tsira. Tan tsinyaa ndaha yu tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra,tan tsacu nducu yu tsi ra. Maa tyin Nyoo cundaahvi xaan iñi ra nyehe ra tsi yu, tyin quɨvɨ can ñaha catsinu iñi yu tsi ra, tan ña tsitó yu náa javahá yu.14 Tacan tsaha Jutu Mañi yo Jesucristo tsa vaha ratsi yu. Tan tsinú xaan iñi yu tsi ra jaha ra. Tan cuñíxaan yo tsi nyɨvɨ tyin iin ñi cuví yo tsihin ra CristoJesús.

15 Tan tuhun cua cahan yu ihya tsa nditsa vahacuví tsi. Taahán tsi tsinu iñi yo itsi tan catyí tsityehen: Ra Cristo Jesús quitsi ra nu ñuhu ñayɨvɨ ihyatyin jacacú ra tsi nyɨvɨ iyó cuatyi. Tan yuhu cuví iinra caquiñi ca tan ñavin ca tandɨhɨ nyɨvɨ. 16 Yacancuenda, tava Nyoo tsi yu nu caquiñi tan cundahvi iñira tsi yu tyin tacan tan janaha ra Jesucristo tsi nyɨvɨtyin cuñí xaan ra tsi ñi tan cunyeé iñi ra ndatú ra ndacuanda nacuhva cuenda ñi tsi ñi tsi ra. Tyin tacantan cua tsinu iñi ñi tsi ra tan cua coo ñi ñayɨvɨ nyitotsa ña cua naa maa. 17 Yacan cuenda na jacahnu yotsi ra yɨhɨ ndaha tsi yo tandɨhɨ ñi quɨvɨ, ra nduvetuhun tsiihí iyó tsi, ra ña cuví nyehe yo, ra tsaintuhun ñi maa cuví Nyoo tan tsitó ra tandɨhɨ. Nacuvi tsi tacan.

18 Yooho Timoteo sehe yu, tava tyiñu yu tsi un,cañi tahan vaha tsihin nu tatyi ña vaha. Cuatyiñutsa tsinú iñu un tsi Nyoo tan tsihin tsa tsitó un tyinvaha cuahán un tsihin Nyoo; tumaa tsaha cuenda rayañi yo naha ra tsi un quɨvɨ cahan ra naha tuhunun jaha Nyoo. 19 Ña jandɨhɨ un tsa tsinú iñi un tsiNyoo tan ña jandɨhɨ un tsa javahá un tumaa catyímaa Nyoo tyin javaha un, nacoto vaha tsitsi añimaun tyin vaha cuahán un tsihin Nyoo. Tyin juhva ranaha nacoo ra naha tandɨhɨ yacan, yacan cuenda ñatsinú ca iñi ra naha tumaa taahán maa tsi. 20 Tacanjavaha ra Himeneo tan ra Alejandro. Yacan cuendatsaha cuenda yu tsi ra naha tsi nuña vaha, tyin tacantan coto ra naha tyin ña vaha cahan yo ndavaha ñisɨquɨ tuhun Nyoo.

2Nu jacuaha ra Pablo nácaa taahán tsi ndacan tahvi

yo tsi Nyoo1 Tsahá cuenda yu tsi tandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuenda

Nyoo tyinñiñi xaan cuñí tsi ndacan tahvi yo tsi Nyootsa cuenda tandɨhɨ nyɨvɨ. Tan nacuhva yo tyahvinyoo tsi Nyoo tsa cuenda ñi. 2 Na ndacan tahvi yocuenda ra ndacá ñaha naha ra tan cuenda tandɨhɨ racumí tyiñu naha ra. Ndacan tahvi yo tsa cuenda ranaha tyin tacan tan coo yo tsihin tsa vaha, coo taxinyo, tan coo yo iin ñayɨvɨ vaha nuu Nyoo tan nuunyɨvɨ. Tacan tan cua jaha ñi tsa ñayɨvɨ tsi yo. 3 Tyintacan taahán iñi Nyoo, ra tsa jacacú tsi yo. 4 Tyincuñí ra tsa cacu tandɨhɨ nyɨvɨ. Tan cuñí ra tsa coto ñituhun nditsa. 5 Tyin intuhun ñi maa Nyoo iyó. Taniyó intuhun ñi ra cuví cahan ndaahvi tsa cuenda yonuu Nyoo. Ra ican cuví ra Cristo Jesús. Tan cuví raiin nyɨvɨ tumaamaa yo. 6 Juvin ra Jesucristo tsihi tsacuenda tandɨhɨ nyɨvɨ. Tyahvi ra tsa cuenda cuatyitandɨhɨ yo tyin tacan tan cuvi cacu yo. Tan cundaacan quɨvɨ tyaa maa Nyoo cuhva. 7Tsa cuenda yacan,

Page 223: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Timoteo 2:8 220 I Timoteo 4:4tava tyiñu Nyoo tsi yu, tyin cahan yu tuhun ra, tancaca yu tyiñu ra, tan jacuaha yu tsi nyɨvɨ tsa ñavinnyɨvɨ Israel cuví nácaa tsinu iñi ñi tsa nditsa. Tannyooho tsitó ndo tyin tsa nditsa caahán yu tyin ñatuhvá yu jandavi ñaha tyin cuenda ra Cristo yɨhɨ yu.

8 Yacan cuenda cuñí yu tsa ndacan tahvi rayɨɨnaha ra tsi Nyoo tandɨhɨ ñi ityi. Tan coo vaha ranaha nuu ra. Tan cañihi ra naha ndaha ra tanjacahnu ra naha tsi Nyoo tsihin tsa vaha caca iñi ranaha. Tan tsihin tsa ña ñuhú tɨsɨhɨ iñi ra naha. Tanña cahan yuhu tahan ra naha. Tacan taahán tsi coora naha tan ndacan tahvi ra naha tsi Nyoo. 9 Tacantucu ñiñaha. Catsi vaha cunditsi ñi jahma ñi, tumaataahán maa tsi cunditsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo. Naña cunditsi ñi jahma iyo xaan caa. Ña iyo xaanjanduvaha ñi jiñi ñi. Ñavin tsihin xuhun cuaan, nditsihin yuu xiñu, tanña cunditsi ñi jahmayahvi xaan.10Maa tyin na janduvaha ñi tsi ñi tsihin tsa catsi cooñi tan tsihin tsa javaha ñi tsa vaha, tumaa taahánmaa tsi javaha nyɨvɨ nacuhva cuenda tsi ñi tsi Nyoo.11 Tan cunyecu taxin ñi tyaa soho ñi tuhun Nyoo.Tan jaha ñi tsa ñayɨvɨ tsi ra tsahá cuenda tuhunNyoo tsi ñi. 12 Tyin ña tsahá yu jacuaha ñiñaha nuunyɨvɨ cuaha. Ndi ña tsahá yu tsa cundaca ñaha ñitsi rayɨɨ. Taxin ñi na cunyecu ñi. 13 Tyin jihna cara Adán javaha Nyoo, yaha can tan javaha ra tsi ñaEva. 14Tan ñavin tsimaa ra Adán jandavi ñaha nu ñavaha, tyin tsi ña Eva ñasɨɨhɨ ra jandavi ñaha nu tantsicoo cuatyi ña. 15Maa tyin ñiñaha nduve tsa cuatahan ñi tsa cua cacu sehe ñi, tatun jacuahnú vahañi tsi sehe ñi, tan tsinú vaha iñi ñi tsi Nyoo tan cuñíñi tsi ra tan tsi nyɨvɨ, tan catsi coo ñi nuu Nyoo tannuu nyɨvɨ.

3Nacaa taahán tsi coo ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ

vehe ñuhu1 Tuhun ihya tuhun nditsa cuví tsi: Tatun iin ndo

cuñí ndo cuvi ndo ityi nuu tsihin nyɨvɨ vehe ñuhu,vaha xaan tyiñu cuñí ndo javaha ndo. 2 Maa tyinñiñi cuñí tsi tyin ra cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ veheñuhu cuñí tsi cuvi ra iin ra catsi iyó tyin tacan tanña cuví tyaa nyɨvɨ cuatyi tsata ra. Tan cuñí tsi tsa coointuhun ñi ñasɨɨhɨ ra. Tan cuñí tsi tsa cuvi ra iin ratsitó vaha cuhva coo, iin ra vaha nuu nyɨvɨ. Tan cuñítsi vaha cahan ra tsihin nyɨvɨ tsaá yuvehe ra, tancuví ra iin ra tsitó vaha jacuaha tsi nyɨvɨ. 3 Iin ra cuvíityi nuu tsihin nyɨvɨ vehe ñuhu ña taahán tsi cohora nyixi, tan ña taahán tsi cuví ra iin ra nanducútɨsɨhɨ. Tan ña taahán tsi cuví ra iin ra nducú xuhuntsihin tsa ña taahán tsi. Cuñí tsi tsa cuví ra iin ravaha iñi, iin ra ña tuhvá cañi tahan. Tan cuvi ra iinra ña nyiyo iñi xuhun. 4 Cuñí tsi tsa cuvi ra iin rayɨhɨ ndaha vaha tsi ñasɨɨhɨ ra tan tsi sehe ra, iin randacá ñaha tsi sehe ra tan tyaá yahvi vaha sehe ra tsira, tan jahá ñi tsa ñayɨvɨ tsi ra. 5 Tyin tatun ña tsitóra cundaca ñaha ra nyɨvɨ vehe ra, ¿nácaa cua quɨhɨndaha ra nyɨvɨ tsicá vehe ñuhu Nyoo? 6 Tan iin randi tsaa xaan tsihin tuhun Nyoo ña taahán tsi cuvira ityi nuu tsihin nyɨvɨ vehe ñuhu tyin coto nduyaara, tan tatsi tuñi Nyoo tsi ra, tumaa tatsi tuñi Nyootsi nu ña vaha tsa cuenda tsa cahnu xaan jaha nu tsinu. 7Tan cuñí tucu tsi tsa cuvi ra iin nyɨvɨ vaha nuu

nyɨvɨ tsa ña yɨhɨ tuhun Nyoo, tyin tacan tan ña ñihiñi náa cuatyi tyaa ñi tsata ra tan ña cuvi jaha canaanu ña vaha tsi ra.

Nacaa taahán tsi coo ra jahá tyiñu vehe ñuhu8 Tan tacan tucu ra jahá tyiñu vehe ñuhu naha

ra. Na catsi coo ra naha. Na ña cumañi ra nahatsihin tuhun caahán ra naha, tan ña cuvi ra nahara tuhvá tsihí nyixi. Tan ndi ña nyiyo iñi ra nahajaha canaa ra naha xuhun tsihin tsa ña taahán tsi.9 Cuñí tsi tsa cutuñí vaha iñi ra naha nácaa taahántsi tsinu iñi yo tsi Nyoo tan coto vaha ra naha tyinvaha cuahán ra naha tsihin Nyoo. 10 Tan cuñí tucutsi tsa nyehe jihna yo tatun vaha cuahán ra nahatsihin Nyoo, tacan tan cuví jaha tyiñi ra naha veheñuhu. 11Tan tacan tucu ñiñaha, cuñí tsi cuví ñi nyɨvɨvaha nuu nyɨvɨ. Ña cahan ñi cuendu. Catsi coo ñi.Tan tyaa nuu vaha ñi tandɨhɨ tyiñu. 12Ra jahá tyiñuvehe ñuhu na coo intuhun ñi ñasɨɨhɨ ra. Tan cuñítsi tsa coto vaha ra cundaca ñaha ra tsi sehe ra tannyɨvɨ vehe ra. 13 Tyin ra jahá tyiñu vehe ñuhu, tanvaha tyanuú ra tyiñu tsa nyisó ra, cuahán ca ra ityinuu tsihin Nyoo. Tan tsihin tsa nɨɨ iñi ra caahán ratuhun Nyoo tyin tsinú vaha iñi ra tsi ra Cristo Jesús.

Nu caahán ra Pablo sɨquɨ tuhun xeehe cuhvatsinú iñi yo

14-15 Vasɨquɨ numi ñi cua quitsi nyehe yu nu nyiíun. Maa tyin tun ña cuvi quitsi yu tsa numi ñi, yoñijaha, vaha tyin tsa tyaá yu tuhun ihya tyin coto unnácaa taahán tsi coo yo tsa cuví yo nyɨvɨ cuendaNyoo. Tyin maa yo cuví vehe ñuhu Nyoo nyito. Tancuñí tsi tsa jañihi ca yo janaha yo tuhun Nyoo tsinyɨvɨ. Tan naquihin vaha yo tyin tuhun nditsa cuvítsi. 16 Tsa nditsa tyin yaha xaan cahnu cuví tuhunxeehe tsa jaquituvi Nyoo, tyin coo yo tumaa iyómaara:Nyoo nanduvi ra rayɨɨ tan tsicoo ra, tsicoo cuñu

ñuhu ra tumaa tsa iyó cuñu ñuhu maa yo.Tan catyí Tatyi Ii Nyoo tyin ra nduve cuatyi cuví ra.Tan nyehe ra cuví ángel naha ra tsi ra.Tanɨɨ cahnu nu ñuhu ñayɨvɨ caahán nyɨvɨ tuhun ra.Tan tsinú iñi nyɨvɨ tsi ra tanɨɨ cahnu nu ñuhu ñayɨvɨ.Tan cuanuhu ra nda gloria.

4Nu catyí ra Pablo tyin nu cuahán ca tsi quɨvɨ yɨhɨ

nyɨvɨ ña cua tsinu ca iñi ñi tsi ra Cristo1 Maa tyin caahán catsi Tatyi Ii tan catyí ra tyin

nu cua ndɨhɨ tyembu yɨhɨ nyɨvɨ ña cua tsinu ca iñiñi tsi ra Cristo, tyin cua tyaa soho ñi tuhun caahántatyi ña vaha tsa jandaví ñaha. Tan cua cunyicunñi ndusu yuhu nu ña vaha. 2 Cua tyaa soho ñituhun caahán nyɨvɨ jandaví ñaha. Tan ñi can ña tuvíiñi ñi náa javahá ñi tyin tsa ndundava xaan añimañi. Tumaa tsa cayu añima ñi jaha iin caa ihñi tanndundava tsi. 3Cua casɨ ñi nu tindaha nyɨvɨ. Tan cuacatyi ñi tyin ña vaha catsi yo juhva nuu nyayu. Vasutsitó yo tyin tandɨhɨ nuu tsa tsatsí yo, Nyoo javahaitsi. Tan tandɨhɨ yoo tsa tsinú iñi tsi ra tan tsitó yotsa nditsa, tsatsí yo can tan tsahá yo tyahvi nyoo tsira. 4 Tyin tandɨhɨ tsa javaha Nyoo tan vaha tsi. Tanña taahán tsi catyi yo tyin ña vaha tsi. Tan cuví catsiyo tandɨhɨ tsi tun tsahá yo tyahvi nyoo tsi Nyoo tsa

Page 224: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Timoteo 4:5 221 I Timoteo 5:22

cuenda tsi. 5Tyin ndu ii tsi jahá tuhun Nyoo tan tsatsicán tahvi yo tsi ra tan tsahá yo tyahvi nyoo tsi ra.

Nacaa iyó ra vaha jahá tyiñu tyiñu ra Jesucristo6 Tatun jacuahá un tandɨhɨ tsa caahán yu ihya tsi

tandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ tuhun Nyoo tsihin yo, cua cuviun iin musu vaha ra Cristo Jesús. Tan tuhun tsatsinú iñi yo, tsihin tandɨhɨ tuhun raCristo tsa nyicúnyo, cua jatyinyee tsi tsi un tan cuahnu ca un tsihintuhun Nyoo. 7 Maa tyin ña tyaa yahvi un tsa cuvíxembulu, tuhun sana, tan tuhun tsahnu cuhva iyónyɨvɨ. Vaha ca jañiñi un tsi un tan javaha un maañi maa cuhva cuñí maa Nyoo. 8 Tsa jañiñí yo cootunyee iñi cuñuñuhuyo, juhvañi jatyinyeé tsi tsi yo.Maa tyin tsa jañiñí yo javahá yo tandɨhɨ cuhva cuñíNyoo, jatyinyeé tsi tsi yo iin cahnu ñi, tyin jatyinyeétsi tsi yo nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Tan jatyinyeé tucutsi tsi yo tsa coo vaha yo nu cua tsaa yo nda gloria.9 Tan nditsa, tyin tsa nditsa cuví tsi tan tandɨhɨ yotaahán tsi tsa tsinú iñi yo itsi. 10 Tan juvin ñi tsacuenda yacan jahá tyiñu yo tan nyehé yo tundohotyin ndatú yo tsa naquihin yo tsa vaha tsa tsaháNyoo nyito tsi yo. Tyin maa ra cuví ra jacacú tsitandɨhɨ nyɨvɨ, tan jihna ca yoo tsa tsinú iñi yo tsi rajacacú ra.

11 Tuhun ihya jacuaha un tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuendaNyoo, tan jañiñi un tsi ñi na cutuhva ñi itsi. 12 Catsijaha un tsi un coto ña cua jaha nyɨvɨ tsa ñayɨvɨ tsiun tsa cuenda tsa ndi tyuvaa xaan un. Jacuaha tsiñi tsihin cuhva iyó un, tan tsihin cuhva caahán un.Jacuaha tsi ñi tsihin tsa cuñí un tsi Nyoo tan tsi nyɨvɨ,tsihin cuhva tsicá iñi un, tsihin cuhva tsinú iñi un,tan tsihin cuhva javahá un maa ñi maa tsa vaha.13 Tan tsitsi tsa ndi cumañi ca tsaa yu nu nyií un,cahvi tuhun Nyoo tsihin ñi yɨhɨ tuhun Nyoo. Cuhvacuenda ñihi tsi ñi, tan jacuaha tsi ñi nácaa cunyicunvaha ñi tsi Nyoo. 14 Jaha cuenda vaha tunyee iñi tsatsaha Nyoo tsi un quɨvɨ tyiso ndaha ra nyisó tyiñuvehe ñuhu naha ra jiñi un tan cahan ra naha tsatsaha cuenda Nyoo tsi ra naha. 15 Tyaa vaha iñituhun can tan javaha cuhva catyí tsi. Tacan tan cuanyehe tandɨhɨ nyɨvɨ nácaa cuahán un ityi nuu catsihin Nyoo. 16 Jaha cuenda tsi un tsihin cuhva iyóun. Tan jaha cuenda cuhva jacuahá un tsi nyɨvɨ. Tanña nacoo ihñi un tsa vaha. Tatun javahá un tacan,cua cacu un, tan cua cacu tucunyɨvɨ tyaá soho tuhunjacuahá un.

5Nu tsahá cuenda ra Pablo tsi ra Timoteo nácaa

cuhva cuenda ra tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo1 Ña cuxaan un tsi iin ra tsahnu, maa tyin cuhva

cuenda tsi ra tan jaha tsa ñayɨvɨ tsi ra tyin tumaacuví jutu un cuví tsi ra. Tan ra cuatyi naha ra, cuhvacuenda tsi ra naha tumaa tsa yañi un cuví tsi ra naha.2Tan ñi tsahnu cuhva cuenda tsi ñi tumaa tsa sɨhɨ uncuví tsi ñi. Tan ñi cuatyi, cuhva cuenda tsi ñi tumaatsa cuhva un cuví tsi ñi. Javaha tandɨhɨ tsa caahányu ihya tsihin tsa vaha tsicá iñi un.

3 Jatyinyee tsi ñiñaha ndaahvi tsa tsihi yɨɨ tatunnduve nyɨvɨ ñi cuví jatyinyee tsi ñi. 4Maa tyin tatuniyó iin ñaha tsihi yɨɨ tan iyó sehe ña, a sehe yañi ña,cuñí tsi cutuhva jihnamaa ñi can jatyinyee ñi tsi ña.Na nducuhun iñi ñi nácaa jaha cuenda sɨhɨ ñi tsi ñi

tsa ndi nyihi ñi. Tan tacan taahán tsi tsa jaha cuendatucu ñi tsi ña vityin. Tun tacan javaha ñi, vaha xaan,tyin tacan taahán iñi maa Nyoo. 5Tan ñaha tsa tsihi yɨɨ tan ndoo ndaahvi intuhunñamaaña, iin ñaNyootyaá iñi ña tan tsicán tahvi ña tsi ra tsinu cahñi tantsacuaa. 6Maa tyin ñaha tsihi yɨɨ tsa cusɨɨ iñi tsihintsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, vasu nyito ña maa tyintsihi ña cuenda Nyoo. 7 Jacoto tucu tuhun ihya tsi ñicuhva yo tyin tacan tan ña ñihi nyɨvɨ cuhva cahanñi ndavaha ñi tsi ñi. 8 Maa tyin tatun yɨhɨ yo iyónyɨvɨ yo tan ña tsicá iñi yo jatyinyee yo tsi ñi, ñavaha tacan. Tyin tatun ña jatyinyeé yo tsi nyɨvɨ veheyo, tumaa tsa ña tsinú iñi yo tsi Nyoo cuví can. Tancahnu ca cuatyi yo iyó tan ñavin ca nyɨvɨ tsa ña tsinúiñi tsi Nyoo.

9 Nu tutu tsa nyaá sɨvɨ ñi tsihi yɨɨ, na cunyaa sɨvɨñi tsahnu tsa iyó ndaahvi, tatun tsa yaha uñi xicocuiya ñi, tan intuhun ñi yɨɨ ñi tsicoo. 10 Tan tatuntsitó vaha nyɨvɨ tsi ñi tsa cuenda tsa vaha tsa javaháñi; tan jacuahnu vaha ñi sehe ñi, tan tsaha ñi tsacatsi nyɨvɨ tsaá yuvehe ñi, tan jahá tyiñu ñi tyiñunyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo tsihin tsa nɨɨ iñi añima ñi,tan jatyinyee ñi tsi nyɨvɨ nyehé tundoho. Tun tacanjavaha ñi tandɨhɨ tsa vaha, cuví cunyaa sɨvɨ ñi.

11 Maa tyin ña tyaa ndo sɨvɨ ñiñaha tsa ñaha caquita uñi xico cuiya, coto coo quɨvɨ tan cuñi ñi coonyico yɨɨ ñi tan cuñí ñi tindaha ñi inga tsaha tanjandɨhɨ ñi tsa jahá tyiñu ñi tyiñu ra Cristo. 12 Tancoo cuatyi ñi tyin ña javahá ñi cuhva cahan ñi tsacua javaha ñi. 13Tan inga tucu tyiñu tatun tsicá nuujutsan ñi maa ñi tan iin tan iin vehe nyɨvɨ quɨhvɨñi. Tan ñavin yacan ñi maa tyin tsicá nuu tucu ñicaahán ñi cuendu. Tan tyihí ñi tsi ñi nu ña taahántsi quɨhvɨ ñi, tan caahán ñi tsa ña taahán tsi cahanñi. 14 Vaha taxin ca na tindaha ñi inga tsaha. Nacoo sehe ñi. Na jaha cuenda vaha ñi vehe ñi. Tanña cuhva ñi cahan nyaa nyɨvɨ xaan iñi tsi yo tsi yo.15 Caahán yu tandɨhɨ tuhun ihya tsihin un tyin yɨhɨ ñi tsa nacoo ñi tsi Nyoo tan nyicún ñi tsi nu ña vaha.16 Tatun ñi yɨhɨ cuenda Nyoo tan iyó iin nyɨvɨ ñi tsatsihi yɨɨ, cuñí tsi tsa jatyinyee maa ñi tsi ñi can, tanña tyiso ñi itsi sɨquɨ vehe ñuhu. Tyin tacan tan cuvíjatyinyee vehe ñuhu tsi inga ñi tsihi yɨɨ tsa nduve camaa nyɨvɨ iyó.

17 Ra tsahnu ra nyisó tyiñu vehe ñuhu, cuñí tsitsa jaha xaan nyɨvɨ vehe ñuhu tsa ñayɨvɨ tsi ra, tantsa jihna ñi na jaha ñi tsa ñayɨvɨ tsi ra caahán tuhunNyoo tan jacuahá ra naha tsi ñi. 18Tyin tuhun Nyoocatyí tsi tyehen: “Ña tyihi un yoho yuhu indɨquɨ nujahá tyiñu tɨ, tacan tan cuvi catsi tɨ luxu.” Tan catyítucu tuhun Nyoo tyehen: “Iyó ndatu tsa ñihí ra jahátyiñu yahvi ra.”

19 Tatun tyaá nyɨvɨ cuatyi tsi iin ra tsahnu tan ñaquita uvi a uñi taahan tsandaa, ña tyaa yahvi un tsacaahán ñi. 20Maa tyin nyɨvɨ tsa jañihí ca javahá tsaña vaha, cuñí tsi tsa cahan ndo tsihin ñi nuu tandɨhɨnyɨvɨ yucú vehe ñuhu. Tacan tan nayuhvi tandɨhɨca ñi tan ña javaha ñi tsa ña vaha. 21 Tavá tyiñu yutsi un nuu Nyoo tan nuu Jutu Mañi yo Jesucristo,tan nuu ángel tsa nacatsi ra. Tan caahán yu tsihinun tyaa yahvi tsa caahán yu ihya, inducu ñi cuñi unnyehe un tsi tandɨhɨ nyɨvɨ. 22 Ña numi xaan cuhvaun tyiñu tsi iin ra cuvi ra ityi nuu tsihin nyɨvɨ vehe

Page 225: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I Timoteo 5:23 222 I Timoteo 6:21ñuhu. Coto cuhun cuatyi javaha ra sɨquɨ un. Jahacuenda vaha tsi un tsihin tandɨhɨ tsa javahá un tanña cuhva un ndatu tsi nu ña vaha tsa nducu cuhvanu tsi un.

23 Tan tsa cuenda tsa uhvi tsitsi un, ña coho caun maa ñi maa ndutya, coho luxu vinu na nduvahatsitsi un.

24 Yɨhɨ nyɨvɨ quituví cuatyi ñi tsa ndi cumañicutuñi ñi. Tan yɨhɨ ñi quituvi cuatyi ñi tsa yahacutuñi ñi. 25Tan tacan tucu tatun javahá yo tsa vaha,ña cuxeehe tsi. Vasu ña quituví tsi tsa numi ñi, maatyin ña cuví ndoo xeehe tsi.

61 Nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo tsa cuví musu, cuñí tsi

tyaa yahvi vaha ñi tsi tsitoho ñi. Tyin tacan tan ñañihi nyɨvɨ cuhva cahan ñi ndavaha ñi sɨquɨNyoo, tansɨquɨ tuhun ra tsa jacuahá yo. 2 Tan tatun iin musutan yɨhɨ tsitoho ra cuenda Nyoo, taahán tsi tsa jahara tsa ñayɨvɨ tsi ra ican tyin yañi ra cuendaNyoo cuvítsi ra. Cuñí tsi tsa vaha ca jahá tyiñu ra tyiñu tsitohora, tyin tsinú tucu iñi maa ra can tsi ra Cristo, tanNyoo cuñí ra tsi ra ican. Jacuaha yacan tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo tan cuhva cuenda tsi ñi na javaha ñicuhva catyí tsi.

Cuhva iyó yo tsihin Nyoo tan na cusɨɨ iñi yo tsihintsa tsaha ra tsi yo

3 Tatun iyó iin ra jacuahá inga tuhun tsa ñanacatsi tahan tsihin tuhun vaha tsa jacuahá JutuMañi yo Jesucristo; tan ña nacatsi tahan can tsihincuhva vaha iyó yo tsihinNyoo, 4cuví ra iin ra nduyaáñi maa, iin ra ña tsitó. Tan tsa caahán yuhu ra sɨquɨiin tsa ñavin ñi tsa cahan yo tuhun, cuví can tumaacuehe tsi ra. Tan tsa cuenda yacan cacú tɨsɨhɨ tannyiyo iñi nyɨvɨ tsa iyó tsi inga ñi, tan tsa caahánnyaa tahanñi tsi ñi, tacan tanndasɨ cuñí nyɨvɨnyehetahanñi tsi ñi. 5Tanmaañi cañí tahannyɨvɨ jahá cantyin quiñi tsicá iñi ñi, tyin ña tsitó ñi tsa vaha. Cuñímaa ñi tyin cua jaha canaa ñi xuhun tsihin tuhunNyoo. Ña cutahan un tsihin ñi can. 6 Nditsa tyintsa javahá yo cuhva catyí Nyoo tan sɨɨ cuñí yo tsihintsa tsaha ra tsi yo, cuví tsi tumaa iin tsa cuca iyó tsiyo. 7 Tyin nduve náa tsaa tsihin yo quɨvɨ cacu yonu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Tan nduve náa cuhun tsihinyo quɨvɨ cúu yo. 8 Maa tyin tatun iyó tsa catsi yotan iyó jahma cunditsí yo, na cusɨɨ iñi yo, tan nandoo yo vaha tsihin yacan. 9 Maa tyin nyɨvɨ cuñínducuca, nducú cuhva nu ña vaha tsi ñi. Tan nacavañi tsitsi xayɨ nu. Jandusohó nu tsi ñi tsihin tsa cuñíñi coo cuaha tsa coo tsi ñi. Tan jatɨvɨ can tsi ñi. Tannu ndɨhɨ tuhun cua tɨvɨ ndɨhɨ ñi tan cua cuhun ñianyaya. 10 Tyin tsa cuñí xaan yo xuhun, yacan cuvíyoho tandɨhɨ ca nuu tsa ña vaha. Tan yɨhɨ nyɨvɨ tsacuenda tsa cuñí xaan ñi xuhun, tan jandɨhɨ ñi tsatsinú iñi ñi tuhun Nyoo. Tan janyehé ñi tundoho tsijuvin ñi maa ñi tsihin yacan.

Nacaa cañí tahan yo tsihin nu ña vaha tsihin tsatsinú iñi yo tsi Nyoo

11Maa tyin yooho cuví un iin rayɨɨ cuenda Nyoo.Quita tsiyo nuu tandɨhɨ tsa caquiñi. Coo cuɨtɨ vahanuu Nyoo. Cuanyicun tsi Nyoo tsihin tsa nɨɨ iñi un.Cuñi tsi nyɨvɨ. Cunyee iñi tsihin tsa vita iñi un nyehe

un tandɨhɨ tsa cua tahan un. Tan ña cahnu jaha untsi un. 12 Cañi tahan vaha tsihin nu ña vaha tsihintsa tsinú iñi un tsi Nyoo. Ña jaña ndaha un ñayɨvɨnyito tsa ña cua naa maa tsa tsaha Nyoo tsi yo. Tyintsa cuenda can, cana Nyoo tsi un, tan tacan catyi un quɨvɨ cahan catsi un nuu tandɨhɨ ra cuví tsandaanaha ra, catyi un tyin tsinú iñi un tsi Nyoo. 13 Tanvityin nuu Nyoo, ra tsa tsahá ñayɨvɨ coo tandɨhɨtsa iyó, tan nuu ra Cristo Jesús ra tsa tsaha cuendavaha tuhun nditsa nuu ra Poncio Pilato, caahán yutsihin un, 14 javaha tandɨhɨ tsa catyí yu tsihin un tyinjavaha un tyin tacan tan ña cuví cahan nyaa nyɨvɨ tsiun nda tahan tsi quɨvɨ quitsi JutuMañi yo Jesucristo.15 Nda tsaa maa quɨvɨ, tan cua jaquitsi Nyoo tsi raCristo inga tsaha. Ra ican cuví ra jacahnú yo, tanintuhun ñi maa ra cuví Nyoo, ra iyó xaan tunyeeiñi. Rey cahnu cuví ra nuu tandɨhɨ ca ra cuví rey.Tan ra ndacá ñaha cahnu cuví ra nuu tandɨhɨ ca randacá ñaha. 16 Intuhun ñi maa ra cuví ra tsa nduvetuhun tsiihí iyó tsi. Tan iyó ra nu nditsin nu ña cuvícutuhva nyɨvɨ. Tan ndi intuhun nyɨvɨ ñaha ca nyehetsi ra. Tan ndi ña cuví nyehe ñi tsi ra. Na jacahnuyo tsi maa ra. Tan na cundaca ñaha ra tsi yo tandɨhɨtyembu. Tan na ña cundɨhɨ maa tsa ndacá ñaha ratsi yo. Na cuvi tsi tacan. 17 Tan cahan tsihin nyɨvɨtsa iyó tsa cuca ñuu ñayɨvɨ ihya, na ña cahnu xaanjaha ñi tsi ñi. Tan ña cuita iñi ñi tsa cuca tsa iyó tsiñi. Tyin tsa cuca can cua ndɨhɨ can. Na cuita iñi ñi tsiNyoo nyito, tyin maa ra cuví ra tsahá tandɨhɨ tsi yo.Tan cuví cusɨɨ iñi yo tsihin tsi. 18Cahan tsihin ñi cucana javahañi tsa vaha tannducuca ñi nuuNyoo tsihintsa javahá ñi tsa vaha. Tan na cuhva ñi tsa iyó tsi ñitsihin tsa nɨɨ iñi ñi tan ñavin tsihin tsa cuiihya cuñíñi. 19 Tacan tan coo tsa cuca tsa ña cuanaa maa tsiñi, tan jatyinyee tsi tsi ñi nu cuahán quɨvɨ ityi nuu.Tan coo ñi ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa.

Nu ndɨhɨ tsahá cuenda ra Pablo tsi ra Timoteo20 Yooho Timoteo, jaha cuenda vaha tyiñu tsa

tsaha Nyoo tsi un. Ña tyaa soho un tuhun nu ñuhuñayɨvɨ ihya, tuhun nduve yahvi nyaá. Ña tyaa yahviun tuhun tsa catyí nyɨvɨ tyin tsitó xaan ñi tan ñanditsa. 21Tyin tsa cuenda yacan, yɨhɨ nyɨvɨ tsa nacooihñi ñi tuhun Nyoo. Tan ña tsinú vaha ca iñi ñi tsi ravityin.

Coo tsihin tsa vaha tsa iyó tsi Nyoo tsa tsaha ra tsiun.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 226: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

II Timoteo 1:1 223 II Timoteo 2:13

Carta Tsinu Uvi Tsa Jacuhun RaPablo Tsi Ra Timoteo

Nu tyaa ra Pablo inga carta tsa cuenda ra Timoteo1 Yuhu ra Pablo cuví yu iin ra tava tyiñu ra

Jesucristo, tyin tacan cuñí maa Nyoo. Tyin cuñíra tsa jacoto yu tsi nyɨvɨ tyin tsahá ra ñayɨvɨ nyitocoo tandɨhɨ ñi tsa iin ñi cuví tsihin ra Cristo Jesús.2 Jaquitsí yu carta ihya tsi yooho Timoteo. Tan cuñíxaan yu tsi un tyin tumaa cuví sehe yu cuví tsi un.Tan naquihin tsa vaha tan tsa taxin tsa tsahá NyooJutu yo tan Jutu Mañi yo Jesucristo coo añima un.Tan na cundaahvi iñi ra tsi un.

Nu caahán ra Pablo tsihin ra Timoteo na catyi tuhunra tsihin nyɨvɨ tyin cuenda ra Cristo yɨhɨ ra

3 Tandɨhɨ ñi quɨvɨ nducuhún iñi yu tsi un tantsicán tahvi yu tsi Nyoo tsinu cahñi tan tsacuaa. Tantsahá yu tyahvi nyoo tsi ra tsa cuendaun. Tyiñumaara jahá tyiñu yu tumaa jaha tyiñu tsii tsaahnu yutyiñu Nyoo tsanaha. Tan vaha cuñí añima yu tyinvaha iyó yu nuu ra. 4 Nducuhún xaan iñi yu nácaatsacu un quɨvɨ quita yu nu nyií un. Tan vityin cuñíxaan yu nyehe yu tsi un inga tsaha tan cusɨɨ iñi yu.5 Tan nducuhún xaan iñi yu tyin tsinú nɨɨ vaha iñiun tsi Nyoo. Tumaa tsa tsinu iñi ña Loida tsitan untan ña Eunice sɨhɨ un. Ñi ican vaha xaan tsinu iñi ñitsi Nyoo, tan tsitó yu tyin tacan tsinú iñi maa un tsiNyoo vityin.

6 Yacan cuenda tsahá cuenda yu tsi un jandu iinca iñi un tan cuatyiñu ndatu tsa tsaha Nyoo tsi untsa cahan un tuhun ra. Yacan cuví ndatu tsa tsahara tsi un quɨvɨ tyiso ndaha yu jiñi un. 7 Nyoo ñatsahá ra tatyi ña vaha tsa jayuhvi tsi yo. Tsahá raTatyi Ii ra tsi yo tyin coo tunyee iñi cahnu tsi yo,tan cuñí tahan yo tsi yo. Tan tsahá ra tunyee iñitsi yo tyin tacan tan cundaca ñaha vaha yo tsi yo.8Yacan cuendañanducahannuuun cahanun tuhunJutu Mañi yo. Tan ndi ña nducahan nuu un tsa nyiíyu vehe caa tsa cuenda ra. Cuatyiñu tunyee iñi tsatsaha Nyoo tsi un tan ndoo un vaha tsa nyehe untundoho tsa vatsí sɨquɨ yo tsa cuenda tuhun Nyoo.9 Tyin juvin ra jacacu tsi yo. Tan cana ra tsi yo tyincoo yoñayɨvɨ ii. Ñavin tsa cuenda tsa vaha tsa javaháyo tan cana ra tsi yo. Cana ra tsi yo tyin tacan tyaamaa ra cuhva javaha ra nda ndi cumañi ca tsinuñuhu ñayɨvɨ. Tyin nda quɨvɨ can tyaa ra cuhva tsacuhva ra tsa vaha tsa iyó tsi ra tsi yo tsa cuenda raCristo Jesús. 10 Tan vityin tsitó yo tsa vaha can tyintsa quitsi ra Jesucristo jacacu ra tsi yo. Tan quihinnyaa ra tandɨhɨ tunyee iñi tuhun tsiihí. Cahan ratuhun vaha, tan tava nditsin ra tuhun tsa coo yoñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa.

11 Nyoo tava tyiñu ra tsi yu tsa cahan yu tuhuncan tsihin nyɨvɨ. Tava tyiñu ra tsi yu tsa caca yutyiñu ra, tan jacuaha yu tuhun can tsi nyɨvɨ tsa ñavinnyɨvɨ Israel cuví. 12 Yacan cuenda nyehé yu tandɨhɨtundoho. Maa tyin ña nducahán nuu yu tsa tacannyehé yu tundoho, tyin tsitó yu yóo tsinú iñi yu.Tyin nacuhva cuenda yu tsi yu tsi ra, tan tsitó vahayu tyin cuví jaha cuenda ra tsi yu nda cuanda quɨvɨquitsi ra inga tsaha.

13 Cuanyicun tuhun vaha tsa tsaha cuenda yu tsiun. Tan coo tsihin tsa tsinú vaha iñi un tsi Nyoo.Cuñi tsi ra, tan tsi nyɨvɨ. Tyin tacan taahán tsi cooyoo tsa iyó iin caa ñi tsihin ra Cristo Jesús. 14 Tanna jatyinyee maa Tatyi Ii tsa iyó añima yo tsi un tanjaha cuenda vaha un tsa vaha tsa tsaha Nyoo tsi un.

15 Tsa tsitó un tyin nacoo ihñi ra Figelo tan raHermogenes tsi yu tan tandɨhɨ ca maa ra iyó ityiAsia. 16Maa tyin ra Onesíforo na cundaahvi iñi JutuMañi yo tsi ra tan tsi nyɨvɨ ra tyin cuaha xaan tsahaquitsi ra jatyinyee ra tsi yu. Tan ña cahán nuu ratsa tyehen nyií yu vehe caa. 17 Tan quɨvɨ tsinyii rañuu Roma ihya, ña jandɨhɨ maa ra tsa nanducú ratsi yu nda cuanda tsa nañihi ra tsi yu. 18 Maa JutuMañi yo na cundaahvi iñi ra nyehe ra tsi ra quɨvɨ cuajacutuñi ra tsi yo. Tsitómaaunnácaa jatyinyee xaanra Onesíforo tsi yo quɨvɨ tsiyucu yo ñuu Éfeso.

2Iin andaru vaha ra Jesucristo

1 Tan yooho sehe yu, janyee iñi tsihin tunyee iñiNyoo tsa tsahá ra Cristo Jesús tsi un tsa cuenda tsaiin ñi cuví yo tsihin ra. 2Tuhun tsa tsiñi un cahan yunuu nyɨvɨ cuaha, jacuaha yacan tsi nyɨvɨ tsa nɨɨ iñitsinú iñi tsi Nyoo, ñi tsa cuví jacuaha tsi inga nyɨvɨ.

3Tan cunyee iñi nyehe tundoho tumaa iin andaruvaha ra Jesucristo. 4Ndi intuhun ra cuví andaru tanña cuví jatyañu xaan ra tsi ra tsihin inga ca tyiñu.Tyin cuñí tsi tsa javaha ra maa ñi maa tsa caahán racuví ityi nuu tsihin ra. 5 Tan tacan tucu ra jasɨquɨ tsihin balón, ña cuvi jaha canaa ra tatun ña cunyeeiñi ra jasɨquɨ ra tumaa taahán maa tsi. 6 Iin ra jahátyiñu tsitsi cuhu, taahán tsi tsa jaha tyiñu jihna ra,tacan tan cuvi catsi jihna camaa ra tsa quitá nu jahátyiñu ra. 7Tyihi tuñi vaha iñi tsa caahán yu tsihin unihya, tan maa Jutu Mañi yo cua cuhva tsa cutuñi iñiun tandɨhɨ tsi.

8 Nducuhun iñi tsi ra Jesucristo, ra tsa nandototsa yaha nyehe ra tundoho tan tsihi ra. Cuví ratata ra rey David. Tan tuhun ra cuví tuhun tsajacacú Nyoo tsi yo tsa tsaha cuenda ra tsi yu tyincahan yu tsihin nyɨvɨ. 9 Tan tsa cuenda tuhun cancunyeé iñi yu nyehé yu tandɨhɨ tundoho nda cuandanuuhñí yu tsihin cadena vityin tumaa tsatyin cuvíyu iin ra caquiñi. Tyin iin ra caquiñi tacan javahára naha tsihin ra. Maa tyin tuhun Nyoo ña nuuhñítsi. 10Yacan cuenda cunyeé iñi yu nyehé yu tandɨhɨtundoho tsa cuenda tsa vaha tsi tandɨhɨ ca nyɨvɨ tsanacatsi maa Nyoo, tyin tacan tan cua cacu ñi iin caañi tsihin yo tsa cuenda ra Cristo tan cua ñihi yo nusɨɨ caá tsa ña cua ndɨhɨ maa coo yo. 11 Tuhun ihyatuhun nditsa cuví tsi tan cua cundaa tsi:Tatun tsihi yo cuenda cuñu ñuhu yo, coo nyito tucu

yo tsihin ra.12 Tatun nyehé yo tundoho tsa cuenda ra, cua cun-

daca ñaha ndɨhɨ yo tsihin ra.Tatun catyí yo tyin ñavin cuenda ra yɨhɨ yo, cua catyi

tucu maa ra tyin ñavin nyɨvɨ yɨhɨ cuenda racuví yo.

13 Tatun jandɨhɨ yo tsa tsinu iñi yo tsi ra, maa ratacan ñi maa javahá ra tsa caahán ra.

Tyin maa ra ña tuhvá ra nasama tuhun caahán ra.Tatun jahá tyiñu vaha yo, cua quita vaha yo

Page 227: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

II Timoteo 2:14 224 II Timoteo 4:114 Janducuhun iñi tuhun ihya tsi ra jacuahá tuhun

Nyoo, tan catyi tsihin ra naha nuu Jutu Mañi yo,na jandɨhɨ ra naha tsa caahán yuhu tahan xaan ranaha tsihin tsa nduve yahvi nyaá. Tyin tsa caahányuhu tahan ra naha tacan, nduve maa ndáa tsiñíñuhu can. Tyin tsihin yacan jatɨvɨ ra naha tsi nyɨvɨtyaá soho tsa caahán ra naha. 15 Jañiñi tan nacuhvacuenda un tsi un nuu Nyoo tumaa iin ra jahá tyiñuvaha. Tyin tatun tsatyiñú vaha un tuhun nditsacuhva taahán maa tsi, ña cua nducahan nuu un.16-17 Ña tyaa soho un tsa ña vaha tan tsa ñavin ñitsa cahan yo tuhun tsa caahán nyɨvɨ. Tyin cuví cantumaa cuehe xaan tsi ñi. Tan yaha ca cuhva cuatɨvɨ ñi jahá can. Yacan cuví tsa tahan ra Himeneotan ra Fileto. 18 Tyin quita tsiyo ra naha ityi vahatan catyí ra naha tyin tsa yaha nandoto yo tan ñacua nandoto ca cuñu ñuhu yo inga tsaha. Tan tsihinyacan jandoyó ñuhu ra naha tsi juhva nyɨvɨ tsa tsinúiñi tsi Nyoo. 19 Vasu yɨhɨ juhva ñi tacan quita tsiyoñi, maa tyin Nyoo tsaquin ra tsa nditsa, tan yacancuví tsa ña cua nasama maa. Tan nyaá iin seña tsacatyí: “Jutu Mañi yo nacotó ra tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuendara tsa nditsa.” Tan catyí tucu tsi: “Tandɨhɨ ñi nyisósɨvɨ ra Cristo na quita ñi nu iyó tsa ña vaha.”

20 Tsitsi iin vehe cahnu, ñavin maa ñi maa ndahatyiñu tsinu tsihin xuhun cuaan tan xuhun cuitsiniyó tsatyiñú nyɨvɨ. Tyin tsatyiñú tucu ñi tsa tsinutsihin vitu tan tsihin ñuhu quɨsɨ. Yɨhɨ can tsatyiñúñi can cuenda tyiñu nahnu, tan yɨhɨ can ndáa tahanñi maa tsi tsatyiñú ñi can. 21 Tacan tucu maa yotatun jahá vaha yo cuenda tsi yo, cuví yo iin nyɨvɨtsa tsatyiñúNyoo. Tan cuví yo tumaa iin vasu xuhuncuaan tsa ndoo vaha, tacan tan cuví cuatyiñu ra tsiyo tsa cuenda tandɨhɨ tyiñu vaha.

22 Ña caca iñi un tumaa tsicá iñi ra cuatyi iyó nuñuhu ñayɨvɨ ihya. Tyin ra ihya naha ra maa ñi maatsa caquiñi tsicá iñi ra naha. Maa tyin yooho cooiin ñayɨvɨ cuɨtɨ. Tsinu vaha iñi tsi Nyoo. Cuñi tsiNyoo tan tsi nyɨvɨ. Coo vaha tsihin tandɨhɨ nyɨvɨyɨhɨ cuenda Nyoo, tandɨhɨ ñi tsa tsicán tahvi tsi JutuMañi yo, ñi iyó añima vaha. 23 Tan ña tyaa soho untsa nduve yahvi nyaá tsa caahán yuhu tahan nyɨvɨ.Tyin tsitó un tyin tsihin yacan nducuaha ca tɨsɨhɨ.24 Tan iin ra cuví musu Jutu Mañi yo, ña taahán tsicañi tahan ra. Taahán tsi tsa vaha nyɨvɨ cuvi ratsihin tandɨhɨ nyɨvɨ. Tan cuñí tsi tsa ñihi vaha racuhva jacuaha ra tuhun Nyoo tsi nyɨvɨ. Tan cuñítucu tsi tsa cunyee iñi ra tɨsɨhɨ tsahá nyɨvɨ. 25 Tantsihin tsa vita iñi ra cuñí tsi janaha vaha ra cuhvacoo nyɨvɨ ndava iñi. Tan cuatu ra tatun ndu uvi iñiñi tan coto ñi tsa nditsa. 26 Tacan tan cua cutuñi iñiñi tan quita ñi tsitsi xayɨ nu ña vaha tyin tsa vityinjavahá maa nu cuhva cuñí nu tsihin ñi.

3Nacaa cua coo nyɨvɨ nu cua ndɨhɨ quɨvɨ

1 Tan cuñí tucu tsi coto un tyin nu cua ndɨhɨtyembu cua coo quɨvɨ tsa yɨɨ xaan cua coo yo. 2Tyincua coo nyɨvɨ nyiyo iñi, maa ñi tsa tsii maa ñi cuacuñí ñi coo. Tan cua cuñi xaan ñi xuhun. Tan yaaxaan cua jaha ñi tsi ñi, cahnu cua jaha ñi tsi ñi. Cuacahan ñi ndavaha ñi tsi Nyoo. Tan ña cua tyaa yahviñi tsa caahán jutu ñi tan sɨhɨ ñi. Ña cua nacuhva ñi

tyahvi nyoo tsi Nyoo, tan ndi tsi nyɨvɨ ñi. Ña cuatyaa yahvi ñi tsi Nyoo. 3Ña cua cuñi ñi tsi nyɨvɨ ñi.Ña cua cuhva maa ñi coo taxin nyɨvɨ. Cua cahan ñicuendu. Ña cua cuvi cundaca ñaha ñi cuñu ñuhu ñi.Xaan xaan ñi cua cuvi. Tan ña cua cuñi ñi nyehe ñitsa vaha. 4Cua xico ñi tsi nyɨvɨñi. Tan cua cana iñi ñijavaha ñi náa ndɨhɨ tsa cuñí maa ñi. Tan cahnu cuajaha ñi tsi ñi. Tan maa ñi maa tsa cuñí maa ñi cuananducu ñi, tan ña cua nanducu ñi tsi Nyoo. 5 Cuacunyicun ñi tsi Nyoo tumaa tsa tsinú iñi ñi cua jahañi tsi ñi, maa tyin ña nditsa. Tyin tyasɨ ñi nu janaháNyoo tunyee iñi ra tyin ña tsinú iñi ñi tsi ra.

Ña cutahan un tsihin nyɨvɨ javahá tacan. 6 Tyintyañuñi ican iyó ra tsa quɨhvɨ tsitsi vehe, tan jandavíñaha ra tsi ñiñaha tsa nduvemaa tsa tsiñi tuñi jiñi ñi.Tan cuaha cuatyi ñi can iyó, tan cuaha tsa ña vahacuñí ñi. 7Cuahánñi cua tyaa sohoñi tuhun tsaa,maatyin ña cuví maa cutuñi iñi ñi tsa cuví tsa nditsa.8Tan nyɨvɨ cua coo, cua cuvi ñi tumaa ra Janes tan raJambres, ra tasɨ tsa tsicoo tsanahanaha ra. Tyin cuñi ra naha jaha canaa ra naha tsi ra Moisés. Tan tacantucu nyɨvɨ cua coo nu cuahán ca tsi ityi nuu. Cuacahan ñi ndavaha ñi sɨquɨ tuhun Nyoo. Quiñi xaancua caca iñi ñi. Tan ña cua quita vaha ñi tsihin cuhvatsinu iñi ñi. 9Maa tyin tsa cua janaha ñi, ña cua cuvinducuaha can tyin ña xeehe caa tyin iin tsa nduveyahvi nyaá cua cuvi can, tumaa tsa javaha tucu raJanes tan ra Jambres.

Nu ndɨhɨ tava tyiñu ra Pablo tsi ra Timoteo10Maa tyin yooho tsitó vaha un tyin yuhu ñavin

tacan iyó yu. Tan nyicún un tuhun tsa jacuahá yu,tan cuhva iyó yu. Tan tsitó un nacuenda iyó yutacan, tan nácaa tsinú iñi yu tsi Nyoo. Tan tsitó tucuun nácaa cunyeé iñi yu tsa cuxaán nyɨvɨ tsi yu, tannácaa cuñí yu tsi ñi. 11 Tan tsitó un nácaa cunyeéiñi yu nyehé yu tundoho tsa tsinyaa ndaha nyɨvɨ tsiyu. Tsitó un tsa tahan yu, tandɨhɨ tundoho tsa nyeheyu tsacatyi tuhun Nyoo nda ñuu Antioquía, tan ñuuIconio, tan ñuu Listra. Maa tyin Jutu Mañi yo jacacura tsi yu tsitsi tandɨhɨ tundoho can. 12 Tsa nditsatyin tandɨhɨ yoo tsa cuñí coo cuhva cuñí ra CristoJesús cua janyehe nyɨvɨ tundoho tsi yo. 13Maa tyinnyɨvɨ caquiñi tan nyɨvɨ jandaví ñaha, quiñi xaan cacua coo ñi. Tyin cua jandavi ñaha ñi tsi nyɨvɨ tan cuajandavi ñaha tucu maa nyɨvɨ tsi ñi.

14Maa tyin yooho jañiñi tsi un tan coo un tsihintsa cutuhva un. Tyin tsitó un yóo jacuaha tsi untan tsitó un tyin tsa nditsa cuví tsa cutuhva un.15Nda ndi luhlu un tan tsitó un tuhun nyaá nu tutuNyoo. Tan yacan cuví tsa tsahá tsa cutuñi iñi untan cacu un tsa cuenda tsa tsinú iñi un tsi ra CristoJesús. 16 Tandɨhɨ tuhun tsa nyaá nuu tutu Nyoo,maa Nyoo tsaha tsi. Tan jatyinyeé xaan tsi tsi yotsa nacoto yo nácaa taahán tsi tsinú iñi yo. Janahátsi tsi yo tyin iyó cuatyi yo. Natyisó vaha tsi tsi yo.Jacuahá tsi tsi yo nácaa coo cuɨtɨ vaha yo nuu Nyoo.17 Tacan jatyinyeé tuhun Nyoo tsi yo tyin tacan tanña cumañi tsa cumañi tsi yo tan cuvi yo iin ra cuɨtɨyɨhɨ cuenda Nyoo tan javaha yo tandɨhɨ tsa vaha.

41Tavá tyiñu yu tsi un nuuNyoo tan nuu JutuMañi

yo Jesucristo, tyin maa ra cua jandaa cuatyi nyɨvɨ

Page 228: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

II Timoteo 4:2 225 II Timoteo 4:22nyito tannyɨvɨ tsihi quɨvɨ cua quitsi ra cundaca ñahara tsihin tunyee iñi tsa iyó tsi ra. 2 Cahan tuhunNyoo tsihin nyɨvɨ. Tan ña jandɨhɨ un tsa jañiñi unjavaha un tacan. Cahan tuhun Nyoo tsihin ñi tatuntsahá tsi cuhva tan vasu ña tsahá tsi cuhva. Cuhvacuenda tsi ñi, cahan tsihin ñi tatun ña vaha javaháñi, tyin tacan tan cunyicun vaha ñi tsi ra Cristo. Tancunyee iñi cuatu nda nasama ñi cuhva iyó ñi. Tanjacuaha tsi ñi nácaa taahán tsi coo ñi. 3 Tyin cooquɨvɨ ña cua cunyee ca iñi nyɨvɨ tyaa soho ñi tsavaha. Cua nducu ñi cuaha maestro tsa jacuahá tsiñi maa ñi maa tsa taahán iñi maa ñi tyaa soho ñi.4 Tan cua tyaa tsiyo ñi tsa nditsa. Tan cua tyaa sohoñi tsa ña nditsa. 5 Maa tyin yooho jaha cuenda tsiun tsihin tsa vaha tsicá iñi un. Cunyee iñi nyehetundoho. Cahan tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ. Vahajavaha un tyiñu tsa tsaha Nyoo tsi un.

6 Yuhu tsa yatyin cua nacuhva cuenda yu ñayɨvɨiyó yu tsa cuenda tuhun Nyoo, tyin tsa cuyatyin cúuyu. 7 Tsa yaha cañi tahan yu tumaa taahán maa tsi,tan tsa ndɨhɨ javaha yu tyiñu tsa tsaha Nyoo tsi yutumaa iin ra tsinú suuhva, tun tsa tsaa ra nu taahántsi cucuɨñɨ ra. Tan tacan ñimaa tsinú iñi yu tsi Nyoo.8 Tan vityin nu cuahán ca quɨvɨ, ndatú vaha yu tsataahán tsi tsi yu tsa cua cuhva Jutu Mañi yo tsi yutsa cuenda tsa vaha tsicoo yu nuu ra. Tan ñavinmaañi maa yu cua cuhva ra itsi, cua cuhva tucu ra itsi tsitandɨhɨ ca nyɨvɨ tsa ndatú tsi ra quɨvɨ cua quitsi ra.Tyin intuhun ñi maa ra cuví ra tatsí tuñi vaha.

Inga tyiñu tava ra Pablo tsi ra Timoteo9 Janumi tan quitsi ñi un, quitsi nyehe un nu nyií

yu. 10 Tyin ra Demas nacoo ihñi ra tsi yu tyin cuñíca ra tsa iyó ñuu ñayɨvɨ ihya. Tan cuahán ra ndañuu Tesalónica. Tan ra Crescente cuahán ra Galacia.Tan ra Tito cuahán ra Damacia. 11 Intuhun ña raLucas nyií tsihin yu. Nanducu tsi ra Marcos tanquihin tsi ra quitsi tsihin un quɨvɨ quitsi un. Tyincuví jatyinyee ra tsi yu tsihin tyiñuNyoo. 12 Jacuhunyu tsi ra Tíquico ñuu éfeso. 13 Quɨvɨ quitsi un yahaun naquihin un jahma vixin yu tsa nacoo yu ñuuTroas vehe ra Carpo. Tan naquihin un tandɨhɨ libruyu, cundaha un quitsi tsihin un. Tsa ñiñi ca cuñí tsicundaha un, yacan cuví tandɨhɨ tutu yu.

14 Ra Alejandro, ra cañí caa, cuaha xaan tsa ñavaha javaha ra tsi yu. Maa JutuMañi yo cua natyahvitsi ra tsa cuenda tandɨhɨ tsa javaha ra. 15 Jaha cuendavaha tsi un coto náa javaha ra tsi un. Tyin xaan xaancuñí ra cuenda tuhun Nyoo tsa caahán yo.

16 Tsa jihna ñi jacacu yu tsi yu nuu ra cumí tyiñunaha ra, yoñi maa jatyinyee tsi yu. Tandɨhɨ ra nahanacoo ihñi ra naha tsi yu. Na jaha Nyoo tucahnu iñitsi ra naha tsa cuenda yacan. 17Vasundimaa tandɨhɨra naha nacoo ihñi tsi yu, maa tyin Jutu Mañi yojatyinyee xaan ra tsi yu. Tan tsaha ra tunyee iñi tsiyu tan cuvi cahan catsi yu tuhun ra nuu nyɨvɨ. Tantsiñi tandɨhɨ nyɨvɨ tsa ñavin ñi Israel cuví tsa cahanyu. Tan jacacu Nyoo tsi yu tan ña tsatsi ndicahacan tsi yu. 18 Tan maa Nyoo cua jacacu tsi yu ndahatandɨhɨ tsa ña vaha. Tan cua jaha cuenda ra tsi yutsa cuenda tsa cua naquihin vaha ra tsi yu, tan cuacunyaa yu tsihin ra nundacá ñaha ra nda gloria. Tantaahán tsi jacahnu yo tsi ra tandɨhɨ ñi tyembu. Tanna cuvi tsi tacan.

Nu ndɨhɨ cahan ra Pablo tan tsaha ra nacumi tsinyɨvɨ

19 Cuhva nacumi tsi ña Prisca tan tsi ra Aquilatan tsi nyɨvɨ ra Onesíforo. 20 Tan jacotó ndɨhɨ yu tsiun tyin ndoo ra Erasto ñuu Corinto. Tan ndoo raTrófimo ñuuMileto tyin cuuhví ra. 21 Janumi un tanquitsi un tsa ndi cumañi ca tahan tsi tyembu vitsin.

