Historia de España O reinado de Isabel II Unidade 3

A Configuración do Estado Liberal(1833-1868): O reinado de Isabel II

1. Introdución: Creación e consolidación do Estado Liberal

2. A Primeira Guerra Carlista (1833) As causas:

o Causa superficial: Conflito sucesorio: María Cristina vs. Carlos María Isidro

o Causas profundas: A loita entre o Antigo Réxime (carlistas) e o Novo Réxime liberal

(isabelinos) O Carlismo:

o Ideoloxía: Defensa do tradicionalismo político, relixioso e social: Deus, Patria

e Foros Defensa dos dereitos ao trono de Carlos María Isidro

o Integrantes: O clero A nobreza rural Campesiñado (sobre todo nas provincias vascas e Navarra)

o Zonas de influencia: Provincias vascas e Navarra (defensa dos foros) Parte de Cataluña Aragón Mestrazgo

o Personaxes destacados: Zumalacárregui, Maroto e Cabrera

O bando isabelino:o Ideoloxía:

Domina o liberalismo Heteroxeneidade

o Integrantes: Absolutistas fieis a María Cristina Burguesía (moderados e progresistas) A poboación das cidades O exército

o Personaxes destacados: Espartero

O desenvolvemento da Primeira Guerra Carlista:o 1ª Fase: setembro de 1833 e xullo de 1835

Levantamento e proclamación de Carlos como rei Organización en partidas dirixidas por Zumalacárregui Fracaso na toma de Bilbao

o 2ª Fase: xullo de 1835 e outubro de 1837 Expansión do carlismo (Galicia, Cataluña, Castela) Expedición Real a Madrid

o 3ª Fase: outubro de 1837 e xullo de 1840 Derrotas carlistas e divisións internas Convenio de Vergara: Maroto e Espartero Don Carlos non recoñece o acordo e continua Cabrera ate 1840

3. A Evolución Política: As Rexencias A Rexencia de María Cristina (1833-1841):

o A etapa de transición (1833-1836) O Consello de Goberno de Cea Bermúdez: Absolutismo

1

Historia de España O reinado de Isabel II Unidade 3

Pacto entre os liberais moderados e rexencia: procura de apoios (guerra carlista):– Estatuto Real de Martínez de la Rosa 1834:

Carta Outorgada Recoñece dereitos e liberdades Non acepta o principio de soberanía nacional nin a

división de poderes Apoiado polos sectores absolutistas e o liberalismo

mais moderado Oposición progresista ao Estatuto Real:

– Revoltas populares– Xuntas Revolucionarias e Milicia Nacional– Os progresistas fanse co poder:

Mendizábal (progresista) xefe de goberno, intenta levar a cabo unha desamortización e reforma do Estatuto Real. Foi destituído por María Cristina

o As revoltas progresistas: O pronunciamento dos Sarxentos da Granxa 1836 Causas:

– Descontento coa situación política: O Estatuto Real– A destitución de Mendizábal

Que demandan:– Un réxime constitucional– Reformas liberais

o Os liberais progresistas no poder (1836-1837) Característica principal do goberno

– Presidente Clatrava– Desmantelar o Antigo Réxime– Implantar un réxime liberal, constitucional e unha monarquía

parlamentaria Medidas levadas a cabo:

– A disolución do réxime señorial– A Desvinculación– A desamortización de Mendizábal– Liberalización da economía e implantación do liberalismo

económico en Españao A Constitución de 1837

Características xerais:– Pacto entre os moderados e progresistas para garantir a

estabilidade política e alternancia no poder– Baseada no liberalismo doutrinario

Soberanía:– Nacional pero con matices (o monarca ten poder lexislativo)

División de poderes:– Lexislativo: Cortes bicamerais, compartido co monarca– Executivo: O rei, nomea e separa aos ministros, capacidade de

veto e suspensión das Cortes– Xudicial: Tribunais

Sufraxio censatario restrinxido Estado confesional

– Católico– Permítese a liberdade de cultos

Dereitos e liberdades:– Igualdade perante á lei– Liberdade de imprenta– Tolerancia relixiosa

o O goberno moderado (1837-1840) Características xerais:

– Goberno liberal moderado

2

Historia de España O reinado de Isabel II Unidade 3

– Acabar coa lexislación progresista anterior– Apoiados por María Cristina

Medidas:– Lei electoral mais restritiva– Limitación das liberdades– Mais poder para a rexente– Paralizar a desamortización– Lei de Concellos

Oposición progresista:– Xuntas revolucionarias– O xeneral Espartero

A Rexencia de Espartero (1841-1843): Os Espadónso Características:

Iníciase o goberno dos Espadóns Liberalismo progresista Forte autoritarismo

o Oposición: Burguesía catalana:

– Oposición á lei arancelaria: intereses económicos As clases populares

– Oposición a lei arancelaria: intereses laborais Os moderados:

– Narváez e O´Donell– Aproveitan o contexto de descontento xeral

o Final da Rexencia: Detonante:

– O bombardeo da cidade de Barcelona

4. O Reinado de Isabel II (1843-1868) O Reinado de Isabel II (1843-1868)

o O Reinado de Isabel II: A Década Moderada 1844-1854 Características xerais:

– Liberalismo conservador: orde e propiedade– Defende os intereses da alta burguesía e aristocracia– Deixa fora ás masas populares– O gran protagonista será o Xeral Narváez (os Espadóns)– Apoio da Coroa e o exército– A vida política facíase na Corte (Camarillas)

Medidas e lexislación: Institucionalización do réxime liberal– Creación da Garda Civil (1844) e supresión da Milicia Nacional – A Lei de Administración Local(1845): reforzar o centralismo– Sistema de instrución pública: Lei Moyano– A Reforma Tributaria (1845) de Mon e Santillan: impostos

directos (contribución territorial e subsidio industrial e comercial) e indirecto (os consumos)

– O sistema métrico decimal– O Concordato coa Santa Sé (1851)

o A Constitución de 1845: Características xerais:

– Elabora polos moderado– Baseada no liberalismo moderado – Supremacía da Coroa

Soberanía:– Compartida entre o rei e as Cortes

División de poderes:– Lexislativo: Cortes bicamerais, compartido co monarca

3

Historia de España O reinado de Isabel II Unidade 3

– Executivo: O rei, nomea ao Goberno, designa aos senadores e ten poder de suspender, disolver e convocar as Cortes

– Xudicial: Tribunais Sufraxio censatario moi restrinxido (0,8% da poboación) Estado confesional católico:

– Non se permiten outros cultos Dereitos e liberdades:

– Restrición de dereitos mediante leis posteriores– Censura

Oposición á Decada Moderada– O Carlismo: Segunda Guerra Carlista (dels matiners) 1848-

1849– O Partido Demócrata– Os Progresistas

Final da década moderada:– O autoritarismo de Bravo Murillo– O pronunciamento de Vicálvaro: O´Donell e o manifesto de

Manzanares

o O Bienio Progresista (1854-1856) Características xerais:

– Volta Espartero (Progresistas) como xefe de goberno e O´Donell(Unión Liberal) ministro de guerra

– Liberalismo progresista– Lexislación e medidas económicas para modernizar o país e

acabar cos problemas económicos Medidas e lexislación:

– Restaurouse a Milicia– Desamortización de Madoz (1855)– Lei Xeral de Ferrocarrís (1855)– Lei de Traballo (1856)

A Constitución de 1856: A non-nata– Progresista– Soberanía nacional– Amplitude de dereitos e liberdades

Oposición e problemas:– A crise económica – Revoltas obreiras en Barcelona 1855: nacemento do

movemento obreiro español– Levantamentos do campesiñado

O final do bienio:– Ante as revoltas sociais e a inestabilidade O´Donell pacta con

Narváez a volta dos moderados ao podero Os gobernos unionistas (1856-1868)

Características xerais:– Período protagonizado O´Donell (Unión Liberal)– Vólvese ao liberalismo moderado e se restablece a

Constitución de 1845– Período de estabilidade política e prosperidade económica

Medidas:– Política exterior activa: Indochina, México, Marrocos

Oposición e problemas– Inestabilidade no partido unionista e gobernamental – Oposición moderados e da Coroa

o Os gobernos moderados Características:

– Retómanse os principios do moderantismo

4

Historia de España O reinado de Isabel II Unidade 3

– Protagonismo de Narváez– Autoritarismo e marxinación política

O final dos moderados:– Inestabilidade e conspiracións– A oposición progresista e demócrata: A sublevación dos

sarxentos de San Gil– A crise económica

5. Conclusións Definitiva estabilización do réxime liberal ou Novo Réxime e a formación

e creación do Estado Liberal que vai perdurar ate a actualidade. Dominou -salvo no bienio- o liberalismo doutrinario ou conservador A debilidade democrática era manifesta, destacaron os pronunciamentos

militares e o protagonismo político deles, existía unha grande diferenza entre a España real e oficial, asistindo ao inicio do caciquismo que se consolidaría coa Restauración

5