Tan nacumi tsi un catyí ra Eubulo tan ra Pudentetsihin ra Lino tsihin ña Claudia tan tandɨhɨ ca nyɨvɨyɨhɨ cuenda Nyoo tsihin yo.

22 Na quɨhɨ ndaha Jutu Mañi yo Jesucristo tsi un.Tan Nyoo nasoco tsi tandɨhɨ ndo.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 229: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Tito 1:1 226 Tito 2:14

Carta Tsa Jacuhun Ra Pablo Tsi RaTito

Nu tyaa ra Pablo carta tsa cuenda ra Tito1 Yuhu ra Pablo jahá tyiñu yu tyiñu Nyoo. Tan

tsicá yu tyiñu ra Jesucristo, tyin tava tyiñu ra tsi yutsa jatyinyee yu tsi nyɨvɨ nacatsi Nyoo, na tsinu iñiñi tsi ra, tan nacoto ñi tsa nditsa, tan coto ñi nácaataahán tsi coo yo cuhva cuñí Nyoo. 2Tan cuita iñi ñitsa cua coo ñi ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa ndagloria. Tyinndandi cumañi ca tsinuñuhuñayɨvɨ tancatyi Nyoo tyin cuhva ra ñayɨvɨ nyito coo yo. Tan ñajandaví ñaha ra. 3 Tan vityin tsa tahan tsi quɨvɨ tsatyaa Nyoo cuhva tyin coto yo tuhun ra. Maa ra cuvíra jacacú tsi yo, tan tava ra tyiñu tsi yu tsa cahanyu tuhun ra tsihin nyɨvɨ. 4 Jaquitsí yu carta ihya tsiun, Tito, tyin nditsa tyin cuví un tumaa sehe yu tsacuenda tuhunNyoo, tyin inducu ñi tsinú iñi yo tsi raJesucristo. Naquihin tsa vaha tan tsa taxin tsa tsaháNyoo Jutu yo tan Jutu Mañi yo Jesucristo ra jacacútsi yo, coo añima un. Tan na cundaahvi iñi ra nyehera tsi un.

Tyiñu tsaha ra Pablo tsi ra Tito tyin jaha tyiñu ratyiñu Nyoo ñuu tsa cayucú ñuhu Creta

5 Nacoo yu tsi un ñuhu Creta tyin jandaa untyiñu Nyoo tsa nyaá cundaa. Tan na tyiso un tsi ratsahnu cuvi ityi nuu tsihin nyɨvɨ vehe ñuhu intuhunintuhun ñuu, tumaa tsa catyi maa yu tsihin un.6Tyin ra tsahnu cuví ityi nuu tsihin nyɨvɨ veheñuhu,cuñí tsi cuví ra iin ra iyó intuhun ñi ñasɨɨhɨ, tantsinú iñi tandɨhɨ sehe ra tsi Nyoo, tan catsi iyó sehera tsihin ra, tan ña ndava iñi sehe ra, tan ña tuhványɨvɨ tyaa cuatyi sɨquɨ sehe ra. Tun tacan iyó ra, cuvícuvi ra ityi nuu tsihin nyɨvɨ vehe ñuhu. 7 Tyin racuví ityi nuu tsihin ñi yɨhɨ cuenda Nyoo, maa Nyootsaha tyiñu can tsi ra. Yacan cuenda ñiñi cuñí tsi tsacuví ra iin ra cuɨtɨ iyó nuu Nyoo. Iin ra cahnu jahátsi ña cuví cuvi ra ityi nuu tsihin nyɨvɨ vehe ñuhu,ndi iin ra ndɨhɨ iñi, ndi iin ra tuhvá tsihí, ndi iinra nducú tɨsɨhɨ, ndi iin ra jaha canaa xuhun tsihiniin cuhva ña vaha. 8Maa tyin cuñí tsi cuví ra iin rasɨɨ cuñí tatun tsaa nyɨvɨ yuvehe ra. Tan taahán tsicuhva ra nu ndoo ñi cusu ñi. Cuñí tsi cuvi ra iinra javahá tsa vaha, iin ra tsicá iñi tsa vaha, iin ratsa nacuhva cuenda vaha tsi ra tsi Nyoo, iin ra tsitócundaca ñaha tsi maa ra. 9Cuñí tsi cunyicun vaha ratuhun nditsa tsa jacuahá yo tsi ra. Tacan tan coto rajandu iin ra iñi nyɨvɨ tsihin tuhun vaha ihya, tan ñihira cuhva jacuaha ra tsi nyɨvɨ caahán tyin ña nditsatuhun caahán yo. 10 Tyin cuaha xaan ra ndava iñiiyó, cuaha ra caahán tsa nduve yahvi nyaá, cuahara jandaví ñaha. Tan vihi ca ra nyicún costumbretsaahnu nyɨvɨ Israel, yaha ca cuhva caahán ra cannaha ra. 11 Cuñí tsi tsa casɨ yo nu caahán ra naha,tyin cuaha xaan nyɨvɨ tan vehe tan vehe ñi jandoyóñuhu ranaha. Tyin jacuahá ra naha iin tsa ña taahántsi tsi ñi tsa cuenda tsa cuñí ra naha xuhun.

12 Tan juvin ñi maa iin ra Creta, iin ra tsitó xaan,cahan ra tuhun nyɨvɨ ñuu maa ra catyi ra tyehen:“NyɨvɨCreta, vatya xaanñi. Cuví ñi tumaa cuví quɨtɨ.Cuaha xaan tsatsí ñi tan jutsan xaan ñi”, catyi ra.

13Tan nditsa tsa cahan ra. Yacan cuenda cuñí tsi tsacahan ñihi un tsihin ñi, na nasama ñi cuhva iyó ñityin tacan tan vaha tsinu iñi ñi tsi ra Cristo. 14 Tanña tyaa soho ca ñi cuendu tsa caahán nyɨvɨ Israel.Tan ndi ña tyaa soho ca ñi tsa caahán nyɨvɨ tsa ñacuñí coto tsa nditsa.

15 Tsa cuenda nyɨvɨ tsa vaha tsicá iñi ñi, tandɨhɨmaa náa tsa iyó tan vaha tsi cuñí ñi. Maa tyin tsacuenda nyɨvɨ tsa ña tsinú iñi tan ña vaha tsicá iñi,nduve maa iin tsa vaha cuñí ñi, tyin nda cuandacuhva tsicá iñi ñi tan tsa tsiñi tuñi iñi ñi tan ña vaha.16 Catyí ñi tyin tsitó ñi tsi Nyoo, maa tyin tsihin tsaña vaha javahá ñi, nyehé yo tyin ña nditsa ñi. Tyinndasɨ tsicá iñi ñi tan ndava iñi ñi. Tan ña cuví javahañi tsa vaha.

2Tuhun vaha tsa tsaha Nyoo tyin jacuaha yo

1 Maa tyin yooho, jacuaha tsa vaha tsa nacatsítahan tsihin tsa jacuahá Nyoo tsi yo. 2 Jacuaha tsi ratsahnu naha ra, na catsi coo ra naha, tyin tacan tancua jaha nyɨvɨ tsa ñayɨvɨ tsi ra naha. Tan tacan vahacaca iñi ra naha. Vaha cuhun ra naha tsihin tsa tsinúiñi ra. Cuñí tsi tsa cuñi ra naha tsi Nyoo tan tsi nyɨvɨ.Tan cunyee iñi ra naha tandɨhɨ náa tundoho nyehéra naha. 3 Tan tacan tucu ñiñaha tsahnu. Cahantsihin ñi na coo ñi tumaa taahán iñi maa Nyoo. Tanña cahan ñi cuendu. Ña coho ñi nyixi. Na janaha ñitsa vaha tsi nyɨvɨ tsihin cuhva iyó ñi. 4 Tyin tacan,jacuahá vaha ñi tsi ñiñaha cuatyi tsa ndi tindaha, nacuñi ñi tsi yɨɨ ñi tan tsi sehe ñi. 5 Na caca vaha iñiñi. Tan jaha vaha ñi cuenda cuhva iyó ñi. Na jahacuenda vaha ñi vehe ñi. Tan na cuvi ñi nyɨvɨ vaha.Na cuhva ñi tsa cundaca ñaha yɨɨ ñi tsi ñi, tyin tacantanña cuvi cahannyɨvɨndavahañi sɨquɨ tuhunNyootsa cuenda cuhva iyó ñi.

6 Tacan tucu ra cuatyi naha ra. Cuhva cuenda tsira naha na catsi coo ra naha. 7 Tan maa un cuñí tsitsa janaha un maa ñi maa tsa vaha tsi ra naha tsihincuhva iyó un. Jacuaha tsi ra naha tsihin tsa vii tantsihin tsa vaha. 8Maa ñi tuhun vaha cahan un tyintacan tan yoñi cuvi tyaa cuatyi sɨquɨ un. Tan ra xaaniñi tsi ndo naha ra ña cua ñihi ra naha cuhva cahanra naha ndavaha ñi sɨquɨ ndo tan cua nducahan nuura naha.

9 Cuhva cuenda tsi ra yañi yo, ra cuví musu nahara, na tyaa yahvi ra naha tsi tsitoho ra naha. Najavaha ra naha tandɨhɨ tsa caahán tsitoho ra naha.Tan na ña nacahan ra naha nu caahán tsitoho ranaha. 10 Tan na ña suhu ra naha tsa tsii tsitoho ranaha. Na jaha vaha ra naha cuenda tandɨhɨ ndahatyiñu tsitoho ra naha, tyin tacan tan nyehe nyɨvɨtyin vaha xaan tuhun Nyoo, ra jacacú tsi yo.

11 Tyin Nyoo janahá ra tsa vaha tsa iyó tsi ra tsinyɨvɨ tan cuñí ra jacacu ra tsi tandɨhɨ ñi. 12 Tsihinyacan jacuahá Nyoo tsi yo tyin taahán tsi nacoo yotsa caquiñi tsa javahá nyɨvɨ tsa ña tsitó tsi ra, tannacoo tucu yo tsa cuñí ñi can. Tan cuɨtɨ coo yo nuñuhu ñayɨvɨ ihya, na cundaca ñaha vaha yo tsi yotumaa cuñí maa Nyoo. 13 Tan janahá tucu ra tsi yonácaa cuatu yo tsa vaha tsa cua ñihi yo quɨvɨ quitsira Jesucristo inga tsaha. Tyin sɨɨ xaan cua cuñi yonyehe yo tsa sɨɨ caá quɨvɨ quitsi ra cuví Nyoo yo, racahnu cuví, ra jacacú tsi yo. 14 Tsaha ra ñayɨvɨ ra

Page 230: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Tito 2:15 227 Tito 3:15tsa cuenda yo tyin tacan tan jacacu ra tsi yo ndahatandɨhɨ tsa caquiñi. Tan nacatya ra tsi yo na cuviyo nyɨvɨ vaha, tan cuvi yo tsii maa ra, tan javaha yomaa ñi maa tsa vaha. 15Yacan cuñí tsi jacuaha un tsinyɨvɨ. Jandu iin iñi ñi. Tan cahan tsihin ñi tsihin sɨvɨNyoo. Tan ña javaha un tsa ña vaha tyin tacan tanña ñihi nyɨvɨ nácaa cahan nyaa ñi tsi un.

3Cuhva taahán tsi javaha nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo

1 Janducuhun iñi tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo tsihinyo na tyaa yahvi ñi tsi ra ndacá ñaha tan ra cumítyiñu naha ra. Tan na javaha ñi tyiñu catyí ra cumítyiñu tyin javaha ñi tsihin tsa nɨɨ iñi ñi. 2 Tan ñacahan ñi ndavaha ñi sɨquɨ nyɨvɨ. Ña cañi tahan ñitsihin nyɨvɨ. Na cuvi ñi nyɨvɨ vaha. Na masu jaha ñiañima ñi tsihin tandɨhɨ nyɨvɨ.

3 Tyin nda cuanda maa yo tan ña vaha javaha yonu quitsi tsi. Soho xaan tsicoo yo. Ndava xaan iñiyo. Ña tsica yo ityi vaha tyin jandavi ñaha xaan nuña vaha tsi yo. Tan tsindaca ñaha tandɨhɨ tsa ña vahatsa cuñí cuñu ñuhu yo tsi yo. Tan javaha yo tandɨhɨcuhva cuñí maa yo. Tan cuñi yo coo tandɨhɨ tsa iyótsi inga nyɨvɨ tsi yo. Ndasɨ tsica iñi yo nyehe yo tsinyɨvɨ yo. Tan tacan tucu maa nyɨvɨ ndasɨ cuñi ñinyehe ñi tsi yo. 4Maa tyin Nyoo vaha xaan iñi ra tanjacacu ra tsi yo. Tsihin yacan janaha ra tsi yo tyincuñí ra tsi tandɨhɨ nyɨvɨ. 5Ñavin tsa cuenda tsa vahajavahá yo tan jacacu ra tsi yo, tyin jacacu ra tsi yotsa cuenda tsa cundaahvi iñi ra nyehe ra tsi yo. Tantsihin nɨñɨ ra Jesús nacatya ra cuatyi yo, tan nacacutsaa yo jaha Tatyi Ii ra, tan tsahá ra ñayɨvɨ nyito cooyo. 6 Tan tsa cuenda ra Jesucristo, ra jacacú tsi yo,tsahá xaanNyoo tsa coo Tatyi Ii ra añima yo. 7Tsihintsa vaha maa ra tan janduvaha ra tsi yo nuu ra. tyintacan tannaquihin cuenda yoñayɨvɨnyito tsa ña cuanaa maa tsa ndatú yo. 8 Tandɨhɨ tuhun ihya tuhunnditsa cuví tsi. Tan cuñí yu tsa jañiñi xaan un cuhvacuenda un tuhun ihya tsi nyɨvɨ tsinú iñi tsi Nyoo tanna jaha cuenda ñi tsi ñi, tan javaha ñi tsa vaha. Vahaxaan tuhun ihya. Cua jatyinyee tsi tsi tandɨhɨ nyɨvɨtatun tyaá yahvi ñi itsi. 9Maa tyin ña tyaa soho unnu caahán yuhu tahan nyɨvɨ sɨquɨ tsa nduve yahvinyaá. Ña tyaa soho un tsa caahán ñi tyin ñi icancuñí ñi coto ñi nácaa vatsí tata nyɨvɨ. Ña tyihi untsi un tsihin nyɨvɨ cañí tahan tsa cuenda ley tsa tyaara Moisés tsanaha. Tyin nduve náa jatyinyeé yacan.Tan nduve tsa tsiñi tuñi tsahá can.

10Tatun iyó nyɨvɨ cuñí natahvi sava tsi nyɨvɨ tsicávehe ñuhu, cana tsi ñi iin tsaha a uvi tsaha tan cahanun tsihin ñi tyin ña vaha tsa javahá ñi tacan. Tantatun ña tyaá yahvi ñi tsa caahán un, casɨ nu cacañi vehe ñuhu. 11 Tyin tsihin tsa javahá ñi tacan, tsatsitó un tyin ña vaha añima ñi tyin tsicoo cuatyi ñi.Tan juvin ñi maa ñi jacunaá tsi ñi tsa tacan javaháñi.

Tyiñu tava ra Pablo tsi ra Tito12 Cua jaquitsi yu tsi ra Artemas, a ra Tíquico nu

nyií un. Tan quɨvɨ tsaa ra, nducu cuhva tan cuhunun nda ñuuNicópolis tyin ndacan cua ñihi tahan yo.Tyin tyaá yu cuhva tsa ndoo yu ndacan yoo vitsin.13 Nducu cuhva jatyinyee un tsi ra Zenas ra tuhvácaahán ndaahvi tsaha nyɨvɨ, tan tsi ra Apolos. Tan

cuhva tsa tsiñí ñuhu tsi ra naha nu tsicá ra nahacaahán ra naha tuhun Nyoo. Tacan tan ña cumañitsa cumañí tsi ra naha. 14 Na cutuhva nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo javaha ñi tsa vaha tan jatyinyee ñi tsiinga nyɨvɨ tatun iyó tsa cumañí tsi ñi. Tacan tan ñacuatu nyicún ñi tsi Nyoo.

Nu ndɨhɨ cahan ra Pablo15Tandɨhɨ ra yucú tsihin yu, tsahá ra naha nacumi

tsi un. Tan cuhva nacumi tsi tandɨhɨnyɨvɨ cuñí tsi yotsa cuenda tsa iin ñi cuví yo cuenda Nyoo. Tan Nyoonasoco tsi tandɨhɨ ndo.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 231: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Filemón 1 228 Filemón 25

Carta Tsa Jacuhun Ra Pablo Tsi RaFilemón

Nu quitsaha tyaá ra Pablo carta cuenda ra Filemón1 Yuhu ra Pablo, nyií yu vehe caa tsa cuenda tsa

caahán yu tuhun ra Cristo. Yooho Filemón tyaá yucarta ihya tsa cuenda un. Tan jaquitsí yu nacumi tsiun. Tan catyi tucu ra Timoteo tyin jaquitsí ndɨhɨ ranacumi tsi un. Cuñí xaan ndi tsi un tsa cuenda tsaiin ñi tyiñu ra Cristo jahá tyiñu yo.

Nu quitsaha tyaá ra Pablo carta cuenda ra Filemón2 Tan tyaá yu carta ihya tsa cuenda ña Apia tan

ra Arquipo tyin jatyinyeé xaan ñi tsi yo tsihin tyiñujahá yo, tan tyaá tucu yu itsi tsa cuenda tandɨhɨnyɨvɨndu iín yuvehe un. 3Na nasoco xaan Nyoo tan JutuMañi yo Jesucristo tsi ndo, na cuhva ra naha tsataxin coo añima ndo.

Ra Filemón tsinú xaan iñi ra tsi ra Jesús tan cuñíxaan ra tsi nyɨvɨ

4Tandɨhɨ ñi tsaha tsa tsicán tahvi yu tsi Nyoo tannducuhún iñi yu tsi un, 5 tyin ñihí tuhun yu tyintsinú xaan iñi un tsi ra Jesús tan cuñí xaan un tsitandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra. 6 Tan tsicán yu tsiNyoo tsa cuenda tandɨhɨ nyɨvɨ tsa natsinu iñi tsi raJesús jaha un tsihin tsa tsinú iñi un, tyin na cutuñiiñi ñi tandɨhɨ tsa vaha tsa iyó tsi yo tsa cuenda raJesucristo. 7Tan sɨɨ xaan cuñí yu tan iin xaan cuñí yutsa cuenda tsa cuñí xaan un tsi nyɨvɨ tsa yɨhɨ cuendara Cristo tan jandu iín xaan un iñi ñi.

Nu tsicán ra Pablo tumañi iñi tsi ra Filemón tsacuenda ra Onésimo

8 Yuhu iyó ndatu tsi yu tsa tava tyiñu yu tsi unjavaha un cuhva taahánmaa tsi tyin ra tsicá tyiñu raCristo cuví yu. 9Maa tyin yuhu cuñí xaan yu tsi un,yacan cuenda ña cua tava tyiñu yu tsi un tyin cuñíyu ndacan yu iin tumañi iñi tsi un. Tan tsa tsitó maaun tyin yuhu tsa tsahnu xaan yu tan nyií yu vehecaa ihya tsa cuenda ra Cristo. 10 Tan yacan tsicányu tumañi iñi tsi un tsa cuenda ra Onésimo, tyinvityin cuví ra tumaa iin sehe yu tsa cuenda Nyootyin cahan yu tuhun ra Cristo tsihin ra nu nyií yuvehe caa ihya.

11 Tahan tsanaha cuvi ra musu un tan ña jahatyiñu vaha ra. Maa tyin vityin vaha xaan cuajatyinyee ra tsi yo, tahan ñi tsi yooho tan yuhu.12 Yacan jaquitsí nyico yu tsi ra yuvehe un tan cuñíyu tsa naquihin cuenda un tsi ra tumaa tsa maa yucuví ra. 13 Tsicá tucu iñi yu tsa ndoo ra nu nyií yuvehe caa ihya tan jatyinyee ra tsi yu cahan yu tuhunNyoo tsitsi tsa nduve un. 14 Maa tyin ña cuñí yujandoo yu tsi ra tyin ña tsitó yu nácaa cua cahanun. Tan ña cuñí yu jañiñi yu tsi un tun ña cuhva untsa cunyii ra. Vaha ca jaquitsi nyico maa un tsi ratun cacu iñi un tsa cuhva un tsi ra tsa jaha tyiñu ratsihin yu. 15Vasɨquɨ maa Nyoo cuñí tsa cunu ra nuuun juhva quɨvɨ tan vityin cua tsaa nyico ra yuveheun tan coo cuii ra tsihin un. 16 Tan vityin naquihincuenda tsi ra tumaa yañi un tsa cuenda ra Cristo; tanñavin tumaa musu. Yuhu cuñí xaan yu tsi ra, yacanyooho taahán tsi tsa cuñi ca un tsi ra tan ñavin ca

yuhu, tyin vityin ñavin musu ñi un cua cuvi tsi ratyin cuví tucu ra yañi un tsa cuenda ra Cristo.

17 Tun nditsa un tsa cuñí un tsi yu tsa cuendatsa yɨhɨ yo cuenda ra Cristo, naquihin cuenda tsi ratumaa tsa cua naquihin cuenda un tsi maa yu tatuntsaa yu yuvehe un. 18Tatun javaha ra iin tsa ña vahatsi un o nyaá cuenda ra tsi un, tyahvi maa yu can.19 Yuhu ra Pablo tyaá yu letra ihya tsihin ndaha yutyin cua tyahvi maa yu tsi un, tan ña cua cahan yutsihin un tyin nyaá tucu cuendamaa un nda cuandañayɨvɨ iyó un tsi yu. 20 Yañi, javaha tumañi iñi ihyatsi yu, tumaa ra yɨhɨ cuenda ra Cristo; na cusɨɨ iñi yutan na ndu iin iñi añima yu tsihin tsa cua javaha un.

21 Jaquitsí yu carta ihya tsi un tyin tsitó yu tyincua tyaa yahvi un tsa caahán yu tan cua javaha untsa tsicán yu, tan cuaha ca tsa cua javaha un. 22 Tancuñí tucu yu tyin janduvaha un nu cusu yu yuveheun tyin nyitá iñi yu tyin Nyoo cua cuhva ra tsa quitsinyehe yu tsi ndo, tyin tsicán tahvi ndo tsi ra.

Nu ndɨhɨ tyaa ra Pablo carta tsa cuenda raFilemón tan tsahá ra nacumi tsi ra tan jacuhún tucuinga ra naha nacumi tsi ra

23 Ra Epafras tsa nyií ndɨhɨ vehe caa ihya tyincaahán ra tuhun ra Cristo Jesús jaquitsí ra nacumitsi un. 24 Ra Marcos, ra Aristarco, ra Demas, tan raLucas tsahá ra naha nacumi tsi un. Ra ihya naha rajatyinyeé xaan tsi yu tsihin tyiñu. 25Na nasoco xaanJutu Mañi yo Jesucristo tsi ndo.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 232: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Hebreos 1:1 229 Hebreos 2:11

Carta Tsa Tsinyaa Tsa CuendaNyɨvɨ Israel, Ñi Caahán Yuhu Hebreo

Caahán Nyoo tsihin yo tsihin yuhu Sehe ra1Tahan tsanaha cuaha xaan tsaha, tan cuaha xaan

cuhva cahan Nyoo tsihin tsii tsaahnu yo. Tsa jihnañi tsatyiñu ra tsi ra cuvi ndusu yuhu ra. Juvin ra cannaha ra tsaha cuenda tsi nyɨvɨ tuhun caahán Nyoo.2Tan vityin, nu cua ndɨhɨ tyembu ihya tsatyiñú ra tsiSehe ra tsa caahán ra tsihin yo. Iin ñi cuvi ra tsihinSehe ra tan javaha ra tandɨhɨ tsa iyó. Tan nacuhvacuenda ra tandɨhɨ can tsi Sehe ra. 3Tan maa Sehe rajanahá ra tsa sɨɨ caá ra, tyin juvin ra Sehe ra cuvítixahñu ra tyin juvin ñi cuhva caá maa ra caá raSehe ra. Tan tsihin tunyee iñi tuhun caahán ra, yɨhɨ ndaha ra tandɨhɨ tsa iyó. Tsa yaha tsa nacatya racuatyi yo, tan tsinyaa ra xiin cuaha Nyoo nda gloria.

Cahnu ca cuví Sehe Nyoo tan ñavin ca ángel4 Sehe Nyoo cahnu xaan ca cuví ra tan ñavin ca

ángel. Tan cahnu ca tyiñu ñihi ra jahá tyiñu ra tanñavin ca ángel. 5Tyin Nyoo ña catyi ra ndi iin tsahatsihin ndi intuhun ángel tyehen:Yooho cuví Sehe yu.Tan tsahá yu ñayɨvɨ coo un vityín.Tan ndi ña cahan ra tuhun ndi intuhun ángel tye-hen:Yuhu cua cuvi Jutu ra.Tan maa ra cua cuvi Sehe yu.6 Maa tyin quɨvɨ jaquitsi Nyoo tsi Sehe mañi ra nuñuhu ñayɨvɨ, catyi ra:Tyin tandɨhɨ ángel ra taahán tsi jacahnu ra naha tsi

Sehe ra.7 Tan cahan tucu ra tuhun ángel tan catyí ra:Angel yu cuví ra naha tumaa iin tatyi jahá yu,jahá tyiñu ra naha tyiñu yu, tan cuví tucu ra naha

tumaa ñuhu, catyí Nyoo.8Maa tyin tuhun Sehe ra catyí ra tyehen:Nyoo cuví un, tan ña cua cundɨhɨ maa tsa ndacá

ñaha un. Tan tsa ndacá ñaha un ndaa tsi tannditsa tsi.

9 Tyin cuñí un tsa vaha tan ndasɨ cuñí un nyehé untsa ña vaha.

Yacan cuenda yuhu, tsa cuví yu Nyoo un, tsahá yucuaha ca tsa sɨɨ cuñí un, tan ñavin ca tsi racutahán tsihin un naha ra.

10 Tan catyí tucu Nyoo tsihin Sehe ra tyehen:Yooho cuví Jutu Mañi tandɨhɨ nyɨvɨ. Quɨvɨ jihna ñi

juvin un javaha ñuhu ñayɨvɨ,tan tsihin ndaha un javaha un andɨvɨ.11Ñuhuñayɨvɨ tan andɨvɨ tan tandɨhɨmaa tsa iyó cua

cundɨhɨ tsi, maa tyin yooho, ña cua cundɨhɨun, tyin tacan ñi iyó maa un.

Tandɨhɨ maa can cua ndutsahnu can tumaa ndut-sahnú jahma.

12 Tan cua quɨhɨ tahnu can tumaa tyihí tahnu yo iinjahma.

Tan cua nasama can tumaa nasamá nyɨvɨ jahma ñi.Maa tyin yooho iin ñi maa ra cuví un tan ña cua

nasama un.Tan ña cua cundɨhɨ maa ñayɨvɨ un tyin tacan ñi iyó

maa un, catyi Nyoo tsihin Sehe ra.

13Nyoo ndi iin tsaha ña cahan ra tsihin ndi intuhunángel tumaa cahan ra tsihin Sehe ra tyehen:Cunyaa xiin cuaha yu ihyatsitsi tsa nacuhva cuenda yu tsi nu xaan iñi tsi un

nahnu tsi un.14Tandɨhɨ ángel, tatyi cuví ra naha. Tava tyiñu Nyootsi ra naha tsa caca ra naha tyiñu ra tan jatyinyee ranaha tsi nyɨvɨ tsa cua cacu.

2Cahnu xaan cuví tsa jacacú Nyoo tsi yo

1 Yacan cuenda cuñí tsi tyaa yahvi xaan ca yotuhun nditsa tsa tsiñi yo, coto nacoo ihñi yo itsi.2 Tahan tsanaha tsaha cuenda ángel ley Nyoo tsi raMoisés. Tan janaha Nyoo tyin nditsa tan taahántsi tyaa yahvi nyɨvɨ itsi. Tan nyɨvɨ tsa tsicoo cuatyitan ña tyaa yahvi ley can, tatsi tuñi ra tsi ñi tumaacatyí maa ley can. 3 Tun tacan tahan ñi can quɨvɨcan ¿nácaa cua javaha yoo vityin, tan cuvi cacu yotatun ña tyaa yahvi yo tsa jacacú Nyoo tsi yo?, tancahnu xaan ca cuví tuhun ihya. Juvin ñi maa JutuMañi yo Jesucristo cuví ra tsa cahan jihna tyin cuvícacu yo. Yaha can tan cahan nyɨvɨ tsa tsiñi tsa cahanra. Nyehe ñi tyin nditsa tan nacatyi tuhun ñi itsitsihin yo. 4 Tan sɨɨn tyin Nyoo janaha catsi ra tsi yotyin nditsa tsa jacacú ra tsi yo. Janahá ra can tsi yotsihin tsa javaha ra cuaha tsa iyo. Tan tsaha tucu raTatyi Ii ra tsi yo tyin jatyinyee tsi tsi yo tsa javaha yotyiñu tsa cuñí ra javaha yo. Tan tsihin tandɨhɨ yacanjanahá ra tsi yo tyin nditsa tsa jacacú ra tsi yo.

Ra Jesucristo quitsi ra cuvi ra rayɨɨ nu ñuhu ñayɨvɨihya

5 Nyoo ña tsaha ra tsa cundaca ñaha ángel ñuhuñayɨvɨ tsaa tsa cua coo tsa caahán yo tuhun vityin.6 Tyin iyó iin nu tyaa iin ra nu tutu Nyoo tyehen:Nyoo Jutu yu ¿yóo ra cuví rayɨɨ nu ñuhu ñayɨvɨ ihya

tyin ñuhú iñi un tsi ra?¿Tan yóo ra cuví ra tyin cutuñu iñi un tsa cuenda ra?7 Tyin ndaahvi ca jaha un tsi ra juhva tyembu, tan

ñavin ca ra ángel naha ra.Maa tyin jacahnu un tsi ra. Tan jaha un tsa ñayɨvɨ tsi

ra.Tan tsaha un tsa quɨhɨ ndaha ra tandɨhɨ tsa javaha

un.8 Tandɨhɨ can tyaa cuenda un ndaha ra.Tan nduve maa náa ña tsaha cuenda Nyoo quɨhɨndaha ra. Tan ñaha ca nyehé yo tyaa yahvi tandɨhɨyacan tsi ra. 9 Maa tyin nyehé yo tsi ra Jesús tyinnduluhlu ra jaha Nyoo juhva tyembu tan ñavin ca raángel naha ra. Tan janduluhlu Nyoo tsi ra tsa cuendatsa cuñí xaan ra tsi yo. Tan tsaha ra tsi ra Jesús quitsi ra quitsi cúu ra tsa cuenda tandɨhɨ yo. Tan vityinjahá xaan Nyoo tsa cahnu tsi ra tan jacahnú xaan ratsi ra tsa cuenda tundoho tsa nyehe ra quɨvɨ can.

10 Tandɨhɨ maa tsa iyó, tsa cuenda maa Nyoo cuvítsi. Maa ra javaha itsi. Tan cuñí ra cuhva ra tandɨhɨtsa sɨɨ caá tsa iyó andɨvɨ tsi tandɨhɨ sehe ra. Yacancuenda janyehe ra tundoho tsi ra Jesucristo, ra tsajacacú tsi yo, tan tsihin yacan janduvaha ra tsi ra.11 Ra Cristo tsa jacacú tsi yo, Sehe Nyoo tsi ra. Tanjuvin ñi sehe Nyoo nanduvi yoo tsa tsinú iñi tsi ra.Yacan cuenda ña cahán nuu ra Cristo tsa caahán ratyin yañi ra tan cuhva ra cuví tsi yo, tyin iin ñi Jutu

Page 233: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Hebreos 2:12 230 Hebreos 4:7yo tsihin ra. 12 Tyin catyí ra Cristo nu tutu Nyootyehen:Cua cahan yu tuhun un tsihin yañi yu.Tan cua jacahnu yu tsi un tsihin yaa nu ndu iín yo.13 Catyí tucu ra tyehen:Yuhu nyitá iñi yu tsi Nyoo.Tan catyí tucu ra:Ihya nyaá yu tsihin sehe Nyoo, tsa tsaha ra tsi yu,

catyí ra.14 Yoo tsa cuví yo nyɨvɨ ñuhu ñayɨvɨ, iyó cuñu

ñuhu yo tan nɨñɨ yo. Tacan cuvi ra Cristo, tyin tuntsa ña tsicoo cuñu ñuhu ra tan nɨñɨ ra, ña cua cuvicúu ra tan janaa ra tsi nu ña vaha, nu tsa tsahñítsi nyɨvɨ. 15 Tacan javaha ra tan jacacu ra tsi nyɨvɨtsa tsicoo yuuhví jaha tuhun tsiihí. Cuvi ñi tumaamusu nu ña vaha tyin tandɨhɨ ñi quɨvɨ tsicoo yuuhvíñi. 16 Tan tsa nditsa vaha tyin ña quitsi ra quitsi jatyinyee ra tsi ángel. Tyin quitsi ra quitsi jatyinyeera tsi nyɨvɨ tata ra Abraham. 17 Yacan cuenda ñiñicuñi tsi tsa cuví ra tumaa yoo tsa cuví yo yañi ratan cuhva ra tyin tacan tan cuvi ra iin ra cundaahviiñi tsi yo, tan cuvi ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu tsacuenda yo nuu Nyoo tyin jandaá ra tandɨhɨ maa tanquihin nyaa ra cuatyi yo tsihin tundoho tsa nyehera. 18 Tan tsa cuenda tsa nyehe ra tundoho quɨvɨnducu cuhva nu ña vaha tsi ra, tsitó ra nácaa cuñíyo tun nyehé yo tundoho. Yacan vityin nyaá ra tsajatyinyee ra tsi yo tun nyehé yo tundoho tsa nducúcuhva nu ña vaha tsi yo.

3Cahnu ca cuví ra Jesús tan ñavin ca ra Moisés

1Nyooho, yañi, tsa jandu ií Nyoo, tan tsa nacatsi ra tyin coo ndo tsihin ra nda gloria, nyehe vahando cuhva iyó ra Cristo Jesús, juvin ra jaquitsi Nyootyin caca ra tyiñu ra tan cuví ra jutu tsaahnu cuvíityi nuu tsa cuenda yoo tsa tsinú iñi tuhun ra. 2 RaCristo javaha ra tandɨhɨ tsa cahan Nyoo tyin javahara, tumaa javaha tucu raMoisés tyiñu tsa tsaha Nyootsi ra tsa jaha cuenda ra vehe Nyoo tsa cuví nyɨvɨIsrael. 3 Ra Jesucristo cahnu ca ra cuví ra, tan ñavinca ra Moisés, tyin cuví ra tumaa iin ra javahá vehe.Tyin ra tsa javahá vehe cahnu ca ra cuví ra tan ñavincamaa vehe tsa javahá ra. 4Tyinmaañi iyó ra javaháintuhun intuhun vehe, maa tyin Nyoo cuví ra tsajavaha tandɨhɨmaa tsa iyó. 5RaMoisés tyaa yahvi ratsi Nyoo tan javaha ra tyiñu tsa tsaha Nyoo tsi ra tyinjaha cuenda vaha ra vehe Nyoo tsa cuví nyɨvɨ Israel,tan juvin ñi jacoto tucu ra tsi nyɨvɨ tsa cua javahaNyoo nu cuahán ca tsi. 6 Maa tyin ra Cristo, SeheNyoo, tyaa yahvi tucu maa ra tsi Nyoo tan juvin racuví ra ndacá ñaha vehe Nyoo vityin. Vehe can cuvíyoo tun iin ñi cuñí yo nyicún yo tsi Nyoo tan nyitávaha iñi yo tsi ra nda cuanda nu ndɨhɨ, tan tacan ñisɨɨ cuñí yo ndatú yo tsa cua ñihi yo.

Nyɨvɨ tsinú iñi tsi Nyoo, quitatú ñi tsihin ra7Yacan cuenda cuñí tsi jaha cuenda vaha yo tsi yo

tumaa catyí Tatyi Ii Nyoo tyehen:Tatun tsiñí ndo tsa caahán Nyoo tsihin ndo vityin,8 ña jandava ndo añima ndo, tumaa javaha nyɨvɨ tsa

ña tyaa yahvi tsi Nyooquɨvɨ nducu cuhva ñi tsi ra nu tsica ñi nuu tsɨquɨ.

9 Tyehen catyí Nyoo:

Tsii tsaahnu ndo nducu cuhva ñi tsi yu,vasu ndi maa nyehe ñi tsa javaha yu tsitsi tsa uvi

xico cuiya.10Yacan cuenda cuxaan yu tsihin nyɨvɨ can,tan catyi yu tyehen: “Ña iin maa cuñí nyɨvɨ ihyatan ña cuñí ñi cunyicun ñi ityi janahá yu tsi ñi.”11Yacan cuenda cuxaan yu tsihin ñi, tan cahan catsi

yu tsihin ñi,tyin ña cua quitatu ñi tsihin yu, catyí Nyoo.

12Yacan cuenda yañi, jaha ndo cuenda tsi ndo tanña caca uvi iñi ndo tsitsi añima ndo coto jandɨhɨndo tsa tsinú iñi ndo tsi Nyoo nyito tan coto nacoondo tsi ra. 13Maa tyin jandu iin tahan ndo iñi ndotandɨhɨ ñi quɨvɨ, tsitsi tsa tsahá tsi cuhva tsi ndovityin. Tyin tacan tan ña cua ndundava añima ndo,tan ndi intuhun ndo tan ña cua jandavi ñaha tsacaquiñi tsi ndo. 14 Tyin tun ña jandɨhɨ yo tsa nyitáiñi yo tsi Nyoo nda cuanda naa ñuhu ñayɨvɨ tumaajavahá yo nda quɨvɨ quitsaha yo, cua ñihi yo tsa vahaiin caa ñi tsihin ra Cristo tyin cunyeé iñi yo ndatú yotsi ra.

15Yacan tacan cuñí tsi jaha yo cuenda tsi yo tumaacatyí tutu Nyoo:Tatun tsiñí ndo tsa caahán Nyoo tsihin ndo vityinÑa jandava ndo añima ndo, tumaa javaha nyɨvɨ tsa

ña tyaa yahvi tsi Nyoo ―catyí tutu Nyoo.16 ¿Yóo nyɨvɨ cuví ñi tsiñi tsa cahan Nyoo tan ña

tyaa soho ñi? Nyɨvɨ ihya cuví nyɨvɨ Israel tsa tava raMoisés Egipto tahan tsanaha. Juvin ñi can ña tyaasoho. 17 Tan ¿yóo nyɨvɨ cuxaan Nyoo tsitsi tsa uvixico cuiya? Juvin ñimaa ñi tyin tsicoo cuatyi ñi. Tantsihi ñi nu tsɨquɨ, juvin ñi maa nu tsica ñi. 18 ¿Tanyóo tsihin cahan catsi Nyoo tyehen?:

―Ña cua quitatu ndo tsihin yu.Juvin ñi tsihin ñi tsa ña tyaa soho can. 19 Ihya

nyehé yo tyin ña cuvi ñihi ñi quitatu ñi tsihin Nyootyin ña tsinu iñi ñi tsi ra.

41Yacan cuenda, tsitsi tsa ndi iyó ndatu tsa quitatu

yo tsihin Nyoo, jaha ndo cuenda tsi ndo tyin tacantan ndi intuhun ndo tan ña cua ndoo ihñi ndo.2Vityin yoo tsiñí tucu yo tuhunNyoo tsa jacacú ra tsiyo, tumaa tsa tsiñi tucu maa nyɨvɨ Israel can. Tsiñi ñi itsi, maa tyin nduve nacatyi tsa tsiñi ñi itsi tyin ñatsinu iñi ñi itsi. 3 Yoo tsa tsinú iñi tsi Nyoo, quitatúyo tsihin ra. [Maa tyin ña quitatu nyɨvɨ tsa ña tsinúiñi tsi ra] tyin catyi ra:Yuhu cuxaan yu tsihin ñi tan cahan catsi yu tsihin

ñi tyin ña cua quitatu ñi tsihin yu, catyí ra.Vasu ndimaa [tacan cahan Nyoo tsihin ñi ican], maatyin [tsa iyó tuhun tsa cuvi quitatu yo tsihin Nyoonda quɨvɨ] ndɨhɨ jaha tyiñu ra javaha ra ñuhu ñayɨvɨ.4Tyin yɨhɨ nu tutu Nyoo caahán tsi tyehen tuhun tsatsinu utsa quɨvɨ nu ndɨhɨ vitya:Tsa ndɨhɨ jaha tyiñu Nyoo, quitatu ra tsa tsinu utsa

quɨvɨ.5 Tan catyí tucu tsi tyehen:Ña cua quitatu ñi tsihin yu, catyí Nyoo.6 Nyɨvɨ tsa tsiñi jihna tuhun tsa jacacú Nyoo tsi yoña cuvi quitatu ñi tsihin ra, tsa cuenda tsa ña tyaayahvi ñi tsa cahan ra tsihin ñi. Maa tyin vityin ndiiyó ndatu tsa quitatu inga nyɨvɨ tsihin ra. 7Tsa yahatsa ña tyaa yahvi nyɨvɨ Israel tsa cahan Nyoo, tan

Page 234: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Hebreos 4:8 231 Hebreos 6:7tyaa ra inga quɨvɨ cuví quitatu yo tsihin ra, tan quɨvɨcan cuví tyembu vityin. Tacan caahán Nyoo nu tutura nu tyaa ra David tyehen:Vityin tatun nyooho tan tsiñí ndo tsa caahán yu,Ña jandava xaan ndo añima ndo, catyí Nyoo.8 Tun tsatyin tsaha ra Josué nu quitatu nyɨvɨ Israel,ña cua cahan Nyoo tsa cuenda inga quɨvɨ. 9 Yacancuenda cuví quitatu nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra tsihin ra.10 Tyin nyɨvɨ quitatú tsihin Nyoo, ña tsicá iñi ñi tsacuenda tyiñu jahá ñi tyin quitatú añima ñi tumaaquitatu Nyoo quɨvɨ ndɨhɨ jaha tyiñu ra. 11 Cuñí tsijañiñi yo nducu yo cuhva quitatu yo tsihin Nyoo,tyin tacan tan ndi intuhun yo tan ña javaha yotumaa javaha nyɨvɨ tsicoo tsanaha tsa ña cuñi tsinuiñi tsi ra.

12 Tyin tuhun Nyoo, nyito tsi, tan iyó tunyee iñiitsi. Tan xaan ca tsi tan ñavin ca mityi tsa xaannduvi tsiyo yuhu. Tan jasɨɨn tsi tsa tsiñí tuñi jiñi yotan tsa nyito yo, tan nu yɨhɨ tahan yɨquɨ yo tan susunyɨhɨ tsitsi yɨquɨ yo. Tan janahá tsi tun vaha o ña vahatuhun xeehe tsa iyó añima yo tan tsa tsicá iñi yo.13 Nduve maa tsa javaha Nyoo tan cuví cunu xeehecan nuu ra, tyin tandɨhɨmaa tan nyehé ra. Tan juvintsi ra cua cuhva cuenda yo tsa javahá yo.

Ra Jesús cuví jutu tsaahnu cuví ityi nuu tsa caahánndaahvi tsihin Nyoo tsa cuenda yo

14 Ra Jesús Sehe Nyoo, juvin ra cuví jutu tsaahnucuví ityi nuu tsa cuenda yo, tyin quɨhvɨ ra nu nyaáNyoo nda gloria tan caahán ndaahvi ra tsaha yo.Yacan cuenda na ña jandɨhɨ yo tsa tsinú iñi yo tsi ra.15 Tyin ra tsa cuví jutu tsa cuenda yo cuví naquihinndaahvi ra tsi yo tatun cuiihya cuñí yo, tyin tsitóra nácaa cuñí yo tun nyehe yo tundoho tyin maara nyehe tucu maa ra tandɨhɨ nuu tundoho quɨvɨnducu cuhva nu ña vaha tsi ra, maa tyin ña tsicoocuatyi ra. 16 Yacan cuenda cuñí tsi nanducu yo tsiNyoo tan ndacan yo tsi ra tsihin tsa ña yuuhví yo nacundaahvi iñi ra nyehe ra tsi yo tan cuhva ra tunyeeiñi tsa iyó tsi ra tsi yo, tan jatyinyee ra tsi yo quɨvɨnyehé yo tundoho.

51 Tandɨhɨ ñi jutu tsaahnu tsa cuví ityi nuu tsa

nacatsi Nyoo tsitsi tsa tandɨhɨ nyɨvɨ Israel, nacatsi ra tsi ra naha tyin cahan ndaahvi ra naha tsaha ñi,tan cuhva cuenda ra naha tsa jamañi ñi tsi Nyoo, tancahñi ra quɨtɨ tsa cuenda cuatyi ñi. 2Tan vatsí tsahajuvin ñi ndaahvi cuñí ra cuví jutu quɨvɨ nducú cuhvanu ña vaha tsi ra, yacan cuenda cuví cundaahviiñi ra nyehé ra tsi nyɨvɨ ña cutuñí vaha iñi tuhunNyoo tan nyɨvɨ ña nyicún vaha tsi Nyoo. 3 Tanyacan cuenda tsahñí ra quɨtɨ tan jamañí ra can nuuNyoo tsa cuenda cuatyimaa ra tan tsa cuenda cuatyinyɨvɨ.

4 Ndi intuhun maa nyɨvɨ tan ña cuví cuvi ñi jututun ñavin maa Nyoo nacatsí tsi ñi. Tyin maa Nyoocuví ra nacatsí tsi ra cua cuvi jutu, tan tsahá randatu tsi ra tsa cuvi ra jutu, tumaa javaha ra tsihinra Aarón tahan tsanaha. 5 Tan tacan tucu ra Cristo,ñavin maa ra tyaa tyiñu can tsi ra, tyin maa Nyootsaha tsa cuvi ra jutu tsaahnu tsa cuví ityi nuu,tumaa catyí ra:Yooho cuví Sehe yu.

Yuhu tsahá yu ñayɨvɨ coo un vityin, catyí Nyootsihin ra Cristo.

6Tumaa catyí tucu ra tsihin ra nu inga nu caahán tsityehen:Ña cua cundɨhɨ maa tsa cuví yooho jutu,tumaa cuví ra Melquisedec.7 Quɨvɨ tsicoo ra Cristo nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, tsicantahvi ra tsi Nyoo, tsacu xaan ra cahan ra tsihin Nyootyin juvin ra cua jacacu tsi ra ndaha tuhun tsiihítsihin tunyee iñi tsa iyó tsi ra. Tsiñi Nyoo tuhuncaahán ra tsa cuenda tyin javaha ra tandɨhɨ tsa catyi Nyoo tyin javaha ra. 8 Yacan cuenda vasu ndi maaSehe Nyoo tsi ra Cristo, cutuhva ra tyaá yahvi ra tsiNyoo tsihin tsa nyehe ra tundoho. 9 Tsa yaha tsajavaha ra tandɨhɨ cuhva cuñí Nyoo tyin javaha ra,tacan tan tsaha Nyoo tsi ra tsa jacacú ra tsi tandɨhɨnyɨvɨ tsa tyaá yahvi tsa caahán ra tyin tacan tan coocuii ñi tsihin Nyoo. 10 Tyin maa Nyoo tava tyiñu tsira tsa cuví ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu, tumaa cuvíra Melquisedec.

Na ña jandɨhɨ yo tsa tsinú iñi yo tsi Nyoo11Cuví cahan cuaha yo sɨquɨ tuhun ihya, maa tyin

yɨɨ xaan nacatyi tuhun yu nácaa cuahán tsi, tyinnyooho ña cuñí ndo cutuñi iñi ndo. 12 Tsa nahaxaan yɨhɨ ndo cuenda ra Cristo, yacan tsa taahán tsijacuaha ndo tsi inga nyɨvɨ. Maa tyin nyooho cuvíndo tumaa cuví lee tsa tyaxín tsa ñaha ca cuvi catsityin cuñí tsi tsa tyaa soho nyico ndo tuhun tsa tsiñi ndo tsa jihna ñi. 13 Tyin nyɨvɨ cuñí tyaa soho tuhuntsa ña yɨɨ cuví ñi tumaa lee tsa tyaxín tyin ñaha cacutuñi vaha iñi ñi nácaa coo vaha ñi tsihin Nyoo.14 Maa tyin nyɨvɨ tsa cutuñí vaha iñi tan tsahnú ñitsihin tuhun Nyoo, juvin ñi cuví tumaa iin nyɨvɨ tsatsatsí nyayu tyin nacotó ñi ndáa tsa vaha tan ndáatsa ña vaha.

61Yacan cuendañandoo yo vahamaañimaa tsihin

tuhun ra Cristo tsa cutuhva yo tsa jihna ñi; na cuhunyo ityi nuu ca tyin tacan tan cuahnu ca yo tsihintuhun Nyoo. Na ña ndoo yo vaha tsihin tsa tsayaha cutuhva yo: tsa ña nducu yo cuhva nduvahayo nuu Nyoo tsihin tsa javahá yo, tan tsa jacacúNyoo tsi yo tsihin tsa tsinú iñi yo tsi ra. 2 Tan na ñandoo yo vaha tsihin tuhun tsa cutuhva yo cuenda tsatsicoondutya yo, tan tsa tyisó ndaha yo sɨquɨ nyɨvɨtsinú iñi tsi Nyoo na nasoco ra tsi ñi, tan tsa cuendatsa cua nandoto tandɨhɨnyɨvɨ tsa yaha cúuñi, tan tsacuenda tucu tsa cua cutuñi tandɨhɨ nyɨvɨ nuu Nyootan yɨhɨ ñi cua cuhun cuii ñi anyaya. Na ña ndoo yovaha tsihin yacan ñi. 3Nacuhun ca yo ityi nuu tatunNyoo tsaha ra ndatu.

4 Tyin nyɨvɨ tsa tsa yaha naquihin cuenda tsanditsin Nyoo tsitsi añima ñi, nacotó ñi tsa tsaháNyoo, tan iyó Tatyi Ii Nyoo añima ñi. 5 Tan tsitó ñityin vaha tuhun Nyoo. Tan tsa nyehe ñi juhva nácaacua cuvi tsa cua coo yonuñuhuñayɨvɨ tsaa, tyin ñihi ñi tunyee iñi tsa iyó tsi Nyoo. 6 Tatun tsa naquihincuenda ñi tandɨhɨ yacan, yaha can tan jandɨhɨ ñi tsatsinú iñi ñi tsi Nyoo, ña cua cuvi ca ndu uvi iñi ñiinga tsaha. Tyin tumaa tsa tyaá ñi tsi ra Cristo nucruu inga tsaha cuví can, tyin tsacú nducu ñi tsi ranu tuvi nyɨvɨ. 7Añima nyɨvɨ cuví tsi tumaa ñuhu nujahá tyiñu nyɨvɨ, tyin tandɨhɨ ñi tsaha tsa cuún savi,

Page 235: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Hebreos 6:8 232 Hebreos 7:17nacohó ñuhu can ndutya savi can. Tatun vaha ñuhucan, vaha tsicoó tsa tatsí nyɨvɨ, tan nasocó Nyooñuhu can. 8Maa tyin tatun caná maa ñi maa yutuntsa nduve tsɨtɨ tsahá tan caná iñu nuu tsi, nduveyahvi nyaá tsi. Ña nasocó Nyoo itsi, tan cua cahmira itsi. Tacan cua tahan nyɨvɨ tsa jandɨhɨ tsa tsinú iñitsi Nyoo.

9 Yañi, vasu ndi maa caahán ndi tacan, maa tyintsitó vaha ndi tyin nyooho nasocó Nyoo tsi ndo tyinjacacú ra Cristo tsi ndo. 10 Tyin Nyoo, vaha xaanra cuví ra, tan ña naá iñi ra tsa javahá ndo. Nyehéra tyin cuñí xaan ndo tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra, tannyehé tucu ra tyin tsa yaha xaan jatyinyee ndo tsi ñi,tan ndi jatyinyeé ca ndo tsi ñi vityin. 11Cuñí ndi tsajañihi ca ndo ndu iin iñi ndo nda cuanda quitsi JutuMañi yo, tyin tacan tan ñihi ndo tandɨhɨ tsa ndatúndo. 12Ña cuñí ndi tsa jutsan xaan jaha ndo tsi ndo,maa tyin cuñí ndi tsa coo ndo tumaa iyó nyɨvɨ tsatsinú vaha iñi tsi Nyoo tan javaha ndo tumaa javaháñi. Tyin ñi ican cunyeé xaan iñi ñi ndatú ñi, tan ñihíñi tsa catyi Nyoo tyin cuhva ra tsi yo.

13 Tyin quɨvɨ tyihi Nyoo cuhva tyin cuhva ra tsacua cuhva ra tsi ra Abraham, tsatyiñu ra juvin ñisɨvɨ maa ra, tyin ña cuvi cuatyiñu ra náa inga ca sɨvɨtyin nduve nyɨvɨ cahnu ca cuví tan ñavin ca maara. 14 Tan catyí ra tsihin ra Abraham tyehen: “Tsanditsa tyin cua nasoco xaan yu tsi un tan cuaha xaantata un cua cuvi jaha yu”, catyi ra tsihin ra. 15 RaAbraham ñihi ra tsa catyi Nyoo tsihin ra tyin cuhvara tsi ra tsa cuenda tsa tsinu iñi ra tan cunyee iñi randatu ra can. 16 Iin nyɨvɨ tun tyihí ñi cuhva tsa cuhvañi tsa cua cuhva ñi tsi yo, tsatyiñú ñi sɨvɨ iin nyɨvɨcahnu ca cuví tan ñavin ca maa ñi. Tsihin yacanndoó ñi tuhun tsihin yo. 17 Nyoo tsatyiñu ra juvinñi sɨvɨ maa ra quɨvɨ catyi ra tyin cuhva ra tsa cuhvara tsi nyɨvɨ ra. Javaha ra tacan tyin cuñí ra tsa cotoñi tyin cua jandaa ra tsa cahan ra tsihin ñi tan ña cuanasamá tuhun cahan ra. 18Tan iyó uvi taahan tsa ñacuvi nasama. Iin tsi cuví tsa cuhva Nyoo tsa catyí ratyin cuhva ra tsi yo, tan inga tsi cuví tsa tsatyiñú rajuvin ñi sɨvɨmaa ra. Nyoo ña vatya ra. Yacan cuendatandɨhɨ yoo tsa nyanaá tsi ra, nɨɨ cuñí yo nyitá iñiyo tsi ra, tan ndatú yo tsa ñihi yo tsa catyí ra tyincuhva ra tsi yo. 19 Tumaa iin yutun ndoo tsa tsicánuu ndutya ñuhu nuuhñí tsi tsihin iin caa vee cotocuhun tsi tsihin tatyi, tacan nyitá iñi yo tsa jacacúra Cristo tsi yo. Tan tsa nyitá iñi yo tsi ra, cuví tsitumaa tsa nuuhñí yo tsihin Nyoo ra nyaá Nu Ii Xaaninga tsiyo nu natahvi sava jaha jahma. 20 Ican quɨhvɨ ra Jesús tyin tacan tan nuña ra ityi cuhun yo nu nyaáNyoo. Tan ña cua cundɨhɨ maa tsa cuví ra Jesús jututsaahnu cuví ityi nuu, tumaa cuví ra Melquisedec.

7Ra Jesús cuví ra jutu tumaa cuví ra Melquisedec

1Ra Melquisedec tsa caahán yu tuhun ihya, juvinra cuví rey ñuu Salem, tan cuví tucu ra jutu cuendaNyoo, ra cahnu ca cuví tan ñavin ca tandɨhɨ tsaiyó. Quɨvɨ tsa vatsí nuhu ra Abraham naha ra tsayaha tsahan ra naha tsicañi tahan ra naha tsihinra cuvi rey naha ra, tan jaha canaa ra naha, raMelquisedec jatahan ra tsi ra naha tan nasoco ratsi ra Abraham. 2 Tan cuaha tsa ñihi ra Abrahamnu tsahan ra tsicañi tahan ra. Tsitsi tsa utsi utsi

nuu tsa ñihi ra, tsaha ra intuhun intuhun can tsira Melquisedec. Melquisedec cuñí tsi catyi: “Reytsa javahá tsa vaha.” Tan juvin ñi cuví tucu rarey ñuu Salem, tan Salem cuñí tsi catyi “tsa taxin”.Yacan cuenda cuví ra: “Rey tsahá tsa taxin.” 3 RaMelquisedec nduve jutu ra tan sɨhɨ ra. Ña caahán tsitun iyó nyɨvɨ ra, tan ndi ña caahán tsi ama cacu ra,tan ama tsihi ra. Yacan cuenda cuví jandu inducu yotsi ra tsihin Sehe Nyoo, tyin ña tsindɨhɨ maa tsa cuvíra jutu.

4 Nyehé yo ihya vityin tyin cahnu xaan cuví raMelquisedec, tyin tsaha ra Abraham juhva tsa ñihi ra nu tsicañi tahan ra tsi ra. 5 Tun tsatyin tata raAbraham cuví ra Melquisedec, tan cuví ra jutu, ñaiyo cua cuñi yo tsa tsaha ra Abraham juhva tsa ñihi ra tsi ra, tyin tsa yaha cuaha cuiya tan tsaha Nyooley tsi nyɨvɨ tata ra Abraham. Tan catyí ley can tyintaahán tsi cuhva juhva tsa ñihí ñi tsi ra jutu tsa cuvítata ra Leví naha ra, vasu ndi maa iin ñi nyɨvɨ cuví ñitsihin ra naha tyin juvin ñi tata ra Abraham cuví ranaha. 6 Ra Melquisedec, vasu ndi maa ñavin tata raLeví, tan tata ra Abraham cuví ra, maa tyin naquihincuenda ra juhva tsa ñihi ra Abraham. Tan nasocora Melquisedec tsi ra Abraham, ra tsa catyi Nyootsihin tyin cua cuhva ra tsa cuhva ra. 7 Tan tsitócatsi yo tyin cahnu ca cuví ra tsa nasocó, tan ñavinca ra tsa nasoco ra. 8 Nyehé yo tyin cahnu ca cuvíra Melquisedec tan ñavin ca tandɨhɨ ra tsa quihíncuenda intuhun intuhun tsitsi tsa utsi utsi tsa ñihínyɨvɨ, tyin rayɨɨ ñuhu ñayɨvɨ ihya ñi cuví ra naha,tan tuhvá ra naha tsiihí. Maa tyin caahán tsi nu tutuNyoo tan catyí tsi tyin ra Melquisedec nyito ra. 9RaLeví tsihin sehe ra, tata ra Abraham cuví ra naha.Juvin ra naha cuví jutu tsa naquihín tsa intuhunintuhun tsitsi tsa utsi utsi tsa ñihí nyɨvɨ. Cuví catyiyo tyin tandɨhɨ ra can naha ra tyahvi ndɨhɨ ra nahatsi ra Melquisedec quɨvɨ tyahvi ra Abraham tsi ra.10 Cuví catyi yo tyin tyahvi ndɨhɨ tata ra Leví tsi raMelquisedec quɨvɨ ñihi tahan ra tsihin ra Abrahamtyin tata ra Abraham tsi ra naha vasu ndi maa ñahaca coo ra naha quɨvɨ can.

11 Ra jutu tata ra Leví tsa cuví tucu tata ra Aarón,juvin ra naha jacuahá ley tsahnu Nyoo tsi yo. Vahavityin; tun tsatyin cuví janduvahá ra jutu can nahara tsi nyɨvɨ nyicún ley can, ña ñiñi cuñí tsi quitsiinga jutu, ñavin jutu tumaa ra Aarón maa tyin jututumaa ra Melquisedec. 12 Tyin tun nasamá Nyoo tsira cuví jutu, nasamá tucu ra ley ra. 13 Jutu Mañi yotsa caahán tutu Nyoo tuhun, tata inga ra sehe raIsrael cuví ra. Tan ndi intuhun tata ra can tan ñacuví ra naha jutu. 14Tsitó vaha yo tyin Jutu Mañi yotata ra Judá tsi ra, tan ra Moisés ña cahan ra tuhuntata ra Judá quɨvɨ cahan ra tuhun ra cuví jutu nahara.

15Nditsa tsa nasama Nyoo tsi ra jutu tyin jaquitsi ra iin jutu tumaa ra Melquisedec. 16 Ra jutu ihyaña quitsi ra tumaa catyí ley tsahnu, tyin ley cancatyí tsi tyin maa ñi tata ra Leví taahán tsi cuvi jutu,tan ra can ñavin tata ra Leví cuví ra. Maa tyin iyótunyee iñi tsi ra tsa coo cuii ra, yacan cuenda juvinra jaquitsi Nyoo. 17Tyin tyehen caahán Nyoo tuhunra:Yooho ña cua ndɨhɨ maa tsa cuví un jutu,tyin cuví un jutu tumaa ra Melquisedec.

Page 236: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Hebreos 7:18 233 Hebreos 9:5

18Yacan cuenda nacoo Nyoo ley tsahnu can tyin ñacuví jatyinyeé tsi tsi nyɨvɨ, tan ña cuví cacu nyɨvɨjahá tsi. 19 Ley can ña cuvi janduvaha tsi tsi nyɨvɨnu Nyoo. Yacan cuenda tsaha ra inga tsa vaha catsi yo. Tan tsa vaha ihya jatyinyeé tsi tsi yo tsa cuvínatuhún yo tsihin Nyoo. Yacan cuenda nyitá iñi yotuhun can, tan tuhun can cuví ra Cristo.

20 Nyoo cahan catsi ra tyin tacan cua cuvi, tantacan cuvi. 21 Tandɨhɨ ca maa ra jutu tsa iyó vityinnaha ra nduve náa cahan Nyoo tuhun ra naha. Maatyin quɨvɨ tsaha Nyoo tsi ra Cristo tsa cuví ra jutu,cahan catsi ra tsihin ra tumaa caahán nu tutu ratyehen:Cahan catsi Jutu Mañi yo, tan ña nasama ra tsa

cahan ra nu catyi ra tyehen:“Yooho ña cua ndɨhɨ maa tsa cuví un jutu,tyin cuví un jutu tumaa ra Melquisedec”, catyi

Nyoo.22 Tsa cuenda tsa javaha ra Cristo, tan tsitó yo tyinvaha ca tyiñu ndoo Nyoo tsihin yo tan ñavin ca tsajihna ñi can. 23 Jutu tsa cuví tata ra Leví cuaha xaanra naha tsa cuenda tyin tun tsiihí iin ra, nacosó ingara. 24Maa tyin ra Jesús nduve tuhun tsiihí iyó tsi ra,yacan cuenda ña tsindɨhɨ tsa cuví ra jutu. 25 Tan tsacuenda yacan cuví jacacu ra tsi nyɨvɨ tsa nanducú tsiNyoo. Tan tsahá ra tsa coo cuii ñi tsihin Nyoo tyintacan ñi iyó maa ra tan tsicán tahvi ra tsi Nyoo tsacuenda ñi.

26 Ra Jesús cuví jutu tsaahnu cuví ityi nuu tsatsiñiñuhú tsi yo tyin ii ra, tan ña javahá ra tsacaquiñi, tan nduve cuatyi ra iyó tan quita tsiyo ra nuiyó nyɨvɨ iyó cuatyi tan nandaa ra ityi sɨquɨ andɨvɨ.27 Ra Jesús ñavin tumaa inga ra jutu tsaahnu cannaha ra cuví ra, tyin ra ican naha ra cuñí tsi cahñira naha quɨtɨ tan jamañi ra naha nuu Nyoo tandɨhɨñi quɨvɨ. Jihna ca jamañí ra naha quɨtɨ tsa cuendacuatyi maa ra naha, yaha tan jamañí ra naha tsacuenda cuatyi tandɨhɨ nyɨvɨ. Maa tyin ra Jesús iintsaha ñi jamañi ra juvin ñi tsi maa ra nuu Nyootan tsa cuenda cuatyi tandɨhɨ yo. 28 Ley Nyoo tsanaquihin cuenda ra Moisés, tsahá tsi ndatu tsa cuvíra naha jutu tsaahnu vasu ndi maa iyó cuatyi ranaha. Maa tyin tsa yaha quitsi ley can, cahan catsiNyoo tan ndoo ra iin tuhun tsaa tsihin yo. Tan tsahara tsi Sehe ra tsa cuví ra jutu tsaahnu cuví ityi nuuca. juvin ra cuví ra vaha tan ña cua cundɨhɨ maa tsavaha ra.

8Quɨvɨ tsihi ra Jesús tsa cuenda yo tan ndoo Nyoo

tuhun tsaa tsihin yo1 Yacan tuhun ihya cuví tsa ñiñi ca caahán yu:

Ra jutu tsaahnu tsa iyó tsi yo ndi intuhun cuatyi randuve iyó, tan juvin ra tsinyaa nu tyayu tsa nyaá xiincuaha Nyoo nda gloria. 2Tan ra jutu ihya jahá tyiñura vehe ñuhu nu nyaá Nyoo. Vehe ñuhu tsa juvin ñimaa Nyoo Jutu yo javaha tan ñavin vehe ñuhu tsajavaha nyɨvɨ. Tyin vehe ñuhu tsa javahá nyɨvɨ cuvítsi tixahñu tsa vaha tsa iyó nda gloria. 3 Tandɨhɨ rajutu naha ra, cuñí tsi cahñi ra naha quɨtɨ tan jamañira naha nu Nyoo tyin jaha Nyoo tucahnu iñi tsi ranaha tan tsi nyɨvɨ. Yacan cuenda cuñi tsi jamañi raJesucristo tsa jamañi ra nuu Nyoo. 4Tun tsatyin nyiíra nuñuhuñayɨvɨ ihya, ndi ña cuvi cuvi ra jutu. Tyin

nu ñuhuñayɨvɨ ihya, iyó ra jutu tsa jamañí nuuNyootsa catyí ley tsa tyaa ra Moisés tyin jamañi ra naha.5 Ra jutu tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya naha ra, jahátyiñu ra naha tsitsi vehe ñuhu tsa cuví tixahñu tsaiyó nda gloria. Tan tsitó yo tyin tixahñu ñi cuví tsi,tyin tahan tsanaha quɨvɨ tsa cua javaha ra Moisésvehe ñuhu jahma, catyi Nyoo tsihin ra tyehen: “Jahacuenda vaha, tan javaha tandɨhɨ tumaa janaha yu tsiun quɨvɨ tsahan un yucu Sinaí”, catyi Nyoo tsihin ra.6Maa tyin ra Cristo ra cuví jutu tsaahnu cuví ityi nuutsa cuenda yo, vaha ca tyiñu javahá ra tan ñavin catsa javahá inga ca ra jutu naha ra, tyin tsa cuendamaa ra, ndoó Nyoo tuhun vaha xaan ca tsihin yo,tan vaha ca tsa tsahá ra tsi yo.

7 Tun tsatyin cuví cacu yo jahá tuhun tsa ndoojihna Nyoo tsihin yo, ña cuñí tsi tsa ndoo ra ingatuhun tsaa tsihin yo. 8Maa tyin Nyoo nyehe ra tyinña vaha javahá nyɨvɨ can tsihin tuhun tsa ndoo jihnara tsihin ñi, tacan tan caahán ra tuhun ñi nu tutu ratan catyí ra tyehen:Cua tsaa quɨvɨcua ndoo yu tuhun tsaa tsihin nyɨvɨ Israel tan nyɨvɨ

Judá.9Maa tyin ñavin tumaa tuhun tsa ndoo yu tsihin tsii

tsaahnu ñi,quɨvɨ tɨɨn yu ndaha ñi tan tava yu tsi ñi ñuhu Egipto.Ña javaha ñi tuhun ndoo yu tsihin ñi,yacan nacoo ihñi yu tsi ñi, catyí Nyoo Jutu yo.10 Tuhun tsaa tsa cua ndoo yu tsihin nyɨvɨ Israel nu

cuahán ca tsi ityi nuu, cuví tsehe, catyí NyooJutu yo:

Cua tyihi yu ley yu tsitsi tsa tsiñi tuñi jiñi ñi,tan cua tyaa tucu yu itsi añima ñi.Tacan tan cua cuvi yu Nyoo ñi,tan maa ñi cua cuvi nyɨvɨ yu.11 Tacan tan ña ñiñi ca tsa jacuahá ñi tsi inga ñi, na

nacoto ñi tsi yuhu tsa cuví yu Nyoo ñi.Tyin tandɨhɨ ñi tan cua nacoto ñi tsi yu,ñi nyihi tan nda cuanda ñi tsahnu.12Cua jaha yu tucahnu iñi tsi ñi vasu ndi maa cuaha

tsa caquiñi javahá ñi.Tan ña cua nducuhun ca maa iñi yu cuatyi ñi, catyí

Nyoo Jutu yo.13Quɨvɨ tsa cahan Nyoo tyin cua ndoo ra tuhun tsaatsihin yo, tsa jandutsahnu ra tuhun tsa jihna ñi can.Tan tuhun tsa ndutsahnú tsa cua cundɨhɨ tsi.

9Nu janahá tsi nácaa iyó vehe ñuhu tsa iyó nu ñuhu

ñayɨvɨ tan vehe ñuhu nu cuví nda gloria1Quɨvɨ ndoo Nyoo tuhun tsa jihna ñi tsihin nyɨvɨ,

tsaha ra cuhva nácaa jacahnu ñi tsi ra, tsitsi veheñuhu tsa tsicoo nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tahan tsanaha.2Tyehen tsicoo vehe ñuhu can: Tsitsi vehe tsa jihnañi nyaa candileru, tan nyaa mesa nu yucu paan ii.Tan yacan tsinañi Vehe Ii. 3 Tan vehe tsa tsinu uvitsinañi Vehe Ii Xaan. 4 Tsitsi vehe can tsinyaa altarxuhun cuaan nu tsahmi ra jutu cutu. Tan tsinyii tucu tsatun cuenda tsa ndoo Nyoo tuhun tsihin yo,tsa ndasɨ tsihin xuhun cuaan. Tsitsi tsatun cantsinyii yatsin xuhun cuaan nu yɨhɨ maná. Tan tsinyii yutun tsa tsindaha ra Aarón tsa quita ita nuu. Tantsiyucu tucu yuu nu nyaá tsa utsi ley Nyoo. 5 Tansɨquɨ tsatun can tsinyaa tsa caá tumaa caá ángel, tan

Page 237: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Hebreos 9:6 234 Hebreos 10:5cuñí tsi catyí tyin nyaá Nyoo ican. Nditsin ángel cantyasɨ nu tuhvá Nyoo jaha tucahnu iñi tsi nyɨvɨ. Tsavityin ña cuví nacatyí tuhun ca ndi sɨquɨ tuhun ihya.

6 Tacan tsicoo vehe ñuhu can. Tandɨhɨ ñi quɨvɨquɨhvɨ ra jutu naha ra tsitsi Vehe Ii, tan jacahnú ranaha tsi Nyoo. 7Maa tyin Vehe nu Ii Xaan, intuhunñimaa ra jutu tsaahnu cuví ityi nuu cuví quɨhvɨ ican,tan iin tsaha ñi taahán tsi quɨhvɨ ra tsa iin cuiya.Tsa cua quɨhvɨ ra, cuñí tsi cundaha ra nɨñɨ quɨtɨtyin jamañi ra itsi tsi Nyoo tsa cuenda cuatyi maa ratan cuenda cuatyi nyɨvɨ, ñi tsa javaha soho ñi maacuatyi. 8 Tan tsa tacan tsicoo yacan Tatyi Ii Nyoojanahá ra tsi yo tyin tsitsi tsa ndi jacahnú ra jutunaha ra tsi Nyoo tsitsi Vehe Ii cuñí tsi catyi tyin ñahaca nuña ityi quɨhvɨ ndáa nyɨvɨ tahan ñi maa tsi tsitsiVehe nu Ii Xaan. 9 Tandɨhɨ yacan cuví can tumaatixahñu tuhun tsaa tsa ndoo Nyoo tsihin yo vityin.Tahan tsanaha jamañi nyɨvɨ tsa jamañí ñi nu Nyoomaa tyin ña jatyinyee can tsi nyɨvɨ tsa jacahnú tsiNyoo tsihin can, tsa caca vaha iñi ñi. 10Tyin tandɨhɨtsa javahá nyɨvɨ can caahán tsi maa ñi tsa cuendatsa tsaha Nyoo ndatu catsi ñi, tan coho ñi, tan nácaanduvaha cuñu ñuhu ñi nuu ra. Tsaha ra tsa javaháñi tacan tsa numi ñi, nda tahan maa tsi quɨvɨ cuhvara tsa vaha ca.

11 Vityin tsa yaha quitsi ra Cristo tsa cuví jututsaahnu cuví ityi nuu tsa cuenda tuhun vaha ca tsandoo Nyoo tsihin yo. Quɨhvɨ ra tsitsi veheñuhuvahaca, tan ii ca. Tan ña quɨhvɨ ra tsitsi vehe ñuhu tsajavahá nyɨvɨ. Yacan cuñí tsi catyi tyin ñavin veheñuhu iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya cuví nu quɨhvɨ ra.12 Ra Cristo quɨhvɨ ra tsitsi Vehe Ii Xaan. Maa tyinña quɨhvɨ ra tsihin tsa jamañi ra nɨñɨ mbee lee, onɨñɨ indɨquɨ lee. Quɨhvɨ ra tsihin nɨñɨ maa ra, taniin tsaha ñi quɨhvɨ ra tan ña cuñí ca tsi tsa cuendaquɨhvɨ ñi ra tyin jamañi ra nɨñɨmaa ra. Tsihin yacanjacacú cuii ra tsi yo. 13 Ra jutu naha ra tuhvá ranaha quɨtɨ nɨñɨ toro, nɨñɨ mbee, tan nyaa nu cayúindɨquɨ lee tsi nyɨvɨ. Tsihin yacan nduvahá ñi nuuNyoo, maa tyin maa ñi cuñu ñuhu ñi nduvaha, tanña nduvahá añima ñi. 14 Tun tacan jatyinyee nɨñɨquɨtɨ can tsi nyɨvɨ, cuñí tsi catyi tyin ¡nɨñɨ ra Cristocahnu ca tunyee iñi iyó itsi! Tyin nduve cuatyi ratsicoo tan jamañi ra juvin ñi tsi maa ra nuu Nyoojaha Tatyi Ii tsa ña cua cúu maa. Tan nɨñɨ ra quihínnyaa tsa ña vaha tsa iyó añima yo tyin tacan tan ñacuita ca iñi yo ley tsa tsahá tuhun tsiihí tsi yo, tancuví jaha tyiñu yo tyiñu Nyoo nyito.

15 Yacan cuenda ra Jesucristo cuví ra caahánndaahvi tsaha yo tsa cuenda tuhun tsaa tsa ndooNyoo tsihin yo. Tan tsa cuenda tsa tsihi ra, jaháNyoo tucahnu iñi tsi yo tsa cuenda cuatyi tsa javahayo quɨvɨ yɨhɨ ndaha tuhun jihna ñi can tsi yo. Tyintacan tan yoo, tsa cana Nyoo cuvi naquihin cuendayo ñayɨvɨ tsa ña cua naamaa coo yo, tsa catyi ra tyincuhva ra tsi yo. 16 Tun iin nyɨvɨ tsihi tan nacoo ñiiin tutu nu tsahá cuenda ñi yóo nyɨvɨ cua naquihintsa iyó tsi ñi, nyɨvɨ tsa cua naquihin ndaha tyiñucan cuví naquihin ñi can, maa tyin cuñí tsi janahañi iin tutu cuví tsandaa tyin nditsa tsa tsa tsihi ratsa javaha tutu can. 17 Maa tyin tun ndi nyito rajatsii ndaha tyiñu can, ña cuvi naha naquihin ñindaha tyiñu ra. 18 Yacan cuenda quɨvɨ ndoo Nyoo

tuhun tsahnu can tsihin nyɨvɨ Israel, tsahñi ra jutunaha ra quɨtɨ tan tsatɨ nɨñɨ tɨ naha tɨ. 19 Tsa ndɨhɨtsaha cuenda ra Moisés ley Nyoo tsi tandɨhɨ nyɨvɨ,tan quihin ra jahma cuaaha tsa tsinu tsihin ixi mbeeticatyi tan iin soco yutun luhlu tsa nañí hisopo,jatyii ra can tsitsi nu yɨhɨ nɨñɨ indɨquɨ lee tan nɨñɨmbee luhlu tsa saca nuu tsihin ndutya. Tacan tanquɨtɨ ra nɨñɨ can nu libru nu nyaá ley Nyoo tan quɨtɨ ndɨhɨ tucu ra can tsi nyɨvɨ. 20 Tacan tan catyí ratsihin ñi tyehen: “Nɨñɨ ihya cuví tsandaa tsa cuendatsa ndoo Nyoo tuhun tsihin yo”, catyí ra. 21 Tanjuvin ñi quɨtɨ tucu ra Moisés nɨñɨ can vehe ñuhujahma can tan tandɨhɨ ndaha tyiñu tsa tsatyiñú rajutu naha ra tsa jacahnú ra naha tsi Nyoo. 22 Tacanjavaha ra naha tyin catyí ley Nyoo tyin tsa yatyintandɨhɨ tsa iyó tan cuñí tsi nduvaha can nuu Nyootsihin nɨñɨ. Juvin ñi catyí tucu tsi tyin tun ña catɨnɨñɨ ña cua jaha Nyoo tucahnu iñi tsi nyɨvɨ.

Nɨñɨ ra Cristo nacatyá cuatyi yo23 Javaha ra jutu naha ra tacan tyin cuñí tsi tsa

nduvaha tandɨhɨ ndaha tyiñu tsa cuví tixahñu tsaiyó nda gloria tsihin nɨñɨ quɨtɨ. Maa tyin tandɨhɨ tsaiyó nda gloria, cuñí tsi nduvaha can tsihin nɨñɨ vahaca, ñavin tsihin nɨñɨ quɨtɨ ñi. 24 Ra Cristo ña quɨhvɨ ra tsitsi vehe ñuhu tsa javaha nyɨvɨ tsa cuví tixahñuvehe ñuhu tsa nditsa. Tyin quɨhvɨ ra tsitsi veheñuhu tsa nditsa tsa cuví gloria. Tan vityin nyaá racaahán ndaahvi ra tsihin Nyoo tsa cuenda yo. 25 Rajutu tsaahnu cuví ityi nuu cuenda nyɨvɨ Israel quɨhvɨ ra naha tsitsi Vehe Ii Xaan iin tsaha ñi tsa iin iincuiya tyin jamañi ra naha nɨñɨ tsa ñavin nɨñɨ maa ranaha cuví. Maa tyin ra Cristo, ña cuñí tsi tsa jamañira tsi ra tañi tañi ñi nuu Nyoo. 26 Tun tsatyin tacan,cuñí tsi tsa cuenda quitsi ñi ra nyehe ra tundoho tancúu ra nda tsa tsinu ñuhu ñayɨvɨ tan nda cuandavityin. Maa tyin vityin tsa tsa cuyatyin cundɨhɨñuhu ñayɨvɨ ihya, iin tsaha ñi quitsi ra Cristo, tanjamañi ra tsi ra tyin tacan tan cuví quihin nyaa racuatyi yo. 27 Tumaa cua tahan yo: iin tsaha ñi cuacúu yo. Yaha can tan cua cutuñi yo. 28 Tacan iintsaha ñi tsihi ra Cristo, tan quihin nyaa ra cuatyicuaha xaan nyɨvɨ. Yaha can tan cua quitsi ra tsinuuvi tsaha, ñavin ca tsa quitsi jamañi ra tsi ra tsacuenda cuatyi, tyin cua quitsi ra quitsi jacacu ra tsinyɨvɨ ndatú tsi ra.

101 Ley Nyoo tsa tyaa ra Moisés cuví tsi tumaa iin

tixahñu tsa vaha ca tsa cua quitsi. Tsa catyí ley can,ña cuví janduvaha tsi tsi nyɨvɨnanducú tsi Nyoo tyinmaa ñi maa nɨñɨ quɨtɨ jamañí ra jutu tsaahnu cuvíityi nuu naha ra tan iin tan iin cuiya. Tan ña cuvícacu yo tsihin yacan. 2 Tun tsatyin cuví janduvahaley can tsi nyɨvɨ, cua cundɨhɨ tsa jamañí ra jutu nahara nɨñɨ quɨtɨ tandɨhɨ ñi cuiya. Tyin tun tsa nduvahanyɨvɨ tsa tsaha quɨtɨ can iin tsaha tsa cuenda tandɨhɨmaa, ña cua caca ca iñi ñi tun iyó cuatyi ñi tan ñacuñí ca tsi tsa jamañi ra jutu nɨñɨ quɨtɨ tsa cuendañi inga tsaha. 3Maa tyin tsa jamañí ra jutu naha ranɨñɨ quɨtɨ tan iin tan iin cuiya, janducuhún iñi tsi tsinyɨvɨ tyin iyó cuatyi ñi. 4 Tyin nɨñɨ indɨquɨ tan nɨñɨmbee lee, ña cuví nacatya can cuatyi nyɨvɨ.

5 Yacan cuenda catyí tutu Nyoo tyin ra Cristocahan ra tyehen tsihin Nyoo:

Page 238: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Hebreos 10:6 235 Hebreos 10:39Ña cuñí un tsa jamañi nyɨvɨ quɨtɨ nuu un,yacan cuenda tsaha un tsa coo cuñu ñuhu yu.6Tyin ña taahán iñi un tsa cahmi ñi quɨtɨ tan jamañi

ñi nuu cun tan quihin nyaa un cuatyi ñi.7Tacan tan catyi yu: “Nyoo Jutu yu, va yu ihya, vatsí

yu vatsí javahá yu cuhva cuñí maa untumaa nyaá tuhun yu nu libru ley maa un”, catyí ra

Jesucristo.8 Tsa jihna ñi, catyí ra Jesucristo tyin Nyoo, ñataahán iñi ra tsa jamañi nyɨvɨ quɨtɨ nuu ra. Ndi tsacahmi ñi quɨtɨ tan quihin nyaa ra cuatyi ñi. Ndiintuhun yacan tan ña taahán iñi ra vasu ndi maacatyí ley tsahnu tyin cuñí tsi jamañi nyɨvɨ quɨtɨ nuura, catyí ra. 9Yaha can tan catyí tucu ra: “Nyoo Jutuyu, va yu ihya, vatsí yu vatsí javaha yu cuhva cuñímaa un.” Tuhun ihya cuñí tsi catyi tyin quitsi rajatsiyo cuii ra tsa jamañí nyɨvɨ tan jamañi ra tsa vahaca. 10Tsa cuenda tsa javaha ra Jesucristo cuhva cuñíjutu ra tan janduvahá jutu ra tsi yo. Tsa javaha racuvi tsa jamañi ra juvin ñi tsimaa ra. Javaha ra tacaniin tsaha ñi tsa cuenda cuatyi nyɨvɨ.

11Tandɨhɨ ñi quɨvɨ tan jamañí ra jutu cuenda nyɨvɨIsrael naha ra quɨtɨ nuu Nyoo, tan cuaha xaan tsahajamañi ra naha iin ñi maa nuu quɨtɨ maa tyin ñacuvi quihin nyaa can cuatyi nyɨvɨ. 12 Maa tyin raJesucristo, iin tsaha ñi jamañi ra tsi ra nuu Nyootsa cuenda cuatyi yo. Tacan tan tsinyaa ra nu tyayunyaá xiin cuaha Nyoo. 13 Tan ndatú ra nda cuandacaquinNyoo tsi nu xaan iñi tsi ra nahnu tsaha ra tyincuañi ra sɨquɨ nahnu. 14Tyin tsihin tsa jamañi ra tsira iin tsaha ñi tan janduvaha ra tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuendara yoso cuahán quɨvɨ. 15Tatyi Ii Nyoo juvin ñi janahátucu ra yacan tsi yo. Tsa jihna ñi catyí ra tsihin yotyehen:16Tuhun tsaa tsa cua ndoo yu tsihin nyɨvɨ quɨvɨ can,

tyehen cua cuvi tsi, catyí Jutu Mañi yo:Cua tyihi yu ley yu tsitsi añima ñi,tan cua tyaa yu itsi tsitsi tsa tsiñi tuñi iñi ñi, catyí ra.17 Tan juvin ñi catyí tucu ra:Ña cua nducuhun camaa iñi yu cuatyi ñi, tan ndi tsa

caquiñi javahá ñi, catyí Jutu Mañi yo.18 Yacan cuñí tsi catyi tyin tsa yaha jaha Nyootucahnu iñi tsi yo. Yacan cuenda ña cuñí ca tsi cahñiyo quɨtɨ, tan jamañi yo nuu Nyoo tsa cuenda cuatyiyo.

Cuñí tsi nanducu yo tsi Nyoo19 Yacan cuenda yañi, vityin cuví quɨhvɨ yo tsitsi

Vehe Ii Xaan nu nyaá Nyoo, tsa cuenda nɨñɨ raJesucristo tsa tsatɨ. Tsihin nɨñɨ can nacatya ra cuatyiyo. 20 Tan nuña ra ityi tsaa, tan iin ityi cuhun yonu coo nyito yo. Tyin cuhva tsa tsihi ra tan ndatajahma tsa tyasɨ tsa ña cuví quɨhvɨ yo nu nyaá Nyoo.Tsa ndata jahma can, cuví tsa tsihi ra Cristo, tyintacan tan cuví cuhun yo nu nyaá Nyoo. 21 Ra Jesúscuví jutu tsaahnu cuví ityi nuu tsa ndacá ñaha tsinyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo. 22 Yacan cuenda cuñí tsinanducu yo tsi Nyoo tsihin tsa nditsa tan tsihintsa nɨɨ iñi añima yo tsinú iñi yo tsi ra. Tyin maara janduvaha añima yo, yacan cuenda tsitó yo tyinnduve ca cuenda yo nyaá tsi ra tsa cuenda cuatyiyo, tan tumaa tsa nacatya ra cuñu ñuhu yo tsihinndutya cuii, tan nduvaha yo nuu Nyoo. 23Na ndu iinca iñi yo tsinú iñi yo tsi Nyoo tan na ña ndu uvi iñi

yo, tyin Nyoo cua cuhva ra tsa catyi ra tyin cuhvara tsi yo. 24Tan cuñí tsi nanducu yo cuhva jatyinyeetahan yo tsi yo, na cuñi tahan ca yo tsi yo tan javahayo tsa vaha. 25 Ña taahán tsi jandɨhɨ ndo tsa tsicándo tuhunNyoo tumaa javahá inga nyɨvɨ tsa ña tsicávaha. Tyin cuñí tsi jandu iin tahan yo iñi yo. Vityintsa tsa nyehé yo tyin tsa cuyatyin quitsi nyico JutuMañi yo tan cua jacutuñi ra tandɨhɨ nyɨvɨ, cuñí tsitsa jatyinyee tahan ca yo tsi yo.

26 Tyin tun tsa tsitó yo tsa nditsa tan javaha camaa yo tsa ña vaha, nduve ca nácaa javaha yo tancuvi jaha Nyoo tucahnu iñi tsi yo. 27 Cua tatsi tuñiNyoo tsi yo. Tan cua tyihi ra tsi yo nu yucú nyɨvɨxaan iñi tsi ra. Tan ican cua cayu yo iin caa ñi tsihinñi. 28 Tatun iin nyɨvɨ tsa nyitá iñi ley Nyoo tsa tyaara Moisés tan ña tyaá yahvi ñi tsa catyí ley can, tantatun iyó uvi o uñi ra cuví tsandaa tsa cuenda tsajavaha ñi, cua cúu ñi tsa cuenda cuatyi ñi, tan yoñimaa cua cundaahví iñi tsi ñi. 29Tan yaha ca cua tatsituñi Nyoo tsi nyɨvɨ caahán ndavaha ñi sɨquɨ TatyiIi ra tsa tsahá tsa vaha ra tsi yo, tan jandɨhɨ ñi tsatsinú iñi ñi tsi Sehe ra tan jahá ñi tyin nduve yahvinyaá nɨñɨ Sehe ra tsa janduvaha añima ñi. Tan tsihinnɨñɨ can ndoo Nyoo tuhun tsihin yo. 30Tsitó yo tyincatyí Jutu Mañi yo tyehen: “Maa yu taahán tsi tatsituñi tsi nyɨvɨ; tan juvin yu cua cahan náa taahán tsitahan ñi.” Juvin ñi catyí tucu ra tyin maa ra taahántsi jacutuñi tsi nyɨvɨ ra. 31 ¡Cahnu xaan tundohocua nyehe nyɨvɨ yosó ica tsi Nyoo nyito tsa cuendacuatyi ñi!

32 Maa tyin nyooho nducuhun iñi ndo nácaacunyee xaan iñi ndo nyehe ndo tundoho tsa yahanaquihin cuenda ndo tsa nditsin Nyoo tsitsi añimando. 33Yɨhɨ nyooho cahan nyɨvɨ tsi ndo, tan janyeheñi tundoho tsi ndo nu tuvi nyɨvɨ. Tan yɨhɨ ndocundaahvi iñi ndo nyehe ndo tsi nyɨvɨ vaha iñi tsindo tsa tahan juvin ñi tacan. 34 Tan cundaahvi iñindo nyehe ndo tsi nyɨvɨ tsiyucu vehe caa. Cunyeeiñi ndo nyehe ndo tundoho tsihin tsa sɨɨ cuñí ndoquɨvɨ quihin nyaa nyɨvɨ ndaha tyiñu ndo, tyin tsitóndo tyin gloria iyó tsa vaha ca tsa cuenda ndo, tanyacan ña cua cundɨhɨ maa can. 35 Yacan cuenda ñajandɨhɨ ndo tsa nyitá iñi ndo tsi ra Cristo, tyin nucuahán ca tsi tan cua ñihi ndo tsa vaha ca tyin tsinúiñi ndo tsi ra. 36 Cuñí tsi coo tsa taxin añima ndotsitsi tsa cunyee iñi ndo tyin tacan tan cuví javahando cuhva cuñí Nyoo, tan naquihin ndo tsa catyí ratyin cuhva ra tsi yo. 37 Tyin nu tutu Nyoo catyí tsityehen:Ña naha catan quitsi ra tsa nyaá quitsi, tan ña cua cucuee ca ra.38 Tan catyí Jutu Mañi yo tyehen: “Nyɨvɨ naquihín

cuenda yu tumaa tsatyin vaha ñi, tsihin tsatsinú iñi ñi tsi yu tan cua coo nyito ñi.

Maa tyin tatun jandɨhɨ ñi tsa tsinú iñi ñi, ña sɨɨ cuacuñi yu tsihin ñi”, catyí Nyoo.

39 Maa tyin yoo ña javahá yo tumaa javahá nyɨvɨjandɨhɨ tsa tsinú iñi tsi Nyoo, tyin yoo tacan ñi maatsinú iñi yo tsi ra tan tsa cuenda tsa tsinú iñi yo cuacacu añima yo.

11Cuhva cuñí tsi tsa tsinu iñi yo tsi Nyoo

Page 239: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Hebreos 11:1 236 Hebreos 11:29

1 Tsa tsinú iñi yo tsi Nyoo cuví tsa tsitó vaha yotyin cua ñihi yo tsa ndatú yo; tan tsitó vaha yo tyincua ñihi yo iin tsa nditsa tsa ñaha ca nyehe yo, tyintsinú iñi yo tsi Nyoo. 2 Juhva nyɨvɨ yo tsa tsicootahan tsanaha quita vaha ñi nuu Nyoo tyin tsinu iñiñi tsi ra.

3 Tsa cuenda tsa tsinú iñi yo tsi Nyoo, tan tsitóyo tyin javaha ra ñuhu ñayɨvɨ tsihin tuhun caahánra. Tan tsitó yo tyin tahan tsanaha tsinu tandɨhɨ tsanyehé yo vityin tsihin tsa ña nyehé yo.

4 Tsa cuenda tsa tsinu iñi ra Abel tsi Nyoo, tanjamañi ra tsa vaha ca nuu Nyoo tan ñavin ca ra Caín,yañi ra. Tsa cuenda yacan naquihin cuenda Nyoo tsira tumaa tsatyin vaha ra, tan naquihin cuenda tucura tsa jamañi ra. Vasu ndi maa ña nyito ca ra Abel,maa tyin tsiñí yo nácaa tsinu iñi ra.

5 Tsa cuenda tsa tsinu xaan iñi ra Enoc tsi Nyoo,tan naquihin Nyoo tsi ra tyin tacan tan ña nyehera tuhun tsiihí. Tan ña nañihi ca nyɨvɨ tsi ra, tyincuanuhu ra tsihin Nyoo. Catyí tsi nu tutu Nyoo tyintsa ndi cumañi ca naquihin Nyoo tsi ra, maa ñi maacuhva taahán iñi Nyoo javaha ra. 6Maa tyin ña cuvijavaha yo tsa taahán iñi Nyoo tatun ña tsinú iñi yotsi ra. Tyin tatun cuñí yo nanducu yo tsi ra, cuñí tsitsinu jihna iñi yo tyin iyó ra, tan tsahá ra tsa vahatsi nyɨvɨ nanducú tsi ra.

7 Tahan tsanaha jacoto Nyoo tsi ra Noé náa cuacuvi ityi nuu. Vasu ndi maa ñaha ca coo can nyehéraNoé, tsinu iñi ra tan javaha ra yutunndoo tan icancacu ra tsihin nyɨvɨ vehe ra. Nyɨvɨ tsa ña tyaa yahvitsa cahan Nyoo, tatsi tuñi ra tsi ñi. Maa tyin jacacura tsi ra Noé tan nduvaha ra nuu ra tsa cuenda tsatsinu iñi ra tsi ra.

8 Ra Abraham tsinu iñi ra tan tyaa yahvi ra tsiNyoo quɨvɨ cana Nyoo tsi ra. Quita ra nu ñuhu ratan cuahán ra nu ñuhu tsa cua cuhva cuii Nyoo tsira. Vasu ndi maa ña tsitó ra nu maa cuahán ra, maatyin quita ra nu ñuhu ra tan cuahán ra. 9Tsa cuendatsa tsinu iñi ra Abraham tsi Nyoo, tsicoo ra nu ñuhutsa ñaha ca nacuhva cuenda Nyoo tsi ra. Tsicoo ratsitsi vehe jahma ñi. Juvin ñi tacan tsicoo tucu raIsaac, sehe ra, tan ra Jacob, sehe ra Isaac. Tyin juvinñi catyi tucu Nyoo tsihin nduvi taahan ra can nahara tyin cua cuhva ra ñuhu can tsi ra naha. 10 RaAbrahamndatú ra coo ra iin ñuu tsa ña cua naamaa;iin ñuu tsa vaha ca tsa cua cuhva Nyoo tsi ra. Tanñuu tsa ndatu ra maa Nyoo tsaquin cuhva tsaha tsitan sama itsi.

11 Tan juvin ñi tsa cuenda tsa tsinu iñi ña Saratsa cahan Nyoo tsihin ña, tsicoo iin sehe ña. Vasundi maa tsa tsahnu xaan ña, cuvi tsicoo sehe ña tyinmaa Nyoo tsaha tunyee iñi ra tsi ña. Tacan cuvi tyintsinu iñi ña tyin cua cundaa tsa cahan Nyoo tsihinña. 12 Yacan cuenda vasu ndi maa tsa cuñí cúu cuiiña raAbraham,maa tyin tsicoo sehe ñasɨɨhɨ ra. Yahacan tan tsicoo cuaha nyɨvɨ tata ra. Tan yoñimaa cuvínacahvi tsi ñi tyin cuaha xaan ñi, tumaa cuaha tiñuuiyó andɨvɨ tan tumaa cuaha nyɨtɨ iyó yuhu ndutyañuhu.

13 Tandɨhɨ nyɨvɨ can tan nyɨvɨ tata ñi tsihi ñi tsandi cumañi ca naquihin cuenda ñi tsa catyi Nyootsihin ñi tyin cuhva ra tsi ñi. Vasu ndi maa ñañihi ñi can, tsinu iñi ñi tyin cua cuhva Nyoo can.Yacan cuenda sɨɨ cuñí ñi tyin tsitó ñi tyin coo quɨvɨ

cua nyehe ñi can. Tan sɨɨ tucu cuñí ñi caahán ñityin yahá ñi maa ñi nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. 14 Tantsa caahán ñi tacan, cuñí tsi catyí tyin ndi tsicá ñinanducú ñi iin nu vaha ca coo ñi. 15 Tun tsatyinñuhú iñi ñi ñuu ñi nu quita ñi, cuví cunuhu nyicoñi iin yaha ñi. 16Maa tyin ña tsinuhu ñi ñuu ñi tyincuñí ñi coo ñi ñuu vaha ca, tuhun ihya cuñí tsi catyityin cuñí ñi coo ñi nda andɨvɨ. Tan tsa tacan nducúñi coo ñi nda gloria, ña cahán nuu Nyoo tsa cuví raNyoo ñi tyin tsa janduvaha ra iin ñuu nu coo ñi.

17 Tsa cuenda tsa tsinu iñi ra Abraham tsi Nyoo,tyaa yahvi ra tsa cahan Nyoo tsihin ra tan jamañira tsi ra Isaac, sehe mañi ra, quɨvɨ nducu cuhvaNyoo tsi ra tun nditsa tsa tsinú iñi ra tsi ra. Javahara tacan vasu ndi maa catyi Nyoo tyehen tsihin ra:18 “Tsa cuenda ra Isaac tan cua coo nyɨvɨ tata un.”19Vasu ndimaa cahan ra tacan tsihin ra Abraham, raAbraham ña nayuhvi ra tsa cuhva cuenda ra sehe ratsi Nyoo, tyin tsitó ra tyin iyó tunyee iñi tsi Nyoo tsajanandoto ra ndɨyɨ. Quɨvɨ can tsa nyaá ra Abrahamtsa cahñi ra tsi ra Isaac, sehe ra. Maa tyin Nyoonacuhva cuenda nyico ra tsi ra Isaac tsi ra. Tan cuvícan tumaa tsa janandoto Nyoo tsi ra.

20 Juvin ñi tsa cuenda tsa tsinu tucu iñi ra Isaactsi Nyoo, tan catyi ra tyin ra Jacob tan ra Esaú, sehera, cua ñihi ra naha tsa vaha nu cuahán ca tsi. 21Tsacuenda tsa tsinu iñi ra Jacob tsi Nyoo, tan catyi ratyin nduvi taahan sehe ra José cua ñihi ra nahatsa vaha jaha Nyoo. Tan nyaá naa ñi ra yutun tsatsindahá ra tan jacahnu ra tsi Nyoo tyin tsa tsahnuxaan ra. 22 Juvin ñi tsa cuenda tsa tsinu iñi ra Josétsi Nyoo, catyi ra tsa tsa cuñí cúu ra tyin cua quitanyɨvɨ ra, ñi Israel, ñuhu Egipto. Tan tsaha cuendatucu ra tsi nyɨvɨ tyin quɨvɨ quita ñi na quihin ñi yɨquɨra cuhun tsihin ñi.

23 Tsa cuenda tsa tsinu iñi jutu ra Moisés tan sɨhɨra tsi Nyoo, tyihi xeeheñi tsi ra uñi yoo tyin nyehe ñityin sɨɨ xaan caá ra. Ña nayuhvi ñi tsa cahan ra reytyin cuñí tsi cúu tandɨhɨ sehe yɨɨ nyɨvɨ [tsa cuendatyin tsitó ñi tyin cua jacacu Nyoo tsi ra]. 24 Tsinutucu iñi ra Moisés tsi Nyoo. Yacan cuenda quɨvɨtsahnu ra, ña cuñi ca ra cuvi ra sehe ñaha cuví sehera rey ñuhu Egipto. 25Tan nacoo ra ñuhu Egipto cantyin ña cuñí ra cusɨɨ iñi ra tsihin tsa javaha ra tsacaquiñi. Tan nacatsi ra tsa cua nyehe ra tundohotsihin nyɨvɨ Nyoo tan ñavin ca tsa cusɨɨ iñi ra tsihintsa tsindɨhɨ ñi maa. 26 Tsa cuenda ra Moisés, vahaca tsa cuca ra Cristo tan ñavin ca tandɨhɨ tsa cucatsa iyó Egipto. Yacan cuenda sɨɨ cuñi ra nyehe raticanuu tsa cuenda ra Cristo tyin tsitó ra tyin cuañihi ra tsa cua cuhva Nyoo tsi ra. 27 Juvin ñi tsacuenda tsa tsinu iñi ra Moisés tsi Nyoo, ña nayuhvi ra quita ra ñuhu Egipto, vasu ndi maa cuxaan ra reytsi ra. Tan cunyee xaan iñi ra tyin tumaa tsatyinnyehe ra tsi Nyoo tsa ña nyehé yo.

28 Juvin ñi tsa cuenda tsa tsinu iñi ra tava tyiñura na jacahnu tandɨhɨ nyɨvɨ Israel vico tan cahñi ñiiin mbee ticatyi luhlu. Tan tava tyiñu tucu ra nacahyɨ ñi nɨñɨmbee can quisiyu yuvehe ñi, tyin tacantan tsa cua yaha ángel Nyoo cahñi ra sehe nuu nyɨvɨEgipto, ña cahñi ra ndi intuhun sehe nuu maa ñi.29Tsa cuenda tsa tsinu iñi ñi Israel tsi Nyoo tan yahasava ñi nuNdutya Ñuhu Cuaaha tumaa nu ñuhu ityi.Ra Egipto naha ra cuñi ndɨhɨ tucu ra naha yaha ra

Page 240: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Hebreos 11:30 237 Hebreos 12:15naha, maa tyin ña cuvi yaha ra naha tyin nacasɨ Nyoo ndutya ñuhu can sɨquɨ ra naha tan tsihi ranaha jaha ndutya can.

30 Juvin ñi tsa cuenda tsa tsinu iñi ñi tsico nduvi ñiutsa tsaha tsata ñuu Jericó, tan tandɨhɨ cuii maa nusama tsaha ñuu can tanɨ. 31 Juvin ñi tsa cuenda tsatsinu iñi ña Rahab, ñaha sɨɨ iñi tsica nuu tsa tsicooJericó, tan ña tsihi ña quɨvɨ tsihi tandɨhɨ nyɨvɨ ñuuña. Ña tsihi ña tyin jatyinyee ña tsi ra Israel ra tsatsahan naha ra tsinyehe ñuu ña. Tandɨhɨ ca ñi tsihi ñi tsa cuenda tsa ña tyaa yahvi ñi tsi Nyoo.

32¿Náa ca cua cahan yu vityin? Tyin ña cuyatyi yucahan yu tuhun tandɨhɨ ra naha, tumaa ra Gedeón,ra Barac, ra Sansón, ra Jefté, ra David, tan ra Samuel,tan ra cuvi ndusu yuhuNyoo naha ra tahan tsanaha.33 Tsa cuenda tsa tsinu iñi ra naha tsi Nyoo, tanyɨhɨ ra naha jaha canaa ra naha tsi inga ñuu nahnu.Tan yɨhɨ ra naha vaha xaan tsindaca ñaha ra nahanyɨvɨ cuenda Nyoo. Yɨhɨ ra naha ñihi ra nahatsa catyi Nyoo tyin cuhva ra tsi ra naha. Yɨhɨ ranaha jatyinyee Nyoo tsi ra naha quɨvɨ nducu cahñindicaha tsi ra naha. 34Yɨhɨ ra naha ña cayu ra nahajaha ñuhu tsitsi ono nu tyihi nyɨvɨ tsi ra naha. Yɨhɨ ra naha cacu ra naha tan ña tsahñi nyɨvɨ tsi ra nahatsihin mityi. Yɨhɨ ra naha tsaha Nyoo tunyee iñi tsira naha quɨvɨ nduve tunyee iñi tsicoo tsi ra naha,tan cuvi cañi tahan ra naha tsihin nyɨvɨ xaan iñi tsira naha tan jaha canaa ra naha tsi ñi. 35Tsicoo juhvañiñaha, tsa nandoto nyɨvɨ.

Juhva nyɨvɨ tsinuhñi ñi tan ndoho ñi jaha nyɨvɨ,maa tyin vasu ndi maa tacan tahan ñi, cunyee xaaniñi ñi tan ña cuñi ñi ndoo nuña ñi. Nyɨvɨ can catyíñi tyin tun nacoo ñi tsi Nyoo ña cua nyehe ca ñitundoho, maa tyin ñi ican ña cuñi ñi tyin tsitó ñityin vasu ndi maa cúu ñi, cua nandoto ñi inga tsahatan cua coo ñi iin ñayɨvɨ vaha ca. 36 Inga ñi nyeheñi tundoho jaha nyɨvɨ tyin caahán nyaa nyɨvɨ cantsi ñi tan cañi ñi tsi ñi. Inga tucu ñi tsinuhñi ñitsihin cadena tan tsiyucu ñi vehe caa. 37 Yɨhɨ ñitsahñi nyɨvɨ tsi ñi tsihin yuu. Yɨhɨ ñi tsahnya savanyɨvɨ tsi ñi tsihin cierra. Yɨhɨ ñi nducu cuhva nyɨvɨtsi ñi. Yɨhɨ ñi tsahñi nyɨvɨ tsi ñi tsihin mityi. Yɨhɨ ñi tsinditsi ñi ñɨɨ mbee ticatyi tan ñɨɨ mbee; nduvejahma vahañi tsicoo tan ndi nduve veheñi. Ndaahvixaan tsicoo ñi, tan tsicoo xaan ñi tucuiihya iñi, tannyehe ñi tundoho jaha nyɨvɨ tsa ña tsitó tsi Nyoo.38 Tan nyɨvɨ ndaahvi can vaha ca ñi nuu Nyoo tanñavin ca inga ca nyɨvɨ. Tsica nuu ndaahvi ñi nutsɨquɨ tan nu iyó yucu. Tsicoo ñi tsitsi cava tan tsitsiñuhu. 39 Tandɨhɨ maa nyɨvɨ ndaahvi can vasu ndimaa vaha cahan Nyoo tuhun ñi tsa cuenda tsa tsinuiñi ñi tsi ra, maa tyin ña ñihi ñi tsa catyi ra tyincuhva ra. 40 Tyin cuñí ra tsa ñihi ndɨhɨ ñi tsa vahaca tsa tyaa ra cuhva tyin cuhva ra tsi yoo tyin tacantan nduvaha ñi nuu ra iin caa ñi tsihin yo.

12Na cuita iñi yo tsi intuhun ñi maa ra Jesús

1 Tandɨhɨ nyɨvɨ can quita vaha ñi nuu Nyoo tyintsinu iñi ñi tsi ra. Tan vityin jandu iín ñi iñi yo tsihincan, tan ndatú ñi nyehe ñi tatun quita vaha yo.Yacan cuenda cuñí tsi nacoo yo tandɨhɨ tsa jatyañú

tsi yo, tan tandɨhɨ cuatyi tsa tuhvá jandavi ñaha tsiyo. Tan na cunyee iñi yo cuhun yo ityi nuu ca tsihinNyoo tsihin tsa taxin iyó añima yo. 2 Na nyehe yotsi intuhun ñi maa ra Jesús tyin juvin ra jatyinyeétsi yo tsa tsinú iñi yo tsi ra, tan tsahá tucu ra tandɨhɨcuhva taahán tsi tsinu iñi yo. Ra Jesús cunyee xaaniñi ra nyehe ra tundoho tan ña tyaa yahvi ra ticanuutsa cua tahan ra tsa cúu ra nu cruu tumaa tsiihí iinnyɨvɨ iyó cuatyi. Yacan cuenda, vityin nyaá ra xiincuaha Nyoo nda gloria. Tyin tsa ndi cumañi ca cúura, tan tsa tsitó maa ra tyin sɨɨ xaan cua cuñi ra tsayaha cúu ra.

3 Jaha ndo cuenda cuhva tsicoo ra Jesús, tyin raJesús nyehe xaan ra tundoho jaha nyɨvɨ iyó cuatyi,maa tyin cunyee iñi ra. Tacan tucu nyooho, ñacundɨhɨ iñi ndo tan ña ndu uvi iñi ndo tsa nyicúnndo tsi ra. 4 Tyin nyooho ñaha ca nyehe ndotundoho tumaa nyehe ra Cristo tundoho tsa cañi tahan ra tsihin tsa caquiñi tan tsihi ra. Tyin ñaha cacúu ndo jaha tsa cañí tahan ndo tsihin tsa caquiñi.5 ¿A tsa naa iñi ndo nácaa jaquihín ityi Nyoo tsi yotsa cuví yo sehe ra? Catyí ra nu tutu ra tyehen:Sehe luhlu yu, ña cuxaan un tatun tsahá cuenda yu

tsi un nácaa taahán tsi javaha un.Tan ña nducuiihya iñi un tatun cuxaán yu tsi un.6 Tyin yuhu jaquihín ityi yu tsi nyɨvɨ cuñí yu, tan

tatsí tuñi yu tsi nyɨvɨ cuví sehe yu, catyíNyoo.

7 Janyee ndo iñi ndo tan nducu ndo cuhva cutuhvando tun jaquihin ityi Nyoo tsi ndo. Tyin Nyoo,jaquihín ityi ra tsi sehe vaha ra tumaa javaha tandɨhɨnyɨvɨ iyó sehe, jaquihín ityi ñi tsi sehe ñi. 8 Tyintatunña jaquihín ityi Nyoo tsi yo, ñavin sehe vaha racuví yo. Maa tyin tatun jaquihín ityi ra tsi yo, juvinsehe vaha ra cuví yo. 9 Tan inga tucu tuhun, tsa ndinyihi yo, jutu yo nu ñuhu ñayɨvɨ ihya jaquihin ityira naha tsi yo, tan jaha yo tsa ñayɨvɨ tsi ra naha. Tanvihi ca cuñí tsi tyaa yahvi yo tsi Jutu yo Nyoo, tyintacan tan cuvi coo cuii yo. 10 Jutu yo tsa iyó nu ñuhuñayɨvɨ ihya, jaquihín ityi ra naha tsi yo tsa cuendajuhva ñi quɨvɨ, tan javahá ra naha can cuhva cuñímaa ra naha tyin vaha tsa cuenda yo. Maa tyin Nyoojaquihín ityi vaha ca ra tsi yo, tan tsahá ra tsa nduii yo tumaa ii maa ra. 11 Nditsa tyin tsa ndi cuxaánNyoo tsi yonyehéyo tundoho. Maa tyin tun cutuhvayo javaha yo tsa vaha tsihin tsa nyehe yo tundohocan, cua quita vaha yo.

Ica xaan tunña tyaá yahvi yo tsa caahánNyoo tsihinyo

12Yacan cuenda ña ndu uvi iñi ndo tsa javaha ndotsa cuñí Nyoo javaha ndo, tan ña nducuiihya iñi ndo.13 Nducu ndo cuhva coo vaha ndo tsihin Nyoo, tancuhva caca vaha ndo tsihin ra. Tyin tacan tan cuhvara tunyee iñi tsi ndo tan nduvaha ndo nuu ra tan ñacuiihya ca cua cuñi ndo.

14 Jañiñi ndo tsi ndo tan coo vaha ndo tsihintandɨhɨ nyɨvɨ. Nacoo ndo tandɨhɨ tsa ña vaha. Tyinnyɨvɨ tsa ña nacoo tsa ña vaha ña cuvi nyehe ñi tsiNyoo Jutu yo. 15 Jaha cuenda vaha ndo tsi ndo tyintacan tan ña ndoo ihñi ndi intuhun ndo tyin tandɨhɨndo tan cua ñihi ndo tunyee iñi tsa tsahá Nyoo, tanña cua ndoo tsa xaan tsitsi añima ndo tan ña cua tɨvɨ ndo nuu Nyoo, tyin jahá cuenda vaha ndo tsi ndo.

Page 241: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Hebreos 12:16 238 Hebreos 13:1716 Nyooho rayɨɨ ndi intuhun ndo tan ña caca nuundo tsihin ñaha. Tacan tucu nyooho ñaha, ña cacanuu ndo tsihin rayɨɨ. Tan ña caca iñi ndo tyin nduveyahvi nyaá tuhun Nyoo, tumaa tsica iñi ra Esaú, tyinra Esaú xico ra tsa cuví ra ra tsitsa tsacatyi tsa catsira. 17 Tsitó ndo tyin tsa yaha yacan tan cuñi ra Esaútsa nasoco jutu ra tsi ra, maa tyin ña cuvi. Tsacuxaan ra, maa tyin ña ñihi ca ra cuhva nasama ra tsatsa yaha javaha ra.

18 Nyooho ña taahán tsi javaha ndo tacan tyintsaa ndo nuu Nyoo, maa tyin ñavin tumaa tsaa nyɨvɨIsrael nuu Nyoo quɨvɨ tsahan ñi yucu Sinaí tsa cuvínyehe yo. Nyehe ñi cayu ñuhu, tan ñihi xaan yɨhɨ tatyi xaan, tan naa xaan cuvi. 19 Tan tsiñi ñi ndusutrompeta tan cahan Nyoo tsihin ñi. Tan cahanndaahvi ñi tsihin ra na ña cahan ca ra tsihin ñi, tyinyuuhví xaanñi 20 tsa cuenda tyin ña cunyee iñi ñi tsatsaha cuenda ra tsi ñi Tyin catyi ra tyehen: “Nyɨvɨnatuhva tan cuañi tsaha yucu ihya cahñi ndo tsi ñitsihin yuu o tsihin lanza, tahan ñi nyɨvɨ tan quɨtɨ”,catyí Nyoo tsihin ñi. 21 Nayuhvi xaan ñi tsa nyeheñi yacan, nda cuanda ra Moisés tan catyi ra: “Ñihixaan nɨhɨ yu jahá tsa yuuhví yu”, catyí ra.

22Maa tyin nyooho ña nyehe ndo tsa yuuhví cantyin tsaa ndo yucu nañí Sión tsa cuví ñuu Nyoonyito. Tuhun ihya cuñi tsi catyi ñuu Jerusalén tsacanyií nda gloria, nu iyó cuenda mil ángel. 23 Nduiín ndo ican tsihin tandɨhɨ sehe Nyoo tsa iyó sɨvɨ nulibru nda gloria tan jacahnu ndo tsi ra. Natuhva ndonuu Nyoo, ra cuví juee [tsa jandaa cuatyi] tandɨhɨnyɨvɨ, tan natuhva ndo nuu tandɨhɨ añima nyɨvɨvaha tsa janduvaha Nyoo. 24Natuhva tucu ndo nuura Jesús, ra caahán ndaahvi tsihin Nyoo tsa cuendayo vityin tsa ndoo Nyoo tuhun tsaa tsihin yo. Tannɨñɨ ra Jesús tsa tsatɨ tsahá tsa vaha ca tsi yo tanñavin ca nɨñɨ ra Abel. [Tyin nɨñɨ ra Abel tsican tsicuatyi tsaha ra yañi ra. Maa tyin nɨñɨ ra Jesús, jahátucahnu iñi cuatyi yo.]

25Yacan cuenda cuñí tsi jaha yo cuenda tsi yo tantyaa yahvi yo tsi ra caahán tsihin yo. Tyin tacantan ña tahan yo tumaa tahan juhva nyɨvɨ Israel tsaña tyaa yahvi tsa cahan Nyoo quɨvɨ cahan ra yucuSinaí nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Tan vihi ca yoo, tunña tyaa yahvi yo tsi ra nyaá nda gloria tsa caahántsihin yo vityin, ña cua cuvi maa cacu yo. 26 Tahantsanaha jacanda Nyoo ñuhu ñayɨvɨ tsihin ndusu ra.Tan catyí ra tyehen vityin: “Cua jacanda yu iin tsahaca ñuhu ñayɨvɨ, maa tyin ñavin ñuhu ñayɨvɨ ñi, tyincua jacanda ndɨhɨ yu nda cuanda andɨvɨ.” 27 Tsacaahán ra tyin cua jacanda ra inga tsaha, cuví cutuñiiñi yo tyin cua catsiyo tandɨhɨ tsa javaha ra tsa cuvínacanda. Tan cua ndoo tsa ña cuví nacanda. 28 Nundacá ñaha Nyoo nu tsahá ra cunyecu yo tsihin ra,ña cuví nacanda can. Na cuhva yo tyahvi nyoo tsi ratsa cuenda yacan tan na jacahnu yo tsi ra tsihin tsanɨɨ iñi añima yo, tan tyaa yahvi yo tsi ra, tyin yacancuví tsa taahán iñi ra. 29Tyin Nyoo yo cuví ra tumaañuhu tsa tsahmí, tan cua janaa ra tandɨhɨmaa tsa ñavaha.

13Na coo yo cuhva taahán iñi Nyoo

1Ña jandɨhɨ ndo tsa cuñí ndo tsi tandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo tyin cuví ñi tumaa nyɨvɨ ndo. 2Ña naa

iñi ndo tyaa nuu vaha ndo tsi nyɨvɨ tsaá vehe ndo,tyin tun javaha yo tacannda cuanda cua cuhva yonucoo ángel Nyoo, vasu ndi maa ña tsitó yo tun ángelcuví ra naha tumaa javaha juhva nyɨvɨ.

3 Ña naa iñi ndo tsi nyɨvɨ yucú vehe caa tumaatsatyin yucú ndɨhɨ ndo tsihin ñi. Nducuhun iñi ndotsi nyɨvɨ nyehé tundoho jahá nyɨvɨ. Cundaahvi iñindo tsi ñi tan jatyinyee ndo tsi ñi. Tyin tsitó ndonácaa cuñí yo tun nyehe yo tundoho.

4Nyooho nyɨvɨ tsa tsa tindaha, jaha tahan ndo tsañayɨvɨ tsi iin ndo tan tsi inga ndo. Tan coo vaha ndotyin Nyoo cua tatsi tuñi ra tsi rayɨɨ tsicá nuu tsihinnaha tan rayɨɨ iyó ñasɨɨhɨ tun coo ra tsihin ingañaha.Tan juvin ñi cua tatsi tuñi tucu ra tsi ñaha tsicá nuutsihin rayɨɨ tan ñaha tsa iyó yɨɨ tun coo ña tsihin ingarayɨɨ.

5 Ña caca iñi ndo nácaa javaha ndo tan cuvi coocuaha ca xuhun tsi ndo. Ndoo ndo vaha tsihin tsaiyó tsi ndo, tyin catyí Nyoo tyehen: “Tandɨhɨ ñitsaha nyaá yu tsihin un, tan ña cua nacoo ihñi maayu tsi un”, catyí ra. 6 Tsa cuenda yacan cuví caahányo tyehen tsihin tsa nɨɨ iñi añima yo:Jutu Mañi yu juvin un jatyinyeé tsi yu,Yacan cuenda ña yuuhví yu tun javahá nyɨvɨ náa

javahá ñi tsi yu.7Nducuhun iñi ndo tsi ra cuví ityi nuu vehe ñuhu,

ra tsa caahán tuhun Nyoo tsihin ndo. Nyehe ndotyin vaha iyó ra naha nuu Nyoo, tan cuanyicun ndocuhva vaha tsinú iñi ra naha tsi Nyoo.

8 Ra Jesucristo ña nasamá ra. Juvin ra iyó ndatsanaha, tan juvin ra iyó vityin. Tan juvin ra cuacoo yoso cuahán quɨvɨ. 9Ña cuhva ndo jandavi ñahanyɨvɨ tsi ndo tsihin tsa sɨɨn sɨɨn tsa jacuahá ñi. Vahaca jandu iin ndo iñi ndo tsihin tsa vaha tsa tsaháNyoo coo añima yo, tyin vaha ca yacan tan ñavin catsa jacuahá ñi ican. Tyin ñi ican jacuahá ñi maa ñimaa tsa cuenda náa tsatsí yo. Tan ña jatyinyeé canndi tsi maa ñi.

10 Tsatɨ nɨñɨ ra Cristo nu cruu tsa cuenda yo.Tan ra jutu tsa nyitá iñi ley tsahnu naha ra ñacuví jatyinyee ra Cristo tsi ra naha. 11 Ra jututsaahnu cuví ityi nuu cuenda nyɨvɨ Israel tsindacára naha nɨñɨ quɨtɨ tsitsi Vehe Ii Xaan tsa cuendacuatyi nyɨvɨ, maa tyin cuñu tɨ tuhvá can cayú ityitsata ñuu. 12 Tacan tucu ra Jesús, tava tyiñu Nyootsi ra tsa nyehe ra tundoho tan cúu ra ityi tsatañuu Jerusalén, tyin tacan tan janduvaha ra tsi yotsihin nɨñɨ ra. 13 Na cunyicun yo tsi ra Cristo tanña nducahan nuu yo vasu ndi maa vacu nducu nyɨvɨtsi yo. 14 Tyin tsa cuenda yoo nduve ñuu tsa ña cuacundɨhɨ maa nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Yacan cuendananducú yo iin ñuu tsa cua quitsi, tsa yaha naa ñuhuñayɨvɨ ihya. 15Yacan cuenda vityin tsa iyó ra Cristoañima yo, taahán tsi jañiñi yo tsi yo tan jacahnuyo tsi Nyoo tsihin tsa cata yo yaa ra, tan tsihin tsacaahán yo. 16 Ña naa iñi ndo javaha ndo tsa vaha.Tan jatyinyee tahan ndo tsi ndo tsihin tsa iyó tsindo, tyin yacan cuví tsa taahán iñi Nyoo.

17 Tyaa yahvi ndo tsi ra jaquihín ityi tsi ndo nahara; cuhva ndo tsi ndo cundaca ñaha ra naha tyinjuvin ra naha jahá cuenda añima ndo. Tan coo quɨvɨcua cuhva cuenda ra naha tyiñu jahá ra naha tsiNyoo. Nducu ndo cuhva javaha ndo tsa vaha, tyintacan tan sɨɨ cua cuñi ra naha cuhva cuenda ra naha

Page 242: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Hebreos 13:18 239 Hebreos 13:25tsi ndo tsi Nyoo. Maa tyin tun ña javahá ndo tsavaha, cua cuhva cuenda ra naha tsi ndo tsi Nyootsihin tucuiihya iñi, tan ña cua quita vaha ndo nuura.

18Ndacan tahvi ndo tsi Nyoo tsa cuenda ndi tyintsitó ndi tyin vaha cuahán ndi tsihin ra, tyin maa ñimaa tsa vaha cuñí ndi javaha ndi. 19 Tan tsicán yutsa ndacan tahvi tucu ndo tsa cuenda yu na cuhvaNyoo quitsi yu inga tsaha tsa numi ñi nu yucú ndotan cunyii yu tsihin ndo.

Nu ndɨhɨ cahan ra tan tsahá ra nacumi tsi ñi20 Jutu Mañi yo Jesucristo tsa janandoto Nyoo, ra

tsahá tsa taxin coo añima yo, juvin ra jahá cuendatsi yo tsa cuví yo tumaa mbee jana ra. Tsihin nɨñɨra Cristo tsa tsatɨ, ndoo Nyoo tuhun tsaa tsa ña cuacundɨhɨ maa tsihin yo. 21 Tandɨhɨ tsa cuñí Nyoojavahá ra tsihin tandɨhɨ yo, maa ra Jesucristo javahácan jahá ra. Tan na javaha ra tsihin yo tsa cuñí rajavaha ra. ¡Na jacahnu yo tsi ra Cristo yoso cuahánquɨvɨ! ¡Na cuvi tsi tacan ñi!

22Yañi, caahán ndaahvi yu tsihin ndo; janyee ndoiñi ndo tan javaha ndo tsa tsahá cuenda yu tsi ndotsihin tsa taxin iyó añima ndo, tyin ña cuaha xaantuhun tyaa yu tsa cuenda ndo. 23 Cuñí yu tsa cotondo tyin ra Timoteo, yañi yo, tsa quita ra vehe caa.Tatun yatyi tsaa ra, cua quitsi ra tsihin yu na quitsiyu quitsi nyehe yu nu yucú ndo.

24 Cuhva ndo nacumi tsi tandɨhɨ ra jaquihín ityitsi ndo, tan tsi tandɨhɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo.Nyɨvɨ Italia nu nyií yu, tsahá ñi nacumi tsi ndo.

25Tan na nasoco Nyoo tsi tandɨhɨ ndo. Na cuvi tsitacan ñi.

Page 243: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Santiago 1:1 240 Santiago 2:7

Carta Tsa Jacuhun Ra Santiago TsiNyɨvɨ Israel Tsa Yɨhɨ Cuenda Ra Cristo

Nu tsahá ra Santiago nacumi tsi nyɨvɨ1 Yuhu ra Santiago cuví yu iin ra jahá tyiñu

tyiñu Nyoo tan Jutu Mañi yo Jesucristo. Jaquitsí yunacumi tsi tandɨhɨ nyooho tsa cuví ndo tata tsa utsiuvi ra sehe ra Israel tan iyó ndo ñuu nyɨvɨ tsa ñavintata ra Israel cuví.

Tsa tsiñi tuñi tsa tsahá Nyoo tsi yo2 Yañi, cusɨɨ iñi ndo tun cuaha tundoho nyehé

ndo. 3 Tyin tsitó ndo tyin tsihin tsa nyehé ndotundoho tan cua cuahnu ca ndo tsihin tsa tsinú iñindo. Tan cua cunyee iñi ndo nyehe ndo náa ndɨhɨca tundoho vatsí sɨquɨ ndo. 4 Jaña ndo na quitsimaa tundoho can sɨquɨ ndo, tyin tun tsa cunyee iñindo yaha ndo tundoho can, cua cuvi ndo nyɨvɨ tsitsatsihin tuhun Nyoo, tan nduve ca náa cua cumañitsi ndo tan cua cunyee ndo yaha ndo tandɨhɨ maatundoho tsa cua quitsi sɨquɨ ndo.

5 Ndáa nyooho cumañi tsa tsiñi tuñi tsi, ndacanndo itsi tsi Nyoo, tan Nyoo cua cuhva ra itsi tsi ndo,tyin maa ra tsahá ra tsa tsicán tandɨhɨ nyɨvɨ tan ñatuhvá ra tyicuhvá itsi, tan ndi ña cuxaán ra tsi ñitun tsicán ñi náa tsicán ñi tsi ra. 6Maa tyin cuñí tsindacan yo itsi tsihin tsa tsinú vaha iñi yo. Tan ñacaca iñi yo tyin ña cua cuhva ra itsi tsi yo. Tyin tuncaca iñi yo tyin ña cua ñihi yo tsa tsicán yo, cuví yotumaa ndutya ñuhu tsa tandahá tatyi ityi ihya tanityi can. 7Ra tsa javahá tacan, ña taahán tsi caca iñira tyin cua cuhva Nyoo tsa tsicán ra. 8Tyin uvi xaantsicá iñi ra. Ña tyaá iñi ra tsa tsicán ra, tyin ña iincuñí ra. Vityin cuñí ra tsa cuñí ra, tan inga tsa cuñitucu ra tyaan. 9Tatun iyó iin ra yañi yo, ndaahvi ra,na cusɨɨ iñi ra tyin cahnu cuví ra jaha Nyoo. 10Tatuniin ra yañi yo, tan cuca ra, tun cua ndundaahvi ra nuñuhu ñayɨvɨ ihya, taahán tsi cusɨɨ iñi ra tsihin Nyootyin tsitó ra tyin cuví ra tumaa cuví ita tsa iyó tsitsicuhu, tyin ita can iin yahañi cucoyó can. 11Tyin ihñixaan cuví tsitsi cuhu jahá ñicanyii. Tacan tan na ityíita can. Tan canacavá can tan ndɨhɨ tsa sɨɨ caá can.Tan tacan cuví ra cuca, tyin cua quitsi tuhun tsiihítsi ra tan cua cundɨhɨ tsa cuca ra.

Nacaa cunyeé iñi yo nyehé yo tundoho12 Sɨɨ xaan cuví tsi ra tsa cua cunyee iñi nyehe

tundoho tyin tsa yaha nyehe ra tundoho cua ñihi rañayɨvɨ nyito tsa catyi Nyoo tyin cuhva ra tsi ñi tsacuñí tsi ra. 13 Tatun ndáa nyooho tsicá iñi ndo tsajavaha ndo tsa ña vaha, ña cuñi ndo tyin Nyoo tsahátsa caca iñi ndo tacan. Tyin Nyoo ña tsicá iñi rajavaha ra tsa ña vaha. Tan ndi ña tyuhú ra tsi yo tsajavaha yo tsa ña vaha. 14Maa tyin nyooho tsa javahátsa ña vaha, javahá ndo can tyin cuñí ndo javaha ndocan. Tan yacan cuenda tsicoó cuatyi ndo. 15 Tatuncua cuhva yo tsa caca iñi yo tuhunña vaha, coo quɨvɨcua javaha yo cuhva tsicá iñi yo tan cua coo cuatyiyo. Tan tatun maa ñi yacan cua javaha yo, cua tatsituñi Nyoo tsi yo tsa cuenda can tan cua cúu yo.

16 Yañi, cuñí xaan yu tsi ndo. Ña jandavi ñahando tsi ndo. 17 Tandɨhɨ tsa vaha tan tsa vii tsa ñihíyo, queé tsi ityi sɨquɨ tyin maa Nyoo Jutu yo tsahá

itsi. Tan maa ra javaha ñuhu tsa iyó andɨvɨ: tiñuu,tan yoo, tan ñicanyii. Tan maa ra tacan ñi cuví raNyoo, tyin ndi luxu ña tuhvá ra nasama. 18Tan tsahára ñayɨvɨ tsaa tsa iyó yo tsa cuenda tsa nditsa tsacaahán ra. Tyin jihna ca yo jandutsaá ra tsa nuutandɨhɨ ca tsa javaha ra, tyin tacan cuñí maa ra.

Ityi nditsa tsa taahán tsi cuhun yo19 Yacan cuenda yañi, intuhun intuhun yo tan

taahán tsi cuhun iñi yo tsa tyaá soho yo, maa tyin ñayatyi xaan nacahan yo tan ndi ña yatyi xaan cuxaanyo. 20Tyin nyɨvɨ tsa cuxaán, ña javahá ñi tsa taahániñi Nyoo. 21 Yacan cuenda jaña ndo tsa ña vahatan tsa caquiñi tsa iyó cuaha nu ñuhu ñayɨvɨ ihya.Ndaahvi jaha ndo tsi ndo tan tɨɨn cuenda vaha ndotuhunNyoo tsa tatsi ra añima ndo. Tyin tuhunNyoocan iyó tunyee iñi itsi tsa jacacú tsi tsi yo. 22 Javahando cuhva caahán tuhun Nyoo, tan ña tyaa soho ñimaa ndo itsi, tyin tatun tyaa soho ñi maa ndo itsijuvin ñi tsi maa ndo jandaví ñaha ndo. 23Tyin nyɨvɨtsa tyaá soho tuhun Nyoo tan ña javahá ñi cuhvacaahán tsi, cuví ñi tumaa nyɨvɨ nyehé nuu ñi nu inu.24 Tyin nyehé ñi cuhva caá ñi, yaha can tan cuahánñi tan naá nyico iñi ñi cuhva caá ñi. 25Maa tyin nyɨvɨtsa iin nyita ñi tyaá soho tuhun Nyoo tsa tavá nuñatsi yo ndaha nu ña vaha tan ña naá iñi ñi itsi tanjavahá ñi cuhva caahán tsi, sɨɨ cua cuvi tsi ñi ican tancua quita vaha tandɨhɨ tsa javahá ñi. 26Tan nyɨvɨ tsacatyí tyin tuhun Nyoo yɨhɨ ñi, maa tyin yatyi xaanyuhu ñi cahan ñi tsa caquiñi, nduve nacatyí tsicá ñituhun Nyoo tyin juvin ñi tsi maa ñi jandaví ñaha ñi.27Tyin tsa cuenda Nyoo, nyɨvɨ tsa nditsa tsinú iñi tsira juvin ñi cuví ñi tsa javahá tyehen: Jatyinyeé ñitsi nyɨvɨ ndaahvi tsa tsihi yɨɨ, tan jahá cuenda ñi tsitsa nyihi tsa nduve ca sɨhɨ tan jutu, tan jahá cuendandɨhɨ tucu ñi tsi maa ñi tsa ña javaha ñi tsa ña vaha.

2Na inducu ñi cuñi yo tsi nyɨvɨ tyin ña sɨɨn caá

intuhun ñi tan inga ñi1 Yañi, nyooho tsinú iñi ndo tsi Jutu Mañi yo

Jesucristo, ra tsa cahnu xaan cuví, yacan cuenda ñataahán tsi cahnu jaha ndo tsi iin nyɨvɨ tan ñavinca inga ñi. 2-3 Tatun cua quɨhvɨ iin ra yɨhɨ iin xehexuhun cuaan ndaha tsitsi vehe ñuhu nu yucú ndo,tan nditsí ra jahma xiñu, ¿nácaa cua cahan ndotsihin ra? ¿A ña cua catyi ndo, “Cunyaa nu tyayuvaha ihya”? Tan juvin ñi cuhva can tan quɨhvɨ tucuiin ra ndaahvi nditsí ra jahma tyaahnyá, tan catyindo tsihin ra, “cunyaa nyityi juvin o cunyaa nuñuhu ihya”. 4Ña vaha tsa javahá ndo tacan, tyin ñainducu jahá ndo tsa ñayɨvɨ tsi ra naha, tan tsicá iñindo tsa ña vaha.

5Yañi tsa cuñí xaan yu, tyaa soho ndo tuhun ihya:Nyoo nacatsi ra tsi nyɨvɨ ndaahvi nu ñuhu ñayɨvɨihya, tyin nducuca ñi tsihin tsa tsinú iñi ñi tsi ra,tan cua ñihi ñi tsa vaha nu ndacá ñaha ra tyin yacancuví tsa catyi ra tyin cuhva ra tsi nyɨvɨ tsa cuñí tsira. 6 Maa tyin nyooho tsahá ndo ticanuu tsi nyɨvɨndaahvi. ¿A ña tsitó ndo tyin juvin nyɨvɨ cuca tsahñíndaahvi tsi ndo, tan tsindacá ñi tsi ndo nuu ra cumítyiñu? 7Tan ¿a ña tsitó ndo tyin nyɨvɨ can caahán ñindavaha ñi sɨvɨ ii ra Cristo, ra yɨhɨ ndaha tsi ndo?

Page 244: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Santiago 2:8 241 Santiago 3:168Ley Nyoo tsa ñiñi ca catyí tsi: “Cuñi ndo tsi nyɨvɨ

tumaa tsa cuñí ndo tsi maa ndo.” Tatun javahá ndotsa catyí ley can, vaha javahá ndo. 9 Maa tyin tunintuhun ñi nyɨvɨ cuñí ndo, tan ña cuñí ndo tsi ingañi, tsicoó cuatyi ndo tyin catyí ley Nyoo tyin iyócuatyi nyɨvɨ javahá tacan. 10 Tyin tatun iin nyɨvɨ tsatyaá yahvi tandɨhɨ ley, tan ña tyaa yahvi ñi intuhuntsi, cuví tsi tumaa tsa ña tyaá yahvi ñi tandɨhɨ ley.11Tyin Nyoo catyi ra tyin ña coo inga ñaha tsi rayɨɨ,tun iyó ñasɨɨhɨ ra. Tacan tucu ñiñaha, tsa iyó yɨɨ, ñacuví coo inga rayɨɨ tsi ñi. Tan juvin ñi catyi tucu ratyin ña cahñi yo nyɨvɨ. Yacan cuenda tatun iin randuve inga ñaha tsi ra, maa tyin tsahñi ra iin nyɨvɨ,juvin ñi ña tyaá yahvi ra tsa catyí ley. 12 Maa tyinley ra Cristo tsa jacacú tsi yo cua catyi tun vaha oña vaha javahá yo. Yacan cuenda nducu ndo cuhvacahan ndo tan cuhva coo ndo. 13 Tyin nyɨvɨ tsa ñacundaahví iñi tsi tahan ñi, Nyoo cua tatsi tuñi ra tsiñi, tan ña cua cundaahvi iñi ra tsi ñi. Maa tyin ñitsa cundaahví iñi tsi inga ñi, cua quita vaha ñi quɨvɨcutuñi ñi.

¿Ndáa tsa jacacú tsi yo, tsa tsinú iñi yo tsi ra Cristoo tsa javahá yo tsa vaha?

14Yañi, nduve nacatyí tsinú iñi ndo tsi Nyoo, tunña javaha ndo tsa vaha. ¿A jacacu tsa tsinu iñi yotsi Nyoo ñi tsi yo? 15 Na jaha yo tuhun: Iin tsahaiin ra yañi yo nduve jahma ra tan nduve tsa catsi ratan tsahan ra yuvehe un, 16Maa tyin yooho ña tsahaun jahma ra tan ndi tsa catsi ra tan catyí un tsihinra: “Cuaahan tan Nyoo cuhun tsihin un. Na coo cajahma un tan tsa catsi un”, catyí un. Nduve nacatyicahan un tacan tyin ña tsaha un tsa tsiñí ñuhu tsira. 17 Tan tacan ñi cuñi tucu yo tsihin tsa tsinú iñiyo, tun catyí yo tyin tsinú iñi yo tsi Nyoo tan ñajatyinyee yo tsi nyɨvɨ, nduve yahvi nyaá catyí yo tyintsinú iñi yo.

18 Yɨhɨ ndo cua catyi ndo: “Yooho tsinú iñi untsi Nyoo tan yuhu javahá yu tsa vaha. Tan catyí untyin tsihin tsa tsinú iñi ñi yo tan cuví cacu yo.” Maatyin yuhu catyi yu tyin juvin ñi cahnu cuví tucu tsajavahá yo tsa vaha. Tyin yooho ña cuví janaha untsa tsinú iñi un tsi Nyoo tsi yu tun ña javaha un tsavaha. Maa tyin yuhu cuví janahá yu tsa tsinú iñi yutsi Nyoo tsi un tsihin tsa javahá yu tsa vaha. 19Nditsatsa tsinú xaan iñi un tyin iyó intuhun ñi maa Nyoo.Vaha tyin tsinú iñi un. Maa tyin nu ñavaha nahnutsinú tucu iñi nahnu tyin iyó intuhun ñi Nyoo. Tanyacan cuenda nɨhɨ nahnu tsihin tsa yuuhví nahnutyin ña cua cacu nahnu. 20 Ña soho xaan caca iñiun. Cutuñi iñi tyin tun tsinú iñi yo tan ña javahá yotsa vaha, nduve yahvi nyaá tsa tsinú iñi yo. 21 RaAbraham, tsii tsaahnu yo, cuvi ra iin ra vaha nuuNyoo tyin jamañi ra tsi ra Isaac, sehe ra, tumaa catyi maa Nyoo tsihin ra. 22 Ihya nyehé yo tyin tsa cuendatsa tsinu iñi ra Abraham tsi Nyoo javaha ra tsa catyi ra tsihin ra tyin javaha ra. Tan tsa javaha ra yacan,quituvi vaha tsa tsinú iñi ra tsi Nyoo. 23 Tacan tancundaa tsa catyí nu tutu Nyoo tyehen: “Ra Abrahamtsinu iñi ra tsi Nyoo, yacan cuenda cuvi ra ra vahanuu Nyoo.” Tan iyó tucu inga nu catyí tsi: “RaAbraham, cuvi ra ra vaha iñi tsi Nyoo.”

24 Tan ihya cuví nu cutuñí iñi yo tyin vaha yonuu Nyoo tatun tsinú iñi yo tsi ra tan javahá yo

tsa vaha tan ñavin tsihin tsa tsinú iñi ñi yo tsi ra.25Tan tacan tucu ña Rahab tsa tsica nuu tsihin rayɨɨ.Yaha tsa javaha ña cuatyi, javaha ña tsa vaha quɨvɨtsaha ña nu tsiyucu xeehe ra tsa jacuhun ra Josué.Tan jatyinyee ña tsi ra naha tsa cuhun ra naha ingaityi. Tan tsa cuenda yacan, catyi Nyoo tyin vahaña. 26 Tan tacan tucu cuví cuñu ñuhu nyɨvɨ. Tatunnduve ca tsa nyitó ñi iyó tsitsi cuñuñuhu can, nduveca yahvi nyaá can. Tan tacan cuví tucu yoó, tatun ñajavahá yo tsa vaha, nduve yahvi nyaá tsa tsinú iñi yo.

3Nacaa jaha cuenda yo cuhva caahán yo

1 Nyooho yañi, ña yatyi xaan cuñi ndo cuvi ndora cahan tuhun Nyoo. Tyin tsitó ndo tyin nyuhu tsacaahán ndi tuhun Nyoo, tatun ña vaha cahan ndi,ñihi ca cua tatsi tuñi Nyoo tsi ndi tan ñavin ca nyɨvɨtsa ña caahán tuhun Nyoo. 2 Tyin tandɨhɨ maa yotan tsicoó cuatyi yo, maa tyin ra tsa ña javahá cuatyitsihin tsa caahán ra, juvin ra cuví ra vaha tyin cuvíndaca ñaha ra nanɨɨ cahnu cuñu ñuhu ra. 3 Tumaara tsa tyihí yoho yuhu cuayu cuví ndaca ñaha ratsi tɨ, vasu ndi maa cahnu tɨ. 4 Tan tacan tucu iinyutun ndoo tsa tsicá nu ndutya ñuhu, vasu cahnu tsimaa tyin tsihin vitu luhlu tsa nyaá ityi xuu tsi, cuvíjacuhun ra jacacá itsi ndáa ityi cuñí maa ra, vasuñihi xaan yɨhɨ tatyi. 5 Tan tacan tucu yaa yo, luhluxaan tsi. Maa tyin cuaha tsa caquiñi cuvi cahan yotsihin tsi. Tumaa nu natɨɨn iin ñuhu luhlu iin cuhucahnu tan cayu tandɨhɨmaa yutun. 6Tacan tucu yaayo cuví tsi tumaa iin ñuhu luhlu. Tan cuví tucu tsitumaa iin tsa quiñi cahnu tsa jatɨvɨ tsi nanɨɨ cahnucuñu ñuhu yo tan tandɨhɨ cuhva iyó yo ñayɨvɨ ihya,tyin juvin ñi maa nu ña vaha natyuhú itsi. 7 Nyɨvɨcuví jandumasu ñi tandɨhɨ maa nuu quɨtɨ tsa iyó:saa, coo, tan quɨtɨ tsa iyó tsitsi ndutya ñuhu. 8Maatyin yoñi cuví jandumasu yaa yo tyin cuví tsi iin tsaña vaha tan ña tsahá tsi cundaca ñaha yo itsi. Tumaaiin coo tyihí tɨ venenu tɨ tsi nyɨvɨ, tan tsiihí ñi. Tacancuví yaa yo. 9 Tyin juvin ñi tsihin yaa yo jacahnú yotsi Nyoo Jutu yo. Tan juvin ñi tsihin can caahán tucuyo ndavaha ñi sɨquɨ nyɨvɨ tsa javaha Nyoo tumaa caámaa ra. 10 Juvin ñi tsihin yuhu yo jacahnú yo tsiNyoo. Tan juvin ñi tsihin can caahán yo tsa caquiñi.Maa tyin yañi, ña taahán tsi tsa javahá ndo tacan.11 Tyin, ¿a cuví quita ndutya cuii tan ndutya uvatsitsi iin ñi ndohyo? Ña cuví. 12 Yañi, ¿a cuví cuhvatumangu iin paya, o cuví cuhva tupaya iin mangu?Ña cuví. Tan tacan ña cuví quita ndutya uhva tanndutya cuii tsitsi iin ndohyo.

Tsa tsiñi tuñi tsa vaha ca13 Tatun yɨhɨ ndo tsitó ndo tan iyó tsa tsiñi tuñi

tsi ndo, janaha ndo can tsihin tsa catsi iyó ndo. Tanña nduyaa ndo javahá ndo tsa vaha tyin javahá ndocan tsihin tsa tsiñi tuñi Nyoo tsa iyó tsi ndo. 14Maatyin tatun nyiyo iñi ndo tsitsi añima ndo tan cuñíxaan ndo nduvaha ndo nu nyɨvɨ, ña cahnu jaha ndotsi ndo tan catyi ndo tyin iyó tsa tsiñi tuñi tsi ndo.Tyin tun cahnu jahá ndo tsi ndo, tyihí xeehe ndotsa nditsa, cuví can. 15 Tyin tun tacan tsicá iñi ndo,ñavin tsa tsiñi tuñi Nyoo cuví can, tyin cuhva tsicáiñi nyɨvɨ ña tsitó tsi Nyoo tan cuhva tsica iñi nu ñavaha cuví can. 16 Tyin tatun nyiyó iñi ndo tan cuñí

Page 245: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Santiago 3:17 242 Santiago 5:12ndo nduvaha ndo nuu nyɨvɨ, ticaña xaan tsicá iñindo. Tan iyó tucu tandɨhɨ inga nuu tsa ña vaha nuyucú ndo. 17Maa tyin tatun iyó tsa tsiñi tuñi Nyootsi ndo, cuɨtɨ iyó ndo, catsi iyó ndo. Tan nducú ndocuhva coo vaha ndo tsihin nyɨvɨ tsihin tsa vita iñindo, tan vaha nyɨvɨ cuví ndo. Tan catsi vaha tsicáiñi ndo, tan cundaahví iñi ndo tsi nyɨvɨ, tan caahánndo tsa nditsa tsihin ñi, tan nducú ndo tsa vaha tsiñi tsihin tsa nɨɨ iñi ndo. 18 Tatun iyó vaha yo tsihinnyɨvɨ, tan iyó taxin yo tsihin ñi, cua coo yo ñayɨvɨcuɨtɨ.

4Ña taahán tsi javaha yo cuhva cuñí cuñu ñuhu yo

1 ¿Nacuenda iyó tɨsɨhɨ nu yucú ndo? ¿Nacuendaiyó cuatyi? Tsa cuenda tyin tsitsi añima ndo tsicáiñi ndo maa ñi maa tsa ña vaha. 2 Iyó tsaha ndacuanda tsahñí ndo nyɨvɨ tyin cuñí ndo tsa cuñí ndotan ña ñihí ndo can. Tatun nyehé ndo náa cuví cannyehé ndo, nyiyó iñi ndo can tan tsa ña ñihi ndo canquitsaha cañi tahan ndo. Ña ñihí ndo tsa cuñí ndotyin ña tsicán ndo can tsi Nyoo. 3 Tatun tsicán ndotsa tsicán ndo tsi ra tan ña ñihí ndo can, ña tsahára can tsi ndo tyin tsitó ra tyin cua jatɨvɨ ndo cantsihin tsa taahán iñi ndo. 4 ¿Nacuenda javahá ndocuhva cuñí nyɨvɨ, nyooho tsa ña tsinú vaha iñi tsiNyoo? ¿A ña tsitó ndo tyin tun javahá yo cuhva cuñínyɨvɨ, ñi xaan iñi tsi Nyoo cuví yo? 5 Tan yacan iyócuenda catyí nu tutu Nyoo tyin Tatyi Ii tsa tsahá racoo añima yo, cuñí xaan tsi tsi yo tan cuiñu xaantsi tsi yo tyin cuñí tsi tsa jacahnu yo tsi intuhun ñimaa ra. 6Tan jatyinyeé xaanNyoo tsi yo tsa nacuhváyo tsi yo tsi ra. Tyin catyí ra tyin jatyinyeé ca ratsi nyɨvɨ ndaahvi tsa tsitó tyin tsiñí ñuhu ra tsi ñi.Tan ña cuñí ra nyehe ra tsi ra tsa cahnu jahá tsi.7Yacan nacuhva vaha ndo tsi ndo tsi Nyoo. Ña tyaayahvi ndo nu caahán nu ña vaha tyin tun ña jahándo cuenda nu caahán nu, tacan tan cua cunu nunyehe nu tsi ndo. 8Nducu ndo cuhva cunyanaa vahaca ndo tsi Nyoo tyin tacan tan natuhva ra tsi ndo.Nyooho, nyɨvɨ iyó cuatyi, jandundɨɨ ndo tsi ndo. Tannyooho tsa tsicá iñi tyin cuví javaha ndo tsa iyó nuñuhu ñayɨvɨ ihya tan juvin ñi cuhva can tan jacahnutucu ndo tsi Nyoo, jandu iin ndo iñi ndo tan cuhvando añima ndo jacutu Nyoo tsa vaha, tyin tacan tanndundɨɨ ndo nuu ra. 9 Cuiihya cuñi ndo. Vacu ndo.Na nacoto ndo tyin ña vaha cuhva iyó ndo. Tsa nuutsa vacu naaha ndo tsihin tsa sɨɨ cuñí ndo, vacu ndotsihin tsa cuiihya cuñi ndo. Tan tsa sɨɨ cuñí ndo nananduvi tsi tucuiihya iñi. 10 Ndaahvi jaha ndo tsindo nuu Jutu Mañi yo, tyin tacan tan janducahnura tsi ndo.

Ña cahan nyaa ndo tsi nyɨvɨ11Yañi, ña cahan ndo ndavaha ñi sɨquɨ iin yañi yo.

Tyin nyɨvɨ caahán ndavaha ñi sɨquɨ nyɨvɨ, o caahánnyaa ñi nyɨvɨ, sɨquɨ ley Nyoo caahán ñi ndavaha ñitan caahán nyaa ñi cuví can. Tyin tun caahán nyaayo leyNyoo, juez jahá yo tsi yo tsa nuu tsa tyaá yahviyo tsa caahán ley can. 12Tyin intuhun ñi ra tsahá leycan. Tan juvin ñi ra cuví Juez. Tan juvin ra cuví rajacacú tsi yo, o jacunaá tsi yo. Tan ¿yooho yóo racuví un tyin cahan nyaa un tsi inga nyɨvɨ, tan tatsituñi un tsi ñi tan jaha un tsi un tumaa juez?

Ña tsitó yo náa cua cuvi tsi yo tyaan, yacan cuendaña taahán tsi cahnu jaha yo tsi yo

13 Yɨhɨ ndo catyí ndo: “Vityin o tyaan cuhun yoñuu can, o inga ñuu can. Tan ndoo yo ican iin cuiyatan jaha tyiñu yo tan jaha canaa yo xuhun”, catyíndo. Maa tyin tyaa soho ndo tsa cua cahan yu ihya:14 Ñayɨvɨ tsa iyó yo cuví tsi tumaa vico nuhu tsatuhvá yɨhɨ tan iin yaha ñi naa ihñi nyico. Ndi ñatsitó ndo tsa cua cuvi tyaan tan catyí ndo tyin cuhunndo. 15 Vaha ca cahan ndo tyehen: “Coo yo juhvaca quɨvɨ tan javaha yo tsehe o yacan, tun Jutu Mañiyo tan cuñí ra.” 16Maa tyin nyooho ña caahán ndotacan, tan cahnu xaan jahá ndo tsi ndo. TanNyoo ñataahán iñi ra nyehe ra tsi nyɨvɨ javahá tacan. 17Tyinyoo tsa tsitó javaha tsa vaha tan ña javahá yo can,tsicoó cuatyi yo.

5Nu tsahá cuenda ra Santiago náa cua tahan nyɨvɨ

cuca1 ¡Tyaa soho ndo tuhun caahán yu ihya, nyooho

nyɨvɨ cuca! Vacu ndo tsihin tsa cuiihya cuñí ndo,cana tsaa ndo tsa cuenda tundoho tsa cua nyehendo. 2 Tyin tsa cuca tsa jacayá ndo, tsa ndɨhɨ cantyaahyú. Tan jahma vaha ndo, tsa ndɨhɨ maa cantsatsi tiquixin. 3 Xuhun cuaan tan xuhun cuitsinndo tsa ndɨhɨ can cuxí. Tan cuxi can tsahá cuendacan tyin ña vaha javahá ndo tsihin xuhun ndo. Tanjuvin can cuvi tumaa ñuhu tsa cua cahmi tsi ndo.¿Nacuenda jacayá ndo tsa cuca nu cua ndɨhɨ quɨvɨihya? 4 Tan ña tyahvi ndo yahvi tsa taahán tsi tsinyɨvɨ ndaahvi tsa jaha tyiñu tyiñu ndo. Tan vityintsicán ñi cuatyi tsaha ndo nuu Jutu Mañi yo, randacá ñaha tandɨhɨ ángel tsa cuví andaru cuendara. Tan maa Jutu Mañi yo tsiñí ra tuhun caahán ñindaahvi can. 5 Iyó vaha xaan ndo nu ñuhu ñayɨvɨihya tyin cuca ndo. Tan javahá ndo cuhva cuñí maando. Tumaa tuhvá nyɨvɨ janduxaahán quɨnɨ tyin cuutɨ, tacan javahá ndo tsihin ndo. Tan vityin tsa tsaaquɨvɨ tsa cua cuu ndo. 6 Tyin tyaa ndo cuatyi tsahanyɨvɨ vaha tan tsahñi ndo tsi ñi. Tan ndi ña cahan ñicuatyi sɨquɨ ndo.

Na cunyee iñi yo cuatu yo tsi ra Cristo7 Yacan cuenda, yañi, janyee ndo iñi ndo cuatu

ndo nda cuanda quitsi nyico Jutu Mañi yo. Tumaara tsa jahá tyiñu tsitsi cuhu ndatú ra nda cuun savitsa jihna tan nda ndɨhɨ cuun nyico tsi, tan naquihinra tsa tatsi ra. 8 Tan tacan taahán tsi cunyee iñi yocuatu yo tsi Jutu Mañi yo. Jandu iin ndo iñi ndo tyintsa yatyin cuii quitsi ra.

9 Yañi, ña tyaa ndo cuatyi tsi yañi ndo, coto tatsituñi Nyoo, ra cuví Juez, tsi ndo, tyin tsa nyaá ra tsacuñí quitsi ra. 10 Yañi, quihin cuenda ndo cuhvatsicoo ra cuvi ndusu yuhuNyoo tahan tsanaha. Tyinra ican naha ra cunyee xaan iñi ra naha nyehe ranaha tundoho quɨvɨ tsaha cuenda ra naha tuhunJutu Mañi yo. 11 Tsitó yo tyin sɨɨ xaan cuñí ra tsacunyeé iñi nyehé tandɨhɨ nuu tundoho, tumaa tsacunyee xaan iñi ra Job nyehe ra tundoho. Tan nundɨhɨ ña, cuaha xaan tsa vaha tsaha Jutu Mañi yo tsira, tyin JutuMañi yo iyó xaan tucahnu iñi tsi ra. Tancundaahví iñi ra nyehé ra tsi yo. 12Maa tyin yañi, ñacahan ndo: “Naha Nyoo maa”. Tan ña cahan ndo:

Page 246: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

Santiago 5:13 243 Santiago 5:20“Tsitó vaha maa ra nyaá gloria”, tan ndi ña cahanndo: “Tsitó vaha maa ra javaha ñuhu ñayɨvɨ”, tanndi ña cahan ndo inga ca tuhun tahan can. Tatunnditsa tuhun caahán ndo, “nditsa” catyi ndo. Maatyin tatun tsitó ndo tyin ña nditsa, catyi ndo tyin“ña nditsa”, coto tatsi tuñi Nyoo tsi ndo.

13Tun ndáa nyooho nyehé tundoho, ndacan tahvindo tsi Nyoo. Tan nyooho tsa sɨɨ cuñí, cata ndoyaa Nyoo. 14 Tan nyooho tsa cuuhví, cana ndo tsira tsahnu vehe ñuhu naha ra tyin ndacan tahvi ranaha tsa cuenda ndo tan tyihi ra naha acetye tsindo tsihin sɨvɨ ra Cristo. 15 Tan tatun tsinú iñi ranaha tsi Nyoo cuhva tsa tsicán tahvi ra naha, nyɨvɨcuuhví can cua nduvaha ñi. Tan Jutu Mañi yo cuajanduvita ra tsi ñi. Tan tatun tsicoo ñi cuatyi, Nyoocua jaha ra tucahnu iñi tsi ñi. 16 Yacan cuendanahma ndo cuatyi ndo tsi iin ndo tan tsi inga ndo.Tan ndacan tahvi ndo tsi Nyoo tsa cuenda inga canyɨvɨ na nduvaha ñi. Tyin nu tsicán tahvi iin ravaha tsicá tsihin Nyoo, iyó xaan tunyee iñi Nyoo.17 Tumaa ra Elías ra cuvi ndusu yuhu Nyoo tahantsanaha. Cuvi ra iin rayɨɨ tumaa maa yo. Tan tsicantahvi ra tsi Nyoo tyin na ña cuun savi. Tan ña cuunsavi uñi cuiya sasava. 18 Yaha can tan tsican tahvinyico ra tsi Nyoo inga tsaha tyin na cuun savi. Tancuun tsi inga tsaha. Tan tsahnu tsɨtɨ tsa tatsi nyɨvɨ.

19Yañi, tatun iin nyɨvɨ tahan ndo nacoo ñi tuhunnditsa Jutu Mañi yo, tan cuanuhu ñi ñayɨvɨ ingatsaha, tan jatyinyeé ndo tsi ñi tsa nanducu nyicoñi ityi Nyoo, 20 coto ndo tyin tsa javaha ndo tacantsihin ñi, jacacu ndo añima ñi tan ña cua cuhun ñianyaya. Tan jahá Nyoo tucahnu iñi cuatyi ñi jahándo.

Page 247: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I San Pedro 1:1 244 I San Pedro 1:25

Carta Tsa Jihna Ñi Tsa Jacuhun RaPedro Tsi Nyɨvɨ Yɨhɨ Cuenda Nyoo

Nu quitsaha tyaá ra Pedro carta tsa cuenda nyɨvɨyɨhɨ cuenda Nyoo

1 Yuhu ra Pedro tava tyiñu ra Jesucristo tsi yuna caca yu tyiñu ra. Tyaá yu carta ihya tsa cuendanyooho tsa iyó ñuu tsa cayucú Ponto, tan Galacia,tan Capadocia, tan Asia tan Bitinia tsa ñavin ñuundo cuví. 2 Tyin nda tsanaha tan nacatsi vaha maaNyoo Jutu yo tsi nyooho tyin cuví ndo nyɨvɨ ra. Tantsa cuenda tsa nacatsi ra tsi ndo, jatyinyee Tatyi Iira tsi ndo tan nacuhva ndo tsi ndo tsi ra, tan tyaáyahvi ndo tsi ra Jesucristo vityin, tan ndundɨɨ ndotsihin nɨñɨ ra. Naquihin ndo cuaha ca tsa vaha tantsa taxin tsa tsahá Nyoo tsi yo coo añima ndo.

Cuita iñi ndo tyin cua ñihi yo ñayɨvɨ tsaa coo yo3 Jacahnu ndo tsi Nyoo Jutu ra Jesucristo Jutu

Mañi yo tyin ndaahvi xaan cuñí ra nyehé ra tsiyo. Tan tsahá ra tsa nacacu tsaa yo inga tsaha tyinjanandoto ra tsi ra Jesucristo. Yacan cuenda cuitaiñi yo tyin cua ñihi yo ñayɨvɨ tsaa tsa ña cua naamaa. 4 Tan tsa cuenda tsa nacacu tsaa yo, Nyoo cuacuhva ra tandɨhɨ tsa cumí vaha ra nda gloria tsi yo.Tan ña cua naa maa tsi, tan ndi ña cua tɨvɨ tsi, tanndi ña cua ndahva tsi tumaa ndaahvá ita. 5 Tan tsacuenda tsa tsinú iñi yo tsi Nyoo, jahá cuenda ra tsi yotsihin tunyee iñi ra nda cuanda ndɨhɨ cacu yo. Tancua janaha ra tsi yo náa cuñí tsi catyi tsa cacú yo nucua ndɨhɨ tyembu tyin tsa ndatú vaha can tsi yo.

6 Yacan cuenda sɨɨ cuñí ndo, vasu ndi maa nyehéndo tandɨhɨ nuu tundoho juhva quɨvɨ vityin. 7 Tyintandɨhɨ maa tundoho can tan taahán tsi nyehe yocan tyin tacan tan coto vaha yo tun nditsa tyin tsinúiñi yo tsi Nyoo. [Tyin tsa tsinú iñi yo cuví tsi tumaaxuhun cuaan.] Tan tumaa tsahmí yo xuhun cuaantun cuñí yo coto yo tun juvin xuhun cuaan vaha cuvícan, tacan cuví can. Tyin tsa tsinú iñi yo cahnu xaanca cuví can tan ñavin ca xuhun cuaan tyin xuhuncuaan tsindɨhɨ ñi maa can. Maa tyin tun ña jandɨhɨyo tsa tsinú iñi yo tsi Nyoo, cua quituvi yo nuu ratan cua jacahnu nyɨvɨ tsi maa ra tan tsi maa yo quɨvɨquitsi Jutu Mañi yo Jesucristo inga tsaha.

8Nyooho cuñí ndo tsi ra Jesucristo vasu ña nyehéndo tsi ra. Tan tsinú iñi ndo tsi ra vasu ña nyehéndo tsi ra vityin. Tan sɨɨ xaan sɨɨ xaan cuñí ndonda cuanda ña cuví ñihi ndo cuhva catyí ndo najavacuhva tsa sɨɨ cuñí ndo, 9 tyin nu ndɨhɨ cua cacu ndotan yacan cuví tsa cua ñihi ndo jahá tsa tsinú iñi ndotsi Nyoo.

10 Ra ndusu yuhu Nyoo tsa tsicoo tahan tsanahanducu tuhun ra naha nácaa cua cacu yo. Tan nducura naha cuhva coto ra naha náa cuví tsi. Tyaa ranaha nu tutu cuenda tsa vaha tsa cua cuhva Nyootsi yo. 11 Tan Tatyi Ii ra Cristo tsa iyó tsihin ra nahajacoto tsi tsi ra naha náa ndɨhɨ tundoho cua nyehe raCristo, tan nácaa cua jacahnuNyoo tsi ra. Tannducuxaan ra naha cuhva coto ra naha yóo ra cua cuvi raCristo tsa cua tahan tacan, tan ama cua cuvi tuhuntsa catyi Tatyi Ii tsihin ra naha. 12 Maa tyin jacotoNyoo tsi ra naha tyin tyiñu tsa javahá ra naha, ñavin

tsa vaha tsi maa ra naha cuví can, tyin tsa vaha tsimaa yo cuví can. Tan tandɨhɨ tsa cahan ra naha juvintsi cuví tuhun tsa jacacú ra Jesucristo tsi yo tsa tsayaha tsiñi ndo. Tan ra tsa cahan tuhun ihya naha ra,maa Tatyi Ii Nyoo jacahan tsi ra naha. Tan ra ángelnaha ra cuñí xaan ra naha coto ra naha tuhun ihya.

Nyoo caná ra tsi yo tyin coo yo ñayɨvɨ cuɨtɨ13 Yacan cuenda jaha vaha ndo cuenda tsi ndo

tsihin tsa javaha ndo. Cuɨtɨ coo ndo. Cuita iñi ndotyin quɨvɨ quitsi ra Jesucristo inga tsaha cuaha tsavaha cua cuhva Nyoo tsi yo tsa cuenda tsa vaha iñira. 14 Coo ndo tumaa iyó tsa nyihi tsa tyaá yahvitsi jutu. Ña coo ndo tumaa tsicoo ndo quɨvɨ tsandi cumañi ca nacoto ndo tsi Nyoo tyin tsanahatsindaca ñaha tsa ña vaha tsa cuñí cuñu ñuhu ndotsi ndo. 15Maa tyin vityin coo ndo ñayɨvɨ cuɨtɨ tyinmaa Nyoo, ra tsa cana tsi ndo, cuɨtɨ iyó ra. 16 Tyintacan catyí ra nu tutu ra: “Cuɨtɨ coo ndo tyin maayu cuɨtɨ iyó yu”, catyí Nyoo.

17Tatun tuhvá ndo tsicán tahvi tsi Nyoo tan catyíndo tsihin ra “Jutu Mañi yu”, jaha cuenda ndo tsindo tan jaha ndo tsa ñayɨvɨ tsi ra tsitsi tsa iyó ndo nuñuhu ñayɨvɨ ihya. Tyin Nyoo jahá ra cuenda cuhvaiyó tsa intuhun intuhun yo, an cuvi yo nyɨvɨ cuca, annyɨvɨ ndaahvi. 18Nyoo nasama ra cuhva tsa ña vahatsicoo ndo, cuhva tsa janaha tsii tsaahnundo tsi ndo.Tan tsitó vaha ndo tyin ñavin tsihin xuhun cuaan oxuhun cuitsin tsa tsindɨhɨ ñi maa tyahvi ra tan cacuyo, 19 tyin tyahvi ra tsihin nɨñɨ ra Cristo, tan yacancuví tsa yahvi xaan ca. Ra Cristo cuví ra tumaa iinmbee ticatyi luhlu tsa ña pehe [tsa tuhvá nyɨvɨ Israeljamañí nuu Nyoo], tan tsihi ra vasu ndi maa nduvecuatyi ra. 20 Tsa ndi cumañi ca tsinu ñuhu ñayɨvɨtsinyaa cuhva tyin tyehen cua tahan ra Cristo. Maatyin ña cuvi tsi tsa numi ñi. Nda cuanda vityin nucua ndɨhɨ quɨvɨ, cuvi tandɨhɨ can tsa cuenda tsa vahatsi maa yo. 21 Tsa cuenda ra Cristo tan tsinú iñi ndotsi Nyoo tyin juvin ra janandoto tsi ra Cristo tsa yahatsihi ra tan jacahnu ra tsi ra. Tan yacan cuenda tsinúiñi ndo tsi Nyoo tan nyitá iñi ndo tyin cua naquihinra tsi ndo.

22Tsihin tunyee iñi Tatyi Iin Nyoo tyaá yahvi ndotuhun nditsa. Tan tsa ndundɨɨ ndo jaha Nyoo tsacuenda tsa tyaá yahvi ndo tuhun nditsa can. Tyintacan tan cuví cuñi tahan ndo tsi ndo tsihin tsanditsa. Yacan cuñi tahan ndo tsi ndo tsihin tsa nɨɨiñi ndo, tan tsihin tandɨhɨ tunyee iñi tsa iyó tsi ndo.23 Tyin tsa nacacu tsaa ndo, maa tyin ñavin tumaacacú nyɨvɨ nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, tyin jutu ndo cacura naha jaha sɨhɨ ra naha tan tsihi ra naha. Tannyooho vityin nacacu tsaa ndo tsihin Nyoo tsa ñacua cundɨhɨ maa, tyin tacan ñi cua coo maa tsi.24 Tyin catyí tuhun Nyoo tyehen:Tandɨhɨ nyɨvɨ tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya cuví ñi

tumaa cuhu.Tan tsa cahnu tsa javahá ñi cuví tsi tumaa ita.Tyin cuhu can na ityí can, tan cucoyó ita can. [Tacan

cuví nyɨvɨ, tyin iin yaha ñi tsiihí ñi.]25Maa tyin tuhun Jutu Mañi yo tacan ñi iyó maa tsi.Tan tuhun ihya cuví tuhun vaha tsa jacacú Nyoo tsiyo tsa caahán ndi tsihin ndo.

Page 248: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I San Pedro 2:1 245 I San Pedro 3:32

1 Yacan cuenda nacoo ndo tandɨhɨ nuu tsacaquiñi. Ña jandavi ñaha ndo tsi nyɨvɨ, ña jahando tyin vaha ndo tan ña nditsa, ña nyiyo iñi ndonyehe ndo tsa iyó tsi inga nyɨvɨ, ña cahan ca ndocuendu. 2 Javaha ndo tumaa javahá lee, tyin lee tsandi cacú nanducú tsi tsa caxin tsi, tacan taahán tucutsi nanducu nyooho tuhun Nyoo tyin juvin tsi cuajacuahnu tsi ndo tan nacoto vaha ca ndo tsi Nyoonda cuanda ndɨhɨ cacu ndo, 3 tun nditsa tyin tsitóndo tyin Jutu Mañi yo, vaha xaan ra cuví ra.

Ra Cristo cuví yuu nyito4 Cunyaa naa ndo tsi Jutu Mañi yo. Tyin juvin ra

cuví yuu nyito tsa ña cuñí nyɨvɨ cuatyiñu ñi. Maatyin Nyoo nacatsi ra tsi Jutu Mañi yo tyin juvin racuví yuu sɨɨ caá tsa yahvi nyaá tsa cuenda ra. 5Tatunnyaa naa vaha yo tsi ra Cristo, cua cuví yo tumaa iinvehe tyin maa Nyoo cuví ra tumaa ra javahá vehe.Cuhva ndo tsa jandu iin Nyoo tsi ndo tsihin ra Cristotyin tun tsa nyaa naa vaha ndo tsi ra, cua cuvi ndotumaa ra jutu tsa javahá maa ñi tyiñu Nyoo. Cuajacahnu ndo tsi ra tan sɨɨ xaan cua cuñi ra. 6 Tyincatyí tucu nu tutu ra tyehen:Yuhu nacatsi yu iin yuu tsa tsiñí ñuhu ca tan sɨɨ ca

caá, tan tsaquin yu yuu can nu cua javaha yuvehe yu nda Sión.

Tan nyɨvɨ tsa tsinú iñi tsi ra tsa cuví yuu can, ña cuatahan ñi ticanuu. Tacan catyí Nyoo tuhun raCristo nu tutu ra.

7Maa tyin tsa cuenda yoo tsa tsinú iñi tsi ra Cristo,ra cuví yuu can, tsiñí ñuhu xaan ra tsi yo. Tan tsacuenda nyɨvɨ tsa ña tsinú iñi tsi ra, cuví ra tumaa iinyuu tsa caahán Nyoo tuhun nu tutu ra tan catyí tsityehen:Yuu tsa ña cuñi ra javahá vehe cuatyiñu ra, yacan

cuví yuu tsa tsiñí ñuhu ca, catyí tsi.8 Tan catyí tucu tsi:Ra ican cuví yuu tsa cuaha xaan nyɨvɨ cua nañi tsaha

tan nduva ñi.Cuví ra iin cava tsa janduvá tsi ñi, catyí tsi nu tutu

Nyoo.Nduva nyɨvɨ can tyin tsiñí ñi tuhun Nyoo, tan ñatyaá yahvi ñi itsi tyin tacan nyaá tyin cua javaha ñi.

Nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo9 Maa tyin nyooho cuví ndo nyɨvɨ nacatsi maa

Nyoo. Tan cuví ndo tumaa jutu tyin javahá ndotyiñu nuu ra tyin juvin ra ndacá ñaha tsi yo. Tancuví ndo nyɨvɨ ii ityi nuu ra tan cuví ndo nyɨvɨ maara, tacan tan cahan ndo tuhun vaha tsa javahá ra.Tyin juvin ra tava tsi yo nu naa tan tyihi ra tsi yo nunditsin tan nu sɨɨ caá. 10Tsa ndi cumañi ca cuvi ndonyɨvɨ Nyoo, nduve yahvi nyaá ndo. Maa tyin vityinnyɨvɨ Nyoo cuví ndo. Quɨvɨ can yoñi cundaahvi iñitsi ndo, maa tyin vityin Nyoo cundaahví iñi ra tsindo.

Nu catyí ra Pedro tyin coo yo, tan javaha yo tyiñunuu Nyoo

11 Yañi, cuñí xaan yu tsi ndo, tan caahán ndahviyu tsihin ndo tumaa tsa ñavin ca ra ñuhu ñayɨvɨ cuvíndo, tyin nda gloria cuví ñuu ndo. Yacan cuendaña javaha ndo cuhva cuñí cuñu ñuhu ndo. Tyincañí tahan cuñu ñuhu ndo tsihin añima ndo. 12 Jahacuenda ndo tsi ndo nu iyó ndo tyañu nyɨvɨ tsa ña

tsitó tsi Nyoo. Tyin vasu caahán ñi ndavaha ñi sɨquɨndo, tan catyí ñi tyin ña vaha ndo, maa tyin quɨvɨquitsi nyehe Nyoo tyiñu javahá yo cua nyehe ñi tyinvaha tsa javahá ndo tan cua jacahnu ñi tsi Nyoo.

13 Tyaa yahvi ndo tsi ra cumí tyiñu nu iyó ndotsa cuenda tsa cuñí ndo tsi Nyoo. Tyaa yahvi ndotsi ra cumí tyiñu, a cuví ra rey cahnu ca, 14 a iinra jaquitsi ra rey tyin tatsi tuñi ra tsi ra iyó cuatyinaha ra tan naquihin ndaahvi ra tsi yoo tsa javahátsa vaha. 15 Tyin Nyoo cuñí ra tsa javaha yo maa ñimaa tsa vaha tyin tacan tan ña ñihi ca nyɨvɨ soho tannyɨvɨ ña tsitó náa cahan ñi sɨquɨ yo.

16Coo ndo tumaa iyó nyɨvɨ tsa iyó nuña, maa tyinñavin tsa tacan coo nuña ndo tan javaha ndo tsaña vaha. Javaha ndo tyiñu nuu Nyoo tyin cuví ndomusu ra. 17 Jaha ndo tsa ñayɨvɨ tsi tandɨhɨ ñi nyɨvɨ.Cuñi ndo tsi ñi yɨhɨ cuendaNyoo. Jaha ndo tsa ñayɨvɨtsi ra ndacá ñaha, tyin Nyoo nyehé ra tandɨhɨ tsajavahá yo.

Uvi taahan cuhva nyehé yo tundoho18Nyooho tsa cuví musu, cuhva ndo tsa cundaca

ñaha tsitoho ndo tsi ndo, tyaa yahvi ndo tsi ra naha,vasu xaan ra naha a vasu vaha iñi ra naha. 19 Tyintatun cunyeé iñi yo nyehé yo tundoho tsa janyehényɨvɨ tsi yo tsa cuenda tsa javahá yo tsa vaha nuNyoo, cua tsaa can nuu ra. 20 Maa tyin tatun tatsítuñi nyɨvɨ tsi ndo tsa cuenda tsa javahá ndo tsaña vaha tan cunyee iñi ndo nyehe ndo tundoho,nduve náa catyi. Maa tyin tatun ña cundɨhɨ iñi ndotan cunyee iñi ndo nyehé ndo tundoho tsa cuendatsa javahá ndo tsa vaha, yacan cuví tsa vaha nuuNyoo. 21 Tumaa tsa nyehe maa ra Cristo tundohotsa cuenda yo, tacan taahán tsi cunyee iñi yo nyeheyo tundoho tyin tsa cuenda yacan cana Nyoo tsi yo.22Ra Cristo ndi intuhun cuatyi ña javaha ra. Tan ndiiin tsaha tan ña jandavi ñaha ra tsi nyɨvɨ. 23 Quɨvɨjacuñi nyaa ñi tsi ra, ña jacuñi nyaa ra tsi ñi. Quɨvɨtsa janyehe ñi tundoho tsi ra ña jayuhvi ra tsi ñi.Tyin intuhun ñi maa Nyoo cuví ra tuhvá jacutuñitsi nyɨvɨ tsihin tsa ndaa tan tsihin tsa nditsa. Yacancuenda natyaa ra tsi ra ndaha Nyoo. 24 Tyin cuhvatsa ticaá ra Cristo nu cruu can, tsicoso tandɨhɨ cuiimaa cuatyi yo tsata ra. Tacan cuvi tyin tacan tanña javaha ca yo cuatyi, tan coo yo ñayɨvɨ cuɨtɨ. Tyintsihin tsa ñicueehe ra, tan nduvaha yo. 25Tyin quɨvɨcan tsica nuu yo cuvi yo tumaa mbee tsa ndoo ihñi,tsa nduve tsitoho. Maa tyin vityin nacuhva cuendayo tsi yo tsi ra Cristo, tan jahá cuenda ra añima yo.Cuví ra ityi nuu tsihin yo.

3Nacaa taahán tsi coo nyɨvɨ tindaha

1 Tacan tucu nyooho, ñiñaha tsa iyó yɨɨ. Tyaayahvi ndo tsi yɨɨ ndo tyin tatun ña tsinú iñi ra tsira Cristo, cua tsinu ndɨhɨ iñi ra tsi ra Cristo tsihincuhva javahá ñi ndo tyin nyehe ra tyin vaha tsahándo tsa quɨhɨ ndaha ra tsi ndo. Tan ña cuñí tsi cuahaxaan cahan ndo tsihin ra, 2 tyin nyehé ra tyin catsiiyó ndo tan jahá ndo tsa ñayɨvɨ tsi ra. 3 Ña cacaxaan iñi ndo janduvaha ndo tsi ndo ityi tsata ñi,tyin ña ñiñi xaan cuñí tsi tsa iyo xaan janduvahando jiñi ndo, tan cuatyiñu ndo tsa cuví xuhun cuaantan cunditsi ndo jahma xiñu xaan. Ña nducu ndo

Page 249: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I San Pedro 3:4 246 I San Pedro 4:11

tandɨhɨ yacan. 4 Maa tyin jandutyaquɨ ndo tsi ndotsihin tsa quitá añima ndo tyin tun cuɨtɨ iyó yo tanvita iñi yo, tan taxin iyó yo, yacan cuví tsa sɨɨ ca caánuu Nyoo. Tan ña cua tɨvɨ maa can. 5 Tyin tsihintsehe ndutyaquɨ ñiñaha tsa nacoto tsi Nyoo, ñi tsatsicoo tahan tsanaha. Nyita iñi ñi tsi Nyoo tan tyaayahvi ñi tsi yɨɨ ñi. 6Tumaa ña Sara, tyaa yahvi ña tsira Abraham yɨɨ ña. Tan catyí ña: “Tata”, tsihin ra.Tatun nyooho tan javahá ndo tsa vaha tan ndi luxumaa tan ña nayuhvi ndo, cua cuvi ndo tumaa maaña.

7 Tan tacan tucu nyooho, ra iyó ñasɨɨhɨ naha ra,cutuñi iñi ndo cuhva coo ndo tsihin ñasɨɨhɨ ndo.Jaha ndo tsa ñayɨvɨ tsi ñi tsa cuenda tsa vita ca cuñuñuhu ñi tan ñavin ca cuñu ñuhu nyooho tan tsacuenda tyin iin caa ñi tsahá ra tumañi iñi tsi ndo,tan yacan cuví ñayɨvɨ iyó ndo. Javaha ndo tyehentyin tacan tan tɨɨn cuenda Nyoo tuhun caahán ndotsihin ra.

Nu tsahá cuenda ra Pedro nácaa taahán tsi coo yo8 Nu ndɨhɨ tuhun, iin ñi cuhva caca iñi tandɨhɨ

ndo. Cundaahvi tahan iñi ndo tsi ndo. Cuñi tahanndo tsi ndo tumaa tsa cuñí ndo tsi yañi ndo tsa cacutsihin ndo. Vita cahan ndo tsihin tahan ndo, tan ñacahnu jaha ndo tsi ndo; cuvi ndo nyɨvɨ vaha. 9 Ñajavaha ndo tsa ña vaha tsihin nyɨvɨ tsa javahá tsa ñavaha tsihin ndo. Ña cahan ndo tsi ñi tatun caahán ñitsi ndo, tyin Nyoo cana ra tsi ndo tyin javaha ndo tsavaha tsihin ñi tyin tacan tan cua nasoco ra tsi ndo.10 Tyin tuhun Nyoo catyí tsi tyehen:Nyɨvɨ tsa cuñí coo ñayɨvɨ tsihin tsa sɨɨ,cuñí tsi jaha ñi cuenda yaa ñi, tan ña cahan ñi tsa

ndavaha ñi,tan ndi ña cahan ñi cuendu.11 Jandɨhɨ ndo tsa javahá ndo tsa ña vaha, tan javaha

ndo tsa vaha.Nducu ndo cuhva coo taxin ndo, tan coo ndo tacan.12 Tyin Jutu Mañi yo jahá cuenda ra tsi nyɨvɨ vaha.Tatun caahán ñi tsihin ra, tyaá soho ra tsa caahán

ñi.Maa tyin nyɨvɨ javahá tsa ña vaha, ña cuñí ra nyehé

ra tsi ñi.13 Ndi intuhun maa nyɨvɨ tan ña cuvi javaha ñi

tsa ña vaha tsihin ndo tatun nyooho tan maa ñi tsavaha nanducú ndo. 14 Cusɨɨ iñi ndo vasu ndi maanyehé ndo tundoho tsa cuenda tsa javahá ndo tsavaha. Tan ña nayuhvi ndo tun jayuhvi nyɨvɨ tsi ndo.15 Jacahnu ndo tsi ra Cristo tsitsi añima ndo. Cuhvando tsa cundaca ñaha ra tsi ndo. Caca iñi ndo tuhunNyoo tyin tatun ndaca tuhun nyɨvɨ tsi ndo nacuendatsinú iñi ndo tsi ra, cuvi cuhva cuenda ndo tsi ñi.Tan javaha ndo can tsihin tsa ña cahnu jahá ndo tsindo tan jaha ndo tsa ñayɨvɨ tsi ñi. 16 Catsi coo ndotyin tun catsi iyó ndo ña cua nducahan nuu ndo nuuNyoo. Tan tatun caahán nyɨvɨ ndavaha ñi sɨquɨ ndotsa cuenda tyin vaha cuahán ndo tsihin ra Cristo,juvin ñi maa ñi tan cua nducahan nuu ñi tsa cuendatsa cahan ñi sɨquɨ ndo. 17Vaha ca nyehé yo tundohotsa cuenda tsa javahá yo tsa vaha tatun Nyoo cuñí,tan ñavin ca tsa nyehe yo tundoho cuenda tsa ñavaha. 18 Tyin ra Cristo nyehe ra tundoho tan tsihi ra iin tsaha ñi tsa cuenda cuatyin tandɨhɨ yo. Ravaha cuví ra maa tyin nyehe ra tundoho tan tsihi ratsa cuenda yo tsa cuví yo nyɨvɨ caquiñi, tyin tacan

tan cuvi tsaa yo nu nyaá Nyoo. Tsihi cuñu ñuhu ra,maa tyin nandoto nyico ra tsihin Tatyi Ii ra. 19Tacantan tsihin Tatyi Ii ra tsahan ra tsicahan ra tsihinañima nyɨvɨ tsa yucú anyaya. 20 Tan ñi ican cuví ñitsa ña tyaa yahvi tsi Nyoo quɨvɨ tsicoo ra Noé tahantsanaha, tyin nɨɨ tsinú yutun ndoo tacan tsa ndatuNyoo tsa ndu uvi iñi ñi cuatyi ñi. Maa tyin ña cuahañi cacu quɨvɨ cuun savi cahnu tsa tsahñi ndutyañuhu tsi ñi. Una taahan ñi ñi cacu tsitsi yutun ndootyin nandaa yutun ndoo can nu ndutya ñuhu. 21Tantacan tucumaa yo tumaa tsa cacu ñi ican, tacan cacuyo quɨvɨ tsicoondutya yo. Maa tyin ñavin nyahyu yonacatya ndutya can tsa tsicoondutya yo. Yacan cuñítsi catyi tsa tsicán tahvi yo tsi Nyoo na nacatya raañima yo tan cacu yo jaha tsa nandoto ra Jesucristo.22 Tan nandaa ra nda gloria, tan nyaá ra xiin cuahaNyoo vityin. Ndacá ñaha ra tsi ángel tan tandɨhɨtatyi ña vaha tsa ndacá ñaha tsi nyɨvɨ.

4Jaha tyiñu ndo nuu nyɨvɨ yɨhɨ tuhun Nyoo tsihin

ndo nácaa tsahá maa Nyoo tsi ndo.1 Yacan cuenda janyee ndo iñi ndo nyehe ndo

tundoho tumaanyehe ra Cristo tundoho tsihin cuñuñuhu ra. Tyin nyɨvɨ tsa nyehé tundoho tsihin cuñuñuhu ñi, ña javahá ca ñi tsa caquiñi tsa cuñí cuñuñuhu ñi. 2 Tyin tacan tan tandɨhɨ quɨvɨ coo ñi cuajavaha ñi cuhva cuñí Nyoo, tan ñavin cuhva cuñícuñu ñuhu ñi. 3 Vityin tsindɨhɨ tsa javahá ndo tsacaquiñi tsa taahán iñi nyɨvɨ tsa ña tsitó tsi Nyoo.Tsicoo ndo cuhva cuñí ndo, cuaha tsa caquiñi javahando, tan javaha ndo tsa caquiñi tsa cuñí cuñu ñuhundo. Javaha ndo vico tan tsiñi ndo. Tan jacahnu ndotsitoho tsa ña taahán tsi jacahnú ndo. 4 Tan vityintsa ña cutahán ca ndo tsihin ñi tan ña javahá ca ndotsa caquiñi tsa javahá ñi, iyo cuñí ñi. Tan caahán ñindavaha ñi sɨquɨ ndo. 5Maa tyin tandɨhɨ tsa caahánñi tan tsa javahá ñi cua nacuhva cuenda ñi can tsi racua jacutuñi tsi nyɨvɨ nyitó tan nyɨvɨ tsihi. 6 Yacancuenda jacoto ra Cristo tuhun vaha tsi ndɨyɨ. Tyintacan tan cuvi coo añima ñi tumaa iyó Nyoo, vasundi maa tsihi ñi nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tumaa tsiihítandɨhɨ ca nyɨvɨ.

7 Tsa yatyin cuii cundɨhɨ tandɨhɨ maa tsa iyó nuñuhu ñayɨvɨ ihya. Yacan cuenda catsi coo ndo tanña jandɨhɨ ndo tsa ndacan tahvi ndo tsi Nyoo. 8 Tsajihna ñi taahán tsi tsa cuñi tahan ndo tsi ndo, tyintatun cuñí tahan yo tsi yo, cuaha tsaha cua jahayo tucahnu iñi tsi ñi. 9 Tatun tsaá iin nyɨvɨ vehendo, vaha tyanuu ndo tsi ñi tan ña caca iñi ndo tyinjatyañu ñi tsi ndo. 10 Tan cuñí tsi tsa jaha tyiñuintuhun intuhun ndo nuu nyɨvɨ tahan ndo nácaatsahá maa Nyoo tsi ndo. Tyin sɨɨn sɨɨn tsa tsaháNyoo tsi tsa intuhun intuhun yo. Tan taahán tsicuatyiñu yo can tsihin tahan yo. 11Tatun tsaha Nyootuhun cahan un tsihin nyɨvɨ, cahan, maa tyin maañi tuhun tsa tsaha ra tsi un. Tatun tsaha ra tyinjavaha un tyiñu nuu nyɨvɨ, javaha tsihin tunyee iñitsa tsahá maa ra. Tandɨhɨ tsa catyí Nyoo tyin javahando, javaha ndo can, tyin tacan tan jacahnu nyɨvɨ tsiNyoo tsa cuenda ra Jesucristo. Tyin intuhun ñi maaNyoo taahán tsi jacahnu yo. Tan na cundaca ñahara tsihin tunyee iñi ra tacan ñi maa. Tan na cuvi tsitacan.

Page 250: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I San Pedro 4:12 247 I San Pedro 5:14Sɨɨ cuñí ndo tun nyehé ndo tundoho tsa cuenda

ra Cristo12 Yañi tsa cuñí xaan yu, ña iyo xaan cuñi ndo

tatun vatsí tundoho ñihi sɨquɨ ndo. Ña cuñi ndotyin ña taahán tsi nyehe ndo tundoho. 13 Cu sɨɨ iñindo tyin cuvi nyehe ndo tundoho tumaa nyehe raCristo tundoho. Tyin tacan tan quɨvɨ quitsi nyicora Cristo inga tsaha, sɨɨ cua cuñi ndo nyehe ndo tsacahnu cuví ra. 14 Tatun caahán nyɨvɨ ndavaha ñisɨquɨ ndo tyin nyicún ndo tsi ra Cristo, sɨɨ cuñi ndo,tyin nyaá Tatyi Ii Nyoo tsihin ndo. Maa ñi caahán ñindavaha ñi sɨquɨ ra Cristo, maa tyin nyooho jacahnúndo tsi ra. 15 Tatun nyehé ndo tundoho tsa cuendayacan, vaha, tan ñavin ca tsa nyehé ndo tundoho tsacuenda tsa tsahñi ndo, o tsa suhu ndo, o javaha ndotsa ña vaha, o tsa tyihi ndo tsi ndo nu ña taahán tsi.16 Maa tyin tun nyehé ndo tundoho tsa cuenda tsayɨhɨ ndo cuenda ra Cristo, ña nducahan nuu ndo.Jacahnu ndo tsi Nyoo, tyin tsahá tsi cuhva tsa nyehendo luxu tundoho tsa cuenda ra.

17 Tyin tsa tsaa quɨvɨ tsa quitsaha jacutuñi Nyootsi tandɨhɨ nyɨvɨ. Tan jihna ca yoo tsa yɨhɨ cuendara cua cutuñi. Tatun tyehen tatsí tuñi Nyoo luxuñi tsi yoo, ¿nácaa cua tatsi tuñi ra tsi nyɨvɨ tsa ñatyaá yahvi tuhun caahán ra? 18Tatun yɨɨ cacú añimanyɨvɨ vaha, ¿nácaa cua cacu añima ñi quiñi iyó, ñiña vaha? 19Yacan cuenda tatun nyehé ndo tundohocuhva cuñí Nyoo, cuñí tsi tsa jañihi ca ndo javahando tsa vaha. Tan tyaa cuendando añimandondahara tyin maa ra javaha tsi yo, tan cua javaha ra tumaacaahán ra.

5Nu tsahá cuenda ra Pedro tsi yo nácaa coo yo

1 Yacan cuenda tsahá cuenda yu tsi ra tsahnuyucú vehe ñuhu tsihin ndo, tyin ra tsahnu cuví tucumaa yu. Tan cuví yu tsandaa tyin nyehe yu tandɨhɨtundoho tsa tahan ra Cristo. Tan cua cutahan yutsihin tandɨhɨ ca ra naha quɨvɨ quitsi ra Cristo ingatsaha tsihin tsa cahnu cuví ra. 2 Jaha cuenda ndotsi nyɨvɨ yɨhɨ tuhun Nyoo tsa yɨhɨ ndaha ndo, tumaajahá cuenda vaha iin ra mbee jana ra. Javaha ndocan tsihin tsa nɨɨ iñi añima ndo tan ñavin tsihin tsañiñi, maa tyin cuhva cuñí Nyoo. Ña javaha ndo cantsa cuenda tsa cuñí ndo xuhun. Tandɨhɨ tyiñu javahándo, javaha ndo can tsihin tsa cacu iñi ndo. 3 Tyintun vaha iyó ndo nyehé ñi, tacan cua coo ndɨhɨ ñityin nyehe ñi tyin ña ndacá ñaha ñihi ndo tsi ñi.4 Tacan tan quɨvɨ cua quitsi ra cuví ityi nuu tsihinnyooho tsa jahá cuenda mbee jana Nyoo, cua cuhvara tsa sɨɨ caá tsa ña cua tɨvɨ maa tsi ndo.

5Tacan tucu nyooho, ra cuatyi tan ñi cuatyi, tyaayahvi ndo tsi ra tsahnu naha ra. Tan tandɨhɨ ndondaahvi jaha ndo tsi ndo tan tyaa yahvi tahan ndotsi ndo. Tyin catyí nu tutu Nyoo tyehen:Nyoo ña cuñí ra nyehe ra tsi nyɨvɨ tsa yaa xaan,Maa tyin jatyinyeé ra tsi ñi tsa ña yaa.

6 Yacan cuenda ndaahvi jaha ndo tsi ndo nuuNyoo. Cuhva ndo tsi ndo cundaca ñaha ra tsihintunyee iñi tsa iyó tsi ra, tyin tacan tan cuvi jacahnura tsi ndo quɨvɨ cua tahan tsi. 7 Tyaa cuenda ndotandɨhɨ tsa tsicá xaan iñi ndo ndaha Nyoo tyin maara jahá cuenda tsi ndo.

8 Catsi cuhun iñi ndo tan jaha vaha ndo cuendandáa tsa vaha tan ndáa tsa ña vaha, tyin nu ñavaha, nu xaan iñi tsi yo, tsicá nuu nu nanducú nuyóo jaha canaa nu tumaa tsicá nuu ndicaha xaannanducú tɨ tsa catsi tɨ. 9 Ñihi cunyecu ndo tsihintsa tsinú iñi ndo tsi Nyoo tyin tacan tan cuvi jahando tsi nu ña vaha. Tyin juvin ñi tundoho tsa nyehényooho tan nyehé tucu tandɨhɨ ca nyɨvɨ yɨhɨ cuendara Cristo tanɨɨ cahnu nu ñuhu ñayɨvɨ. 10 Maa tyinNyoo jatyinyeé ra tsi yo, tan tsa yaha nyehe ndotundoho juhva quɨvɨ, Nyoo cua jacutsa ca ra tsi ndo,ñihi cunyecu ndo tsihin tsa tsinú iñi ndo, tan cuacuhva ca ra tunyee iñi tsa iyó tsi ra tsi ndo. Tan juvinNyoo cuví ra tsahá tandɨhɨ tsa vaha tsi yo, tan maara cana tsi yo tyin ndu iin yo tsihin ra Cristo tyin cooyo nu sɨɨ caá tsihin ra tacan ñi maa. 11Na jacahnu yotsi ra tan na cundaca ñahamaa ra tacan ñi maa. Tanna cuvi tsi tacan.

Nu tsahá ra Pedro nacumi tsi nyɨvɨ nu ndɨhɨ ña12 Jaquitsí yu carta ihya tsi ndo tsihin ra Silvano,

yañi yo. Tyin tsitó yu tyin nɨɨ xaan iñi ra nyicún ratsi ra Cristo. Tan tsahá cuenda yu juhva tsi ndo nucarta ihya tyin tsa vaha tsa ñihi ndo janahá tsi tyinnditsa tsa cuñí xaan Nyoo tsi yo. Yacan cuenda ñanacoo ndo itsi.

13 Nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo ñuu Babilonia tsanacatsi Nyoo tumaa nacatsi ra tsi nyooho, jaquitsí ñinacumi tsi ndo. Tan ra Marcos, sehe yu tsa cuendaJutu Mañi yo, jaquitsí ndɨhɨ ra nacumi tsi ndo.

14 Cuñi tahan ndo tsi ndo tan cuhva tahan ndonacumi tsi ndo.

Na coo ca tsa taxin añima tandɨhɨ nyooho tsa iinñi cuví tsihin ra Jesucristo.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 251: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

II San Pedro 1:1 248 II San Pedro 2:6

Carta Tsinu Uvi Tsa Jacuhun RaPedro Tsi Nyɨvɨ Yɨhɨ Cuenda Nyoo

Nu tyaá ra Pedro inga carta tsa cuenda nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo

1Yuhu ra SimónPedro cuví yumusu ra Jesucristo,tan cuví yu iin ra tava tyiñu ra tyin caca yu tyiñu ra.Tyaá yu carta ihya tsa cuenda nyooho tsa natsinuvaha iñi tsi Nyoo tumaa tsa tsinú iñi nyuhu. Inducuñi tsinú iñi yo tsi Nyoo jahá ra Jesucristo tsa cuendatsa vaha ra. Juvin ra cuví Nyoo, tan juvin ra cuví rajacacú tsi yo. 2 Naquihin ca ndo tsa vaha tsa tsaháNyoo tsi yo coo tsitsi añima ndo tan na coo taxin catsi. Yacan ñihí ndo tsa cuenda tsa nacotó ndo tsi ratan tsi Jutu Mañi yo Jesús.

Nacaa taahán tsi coo nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo3 Nyoo, tsihin tunyee iñi tsa iyó tsi ra, tsaha ra

tandɨhɨ tsa tsiñí ñuhu tsi yo tyin tacan tan coo yoñayɨvɨ tsa iyó ra tan cuvi yo tumaa maa ra. Tandɨhɨtsehe ñihí yo tsa cuenda tsa tsaha ra tsa nacoto yo tsira tsa cana tsi yo. Tyin cana ra can tsi yo tsihin tsacahnu cuví ra tan tsihin tsa iyo tsa javahá ra. 4 Tantsihin tandɨhɨ tsa vaha can, tsaha tucu ra tsa catyi ra tyin cuhva ra tsi yo. Maa tyin cahnu xaan tanyahvi xaan can. Maa tyin tsaha ra can tsi yo tyintacan tan cuví coo yo tumaa maa ra tyin tsa nacooyo tandɨhɨ tsa caquiñi tsa javaha yo, tan ña cua tɨvɨyo tumaa tɨvɨ nyɨvɨ nyicún tsa ña vaha tsa iyó nuñuhu ñayɨvɨ ihya. 5 Yacan cuenda cuñí tsi tsinú caiñi yo tsi Nyoo tan ñavin yacan ñi tyin cuñí tucu tsinducu yo cuhva coo cuɨtɨ yo. Tan cuñí tucu tsi nducuyo cuhva cutuñi vaha iñi yo cuhva cuñí Nyoo tsihinyo. 6 Yaha can tan nducu yo cuhva cundaca ñahayo cuñu ñuhu yo tan cuhva tsicá iñi yo. Yaha cantan nducu yo cuhva tsa ña yatyi xaan cundɨhɨ iñi yo.Yaha can tannducu yo cuhva coo yoñayɨvɨ iyóNyoo.7Yaha can tan nducu yo cuhva tsa cuñi tahan yo tsiyo. Yaha can tan nducu tucu yo cuhva cuñi yo tsinyɨvɨ tumaa tsa cuñí maa Nyoo tsi tandɨhɨ yo.

8Tatun tacan iyó ndo tan tacan nducú ndo cuhvatsa coo tandɨhɨ tsehe tsi ndo, cua cutyiñu xaan Nyootsi ndo. Tan ña cuatu nacoto ndo tsi Jutu Mañi yoJesucristo tyin javahá ndo tandɨhɨ yacan. 9Maa tyinnyɨvɨ tsa nduve yacan iyó tsi, cuví ñi tumaa iin racuaa. Ña cutuñí iñi ñi tsa taahán tsi coto ñi. Tan tsanaa iñi ñi tyin ndatsi Nyoo cuatyi ñi tahan tsanaha.10 Nyoo cana tsi ndo tan nacatsi ra tsi ndo. Yacancuenda yañi, tun javahá ndo tandɨhɨ tsa caahán yutuhun ihya, ña cua nduva ihñi ndo. 11 Tacan tan ñayɨɨ cua quɨhvɨ ndo nu ndacá ñaha ra Jesucristo, racuví Jutu Mañi yo tan ra jacacú tsi yo. Tan cua coocuii ndo tsihin ra.

12 Yacan cuenda ña jandɨhɨ yu tsa janducuhúniñi yu tuhun ihya tsi ndo, vasu tsa tsitó maa ndoitsi, tan vasu nɨɨ cuñí ndo javahá ndo tuhun nditsatsa cutuhva ndo. 13 Tan cuñí yu tyin vaha tsajanducuhún iñi yu tuhun ihya tsi ndo tsitsi tsa ndiiyó ca yu. 14 Tyin tsa jacoto Jutu Mañi yo Jesucristotsi yu tyin ña naha ca tan cua nacoo yu ñuhu ñayɨvɨihya. 15 Tan cua jañiñi yu tsi yu tsa janducuhún iñi

yu tuhun ihya tsi ndo tyin tacan tan quɨvɨ cúu yu ñanaa iñi ndo itsi.

Nu nacatyí tuhun ra Pedro nácaa nyehe ra naha tsacahnu cuví ra Cristo

16 Ñavin tsa nandacu iñi ñi maa ndi tan cahanndi tsihin ndo quɨvɨ jacoto ndi tuhun Jutu Mañi yoJesucristo tsi ndo. Tsa nditsa cuví tsi tyin tsihintinuu ndi nyehe ndi tsa cahnu cuví ra. Tan jacotondi tsi ndo tyin iyó xaan tunyee iñi tsi ra tan cuaquitsi ra inga tsaha. 17 Tyin nyehe ndi nu jacahnuNyoo Jutu yo tsi ra tan nyehe ndi nu janduxiñu racuhva caá ra. Tan sɨɨ xaan cuvi nu cahan Nyoo tancatyí ra: “Ra ihya cuví Sehe yu, tan cuñí xaan yu tsira. Tan sɨɨ xaan cuñí yu tsihin ra”, catyi Nyoo tuhunra Jesús quɨvɨ can. 18 Juvin nyuhu tsiñi ndusu Nyootsa quitsi ityi andɨvɨ quɨvɨ tsiyucu ndi yucu ii tsihinJutu Mañi yo.

19 Tuhun ihya janahá tyin nditsa tsa tyaa ra cuvi ndusu yuhuNyoonu tutu tahan tsanaha. Tatun tyaayahvi vaha ndo tuhun can, vaha javahá ndo. Tyintuhun can cuví tsi tumaa iin ñuhu tsa jandunditsíntsa naa ca. Maa tyin ra Jesucristo cuví ra tumaatiñuu cahnu tsa caná tsa cua tuvi tyin jandunditsínra tsitsi añima yo. 20Maa tyin cuñí tsi coto ndo tyinña cuví nacatyi tuhun tsa intuhunñimaa yo tsa cuñítsi catyí tsa tyaa ra ndusu yuhuNyoo. 21Tyin ra cuvi ndusu yuhu Nyoo tahan tsanaha ña cahan ra nahacuhva cuñí maa ra naha. Maa tyin cahan ra nahacuhva cuñí Nyoo tyinmaa Tatyi Ii Nyoo jaquihin ityitsi ra naha.

2Ra jacuahá tsa ña nditsa(Judas 4-13)

1 Maa tyin tsicoo tucu ra cahan cuendu naha ranu tsicoo nyɨvɨ Israel tahan tsanaha. Catyi ra nahatyin cuví ra naha ndusu yuhu Nyoo tan ña nditsa.Tan tacan cua coo tucu ra vatya naha ra nu yucúndo. Xeehe xaan cua jacuaha ra naha tsa ña nditsatsa cuví jatɨvɨ tsi ndo. Tan cua catyi ra naha tyinña nditsa tuhun Jutu Mañi yo tan juvin ra jata tsira naha. Yacan cuenda numi ñi cua cunaa ra cannaha ra. 2 Tan cuaha xaan nyɨvɨ cua cunyicun tsira naha tsihin tsa caquiñi tsa javaha ra naha. Tancuaha xaan ñi cua cahan ndavaha ñi sɨquɨ tuhun tsanditsa vaha ra Cristo. 3 Tan tsa cuenda tsa cuñi ranaha xuhun, cua nducu ra naha cuhva jandavi ñahara naha tsi ndo tsihin tsa jacuaha ra naha maa ñi tsaña nditsa. Maa tyin ndatú Jutu Mañi yo tatsi tuñi ratsi ra naha tyin tsanaha iyómaa tuhun tsa cua cunaara naha.

4 Tyin ndi ña jaha Nyoo tucahnu iñi tsi ángel tsatsicoo cuatyi tahan tsanaha. Jacuhun ra tsi nahnuanyaya. Tsahñi ra tsi nahnu tsihin cadena, tannacoo ra tsi nahnu nu naa nda cuanda tahan tsijacutuñi ra tsi nahnu. 5 Tan ndi ña jaha ra tucahnuiñi tsi nyɨvɨ ña vaha tsa tsicoo tsanaha. Jacuunra savi xaan tsahñi tsi ñi. Maa tyin jacacu ra tsiintuhun ñi ra Noé tsihin utsa taahan nyɨvɨ ra. Raican cahan ra tsihin nyɨvɨ na nducu ñi cuhva coovaha ñi tsihin Nyoo. 6 Tacan javaha tucu ra tsihinñuu Sodoma tan ñuu Gomorra, janaa ra itsi. Tsahmi ra ñuu can tan nanduvi tsi nyaa, tyin coto nyɨvɨcaquiñi tsa iyó vityin tan nyɨvɨ tsa cua coo náa cua

Page 252: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

II San Pedro 2:7 249 II San Pedro 3:15tahan ñi. 7 Maa tyin jacacu ra tsi ra Lot tyin vahaiyó ra nuu ra. Cuiihya cuñí ra Lot nyehé ra cuhvaiyó nyɨvɨ caquiñi can. 8 Tandɨhɨ quɨvɨ tsa tsicoo raLot ñuu can, cuiihya cuñí añima ra tsa cuenda tsatsiñí ra tan nyehé ra tsa caquiñi javahá ñi can. Tyinmaa ra, ra vaha cuví ra, tan ñi ican maa ñi tsa ñavaha javaháñi. 9Tacan jacacuNyoo tsi yo tatun vahaiyó yo nuu ra. Maa tyin naquihín vaha ra tsi nyɨvɨcaquiñi nda cuanda tahan tsi quɨvɨ cutuñi ñi.

10 Yaha ca cua tatsi tuñi Nyoo tsi nyɨvɨ tsa javahátsa ña vaha tsa cuñí cuñu ñuhu ñi, ñi tsa ña cuñícundaca ñaha Jutu Mañi yo tsi ñi. Tan ra vatya tsayaa xaan naha ra, javahá ra naha cuhva cuñí maara naha. Tan ña yuuhví ra naha caahán ra nahandavaha ñi sɨquɨ ra iyó ca tunyee iñi tsi tumaa Nyooa ángel, a tatyi ña vaha. 11 Tan ángel, vasu ndi maaiyó ca tunyee iñi tsi ra naha tan ñavin ca nyɨvɨ, maatyin ña caná iñi ra naha cahan ra naha ndavaha ñisɨquɨ ra can naha ra nuu Jutu Mañi yo.

12 Maa tyin ra vatya can naha ra cuví ra nahatumaa quɨtɨ tsa ña cutuñí iñi tan javahá tɨ naha tɨ tsacuñí maa tɨ naha tɨ. Tyin quɨtɨ, ¿náa cuenda iyó tɨ?Iyó tɨ tyin tɨɨn yo tsi tɨ, tan cahñi yo tsi tɨ. Tacan racan naha ra: Caahán ra naha ndavaha ñi sɨquɨ tsa ñacutuñí iñi ra naha, tan cua cúu ra naha tumaa tsiihíquɨtɨ can naha tɨ. 13 Cua nyehe ra naha tundoho tsacuenda tsa janyehé ra naha tundoho tsi inga nyɨvɨ.Sɨɨ xaan cuñí ra naha tsihin tsa caquiñi javahá ranaha nu tuvi. Tsahá ra naha ticanuu nu yucú ndonu iyó vico tatun cutahán ra naha tsihin ndo. Nyaáxaan ra naha tusɨɨ iñi. Maa tyin juvin ñi tsi maa ranaha jandaví ñaha ra naha.

14 Tandɨhɨ ñaha tsa nyehé ra naha, cuñí ra nahacoo ra naha tsihin ñi. ña quitatú ra naha tsa javahára naha tsa caquiñi. Jandaví ñaha ra naha tsi nyɨvɨtsa ña ñihi nyaá tsihin Nyoo. Yatyi xaan nducú ranaha maa ñi maa tsa cuenda maa ra naha. Maa tyinnyaá tsa cua cunaa ra naha. 15 Nacoo ra can nahara ityi vaha tan naquihin ra naha ityi tsa cuahán nucua cunaa ra naha tyin javahá ra naha tumaa javahara Balaam, sehe ra Beor. Tyin ra Balaam cuñí rajaha canaa ra xuhun tsihin tsa ña vaha tsa javaha ra.16 Tacan tan nacahan burru jana ra tsihin ra, tumaacaahán nyɨvɨ, tan tsa nacahan tɨ ña tsaha tɨ cuhun rajavaha ra tsa ña vaha tsicá iñi ra.

17 Tan tacan tucu maa ra can naha ra. Cuví ranaha tumaa iin soco ityi nu nduve ndutya yɨhɨ. Tancuví tucu ra naha tumaa vico tsa tindahá tatyi ñihi.Maa tyin tsa nyaá tsa cua cuhun ra naha nu naaxaan tan ican cuví nu cua ndoo cuii ra naha. 18 Yaaxaan caahán ra naha. Maa tyin tandɨhɨ tsa caahánra naha nduve yahvi nyaá can. Tan tsihin tandɨhɨtsa ña vaha tsa javahá ra tan tsihin tsa ña vaha tsacuñí cuñu ñuhu ra naha jandaví ñaha ra naha tsinyɨvɨ tsa tsa yaha quita mahñu nyɨvɨ tsa javahá tsacaquiñi. 19Catyí ra naha tsihin ñi tyin cua coo nuñañi. Maa tyin juvin ñi maa ra naha tsahá tsa cundacañaha tsa caquiñi tsi ra naha. Tyin tatun tsahá yotsa cundaca ñaha tsa cundaca ñaha tsi yo, musu cancuví yo. 20 Tyin nyɨvɨ tsa nacoto tsi Jutu Mañi yoJesucristo, ra jacacú tsi yo, tsa yaha nacoo ñi tsacaquiñi tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya maa tyin tatunjavaha nyico ñi tsa caquiñi, cahnu ca cuatyi ñi cuacoo nu Nyoo. 21 Vaha ca tun tsatyin ña nacoto ñi

ityi vaha, tan ñavin ca tsa nacoo ihñi ñi tsa tsahaNyoo tsi ñi tsa tsa yaha nacoto ñi tsi ra. 22Maa tyincundaa tsa tuhvá nyɨvɨ caahán: “Ina tsatsí nyico tɨtsa ndutsan tɨ. Tan quɨnɨ tucu, tun tsa yaha tsityí tɨ,quɨhvɨ nyico tɨ nu xahan nyahyu.” Tacan cuví ñi cantyin javahá nyico ñi tsa javaha ñi nda jihna.

3Quɨvɨ cua quitsi nyico Jutu Mañi yo

1Yañi, cuñí xaan yu tsi ndo. Carta ihya cuví cartatsinu uvi tsa jaquitsí yu tsi ndo. Tannunduvi taahancarta ihya tsahá cuenda yu tsi ndo na caca vaha iñindo tan ña naa iñi ndo tsa cutuhva ndo. 2Nducuhuniñi ndo tsa cahan ra cuvi ndusu yuhu Nyoo tahantsanaha. Tan nducuhun tucu iñi ndo tsa jacuaha nditsi ndo. Tyin cuví ndi ra tava tyiñu Jutu Mañi yoJesucristo, ra jacacú tsi yo.

3Coto jihna ndo tyin nu cua ndɨhɨ quɨvɨ cua quitsinyɨvɨ cua vacu nducu tuhun Jutu Mañi yo. Tan cuacoo ñi cuhva ña vaha cuñí cuñu ñuhu ñi. 4 Tan cuacatyi ñi: “¿Náa ra Jesucristo tsa catyi tyin cua quitsira inga tsaha? ¿Numaa nyií ra? Tyin nda quɨvɨ tsatsihi tsii tsaahnu yo tan nda cuanda tsa tsinu ñuhuñayɨvɨ tan nda vityin caá ñi maa tahan ñi caá”, cuacatyi ñi. 5 Tyin maa ñi ña cuñí ñi coto ñi tyin ndatyembu tsahnu cahan Nyoo tan javaha ra andɨvɨ tanñuhu ñayɨvɨ. Quita ñuhu ñayɨvɨ tsitsi ndutya, tantsihin ndutya tsinu tsi. 6Tsa yaha javaha Nyoo ñuhuñayɨvɨ juvin ñi maa tsihin ndutya naa ñuhu ñayɨvɨquɨvɨ cuun savi xaan. 7 Maa tyin andɨvɨ tan ñuhuñayɨvɨ tsa iyó vityin ndatú tsi tsa cayu tsi tumaacatyi maa Nyoo. Cua cayu andɨvɨ tan ñuhu ñayɨvɨtsihin ñuhu quɨvɨ cua cutuñi nyɨvɨ tan cua naa nyɨvɨcaquiñi.

8 Maa tyin nyooho yañi yu tsa cuñí xaan yu, ñanaa iñi ndo tyin tsa cuenda JutuMañi yo tsa iin quɨvɨcuví tsi tumaa mil cuiya, tan tsa mil cuiya cuví tsitumaa tsa iin quɨvɨ tsa cuenda ra. 9Vasɨquɨ yɨhɨ ndotsicá iñi ndo tyin maa Jutu Mañi yo ña cuñí nahaquitsi. ñaha ca quitsi ra tyin ndatú jihna ra nda nduuvi iñi tandɨhɨ nyɨvɨ tan nasama ñi cuhva iyó ñi tyinña cuñí ra tsa cunaa ndi intuhun yo.

10 Maa tyin quɨvɨ cua quitsi Jutu Mañi yo, yoñimaa cua coto tyin cua quitsi ra quɨvɨ tsa ña ndatúyo tsi ra. Cua quitsi ra tumaa iin ñasuhu. Tan ñihicunahma tan cua naa andɨvɨ. Tan cua janaa ñuhutandɨhɨ tsa iyó ityi sɨquɨ. Tan ñuhu ñayɨvɨ cua cayutsi tsihin ñuhu tsihin tandɨhɨ tsa iyó nuu tsi.

11 Tacan cua naa tandɨhɨ tsa iyó. Yacan cuendacuñí tsi cuɨtɨ coo yo tumaa iyó maa Nyoo. 12 Cuatundo quɨvɨ quitsi Nyoo. Nducu ndo cuhva quitsi ñi ratyin quɨvɨ tsa cua quitsi ra cua naa andɨvɨ jaha ñuhu.Tan tandɨhɨ tsa iyó cua naa tsi tsihin tsa ihñi ñuhucan. 13Maa tyin yoo ndatú yo andɨvɨ tsaa tan ñuhuñayɨvɨ tsaa tsa catyi Nyoo tyin cuhva ra tsi yo. Tanmaa ñi maa tsa vaha tsi Nyoo cua coo ican.

14 Yacan cuenda yañi, tsitsi tsa ndatú yo tsi JutuMañi yo, nducu ndo cuhva coo vaha ndo tsihinNyoo, tyin tacan tan quɨvɨ quitsi ra, sɨɨ cua cuñi yotan cua coo taxin añima yo tyin nduve ca cuatyi yoiyó. 15 Coto ndo tyin Jutu Mañi yo ña cundɨhɨ iñira ndatú ra tsi yo tyin cuñí ra tsa cacu cuaha nyɨvɨ.Juvin ñi tyehen caahán tucu ra Pablo yañi yo nu

Page 253: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

II San Pedro 3:16 250 II San Pedro 3:18carta tsa jaquitsi ra tsi ndo. Tyaa ra itsi tsihin tsatsiñi tuñi tsa tsaha Nyoo tsi ra. 16Tandɨhɨ ñi nu cartara tan caahán ra tuhun ihya. Vasu yɨhɨ tsa yɨɨ xaancutuñi iñi yo. Tan nyɨvɨ tsa ña cutuñi iñi, ñi tsa ñañihi nyaá tsihin Nyoo, sɨɨn cuhva cutuñi iñi ñi itsi.Juvin ñi tacan javahá ñi tsihin tuhun Nyoo tsa tyaainga ca ra naha. Tan tsa tacan javahá ñi, juvin ñi tsimaa ñi jacunaá ñi.

17 Yacan cuenda yañi, vityin tsa tsitó ndo tuhunihya tsa ndi cumañi ca cuvi tsi, jaha ndo cuenda tsindo tan cuñí yu tsa coto ndɨhɨ ndo cuhva jandavíñaha ra caquiñi can naha ra, tyin tacan tan ña nacoondo cuhva vaha tsa cuahán ndo. 18 Maa tyin cuñítucu tsi nacoto vaha ca ndo tsi Jutu Mañi yo raJesucristo, ra jacacú tsi yo. Tan cuahnu ca ndo tsihintsa vaha ra tsa tsahá ra tsi yo. Na jacahnu yo tsi ravityin tan tacan ñi maa.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 254: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I San Juan 1:1 251 I San Juan 2:19

Carta Tsa Jihna Ñi Tsa Tyaa RaJuan

Cua coo yo ñayɨvɨ nyito1 Ihya tyaá ndi tuhun ra tsa iyó nda ndi cumañi

coo tandɨhɨ tsa iyó. Tsiñi ndi tsa cahan ra quɨvɨ tsicandi tsihin ra. Nyehe ndi tsi ra tsihin tinuu ndi tancutuñi iñi ndi yóo ra cuví ra. Tan tɨɨn ndi tsi ratsihin ndaha ndi. Maa ra cuví Tuhun Caahán Nyootsihin yo. Tan tsaha ra ñayɨvɨ nyito iyó yo. 2 Tanquɨvɨ tsaa ra nyehe ndi ñayɨvɨ nyito can tan cuví nditsandaa tsa cuenda can. Tan jacotó ndi tsi ndo náacuví ñayɨvɨ tsa ña cua naa tyin iyó tsi tsihin Jutu yoNyoo, tan tsaa tsi nu iyó yo. 3 Nacatyí tuhun nditsihin ndo tsa nyehe ndi tan tsa tsiñi ndi. Tyin tacantan cuvi ndu iin ndo tsihin ndi, tumaa tsa iin ñi cuvímaa ndi tsihin Jutu yo Nyoo tan tsihin ra Jesucristo,Sehe ra. Tan nditsa tsa iin ñi cuví ndi tsihin ra. 4Tantyaá ndi tuhun ihya tsa cuenda ndo tyin tacan tancoto ndo tandɨhɨ tsa tsahá Nyoo tsi ndo tan sɨɨ xaancua cuvi tsi ndo.

Nyoo, ñuhu cuví ra5 Vityin nacatyí tuhun ndi tsihin ndo tsa cahan

ra Cristo tsihin ndi. Catyi ra tsihin ndi tyin Nyooñuhu cuví ra. Tan nduve tsa naa tsi ra, [nduve tsaña vaha tsicá iñi ra cuví can]. 6 Tun catyí yo tyin iinñi cuví yo tsihin ra, tan ndi iyó ca maa yo nu naa,jandaví ñaha yo tan ña javahá yo tsa nditsa. 7Maatyin tatun iyó yo nu nditsin, tumaa tsa iyómaaNyoonu nditsin, tacan tan iin ñi cuví yo tsihin nyɨvɨ yɨhɨ tuhunNyoo tsihin yo, tan nacatyá ra Jesucristo SeheNyoo tandɨhɨ cuatyi yo tsihin nɨñɨ ra.

8 Tatun catyí yo tyin nduve cuatyi yo, juvin ñimaa yo jandaví ñaha yo, tan nduve tsa nditsa iyóañima yo. 9Maa tyin tatun naahmá yo cuatyi yo nuuNyoo, cuví cuita iñi yo tsi ra tyin cua jaha ra tucahnuiñi tsi yo tsa cuenda cuatyi yo tan cua nacatya ratandɨhɨ cuatyi yo tyin maa ra vaha ra tan javahá racuhva catyí ra tyin ña vatya ra. 10 [Nyoo catyí ra tyiniyó cuatyi yo], tan tatun catyí yo tyin nduve cuatyiyo iyó, jahá yo tyin vatya Nyoo. Tan nduve tuhuncaahán ra, iyó añima yo.

2Ra Cristo cuví ra caahán ndaahvi tsaha yo

1 Sehe nyihi yu, caahán yu tandɨhɨ tuhun ihyatsihin ndo, tyin tacan tan ña javahá ca ndo tsa ñavaha. Maa tyin tatun iin ndo tan javaha ndo tsa ñavaha, ña nayuhvi ndo tsa ña cuvi ca nduvaha ndonuu Nyoo, tyin iyó iin ra caahán ndaahvi tsaha yonuuNyoo. Tan ra ican cuví ra Jesucristo, ra cuɨtɨ iyó.2 Juvin ra jahá tucahnu iñi tsi yo tyin tsihi ra nu cruutsa cuenda cuatyi yo. Tan ñavin tsa cuenda maa ñimaa yo tsihi ra, tyin tsihi ra tsa cuenda tandɨhɨ cuiinyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ.

3 Tatun tyaá yahvi yo tsa caahán Nyoo, nacotó yotsi ra. 4Maa tyin tatun iin ra tsa catyí tyehen: “Yuhutsitó yu tsi Nyoo”, tan ña tyaá yahvi ra tsa caahánNyoo, cuví ra iin ra vatya. Tan nduve tsa nditsa iyóañima ra. 5 Nyɨvɨ javahá tsa caahán Nyoo, ñi icancuví ñi cuñí tsi ra tsihin tsa nɨɨ iñi añima ñi. Tan

tsihin yacan tsitó yo tyin iin ñi cuví ñi tsihin ra.6Nyɨvɨ catyí tyin iin caa ñi iyó ñi tsihinNyoo, taahántsi coo ñi tumaa tsicoo maa ra Jesucristo quɨvɨ quitsi ra nu ñuhu ñayɨvɨ ihya.

Taahán tsi tsa cuñí tahan yo tsi yo7 Yañi, ñavin tuhun tsaa jacotó yu tsi ndo, tyin

cuví tsi tuhun tsahnu tsa tsa tsitó maa ndo ndaquitsi ca tsi. Tan juvin tsi cuví tsa tsa yaha tsiñi ndo. 8 Maa tyin ña tsindɨhɨ tsa tsaa tsi tyin tyaáyahvi yo itsi tan tsa tyaá yahvi yo itsi, cuñí tahanyo tsi yo tumaa javahá maa ra Cristo. Tan tsihinyacan cuahán nduluhlu tsa naa tan nduñihi cajandunditsín ñuhu tsa nditsa.

9 Nyooho tsa catyí tyin iyó ndo nu nditsin, tanndasɨ cuñí ndo nyehe ndo tsi nyɨvɨ yɨhɨ tuhun Nyootsihin ndo, ndi iyó ndo nu naa. 10 Maa tyin nyɨvɨtsa cuñí tsi nyɨvɨ yɨhɨ tuhun Nyoo tsihin ñi, iyó ñinu nditsin. Tan nduve maa cuatyi cuvi janduva tsiñi. 11Maa tyin nyɨvɨ ndasɨ cuñí nyehe tsi nyɨvɨ yɨhɨ tuhun Nyoo tsihin ñi, iyó ñi nu naa. Tan ña tsitóñi numaa cuahán ñi tyin ña nditsin nyehé ñi tyintumaa tsa cuaa ñi jaha tsa naa can.

12 Jaquitsí yu tandɨhɨ tuhun ihya tsi nyooho tsandi nacuhva cuenda tsi ndo tsi Nyoo. Tyin tsayaha jaha Nyoo tucahnu iñi cuatyi ndo tsa cuendatsa tsihi ra Jesucristo cuenda yo. 13 Nyooho tsatsa tsahnu tsihin tuhun Nyoo, tyaá yu carta ihyatsa cuenda ndo, tyin nacotó ndo tsi ra iyó nda ndicumañi ca tsinu ñuhu ñayɨvɨ. Tan tyaá tucu yu itsitsa cuenda nyooho ra tsa ndi cuahan cutuñí vahaiñi tuhun ra Cristo tyin jaha canaa ndo tan ndi jahácanaa ca ndo tsi nu ña vaha.

Tan tyaá tucu yu itsi tsa cuenda nyooho, tsa ndinacuhva cuenda tsi ndo tsi Nyoo, tyin nacotó ndo tsiNyoo Jutu yo. 14 Jaquitsí yu carta ihya tsi nyooho tsatsa tsahnu tsihin tuhun Nyoo, tyin nacotó ndo tsi ratsa iyó maa tan tsinu ñuhu ñayɨvɨ. Tan jaquitsí yucarta ihya tsi nyooho tsa ndi cuahan cutuñi vaha iñituhun ra Cristo, tyin iyó xaan tunyee iñi tsi ndo jahátuhun Nyoo tsa iyó añima ndo. Tan jaha canaa ndotsi nu ña vaha.

15Ña cuñi ndo tsa caquiñi tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨihya. Tyin nyɨvɨ cuñí tandɨhɨ yacan, ña cuñí ñi tsiNyoo Jutu yo. 16 Tyin tandɨhɨ tsa ña vaha tsa iyó nuñuhu ñayɨvɨ ihya, tsa cuñí cuñu ñuhu yo, tsa nyehéyo tan cuñi yo coo tsi yo, tan tsa cuñi yo nduyaayo tsihin tsa iyó tsi yo, tandɨhɨ yacan tsahá ñuhuñayɨvɨ ihya tsi yo, tan ñavin Nyoo Jutu yo tsahá can.17Ñuhu ñayɨvɨ ihya cua cundɨhɨ can, tan cua cundɨhɨndɨhɨ tucu tandɨhɨ tsa caquiñi tsa cuñí nyɨvɨ javahañi. Maa tyin nyɨvɨ tsa javahá cuhva cuñí Nyoo, cuacoo cuii ñi tsihin ra.

Nu tsa ndasɨ cuñi nyehe tsi ra Cristo18Nyooho, tsa cuví ndo tumaa sehe yu, coto ndo

tyin tsa cua ndɨhɨ quɨvɨ. Tan nyooho tsiñi ndo tyinvatsí nyɨvɨ tsa ña cuñí nyehe tsi ra Cristo, tan vityintsa nducuahá xaan ñi. Tan tsa tacan tsa iyó cuahañi. Tsihin yacan nacotó yo tyin tsa tahan tsi cundɨhɨquɨvɨ. 19 Nyɨvɨ can ña yɨhɨ ca ñi tuhun Nyoo tsihinyo, tyin ñavin cuenda yo cuví ñi. Tyin tun nditsa ñityin cuenda yo cuví ñi, ña cua quita ñi tuhun Nyoo.

Page 255: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I San Juan 2:20 252 I San Juan 3:24

Maa tyin tacan cuvi tyin tacan tan coto yo tyin ñavinnyɨvɨ yɨhɨ tuhun Nyoo tsihin yo cuví ñi.

20Maa tyin nyooho tsa tsitó ndo tsa caahán Nyootyin tsaha ra Cristo Tatyi Ii Nyoo iyó añima ndo tanjacotó tsi tandɨhɨ tsi ndo. 21 Jaquitsí yu carta ihya tsindo tsa cuenda tsa tsitó ndo tsa nditsa tan ñavin tsacuenda tsa ña tsitó ndo. Tan tsitó ndo tyin ña cuviquita tuhun vatya tsihin tuhun nditsa.

22 ¿Yóo cuví nyɨvɨ vatya? Nyɨvɨ vatya cuví ñi catyítyin ra Jesús ñavin ra Cristo cuví ra. Tan juvinñi icancuví ñi ndasɨ cuñi nyehé tsi ra Cristo. Tyin ña tsinúiñi ñi tsi Jutu yo Nyoo, tan tsi ra Jesucristo Sehe ra.23 Tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa ña tsinú iñi tsi Sehe Nyoo,nduve Nyoo Jutu yo iyó tsihin ñi. Maa tyin nyɨvɨ tsacaahán tsihin tsa nɨɨ iñi añima ñi tsihin nyɨvɨ tyin raJesucristo cuví Sehe Nyoo, iyó Nyoo Jutu yo tsihinñi.

24 Yacan cuenda naquihin vaha ndo tsitsi añimando tandɨhɨ tsa tsiñi ndo nda quɨvɨ jihna ñi. Tyintun naquihin vaha ndo itsi tsitsi añima ndo, cua coondo iin caa ñi tsihin Nyoo Jutu yo tan tsihin Sehe ra.25 Tan ñayɨvɨ nyito can cuví tsa catyí ra Jesucristotyin cuhva ra tsi yo.

26 Tyaá yu tuhun ihya tyin cahvi ndo itsi tsacuenda tyin tsa iyó cuaha nyɨvɨ cuñi jandaví ñahatsi ndo. 27 Maa tyin ra Jesucristo tsaha ra Tatyi IiNyoo iyó añima ndo, yacan cuenda ña tsiñí ñuhu catsa jacuaha nyɨvɨ tsi ndo. Tyin juvin ñi maa TatyiIi Nyoo jacuahá tandɨhɨ maa tyiñu tsi ndo. Tan tsanditsa cuví tsi, ñavin cuendu cuví tsi. Yacan cuendajañihi ndo cunyanaa vaha ndo tsi ra Cristo tumaajanahá maa Tatyi Ii Nyoo tsi ndo.

28 Tan vityin nyooho, tsa cuví tumaa sehe yu,cunyanaa vaha ca ndo tsi ra Cristo tyin tacan tanquɨvɨ quitsi ra, iin cuñi yo tsihin ra. Tan iin cuñi tucumaa ra tsihin yo. Tan inga tucu tuhun ña cua tahanyo ticanuu nuu ra quɨvɨ tsaa ra. 29Vityin tsa tsa tsitóndo tyin vaha ra Cristo, cuñí tsi coto ndɨhɨ ndo tyintandɨhɨ nyɨvɨ javahá tsa vaha, sehe Nyoo tsi ñi.

3Nyɨvɨ cuví sehe Nyoo

1 Nyehe ndo, Nyoo Jutu yo cuñí xaan ra tsi yo,tyin jacunañí ra sehe Nyoo tsi yo. Tan cuví yo sehera. Tan tsa cuenda yacan, nyɨvɨ taahán iñi tsa iyónu ñuhu ñayɨvɨ ihya ña cutuñi iñi ñi cuhva tsicá iñiyo tyin ña nacoto ñi tsi maa ra. 2 Nyooho yañi, tsacuví yo sehe ra vityin, maa tyin ñaha ca coto yo náacua cuvi yo. Maa tyin tsitó yo tyin quɨvɨ quitsi raJesucristo, cua cuvi yo tumaa cuví maa ra, tyin cuanyehe vaha yo tsi ra tan cua nyehe tucu yo nácaa caára. 3Tandɨhɨ yoo tsa ndatú tsa cua cuvi tacan, nducúyo cuhva janduvaha yo tsi yo, tan cuvi yo tumaamaaJutu Mañi yo Jesucristo, tyin maa ra cuɨtɨ iyó ra.

4Tandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsicoó cuatyi, ñi ican cuví ñi tsaña tyaá yahvi ley Nyoo. Tyin tun javahá yo tsa ñavaha, cuñí tsi catyi tyin ña tyaá yahvi yo ley Nyoo.5 Nyooho tsa tsitó tyin ra Cristo quitsi ra nu ñuhuñayɨvɨ ihya tyin quinyaa ra cuatyi yo, tan tsitó tucundo tyin maa ra nduve cuatyi ra. 6 Tandɨhɨ yoo tsaiyó iin caañi tsihin ra, ña jañihí ca yo javahá ca yo tsaña vaha. Maa tyin nyɨvɨ javahá tsa ña vaha, ñaha canyehe ñi tsi ra, tan ñaha ca coto ñi tsi ra. 7Nyooho,tsa cuví tumaa sehe yu, coto jandavi ñaha nyɨvɨ tsi

ndo. Tyin nyɨvɨ javahá tsa vaha, cuví ñi nyɨvɨ vaha,tumaa vaha maa ra Cristo. 8 Tyin nyɨvɨ javahá tsaña vaha, cuenda nu ña vaha cuví ñi. Tyin nu ñavaha javahá nu tsa ña vaha nda quɨvɨ jihna ñi. Yacancuenda quitsi ra Jesucristo, Sehe Nyoo, tyin janaa ratandɨhɨ tsa javahá nu.

9 Tandɨhɨ yoo tsa tsa yaha nacacu tsaa jaha Nyoo,ña taahán ca iñi yo javahá yo tsa ña vaha, tyin iyóyo ñayɨvɨ tsaha Nyoo tsi yo. Yacan cuenda ña javaháca yo tsa ña vaha, tyin tsa yaha nacacu tsaa yo tanvityin cuví yo sehe Nyoo. 10 Cuví nacotó yo ndáanyɨvɨ cuví sehe Nyoo, tan ndáa nyɨvɨ cuví sehe nu ñavaha, tyin tandɨhɨ nyɨvɨ tsa ña javahá tsa vaha tan ñacuñí tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo, ñavin sehe Nyoo tsiñi.

Na cuñi tahan yo tsi yo11 Tyin tsa tsiñi ndo nda quɨvɨ jihna ñi cuví: Tsa

cuñi tahanyo tsi yo. 12Ña taahán tsi javaha yo tumaajavaha ra Caín, tyin ra Caín cuvi ra iin ra cuenda nuña vaha. Tan tsahñi ra tsi yañi ra. ¿Náa cuendatsahñi ra tsi yañi ra? Tsa cuenda tyin ra yañi rajavaha ra tsa vaha, tan maa ra javaha ra tsa ña vaha.

13 Nyooho yañi, ña iyo cuñi ndo tun ndasɨ cuñínyɨvɨ ña yɨhɨ tuhun Nyoo nyehé ñi tsi ndo. 14 Yootsa cuñí tsi nyɨvɨ yɨhɨ tuhun Nyoo tsitó yo tyin iyóyo ñayɨvɨ nyito, tyin juvin tsi janahá tsi yo tyin ñacuví ca yo nyɨvɨ tsihi. Maa tyin nyɨvɨ ña cuñí tsinyɨvɨ yɨhɨ tuhun Nyoo, cuví ñi tumaa nyɨvɨ tsihi.15 Nyɨvɨ ndasɨ cuñí nyehé tsi nyɨvɨ, cuví ñi tumaanyɨvɨ tsahñí nyɨvɨ. Tan tsitó ndo tyin ndi intuhun ñitsahñí nyɨvɨ, tan ña cua cuhvaNyoo ñayɨvɨ nyito cooñi. 16 Tsitó yo náa cuví tsa cuñí tahan yo tsi yo tyintsa yaha janaha ra Jesucristo tsi yo nácaa taahán tsicuñi tahan yo tsi yo. Tyin maa ra nda cuanda tsahara ñayɨvɨ ra tsa cuenda yo tsa catyi tsa cuñí ra tsiyo. Tacan taahán tsi javaha tucu maa yo. Cuñí tsicuhva yo nda cuanda ñayɨvɨ iyó yo tsa cuenda nyɨvɨyɨhɨ tuhunNyoo. 17Tatun yɨhɨ yo tan iyó luxu tsa iyótsi yo, tan nyehé yo tyin cumañí tsa cumañí tsi inganyɨvɨ, tan jahá yo tumaa tsa ña nyehé ñi yo, ¿a cuñíyo tsi Nyoo tsa tacan javahá yo? Ña cuñí yo tsi ra.18Nyooho tsa cuví ndo tumaa sehe yu, na ña cuñi yotsi nyɨvɨ tsihin tuhun caahán ñi yo, na cuñi tahan yotsi yo tsihin tsa quitá tsitsi añima yo tan javahá yotumañi iñi tsihin tsa nɨɨ iñi yo.

Nacaa javaha yo tan coo vaha yo tsihin Nyoo19 Tatun javahá yo tacan, tsitó yo tyin iyó vaha

yo tsihin tsa nditsa. Tan vaha iyó yo tsihin Nyoo.20Tatun tuví iñi tsitsi añima yo tyin iyó cuatyi yo, naña cuita iñi yo yacan. Na cuita iñi yo tsi Nyoo tyinjuvin ra tsitó tandɨhɨ tsa iyó añima yo tan cahnu cacuví ra tan ñavin ca añima yo. 21Yañi, tatun tuví iñiyo tyin nduve cuatyi yo, na ña nayuhvi yo nyehe yotsi Nyoo. 22Tan tandɨhɨ tsa cua ndacan yo tsi ra, cuacuhva ra can tsi yo, tyin tyaá yahvi yo tsa caahánra, tan javahá yo cuhva taahán iñi ra. 23 Tyin tyiñutsa tsaha ra tsi yo yacan cuví tsa tsinu iñi yo tyin raJesucristo cuví Sehe ra, tan tsa cuñi tahan yo tsi yo,tumaa tava tyiñu ra tsi yo. 24Nyɨvɨ tyaá yahvi tyiñutsaha ra tsi ñi, iyó ñi tsihin ra, tan iyó tucu maa ratsitsi añima ñi. Tan tsitó yo tyin iyó ra tsihin yo tsacuenda Tatyi Ii ra tsa tsaha ra tsi yo.

Page 256: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I San Juan 4:1 253 I San Juan 5:104

Tatyi Ii Nyoo tan tatyi nu ña vaha1 Nyooho yañi tsa cuñí xaan yu, ña tsinu iñi ndo

tsa caahán nyɨvɨ catyí tyin tuhun Nyoo caahán ñi.Nyehe jihna ndo tatun nacatsí tahan tsa caahán ñitsihin tuhun Nyoo. Tyin vityin cuaha xaan nyɨvɨjandaví ñaha iyó. Catyí ñi tyin Nyoo caahán tsacaahán ñi tan ña nditsa ñi. 2 Cuví nacoto ndo tsinyɨvɨ tun juvin Tatyi Ii Nyoo jacahán tsi ñi o ñavin.Ñi tsa iyó Tatyi Ii Nyoo tsihin, catyí ñi tyin quee raJesucristo nda gloria tan quitsi ra nu ñuhu ñayɨvɨihya, tan cuvi ra iin rayɨɨ tumaa maa yo. 3Maa tyintandɨhɨ nyɨvɨ tsa catyí tyin ñavin tacan cuvi, ñavinNyoo jacahán tsi ñi. Tatyi ña vaha, tsa ndasɨ cuñinyehé tsi ra Cristo, jacahán tsi ñi. Tsa tsitó ndo tyinnyaá tsa cua quitsi nu jandaví ñaha can. Tan vityintsa iyó nu nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tan jandaví ñaha nutsi nyɨvɨ.

4 Nyooho tsa cuví ndo tumaa sehe yu, nyɨvɨcuenda Nyoo cuví ndo. Tan tsa yaha jaha canaa ndotsi nu caahán tsa ña nditsa. Tyin Nyoo iyó ra añimando tan cahnu ca cuví ra tan ñavin ca nu ña vaha, tsaiyó añima nyɨvɨ tsa taahán iñi tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨihya. 5 Ñi ican, cuenda nu ñuhu ñayɨvɨ ihya cuvíñi. Yacan cuenda caahán ñi cuenda tsa iyó nu ñuhuñayɨvɨ ihya. Tan inga nyɨvɨ cuenda nu ñuhu ñayɨvɨihya tyaá soho ñi tsa caahán ñi ican. 6Maa tyin yoocuví yo nyɨvɨ cuenda Nyoo. Tan nyɨvɨ nacotó tsiNyoo tyaá soho ñi tsa caahán yo. Tan nyɨvɨ tsa ñatsitó tsi Nyoo, ña cuñí ñi tyaa soho ñi tsa caahán yo.Tsihin yacan cuví nacoto yo ndáa nyɨvɨ iyó Tatyi IiNyoo tsihin, tan caahán ñi tsa nditsa tan ndáa nyɨvɨyɨhɨ tatyi ña vaha tan jandaví ñaha ñi.

Nyoo cuñí xaan ra tsi tandɨhɨ nyɨvɨ7Nyooho yañi, na cuñi tahan yo tsi yo, tyin Nyoo

janahá ra tsi yo nácaa taahán tsi cuñi tahan yo tsiyo. Tyin tandɨhɨ yoo tsa cuñí tsi nyɨvɨ, sehe Nyoocuví tsi yo, tan nacotó yo tsi Nyoo. 8 Nyɨvɨ ña cuñítsi inga nyɨvɨ, ña nacotó ñi tsi Nyoo, tyin Nyoo cuñíxaan ra tsi yo tan tsi tandɨhɨ nyɨvɨ. 9Nyoo janaha ratsi yo tsa cuñí ra tsi yo tsihin tsa tsaha ra Sehe mañira quitsi nu ñuhu ñayɨvɨ ihya, tyin cuhva ra ñayɨvɨnyito coo yo. 10Nyehe ndo, nácaa tsa cuñí Nyoo tsiyo. Ñavin jihna ca maa yo cuñi tsi ra, tyin jihna camaa ra cuñi tsi yo. Tan jaquitsi ra Sehe ra tyin tacantan cúu ra tsa cuenda yo tan quinyaa ra cuatyi yo.

11Nyoohoyañi, tatun tacan cuñíNyoo tsi yo, juvinñi tacan taahán tsi tsa cuñí tucu maa yo tsi nyɨvɨtumaa tsa cuñí maa Nyoo tsi yo. 12Ndi intuhun maanyɨvɨ, tan ñaha ca maa nyehe ñi tsi Nyoo, maa tyintatun cuñí tahan yo tsi yo, iyó Nyoo añima yo. Tannɨɨ vaha iñi yo cuñí yo tsi ra tan tsi nyɨvɨ. 13 Tantsitó yo tyin iyó vaha yo tsihin ra tan maa ra iyóra añima yo, tyin tsaha ra Tatyi Ii ra iyó añima yo.14 Nyuhu nyehe vaha ndi tan cuví ndi tsandaa tyinjaquitsi Nyoo Jutu yo tsi Sehe ra tyin jacacu ra tsi yotsa cuví yo nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. 15Tandɨhɨnyɨvɨ tsa tsinú iñi tan caahán tyin ra Jesús cuví SeheNyoo, iyó Nyoo añima ñi. Tan iyó ñi iin caa ñi tsihinra.

16 Yoo tsitó yo tan tsinú iñi yo tyin Nyoo cuñí ratsi yo, tan cuñí ra tsi tandɨhɨ nyɨvɨ. Tan tandɨhɨ yootsa cuñí tahan yo tsi yo, iyó yo iin caa ñi tsihin Nyoo;

tan Nyoo iyó ra tsitsi añima yo. 17Tyin tatun cuñí yotsi Nyoo tsihin tsa nɨɨ iñi añima yo, ña cua nayuhviyo nyehe yo tsi ra na tahan tsi quɨvɨ cutuñi tandɨhɨnyɨvɨ nuu ra. Tyin tumaa iyó ra Jesucristo, tacan iyóyo nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. 18 Nyoo cuñí ra tsi yo, tantatun cuñí yo tsi ra, nduve tsa nayuhvi yo. Tatun nɨɨiñi yo cuñí yo tsi Nyoo ña nuña ca nu quɨhvɨ tuhunyuuhví can añima yo, tyin Nyoo jatsiyo ra tandɨhɨmaa yacan. Tyin tatun yuuhví yo, yɨhɨ can tyin tuvíiñi yo tyin iyó cuatyi yo. Tan yuuhví yo tsa cua tatsituñi Nyoo tsi yo. Tyin tatun yuuhví cuñí yo, yuuhvíyo tyin ñaha ca cuñi yo tsi Nyoo tumaa taahán maatsi cuñi yo tsi ra.

19Yoo cuñí yo tsi Nyoo tyin jihna camaa ra cuñi tsiyo. 20 Tatun iin nyɨvɨ tan catyí ñi: “Yuhu cuñí yu tsiNyoo”, tan ndasɨ cuñí ñi nyehé ñi tsi nyɨvɨ tahan ñi,nyɨvɨ vatya cuví ñi. Tyin tatun ndasɨ cuñí yo nyehéyo tsi nyɨvɨ tahan yo tsa tuhvá yo nyehé, ¿nácaa cuacuñi yo tsi Nyoo tsa ña cuví nyehe yo? Ña cua cuvi.21Tava tyiñuNyoo tsi yo tyin tun cuñí yo tsi ra, tacancuñí tsi tsa cuñí tahan yo tsi yo.

5Tatun nɨɨ iñi yo tsinú iñi yo tsi Nyoo cuví jaha

canaa yo tsi tsa ña vaha1 Tandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsinú iñi tyin ra Jesús cuví ra

Cristo ra quee nda gloria jaha Nyoo, juvin ñi cuvísehe Nyoo. Tyin tatun cuñí yo tsi iin ra iyó sehe,cuñí ndɨhɨ yo tsi sehe ra. 2 Tatun cuñí yo tsi Nyootan javahá yo tsa caahán ra, cua cuñi ndɨhɨ yo tsinyɨvɨ cuví sehe ra. 3 Tyin tsa cuñí yo tsi Nyoo yacancuví tsa tyaá yahvi yo tsa tsaha cuenda ra tsi yo.Tan tandɨhɨ tsa tsaha cuenda ra tsi yo, ña yɨɨ javahayo can. 4 Tyin tandɨhɨ yoo tsa cuví sehe Nyoo, jahácanaa yo tsi tsa ña vaha tsa iyónuñuhuñayɨvɨñayɨvɨihya. Cuví jaha canaa yo can tyin tsinú iñi yo tsiNyoo. 5Maa ñi maa nyɨvɨ tsa tsinú iñi tyin ra Jesúscuví Sehe Nyoo, ñi ican cuví ñi cuví jahá canaa tsaña vaha tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya.

Tatyi Ii Nyoo cuví tsandaa cuenda ra Jesús SeheNyoo

6 Ra Jesucristo quitsi ra nu ñuhu ñayɨvɨ ihya. Tantsa tsicoondutya ra tsihin ndutya tan tsa tsatɨ nɨñɨra janahá tyin Sehe Nyoo cuví tsi ra. Ñavin tsatsicoondutya ñi ra. tyin nda cuanda tsa tsatɨ nɨñɨra. Tan juvin ñi maa Tatyi Ii Nyoo cuví tsandaatyin tacan cuvi. Tan Tatyi Ii Nyoo ña jandaví ñahatsi. 7 Nda andɨvɨ iyó uñi taahan tsa cuví tsandaa:maa Nyoo Jutu yo tan ra Cristo ra cuví Tuhun tsaCaahánNyoo, tan Tatyi Ii Nyoo. Tsa nduñi taahan ranaha, iin ñi cuví ra naha. 8 Tan nu ñuhu ñayɨvɨ ihyaiyó tucu uñi tsandaa: Tatyi Ii Nyoo tsa iyó añimayo caahán tyin ra Jesús cuví Sehe Nyoo. Tsa tsinuuvi cuví nu tsicoondutya ra Jesús, nu catyi Nyootyin juvin ra Jesús cuví Sehe ra. Tan tsa tsinu uñicuví nu tsatɨ nɨñɨ ra Jesús. Tan tsa nduñi taahanyacan nacatsí tahan caahán can. 9 Yoo naquihínyo tsa caahán ra cuví tsandaa nu ñuhu ñayɨvɨ ihya.Tan Nyoo cahnu ca cuví ra tan ñavin ca ra ñuuñayɨvɨ ihya. Yacan cuenda taahán tsi naquihin yotsa caahán ra, tan juvin ñi maa ra catyi tyin Sehe racuví tsi ra Jesús. 10Nyɨvɨ tsa tsinú iñi tyin Sehe Nyoocuví tsi ra Jesús, tsitó ñi tsitsi añima ñi tyin nditsa.

Page 257: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

I San Juan 5:11 254 I San Juan 5:21Nyɨvɨ tsa ña tsinú iñi tsi ra, jahá ñi tyin vatya Nyoo,tyin ña cuñí ñi tsinu iñi ñi tsa caahán Nyoo tsandaacuenda Sehe ra. 11 Tan tyehen caahán Nyoo tsihinyo: Catyí ra tyin tsaha ra ñayɨvɨ nyito coo yo tanñihi yo itsi tatun tsinú iñi yo tyin ra Jesucristo cuvíSehe ra. 12Nyɨvɨ iyó Sehe Nyoo añima, iyó ñi ñayɨvɨnyito. Tan nyɨvɨ nduve Sehe Nyoo iyó añima, ña iyóñi ñayɨvɨ nyito.

Nu ndɨhɨ cahan ra Juan tan nu tsahá ra tyiñu tsinyɨvɨ

13Tyaá yu tuhun ihya tsa cuenda nyooho tsa tsinúiñi tsi ra Jesús Sehe Nyoo, tyin tacan tan coto ndotyin tsa iyó ndo ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa.

14 Ndita iñi yo tsi Nyoo tyin tatun tsicán yo tsatsicán yo tsi ra tan cuhva cuñímaa ra tsicán yo, tsitóyo tyin maa ra tsiñí ra tsa caahán yo. 15Tan tsa tsitóyo tyin tsiñí ra tsa tsicán yo, tsitó tucu yo tyin tsañihi yo tsa tsican yo tsi ra.

16 Tatun iin nyɨvɨ tan nyehe yo tyin javahá ñicuatyi tsa ña taahán tsi cúu ñi, taahán tsi cahanndaahvi yo tsihin Nyoo tsa cuenda ñi na jaha ratucahnu iñi tsi ñi tsa cuenda cuatyi can. Maa tyintatun javahá ñi cuatyi tsa taahán tsi cúu ñi, ñandacan tahvi yo tsa cuenda ñi. 17Tandɨhɨ tsa caquiñitsa javahá nyɨvɨ, cuatyi cuví can. Tan iyó tucu cuatyitsa ña jaha Nyoo tucahnu iñi.

18Tsitó yo tyin nyɨvɨ tsa nacacu tsaa jaha Nyoo, ñajañihí ca ñi javaha ñi cuatyi. Tyin jahá cuenda SeheNyoo tsi ñi tan ña tsahá ra tsa tɨɨn nu ña vaha tsi ñi.

19 Yoo tsa tsitó yo tyin cuenda Nyoo yɨhɨ yo. Tantandɨhɨ nyɨvɨ tsa taahán iñi tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨihya, nu ña vaha ndacá ñaha tsi ñi.

20 Tan tsitó tucu yo tyin quitsi Sehe Nyoo, tantsaha ra tsa cutuñi iñi yo tsa caahán ra tyin tacan tannacoto yo tsi Nyoo, ra cuví tsa nditsa. Tan ra cuví tsanditsa can, cuví ra Jesucristo Sehe Nyoo. Tan iyó yoiin caa ñi tsihin ra. Tan juvin maa ra cuví Nyoo tsanditsa. Tan iyó ra ñayɨvɨ nyito tsa ña cua naa maa.21Nyooho tsa cuví tumaa sehe yu, jaha cuenda ndotsi ndo tsihin tsitoho tsa jacahnú nyɨvɨ, tyin ñavinNyoo cuví can.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 258: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

II San Juan 1 255 II San Juan 13

Carta Tsinu Uvi Tsa Tyaa Ra JuanNu caahán ra Juan tyin cuñí xaan ra tsi nyɨvɨ yɨhɨ

cuenda Nyoo1 Yuhu ra tsahnu cuenda vehe ñuhu, jaquitsí yu

carta ihya tsi yooho, cuhva yu, tan tsi sehe un tyincuví un ñaha tsa nacatsi maa Nyoo. Cuñí xaan yu tsindo tsihin tsa nɨɨ iñi añima yu. Tan cuñí ndɨhɨ tucutandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsitó tsa nditsa tsi ndo, yacan ñavinyuhu ñi cuñí tsi ndo. 2 Cuñí ndi tsi ndo tsa cuendatsa nditsa tsa iyó tsitsi añima yo. Tan tacan ñi maacua coo tsa nditsa can tsihin yo. 3 Tan na nasocoNyoo Jutu yo tan Jutu Mañi yo Jesucristo Sehe Nyootsi ndo. Tan na cundaahvi iñi ra tsi ndo, tan na cooca tsa taxin ra añima ndo. Iyó can tsi yo tyin iyó yotsihin tsa nditsa tan tsihin tsa cuñí xaan ra tsi yo.

4 Sɨɨ xaan cuñí yu tyin tsitó yu tyin juhva seheun vaha xaan nyicún ñi tsa nditsa, tumaa tava tyiñumaaNyoo Jutu yo tsi yo. 5Hermana, caahán ndaahviyu tsihin un vityin, na cuñi tahan yo tsi yo. Tyiñuihya cuñí yu cahan yu tsihin un, yacan cuendajaquitsí yu carta ihya tsi un. Ñavin tuhun tsa nditsaha Nyoo tsi yo cuví tsi. Tyin tsa iyó maa tsi ndanu quitsaha. 6 Tsa cuñí yo tsi Nyoo, yacan cuví tsajavahá yo tandɨhɨ tsa tava tyiñu ra tsi yo. Tan yacancuví tsa cahan Nyoo tyin javaha yo. Tan juvin tsicuví tsa tsiñi ndo nda quɨvɨ jihna ñi: Coo ndo tsihintsa cuñí ndo tsi Nyoo tan tsi nyɨvɨ.

Nu tsahá cuenda ra Juan nácaa jaha cuenda yo tsiyo tsihin nyɨvɨ jandavi ñaha

7 Caahán yu tyehen tsihin un tyin cuaha xaannyɨvɨ jandaví ñaha iyó nanɨɨ cahnu nu ñuhu ñayɨvɨ.Catyí ñi tyin ña nditsa tsa quitsi ra Jesucristo cacura tsihin cuñu ñuhu tan cuvi ra ra ñayɨvɨ. Nyɨvɨ tsacaahán tacan, ñi jandaví ñaha cuví ñi. Tan ñi ndasɨcuñi nyehé tsi ra Cristo cuví ñi. 8Yacan cuenda, jahaxaan ndo cuenda tsi ndo tsihin tsa jacuahá ñi cotojacunaa ndo tsa vaha tsa javahá ndo, tan coto ña ñihica ndo tandɨhɨ tsa cua cuhva Nyoo tsi ndo.

9 Tandɨhɨ nyɨvɨ tsa ña naquihín vaha tuhun tsajacuahá ra Cristo tsi yo, tan jacuaháñi inga ca tuhun,nduve Nyoo iyó tsihin ñi. Maa tyin nyɨvɨ naquihínvaha tuhun jacuaha ra Cristo tan tyaá yahvi ñi itsi,iyó Jutu yo Nyoo tan ra Jesucristo Sehe ra tsihin ñi.10 Tatun tsaá nyɨvɨ yuvehe ndo, tan cuñí ñi jacuahañi tsi ndo tsa ña jacuaha ra Jesucristo, ña cuhva ndocunyecuñi yuvehendo tanndi ña cuhvandonacumitsi ñi. 11 Tyin tun cuhva yo nacumi tsi ñi, cuñí tsicatyi tyin javahá ndɨhɨ yo tsa ña vaha tsa javahá ñi.

Nu ndɨhɨ cahan ra Juan12 Iyó cuaha ca tuhun cuñí yu cahan yu tsihin ndo.

Maa tyin ña cuñí yu cahan yu can tsihin carta. Tyintyaá yu cuhva tsa quitsi yu nu yucú ndo. Tyin tacantan natuhun vaha ca maa yo, tan cusɨɨ ca iñi yo.

13 Ihya vatsí nacumi tsi un jahá sehe ña tahan untsa nacatsi ndɨhɨ maa Nyoo.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 259: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

III San Juan 1 256 III San Juan 15

Carta Tsinu Uñi Tsa Tyaa Ra JuanNu caahán ra Juan tyin vaha cuahán ra Gayo tsihin

Nyoo1Yooho Gayo, yuhu tsa cuví yu ra tsahnu cuenda

vehe ñuhu, jaquitsí yu carta ihya tsi un, tyin cuví uniin ra vaha iñi tsi yu tan tsa tsitó maa un tyin cuñíxaan yu tsi un tyin iin caa ñi nyicún yo tsa nditsa.

2 Yañi, tsicán tahvi xaan yu tsi Nyoo tsa cuendaun tyin na coo vaha ca un. Tumaa tsa vaha cuahánun tsihin Nyoo, na nasoco ra tsi un tacan tan coovaha un tan ña cuhvi un. 3 Yuhu sɨɨ xaan cuñi yuquɨvɨ quitsi juhva ra yañi yo naha ra nu nyií yu. Tannacatyi tuhun ra naha tsihin yu tyin nditsa tsa iyóun cuhva jacuaha ra Cristo, tan nyicún un tsa nditsa.4Nduve inga ca tsa sɨɨ cuñí yu tumaa tsa sɨɨ cuñí yutsa tsitó yu tyin sehe yu cuenda Nyoo nyicún ñi tsanditsa.

5Yañi, cuñí xaan yu tsi un. Vaha xaan javahá un,tyin jatyinyeé un tsi ra yañi yo naha ra. Tsa vahaca javahá un cuví tsa jatyinyeé un tsi ra yañi yotsa quee inga ñuu. naha ra. 6 Tandɨhɨ ra naha, tannacatyí tuhun ra naha nuu tandɨhɨ nyɨvɨ tsicá veheñuhu tyin cuñí xaan un tsi ra naha. Jaha tumañi iñi,jatyinyee ca tsi ra yañi yo naha ra, cuhva tsa tsiñíñuhu tsi ra naha tumaa taahán iñi maa Nyoo. Tyintacan tan jañihi ca ra naha cuhun ra naha cahan ranaha tuhun Nyoo. 7Tyin tyiñu ra Jesucristo tsicá ranaha. Tan ña cuñí ra naha tsa jatyinyee nyɨvɨ tsa ñatsitó tsi Nyoo tsi ra naha. 8 Yacan cuenda maa yotaahán tsi jatyinyee tsi ra naha tsihin tsa tsiñí ñuhutsi ra naha. Tan tacan tan cutahan yo tsihin ra nahanu caahán ra naha tuhun nditsa.

Nu caahán ra Juan tyin ña vaha javahá ra Diótrefes9 Yuhu jacuhun yu iin carta tsi nyɨvɨ tsicá vehe

ñuhu, maa tyin ra Diótrefes ña cuñí ra tyaa sohora tsa caahán yu tyin cuñí xaan maa ra cuvi ra ityinuu tsihin nyɨvɨ. 10Yacan cuenda tatun quitsi yu nuyucú ndo cua jandaa yu tyiñu tsihin ra tsa cuendatsa caahán ra, tyin caahán xaan ra ndavaha ñi tsatayo. Tan inga tucu tuhun tyin ña naquihín vaha ra tsira hermano tatun tsaá ra naha. Tan tatun cuñí nyɨvɨtsicá veheñuhunaquihín vahañi tsi ra hermano cannaha ra, tyasɨ ra Diótrefes tsi ñi, tan tavá ra tsi ñivehe ñuhu.

11 Yooho yañi yu tsa cuñí xaan yu ña javaha untsa ña vaha tumaa javahá ra can, maa tyin javahatsa vaha. Tyin ra javahá tsa vaha, cuenda Nyoo cuvíra, tan ra javahá tsa ña vaha, ña tsitó ra tsi Nyoo.

Nu caahán ra Juan tyin vaha xaan tsinú iñi raDemetrio tsi Nyoo

12 Tandɨhɨ nyɨvɨ tan vaha caahán ñi tuhun raDemetrio. Tan vaha xaan tyaá yahvi ra tuhun Nyoo,tan juvin ñi maa tuhun Nyoo janahá tyin ra vahacuví ra. Tan juvin ñi cuví tucu nyuhu tsandaa tsacuenda ra, tan tsitó ndo tyin tsa nditsa caahán ndi.

Nu ndɨhɨ cahan ra Juan13Cuaha xaan tuhun cuñí yu jacoto yu tsi un, maa

tyin ña cuñí yu jacoto yu can tsi un tsihin carta.14 Tyin tyihí yu cuhva tsa quitsi yu nu iyó un tsanumi ñi, tyin tacan tan natuhun vaha ca maa yo.

15 Na coo tsa taxin añima un. Ra vaha iñi tsi yo tsaiyó ityi ihya jaquitsí xaan ra naha nacumi tsi un. Tancuñí yu jaha un tumañi iñi cuhva un nacumi tsi tsaintuhun intuhun ra vaha iñi tsi yo.

Page 260: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Judas 1 257 San Judas 21

Carta Tsa Jacuhun Ra Judas TsiNyɨvɨ Yɨhɨ Cuenda Nyoo

Nu tyaá ra Judas carta tsa cuenda nyɨvɨ cana Nyoo1 Yuhu ra Judas cuví yu musu ra Jesucristo. Tan

cuví yu yañi ra Jacobo. Tyaá yu carta ihya tsa cuendanyooho tsa cana Nyoo Jutu yo. Cuñí xaan ra tsi ndotan jahá cuenda vaha ra tsi ndo tyin iin ñi cuví ndotsihin ra Jesucristo. 2 Na nyehe ndaahvi Nyoo tsindo. Tan na cutuñi ca iñi ndo nácaa tsa cuñí ra tsiyo. Tan na naquihin ca ndo tsa taxin tsahá ra tsi yocoo añima ndo.

Nu caahán ra Judas tuhun nyɨvɨ tsa jacuahá tsa ñanditsa

(2 Pedro 2.1-17)3 Tyihi yu cuhva tyaa yu iin carta tsa cuenda ndo

yañi, tyin cuñí yu cahan yu tsihin ndo nácaa jacacúNyoo tsi yo. Maa tyin vityin tyaá yu nu carta ihyatan jañiñí yu tsi ndo na ña cuhva ndo tsa sama cuhvatsinú iñi ndo tsa vaha tsa tsaha Nyoo tsi yo tsa cuvíyo nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra. Tyin iin tsaha ñi janaha ranácaa tsinu iñi yo tsi ra tan ña cua nasama ra itsi.4 Yacan cuenda jaha cuenda vaha ndo tsi ndo tyinquɨhvɨ xeehe juhva ra jandaví ñaha naha ra. Catyí ranaha tyin tsa yaha jaha Nyoo tucahnu iñi tsi yo, tanyacan cuenda cuví ñi javahamaa yo tsa cuñí yo. Tanña tsinú iñi ra naha tsi Nyoo, ra ndacá ñaha tsi yo,ndi ña tsinú iñi ra naha tsi Jutu Mañi yo Jesucristo.Maa tyin catyi Nyoo tahan tsanaha tyin ra tsa javahátacan, cua cunaa ra naha.

5Vasu ndimaa tsa tsitó ndo tsa javaha Nyoo tahantsanaha, maa tyin cuñí yu janducuhun iñi yu tsi ndotyin JutuMañi yo tava ra tsi nyɨvɨ Israel ñuhuEgipto,jacacu ra tsi ñi ndaha nyɨvɨ Egipto can. Maa tyintsa yaha can janaa ra tsi tandɨhɨ maa ñi tsa ña tsinuiñi tsi ra. 6 Tan juvin ñi tacan javaha tucu Nyootsihin ángel tsa ña tyaa yahvi tsi ra. Tsaha ra tyiñutsi nahnu, maa tyin nacoo nahnu can. Tan yacancuenda tsahñi ra tsi nahnu tsihin cadena nu naa tanjahá cuenda ra tsi nahnu nda tahan tsi quɨvɨ cutuñinyɨvɨ. 7 Tacan tucu nyɨvɨ ñuu Sodoma tan ñuuGomorra, tan nyɨvɨ ñuu nyihi tsa tsicoo nɨcanduviñuu can. Janaa Nyoo tsi ñi tsa cuenda tsa caquiñitsa javaha ñi. Tyin rayɨɨ can naha ra tsicoo ra nahatsihin ñaha. Tan ñiñaha tsicoo ñi tsihin iin rayɨɨ taninga ra. Tan cuaha ca tsa caquiñi javaha ñi tyin rayɨɨtsicoo ra naha tsihin ra ndusɨɨhɨ. Tan tsa cuendayacan, nyehe ñi tundoho nu cayu ñi quɨvɨ tsahmi Nyoo ñuu ñi. Tan yacan janahá tsi yo tyin nyɨvɨjavahá tsa caquiñi, cua cayu ñi tsihin ñuhu tsa ñacua ndahva maa.

8 Vasu ndi maa tacan cuvi, vityin ndi iyó rajandaví ñaha naha ra. Cuñí ra naha tyin vaha javahára naha. Maa tyin jatɨvɨ ra naha cuñu ñuhu ra nahatan ña tsahá ra naha tsa cundaca ñaha Jutu Mañi yotsi ra naha. Caahán ra naha ndavaha ñi sɨquɨ ra iyóca tunyee iñi tsi tan ñavin ca maa ra naha. 9Tan ndiángelMiguel tsa cahnu cuví nuuNyoo, ña cana iñi rajavahá ra tacan. Tyin quɨvɨ cañi tahan ra tsihin nuña vaha tsa cuenda cuñu ñuhu ra Moisés, ña canaiñi ra cahan ra ndavaha ñi sɨquɨ nu. Intuhun ñi tsa

catyi ra tsihin nu: “Na tatsi tuñi JutuMañi yo tsi un”catyi ángel Miguel can tsihin nu ña vaha. 10 Maatyin ra tsa jatyañú tsi ndo can naha ra, caahán ranaha ndavaha ñí tyin ña tsitó ra naha. Tan javahára naha tumaa javahá quɨtɨ, tyin quɨtɨ ña cutuñí iñitɨ. Icá ñi maa tɨ naha tɨ tsa cuñí cuñu ñuhu tɨ nahatɨ. Tan tacan tucu ra can naha ra. Tsihin tsa caquiñitsa javahá ra naha jatɨvɨ ra naha juvin ñi tsi maa ranaha.

11 ¡Ndahvi ra ndaahvi can naha ra! tyin javahá ranaha tumaa javaha ra Caín. Tan tsa cuenda tsa cuñíra naha jaha canaa ra naha xuhun, nacoo ra nahaityi Nyoo tumaa javaha ra Balaam. Tan cua cunaara naha tumaa cunaa ra Coré, tyin tsihi ra can tsacuenda tsa ña tyaa yahvi ra tsa cahan ra cuvi ityinuu tsihin ra. 12Ra tsa jatyañú tsi ndo naha ra tsahára naha ticanuu tsi ndo nu ndu iín ndo. Tyin tsatsíra naha tan tsihí ra naha tsihin tsa sɨɨ cuñí ra naha,tan ña cahán nuu ra naha tsa ña jahá ra naha tsañayɨvɨ tsi Nyoo. Cuví ra naha tumaa ra tsa ña jahácuenda vahambee, tyin juvin ñi tsimaa ra naha jahácuenda ra naha. Cuví ra naha tumaa vico tsa yɨhɨ ityi sɨquɨ tun tsa cua cuun savi tan cuahán tsi tsihintatyi tan ña cuun savi. Cuví ra naha tumaa yutun tsaña tsahá tsɨtɨ. Tyin yutun tsa ña tsahá tsɨtɨ cuví tuntumaa yutun tsa tsa tsihi vasu ndi nyitó tun. Tantumaa tsa uvi tsaha cua cúu tun tyin cua tyahnyacuii yoho tun. 13 Tan juvin ñi cuví tucu ra can nahara tumaa ndutya ñuhu xaan tsa nacoó tiñuu nu nyɨtɨtyin tsahá ra naha ticanuu. Tan cuví tucu ra nahatumaa tiñuu tsa iyó andɨvɨ tsa tsinaa. Tsa nyaá maatsa cua ndoo cuii ra naha nu naa. Tacan ñi maa tsacua tahan ra naha.

14 Tuhun ra can naha ra cahan ra Enoc tahantsanaha. Ra Enoc tsa tsinu utsa tsa cuví tata ra Adán.Cahan ra tuhun tsa tsaha maa Nyoo tsi ra, tan catyi ra: “Nyehe yu nu vatsí Jutu Mañi yo tan cuenda milángel ra vatsí tsihin ra 15 tyin vatsí ra vatsí tatsí tuñira tsi nyɨvɨ caquiñi tsa cuenda tandɨhɨ tsa ña vahatsa javaha ñi, tan nyɨvɨ caahán ndavaha ñi sɨquɨ ra”,catyi ra Enoc tahan tsanaha. 16 Ra tsa jatyañú tsindo naha ra, ña ndoó ra naha vaha tsihin tsa tsaháNyoo tsi ra naha. Caahán ra naha tan catyí ra naha:“Yɨɨ xaan, cahnu xaan tundoho nyehé yo.” Javahá ranaha tsa cuñí cuñu ñuhu ra naha. Yaa xaan caahánra naha. Tan tsa caahán ra naha tsa vaha tsihinnyɨvɨ, javahá ra naha can tyin cuñí ra naha tsa cahannyɨvɨ tyin vaha xaan iñi ra naha.

Nu tsahá cuenda ra Judas tsi nyɨvɨ yɨhɨ cuendaNyoo

17Yañi, ña tyaa yahvi ndo tsi ra can naha ra. Maatyin nducuhun iñi ndo tuhun tsa cahan ra tsa tavatyiñu Jutu Mañi yo Jesucristo, 18 tyin catyi ra nahatyehen: “Nu cua ndɨhɨ quɨvɨ cua coo ra vacu nducutuhun Nyoo. Cua coo ra naha tsihin tsa ña vaha tsatsicá iñi ra naha.” 19Ra tsa cahan ra naha tuhun cuvíra cuñí jasɨɨn tsi yo. Tyin tyaá yahvi ra naha cuhvacuñí cuñu ñuhu ra naha tan nduve Tatyi Ii Nyoo iyótsihin ra naha.

20 Maa tyin nyooho yañi, jandu iin ndo iñi ndotsihin tsa tsinú iñi ndo tsi ra Cristo. Ndacan tahvindo tsi ra tsihin tunyee iñi Tatyi Ii maa ra. 21Nducundo cuhva cunyanaa vaha ca ndo tsi Nyoo, tyin

Page 261: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

San Judas 22 258 San Judas 24-25tacan tan coto ndo tyin cuñí xaan ra tsi yo. Tancuatu ndo quɨvɨ cuhun yo coo cuii yo tsihin ra. Tyinyacan cuví tsa cua cuhva Jutu Mañi yo Jesucristo tsiyo tsa cuenda tsa cundaahví iñi ra tsi yo.

22 Cahan yuhu ndo tsihin nyɨvɨ tsa ña tsinú iñi,na tsinu iñi ñi. 23 Nducu ndo cuhva cacu ñi tsa cuacayu. Cundaahvi tucu iñi ndo nyehe ndo tsi inga ñitsa javahá tsa caquiñi. Maa tyin jaha ndo cuenda tsindo tsa ña cua javaha ndo tsa caquiñi tsa javahá ñi,tyin nda cuanda jahma nditsí ñi tan ña vaha can.

Nu ndɨhɨ cahan ra Judas tan jacahnu ra tsi Nyoo24-25 Intuhun ñi Nyoo iyó, tan iyó xaan tsa tsiñi

tuñi tsi ra. Ra ican cuví ra tsa jacacú tsi yo. Tan iyóxaan tunyee iñi tsi ra tsa jahá cuenda ra tsi yo tsaña coo ca cuatyi yo quɨvɨ cua cuhun yo tsihin ra nucahnu cuví nu nyaá ra. Tan sɨɨ xaan cua cuñi yo.

Na coto yo tsa cahnu xaan cuví ra. Na jacahnu yotsi intuhun ñi maa ra tyin cahnu xaan cuví ra. Taniyó xaan tunyee iñi tsi ra. Na cundaca ñaha intuhunñi maa ra tandɨhɨ. Tyin nda nu quitsi tsi, tan vityin,juvin ra ndacá ñaha tan tacan ñi maa cua cundacañaha ra.

Tan na cuvi tsi tacan ñi.

Page 262: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

El Apocalipsis 1:1 259 El Apocalipsis 2:6

Tsa Janaha Ra Jesucristo Tsi RaJuan

Tsa nyehe ra Juan1 Nyoo tava tyiñu ra tsi ra Jesucristo tyin cuhva

cuenda ra tsi ra jahá tyiñu tyiñu ra tyin tsa cuyatyincuii javaha ra tsa cua javaha ra. Tan jaquitsi raJesucristo iin ángel ra tan tsaha cuenda ra tandɨhɨtsa cua cuvi tsi yuhu, ra Juan, ra cuví musu ra. 2Tancaahán yu tandɨhɨ tsa nyehe yu. Tan cuví yu tsandaatsa cuenda tuhun Nyoo tsa jacoto ra Jesucristo tsiyu.

3 Sɨɨ xaan cuví tsi nyɨvɨ tsa cua cahvi tuhun Nyootsa nyaá nu tutu ihya tan cuñí ñi tuhun caahán tsitan tyaa yahvi ñi itsi, tyin tandɨhɨ tuhun tsa nyaánuu tutu ihya, tsa yatyin cuii cundaa tsi.

Nu jacuhun ra Juan tutu tsi nyɨvɨ tsa utsa taahanvehe ñuhu

4 Yuhu ra Juan jaquitsí yu tutu ihya tsi nyooho,nyɨvɨ tsicá tsa utsa vehe ñuhu tsa cayucú ityi Asia.Na nasoco Nyoo tsi ndo. Tan tacan tucu tsa utsatatyi ii tsa iyó nu ndacá ñaha ra. Tan na coo tsa taxinañima ndo jahá ra. Nyoo tacan ñi iyó maa ra, juvinra cuví Nyoo nda tsanaha, tan vityin, tan juvin racua quitsi. 5 Tan naquihin tucu ndo tsa vaha jahára Jesucristo. Tyin ra ican cuví ra tsandaa tan tsanditsa. Juvin ra cuví ra tsa nandoto tsa jihna ñi. Tanndacá ñaha ra tsi ra cuví rey tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨihya naha ra. Tan cuñí xaan ra tsi yo, tan nacatyara tsi yo tsihin nɨñɨ ra. 6Tan tsaha ra tsa cuví yo reytan cuví yo jutu tyin jahá tyiñu yo tyiñu Nyoo Jutura. ¡Na jacahnu yo tsi ra tan na ña cundɨhɨ maa tsandacá ñaha ra! Tan nacuvi tsi tacan.

7 ¡Nyehe jihna ndo! ¡Tsa vatsí ra Cristo nu vicoandɨvɨ! Tandɨhɨ nyɨvɨ cua nyehe ñi tsi ra nda cuandanyɨvɨ tsa jañicueehe tsi ra tan cua nyehe ñi tsi ra.Tan tandɨhɨ ñi cua vacu xaan ñi tyin cua nayuhvi ñinyehe ñi tsi ra inga tsaha tyin juvin ñi maa ra cuví.Nditsa, tacan cua cuvi, tan na cuvi tsi tacan ñi.

8 Catyí Jutu Mañi yo:―Yuhu cuví ra jihna ñi, tan yuhu cuví ra cua coo

nu cua ndɨhɨ quɨvɨ, tumaa letra A tan Z ―catyí JutuMañi yo, ra iyó tandɨhɨ tunyee iñi tsi. Tacan ñi iyómaa ra: Juvin ra cuví Nyoo nda tsanaha, tan vityin,tan juvin ra cua quitsi.

Nu nyehe ra Juan tsa iyo caá ra Cristo9 Yuhu ra Juan cuví yu yañi ndo. Tan iin caa ñi

nyehé yu tundoho tsihin ndo, tan ndacá ñaha Nyootsi yo, tan iin caañi cunyeexaan iñi yonáa cuví tsi yotyin jatyinyeé ra Jesucristo tsi yo. Nyií yu vehe caañuhu Patmos tsa canyií mahñu ndutya ñuhu. Nyiíyu vehe caa tsa cuenda tsa caahán yu tuhun Nyootsa jacuaha ra Jesucristo. 10 Tan iin tumingu quɨvɨjacahnúyo tsi JutuMañí yo, tuvi iñi yu tsa nyaá TatyiIi Nyoo tsihin yu. Tan tsiñi yu iin ndusu ñihi xaanityi tsata yu, tumaa ndusu trompeta. 11Tan catyí tsitsihin yu tyehen:

―Yooho, Juan. Yuhu cuví ra jihna ñi, tan yuhucua coo nu cua ndɨhɨ quɨvɨ. Tyaa nu iin tutu tandɨhɨtsa cua nyehe un. Tan jacuhun itsi vehe ñuhu tsautsa ñuu tsa cayucú ityi Asia: vehe ñuhu ñuu Éfeso,

vehe ñuhu ñuu Esmirna, vehe ñuhu ñuu Pérgamo,vehe ñuhu ñuu Tiatira, vehe ñuhu ñuu Sardis, veheñuhu ñuu Filadelfia, tan vehe ñuhu ñuu Laodicea―catyí ndusu can tsihin yu.

12 Tacan tan nyico coo yu tyin cuñí yu nyehe yuyóo caahán tsihin yu. Tan nyehe yu utsa taahancandileru xuhun cuaan. 13 Tan mahñu tsa utsataahan candileru can, nyehe yu nyaá iin ra tsa caátumaa caá rayɨɨ ñuhu ñayɨvɨ ihya. Nditsí ra jahmacañi nda nu tsaha ra. Tan yɨhɨ iin cinturón xuhuncuaan yɨquɨ nyica ra. 14 Tan ixi jiñi ra cuitsin tsi,tumaa cuitsin ixi mbee, tan tumaa cuitsin catyi. Tantinuu ra caá tsi tumaa caá nu cayú ñuhu. 15Tan xiñúxaan tsaha ra tumaa xiñú iin caa tsa nañí bronce tsatuhvá yo nacuhvá tsa yaha quita can tsitsi ono nucayú ñuhu. Tan ñihi xaan ndusu ra tumaa ndusundutya cuaha. 16 Tan ndaha cuaha ra nyecú utsataahan tiñuu andɨvɨ. Tan tuhun quitá yuhu ra caá tsitumaa caámityi tsa xaan nduvi tsiyo yuhu. Tan nuura caá tsi tumaa caá tun ñihi xaan nyehé ñicanyii.

17 Cuhva tsa nyehe yu tsi ra, nduva yu tsaha ratumaa tsa tsihi yu. Maa tyin tyiso ra ndaha cuahara sɨquɨ yu, tan catyí ra tsihin yu:

―Ña nayuhvi un. Yuhu cuví ra jihna ñi, tanyuhu cua coo nu cua ndɨhɨ quɨvɨ. 18 Yuhu nyito yuvasu tsihi yu, maa tyin vityin ña cua cundɨhɨ maatsa iyó yu. Tan iyó ndatu tsi yu tsa catyi yu amataahán tsi cúu nyɨvɨ, tan tatun cuhun ñi anyaya oña cuhun ñi. 19 Tyaa nu libru tandɨhɨ tsa nyeheun, tan tsa iyó vityin, tan tsa cua coo nu cuahán catsi. 20Tuhun ihya cuví tuhun xeehe cuenda tsa utsatiñuu tsa nyecú ndaha cuaha yu, tan tsa cuenda tsautsa candileru xuhun cuaan can: Tsa utsa tiñuu cancaahán tsi cuenda tsa utsa ra caahán tuhun yu tsautsa vehe ñuhu. Tan tsa utsa candileru can cuñí tsicatyi tsa utsa vehe ñuhu.

2Nu quitsaha tsahá cuenda ra Cristo tsi nyɨvɨ tsicá

tsa utsa vehe ñuhu: Tsa tsaha cuenda ra tsi nyɨvɨtsicá vehe ñuhu ñuu Éfeso

1 ’Jacuhun tutu tsi ra caahán tuhun yu tsihin nyɨvɨtsicá vehe ñuhu ñuu Éfeso. Tan catyi tsihin ratyehen: “Tyehen catyí ra tsa nyecú utsa tiñuundahacuaha, tan tsicá nuu ra mahñu tsa utsa candileruxuhun cuaan: 2 Yuhu tsitó yu tandɨhɨ tsa javahándo. Tan nyehé yu tyin ñihi xaan jahá tyiñu ndotan cunyeé xaan iñi ndo. Tan tsitó yu tyin ña cuñíndo nyehé ndo tsi nyɨvɨ caquiñi. Tan tsitó yu tyintuhvá ndo nducu cuhva tsi ra tsa catyí tyin ra tsicátyiñu Nyoo cuví ra naha, tan tsito ndo tyin ña nditsara naha. 3 Cunyeé xaan iñi ndo. Tan nyehé xaanndo tundoho tan jahá tyiñu xaan ndo tsa cuenda yutsihin tsa ña ndu uvi iñi ndo. 4Maa tyin iyó iin tsaña vaha javahá ndo, tyin ña cuñí ca ndo tsi yu vityintumaa tsa cuñí ndo tsi yu quɨvɨ jihna ñi. 5 Yacancuenda nducuhun iñi ndo numaa nda nduva ndo.Tan nasama ndo cuhva iyó ndo, tan javaha nyicondo tumaa javaha ndo quɨvɨ naquihin cuenda ndotsi Nyoo. Tatun ña nasama ndo cuhva iyó ndo, tsanyaá tsa cua quitsi yu nu yucú ndo, tan quinyaa yucandileru ndo nu nyaá tsi. Maa tyin tatun ndu uviiñi ndo cuatyi ndo, ña cua quitsi yu quinyaa yu itsi.6 Cuaha tsa ña vaha javahá ndo, maa tyin iyó tucu

Page 263: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

El Apocalipsis 2:7 260 El Apocalipsis 3:1tsa vaha javahá ndo, tyin ña cuñí ndo nyehe ndotsa caquiñi tsa javahá nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Nicolás.Tacan tucu yuhu ña taahán iñi yu nyehé yu yacan.7 Nyooho tsa iyó soho, tyaa soho ndo tsa caahánTatyi Ii Nyoo tsihin nyɨvɨ tsicá vehe ñuhu. Catyí ratyehen: Tatun cuvi jaha canaa ndo tsi nu ña vaha,cuhva yu tsa catsi ndo tsɨtɨ yutun tsa tsahá tsa coonyito añimando. Tan yutun can nyaá tun nda nu iyóNyoo nda gloria, tyin ndacan, maa ñi maa tsa vahaiyó.”

Tsa tsaha cuenda ra Jesucristo tsi nyɨvɨ tsicá veheñuhu ñuu Esmirna

8 ’Jacuhunndɨhɨ tutu tsi ra caahán tuhun yu tsihinnyɨvɨ tsicá vehe ñuhu ñuu Esmirna, tan catyi tsihinra tyehen: “Tyehen catyí ra cuví tsa jihna ñi, racua coo nu cua ndɨhɨ quɨvɨ, ra tsa tsihi tan nandoto:9 Yuhu nyehé yu tandɨhɨ tsa javahá ndo. Tan tsitóyu tyin nyehé xaan ndo tundoho. Tan tsitó yu tsandaahvi ndo, maa tyin tsihin tuhun Nyoo cuca ndo.Tan tsitó yu tsa caahán nyɨvɨ Israel ndavaha ñi sɨquɨndo. Tan ndi ñavin ñi Israel cuví ñi tsitsi añima ñityin cuenda nu ña vaha, nu nañí Satanás, cuví ñi.10Maa tyin ña nayuhvi ndo tsa nyehé ndo tundoho.Tyin nu ña vaha cua tyihi nu tsi juhva ndo vehe caa,tyin cua nducu cuhva nu tsi ndo tatun cua jaña ndotsi Nyoo. Tan utsi quɨvɨ cua nyehe ndo tundoho.Maa tyin cuanyicun vaha ndo tsi Nyoo nda cuandacúu ndo. Tan yuhu cua cuhva yu ñayɨvɨ coo ndotsihin Nyoo. 11Nyooho tsa iyó soho, tyaa soho ndotsa caahánTatyi Ii Nyoo tsihinnyɨvɨ tsicá veheñuhu.Catyí ra tyehen: Tatun cuvi jaha canaa ndo tsi nu ñavaha, ña cua cuhun ndo anyaya, quɨvɨ cúu nyɨvɨ tsatsinu uvi tsaha.”

Tsa tsaha cuenda ra Jesucristo tsi nyɨvɨ tsicá veheñuhu ñuu Pérgamo

12 ’Jacuhun tucu tutu tsi ra caahán tuhunyu tsihinnyɨvɨ tsicá vehe ñuhu ñuu Pérgamo. Tan catyi tsihinra tyehen: “Tyehen catyí ra tsa ndahá mityi tsaxaan nduvi tsiyo yuhu: 13 Yuhu nyehé yu tandɨhɨtsa javahá ndo. Tan tsitó yu tyin vaha javahá ndotyin ña jandɨhɨ ndo tsa tsinú iñi ndo tsi yu. Tantacan ñi tsinú maa iñi ndo tsi yu vasu ndi maa iyóndo nu iyó nu Satanás, nu ndacá ñaha nu, nu tsahñi nyɨvɨ tsi ra Antipas, ra tsa cuvi tsandaa cuenda yu.14 Maa tyin quituví juhva tsa javahá ndo nuu yu:Tyin ñuu Pérgamo nu yucú ndo ihya, yɨhɨ ra tsa ñacuñí jandɨhɨ cuhva tsa javaha ra Balaam, ra tsicootsanaha. Tyin ra Balaam natyuhu ra tsi ra Balac, najacatsi ra cuñu quɨtɨ tsa jamañi nyɨvɨ nu tsitoho tsinyɨvɨ Israel. Tan natyuhu ra tsi ra na catyi ra tsihinñi tyin ñavin cuatyi cuví tun iin ñaha tan iyó ñatsihin iin rayɨɨ vasu ña tindaha ñi, tan tacan tucu ñirayɨɨ. 15Tan juvin ñi iyó tucu juhva nyɨvɨ tsa ña cuñínacoo tsa jacuahá ra yɨhɨ cuenda ra Nicolás. Tanyuhundasɨ cuñí yu nyehe yu tsa jacuahá ra can nahara. 16 Yacan cuenda janumi ndo nasama ndo cuhvaiyó ndo. Tyin tatun ña nasama ndo cuhva iyó ndo,cua quitsi yu nu yucú ndo tsa numi ñi tan cua cañitahan yu tsihin nyɨvɨ tsa javahá tacan tsihin mityi[tsa cuví tuhun] quitá yuhu yu. 17 Nyooho tsa iyósoho, tyaa soho ndo tsa caahán Tatyi Ii Nyoo tsihinnyɨvɨ tsicá vehe ñuhu: Tatun cuvi jaha canaa ndo

tsi nu ña vaha, cua cuhva yu tsa catsi ndo paan tsacuví maná tsa nyií xeehe. Tan cua cuhva yu iin yuucuitsin tsi ndo. Tan nu yuu can nyaá iin sɨvɨ tsaa tsayoñi tsitó; intuhunñi nyɨvɨ tsa cua naquihin yuu cancua coto sɨvɨ can.”

Tsa tsaha cuenda ra Jesucristo tsi nyɨvɨ tsicá veheñuhu ñuu Tiatira

18 ’Jacuhun tucu tutu tsi ra caahán tuhunyu tsihinnyɨvɨ tsicá vehe ñuhu ñuu Tiatira. Tan catyi tsihinra tyehen: “Tyehen catyí SeheNyoo, ra tsa caá tinuutumaa caá nu cayúñuhu. Tan tsaha ra caá tumaa caácaa bronce tsa xiñu xaan. 19Yuhu nyehé yu tandɨhɨtsa javahá ndo. Tan tsitó yu tsa cuñí xaan ndo tsinyɨvɨ. Tan tsitó yu tyin tsinú xaan iñi ndo tsi yu,tan jatyinyeé ndo tsi nyɨvɨ, tan cunyeé xaan iñi ndo.Tan tsitó yu tyin cuaha ca tsa vaha javahá ndo vityintan ñavin ca nu quitsi tsi. 20Maa tyin iyó juhva tsacuñí yu cahan yu tsihin ndo: Nyehé yu tyin tsahándo ndatu tsi [ñaha tsa javahá tumaa javaha] ñaJezabel [tsa tsicoo tahan tsanaha]. Ña ican jacuahatsi ndo, catyí ña tyin Nyoo tsahá tuhun caahán ña,maa tyin jandaví ñaha ña tsi nyɨvɨ tsa jahá tyiñutyiñu yu tsihin tuhun jacuahá ña. Tyin catyí ña tyinñavin cuatyi cuví tsa coo iin rayɨɨ tsihin ñaha o iinñaha tsihin rayɨɨ tun ña tindaha ñi. Tan jacuahá ñatyin cuví catsi ñi nyayu tsa jamañi nyɨvɨ tsi tsitoho.21 Yuhu tsa ndatu xaan yu tsa nasama ña cuhva iyóña, maa tyin ña cuñí ña javaha ña can. Ña cuñí ñajandɨhɨ ña tsa tsicá nuu ña tsihin rayɨɨ. 22Tan vityincua quihin cuehe tsi ña tan ña cua cuvi nduvita ña.Tan nyɨvɨ javahá tsa caquiñi tsihin ña, cua cuhva yutundoho nyehe ñi tatun ña ndu uvi iñi ñi tsa javaháñi. 23 Tan cua cahñi yu sehe ña. Tacan tan cua cototandɨhɨ nyɨvɨ tsicá vehe ñuhu, tyin yuhu tsitó yutandɨhɨ tsa tsicá iñi ñi, tan tandɨhɨ tsa iyó añimañi. Tan tsa intuhun intuhun nyooho cua cuhva yutsa taahán tsi tsi ndo tsa cuenda tsa javaha ndo.24 Maa tyin tandɨhɨ ca nyooho tsa iyó ñuu Tiatira,nyooho tsa ña naquihin cuenda cuhva jacuahá ña,ndi ña javahá ndo tsa catyí nyɨvɨ tyin cuví tuhunxeehe cuenda nu ña vaha, ña tyaá yu inga tsa yɨɨsɨquɨ ndo. 25 Maa tyin jañihi ndo javaha ndo tsavaha nda cuanda quitsi nyico yu. 26 Tan nyooho tsajaha canaa tsi nu ña vaha, tan javahá ndo cuhva cuñíyu nda cuanda nu ndɨhɨ tuhun, cua cuhva yu ndatutsi ndo tsa cundaca ñaha ndo tsi nyɨvɨ iyó nu ñuhuñayɨvɨ ihya. 27 Tumaa tsaha Jutu yu ndatu tsi yu tsacundaca ñaha yu, tacan cua cundaca ñaha ndo. Tantsihin iin tatun tsa cuví caa cua tatsi tuñi ndo tsinyɨvɨ. Tan cua tahvi cuatyi ndo tsi ñi tumaa tsa tahvícuatyi yo quɨsɨ. 28Tan cua cuhva yu tiñuu cahnu tsacaná tsa naa ca coo tsihin ndo. 29 Nyooho tsa iyósoho, tyaa soho ndo tsa caahán Tatyi Ii Nyoo tsihinnyɨvɨ tsicá vehe ñuhu.”

3Tsa tsaha cuenda ra Jesucristo tsi nyɨvɨ tsicá vehe

ñuhu ñuu Sardis1 ’Jacuhun tucu tutu tsi ra caahán tuhun yu tsihin

nyɨvɨ tsicá vehe ñuhu ñuu Sardis. Tan catyi tsihinra tyehen: “Tyehen catyí ra tsa iyó tsa utsa tatyi iiNyoo tan tsa utsa tiñuu: Yuhu nyehé yu tandɨhɨ tsajavahá ndo. Tan vasu catyí nyɨvɨ tyin nyito ndo, maa

Page 264: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

El Apocalipsis 3:2 261 El Apocalipsis 4:8tyin tsa cuenda yuhu, tsa tsihi ndo. 2 Jaha cuendavaha ndo tsa vaha tsa iyó luxu ca tsi ndo. Tyin cotondɨhɨ ndɨhɨ tuhun yu nu yucú ndo. Nyehé yu tyinnuu Nyoo ña vaha maa tsa javahá ndo. 3Nducuhuniñi ndo tsa vaha tsa cutuhva ndo. Cuanyicun ndocan, tan nasama ndo cuhva iyó ndo. Tyin tun ñanaquihin vaha ndo tsa vaha, sana iñi ndo tan cuaquitsi yu nu yucú ndo, tumaa iin ñasuhu. 4 Maatyin iyó juhva nyooho, nyɨvɨ Sardis, tsa ña janyahyujahma; ña javahá ndo tsa caquiñi cuví can. Tan juvinnyooho cua cunditsi jahma cuitsin tsihin yu, tan cuacaca ndo tsihin yu, tyin tacan taahán tsi tsi ndo.5Tan nyooho tsa cua cuvi jaha canaa tsi nu ña vaha,cua cunditsi ndo jahma cuitsin tsihin yu. Tan ñacua janaa yu sɨvɨ ndo nu libru nu nyecú sɨvɨ tandɨhɨnyɨvɨ cua coo nyito tsihin Nyoo. Tan cua catyi yutsihin Jutu yu, tan ángel ra tyin nacotó yu tsi ndo.6 Nyooho tsa iyó soho, tyaa soho ndo tsa caahánTatyi Ii Nyoo tsihin nyɨvɨ tsicá vehe ñuhu.”

Tsa tsaha cuenda ra Jesucristo tsi nyɨvɨ tsicá veheñuhu ñuu Filadelfia

7 ’Jacuhun tucu tutu tsi ra caahán tuhun yu tsihinnyɨvɨ tsicá vehe ñuhu ñuu Filadelfia. Tan catyitsihin ra tyehen: “Tyehen catyí ra ii, ra nditsa, rayɨhɨ ndaha ndaha tucu ra rey David, ra tsa nuñáyuvehe tan ndi intuhun nyɨvɨ tan ña cuvi nacasɨ.Tan tatun nacasɨ ra, ndi intuhun ñi tan ña cuvi nuñañi. Tyehen catyí ra: 8 Yuhu nyehé yu tandɨhɨ tsajavahá ndo. Tan nuña yu iin yuvehe tsa cuenda ndotan yoñi cuví nacasɨ itsi, [tyin tsaha yu tsa cahanndo tuhun Nyoo tsihin nyɨvɨ, tan yoñi cuví casɨ tsindo]. Tan iyó luxu tunyee iñi tsi ndo, tan tyaá yahvindo tsa caahán yu, tan ña catyí ndo tyin ña nacotóndo tsi yu. 9 Tan nyɨvɨ yɨhɨ cuenda nu ña vaha, ñivatya, ñi catyí tyin nyɨvɨ Israel cuví ñi, maa tyinñavin nyɨvɨ Israel cuví ñi tsitsi añima ñi; cua jacuɨñɨtsɨtɨ yu tsi ñi nuu ndo, tyin tacan tan coto ñi tyinyuhu cuñí yu tsi ndo. 10 Tyin cunyeé xaan iñi ndotumaa catyi yu tsihin ndo tyin cunyee iñi ndo. Tanyacan cuenda cua jaha cuenda yu tsi ndo tan nduvenáa cua tahan ndo quɨvɨ cua jaquitsi yu tundohocahnu sɨquɨ tandɨhɨ nyɨvɨ, tyin cua nducu cuhva yutsi tandɨhɨ ñi iyó nu ñuhu ñayɨvɨ. 11Yatyi cua quitsiyu nu yucú ndo. Jaha cuenda vaha ndo cuhva iyóndo, tyin coto quinyaa nyɨvɨ tsa vaha tsa cua ñihindo. 12 Nyooho tsa cua cuvi jaha canaa tsi nu ñavaha, cahnu tyiñu Nyoo cua jaha tyiñu ndo. Cuacuhva yu tsa cuví ndo tumaa ticoo tsa nyisó veheñuhu Nyoo yu. Tan ña cua quita maa ndo nu nyaáNyoo. Tan cua tyaa yu sɨvɨ Nyoo yu tsi ndo, tan sɨvɨñuu Nyoo yu, ñuu Jerusalén tsaa tsa cua quee ndaandɨvɨ, tan juvin ñi cua tyaa tucu yu sɨvɨ tsaa yutsi ndo. 13 Nyooho tsa iyó soho, tyaa soho ndo tsacaahán Tatyi Ii Nyoo tsihin nyɨvɨ tsicá vehe ñuhu.”

Tsa tsaha cuenda ra Jesucristo tsi nyɨvɨ tsicá veheñuhu ñuu Laodicea

14 ’Jacuhun tucu tutu tsi ra caahán tuhunyu tsihinnyɨvɨ tsicá vehe ñuhu ñuu Laodicea. Tan catyi tsihinra tyehen: “Tyehen catyí ra tsa nditsa, ra jandaá tsacaahán ra tyin javaha ra, tan tsihin ra javaha Nyootandɨhɨ maa tsa iyó: 15 Yuhu nyehé yu tandɨhɨ tsajavahá ndo. Tan cuví ndo tumaa ndutya tsa ña vitsintan ndi ña ihñi, tyin ndi ña tsinú vaha iñi ndo tsi

yu, tan ndi ña jandɨhɨ tucu ndo tsa tsinú iñi ndo tsiyu. Vaha ca tsa tsinu vaha iñi ndo tuhun caahán yu,o jandɨhɨ cuii ndo tsa tsinú iñi ndo tsi yu. 16 Maatyin tsa cuenda tsa cuví ndo tumaa ndutya vixin ñindi ña vitsin tan ndi ña ihñi ndo, cua ndutsan yu tsindo. 17 Tyin nyooho catyí ndo tyehen: ‘Yuhu cucaxaanyu, vahaxaan iyó yu. Nduvenáa cumañi tsi yu,’catyí ndo. ¿A ña jahá ndo cuenda tyin cuiihya cuñíndo nyehé ndo tundoho tsitsi añima ndo, ndaahvindo, cuaa ndo, tan tandɨɨ ndo tsitsi añima ndo?18Yacan cuenda tsahá cuenda yu tsi ndo tyin tsimaayu jata ndoxuhun cuaan tsa cayu tannaa tsa nyahyutsi, tyin tacan tan nducuca ndo. Tan jata ndo jahmacuitsin nu nyaá yu tyin cunditsi ndo, tyin tacan tanña cua nducahan ca nuu ndo tsa tandɨɨ ndo. Tan jatando numeri quɨhvɨ tinuu ndo tyin tacan tan cuvínyehe ndo. 19 Yuhu tsahá cuenda yu tan tatsí tuñiyu tsi tandɨhɨ nyɨvɨ tsa cuñí xaan yu. Yacan cuendacatyí yu tsihin ndo: Jandu iin ndo iñi ndo tsihin tsanɨɨ iñi añima ndo tan javaha ndo tsa vaha. 20 ¡Nyehejihna! Yuhu nyaá yu yuvehe tan cañí ndaha yu.Nyɨvɨ tsa cua cuñi ndusu yu, tan nuña ñi yuvehe,cua quɨhvɨ yu tan cuxiñi yu tsihin ñi. Tan maa ñicuxiñi ñi tsihin yu. 21Cua cuhva yu tsa cunyecu ndotsihin yu nu ndacá ñaha yu tatun cuví jaha canaando tsi nu ña vaha. Tumaa tsa jaha canaa yu tsi nu,tan vityin nyaá yu tsihin Jutu yu nu ndacá ñaha ra.22 Nyooho tsa iyó soho, tyaa soho ndo tsa caahánTatyi Ii Nyoo tsihin nyɨvɨ tsicá vehe ñuhu” ―catyíra Jesucristo.

4Tsa cuví nda gloria

1Tsa yaha can, tannyehe yu ticoho iin yuvehendaandɨvɨ. Tan tsiñi yu ndusu tsa caahán jihna tsihinyu, ndusu tumaandusu trompeta, tan catyí tsi tsihinyu:

―Ndaa nyehe tan janaha yu tsi un tsa cua cuvi nucuahán ca tsi ―catyí ndusu can tsihin yu.

2 Tan juvin ñi cuhva can tan tuvi iñi yu tsa nyaáTatyi Ii Nyoo tsihin yu. Tan nyehe yu nyaá iin tyayunda gloria. Tan nu tyayu can nyaá iin ra nyaá.3 Tan nuu ra tsa nyaá nu tyayu can, xiñu tsi tumaaxiñu yuu vaha tsa nañí jaspe tan tumaa xiñu yuucornalina. Tan tanɨɨ cahnu yuhu tyayu can tsinúnduvi coo cuiya, tan xiñu tɨ tumaa xiñu yuu vahatsa nañí esmeralda. 4 Tan nyehe yu nyecú oco cumica tyayu nu nyecú oco cumi ra tsahnu naha ra, tsinunduvi tyayu can nu nyaá tyayu tsa nyaá mahñu can.Nditsi ra naha jahma cuitsin. Tan yɨhɨ corona xuhuncuaan jiñi intuhun intuhun ra naha. 5 Tan nu nyaátyayu tsa nyaámahñu can, quitá tatsa tan ñihi cuvaatan ñihi caahán savi. Tan cayú utsa ñuhu ityi nuutyayu can, tan tsa utsa ñuhu can cuví tsa utsa tatyiii Nyoo. 6Tan ityi nuu tyayu can iyó tucu iin tsa caátumaa caá ndutya ñuhu, tan xiñu xaan can tumaaxiñu yutyi.

Nɨɨ canduvi yuhu tyayu can tanmahñu tyayu can,nyecú cumi tsa nyito. Tan cuaha xaan tinuu tsanyito can iyó, ityi nuu can tan ityi tsata can. 7 Iin tsanyito can caá can tumaa caá ndicaha. Tan tsa tsinuuvi tumaa caá indɨquɨ lee. Tan tsa tsinu uñi, tumaacaá nuu rayɨɨ caá nuu can. Tan tsa tsinu cumi tumaacaá tasu tsa cuahán ndavá. 8 Tan iyó iñu nditsin tsa

Page 265: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

El Apocalipsis 4:9 262 El Apocalipsis 6:5intuhun intuhun tsa nyito can. Tan tanɨɨ cahnu tsinyecú tinuu tsi, tahan ñi ityi tsata tan ityi tsitsi tsi.Tan ña jandɨhɨ tsi tsa caahán tsi tyehen nduvi tanñiñu:Ra ii cuví un; ra ii cuví un; ra ii cuví un.Jutu Mañi yu, Nyoo, iyó tandɨhɨ tunyee iñi tsi un.Tacanñi iyómaa un, juvin un cuví Nyoonda tsanaha

tan vityin, tan juvin un cua quitsi.9 Tan jacahnú tsa cumi tsa nyito can tsi Nyoo,

tan nacuhvá tsi naha tsi tyahvi nyoo tsi ra nyaá nutyayu can, ra tsa iyó tandɨhɨ tyembu. Tan tahan ñitsaha tsa javahá tsi naha tsi tacan, 10 tsa oco cumi ratsahnu can naha ra tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra naha tan jacahnúra naha tsi ra iyó tandɨhɨ tyembu. Tan tsaquín ranaha corona ra naha nu nyaá tyayu can. Tan catyíra naha:

11 Jutu Mañi ndi, Nyoo ndi cuví un.Yooho taahán tsi jacahnú ndi.Tan taahán tsi tsi un tsa cundaca ñaha un.Tyin maa un javaha tandɨhɨ tsa iyó.Tan tsa cuenda tsa iyó iñi maa un, tan tsicoo tandɨhɨ

tsa iyó, catyí ra naha.

5Nunyehe ra Juan iin tutu tanMbee Ticatyi Luhlu tsa

cuví ra Jesucristo1Tacan tan nyehe yu tyin ra tsa nyaá nu tyayu can

ndahá ra iin tutu tsihin ndaha cuaha ra. Tan yɨhɨ tuvi tutu can tan nyaá letra ityi nuu tan ityi tsatacan. Ndasɨ tsi tsihin utsa sellu. 2 Tan nyehe yu iinángel tsa nyee xaan. Tan caná tsaa ra tan catyí ra:

―¿Yóo taahán tsi nacanɨ tutu ihya tan jocon selluihya? ―catyí ra.

3Maa tyin ndi intuhun tsa iyó andɨvɨ tan nu ñuhuñayɨvɨ, tan tsitsi ñuhu, tan cuví nacanɨ tutu can.Nduve maa náa cuví nyehe nuu tsi. 4Tan tsacú xaanyu, tsa tsito yu tyin yoñi maa cuví nacanɨ tutu cantan cuví cahvi, tan cuví nyehe nuu tsi. 5 Tacan tancatyí iin ra tsahnu tsa nyaá can tsihin yu:

―Ña vacu ca un. Tyin ra cuví Ndicaha [o cuñí tsicatyi, ra ndacá ñaha], ra cuví tata ra Judá, tan tata rarey David, ra ican jaha canaa tan juvin ra cua nacanɨtutu can tan jocon tsa utsa sellu tsa ndasɨ tutu can―catyí ra.

6Tacan tanmahñu tyayu can tanmahñu tsa cumitsa nyito can, tan mahñu ra tsahnu can naha ra,nyehe yu nyaá nyityi iin Mbee Ticatyi Luhlu. Tancaá tɨ tumaa caá iinmbee tsa tsahñi nyɨvɨ tan jamañi ñi. Tacan caá tɨ. Tan iyó utsa ndɨquɨ tɨ tan nyecúutsa tinuu tɨ. Tan tinuu can cuví tsa utsa tatyi ii tsajacuhun Nyoo tanɨɨ cahnu nu ñuhu ñayɨvɨ. 7 Tan raMbee Ticatyi Luhlu can tsahan ra nu nyaá ra nyaánu tyayu can tan quihin ra tutu tsa ndahá ra cannu ndaha cuaha ra. 8 Cuhva tsa quihin ra tutu can,tandɨhɨ tsa cumi tsa nyito can tan tandɨhɨ tsa ococumi ra tsahnu can tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra naha nuu ra. Tantsa intuhun intuhun ra tsahnu can naha ra ndahára naha arpa tsa iyó cuerda tumaa iyó cuerda nuuguitarra. Tan tsitu cutu tsitsi copa xuhun cuaanndahá ra naha. Tan cutu can cuví tandɨhɨ tsa tsicántahvi nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo. 9Tan tsitá ra naha iinyaa tsaa, tan catyí ra naha:

Yooho cuví ra taahán tsi quihin tutu ihya tan joconun tsa utsa sellu tsa ndasɨ itsi.

Tyin tsahñi nyɨvɨ tsi un. Tan tsihin nɨñɨ un jata untsi ndi tyin coo vaha ndi tsihin Nyoo.

Tan cuví ndi nyɨvɨ ñuu nyihi tan ñuu nahnu tsa iyótanɨɨ cahnu nu ñuhu ñayɨvɨ, nyɨvɨ caahánsɨɨn sɨɨn yuhu, tan nyɨvɨ sɨɨn sɨɨn tata.

10Tsaha un tsa cuví ndi rey tan jutu tsa cuendaNyooJutu yo.

Tan cua cundaca ñaha ndi tsi nyɨvɨ iyó nu ñuhuñayɨvɨ, catyí ra naha, tsitá ra naha.

11 Yaha can tan tsiñi yu ndusu tan nyehe yunyecú cuenda millón ángel tanɨɨ canduvi nu nyecúra tsahnu can naha ra, nu nyecú tsa cumi tsa nyito,tan xiin tyayu can. 12 Tan ñihi caahán ángel cannaha ra, tan catyí ra naha:Ra Mbee Ticatyi Luhlu tsa tsahñi nyɨvɨ,juvin ra taahán tsi cundaca ñaha, tan naquihin

cuenda tsa cuca.Tan juvin ñi ra taahán tsi naquihin cuenda tsa tsiñi

tuñi tan tandɨhɨ tunyee iñi.Na jacahnu yo tsi ra tan na jacahnu tandɨhɨ nyɨvɨ tan

tandɨhɨ tsa iyó tsi ra, tyin cahnu xaan cuví ra,catyí ángel can naha ra.

13 Tan tsiñi tucu yu tsa caahán tandɨhɨ tsa javahaNyoo; tandɨhɨ tsa iyó andɨvɨ, tan nu ñuhu ñayɨvɨ, tantsitsi ñuhu, tan tsitsi ndutya ñuhu; tan catyí tsi nahatsi:Cahnu xaan cuví ra tsa nyaá nu tyayu.Cahnu xaan cuví ra Mbee Ticatyi Luhlu.Tan tunyee iñi tsa iyó tsi ra naha ña cua cundɨhɨmaa

tsa iyó tsi.Tan taahán tsi tsa jacahnu yo tan tyaa yahvi yo tsi ra

naha tacan ñi maa―catyí tandɨhɨ tsa javahaNyoo.

14 Tan catyí tsa cumi tsa nyito can:―¡Na cuvi tsi tacan! ―catyí tsi naha tsi.Tan tsicuɨñɨ tsɨtɨ tsa oco cumi ra tsahnu can naha

ra tan jacahnú ra naha tsi ra tsa ña cua cundɨhɨmaa.6

Nu jocon ra Jesucristo tsa utsa sellu tsa ndasɨ tutucan

1 Tacan tan nyehe yu nu jocon ra Mbee TicatyiLuhlu can sellu tsa jihna ñi tsitsi tsa utsa sellu can.Tan tsiñi yu ndusu iin tsa nyito can tan ndusu tsicuví tumaa nu caahán savi, tan catyí tsi:

―¡Naha, tan nyehe un! ―catyí tsi tsihin yu.2 Tacan tan nanyehe yu tan nyehe yu iin cuayu

cuitsin, tan ra yosó tsi tɨ ndahá ra iin nduva. Tanñihi ra iin corona yɨhɨ jiñi ra, yacan jaha canaa ra,tan ndi nyaá ca cua jaha canaa ca ra.

3Tan tsa jocon raMbee Ticatyi Luhlu can tsa tsinuuvi sellu can, tsiñi yu tsa caahán inga tsa nyito cantan catyí tsi:

―¡Naha, tan nyehe un! ―catyí tsi tsihin yu.4 Tan quita iin cuayu cuaaha. Tan ra tsa yosó tsi

tɨ ñihi ra ndatu tsa quinyaa ra tsa taxin iyó nu ñuhuñayɨvɨ, tyin tacan tan cahñi tahan nyɨvɨ tsi ñi. Tanñihi ndɨhɨ ra iin mityi cahnu cundahá ra.

5Tan tsa jocon raMbee Ticatyi Luhlu can tsa tsinuuñi sellu can, tsiñi yu tsa caahán inga tsa nyito cantan catyí tsi:

Page 266: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

El Apocalipsis 6:6 263 El Apocalipsis 7:17―¡Naha, tan nyehe un! ―catyí tsi tsihin yu.Tannanyehe yu, tannyehe yu iin cuayu tuun. Tan

ra yosó tsi tɨ, ndahá ra iin ticatya. 6 Tan tsiñi yucaahán iin ndusu mahñu tsa cumi tsa nyito can, tancatyí tsi:

―Tumaa tyahví nyɨvɨ tsi iin musu tsa iin quɨvɨ,tacan yahvi tsa intuhun ñi kilu nuñi. Tacan tucu ñitsa uñi kilu cebada. Tanña jatɨvɨndo acetye tan vinu―catyí ndusu can.

7Tan tsa jocon raMbee Ticatyi Luhlu can tsa tsinucumi sellu can, tsiñi yu tsa caahán intuhun ca tsanyito can, tan catyí tsi:

―¡Naha, tan nyehe un! ―catyí tsi tsihin yu.8 Tan nanyehe yu, tan nyehe yu iin cuayu cuaan.

Tan ra yosó tsi tɨ nañí ra Tuhun Tsiihí. Tan tsatara can vatsí inga ra tsa nañí Nu Yucú Añima Ndɨyɨ.Tan ñihi ra naha tunyee iñi tsa cahñi ra naha tsacuaha nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ. Tyin tsitsi tsa savanyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ, cua cahñi ra naha sava ñi.Tan cua cahñi ra naha tsi ñi tsihin tsa jacoo ra nahacuatyi, tan tsihin tama, tan tsihin cuehe, tan tsihinquɨtɨ xaan iyó nu ñuhu ñayɨvɨ.

9Tan tsa jocon raMbee Ticatyi Luhlu can tsa tsinuuhun sellu can, nyehe yu xuu altar. Tan ican yucúañima nyɨvɨ tsa tsihi tsa cuenda tsa jacoto ñi tuhunNyoo. 10 Tan caná tsaa ñi tan catyí ñi tyehen:

―Jutu Mañi ndi, ra ii cuví un, tan jandaá untandɨhɨ tsa caahán un tyin javaha un. ¿Ama cua tatsituñi un tsi nyɨvɨ tsa tsahñi tsi ndi tsa cuenda un?―catyí ñi.

11 Tacan tan ñihi intuhun intuhun ñi jahmacuitsin tsa cunditsi ñi. Tan catyí ra tsihin ñi naquitatu ñi tan cuatu ñi juhva ca quɨvɨ, nda cuandacahñi nyɨvɨ tsi tandɨhɨ ca ñi tsa jahá tyiñu tyiñu raCristo, ñi tsa taahán tsi cúu tumaa tsihi tucumaa ñi.

12 Tan tsa jocon ra Mbee Ticatyi Luhlu can tsatsinu iñu sellu can, nyehe yu tyin ñihi xaan taán.Tan ndutuun ñicanyii tumaa tuun jahma nyɨvɨ iyótucuiihya iñi. Tan yoo nducuaaha tsi tumaa cuaahanɨñɨ. 13 Tan tiñuu cucoyo tsi nu ñuhu ñayɨvɨ tumaacucoyó tsɨtɨ yutya yutun tatunñihi yahá tatyi. 14Tanandɨvɨ tsiquɨhɨ tuvi tsi tumaa tyihí tuví yo iin ndahatutu. Tan tandɨhɨ yucu tan ñuhu nyihi tsa cayucúmahñu ndutya ñuhu nasama nu cayucú tsi. 15 Tantandɨhɨ rey tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ tsihin ra nahnunaha ra, tan ra cuca naha ra, tan ra cuví ityi nuutsihin andaru naha ra, tan ra iyó xaan tunyee iñi tsinaha ra, tan tandɨhɨ nyɨvɨ tsa cuví musu, tan ñi tsañavin musu cuví, quɨhvɨ xeehe ñi tsitsi yavi yuu tantyañu cava tsa iyó yucu nahnu. 16Tan catyí ñi tsihinyucu can tan tsihin yuu can:

―Cucoyo ndo tsata ndi, na ña nyehe ra nyaá nutyayu can tsi ndi tan coto tatsi tuñi ra Mbee TicatyiLuhlu can tsi ndi.

17 ’Tyin tsa tsaa quɨvɨ cahnu tsa cua tatsi tuñi ratsi ndi, tan yoñi cunyee iñi can ―catyí ñi.

7Nu ñihi nyɨvɨ Israel tuñi cunyaa nutyaan ñi

1Tsa yaha can tan nyehe yu nyecú cumi ángel tsandɨhɨ tsa cumi tutun ñuhu ñayɨvɨ ityi nu tuhvá tatyiqueé tyin tacan tan ña yaha tatyi nu ñuhu ñayɨvɨtan nu ndutya ñuhu tan nu yutun. 2Tan nyehe tucuyu quee inga ángel, ityi nu caná ñicanyii, tan ndahá

ra tuñi Nyoo nyito. Tan cana tsaa ra tsi tsa cumiángel tsa ñihi ndatu tsa jatɨvɨ nu ñuhu ñayɨvɨ tan nundutya ñuhu. Tan catyí ra tsihin ra naha:

3 ―Ña jatɨvɨ naha ndo nu ñuhu ñayɨvɨ, ndi nundutya ñuhu, tan ndi nu yutun tsa ndi cumañi cajanaha ndi yóo nyɨvɨ cuví musu Nyoo, tyin cua tyaandi tuñi nutyaan intuhun intuhun ñi ―catyí ángelcan.

4Tan catyí ra tsiñi yu tyin cientu uvi xico cumimilcuví nyɨvɨ Israel tsa tsinyaa tuñi can. 5Utsi uvi milnyɨvɨ tata ra Judá tsinyaa tuñi, tan utsi uvi mil nyɨvɨtata ra Rubén, tan utsi uvimil nyɨvɨ tata ra Gad, 6 tanutsi uvi mil nyɨvɨ tata ra Aser, tan utsi uvi mil nyɨvɨtata ra Neftalí, tan utsi uvimil nyɨvɨ tata raManasés,7 tan utsi uvi mil nyɨvɨ tata ra Simeón, tan utsi uvimil nyɨvɨ tata ra Leví, tan utsi uvi mil nyɨvɨ tata raIsacar, 8 tan utsi uvi mil nyɨvɨ tata ra Zabulón, tanutsi uvi mil nyɨvɨ tata ra José, tan utsi uvi mil nyɨvɨtata ra Benjamín. Tandɨhɨ ñi can tan tsinyaa tuñiNyoo tsi ñi.

Nu nyehe ra Juan tsi nyɨvɨ nditsí jahma cuitsin9Tsa yaha can tannyehe yu yucú cuahanyɨvɨ. Tan

yoñi maa cuví nacahvi tsi ñi, tyin cuaha xaan ñi.Yucú nyɨvɨ quee tandɨhɨ ñuu nyihi tan ñuu nahnutsa iyó tanɨɨ cahnu nu ñuhu ñayɨvɨ. Tan yucú nyɨvɨcaahán sɨɨn sɨɨn yuhu. Tan yucú nyɨvɨ sɨɨn sɨɨn tata.Tan nyecú ñi nuu ra nyaá nu tyayu, tan nuu raMbeeTicatyi Luhlu. Nditsí ñi jahma cuitsin. Tan ndaháñi ndaha ndicaha. 10 Tan tandɨhɨ ñi caná tsaa ñi tancatyí ñi:Nyoo Jutu yo, ra nyaá nu tyayu, tan ra Mbee Ticatyi

Luhlu,juvin ra naha jacacu tsi yo ―catyí ñi caná tsaa ñi.

11 Tan tandɨhɨ ángel naha ra nyecú ra naha tanɨɨcanduvi nu nyaá tyayu, nu nyecú ra tsahnu nahara, nu nyecú tsa cumi tsa nyito. Tan tsicuɨñɨ tsɨtɨ ranaha tan tsaquin ra naha nuu ra naha nda nu ñuhuityi nuu ra nyaá nu tyayu can. Tan jacahnú ra nahatsi ra tyin juvin ra cuví Nyoo. 12 Tan catyí ra naha:Tyehen taahán tsi jacahnu ndi tsi un, Jutu Mañi ndi

tyin iyó xaan tsa tsiñí tuñi tsi un:Nacuhvá xaan ndi tyahvi nyoo tsi un.Tan jacahnú ndi tsi un tyin iyó xaan tunyee iñi tsi

un, Nyoo Jutu ndi.Tan na cuvi tsi tacan tandɨhɨ tyembu, catyí ra naha.

13 Tacan tan tsica tuhun iin ra tsahnu can tsi yutan catyí ra:

―¿Yóo nyɨvɨ cuví ñi nditsí jahma cuitsin ihya?¿Tan ndáa ityi quee ñi? ―catyí ra.

14 Tan catyí yu tsihin ra:―Maa un tsitó, tata.Tan catyí ra tsihin yu:―Nyɨvɨ ihya cuví ñi nyehe tundoho cahnu. Maa

tyin nacatya ñi jahma ñi tsihin nɨñɨ ra Mbee TicatyiLuhlu tan nducuitsin tsi. 15 Yacan cuenda nyecú ñiityi nuu tyayu nu nyaáNyoo. Tan jahá tyiñu ñi tyiñuranduvi tanñiñu tsitsi veheñuhu ra. Tan ra tsa nyaánu tyayu can jahá cuenda ra tsi ñi tsihin tsa nyaá ratsihin ñi. 16 Tan ña cua cusoco ca ñi, ndi ña cua naityi ca iñi ñi. Ña cua cahmi ca ñicanyii tsi ñi. Tan ndiña tuñu ca cuñí ñi tsihin tsa ihñi. 17 Tyin ra MbeeTicatyi Luhlu tsa nyaá mahñu tyayu can cua jahacuenda ra tsi ñi, tumaa jahá cuenda yo mbee. Tancua cundaca ra tsi ñi nu coho ñi ndutya tsa tsahá tsa

Page 267: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

El Apocalipsis 8:1 264 El Apocalipsis 9:19coo cuii ñi. Tan Nyoo cua nacuhva ra tandɨhɨ ndutyanuu ñi ―catyí ra tsihin yu.

8Nu jocon ra Jesucristo tsa tsinu utsa sellu tan nu

quita iin ángel tsihin iin cuu xuhun cuaan1 Tan tsa jocon ra Mbee Ticatyi Luhlu tsa tsinu

utsa sellu tsa ndasɨ tutu can, ndutaxin nda andɨvɨtumaa sava hora.

2Yaha can tan nyehe yu nyecú utsa ángel ityi nuuNyoo. Tan intuhun intuhun ra naha quihin cuendara naha iin trompeta. 3Yaha can tan tsaa inga ángeltsa ndahá iin cuu xuhun cuaan. Tan tsinyaa nyityi raityi nuu altar can. Tan quihin cuenda ra cuaha xaancutu, tyin cuhva cuenda ra itsi iin caa ñi tsihin tsatsicán tahvi nyɨvɨ tsi Nyoo nuu altar xuhun cuaantsa nyaá ityi nuu tyayu Nyoo. 4 Tan quitá yuhmacutu tan yuhma tsa tsicán tahvi nyɨvɨ tsi Nyoondahara, tan cuahán yuhma cannunyaáNyoo. 5Tacan tanángel can quihin ra cuu can tan jacutu ra can tsihintuun ñuhu tsa quita nu altar can. Tan tyoso ra cannu ñuhu ñayɨvɨ. Tan quitsaha caahán savi, tan iyocuví. Tan ñihi tatsa, tan quitsaha taán.

Nu tɨvɨ ángel naha ra trompeta6Tacan tan tsa utsa ángel tsa ndahá trompeta can,

ndatú ra naha tsa tɨvɨ ra naha can.7 Tsa tɨvɨ iin ángel can trompeta tsa ndahá ra,

quitsaha cuún savi tan cucoyó yuu savi, ñihi cayúñuhu tan sacá nuu nɨñɨ tsihin can. Tan tsa yatyincayu sava ñuhu ñayɨvɨ, tan tsa yatyin tucu savacuhva nyaá cuhu tsitsa tan tandɨhɨ cuhva nyaá cuhucuii.

8 Tan tsa tɨvɨ tsa tsinu uvi ángel can trompeta tsandahá ra, nyehe yu cayú tumaa iin yucu cahnu. Tannacava canmahñundutya ñuhu. Tan tsa yatyin savandutya ñuhu can nanduvi tsi nɨñɨ. 9 Tan tsa tandɨhɨquɨtɨ iyó tsitsi ndutya ñuhu can tsihi tsa yatyin savatɨ naha tɨ. Tan tahvi cuatyi tucu tsa yatyin savayutun ndoo cuaha tsa iyó tsitsi ndutya ñuhu can.

10 Tan tsa tɨvɨ tsa tsinu uñi ángel can trompetatsa ndahá ra, nacava iin tiñuu cahnu. Cayú tsitumaa cayú yɨtɨ. Tan nacava tsi sɨquɨ tsa yatyin ñasava yutya nahnu tan tsa yatyin ña sava nu ndohyo.11 Tan sɨvɨ tiñuu cahnu can cuví Ajenjo. Tan tsayatyin ña sava ndutya tsa iyó, ndu uva tsi tumaa tsauva xaan ajenjo can. Tan cuaha xaan nyɨvɨ tsihi tyintsihi ñi ndutya tsa ndu uva can.

12 Tan tsa tɨvɨ tsa tsinu cumi ángel can trompetatsa ndahá ra, ndunaa tsa yatyin ña sava ñicanyii, tantsa yatyin ña sava yoo, tan tsa yatyin ña sava tiñuundunaa tsi naha tsi. Tan tsa cuenda tsa ndunaajuhva ñicanyii, ndunaa nu ñuhu ñayɨvɨ cumi horatsa iin iin nduvi. Tan tsa cuenda tsa tɨvɨ juhva yootan tiñuu, ña ndunditsin maa nu ñuhu ñayɨvɨ cumihora tsa iin iin tsacuaa.

13 Yaha can tan nyehe yu iin ángel ndavá ramahñu andɨvɨ tan tsiñi yu tsa caahán ra. Tsihin tsañihi ndusu ra catyí ra:

―¡Ndahvi nyɨvɨ iyó nuñuhuñayɨvɨ tsa cua tɨvɨ tsauñi ca ra ángel naha ra trompeta tsa ndaha ra naha!―catyí ángel can.

91 Tacan tan tsa tɨvɨ tsa tsinu uhun ángel can

trompeta tsa ndahá ra, nyehe yu quee iin tiñuuityi andɨvɨ. Tan nacava can nu ñuhu ñayɨvɨ. Tanquihin cuenda can ndaha tucu tsa cuenda yavi cunutsa nduve maa nuu tsindɨhɨ. 2 Tacan tan nuña canyuhu yavi can. Tan quita cuaha yuhma tumaa quitáyuhma tsitsi iin ono cahnu. Tan tyasɨ yuhma cannuu ñicanyii tan nasaca nuu can tsihin tatyi. Tanndunaa nu ñuhuñayɨvɨ. 3Tan tsitsi yuhma can quitatica xama. Tan ndava tɨ naha tɨ nu ñuhu ñayɨvɨ.Tan ñihi tɨ naha tɨ ndatu tsa tyaa tɨ naha tɨ tsi nyɨvɨtumaa tyaá tujuhma tsa iyó nuñuhuñayɨvɨ. 4Quihintɨ naha tɨ tuhun tyin na ña jatɨvɨ tɨ naha tɨ cuhu tsaiyó nu ñuhu ñayɨvɨ, ndi cuhu cuii, tan ndi yutun.Maa tyin na tyaa tɨ naha tɨ tsi nyɨvɨ tsa nduve tuñiNyoo nyaá nutyaan. 5 Ña ñihi ndatu tɨ naha tɨ tsacahñi tɨ naha tɨ tsi nyɨvɨ, tyin tyaa ñi maa tɨ nahatɨ tsi ñi. Tan quɨhɨ xico tɨ tsi ñi uhun yoo. Tan xicouhvi can uhvi tsi tumaa uhví nyɨvɨ tsa tyaá tujuhma.6 Quɨvɨ can nyɨvɨ cua nanducu ñi tuhun tsiihí. Maatyin ña cua nañihi ñi can. Tan vasu ndi maa cuñí ñicúu ñi, tuhun tsiihí cua cunu tsi nuu ñi tyin ña cuacúu ñi.

7 Tica xama can caá tɨ tumaa caá cuayu tsa tsicácuatyi. Tan jiñi tɨ naha tɨ yɨhɨ tsa caá tumaa caácorona xuhun cuaan. Tan nuu tɨ naha tɨ caá tumaacaá nuu nyɨvɨ. 8 Tan ixi jiñi tɨ naha tɨ caá tumaa caáixi jiñi ñaha. Tan nuhu tɨ naha tɨ caá can tumaacaá nuhu ndicaha. 9 Tan soo tɨ naha tɨ caá tumaacaá caa. Tan ñihi xaan cundatsán nditsin tɨ naha tɨ,tumaa cundatsán carreta cuayu cuaha tsa tsinú nuiyó cuatyi. 10 Tan juhma tɨ naha tɨ caá tumaa caájuhma tujuhma, tyin yɨhɨ iñu can. Tan tsihin cancua tyaa tɨ naha tɨ tsi nyɨvɨ tsitsi tsa uhun yoo. 11Taniyó iin nu cuví ityi nuu tsihin tica xama can naha tɨ.Tan nu ican cuví tatyi tsa ndacá ñaha yavi cahnu tancunu tsa nduvemaa nu tsindɨhɨ. Tan tsa tsihin yuhuhebreonañí nuAbadón. Tan tsihin yuhugriegonañínu Apolión, tan cuñí tsi catyi: Nu Janaá.

12Tsa yaha iin tundoho, tan cumañi uvi taahan ca.13Tan tsa tɨvɨ tsa tsinu iñu ángel can trompeta tsa

ndahá ra, tsiñi yu iin ndusu tsa quita tsitsi tsa cumindɨquɨ tsa nyecú tutun altar xuhun cuaan tsa nyaáityi nuu Nyoo. 14Tan ndusu can caahán tsi tsihin tsatsinu iñu ángel tsa ndahá trompeta can, tan catyí tsi:

―Ndatsi tsi tsa cumi ángel tsa nuuhñí yatyinyuhu yutya cahnu Eufrates ―catyí ndusu can.

15 Tacan tan ndatsi ra tsi tsa cumi ángel can, tyintsa ndatu xaan ra naha ora can, quɨvɨ can, yoo can,cuiya can, tyin cahñi ra naha tsi tsa yatyin sava nyɨvɨiyó nu ñuhu ñayɨvɨ. 16 Tan tsiñi yu tyin uvi cientumillón andaru tsa yosó cuayu.

17 Tacan nyehe yu cuayu jaha Nyoo. Tan ra yosócuayu can naha ra nyaá caa cuaaha, azu tan cuaanyɨquɨ nyica ra naha. Tan jiñi cuayu ra naha caátumaa caá jiñi ndicaha. Tan tsitsi yuhu tɨ naha tɨquitá ñuhu tan yuhma tan azufre. 18 Tan tsa yatyinsava nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ tsihi tsihin tsa uñi tsaquitá yuhu cuayu can naha tɨ: ñuhu tan yuhma tanazufre. 19Tyin iyó tunyee iñi tsi tɨ naha tɨ tsitsi yuhutɨnaha tɨ tan nu juhma tɨnaha tɨ. Tyin juhma tɨnahatɨ caá tumaa caá coo tan nuu juhma tɨ naha tɨ caá

Page 268: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

El Apocalipsis 9:20 265 El Apocalipsis 11:14tumaa caá jiñi coo. Tan tsihin yacan jañicueehé tɨnaha tɨ tsi nyɨvɨ.

20 Maa tyin tandɨhɨ ca nyɨvɨ tsa ndoo, ñi tsa ñatsihi tsihin tundoho can, ña jandɨhɨ ñi tsa javahá ñitsa ña vaha. Ndi tsa jacahnú ñi tatyi ña vaha tanndi tsi tsitoho tsa tsinu tsihin xuhun cuaan, xuhuncuitsin, bronce, yuu, tan yutun: tsitoho tsa ña cuvínyehe, ndi ña tsiñí, ndi ña cuví caca. 21 Ndi ñajandɨhɨ ñi tsa tsahñí ñi nyɨvɨ, tan javahá ñi tsa tasɨ.Tan ñiñaha ña jandɨhɨ ñi tsa tsicá nuu ñi tsihin rayɨɨ,tan rayɨɨ ña jandɨhɨ ra naha tsa tsicá nuu ra nahatsihin ñaha vasu ndi maa ña tindaha ñi. Tan ñajandɨhɨ ñi tsa suhú ñi.

10Ángel tsa ndahá libru luhlu

1 Tacan tan nyehe yu inga ángel tsa iyó xaantunyee iñi. Quee ra ityi andɨvɨ tan vatsí nuú ra tsitsivico. Tan nyaá coo cuiya jiñi ra. Tan nuu ra xiñuxaan can tumaa xiñu ñicanyii. Tan tsaha ra caátumaa nyaá nyityi ñuhu tsa cayú. 2 Tan ndahá raiin libru luhlu nuñá nuu tsi. Tan tsañí tsaha cuahara nu ndutya ñuhu tan tsaha satyin ra nu ñuhuñayɨvɨ. 3Tacan tan cana tsaa ra, tumaa taná ndicahatsa cuxaán tɨ. Tan cuhva tsa cana tsaa ra, tsiñi yuutsa ndusu tumaa cuví nu caahán savi, tan intuhunintuhun tsi caahán tsihin ndusu maa tsi. 4 Tsa yahatsa tsiñi yu tsa utsa ndusu can, tan cua tyaa yu cannu tutu. Maa tyin tsiñi yu caahán iin ndusu ndaandɨvɨ, tan catyí tsi tsihin yu:

―Naquihin xeehe tuhun tsa cahan tsa utsa ndusucan. Tan ña tyaa un can nu tutu ―catyí ndusu can.

5Tacan tan ángel tsa nyehe yu tsa tsañí nu ndutyañuhu tan nu ñuhu ñayɨvɨ, jandaa ra ndaha cuaha raityi andɨvɨ. 6 Tan ángel can catyí ra:

―Na nyehe maa Nyoo ra ña cua cundɨhɨ maa, ratsa javaha andɨvɨ tan ñuhu ñayɨvɨ tan ndutya ñuhutan tandɨhɨ tsa iyó nuu tsi tyin nduve ca tsa cucuee.7Tyin cuhva tsa cua quitsaha tɨvɨ tsa tsinu utsa ángelcan trompeta tsa ndahá ra, cuhva can cua cundaatuhun xeehe tsa catyi Nyoo tyin javaha ra, tumaacahan ra tsihin ra jaha tyiñu tyiñu ra, ra cuvi ndusuyuhu ra ―catyí ángel can.

8 Tan ndusu tsa quita andɨvɨ, tsa cahan jihnatsihin yu, juvin tsi caahán tsihin yu tyehen:

―Cuaahan cuaquihin libru luhlu tsa nandica tsandahá ra ángel tsa tsañí nu ndutya ñuhu tan nuñuhu ñayɨvɨ ―catyí tsi.

9Tacan tan tsahan yununyaá ángel can tan tsicanyu libru luhlu can tsi ra, tan catyí ra tsihin yu:

―Juhun, catsi itsi. Vixi xaan tsi cua cuvi tsitsiyuhu un, tumaa vixi ndutya ñuñu. Maa tyin cua nduuva tsi tsitsi un ―catyí ra tsihin yu.

10 Tacan tan quihin yu libru luhlu tsa ndahá ra,tsatsi yu. Tsa ndi nyií tsi tsitsi yuhu yu, vixi xaan tsitumaa vixi ndutya ñuñu. Maa tyin tsa coco yu itsi,ndu uva tsi tsitsi yu. 11Tacan tan catyí ra naha tsihinyu:

―Cuñí tsi tsa cahannyico un inga tsaha tuhun tsacaahán Nyoo sɨquɨ nyɨvɨ tsa iyó ñuu nyihi tan ñuunahnu, tan nyɨvɨ caahán sɨɨn sɨɨn yuhu, tan sɨquɨ racuví rey naha ra ―catyí ra tsihin yu.

11Nduvi ra tsa cuví tsandaa naha ra

1 Tacan tan tsaha ra naha iin ndoo tsi yu. Caá tsitumaa caá yutun tsa tuhvá yo tyihí cuhva tsihin. Tancatyí ra naha tsihin yu:

―Nduvita tan tyihi cuhva un vehe ñuhu Nyootan altar ra, tan cahvi najava taahan nyɨvɨ jacahnútsi ra tsitsi vehe can. 2 Maa tyin ña tyihi cuhva unnuquehe vehe ñuhu can, tyin tsa cuenda nyɨvɨ ingañuu cuví can. Cua vaca tsaha ñi nu ñuu ii tsitsi tsauñi cuiya sasava. 3 Tan yuhu cua jacuhun yu uvi ratsa cua cuvi tsandaa tan cahan tuhun yu tsitsi tsamil uvi cientu uñi xico quɨvɨ. Tan cunditsi ra nahajahma tucuiihya iñi.

4 Tan tsa nduvi tsandaa can cuví uvi yutun olivotan uvi candileru tsa nyecú nu Jutu Mañi yo, randacá ñaha nu ñuhu ñayɨvɨ. 5 Tan nyɨvɨ tsa cuacuñi jañicueehe tsi ra cuví tsandaa can naha ra, cuanaa cuii nuu ñi. Tyin cua quita ñuhu yuhu ra naha,tan tsihin can cua cahmi ra naha tsi tandɨhɨ nyɨvɨxaan iñi tsi ra naha. 6 Tan iyó ndatu tsi ra nahatsa casɨ ra naha nu cuun savi tandɨhɨ quɨvɨ tsa cuacuhva cuenda ra naha tuhun caahán Nyoo tsihin ranaha tsi nyɨvɨ. Tan iyó tucu ndatu tsi ra naha tsajananduvi ra naha nɨñɨ ndutya. Tan iyó tucu ndatutsi ra naha tsa janyehe ra naha tundoho tsi nyɨvɨ iyónu ñuhu ñayɨvɨ tsihin tandɨhɨ nuu cuehe. Tan cuvíjavaha ra naha yacan najava tsaha cuñimaa ra naha.7Maa tyin tsa cua ndɨhɨ cuhva cuenda ra naha tuhunNyoo tsi nyɨvɨ, cua quita quɨtɨ xaan yavi cunu can,tan cua cañi tahan tɨ tsihin tsa nduvi taahan ra cuvitsandaa can. Tan cua jaha canaa tɨ tsi ra naha. Tancua cahñi tɨ tsi ra naha. 8 Tan cua cava cuñu ñuhura naha tsitsi calle ñuu nu tsahñi nyɨvɨ tsi Jutu Mañiyo tan tyaa ñi tsi ra nuu cruu. Tan cua cuvi ñuu cantumaa ñuu Sodoma tan ñuhu Egipto, [tsa cuenda tsaña vaha tsa cua javaha nyɨvɨ ñuu can]. 9Tan tsitsi tsauñi quɨvɨ sasava, cua nyehe tandɨhɨ nyɨvɨ cuñu ñuhura naha; nyɨvɨ iyó tandɨhɨ ñuu nyihi, nyɨvɨ tandɨhɨñi tata, tan ñi caahán sɨɨn sɨɨn yuhu, tan ñi iyó ñuunahnu, cua nyehe ñi cuñu ñuhu ra naha. Tan ña cuacuhva ñi tsa quɨhɨ xeehe cuñu ñuhu ra naha tsitsiñuhu. 10 Tan sɨɨ xaan cua cuñí ñi tsa cuenda tsa cuacúu ra can naha ra. Tan nda cuanda cua jacuhunñi regalo tsi tahan ñi tsa cuenda tsa sɨɨ cuñi ñi tsacua cúu nduvi taahan rayɨɨ tsa cahan tuhun Nyootsihin ñi. Tyin cuñi maa ñi tyin tsaha xaan ra nahatundoho tsi ñi. 11 Maa tyin tsa cua yaha tsa uñiquɨvɨ sasava, Nyoo cua janandoto ra tsi ra naha, tannduvita nyico ra naha inga tsaha. Tan tandɨhɨ nyɨvɨtsa cua nyehe tyin cuanandoto ra naha, cua nayuhvixaan ñi. 12 Tan tsa yaha tsa tsihi ra naha tan nyeheyu nandoto ra naha, tan catyí iin ndusu ityi andɨvɨtsihin ra naha:

―Naha ndo nyeheTacan tan nandaa ra naha ityi andɨvɨ tsitsi vico.

Tan nyehe nyɨvɨ xaan iñi tsi ra naha nu nandaa ranaha. 13Tanñihi xaan taan cuhva can. Tan tsitsi ñuucan tanɨ cuaha xaan vehe. Tsitsi tsa utsi utsi vehe,tanɨ intuhun intuhun tsi. Tan tsihi utsa mil nyɨvɨjaha tsa taan can. Tan nyɨvɨ tsa ña tsihi, jacahnu ñitsi Nyoo, ra nyaá andɨvɨ, tsa cuenda tsa yuuhví ñi.

14 Yacan cuví tundoho tsa tsinu uvi tsa nyehenyɨvɨ, maa tyin tsa vatsí tsa tsinu uñi.

Page 269: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

El Apocalipsis 11:15 266 El Apocalipsis 13:5Nu tɨvɨ tsa tsinu utsa ángel trompeta tsa ndahá

ra15 Tan tsa tɨvɨ tsa tsinu utsa ángel can trompeta

tsa ndahá ra, tsiñi yu ndusu ñihi xaan ityi andɨvɨ,tan catyí tsi:Tandɨhɨ nu ndacá ñaha rey nu ñuhu ñayɨvɨ, tsa yaha

nanduvi tsi tsa tsii Nyoo Jutu yo tan ra Cristo.Tan ña cua ndɨhɨ maa tsa ndacá ñaha ra naha, catyí

ndusu can.16 Tacan tan tsa oco cumi ra tsahnu tsa nyecú nu

nyaá Nyoo, tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra naha tan tsaquin ra nahanuu ra naha nda nu ñuhu. Tan jacahnú ra naha tsiNyoo. 17 Tan catyí ra naha:Jutu Mañi ndi Nyoo ndi. Ra iyó tandɨhɨ tunyee iñi

tsi.Tacan ñi iyó maa un. Juvin un cuví Nyoo nda

tsanaha tan vityin, tan juvin un cua quitsi.Tsahá xaan ndi tyahvi nyoo tsi un,Tyin tsa naquihin cuenda un tunyee iñi un.Tan tsa quitsaha ndacá ñaha un.18 Tan vasu ndi maa cuxaán nyɨvɨ iyó tandɨhɨ ñuu

nahnu.Maa tyin tsa tsaa quɨvɨ tatsi tuñi un tsi ñi.Tan tsa tsaa quɨvɨ tsa jacutuñi un tsi ndɨyɨ.Tan cuhva un tsa vaha tsa taahán tsi tsi nyɨvɨ

jaha tyiñu tyiñu un, ñi tsaha cuenda tuhuncaahán un,

ñi tsa nacuhva cuenda añima ñi tsi un, tan jacahnúñi sɨvɨ un.

Vasu ndi maa cahnu cuví ñi o ndaahvi ñi.Tan tsa tsaa cuhva tsa janaa un tsi nyɨvɨ jatɨvɨ tsi

nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ, catyí ra naha.19 Tacan tan nuña yuvehe ñuhu Nyoo tsa iyó glo-

ria, tan tsitsi vehe ñuhu can quituvi tsatun cuendatsa ndoo ra tyiñu tsihin yo. Tan quɨhvɨ tatsa. Tanñihí cuvaá tan caahán savi. Tan taan. Tan ñihi xaancucoyo yuu savi.

12Nu nducú coo xaan tsa iyó ndaha tsi ñaha

1 Tacan tan quituvi tsa iyo cahnu ityi andɨvɨ.Quita iin ñaha tan nditsí ña ñicanyii tumaa nditsíyo jahma. Tan tsañí ña nu yoo. Tan yɨhɨ iin coronatsa utsi uvi tiñuu jiñi ña. 2Tan ñaha ihya ñuhú seheña. Tan tsacú xaanña tsihin tsa cuuhví tsitsi ña, tyinnyehé xaan ña tundoho. 3 Tacan tan quita inga tsaiyo ityi andɨvɨ. Tan nyehe yu iin coo xaan tsa iyóndaha. Cuaaha tɨ tan cahnu tɨ. Tan iyó utsa jiñi tɨ,tan utsi ndɨquɨ tɨ. Tan yɨhɨ corona intuhun intuhunjiñi tɨ. 4Tan tsihin juhma tɨ jacoyo tɨ tsa yatyin savatiñuu tsa iyó andɨvɨ nu ñuhu ñayɨvɨ. Tan coo cantsicuɨñɨ tɨ nuu ñaha tsa cua cacu sehe, tyin cuñí tɨcatsi tɨ sehe ña náa cuhva cacu ñimaa tsi. 5Tan ñahacan jacacu ña iin rayɨɨ. Tan juvin ra cua cundacañaha tandɨhɨ nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ. Ñihi xaancua cundaca ñaha ra tumaa tsa tsihin iin tatun tsacuví caa. Tan tsa yaha cacu ra, naquihin Nyoo tsi racuahán ra nu nyaá ra nu tyayu ra. 6Tan cuahánñahacan tsinú xeehe ña ñuhu ityi, nu janduvaha Nyoocoo ña, tyin ican cua cuhva ra tsa catsi ña tsitsi tsamil uvi cientu uñi xico quɨvɨ.

7Yaha can tan tsicoo cuatyi nda andɨvɨ, cañi tahanángel Miguel tan tandɨhɨ ángel tsa cutahán tsihin ratsihin coo xaan can. Tan coo can tsihin tandɨhɨ tatyi

ña vaha tsa cutahán tsihin tɨ, cañi tahan tɨ tsihinángel Miguel. 8 Maa tyin ña cuvi jaha canaa tɨ tsacañi tahan tɨ. Tan ña ñihi ca tɨ nu ndoo tɨ nda andɨvɨtsihin tatyi ña vaha tsa cutahán tsihin tɨ. 9Tacan tantava Nyoo tsi nu coo xaan can, nu Coo Tsaahnu, tanjuvin ñi nu cuví nu ña vaha tan Satanás, juvin nujandaví ñaha tsi tandɨhɨ nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ.Maa nu tan tatyi ña vaha tsa cutahán tsihin nucucoyo nahnu nda nu ñuhu ñayɨvɨ.

10 Tacan tan tsiñi yu iin ndusu ñihi xaan ityiandɨvɨ, tan catyí tsi:

―Vityin tsa tsaa quɨvɨ tsa jacacú Nyoo tsi nyɨvɨ.Tsa jaha canaa tunyee iñi Nyoo. Maa ra tan ra Cristo,Sehe ra, ndacá ñaha ra naha tyin tsa tava ra naha tsinu tsa tyaa xaan cuatyi sɨquɨ ñi nuu ra naha nduvitan ñiñu. 11 Tan jaha canaa ñi tsi nu tsihin nɨñɨra cuví Mbee Ticatyi Luhlu, tan tsihin tuhun Nyootsa cahan ñi tsihin nyɨvɨ. Ña nayuhvi ñi cúu ñi tantsaha cuenda ñi ñayɨvɨ ñi. 12 Yacan cuenda cusɨɨ iñinyooho tsa iyó andɨvɨ. Maa tyin ¡ndahvi nyɨvɨ tsaiyó nu ñuhu ñayɨvɨ tan nu ndutya ñuhu! Tyin nu ñavahanacava nu nuñuhuñayɨvɨnuyucúñi. Tan xaanxaan cuñí nu tyin tsitó nu tyin ña cuaha ca quɨvɨ tancundɨhɨ tsa jandaví ñaha nu tsi ñi.

13 Tan tsa nyehe nu coo xaan tsa iyó ndaha cantyin nacava nu nu ñuhuñayɨvɨ, quitsaha nyaá ndahanu tsi ñaha tsa tsicoo sehe yɨɨ can. 14Maa tyin tsicoouvi nditsin nahnu ñaha can tan caá can tumaa caánditsin tasu. Tsicoo can tyin tacan tan cuví ndavaña tan cuhun ña cunu xeehe ña nu tsɨquɨ nu ña cuvíñihi coo can tsi ña. Ican cuví nu cua ñihi ña tsa catsiña tsitsi tsa uñi cuiya sasava. 15Tan nu coo can tavanu ndutya tsihin yuhu nu, tyin coo yutya cahnu, tantañi ñaha can tsitsi yutya can. 16 Maa tyin ñuhuñayɨvɨ jatyinyee tsi tsi ña, tyin ndata tsi tan nanyeeyutya tsa javaha nu coo tsihin ndutya tsa quita yuhunu. 17 Tan tsa ña cuvi jaha canaa nu tsi ña, quitsahacañí tahan nu tsihin nyɨvɨ cuví tata ña, ñi tsa tyaáyahvi tuhun caahán Nyoo, tan nyicún ñi tsihin tsanɨɨ iñi añima ñi tsa nditsa tsa caahán ra Jesucristo.

13Nu nyehé ra Juan uvi quɨtɨ caquiñi

1 Tan tsinyaa nyityi yu nu nyɨtɨ yuhu ndutyañuhu, nyehe yu quita iin quɨtɨ caquiñi nu ndutyañuhu can. Tan iyó utsa jiñi tɨ, tan utsi ndɨquɨ tɨ. Taniin tan iin ndɨquɨ tɨ yɨhɨ iin corona. Tan intuhunintuhun jiñi tɨ nyaá iin sɨvɨ tsa caahán ndavaha ñitsi Nyoo. 2 Quɨtɨ caquiñi can caá tɨ tumaa caá cuɨñɨ.Tsaha tɨ caá tumaa caá tsaha oso. Tan yuhu tɨ caátumaa caá yuhu ndicaha. Tan nu coo xaan tsa iyóndaha can tsaha nu ndatu tsi quɨtɨ caquiñi can tsacunyaa tɨ nu tyayu nu. Tan tsaha nu ndatu tsi tɨ tsacundaca ñaha tɨ. 3 Tan nyaá iin nu caahvi tsa cuacahñi tsi tɨ jiñi tɨ, maa tyin ndaha nu caahvi can.Tan tsa nyehe nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ihya can, iyoxaan cuñi ñi. Tan quitsaha nyicún ñi tsi tɨ. 4 Tanjacahnú ñi tsi nu coo xaan can, tyin tsaha nu ndatutsi quɨtɨ can. Tan jacahnú tucu ñi tsi quɨtɨ can, tancatyí ñi:

―¿Yoñi maa cuví tumaa cuví quɨtɨ ihya? ¿Tanyoñi cuví cañi tahan tsihin tɨ? ―catyí ñi.

5 Tan ñihi tucu quɨtɨ can ndatu tsa cahan ndasɨ tɨtan cahan tɨndavahañi sɨquɨNyoo. Tan cua cundaca

Page 270: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

El Apocalipsis 13:6 267 El Apocalipsis 14:15ñaha tɨ uvi xico uvi yoo. 6 Tacan javaha tɨ: Cahantɨ tsi Nyoo. Cahan tɨ ndavaha ñi nu iyó ra, tan sɨvɨra, tan tsa iyó andɨvɨ. 7 Tan tsicoo tucu ndatu tsitɨ tsa cañi tahan tɨ tsihin nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoonda cuanda cuvi jaha canaa tɨ tsi ñi. Tan ñihi ndatutucu tɨ tsa quɨhɨ ndaha tɨ tsi nyɨvɨ ndɨhɨ ñi tata, nyɨvɨcaahán sɨɨn sɨɨn yuhu, nyɨvɨ iyó tandɨhɨ ñi ñuu nyihi,tan ñuunahnu. 8Tannyɨvɨ tsa ña cua coo ñayɨvɨ tsaatsihin ra cuvíMbee Ticatyi Luhlu, ra tsa tsihi, ña cuacoo ñi ñayɨvɨ tsaa can tsa cuenda tyin ña tsinyaa sɨvɨñi nu libru ra tsa ndi cumañi ca tsinu ñuhu ñayɨvɨ.Tandɨhɨ maa ñi can cua jacahnu ñi tsi quɨtɨ caquiñican.

9 Tatun yɨhɨ ndo iyó soho ndo, tyaa soho ndotuhun ihya: 10Nyɨvɨ tyihí tsi inga nyɨvɨ vehe caa, cuacuhun tucu maa ñi vehe caa. Tan nyɨvɨ tsa tsahñítsihin tsa xaan, juvin ñi maa tsihin can cua cúu ñi.Yacan cuenda nyooho tsa yɨhɨ cuenda Nyoo cuñí tsicunyee iñi ndo tan tsinu iñi ndo tsi ra.

11Yaha can tan nyehe yu quita inga quɨtɨ caquiñitsitsi ñuhu. Tan iyó uvi ndɨquɨ tɨ, caá can tumaacaá ndɨquɨ mbee ticatyi luhlu. Maa tyin caahán tɨtumaa caahán coo xaan tsa iyó ndaha can. 12 Tanndacá ñaha tɨ tumaa ndacá ñaha inga quɨtɨ caquiñican. Tan nyehé inga quɨtɨ can tsa ndacá ñaha tɨ.Tan natyuhú tɨ tsi ñuhu ñayɨvɨ tan nyɨvɨ iyó nu tsina jacahnu ñi tsi inga quɨtɨ caquiñi tsa cuñi cúujaha tsa caahvi tsa tsinyaa tsi tɨ. 13 Tan cuaha xaantsa iyo javaha tɨ nda cuanda quita ñuhu andɨvɨ tanjanacava tɨ can nu ñuhu ñayɨvɨ tyin nyehe nyɨvɨ.14 Tan jandavi ñaha tɨ tsi nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨtsihin tsa iyo tsa cuví javaha tɨ nuu quɨtɨ caquiñi tsajihna ñi. Tava tyiñu tɨ na javaha ñi iin tsitoho quɨtɨcaquiñi tsa tyahnya caahvi tsihin mityi, tan ña tsihi tɨ. 15Tan quɨtɨ caquiñi tsa tsinu uvi can tsicoo ndatutsi tɨ tsa cuhva tɨ tsa coo nyito tsitoho quɨtɨ caquiñitsa jihna can tyin tacan tan cuvi cahan tsi tan cahñitsi tsi tandɨhɨ nyɨvɨ tsa ña cua jacahnú itsi. 16 Tansɨɨn tyin catyí tsi tyin cunyaa tuñi tsi tandɨhɨ nyɨvɨ;nyɨvɨ nyihi, nyɨvɨ tsahnu, nyɨvɨ cuca, nyɨvɨ ndaahvi,nyɨvɨ iyó nuña, tan nyɨvɨ iyó tsitoho. Tan cua cunyaatuñi can ndaha cuaha ñi a nutyaan ñi. 17 Tan yoñimaa cuví jata tan xico tatun nduve tuñi can nyaá tsiñi, o tatun nduve sɨvɨ tɨ, o número sɨvɨ tɨ nyaá tsiñi. 18 Tuhun ihya cuñí xaan tsi tsa tsiñi tuñi. Nyɨvɨcutuñi iñi, na jaha cuenda ñi número quɨtɨ caquiñican. Tyin número rayɨɨ cuví can. Tan número cancuví iñu cientu uñi xico iñu.

14Nu tsitá cientu uvi xico cumi mil nyɨvɨ iin yaa tan

jacahnú ñi tsi Nyoo1 Yaha can tan nyehe yu tsi ra cuví Mbee Ticatyi

Luhlu, nyaá nyityi ra jiñi yucu Sión. Tan yucú cientuuvi xico cumimil rayɨɨ tsihin ra. Ra ihyanaha ra cuvíra tsa nyaá sɨvɨ ra tan sɨvɨ Jutu ra nutyaan. 2 Tacantan tsiñi yu cucayú ityi andɨvɨ, tumaa cucayú yutyanahnu, tan tumaa caahán savi tsa ñihi xaan, o tumaacuví nu javacú ra naha guitarra cuaha. 3 Tan tsitára naha iin yaa tsaa nu nyaá Nyoo nu tyayu ra, tannu nyecú tsa cumi tsa nyito, tan nu nyecú tandɨhɨra tsahnu naha ra. Tan yoñi maa cuví cutuhva yaacan,maañimaa tsa cientu uvi xico cumimil rayɨɨ tsacacu nu ñuhu ñayɨvɨ cuví tsitá can. 4Ra ihya naha ra

cuví ra tsa ña tsica nuu tsihin ñaha, tyin ii ra naha.Tan nyicún ra naha tsi ra cuví Mbee Ticatyi Luhlutandɨhɨ ñi ityi cuahán ra. Cacu ra naha tan juvin ranaha jamañí tsi ra naha nuu Nyoo tan nuu ra cuvíMbee Ticatyi Luhlu tsa jihna ñi. 5 Yoñi cuví catyityin vatya ra naha, tyin tsa cuenda Nyoo nduve cacuatyi ra naha iyó tan yucú ra naha nu nyaá ra nutyayu ra.

Tuhun tsa jacoto uñi ángel6Tacan tan nyehe yu ndavá inga ángel ityi andɨvɨ.

Tan nyisó ra tuhun Nyoo tsa ña cua cundɨhɨ maa,tan tuhun can cuví tsa jacacú ra Cristo tsi yo. Tyinjacoto ra tuhun can tsi nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ;nyɨvɨ iyó tandɨhɨ ñi ñuu nahnu, tan ñuu nyihi, nyɨvɨtandɨhɨ ñi tata, tan nyɨvɨ caahán sɨɨn sɨɨn yuhu. 7Tanñihi xaan cahan ra tan catyí ra:

―Nayuhvi ndo tsi Nyoo, tan jacahnu ndo tsira. Tyin tsa tahan tsi cuhva tsa cua cutuñi nyɨvɨ.Jacahnu ndo tsi ra javaha andɨvɨ tan ñuhu ñayɨvɨ,tan ndutya ñuhu tan ndohyo ―catyí ángel can.

8 Tan catyí inga ángel tsa vatsí nyicún tsi ra:―Tsa nduva ñuu Babilonia tsa cuví ñuu cahnu,

tsa tanɨ tsi. Tyin nyɨvɨ iyó ñuu can jacuaha ñi tsacaquiñi tsa javahá ñi tsi inga nyɨvɨ iyó nu ñuhuñayɨvɨ. Tumaa tsa tsiñi ñi tsihin vinu ña vaha, jahañi Babilonia cuví can ―catyí ángel can.

9 Tacan tan vatsí tsa tsinu uñi ángel, tan ñihicahan ra tan catyí ra:

―Tatun ndáa nyɨvɨ jacahnu tsi quɨtɨ caquiñi cantan tsitoho tɨ, o cuhva ñi tsa cunyaa tuñi tɨ nutyaanñi o ndaha ñi, 10 cua nyehe xaan ñi tundoho tyin cuatyihi Nyoo tsi ñi nu ñuhu, tan nu azufre. Tumaatsa cua jacoho ra vinu xaan tsi ñi nuu ángel tannuu ra cuví Mbee Ticatyi Luhlu cuvi can. 11 Tanña cua cundɨhɨ maa tsa quita yuhma nu nyehé ñitundoho, tan ña cua quitatu maa ñi nduvi tan ñiñu.Ñi ihya cuví ñi tsa jacahnú tsi quɨtɨ caquiñi can tantsi tsitoho tɨ, tan tsaha ñi tsi ñi cunyaa tuñi sɨvɨ tɨ.12 Yacan cuenda nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo, tan tyaáyahvi ñi tuhun caahán ra, tan tsinú iñi ñi tsi ra Jesús,cuñí tsi tsa cunyee iñi ñi ―catyí ángel tsa tsinu uñican.

13Tacan tan tsiñi yu iin ndusu tsa quee nda andɨvɨ,tan catyí tsi tsihin yu:

―Tyaa tuhun ihya: “Vityin tan ityi nuu, sɨɨ xaancua cuvi tsi nyɨvɨ cua cúu tun tsinú iñi ñi tsi JutuMañi yo.”

Tan catyí Tatyi Ii Nyoo:Nditsa, sɨɨ xaan cua cuvi tsi ñi tyin cua quitatu ñi

tan ña cua jaha tyiñu ca ñi. Tan cua coo tsa vaha tsajavahá ñi tsihin ñi.

Nu cua tatsi tuñi Nyoo tsi nyɨvɨ14Tacan tan nyehe yu iin vico cuitsin. Tan nu vico

can nyaá iin ra caá tumaa caá ra ñuu ñayɨvɨ. Yɨhɨ corona xuhun cuaan jiñi ra. Tan ndahá ra iin mityiyacua tan xaan. 15 Tan quita inga ángel tsitsi veheñuhu tan ñihi xaan cana tsaa ra tsi ra nyaá nu vicocan. Tan catyí ra:

―Vityin jaha tyiñu tsihin mityi un, jatacacosecha un tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ. Tyin tsa tsaacuhva, tan tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ tsa tsityí tsi―catyi ra.

Page 271: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

El Apocalipsis 14:16 268 El Apocalipsis 16:1416 Tacan tan ra tsa nyaá nu vico can jayaha ra

mityi ra nu ñuhu ñayɨvɨ, tan naquihin ra tsa iyó nuutsi.

17 Tacan tan quita inga ángel tsitsi vehe ñuhu tsaiyó andɨvɨ. Tan juvin ñi ndahá tucu ra iin mityiyacua tsa xaan. 18Tan quita inga ángel nu nyaá altar,tan ra ihya iyó ndatu tsi ra tsa cundaca ñaha ra ñuhutsa cayú. Tan cana tsaa ra tsi ra tsa ndahá mityiyacua tsa xaan can. Tan catyí ra tsihin ra:

―Jaha tyiñu tsihinmityi xaan tsa ndahá un juvin,tan cahnya cuenda ndoco yucu vixi tsa nañí uvas tsaiyó nu ñuhu ñayɨvɨ, tyin tsa tsityí tsi ―catyí ra.

19 Tan jayaha ángel can mityi ra nu ñuhu ñayɨvɨtan tsahnya ra uvas can. Tan tyihi ra itsi iin nu tyihi ra tyin cua cuhñi ra itsi tan quita ndutya tsi. Tanyacan cuñí tsi catyi tsa cua tatsi tuñi Nyoo tsi nyɨvɨ.20 Tan nacuhñi ra uvas can ityi tsata ñuu, tan cuñítsi catyi tyin cuaha xaan nyɨvɨ tsihi, tan nu cuvi can,cuaha xaan cuaha xaan nɨñɨ ñi tsatɨ. Tan tsaa tsinda nu sucun nu yɨhɨ frenu yuhu cuayu, tan tsinútsi tumaa uñi cientu kilómetro.

15Nu quitá ndɨhɨ utsa taahan ña tundoho tsa cua

nyehe nyɨvɨ1Nyehe yu inga tsa iyo cahnu andɨvɨ tan nayuhvi

xaan yu, nyehe yu utsa ángel tsa vatsí ndacá utsataahan ña tundoho. Tsihin tundoho ihya cuacundɨhɨ tsa xaan cuñí Nyoo nyehé ra tsi nyɨvɨ tsa ñatyaá yahvi tuhun caahán ra.

2 Tan nyehe tucu yu iin tsa caá tumaa caá ndutyañuhu tsa tsinú tsihin yutyi. Tan tumaa tsa nasacañuhu tsihin tsi. Tan nyɨvɨ tsa cunyee jaha canaa tsiquɨtɨ caquiñi can tan tsi tsitoho tɨ, tan ña tsinyaanúmero sɨvɨ tɨ tsi ñi, tandɨhɨ ñi tan yucú ñi yuhu tsanyehe yu can. Tan ndahá ñi tsa caá tumaa guitarratsa tsaha Nyoo tsi ñi. 3 Tan tsitá ñi yaa ra Moisés, rajaha tyiñu tyiñu Nyoo, tan yaa ra cuví Mbee TicatyiLuhlu. Tan catyí yaa can tyehen:Cahnu tan iyo xaan caá tandɨhɨ maa tsa javaha un,Nyoo, Jutu ndi, iyó tandɨhɨ tunyee iñi tsi un.Ndoo xaan tan nditsa xaan ityi un,Yooho Rey cuenda tandɨhɨ nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ.4 ¿Yóo ña cua nayuhvi tsi un, yooho Jutu Mañi ndi?¿Yóo ña cua jacahnu tsi un?Tan intuhun ñi maa un cuví ra ii.Tan cua quitsi nyɨvɨ quee tandɨhɨ maa ñuu, tan cua

jacahnu ñi tsi un,tyin nyehe ñi tsa vaha tsa javaha un, catyí yaa tsitá

ñi.5Tacan tan nyehe yu nuña yuvehe ñuhu tsa nyaá

nda andɨvɨ nu yucú vaha nduvi tabla tsa nyaá leyNyoo nuu. 6 Tan quita utsa ángel tsa vatsí ndacátsa utsa tundoho can tsitsi vehe ñuhu can. Nditsíra naha jahma vaha, cuitsin tan xiñu. Tan yɨhɨ cin-turón xuhun cuaan yɨquɨ nyica tsa intuhun intuhunra naha. 7 Tacan tan iin tsa nyito can, tsaha canintuhun intuhun coho xuhun cuaan tsi tsa intuhunintuhun tsa utsa ángel can. Tan tsitu maa can tsihintsa xaan Nyoo tsa cua tatsi tuñi ra tsi nyɨvɨ. Ra icanña cua cundɨhɨ maa tsa iyó ra. 8 Tan tsitu maa tsitsivehe ñuhu can tsihin yuhma tsa cuenda tsa cahnuxaan cuví Nyoo tan tsa cuenda tunyee iñi tsa iyó tsira. Tan yoñi maa cuví quɨhvɨ tsitsi vehe ñuhu can

tsitsi tsa ndi cumañi ndɨhɨ tsa utsa tundoho tsa vatsíndacá tsa utsa ángel can.

16Coho tsa yɨhɨ tundoho tsa cua jaquitsi tsa utsa

ángel1 Tacan tan tsiñi yu iin ndusu ñihi xaan tsa quita

tsitsi vehe ñuhu nu nyaá Nyoo. Tan catyí tsi tyehentsihin tsa utsa ángel can:

―Cuacoyo ndo tsa yɨhɨ tsitsi coho ndahá ndojuvin sɨquɨ nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ, tyin Nyoo cuatatsi tuñi ra tsi ñi ―catyí ndusu can.

2Tacan tan tsahan iin ángel can tsicoyo ra tsa yɨhɨ tsitsi coho ra sɨquɨ nyɨvɨ tsa nyaá tuñi quɨtɨ caquiñican tan jacahnú ñi tsitoho tɨ. Tan quita nu caahvixaan tan uhvi xaan tsi ñi.

3 Tacan tan coyo tsa tsinu uvi ángel can tsa yɨhɨ tsitsi coho ra nu ndutya ñuhu. Tan ndutya ñuhucan nanduvi tsi nɨñɨ tumaa nɨñɨ ndɨyɨ, tan tandɨhɨtsa nyito tsa iyó tsitsi ndutya ñuhu can tsihi tsi.

4 Tacan tan coyo tsa tsinu uñi ángel can tsa yɨhɨ tsitsi coho ra nu yutya nahnu tan nu ndohyo tannanduvi tsi nɨñɨ. 5 Tacan tan tsiñi yu tsa caahánángel cuenda ndutya tan catyí ra:

―Jutu Mañi yu, yooho vaha xaan un tyin tatsítuñi un tsi nyɨvɨ tyehen. Jutu Mañi yu, Nyoo ii cuvíun tyin nda nu quitsaha tandɨhɨ tan nda cuendavityin tacan ñi iyó maa un. 6Tatsí tuñi un tsi ñi tyinmaa ñi tsatɨ ñi nɨñɨ nyɨvɨ yɨhɨ cuenda un tan nɨñɨ racuvi ndusu yuhu un. Tan vityin yooho tumaa tsajacohó un nɨñɨ tsi ñi tyin tacan taahán maa tsi tsiñi ―catyí ángel can.

7 Tan tsiñi tucu yu nacahan inga ndusu ityi nunyaá altar Nyoo tan catyí tsi tyehen:

―Nditsa, Nyoo, Jutu Mañi yu, ra iyó tandɨhɨtunyee iñi tsi, vityin tsa tatsí tuñi un tsi nyɨvɨ tsihintsa nditsa tan tsihin tsandaa ―catyí ndusu can.

8 Tan coyo tsa tsinu cumi ángel can tsa yɨhɨ tsitsicoho ra nu ñicanyii. Tacan tan tsicoo ndatu tsiñicanyii can tsa cahmi tsi tsi nyɨvɨ tsihin ñuhu tsi.9 Tan tandɨhɨ nyɨvɨ ndasɨ xaan cayu ñi jaha ñicanyiican. Maa tyin vasu ndi maa tacan tahan ñi, ñanasama ñi cuhva tsicoo ñi, tan ndi ña jacahnu ñi tsiNyoo. Tan cahan ñi ndavaha ñi sɨquɨ Nyoo, ra tsajaquitsi tundoho can sɨquɨ ñi.

10Tan coyo tsa tsinu uhun ángel can tsa yɨhɨ tsitsicoho ra sɨquɨ tyayu quɨtɨ caquiñi can. Tan ndunaanu ndacá ñaha tɨ. Tan nyɨvɨ cuenda tɨ, nda cuandatsatsi yɨhɨ ñi yaa ñi tsa cuenda tsa nyehé xaan ñi tsauhvi. 11Maa tyin vasu ndimaa tacan cuvi, ña jandɨhɨ ñi tsa javahá ñi tsa ña vaha. Tan cahan ñi ndavahañi sɨquɨ Nyoo, ra nyaá andɨvɨ, tsa cuenda tsa uhvi nucaahvi ñi.

12 Tan coyo tsa tsinu iñu ángel can tsa yɨhɨ tsitsicoho ra nu yutya Eufrates cahnu. Tan ndoco ndutyacan tyin tacan tan nuña ityi nu cua yaha ra reytsa quee ityi nu caná ñicanyii naha ra. 13 Tacantan nyehe yu quita tatyi ña vaha tsa caá tumaa caásahva yuhu tsa intuhun intuhun quɨtɨ. Iin can quitayuhu quɨtɨ caquiñi, inga can quita yuhu coo xaan tsaiyó ndaha inga can quita yuhu tsa cuví ndusu yuhuvatya. 14Tatyi ña vaha can cuví tatyi nu ña vaha, tannahnu tsa nyityi javahá nahnu. Quitá nahnu, jandu

Page 272: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

El Apocalipsis 16:15 269 El Apocalipsis 18:3iín nahnu tandɨhɨ rey tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ, tyincañi tahan ra naha quɨvɨ tsaa quɨvɨ janaha Nyoo tyiniyó tandɨhɨ tunyee iñi tsi ra. 15 Tan catyí ra Cristo:

―Nyehe ndo tyin tsa vatsí yu tumaa vatsí iinñasuhu tyin iin ñasuhu sana iñi ndo tan quɨhvɨ ratsitsi vehe ndo tacan yuhu. Sɨɨ xaan cua cuvi tsinyɨvɨ ndatú quɨvɨ quitsi yu tan tsa iyó vaha jahma ñityin quɨvɨ cua tsaa yu ña cua nducahan nuu ñi tyinña tandɨɨ ñi ―catyí ra Cristo.

16 Tan cua ndu iin ra cuví rey naha ra nu nañíArmagedón tsihin yuhu hebreo.

17 Tan coyo tsa tsinu utsa ángel can tsa yɨhɨ tsitsicoho ra nu tatyi, tacan tan quita iin ndusu nu nyaátyayu Nyoo tsitsi vehe ñuhu tsa nyaá nda andɨvɨ.Cana tsaa tsi tan catyí tsi:

―Tsa iyó vaha vityin.18 Tacan tan vaa ña maa cuví tan caahán savi tan

cañí tatsa. Tan ñihi xaan taan nu ñuhu ñayɨvɨ. Tanña tuhvá maa taán tacan tsa ndi quitsaha iyó nyɨvɨnu ñuhu ñayɨvɨ. 19 Tan uñi nu ndata ñuu cahnuBabilonia can, jaha tsa taan. Tan tandɨhɨ ca ñuu tsacayucu nu ñuhu ñayɨvɨ tanɨ tsi. Nyoo ña naa maa iñira tsa javaha nyɨvɨ Babilonia. Yacan cuenda janyehexaan ra tundoho tsi ñi. 20 Tandɨhɨ maa ñuhu tsa iyótsitsi ndutya ñuhu tan tandɨhɨ yucu, tandɨhɨ maa tsitsinaa. 21 Tan cucoyo cuaha yuu savi nahnu xaantsa quee andɨvɨ sɨquɨ nyɨvɨ. Vee xaan tsi. Tumaavee uvi xico kilu, tacan vee tsa intuhun intuhun yuusavi can. Tan nyɨvɨ cahan ñi ndavaha ñi sɨquɨ Nyootsa cuenda tundoho yuu savi can, tyin cuví tsi iintundoho cahnu xaan tsa cuenda ñi.

17Nu cua tatsi tuñi Nyoo tsi ñuu ña vaha

1 Tacan tan quita iin ángel tsitsi tsa utsa ra tsandahá coho can naha ra, natuhva ra nu nyaá yu, tancatyí ra tsihin yu:

―Naha tyin janaha yu tsi un nácaa cua cutuñiñaha ña vaha tsa tsicá nuu tsihin rayɨɨ, ña tsa nyaánu ndutya cuaha. 2 Tyin ra cuví rey nu ñuhu ñayɨvɨtsicoo ra naha tsihin ña, tan tsa cuenda ña tɨvɨ tandɨhɨ nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ ―catyí ra tsihinyu.

3 Tacan tan nyehe yu iin tsa janaha Tatyi Ii Nyootsi yu, tan tsindaca ángel can tsi yu nu tsɨquɨ nunduve maa nyɨvɨ iyó, tan juvin ñi ican nyehe yu iinñaha yosó iin quɨtɨ cuaaha caquiñi. Nyecú sɨvɨ tsacaahán ndavaha ñi tsi Nyoo tsi tɨ. Iyó utsa jiñi tɨtan utsi ndɨquɨ tɨ. 4 Tan ñaha can nditsí ña jahmatijinda tan cuaaha. Tan cuaha xaan xuhun cuaan iñitsi ña, tan yuu vaha, tan perla. Tan ndahá ña iin tazaxuhun cuaan tsitú tsihin tsa ña vaha tan tsa caquiñitsa javahá ña. 5 Tan nyaá iin sɨvɨ tsa cuví iin tuhunxeehe tsa ña cutuñí iñi nyɨvɨ nutyaan ña. Tan catyícan tyehen: “Ñaha ihya cuví ñuu Babilonia cahnu,sɨhɨ tandɨhɨ ñiñaha tsa tsicá nuu tsihin rayɨɨ tan sɨhɨtandɨhɨ tsa ña vaha tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ.” 6Tacantannyehe yu tyin tsiñí ñaha can jaha tsa tsihi ña nɨñɨnyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo, ñi tsa tsihi tsa cuenda tsacahan ñi tuhun ra Jesús. Tsa nyehe yu tsi ña, iyoxaan cuñi yu. 7 Tacan tan catyí ángel can tsihin yu:

―¿Nacuenda iyo xaan cuñí un? Cua jacoto yu tsiunnáa cuñí tsi catyí tuhunxeeheñaha ihya tan quɨtɨ

caquiñi tsa yosó ña, quɨtɨ tsa iyó utsa jiñi tan utsindɨquɨ. 8Quɨtɨ caquiñi tsa nyehe un can, juvin tɨ cuvíquɨtɨ tsa tsicoo tan vityin nduve ca tɨ iyó. Maa tyincua quita tɨ tsitsi yavi cunu tsa nduve nu tsindɨhɨ.Icannyií tɨ tsa ndi cumañi ca cuhun tɨnu cua cundɨhɨcuii tɨ. Nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ, ñi tsa nduve sɨvɨnyaá nu libru Nyoo nda quɨvɨ tsinu ñuhu ñayɨvɨ, iyoxaan cua cuñi ñi nyehe ñi tsi quɨtɨ can. Libru cancatyí yóo nyɨvɨ cua coo cuii.

9 ’Tuhun ihya cuñí tsi tsa cutuñi iñi yo itsi: Tsautsa jiñi quɨtɨ can cuñí tsi catyi tsa utsa yucu tsa nyaáñaha can nuu. 10Tan juvin ñi cuñí tucu tsi catyi canutsa rey. Uhun ra naha tsa yaha tsindaca ñaha ranaha. Tan tsa tsinu iñu rey ndacá ñaha ra vityin.Tan ra tsa tsinu utsa ndi cumañi cundaca ñaha ra.Quɨvɨ quitsi ra, ña naha cua cundaca ñaha ra. 11Tanquɨtɨ caquiñi tsa tsicoo tan vityin nduve ca tɨ iyó,juvin tɨ cuvi iin rey tsitsi tsa utsa taahan rey can, tancua cuvi tucu tɨ rey tsa tsinu una. Tsa yaha cundacañaha nyico tɨ, tacan tan cua cuhun tɨ nu cua cundɨhɨcuii tɨ.

12 ’Tan tsa utsi ndɨquɨ tsa nyehe un can, cuñí tsicatyi utsi rey tsa ndi cumañi cundaca ñaha. Cuacoo ndatu tsi ra naha tsa cundaca ñaha ra naha iinora, iin caa ñi tsihin quɨtɨ caquiñi can. 13 Tsa utsirey can inducu ñi cua caca iñi ra naha. Tan cuanacuhva ra naha tunyee iñi tsa iyó tsi ra naha tsiquɨtɨ caquiñi can. Tan tandɨhɨ ndatu tsa iyó tsi ranaha cua nacuhva ra naha tsi tɨ. 14 Tan cua cañitahan ra naha tsihin ra Mbee Ticatyi Luhlu. Maatyin raMbee can, cua jaha canaa ra tsi ra naha. Tyinjuvin ra yɨhɨ ndaha tsi tandɨhɨ ra ndacá ñaha. Tanyɨhɨ ndaha tucu ra tsi tandɨhɨ ra cuví rey naha ra.Tan nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra, maa Nyoo cana tsi ñi tannacatsi ra tsi ñi. Tan nɨɨ xaan cuñí ñi nyicún ñi tsira.

15 Tan catyí tucu ángel can tsihin yu:―Ndutya cuaha tsa nyehe un can, nu nyaá ñaha

tsicá nuu can, yacan cuví nyɨvɨ iyó tandɨhɨ ñuu nyihitan ñuu nahnu, ñi caahán sɨɨn sɨɨn yuhu. 16 Rey tsacuví tsa utsi ndɨquɨ quɨtɨ caquiñi tsa nyehe un can,ndasɨ cua cuñi ra naha nyehe ra naha tsi ñaha tsicánuu can. Cua nacoo ihñi ra naha tsi ña. Tan cuajatandɨɨ ra naha tsi ña; tan cua catsi ra naha cuñuñuhu ña. Tan cua cahmi ra naha tsi ña. 17Tyin Nyootsaha ra tsa caca iñi rey can naha ra tyin javaha ranaha cuhva cuñí maa Nyoo. Tyin iin ñi cuhva cuacaca iñi ra naha, tan cua cuhva ra naha ndatu tsiquɨtɨ caquiñi can tsa cundaca ñaha tɨ tumaa rey ndacuanda cundaa tuhun caahánmaa Nyoo. 18Ñaha tsanyehe un can, juvin ña cuví ñuu cahnu tsa ndacáñaha tsi tandɨhɨ ra cuví rey nu ñuhu ñayɨvɨ.

18Nu naá ñuu Babilonia

1Tsa yaha yacan tan nyehe yu quee inga ángel ityiandɨvɨ tan iyó xaan tunyee iñi tsi ra. Tan ndunditsinñuhu ñayɨvɨ jaha tsa nditsin ra. 2 Tan cana tsaa ratsihin tsa ñihi ndusu ra, tan catyí ra:

―Tsa tsindɨhɨ nuuñuuBabilonia cahnu. Nanduvi tsi nu iyó tatyi ña vaha, vehe tandɨhɨ nuu tatyi ñavaha, tan taca saa ña vaha tsa ña taahán iñi nyɨvɨ.3 Tyin tandɨhɨ nyɨvɨ tɨvɨ ñi tsa cuenda cuatyi javahá

Page 273: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

El Apocalipsis 18:4 270 El Apocalipsis 19:3ñuu Babilonia can. Ra cuví rey nu ñuhu ñayɨvɨ nahara tumaa tsa tsicoo ra naha tsihin ñaha tsa cuví ñuuBabilonia can. Javaha ra naha cuatyi tsihin ña. Tannyɨvɨ ñuhu ñayɨvɨ nducuca ñi tsihin tsa cuaha xaantsa yahvi tsa jata nyɨvɨ ñuu can.

4 Tacan tan tsiñi yu ndusu Nyoo ityi andɨvɨ, tancatyí tsi:

―Quita ndo ñuu ihya, nyooho tsa cuví nyɨvɨ yu,ña cutahan ndo tsihin nyɨvɨ ihya tan ña javaha ndocuatyi tumaa javahá ñi cuatyi, tyin tacan tan ñanyehe ndo tundoho tumaa nyehé maa ñi. 5 Tyin tsacanyií tucuɨtɨ cuatyi nyɨvɨ iyó ñuu can, nda cuandatsaa can nu nyaá yu. Tan ñuhú iñi yu tsa ña vahajavahá ñi. 6 Cuhva ndo juvin ñi maa tsa tsaha ñi tsiinga nyɨvɨ tsi ñi; cuhva ndo uvi ca tsaha sɨquɨ tsajavaha ñi. Tacan janyehe ndo tundoho tsi ñi. Cuhvando tundohonyehe ñi tsa ñihi uvi ca tsaha tan ñavinca tsa tsaha maa ñi tsi inga nyɨvɨ. 7 Yacan cuendacuhva ndo tsa iyo xaan tahan ñi tsihin tundohonyehe ñi jaha ndo. Tahan ñi cuhva tsa jacahnu xaanñi tsi ñi tan cusɨɨ xaan iñi ñi juvin cuhva can janyehendo tundoho tsi ñi. Tyin tsicá iñi tsitsi añima ñi:“Ihya nyecú yo tumaa iin reina. Ñavin ñaha ndaahvicuví yo, tan ndi ña cua nyehe yo tundoho”, cuñíñi, tsicá iñi ñi. 8 Yacan cuenda iin quɨvɨ ñi cuaquitsi tundoho sɨquɨñuu can, cua quitsi tuhun tsiihí,tucuiihya iñi, tama, tan cua cayu tsi tsihin ñuhu.Tyin yuhu iyó xaan tunyee iñi tsi yu tsa cuví yuNyoo, Jutu ndo tan maa yu cua tatsi tuñi tsi nyɨvɨñuu can ―catyí Nyoo.

9Ra cuví rey nu ñuhu ñayɨvɨ ihya tumaa tsa tsicoora naha tsihin ñaha tsa cuví ñuu can, cua vacu xaanra naha, tan cuiihya cua cuñi ra naha na nyehe ranaha yuhma tsa cayu ñuu can. 10 Tan tsa cuendatsa yuuhví ra naha tundoho can, nda sava ñi cuacunyecu ra naha. Tan cua catyi ra naha:

―¡Ndahvi yooho, ñuu cahnu Babilonia, ñuu tsatsicoo cuaha tunyee iñi tsi! Tyin iin yaha ñi tsaatundoho nyehé un―cua catyi ra naha.

11 Tan ra tsa xicó ndaha tyiñu naha ra, juvin ñicua vacu xaan ra naha tan cuiihya cua cuñi ra nahatsa cuenda ñuu can. Tyin yoñi ca cua jata tsa xicora naha. 12 Tyin xicó ra naha xuhun cuaan, xuhuncuitsin, yuu sɨɨ caá, perla, jahma linu, jahma seda,tan jahma tijinda cuaaha. Tan xicó tucu ra nahatandɨhɨ nuu vitu tami tan náa ndɨhɨ tsa tsinu tsihinyɨquɨ nuu landa, tan vitu sɨɨ caá, tan caa tsa cuvíbronce, tan caa tsa cuví hierro, tan yuu tsa cuvímármol. 13 Tan xicó tucu ra naha canela, náa ndɨhɨca yucu tsa quɨhvɨ tsihin tsa tsatsí yo, tan tsa tamitumaa cutu, tumaa mirra, tan tumaa ndutya tami.Tan xicó tucu ra naha vinu, acetye, yutyi paan vaha,tan trigu. Tan juvin ñi xicó tucu ra naha quɨtɨcuenda carga, tan mbee, cuayu, carreta, tan ndacuanda nyɨvɨ tsa cuví musu tan xicó ra naha. 14 Tancatyi ra naha tsihin nyɨvɨ ñuu can tyehen:

―Nduve ca tsa sɨɨ caá tsa tsicoo tsi un, tsa taahánxaan iñi un. Tan tsa tsindɨhɨ tandɨhɨ tsa cuca un. Tanña cua ñihi camaa un tandɨhɨ yacan―catyí ra naha.

15 Ra tsa xicó tandɨhɨ can, nducuca ra naha tsacuenda tsa jata nyɨvɨ ñuu Babilonia can tsa xicó ranaha. Nda sava cua cunyecu ra naha tsa cuenda tsayuuhví ra naha tsa cua nyehe nyɨvɨ can tundoho.

Tan cua vacu xaan ra naha tan cuiihya cua cuñi ranaha. 16 Tan cua catyi ra naha:

―¡Ndahvi ñuu cahnu can! Cuvi tsi tumaa iin ñahatsa nditsí jahma linu, jahma tijinda cuaaha. Tancucutú ña tsihin xuhun cuaan, tan yuu sɨɨ caá tanperla. 17 ¡Tan iin yaha ñi ndɨhɨ tsa cuca xaan can!―cua catyi ra xicó can naha ra.

Tan tandɨhɨ ra cuví capitán tsa jacacá yutun ndoonu ndutya, tsihin nyɨvɨ yucú tsitsi can tan tandɨhɨra jahá tyiñu nu ndutya ñuhu naha ra, nda sava cuandoo ñi. 18Tan tsa cua nyehe ñi yuhma tsa cayú ñuucan, cua cana tsaa ñi, tan cua catyi ñi:

―¿Náa inga ñuu tsicoo tumaa ñuu cahnu ihya?Nduve ―cua catyi ñi.

19Tan cua coso ñi nyaca jiñi ñi, tan cua vacu xaanñi. Tan cuiihya cua cuñi ñi, cua cana tsaa ñi, tan cuacatyi ñi:

―¡Ndahvi ñuu cahnu can! Tyin tsihin tsa cucatsi tan nducuca tandɨhɨ yoo tsa tsicá nuu nu ndutyañuhu tsihin yutun ndoo. ¡Tan vityin iin yaha ñi naatsi! ―cua catyi ñi.

20 Maa tyin nyooho cusɨɨ iñi ndo nyehe ndo tsataahán ñuu can, nyooho tsa iyó andɨvɨ, tan nyoohora tsicá tyiñu ra Cristo tan nyooho ra cuví ndusuyuhu Nyoo, tan tandɨhɨ ca nyooho tsa yɨhɨ cuendaNyoo. Cusɨɨ iñi ndo tyin tsa cuenda tsa javaha ñi tsaña vaha tsihin ndo tan tatsí tuñi Nyoo tsi ñi.

21 Tacan tan iin ángel tsa iyó xaan tunyee iñi tsi,cañihi ra iin yuu tsa caá tumaa caá iin yoso cahnuxaan, tan jacuhun ra can tsitsi ndutya ñuhu, tancatyí ra:

―Tyehen cua cundɨhɨ nuu ñuu Babilonia cahnu.Tan ndi iin tsaha ca tan ña cua nyehe ca ndo itsi.22 Yoñi ca cua cata yaa tsitsi ñuu can, tan yoñi cacua javacu arpa, tan yoñi ca cua tɨvɨ tiyoo, tan ndicaa. Tan ndi ña cua coo ca ra jahá tyiñu náa ndɨhɨ catyiñu. Tan ndi ña cua cucayu ca molino. 23 Tan ndiñuhu tyuma, tan ña cua cayu ca tsitsi ñuu can. Ndiña cua cuñi ca yo ndusu nyɨvɨ nu iyó vico tindaha.Tacan cua cuvi vasu ndi maa ra xico tsa tsicoo ñuucan naha ra, cahnu xaan tunyee iñi tsicoo tsi ranaha, tan jandavi ñaha xaan nyɨvɨ iyó ñuu can tsitandɨhɨ nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ tsihin tuhun tasɨ.

24 Tyin cuaha xaan nɨñɨ ra cuvi ndusu yuhu Nyoocanyií tsitsi ñuu can tyin tsahñi ñi tsi ra naha. Tancanyií tucu nɨñɨ inga ca nyɨvɨ yɨhɨ cuenda Nyoo, tannɨñɨ tandɨhɨ nyɨvɨ tsa tsahñi nyɨvɨ nanɨɨ cahnu nuñuhu ñayɨvɨ.

191 Tsa yaha yacan, tan tsiñi yu ndusu nyɨvɨ cuaha

ityi andɨvɨ. Tan catyí ñi:¡Cahnu xaan cuví Nyoo! Jutu Mañi yo, Nyoo cuví

ra ra jacacú tsi yo. Tan tsi maa ra taahán tsijacahnu yo, tyin iyó xaan tunyee iñi tsi ra.

2 Tyin tsihin tsa vaha tan tsandaa tan tsa nditsajacutuñí ra.

Tatsi tuñi ra tsi ñaha tsicá nuu tsa cuví ñuuBabiloniatsa jatɨvɨ xaan tsi nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ tsihin tsa

caquiñi tsa javaha ña tsihin ñi.Tan tatsi tuñi ra tsi ña tsa cuenda tsa tsahñi ña tsi

nyɨvɨ jahá tyiñu tyiñu ra.3 Tan catyí ñi inga tsaha:

Page 274: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

El Apocalipsis 19:4 271 El Apocalipsis 20:6―¡Cahnu xaan cuví Nyoo! Yuhma tsa cayú ña, ña

cua cundɨhɨ maa tsa ndaa tsi ityi sɨquɨ ―catyí ñi.4Tan tsa oco cumi ra tsahnu tan tsa cumi tsa nyito

tsa nyecú nu nyaá tyayu Nyoo, tsicuɨñɨ tsɨtɨ ra nahanda nu ñuhu. Tan jacahnu ra naha tsi Nyoo nu nyaára nu tyayu ra. Tan catyí ra naha:

―¡Cahnu xaan cuví Nyoo! ¡Na cuvi tsi tacan!―catyí ra naha.

5Tan nu nyaá tyayu Nyoo, nacahan iin ndusu, tancatyí tsi:Jacahnu ndo tsi Nyoo Jutu yotandɨhɨ nyooho tsa jahá tyiñu tyiñu ra,tan tyaá yahvi ndo tsi ra, nyooho nyɨvɨ nyihi tan

nyɨvɨ tsahnu.Nu iyó vico tindaha ra Mbee Ticatyi Luhlu tan nyɨvɨ

tsinú iñi tsi ra6 Tan tsiñi tucu yu ndusu tumaa cuví nu cuaha

xaan nyɨvɨ yucú, o tumaa ndusu nu cuaha xaanyutya o tsa ñihi xaan caahán savi. Tan catyí tsi:¡Cahnuxaan cuvíNyoo Jutu yo, ra iyó tandɨhɨ tunyee

iñi tsi! Tyin tsa quitsaha ndacá ñaha ra.7 Na cusɨɨ iñi yo tan na cutu yo tsihin tsa sɨɨ. Na

jacahnu yo tsi ra,Tyin tsa tsaa cuhva tsa coo yo vico tindaha ra Mbee

Ticatyi Luhlu.Tan yoo cua cuvi yo tumaa ñasɨɨhɨ ra, tan ndatú yo

quɨvɨ tindaha yo tsihin ra.8Tyin tsa ñihi ndatu yo tsa cunditsi yo jahma cuitsin

tsa ña nyahyu ca tsa cuví jahma linu.Tyin jahma linu can cuñí tsi catyi tsa vaha tsa javahányɨvɨ yɨhɨ cuenda ra.

9 Tacan tan quitsaha catyí ángel can tsihin yu:―Tyaa tyehen nu tutu: “¡Sɨɨ xaan cuvi tsi nyɨvɨ

tsa cua cuhun nu tindaha ra Mbee Ticatyi Luhlu!”Tan catyí tucu ra tyehen:―Tuhun ihya cuví tuhun nditsa Nyoo ―catyí ra

tsihin yu.10 Tacan tan tsicuɨñɨ tsɨtɨ yu nuu ángel Nyoo can

tsa cua jacahnu yu tsi ra. Maa tyin catyí ra tsihin yu:―Ña jacahnu un tsi yuhu, tyin yuhu musu Nyoo

ñi cuví tucu yu tumaa yooho, tan tumaa tandɨhɨra yañi un tsa tsinú iñi tuhun nditsa tsa cahan raJesucristo. Tsi Nyoo taahán tsi jacahnu yo ―catyíra tsihin yu.

Tyin tsa cahan ra Jesús, yacan cuví tsa jandu iíniñi tsi ra cuví ndusu yuhu ra, ra tsahá cuenda tuhuncaahán Nyoo tsihin yo.

Nu nyehe ra Juan tsi ra tsa yosó cuayu cuitsin11 Tacan tan nyehe yu ticohó andɨvɨ. Tacan tan

quituvi iin cuayu cuitsin. Tan ra yosó tsi tɨ nañí raRa Nditsa Tsa Nɨɨ Iñi Jahá Tyiñu Tyiñu Nyoo. Tyintsihin tsa ndaa jacutuñí ra tsi nyɨvɨ, tan ndaa javahára tsa cañí tahan ra. 12 Tan tumaa caá nu cayúñuhu, tacan caá tinuu ra. Tan cuaha xaan coronayɨhɨ jiñi ra. Tan intuhun ñi maa ra tsitó iin sɨvɨtsa nyaá tsi ra. 13 Tan nditsí ra jahma cahyɨ tsihinnɨñɨ. Tan nañí ra Tuhun Nyoo. 14Tan nyicún andaruandɨvɨ tsi ra, nditsí ra naha jahma vaha tsa cuví linu,cuitsin tsi tan ña nyahyu tsi. Tan yosó ra naha cuayucuitsin. 15 Tan quitá iin mityi xaan yuhu ra, yacancuví Tuhun Nyoo; tsihin yacan cua jañicueehe ra tsinyɨvɨ iyó nuñuhuñayɨvɨ. Tan ñihi cua cundaca ñahara tsi ñi tsihin tatun tsa cuví caa. Cua tatsi tuñi ra

tsi ñi tumaa javahá ra tavá ndutya yucu vixi tsa cuvíuva tsihin tsaha ra. Tan cua jacoho ra vinu tsa tsinútsihin uva tsi ñi, tsehe cuñí tsi catyi tyin cuxaánNyoo tsihin ñi tan cua tatsi tuñi ra tsi ñi tyin tsaháxaan ñi tɨsɨhɨ tsi Nyoo, ra iyó tandɨhɨ tunyee iñi tsi.16 Nu jahma ra tan nu sɨhɨn ra can nyaá letra tsacatyí tyehen: “Ra ihya cuví ityi nuu tsihin tandɨhɨrey. Tan juvin ñi ra cuví ityi nuu tsihin tandɨhɨ randacá ñaha naha ra.”

17 Tacan tan nyehe yu nyaá nyityi inga ángel nuñicanyii. Tan ñihi xaan cana tsaa ra tsi tandɨhɨ saatsa ndavá ityi andɨvɨ, tan catyí ra tsihin tɨ naha tɨ:

―Nuu ndo tan ndu iin ndo tan cuxiñi ndo tsatsaha Nyoo catsi ndo. 18 Cua catsi ndo cuñu racuví rey naha ra tan ra cuví ityi nuu tsihin andarunaha ra tsihin tucu ra xaan naha ra. Tan catsi ndocuñu cuayu tan cuñu ra tsicoso tsi tɨ naha ra. Catsindo cuñu tandɨhɨ ra naha, ra iyó tsitoho tan randuve tsitoho, tahan ñi nyɨvɨ nyihi tan nyɨvɨ tsahnu―catyí ra tsihin saa can naha tɨ.

19 Tacan tan nyehe yu quɨtɨ caquiñi can tsihinra cuví rey tsa iyó nu ñuhu ñayɨvɨ tsihin andarucuenda ra naha. Ndu iin ra naha tsa cua cañi tahanra naha tsihin ra yosó cuayu cuitsin can tan andarucuenda ra. 20 Tɨɨn ra yosó cuayu cuitsin can tsiquɨtɨ caquiñi can iin caa ñi tsihin ra cuví ndusuyuhu vatya can, tyin nuu quɨtɨ caquiñi can javaha ravatya can tsa nyityi, tan tsihin yacan jandavi ñahara tsi nyɨvɨ tsa tsaha cunyaa tuñi quɨtɨ caquiñi can,tan tsi ñi jacahnú tsitoho tɨ. Tan jacuhun nyito ratsi nduvi taahan ra naha nu ñuhu tsa cayú tsihinazufre. 21 Tan tandɨhɨ ca ñi tsihi ñi tsihin mityixaan tsa quitá yuhu ra yosó cuayu cuitsin can. Tantandɨhɨ maa saa, tsatsi xaan tɨ naha tɨ cuñu ñi.

20Nu nyehe ra Juan tsa cuenda tsa mil cuiya

1 Tsa yaha can tan nyehe yu quee iin ángel ityiandɨvɨ, ndahá ra ndaha tucu yuvehe yavi cunu tsanduve maa nu tsindɨhɨ. Tan ndahá tucu ra iincadena cahnu. 2 Tɨɨn ángel can tsi nu coo xaan tsaiyó ndaha, tsa cuví Coo Tsaahnu can, tan cuví tucunu ña vaha, tan nañí nu Satanás. Tsahñi ra tsi nutsihin cadena iin mil cuiya. 3 Tan jacuhun ra tsinu tsitsi yavi cunu xaan can. Nacasɨ ra yuhu yavican, tan tyaa ra iin sellu yuhu can tyin tacan tan ñajandavi ñaha ca nu tsi nyɨvɨ iyó nu ñuhu ñayɨvɨ, ndayaha mil cuiya. Tsa yaha mil cuiya can, cua ndatsinyico nu juhva ca quɨvɨ.

4 Yaha can tan nyehe yu nyecú cuaha tyayu. Tannuu can nyecú nyɨvɨ tsa ñihi ndatu tyin tatsi tuñi ñitsi nyɨvɨ. Tan nyehe tucu yu añima nyɨvɨ tsahnyanyɨvɨ jiñi tsa cuenda tsa cahan ñi tuhun Nyoo tsatsaha cuenda ra Jesús tsi ñi. Nyɨvɨ ihya ña jacahnuñi tsi quɨtɨ caquiñi can, ndi tsi tsitoho tɨ, tan ndiña tsaha ñi cunyaa tuñi tɨ nutyaan ñi, tan ndahañi. Nyehe yu nandoto ñi can tan tsindaca ñaha ñitsihin ra Cristo tsitsi tsa mil cuiya can. 5Ñi ihya cuvíñi tsa nandoto tsa jihna ñi. Maa tyin inga ndɨyɨ ñanandoto ñi tyin cua nandoto ñi nda yaha mil cuiyacan. 6 ¡Sɨɨ xaan cuví tsi ñi tsa nandoto jihna tyinnacatsi Nyoo tsi ñi! Tan ña cua cuhun ñi anyayanu tatsi tuñi Nyoo añima ña vaha tsa cua cúu nyɨvɨtsinu uvi tsaha. Tyin cua jaha tyiñu ñi cuenda Nyoo

Page 275: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

El Apocalipsis 20:7 272 El Apocalipsis 21:20tan cuenda ra Cristo. Cua cuvi ñi tumaa jutu tan cuacundaca ñaha ñi tsihin ra Cristo mil cuiya.

7 Tsa yaha mil cuiya can, cua ndatsi Satanás nunyií nu nuuhñí nu. 8 Cua quita nu, jandavi ñahanu tsi nyɨvɨ Gog tan Magog, ñi xaan iñi tsi Nyoo tsaiyó nanɨɨ cahnu nu ñuhu ñayɨvɨ. Cua jandu iin nutsi andaru ñi can tyin cuhun ra naha cuatyi. Cuahaxaan ra naha, tumaa cuaha nyɨtɨ yuhu ndutya ñuhu.9 Tacan tan nyehe yu quee ra naha nanɨɨ cahnu nuñuhu ñayɨvɨ. Tan tyasɨ nduvi ra naha nu iyó nyɨvɨyɨhɨ cuenda Nyoo ñuu Jerusalén tsa cuñí xaan Nyoo.Maa tyin Nyoo januu ra ñuhu tsa quee andɨvɨ tantsahmi tsi tsi tandɨhɨ ra naha. 10 Tan nu ña vahatsa jandavi ñaha tsi ñi, jacuhun Nyoo tsi nu anyayanu cayú ñuhu tsihin azufre, nu jacuhun ra tsi quɨtɨcaquiñi can tan ndusu yuhu vatya can. Ican cuanyehe nahnu tundoho tacan ñimaa, nduvi tan ñiñu.

Nu cutuñí nyɨvɨ ityi nu nyaá tyayu cuitsin nunyaá Nyoo

11Tacan tannyehe yu iin tyayu cuitsin cahnu. Tannyehe yu tsi ra nyaá nuu can. Tan nyehé ra nu naañuhu ñayɨvɨ tan andɨvɨ. Tan ña ñihi tsi numaa cavatsi. 12Tan nyehe yu tandɨhɨ añima nyɨvɨ tsihi, tahanñi nyɨvɨ tsahnu tan nyɨvɨ nyihi, nyecú nyityi ñi ityinuu Nyoo. Tacan tan nuña libru tsa nyaá tandɨhɨtsa javaha ñi quɨvɨ tsicoo ñi. Tan nuña tucu ingalibru nu nyecú sɨvɨ nyɨvɨ tsa cua coo nyito tsihinNyoo. Ndɨyɨ can cua cutuñi ñi tsa cuenda náa ndɨhɨca tsa javaha ñi tsa nyaá nu libru can. 13Tan ndutyañuhu nacuhva cuenda tsi añima nyɨvɨ tsa tsihi tsacumí tsi. Tan nu yucú añima nyɨvɨ tsihi tan TuhunTsiihí, nacuhva cuenda nahnu añima nyɨvɨ tsa yɨhɨ ndaha nahnu. Tan tandɨhɨ ñi cua tahan ñi nácaajavaha maa ñi. 14Tacan tan Tuhun Tsiihí can tan nuyucú añima nyɨvɨ tsihi can cua jacuhun ndɨhɨ Nyoonduvi taahan can anyaya cahnu nu cayú ñuhu. Tantsehe cuví tuhun tsiihí tsa tsinu uvi. 15 Juvin ñi icanjacuhun ra tsi nyɨvɨ tsa nduve sɨvɨ nyaá nu libru nunyecú sɨvɨ nyɨvɨ cua coo nyito tsihin Nyoo tacan ñimaa.

21Nunyehé ra Juan andɨvɨ tsaa tan ñuhu ñayɨvɨ tsaa

1 Yaha can tan nyehe yu iin andɨvɨ tsaa tan iinñuhu ñayɨvɨ tsaa, tyin andɨvɨ tan ñuhu ñayɨvɨ tsatsicoo jihna naa tsi. Tan tacan tucu ndutya ñuhunaatsi. 2Yuhu ra Juan nyehe yu ñuu ii tsa cuví Jerusaléntsaa tsa quee nda nu nyaá Nyoo andɨvɨ, nyehe yunuu tsi. Tan sɨɨ xaan caá cucutu tsi tumaa cucutúiin ñaha cua tindaha. 3 Tan tsiñi yu iin ndusu ñihitsa quita nda andɨvɨ, tan catyí tsi:

―¡Nyehe jihna! Iyó Nyoo mahñu nyɨvɨ. Cua coora tsihin ñi. Maa ñi cua cuvi ñi nyɨvɨ ra. Tan cuacunyaa ra tsihin ñi, tan cua cuvi ra Nyoo cuenda ñi.4 Juvin ñi maa ra cua nacuhva ndutya nuu ñi. Ñacua coo ca tuhun tsiihí tan ndi tucuiihya iñi. Ña cuavacu ca nyɨvɨ tyin ña cua nyehe ca ñi tundoho. Tanña cua nyehe ca ñi tsa uhvi. Tyin tandɨhɨ tsa tsicoo,tsa tsindɨhɨ tsi ―catyí ndusu can.

5 Tacan tan ra nyaá nu tyayu cahnu can, catyí ra:―Nyehe jihna. Jandutsaa yu tandɨhɨ maa tsa

tsicoo.Tan catyí tucu ra:

―Tyaa tuhun caahán yu ihya, tyin tuhun nditsacuví tsi. Cuita iñi tuhun ihya tyin cua cundaa tsi―catyí ra tsihin yu.

6 Tsa yaha cahan ra yacan tan catyí tucu ra:―Tsa iyó vaha tandɨhɨ vityin. Yuhu cuví ra jihna

ñi, tan yuhu cuví ra cua coo nu cua ndɨhɨ quɨvɨ:tumaa letra A cuví tsi letra jihna ñi tan tumaa letraZ cuví tsi letra nu ndɨhɨ ña. Nyɨvɨ tsa na ityi iñi cuacuhva yu ndutya coho ñi; tuhun ihya cuñí tsi catyi:Ñi cuñí tyaa soho tuhun yu, cua cuhva yu ñayɨvɨ tsaña cua naa maa coo ñi, tan nduve yahvi tsi cua coo.7Nyɨvɨ jahá canaa tsi nu ña vaha, cua ñihi ñi tandɨhɨtsa caahán yu tuhun ihya, tan cua ndoo ñi tsihincan. Tan yuhu cua cuvi yu Nyoo ñi tan maa ñi cuacuvi ñi sehe yu. 8 Maa tyin nyɨvɨ yuuhví xaan, ñiña tsinú iñi, ñi quiñi iyó, ñi tsahñí, ñiñaha tsicá nuutsihin rayɨɨ, tan rayɨɨ tsicá nuu tsihin ñaha, ñi tasɨ,ñi jacahnú tsitoho, ñi vatya; tandɨhɨ maa nyɨvɨ ihyataahán tsi cuhun ñi anyaya cahnu nu cayú ñuhutsihin azufre, nu cuví tsa tsinu uvi tuhun tsiihí, nutatsí tuñi Nyoo añima ña vaha.

Nu nyehé ra Juan nácaa cua cuvi ñuu Jerusalén tsaa9 Tacan tan tsitsi tsa utsa ángel tsa ndahá coho

tsitú tsihin tundoho, quita iin ra tan natuhva ra nunyaá yu tan catyí ra:

―Cohon tsihin yu tan janaha yu nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra Cristo tsi un, ñi tsa cuví tumaa ñasɨɨhɨ raMbee Ticatyi Luhlu ―catyí ra tsihin yu.

10 Tan janaha Tatyi Ii Nyoo tsi yu tyin tsindacaángel can tsi yu iin yucu sucun tan cahnu. Tanjanaha ra ñuu ii, ñuu Jerusalén cahnu can tsi yu.Juvin ñi cuhva tsa vatsí nuu tsi tsa quee tsi andɨvɨnu nyaá Nyoo. 11 Xiñu xaan ñuu can tsihin tsa sɨɨcaá Nyoo. Xiñu xaan tumaa iin yuu vaha tan sɨɨ caá,tumaa yuu jaspe, tumaa nyehé yo tsa nyaá inga tsiyotsihin yutyi, tacan caá tsi. 12 Nɨɨ canduvi ñuu cannyaá iin cora sucun xaan. Tan iyó utsi uvi yuhu tsi.Tan nyaá nyityi iin ángel tsa intuhun intuhun yuhucan. Tan yuhu can nyecú sɨvɨ tsa utsi uvi sehe raIsrael ra cuví tsii tsaahnu yo naha ra. 13 Uñi yuhucora can nyecú ityi nu caná ñicanyii. Tan uñi tsinyecú ityi norte. Tan uñi tsi nyecú ityi sur. Tan uñitsi nyecú ityi nu tyisó ñicanyii. 14Utsi uvi yuu yɨhɨ nu cacu tsaha tsi. Tan nuu yuu can nyecú sɨvɨ tsautsi uvi ra tsa tava tyiñu ra Mbee Ticatyi Luhlu.

15 Tan ángel tsa cahan tsihin yu, ndahá ra iinmetru tsa tsinu tsihin xuhun cuaan, tsihin yacantyihí cuhva ra ñuu can, tan yuhu cora can tan nanɨɨcanduvi cora ñuu can. 16 Iyó cumi taahan tutun ñuucan. Tan inducu ñi tsa quiihin tan tsa cañi tsi. Tantyihi cuhva ángel can ñuu can tsihin metru xuhuncuaan can. Tan quita uvi mil uvi cientu kilómetro.Iin ñi cuhva tsa cañi tan tsa sucun tan tsa quiihin.17 Tacan tan tyihi cuhva ra cora ñuu can. Tan quitauñi xico cumi metru tsa quiihin, tyihi cuhva ratumaa tyihí cuhva nyɨvɨ.

18Tsihin yuu jaspe sama cora ñuu can. Tanmaa ñimaa xuhun cuaan cuví ñuu can. Tan caá tsi tumaacaá yutyi tun ndoó vaha tsi. 19 Tan tsaha cora cansama tsi tsihin tandɨhɨ ñi nuu yuu sɨɨ caá: yuu tsajihna ñi cuví jaspe; tsa tsinu uvi cuví zafiro; tsatsinu uñi cuví ágata; tsa tsinu cumi cuví esmeralda;20 tan tsa tsinu uhun cuví ónice; tsa tsinu iñu cuví

Page 276: ii · 2020. 7. 28. · SanMateo1:1 1 SanMateo2:9 TuhunNyooTsaTyaa̱RaMateo Nyɨvɨ raJesucristotsatsicoo̱tsandicumañica cacura (Lc.3.23-38) 1 Ihya nyecú tandɨhɨ sɨvɨ nyɨvɨ

El Apocalipsis 21:21 273 El Apocalipsis 22:21cornalina; tsa tsinu utsa cuví crisólito; tsa tsinu unacuví berilo; tsa tsinu ɨɨn cuví topacio; tsa tsinu utsicuví crisoprasa; tsa tsinu utsi iin cuví jacinto; tanyuu nu ndɨhɨ ña cuví amatista. 21 Tsa utsi uvi yuhucora can tsinú tsi tsihin utsi uvi perla. Intuhun ñiperla cuví tsa intuhun intuhun tsi. Tan nu cuví ityicahnu ñuu can, maa ñi maa xuhun cuaan cuví tsi,tumaa iin yutyi. Tyin iin yutyi cuví nyehe yo tsanyaá inga tsiyo tsi tsihin tsi, tacan caá tsi.

22Ña nyehé maa yu ndi intuhun vehe ñuhu tsitsiñuu can, tyin maa Nyoo Jutu yo, ra iyó tandɨhɨtunyee iñi tsi, tan ra Mbee Ticatyi Luhlu cuví veheñuhu ñuu can. 23 Ña tsiñí ñuhu tsa jandunditsínñicanyii ñuu can tan ndi tsa jandunditsín yoo. Tyinjuvinñimaa tsa nditsinNyoo tan tsa nditsin raMbeeTicatyi Luhlu jandunditsín tsitsi ñuu can. 24Tandɨhɨnyɨvɨ tsa cacu añima, cua caca nuu ñi nu nditsincan. Tan ra cuví rey nu ñuhu ñayɨvɨ naha ra cuacundaca ra naha tsa cuca ra naha tan tandɨhɨ tsacahnu cuví ra naha ñuu can. 25Ña cua cundasɨ yuhucora tsa tsinu cahñi, tan ña cua coo tsacuaa ñuu can.26 Tan tandɨhɨ tsa cuca, tan tsa cahnu, tsa iyó nuñuhu ñayɨvɨ cua tsaa tsi ñuu can. 27Maa tyin ña cuacuvi quɨhvɨ tsa caquiñi, ndi intuhun nyɨvɨ javahá tsacaquiñi, tan ndi ñi vatya. Intuhun ñi maa nyɨvɨ iyósɨvɨ nu libru ra Mbee Ticatyi Luhlu cua cuvi quɨhvɨ,tan cua coo nyito tsihin ra tacan ñi maa.

221Tacan tan janaha ángel can iin yutya cuii xaan tsi

yu. Ndutya tsa tsahá tsa coo nyito yo cuví. Cuii xaantsi tumaa cuii iin yutyi vaha. Tan quitá ndutya cannuu nyaá tyayu Nyoo tan nu nyaá ra Mbee TicatyiLuhlu. 2Mahñu tsitsi ityi cahnu ñuu can tan nduvitsiyo xiin yutya can, nyecú yutun tsa tsahá tsa coonyito yo. Tsahá tun naha tun tsɨtɨ tan iin tan iinyoo. Tan tsa iin cuiya tsahá tun naha tun tsɨtɨ utsiuvi tsaha. Tan ndaha numa tun vaha tsi cuví tsinumeri tsi nyɨvɨ iyó nuñuhuñayɨvɨ. 3Nduvemaa tsaña vaha cua coo ñuu can tyin ican nyaá tyayu Nyoonu nyaá ra tan cua cundaca ñaha ra tsihin ra MbeeTicatyi Luhlu. Tan cua jacahnu nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ratsi ra. 4 Tan cua nyehe tsihin nuu ñi tsi ra. Tan cuacunyaa sɨvɨ ra nutyaan ñi. 5 Ña cua coo ca tsacuaaican. Tan nyɨvɨ tsa cua coo ican ña tsiñi ñuhu ñuhucandili tsi ñi, ndi ñuhu ñicanyii, tyin Nyoo Jutu yocua jandunditsin nu cua coo ñi. Tan maa ñi cuacundaca ñaha ñi tsihin ra tacan ñi maa.

Nu janahá tsi tyin tsa cuyatyin quitsi ra Cristo6 Tacan tan catyí ángel can tsihin yu:―Tuhun ihya cuví tuhun nditsa, tan cuví cuita

iñi un itsi tyin cua cundaa tsi. Maa Nyoo Jutu yo racahan tsihin ra cuvi ndusu yuhu ra tahan tsanaha,juvin ra jacuhun ángel ra, tyin janaha ra tsi nyɨvɨjahá tyiñu tyiñu ra náa cua cuvi tsa numi ñi ―catyíra.

Tan catyí Jutu Mañi yo:7―¡Tsa cuyatyin quitsi yu! ―catyí ra.¡Sɨɨ xaan cuví tsi nyɨvɨ tsa javahá cuhva caahán

tuhun Nyoo tsa nyaá nu libru ihya!8 Yuhu ra Juan, tsiñi yu tan nyehe yu tandɨhɨ

tuhun ihya. Tsa yaha nyehe yu tan tsiñi yu itsi,tsicuɨñɨ tsɨtɨ yu tsaha ángel tsa janaha itsi tsi yu, tyinjacahnu yu tsi ra. 9Maa tyin catyí ra tsihin yu:

―Ña jacahnu un tsi yuhu, tyin yuhu, musu Nyooñi cuví yu, tumaa yooho tan tandɨhɨ ca ra yañi un tsacuví ndusu yuhu Nyoo, tan tumaa tandɨhɨ ca nyɨvɨtyaá yahvi tuhun nyaá nu libru ihya. Intuhun ñiNyoo taahán tsi jacahnu yo ―catyí ra tsihin yu.

10 Tan catyí tucu ra tsihin yu:―Ña tyihi xeehe un tuhunNyoo tsa nyaá nu libru

ihya, tyin tsa yatyin cuii cundaa tsi. 11Maa tyin jañandaha tsi nyɨvɨ caquiñi, na javahamaa ñi cuhva cuñímaa ñi. Tan nyɨvɨ iyó cuatyi, na coo ca cuatyi ñi.Maa tyin nyɨvɨ javahá tsa vaha, na jañihi ca ñi javahañi tsa vaha. Tan nyɨvɨ tsa jandu ií Nyoo, na cunyicunvaha ca ñi tsi ra ―catyí ra tsihin yu.

12 Tan Jutu Mañi yo catyí ra:―Nyehe ndo. Tsa cuyatyin quitsi yu. Tan tyahvi

yu tsi intuhun intuhun nyɨvɨ tsa cuenda tsa javaháñi, a javahá ñi tsa vaha o tsa ña vaha. 13Yuhu cuví rajihna ñi, tan yuhu cuví ra cua coo nu cua ndɨhɨ quɨvɨ,tsa iyó maa yu nda nu quitsaha tandɨhɨ tan tacan ñimaa cua coo yu nu cua ndɨhɨ tumaa letra A cuví tsiletra jihna ñi tan letra Z cuví tsi letra nu ndɨhɨ ña―catyí Jutu Mañi yo.

14 Sɨɨ xaan cuvi tsi nyɨvɨ tsa nacatyá jahma, [ñijanduvahá añima], tyin cua ñihi ñi ndatu catsi ñitsɨtɨ yutun tsa tsahá tsa coo nyito añima yo. Tancuví quɨhvɨ ñi yuhu cora ñuu can. 15Maa tyin nyɨvɨjavahá tsa caquiñi, tumaa ñi tasɨ, rayɨɨ tsa tsicá nuutsihin ñaha tan ñiñaha tsa tsicá nuu tsihin rayɨɨ,tan ñi tsahñí, tan ñi jacahnú tsitoho, tan tandɨhɨ ñivatya, tan ñi jandaví ñaha; tandɨhɨ maa ñi can, ñacua quɨhvɨ ñi tsitsi ñuu can.

16 Tan catyí tucu Jutu Mañi yo:―Yuhu ra Jesús, jacuhun yu ángel yu tyin jacoto

ra tandɨhɨ tuhun ihya tsi nyɨvɨ tsicá vehe ñuhu.Yuhu cuví nyɨvɨ tsahnu ra rey David. Tan cuví tucuyu tata ra. Tan cuví tucu yu tiñuu cahnu tsa xiñuxaan, tsa caná tsa naa ca ―catyí ra.

17 Tatyi Ii Nyoo tan nyɨvɨ yɨhɨ cuenda ra, ñi tsacuví tumaa ñasɨɨhɨ ra Mbee Ticatyi Luhlu, catyí ñityehen:

―Naha ñi, Jutu Mañi yu ―catyí ñi.Tan nyɨvɨ tsa tsiñí tuhun ihya, na catyi ndɨhɨ ñi:―Naha.Tan nyɨvɨ na ityi iñi tan tandɨhɨ nyɨvɨ cuñí quitsi,

na quitsi ñi tan coho ñi ndutya tsa tsahá tsa coonyito añima yo, tan nduve náa cua tyahvi ñi.

18 Tan tandɨhɨ nyooho tsa tsiñí tuhun Nyoo tsanyaá nu libru ihya, cuñí yu catyi yu tsehe tsihin ndo:Nyɨvɨ tsa cua janducuaha ca tuhun ihya, Nyoo cuajanducuaha ca ra tundoho tsa nyaá nu libru ihyasɨquɨ ñi. 19 Tan nyɨvɨ tsa cua quinyaa juhva tuhunNyoo tsa nyaá nu libru ihya, Nyoo cua quinyaa ratsa taahán tsi tsi ñi tsa nyaá nu libru tsa caahán yóonyɨvɨ cua coo nyito, tan ña cua cuhva ca ra coo ñiñuu ii. Tan ña cua ñihi ñi tsa vaha tsa caahán libruihya tuhun. 20Tan Jutu Mañi yo, ra tsa tsahá cuendatuhun ihya catyí ra tyehen:

―Tsanditsa tyin tsa cuyatyin quitsi yu―catyí ra.Tan yuhu catyí yu:―Na cuvi tsi tacan. Naha ñi, Jutu Mañi yu, Jesús

―catyí yu.21Na naquihin tandɨhɨ ndo tsa vaha tsa tsahá Jutu

Mañi yo Jesucristo tsi yo.Tan na cuvi tsi tacan ñi.